ένας ευλογηµένος τόπος

2

Τεύχος 2

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: absolutpro.gr∆ΙΑΦΗΜΙΣΗ:6947828089 Σιµιγδάλης Κων/νος6946359243 Χαριστάς ΆγγελοςΙΣΤΟΣΕΛΙ∆Α:Politistikos-m-panagias.webnode.comFACEBOOK:Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγάλης ΠαναγιάςΗΛ. ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΕΙΟ:politistikospanagias@gmail.com6944638485 Κίκας Ιωάννης

Τραπεζικός λογαριασµός Πολιτιστικού ΣυλλόγουΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ - 326/296071-05ΙΒΑΝ ΛΟΓ/ΣΜΟΥ: Gr0901103260000032629607105

Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ:Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγάλης ΠαναγιάςΈΚ∆ΟΣΗ:Το ∆.Σ. του Πολιτιστικού ΣυλλόγουΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗΣ: Μάλαµας ∆ηµήτρηςΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-∆ΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:Χριστοδούλου Χρύσης , Παπαευαγγέλου ΓιάννηςΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ:∆ούκας Βασίλειος

13. Κάλτσος Ηρακλής

- Ο απόηχος του καλοκαιριού σελ.3

- Η µεγάλη εορτή της Κυρίας ηµών Θεοτόκου. σελ.4

- Έθιµα και ήθη του τόπου µας σελ.7

- Επαγγέλµατα που χάνονται -Σαµαράς- σελ.9

- Άγιον Όρος, µε τα µάτια του προσκυνητή σελ.10

- Εκδηλώσεις ∆ηµοτικού Σχολείου σελ.11

- Γάιδαρος -ευθυµογράφηµα- σελ.12

- Εκδηλώσεις του Συλλόγου µας σελ.14

- Το µεγάλο πανηγύρι της Μεγάλης Παναγίας σελ.19

- Από το χρονοντούλαπο του Συλλόγου σελ.21

- Το πρωινό στη ζωή µας σελ.22

- Χορευτικό Μεγάλης Παναγίας σελ.23

- Οστεοπόρωση και άσκηση σελ.24

- Εναλλακτικές καλλιέργειες σελ.26

- Χρήση του διαδικτύου από τους µαθητές σελ.28

- Αθλητικός Όµιλος Μεγάλης Παναγίας σελ.30

2

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

-Zητάµε προκαταβολικά συγνώµη για τυχόν λάθη ή παραλήψεις.-Τo περιεχόµονο των άρθρων απειχεί τις απόψεις του κάθε συγγραφέα-συντάκτη.-Αν κάποιος επιθυµεί να γράψει για το περιοδικό µπορεί να επικοινωνήσει µε το ∆.Σ. του συλλόγου.

∆ΙΟΡΘΩΣΗ ΛΑΘΩΝ

Στο προηγούµενο τέυχος το άρθρο “ΠΑΡΑΜΥΘΙ” γράφτηκε από τον Γιάννη Κίκα (∆άσκαλο) και όχι από τον ∆ηµήτριο Κλητσινίκο όπως εκ παραδροµής γράφτηκε. Στο άρθρο “ΠΑΡΑ∆ΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ”χρειάζονται 100 καρύδια αντί 10 που αναφέρθηκε.Επίσης το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας βρίσκεται πιο πανω από το Γλα και οχι πιο κάτω.

3

Ήδη έχει µεγαλώσει, κι από 16σέλιδο έγινε 32σέλιδο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα εµπλουτισµού της ύλης µε ακόµα περισσότερα και ποικίλα θέµατα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε περισσότερους φίλους και συν-εργάτες να γράψουν, να αναπτύξουν ένα ζήτηµα, να εκφράσουν την άποψη τους πάντα επι πολιτιστικών θεµάτων.

Σ΄αυτό το τεύχος θα αναδειχθούν οι πολιτιστικές δραστηριότητες του Συλλόγου µας όπως και αυτές άλλων φορέων του τόπου µας που πραγµατοποιή-θηκαν το καλοκαίρι και ιδιαιτέρα κατά την περίοδο του ∆εκαπενταύγουστου µιας και το χωριό µας έχει την τύ-χη να γιορτάζει αυτή τη µεγάλη γιορτή για το χριστια-νισµό, το ''Πάσχα του καλοκαιριού'', την Κοίµηση δηλ. της Θεοτόκου.

Το πρώτο κοµµάτι των εκδηλώσεων αφορούσε τη Μητρόπολη Ιερισσού Αγίου Όρους και Αρδαµερίου µε καθηµερινές ακολουθίες στο Ιερό Προσκύνηµα, τη λιτάνευση του επιταφίου το βράδυ της 14ης Αυγού-στου και την πανηγυρική Θεία Λειτουργία ανήµερα του ∆εκαπενταύγουστου. Πλήθος κόσµου παρακο-λούθησε και φέτος ευλαβικά όλες τις ακολουθίες.

Το δεύτερο κοµµάτι έχει να κάνει µε τις πολιτιστικές εκδηλώσεις των φορέων µιας και η οικονοµική δυσ-πραγία της εποχής µας δεν επέτρεψε τη ∆ιαδηµοτική Κοινότητα Μεγάλης Παναγίας να οργανώσει όπως γι-νόταν επί σειρά ετών τον ''Πολιτιστικό Αύγουστο''. Έτσι µε την εθελοντική προσπάθεια των φορέων και των συλλόγων του χωριού πραγµατοποιήθηκαν ποικί-λες εκδηλώσεις συνεχίζοντας έτσι, έστω και µε αυτή τη µορφή, την παράδοση που θέλει τη Μεγάλη Πανα-γία να πρωτοστατεί µε τις εκδηλώσεις της κατά το καλοκαίρι σε ολόκληρη τη Χαλκιδική.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγάλης Παναγίας στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας και µε τη λογική ότι δεν διοργανώνουµε εκδηλώσεις επειδή µας το ζητάνε αλλά γιατί αυτός είναι ο ρόλος µας στην τοπική κοι-νωνία έκανε ότι ήταν δυνατόν για µια αξιόλογη και πά-νω απ' όλα χρήσιµη για τους συγχωριανούς µας πα-ρουσία. Με την ευχή οι εκδηλώσεις του επόµενου ∆ε-καπενταύγουστου να είναι περισσότερο ποιοτικά ανα-βαθµισµένες, συνεχίζουµε την προσπάθεια οργανώ-νοντας µια σειρά εκδηλώσεων για το φετινό χειµώνα πιστεύοντας ότι θα καλύψουµε τις ανάγκες και προτι-µήσεις ακόµα περισσότερων µελών, φίλων και συνδη-µοτών µας.

Η συντακτική οµάδα

Το δεύτερο τεύχος του περιοδικού µας είναι πλέον γεγονός και οι αλλαγές που έχουν γίνει είναι ουσιαστικές.

4

ρά

τσού

ΙεΜηρόπολη Ιερισ

ίΌρους

Αγου

& Αρδαµερίου

5

ύη

Ιερό Προσκνµα

γ

ας

Μεάλης Παναγί

Ιερά Μητρόολ Ιεισού

πη

ρσ

γίο ρος

ρα

ρο

ΑυΌ

υ&Αδµείυ

7

Την προηγούµενη το απόγευµα, ο παπάς µαζί µε πλή-θος κόσµου έπαιρναν την εικόνα της Θεοτόκου , που βρίσκετε στην εκκλησία του χωριού και την πήγαιναν στην «Παναγούδα», µε τα πόδια και τα τελευταία χρόνια µε τη συνοδεία της Φιλαρµονικής του δήµου.

Μόλις έφταναν στην εκκλησία (Παναγούδα), γινόταν περιφορά της γύρω από το παρεκκλήσι και κατόπιν έµπαιναν µέσα και γινόταν η Εσπερινή Λειτουργία.Σύγχρονος έξω µερικοί άνθρωποι έκαναν τις ετοιµα-

ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ «ΜΙΚΡΗ ΠΑΝΑΓΟΥ∆Α»

σίες για την παρασκευή για το «Κουρµπάνι», που ήταν για την επόµενη ηµέρα, που δινόταν στο κόσµο µαζί µε κρασί.

Ταυτόχρονα ετοίµαζαν και «Μεζεκλίκια» όπου τσιµπο-λογούσαν οι µάγειροι µε τους περίοικους που παρευρι-σκόταν εκεί και φυσικά πίνοντας κρασί.

Μετά των εσπερινό ακολουθούσε και αγρυπνία. Στης 8 Σεπτεµβρίου, µετά την Λειτουργία έβγαινε ο παπάς και ευλογούσε τα φαγητά που ήταν έτοιµα.Έπειτα το φαγητό µοιραζόταν στον κόσµο, υπήρχαν και οργανοπαίχτες και σε συνδυασµό µε το κρασί που έρεε άφθονο, ο χορός ήταν φυσικό επακόλουθο.

Ακόµη πιο παλιά υπήρχε το έθιµο τα παιδιά να πηγαί-νουν σε κοντινούς «βύριαγκες», συνήθως στη «Γιου-νά» που ήταν και η πιο κοντινή, και να κάνουν µπάνιο. Εκεί έκαναν και ένα διαγωνισµό , πηδούσαν από το πιο ψηλό βράχο και όποιος έκανε τις πιο πολλές τούµπες στον αέρα, πριν πέσει στο νερό, ήταν ο καλλίτερος και φυσικά και ο νικητής.

Σήµερα µετά από πολλά χρόνια που είχε σταµατήσει να γίνετε το «κουρµπάνι» και µε την παρέµβαση της τοπικής αρχής, το έθιµο αυτό αναβίωσε, χωρίς όµως το διαγωνισµό µπάνιου.

8 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

Το παρεκκλήσι της γέννησης της Θεο-τόκου είναι χτισµένο περίπου στην κορυφή ενός βουνού πάνω από το χω-ριό , την «Ντούµπα».Πρόσφατα µια αρχαιολογική έρευνα που ήρθε στο φως, µας πληροφόρησε ότι το παρεκκλήσι έχει µια πλούσια ιστορία που µέχρι πρόσφατα αιωρού-νταν σαν µύθος, απ' αυτούς που ακούς από τους γεροντότερους.

