“พฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล สการพฒนาทยงยน”

วนท 19 –20 พฤศจกายน 2559 ณ ชมชนชาวเลหาดราไวย อาเภอเมอง จงหวดภเกต

จดท าโดย หนวยปฏบตการวจยชนพนเมองและทางเลอกการพฒนา โครงการน ารองอนดามน สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย มลนธชมชนไท และมลนธเพอนชนเผา

สนบสนนโดยศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน)

ม ล น ธ ช ม ช น ไ ท

ChumchonthaiFoundation

OCIAL

HULALONGKORNNIVERSITY

ESEARCHNSTITUTE

งานรวมญาตชาตพนธชาวเล ปท 7

 

จดทาโดย หนวยปฏบตการวจยชนพนเมองและทางเลอกการพฒนา โครงการนารองอนดามน สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย มลนธชมชนไท และมลนธเพอนชนเผา

สนบสนนโดย ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) เขยนโดย นฤมล อรโณทย พลาเดช ณ ปอมเพชร อษา โคตรศรเพชร

กงแกว บวเพชร และรชดาภรณ พฒนศรมงคล ภาพโดย พลาเดช ณ ปอมเพชร รชดาภรณ พฒนศรมงคล อษา โคตรศรเพชร และเครอขายชาวเล ออกแบบปกและรปเลม อษา โคตรศรเพชร ปทพมพ 2559 จานวนทพมพ 500 เลม จดพมพโดย สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท 0-2218-7366, 0-2218-7376 โทรสาร 0-2255-2353 www.andaman.cusri.chula.ac.th เพจ ขาวคราวชาวเล

 

3 

สารบญ

หนา 1. กาหนดการงานรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 7 ณ ชมชนหาดราไวย จงหวดภเกต 6 2. สรปบรรยากาศและกจกรรมงานรวมญาตฯ ครงท 6 ณ ลานวฒนธรรม บานสงกาอ 7

จงหวดกระบ 2.1 การเปดงานรวมญาตฯ ณ ลานวฒนธรรม บานสงกาอ 7 2.2 การรารองเงง รามะนา กาหยง จากคณะแสดงตวแทนชาวเล 9

3. สรปกจกรรมเสวนา “ความรวมมอเพอความมนคงของชาวเลและอนดามน” 13 3.1 รายนามผเขารวมเสวนา 13 3.2 “ปญหา แนวทางและวธการขบเคลอนในการแกปญหา” 13

3.2.1 “พฒนาการและสถานการณปญหาบนเกาะหลเปะ” โดย คณครแสงโสม หาญทะเล 13 ตวแทนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล

3.2.2 “ปญหาเอกสารสทธทอยอาศยและการถกฟองรอง” โดย คณสนท แซซว 13 ตวแทนชาวเลหาดราไวย จงหวดภเกต

3.2.3 “เขตแดนบรรพบรษ : สสาน พนทพธกรรม และจตวญญาณ” โดย คณวทวส เทพสง 14 ตวแทนชาวเลบานทบตะวน (บางสก) จงหวดพงงา

3.2.4 “สถานการณปญหาชาวเลแหลมตง” โดย คณพรสดา ประโมงกจ 15 ตวแทนชาวเลแหลมตง เกาะพพ จงหวดกระบ 3.2.5 “ปญหาของพนองชาวเลเกาะลนตา” โดย กานนอาสน เกอชาต 16 กานนตาบลเกาะลนตาใหญ 3.2.6 “ความสาคญของภมนาม ขอมลชมชน และการประกาศจดยนของชาวเล” 16 โดย ดร.นฤมล อรโณทย สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย 3.2.7 “การทองเทยวกบชมชนชาวเล” คณธรพจน กษรวฒน 18 นายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตา ในฐานะตวแทนสภาอตสาหกรรมการทองเทยวแหงประเทศไทย 3.2.8 “ชมชนกบการพฒนา” คณธนกฤต ทองแยม พฒนาการอาเภอเกาะลนตา 19 3.2.9 “สรปปญหาอดต ปจจบน แนวทางการแกไข และกระบวนการขบเคลอน” 20 โดย คณปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท

3.3 จากปญหาททบซอนกนมากมายสหลายขอเสนอ –มมมองของชาวเลตอแนวทางการแกปญหา 22 ระยะตน ระยะกลาง และระยะยาว 3.3.1 คณพรสดา ประมงกจ ตวแทนชาวเลบานแหลมตง เกาะพพ จงหวดกระบ 22 3.3.2 คณสนท แซซว ตวแทนชาวเลหาดราไวย จงหวดภเกต 22 3.3.3 คณวทวส เทพสง ตวแทนชาวเลบานทบตะวน จงหวดพงงา 22 3.3.4 คณครแสงโสม หาญทะเล ตวแทนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวด 22

3.4 จากปญหาททบซอนกนมากมายสหลายขอเสนอ –มมมองและขอมลจากภาคการพฒนา 23

 

4 

3.4.1 จากภาครฐ คณธนกฤต ทองแยม พฒนาการอาเภอเกาะลนตา 23 3.4.2 จากภาคการทองเทยว โดย คณธรพจน กษรวฒน นายกสมาคมธรกจ 23 การทองเทยวเกาะลนตา 3.4.3 จากภาควชาการ โดย ดร.นฤมล อรโณทย สถาบนวจยสงคม 24

จฬาลงกรณมหาวทยาลย 3.4.4 จากภาคองคกรพฒนาเอกชน โดย คณปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท 25 3.4.5 จากภาคผนาทองถน โดย กานนอาสน เกอชาต กานนตาบลเกาะลนตาใหญ 26

3.5 ขอคดเหนและคาถามจากผรวมงาน 26 4. สรปความคดเหนตองานรวมญาตฯ ครงท 6 30

4.1 ขอมลบคคลและความคดเหนเกยวกบงานรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 6 31 4.2 ความคดเหนเกยวกบงานรวมญาตชาตพนธชาวเล 33 4.3 ขอคดเหนเรองการทางานในประเดนชาวเล 37

5. ขอเสนอการปฏรปเพอสงเสรมชมชนกลมชาตพนธเขมแขง:กรณกลมชาตพนธชาวเล 41 5.1 สถานการณทสะทอนความรนแรงของปญหาชาวเล 42 5.2 หลกการในการแกปญหาและการขบเคลอนการปฏรป 43

5.2.1 หลกการความมนคงของมนษย 43 5.2.2 หลกการเรองความสาคญของวฒนธรรม 44 5.2.3 หลกการเรองสทธชมชนพนเมอง 44 5.2.4 หลกการเรองเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals) 45 5.2.5 หลกการ “เศรษฐกจพอเพยง” 45 5.2.6 หลกการ “สทธชมชนทองถนดงเดม” 45

5.3 แนวทางและขอเสนอแนะในการแกไขปญหาชาวเลทเคยมมา 46 5.3.1 มตคณะรฐมนตร 2 มถนายน 2553 เรองการฟนฟวถชวตชาวเล 46 5.3.2 ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาของคณะกรรมการและคณะวจยหลายชด 46

5.4 แนวทางการดาเนนงานเพอสรางชมชนชาตพนธเขมแขงในอนาคต 48 5.4.1 เรงรดการขบเคลอนมตคณะรฐมนตรวาดวยการฟนฟวถชวตชาวเล 48 2 มถนายน 2553 5.4.2 ผลกดนการพฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล 48 5.4.3 ขยายผลเรองการคมครองกลมชาตพนธทเผชญปญหาทคลายคลงกน 48 5.4.4 ทบทวนและผลกดนการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธ 49 ในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560)

5.5 แนวทางการแกปญหาโดยลาดบตามความเรงดวน 49 5.5.1 การแกปญหาเรองทอยอาศย 49 5.5.2 การแกปญหาพนททางจตวญญาณของชาวเล 49 5.5.3 การแกปญหาเรองการทามาหากนทสอดคลองกบวถวฒนธรรมดงเดม 50 5.5.4 การแกปญหาเรองสถานะทางทะเบยนราษฎร 51 5.5.5 การแกปญหาการศกษาและสาธารณสข 52 5.5.6 การผลกดนการพฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล 52

 

5 

5.5.7 การขยายผลเรองการคมครองกลมชาตพนธทเผชญปญหาทคลายคลงกน 52 5.5.8 การทบทวนและผลกดนการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธ 52 ในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560)

บรรณานกรม 54 ภาคผนวก ก สาระสาคญของมตคณะรฐมนตร 2 มถนายน 2553 เรองการฟนฟวถชวตชาวเล 56 ภาคผนวก ข เอกสารเรองสทธทดนในประเทศไทย -แผนขอมลเพอการรณรงค จากการทบทวน 59

สถานการณสทธมนษยชนรอบท 2 ของประเทศไทย Thailand UPR 2016 ภาคผนวก ค แนวคดเขตคมครองทางวฒนธรรมเพอกลมชาตพนธ 61

โดยสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ภาคผนวก ง คาสงแตงตงคณะกรรมการแกไขปญหา ความมนคงในทอยอาศย 64

พนททากน และพนททางจตวญญาณของชมชนชาวเล ภาคผนวก จ ขอเสนอจากคณะกรรมการแกไขปญหาฯ ถงปลดสานกนายกรฐมนตร 66

(20 มถนายน 2559) ภาคผนวก ฉ สรปยอแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560) 69

ทจดทาโดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ภาคผนวก ช จดหมายขอใหแกปญหาชาวเล 71

 

6 

1. กาหนดการงานรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 7

“พฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล ... สการพฒนาทยงยน” วนท 19 –20 พฤศจกายน 2559 ณ หาดราไวย อาเภอเมอง จงหวดภเกต วนเสาร ท 19 พฤศจกายน 2559 13.00 – 19.00 น. ประชมสมชชากลมชาตพนธชาวเล

ชาวเลพบกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (คณเตอนใจ ดเทศน) 19.00 – 20.30 น. หนงกลางแปลง มอแกนไมมคาวากงวล" No word for worry วนอาทตย ท 20 พฤศจกายน 2559 09.30 – 10.30น. การแสดงรองเงงถวายความอาลย และเปดงานโดยผแทนปลดกระทรวงมหาดไทย 10.30 – 12.30 น. เสวนา ทาไม? ตอง... คมครองทางวฒนธรรม ศาสตราจารยพเศษ วชา มหาคณ คณบดคณะนตศาสตร มหาวทยาลยรงสต

พลเอกสรนทร พกลทอง ประธานคณะกรรมการแกปญหาทดน ฯ ชาวเล ดร.ชยนต วรรธนะภต ศนยศกษาชาตพนธสมพนธและการพฒนา ม.เชยงใหม ผศ. ดร. บญชร แกวสอง ผอานวยการฝายวจยเพอทองถน สกว. คณเตอนใจ ดเทศน กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (กสม.) ดร.ประเจยด อกษรธรรมกล อดตรองผวาราชการจงหวดภเกต อาจารยไพสฐ พาณชยกล คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ดร.นฤมล อรโณทย สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผแทนชาตพนธชาวเล / ภาครฐ / ภาคธรกจ / ประชาสงคม ดาเนนรายการโดย : ณาตยา แวววรคปต

12.30 – 13.30 น. รบประทานอาหารกลางวน 13.30 – 17.00 น. มหกรรมสบสานประเพณวฒนธรรม รองเงง รามะนา จากชาวเลทวอนดามน 17.00 – 18.00 น. รบประทานอาหารเยน / เดนทางกลบโดยสวสดภาพ

7

2. สรปบรรยากาศและกจกรรมงานรวมญาตฯ ครงท 6 ณ ลานวฒนธรรม บานสงกาอ

2.1 การเปดงานรวมญาตฯ ณ ลานวฒนธรรม บานสงกาอ

เมอประธานในพธไดเดนทางมาถงลานวฒนธรรมบานสงกาอเปนทเรยบรอยแลว ผใหญบานจงไดกลาว

ตอนรบประธานในพธพรอมทงเรยนเชญชมการแสดงรองเงงตอนรบจากคณะรามะนาทงสามปลอง เกาะลนตา ซง

ไดขบรองเพลงรามะนาเพอเปดพธในชอเพลง “มะอนง” โดยไดมการขบรองและรารองเงง 5 บทเพลงกอนทจะจบ

ลงดวยบทเพลง “บรง ปเตะ” ทหมายถง นกสขาว

ตอมา ผใหญบานกลาวรายงานถงทมาของการจดงานวนรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 6 น เปนสวนหนง

ของกจกรรมภายใตหลกการในมตคณะรฐมนตรเมอวนท 2 มถนายน 2553 ทเหนชอบในหลกการและแนวนโยบาย

การฟนฟวถชวตชาวเลและรวมกนแกไขปญหาอยางมสวนรวม ทงจากหนวยงานภาครฐทเกยวของโดยตรง องคกร

พฒนาเอกชน องคกรทองถน นกวชาการและชมชนชาวเล ซงจากระยะเวลา 5 ปทผานมานนการดาเนนการตางๆ

เพอแกปญหาโดยเฉพาะเรองความมนคงทางดานทอยอาศย การประกอบอาชพประมงชายฝง และเรองสญชาต ยง

ไมบรรลผลเทาทควร ทงนเพราะตองอาศยการทางานรวมกนจากหลายภาคสวน ดงนนรฐบาลชดปจจบนจงไดตง

คณะกรรมการแกไขปญหาความมนคงในทอยอาศย พนททากน และพนททางจตวญญาณของชมชนชาวเล โดยม

พลเอกสรนทร พกลทอง เปนประธานดาเนนการ จนเปนทมาของการจดงานรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 6 ในครงน

นอกจากจะมกจกรรมการแสดงทางวฒนธรรมชาวเลรวมถงนทรรศการเรองราวกลมชาตพนธชาวเลแลว ยงม

เวทเสวนากลมชาตพนธชาวเล เรอง ความรวมมอเพอความมนคงของชาวเลและอนดามน เพอพดคยถงปญหาและ

แนวทางการแกปญหา ซงขอเสนอแนะและแนวทางการแกปญหาทไดรบจากเวทเสวนาน จะเปนสวนหนงในการเตรยม

จดทาขอเสนอระดบนโยบายตามแนวทางการแกปญหาในมตคณะรฐมนตร โดยผเขารวมงานในครงน ประกอบไปดวย

ชาวเลทงชาวมอแกน มอแกลน และ อรกลาโวย จาก 5 จงหวดอนดามน และจากหลากหลายหนวยงานจากองคกร

สนบสนนความรวมมอ รวมถงองคกรประสานงานพนท

8

เมอการกลาวรายงานจบลงแลว นายสมศกด เวชพาณชย ปลดจงหวดกระบ ประธานในพธจงไดกลาว

กลาวเปดงาน พรอมทงไดกลาวถง การนาเอาผลสรปความคดเหน ขอเสนอแนะและความคบหนาของการ

ดาเนนการตางๆ ทไดรบจากงานรวมญาตชาตพนธครงท 6 ไปเสนอตอยงหนวงงานตางๆ ทเกยวของ เพอสานตอ

และดาเนนเปนลาดบตอไป เมอประธานกลาวเปดพธเปนทเรยบรอยแลว คณครแสงโสม หาญทะเล จงไดมอบของ

ทระลกเปนสงพมพชดหนงสอชาตพนธชาวเลใหกบประธาน จากนนประธานพรอมดวยคณะกรรมการและตวแทน

ของแตละตนตระกลชาตพนธชาวเลไดรวมกนปลกตนไม ณ ดานหนาบรเวณลานวฒนธรรม จงเปนการเสรจสนพธ

การเปดงานอยางเปนทางการ

9

2.2 การร ารองเงง ร ามะนา กาหยง จากคณะแสดงตวแทนชาวเล

ตอมามการแสดงรารองเงงชดแรกจากเกาะจา จงหวดกระบ ตามมาดวยรารองเงงชดทสอง จากบานเกาะ

หลเปะ จงหวดสตล ซงเปนการแสดงทสอถงวถชวตความเปนอยของชาวหลเปะ รองนาโดยแมคร มะแสหนา

เกาะสเระ มะละมย หาญทะเล และมะรอมดะ หาญทะเล พอครตกลองโดย ปะมะเอมและปะยกดน นอกจากนน

ยงมเดกและเยาวชนเกาะหลเปะรวมเลนดนตรประเภทตางๆ ไวโอลนโดยนายนนทกร ทะเลลก ฆองโดย ด.ช. สทธชย

หาญทะเล ด.ช. ณฐพล หาญทะเลและ ด.ญ. ดวงลดดา ประมงกจ และคณะราแสดงโดยนกเรยนหลกสตร

อตลกษณชาวเล โรงเรยนบานเกาะอาดง 5 คน รวมทงคณครแสงโสม หาญทะเล

แมครทงสามทานไดขบรองประสานเสยงรวมกนในบทเพลงแรก ชอ “ผบกเบก” ตามมาดวยบทเพลง

ทสอง ”ผหญงอนเปนทรก” และบทเพลงทสาม “บรง ตมง” เปนทาการรายราทคลายลกษณะการบนของนกทไป

ในอากาศดวยปกสองขางทสมดล ซงเปนการสอนบตรหลานเกยวกบการดารงชวตดวยทางสายกลาง สาหรบ

บทเพลงทสนนชอ “ทาลก ทกทก” ซงมทานองดนตรทสนกสนานครนเครง มการยกยายสายสะโพกตามบทเพลง

ทวงทานองทาลก ทกทก พธกรไดเชญชวนพนองชาวเลจากทกจงหวดเขารวมรายรา ทาใหบรรยายกาศเตมไปดวย

ความสนกสนาน จากนนปดทายการแสดงดวยบทเพลงเกยวกบการพายเรอชนชมธรรมชาต สมปน กาโยฮ เปน

การรายราทออนชอยงดงาม หลงจากเสรจสนการแสดงแลวพธกรมอบของทระลกเปนกระเปาผาพกพาใบเลก

ใหกบทกคนในคณะรองเงง

10

รายการแสดงลาดบตอมาเปนการแสดงรารองเงงจากคณะแมจว ประโมงกจ แหลมตกแก เกาะสเหร

จงหวดภเกต บทเพลงแรกและบทเพลงทสองขบรองโดย แมจว สวนบทเพลงทสามเปนการรองคชายหญง ซงม

นายสมโชค ประโมงกจ ซงเปนหลานแมจว เปนผรองนาฝายชาย โดยรายราไปพรอมกบคณะราฝายหญง บทเพลง

ทสนนใชทวงทานองเดยวกบบทเพลง “ทาลก ทกทก” เปนการรองเพลงครบสงชายหญงเชนกน โดยบทเพลงน

แตงโดยหลานของแมจวซงเปนพชายของนายสมโชค เนอหาของบทเพลงเกยวกบการสรรเสรญพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯ และความจงรกภกดตอทงสามสถาบน ชาต ศาสนา พระมหากษตรย หลกเศรษฐกจพอเพยง

ความเสยสละ มระเบยบวนยและไมยอมใหยาเสพตดเขามาบอนทาลาย เปนหนทางทจะชวยทาใหประเทศไทย

รงเรอง

บทเพลงตอมา“ตนหยง” ยงคงเปนการรองรบสงชายหญง โดยมคณะรารองเงงจากแหลมตกแก สวน

บทเพลงทหกและเจด แมจวขบยงคงเปนผรองเดยว โดยมจงหวะการตบมอประกอบทารายราทดงดดความสนใจ

และเสยงหวเราะจากผรวมงาน และปดทายดวยบทเพลงลา “ตาเบะ” เปนการรองครบสงระหวางแมจวและ

หลานชาย ซงในระหวางการรองรารองเงงน ไดรบความสนใจจากชาวตางชาตเขามาชมการแสดง หลงจากเสรจสน

การแสดงแลวพธกรจงไดสมภาษณ แมจว และหลานชาย ถงทมาและประวตการรายรารองเงง ซงแมจวไดรบการ

ถายทอดมาจากแมครทมความสามารถในการรายรารองเงงในกลมชาวเล และดวยวถชวตในวยเดกทตดตามพอแม

เดนทางเรรอนทามาหากนในทะเลอนดามน ทาใหไดพบเหนธรรมชาต วถชวตของชาวเลทผกพนกบชายฝงและ

ทะเลมาชานาน จากภาพทไดพบเหนจงจดจามาถายทอดเปนเนอหาในบทเพลงรองเงง และแมจวกมโอกาสได

รบเชญขบรองเพลงรองเงงตงแตภเกต ระนอง เกาะสอง พงงา เรอยมาจนถงพนทชายแดนแมสาย และพมา กเคย

ไป จนมากระทงป 2535 ไดรบเชญเขาไปขบรองในวง ถวายใหแก สมเดจพระศรนครนทรา บรมราชชนน หรอ

สมเดจยา สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถและพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล พระวรชายา

(พระนาม ณ ขณะนน) ฯลฯ สวนหลานชาย (นายสมโชค ประโมงกจ) ไดกลาววา แมจว มบตรทงหมด 12 คน

และหลานๆ รวมทงหมด 22 คน ไมมใครสนใจรารองเงงเลย นายสมโชคจงเปนผเดยวทสบทอดการรารองเงงจาก

แมจว ในปจจบนแมจวและคณะรองเงงพรสวรรคกไดรบเชญไปแสดงในงานตางๆ มากมาย และย งคงฝกสอนเดก

และเยาวชนในหมบานแหลมตกแก รวมถงการไปถายทอดศลปะรองเงงใหกบนกเรยนในโรงเรยนตางๆ ในจงหวด

ภเกตดวย

11

รายการตอมาเปนการแสดงจากชนเผาพนเมองชาวปกาเกอะญอ อาเภอกยบร จงหวดประจวบครขนธ

โดยมตวแทนฝายชายเปนผเลนกตาร และฝายหญงเปนผขบขานบทเพลงทเกยวกบการตอสเพอบลลผทหาย

สาบสญ หลงจากเลนบทเพลงจบลงในแตละชวงนนจะมการพดคยพรอมบอกเลาเรองราวเกยวกบการประกาศ

พนทมรดกโลก และสรางความตระหนกใหกบผเขารวมงานดวยการชใหเหนถงความสาคญของชมชนรวมถง

ชนพนเมองในพนทนนๆ ควรทจะมสทธในการเขารวมการจดการดวยเชนกน หลงจากการถายทอดบทเพลง

ชนพนเมองปกาเกอะญอแลว จงคนรายการดวยการถายรปหมตระกลดงเดม ตามนามสกลซงกลาวกนวาเปน

นามสกลพระราชทาน 5 สายตระกล คอ ทะเลลก หาญทะเล ประมงกจ ชาวนา และ ชางนา

หลงจากนนจงเปนการแสดงรารองเงงในรปแบบระบาอนเดย จากเยาวชนสะป า จงหวดภเกต เปนการ

แสดงระบาประกอบเพลง 4 ชด จากนนจงเปนทมเยาวชนหญงในชดการแสดงเตนรปแบบสมยใหม แลวจงเปน

การแสดงรามะนาโดยชมชนชาวเลแหลมหลา จงหวดภเกต โดยขบรองบทเพลง “เกบหอยตบ” แลวจงตามดวย

การการแสดงระบาอนเดย จากเยาวชนเกาะสเหร และการแสดงรามะนา และการแสดงจากชมชนสงกาอ จงหวด

กระบ การแสดงรายราในชวงเยนนไดรบความสนใจจากนกทองเทยวเขามารวมชมและนกทองเทยวชาวตางชาต

บางกลมเขามารวมลนดนตรและรองเพลงแนวโฟลคทสนกสนานแลวกลมคณะนางรารองเงงชาวเลไดออกมา

รายราประกอบบทเพลงเปนทครกครนและสนกสนาน สะทอนถงวฒนธรรมทไมมพรมแดน ทชวยสรางบรรยากาศ

การมสวนรวมจากพนองชนเผาไดเปนอยางด

12

การแสดงในชวงเยนเปนชดการแสดงรารองเงงจากหลเปะ เปนการขบรองบทเพลงทมเนอรองถายทอดถง

เรองราวทผานมาของชวตตงแตวยเดก เตบโดเปนวยผใหญจนกระทงยางเขาวยชราและการลาลบไปจากโลก การ

รองราชดนมเครองดนตรทมทงไวโอลนโดย ปะมะเดน กลองรามะนา โดยปะมยหนา ขบรองโดย มะแสหนา และ

