24
www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected] ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463 φροντιστηριακά μαθήματα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π. 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ενότητα 2.1: ΟΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (1100-700 Π.Χ) ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 2.1.1 Εισαγωγή Ποιές αξίες και αρχές εξέφραζαν οι τέχνες των Γεωμετρικών χρόνων; Οι τέχνες των Γεωμετρικών χρόνων ήταν επηρεασμένες από το μυκηναϊκό πολιτισμό στον οποίο είχαν συγχωνευθεί νεολιθικά, μινωικά, κυκλαδικά και ελλαδικά στοιχεία. Εξέφραζαν τις αρχές της διαφύλαξης των ιερών συμβόλων και ιστορικών ινδαλμάτων όπως πατροπαράδοτοι θεοί και ήρωες. Οι αξίες ήταν περισσότερες θρησκευτικές και κάλυπταν κοινωνικές πεποιθήσεις όπως η εδραίωση της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Η προσήλωση στο δημόσιο συμφέρον και την ευημερία αποτέλεσε το κοινωνικό ιδεώδες των Γεωμετρικών χρόνων. 2.1.2 Αρχιτεκτονική Ποιές παραδοσιακές μορφές κτιρίων βλέπουμε στην αρχιτεκτονική των Γεωμετρικών χρόνων; Ποιές καινοτομίες έφεραν; Στην αρχιτεκτονική τα αψιδωτά και ελλειψοειδή κτίσματα της γεωμετρικής περιόδου είναι συνέχεια της μεσοελλαδικής και μυκηναϊκής παράδοσης. Χαρακτηριστικά κτίσματα ο ναός της Ήρας Ακραίας στη βόρεια Πελοπόννησο και χθόνιων θεοτήτων στην Ελευσίνα Αττικής. Άλλα κτίσματα επίσης με ορθογώνια κάτοψη που ονομάζονται «οίκοι» χρησιμοποιήθηκαν συχνά ως χώροι λατρείας όπως στην Ασίνη και στην Άνδρο. Καινούριες μορφές κτιρίων είναι το «εν παραστάσι» κτίριο καθώς και ο περίπτερος ναός που εντοπίζονται στα νησιά, την Ιωνία και την ηπειρωτική Ελλάδα. Η ναοδομία σέβονταν την παράδοση των μυκηναϊκών ανακτόρων όπως της Τίρυνθας όπου ιδρύθηκαν πάνω σε αυτό. Θεωρούσαν ότι οι κατοικίες των θεών έπρεπε να είναι τα ωραιότερα κτίσματα μέσα και έξω από τον οικισμό. Οι λατρευτικές προτεραιότητες των αρχιτεκτόνων φανερώνουν την ηθική υποχρέωση να διαφυλάξουν τα θεϊκά σύμβολα, ίδρυσαν γι’ αυτό ναούς δίνοντας υπόσταση στις θρησκευτικές αξίες. Οι ναοί των ιερών εξέφραζαν και τη φιλοδοξία να στεγάσουν το είδωλο του θεού, η ιδέα αυτή συνδέεται και με την ιδέα ότι η εγκατάσταση των Ελλήνων σε μια περιοχή εννοείται με την εγκατάσταση ναών των θεών τους.

Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Citation preview

Page 1: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ενότητα 2.1: ΟΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (1100-700 Π.Χ) ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 2.1.1 Εισαγωγή Ποιές αξίες και αρχές εξέφραζαν οι τέχνες των Γεωµετρικών χρόνων; Οι τέχνες των Γεωµετρικών χρόνων ήταν επηρεασµένες από το µυκηναϊκό πολιτισµό

στον οποίο είχαν συγχωνευθεί νεολιθικά, µινωικά, κυκλαδικά και ελλαδικά στοιχεία.

Εξέφραζαν τις αρχές της διαφύλαξης των ιερών συµβόλων και ιστορικών ινδαλµάτων

όπως πατροπαράδοτοι θεοί και ήρωες. Οι αξίες ήταν περισσότερες θρησκευτικές και

κάλυπταν κοινωνικές πεποιθήσεις όπως η εδραίωση της οικονοµικής και πολιτικής

εξουσίας. Η προσήλωση στο δηµόσιο συµφέρον και την ευηµερία αποτέλεσε το

κοινωνικό ιδεώδες των Γεωµετρικών χρόνων.

2.1.2 Αρχιτεκτονική Ποιές παραδοσιακές µορφές κτιρίων βλέπουµε στην αρχιτεκτονική των Γεωµετρικών χρόνων; Ποιές καινοτοµίες έφεραν; Στην αρχιτεκτονική τα αψιδωτά και ελλειψοειδή κτίσµατα της γεωµετρικής περιόδου

είναι συνέχεια της µεσοελλαδικής και µυκηναϊκής παράδοσης. Χαρακτηριστικά

κτίσµατα ο ναός της Ήρας Ακραίας στη βόρεια Πελοπόννησο και χθόνιων θεοτήτων

στην Ελευσίνα Αττικής. Άλλα κτίσµατα επίσης µε ορθογώνια κάτοψη που

ονοµάζονται «οίκοι» χρησιµοποιήθηκαν συχνά ως χώροι λατρείας όπως στην Ασίνη

και στην Άνδρο. Καινούριες µορφές κτιρίων είναι το «εν παραστάσι» κτίριο καθώς

και ο περίπτερος ναός που εντοπίζονται στα νησιά, την Ιωνία και την ηπειρωτική

Ελλάδα. Η ναοδοµία σέβονταν την παράδοση των µυκηναϊκών ανακτόρων όπως της

Τίρυνθας όπου ιδρύθηκαν πάνω σε αυτό. Θεωρούσαν ότι οι κατοικίες των θεών

έπρεπε να είναι τα ωραιότερα κτίσµατα µέσα και έξω από τον οικισµό. Οι

λατρευτικές προτεραιότητες των αρχιτεκτόνων φανερώνουν την ηθική υποχρέωση να

διαφυλάξουν τα θεϊκά σύµβολα, ίδρυσαν γι’ αυτό ναούς δίνοντας υπόσταση στις

θρησκευτικές αξίες. Οι ναοί των ιερών εξέφραζαν και τη φιλοδοξία να στεγάσουν το

είδωλο του θεού, η ιδέα αυτή συνδέεται και µε την ιδέα ότι η εγκατάσταση των

Ελλήνων σε µια περιοχή εννοείται µε την εγκατάσταση ναών των θεών τους.

Page 2: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

2

2.1.3 Πλαστική- Γλυτπική Ποιά ήταν η λειτουργικότητα των έργων της πλαστικής στους Γεωµετρικούς χρόνους; Η πλαστική των Γεωµετρικών χρόνων χρησιµοποιεί το ξύλο, τον πηλό και το χαλκό.

Τα πήλινα και χάλκινα ειδώλια συνεχίζουν να έχουν την ίδια λειτουργικότητα της

λαϊκής παράδοσης των µυκηναϊκών χρόνων ως κτερίσµατα σε τάφους και αναθήµατα

σε ιερά, εκτός από τα ξόανα τα µικρά ξύλινα αγαλµατίδια θεών που προορίζονταν

αποκλειστικά για τα ιερά. Τα χάλκινα είχαν ενταχθεί στο κοινωνικό ιστό ως

αναθήµατα σε ιερά και όχι ως κτερίσµατα. Τα ειδώλια εντοπίζονται στη νότια,

κεντρική και βόρεια Ελλάδα, ενώ πλήθος αυτών βρίσκονται στα πανελλήνια ιερά

∆ωδώνης, ∆ελφών και Ολυµπία. Τα πανελλήνια ιερά προϋπέθεταν την αποδοχή

κοινών παραδόσεων από τους Έλληνες και κοινές επιδιώξεις.

Ποιά ήταν τα µορφολογικά στοιχεία των έργων της πλαστικής κατά τους Γεωµετρικούς χρόνους; Και ποιά η σηµασία τους; Η θεµατική ήταν κοινή στην πλαστική από την ηπειρωτική Ελλάδα µέχρι την Κρήτη,

λατρευτικά και διακοσµητικά σύµβολα πτηνά, ίππο ή άρµατα µε πολεµιστές,

συµπλέγµατα µε µυθολογικές αναφορές από το Θησέα, το Μινώταυρο, τον Ηρακλή

και σκηνές κυνηγιού ή τερατόµορφα όντα. Η πλειονότητα των ανδρικών ειδωλίων

υποδηλώνει τον προστατευτισµό και ηρωισµό που έπρεπε να εκφράζει κάθε άνδρας

από τη νεανική ηλικία προς το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον. Το

αγωνιστικό πνεύµα ίσως υπέκρυπτε τις ανησυχίες της εποχής. Οι ντόπιες

αριστοκρατικές οικογένειες µε τις απλές οικογένειες ταυτίζονταν στα προβλήµατα

που προέκυπταν για την οργάνωση αυτοτελούς και αυτάρκους πολιτείας. Οι

γυναικείες µορφές υποβαθµίστηκαν στις εκφάνσεις της τέχνης αυτή την εποχή,

ωστόσο ο ρόλος τους δεν έπαψε να υπάρχει ως σύζυγοι και µητέρες. Τα γνωρίσµατα

των θεών παγιώνονται την εποχή αυτή σε πανελλήνιο επίπεδο και οι πόλεις που

αναπτύσσονται επιλέγουν τις επίσηµες θεότητες τους. Τα ειδώλια παριστάνουν το ∆ία

µε κεραυνό στο χέρι αντί για δόρυ, τον Ποσειδώνα µε την τρίαινα και τις θεές όπως η

Άρτεµις παρθένος-κυνηγός ή η Αθηνά παρθένος πάνοπλη. Τα χάλκινα ειδώλια

διακρίνονταν για τη ζωντάνια τους και τη σαφήνεια τους αντίθετα τα πήλινα ήταν

περισσότερο στατικά, έδιναν την αίσθηση της απολίθωσης, που επιτείνεται από τη

σχηµατοποίηση τους.

Page 3: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

3

2.1.4 Κεραµική Ποιές καινοτοµίες χαρακτήριζαν την κεραµική των Γεωµετρικών χρόνων; Οι µορφολογικές καινοτοµίες της κεραµικής στα Γεωµετρικά χρόνια ήταν το

γεωµετρικά ορθωτό σχήµα και τα γεωµετρικά µοτίβα διακόσµησης. Οι αρχές της

γεωµετρίας συνιστούσαν τη βάση των αγγειοπλαστών και αγγειογράφων. Η

γεωµετρία εµφανίστηκε ταυτόχρονα στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα.

Μέσα σε τι κοινωνικό πλαίσιο αναπτύχθηκε η κεραµική των Γεωµετρικών χρόνων; Οι οµοιότητες και αναλογίες της γεωµετρικής τέχνης φανερώνουν ότι στην Ελλάδα

υπήρχε ένα εκλαϊκευµένο αριστοκρατικό πνεύµα. Οι τοπικές κοινωνίες όπου

αναπτύχθηκε η γεωµετρική κεραµική υποστήριξαν πολυσχιδή οικονοµικά και

πολιτικά πρότυπα. Ενώ γύρω στο 1050-900 π.Χ. η γεωµετρική τεχνοτροπία έδειξε

την ύπαρξη συνειδητά κοινού χώρου που απηχούσε στη σύγκληση παραδόσεων,

προθέσεων και βουλήσεων.