8

Στις 23 ή 24 οι νοικοκυρές ζύµωναν ψωµί το οποίο το έβαζαν σε κυκλικό ταψί, για να γίνει στρογγυλό και το έψηναν στο φούρνο της γειτονιάς που ήταν αναµ-µένος.Αυτό το έκοβαν και το έτρωγαν το µεσηµέρι µετά την εκκλησία στο µεσηµεριανό τραπέζι.Το ψωµί αυτό ήταν συνήθως λίγο γλυκό και πάνω έβαζαν και λίγα καρύδια ή αµύγδαλα.Την παραµονή (24 ∆εκεµβρίου) τα παιδιά σηκώνονταν τις πρώτες πρωινές ώρες 4 µε 5, και µαζευόντουσαν παρέες και γυρνούσαν στα σπίτια της γειτονιάς και των συγγενών , για να πούνε τα κάλαντα.

Και σηκώνονταν νωρίς το πρωί γιατί έπρεπε να πάνε πρώτοι στα σπίτια να πούνε τα κάλαντα , γιατί αν είχαν πάει άλλοι τους έλεγαν ότι «τους τα είπαν άλλοι» και δεν τους άνοιγαν.

Στα σπίτια που πήγαιναν και τους άνοιγαν οι νοικο-κυρές τους έδιναν γλυκά και χρήµατα αν είχαν.

Παπαευαγγέλου Γιάννης∆άσκαλος

24- ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ28 - ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Και εδώ γίνετε εκκλησιασµός των µαθητών, κατά-θεση στεφανιών, και παρέλαση, όπως ακριβώς και την

η25 .ηςΑλλά τώρα γιορτάζουµε το « ΟΧΙ », το « ΟΧΙ » της 28

Οκτωβρίου 1940 που είπε ο Μεταξάς και όλο το έθνος στο τελεσίγραφο που µας εξέδωσαν οι Ιταλοί.Και ζητούσαν την υποταγή της πατρίδας µας και τη στέρηση της ελευθερίας µας. Και όπως ήταν φυσικό η απάντηση ολόκληρου του Ελληνικού έθνους ήταν οµόψυχη και οµόφωνη, βγήκε από τα πυρωµένα στή-θη τους σαν µια φωνή.Όπως πάντα, έτσι και τώρα το Έθνος µας δεν υπολό-γισε τις θυσίες, και όρθωσε το ανάστηµά του σύσσωµο ενάντια στη βία και το Φασισµό. Μεθυσµένοι µε το αθάνατο κρασί οι µαχητές του σαράντα ρίχτηκαν στη φωτιά του πολέµου, και πολέµησαν σαν λιοντάρια.Και εµείς την ηµέρα αυτή γιορτάζουµε και αποδίδουµε τις πρέπουσες τιµές σ ' εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους για να ζούµε εµείς σήµερα ελεύθεροι και για να στέκεται πάντοτε η Ελλάδα όρθια και περήφανη µπροστά στον κόσµο, µπροστά στην ιστορία και την ανθρωπότητα.

ηΌπως η 25 Μαρτίου είναι µια σχολική, εθνική και πα-ηνελλαδική γιορτή, έτσι και η 28 Οκτωβρίου γιορτά-

ζετε ανάλογα.

∆ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ

24- ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

28 - ΟΚΤΩΒΡΙΟΥΠΑΡΕΛΑΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙΩΝ

9

Είχαµε στην ιδιοκτησία µας 10 µουλάρια και αφού πήρα τα πρώτα µαθήµατα άρχισα να επιδιορθώνω και να κατασκευάζω τα σαµάρια για τα δικά µας ζώα.

∆υστυχώς ένα ατύχηµα µε ανάγκασε να εγκατα-λείψω το Άγιο Όρος για αρκετά χρόνια όπως και το χωριό µου για να µπορέσω να αναρρώσω. Από τα τέλη της δεκαετίας του '70 έως τις αρχές του '90 εξάσκησα το επάγγελµα του σαµαρά στη Μ. Πανα-γία διατηρώντας δικό µου εργαστήριο.

Τα βασικότερα εργαλεία για την κατασκευή του σαµαριού είναι το σκεπάρνι, το σφυρί, το πριόνι, η ράσπα και το κοπίδι για την επεξεργασία του ξύλου και το ψαλίδι και η σακοράφα για τη ραφή των δερµάτων.

Α) Εργαλεία Για την κατασκευή του σαµαριού χρειάζονται: - Παγίδες από ξύλο µλιάδας -Ένα µπρουστάρ και ένα πιστάρ από ξύλο πλατανιού ή οξιάς - ∆ύο σκαρβέλα για το πίσω µέρος - ∆έρµα από τράγο - Στρώση από σκαλιά ή σαµάκου

Β) Κατασκευή Έδενα το µπρουστάρ και το πιστάρ µε τις παγίδες αφού τις είχα κάψει ελαφρώς για να καµπυλώσουν. Έπειτα έδενα τη στρώση, γέµιζα το δέρµα και το έραβα.Γ) Χρόνος κατασκευής ∆ύο µέρες από νύχτα σε νύχτα.∆) Κόστος Από 150 έως 500 δραχµές.Ε) Αποπληρωµή Όποτε και αν….

Συνέντευξη στον Υψηλάντη Βασίλειο

15χρονο παιδί ο Γεώργιος Υψηλάντης του Βασιλείου ξεκίνησε κοντά στο αφεντικό και δάσκαλό του να µα-θαίνει την τέχνη του σαµαρά. Καιροί δύσκολοι, δεκα-ετία του ΄40 όπου οι νέοι κοίταζαν από κάπου να πια-στούν δουλεύοντας για το µεροκάµατο αφού τα γράµ-µατα και οι σπουδές ήταν απαγορευτικές.

Γύρω στο 1950 ο πατέρας µου Βασίλειος Υψηλάντης δραστηριοποιήθηκε στο Άγιο Όρος στην ξυλεία έχο-ντας µαζί του και τα αδέλφια του Σταύρο και Λάζαρο.

Περνούν τα χρόνια και οι αναµνή-σεις φέρνουν εικόνες περασµένες που µοιάζουν µελαγχολικές, λόγω των δυσκολιών εκείνων των καιρών, αλλά παρ' όλα αυτά όµορφες. Μου ζητήθηκε να θυµηθώ τη δουλειά µου και χάρηκα πολύ αλλά ταυτόχρονα ένοιωσα και µια στεναχώρια που δεν υπάρχει κάποιος να τη συνεχίσει. Κά ποιος σ' αυτό το χωριό να εξασκή-σει το επάγγελµα του σαµαρά.

10

Ευτύχισα στη ζωή µου να επισκεφτώ αρκετές φορές τη µοναστική πολιτεία του Άθω και να περιδιαβώ τα περισσότερα από τα προσκυνήµατα που την απαρτί-ζουν, κάθε φορά όµως που επιστρέφω, καθισµένος στην πλώρη του καραβιού της γραµµής, κάπου εκεί που αχνοφαίνονται τα πρώτα σπίτια της Ουρανού-πολης (τα πρώτα σηµάδια σύγχρονου δυτικού πολι-τισµού) οι ίδιες απορίες ξαναγυρίζουν στο µυαλό µου. Τι είναι τελικά το Άγιον Όρος; Τι το ξεχωριστό έχει; Τι είναι αυτό που κάνει αυτό το ταξίδι µοναδική εµπειρία; Για να απαντηθούν όµως αυτά τα ερωτήµατα είναι προτιµότερο τα ρωτήσουµε το εξής: Τι ∆ΕΝ είναι το Άγιον Όρος; Ακόµη και ένας προσκυνητής που θα βρεθεί για πρώτη φορά στην Αθωνική πολιτεία θα καταλάβει ότι Άγιον Όρος δεν είναι τα αυτοκίνητα, οι φαρδύς δρό-µοι, ο θόρυβος από τις γεννήτριες, τα πολλά φώτα και τις περισσότερες φορές αυτό το ίδιο το ηλεκτρικό ρεύµα, τα εµπορικά καταστήµατα της ∆άφνης και των Καρυών, οι ∆ηµόσιες Υπηρεσίες, οι τράπεζες. Όλα εκείνα δηλαδή που βρίσκονται εκεί για την εξυπηρέ-τηση, την ευκολία και την άνεση λαϊκών και µοναχών. Αυτός ο προσκυνητής που θα θελήσει να δει και να αντιληφθεί ποιο είναι το Άγιον Όρος πραγµατικά πρέπει να ξυπνήσει ακούγοντας το τάλαντο να τον καλεί στην ακολουθία του όρθρου περίπου στις 04:00 τα ξηµερώµατα στη Μονή Σταυρονικήτα, να δει τον ήλιο να γεµίζει το καθολικό της Σκήτης του Αγίου

Ανδρέα και να γευτεί το ταπεινό φαγητό στην καθ' όλα µεγαλοπρεπή τράπεζα της Μεγίστης Λαύρας. Και όχι µόνο αυτά. Πρέπει να µετακινηθεί µε τα πόδια από το ένα µοναστήρι στο άλλο, να ξαποστάσει σε κάποιο αγίασµα, να δει τα απέραντα δάση, να ατενίσει από τον Άθωνα το πέλαγος, να οσµιστεί τελικά την αγιοσύνη αυτού του τόπου. Η τέχνη. Η τέχνη είναι παντού. Γλυπτική, ζωγραφική, µουσική γεµίζουν όλες τι αισθήσεις. Εντύπωση προ-καλούν τα κτηριακά συγκροτήµατα. Η Μονή Σίµωνος Πέτρα που είναι σκαρφαλωµένη στην κορυφή του βράχου, το πανύψηλο καθολικό της Μονής ∆οχεια-ρίου, τα επιβλητικά κτήρια της Μονής Παντελεήµονα είναι κάποια από αυτά. Οι αγιογραφίες δεσπόζουν πα-ντού. Οι σκηνές του Παραδείσου και του Άδη, οι Προ-φήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης, οι Επίσκοποι της Εκκλη-σίας και οι στρατιωτικοί Άγιοι που σε παρατηρούν σχε-δόν αγριεµένα βρίσκονται σχεδόν σε κάθε ναό, σε κά-θε εκκλησία. Θα καταλάβει κανείς τι είναι το Άγιον Όρος περιµέ-νοντας ώρες ολόκληρες για να πάρει ευλογία από κά-ποιον γέροντα, µυρίζοντας πότε την άνοιξη στο άνθι-σµα των λουλουδιών και πότε το φθινόπωρο στον ε-ρχοµό της βροχής. Θα καταλάβει αφουγκραζόµενος άλλοτε τον ψίθυρο τον µοναχών στην ακολουθία του όρθρου και άλλοτε τη µεγαλοπρεπή βυζαντινή µουσι-κή που αντηχεί σαν από µεγάφωνο σε ολόκληρο το µοναστήρι κατά την Αναστάσιµη Θεία Λειτουργία. Πρέπει να ανέβει τα χίλια περίπου σκαλοπάτια έως το Κυριακό της Σκήτης της Αγίας Άννης, να θαυµάσει τους αµέτρητους θησαυρούς της χριστιανικής πίστης όπως τις εικόνες της Παναγίας Γοργοϋπήκοου, Άξιον Εστί, Πορταϊτισσας και να µυρίσει το µοσχοθύµιαµα που αναβλύζει από το αναµµένα θυµιατήρια των ιερέων. Πέρασε όµως η ώρα και το καράβι πιάνει ήδη λιµάνι κι εγώ βγαίνω στην επιφάνεια της πραγµατικότητας από τα βάθη των σκέψεών µου. Τότε η µεγάλη αλή-θεια έρχεται να µε ταρακουνήσει: Κι εγώ ∆ΕΝ έχω καταλάβει ακόµα τι είναι το Άγιον Όρος.