มะละมย พรอมกบทมรารองเงง 6 คน หลงจากนนตามมาดวยบทเพลง “โอมามา” ซงเปนบทเพลงทเกยวกบ

อาหารการกน เปนการประกอบอาหารจากเสนบะหมกงสาเรจรป หรอ มามาทชาวเลมกจะซอมาจากมาเลเซย

จากนนจงเปนการแสดงรารองเงง ปดทายรายการดวยบทเพลง “ผบกเบกหลเปะ” ซงทวงทานองเพลงชาวเล

แตขบรองเปนภาษาไทย มเยาวชนหญง 2 คนเปนผขบรองบทเพลงดงกลาว

13

3. กจกรรมเสวนา “ความรวมมอเพอความมนคงของชาวเลและอนดามน”

3.1 รายนามผเขารวมเสวนา

คณธนกฤต ทองแยม พฒนาการอาเภอเกาะลนตา

คณธรพจน กษรวฒน นายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตา

คณปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท

กานนอาสน เกอชาต กานนตาบลเกาะลนตาใหญ

ดร.นฤมล อรโณทย อาจารยประจาสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

คณครแสงโสม หาญทะเล ตวแทนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล

คณสนท แซซว ตวแทนชาวเลหาดราไวย จงหวดภเกต

คณพรสดา ประโมงกจ ตวแทนชาวเลแหลมตง เกาะพพ จงหวดกระบ

คณวทวส เทพสง ตวแทนชาวเลบานทบตะวน (บางสก) จงหวดพงงา

ด าเนนรายการโดย

คณสวรรณา บญกลา รองผอานวยการขาว สถานโทรทศน TNN

3.2 “ปญหา แนวทางและวธการขบเคลอนในการแกปญหา”

3.2.1 “พฒนาการและสถานการณปญหาบนเกาะหลเปะ” โดย คณครแสงโสม หาญทะเล

ตวแทนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล

จากคาบอกเลาของบรรพบรษ ชาวเลอรกลาโวยบนเกาะหลเปะ ทามาหากนและประกอบอาชพ

เกยวกบประมง ขาวไร พชไร ชาวเลบางสวนอาศยอยตามหมเกาะอาดง -ราว ชาวเลเกาะหลเปะรวยทรพยากร

ตางๆ แมไมมเงน แตมายคหลงเมอมการประกาศเขตอทยานฯ กมการทวงความเปนเจาของพนทระหวางรฐกบ

ชาวเล มกลมทนภายนอกเขามาในพนทกวานซอทดนโดยวธการตางๆ ทโหดรายรนแรง ซงปญหานไดปรากฏชด

14

มากขนในชวงหลงสนาม ชาวเลบางรายถกบงคบอมใหยอมเซนขายทดน ซงราคาทดนทชาวเลขายใหนายทนไป

นนราคาตามาก จนมคาพดวา “ขายกชาตชาวเลกไมรวย” และในชวง 4-5 ปมานสถานการณปญหามความ

รนแรงมากขน ชาวเลคลายเปนชาวเขาเพราะตองอพยพไปอยในพนทบนเขาหรอพนททหางไกลจากทะเล

แตเมอชาวเลมความสามคค รวมกลม และมพเลยงจากมลนธชมชนไท มการผลกดนนโยบายฟนฟวถชวตชาวเล

ผานมตครม. ทาใหเรมมองเหนแนวทางในการแกปญหาสอนาคตดวยกน

3.2.2 “ปญหาเอกสารสทธทอยอาศยและการถกฟองรอง” โดย คณสนท แซซว

ตวแทนชาวเลหาดราไวย จงหวดภเกต

ประเดนปญหาของชาวเลหาดราไวยคอนายทนไดออกเอกสารสทธทบทดนของชาวเล ในพนทใช

ประโยชนทงหมดประมาณ 33 ไร โดยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดพจารณาแลวมมตวาเปนการออก

เอกสารสทธโดยมชอบ และเกดปญหาฟองรองกนเกดขน ชวงแรกประมาณ 13 ราย และตอนนอยในชนศาลฎกา

10 ราย ซงในชวงหลงจากเหตการณในชวงป พ.ศ. 2552 และป พ.ศ. 2555 ชาวเลถกฟองดาเนนคดจานวน

ทวคณเพมขนเปน 101 ราย ตอมาในป พ.ศ 2557-2558 ชาวเลทถกฟองมจานวนเพมขนอก 60 ราย รวมทงหมด

161 ราย

ตอมา กรมสอบสวนคดพเศษ หรอ DSI ลงพนทหาดราไวยเพอรวบรวมขอมลตางๆ ทงการขด

กระดกของบรรพบรษ ตรวจพสจนดเอนเอ (DNA) หาความเชอมโยงการสบเชอสาย เพอนาไปพสจนสทธวา

ชาวเลอยในพนทหาดราไวยมากอนการออกเอกสารสทธ สค.1 ของนายทนหรอไม ซงกไดพสจนวาชาวเลอาศยอย

มานานนบรอยป

3.2.3 “เขตแดนบรรพบรษ : สสาน พนทพธกรรม และจตวญญาณ” โดย คณวทวส เทพสง

ตวแทนชาวเลบานทบตะวน (บางสก) จงหวดพงงา

พนทสสานของชาวเลทมเอกสารสทธม 2 แหง และไมมเอกสารสทธอก 23 แหง มการบกรกดวย

วธการตางๆ เชนหลายแหงผอางสทธเหนอทดนไมอนญาตใหเขาไปใชประโยชน ไมนบรวมพนทสสานทถกสราง

ทบดวยรสอรท บานเรอน หรอบางแหงกกลายเปนถนนไปแลว ซงภายใตสงปลกสรางเหลานนมโครงกระดก

บรรพบรษชาวเลอย รปแบบการบกรกสวนใหญเปนกลมทนทเขามาโดยลกษณะการกวานซอทดน เปนประเดน

คาถามวาการซอขายทาไดอยางไรในเมอทดนนนเปนพนทสสาน แตเนองจากเขตแดนบรรพบรษชาวเล

ประกอบดวยชมชน ทอยอาศย ทดนทากนและพนทสสานไมมอะไรรองรบ เพราะวาชาวเลเปนกลมคนทเขาไมถง

ขอมล เขาไมถงชองทาง เพราะขาดความร เชนสมยกอนปยาตาทวดของชาวเลออกไปตลาดเหนตารวจกวงหน

เหนใครมาทหมบานกหลบอยในบานแอบมองไมกลาออกมา เพราะฉะนนเปนเรองยากทจะใหชาวเลไปขอออกใบ

นสล.บนพนทสสานของบรรพบรษ

15

ปจจบนพนทสสานทมการบกรกและเปนประเดนการตอสไดแก สสานแหลมทงยง สสานบอแหน

ทเกาะลนตา สสานทเกาะพพ ซงมทงสสานทารก และสสานดงเดม แตทงสองสสานไดถกรสอรทสรางทบพนท

สสานไปแลว นอกจากนกมสสานทงหวา จงหวดพงงา และทอนๆ อก ถาพดเรองความเทาเทยมกบความเปน

มนษยในประเทศไทย กลมชาวเลและชนเผายงไมมความเทาเทยมเรองพธกรรมหลงจากเสยชวตแลว ศาสนาพทธ

มเมร ศาสนาอสลามกมกโบร ศาสนาครสต และศาสนาจนกมแตกตางกนไป แตสสานชาวเลไมม เปนเรองท

นาแปลกมาก ชาวเลเกดชาวเลกตองตายเหมอนกน แลวทาไมชาวเลไมมสสาน ซงใน 23 สสานนนใชสาหรบชาวเล

13,000 คน ถาไมมพนทสสานรองรบชาวเลจะทาอยางไร เปลยนเปนเผาศพไดหรอไม สงคมตองตงคาถามแลววา

คนในศาสนาใดกแลวแตมหลกความเชอวา บรรพบรษปฏบตสบตอกนมาอยางไร ลกหลานกสบตอกนไปอยางนน

เพราะฉะนนถาจะเปลยนพธกรรมไปเปนเผาหรอวาแมแตกระทงการยายสสานกเปนปญหาเพราะไมใชวถทปฏบต

สบตอกนมา

ประเดนเรองสสานน ไมวาจะเปนพนองชาวเล ชนเผาพนเมองตางๆ หรอพนองไทยพทธ ไทย

มสลม พนทสสานเหลานเปนเรองทละเอยดออนและกระทบจตใจมากถามใครไปทาอะไรทไมเหมาะสม สาหรบ

ชาวเลกเชนกนเมอสญเสยหลกความเชอกเหมอนไมมตวตน แตในวนนพนทของชาวเลกลายเปนเขตพฒนาการ

ทองเทยว ทาใหมลคาของทดนแพงขนๆ จากสสานทชาวเลเองไมกลาไปใชประโยชนอนใดนอกจากเปนพนทสสาน

บรรพบรษ เพราะชาวเลมความเคารพในเรองจตวญญาณบรรพบรษ มความเชอวาถานาไปใชเพอประโยชนอนจะ

ทาใหเจบปวยไมสบาย แตกมกลมคนอนทกลาเขาไป เชนพนทสสานปากวปเปนพนททมเอกสารสทธนสล.ทออก

ตงแตป 2522 แตพบวามการขดสสานปากวปเพอทาบอกง

ในยคตอมา พนทไหนทมการพฒนาการทองเทยว ผประกอบการสวนใหญกมกจะขาดจตสานก

ในการใหเกยรตบรรพบรษชาวเลทเสยชวตไปแลว ขณะทนายทนทมาลงทนกอยไกลไมรวาตวแทนไดเขามาจดการ

เรองทดนอยางไร บางครงมการสงคนมาตามขมขทารายพนองชาวเล นคอเหตการณการคกคามพนทสสานของ

ชาวเล แสดงใหเหนวาสงคมนไมเทาเทยมกน คอชาวเลมสทธเกดแตดเหมอนไมมสทธทาพธหลงความตาย ถา

ปญหานยงคงอยตอไปชาวเลกจะเปนกลมคนทสญเสยอตลกษณ สงคมไทยเปนสงคมพหวฒนธรรม เปนสงคมท

จะตองยอมรบความหลากหลายซงกนและกน นเปนสงทสงคมทวโลกร มปฏญญาสากลสหประชาชาตวาดวยความ

เคารพในสทธของชนพนเมอง ทกวนนสงคมไทยมองชาวเลเปนเพอนหรอไมกตองพสจนกนวาชาวเลจะมความ

มนคงดานสสานไดอยางไร

3.2.4 “สถานการณปญหาชาวเลแหลมตง” โดย คณพรสดา ประโมงกจ ตวแทนชาวเล

แหลมตง เกาะพพ จงหวดกระบ

ชมชนชาวแหลมตง มจานวนประชากร 150 คน 33 หลงคาเรอน 45 ครอบครว ทอาศยอย

รวมกนบนพนทรวมทงหมดประมาณ 2 ไรเศษ อยกนอยางแออด ถาใครไดไปสมผสจะพบวาไมแตกตางกบสลม

16

นอยๆ กลางเกาะพพ ปญหาหลกๆ ทพบม 3 ประการดวยกน ปญหาประการแรก คอ เดกๆ ไมมเสนทางทจะ

เดนเขาไปโรงเรยนไดโดยตรง จะตองเดนผานพนทของโรงแรมเพอเขาไปยงโรงเรยน ซงสภาพแวดลอมระหวางทาง

นนเตมไปดวยนกทองเทยวทแตงกายและมกจกรรมเพอการพกผอนบรเวณหาดนน ถอวาเปนสภาพแวดลอมทไม

เหมาะสมสาหรบเดก จงอยากใหใครหรอผมอานาจทเกยวของเขามาดแลเรองน

ประการตอมา คอ ชมชนตองซอนาดมและนาใช ในราคาแพง เนองจากบอนาชมชนม

สารปนเปอน ไมมแหลงนาบอบาดาล หรอนาประปา จงตองอาศยรบนาจากหลงคาบานสาหรบเปนนาใช แตกยง

ไมเพยงพอสาหรบครวเรอนทมสมาชกอาศยอยเปนจานวนมาก ดงนนเกอบทกครวเรอนจะมคาใชจายเพมมากขน

ในการซอนาดมและนาใช ปญหาประการทสาม คอ เรองของกลมทนภายนอกอางสทธครอบครองพนทสสาน

บรรพบรษของชาวเล และมการกนรวลวดหนาม มการรกลา และมกองขยะทงเกลอนกลาดบรเวณสสาน

3.2.5 “ปญหาของพนองชาวเลเกาะลนตา” โดย ก านนอาสน เกอชาต

ก านนต าบลเกาะลนตาใหญ

เดมพนองชาวเลทเกาะลนตาอยกนอยางสงบ นกทองเทยวหรอผมาเยยมเยอนทไดมาสมผสวถ

ชวตชาวเลทนตางกพดในทานองเดยวกนวา วถชวตของชาวเลควรไดรบการอนรกษไว ตอมาในชวงหลงสนาม ม

การเปลยนแปลงในดานตางๆ ทงบานเรอน และวถชวตของชาวเลมากมาย เชนการใหความชวยเหลอเรองการ

ประกอบอาชพโดยขาดการมองในบรบทวาชาวเลตองอยใกลกบทะเล ออกทะเลทามาหากน แตกลบสงเสรมอาชพ

ใหชาวเลเลยงหม กลบกลายเปนการสรางความแตกแยกใหกบชมชน

นอกจากนน ยงมปญหาพนทการทามาหากนของชาวเลซอนทบกบพนทอทยานแหงชาตทงทาง

บกและทางทะเล เชนวถชวตของชาวเลคอการวางอปกรณดกปลา เชนไซหมก แตเนองจากขาดความเขาใจ

ระหวางชาวเลและเจาหนาทหนวยงานรฐทาใหมปญหาตอกน อยางไรกด ปญหานกมการแกไขโดยมการพดคย

ตกลงรวมกนในระดบหนงระหวางเจาหนาทกบชาวเล สวนการใชประโยชนพนทบนบกของพนองชาวเลกมปญหา

เชนกน เชน ชาวเลไปตดหวายแลวถกจบดาเนนคด ขนศาล ตองกหนยมสน เหลานเปนปญหาทชาวเลเกาะลนตา

ประสบอย ทงปญหาการทามาหากนในพนทคมครองหรอพนทอทยานฯ ปญหาการประกอบอาชพ ซงถาภาคสวน

ทเกยวของสามารถเสรมรายไดใหพนองชาวเลอยางสอดคลองกบบรบทของชมชนและความตองการ นาจะเปน

ประโยชนกบพนองชาวเลมากขน

3.2.6 “ความส าคญของภมนาม ขอมลชมชน และการประกาศจดยนของชาวเล”

โดย ดร.นฤมล อรโณทย สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ชาวเลทงสามกลม มอแกน มอแกลน และอรกลาโวย อาศยอยในพนทชายฝงและทะเลอนดามน

มานานหลายรอยป แมวาจะยงไมมหลกฐานทางประวตศาสตรทเปนภาษาเขยน แตเพยงชอ หรอภมนาม ทเปน

ภาษาชาวเลกเปนสงสาคญ ยกตวอยางกรณเกาะฮาดก เรากเปลยนชอเปนเกาะอาดง หรอ หลเปะ มาจากภาษา

17

ดงเดมวา ปเลา นปฮ แตไดมการเรยกเพยนกนมาเปน หลเปะ เพราะฉะนนถาไล เรยงชอตงแตอาว ชายหาด

ชอเดมเปนภาษาอรกลาโวยกเพยนไป อยางสถานทจดงานทสงกาอนเปนภาษาอรกลาโวยทหมายถงเหงอก

ปลากระเบน ถาเราเรยนรภาษาของชาวเลในทะเลอนดามนไลตงแตระนองถงสตลเปนแหลงทอยอาศย

ทามาหากนดงเดมของชาวเลทงสามกลม ถาเรายงมชอและดารงคงไวกเปนเหมอนหลกฐานรบรอง

ปญหาของชาวเลมการพดคยกนมานาน หลายคนอาจรสกวามตครม.มการขบเคลอนไดชา แตใน

สถานการณทเกดขนนนชาวเลมคดทตองขนศาลฟองรองกนมากมาย มทงเจรจาแลวหรอกาลงอยระหวางการ

เจรจาวาพนททเปนพนทคมครองหรอพนทอนรกษชาวเลจะใชอะไรไดบาง เกบอะไรไดบาง นกถ อเปน

ความกาวหนาทคอยๆ เคลอนไป ซงมตวอยางจากหลายๆ พนท ในการอะลมอลวยระหวางอทยานฯกบ

ชนพนเมอง เชนประเทศออสเตรเลยมชนพนเมองอยางชาวอะบอรจนส รฐบาลออสเตรเลยมองวาชาวอะบอรจน

เปนเจาของดงเดมของพนท และในดานการทองเทยวออสเตรเลยมการกนเขตไวเลยวาจะตองใหการตดสนใจอยท

ชมชน หลายๆ พนทมการควบคมวานกทองเทยวกลมไหนทจะเขาไปตองมมคคเทศกทองถนเอง ไมใชมคคเทศก

ขางนอกเขามาแลวเลาเรองราวทผดเพยนไปจากความเปนมา เลาเรองแปลกๆ ชาวเลเองชวยทาใหการทองเทยว

เคารพศกดศรของชมชนได อยางพนทสงกาอถาคนนอกเขามาควรตองเคารพศาลดาโตะกอน ซงการให

ความเคารพพนทจตวญญาณของชมชนนนเปนเรองสาคญของวถชวตชมชนพนเมองทกชมชน

การขบเคลอนแกไขปญหาของชาวเลนนมลกษณะคอยๆ เคลอนไป แตชาวเลเองกตองเตรยม

ความพรอม เชนในเรองขอมลตางๆ แผนทชมชน ผงเครอญาต เรามสายตระกลอยางไร สบทอดมาอยางไร

ประชากรมกคน ฯลฯ เยาวชนกตองเขามามสวนรวมดวย โจทยสาหรบชาวเลไมงายแลว เพราะการทองเทยว

เขามาอยางไมปราณปราศรย เชนทศาลาดาน เกาะลนตาใหญ มการพฒนาเรองการทองเทยวคลายปาตอง ภเกต

เขาไปทกท

พนทสงกาอยงสงบอยเพราะอยปลายสดของเกาะลนตา แตวาการทองเทยวและการพฒนาตางๆ

จะคอยๆ เคลอนมา เราจะตงรบอยางไร การทองเทยวแบบไหนอยกบชมชนได ในสวนของการทองเทยวจะดง

ชมชนเขามามสวนรวมในการทองเทยวอยางไร เราตองสรางความเขมแขงใหชาวเลกอน ซงยงดทมกลม

ผประกอบการเชนนายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตาทเหนความสาคญของวถชวตชาวเล เหนความสาคญ

ของชวตกบธรรมชาต

นกทองเทยวทจะเขามานนเราสามารถเลอกได โดยกาหนดพนทของเราวาจะพฒนาอยางไร ถา

จะพฒนาเปนปาตองกมพนทบารเบยรแบบปาตอง ถาเราใหพนทเปนพนทวฒนธรรม ใหความสาคญกบวถชวต

ธรรมชาตเรากจะไดนกทองเทยวอกชดหนง ซงสวนนสาคญมาก แลวแตจดยนของเรา และตวตงของพวกเราชาวเล

เรองการทองเทยวนยงเปนเรองทจดการไดงาย แตขณะนมปญหาอนๆ เขามาเรอยๆ เชน โรงไฟฟาถานหน ทาเรอ

นาลก ฯลฯ เปนปญหาใหญทตองอาศยความรวมมอของทกคน และอาศยขอมลทจะแสดงใหเหนวา ทองทะเล

18

อนดามนมความอดมสมบรณ มการทามาหากน ชวตชาวเลอยไดมาหลายรอยป ตงแตทวด พอแมปยาตายาย ถา

ทาเรอนาลกเกดขน โรงไฟฟาถานหนเกดขน ถาเกดผลกระทบ ใครจะรบรอง วธปองกนผลกระทบเปนอยางไร

แลวชาวเลพรอมหรอไม ฐานชมชนวถชวต สาคญชาวเลตองเตรยมพรอมเพราะการพฒนาหรอ ปญหาใหมๆ

เขามาเรอยๆ ตอนนเราจดการปญหานได แลวกจะมปญหาอนๆ ตามเขามา เราอยาทอถอย อยางวนนกเปนการม

สวนรวมทกภาคสวน คนทเปนพเลยงกเขามารวมยนหยด และสงเสรมกนตอไป

3.2.7 “การทองเทยวกบชมชนชาวเล” คณธรพจน กษรวฒน

นายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตา ในฐานะตวแทนสภาอตสาหกรรมการทองเทยว

แหงประเทศไทย

บางเรองเรามองวาเปนปญหากเปนปญหาทไมรจบ แตอกดานหนงเรามองความสาคญของ

วฒนธรรมทมเอกลกษณ วฒนธรรมความเปนพนถนไมใชเฉพาะชาวเล ทกสวน ทกกลม ถามการใชใหถกทถกทาง

โดยเฉพาะเรองการทองเทยวเปนเรองของทรพยากร ถาเรามองยอนกลบ ทกพนททชาวเลอาศยอยเปนพนททม

ความสาคญสงมาก เหนชดเจนวากลายเปนพนทอทยานฯ หรอพนทคมครอง ภาพเหลานยงตอกยาความสาคญวา

ทกพนทของชาวเลทเปนปญหา เพราะเปนพนททมคณคา ทกคนเหนความสาคญของทรพยากรเหลานในวนน แต

ชาวเลใชประโยชนจากทรพยากรเหลานมานาน

ในพนทจงหวดกระบมทรพยากรอดมสมบรณมากมายหลายอยาง เกาะลนตาเปนพนททองเทยว

เชงธรรมชาต จงหวดกระบชนโยบายการทองเทยวแบบยงยน กระบสเขยว ในเชงทเปนมตรกบสงแวดลอม

รวมทงการทองเทยวในฝงอนดามนโดยเฉพาะสามจงหวดหลก ภเกต พงงา กระบ เพราะฉะนน นกทองเทยวท

เขามาทเกาะลนตา กระบ กเปนนกทองเทยวทสนใจธรรมชาต วถชวต แตชาวเลจะใชประโยชนจากตรงนอยางไร

เชอมตอกนไดอยางไร ยกตวอยางจากการพดคยกบพนองชาวเลทศาลาดานวา ถาเราพฒนาพนองช าวเลใหม

โอกาสมทางเลอกมากขนมากกวาการทาประมงเราจะทาอยางไรบาง ในเมอชาวเลทาประมงอย ขณะท การ

ทองเทยวเขามาลอม และคนนอกอยากใชประโยชนจากทรพยากรและพนองชาวเล ขณะทพนองชาวเลเองก

บอกวา ไมมรายไดแลวควรจะทาอยางไร เพราะฉะนน วธทจะทาใหชาวเลมเกราะคมกนทดกวา กคอ ชาวเลก

เลอกใชประโยชนจากสงทพยายามจะเอาประโยชนจากชาวเลนนเอง

ถาชาวเลมองการพฒนาการทองเทยวในเชงวถชวต ยกตวอยางกรณโตะบาหลว จากการปรกษา

พดคยกนวาจะทาอยางไรใหมองไปทวฒนธรรมแบบโบราณคอ เรอพายยอนยค ซงเมอทานผวาราชการจงหวดได

ฟงกสนใจใหงบประมาณมาสวนหนง แตวาเรอสมยกอนของชาวเลอรกลาโวยดงเดมเปนแบบไหน บางคนเขาใจวา

เปนเรอพายแบบชาวเลมอแกน แตเมอไดปรกษากบอาจารยนฤมล จงทราบวาไมใชอยางทเขาใจ จากความเขาใจ

ทถกตองเกยวกบเรอของชาวอรกลาโวย ในดานการทองเทยวเราจงมแนวคดตอยอด วาจะทาเปนพพธภณฑเรอทม

ชวต คอใชเรอรปแบบดงเดมของชาวอรกลาโวยทมพนองชาวเลเปนคนพาย เปนคาถามวาแนวคดนใชไดกบพนอง

19

ชาวเลไดทกพนทหรอไม เชอวาพนองชาวเลทศาลาดานคงไมมาพายเรอทสงกาอ เพราะฉะนนถาชาวเลสงกาอ

อยากทากทาได เรองพวกนสามารถจะใชประโยชนตอยอดได ลกหลานชาวเลเองกจะเรยนรวาเมอกอนเรอสมยรน