Ποιό ήταν το ιστορικό πλαίσιο της κεραµικής των Γεωµετρικών χρόνων; Η πρωτοκαθεδρία της Αθήνας στην πρωτογεωµετρική κεραµική ευνόησε την

τεχνολογία, την καλλιτεχνία και την αγοραστική ζήτηση των αγγείων. Στα

Γεωµετρικά χρόνια άρχισε να αναπτύσσεται µέσα από την κεραµική µια πόλωση

ανάµεσα στην Αθήνα και στη Σπάρτη, η οικονοµική και πολιτική πόλωση εντάθηκε

µε την αναθέρµανση των εµπορικών σχέσεων µε άλλες περιοχές και την επέκταση

στη Μεσόγειο. Η Κόρινθος είχε εργαστήρια τα οποία είχαν δραστηριοποιηθεί

επηρεασµένα από τα καλλιτεχνικά µηνύµατα της Αθήνας και τις αισθητικές

προτιµήσεις της Ανατολής. Η Αθήνα επηρέασε γύρω στο 900-700 π.Χ. το Άργος και

τις Κυκλάδες δραστικός παράγοντας η θαλάσσια ανάπτυξη.

Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της γεωµετρικής κεραµικής; Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Αττικής γεωµετρικής κεραµικής ήταν:

1) η γραµµή µε τις µεταµορφώσεις της, η οποία τείνει να διακοσµήσει ολόκληρη

την επιφάνεια των αγγείων. Αναπτύσσεται η τάση που λέγεται «πανικός του

κενού», να καλυφθεί κάθε χιλιοστό του αγγείου. Η αξία της πληρότητας

καθρεπτίζεται µέσα από την πληθώρα των διακοσµητικών στοιχείων.

2) οι εικονιστικές µετόπες των αγγείων στη διάρκεια του 9ου

αιώνα που

µετατράπηκαν από εµβόλιµα σε κυρίαρχα. Τα θέµατα τους αφορούσαν δύο

κατηγορίες πρώτον είχαν ηρωικό χαρακτήρα µε την τεχνική του γρήγορου

σχεδίου παρίσταναν µάχες, ναυµαχίες ή αγωνίσµατα και η δεύτερη κατηγορία

αφορούσε νεκρικές τελετές «προθέσεις» εκφορές ή τιµητικά αγωνίσµατα όπως οι

Page 4: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

4

αρµατοδροµίες. Οι σκηνές και στις δύο κατηγορίες υποδηλώνουν την ύπαρξη

κοινωνικότητας και συνοχής που αξιώνουν οι κάτοικοι των πόλεων. Η πειθαρχία

η οποία ως αρχή υπονοεί περιορισµούς, που επικρατεί στο εικονιστικό και

γεωµετρικό σχέδιο αντανακλά την αρχή που κυριαρχεί την εποχή αυτή στη

διαµόρφωση της πόλης. Η ύπαρξη της πειθαρχίας δείχνει ότι διστάζουν να

χρησιµοποιήσουν άλλα εικονιστικά µοτίβα.

3) Τέλος τα χρηστικά αγγεία έγιναν ταφικά κτερίσµατα ή τεφροδόχα και

µεγεθύνθηκαν σε επιτάφεια µνηµεία. Η αξιοποίηση του τεφροδόχου από τους

Αθηναίους υπονοεί µια διάσταση της ψυχολογίας στα Γεωµετρικά χρόνια,

δηλαδή την διάθεση προβολής του κύρους της οικογένειας. Η υποκειµενικότητα

υπογραµµίζεται στο νεκροταφείο από το µέγεθος και την ποιότητα των ταφικών

µνηµείων, ο συναγωνισµός οδήγησε στην εµφάνιση υπερµεγέθων αγγείων.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2.2: ΟΙ ΑΡΧΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (700-480 Π.Χ) ΟΙ ΘΕΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 2.2.2 Αρχιτεκτονική Ποιά καινοτοµία εισάγεται στη µνηµειακή ναοδοµία; Ποιά ήταν η σηµασία των µνηµειακών ναών; Οι µνηµειακοί ναοί των ύστερων αρχαϊκών χρόνων υποδήλωναν την υπαγωγή των

πόλεων στην προστασία των θεών, εξέφραζαν την ιερότητα της πόλης. Η επινόηση

της περιµετρικής κιονοστοιχίας ήταν µια καινοτοµία που έδωσε νέα ώθηση στην

θρησκευτική αρχιτεκτονική. Με τη κατασκευή των ναών, των κατοικιών των

πολιούχων θεών, συγκρότησαν τις πολιτείες των θεών και πρόβαλλαν τα οράµατα

τους. Η οργάνωση της πόλης τον 7ο αιώνα π.Χ ήταν αποτέλεσµα παλαιών και νέων

θεσµών µε την κάλυψη των θεών. Η πολεοδοµία και η αρχιτεκτονική συγκρότηση

είχε συµπεριλάβει και τη συλλογικότητα στο όραµα της πόλης κράτους.

Τι γνωρίζετε για τα πανελλήνια ιερά; Τα πανελλήνια ιερά ήταν σηµαντικά στη συνείδηση των πολιτών τα οποία είχαν

εγκαταστήσει στη ∆ωδώνη, την Ολυµπία και τους ∆ελφούς. Οι µεγάλες τέχνες όπως

η γλυπτική και η αρχιτεκτονική παρουσίαζαν τα επιτεύγµατα τους στα ιερά, το

πνεύµα του ανταγωνισµού για ποιοτική ανωτερότητα επιδεικνύονταν εκεί. Οι πόλεις

φανέρωναν και ένα πόθο των κατοίκων το αρχαϊκό ιδεώδες, υπολόγιζαν στην

κυριαρχία ενός νοητού κράτους όλων των Ελλήνων. Τα ιερά λειτούργησαν και σαν

θρησκευτικά, εθνικά και καλλιτεχνικά κέντρα.

Page 5: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

5

2.2.3 Πλαστική - Γλυπτική Ποιά ήταν η λειτουργικότητα των έργων γλυπτικής κατά τους αρχαϊκούς χρόνους; Τα έργα της γλυπτικής των αρχαϊκών χρόνων λειτουργούσαν για τις ανάγκες τιµής. Ο

ρόλος τους περισσότερο συµπληρωµατικός για να ωραιοποιήσουν ιερά οικοδοµήµατα

και ταφικά µνηµεία. Τα πρόσφεραν στις θεότητες ως υλικά δείγµατα λατρείας,

απεικόνιζαν τους θεούς ή πρόβαλλαν αθλητικά και αγωνιστικά πρότυπα. Επίσης,

διατηρούσαν µε αυτά στη µνήµη τους το νεκρό. Η µνηµειακή γλυπτική προώθησε την

ιδέα της αισθητικής στο πλαίσιο της θρησκευτικότητας. Αετώµατα, µετόπες ζωφόροι

έγιναν ο καµβάς όπου ζωγραφίζαν τις σκηνές της µυθολογίας, η οποία αξιοποιήθηκε

τόσο πολύ λατρευτικά και καλλιτεχνικά. Αφηγούνταν πάνω σε αυτά τους θρύλους για

τον τόπο και για τους τιµώµενους θεούς.

Ποιό ήταν το κίνητρο για τη δηµιουργία των αριστουργηµατικών έργων τέχνης κατά τους αρχαϊκούς χρόνους; Η επίτευξη του πιο ωραίου έργου τέχνης και τεχνικής ήταν το κίνητρο για τους

καλλιτέχνες των αρχαϊκών χρόνων. Οι πνευµατικές και σωµατικές αξίες των πολιτών

από διάφορες περιοχές διακρίνονταν σε κοινά πεδία. Η ανταλλαγή ιδεών µέσω των

έργων βοήθησε στη σύγκληση δυνάµεων. Η αντίληψη του ωραίου είχε ως υπόβαθρο

τις αισθητικές προτιµήσεις των Γεωµετρικών χρόνων. Στα ελληνικά ιερά υπήρχαν

αναθήµατα από Ανατολίτες, Αιγύπτιους, Ασσύριους και Νεοχιττίτες. Τα εγχώρια

µικρά ειδώλια ήταν προσαρµοσµένα στις λατρευτικές και αισθητικές απαιτήσεις του

καιρού. Η τοπική παράδοση σε συνδυασµό µε την αφοµοίωση ανατολίτικων

στοιχείων όπως η µετωπικότητα και το φυσικό µέγεθος ήταν η απαρχή των

αγαλµάτων του 7ου

αιώνα π.Χ. η αύξηση του µεγέθους έφερε τους καλλιτέχνες στη

θέση να αναπαριστούν όλο και περισσότερα φυσιοκρατικά στοιχεία.

Ποιά ήταν η λειτουργικότητα των φυσιοκρατικών και ανθρωπόµορφων στοιχείων των έργων τέχνης στους αρχαϊκούς χρόνους; Τα υπερµεγέθη αγάλµατα προέκυψαν ως ανάγκη µετά την ανοικοδόµηση των

πέτρινων ναών που απαιτούσαν ανάλογου µεγέθους αγάλµατα. Η θέαση ενός

µεγάλου αγάλµατος σε φυσικό ή υπερφυσικό µέγεθος έπρεπε εξ’ αρχής να έχει

ανθρωπόµορφα και φυσιοκρατικά δεδοµένα. Στα αρχαϊκά χρόνια τα αγάλµατα των

θεών και των συµβόλων επιβάλλονταν µε τη διογκωµένη οµορφιά της νεότητας και

της ωριµότητας. Η καλλιτεχνική δεξιότητα στόχευε στην ιδέα να αποδώσει

ολοκληρωµένες µορφές, ώστε να εξυπηρετούνται ως ιδεώδη τα ιερά αρχέτυπα.

Ήθελαν τις θείες δυνάµεις µε µορφή και ιδιότητες ανθρώπινες, ο ανθρωποµορφισµός

των θεοτήτων υπάγονταν στις αρχές της ιερότητας της πόλης. Οι πόλεις

εξευµενίζονταν µε την επίδειξη µεγάλων έργων προς τιµήν των πολιούχων θεών.

Page 6: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

6

Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των Κούρων και των Κορών; Απόδειξη ποιάς αντίληψης αποτελούν αυτά τα αγάλµατα; Μέγιστη απόδειξη της ανθρωπόµορφης αντίληψης αποτελούν οι Κούροι και οι

Κόρες, τύποι αγαλµάτων που άκµασαν ιδιαίτερα κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. Παρίσταναν

θνητούς και αθάνατους, αθλητές, ιερείς, πιστούς ή νεκρούς στο άνθος της ηλικίας

τους. Βασικά χαρακτηριστικά η ανατολίτικη επίδραση, οι συµβατικότητες και η τάση

για ωραιοποίηση. Γρήγορα όµως η επίδραση της Ανατολής ξεπεράστηκε και

παρενέβησαν µε δικές τους επινοήσεις στην κόµµωση, τη διάπλαση και την

πολυτέλεια των ενδυµάτων, ακόµη µε την επιζωγραφισµένη πολυχρωµία και τα

πρόσθετα κοσµήµατα τείνοντας πιο κοντά στην ωραιοποίηση.

Τι απέπνεαν τα αγάλµατα των αρχαϊκών χρόνων; Ποιές καινοτοµίες εισήχθησαν στη γλυπτική; Τα αγάλµατα των αρχαϊκών χρόνων απέπνεαν µια πνευµατικότητα. Τα ξόανα της

λατρευτικής παράδοσης των Γεωµετρικών χρόνων είχαν τη µορφολογία και τη

σηµασία των πρώιµων Κούρων και Κορών. Οι καλλιτέχνες ανέπτυξαν πρωτοβουλίες

οι οποίες εντοπίζονται στα έργα διαφόρων εργαστηρίων.