∆ηµήτριος Β. Μάλαµας

11

Πανελλαδική διάκριση του σχολείου µαςΠανελλαδική διάκριση του σχολείου µας

Το ∆ηµοτικό Σχολείο Μεγάλης Παναγίας Χαλκιδικής πήρε την πρώτη θέση στον 5ο Πανελλήνιο ∆ιαγωνισµό Εκπαιδευτικών ∆ιαδικτυακών Τόπων για το 2011, µε έπαθλο ένα φορητό διαδραστικό σύστηµα. Οι επισκέψεις στην ιστοσελίδα του σχολείου µας µετά τη βράβευση ξεπέρασαν τις 2.500 σε διάστηµα δύο εβδοµάδων προβάλλοντας σε όλη την Ελλάδα το σχολείο µας και το χωριό µας. Το ραδιόφωνο της ΕΡΤ αφιέρωσε για τη διάκριση δέκα λεπτά από πρωινή εκποµπή του σε συνέντευξη µε το δηµιουργό της σελίδας Γιάννη Κίκα.

Η διεύθυνση της ιστοσελίδας: http://dim-meg-panag.chal.sch.gr

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΘΕΣΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ

1η

2η

3η

Αποτελέσµατα 5ου διαγωνισµού

87,50%

81,30%

80,80%

Μεγάλης Παναγίας Χαλκιδικής

Πάτρας

Χολαργού

∆ηµοτικό Σχολείο

6ο ∆ηµοτικό Σχολείο

5ο ∆ηµοτικό Σχολείο

12

Ήταν αυτός που δεν καταλάβαινε τίποτα, πεισµα-τάρης, αναίσθητος και το ξύλο δεν τον απασχολούσε καθόλου. Σπάζανε στα καπούλια του πολλά ξεράδια για να µην κάνει αυτό που θέλει, αλλά αυτός γκαρίζοντας έλεγε το τραγούδι ''δεν καταλαβαίνω τί-

ποτα µα τίποτα''. Πάντα κουβαλούσε στην πλάτη του το σαµάρι, αλλά το είχε συνηθίσει. Όταν κανείς θα έκανε καβάλα έφτιαχνε ένα µικρό ξύλινο σουβλί γιατί µόνο αυτό φοβόταν. Τον γαργαλούσε, τον νευρίαζε και αντιδρούσε. Αλίµονο σ' αυτόν που ήταν καβάλα και δεν γνώριζε τις αντιδράσεις του.

Όταν συναντούσε λάσπες όσο φορτωµένος κι αν ήταν έσκυβε το κεφάλι του µύριζε, κι αν υπήρχαν οσµές γαϊδάρας απολάµβανε την ευωδιά τους. Όσο κι αν τον χτυπούσες για να ξεκινήσει µόνο αυτός απο-φάσιζε πότε θα το κάνει. Αφού τελείωνε το πρώτο µέ-ρος της παράστασης σήκωνε το κεφάλι προς τον ου-ρανό χαµογελούσε και έδιδε την εντύπωση ότι ευχαρι-στούσε τον δηµιουργό του για την ευχαρίστηση που του προσέφερα. Όσο για το ζευγάρωµα, αλίµονο στη γαϊδάρα που ήθελε να τη ζευγαρώσει κι αυτή τον περι-φρονούσε. Την κυνηγούσε ώσπου να πατήσει µαύρο χιόνι. Η γαϊδάρα δεν γλίτωνε µε τίποτα. Ήταν ο περιζήτητος γαµπρός στις φάρµες των αλό-γων. Όταν έµπαινε επέλεγε την φοράδα που ήθελε να ζευγαρώσει και έκαναν όλοι στην µπάντα να περάσει ο

Ο γάιδαρος υπήρχε κάποτε σε όλες σχεδόν τις αγροτικές οικο-γένειες. Ήταν το χαϊδεµένο παιδί όλων. Υπήρχε σε όλα τα σπίτια και όλοι τον πρόσεχαν ιδιαίτερα γιατί ήταν για όλες τις δουλειές. Ήταν το δίτροχο µηχανάκι (κοινώς πα-πάκι) της εποχής. Πήγαιναν καβά-λα στα χωράφια, αµπέλια, κήπους κ.λ.π. Τον χρησιµοποιούσαν για µικρά φορτιά και για την διασκέ-δαση των µικρών παιδιών.

13

γαµπρός, να περάσει ο τρανός. Ότι είναι η µαγιά στο τυρί είναι κι αυτός στη διαιώνιση των µουλαριών. Όταν ζευγαρώσει µε φοράδα βγαίνουν µουλάρια (αρσενικά ή θηλυκά). Όλα τα µουλάρια όµως είναι στείρα. Τα κατάφερε να είναι ο µοναδικός γαµπρός. Ισχύει αυτό που λέγεται ''κάθε µωρός και τυχερός''. Όταν ζευγαρώσει άλογο µε γαϊδάρα βγαίνει γάιδαρο-µούλαρο. Όταν ζευγαρώσει άλογο µε φοράδα βγαίνει άλογο. Όταν ζευγαρώσει γάιδαρος µε γαϊδάρα βγαίνει η ίδια ράτσα, δηλαδή πάλι γάιδαρος και η ζωή συνε-χίζεται.

Αξίζει εδώ να αναφερθώ σε ένα συµβάν που εί-ναι αυτό που λέµε ''απίστευτο κι όµως αληθινό''.

Στον Μυστρά ανάµεσα σε πολλούς ξένους τουρίστες βρεθήκαµε και πολλοί Έλληνες. Αφού τελείωσε η

ξενάγηση στα αξιοθέατα, είδαµε σε µια µεριά µέσα σε µια απουλιάνα(ακαλλιέργητο χωράφι κατάλληλο για βοσκή) έναν γάιδαρο, ο οποίος ήταν δεµένος σε ένα παλούκι µε σχοινί περίπου δέκα µέτρων (τρόπος βοσκής των ζώων). Ο γάιδαρος ήταν στη πιο µεγαλοπρεπή στάση του αρσενικού.

Οι τουρίστες βλέποντας το θέαµα αποθανάτιζαν µε κάµερες και φωτογραφικές µηχανές τον άρχοντα γάι-δαρο. Ξαφνικά κάποιος πιτσιρικάς πλησίασε στο αυτί του γαιδάρου και του ψιθύρισε κάτι. Αυτός τέντωσε τα αυτιά του νευριασµένος και άρχισε να γκαρίζει. Το θέµα ολοκληρώθηκε. Οι ξένοι δεν µπόρεσαν να κατα-λάβουν σε ποια γλώσσα µίλησε ο πιτσιρικάς και απά-ντησε ο γάιδαρος. Αγνοούσαν φαίνεται ότι στην Ελλά-δα µας έχουµε πολλές ράτσες γαιδάρων. Μια από αυτές είναι που έχει πολλούς µορφωµένους, πτυχι-ούχους και µε πολλές ξένες γλώσσες. Με όσο µεγάλο σχοινί τους αφήσεις να βόσκουν, όσο ξώλτους κι αν τους αφήσεις (ελεύθερους στη βοσκή) αυτοί θα παρα-µείνουν αχάριστοι, ασυνείδητοι και αχόρταγοι. Αλίµο-νο στην Ελλάδα µας που δεν µπορεί να απαλλαγεί από αυτές τις ράτσες.

Γιάννης Κ. Θερµασώνης

οι εκδόσεις ∆ια βίουκυκλοφόρησαv

τα κάλαντα της Χαλκιδικής

14

Η πρώτη εκδήλωση για το καλοκαίρι πραγµατο-ποιήθηκε σε έναν ιδιαίτερο χώρο µε θρησκευτική και ιστορική σηµασία για τους κατοίκους της Με-γάλης Παναγίας, στη Μικρή Παναγούδα.

Στις 15 του Ιούλη µε αφορµή το ολόγιοµο φεγ-γάρι διοργανώθηκε σε αυτή τη µαγευτική τοπο-θεσία, για πρώτη φορά και µε ιδιαιτέρες δυσκο-λίες, η µουσική βραδιά µε τον τίτλο

Η απροσδόκητα µεγάλη προσέλευση των µελών και των φίλων του συλλόγου µας εξέπληξε ευχά-

ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ ΜΕΛΩ∆ΙΕΣ.

ριστα και µας γέµισε µε αισιοδοξία αλλά και µε ευθύνη για τις επόµενες εκδηλώσεις του Συλλό-γου.

Την εκδήλωση χρωµάτισε µε την οµιλία του περί Σελήνης ο καθ. Αστρονοµίας Α.Π.θ Σταύρος Αυγολουπης.

Ευχαριστούµε τον Μητροπολίτη Ιερισσού Αγίου Όρους και Αρδαµεριου κ. κ Νικόδηµο για την ευχή και την άδεια για να πραγµατοποιηθεί η εκδήλωση αυτή .