ปยาตาทวดเปนอยางไร การซอมแซมบารงรกษาเรอชาวเลกซอมไดเอง ดงนน ถาเราเรมตนทาแบบจดเลกๆ

อยางนกจะเปนการทองเทยวแบบยงยนได

วนนเรากชวนวาพนองชาวเลทอาศยใชประโยชนทรพยากรจากทะเล ทาธนาคารป แนวคดคอเวลาท

ชาวเลออกไปหากนไกลๆ จบทไหนกปลอยทนน วนหลงกไมตองหากนไกล หากนใกลๆ ศาลาดานกได ถาเราม

ธนาคารป ธนาคารปลา ธนาคารหอยชกตน ในอนาคต กอาจกลายเปนหมบานทองเทยวโดยธรรมชาตเอง ในอก

ดานหนง เมอพนททากนของชาวเลทเคยจบปลาจบสตวทะเลตางๆ กลายเปนพนทอทยานฯกไมใหพนองชาวเล

ทามาหากน นกทองเทยวกมองพนองชาวเลวาไปจบสตวทะเลในพนทธรรมชาตสวยงาม ทางสมาคมธรกจ

ทองเทยวเกาะลนตาจงตงโจทยกบพนทอทยานวา จะเปนไปไดหรอไมถาเราจะมปะการงเทยม แลวเขตอทยานฯ

อยตรงไหนเรากไปตอยอดจากรอบนอกของอทยานฯ โดยการทาบานปลา เรอจม เปนตน พนองชาวเลกสามารถ

ใชประโยชนจากพนทแบบนได กตอบโจทยทาไดจรงจนเปนโครงการในปจจบน เพราะฉะนนถามาชวนกนคดและ

ทาในลกษณะเชนนกจะเปนประโยชนกบหลายๆ ฝาย สวนทเปนปญหากรบรองวาตองผลกดนและแกไขได

3.2.8 “ชมชนกบการพฒนา” คณธนกฤต ทองแยม พฒนาการอ าเภอเกาะลนตา

คณธนกฤตมประสบการณทางานพฒนาชมชนในพนทภาคใตฝงอนดามน เรมตนทภเกตตงแตป

2528 ราไวย เกาะสเหร สะป า และหาดไมขาว แลวไปอยพงงา 10 ป และกระบ 10 ป ทาใหโดยสวนตวเชอวา

รจกชาวเลเปนอยางด เมอกอนเราไมสามารถจะโตตอบกนไดเพราะชาวเลสมยกอนมความหวาดกลวคนขางนอก

มาก แตในวนนมการเปลยนแปลงอยางมากมายกบวถชวตพนองชาวเล ทงเ รองการพฒนาทดน ทดนถกบกรก

ยกตวอยางพนองชาวเลสงกาอ พนทนใครๆ กรจก เปนพนทสรางรายไดจากการทองเทยว

ถามยอนไปวา ชาวเลทอยในพนททมนกทองเทยวเขามาเยอะแยะมากมาย แลวมเงนเขากระเปา

ชาวเลเทาไรตอวน ผลประโยชนจากการทองเทยวอยทไหน ทงในเรองคาเขาพนท ทพก โรงแรม รถเชา

นกทองเทยวเขามาสมผสเหนวถชาวเลแลวกกลบไป แลวพนองชาวเลทอยตรงนมเงนเขากระเปาหรอไม

เพราะฉะนน ในฐานะทเราอยในชมชน เปนโอกาสของพนองชาวเลทจะใชวถชวตของพวกเราชาวเลเปนสอกลาง

สรางอาชพ สรางรายไดขนมา

คาถามวาพฒนาชมชนทาเรองอะไร หนาทพฒนาชมชน ทาเรองการพฒนาคน พฒนาจตใจ

พฒนาสงคม และพฒนาเศรษฐกจ แลวถามกลบไปวาหนาทของชาวเลตอการพฒนาชมชนคออะไร ประการแรก

ชาวเลตองสรางความตองการทแทจรงวาตองการอยางไร ชาวเลตองมการรวมกลม ซงจะทาใหมอานาจในการ

ตอรอง เราขายวถชวตความเปนอยของเรา เรามอาชพประมง มนกทองเทยวเขามาเราพาไปเยยมชมพนท เราม

20

รายไดเสรมเขามา เรามทรพยากรธรรมชาต เราสามารถเปลยนหรอประยกต เทาทเหนภมปญญาของพนองชาวเล

เชน สมอเรอทใชไม พนองชาวเลสามารถนามาเพมมลคา มาประยกตทาสมอเรอจว เรามภมปญญาถาเรานาของ

ทเรามอยมาใชประโยชน ทาเปนของทระลกตางๆ เชอวานกทองเทยวชาวตางชาตมาเหนเขาจะชอบ พนอง

ชาวเลทามาหากนออกทะเลกนทกคน มปลาเคม มกะป ทพกทอยขางบานเราสามารถทาเปนโฮมสเตย

เพราะฉะนน กอนทการสนบสนนจากขางบนจะลงไป ชาวเลตองพฒนาตนเอง โดยเรมตนจากตวเราเองกอน แลว

ทกหนวยงานกพรอมทจะชวยเหลอเราและกาวไปดวยกน

3.2.9 “สรปปญหาอดต ปจจบน แนวทางการแกไข และกระบวนการขบเคลอน”

โดย คณปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท

หลงสนามทาใหเหนวาชาวเลเปนกลมทไดรบผลกระทบและมปญหา ปญหานนมมากอนสนาม

เขาใจวาปญหาของพนองชาวเลทไดรบผลกระทบเกดจากเรามนโยบายการพฒนาการทองเทยว การประกาศ

เขตอทยานฯ ซงเราตองยอมรบขอเทจจรงวาอทยานประกาศทบทอยของชาวเล เชนกรณเกาะอาดง มพนองชาวเล

อยอาศย แตอทยานฯ กเอาไปทงเกาะ หมเกาะสรนทรกเชนเดยวกน

อยางไรกตาม ในงานรวมญาตชาตพนธชาวเลครงท 6 ครงนมนมตหมายทดเพราะเปนครงแรกท

เราพดถงความรวมมอ ทผานๆ มายงไมไดพดถงความรวมมอ เมอเกดปญหาชาวเลกประทวง ชาวเลยนขอเสนอ

แลวชาวเลกยงตองตอสกบปญหาความรนแรงเชนครงทผานมา แตในครงนเมอไดฟงแนวคด และแนวทางและ

ขอเสนอแนะตางๆ ในการทางานรวมกบชาวเลของกานน ผประกอบการการทองเทยว พฒนาการอาเภอ ซงเปน

ประโยชนมาก ซงนอกจากตวแทนจากหนวยงานองคกรตางๆ ทนงอยในทนแลว ในการจดงานครงนยงไดประสาน

ตดตอรฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา และรฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย และปลดกระทรวงมหาดไทยดวยแตตดภารกจจงไมสามารถมารวมงานในวนนได

ประเดนในการพดคยกนครงนคอ ความรวมมอในการรกษาความมนคงของทงชาวเล และฝง

อนดามน เพราะวาทงชาวเลทงผประกอบการในฝงอนดามนนาจะเผชญปญหาเดยวกน เชนปญหาอตสาหกรรม

โรงไฟฟาถานหน เปนตน ซงปญหาเหลานเนองจากวาเปนปญหาเชงโครงสราง มความซบซอน การแกไขดวย

องคกรใดองคกรหนงไมได เราตองใชความรวมมอ การแกไขโดยมมตครม.ฟนฟวถชวตชาวเล 2 มถนายน 2553

เพยงอยางเดยวกไมได ทงศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) กระทรวงวฒนธรรม สถาบนวจยสงคม

จฬาลงกรณมหาวทยาลย มลนธชมชนไท และเครอขายชาวเลผลกดนใหมมตครม. กเปนเรองทนายนดวาชาวเล

เปนกลมชาตพนธแรกๆ ทมมตครม. นนหมายถงการมทยนทางนโยบาย จากเมอกอนไมมเลย กะเหรยงกเพงม

มตครม. ทงทมถง 38 ชนเผา หรอมมากกวานนมากมายนบไมถวน

ประเทศไทยมความหลากหลายทางวฒนธรรมในอนดามนทเราตองรกษาไว เชนภมปญญาของ

ชาวเล และอกหลายเรองทชาวเลตองเรยนรมอกมากมายแตเชอวาชาวเลรวมมอกนกสามารถทาเรองเหลานได

21

และเราสามารถทาคกบเรองการทองเทยวเปนอยางด เปนโอกาสดทตวแทนสภาอตสาหกรรมการทองเทยว

แหงประเทศไทยพดวาชาวเลจะตองหนกลบมามองเรองนอยางจรงๆ จง ในขณะนพนองชาวเลอาจจะไมถนด แต

ถาไดเจาหนาทหนวยงานรฐ ผประกอบการทองถนมาชวยวาชาวเลจะอยกบการทองเทยวอยางไร จะเปนเรองทด

มาก แตวาอยางไรกตาม เราตองยอมรบวา 20 กวาปทผานมา การทองเทยวกบการประกาศเขตอนรกษเกดการ

พฒนาทไมสมดล เราตองมารวมกนตงหลก

ถารฐบาลกลางไมมมตครม. ผประกอบการทองถนไมชวย ชาวเลกยงไมสมดลอยด ชาวเลกยงถก

กระทา ถกคกคามเบยดขบ ซงอาจเกดขนโดยไมตงใจ แตทดนราคาแพงขน สสาน 23 แหง พนทรวมกน

ประมาณ 300 กวาไร ราคา 3,000 ลานบาท ผประกอบการกอยากไดทดนรมทะเล อยางไรกตาม ชาวเลกบอก

วาเราตองเคารพพนททางจตวญญาณของชาวเล ถาเชนนนจะทาอยางไรใหสสานเปนไดมากกวาสสาน เชน

นกทองเทยวไดเคารพดวย เรองพวกนสาคญและมความละเอยดออน ในฐานะทมลนธชมชนไทรวมเปน

คณะกรรมการแกไขปญหาทดน มองวาปญหาของชาวเลเปนปญหาเชงโครงสราง พวกเราตองชวยกนคลกฎหมาย

คลนโยบาย และมตครม.กนอยางจรงจง ตดตามความคบหนาการแกปญหาอยางตอเนอง

ขณะนเปนวาระครบ 6 ป ตามมตครม.แลวชาวเลจะเปนฝายตามอยางเดยวไมได พนองชาวเล

ตองสรางคณคาของความเปนกลมชาตพนธชาวเลอยางทพฒนาชมชนกลาวไว เราตองสรางรปธรรมในพนท สราง

ความรวมมอในพนท อยางกรณเกาะหลเปะจะทาอยางไรใหผประกอบการหนหนามาพดคยเพอทาใหชาวเลมท

ทยน มทขายของ มทางออกสทะเล ชาวเลทเกาะลนตาโชคดมากๆ เน องจากไมมปญหาทดน ทโตะบาหลวก

พยายามสนบสนนเรองสทธของชมชน แตสาหรบพนทสสาน 2 แหงกยงเปนเรองทนาหวงกงวลอยวาจะทาอยางไร

ซงขณะนกไดมการหยบยกประเดนนขนมาพดคยแลวและทางอาเภอกไดรบมอบหมายใหประสานวาจะทาอยางไร

ใหพนทสสานของชาวเล 23 แหงเปนพนทสาธารณะ พนทของชาวเลจะมความมนคงไดอยางไร

อกประการหนงคอวาเราจะจดการอยางไรกบปญหาชาวเล 31 ชมชนทอยในทดนรฐ ยกตวอยาง

ชมชนสงกาอถอวาเปนทดนของกรมเจาทากบปาชายเลน แตกรมเจาทากทาหนงสอถงคณะกรรมการแกไขปญหา

ทดนโดยมมตวาชาวเลอยมากอนป 2518 นนหมายความวาเปนสทธของชาวเล ซงเรากตองชนชมแนวทางการ

ทางานของกรมเจาทาทไมไดยดพนทของชาวเลสกแหงเดยว ไมวาจะเปนสะป า สงกาอ หวแหลม เรากอยากให

อทยานฯ เคารพสทธนดวย ตอนนกระทรวงมหาดไทย กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) กมความพยายามพดคยเจรจาตอรองกบหวหนาอทยานฯ 8 แหง วา

พนทบรเวณไหนทชาวเลลงไปหากนได บรเวณไหนเปนเขตอนรกษ เขตปะการง เขตวายนา บางเรองก สามารถ

ตกลงกนไดบางแลว เพราะฉะนน ตองขอใหเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนชวยดแลแกไขปญหาทดน

บางสวนทออกเอกสารสทธโดยมชอบ เราตองชวยกนแกปญหาโครงสรางของทดน ททากนทางทะเล ทสสาน

ตองชวยกนสรางโมเดลการฟนฟของแตละพนทท เปนรปธรรม ตวอยางเชนในชวงหลงสนามทางมลนธชมชนไท

22

รวมกบโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต หรอ UNDP และอกหลากหลายองคกรทเกยวของไดรวมกนจดตง

ศนยวฒนธรรมชาวเลอรกลาโวย บานสงกาอ โดยคาดหวงวาพนทตรงนจะเปนพนทศนยกลางวฒนธรรมแห งหนง

ของพนองชาวเลอนดามน ดงนน สงทสาคญทสดคอชาวเลกตองชวยกน ถาพนองชาวเลยนยนวาจะแกปญหา

หลายหนวยงานกพรอมทจะชวยเหลอแตถาพนองชาวเลเพกเฉยกคงไมมใครชวยได

3.3 จากปญหาททบซอนกนมากมายสหลายขอเสนอ --มมมองของชาวเลตอแนวทางการแกปญหา

ระยะตน ระยะกลาง และระยะยาว

3.3.1 คณพรสดา ประมงกจ ตวแทนชาวเลบานแหลมตง เกาะพพ จงหวดกระบ ขอให

ภาครฐชวยแกปญหา ไมปลอยใหชาวเลตองอยอยางโดดเดยว อยากใหมการสนบสนนการสอสารผานชองทาง

ตางๆ ในดานการทองเทยววา แหลมตงมชาวเลอยอาศยมานาน ทาอยางไรใหนกทองเทยวและชาวเลไดมสวนรวม

และทาอยางไรจะสงเสรมการแสดงศลปะพนถน เชนรารองเงง อาจเชญไปจดแสดงเพอเสรมใหมรายได

3.3.2 คณสนท แซซว ตวแทนชาวเลหาดราไวย จงหวดภเกต ในระยะเรงดวน คดตางๆ ท

เปนเรองกระบวนการของกฎหมายนน อยากใหอธบดกรมทดนพจารณาเอกสารของชาวเลและลงนามเพกถอน

เอกสารสทธเรวๆ เพอชาวเลจะไดอยอาศยอยางมนคงมากขน ระยะยาว เรองการทามาหากน ไดมขอตกลงกบ

อทยานฯ บางสวนแลว และทกาลงเจรจานาจะอยในกระบวนการของคณะกรรมการอย คาดวาประมาณปหนา

หนาชาวเลจะไดทามาหากน

3.3.3 คณวทวส เทพสง ตวแทนชาวเลบานทบตะวน จงหวดพงงา ในระยะเรงดวน จะตอง

หยดปญหาการคกคามในพนทสสานทงหมด มการตดตามตรวจสอบโดยมเจาหนาทรฐลงไปตรวจสอบในพนท

อยางจรงจงวาเกดอะไรขน ในระยะยาว จะตองตรวจสอบแนวเขต รงวดทดน การออก นสล.1 ในพนทสสาน

ของชาวเล

3.3.4 คณครแสงโสม หาญทะเล ตวแทนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล ในระยะเรงดวน

ชาวเลตองปฏบตตามคต “ตนเปนทพงแหงตน” ถาชมชนชาวเลไมเขมแขงแลวใครทไหนจะมาชวยเหลอ ณ วนน

ชาวเลเหนแลววาพนองชาวเลทกจงหวดพยายามจบมอเปนเครอขาย แตละชมชนจดทากลมออมทรพยได ทา

แหลงเรยนรในชมชนได อยากใหพนองชาวเลสรางความเขมแขงของตนไวใหมากๆ เพอรองรบกบการแกปญหา

ของฝายรฐทจะเขามาชวยเหลอชาวเล หรอคณะกรรมการแกไขปญหาทดนทพยายามทจะแกไขปญหาใหพวกเรา

1 หนงสอสาคญสาหรบทหลวง เปนหนงสอแสดงสทธในการขอใชประโยชนหรอรวมกนใชทดนในเขตราชพสดหรอเขตสาธารณะ

ประโยชน ออกโดยกรมทดน เปน เอกสารสทธแสดงแนวเขตทดนของรฐ โดยอาจจะออกเปนแปลงใหญรวมกนและระบชอ

หนวยงานทใชประโยชนไวได

23

ชาวเล สงทสาคญทสดคอชาวเลตองกระตอรอรน เขมแขงสามคค เพอจะรองรบการพฒนาชวตกลมชาตพนธ

ชาวเลในอนาคตได ระยะยาว ชาวเลตองการซอทดน

3.4 จากปญหาททบซอนกนมากมายสหลายขอเสนอ –มมมองและขอมลจากภาคการพฒนา

3.4.1 จากภาครฐ คณธนกฤต ทองแยม พฒนาการอ าเภอเกาะลนตา

หนวยงานพฒนาชมชนพรอมทจะสงเสรมการทางานของชาวเล ขอเพยงใหชาวเลมความเขมแขง

ลกขนมาคดเอง ตดสนใจเอง ทาเองโดยมพเลยง สาหรบทนนนมอยมากมายในหนวยงานตางๆ อาท กลม

ออมทรพยเพอการผลต ในทกพนทเราฝกใหพนองไดรวมรบผดชอบตนเอง

ทนทสองคอ รฐบาลจดใหเปนกองทนหมนเวยน กองทนหมบานละ 1 ลานบาท เราจะบรหาร

จดการอยางไรใหเกดประโยชน วนนมการขยายเพมเตมวา หมบานตองจดทะเบยนเปนนตบคคล หมบานสงกาอ

กเปนหนงในหมบานทไดรบการสนบสนน เพยงแตเราไมไดเพมทนเปนระยะทสาม เพราะฉะนนวนนเปนโอกาส

ของชาวเล ทตองรวมตวกนโดยเฉพาะคนทเปนสมาชกหรอเกยวของตรงนเพอขอเพมทนกสามารถทาได เพราะรฐ

ตองการขยายโอกาส ตงแตวนนจนถงเดอนกนยายน 2559 เรายงมโอกาสเพมทนในระยะทสาม

อกกองทนทอยในพนทอยแลว ทนทสาม คอ กองทนแมของแผนดน มสวนทจะสรางยดเหนยว

จตใจ ตองมทนศรทธาทสรางสม เพอทจะสานตอใหเกดเปนทนมากมายขนมา เมอเรามทนแลวเราจะใชอยางไร

พวกเราตองชวยกนคด รวมกนผลกดนใหโตขน

และทนทส คอ กองทนพฒนาบทบาทสตร เปนสทธของสตรทกหมบานทมการรวมกลมกนคดทา

โครงการ โดยผลประโยชนอยทเราเอง แลวเสนอผานมาในระดบตาบล แลวไประดบจงหวด วนนกองทนพฒนา

บทบาทสตรไดมอบหมายใหกรมพฒนาการชมชนดแลทนนอย เพราะฉะนน ทนมอยมากมาย เพยงแตเราจะวง

เขาหาไดอยางไร สงทอยากจะทา คอ ตองมการพดคยใหเขาใจ การแลกเปลยน รวมกนคด แลพดคยวาจะ

ขบเคลอนตอไปอยางไร

3.4.2 จากภาคการทองเทยว โดย คณธรพจน กษรวฒน

นายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตา

คาถามวาพนองชาวเลและพนองชนเผาในประเทศไทยจะอยอยางมนคงยงยน มศกดศรในตวเอง

ตองเปนอยางไร โดยสวนตวมองวาพนองชาวเลมตวทรพยากรของความเปนชาวเลเยอะมาก มภาษา วฒนธรรม

ประเพณ วถชวต ดนตรทเปนรปแบบเฉพาะของตนเอง เพอใหเขาใจชดเจนยงขน ยกตวอยางการจดการการ

ทองเทยวใน 2 พนททเอยถงในระดบโลกแลวคนทวโลกจะรจก หนงบาหล วฒนธรรมแบบบาหล บาหลอยกนมา

เปน 100 ป พอคนรจกแลว แทบไมไดทาตลาดเลย นกทองเทยวไมไดคาดหวงวาไปบาหลแลวจะมคาสโน ดสโก

24

เธค เพราะนนคอคณคาในแบบทบาหลเปน และพนททสองคอ ภฏาน ไมตองลงทน แคบอกวาเราจะจากดจานวน

นกทองเทยวตอปไมเกนเทานนเทาน คนทงโลกกแหกนไป และตองจายเงนคาเขากอนไป

เหตผลทยกตวอยางสองพนทนเพราะมความชดเจนในตวเองรวาคออะไร แลวความชดเจนของ

พนองชาวเลแตกตางจากคนกลมอนอยางไร เราตองรกษาในความตาง ภาษาชาวเลตองมอยในชนเผา นคอเสนห

เพราะถามาเทยวในหมบานชาวเล พบวาชาวเลพดภาษากลางและภาษาองกฤษไดด นกทองเทยวคงรสกเฉยๆ แต

เวลาทชาวเลสามารถพดทกทายไดสองสามภาษา และมภาษาชาวเลดวยนนมเสนห ถาเราไปญปนคงไมคาดหวงให

คนญปนคยกบเราเปนภาษาไทย เพราะฉะนน ทรพยากรทพนองชาวเลมอยแลวตองสรางจดยนใหเขมแขง

ตวอยางอกพนททใกลตวคอ ทงหยเพง เปนพนองชมชนมสลม มการรวมตวและมจดยนดานการทองเทยวในระดบ

ตนๆ ของประเทศ เพราะนน จงพยายามผลกดนใหพนองชาวเลไดมจดยนลกษณะเดยวกน ซงเชอวาพนองชาวเล

ถาเรมตนจะไปไดไกลกวา เพราะมความเปนอตลกษณเฉพาะ แตกตางจากกลมอนคอนขางมาก เปนจดขายดาน

การทองเทยวมาก เปนโอกาสของพนองชาวเลทจะขายความเปนชาวเลทคนอนไมสามารถจะมาแยงชงความเปน

ชาวเลไปขายได เราตองมความภาคภมใจทไดเกดเปนชาวเล

3.4.3 จากภาควชาการ โดย ดร.นฤมล อรโณทย สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

เราจะเหนไดวาการทางานมหลายระดบมหลายภาคสวนทเกยวของ วนนกเปนการเปดประเดน

ใหมมความรวมมอของภาคสวนตางๆ มตวแทนหนวยงานดานการทองเทยวมาทางานกบเรา รฐมทนหลากหลาย

พรอมทจะมาสนบสนนชาวเล ตงแตการทางานระดบชมชน เครอขายชาวเล การทางานรวมกบกลมพเลยง และ

การทางานรวมกบหนวยงานรฐ เราอาจตองมองในประเดนวาเรามความสามารถ ศกยภาพอะไร ทางานระดบไหน

เชอมโยงกบกลมไหนบาง เมอมองถงโอกาสในการเขาถงทน พฒนาการอาเภอเกาะลนตากชแจงใหพวกเราทราบ

วารฐมทนใหแลว นายกสมาคมธรกจการทองเทยวเกาะลนตา หรอในฐานะตวแทนสภาอตสาหกรรมการทองเทยว

แหงประเทศไทยกพดวาชาวเลมทนทเปนชวตเปนทนวฒนธรรมการทองเทยว

ในปนเปนปทเหนความแตกตางดานการสอสาร มการสอสารถงกนผานไลน เฟสบค ถาเรามการ

สอสารถงกนและกนและตวเองกไดประโยชนจากเรองน รวาเครอขายกาลงทาอะไรอย ประชมทไหน เชนผนา

ชาวเลไปประชมอะไรมากสอสารใหเพอนพนองชาวเล ภาคประชาสงคมรบทราบดวย อยางทบอกวาขอมลคอ

พนฐานของทกอยาง สมมตวาทางผวาราชการจงหวดพรอมแลวทจะใหงบประมาณมาทาอะไรกตาม หรอ

รฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬาจะเขามาคยกบชาวเล เราจะคยอะไร