Αρχικά η µετατροπή της πίσω πλευράς των αγαλµάτων από σανιδόµορφη σε

ολόγλυφη µορφή, ακόµη, η εµψύχωση της πέτρινης µνηµειακής µορφής µε στοιχεία

φυσικότητας και κίνησης. Οι παρεµβάσεις στην απόδοση του προσώπου και του

σώµατος καθώς και η διαφάνεια του γυναικείου ενδύµατος δίνοντας την αίσθηση της

κίνησης βοήθησαν στη χρονολόγηση των Κούρων και των Κορών µέσα από τα

τυπικά χαρακτηριστικά τους.

Ποιές ήταν οι παιδευτικές σηµασίες των έργων πλαστικής των αρχαϊκών χρόνων; Οι γλύπτες διαµόρφωσαν τις καταστάσεις που έγιναν τα κριτήρια για τις αισθητικές

απαιτήσεις των πολιτών. Η έλξη προς τη φύση ήταν το νόηµα των έργων, παρέχοντας

συναισθηµατική ταύτιση µε το ωραίο. Σε κάθε έργο αναζητούσαν ένα νέο στοιχείο

γοητείας το οποίο αποτέλεσε το πνευµατικό ερέθισµα για τους πολίτες. Το αθλητικό

και αισθητικό ιδεώδες εισάγονταν και καλλιεργούνταν µε τη γλυπτική.

2.2.4 Κεραµική Μέσα σε ποιό ιστορικό πλαίσιο αναπτύχθηκε η αρχαϊκή κεραµική; Οι αγορές των λιµανιών ήταν οι αιτίες ανταγωνισµού των αγγειογράφων και

αγγειοπλαστών. Με τις εµπορικές επιτυχίες της Εύβοιας, Ιωνίας, γειτονικών νησιών

και Κορίνθου τα εργαστήρια της Αττικής και οι µιµητές τους κατάφεραν να

Page 7: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

7

µονοπωλήσουν τη Μεσόγειο. Η αίσθηση της κεραµικής παράλληλα µε τη ναυσιπλοΐα

και τον αποικισµό των πόλεων µοιάζει µε µια χειραφέτηση από τη γεωµετρική

τεχνοτροπία. Η νέα αγγειογραφία στηρίχθηκε στον ορθολογισµό της γεωµετρικής

διακόσµησης.

Τι ρόλο έπαιξε ο ανατολικός καλλιτεχνικός παράγοντας; Η ανατολίζουσα τεχνοτροπία ευνόησε την αξία της ωραιοποίησης. Με την επίδραση

των ανατολίτικων στοιχείων προτιµούν τα πολύχρωµα µοτίβα µε φυτά, ζώα και

πτηνά στα εργαστήρια του Αιγαίου, Ρόδο, Σάµο και ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα.

Η λογική αυτή προωθούσε και το ιδεώδες της καλαισθησίας.

Ποιά ήταν η εικόνα της Αττικής αγγειογραφίας; Η πρωτοαττική κεραµική πρότεινε µεγάλα αγγεία µέχρι 1 µέτρου όπως στα

γεωµετρικά χρόνια. ∆ιακοσµούν τα αγγεία µε αφηγηµατικές σκηνές από τους

θρύλους, µε εγχάρακτο περίγραµµα και µελανόµορφη απόδοση σε κόκκινο βάθος. Σε

ορισµένα αγγεία τοποθετούσαν ακόµη και το όνοµα των προσώπων που απεικόνιζαν

καθώς και το δικό τους. Τα πρωτοαττικά αγγεία υποδηλώνουν τις νέες αρχές, τις

αρχές της πόλης προς µια πιο ανεκτική κοινωνία, τις αξίες που σέβονταν και

συγκινούνταν µε τα οµηρικά έπη και τους µύθους, προς την ατοµική πληρότητα. Η

πρωτοαττική κεραµική διακρίνεται ως ο τρίτος εµπορικός και καλλιτεχνικός πόλος

που επισκίασε τις άλλες δύο την Ιωνία και την Κόρινθο µε την αφηγηµατική εικόνα

στην αγγειογραφία.

Ποιά ήταν η σηµασία της σύνδεσης της εικόνας µε τη γραφή; Η διάδοση του γραπτού λόγου µε τη βοήθεια της εικόνας αποτέλεσε τοµή για τον

ελληνικό πολιτισµό. Αναγράφονταν στις επιφάνειες των αγγείων τα ονόµατα των

πρωταγωνιστών και των δηµιουργών, επίσης τα επεισόδια που απεικόνιζαν ήταν

γνωστά και µάθαιναν µέσω αυτών και το κώδικα γραφής. Οι αφηγήσεις των

δηµιουργών προέρχονταν από το ηρωικό παρελθόν και επιβεβαίωναν την ταυτότητα

των πολιτών. Οι αναδροµές στο παρελθόν είχαν χαρακτήρα αιωνιότητας και

συνέχειας. Επίσης έδιναν και µια ακόµη διάσταση, την τέρψη όσων τα έβλεπαν. Η

αποδοχή των εικονογραφηµένων αφηγήσεων οι κοινές εικόνες των πατροπαράδοτων

ιστοριών σήµαιναν κοινές αναφορές στο πανελλήνιο παρελθόν.

Ποιοί ήταν οι θεµατικοί κύκλοι της Αττικής αγγειογραφίας; Για την διακόσµηση των Αττικών αγγείων οι καλλιτέχνες αντλούσαν θέµατα από τα

οµηρικά ποιήµατα, τους άθλους του Ηρακλή και τη ∆ιονυσιακή λατρεία.

Μνηµόνευαν το κλέος των προπατόρων των βασιλέων στο Αιγαίο και των

Page 8: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

8

θαλασσοπόρων στο Ιόνιο, η προώθηση αυτών υποστήριζε την παραδοχή από ένα

ιστορικό χρονικό πλαίσιο για την απαρχή των καταβολών των πόλεων. ∆ιατηρούσε,

επίσης, τη φήµη και ηρωοποιούσε τους προγόνους. Οι άθλοι του Ηρακλή ήταν

αγαπηµένο θέµα των Πελοποννησίων και ακολούθησαν και οι Αθηναίοι. Το

Ηράκλειο πρότυπο ήταν η ενσάρκωση των ελπίδων στις περιβαλλοντικές δυσκολίες

και η άυλη δύναµη των µη προνοµιούχων. Τα θέµατα από τη ∆ιονυσιακή λατρεία

εξέφραζαν το όνειρο της ευδαιµονίας και της ατοµικής πληρότητας των φτωχών και

των πλουσίων. Ο ∆ιόνυσος εκπροσωπούσε τη λαϊκή θρησκευτική συνείδηση,

συµβίβαζε τις ουράνιες θεότητες µε τις παλαιότερες χθόνιες, όπως φαίνεται γι’ αυτό ο

Πεισίστρατος τιµούσε τον 6ο αιώνα µαζί τα Παναθήναια και τα ∆ιονύσια.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2.3: ΟΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (480-323 Π.Χ) Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ 2.3.1 Εισαγωγή Μέσα σε ποιό ιστορικό πλαίσιο και συνθήκες αναπτύχθηκε η τέχνη των κλασικών χρόνων; Τον 5

ο αιώνα π.Χ. οι πολεµικές ενέργειες εναντίον των εξωτερικών εχθρών όπως οι

περσικοί πόλεµοι, παραµέρισαν τις διχόνοιες και ένωσαν τους Έλληνες. Το ιδεώδες

της ελευθεράις των πολιτών συγχωνεύθηκε µε τις αξίες του θάρρους, της τόλµης και

της αυταπάρνησης. Η Αθήνα πορεύεται προς τη δηµοκρατία µε τη βοήθεια της

ανάπτυξης της οικονοµίας µέσω της θάλασσας. Η Σπάρτη από την άλλη εδραιώνει τις

αριστοκρατικές και ολιγαρχικές αρχές αναπτυσσόµενη στο χερσαίο περιβάλλον της.

Σε αυτό το κλίµα εξελίχθηκαν οι τέχνες που εξέφρασαν την εξιδανίκευση, την

άνθηση των µεγάλων ιδανικών.

2.3.2 Πρώιµοι Κλασικοί χρόνοι: ο «Αυστηρός ρυθµός» (480 – 450 π.Χ) Τι ονοµάζουµε «γενιά του αυστηρού ρυθµού»; Η «γενιά του αυστηρού ρυθµού» η γενιά του Μιλτιάδη ονοµάζεται η περίοδος µετά

τα µηδικά µέχρι τα χρόνια του Περικλή, η έννοια οφείλεται στη δραµατικότητα των

εικαστικών θεµάτων και στην αναζήτηση των καλλιτεχνών να δηµιουργήσουν

µνηµεία µε αιώνιο χαρακτήρα. Οι δηµιουργοί προσπαθούν τώρα να εξισορροπήσουν

το θείο µε το ανθρώπινο, φροντίζουν στα έργα τους να µεροληπτούν υπέρ των

ανθρώπων και το ιδεώδες που διαµορφωνόταν έτεινε προς την ανθρώπινη

αξιοπρέπεια.

Page 9: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

9

Ποιά ήταν η σηµασία του ναού του ∆ιός στην Ολυµπία για την κυρίως Ελλάδα; Ο ναός του ∆ιός στην Ολυµπία είναι το πλέον αντιπροσωπευτικό δείγµα της γενιάς

του Μαραθώνα και της Σαλαµίνας. Εκφράζει το πιο ώριµο στάδιο της «αυστηρής

αρµονίας» και προσπαθούν να του προσδώσουν δύο νοήµατα ότι αποτελεί το κέντρο

της Ελλάδας και το κέντρο του ελληνισµού. Η αρχιτεκτονική σύνθεσή του στηρίζεται

στο δωρικό ρυθµό και ο γλυπτός διάκοσµός του συνδύαζε επικά και λυρικά την

προβολή της ταυτότητας της περιοχής αλλά και της ευρύτερης Ελλάδας. Θριαµβεύει

η αγωνιστικότητα και ο ηρωισµός ενάντια στα τέρατα της βίας και της αταξίας και

επιβάλλεται το ιδεώδες της υπεροχής µε πρότυπα το ∆ία, τον Απόλλωνα, τον Ηρακλή

και την Αθηνά.

Πώς επηρεάζει η παρουσία της Σικελίας την αρχιτεκτονική και γλυπτική των πρώιµων κλασικών χρόνων; Η αρχιτεκτονική και γλυπτική της Σικελίας, των Συρακουσών, της Ιµέρας και του

Ακράγαντα εντάσσεται στην πελοποννησιακή, αυστηρά δωρική, παράδοση. Τα

τοπικά στοιχεία των δυτικών αποικιών είναι τώρα τα νέα δεδοµένα για την

αρχιτεκτονική και γλυπτική. Οι τύραννοι της Σικελίας ειδικά παρενέβησαν

ανανεωτικά στο χώρο της ναοδοµίας. Η απόκλιση από την αξία του µέτρου φαίνεται

από τον µέγεθος των ναών, το οποίο φανέρωνε την ισχυρή παρουσία της ∆ύσης σε

σχέση µε τις µητροπόλεις.

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά του Νέου Ύφους στην πλαστική; Η τεχνοτροπία που επικράτησε στην πλαστική ήταν το Νέο Ύφος. Τα έργα της

πλαστικής αποµακρύνθηκαν από τις παλαιές συµβάσεις και κατέκτησαν τις

διαστάσεις του χώρου. Οι αντιθετικές ροπές των σωµάτων έδωσαν νέα αίσθηση στις

στάσεις και τις εκφράσεις και απάλλαξαν τα πρόσωπα από το «αρχαϊκό» µειδίαµα της

ευδαιµονίας των θεών και των αρίστων. Το πρώτο µισό του 5ου

αιώνα π.Χ. µε τον

«αυστηρό ρυθµό» οι εκφράσεις και οι στάσεις των αγαλµάτων γίνονται πιο

ανθρώπινες, όπως σοβαρότητα ή συναισθηµατική φόρτιση. Απέφευγαν τις ακρότητες

και έδιναν µια ιδανική ανθρώπινη µορφή.