15

• Στα πλαίσια των πολιτιστικώνεκδηλώσεων για τον εορτασµό του δεκαπενταύγουστου ο σύλλογος µας σε συνενόηση µε τους υπόλοιπους φορείς του χωριού µας πραγµατοποίησε την κεντρική του εκδήλωση το Σάββατο 6 Αυγούστου στο χοροστάσι .• Μουσική συντροφιά µας κράτησε ο συγχωριανός µας Βασίλης Παπαβασιλείου µε τα Παιδιά του Βυζαντίου. Κατά την διάρκεια της βραδιάς ο σύλλογος µας θέλοντας να τιµήσει άξια τέκνα του τόπου µας βράβευσε δια του προέδρου του τον καθ.Αστρονοµίας Α.Π.θ κ. Σταύρο Αυγολούπη, τον Γρηγόρη και τον Θανάση Αρναούτογλου.

16

ΕΙΜΑΣΤΑΝ ΚΑΙ ΕΚΕΙ !!! Μπροστά στον κίνδυνο της µαταίωσης της µεγάλης αυτής εκδήλωσης, σανίδα σωτηρίας αποτέλεσε ο σύλλογος µας αφού µετά από οµόφωνη απόφαση του ∆.Σ Κάλυψε νοµικά το κενό που δηµιουργήθηκε.Ήταν µεγάλη µας χαρά που βοηθήσαµε να πραγµατοποιηθεί µια τέτοιου µεγέθους εκδήλωση χωρίς ΚΑΝΕΝΑ οικονοµικό όφελος για τον Σύλλογο.Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου έδωσε τον καλύτερο του εαυτό δηµιουργώντας µια εκρηκτική ατµόσφαιρα ανταµείβοντας έτσι τους φανατικούς και µη φίλους του.

17

Ο σύλλογος µας είχε την τιµή να είναι συνδιοργανωτής αυτής της πρωτοβουλίας για την δηµιουργία πεζόδροµου και ποδηλατόδροµου από τα Νέα Ρόδα µέχρι την Ουρανούπολη και έως τα σύνορα του Αγίου Όρους. Μέλη µας πήραν µέρος σε αυτήν τη πρωτότυπη κίνηση που έγινε για πρώτη φορά στον Νόµο µας και αισιοδοξούµε να γίνει πράξη .

18

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος στο πρόσωπο του Πρόεδρου του τιµήθηκε από τη ∆ιαδηµοτική Κοινότητα και τη πρόεδρο της για την εθελοντική πρόσφορα του στην διοργάνωση των εκδηλώσεων ''Αύγουστος 2011'' .

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος και ο Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοπαναγιωτών

οΘεσσαλονίκης διοργάνωσαν το 1 Καλλιτεχνικό & Λογοτεχνικό Τριήµερο Μεγάλης Παναγίας δίνοντας την δυνατότητα σε ντόπιους και όχι µόνο καλλιτέχνες και δηµιουργούς να παρουσιάσουν το έργο και το ταλέντο τους στη τοπική κοινωνία .

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ : Θα ήταν παράλειψη µας να µη εκφράσουµε τις θερµές µας ευχαριστίες σε όσα µελή και φίλους του συλλόγου βοήθησαν να πραγµατοποιηθούν οι εκδηλώσεις αυτές. Ιδιαίτερα θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε: Τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βαρβάρας για την αµέριστη βοήθεια του, το επισκέψιµο αγρόκτηµα «Πλατανό-ρεµα» για την υλική υποστήριξη του, τον Μαναζή Βασίλειο του Ιωάννη για την παραχώρηση του φορτηγού ψυγείου του, τον Παπαγιάννη Ιωάννη του Θεοχάρη, τον Σιµιγδάλη Ευάγγελο του Αθανασίου, τον Αντωνίου Κωνσταντίνο του ∆ηµητρίου, την Οµάδα ∆ιάσωσης Μεγάλης Παναγίας και το καφέ «STYLE» για την παρα-χώρηση του χώρου του για την πραγµατοποίηση του 1ου Καλλιτεχνικού & Λογοτεχνικού Τριηµέρου Μεγάλης Παναγίας.

Ô Ï Ì Å Ã Á Ë Ï Ð Á Í Ç Ã Õ Ñ É

19

Η Μεγάλη Παναγία χρισµένη στους πρόποδες του όρους Χολοµώντα, βρίσκεται ανάµεσα σε χαράδρες. Κατά µια άποψη, που εκφράζεται από τον αείµνηστο πατέρα Νικόλαο Ηλία, συγγραφέα του περιοδικού «Ηµερολόγιο της Χαλκιδικής των ετών 1930, 31 και 32» (το οποίο επανεκδόθηκε µε φωτοµηχανική ανατύπωση το 2010, εκδόσεις δια βίου από το Μορφωτικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Μεγαλοπαναγιωτών Χαλκιδικιωτών Θεσσαλο-νίκης), σ' αυτό οφείλει και το όνοµα Ρεβενίκια που έφε-ρε παλαιότερε (Τουρκιστί Ρεβέν κιό, σηµαίνει χωριό κτισµένο εντός ρεβενιών, δηλαδή εντός χαραδρών). Μια άλλη εκδοχή για το παλιό της όνοµα Ρεβενίκια εκφράζεται στο ίδιο ηµερολόγιο του έτος 1930 από τον Μ. Κολύµβα, συγγραφέα του άρθρου «Ιστορικαί σελί-δες Καταστροφή Σερµυλίας και Καλλιπόλεως υπό της πειρατικής συµµορίας του Άραβα αρχιπειρατή Αβδουλ Γκάνη Αγά». Σύµφωνα µε τον Μ. Κολύµβα οι κάτοικοι της Σερµυλίας (σηµερινής Ορµύλιας) και της γειτονικής Καλλιπόλεως (οι κάτοικοι της στη συνέχεια µετακόµισαν και έκτισαν τη σηµερινή Καλλίπολη της Θρακικής χερσονήσου και διατηρούν ακόµη τη µνήµη του γεγο-νότος αυτού), κυνηγηµένοι στις 24 Μαρτίου του έτους 1200 από τους πειρατές, έφτασαν στην κωµόπολη Ραβνά (σηµερινή Μεγάλη Παναγία). Αφού ενισχυθήκαν από τους γενναίους κατοίκους των Ραβνών νίκησαν στις 28 Μαρτίου στη γειτονική θέση Πλανά και καταδίωξαν τους αποδεκατισθέντες πειρατές µέχρι τα πλοία τους. Εξ αιτίας του µεγάλου ηρωισµού που έδειξαν οι κάτοικοι της κωµοπόλεως των Ραβνών στην κατά των Αράβων

Ô Ï Ì Å Ã Á Ë Ï Ð Á Í Ç Ã Õ Ñ É

πειρατών µάχη ονοµάστηκε Αραβονίκη και αργότερα Ρεβενίκια. Σύµφωνα όµως µε τον Ιωάννη Πύρρο, σε άρθρο του στα «Χρόνια της Χαλκιδικής», τεύχος 48-49, η παλαιά αυτή ονοµασία Ρεβενίκια µπορεί να παράγετε και από το ρήµα της Λατινικής γλώσσας revenio, που σηµαίνει επι-στρέφω. Εποµένως ίσως πρόκειται για κάποια επανα-λαµβανόµενη κατά το παρελθόν γιορτή κάποιας επι-στροφής, που αναφέρεται σε άγνωστο για µας ιστορικό γεγονός. Τελικά το έτος 1860 και στη θέση «Άγιος Κωνσταντί-νος» βρέθηκε η θαυµατουργός εικόνα της Παναγίας και έτσι το έτος 1863 χτίσθηκε καλαίσθητος ναός και δόθη-κε στο χωριό το όνοµα Μεγάλη Παναγία. Ο ιερός ναός σώζεται στη θέση αυτή µέχρι σήµερα όχι όµως, δυστυ-χώς και η θαυµατουργή εικόνα, που κλάπηκε το 1978 και δεν έχει βρεθεί ακόµα. Από τότε ακριβώς σταµάτησε και ο εορτασµός του επαναπατρισµού της εικόνας αυτής. Μέσα στη δίνη του εµφυλίου πολέµου, ο τότε επίσκοπος θέλησε µε συνο-δεία στρατού να αποµακρύνει την εικόνα από το χωρίο. Αντιδρώντας οι κάτοικοι φυγάδευσαν την εικόνα στο δάσος για να την κρατήσουν στον τόπο, που η ίδια διά-λεξε να εµφανιστεί. Έτσι κάθε χρόνο στις 2 Ιουλίου γιόρταζαν τον επαναπατρισµό της εικόνας. Από βραδύς έφερναν πανηγυρικά την εικόνα από το προσκύνηµα στην εκκλησία του χωριού και την εποµένη εορταστικά την επέστρεφαν. Υπάρχουν στην Μεγάλη Παναγία αρκετά εξωκλήσια

20

και πανηγύρια, αλλά απ' όλα αυτά υπερέχει το πανη-γύρι της Κοιµήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, το µεγάλο και ξακουστό πανηγύρι της Παναγίας. Ποιος Χαλκιδικιώτης της γενιάς µου δεν ονειρεύτηκε το πανηγύρι που υπόσχονταν οι γονείς όλων των χωριών της Χαλκιδικής στα παιδιά τους. Γινόσουνα πολύ σπουδαίος στα µάτια των συνοµηλίκων σου όταν έλεγες ότι πήγες στο πανηγύρι της Μεγάλης Παναγίας και αν µάλιστα είχες και κάτι να δείχνεις ότι αγόρασες από εκεί, τότε ήταν που σε θαύµαζαν όλοι. Το πανηγύρι του δεκαπενταύγουστου, όπως το θυµά-µαι από τα παιδικά µου χρόνια, ήταν µια µεγάλη ανάσα ανάµεσα στις τότε πολύ δύσκολες παραδοσιακές γεωργικές ασχολίες. Ήταν η περίοδος που µόλις είχαν τελειώσει τα αλωνίσµατα. Είχαν κουβαληθεί µε τα υποµονετικά γαϊδουράκια η βρώµη, το κριθάρι, το σιτά-ρι στα αµπάρια των σπιτιών. Είχαν πια ελευθερωθεί τα αλώνια από τις θηµωνιές και πριν ακόµη γεµίσουν από τις κατακίτρινες καλαµποκίσιες κουκουνάρες για ξήραµα και σπάσιµο µε τα παραδοσιακά λιβάδια, είχαν µια