เพราะฉะนน เรองขอมล ขอเสนอทเปนรปธรรมเปนสงทเราตองการ การเรยบเรยงขอมลไวเปน

ฐานทจะพดคยเจรจาไดมความสาคญ เราอาจคดวาชาวเลเปนบคคลทวไปไมไดมอานาจอะไร แตถาทกคนมขอมล

ทกคนผานประสบการณ ผานชวต แลวกสงทอดขอมลกนเปนเครอขาย ทงเฟสบค ทงไลน หรอสงไหนทเหนวายง

ไมคอยขยายผล แคเรมตนพดคยกนในกลมเรา เผยแพรสงดๆ ทเราทา ยกตวอยางพหนยทราไวยไปเจอเรอยาง

25

ลาเลกทลอยอยกลางทะเล แทนทจะเอาไปขายกเอากลบมาแลวสบหาเพอคนใหกบเจาของ ซงสงคมเราตองการ

หาตวอยางการทาความดแบบน แตเราไมไดถายทอดไปใหคนอนรบทราบ เรารภายในกลมเราเทานน หรอ

ครแสงโสมพดถงวามกลมอาสาชวยทาอะไรตางๆ ถาอยางนนสงทเราทา ขอมลตางๆ ทเราเหนวาด สรางกระแส

ใหคนอนไดรบทราบ อาจจะไปถงสอไดมากขน อยางมลนธชมชนไทกทางานกบสอทหลากหลาย หรอ

Indigenous Media Network เครอขายสอชนเผาพนเมองกม แตเราจะทาอยางไรใหมการขยายผลไปเรอยๆ

ประเดนเรองขอมลนนสาคญมาก การเตรยมขอมล การวเคราะหขอมล เชนการจดทาเอกสารท

แจกในวนนกเปนสรปจากงานวนรวมญาตชาตพนธชาวเลทมการพดคยกนเมอปทแลว ปนเราพดคยแลว ปหนาเรา

กทาเอกสารสรปแลวมาดวาเรากาวหนาไปแคไหน ขอสงทายเรองบคคลสาคญอก 2 ทานทมคณปการแตไมไดมา

คอ ครแดง หรอคณเตอนใจ ดเทศน ซงไดรบตาแหนงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และตดตามความ

เคลอนไหวของชาวเลมาตลอด และอกทานคอ พลเอกสรนทร พกลทอง ทเปนประธานคณะกรรมการแกไข

ปญหาทดน และขออางหลกการของทานวา “ตามหลกแลวการประกาศกาหนดเขตหวงหามเขตปาตองไมกระทบ

ตอวถชวต ขนบธรรมเนยมประเพณ ชมชนทอยกอนและดแลใชประโยชนทรพยากรจนสามารถทจะประกาศเปน

พนทหวงหาม” หลกการนเปนขอมลทเราจะไปแสดงกบคนอนทพดวาชาวเลบกรก แตทานพลเอกสรนทรเหนตาง

ออกไป

3.4.4 จากภาคองคกรพฒนาเอกชน โดย คณปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท

ปนพวกเราชาวเลลกขนมารวมมอ ปรบตวกบสถานการณการทองเทยว หลงวงเสวนาในวนน เรา

นาจะตงวงคยกนวา เราจะทาใหเปนรปธรรมไดอยางไร ทงเรองการทองเทยว และวถชวตของชาวเล ยกตวอยาง

กรณ การฟนฟการทองเทยวตลาดสามชกรอยป จงหวดสพรรณบร ทมลนธชมชนไทไดเขาไปรวมฟนฟ เมอชมชน

ตลาดมความเขมแขงแลวกสามารถอยไดเอง ขณะนผานมา 15 ปแลว มนกทองเทยวไปเยยมชมตลอด โดยไมตอง

ทาอะไรเลย ชาวเลเองกตองเชออยางนน

ทผานมาชาวเลมปญหาหนกสองเรอง หนง การตอสเรองทดนและพนทสสาน สอง การตอส

เรองการทามาหากน ฝากดวยวาถาชาวเลฟนขนมาไดจะพเศษมาก อนดามนเปนยงกวามรดกโลกอก เราเชอวา

การเสนอชออนดามนเปนมรดกโลกคงจะไมผานถาเราไมดแลวถชวตชาวเล เพราะวาเราใหความสาคญกบเรองน

ดวย และรอบนเครอขายชาวเลกจะชวนกนไปพบทานนายกรฐมนตร ไมใชไปมอบแตเปนการปรกษาหารอ

อกเรองคอการบรหารจดการการทองเทยว เปนเรองทหนวยงานตางๆ จะตองชวยเปนพเลยง

ใหกบชาวเลเพราะพนองชาวเลยงไมเกงเรองบรหารจดการ แตชาวเลกมกลมคนรนใหมทลกขนมาหนนเสรมฝกฝน

ตลอด ดงนน สถานการณของพนองชาวเลนาจะดขน กอนทจะเขาไปประกอบรางกบการทองเทยว แตวาอก

นยหนงเราตองคาดหวงสงกวานน เราควรเสนอใหรฐธรรมนญใหมมเรองเขตการคมครองสทธทางวฒนธรรมซงจะ

26

เปนพลงเสรมการทองเทยวดวย นเปนประเดนททาจากขางลางไปถงขางบน และอยางททราบกนวาขณะนเ ราม

การสอสารทด ผานไลน เฟสบค

เมอกอนเราแกปญหาทดนโดยขาดความพรอมเรองขอมล อยางกรณปญหาทดนชาวเลเกาะ

หลเปะ ชาวเลไมไดอยากทะเลาะกบผประกอบการ ไมอยากใหเกดชองวางระหวางผประกอบการกบชาวเล อยาก

ใหชาวเลและผประกอบการในทกพนทอนดามนจบมอไปดวยกน ซงจะเปนเรองการดแลคนทดอยโอกาสกวาเชน

ชาวเลและสามารถผลกดนใหธรกจการทองเทยวไปไดดวยด และสงสาคญพน องชาวเลจะตองเขมแขงเพอไป

รวมมอกบกลมตางๆ ได และมแนวโนมทดจากทกจงหวดทชาวเลอาศยอยวาจะไมมความขดแยงหรอมนอยมาก

แตพนททนาเปนหวงคอระนองมปญหาชาวเลมอแกนยงไมมบตรประชาชนอกประมาณ 500 คน ทาใหเสยสทธขน

พนฐาน หรอถกหลอก ปนเครอขายชาวเลกตงเปาหมายวาจะประสานกบกระทรวงมหาดไทยเพอแกปญหาเรอง

การไรสญชาตของชาวเลทยงคงมตกหลนอย

3.4.5 จากภาคผน าทองถน โดย ก านนอาสน เกอชาต ก านนต าบลเกาะลนตาใหญ

ประเดนหลกๆ ทตองเรงแกปญหาคอเรองแนวเขตพนททามาหากนของชาวเล ชาวเลอยอาศยทา

มาหากนในพนทเกาะ ชายฝงและทะเลอนดามนมาชานานแตวนนพนองชาวเลจะตดไม ตดหวายมาซอมเรอ หรอ

พาครอบครวออกไปทามาหากนวางอวน วางเครองมอจบปลากถกจบ การพดคยทาความเขาใจระหวางชาวเลและ

ทกฝายทเกยวของจงเปนเรองทจาเปน และในสวนเรองรายได อาชพของพนองชาวเลทไดรบผลกระทบจากการ

พฒนาทดนทเกดขน นายทนจากขางนอกเขามากวานซอทดนจานวนมากมายในเกาะลนตาใหญ หาคนพนทแทบ

ไมได เมอกอนเราซอปลาราคา 20-30 บาท แตวนนเราตองซอแขงกบรสอรท มเทาไหรผประกอบการเหลานกวาน

ซอหมด

เพราะฉะนน การพฒนาสงเสรมอาชพและรายไดของชาวเลจงมความสาคญเชนกน ผชายชาวเล

มกจกรรมออกทะเล ผหญงอยบาน ถามการพฒนาชมชนมอาชพเสรม มสนคาโอทอป พฒนาผลตภณฑของท

ระลก และชาวเลหลายรายกเปนเจาของพนท ถาเรามการสงเสรมเรองการเพมรายได ลดรายจายใหกบชมชน ถา

ในหมบานชาวเลมมคคเทศกชาวเลทสามารถบรรยายเรองราวของบานเราเองได ประวตศาสตร วถชวต การ

เดนทางอพยพโยกยายถนฐาน ดงนน ชาวเลตองยนหยดตอสวาชาวเลอยอาศยพนทในแถบนมากอนไมใชผบกรก

อยางทถกกลาวอาง ในสวนของผประกอบการทงหลายทอยใกลเคยง เรากไดพยายามพดคยใหสามารถอยรวมกน

กบชาวเลได เชน สงเสรมการจางงานชาวเลทมทกษะฝมอใหมรายได ผประกอบการหลายรายกยนดรบชาวเล

ทางาน ถาชาวเลมทกษะฝมอตรงกบตาแหนงงานนนๆ

27

3.5 ขอคดเหนและค าถามจากผรวมงาน

3.5.1 จม วาร ตวแทนชาวเลมอแกลนบานแหลมหลา ทาฉตรไชย จงหวดภเกต ทอยอาศย

ของชาวเลมอแกลนบานแหลมหลา ทาฉตรไชย ประมาณ 10 กวาหลงทบรรพบรษชาวเลอยอาศยมานานหลาย

รอยป แตในวนนกลบมคนมาบอกวาชาวเลจะตองจายคาเชาในทดนทชาวเลอยมากอน ชาวเลกไมยอมเพราะถา

ตองเสยคาเชากจะอยกนอยางยากลาบาก แตตอนนชาวเลมความเดอดรอนเรองไฟฟา เดกๆ ไมมไฟฟาใชสาหรบ

จะอานหนงสอ เปดคอมพวเตอร จะทารายงานกตองวงรถไปโคกกลอย จงหวดพงงา หรอ ไปตวเมองภเกตอยาง

ยากลาบาก

ชาวเลเคยขอใหผใหญบานเดนเรองขอไฟฟาจากราชพสด ทางราชพสดกแนะนาใหไปหาองคการ

บรหารสวนตาบล แตทางองคการบรหารสวนตาบลกบอกวาตองรอกอน จงอยากทราบความชดเจนวาเพราะ

สาเหตใดทงทพนทโดยรอบมความเจรญแลว ไฟฟาเขาถง แตทาไมจงไมสามารถตดตงไฟฟาใหกบชาวเลได

งบประมาณตางๆ มมามากมาย แตงบประมาณเหลานนไมเคยถงชาวเล ชาวเลเขยนหนงส อไมเปนอานหนงสอ

ไมออก แตชาวเลกอยากรเหตผล แตกมความเกรงกลวอานาจของผมอทธพล จงอยากใหมใครหรอหนวยงานใด

ชวยประสานตดตามเรองดงกลาวใหดวย

3.5.2 ปรดา คงแปน ผจดการมลนธชมชนไท ถาชาวเลยนยอมเปนผเชาในทดนของตนเองจะ

เกดอะไรขน จะมผลผกพนทางกฎหมายอยางไรบาง ทดนทชาวเลมอแกลนบานแหลมหลา ทาฉตรไชยพดถงนน

ชาวเลกอยมานานแลว แตปจจบนไดเปนทดนของราชพสด และกลายเปนวาจะตองพสจนสทธระหวางชาวเลกบ

ราชพสดวาใครอยมากอนใคร ในคณะกรรมการแกไขปญหาทดนกเสนอใหเปนสทธรวมหรอโฉนดชมชน ซงนาจะ

อยระหวางการเสนอ แตวาบานของชาวเลบานแหลมหลา ทาฉตรไชยสบกวาหลงนกยงมปญหาวาเปนทดน

รมทะเล หลงสนาม องคการบรหารสวนตาบลตองการทาเปนพนทสเขยว มสวนสาธารณะ กเลยเวนทดนไว ไมได

สรางบานใหม และไมไดนาไดไฟ จงเสนอใหเครอขายภเกตชวยดแลปญหานดวย

การไปปรกษาหารอกบผวาราชการจงหวดทมาดารงตาแหนงใหมกสาคญ ชาวเลอาจเขยน

หนงสอไมไดอานหนงสอไมออก กควรไปพดชแจงเลย ซงในพนททเปนปญหาของชาวเลอกสามสบกวาแหงกควร

จะกนเปนสทธรวมหรอโฉนดชมชน เพราะวาถาหากไดเอกสารสทธเปนของใครคนใดคนหนงกอาจเปนความเสยง

ตอความยงยนของทดนทอยอาศยของชาวเลในอนาคต เนองจากทดนในแถบนเปนทสนใจกวานซอของนกลงทนใน

ราคาไรละประมาณ 5 ลานบาท จงมความพยายามในการกวานซอทงในลกษณะเชญชวน หรอขมขใหขายใน

สารพดวธ เพราะฉะนนคณะกรรมการแกไขปญหาทดนจงเสนอวาในระยะตอไปควรใหเปนสทธ รวมของชมชน

และเสนอวาสอสาธารณะอยาง CNN นาจะลงไปทาขาวกอน แลวไปเรยนถามทานผวาราชการจงหวดภเกตในการ

แกไขปญหาดงกลาว

28

3.5.3 วทวส เทพสง ตวแทนชาวเลบานทบตะวน จงหวดพงงา ในปจจบนจงหวดพงงาม

ชาวเลอย 23 ชมชน ซงไดจดตงเปนเครอขายชาวเลไปประสานงานกบสภาชนเผาพนเมองแหงประเทศไทย และม

การเสนอการพฒนาการทองเทยวเชงวถอตลกษณ หลกสตรภมปญญา เชน ว ชาภาษาชาวเล และเรองการ

สงเสรมทางวฒนธรรมชาวเลทมอยมากมาย

3.5.4 เกรยงไกร ชชวง ตวแทนเครอขายกะเหรยงเพอวฒนธรรมและสงแวดลอม ภาค

ตะวนตก แมวาเราจะมทะเลทกวางใหญเพยงใด มทรพยากรปาไมทเปนแหลงอาหารอนหลากหลายสาหรบ

พวกเรา มทดนทมมลคามหาศาลและมคนมากมายอยากได มเกาะทสวยทคนทไหนกไมรอยากไดอยากม

ทรพยากรเหลานจะไมมความหมายเลยถาคนทอยตรงนนไมมสทธ ถาคนทอยตรงนนไมมาชวยกนไมมารวมมอ นน

หมายความวา สงทพนองชาวเลมทงหมดกไมมความหมายเลยถาพนองชาวเลไมรกกน ซงการเคลอนไหวตอสของ

พนองทงสามกลมชาตพนธชาวเล มอแกน มอแกลน และอรกลาโวยนนนาประทบใจและนาชนชมมาก

คนกะเหรยงมปญหาเหลานทถกพดถงมามากกวาสามสบป แตคนกะเหรยงไมสามารถขยบได

อยางพนองชาวเลทเพงถกพดถงเมอไมถงสบปน เปนเวลาสามสบกวาปทคนกะเหรยงถกพดถง แตยงมาทา

กระบวนเคลอนไหวตอสกนไมไดขนาดน จงอยากใหเชอวา เรายงมชองทาง มสทธ มเพอนภาคเครอขายมากมาย

มมตครม. ซงมตครม.ทเกดขนหมายความวาสงคมโดยรวมยงเชอวาไมวาจะชนเผาชาวเล กะเหรยง พวกเราดแล

ปาได ปาจงยงมปา มทรพยากรธรรมชาตใหประกาศเปนมรดกโลก หรอเพอสรางมลคาตางๆ ถาไมมพวกเรา

ทรพยากรเหลานกลายเปนเมองไปแลว หมดไปแลว แตเพราะมพวกเราชาวเล และกะเหรยง กลมคนทเหนคณคา

ความสาคญของพวกเราจงสนบสนนใหมกฎหมายหรอพระราชบญญตตางๆ มารบรองสทธของพวกเราเพอเสรมให

พวกเรามความเขมแขงมากยงขน มการรวมกลม มสวนรวมกนมากยงขน

ขณะนมมตครม.กะเหรยงกบชาวเลเพยงสองกลมชาตพนธกอน แตจรงๆ เรายง พนองกลมชาต

พนธกวา 30 เผา เพราะฉะนน ชาวเล และกะเหรยงตองทาใหพนองชนเผาอนๆ เหนความพยายามในการตอสของ

พวกเรากอนเพอกลมอนๆ จะไดขยบตาม สดทายสงทเราทาในวนนถาเปนไปไดทกคนจะยอมรบสงคมทกเผาพนธ

ทกศาสนา และกจะมสนตสขในทสด และในวนนเรายงมพนองมอญ กะเหรยง โผลว ปกาเกอะญอ เมยน ไทยยอง

ไทยเขน ทางอสานกมพนองกย จงหวดสรนทร ทมารวมใหกาลงใจพนองชาวเลกนมากมาย วนนเพยงแคการโพสต

จากโทรศพทเครองเดยว ในประเดนวาเดกนกเรยนจะไปโรงเรยนตองผานโรงแรมทบานแหลมตง เกาะพพกอน

ปรากฏวามคนมากดไลคเตมไปหมด เพราะฉะนน เราชวยกนได มพนองเครอขายอนทไมไดมาแตรบร แลวพวกเรา

ยงจะทาอะไรไดอกมากมาย สาคญทสดลกหลานตวเลกๆ ทเรากาลงทาเพอเขา เดกๆ รหรอไม ถาเดกๆ รจะไดลก

ขนมาเรยนร สนบสนน ฟงผเฒาผแก และจะไดไมลมรากความเปนชาวเลของตนเอง

29

3.5.5 เศกสรรค สมนตร ตวแทนชาวไทยเชอสายมอญ เกาะเกรด จงหวดนนทบร จากท

ไดรบฟงปญหาของพนองชาวเลนนมมากมายหลากหลายปญหา ปญหาบางอยางอาจเกดกบพนองทอยบนดอย พ

นองทอยตามชายขอบหรอตามพนททหางไกลกนดารกแลวแต การเอารดเอาเปรยบ ถาจะถามวาพนองชาตพนธ

ภาคกลางมปญหาบางหรอไม เพราะดเหมอนเปนนาเดยวกนแตกยงเปนคนละกลม ในสภาพสงคมปจจบน พนอง

เหลานนกมองตวเองไมออกวาเขากถกเอารดเอาเปรยบเชนกน แตเมอพวกเราไดมาทางานรวมกบเครอขายตรงนก

เรมมองตนเองออกวาเราประสบกบอะไรอย เพยงแตวาเราจะรบไดหรอไมได สงทเราเผชญอยคอการละเมดทาง

วฒนธรรม เชนการทองเทยวเชงวฒนธรรมทองถน เชงชาตพนธทมกระแสความตองการมากมาย ภาครฐหรอภาค

สวนทเกยวกบการทองเทยวกจะเนนยาการขายวถอตลกษณของกลมชาตพนธ บางทเราไมเหนดวย เพราะ

บางอยางเปนจตวญญาณ เปนความเชอไมใชการแสดง บางอยางคอพธกรรม แมเราไมเหนดวย แตภาคสวนท

เกยวของกนาไปใชเปนจดขาย โดยการจดวางเรองราว จดหาคน เสอผาและเครองแตงกายแลวกแสดงกนไป สง

เหลานเราจะตอบโตอยางไร กบการถกละเมดทางวฒนธรรม

3.5.6 วาทรอยตรสมโภชน ดาศร ตวแทนชาวกย ชาวกยมพนเพอยแถบพนมดงเรก คนไทย

มาเรยกเปนพนมดงรก ดงเรกเปนภาษาเขมรแปลวาไมคาน จากปราสาทวดภขนไปประมาณ 300 กโลเมตร ม

พนองกยอยทฝงลาวประมาณ 4 แขวง เวยดนาม กมพชา ประมาณ 3 จงหวด ถดไปมอบลราชธาน ศรษะเกษ

สรนทร รวมแลวประชากรชาวกยนาจะเปนลานคน กยอยมาประมาณ 3,000 ปกอนทจะมขอมหรอเขมรเขามา

กอนทจะมพรรคการเมองหนงมาประกาศพนทพรรค

จรงๆ แลว จากถนทอยของพนองกยมาทนคดเปนระยะทางกวา 1,300 กโลเมตร แตวาเราตงใจ

มาเพอใหกาลงใจพนองชาวเล หวงวาเราจะเปนอกหนงแรงทรวมคลองแขนเดนกบพนองชาวเล ถาพนองชาวเลม

ปญหา เรากอยากมารวมรบร รวมเจบปวด รวมตอสกบพนอง โดยสวนตวมหนาทเปนพนกงานคมประพฤต ท

บรรมย มตาแหนงงานประจาแตเมอมงานของพนองชาวเลกอยากมารวม ถามวาพนองชาวกยมปญหาหรอไม

สาหรบชาวกยแลวเรองใหญคอเรองชาง เพราะชาตพนธกยเปนคนเลยงชางมาแตดงเดมแตไดถกลดบทบาทลง

งานชางของจงหวดมบรษทออแกไนเซอรใหญไปจดงานแตไมไดพดถงวฒนธรรมของชาวกย รวมถงเขมร ลาวทอย

รวมกนตรงนนอยางสนตสขเลย เรองอตลกษณของชาวกยกหายไป เพราะฉะนนถาพนองมเวท มพนทใหเรายน

แสดงอตลกษณของเรา ทไหนมกจกรรมเรากจะมารวมดวย

3.5.7 กตตศกด รตนกระจางศร ตวแทนชาวเมยน เมยน เรยกตวเองวา อวเมยน คาอาจยาว

ไปจงถกลดทอนเรยกแค เมยน แปลวา คน หรอมนษย คลายกบปกาเกอะญอ ทแปลวามนษยเชนกน คนอนเรยก

พวกเราวา เยา ซงเยาไมมความหมายในภาษาเมยน พวกเราดใจทไดมารวมงานนในนามของสภาชนเผาพนเมอง

แหงประเทศไทย ซงพวกเราเองกไดมการรวมกลมกน เนองจากปญหาทเผชญกนมาตงแตอดต ซงสวนใหญเปน

ปญหาเชงโครงสรางทไมสามารถแกไดดวยตนเอง ไมวาจะเรองปาไม ทดน เรากเผชญปญหาคลายๆ กน ตอนน

30

แนวทางแกไขคอเราตองรวมมอกนรวมกนเปนเครอขายทใหญขน ซงตอนนสภาชนเผาพนเมองแหงประเทศไทยม

เครอขายครอบคลมทกภาค ซงพนองชาตพนธชาวเลเองกเปนสวนหนง กเปนกลไกอกอนหนงทจะเสรมพลงของ

พวกเราไปสการแกไขปญหาทตรงประเดนและรวดเรวขน

4. สรปความคดเหนตองานรวมญาตฯ ครงท 6

งานวนรวมญาตชาตพนธชาวเลครงท 6 จดขน ณ บานสงกาอ ตาบลเกาะลนตาใหญ อาเภอเกาะลนตา จงหวดกระบ ในระหวางวนท 13-14 พฤศจกายน 2558 โดยงานวนรวมญาตชาตพนธชาวเลเรมจดขนครงแรกในป พ.ศ.2553 ณ ทวาการอาเภอตะกวปา จงหวดพงงา และจดขนอยางตอเนองเปนประจาทกป งานวนรวมญาตชาตพนธชาวเลครงท 2 และ 3 จดขนทหาดราไวย จงหวดภเกต ครงท 4 จดขนทบานทงหวา จงหวดพงงา และครงท 5 จดทศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) กรงเทพฯ

งานในครงท 6 ยงเปนงานทสานเจตนารมณเดม คอ ตองการเปดพนทใหชาวเลทง 3 กลม คอ อรกลาโวย มอแกลน และมอแกน ไดมโอกาสพบปะญาตพนองทอยหางไกลกน และใชโอกาสในงานวนรวมญาตนเพอนาเสนอวถชวต วฒนธรรม ประเพณ รวมถงปญหาตางๆ ใหกบสงคมภายนอกไดรบร นอกจากกลมชาวเล 3 กลมแลว ยงมกลมเครอขายชาตพนธอน ไดแก ชาตพนธกะเหรยงปกากะญอ จากจงหวดเพชรบรรวมถงกลมคนภายนอกทสนใจ ทงบคคล กลม/องคกรภาครฐและเอกชน สอมวลชนแขนงตางๆ เขารวมงาน กเกดการแลกเปลยนประสบการณและปญหาระหวางกน รวมถงการสะทอนปญหาสสาธารณะในอกทางหนงดวย

คณะวจยโครงการนารองอนดามน สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดเกบขอมลโดยการสมตวอยางผทมารวมงานจานวน 75 คน โดยการใชแบบสอบถาม เพอรบฟงความคดเหนเกยวกบการจดงานวนรวมญาต แบบสอบถามแบงประเดนเปน 3 สวน โดยในสวนท 1 สอบถามเกยวกบขอมลบคคล ในสวนท 2 สอบถามความคดเหนเกยวกบงานรวมญาตชาตพนธชาวเล อาท ความพงพอใจในการเขารวมงานในดานตางๆ ความถของการจดงาน สถานทจดงานในครงตอไป รปแบบและความเหมาะสมของกจกรรม และขอเสนอแนะอนๆ เกยวกบงานรวมญาตฯ และในสวนท 3 สอบถามความคดเหนเกยวกบเรองกลมชาตพนธชาวเล ในสวนท 4 เกยวกบมต ครม.ชาวเล เขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ รวมถงขอคดเหนอนๆ เกยวกบสภาชนเผาพนเมอง /การทางานเรองชาวเล/กลมชาตพนธ/ชนพนเมอง โดยสรปความคดเหนมดงตอไปน

31

4.1 ขอมลบคคลและความคดเหนเกยวกบงานรวมญาตชาตพนธชาวเล ครงท 6

เพศและอายของผตอบแบบสอบถาม

แผนภาพท 1 ขอมลเพศและอายของผตอบแบบสอบถาม

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญคอ รอยละ 67 เปนหญง ทเหลอรอยละ 33 เปนชาย ซงสะทอนใหเหน

ภาพรวมของผรวมงานสวนใหญเปนหญง เจาภาพของงาน คอ ชมชนชาวเลบานสงกาอ ผมารวมงานสวนใหญจง

เปนคนในชมชนชาวเลและชมชนใกลเคยงททราบขาว รวมถงญาตชาวเลจากพนทอนบาง

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญคอ ผมอาย 40-49 ป โดยมผทอยในชวงอาย 40-49 ป คดเปนรอยละ 29

รองลงมาเปนชวงอาย 30 -39 ป คดเปนรอยละ 20 ชวงอาย 50 -59 ป คดเปนรอยละ 13 ชวงอาย

20-29 ป และชวงอาย 60-69 ป มจานวนเทากน คดเปนรอยละ 12 ในขณะทมผตอบแบบสอบถามในชวงอาย

ตากวา 20 ป มรอยละ 8 และชวงอาย 70 ปขนไป คดเปนรอยละ 4 ขณะทผตอบแบบสอบถามทอายนอยทสด

คอ 11 ป และอายมากทสดคอ 79 ป

จะเหนไดวา เดกและเยาวชนทมารวมงานมจานวนนอยมากเมอเทยบกบวยอนๆ และชาวเลในวยทางาน

กไมมโอกาสมารวมงานวนรวมญาตฯ เพราะตดงานรบจางและงานอนๆ แมจะเปนวนหยดกตาม

32  

ระดบการศกษาของผตอบแบบสอบถาม

แผนภาพท 2 ระดบการศกษาของผตอบแบบสอบถาม

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไดรบการศกษาอยในระดบประถมศกษาตอนปลาย (ป.4-ป.6.)