Ποιές ήταν οι καινοτοµίες στα έργα της γλυπτικής µετά τα περσικά; Μετά τα περσικά εισήχθησαν νέα στοιχεία στη γλυπτική όπως οι αξίες της

ισορροπίας για παράδειγµα η «Σκεπτόµενη Αθηνά» ή ο «Έφηβος» του Σουνίου.

Άλλη καινοτοµία ήταν η αξία της ηρωοποίησης η οποία είχε αναπτυχθεί ιδιαίτερα

στα έργα πλαστικής της Πελοποννήσου. Τέλος στην Κάτω Ιταλία επικράτησε η αξία

της επεξεργασίας παλαιών συµβόλων µε νέο πνεύµα, όπως επιδεικνύει η τριπλή

ανάγλυφη σκηνή «θρόνου Ludovisi» µε την αναδυόµενη Αφροδίτη, τη γυναίκα µε το

θυµίαµα και την ολόγυµνη αυλήτρια.

Page 10: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

10

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της ζωγραφικής; Τι εκφράζει κατά τους κλασικούς χρόνους; Ο Πολύγνωτος ήταν από τους πιο γνωστούς ζωγράφους η τεχνοτροπία του οποίου

άλλαξε την παράδοση. Τα νέα στοιχεία που εµφανίστηκαν ήταν η εκφραστικότητα

των φυσιογνωµιών, καθώς και φρόντισε να αποδίδεται ο περιβάλλων χώρος των

µορφών. Τα πιο γνωστά έργα του Πολύγνωτου η «Άλωση της Τροίας» και η

«Νέκυια». Επίσης µεγάλος ζωγράφος ήταν και ο Μίκων όπου µαζί µε τον Πολύγνωτο

προώθησαν την τάση να εντάσσονται οι σκηνές στο φυσικό τους περιβάλλον και να

χαρακτηρίζονται τα πρόσωπα από συναισθηµατισµό.

Ποιά τέχνη επηρέασε η µεγάλη ζωγραφική; Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της; Ο Πολύγνωτος και ο Μίκων οι µεγάλοι ζωγράφοι των πρώιµων κλασικών χρόνων

επηρέασαν την απόδοση του συναισθήµατος και τον χαρακτήρα της αναζήτησης

προοπτικής τόσο στη µεγάλη ζωγραφική αλλά και στην αγγειογραφία. Αν και οι

αγγειογράφοι αυτής της περιόδου δεν αποµακρύνθηκαν πολύ από τα υστεροαρχαϊκά

θέµατα, ωστόσο παρατηρούνται καλλιτεχνικές αναλαµπές και εξειδικεύσεις

αγγειογράφων σε ορισµένα θέµατα. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα οι σκηνές

συµποσίων στις οποίες διακρίθηκε ο Επίκτητος, οι άθλοι του Ηρακλή ο Ευφρόνιος, οι

σκηνές αγωνισµάτων ο ∆ούρις και το δράµα της άλωσης της Τροίας ο Βρύγος.

2.3.3 Ώριµοι κλασικοί χρόνοι Ποιά πόλη-κράτος αναδείχθηκε στην ώριµη κλασικότητα; Τι θεωρείται το κέντρο του κόσµου την εποχή της ώριµης κλασικότητας; Η Αθήνα αναδείχθηκε ως κυρίαρχη πόλη-κράτος κατά τη λεγόµενη ώριµη

κλασικότητα. Σύµβολο του θριάµβου των πολιτικών και κοινωνικών επιλογών της

δηµοκρατίας ήταν ο Παρθενώνας. Η τέχνη πρωταγωνίστησε στην οικονοµικά και

πολιτικά ηγεµονεύουσα Αθήνα. Η αναζήτηση των φιλοσόφων της Ιωνίας οδήγησε σε

µια τοποθέτηση ότι το κέντρο του κόσµου είναι ο άνθρωπος, ο άνθρωπος ταυτίζεται

µε το σύµπαν που µπορεί να συλλάβει το νόηµα του αλλά όχι την πολυπλοκότητα

που υπάρχει πέρα από αυτόν.

Ποιά ήταν η αρχιτεκτονική των ώριµων κλασικών χρόνων; Γιατί ονοµάζεται «χρυσός αιώνας» για την Αθήνα η περίοδος των ώριµων κλασικών χρόνων; Οι πόλεις των ώριµων κλασικών χρόνων οικοδοµούνταν στα µέτρα του ανθρώπου. Η

Μίλητος ή η Όλυνθος ανταποκρίνονταν στην πολεοδοµική οργάνωση οµοιόµορφων

τετραγώνων που διέσχιζαν ρύµες και δρόµοι. Το πολεοδοµικό σύστηµα σχεδίασε ο

Ιππόδαµος συνθέτοντας τις εµπειρίες των Ιώνων και των αποίκων.

Page 11: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

11

Η Αθήνα µετά το τέλος των περσικών πολέµων, µε τη νίκη στην Κύπρο και τη

σύναψη της ειρήνης του Καλλία βγαίνει νικήτρια και κυρίαρχη στη θάλασσα του

Αιγαίου µε επισφράγισµα τη συµµαχία της ∆ήλου. Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων

παρατηρείται οικοδοµική και καλλιτεχνική έξαρση στην Αθήνα µε αποτέλεσµα να

χαρακτηριστεί «χρυσός αιώνας» του Περικλή ή «λαµπρή πεντηκονταετία».

Ποιό ήταν το πολιτικό πρόγραµµα ανοικοδόµησης της Ακρόπολης; Τι συµβόλιζε ο Παρθενώνας; Η ανοικοδόµηση της Ακρόπολης έγινε µε τη συνεργασία των αρίστων, στις τέχνες

και την τεχνολογία, αρχιτεκτόνων Ικτίνου, Καλλικράτη και Μνησικλή µε την

εποπτεία του Φειδία. Η υλοποίηση των έργων έγινε µε βάση τις αρχές της σύγκλισης

των Ελλήνων όπως έδειξε η επεξεργασία δωρικού και ιωνικού ρυθµού. Οι αξίες της

δηµοκρατίας στηρίζονταν στο συνδυασµό και εξισορρόπηση των διαφορετικών

δυνάµεων, αυτές εκδηλώνονταν µε τη χρήση της µαθηµατικής αρµονίας µέσα από το

συνταίριασµα παραδοσιακών ρυθµών µε καινοτοµίες.

Ο Παρθενώνας συµβόλιζε τα ιδεώδη του πνεύµατος και της ελευθερίας µε τις

αρχιτεκτονικές και γλυπτές δηµιουργίες που όριζαν το θείο. Ο γλυπτός διάκοσµος

περιέλαβε τα νοήµατα του µνηµείου, οι µετόπες παρίσταναν τη γέννηση της Αθηνάς

ένα κοσµικό γεγονός µεταξύ του Ήλιου και της Σελήνης και η ζωφόρος του σηκού τη

ποµπή των Παναθηναίων που υποδήλωνε την πάνδηµη συµµετοχή προς τιµήν της

πόλης. Στην κύρια πρόσοψη παριστάνονταν η επίσηµη συνέλευση των θεών

αποθεώνοντας την εκκλησία του δήµου.

Ποιός ήταν ο πνευµατικός πατέρας των κλασικών δηµιουργών της πλαστικής των ώριµων κλασικών χρόνων; Ξακουστός χαλκοπλάστης των υστεροαρχαϊκών χρόνων ήταν ο Αγελάδας από το

Άργος. Θεωρείται ο πατέρας των κλασικών δηµιουργών και είναι ενδεικτικός για το

ποιοί γλύπτες θεωρούνται κλασικοί µε την έννοια της διαχρονικότητας.

Χαρακτηριστικοί ο Μύρων ο χαλκουργός, ο Πολύκλειτος ο ανδριαντοποιός καθώς

και ο Φειδίας ο αγαλµατοποιός ήταν µαθητές του. Ο Μύρων και ο Φειδίας

µαθήτευσαν επίσης και κοντά στον Ηγία ή Ηγησία από την Αθήνα.

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά των έργων του Φειδία; Ο Φειδίας ήταν γλύπτης, χαλκουργός και ζωγράφος. Το ύφος του αναγνωρίζεται στον

ανάγλυφο διάκοσµο του Παρθενώνα. Τα αριστουργήµατα του στον Παρθενώνα, τα

αετώµατα, οι µετόπες και η ζωφόρος, το ανάκτορο της Ελευσίνας µε τη ∆ήµητρα, την

Κόρη και τον Τριπτοπόλεµο, η Αθηνά Πρόµαχος, η Ληµνία Αθηνά της Ακρόπολης

και τα χρυσελεφάντινα αγάλµατα της Αθηνάς στην Ακρόπολη και του ∆ία στην

Ολυµπία εξυπηρετούσαν την εικόνα του ανθρώπου και την εικόνα των θεών. Η

ανθρώπινη µορφή εξιδανικευόταν και η θεία µορφή εξανθρωπιζόταν. Τα

Page 12: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

12

χαρακτηριστικά που εισήγαγε ο Φειδίας µε τα έργα του, η «ζωγραφική» ευλυγισία

και η προσωπική συµβολή στην ανθρώπινη παρουσίαση των θεών τον έφεραν στο

πάνθεον των καλλιτεχνών. Με τα έργα του εκφράστηκαν τα οράµατα των Ελλήνων η

πείρα και ο στοχασµός αιώνων και πρόσφεραν πρότυπα τελειότητας, θέλησης και

δύναµης.

Ποιό γνωστό έργο ανήκει στο γλύπτη Μύρωνα; Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά του; Ο Μύρων γνωστός χαλκουργός των ώριµων κλασικών χρόνων ο οποίος λέγεται ότι

είχε κατασκευάσει µια αγελάδα από χαλκό στην Ακρόπολη η οποία έµοιαζε µε

ολοζώντανη ήταν το σύµβολο της πόλης των Αθηνών. Το χαρακτηριστικό αυτού του

έργου είναι ότι φανερώνει τα όρια της νοµοτέλειας της τέχνης για τους πολίτες το

έργο έπρεπε να σέβεται τις φυσιοκρατικές αρχές ακόµη και αν είχε υπερφυσικές

διαστάσεις ή άλλα νοήµατα. Το πιο γνωστό έργο του ήταν ο ∆ισκοβόλος το οποίο

συµπύκνωνε το σύνολο των φυσικών δυνάµεων, το άγαλµα παρίστανε µια µορφή

αθλητή, ενάρετο, ακµαίο άνδρα µε αποφασιστικότητα και ευγένεια. Ο ∆ισκοβόλος

µοιάζει να παίζει µε τρεις κύκλους πρώτα το µικρό κύκλο του δίσκου, δεύτερον το

µεγάλο του σώµατος σε συστροφή και κάµψη και τρίτον µε το νοητό του χώρου-

σύµπαντος µέσα στο οποίο υπάγεται το γλυπτό και στο οποίο θα διαγράψει η πορεία

του δίσκου. Καταφέρνει να συγκεκριµενοποιήσει το άπειρο µε την επαλληλία των

κύκλων, την παγίωση των κινήσεων και τη θεοποίηση της προσπάθειας. Οι κεραίες

πάνω από το κεφάλι του ∆ισκοβόλου υποδηλώνουν την πρόθεση να ενώσει τον

αθλητή µε το θεό.