ευκαιρία οι άνθρωποι των γύρω χωριών να ανανεώσουν τις δυνάµεις τους. Η καλύβα µας µε τα ζώα και το αλώνι ήταν σε µια πλαγιά του λόφου «Λαγοτράχη», απέναντι από το Προ-σκύνηµα. Αυτό το θεωρούσαµε πολύ µεγάλη τύχη, διότι από τα µέσα Ιουλίου πασχίζαµε να νοιώθουµε την χαρά του ερχοµού του πανηγυριού. Μόλις νύχτωνε µετρού-σαµε τις φωτιές που άναβαν στο προαύλιο του Προσκυ-νήµατος οι προσκυνητές για να µαγειρέψουν τα κηπευ-τικά που κουβαλούσαν µαζί τους από τα χωριά τους. Στοιχηµατίζαµε µεταξύ µας τα αδέλφια αν θα έρθει αύριο και άλλη οικογένεια. Όλη την ηµέρα κοιτάζαµε το δρόµο που οδηγούσε στην Παναγία µήπως φανεί κανένα άλογο ή γαϊδουράκι στολισµένο µε καµία πο-λυγυρινή κουβέρτα στο σαµάρι και κανένα µικρό παι-δάκι στα καπούλια για να το µετρήσουµε. Ερχόντουσαν ακόµη και ένα µήνα πιο µπροστά οικογένειες από τα µακρινά χωριά της Κασσάνδρας και της Σιµωνίας, που είχαν τάµα στην Παναγία. Στο πανηγύρι γνωρίζαµε συνοµήλικους µας από άλλα χωριά, τους είχαν «ταµένους» στην Παναγιά και έπρεπε να έρχονται προσκυνητές για αρκετές ηµέρες κάθε χρόνο µέχρι την ενηλικίωση τους. Στο πανηγύρι συναντιόντουσαν άνθρωποι από όλη τη Χαλκιδική, που είχαν να βρεθούν πολλά χρόνια. Άκουγες ανθρώπους µεγάλης ηλικίας µε τους από γιδίσια τρίχα πανηγυργιά-

τικους αγορίσιους τροβάδες στον ώµο τους, να αναφωνούν «Εσύ ρε δεν είσαι ο Μήτσος από τη Νικήτη, που ήµασταν µαζί φαντάροι της τάδε κλάσεως!». Ακόµα όµως και οι ίδιοι οι συγχωριανοί είχαν την ευκαι-ρία να ανταµώσουν, διότι µε το που έκλειναν τα σχολεία ερήµωνε το χωριό, καθώς όλοι σχεδόν µέρα-νύχτα βρί-σκονταν στις καλύβες και στα αλώνια τους. Ήταν µια µεγάλη ευκαιρία να ανταµώσουν και οι νέοι του χωριού και της Χαλκιδικής γενικότερα. Τα προξενιά τις ηµέρες της πανήγυρης µε τις µεγάλες βόλτες στο προσκύνηµα, που συνεχίζονταν και στους κεντρικούς δρόµους του χωριού, αυξάνονταν κατακόρυφα. Όλες οι γριές έπαιρναν τα ξύλινα καθίσµατα τους και έπιαναν τις καλύτερες θέσεις από άποψη θέας για να καµαρώσουν τα εγγόνια τους, να στοχεύσουν και για κανένα καλό γαµπρό ή νύφη γι' αυτά, αλλά και για να αυξήσουν τη θεµατολογία των µεγάλων χειµωνιάτικων νυχτών, που θα ακολουθούσαν. Τις ηµέρες αυτές τους θυµόντουσαν τους Μεγαλοπανα-γιώτες όλοι οι γνωστοί των γύρω χωριών και τους

επισκέπτονταν. Στα σπίτια µας όλοι τον Αύγουστο (διότι ακολουθούσε και το άλλο πανηγύρι, τα Εννιάµερα της Παναγίας) είχαµε φιλοξενούµενα τουλάχιστον 4 µε 5 παιδιά συγγενών µας από άλλα χωριά. Έτσι απολαµβά-ναµε και εµείς τα παιδιά µαζί τους διακοπές, δηλαδή λίγη χαλάρωση από εντολές για δουλειές στα ζώα και στα χωράφια. Τα παλιότερα χρόνια αφηγούνταν η γιαγιά µου η Κατσίνα ότι κατέβαινε την παραµονή της πανήγυρης ένα ελάφι από το βουνό µόνο του και αφού το ευλογού-σε ο ιερέας, το µαγείρευαν και το έτρωγαν οι προσκυνη-τές την άλλη µέρα µετά τη θεια λειτουργία. Ήταν το γνωστό «κουρµπάνι». Μια χρονιά όµως, που άργησε και το έσφαξαν κουρασµένο ανήµερα χωρίς να το ευλο-γήσει ο ιερέας του προσκυνήµατος, δεν ξανάρθε άλλο ελάφι και από τότε το κουρµπάνι περιορίστηκε, µέχρι και τα δικά µου µαθητικά χρόνια, µε ζώα που έκαναν δωρεά οι κτηνοτρόφοι του χωριού και µόνο για την µικρή πανήγυρη στις 23 Αυγούστου, τα Εννιάµερα. Οι χαρές της πανήγυρης ήταν πολύµορφες και τρισδιά-στατες. Από τις αρχές Αυγούστου άρχιζε να αρωµατί-ζεται η ατµόσφαιρα του χωριού. Άρχιζαν να βάφονται µε τον κάτασπρο υγιεινό ασβέστη οι τοίχοι των σπιτιών και οι κορµοί των δέντρων του χωριού. Άρχιζαν να «πατώνονται» µε κοκκινόχωµα τα χωµάτινα δάπεδα των σπιτιών και τα τζάκια και να πλένονται τα στρωσίδια

21

και οι κουρελούδες από τα κορίτσια του χωριού, που πήγαιναν παρέες παρέες στα πεντακάθαρα τότε ποτά-µια του χωριού. Οι παραµονές του δεκαπενταύγουστου ήταν ευκαιρία και για το «ζεµάτισµα» του νέου τραχα-νά, λόγω της ποιότητας του γάλακτος που ήταν πολύ παχύ και της µεγάλης ζέστης του Αυγούστου. Τριγυρί-ζαµε γύρω γύρω από το καζάνι για να δοκιµάσουµε τον άτριφτο και ζεστό ακόµη τραχανά, µα η νηστεία τους βόλευε τους γονείς µας να µας αρνούνται και ας το φυλάγαµε µε άγρυπνο µάτι από τις µύγες και τις γάτες όλη την ηµέρα µέσα στον καυτό ήλιο και το στόµα µας από την επιθυµία γέµιζε από σάλιο. Οι γανωτζήδες των οικιακών σκευών είχαν εγκατα-στήσει τα µικρά εργαστήρια τους στο χωριό, οι γύφτοι σεργιανούσαν ασταµάτητα µε τα καλάθια, τις σήτες και τα δερµόνια, ενώ οι κάθε είδους ζητιάνοι κατέκλυζαν το χωριό. Η κάθε οικογένεια έπρεπε να δείξει το καλύτερο της πρόσωπο στους επισκέπτες, που τότε ήταν άφθονοι, που δεν τηλεφωνούσαν και που ήταν τιµή και καταξίωση η επίσκεψη των ξένων. ∆εν θα ξεχάσω, όσο ζω, τη χαρά που ένιωθα όταν έβγαινα στο δρόµο και έλεγα στους συνοµήλικους µου ότι είχα στο σπίτι µας πέντε επισκέπτες από το Γοµάτι, τρεις από τον Άγιο Νικόλαο και δυο από την Αρναία. Τότε ψήλωνα, έφτανα ως τις βουνοκορφές, ένοιωθα όµορφα γιατί ένοιωθα την εκτίµηση των συνανθρώπων µας. Στο χώρο του Προ-σκυνήµατος έρχονταν πωλητές από όλη τη βόρειο Ελ-λάδα, να συµπληρώσουν την προίκα τους οι αρραβω-νιασµένες, αλλά και να ξεκινήσουν το µάζεµα οι βια-στικές για γάµο. Τα γλυκίσµατα, τα παγωτά και τα πα-γωµένα αναψυκτικά µε πάγο που τον είχαν παραχωµένο µε χώµα σε σπηλιές του Χολοµώντα, αλλά και τα παιχνί-δια και κυρίως για µας τα αγόρια τα µαχαιρούδια, που τα λέγαµε Κολοκοτρωναίους, ήταν η απογείωση της χαράς µας. Παλιές καλύβες γύρο από το προσκύνηµα µετατρέ-πονταν σε εξοχικά κέντρα µε παραδοσιακούς οργανο-παίκτες και ήταν η µεγάλη ευκαιρία να αλληλοθαυµα-στούν οι νέοι στο χορό. Τα παιδιά τρέχανε να προ-φθά-σουν να δουν και το φακίρη που κατάπινε καρφιά, τον «ντόµπρο» που λυγούσε σίδερα, αλλά και τους παλαι-στές µε άφθονο λάδι χυµένο στα κορµιά τους. Όλες αυτές οι παραστάσεις γίνονταν υπαίθρια µε προαιρετι-κή αµοιβή στο δίσκο. Τις επόµενες δυο τρεις ηµέρες στην πλατεία του χωριού είχαµε και τον πλειστηριασµό των αφιερωµάτων. Πλεκτά, κεντήµατα, σκεύη αλλά και ζώα που είχαν αφιερώσει διάφοροι προσκυνητές εκτί-θονταν στην κεντρική πλατεία του χωριού για τους ενδιαφερόµενους που θα προσέφεραν την µεγαλύτερη τιµή στους επιτρόπους της εκκλησίας και θα την επιβε-βαίωνε ο τελάλης του χωριού κτυπώντας το τραπέζι των επιτρόπων µε ένα βαρύ σφυρί. Τα πανηγύρια ήταν µεγάλοι σταθµοί στο χρόνο. Υπη-ρετούσαν µε την πολυδιάστατη µορφή τους το µέτρηµα του χρόνου, την επικοινωνία, τη χαρά, την ανταλλαγή απόψεων για ένα καλύτερο αύριο, την ζωοφόρο ελπίδα και γενικά την οµορφιά της ζωής.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΥΓΟΛΟΥΠΗΣΚαθηγητής Αστρονοµίας Α.Π.Θ.

Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει τη σηµασία του πρωινού στη ζωή µας. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το πρωινό, αλλά οι απόψεις διίστανται όσον αφορά την ποσότητα και την ποιότητα της τροφής. Στη διεθνή κουζίνα συναντάµε American breakfast (τηγανίτες µε σιρόπι, φυστικοβούτυρο), English (αυγα µε µπέικον), French (κρουασάν) κ.τ.λ. .Σύµφωνα µε πρόσφατες µελέτες αποδείχθηκε ότι το 25 % των ηµερησίων θερµιδικών απαιτήσεων πρέπει να καλύπτεται από το πρωινό. Όταν λέµε πρωινό, εννοούµε το γεύµα που θα καταναλώσουµε µέσα σε 2 ώρες από την ώρα που θα ξυπνήσουµε, έπειτα από τη νυκτερινή ανάπαυση. Είναι αδιανόητο να ξεκινάµε την ηµέρα µας χωρίς να έχουµε φάει. Είναι ακριβώς το ίδιο, µε το να ξεκινάµε ένα ταξίδι µε αυτοκίνητο χωρίς βενζίνη. Πόσο θα µας πάει;

Όσο αντέχει η ποσότητα του ρεζερβουάρ. Μετά θα «κολλήσει» η µηχανή. Το ίδιο ακριβώς συµβαίνει και µε τον οργανισµό µας. Όσο ο οργανισµός µας µπορεί να µας διοχετεύει από τα αποθέµατα του, µπορούµε να αντέξουµε. Τα αποθέµατα όµως δεν έχουν σχέση µε τα περίσσεια κιλά ή το λίπος που βρίσκεται σε πε-ρίσσεια, για το λόγο αυτό δε µπορούµε να χρησιµο-ποιούµε την έκφραση «έχω απόθεµα».Η παροχή ε-νέργειας στον οργανισµό σχετίζεται µε τα θρεπτικά συστατικά που κυκλοφορούν στο αίµα µας.Ένας άλλος πολύ σηµαντικός λόγος επίσης, είναι η

φυσιολογία της γλυκόζης. Τα επίπεδα της γλυκόζης ή του «σακχάρου», αλλάζουν πολλές φορές στη δι-άρκεια της ηµέρας. Σκοπός είναι να έχουµε µικρές δια-κυµάνσεις. Οι απότοµες µεταβολές του σακχάρου συνοδεύονται από απότοµες εκκρίσεις ινσουλίνης. Αποτέλεσµα της διαδικασίας αυτής είναι η «ταλαιπω-ρία» του παγκρέατος σε πρώτο επίπεδο και στη συνέ-χεια η πείνα του ατόµου αλλά και η δηµιουργία λί-πους. Σύµφωνα µε έρευνες οι επιστήµονες διατροφής κατέληξαν στο ότι το µεγαλύτερο ποσοστό των παχύ-σαρκων ατόµων δεν καταναλώνουν πρωινό. Άρα έ-χουµε σύνδεση της κατανάλωσης πρωινού µε τον έλεγχο του βάρους.

Το πρόγευµα όµως από ποια τρόφιµα και ποιες ποσότητες πρέπει να αποτελείτε; Ας δούµε µερικές προτάσεις:

1 ποτήρι γάλα µε χαµηλά λιπαρά (όχι 0%) µε δηµητρι-ακά ολικής και 1 φρέσκο φρούτο1 ποτήρι γάλα µε βρώµη, µέλι και φρέσκο φρούτο1 ποτήρι φρέσκο χυµό και τοστ µε τυρί χαµηλών λιπα-ρών και γαλοπούλα1 ποτήρι φρέσκο χυµο, 1 φέτα ψωµί ολικής µε 1 αυγό βραστό1 ποτήρι φρέσκο χυµο, 1 φέτα ψωµί ολικής µε ταχίνι και µέλι1 ποτήρι φρέσκο χυµό, 1 φέτα σπιτικό κέικ µε ξηρούς καρπούς και ξερά φρούτα1 φέτα ψωµί ολικής µε 1 κοµµατακι γραβιέρα και 1 ακτινίδιο

1 κρίθινο παξιµάδι µε µυζήθρα και ντοµάτα1 γιαούρτι µε χαµηλά λιπαρά (όχι 0%) µε µέλι, ξηρούς καρπούς και φρέσκο φρούτο

Οι παραπάνω ιδέες αφορούν το µέσο ενήλικα χωρίς προβλήµατα υγείας.

Καλή σας όρεξη! ΣΓΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΠΗΓΗ

∆ιατροφολόγος - ∆ιαιτολόγος

22

Το χορευτικό Μ. Παναγίας ξεκίνησε την πορεία του το 1978 σαν τµήµα του τότε εκπολιτιστικού συλλόγου νέων Μ. Παναγίας µε χοροδιδάσκαλο τον Βλαχοθεό-δωρο Κώστα. Στη συνέχεια και αφού διένυσε έναν κύκλο µε χοροδιδασκάλους τον κύριο Σαµαρά Χρήστο και την κυρία Μαργαρίτη Μηλίτσα σταµάτησε την πορεία του έως ότου ο σύλλογος γυναικών ξαναξεκί-νησε την προσπάθεια αυτή και το χορευτικό συνέχισε την πορεία του µε παραστάσεις τόσο στον τόπο µας όσο και εκτός Μ. Παναγίας.Εδώ και 3,5 χρόνια και µε χοροδιδάσκαλο πάλι τον Βλαχοθεόδωρο Κώστα επα-ναδραστηριοποιηθηκε και µε παραστάσεις τόσο στη Μ. Παναγία όσο και στην Χαλκιδική και Μακεδονία άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστό στο χώρο της πα-ράδοσης, µε τις καλύτερες κριτικές και διακρίσεις.Αυτή την στιγµή έχει περίπου 80 χορευτές και λει-τουργούν τρία τµήµατα. Αρχάριων, παιδικό, γυναι-κών.

Το µεγάλο όµως πρόβληµα είναι ότι δεν λειτουργεί αντρικό τµήµα για να µπορέσει το χορευτικό να συµ-µετάσχει και σε εκδηλώσεις εκτός Ελλάδας.

∆ιδασκαλία των τµηµάτων γίνεται κάθε τετάρτη στο θέατρο της εταιρίας πολιτισµού και παράδοσης και ώρες:

Αρχάριων 17:00 18:00Παιδικό 18:00 19:00Γυναικών 19:00 20:00.

Σας καλεί να συµµετάσχετε και σεις.

Βλαχοθεόδωρος Κων/νος Χοροδιδάσκαλος

23

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ

Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των ο-στών και χαρακτηρίζεται, πρώτον, από χαµηλή οστική µάζα ή, πιο απλά, από λιγότερη ποσότητα οστού και δεύτερον, από διαταραχή της µικροαρχιτεκτονικής δο-µής των οστών µε αποτέλεσµα τη µείωση της αντοχής τους και τον αυξηµένο κίνδυνο κατάγµατος .Οποιοσδήποτε µπορεί να κινδυνεύσει να εµφανίσει οστεοπόρωση κάποια στιγµή της ζωής του και όσο η ηλικία µεγαλώνει, τόσο αυξάνει και η πιθανότητα εµφάνισης της νόσου.

Η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή (κυρίως η υπερ-κατανάλωση αλατιού, ζωικής πρωτεΐνης και αλκοόλ), η ανεπαρκής ή ελάχιστη πρόσληψη γαλακτοκοµικών προϊόντων (ασβεστίου, φωσφόρου και βιταµίνης D κυρίως) και η ανεπαρκής έκθεση του δέρµατος στον ήλιο (ώστε να παράγει το σώµα µας προβιταµίνη D) είναι κάποιοι από τους παράγοντες κινδύνου που συν-τελούν στην εµφάνιση ή την επιδείνωση οστεοπενίας /οστεοπόρωσης.

∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

Μπορούν να γίνουν διάφορα τεστ ώστε να εντο-πισθούν γυναίκες µε αυξηµένη αναστροφή και απώ-λεια οστού. Τα τεστ αυτά είναι πολύτιµοι δείκτες εµφάνισης του κινδύνου οστεοπόρωσης σε γυναίκες ακόµη και αν τα οστά είναι υγιή κατά την διεξαγωγή των τεστ. Έτσι µπορούν να ενεργήσουν ως µέσο προειδοποίησης.

Υπάρχουν πολλές διαθέσιµες θεραπείες για την οστεο-πόρωση και ο τύπος θεραπείας που θα επιλεγεί από το γιατρό θα εξαρτηθεί σε κάποιο βαθµό από τη σοβα-ρότητα των συµπτωµάτων και τις υποκείµενες αιτίες του προβλήµατος. Όλες οι θεραπείες αποσκοπούν στην ανακούφιση του πόνου, στην παύση της οστικής απώλειας, στην απο-φυγή των περαιτέρω καταγµάτων και την αποκατά-σταση ή επισκευή των οστών που έχουν πάθει βλάβη. Οι θεραπείες που υπάρχουν σήµερα επιβραδύνουν το ρυθµό απώλειας του οστού. Με κατάλληλη δίαιτα και άσκηση οι πάσχοντες από οστεοπόρωση µπορούν να έχουν µια σχετικά φυσιολογική ζωή. Στο µέλλον οι θεραπείες που σήµερα βρίσκονται σε πειραµατικό στάδιο µπορεί να αποδειχθούν ότι αποκα-θιστούν την απώλεια του οστού και συνεπώς να «θε-ραπεύσουν» την πάθηση της οστεοπόρωσης.

Όλοι οι γιατροί συµφωνούν ότι ο µόνος και πιο αποτε-λεσµατικός τρόπος αποφυγής της εµφάνισης οστεο-πόρωσης είναι το µέγεθος της κορυφαίας οστικής µά-ζας που εµφανίζεται στα τριάντα µε τριάντα πέντε έτη του ατόµου. Όσο περισσότερη οστική µάζα υπάρχει στην ηλικία αυτή τόσο περισσότερο µπορεί να αντιµε-τωπιστεί η απώλεια οστού στην αναπόφευκτη, σχετ-ικά µε την ηλικία, φθορά του Η πρόληψή της οστεοπό-ρωσης µε όλα τα µέσα που διαθέτει η ιατρική σήµερα (άσκηση, σωστή διατροφή, φάρµακα) έχει ως

Στις µέρες µας, είναι πλέον παραδεκτό από όλους όσους ασχολούνται µε την οστεοπόρωση πως είναι ένα νόσηµα µε πολύ µεγάλες κοινωνικές και οικονοµι-κές επιπτώσεις. Στις αναπτυγµένες χώρες είναι ένα συχνά εµφανιζόµενο νόσηµα.. Η οστεοπόρωση ανα-φέρεται ως µία σιωπηλή (ασυµπτωµατική) νόσος, δι-ότι οι ασθενείς δεν µπορούν να αισθανθούν ή να αντι-ληφθούν ότι τα οστά τους γίνονται όλο και πιο αδύνα-µα καθώς εξελίσσεται η νόσος. Η οστεοπόρωση είναι µία σοβαρή, ευρέως διαδοµένη και αυξανόµενη απει-λή για τη δηµόσια υγεία.