คดเปนรอยละ 37.3 รองลงมาไมไดรบการศกษา และประถมศกษาตอนตน (ป.1-ป.3) คดเปนรอยละ 14.7 และ 13.3 ตามลาดบ ไดรบการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 12 ไดรบการศกษาระดบมธยมศกษา ตอนปลาย (ม.1-ม.6) คดเปนรอยละ 9.3 มธยมศกษาตอนตน (ม.1-ม.3) คดเปนรอยละ 5.3 ไดรบการศกษา สงกวาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 4 ระดบ ปวช. คดเปนรอยละ 2.7 และไดรบการศกษาระดบ ปวส.หรออนปรญญา คดเปนรอยละ 1.3 อาชพของผตอบแบบสอบถาม

 

14.7 13.3

37.3

5.3 9.32.7 1.3

124

05

10152025303540

รอยละ

29.321.3

9.3 9.3 8 8 6.72.7 2.7 2.7

05

101520253035

อาชพ

รอยละ

33  

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาชพเปนแมบาน/พอบาน คดเปนรอยละ 29.3 รองลงมามอาชพทาประมงพนบาน คดเปนรอยละ 21.3 มผประกอบอาชพรบจางทวไป รบราชการ/เจาหนาทรฐ คดเปนรอยละ 9.3 เทากน นกเรยน/นกศกษา คดเปนรอยละ 8 เทากบอาชพคาขาย ธรกจสวนตว คดเปนรอยละ 6.7 ขณะทอาชพสอมวลชน นกวชาการและองคกรพฒนาเอกชน คดเปนรอยละ 2.7 เทากน

4.2 ความคดเหนเกยวกบงานรวมญาตชาตพนธชาวเล

จานวนครงทเหมาะสมในการจดงาน/ป ควรจดบอยแคไหน

แผนภาพท 4 ความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเรองความถในการจดงานรวมญาตฯ

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญคอรอยละ 89 มความคดเหนวางานรวมญาตฯ ควรจดขนปละ 1 ครง

รองลงมาคอรอยละ 8 เหนวาควรมการจดงานรวมญาตฯ ปละ 2 ครงเพอทจะไดกลบมาพบญาตพนองกนไดบอยยงขน

 

92

8

0

20

40

60

80

100

ปละครง ปละ 2 ครง จานวนครง

รอยละ

34

ระดบความพงพอใจของผตอบแบบสอบถามในการเขารวมงานรวมญาตฯ ตารางท 1 ระดบความพงพอใจในการเขารวมงานรวมญาตชาตพนธชาวเลในดานตางๆ

(N=75)

จากตารางท 1 ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจ ระดบมากในเรองการแสดงศลปวฒนธรรม คดเปน

รอยละ 80.9 รองลงมา คอ ความพงพอใจดานสถานท คดเปนรอยละ 73.9 ความพงพอใจดานประเดนทพดคยในงาน มระดบความพงพอใจมาก คดเปนรอยละ 58.8 ความพงพอใจดานอาหาร คดเปนรอยละ 58.0 สวนดานการประสานงานการประชาสมพนธขาวสารนน ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจมาก คดเปนรอยละ 50.7 และพงพอใจมาก เรองความสะดวกในการเดนทางมารวมงาน คดเปนรอยละ 35.7 สวนระดบความพงพอใจ ปานกลางและนอยในหวขอตางๆ ดงแสดงในตาราง

สถานทจดงานในครงตอไป

แผนภาพท 5 ความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเรองสถานทจดงานครงตอไป

ระดบความพงพอใจ (รอยละ) ประเดน มาก ปานกลาง นอย การแสดงศลปวฒนธรรม 80.9 17.6 1.5 สถานท 73.9 21.7 4.3 ประเดนทพดคยในงาน 58.8 38.2 2.9 อาหาร 58.0 42.0 0.0 การประสานงาน 50.7 49.3 0.0 การเดนทาง 35.7 50.0 14.3

35  

 

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนใหจดงานรวมญาตชาตพนธชาวเลทเกาะหลเปะมากทสดถง รอยละ 56 รองลงมาตองการใหจดงานทหาดราไวย คดเปนรอยละ 11.9 ทเกาะพพ บานแหลมตง คดเปน รอยละ 10.2 ทเกาะลนตาหรอทใดกได คดเปนรอยละ 8.5 จดงานทบานทาฉตรไชย คดเปนรอยละ 5.1 และทบานสงกาอ รอยละ 3.4 ซงคดเปนสดสวนทไมมากนก

การเพมเตมกจกรรมในงานรวมญาตฯ

แผนภาพท 6 ความคดเหนในเรองกจกรรมเพมเตม

ในดานกจกรรมเพมเตมสาหรบการจดงานในครงตอไป ผตอบแบบสอบถามคดเปนรอยละ 23.5 อยากใหมกจกรรมเพมเตมสาหรบงานครงตอไป คอ เพมเกม/กฬาพนบาน อาท แขงขนหา/แกะหอย ชกเยอ ฯลฯ และอกรอยละ 17.6 อยากใหเพมเวทพดคยแลกเปลยนระหวางหมบาน/กลม การแสดงวฒนธรรมแตละหมบาน และซมกจกรรม อาท อาหารพนบาน สอนภาษา ในสดสวนทเทากน อยากใหเพมการแสดงของเยาวชนชาวเล คดเปนรอยละ 11.8 ขณะทผตอบแบบสอบถามรอยละ 5.9 ตองการใหเพมเตมกจกรรมอนๆ ไดแก กจกรรมรณรงค หรอการตงโตะรบเรองราวรองทกข กจกรรมของหนวยงานราชการหรอกจกรรมพเศษอนๆ นทรรศการสาธตเกยวกบวถชวต

เหตผลทผเขารวมตองการใหมกจกรรมเพมเตม เพราะเหนวางานรวมญาตฯเปนการรวมตวของชาวเลทง 3 กลม ทาใหไดพบปะเชอมความสมพนธและสรางความสามคค เชน ในกจกรรมกฬาพนบาน การแสดงออกทางศลปวฒนธรรมชาวเล ทาใหเกดการเรยนร และทาใหชาวเลและผทสนใจเขาใจถงเรองราว ปญหา วถชวต วฒนธรรมของชาวเลทสะทอนผานเสยงพด การแสดง และขอมลตางๆ ภายในงาน ทงนทาใหเยาวชนชาวเลเองซง 

5.9

5.9

11.8

17.6

17.6

17.6

23.5

0 5 10 15 20 25

ตงโตะรบเรองราวรองทกข/กจกรรมของหนวยงานราชการ/…

นทรรศการสาธตวถชวต

การแสดงของเยาวชนชาวเล

ซมกจกรรม อาท อาหารพนบาน สอนภาษา

การแสดงทางวฒนธรรมของแตละหมบาน

เวทพดคยแลกเปลยนระหวางหมบาน/กลม

เกม/กฬาพนบาน อาท แขงหา/แกะหอย ชกเยอ

รอยละ

กจกรรม

36

เปนเจาของเรองราว เขามามสวนรวมกบกจกรรมตางๆ ของชมชนตนเองและกลมชาตพนธตนเองมากขน สามารถ

สะทอนเรองราวตนเองสอสารสสาธารณะได

ผลส าคญทไดรบจากการจดงาน

แผนภาพท 7 ผลส าคญทสดทไดรบจากการจดงาน

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวา ผลทไดรบมากทสดจากการจดงาน คอ สาธารณชนไดรบร

เรองชาวเล รจกชาวเลมากขน คดเปนรอยละ 31.9 รองลงมา คอ พนอง เครอญาตไดพบปะกน คดเปนรอยละ

27.5 ฝายนโยบายเหนปญหาและเขาใจมากขน คดเปนรอยละ 21.7 สนกสนานไดเทยวและสรางความสามคค

คดเปนรอยละ 15.9 และ รอยละ 2.9 ตามลาดบ

ผตอบแบบสอบถามมขอเสนอแนะอนๆ เชน อยากใหมการจดงานทใชเวลามากกวาน เพราะจะไดใหคน

ทมารวมงาน มโอกาสเรยนรและแลกเปลยนกบชาวเลมากขน มความเหนวาหนวยงานภาครฐควรรวมงานและ

ใสใจปญหาชาวเลมากกวาทเปนอย นอกเหนอจากการทศนยมานษยวทยาสรนธรและองคกรอนรวมทางานกบ

ชาวเล เพราะหนวยงานรฐจะไดเหนวถชวต เขาใจปญหาทชาวเลประสบมากขน และผเขารวมงานไดพกรวมกบ

ชาวเล จะไดเรยนรวถชาวเล ความเปนอย แลกเปลยนประสบการณ นอกจากนควรมกจกรรมเพมเตมในเชง

สญลกษณทแสดงถงความรวมมอของชาวเลและกลมตางๆ ใหเหนเปนรปธรรมชดเจนดวย

37

4.3 ขอคดเหนเรองการท างานในประเดนชาวเล

หนวยงานรฐใดทท างานเกยวของกบชาวเล

แผนภาพท 8 หนวยงานรฐใดทท างานเกยวของกบกลมชาตพนธชาวเลมากทสด

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ เหนวาหนวยงานรฐททางานเกยวของกบกลมชาตพนธชาว เลมากทสด คอ

กระทรวงวฒนธรรม คดเปนรอยละ 47.4 รองลงมา คอ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย คดเปน

รอยละ 21.1 กรมประมง คดเปนรอยละ 15.8 ในขณะทการทองเทยวแหงประเทศไทย รวมถงสถาบนวชาการ

เชน ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) และสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทางาน

เกยวของกบชาวเล คดเปนรอยละ 5.3 เทากน ซงเทากบการทองเทยวแหงประเทศไทย

สวนท 4 เรองมต ครม.ชาวเล และเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ

ไมเคยไดยนหรอไมรจกมตครม.

42.6%เคยไดยนเกยวกบมตครม.42.6%

รจกและทราบวาคออะไร

14.6

แผนภาพท 9 การส ารวจความรในเรอง มต ครม.

38

จากการสอบถามผเขารวมงานจานวน 75 คนในประเดนเกยวของกบมตครม. พบวามผเคยไดยนเกยวกบ

มต ครม. คดเปนรอยละ 42.6 เทากบผไมเคยไดยนหรอไมรจก มตครม. นอกจากนพบวารอยละ 14.6 เทานนท

รจกและทราบขอมลวา มตครม.คออะไร

ผตอบแบบสอบถาม 75 คน ใหเหตผล รจกและทราบวา มต ครม. เปนนโยบายทดแลฟนฟวถชวตชาวเล

แตหากถามในเชงเหตผลของ มต ครม.ทมตอชมชน พบวา รอยละ 51.6 มองวายงเปนเพยงแคนโยบายทชวยได

ไมมาก แตยงดกวาไมมอะไรปกปองและทาใหคนภายนอกรจกและเขาใจชาวเลมากขน รองลงมาคอ รอยละ 35.5

มองวา มต ครม. สามารถชวยแกไขปญหาใหชมชนชาวเลได ในขณะทสวนนอย คดเปนรอยละ 12.9 มองวาเปน

แคนโยบาย ไมไดผลในทางปฏบต

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จงมความเขาใจเกยวกบ มต ครม.วาเปนนโยบายทดแลฟนฟวถชวตชาวเล

เกยวกบการกาหนดพนทอยอาศย ทามาหากน ทงทางบกและทะเล เรองพนทสสาน มต ครม.ชาวเล จะสามารถ

ชวยแกปญหาทดน ททากนทางประมงได ทาใหหนวยงานภาครฐและหลายภาคสวนรบทราบและเขาใจปญหา

ชาวเลมากขน และมบางสวนเสนอแนะวากระบวนการตางๆ ของมต ครม.ชาวเลนนตองมความตอเนองและ

ทางานประสานภาคหลายภาคสวนรวมสนบสนน จงจะสามารถแกไขปญหาชาวเลได

ความรเรองเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ

(N=75)

ไมรจก49.2%เคยไดยน

38.1

รจกและทราบ12.7%

แผนภาพท 10 การส ารวจความรเรองเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ

39  

จากการสารวจความคดเหนจากผตอบแบบสอบถามจานวน 75 คนพบวา รอยละ 49.2 ไมรจกเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ รอยละ 38.1 ทเคยไดยนขาวหรอมผกลาวถง และมเพยงรอยละ 12.7 ทรจกและทราบขอมลเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ วธททาใหชาวเลรบรเรอง มต ครม. เขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ

ผตอบแบบสอบถามใหความเหนเกยวกบวธการทจะทาใหชาวเลรบทราบเรองมต ครม. เขตสงคมและวฒนธรรมพเศษ คอ การจดทาสอ เชน วดทศน แผนพบ โปสเตอร/การประชาสมพนธทางวทย โทรทศน หนงสอพมพ การประชาสมพนธผานบคคล ผนา แกนนาเยาวชน จดเวทประชม/วงพดคยในชมชนตามพนทตางๆ จดอบรมทาพนทวฒนธรรมพเศษตนแบบหนวยงานตองทาความเขาใจ ใหความรกบคนในชมชน ความรเกยวกบสภาชนเผาพนเมอง

แผนภาพท 11 การสารวจความรเกยวกบสภาชนเผาพนเมอง

จากการสารวจความคดเหนจากผตอบแบบสอบถามจานวน 75 คนพบวา รอยละ 46 ไมรจกสภา ชนเผาพนเมองแหงประเทศไทย รอยละ 28.6 เคยไดยนขาวหรอมผกลาวถง และมจานวนรอยละ 25.4 ทรจกและทราบขอมลเกยวกบสภาชนเผาพนเมองแหงประเทศไทย

 

ไมเคยไดยน/ไมรจก46%

เคยไดยน28.6%

รจกและทราบ25.4%

40

สภาชนเผาพนเมองควรมบทบาทอยางไรในการท างานเรองชาวเล กลมชาตพนธ ชนพนเมอง

สภาชนเผาพนเมอง คอ สภาชนเผาพนเมองควรมบทบาทอยางไร

-การรวมตวของเครอขายชนเผาพนเมองเปนสภาชนเผาพนเมองเพอพดคย รวมดแลกน เรยกรองสทธ ของ ชนเผาพนเมองทวประเทศ -เปนการรวมตวกนของชนเผาพนเมองกวา 30 กลม ชาตพนธทวประเทศ เพอแกปญหาชนเผารวมกน -เปนสภาทตงขนโดยรวมเครอขายจากหลายชนเผา หลายภาคสวน รวมลงความเหนและตงคณะกรรมการ -พนทเพอการรวมตว พฒนา แกไขปญหาทงสถาบน โครงสราง กระบวนการ -สภาของชนเผาประกอบไปดวย 38 เผา ม ผแทน 190 คน กรรมการบรหาร 15 คน -ชาวเลเปนสวนหนงของสภา -เครอขายชนเผาพนเมองททางานขบเคลอนผลกดนเกยวกบชนเผาพนเมอง

-ควรหนนเสรมกจกรรมและเชอมรอยในการแกไขปญหาชาวเลในระดบนโยบายและรายประเดนปญหา -ตองนาปญหามาแกไขจงจะเปนสภาทมประโยชนและสงเสรมความเปนชนเผาพนเมองในประเทศไทย -ทางานเคลอนไหวเรองชนเผาพนเมอง เปนตวแทนและเปนผดาเนนการขบเคลอน ผลกดนเชอมระหวาง ชาตพนธแตละชนเผาและผลกดนดานนโยบาย -เปนสภาทคอยชวยเหลอและชวยใหกาลงใจแนวทางเรยกรองสทธของตนเอง -เปนแหลงรวบรวมขอมลและแลกเปลยนเรยนรรวมกบทกกลมชาตพนธ -ชวยในเรองการนาปญหาชาวเลเสนอแกสภา ยกระดบการทางานรวมกบชาวเลใหกลายเปนวาระในการขบเคลอน เพอเปนตนแบบของการทางานดานสทธของชนเผาพนเมอง -เปนกลไกขบเคลอนในการปกปองรกษาสทธ เปนปากเสยง เปนองคกรกลางขบเคลอนและนาเสนอปญหาของพนองชนเผาเพอนาไปสการแกไขระดบนโยบาย -เปนภาครวมในการจดงานได หากรฐใหการรบรองสภา อยางเปนทางการ จะไดเสนอแนวทางในการแกไขปญหาชนเผาไดตรงจด -ใหสมาชกสภา เสนอปญหาไปยงสภาเพอใหดาเนนตามประสงคของกลมตางๆ

41

5. ขอเสนอการปฏรปเพอสงเสรมชมชนกลมชาตพนธเขมแขง:กรณกลมชาตพนธชาวเล2

การผลกดนขอเสนอเชงนโยบายทสาคญทสดในป พ.ศ. 2559 คอ “ขอเสนอการปฏรปเพอสงเสรมชมชนกลมชาตพนธเขมแขง : กรณกลมชาตพนธชาวเล” โดยคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสงคมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ซงทประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) มมตเหนชอบรายงานนในวนท 12 กรกฎาคม 2559 ดวยคะแนนเสยง 138 เสยง ไมเหนดวย 3 เสยง งดออกเสยง 17 เสยง จากผเขารวมประชม 158 คน

หลงจากนน คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสงคมยงไดเขาพบและปรกษาเรองการขบเคลอนเรองนกบรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย ในวนท 13 ตลาคม 2559 และยงไดปรกษาเรองการแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย

รายละเอยดของเรองน โยงไปถงสภาพปญหาสาคญของกลมชาตพนธในประเทศไทย ซงมจานวน 56 กลม

ตงถนฐานกระจายอยตามภมภาคตางๆ ใน 67 จงหวด มประชากรกวา 6 ลานคน ในปจจบน กลมชาตพนธหลายกลมทมวถชวตวฒนธรรมทพงพงทรพยากรธรรมชาต มวธคดและปรชญาการดาเนนชวตทไมเหมอนกบสงคมใหญ กาลงประสบปญหาคลายคลงกนคอการกลายเปนกลมชายขอบและเปราะบาง ขาดความมนคงในทอยอาศย ถกกดกนออกจากสทธในการใชและเขาถงทรพยากรธรรมชาต ถกผลกเขาสกจกรรมทผดกฎหมายและตองทางาน ทเสยงอนตราย ขาดความมนใจและภมใจในวถวฒนธรรมดงเดม และถกดแคลนจากบคคลท ไมเขาใจในวถวฒนธรรม ฯลฯ ปญหาทกลมชาตพนธหลายกลมประสบอยมรายละเอยดและความเขมขนของปญหาแตกตางกนไปในแตละพนท

กลมชาตพนธทประสบปญหาและเปนขาวมากทสดในป 2559 นคอชาวเล ซงถกขบไลของจากถนทอยอาศย เพราะการพฒนาพนท การเตบโตของอตสาหกรรมทองเท ยวอยางรวดเรว การจบจองครอบครอง

2 สรปขอมลจากเอกสาร “ขอเสนอการปฏรปเพอสงเสรมชมชนกลมชาตพนธเขมแขง : กรณกลมชาตพนธชาวเล” โดย

คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสงคมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ

42

กรรมสทธสวนบคคล รวมทงมาตรการในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตโดยไมไดเตรยมวางแผนกนพนทสาหรบชมชนทองถนดงเดม การขาดกรรมสทธทดนสงผลกระทบตอความมนคงและสวสดการอนๆ เชน ชมชนชาวเลทหาดราไวย จงหวดภเกต มสาธารณปโภคทจากด บานบางหลงตองใชเทยนหรอตะเกยงเพราะไมมไฟฟา ตองใชนาบอซงเปนนากรอย ซงบอนาทใชไดกตองขามถนนไปตกนา/อาบนา/ซกผาและตอมาบอกถกถมไปเพราะมเอกชนอางวาอยบนทดนของตน ชาวเลทยากจนตองใชชายหาดเปนทขบถายเพราะไมมหองสวม ปญหาเหลานทาใหชมชนราไวยมสภาพไมตางจากสลมแหงหนงในเมองใหญ พนททเคยใชสอยรวมกนทเรยกไดวาพนทสาธารณะ พนททาง จตวญญาณ กหดแคบลงและเกดกระบวนการกดกนมากขน

5.1 สถานการณทสะทอนความรนแรงของปญหาชาวเล เหตการณทสะทอนความรนแรงของปญหา คอการปะทะกนระหวางชาวเลในชมชนราไวยกบกลมชาย

ฉกรรจซงเขามาในพนทในวนท 27 มกราคม 2559 มการใชเครองจกรบรรทกหนกอนใหญพยายามทจะเทลงปดเสนทางและบรเวณทชาวเลใชประจารวมทงพนทประกอบพธกรรม และมการทารายรางกายชาวเลหลายคน โดยกอนหนานนกมความพยายามตางๆ ทจะใหชาวเลออกไปจากพนทบรเวณนน มคดฟองรองทาใหชาวเลหลายครอบครวแพคดและตองอพยพออกจากบานไปอาศยอยกบญาตพนอง (โปรดดภาคผนวก ก) หลงจากนนกเกดเหตปะทะกนอกหลายครง