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά των αθλητών του Πολύκλειτου; Ποιό ήταν το γνωστότερο έργο του; Ο Πολύκλειτος είχε εξειδικευτεί στην απόδοση της µορφής του αθλητή. Σε αντίθεση

µε του Μύρωνα όµως παρουσίαζαν χαλαρότητα µετά τον αγώνα. Τα σώµατα µε

µαθηµατική ακρίβεια στις αναλογίες και µε στοιχεία αφαίρεσης επιδεικνύουν το

τέλος της εφηβείας. Καταφέρνει να αποτυπώσει την αρχή της ωριµότητας µε την

έµπειρη κατεργασία των µυών και το τριχωτό του ηβαίου. Ο ∆ορυφόρος το

γνωστότερο έργο του θεωρείται η αισθητική εφαρµογή της θεωρίας του Πολύκλειτου,

τον «Κανόνα». Ο ∆ορυφόρος ταυτίζει την ιδέα της ανδρείας και της οµορφιάς µε την

ιδέα του ωραίου ήρωα. Ο ∆ιαδούµενος τιµάται από όλους γιατί οι νικητές αθλητές

είχαν την εύνοια των θεών ή έκρυβαν έναν θεό.

Τι προέβαλαν τα έργα του Μύρωνα και του Πολύκλειτου; Πίσω από τα φυσιοκρατικά έργα του Μύρωνα και του Πολύκλειτου προβάλλονταν οι

ηθικές αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας του β’ µισού του 5ου

αιώνα π.Χ. Οι αξίες

των γλυπτών των πρωταθλητών ήταν η ικανότητα, η αυθεντικότητα και η πειθαρχία,

Page 13: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

13

αυτές οι αρετές ξεχώριζαν µε τους νικητές στους αγώνες και δοξάζονταν η γενέτειρα

πολή και οι θεοί. Μέσα από αυτά τα γλυπτά εκφράστηκαν τα παιδαγωγικά ιδεώδη του

υγιούς σώµατος και πνεύµατος, που σχετίζονταν µε τη φυσικότητα και την αλήθεια

των ανθρώπων και έγιναν πρότυπα κάλλους.

Ποιά ήταν τα στοιχεία ανανέωσης στην αγγειογραφία των ώριµων κλασικών χρόνων; Η αγγειογραφία όπως και η αρχιτεκτονική και η πλαστική, εµφάνισε στοιχεία

ανανέωσης. Πρώτον η αναζήτηση προοπτικής στην ανάπτυξη των µορφών σε

διαφορετικά επίπεδα και επίσης οι διαφορετικές εκφράσεις στα πρόσωπα. Αυτά τα

στοιχεία ήταν ήδη γνωστά από τον Πολύγνωτο του «αυστηρού ρυθµού» µε χαµηλούς

τόνους χρωµάτων, διαφορετικά επίπεδα και πρόσωπα µε συναισθηµατική

εκφραστικότητα.

2.3.4 «Πλούσιος Ρυθµός» (425-380 π.Χ.) Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της αθηναϊκής δηµοκρατίας την περίοδο του «πλούσιου ρυθµού»; Η λήξη και ήττα του πελοποννησιακού πολέµου για την Αθήνα είχε ως συνέπεια την

αβεβαιότητα στην καθηµερινότητα, η συµµετοχή των πολιτών στις επιχειρήσεις

άφησε πολλούς νεκρούς και τραυµατίες πίσω, ερήµωση µέρους της γής και µαζί ο

λιµός επηρέασαν τις εικαστικές τέχνες. Η αθηναϊκή δηµοκρατία ωστόσο στηρίζονταν

στην αρχή του διαλόγου πάνω στα πράγµατα και στην αξία της αµφισβήτησης. Η

περίοδος ονοµάστηκε «πλούσιος ρυθµός» εξαιτίας των πλούσιων πτυχώσεων στα

ενδύµατα των γλυπτών.

Ποιά έργα συµπληρώθηκαν στην ανοικοδόµηση της Ακρόπολης; Ποιά διάσταση έδιναν σε αυτή; ∆ύο νέα οικοδοµήµατα κατασκευάστηκαν, ακόµη, στην Ακρόπολη. Ο ναός της

Απτέρου Αθηνάς Νίκης που ήταν έργο του Καλλικράτη και σύµβολο της ευηµερίας

που υποσχόταν ο Νικίας. Το δεύτερο οικοδόµηµα ήταν το Ερέχθειο που άρχισε ο

Μνησικλής. Το Ερέχθειο ήταν δείγµα καθαρά αθηναϊκό. Με το οικοδόµηµα αυτό

τιµούσε τη διπλή υπόσταση της οικονοµίας της Αθήνας την ελιά της Αθηνάς και το

θαλασσινό νερό του Ποσειδώνα. Εκεί που χτίστηκε το Ερέχθειο βρισκόταν ο τάφος

του Κέκροπα και ήταν η παλαιότερη θέση των ανακτόρων του Ερεχθέα και του

Θησέα. Επίσης στη θέση αυτή υπήρχε κατεστραµµένος ο πρώτος αρχαϊκός ναός της

Ακρόπολης. Το Ερέχθειο συµβόλιζε τη διαφύλαξη προαιώνιων ιερών συµβόλων της

πόλης. Τα δύο νέα ιερά κτίσµατα έδιναν θρησκευτική, πολιτική και αισθητική

διάσταση στην Ακρόπολη. Ο ιωνικός ρυθµός αντανακλούσε το ιστορικό παρελθόν

της Αθήνας ενώ η χρήση του δωρικού ήταν περιορισµένη.

Page 14: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

14

Ποιά παράδοση ακολουθείται την περίοδο του «πλούσιου ρυθµού» στην πλαστική; Υπάρχουν καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες; Η φειδιακή παράδοση επηρέασε τη µνηµειακή γλυπτική του «πλούσιου ρυθµού», το

καλλιτεχνικό ρεύµα δηλαδή µε τις ιδανικές µορφές και ιδανικά νοήµατα. ∆εν έλειπαν

όµως και και οι καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες, οι οποίες εντάσσονταν στο γενικότερο

πνεύµα των αλλαγών της δηµόσιας και ιδιωτικής ζωής. Ευνούνταν οι καινοτοµίες

στην κοινωνία που άνθιζαν από τις απόψεις των σοφιστών, τη διαλεκτική και την

αντιπαράθεση ιδεών. Οι εικαστικές τέχνες καθορίζονταν ακόµα από τους δηµόσιους

θεσµούς, την πόλη και τα ιερά. Ενώ η ιδιωτική πρωτοβουλία φανερώνεται από τα

ταφικά και αναθηµατικά ανάγλυφα.

Ποιά τεχνοτροπία στην πλαστική απασχόλησε τους καλλιτέχνες στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.; Η τεχνοτροπία της προσωπογραφίας απασχόλησε τους καλλιτέχνες της πλαστικής

στα τέλη του 5ου

αιώνα π.Χ. στόχευαν να αποτυπώσουν ορισµένες ιδιόµορφες

λεπτοµέρειες της φυσιογνωµίας, τη µεταφορά του χαρακτήρα και της ψυχολογίας των

προσώπων. Η ωραιοποίηση της προσωπογραφίας εντάσσεται στην αισθητική

συνείδηση και στους προβληµατισµούς των δηµιουργών απέναντι στη φυσιοκρατία

και την εξιδανίκευση.

Τι γνωρίζετε για τον Κρησίλα; Ποιά πολιτική προσωπικότητα απαθανάτισε; Ο γλύπτης Κρησίλας έγινε γνωστός από το διαγωνισµό που ήρθε τρίτος µετά τον

Πολύκλειτο και το Φειδία οι οποίοι απέδωσαν την πληγωµένη Αµαζόνα της Εφέσου

ο καθένας µε το δικό του ύφος, χαρακτηριστικό ότι συνυπάρχουν πολλές

διαφορετικές εκδοχές του ίδιου θέµατος. Ο Κρησίλας απαθανάτισε το πρόσωπο της

εποχής τον Περικλή µε το κράνος της σοφής Αθηνάς. Αποτέλεσε πολιτικό σύµβολο ή

ίσως ήθελε να κρύψει το άσχηµο κεφάλι του Περικλή του Αθηναίου ηγέτη. Ο

Περικλής παριστάνεται «κρείττων» σύµφωνα µε τη µόδα της απόδοσης των

φυσιογνωµικών στοιχείων. Ανάλογα ήταν τα πορτρέτα του Ανακρέοντα, Οµήρου, και

Θεµιστοκλή.

Από την τάση της εξιδανίκευσης σε ποιά τάση περνάµε την εποχή του «πλούσιου ρυθµού»; Από την τάση της εξιδανίκευσης της ανθρώπινης µορφής και του εξανθρωπισµού των

θεών προήλθε η τάση του ρεαλισµού στην τέχνη της πλαστικής. Η τάση του

ρεαλισµού αναπτύσσεται στα χρόνια του «πλούσιου ρυθµού» και αφορά νέες αρχές

και αξίες που άλλαζαν τις συµπεριφορές και νοοτροπίες των ανθρώπων. Η

επικράτηση του ρεαλισµού σχετίζεται µε τη πειθώ και τη διαλεκτική που έφερναν

πλέον στο φώς τη λογική της διαφοροποίησης ως προς τις πολλές αλήθειες της

Page 15: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

15

πραγµατικότητας. Αυτές τις αλήθειες τις εξέφρασαν οι σοφιστές, ο Σωκράτης, ο

Αριστοφάνης και ο Ευριπίδης.

Τι γνωρίζετε για τον Καλλίµαχο; Ποιά καινοτοµία έφερε; Ο Καλλίµαχος ήταν γλύπτης της εποχής του «πλούσιου ρυθµού» και θεωρούνταν

εισηγητής του κορινθιακού κιονόκρανου ωστόσο γνωστός έγινε µε τη λεγόµενη

«υγρή ενδυµασία». Η απόδοση του γυναικείου ενδύµατος σαν βρεγµένο και διαφανές

οδηγούσε στην αποκάλυψη µε χάρη του γυναικείου σώµατος. Χαρακτηριστικά

δείγµατα ήταν τα γλυπτά του Παρθενώνα στα οποία αξιοποίησαν τον πρόσθετο

αισθησιασµό µε τη διαφάνεια ρούχων. Μία καινοτοµία που διαδόθηκε γρήγορα και

θεωρήθηκε απόλυτα φυσική.

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της ζωγραφικής της εποχή του «πλούσιου ρυθµού»; Ποιοί ήταν οι εκπρόσωποι; Λιγοστά στοιχεία έχουµε για τη µνηµειακή ζωγραφική αυτή την εποχή, οι αισθητικές

αναζητήσεις της είναι αντίστοιχες µε των υπόλοιπων τεχνών. Ακολούθησε τη

παράδοση που διαµορφώθηκε κατά τον «αυστηρό ρυθµό», φυσιοκρατία µε στοιχεία

προοπτικής και απόδοση συναισθηµάτων. Ακόµη τη χαρακτηρίζει η

συγκεκριµενοποίηση της πραγµατικότητας και η αποτύπωση της χάρης και του

πάθους. Στο πρώτο µισό του 5ου

αιώνα προσπαθούν να αποτυπώσουν το αληθοφανές

που πλαισιώνονταν από τις αρετές και την ωραιοποίηση. Για τους ζωγράφους βασική

αρχή ήταν ότι τα φαινόµενα εµπεριέχουν νοήµατα από την αλήθεια που µας

περιβάλλει. Στο δεύτερο µισό του ίδιου αιώνα οι ζωγράφοι όπως ο Απολλόδωρος, ο

Ζεύξις και ο Παρράσιος στόχευαν περισσότερο στην εικόνα και στο πραγµατικό παρά

στα νοήµατα. Ο Απολλόδωρος χαρακτηρίζεται ως σκιαγράφος γιατί βασικό µέληµα

του ήταν να αποτυπώνει µε ακρίβεια τις σκιές. Ο Ζεύξις και ο Παρράσιος επίσης

αξιοποίησαν τις επινοήσεις του Απολλόδωρου. Φιλοτέχνησαν ακόµα και πρόσωπα

της µυθολογίας, ο Ζεύξις τη γυναίκα-Κένταυρο και ο Παρράσιος διονυσιακά θέµατα

ή τον πληγωµένο Φιλοκτήτη.