24

στόχο την όσο το δυνατό µεγαλύτερη αύξηση της κορυφαίας οστικής µάζας και την ελάττωση του ρυθµού οστικής απώλειας. Πολλοί πιστεύουν ότι η οστεοπόρωση είναι µία ασθέ-νεια των ηλικιωµένων, διότι οι άνθρωποι έχουν απώ-λεια οστικής µάζας µε την αύξηση της ηλικίας. Όµως, οι ειδικοί τονίζουν ότι όσον αφορά την γένεση της οστεοπόρωσης, η ανάπτυξη των οστών κατά την παι-δική και την εφηβική ηλικία είναι εξίσου σηµαντική, όσο η απώλεια της οστικής µάζας.Επειδή η σηµασία της φυσικής δραστηριότητας είναι ιδιαίτερα µεγάλη στον αναπτυσσόµενο σκελετό, η προληπτική παρέµβαση πρέπει να ξεκινά από τις µικρές ηλικίες. Τις δυο πρώτες δεκαετίες της ζωής, πρέπει να παρέχεται στα παιδιά η δυνατότητα παιχνι-διού σε ανοικτούς κυρίως χώρους και να προτείνεται η συµµετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες υπό την επίβλεψη ειδικών (προπονητών, ιατρών). ∆εν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός, πως πολλά παιδιά επι-στρέφοντας από το σχολείο στο σπίτι, υπό την ανοχή (ή και την ενθάρρυνση) των γονέων περνούν αρκετές ώρες παθητικά µπροστά στην τηλεόραση και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή (ασκούνται) σε video ga-mes. Η ποιότητα και η ποσότητα της οστικής µάζας που θα αποκτηθεί στην παιδική ηλικία, είναι καθορι-στικός παράγοντας για την υγεία του σκελετού για όλη την διάρκεια της ζωής.

Ασκήσεις οι οποίες µεταφέρουν το βάρος του σώµα-τος (π.χ περπάτηµα, όχι κολύµβηση) και οι οποίες πε-

Ποιες είναι οι καλύτερες ασκήσεις για δυνατά οστά;

ριλαµβάνουν τρέξιµο, µικρές αναπηδήσεις ή skipping βοηθάνε το νέο οστό να µεγαλώσει και προλαµβάνουν την οστική απώλεια. Περπάτηµα, jogging., χορός, τένις, βόλεϊ, βάρη είναι κάποιες από τις καλές επιλογές που µπορεί κανείς να επιλέξει.

Για να υπάρχει αποτέλεσµα και επίδραση στα οστά, η άσκηση χρειάζεται να είναι τακτική και αρκετά έντονη. Εκτελώντας µια ποικιλία από διαφορετικές ασκήσεις προσφέρουµε το καλύτερο αποτέλεσµα γιατί εξα-σκούν τα οστά µε διαφορετικούς τρόπους. Σύντοµα, έντονα διαστήµατα άσκησης (π.χ 15 λεπτά βάρη ή πολύ έντονο βάδισµα) είναι ίσως καλύτερο για τα οστά από ένα µέτριο περπάτηµα µιας ώρας. Η ποικιλία α-σκήσεων που αποτελεί συστατικό επιτυχίας όλων των προγραµµάτων άσκησης φαίνεται πως ισχύει και στην οστεοπόρωση: Πραγµατοποιώντας ίδιες ασκήσεις, στο ίδιο χρονικό διάστηµα, ο σκελετός συνηθίζει και δεν θα προσθέσει επιπλέον οστούν "πρώτα απ' όλα, χρειάζεται ποι-κιλία". • δυο έντονε συνεδρίες άσκησης (20 λεπτά) φαίνεται να έχει καλύτερο αποτέλεσµα για τα οστά, σε σχέση µε µια µεγάλης διάρκειας συνεδρία. • Αργό ξεκίνηµα και σταδιακή αύξηση • ∆ραστηριότητες που προάγουν την µυϊκή δύναµη, την ισορροπία και την συναρµογή βοηθούν στην πρό-ληψη των πτώσεων. Το pilates, η yoga και το tai chi είναι πολύ καλές δραστηριότητες που βοηθάνε στην πρόληψη από πτώσεις.

Εάν ήδη κάποιο άτοµο παρουσιάζει οστεοπόρωση και υποφέρει από κατάγµατα, είναι χρήσιµο να επισκεφθεί τον γιατρό ή τον φυσιοθεραπευτή του πριν ξεκινήσει κάποιο πρόγραµµα άσκησης.• Ξεκινήστε µε ένα βασικό πρόγραµµα ενδυνάµωσης• Εάν ήδη έχετε κάποιο κάταγµα:1 αποφύγετε τους κραδασµούς, τις µεγάλες αναπηδή- σεις2 αποφύγετε τις απότοµες µεγάλου εύρους κινήσεις3 αποφύγετε τις κάµψεις του κορµού\4 αποφύγετε το σκύψιµο προς τα εµπρός5 αποφύγετε να σηκώνετε βαριά αντικείµενα

Σηµεία ενός προγράµµατος άσκησης για υγιή οστά.

Άσκηση για έλεγχο της οστεοπόρωσης

Χρύσης ΧριστοδούλουΦυσιοθεραπευτής

25

Μια πολλά υποσχόµενη νέα καλλιέργεια για τη χώρα µας, που αναµένεται να αναπτυχθεί σε σηµαντικό βαθµό στα επόµενα χρόνια, αποτελεί το µύρτιλλο ή blueberry. H καλλιέργεια του µύρτιλλου δεν είναι απαιτητική και µπορεί να είναι επιτυχής σε όλα τα µέρη της Ελλάδας, εφόσον επιλεγούν οι κατάλληλες ποικιλίες και ακολου-θηθεί το κατάλληλο καλλιεργητικό σύστηµα. Προϊό-ντα της µεταποίησης του φρούτου, πέρα από τον χυ-µό και το λικέρ, είναι το ηδύποτο, το φρουτοποτό και το αναψυκτικό. Συµβάλλει στην ενίσχυση του καρδιαγγειακού συστή-µατος και παρέχει προστασία στα ηλικιωµένα άτοµα από ασθένειες που συνδέονται µε τη γήρανση του ατόµου όπως η νόσος Alzheimer και η Parkinson. H διάρκεια της καλλιέργειας είναι 30 έτη, ενώ η πρώτη συγκοµιδή γίνεται από το τρίτο έτος. Η µέση απόδοση καρπών είναι 1.000 κιλά ανά στρέµµα, ενώ το κόστος συγκοµιδής καρπών µε τα χέρια είναι 700-1.000 ευρώ ανά στρέµµα. Η τιµή πώλησης των καρπών διαµορφώνεται σε 4-5 ευρώ το κιλό, µε το κόστος εγκατάστασης ενός στρέµµατος δενδρώδους µύρτιλλου να υπολογίζεται σε 900-1.000 ευρώ.

Νέες, δυναµικές καλλιέργειες κάνουν την εµφάνισή τους τελευταία στη Βόρεια Ελ-λάδα, προσφέροντας διέξοδο σε εγκλωβι-σµένους στις παραδοσιακές καλλιέργειες αγρότες. Το µύρτιλλο, το ιπποφαές, το ρόδι, αλλά και η µαύρη τρούφα έχουν τη δυνατότητα να ανα-πτυχθούν στα βορειοελλαδικά εδάφη, να αποφέ-ρουν σηµαντικά εισοδήµατα στους παραγωγούς, αλλά και να αποτελέσουν εγγύηση για το µέλλον. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της εφαρµογής της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αλλά και της πα-γκοσµιοποίησης, οι παραδοσιακές καλλιέργειες της Ελλάδας παρουσιάζουν πολλές δυσκολίες στο να εξασφαλίσουν ένα ικανοποιητικό εισόδη-µα στους αγρότες.

Μεγάλη ανάπτυξη έχει γνωρίσει τα τελευταία τρία µε τέσσερα χρόνια η καλλιέργεια της ροδιάς, καθώς ήδη στη Βόρεια Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 10.000 στρέµµατα. Όσον αφορά στην απόδοση της ροδιάς, την τρίτη χρονιά αποδίδει 300-500 κιλά ανά στρέµµα, ενώ µετά τον τρίτο χρόνο µπορεί να φτάσει έως 4 τόνους ανά στρέµµα. Η πρώτη ποιότητα του καρπού τιµάται 1 ευρώ το κιλό, ενώ η δεύτερη 30-40 λεπτά. Σηµειώνεται ότι το εκχύ-λισµα του καρπού του ροδιού είναι πλούσιο σε ουσίες που έχουν ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση . Ση-µειώνεται ότι το ελαιώδες παρασκεύασµα από τους σπόρους του ροδιού και του υδατικού εκχυλίσµατος από το περικάρπιο είναι πανάκριβο και χρησιµοποιείται στην κοσµετολογία.

ΡΟ∆ΙΑ

ΜΥΡΤΙΛΛΟ

26

Σποραδικά σε διάφορα µέρη της Μακεδονίας καλ-λιεργείται η µαύρη τρούφα, ενώ έχει βρεθεί και αυτοφυής. Ωστόσο η καλλιέργεια αυτού του είδους µανιταριού είναι πολύ περιορισµένη και δεν ξεπερνά τα 80 στρέµµατα. Η µαύρη τρούφα είναι πολύ επικερδής καλλιέργεια, ωστόσο απαιτητική και δαπανηρή. Το κόστος παραγω-γής της διαµορφώνεται σε 1.000 ευρώ το στρέµµα, ενώ η απόδοση ξεκινά µετά τον τέταρτο χρόνο καλ-λιέργειας µε λίγα γραµµάρια προϊόντος. Μετά τα 10-12 χρόνια η παραγωγή διαµορφώνεται σε 3-5 κιλά το στρέµµα. Η τιµή του κιλού της µαύρης τρούφας διαµορφώνεται από 600 έως και 1.500 ευρώ. Η συγκοµιδή της γίνεται µε ειδικά εκπαιδευµένα σκυ-λιά ή γουρούνια, τα οποία εντοπίζουν την τρούφα στις ρίζες των δέντρων.