การมคดความและการตองเดนทางไปขนศาลทาใหชวตและการทามาหากนทยากลาบากอยแลวยงมปญหาทหนกหนวงเพมขน หลงจากเหตการณดงกลาว ตวแทนชาวเลราไวยไดเดนทางไปรองขอความเปนธรรมจากหลายชองทาง ไมเพยงแตชมชนชาวเลทราไวยเทานนทประสบปญหาดงทกลาวมาขางตน ชมชนชาวเลในพนทอนกเผชญกบปญหาทคลายคลงกน ชมชนทเผชญปญหาเรองทดนและททากนอยางหนกหนวงม ชมชนชาวเลราไวย จงหวดภเกต ชมชนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล ชมชนชาวเลเกาะพพ จงหวดกระบ ชมชนชาวเลบานแหลมตกแก เกาะสเหร จงหวดภเกต ฯลฯ เมอยงไมเกดความรนแรงหรอมการบาดเจบลมตายขน ปญหามกจะไมไดรบความสนใจ

การเพกเฉยตอปญหาและปลอยใหยดเยอตอมา เปนการบมเพาะใหเกดปญหาเศรษฐกจสงคม รวมทงการ

เสอมถอยของวฒนธรรม ยงไปกวานน ยงลกลามบานปลายเปนปญหาความขดแยงแตกแยกทรนแรงมากขน โดยปกตชาวเลมนสยรกสงบและไมตองการมเรองราวกบผใด เมอเกดปญหาทบบคนสภาพจตใจและความเปนอยมากขน จงตองยนหยดตอสและเรยกรองถงสทธ ในการอยอาศยและใชประโยชนพนทดานทามาหากน ดาน จตวญญาณ และพนททากจกรรมรวมของชมชน

ปรชญาชวตของชาวเลแตเดมไมไดตองการเปนเจาของหรอมกรรมสทธอยางถาวร นอกจากนน วฒนธรรมทไมมลายลกษณอกษรและความไมเขาใจเรองกฎหมาย รวมไปถงอคตทางชาตพนธทผคนภายนอกมกมตอชาวเล ทาใหปญหาเหลานมอยตอเนองเรอยมา หากชาวเลกลายเปนผตองคดและตองรบโทษ จะกลายเปนการซาเตมเหยอทรบเคราะหอยแลว และทาใหผคนชายขอบถกมองวาเปนบคคลทกระทาผดหรออาชญากร ตอกยาให

43

เกดความเหลอมลาในสงคม รฐบาลจงควรจะพจารณาการปฏรปเพอแกไขปญหาทเกยวของกบทดน พนททามาหากน และพนททางจตวญญาณของชาวเลเปนการเรงดวน

เรองนไมใชเรองทจากดอยเพยงกรณของชาวเลราไวยเทานน การทบทวนสถานการณสทธมนษยชนรอบท 2 ของประเทศไทย ในป พ.ศ. 2559 (Thailand UPR 2016) ไดคดเลอกเอากรณชาวเลราไวยเปนตวอยางทแสดงใหเหนวา “คนในชนบทสวนใหญ โดยเฉพาะกลมชาตพนธและชนกลมนอย ไมมหลกฐานมากเพยงพอทจะพสจนยนยนกรรมสทธในทดน”

5.2 หลกการในการแกปญหาและการขบเคลอนการปฏรป

5.2.1 หลกการความมนคงของมนษย ในปจจบน “ความมนคงของมนษย” (human security) เปนพนฐานสาคญของ “ความมนคงของรฐ” (national security) เพราะความรสกมนคงในชวตและ

44

การมคณภาพชวตทด อยอาศยในสงคมทมความเปนธรรม จะเปนสงทสรางสมบมเพาะใหเกดความมนคงแหงรฐไดในทสด มมมองและนโยบายของรฐไดปรบเปลยนมาใหความสนใจอยางจรงจงเรองความมนคงของมนษย โดยการกอตง “กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย” ตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ทาหนาทเกยวกบการพฒนาสงคม การสรางความเปนธรรมและความเสมอภาคในสงคม การสงเสรมและพฒนาคณภาพและความมนคงในชวต สถาบนครอบครวและชมชน

สานกงานสภาความมนคงแหงชาตไดใหความสาคญกบความมนคงของประชาชนมากขน ในป พ.ศ. 2554 มประกาศกฎกระทรวงแบงสวนราชการสานกงานสภาความมนคงแหงชาต ซงมการจดตง "สานกยทธศาสตรความมนคงจงหวดชายแดนภาคใตและชนตางวฒนธรรม" นอกจากจะใหความสาคญกบปญหาความมนคงจงหวดชายแดนภาคใตและการจดการความขดแยงแลว ยงมพนธกจเรองประเมน วเคราะหสถานการณปญหาความขดแยงระหวางชนตางวฒนธรรมในภมภาคตางๆ และการจดการความขดแยงในพนท รวมทงจดทาฐานขอมลทเกยวของ

5.2.2 หลกการเรองความส าคญของวฒนธรรม ปญหาชาวเลไมใชเรองเฉพาะพนทและไมใชปญหาเฉพาะของประเทศไทย ประเทศตางๆ ทมกลมชาตพนธและผคนตางวฒนธรรมตางกพยายามท จะ “จดการ” กบความหลากหลายทางวฒนธรรมน องคกรสากล เชน องคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization หรอ UNESCO) ไดเสนอแนวคดเรอง “นโยบายดานวฒนธรรม” ทเรยกรองใหรฐบาลยอมรบเรองการปกปองมรดกทางวฒนธรรมและเสรภาพทางวฒนธรรมมาตงแตป ค.ศ. 1969 สวน โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (United Nations Development Programme หรอ UNDP) ไดยกเรองวฒนธรรมเปนประเดนสาคญ และรายงานการพฒนาคน (Human Development Report) ในป พ.ศ. 2547 ไดใหชอหวขอรายงานวา “เสรภาพทางวฒนธรรมในโลกแหงความหลากหลายวนน” และใหความเหนวาเสรภาพทางวฒนธรรมเปนสงสาคญสาหรบอสรภาพของมนษยและเปนรากฐานสาคญของการทาใหคนมศกยภาพ มโอกาสเลอก และทาใหเกดการพฒนาคนอยางแทจรง

5.2.3 หลกการเรองสทธชมชนพนเมอง ประเทศไทยไดรบรอง “ปฏญญาสากลวาดวยสทธของชนพนเมอง” ทสหประชาชาตไดประกาศไวตงแตป 2007 (United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples หรอ UNDRIP) สทธหลกๆ ของชมชนพนเมอง ไดแก สทธในทดน เขตแดน และทรพยากร สทธในการกาหนดตนเอง สทธในการมฉนทามตโดยอสระ ลวงหนา และไดรบการบอกแจง (Free Prior Informed Consent หรอ FPIC) สทธในการพฒนา สทธในเขตวฒนธรรม และสทธในการเขาถงขอสนเทศ

สทธของชนเผาพนเมองเปนสทธทางวฒนธรรมรวม (collective rights) สาหรบกรณกลม ชาตพนธชาวเลและกลมชาตพนธชายขอบทถกเบยดขบจากแผนดนทอยอาศย พนททามาหากน และพนททาง จตวญญาณนน มมาตราในปฏญญาทเกยวของโดยตรงคอ มาตรา 25 และ 26 ซงระบไวอยางชดเจน ดงน

“มาตรา 25 ชนเผาพนเมอง มสทธธารงรกษาและเสรมสรางความสมพนธดานจตวญญาณทมลกษณะเฉพาะกบทดน เขตแดน นา และชายฝงทะเล และทรพยากรอนๆ ทพวกเขาเปนเจาของตามประเพณ หรอเคยครอบครองและใชประโยชน และดารงความรบผดชอบของตนในการสงเสรมสงเหลานสคนรนตอไป

45

มาตรา 26 1) ชนเผาพนเมอง มสทธในทดน เขตแดน และทรพยากร ซงพวกเขาครอบครองและเปน

เจาของตามประเพณ หรอเคยใช หรอเคยไดรบมากอน 2) ชนเผาพนเมอง มสทธเปนเจาของ ใช พฒนา และควบคมทดน เขตแดน และทรพยากรท

พวกเขาครอบครองอยดวยเหตผลของการเปนเจาของตามประเพณ หรอการประกอบอาชพ หรอการใชตามประเพณรปแบบอนๆ รวมทงทชนเผาพนเมองไดรบมาโดยวธอน

3) รฐจกตองใหการยอมรบและคมครองในทางกฎหมายตอทดน เขตแดน และทรพยากรเหลาน การยอมรบดงกลาวนน จกตองกระทาโดยการใหความเคารพตอจารตประเพณ และระบบการถอครองทดนของชนเผาพนเมองทเกยวของ”

5.2.4 หลกการเรองเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals) ซงเปนวาระการพฒนาแหงสหประชาชาตภายหลงป 2015 ทจะเปนทศทางหลกในการพฒนาของประเทศไทยโดยพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดรบรองเปาหมายน โดยเนนการขจดความยากจนและความหวโหยในทกพนท ลดความเหลอมลาทงภายในและระหวางประเทศ สรางสงคมทมความสงบสข ยตธรรม และครอบคลม หวใจของเปาหมายการพฒนาทย งยนนคอจะเนนการพฒนาท ไมทอดท งใครไว เบองหลง (Inclusive development principles) และในกรณชาวเลหาดราไวย พลเอกประยทธ จนทรโอชา ไดใหสมภาษณแกสอมวลชนวา “...ตองหาทางออกใหได หารอกนวาจะทาอยางไรใหชาวบานมทอยอาศยทไมไดรบผลกระทบดงกลาว...” (ประชาชาตธรกจ 26 เมษายน 2559 จากเวบไซต http://m.prachachat.net/news_detail.php? newsid=1461661749)

5.2.5 หลกการ “เศรษฐกจพอเพยง” ซงเปนนโยบายหลกของรฐบาลปจจบนและเปนประเดนสาคญของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตหลายฉบบทผานมา พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดนาเสนอแนวคดนในการประชมสหประชาชาตสมยสามญ ณ สหรฐอเมรกา ในชวงกนยายน-ตลาคม 2558 อกทงยาวารฐบาลตองใหความสาคญในการแกปญหาความยากจน โดยนอมนาแนวทางเศรษฐกจพอเพยงและยดหลกประชาชนเปนศนยกลางอยางแทจรง เพอใหประชาชนจากทกภาคสวนไดประโยชนอยางเทาเทยม ตองลดความเหลอมลาทงมตทางสงคมและเศรษฐกจ เพอสรางความ “มนคง มงคง ยงยน” ทแทจรง

5.2.6 หลกการ “สทธชมชนทองถนดงเดม” ทจะทาใหกลมชาตพนธชาวเลรกษาความเปนชมชนและยงสบทอดวถวฒนธรรม/ภาษาไวได รฐธรรมนญ 3 ฉบบทผานมา กลวนแตรบรองสทธดงกลาว ตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปพทธศกราช 2540 ฉบบปพทธศกราช 2550 และในรฐธรรมนญฉบบชวคราว ฉบบปพทธศกราช 2557 ซงแมวาฉบบลาสดนจะไมไดระบเรองสทธชมชนไวแตกไมไดปฏเสธสทธดงกลาว รางรฐธรรมนญฉบบปพทธศกราช 2559 ระบในมาตรา 43 วา “บคคลและชมชนยอมมสทธ

1) อนรกษฟนฟหรอสงเสรมภมปญญา ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและจารตประเพณ อนดงามทงของทองถนและของชาต

2) จดการ บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยนตามวธการทกฎหมายบญญต

46

3) เขาชอกนเพอเสนอแนะตอหนวยงานของรฐใหดาเนนการใดอนจะเปนประโยชนตอประชาชนหรอชมชน หรองดเวนการดาเนนการใดอนจะกระทบตอความเปนอยอยางสงบสขของประชาชนหรอชมชน และไดรบแจงผลการพจารณาโดยรวดเรว ทงน หนวยงานของรฐตองพจารณาขอเสนอแนะนนโดยใหประชาชนทเกยวของมสวนรวมในการพจารณาดวยตามวธการทกฎหมายบญญต

4) จดใหมระบบสวสดการของชมชน” 5.3 แนวทางและขอเสนอแนะในการแกไขปญหาชาวเลทเคยมมา

5.3.1 มตคณะรฐมนตร 2 มถนายน 2553 เรองการฟนฟวถชวตชาวเล ซงคณะรฐมนตรเหนชอบหลกการแนวนโยบายในการฟนฟวถชวตชาวเลตามทกระทรวงวฒนธรรมเสนอและไดมอบหมายหนวยงานทเกยวของนาแผนดงกลาวไปปฏบต โดยม “คณะกรรมการบรณาการนโยบายเพอฟนฟวถชวตและแกไขปญหากลมชาตพนธชาวเล” ทมบทบาทในการเสนอนโยบาย แผนงาน ใหคาแนะนา ใหการสนบสนน และรวมกนคนหาแนวทางแกไขปญหา อปสรรค แนวนโยบายในการฟนฟวถชวตชาวเล กาหนดนโยบายเพอเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนชาวเลและวางแผนเพอขยายผลไปสการฟนฟวถวฒนธรรมของชมชนพนเมองอนๆ รวมทงวางวสยทศนเกยวกบชมชนพนเมองในประเทศไทย รวมทงผลกดนใหชมชนชาวเลทมวฒนธรรมเขมแขงเปนพนทคมครองทางวฒนธรรมและสงเสรมใหเกดการถอดบทเรยนจากพนทนารองมาเปนแนวทางในการสรางดลยภาพระหวางการใชประโยชนของชมชนกบการอนรกษพนทและทรพยากรธรรมชาต

มตคณะรฐมนตรฉบบนมแนวทางทกาวหนามาก โดยมองภาพรวมเรองทอยอาศย การทามาหากน การชวยเหลอดานสาธารณสข การแกปญหาสญชาต การสงเสรมดานการศกษา การแกปญหาอคตทางชาตพนธ การสงเสรมดานภาษาและวฒนธรรมทองถนของชาวเล การสงเสรมชมชน การจดสรรงบประมาณเพอสงเสรมการทางานของเครอขายชาวเล และทสาคญทสดคอการพจารณากาหนดพนทคมครองทางวฒนธรรมทเออตอกลมชาตพนธ

5.3.2 ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาของคณะกรรมการและคณะวจยหลายชด คณะกรรมการแกปญหาทดน ทท ากน และพนททางจตวญญาณของชมชนชาวเล ซงมพลเอก

สรนทร พกลทอง เปนประธาน คณะกรรมการดงกลาวไดจดประชมหลายครง และกรมสอบสวนคดพเศษ ซงรวมเปนกรรมการแกปญหาทดนฯ ไดเสนอการคนพบหลกฐานจากการสบสวนสอบสวน การวเคราะหดาน

47

นตวทยาศาสตร ดานแผนท/ภาพถายทางอากาศ และดานโบราณคดทเกยวกบชมชนชาวเลหาดราไวย ซงพบวาชาวเลไดอยอาศยบรเวณหาดราไวยมายาวนาน และสอดคลองกบขอมลทผแทนชมชนราไวยและมลนธชมชนไทไดรวบรวมไว

คณะอนกรรมการสทธ สถานะ และกลมชาตพนธและชนเผาพนเมอง ในคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ซงมคณเตอนใจ ดเทศน เปนประธานไดลงพนทชมชนชาวเลราไวยเพอตดตามสถานการณ รวมทงรวมประชมกบหลายภาคสวน รวมทงผแทนบรษทเอกชน แตกไมไดขอยต อนทจรงแลว คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตคณะแรกมรายงานผลการตรวจสอบการละเมดสทธมนษยชน เรองสทธ ในทอยอาศยและทดนทากนกรณชมชนชาวเลหาดราไวย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดรายงานผลการตรวจสอบการละเมดสทธมนษยชน เรองสทธในทดน กรณหาดราไวย จงหวดภเกตและมขอเสนอแลวตงแตป พ.ศ. 2548

48

รายงานวจย “คลายปม คดทดนคนจน” โดย รองศาสตราจารย ดร. ม.ร.ว. อคน รพพฒน และคณะ ซงมกรณทดนหลายกรณรวมถงชมชนหาดราไวย คณะวจยมขอเสนอทเปนทางออกของปญหาสาหรบชมชนชาวเลราไวย คอ การตรวจสอบการออกเอกสารแสดงกรรมสทธทดนทไมเปนธรรม การคมครองสทธ ในการม ททากนในทะเล การชวยใหชาวเลเขาถงสาธารณปโภคและบรการขนพนฐานของรฐ และการเยยวยาชมชนชาวเล

รายงานการพจารณาศกษากรณทหารเรอและเจาหนาทอทยานแหงชาตตะรเตาเขาบกรกท าลาย และรอถอนอาสนของชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล โดยคณะกรรมาธการกฎหมาย การยตธรรมและสทธมนษยชน สภาผแทนราษฎร ซงมขอเสนอหลกคอขอใหชะลอการใชอานาจในการเขาจบกมหรอแจงความดาเนนคดกบราษฎรทอาศยอยบรเวณเกาะหลเปะ และใหมการกนพนทใชประโยชนโดยราษฎรบรเวณเกาะ หลเปะ ออกจากอทยานแหงชาตตะรเตา

5.4 แนวทางการด าเนนงานเพอสรางชมชนชาตพนธเขมแขงในอนาคต

5.4.1 เรงรดการขบเคลอนมตคณะรฐมนตรวาดวยการฟนฟวถชวตชาวเล 2 มถนายน 2553 ซงไดระบหนวยงานทรบผดชอบไวแลว แตตองมการแตงตงคณะกรรมการอานวยการขนมาใหมเพอทางานแทนชดทสนสภาพลง โดยคณะกรรมการจะมบทบาทเสนอนโยบาย แผนงาน ใหคาแนะนา ใหการสนบสนน และรวมกนคนหาแนวทางแกไขปญหา อปสรรค แนวนโยบายในการฟนฟวถชวตชาวเล นอกจากนน จะตองมการจดลาดบความสาคญของปญหา โดยยกเรองปญหาทอยอาศย พนทสาธารณะและจตวญญาณของชมชนมาเปนอนดบแรก และในระหวางทมการฟองคด ตองใหมหนวยงานทดแลเรองการคมครอง รวมทงชวยเหลอเยยวยาผทประสบปญหาอยางทนทวงท สวนปญหาทสาคญอนดบทสองคอการทามาหากนทสอดคลองกบวถวฒนธรรมดงเดม ปญหาอนดบทสามคอสถานะทางทะเบยนราษฎร และปญหาอนดบทสคอการศกษาและสาธารณสข

5.4.2 ผลกดนการพฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล โดยกาหนดพนทนารองการดาเนนงานเขตคมครองทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธชาวเลเพอชมชนเขมแขง โดยวเคราะหประสบการณ ปญหาอปสรรค บทเรยนทได รวมทงมการแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชนพนทนารอง การจดกระบวนชมชนเพอสรางพลงทางปญญาและความเขมแขงใหชมชน สรางบรรยากาศในการทางานรวมกนอยางเทาเทยม และการใหชมชนเขามารวมกาหนดรปแบบการคมครองทางวฒนธรรมกาหนดแผนดานทอยอาศยและสงแวดลอมชมชน แผนการจดการดานวฒนธรรม ฯลฯ เพอทจะขยายผลและปรบปรงใหการดาเนนงานสงเสรมเขตคมครองทางวฒนธรรมใหเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลเปาหมายทจะสรางความมนคงดานทอยอาศย ความเขมแขงของชมชน และความเขาใจเรองความหลากหลายทางวฒนธรรมในสงคมไดในทสด

5.4.3 ขยายผลเรองการคมครองกลมชาตพนธทเผชญปญหาทคลายคลงกน เชน ชมชนกะเหรยง ซง นอกจากมตคณะรฐมนตรเพอการฟนฟวถชวตชาวเลแลว ยงมมตคณะรฐมนตรเพอการฟนฟวถวฒนธรรมกะเหรยง 3 สงหาคม 2553 ซงมเปาหมายในการแกปญหาดานทอยอาศย พนททากน และการสงเสรมคณภาพชวตดานตางๆ เชน ดานการศกษา สาธารณสข ฯลฯ รวมทงใหกลมชาตพนธกะเหรยงดารงรกษาภาษาและวฒนธรรม ทงยงมกลมชาตพนธทอยในภาวะเสยงและตองการการดแลอกหลายกลม/ชมชน

49

5.4.4 ทบทวนและผลกดนการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560) ทไดพฒนาขนโดยกระบวนการมสวนรวมมาใชเพอคมครองสทธของกลมชาตพนธ นอกจากชาวเลและกะเหรยงแลว ยงมกลมชาตพนธชายขอบทยงไมไดรบการปกปองคมครองอกหลายกลม เพราะกลม ชาตพนธในประเทศไทยสวนใหญมถนฐานในพนทหางไกลทรกนดาร มฐานะยากจน ขาดบรการขนพนฐาน คณภาพชวตตากวาเกณฑ มวถชวตพงพาธรรมชาตซงมขอจากดมากขนทกท การพฒนาคณภาพชวตของกลม ชาตพนธจะเปนการยกระดบใหเกดความเทาเทยมกนมากขนในสงคม ทาใหผคนทเคยเปนชายขอบไดรบสทธ ขนพนฐานและบรการสาธารณะเพมมากขน มความมนคงในชวต ชมชนเขมแขง พงตนเองไดมากขนและสามารถมสวนรวมในการพฒนาใหเกดความมนคงของประเทศไดตอไป

5.5 แนวทางการแกปญหาโดยล าดบตามความเรงดวน 5.5.1 การแกปญหาเรองทอยอาศย ในมตคณะรฐมนตรฯ ไดระบไวอยางชดเจนวาจะตองม

“การสรางความมนคงดานทอยอาศย ดวยการจดท าโฉนดชมชนเพอเปนเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษสาหรบกลมชาวเล โดยใหมการพสจนสทธในทอยอาศยของชมชนผานภาพถายทางอากาศและดวยวธอนๆ ทไมใชเอกสารสทธแตเพยงอยางเดยว” โดยหนวยงานหลกในการดาเนนงานคอ กระทรวงมหาดไทย (มท.) และ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.) แนวทางดงกลาวสอดคลองกบขอพจารณาของคณะกรรมการแกไขปญหาความมนคงเรองทอยอาศยฯ ซงประธานฯ ไดมหนงสอเปนทางการถงปลดสานกนายกรฐมนตร ลงวนท 20 มถนายน 2559 ระบขอพจารณากรณทดนหาดราไวย วาหลกฐานแสดงใหเหนวามการแจงสทธ ส.ค.1 โดยไมไดสอบสวนสทธของผอยอาศยเดมคอชาวเล ทครอบครองและใชประโยชนโดยชอบ จงควรยกเลกเอกสารสทธทงหมดททบพนททชาวเลอาศยและใชประโยชน สาหรบความเสยหายของผถอโฉนดทดนทมใชเปนผแจง ส.ค. 1 สมควรไดรบการชดเชยจากรฐตามความเหมาะสมและเปนธรรม เพราะเอกสารสทธ ออกโดยเจาหนาทของรฐ และเนองจากชาวเลราไวยอยรวมเปนชมชนโดยไมยดถอทดนเปนกรรมสทธของคนใดคนหนง ควรจดเปนพนทเขตวฒนธรรมพเศษของชนเผาดงเดม โดยจดบานพกอาศยตามวถ มความมนคงถกสขลกษณะ และมสาธารณปโภคตามความจาเปน และเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

สวนกรณทดนชมชนชาวเลเกาะหลเปะ จงหวดสตล เนองจากปญหามความซบซอน จะตองมการพสจนการครอบครองและการใชประโยชน โดยอาศยภาพถายทางอากาศป พ.ศ. 2493 ประกอบกบหลกฐานอนๆ เชน ผลอาสนและหลกฐานทางประวตศาสตร สวนทดนของรฐทไดคนมาหลงจากการตรวจสอบ ควรนามาจดเปนทพกอาศยตามวถชวตของชาวเล สรางสถานทราชการเพอดแลประชาชนในดานสาธารณปโภค สาธารณสข อานวยความปลอดภยทงชวตและรางกาย และจดผงเมองใหสะดวกแกประชาชนและนกทองเทยว

5.5.2 การแกปญหาพนททางจตวญญาณของชาวเล โดยเฉพาะทฝงศพ ควรจะออกและตรวจสอบการออกหนงสอสาคญสาหรบทหลวงของการฝงศพ (น.ส.ล.) และโฉนดทดนทอยรอบ น.ส.ล. นนอยางละเอยด เพอใหเกดความเปนธรรมและแกไขปญหาความเดอดรอนของชาวเล สาหรบปญหาเรองทอยอาศย พนทสาคญทางจตวญญาณและพนทสาธารณะ หนวยงานทจะมบทบาทในการแกไขปญหามดงตารางดานลางน

50

หนวยงาน หนวยงานยอย การด าเนนงาน กษ. สปก. สนบสนนการดาเนนงานเรองทดน มท. กรมทดน ตรวจสอบและแกไขปญหาเอกสารสทธ ชดเชยเยยวยาผเสยหาย

กรมการปกครอง รวมดาเนนงานแกไขปญหาในทองทและดแลรบรองความปลอดภยและสงบเรยบรอย

ทส. กรมทรพยากรชายฝงฯ ดาเนนงานและประสานในเรองทดน/ทรพยากรทอยในความดแลของหนวยงาน กรมอทยานฯ

กรมเจาทา ยธ. กรมคมครองสทธฯ คมครองรวมทงชวยเหลอเยยวยาผทประสบปญหา

กรมสอบสวนคดพเศษ สบคนและพสจนหลกฐานทเกยวของ พม. กรมพฒนาชมชน เกบขอมลและประสานเรองบรการ/ความจาเปนพนฐาน สปน. สานกงานโฉนดชมชน ดาเนนงานและประสานในเรองกรรมสทธสวนรวม

วธ. สานกงานวฒนธรรมจงหวด เตรยมขอมลและดาเนนงานเรองพนทคมครองทางวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม ศนยมานษยวทยาสรนธรฯ

ทองถน อปท. จดหาสาธารณปโภคและบรการสาธารณะทเหมาะสม จดการเรอง น.ส.ล.