Πώς εξελίσσεται η αγγειογραφία την εποχή του «πλούσιου ρυθµού»; Την εποχή του «πλούσιου ρυθµού» η σηµασία της αγγειογραφίας µειώθηκε. Η

παραγωγή όµως πολλαπλών θεµατικών εκδοχών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων

είναι αναµφησβήτη. Οι αγγειγράφοι µε τα αγγεία τους σχολίαζαν κριτικά τις

κατακτήσεις της ζωγραφικής στο πεδίο της προοπτικής, τη χρήση της φωτοσκίασης

και τις λεπτές καµπύλες. Ο γλυπτός διάκοσµος του Παρθενώνα, η διαφάνεια της

«υγρής ενδυµασίας» και άλλα, µεταβιβάστηκαν στα αγγεία. Τα θέµατα των

αγγειογράφων στα τέλη του 5ου

αιώνα µετά τα κακά του πολέµου αφορούσαν τη

λατρεία του ∆ιονύσου ή της Αφραδίτης, οικογενειακές σκηνές, τον έρωτα και τον

ενθουσιασµό.

Page 16: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

16

2.3.5 Ύστεροι κλασικοί χρόνοι (380-323 π.Χ) Από ποιές αρχές διέπονταν η εποχή των ύστερων κλασικών χρόνων; Ποιά ήταν η κυριότερη αναζήτηση των καλλιτεχνών; Οι τέχνες στο τέλος του 5

ου αιώνα είχαν εµβολιαστεί µε τη δηµιουργικότητα του

απελευθερωµένου πνεύµατος. Αυτή την εποχή παραµερίζονται οι πατροπαράδοτες

προκαταλήψεις και εισάγονται νέα εκφραστικά µέσα. Η είσοδος του µακεδονικού

παράγοντα και το ιδεώδες της ανωτερότητας και της εξουσίας του ενός σε µια

ενωµένη Ελλάδα µαζί µε το φιλοσοφικό υπόβαθρο στήριξαν τη νέα πραγµατικότητα.

Σχηµατίζεται ένα νέο κράτος των Ελλήνων το οποίο διέπονταν από τις αρχές του

δικαίου και του οικουµενισµού, τις αξίες της ενότητας των λαών και τα ιδεώδη µια

παγκόσµιας ηγεµονίας. Αναβαθµίστηκε η αισθητική αξία και ενισχύθηκε από τις

προσωπικές προτιµήσεις των αποδεκτών των έργων πολλοί από τους οποίους

επηρέαζαν τους δηµιουργούς.

Η κυριότερη αναζήτηση των καλλιτεχνών αυτής της εποχής ήταν η άλλη πλευρά της

ζωής, της ουτοπίας και των µυστηρίων. Η άυλη πραγµατικότητα που αναζητούσαν οι

σοφιστές, ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ευνόησε την αναζωπύρωση της

θρησκευτικότητας του λόγου και τις δηµιουργικές διερευνήσεις. Όλες οι τέχνες του

4ου

αιώνα συνοψίζοντας τις κατακτήσεις των προηγούµενων χρόνων έγιναν οι φορείς

του ελληνικού πνεύµατος στον ελληνιστικό, ρωµαϊκό και µετέπειτα ευρωπαϊκό

κόσµο. Οι εικαστικές τέχνες αξιοποιούσαν συµβολισµούς και αλληγορίες για να

ασχοληθούν µε τις αφηρηµένες έννοιες των ιδεών πάθος, πόθος, ευκαιρία και τη

σωτηρία της ψυχής µε τον έρωτα και µε το ωραίο.

Τι εξέφραζε η θρησκευτική αρχιτεκτονική των ύστερων κλασικών χρόνων; Ποιό γνωστό ταφικό µνηµείο κατασκευάζεται την εποχή αυτή; Τι υποδήλωναν τα πέτρινα θέατρα; Στην ύστερη κλασική εποχή η θρησκευτική αρχιτεκτονική πολλαπλασιάστηκε. Νέα

κυκλικά κτίσµατα, κοµψές θόλοι στους ∆ελφούς, την Επίδαυρο και την Ολυµπία.

Στην Ιωνία, επίσης, χτίστηκαν επιβλητικά ιερά µε πλούσιο διάκοσµο. Η θρησκευτική

αρχιτεκτονική εξέφραζε την αναθεώρηση του µυστικισµού και των χθόνιων λατρειών

από µεγάλη µερίδα πλούσιων και φτωχών. Συνέβαλε, ακόµη, στο άνοιγµα προς τους

ανατολικούς λαούς και η συµµετοχή της αιγυπτιακής θρησκείας στα πολιτικά σχέδια

του Αλεξάνδρου.

Η κατασκευή του ταφικού µνηµείου του Μαυσώλου στην Αλικαρνασσό αποτέλεσε

καινοτοµιά για τον ελληνικό κόσµο. Κατασκευάστηκε από πληθώρα Ελλήνων

αρχιτεκτόνων όπως του Σάτυρου, του Λίθυου του Σκόπα, του Τιµόθεου, του

Βρυαξίδα και του Λεωχάρη. Το µνηµείο αυτό πρόβαλε το γόητρο του

παραγγελιοδόχου ο οποίος ήταν ανατολίτης ηγεµόνας. Εκδηλώνονται µε αυτό οι νέες

νοοτροπίες που επικρατούσαν στα ανατολικά σύνορα της Ελλάδας που

κυριαρχούνταν από την ατοµικότητα του ηγεµόνα και από τις προσωπικές

προτιµήσεις ως προς την καλλιτεχνική δηµιουργία. Τα δηµόσια κτίρια είχαν

Page 17: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

17

ενδιαφέρον, τα πέτρινα θέατρα συνιστούσαν µια νέα έκφανση των σχέσεων ανάµεσα

στη θρησκευτικότητα και το λαό, τις τέχνες και το ευρύ κοινό.

Πώς εκδηλώνεται η ιδιωτική πρωτοβουλία στην αρχιτεκτονική τον 4ο αιώνα π.Χ.; Τον 4

ο αιώνα π.Χ. εµφανίστηκαν πολυτελείς κατοικίες στην Όλυνθο, την Αθήνα και

αλλού οι οποίες ήταν οι προάγγελοι των κοινωνικών διακρίσεων και της µετάβασης

από τη δηµοκρατία προς τη µοναρχία. Το χρήµα σηµατοδότησε ποσοτικές και

ποιοτικές αλλαγές, την κατασκευή των θόλων στα ιερά, παραγγελίες πλουσίων

αρχόντων και πολυτελή σπίτια. Η παρουσία των ιδιωτών µεταβάλει το τοπίο των

πόλεων.

Ποιά ήταν τα βασικά γνωρίσµατα της πλαστικής των ύστερων κλασικών χρόνων; Η πλαστική της ύστερης κλασικής εποχής ακολούθησε µια πορεία ανάµεσα στον

άκρατο ρεαλισµό και την αισθαντική φαντασία. Στη θεµατική των έργων προστέθηκε

η απεικόνιση της γεροντικής και παιδικής ηλικίας. Τα θέµατα επίσης από

θρησκευτικούς και πολιτικούς φορείς αλλά και από τους στα νεκροταφεία ήταν

αλληγορικά.

Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά του Πραξιτέλη; Ποιά έργα του ανήκουν και ποιά νοήµατα συµπύκνωναν; Ο Πραξιτέλης ήταν µεγάλος γλύπτης της ύστερης κλασικής Αρχαιότητας τα έργα του

οποίου ενέχουν την οµορφιά και τη θεϊκή µακαριότητα. Αναπαριστά τους θεούς και

επιλέγει ότι θεωρεί ωραιότερο από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων, τις θεϊκές

µορφές τις απέδιδε σε κατάσταση ρέµβης και εσωτερικής πραότητας. Ξακουστά έργα

του η Αφροδίτη της Κνίδου και ο Ερµής ο ∆ιονυσόφορος. Η Αφροδίτη της Κνίδου

αποδίδεται ολόγυµνη να βγαίνει από το λουτρό και εκφράζει το ρεαλισµό και τον

αισθησιασµό, δανεισµένα από µια υπαρκτή καλλονή της εποχής τη θρυλική εταίρα

Φρύνη. Το έργο περιλαµβάνει τη λατρευτική παράδοση της θεάς του έρωτα η οποία

ήταν γνωστή και στην Ανατολή. Ο Ερµής ο ∆ιονυσόφορος, στη συνέχεια, βρέθηκε

στην Ολυµπία. Αποδίδεται η γλυκιά γοητεία του σώµατος µε µια στάση χαλάρωσης

του θεού και συµπληρώνεται µε το παιγνίδισµα ανάµεσα στον Ερµή και το µικρό

∆ιόνυσο. Η θεοποίηση των ανθρώπινων στοιχείων εµπεριέχει νοήµατα όπως το

αιώνιο κάλλος, τη σωτήρια ιερότητα, την ερωτική οντότητα.

Page 18: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

18

Τι έργα φιλοτέχνησε ο Λύσιππος; Σε ποιές επινοήσεις στηρίχθηκε και ποιά νοήµατα εξέφραζαν τα έργα του; Ο Λύσιππος ήταν χαλκουργός από τη Σικυώνα της Πελοποννήσου ο οποίος εξέφρασε

µέσα από τα έργα του τις ιστορικές συγκυρίες και τους διανοητικούς

προβληµατισµούς της εποχής του. Η οικογενειακή και συντεχνιακή παράδοση από το

τοπικό εργαστήριο χαλκουργία κληροδότησε τα µυστικά της τεχνικής της

εξοικείωσης µε θεούς όπως το Λύσιο ∆ιόνυσο, την Ήρα, τον Ηρακλή και τα σύµβολά

τους. Φιλοτέχνησε µνηµεία µε άρχοντες, νικητές, αθλητές, θεούς και αλληγορίες. Ο

Λύσιππος ήταν ο επίσηµος γλύπτης του Αλεξάνδρου και ο µόνος που είχε το

δικαίωµα να παραστήσει τη µορφή του. Οι επινοήσεις του Λύσιππου στηρίζονταν

στην επιµήκυνση των αναλογιών και τη µελέτη του ανδρικού σώµατος όχι στην

εύκολη οµορφιά. Οι µορφές του συνθέτουν το φευγαλέο της φυσικότητας, την

ικµάδα, την αποδέσµευση του θέµατος από συγκεκριµένο χρόνο και τη συµπερίληψη

στοχασµών. Κάθε σύλληψη εµπνέει ταυτόχρονα το εφήµερο και το µνηµειακό. Στα

έργα του συµπυκνώνεται η καλλιτεχνική και ιστορική σηµασία της µετάβασης από τα

κλασικά στα ελληνιστικά χρόνια. Η αρχή του ρεαλισµού και της εξιδανίκευσης, οι

αξίες του ανθρώπου, του ήρωα και του θεού και τα ιδεώδη της αιώνιας δόξας

οδηγήθηκαν σε έργα µε αέναη προβολή νοηµάτων από το Λύσιππο. Μερικά από τα

έργα του ο Αγίας στους ∆ελφούς, ο Αποξυόµενος, ο Ποσειδώνας, ο Ερµής, ο Καιρός

στα οποία ξεχωρίζει η επιµέλεια του καλλιτέχνη πάνω στο ασκηµένο ανδρικό σώµα

και οι επινοήσεις για να διατυπωθούν σηµασίες µέσα από τα έργα.