5.5.3 การแกปญหาเรองการท ามาหากนทสอดคลองกบวถวฒนธรรมดงเดม การท ามาหากนโดยการประมง มตคณะรฐมนตรฯ ระบวาใหชาวเลสามารถประกอบอาชพ

ประมง หาทรพยากรตามเกาะตาง ๆ โดยเสนอผอนปรนในการประกอบอาชพประมงทใชอปกรณดงเดมในการ เขาไปทามาหากนในพนทอทยานและเขตอนรกษอน ๆ และกนพนทจอด ซอมเรอ เสนทางเขา-ออกเรอ เนองจากสวนมากทบซอนพนทเพอการทองเทยว ในขณะน มความพยายามในการแกไขปญหาโดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยจดวงปรกษาหารอกบผแทนชมชนและหนวยงานทเกยวของเรองการกาหนดชนดและประเภทเครองมอประมงทอยในขายเครองมอประมงพนบานหรอประมงดงเดมตามวถชวตของชาวเล กาหนดชนดและปรมาณของสตวนาทสามารถจบไดในพนทอนรกษ กาหนดพนทผอนปรนสาหรบชาวเลในการทาประมง กาหนดกลมบคคลและการออกบตรทจะเขาไปทาประมงในพนทอนรกษ ซงควรมการเรงดาเนนงานเพอใหชาวเลไดมความมนคงทางดานอาชพ

การสงเสรมอาชพทางทะเลและมสวนรวมในการจดการทองเทยวชมชน การทามาหากนโดยการประมงมขอจากดเรองทรพยากรทางธรรมชาต เทคโนโลย และทน ในขณะเดยวกน พนทชายฝงทะเล อนดามนกมศกยภาพดานการทองเทยวทสงมาก แตชาวเลไมไดรบประโยชนจากการทองเทยวอยาง เตมเมดเตมหนวย จงตองมแผนและการดาเนนงานเพอสงเสรมอาชพทางทะเลทสามารถเชอมโยงกบการทองเทยวได รวมทงสรางเสรมใหชมชนมสวนรวมในการจดการทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรม โดยคานงถงความสอดคลองกบวถวฒนธรรมชมชน

51

สาหรบการสงเสรมอาชพทางทะเลและมสวนรวมในการจดการทองเทยวชมชน หนวยงานทจะมบทบาทในการแกไขปญหามดงตารางดานลางน

หนวยงาน หนวยงานยอย การด าเนนงาน

กก. กรมการทองเทยว สรางเสรมใหชมชนมสวนรวมในการจดการทองเทยวเชงนเวศและวฒนธรรม โดยคานงถงความสอดคลองกบวถวฒนธรรมชมชน ททท.

กษ. กรมประมง ดาเนนงานและประสานในเรองพนทและการทามาหากนชายฝงทะเล/เกาะ ทส. กรมทรพยากรชายฝงฯ

กรมอทยานฯ วธ. สานกงานวฒนธรรมจงหวด เตรยมขอมลและดาเนนงานเรองการทองเทยวทเหมาะสมและสอดคลอง

กบวฒนธรรมชมชน ศนยมานษยวทยาสรนธรฯ

5.5.4 การแกปญหาเรองสถานะทางทะเบยนราษฎร

ในขณะน ยงมชาวมอแกนทยงไมไดรบการกาหนดสถานะบคคลอย 503 คน และอาจจะยงมทงชาวมอแกน มอแกลน อรกลาโวยผตกสารวจอกจานวนหนง ทผานมา มขอเสนอในทประชมคณะกรรมการอานวยการฯ เพอผลกดนการดาเนนงานตามมตคณะรฐมนตร ป พ.ศ. 2553 ในเรองสญชาต ดงน 1) แตงตงคณะกรรมการระดบอาเภอโดยมตวแทนจากภาคประชาชนเขาไปมสวนรวม 2) มจดบรการประชาชนเคลอนทเพออานวยความสะดวกแกประชาชน โดยใหกรมการปกครองระดบอาเภอลงพนท เพอรบคาขอเกยวกบสญชาตของชาวเล เพราะการเดนทางของชาวเลจะมคาใชจายสง 3) มการประชาสมพนธใหความรเรองกฎระเบยบใหแกชาวเลทราบ สวนผทตกหลนทางทะเบยนราษฎรนน กระทรวงมหาดไทยยงไมเปดใหมการสารวจเพมเตม จงเสนอใหสานกงานวฒนธรรมจงหวดเกบขอมลจดทาเปนทะเบยนเบองตนไวกอน ซงจะถอไดวาเปนบคคลทเคยแสดงตนตอราชการ และในระหวางน ใหมการกาหนดสทธพนฐานในการรกษาพยาบาลสาหรบผทถอบตรบคคลผไมมสถานะทางทะเบยนและบคคลทตกหลนจากการสารวจ โดยพจารณาถงวถทโยกยายบอยครง

สาหรบการแกไขปญหาสถานะทางทะเบยนราษฎรนน หนวยงานทจะมบทบาทมดงตารางดานลางน หนวยงาน หนวยงานยอย การด าเนนงาน

มท. กรมการปกครอง เกบรวบรวมขอมลและดาเนนการแกไขปญหาสถานะทางทะเบยนราษฎร สธ. สานกปลดฯ ดาเนนงานและประสานในเรองสขภาพและการรกษาพยาบาลสาหรบบคคลท

ยงไมไดรบสทธ สถานพยาบาลภายใต สธ. วธ. สานกงานวฒนธรรมจงหวด เกบรวบรวมขอมลผไมมสถานะทางทะเบยนราษฎร เพอเปนฐานขอมลในการ

กาหนดสถานะตอไป

52

5.5.5 การแกปญหาการศกษาและสาธารณสข ชมชนชาวเลหลายแหงตองเผชญปญหาความไมมนคงดานทอยอาศย และการเปลยนแปลงทาง

เศรษฐกจ สงคม-วฒนธรรมทรวดเรว ทาใหเดกและเยาวชนในชมชนปรบตวยาก หลายคนไมอยากไปโรงเรยน บางกลาออกกลางคนเพอทจะชวยพอแมทางาน หรอบางสวนกมคครองตงแตยงเปนวยรน ซงทาใหโอกาสและทางเลอกในการประกอบอาชพมนอย

นอกจากนน วถการบรโภคและสงเยายวนตางๆ กทาใหเกดรายจายมากขน ในขณะทรายไดม ไมเพยงพอ ดงนน จะตองมการสงเสรมโอกาสและสรางแรงจงใจดานการศกษาและดานอาชพ ในขณะเดยวกน การอยอาศยในชมชนทแออด ขาดแคลนสาธารณปโภค อกทงตองเผชญกบความเครยดและแรงกดดนตางๆ มผลตอสขภาวะของผคนในชมชน การดแลดานสาธารณสขจงเปนสงสาคญ

สาหรบการแกไขปญหาการศกษาและสาธารณสขนน หนวยงานทจะมบทบาทมดงตารางดานลางน

หนวยงาน หนวยงานยอย การด าเนนงาน

มท. กรมการปกครอง ประสานและสนบสนนงานดานการศกษาและสาธารณสขของหนวยงานทเกยวของ

สธ. สานกงานสาธารณสขจงหวด ดแลและสงเสรมสขภาวะและงานดานสาธารณสขชมชน

ศธ. กรมสามญศกษา สงเสรมโอกาสและสรางแรงจงใจดานการศกษาและดานอาชพ

กรมการศกษานอกโรงเรยน ทองถน อปท. ประสานและสนบสนนงานดานการศกษาและสาธารณสขของหนวยงาน

ทเกยวของ

5.5.6 การผลกดนการพฒนาพนทคมครองทางวฒนธรรมชาตพนธชาวเล โดยกาหนดพนท

นารองการดาเนนงานเขตคมครองทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธชาวเลและขยายผลไปยงกลมชาตพน ธอนๆ สวนชมชนกะเหรยงไดประกาศพนทเขตวฒนธรรมพเศษนารองใน 4 พนท คอ 1) บานหวยหนลาดใน อาเภอ เวยงปาเปา จงหวดเชยงราย 2) บานมอวาค อาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม 3) บานเลตองค อาเภออมผาง จงหวดตาก และ 4) ตาบลไลโว อาเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร

5.5.7 การขยายผลเรองการคมครองกลมชาตพนธทเผชญปญหาทคลายคลงกน ดงทกลาวแลววายงมกลมชาตพนธชายขอบอกหลายกลม ซงอยในภาวะเสยงและตองการการดแล เชน กลมกะเหรยง ซงไดเคยมมตคณะรฐมนตร 2553 เพอแกปญหาดานทอยอาศย พนททากน และสงเสรมคณภาพชวตดานตางๆ จงควรใชแนวทางการแกไขปญหาและขบเคลอนการคมครองกลมชาวเลเพอเปนตวอยางสาหรบปรบใชในการทางานกบกลมชาตพนธอนๆ

5.5.8 การทบทวนและผลกดนการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560) ทไดพฒนาขนโดยกระบวนการมสวนรวมมาใชเพอคมครองสทธของกลมชาตพนธ

53

โดยเฉพาะกลมทมถนฐานในพนทหางไกลทรกนดาร มฐานะยากจน คณภาพชวตตากวาเกณฑ ชาวเลเปนกลมชาตพนธทประชากรไมมากนก แตเปนกลมชาตพนธทไดรบผลกระทบรนแรงทสดกลมหนง จงถอวาเปนกลม นารอง หากสามารถจะแกปญหาใหลลวงได กจะคลคลายสการแกปญหาของกลมชาตพนธอนๆ ได

54

บรรณานกรม

คณะทางานตดตามและประเมนผล คณะอนกรรมการบรณาการทางวชาการ. กรอบของรฐธรรมนญป 2550 ทเกยวของกบนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใน ทบทวนแนวทางการแกไขปญหาทดนปาไม. สบคนจากเวบไซต http://www.dnp.go.th/fca16/file/libs6785tqzodm4.ppt วนท 23 พฤษภาคม 2559.

คณะอนกรรมการดานสทธ และคณะอนกรรมการสทธมนษยชนดานทดนและปา. 2558. เอกสารประกอบการสมมนา เรอง “สทธชมชนและสทธการพฒนา: องคความรสขอเสนอเชงยทธศาสตร” ณ หองประชมวายภกษ 3 โรงแรมเซนทราศนยราชการและคอนเวนชนเซนเตอร กรงเทพฯ ระหวางวนท 17-19 มถนายน 2558.

โครงการนารองอนดามน และหนวยวจยชนพนเมองและทางเลอกการพฒนา สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2556. แนวทางแกไขปญหาความมนคงของมนษยและชมชน---พนทน ารองของกลมชาตพนธชาวเล. เอกสารชดตอยตง หมายเลข 2.

จระวรรณ บรรเทาทกข. 2554. บทความพเศษ: มต ครม.ฟนฟวถชวตชาวเล: สงทาทายบนเสนดายแหงความ เขาใจ ใน วารสารวจยสงคม ฉบบชาวเลอรกลาโวย ปท 34 ฉบบท 2/2554.

มาล สทธเกรยงไกร. 2556. โครงการวจยพนทเขตวฒนธรรมพเศษตามมตคณะรฐมนตร 3 สงหาคม 2553. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน)

มลนธชนเผาพนเมองเพอการศกษาและสงแวดลอม (ม.ก.ส.) และสมาคมศนยรวมการศกษาและวฒนธรรมของชาวไทยภเขาในประเทศไทย (ศ.ว.ท.). 2558. ปฏญญาสหประชาชาตวาดวยสทธชนเผาพนเมอง . เชยงใหม: บรษท สานกพมพเอไอพพ จากด.

มลนธชมชนไท. 2555. วกฤตวถชาวเล. กรงเทพฯ: มลนธชมชนไท. มลนธเพอการประสานความรวมมอของชนเผาพนเมองเอเชย . 2557. อะไรคอสทธของชนเผาพนเมอง ใน คมอ

ปฏบตส าหรบคนท าสอวาดวยประเดนชนเผาพนเมองในเอเชย. เชยงใหม: โรงพมพ เอไอพพ. รฐบาลไทย. 2558. “นายกรฐมนตรนอมนาหลกเศรษฐกจพอเพยง เสนอเปนแนวคดในการกาหนดวาระการ

พฒนาแหงสหประชาชาตภายหลงป 2015”. ขาวท าเนยบรฐบาล ศกร 18 กนยายน 2558. สบคนจาก http://www.thaigov.go.th/index.php/th/government-th1/item/95635-95635.html.

โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต. 2004. รายงานการพฒนาคน -เสรภาพทางวฒนธรรมในโลกแหงความหลากหลายวนน. นวยอรค: โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต.

สานกขาวชายขอบ. 2559. ทวงถามเขตวฒนธรรมพเศษกะเหรยงตามมตครม. 53 ชาวปกาเกอะญอรวมกนท าบญกนขาวใหมฯสะทอนวถ-วฒนธรรมดงเดม หวนถกรกไลจากรฐทงเขอน-อทยานฯ. สบคนจากเวบไซต http://transbordernews.in.th/home/?p=11430 วนท 23 พฤษภาคม 2559.

ส าน กข า วช ายขอบ . 2559. ข า วต า งๆ จ าก “ เ กา ะต ดปญหาท ด น รา ไวย” ส บค นจ าก เว บ ไซต transbordernews.in.th

55

สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล และชายฝงทะเล และปาชายเลน. 2558. ภมปญญาทองถนเชงเทคนคดานนเวศทางทะเลของชาวประมงพนบาน.

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย . 2557. เอกสารการประชมสมมนาเชงปฏบต การ “บรณาการแกปญหาชาวเลสการปฎรปประเทศ” ในวาระงาน “รวมญาตชาตพนธชาวเล” ครงท 5 ณ ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) กรงเทพมหานคร วนท 10-11 พฤศจกายน 2557.

สวไล เปรมศรรตน และคณะ. 2557. แผนทภาษาของกลมชาตพนธตางๆในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

56

ภาคผนวก ก

สาระส าคญของมตคณะรฐมนตร 2 มถนายน 2553 เรองการฟนฟวถชวตชาวเล

สาระสาคญของเรอง --กระทรวงวฒนธรรมรายงานวา

1. ปจจบนมชมชนชาวเลใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต รวมกนประมาณ 10,000 คน ชาวเลสวนใหญ

อยอาศยบรเวณเกาะหรอชายฝงทะเลจงไดรบผลกระทบจากสนามมากบางนอยบางแลวแตทตงและลกษณะของ

ชมชนบวกกบแรงปะทะของคลน ภายหลงเหตการณสนามเรองราวของชาวเลเปนทรบรมากขนเพราะการนาเสนอ

ของสอมวลชน และมองคกร หนวยงาน มลนธตาง ๆ เขาไปชวยเหลอและทางานกบกลมน สาธารณชนใหความ

สนใจในวถวฒนธรรมชาวเลมากขนทาใหชาวเลมภาพลกษณดขน แตในขณะเดยวกนปญหาทสะสมมานาน ไดแก

ปญหาเรองทดนและการทามาหากนกลบมความรนแรงและเขมขนขนทงทเปนผอยอาศยและทามาหากนใน

บรเวณเกาะและชายฝงอนดามนมานาน แตชาวเล สวนใหญกลบพบวาผนดนทเคยอยอาศยและทามาหากน

รวมทงทรพยากรธรรมชาตไดถกจบจองครอบครองหรอประกาศเปนพนทคมครองทาใหการทามาหากน

ยากลาบากขน นอกจากน ยงมปญหาการไมไดรบความคมครองทางกฎหมายและไมไดรบบรการพนฐาน เชน สทธ

ในการรกษาพยาบาล สทธในการเดนทางออกนอกพนท ฯลฯ และปญหาการขาดความมนใจและภมใจในวถ

วฒนธรรมดงเดมซงทาใหเกดปญหาดานจตใจและสงคมตามมา

2. กระทรวงวฒนธรรมไดดาเนนการขบเคลอนการฟนฟวถชวตและวฒนธรรมชาวเลใหยงยนดวยการ

บรณาการการดาเนนงานรวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอใหชมชนและรากฐานทางวฒนธรรมชาวเลมความ

เขมแขงทงในการดารงชวตและการรกษาวฒนธรรมดงเดม โดยแตงตงคณะกรรมการอานวยการฟนฟวถชวตชาวเล

ประกอบดวย รฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรมเปนประธาน ผแทนจากสวนราชการทเกยวของ ผวาราชการ

จงหวดกระบ พงงา ภเกต ระนอง และสตลเปนกรรมการ และผอานวยการศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการ

มหาชน) เปนกรรมการและเลขานการ

3. คณะกรรมการอานวยการฯ ไดมการประชมครงท 1/2552 เมอวนท 20 กมภาพนธ 2552 ซงทประชม

ไดพจารณาปญหาอนเปนวกฤตสาคญทมผลกระทบตอการดาเนนวถชวตชาวเลทมภมลาเนาในบรเวณจงหวดภเกต

พงงา กระบ ระนอง และสตล ทประกอบดวย 5 ปญหาหลก ดงน

3.1 ปญหาเรองททากนและทอยอาศย

3.2 ปญหาเรองใหการศกษากบชาวเลรวมทงการจดทาหลกสตรการศกษาทองถน

3.3 ปญหาเรองฟนฟวถชวตวฒนธรรมดงเดมรวมทงการพฒนาทองถนใหดารงอยไดดวยตนเอง

3.4 ปญหาเรองสงเสรมสขภาพและบรการสาธารณสข

57

3.5 ปญหาเรองจดตงศนยวฒนธรรมทองถนในชมชน

คณะกรรมการอานวยการฯ จงไดมมตใหมการบรหารจดการแบบบรณาการในระดบจงหวด โดยใหทกภาคสวน

เขามามสวนรวมดาเนนการโดยการแตงตงคณะอนกรรมการฟนฟชวตชาวเลระดบจงหวด 5 จงหวด คอ จงหวด

ภเกต พงงา กระบ ระนอง และสตล ซงมผวาราชการจงหวดเปนประธาน สวนราชการและหนวยงานตางๆ ท

เกยวของ ผทรงคณวฒ และผแทนชาวบานเปนกรรมการ และวฒนธรรมจงหวดเปนกรรมการและเลขานการ เพอ

ทาหนาทฟนฟวถชวตชาวเลทกาลงเสอมถอยลงอยางรวดเรวทง 5 จงหวด

4. คณะอนกรรมการฟนฟวถชวตชาวเลทง 5 จงหวด ไดดาเนนการชวยเหลอชาวเลและไดเสนอมาตรการ

ตางๆ มายงกระทรวงวฒนธรรม ซงคณะกรรมการการอานวยการฯ ไดรวบรวมขอเสนอแนะและมาตรการตางๆ

ตามท คณะอนกรรมการดงกลาวเสนอ และกาหนดมาตรการในการฟนฟและชวยเหลอชาวเล ประกอบดวย

มาตรการฟนฟระยะสนและมาตรการฟนฟระยะยาว ดงน

4.1 มาตรการการฟนฟระยะสน ดาเนนการภายในระยะเวลา 6-12 เดอน

4.2 มาตรการการฟนฟระยะยาว ดาเนนการภายในระยะเวลา 1-3 ป

มตคณะรฐมนตรวาดวยการฟนฟวถชวตชาวเล 2 มถนายน

1. มาตรการฟนฟระยะสน ด าเนนการภายใน 6-12 เดอน หนวยงานทรบผดชอบ 1.1 การสรางความมนคงดานทอยอาศย ดวยการจดทาโฉนดชมชนเพอเปนเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษสาหรบกลมชาวเล โดยใหมการพสจนสทธ ใน ทอยอาศยของชมชนผานภาพถายทางอากาศและดวยวธอนๆ ทไมใชเอกสารสทธแตเพยงอยางเดยว และใหแตงตงอนกรรมการแกไขปญหาทดน เพอการพสจนทดน ชมชนชาวเลเปนการเฉพาะ

กระทรวงมหาดไทย (มท.) กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม (ทส.)

1.2 การใหชาวเลสามารถประกอบอาชพประมง หาทรพยากรตามเกาะตางๆ ได และเสนอผอนปรนพเศษในการประกอบอาชพประมงทใชอปกรณดงเดมของกลมชาวเลในการเขาไปทามาหากนในพนทอทยานและเขตอนรกษอนๆ และกนพนทจอด ซอมเรอ เสนทางเขา-ออกเรอ เนองจากสวนมากทบซอนพนทเพอการทองเทยว มความขดแยงกนเปนระยะ รวมถงการควบคมเขตการทาประมงอวนลากและอวนรนใหเปนไปตามขอตกลงอยางแทจรง (รกลาเขตประมงชายฝง)

ทส. กระทรวงเกษตรและสหกรณ

(กษ.)

1.3 การชวยเหลอดานสาธารณสขเพอฟนฟสาหรบผไดรบผลกระทบจากการประกอบอาชพหาปลา/ดานาทาใหเกดโรคนาหนบ และการมปญหาดานสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข (สธ.)

1.4 การชวยแกปญหาสญชาตในกลมชาวเลทไมมบตรประชาชน มท. 1.5 การสงเสรมดานการศกษาแกเดกและสนบสนนทนการศกษาอยางตอเนอง กระทรวงศกษาธการ (ศธ.)

58

1. มาตรการฟนฟระยะสน ด าเนนการภายใน 6-12 เดอน หนวยงานทรบผดชอบ พรอมกบจดตงการศกษาพเศษ/หลกสตรทองถนทสอดคลองกบวถชวตชมชน เนองจากเดกชาวเลออกจากโรงเรยนกอนจบการศกษาภาคบงคบ 1.6 การแกปญหาอคตทางชาตพนธและใหมองชาวเลอยางมศกดศรมความเปนมนษย

วธ.

1.7 การสงเสรมดานภาษาและวฒนธรรมทองถนของชาวเลและสนบสนนงบประมาณจดกจกรรมตอเนอง เชน สงเสรมใหมโรงเรยนสอนภาษาวฒนธรรมในชมชน สงเสรมใหมการสอนศลปวฒนธรรมชาวเลในหลกสตรสามญสงเสรมชมรมทองถนในโรงเรยน เชน ชมรมภาษา ชมรมรองแงง สงเสรมการใชสอทหลากหลาย สอบคคล สอพนบาน สอสมยใหม ในการอนรกษวฒนธรรมชมชน เปนตน

วธ. ศธ.

1.8 ชมชนทมกลมองคกรทเขมแขงอยแลว ขอใหภาครฐดาเนนการแกไขปญหาตาง ๆ และสงเสรมชมชนใหเกดกจกรรมทมความตอเนอง

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.)