Ποιοί ήταν οι εκπρόσωποι της ζωγραφικής των ύστερων κλασικών χρόνων; Ποιά γνωστά έργα ζωγραφικής έχουµε απ’ αυτή την εποχή; Τον 4

ο αιώνα θεωρείται ότι η µεγάλη ζωγραφική γνώρισε µεγάλη άνθηση.

Εκπρόσωποι της ήταν αρκετοί γνωστοί από αυτούς ο Εύποµπος θεωρείται ότι ήταν

δάσκαλος του Λύσιππου στη Σικυώνα, µετά στην Ιωνία ο Τίµανθης και ο Κολώτης οι

δύο τελευταίοι έγιναν γνωστοί µε την εκφραστική δραµατικότητα των σκηνών τους.

Ο Εύποµπος επηρέασε τις οικογενειακές σκηνές του Παµφύλου από την ανατολική

Μακεδονία και τις αλληγορίες του Παυσία µε λεπτά χρώµατα. Στην Αττική η

ζωγραφική διακρίνεται για το ψυχισµό και συναισθηµατισµό από τον Αριστείδη και

για την οµορφιά της φωτοσκίασης από το Νικία. Η αγγειογραφία διέσωσε έργα της

µεγάλης ζωγραφικής από τις µικρογραφίες των αγγείων. Τα γνωστότερα έργα η

«θυσία της Ιφιγένειας» του Τίµανθη όπου ο Αγαµέµνων καλύπτει το πρόσωπό του για

να κρύψει το πόνο του. Η Μέθη και ο Έρωτας στη θόλο της Επιδαύρου, του Παυσία

ο οποίος απέδωσε µε χρωµατική πανδαισία και φυσικότητα τις έννοιες. Τέλος, ο

Νικίας ζωγράφισε τα αγάλµατα του Πραξιτέλη.

Τι γνωρίζετε για τον Απελλή; Ο Απελλής ήταν ονοµαστός ζωγράφος από την Ιωνία και µαθήτευσε στη Σικυώνα.

Ζωγράφισε ιερά στην Κώ και την Έφεσο και ήταν ο επίσηµος προσωπογράφος των

Page 19: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

19

Μακεδόνων βασιλέων. Στα έργα του υπάρχει πληθωρικότητα αλλά και λεπτεπίλεπτη

απόδοση των µορφών, κινείται εντός των θεµατικών και πνευµατικών ορίων της

εποχής µε την απεικόνιση θεών όπως η αναδυόµενη Αφροδίτη ή αλληγορίες όπως η

Συκοφαντία.

Τι χαρακτήρα είχε το έργο του Φιλόξενου; Ποιά στοιχεία συµπυκνώνονται στο έργο του; Ο Φιλόξενος ήταν ζωγράφος από την Ερέτρια και ζωγράφισε τη µάχη του

Αλεξάνδρου µε το ∆αρείο. Σε αυτό το έργο συνδυάζει την ιστορική συγκυρία και τα

καλλιτεχνικό στίγµα της εποχής του. Συµπυκνώνονται τρία πράγµατα σε µια ιδεατή

στιγµή: α) η σύγκρουση δύο στρατών των Ελλήνων και των Περσών, β) η συνάντηση

εκπροσώπων δύο πολιτισµών, γ) και η συναισθηµατική φόρτιση από τη

συνειδητοποίηση του αποτελέσµατος νίκη για τους Έλληνες και ήττα για τους

Πέρσες. Το ιστορικό µνηµείο του Φιλόξενου στηρίζεται στην παράδοση της

«οφθαλµαπάτης» και στα αισθητικά κριτήρια της υστεροκλασικής εποχής.

Πώς εξελίσσεται η κεραµική στην υστεροκλασική εποχή; Ποιά τεχνοτροπία ακολουθείται; Η κεραµική της υστεροκλασικής εποχής είναι περιορισµένη, σπάνιζαν τα σπουδαία

έργα και οι καινοτοµίες. Οι τεχνίτες επιδόθηκαν σε δεξιοτεχνίες µε χρωµατικούς

συνδυασµούς του λευκού, γαλάζιου και επίχρυσου ή µεικτές συνθέσεις ανάγλυφες

και ζωγραφικές.

Ποιά ήταν η δραστηριότητα των κεραµικών εργαστηρίων στη Μεγάλη Ελλάδα; Τα κεραµικά εργαστήρια της Μεγάλης Ελλάδας γνώρισαν άνθηση κατά τον 5

ο µε 3

ο

αιώνα π.Χ. Στη διάρκεια του 4ου

αιώνα µεγάλα αγγεία κοσµούσαν τάφους και

κατοικίες. Παρουσίαζαν «αττικίζον» γούστο, µε πολυχρωµία, πολύπλοκες σκηνές και

θέµατα από την τραγωδία, κωµωδία και τον Κάτω Κόσµο. Ο ιδεολογικός ορίζοντας

της κεραµικής της Μεγάλης Ελλάδας δεν απέχει από αυτό της κυρίως Ελλάδας.

Page 20: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

20

ΕΝΟΤΗΤΑ 2.4: ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (323-31 Π.Χ.) ΥΠΕΡΜΕΤΡΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΤΩΝ 2.4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ποιά ήταν τα γνωρίσµατα της ελληνιστικής εποχής; Μετά τις κατακτήσεις του Μ.Αλεξάνδρου στην Ασία και τη δηµιουργία από τους

∆ιαδόχους και τους Επίγονους των βασιλείων για την κυριαρχία της αυτοκρατορίας

µέχρι τη ρωµαϊκή κατάκτηση ονοµάζεται ελληνιστική εποχή. Οι τέχνες

ενσωµατώνονται στην ελληνιστική εποχή, η ελληνιστική συνέχεια παραπέµπει στον

ελληνικό κόσµο αν και αναπτύχθηκε εκτός της Ελλάδας. Ο κλασικός ανθρωπισµός

των τεχνών εξακτινώθηκε στους πολίτες της τότε γνωστής οικουµένης. Τα φαινόµενα

που επηρέασαν αυτή την εξέλιξη όµως ήταν:

α) η ελληνικοποίηση νέων υπηκόων µεσαίων και υψηλών τάσεων,

β) η ανατολικοποίηση στα βασίλεια των ∆ιαδόχων και των Επιγόνων,

γ) το φαινόµενο της θρησκείας,

δ) η συντήρηση παραδόσεων στις ελλαδικές περιοχές και

ε) οι προσωπικές προτιµήσεις των παλαιών ή νεότερων στοιχείων του συρµού.

Οι τέχνες υπογραµµίζουν την ανάπτυξη του ατοµικισµού σε θεµελιώδη αξία και

κριτήριο. Οι τέχνες απέκτησαν νέα ελληνική ταυτότητα και η ελληνιστική συνέχεια

χαρακτηρίζεται από την υπέρβαση του ανθρώπινου µέτρου και λαϊκισµού. Η

επίδραση από τις αξίες και τα ιδεώδη της Ανατολής ήταν αισθητή, αλλά ο κυρίαρχος

άξονας και πρότυπο στις διαφοροποιήσεις ήταν το ελληνικό στοιχείο.

2.4.2 Αρχιτεκτονική Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής των ελληνιστικών χρόνων; Οι νεωτερισµοί στη θρησκευτική και ταφική αρχιτεκτονική ήταν ο γιγαντισµός και η

κοµψότητα. Οι ρυθµοί που χρησιµοποιήθηκαν ήταν ο κορινθιακός στους κίονες του

ναού του ∆ία στην Αθήνα και ο ιωνικός στη Μικρά Ασία, ενώ ο εκλεπτυσµένος

δωρικός εντοπίζεται στην Πέργαµο. Επιβλητικό οικοδόµηµα ήταν το ∆ιδύµειον στη

Μίλητο το οποίο εντυπωσιάζει για τις µεγάλες διαστάσεις του µε διπλή περίσταση

στις πλευρές και τριπλή στην πρόσοψη µετά από καταστροφή τον 5ο αιώνα.

Πάνω σε ποιές αρχές στηρίχθηκε η ανάπτυξη της πολεοδοµίας; Η οργάνωση της πολεοδοµίας στα ελληνιστικά κέντρα της Ασίας, βόρειας Αφρικής

και Αιγαίου βασίζονταν στην αρχή των µαθηµατικών µε την οποία αναπτύχθηκε το

ιπποδάµειο σύστηµα, στην αρχή της αισθητικής που έδειχνε µια θεατρική διάταξη

των µερών της πόλης µε µηχανικές παρεµβάσεις οι οποίες δηµιουργούσαν τεχνητό

σκηνικό και τέλος στην αρχή της λειτουργικότητας, εξαρτιόταν δηλαδή η διάρθρωση

Page 21: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

21

από τον πληθυσµό. Το εσωτερικό των πόλεων διαµορφωνόταν µε στοές, µνηµειακές,

προσόψεις τοξωτές κατασκευές και άλλα, ενώ το εσωτερικό µε ποικίλα κοσµήµατα.

Πού έδινε έµφαση η αρχιτεκτονική της ελληνιστικής εποχής; Τι εξέφραζαν οι ιδιωτικές κατοικίες; Η αρχιτεκτονική για τους ιδιώτες έδινε έµφαση στο διακεκριµένο πολίτη που είχε την

οικονοµική άνεση για πολυτέλειες στην κατοικία του, απευθύνονταν όµως και στους

απλούς πολίτες. Στις νέες δοµές γίνεται εµφανής η διάκριση σε τάξεις µε βάση

οικονοµικά κριτήρια. Σπίτια στην Πριήνη και τη ∆ήλο ήταν µεγαλοαστών και

εξέφραζαν τη νέα νοοτροπία, ενώ στην Αλεξάνδρεια υπήρχαν τετραώροφα για

φτωχούς. Η πολεοδοµική οργάνωση και ο σεβασµός των κοινωνικών κανόνων

προϋπέθεταν τις αξίες της λογικής, της πρόνοιας και της καλαίσθητης οργάνωσης και

αποσκοπούσαν στα ιδεώδη της ευταξίας, κοινωνικής δικαιοσύνης και οµορφιάς.

2.4.3 Πλαστική Ποιό ήταν το χαρακτηριστικό της πλαστικής της ελληνιστικής εποχής; Από ποιά τάση επηρεάστηκε; Η ιδέα του θεάτρου αποτέλεσε το υπόβαθρο της ελληνιστικής γλυπτικής, η οποία

µετέτρεπε ευδιάκριτα τον τραγικό λόγο σε τραγική εικόνα. Τα θέµατα αυτή την εποχή

αφορούσαν τη βία, την ωµότητα και την εξαθλίωση οι οποίες αξιοποιήθηκαν στο

έπακρο και απέπνεαν συγκίνηση και έκπληξη. Στα έργα της πλαστικής αυτή την

εποχή αρχίζει να αχνοφαίνεται η τάση του ροµαντισµού. Τα θέµατα εστίαζαν στον

πόνο, στο αίµα και στο θάνατο µε ωµό ρεαλισµό και δεξιοτεχνία. Ο στόχος τους να

συγκλονίσουν, να συγκινήσουν και να προσφέρουν αρρωστηµένη απόλαυση.

Τι έργα παρουσίασε η ελληνιστική εποχή στη γλυπτική; Τι εξέφραζαν; Πολλά νέα έργα και αντιγραφές αριστουργηµάτων της γλυπτικής αυτή την εποχή στα

ελληνιστικά κέντρα, οι περισσότερες αντιγραφές µέσα στην Ελλάδα. Ουσιαστική

διαφορά µε την προηγούµενη εποχή η µείωση της πνευµατικότητας υπερ του

αισθησιασµού. Τα έργα αυτή τη εποχή εξέφραζαν το γούστο της εποχής τονίζοντας

τη χάρη της στάσης και της έκφρασης, το υπερβολικό πάθος ή την επιβλητικότητα.

Τα έργα της ελληνιστικής εποχής κάνουν αναφορές σε γνωστά της υστεροκλασικής

εποχής, όπως στον Πραξιτέλη σε χαριτωµένους σατυρίσκους και ερωτιδείς, στον

Σκόπα στην έκφραση βλέµµατος και διατύπωση σωµαικού πόνου στο πρόσωπο, στο

Λύσιππο στην αρρενωπότητα θεών και ηρώων.

Page 22: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

22

Ποιά χαρακτηριστικά εµφάνιζε η προσωπογραφία της ελληνιστικής εποχής; Η προσωπογραφία της ελληνιστικής εποχής ενισχύεται από τις διαδικασίες της τιµής

και λατρείας προς τους ηγεµόνες αλλά και από τη γενικευµένη αρχή του

ατοµικισµού. Χαρακτηριστικά της προσωπογραφίας ήταν ότι προσπαθούν να

επιδείξουν την αλήθεια κατά πρόσωπο, προχωρούν σε ψυχολογικές εµβαθύνσεις και

βρίσκονται στον αντίποδα της εξιδανίκευσης.

Η καλλιτεχνική παιδεία της ελληνιστικής εποχής σε ποιούς απευθύνονταν; Σε ποιές αξίες οδηγήθηκαν; Η καλλιτεχνική παιδεία της ελληνιστικής εποχής απευθύνονταν σε ένα κοινό άστεων

και µοναρχιών και όχι σε πόλεις-κράτη. Οι παραδοσιακές αξίες στην κυρίως Ελλάδα

οδηγήθηκαν µέχρι την ακαδηµαϊκή επανάληψη ενώ στα κέντρα της Ανατολής και

άλλων περιοχών εµβολιάστηκαν µε νοήµατα από τις τοπικές παραδόσεις και την

οικονοµική ανάπτυξη.

Τι γνωρίζετε για την εξέλιξη των τεχνών στην Πέργαµο; Η Πέργαµος ήταν το κέντρο ανάπτυξης των τεχνών στην ελληνιστική Ασία. Στο

ανάκτορο των Ατταλιδών και στη πόλη της Περγάµου είχαν συγκεντρωθεί παλαιά και

νέα έργα γλυπτικής, σε αυτά τα έργα εκπέµπτονται τα καλλιτεχνικά κριτήρια της

αυλής. Σε δεύτερη µοίρα πλέον το ηρωικό ιδεώδες, και πια προβάλλεται η

υποβλητική δύναµη του πάθους.

Ποιές ήταν οι καλλιτεχνικές πρωτεύουσες της ελληνιστικής γλυπτικής; Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά τους; Οι καλλιτεχνικές πρωτεύουσες της ελληνιστικής γλυπτικής ήταν η Ρόδος και η

Πέργαµος. Στη Ρόδο τα έργα εξέφραζαν ρεαλιστική δεξιοτεχνία µε γλυκύτητα και

στην Πέργαµο αποδίδεται το στίγµα της ρεαλιστικής δεξιοτεχνίας µε σκληρότητα.

Στη Ρόδο επίσης η ωραιοποίηση της τραγικότητας ήταν το βασικό µέληµα της.

Σηµαντικό ζήτηµα στη Ρόδο και στην Πέργαµο ήταν η απόδοση των γυναικών, µε

πρόσχηµα την Αφροδίτη παρήχθησαν αγάλµατα πρόσχαρων και γοητευτικών

γυναικών. Επιδέξιοι καλλιτέχνες συνδυάζοντας το θρησκευτικό νόηµα µε τη ζώσα

πραγµατικότητα δηµιούργησαν ερωτικές και χαρούµενες ευτραφείς γυναίκες όπως η

Αφροδίτη του ∆οιδάλσα από τη Βιθυνία και η Αφροδίτη µε Πάνα και Έρωτα από τη

∆ήλο.

Page 23: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

23

Ποιά ήταν η δραστηριότητα των τεχνών στην Αλεξάνδρεια; Στην Αλεξάνδρεια η τέχνη εξελίσσεται µε στόχο την τέχνη, ακόµα και µε αφορµή την

απεικόνιση των θεών. Έντονη ήταν η επίδραση του Πραξιτέλη όπου τα ρεαλιστικά

γλυπτά συνέπλεαν µε την τοπική παράδοση που ενθάρρυνε την αποτύπωση

λεπτοµερειών. Η θεµατολογία του ρεαλισµού και της φυσιοκρατίας συµπληρώνεται

µε παραστάσεις θεών, ερωτιδέων, οικοδίαιτων ζώων ή καθηµερινών τύπων µε

ποικίλα φυλετικά χαρακτηριστικά. Τα υλικά που κατασκευάζονταν ήταν πολύτιµα

όπως γυαλί, χρυσός, άλλα µέταλλα, λίθους και πηλό. Η αλεξανδρινή πλαστική τέχνη

ερµηνεύτηκε ως αγάπη για τη ζωή. Ο συγκερασµός αιγυπτιακής και ελληνικής

κληρονοµιάς επιβεβαίωσε την αξία του ενθουσιασµού.

2.4.4 Ζωγραφική Ποιά ήταν η θεµατολογία της ζωγραφικής των ελληνιστικών χρόνων; Ποιά ήταν η σηµαντικότερη αξία στα έργα; Οι αρχές του ρεαλισµού και της φυσιοκρατίας, επίσης, επικρατούν στη ζωγραφική

αλλά και στην τέχνη των ψηφιδωτών. Στα εργαστήρια ζωγραφικής της Προποντίδας,

Ασίας µέχρι και την Αλεξάνδρεια τα θέµατα αφορούσαν τη Μυθολογία και την

προσέγγιζαν µε ευαισθησία. Ο κύριος στόχος ήταν η γοητευτική συγκίνηση, η χάρη

και το πάθος. Επίσης άλλα θέµατα που παρίσταναν ήταν απαλά τοπία, βυθούς,

λιµάνια, ζώα, τέρατα, βουκολικές, ποιµενικές και ερωτικές σκηνές, καθώς και νεκρές

φύσεις. Οι τοιχογραφίες είχαν ζήτηση στα πλούσια σπίτια, τα ταφικά µνηµεία και

ιερά για αυτό και αυξήθηκε η παραγωγή. Η µεγάλη παραγωγή έκανε το κοινό

περισσότερο απαιτητικό και εκλεκτικό. Η σηµαντικότερη αξία των έργων ήταν η

διακόσµηση. Η ουσία του περιεχοµένου ήταν η απαρχή για µια ειδυλλιακή ή εξωτική

σκηνή, ώστε η ζωντάνια του σχεδίου και των χρωµάτων να προκαλεί ονειρικές

αποδράσεις. Το ιδεώδες που πρόβαλε ήταν η ζωή ως απόλαυση.

Σε ποιούς άλλους χώρους εντοπίζεται η ζωγραφική; Η ζωγραφική εντοπίζεται σε πολυτελή σπίτια, αλλά και σε ιερούς χώρους µύησης και

λατρείας και στο εσωτερικό χώρο ορισµένων τάφων. Η θρησκευτική αξία

υποτασσόταν στις προδιαγραφές των ελληνιστικών χρόνων αλλά διέφερε στο νόηµα.

Άνθρωποι και θεοί απεικονίζονταν µε ύφος µακάβριο και υπερβατικό σε τόπους όπως

τα Ηλύσια Πεδία.

Page 24: Α ΤΟΜΟΣ 2ο ΚΕΦ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• www.arnos.gr … κλικ στη γώση [email protected]

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 Fax: 210.33.06.463

φροντιστηριακά µαθήµατα για : Ε.Μ.Π. – Α.Ε.Ι. – Α.Τ.Ε.Ι. – Ε.Α.Π.

24

2.4.5 Η τέχνη του ψηφιδωτού Ποιά ήταν τα χαρακτηριστικά των ψηφιδωτών; Ποιά ήταν τα πιο γνωστά; Ποιά ήταν η θεµατολογία τους; Στα τέλη του 4

ου αιώνα π.Χ. ψηφιδωτά εντοπίζονται σε πλούσιες ιδιωτικές κατοικίες,

τα πιο γνωστά στην Πέλλα χρονολογούνται στα χρόνια του Μ.Αλεξάνδρου.

Χαρακτηριστικά ψηφιδωτά από κει ήταν το κυνήγι του λιονταριού, ο ∆ιόνυσος πάνω

στον πάνθηρα, το κυνήγι του ελαφιού του Γνώσιου, η αρπαγή της Ελένης από το

Θησέα τα οποία φανερώνουν την επίδραση της ζωγραφικής στην απόδοση των

παραστάσεων, της φωτοσκίασης και της προοπτικής. Για την κατασκευή των

ψηφιδωτών κατά 4ο µε 3

ο αιώνα γίνονταν µε µικρά χαλίκια, στους επόµενους αιώνες

η τεχνική εξελίχθηκε και χρησιµοποιούν πλέον κατεργασµένες τις ψηφίδες. Με την

τεχνική αυτή έπαιρναν περισσότερο ζωγραφική άποψη και κάλυπταν περισσότερα

δάπεδα κατοικιών και επαύλεων. Τα ζωηρά σχέδια και χρώµατα των δαπέδων τα

συνέβαλαν προσθετικά σε µια αναθεώρηση της αρχής της γεωµετρικότητας. Το

ρεαλιστικό πνεύµα και τα γούστα της εποχής ενθάρρυναν η τάση της

συµπληρωµατικής διακόσµησης µε γεωµετρικά θέµατα.

2.4.6 Λαϊκή τέχνη

Ποιά ήταν η εξέλιξη της κεραµικής των ελληνιστικών χρόνων; Τι καθρεπτίζει; Τα αγγεία µε πλαστική διακόσµηση διαδόθηκαν στην Ελλάδα και την ανατολική

Μεσόγειο, τα ελάχιστα γραπτά αγγεία έφεραν φυτική διακόσµηση. Τα αγγεία των

ελληνιστικών χρόνων εξυπηρετούσαν τη λαϊκή ζήτηση και καθρέπτιζαν το λαϊκό

αίσθηµα. Η κεραµική µε ποικιλία σχηµάτων και διακοσµήσεων ήταν ένα είδος

προσιτό σε όλους. Η τέχνη γινόταν αυτοσκοπός και εξυπηρετούσε πλέον την αίσθηση

της όρασης παρά άλλη λειτουργικότητα.

Υπάρχει παραγωγή ειδωλίων την ελληνιστική εποχή; Τα πήλινα ειδώλια ήταν λαϊκό είδος τέχνης και αντέγραφαν µεγάλες δηµιουργίες της

πλαστικής και ζωγραφικής. Τα ειδώλια της ελληνιστικής εποχής ήταν πολύχρωµα και

στην Αλεξάνδρεια τα παρήγαγαν σε µεγάλες ποσότητες. Σε αυτά υπήρχε η διάθεση

να εκπέµπουν το συµπαθητικό και όµορφο. Κάλυπταν ένα ευρύ φάσµα παραστάσεων

από θεούς µέχρι γέρους κάτι που δείχνει τη διάθεση να µειωθεί η απόσταση ανάµεσα

στις τάξεις µέσα από την τέχνη.