1.9 การจดสรรงบประมาณเพอสงเสรมการทางานของเครอขายชาวเล ใหเกดขนเปนรปธรรมและใหมงบประมาณสงเสรม "วนนดพบวฒนธรรมชาวเล" เพอจดกจกรรมและการพบปะแลกเปลยน (ในเดอนพฤศจกายนของทกป) โดยขอสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานภาครฐ ศนยมานษยวทยาสรนธร หรอองคกรทเกยวของ โดยชมชนขอเปนหลกในการจดกจกรรมดงกลาว

พม. วธ.

2. มาตรการการฟนฟในระยะยาว ด าเนนการภายใน 1-3 ป หนวยงานรบผดชอบ 2.1 พจารณากาหนดพนทเขตวฒนธรรมพเศษทเออตอกลมชาตพนธทมลกษณะสงคมวฒนธรรมจาเพาะ

ทส.มท.พม.ศธ.วธ.

59

ภาคผนวก ข

เอกสารเรองสทธทดนในประเทศไทย -แผนขอมลเพอการรณรงค

จากการทบทวนสถานการณสทธมนษยชนรอบท 2 ของประเทศไทย Thailand UPR 2016

60

61

ภาคผนวก ค

แนวคดเขตคมครองทางวฒนธรรมเพอกลมชาตพนธ โดยสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ท าไมควรจะตองมเขตคมครองทางวฒนธรรมเพอกลมชาตพนธ?

ในปจจบน จะเหนไดวากลมชาตพนธหลายกลมทมวถชวตวฒนธรรมทพงพงทรพยากรธรรมชาต มวธคดทไม

เหมอนกบสงคมใหญ กาลงประสบปญหาคลายคลงกนคอการกลายเปนกลมชายขอบ ขาดความมนคงในทอยอาศย

ถกกดกนออกจากสทธในการใชและเขาถงทรพยากรธรรมชาต ถกผลกเขาสกจกรรมทผดกฎหมายและตองทางาน

ทเสยงอนตราย ขาดความมนใจและภมใจในวถวฒนธรรมดงเดม และถกดแคลนจากบคคลท ไมเขาใจในวถ

วฒนธรรม ฯลฯ ปญหาทกลมชาตพนธหลายกลมประสบอยมรายละเอยดและความเขมขนของปญหาแตกตางกน

ไปในแตละพนท

ตวอยางทเหนไดชดคอกลมชาตพนธชาวเล ภายหลงเหตการณสนาม ปญหาเรองทดนไดรบการเปดเผยและ

ตดตามมากขนเพราะมการอางกรรมสทธในทดนชายฝงทะเล มการไลรอฟองรองเรองการบกรก การขาดกรรมสทธทดน

สงผลกระทบตอความมนคงและสวสดการอนๆ เชน ชมชนชาวเลทหาดราไวย จงหวดภเกต มสาธารณปโภคทจากด

บานบางหลงตองใชเทยนหรอตะเกยงเพราะไมมไฟฟา ตองใชนาบอซงเปนนากรอย และตองใชชายหาดเปนทขบถาย

เพราะไมมหองสวม

การเพกเฉยตอปญหาและปลอยใหยดเยอตอมา เปนการบมเพาะใหเกดปญหาเศรษฐกจสงคม รวมทงการ

เสอมถอยของวฒนธรรม ยงไปกวานน ยงลกลามบานปลายเปนปญหาความขดแยงทรนแรงมากขน ดงจะเหนได

จากกรณชมชนชาวเลหาดราไวยทมการสงกลมคนภายนอกเขาไปทารายผคนในชมชนทพยายามปกปองผนดนทได

ใชประโยชนกนมาอยางตอเนอง กลมทเปนชาตพนธชายขอบทตองเผชญกบปญหาความมนคงของทอยอาศยและ

การทามาหากนอยแลว กยงเปนกลมเปราะบางทรบผลกระทบตางๆ ตามมาอกมากมาย

แตเดมนน กลมชาตพนธทพงพาทรพยากรธรรมชาตสามารถจะเขาถงทรพยากรไดอยางอสระ และทาให

เกดวถวฒนธรรมรวมทงความรพนบานทเปนเอกลกษณและทาใหดารงฐาน “เศรษฐกจพอเพยง” ไวไดอยางม

ศกดศร แตในปจจบนน ทงทดนและทรพยากรธรรมชาตถกจบจองครอบครอง ถกเรงรดใหเกดการพฒนา หรอ

ประกาศเปนพนทคมครอง อกทงระบบกฎหมายในปจจบนยดเอามมมองกรรมสทธเปนทตง ในขณะทหลาย

กลมชาตพนธมระบบคดวาทรพยากร ไมวาจะเปนทดน ปา แมนาลาธาร พนทชายฝง หาดทราย รวมทงสงมชวต

62

เปนสงทไมมใครเปนเจาของ ทกคนสามารถจะเขาถงและใชทรพยากรตางๆ ไดโดยหลกสทธชมชนและการเออเฟอ

ตอกน การอยอาศยและใชประโยชนมาอยางตอเนองกนาจะเปนเครองรบรองสทธในตวเองอยแลว

เขตคมครองทางวฒนธรรมเพอกลมชาตพนธคออะไร?

การแกไขปญหาเรองสทธในทดน และการสรางความมนคงดานทอยอาศยสาหรบกลมชาตพนธนน ควรจะใช

แนวคดเรองเขตคมครองทางวฒนธรรม แนวคดทคลายกนน คอเขตวฒนธรรมพเศษ ไดมการรบรองในเชง

นโยบายแลว โดยระบวาเปนแนวคดทจะตองดาเนนงานตามมตคณะรฐมนตร เรองการฟนฟวถชวตชาวเล

(2 มถนายน 2553) และมตคณะรฐมนตรเรองการฟนฟวถชวตชาวกะเหรยง (3 สงหาคม 2553)

แนวคดเขตคมครองทางวฒนธรรมหรอเขตวฒนธรรมพเศษ ครอบคลม พนทเพอการอยอาศยหรอพน

ทตงของชมชน ซงสะทอนใหเหนความเปนกลมชมชน พนทเพอการอยอาศยนนมความหมายมากกวา “บาน”

และ “ครอบครว” แตครอบคลมไปถงความเปน “ชมชน” ซงมภาษา ขนบประเพณ คณคาและกตการวมกน

เขตคมครองวฒนธรรมจะสรางความมนคงดานทอยอาศยและความเขมแขงใหชมชน หากเปนพนททมการโตแยง

เรองสทธ ควรจะมการตรวจสอบ พสจน และคมครองสทธ โดยคานงถงวฒนธรรมชมชน ซง “เอกสารสทธ”

ไมควรจะเปนหลกฐานเดยวทใชในการพจารณาเรองสทธในทดนและทอยอาศยของชมชนชาตพนธ

เขตคมครองทางวฒนธรรมครอบคลม พนทท ามาหากน ซงสะทอนใหเหนความสมพนธระหวางมนษยกบ

ธรรมชาต แนวคดนสนบสนนการดารงชพทมรากฐานอยบนความรความเชยวชาญของกลมชาตพนธ และยง

เนนการคมครอง พนทศกดสทธ หรอพนททางจตวญญาณ ซงสะทอนใหเหนความสมพนธระหวางมนษยกบสง

เหนอธรรมชาต และเปนรากฐานของกตกาเพอความเคารพในธรรมชาต และเคารพในสทธของเพอนมนษยดวยกน

เขตคมครองทางวฒนธรรมจะเนนการปกปองคมครองกลมชาตพนธ รวมทงวถวฒนธรรมทเปราะบางและ

ทกาลงถกรกไลโดยแรงผลกดนจากการพฒนาหรอการอนรกษแบบสดโตงและเรงรบ ซงการคมครองทาง

วฒนธรรมนไมไดเปนไปเพอกลมชาตพนธเปาหมายอยางเดยว แตเปนไปเพอทสงคมไทยโดยรวมจะไดรกษาคณคา

ทางวฒนธรรมทเปนเอกลกษณซงไดรบการสะสมบมเพาะกนมายาวนาน อกทงเปนแนวทางการปฏรปทรฐไทยจะได

แสดงใหประชาคมโลกไดเหนถงความพยายามทจะคมครองสทธของกลมดอยโอกาส ทมความเปราะบาง และ

ไมสามารถปกปองตนเองไดตามลาพง

63

แนวทางการด าเนนงานเรองเขตคมครองทางวฒนธรรมเพอกลมชาตพนธควรจะเปนอยางไร?

กลมชาตพนธหลายชมชนในประเทศไทยไดประกาศ “เขตสงคมวฒนธรรมพเศษ” ขนเองแลว เชน ชมชน

กะเหรยงบานหวยหนลาดใน จงหวดเชยงราย และชมชนชาวอรกลาโวยบานสงกะอ เกาะลนตา จงหวดกระบ

แตความพยายามนยงไมไดรบการรบรองและสนบสนนอยางเปนทางการและอยางจรงจงจากภาครฐ

การดาเนนงานเพอสงเสรมเขตคมครองทางวฒนธรรมอาจจะแตกตางกนไปในแตละพนท เนองจาก

บรบทและความพรอมของชมชนมความแตกตางกน โดยควรจะมการกาหนดพนทนารองเพอทจะไดวเคราะห

ประสบการณ ปญหาอปสรรค รวมทงบทเรยนทได รวมทงมการแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชนพนทนารอง การ

จดกระบวนชมชนเพอสรางพลงทางปญญาและความเขมแขงใหชมชน การสรางบรรยากาศในการทางานรวมกน

อยางเทาเทยม และการใหชมชนเขามารวมกาหนดรปแบบการคมครองทางวฒนธรรมกาหนดแผนดานทอยอาศย

และสงแวดลอมชมชน แผนการจดการดานวฒนธรรม ฯลฯ เพอทจะขยายผลและปรบปรงใหการดาเนนงาน

สงเสรมเขตคมครองทางวฒนธรรมใหเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลเปาหมายทจะสรางความมนคงดาน

ทอยอาศย ความเขมแขงของชมชน และความเขาใจเรองความหลากหลายทางวฒนธรรมในสงคมไดในทสด

มขอควรระวงเกยวกบการก าหนดเขตคมครองทางวฒนธรรมฯ บางหรอไม

การดาเนนงานเรองเขตคมครองทางวฒนธรรมตองหลกเลยงการอพยพโยกยายชมชนออกจากพนททเคย

อยอาศยและทามากนมายาวนาน เพราะมบทเรยนมากมายจากประเทศตางๆ เชนการจดตงนคมอนเดยนแดง

(Indian reservation) ในสหรฐอเมรกา ซงมการโยกยายชมชนดงเดมเพอไปอยในนคมทเปนพนท หางไกล

แหงแลง กนดาร ฯลฯ ทาใหยากตอการปรบตว ชมชนหลายแหงมปญหาการวางงาน อบายมข และโรคพษสรา

เรอรง และกลายเปนแหลงเสอมโทรมในทสด ปจจยหลกททาใหการจดการลมเหลวกคอความไมเขาใจใน

วฒนธรรมชมชน

นอกจากนน ไมควรดาเนนการในลกษณะสตรตายตวททาเหมอนกน รปแบบเดยวกนในทกพนททกชมชน

แตจะตองมลกษณะยดหยนและปรบใชใหสอดคลองสภาพวถวฒนธรรมของแตละชมชน การกาหนดเขตและ

แนวทางของเขตคมครองทางวฒนธรรมไมควรทจะรวบรดหรอมการสรางกฎกตกาโดยหนวยงานหรอองคกรหนง

ใด และตองมการปองกนการครอบงาดานความคดจากหนวยงานหรอองคกร โดยเฉพาะสวนทเนนเรองมลคาทาง

เศรษฐกจ มฉะนน วฒนธรรมทมเอกลกษณจะถกนามาใชสงเสรมการทองเทยว หรอใชเชงพาณชยจนกระทงสงผล

กระทบในทสด

64

ภาคผนวก ง

ค าสงแตงตงคณะกรรมการแกไขปญหา ความมนคงในทอยอาศย พนทท ากน

และพนททางจตวญญาณของชมชนชาวเล

65

66

ภาคผนวก จ

ขอเสนอจากคณะกรรมการแกไขปญหาฯ ถงปลดส านกนายกรฐมนตร (20 มถนายน 2559)

67

68

69

ภาคผนวก ฉ

สรปยอแผนแมบทการพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560) ทจดท าโดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

1. ในประเทศไทยมกลมชาตพนธอาศยตงถนฐานกระจายอยตามภมภาคตางๆ ใน 67 จงหวด จานวน 56

กลม มประชากรประมาณ 6,100,000 คน หรอรอยละ 9.68 ของประชากรทงประเทศ

2. ชวงส าคญในการพฒนากลมชาตพนธ โดยเฉพาะอยางยงบนพนทสง ป พ.ศ. ลกษณะงาน

2502 มการตง “คณะกรรมการสงเคราะหชาวเขา” 2512 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชดารใหจดตง “โครงการหลวง” เพอ

ชวยเหลอในดานมนษยธรรม การศกษา การสงเสรมอาชพโดยเฉพาะดานเกษตรกรรม 2532/2535 มตคณะรฐมนตรและนโยบายแกไขปญหาความมนคงของชาตเกยวกบชาวเขาและการ

ปลกพชเสพตด มงเนนการจดตงถนฐานถาวร การสารวจสถานะบคคล การพฒนาเศรษฐกจและสงคม การอนรกษทรพยากรธรรมชาต และการแกไขปญหายาเสพตด

2536 มตคณะรฐมนตรใหสารวจขอมลชมชนบนพนทสง เพอจดทาแผนแมบทในระดบชาตและระดบจงหวด และมการดาเนนงานรวมกนของหนวยงานตางๆ

2545 การปฏรประบบราชการ สงผลใหโครงสรางงานบรหารของหนวยงานตางๆ เปลยนแปลงไป ขาดหนวยงานรบผดชอบทชดเจน

2550 มปฏญญาสหประชาชาตวาดวยสทธชนพนเมอง สงผลใหกลมชาตพนธรวมตวเพอใหเกดการสงเสรมสทธอยางจรงจง

3. หลกการเหตผลในการจดท าแผน

1) กลมชาตพนธในประเทศไทยสวนใหญมถนฐานในพนทหางไกลทรกนดาร มฐานะยากจน ขาดบรการขนพนฐาน คณภาพชวตตากวาเกณฑ มวถชวตพงพาธรรมชาตซงมขอจากดมากขนทกท

2) การนอมนาแนวพระราชดารมาปรบใชเปนแนวทางการปฏบต ยดแนวพระราชดารและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงการพฒนาคณภาพคนกลมชาตพนธใหไดรบสทธตามกฎหมาย

3) เนนการดาเนนงานทตอเนองในหลายเรองทเปนองครวมของชวต สนบสนนการมสวนรวมในการพฒนา มความมนคงในชวต ชมชนเขมแขง พงตนเองได

4) สถานการณมการเปลยนแปลงตลอดเวลาและสงผลกระทบตอชมชนกลมชาตพนธ 5) การปรบกระบวนทศนการดาเนนงานทงการพฒนาระบบขอมล มการระบผรบผดชอบใน

ทกระดบ และการเผยแพรประชาสมพนธใหเกดความรความเขาใจแกสงคม

70

4. แผนพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย (พ.ศ. 2558-2560) 1) วสยทศน “กลมชาตพนธในประเทศไทยเปนพลเมองทมคณภาพ ไดรบการพฒนาเพอม

คณภาพชวตทด สามารถพงตนเองได ดารงไวซงอตลกษณของตนเองและไดรบสทธทางวฒนธรรม ไดรบการยอมรบพรอมกาวสกระบวนการพฒนาสวนรวมและกาวสสากล”

2) วตถประสงค เพอใหกลมชาตพนธในประเทศไทยไดรบการพฒนาและคมครองสทธความเปนบคคลทางกฎหมายและการตงถนฐาน ยกระดบความเปนอยและพฒนาคณภาพชวต เพอใหมโอกาสเขาถงบรการขนพนฐานของรฐ รวมถงการรกษาอตลกษณ

3) กลมและพนทเปาหมาย แบงออกเปน 4 กลม ตามลกษณะการตงถนฐาน ไดแก กลมชมชนบนพนทสง (จานวน 20 จงหวดในพนทภาคเหนอและภาคกลางตะวนตก) กลมตงถนฐานในทะเล (ชาวเล จานวน 5 จงหวด รวม 41 ชมชน) กลมตงถนฐานบนพนทราบ และกลมตงถนฐานในปา

4) ยทธศาสตรและแนวทางด าเนนงาน (1) การสบสานการพฒนากลมชาตพนธตามแนวพระราชดาร (2) การคมครองสทธกลมชาตพนธในประเทศไทย (3) การพฒนาความเปนอยเพอพฒนาอาชพและรายได (4) การพฒนาคนและคณภาพชวตคน (5) การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (6) การเพมประสทธภาพการบรหารจดการ

5) การบรหารจดการแผนไปสการปฏบต ใช “แผนปฏบตการ” และ “แผนปฏบตงานประจาป” เปนเครองชน าการด าเนนงาน ประสาน จดสรรทรพยากรด าเนนงานและตดตามประเมนผล มการแตงตงคณะกรรมการ 3 ชด (1) “คณะกรรมการกลมชาตพนธแหงชาต” ท าหนาทในการก าหนดนโยบายอ านวยกลางและศนยกลางในการบรณาการด าเนนงาน (2) “คณะกรรมการขบเคลอนและด าเนนงานพฒนากลมชาตพนธในประเทศไทย” มรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนประธานท าหนาทเปนศนยกลาง การบรณาการ ด าเนนงาน ขบเคลอน อนมตแผนงาน/โครงการและตดตามประเมนผลการด าเนนงาน และ (3) “คณะกรรมการด าเนนงานพฒนากลมชาตพนธระดบจงหวด” มผวาราชการจงหวดเปนประธาน ท าหนาทขบเคลอนด าเนนงานและประสานงานในระดบจงหวด

6) งบประมาณ ใชงบประมาณจาก (1) งบประมาณปกตตามภารกจของหนวยงานตางๆ (FUNCTION) (2) งบประมาณเชงพนท เชน งบตามแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวดงบทจดสรรแกพนทพเศษ (3) งบประมาณองคกรสวนทองถน (งบฯ อบจ. อบต.) (4) งบประมาณเฉพาะเรอง (AGENDA) เชน งบ กปร. งบพฒนาเสรมสรางความมนคง (5) งบประมาณอนๆ เชน งบสนบสนนจากภาคเอกชน งบชวยเหลอจากตางประเทศ

71 

ภาคผนวก ช จดหมายขอใหแกปญหาชาวเล

ทชมชนชาวเลบานราไวย อาเภอเมอง จงหวดภเกต

วนท 9 กมภาพนธ 2559

เรอง ขอใหสนบสนนการแกปญหาของชาวเลอยางยงยน

เรยน รฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรม

สงทสงมาดวย 1. เอกสารความเปนมาและลาดบเหตการณของชมชนชาวเลบานราไวย

2. เอกสารการใชประโยชนทดนบรเวณดานขางชมชนหาดราไวย จงหวดภเกต

ตามทมชายฉกรรจกวา 100 คน บกเขาทารายชาวเล ชมชนบานราไวย และนารถบรรทกกอนหนขนาดใหญมาเทปดเสนทางเขา-ออก ของชมชน ในขณะทมผฎหญงและเดกจานวนมากนงอยฎจนเปนเหตใหชาวเลกวา 30 คน ไดรบบาดเจบนน ชาวเลบานราไวยขอเรยนใหทานทราบวาพนทบรเวณหาดราไวยเปนทอยฎอาศย ทากน ของชาวเลบานราไวยมาตงแตสมยบรรพบรษมากกวา 7 ชวงอายคน หรอนบระยะเวลามากกวา 300 ป โดยม 3 ชนเผา คอ มอแกน มอแกลน และอรกลาโวย อาศยในพนทเดยวกน จานวน 252 หลงคาเรอน 2,063 คน เพอใหเกดการแกปญหาทตรงกบความจรง ใหกระทรวงวฒนธรรมเรงดาเนนการดงตอไปน

1. ขอใหกระทรวงวฒนธรรมสนบสนนการแกปญหาอยางยงยนในทอยฎอาศย ททากน พนททางจตวญญาณ เพอรกษาวถวฒนธรรมของกลฎมชาตพนธฎชาวเล

2. ขอใหกระทรวงวฒนธรรมเรงดาเนนการฟนฟทาขอบเขตสสาน/พนททางจตวญญาณของชาวเล ทง 24 แหงในอนดามนใหเปนพนททางวฒนธรรม

3. ขอใหบรรจเขตคฎมครองทางวฒนธรรมตามแนวทางขอเสนอของสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในรฐธรรมนญ และเรงดาเนนการสนบสนนใหเกดพนทตนแบบ

4. ขอใหแกปญหาและพฒนาชมชนชาวเลบานราไวยเปนพนทตนแบบในการคฎมครองทางวฒนธรรมของชาวเล

จงเรยนเพอโปรดพจารณา

ขอแสดงความนบถอ

ผฎแทนชาวเลบานราไวย

แนะน าสงพมพ/เอกสารใหม

หนงสอทกษะวฒนธรรมชาวเล “รอยเรองชาวเล มอแกน มอแกลน และอรกลาโวย ผกลาแหง

อนดามน” แนะนาใหรจกกบชาวเลในประเทศไทย ใหขอมลเกยวกบประวตความเปนมา

ความเปนอย การทามาหากน หตถกรรม นทาน ศลปะ -ดนตร ความเชอ-พธกรรม และ

สถานการณโดยรวมของชาวมอแกน มอแกลน และอรกลาโวย หนงสอเลมนเปนสอเพอการ

เรยนรวถวฒนธรรมของเพอนรวมสงคม และสนบสนนใหเกดความเขาใจรวมทงเหนคณคา

เรองความหลากหลายทางวฒนธรรม เพราะทกษะทางวฒนธรรมไมใชเพยงสมรรถนะทจะ

สอสารและสมพนธกบชาวตางชาตตางภาษาไดอยางมประสทธภาพเทานน แตยงเปนการ

รเทาทนถงสภาวะความเสยงทจะมผลตอวฒนธรรมอนเปราะบางดวย หนงสอนไดรบการ

สนบสนนการจดทาโดยศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) (2557)

ผสนใจ สามารถดาวนโหลดเอกสารนไดท http://www.andaman.cusri.chula.ac.th

หนงสอเรอง “ชวตพวกเราชาวทะเล” เปนหนงสอสาหรบเดก ประกอบดวยบทสนๆ เกยวกบ

วถชวตของชาวมอแกน จานวน 10 บท และของชาวอรกลาโวย 10 บท มทงเรองการ

ทามาหากน หตถกรรม พธกรรม สตวทะเล และนทาน บทเหลานบนทกออกมาใน 4 ภาษา

คอภาษามอแกน ภาษาอรกลาโวย ภาษาไทย และภาษาองกฤษ ทกหนามลายเสนทวาด

โดยเดกๆ ชาวมอแกนและอรกลาโวย ตนฉบบจดทาโดยการสนบสนนจาก UNESCO และ

ฉบบแรกจดพมพโดยการสนบสนนจากรฐบาลองกฤษ (2542) การจดพมพครงทสอง

สนบสนนโดยสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2553) และการจดพมพครงทสาม

สนบสนนโดยศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) (2556)

ผสนใจ สามารถดาวนโหลดเอกสารนไดท http://www.andaman.cusri.chula.ac.th

หนงสอ “เอกสารตอยตง หมายเลข 3 – แนวคดเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษกลม

ชาตพนธชาวเล” ใหภาพกวางๆ เกยวกบแนวคดเขตสงคมและวฒนธรรมพเศษของกลม

ชาตพนธชาวเล ตวอยางการคมครองและสงเสรมสทธ ของชนพนเมอง แนวทางการ

ดาเนนงานเพอสงเสรมเขตสงคมและวฒนะรรมพเศษ ขอควรระวงเกยวกบการกาหนดเขต

สงคมวฒนะรรมพเศษ และพนทนารอง หนงสอนฉบบแรก สนบสนนการจดพมพโดย

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2555.) และการจดพมพครงทสองสนบสนน

โดยศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) (2556)

ผสนใจ สามารถดาวนโหลดเอกสารนไดท http://www.andaman.cusri.chula.ac.th

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330

โทรศพท 0-2218-7366, 0-2218-7376 โทรสาร 0-2255-2353 www.andaman.cusri.chula.ac.th

เพจ ขาวคราวชาวเล