Σε εντελώς εµβρυακό επίπεδο βρίσκεται σήµερα στη χώρα µας η καλλιέργεια του ιπποφαούς, ενός από τα αρχαιότερα φυτά στη γη. Τα προϊόντα που παράγο-νται από αυτόν είναι υψηλής προστιθέµενης αξίας, περιζήτητα από τη βιοµηχανία καλλυντικών, τροφί-µων και συµπληρωµάτων διατροφής. Το εν λόγω φυτό είναι δενδρώδης καλλιέργεια, ανθε-κτική σε αρρώστιες, το κόστος παραγωγής της οποίας είναι πολύ χαµηλό, καθώς δεν απαιτεί φυτοφάρµακα (είναι βιολογική καλλιέργεια) και λίπανση. ∆εδοµένου ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες ιπποφαούς, η στρεµµατική απόδοση διαµορφώνεται από 800 έως 1.200 κιλά ανά στρέµµα, ενώ η οικονοµική του απόδοση είναι τεράστια. Αποφέρει στον παραγωγό 1.500-2.000 ευρώ το στρέµµα µόνο από την πώληση του καρπού, όταν το τριαντάφυλλο και η λεβάντα αποδίδουν 300 ευρώ και το σιτάρι 100 ευρώ. Στο εµπόριο, το έλαιο του φυτού πωλείται αντί 150 ευρώ το λίτρο, ενώ ο χυµός αντί 57 ευρώ το λίτρο.

Πανωραία Νάση Γεωπόνος

ΙΠΠΟΦΑΕΣ

ΜΑΥΡΗ ΤΡΟΥΦΑ

27

Η χρησιµότητα του ∆ιαδικτύου είναι αδιαµφισβήτητη και οι υπηρεσίες που προσφέρει το καθιστούν πολύ-τιµο εργαλείο της µαθησιακής διαδικασίας. Ωστόσο, η σωστή και ασφαλής αξιοποίησή του από τους µαθητές απαιτεί την ανάπτυξη συγκεκριµένων δεξιοτήτων.Σε έρευνα που πραγµατοποίησε η ∆΄ τάξη του ∆ηµοτικού Σχολείου Μ. Παναγίας, τη σχολική χρονιά 2010-2011, µε τη συµµετοχή των µεγάλων µαθητών του σχολείου µας, στην ερώτηση «µπορούµε να συναντήσουµε προσωπικά ένα φίλο που γνωρίσαµε στο διαδίκτυο αν µας ζητήσει να συναντηθούµε;» από τους εξήντα τέσσερις µαθητές οι δεκατρείς απάντησαν «ναι». Περίπου ένας στους πέντε µαθητές δε γνώριζε τους κινδύνους που κρύβονται στο διαδίκτυο.

Η φύση του ∆ιαδικτύου δεν εγγυάται ασφάλεια για τον ανήλικο χρήστη, καθώς οι δηµοσιευµένες πληροφο-ρίες δεν χαρακτηρίζονται πάντα από καταλληλότητα και εγκυρότητα, ενώ οι ταυτότητες και οι σκοποί των συντακτών δεν είναι πάντα εµφανείς.

Κίνδυνοι που κρύβονται στο διαδίκτυο • Προπαγάνδα επικίνδυνων ιδεών (ρατσισµού, φανα-τισµού και βίας) • Προβολή και παρακίνηση συµµετοχής σε τυχερά παιχνίδια • Έκθεση σε πορνογραφικό περιεχόµενο • Κυκλώµατα παιδεραστίας • Οικονοµική εκµετάλλευση από αποκάλυψη προσω-πικών στοιχείων (αριθµών καρτών κλπ.)

Παρακάτω αναφέρονται κάποιες συµβουλές για την προστασία των µαθητών.Τι δεν πρέπει να κάνετε στο ∆ιαδίκτυο…

Τα άτοµα που γνωρίζετε στο ∆ιαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που ισχυρίζονται ότι είναι. Μπορεί να σας λένε ψέµατα για να κερδίσουν την εµπιστοσύνη σας.

Μην δίνετε ποτέ τα προσωπικά σας στοιχεία (ονο-µατεπώνυµο, διεύθυνση, τηλέφωνο, φωτογραφία, α-ριθµός πιστωτικών καρτών, e-mail κ.λπ.), ούτε να αποκαλύπτετε σε άλλους χρήστες του ∆ιαδικτύου πληροφορίες που αφορούν τους φίλους σας, την οικο-γένειά σας ή το σχολείο σας.

Μην αποκαλύπτετε τους κωδικούς πρόσβασης (password) που χρησιµοποιείτε. Μην επιχειρείτε συναλλαγές µέσω του ∆ιαδικτύου για την αγορά προϊόντων και µην δίνετε στοιχεία που αφορούν πιστωτικές κάρτες.

Να είστε επιφυλακτικοί ως προς την αποδοχή όσων διαβάζετε στο ∆ιαδίκτυο ή αυτών που σας λένε οι άλλοι χρήστες του.

Συζητήστε µε τους δασκάλους σας, τους γονείς σας και µε πρόσωπα που εµπιστεύεστε για τις δραστηριό-τητες σας στο ∆ιαδίκτυο, ιδιαίτερα αν αντιµετωπίσετε οτιδήποτε περίεργο ή ασυνήθιστο.

Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι τα προϊόντα της πνευµατικής δηµιουργίας (µουσική, λογοτεχνία, κινη-µατογράφος, video κλπ) προστατεύονται από τους νόµους και η διανοµή τους µέσω του ∆ιαδικτύου είναι παράνοµη πράξη.

28

Στα επόµενα τεύχη θα δούµε τρόπους ελέγχου και προστασίας των µαθητών από τους κινδύνους του διαδικτύου και συµβουλές για τους γονείς.

Γιάννης Κίκας ∆άσκαλος και Επιµορφωτής Εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση

Των νέων τεχνολογιών

Το ίδιο παράνοµη πράξη θεωρείται και η διακίνηση προγραµµάτων υπολογιστών (Software), εκτός και αν ανήκουν στην κατηγορία του Ελεύθερου Λογισµικού (Open source software).

Μην ανοίγετε µηνύµατα e-mail και επισυναπτόµενα αρχεία από άγνωστους αποστολείς µε περίεργα θέµα-τα (subject) ή χωρίς θέµα. Είναι πολύ πιθανό να περιέχουν ιούς και να προκαλέσουν σοβαρά προβλή-µατα στον υπολογιστή σας. Μην χρησιµοποιείτε άκριτα οποιοδήποτε πρόγραµµα βρίσκετε στο ∆ιαδίκτυο. ∆εν είναι όλα τα προγράµ-µατα ασφαλή ακόµα και αν εµφανίζονται ως παιχνίδια.

Αν εντοπίσετε σελίδα που ανήκει στην κατηγορία του παράνοµου περιεχοµένου, µπορείτε να επικοινωνή-σετε µε την Ελληνική Γραµµή Αναφοράς Παράνοµου Περιεχοµένου στο Internet (www.safeline.gr).Πηγή: Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο

29

Το µεράκι και η αγάπη για τον αθλητισµό, συγκε-κριµένα το ποδόσφαιρο, οδήγησαν µια οµάδα γονιών στη δηµιουργία ενός αθλητικού οµίλου (Α.Ο.Π). Αρχικά ο όµιλος δηµιουργήθηκε µόνο για προπό-νηση κι εκµάθηση των κανόνων του ποδοσφαίρου. Έπειτα η πρόοδο και η θέληση των παιδιών, οδήγησε την οµάδα στο παιδικό πρωτάθληµα Θεσσαλονίκης. Σήµερα τα παιδιά του Α.Ο.Π αγωνίζονται µε άλλους 22 οµίλους στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Η αγωνιστική έχει αρχίσει, ο ενθουσιασµός των αθλητών είναι µεγάλος, η θέληση µεγαλύτερη.

Η οµάδα απαρτίζεται από:1. Αλεξάκης Γρηγόριος 2. Αντωνίου ∆ηµήτριος3. Βακάλης Παύλος4. Γισγάκης Ιωάννης5. Γισγάκης Αθανάσιος6. Κυριαζής Κωνσαντίνος7. Λιώπας Αστέριος

8. Πασχάλης Παναγιώτης του Κωνσαντίνου9. Πασχάλης Παναγιώτης του Νικολάου10. Πλάτσκος ∆ηµήτριος11. Σιµιγδάλης Νικόλαος12. Στουγιάννης Λουκάς13. Τσιπινιάς Βασίλειος14. Καρίνας Ιωακείµ

Ευχόµαστε στους µικρούς ποδοσφαιριστές καλή επι-τυχία, τους ευχαριστούµε για τα πρώτα θετικά αποτε-λέσµατα, επίσης ευχαριστούµε θερµα τον προπονητή κ. Κωνσταντίνο Τσολακίδη . Εκ µέρους του αθλητικού οµίλου

Πασχάλης Κωνσταντίνος

ÐÑÏÓÊËÇÔÇÑÉÁ ÃÁÌÏÕ ÂÁÐÔÉÓÇÓÌÐÏÌÐÏÍÉÅÑÅÓ×ÅÉÑÏÐÏÉÇÔÅÓ ÊÁÔÁÓÊÅÕÅÓ

30

οµίλου

ÐÑÏÓÊËÇÔÇÑÉÁ ÃÁÌÏÕ ÂÁÐÔÉÓÇÓÌÐÏÌÐÏÍÉÅÑÅÓÐÑ Ï ÓÊ ËÇÔÇÑÉÁ ÃÁ Ì Ï Õ ÂÁÐÔÉÓÇÓÌ Ð Ï Ì Ð Ï Í ÉÅÑÅÓ

×ÅÉÑÏÐÏÉÇÔÅÓ ÊÁÔÁÓÊÅÕÅÓ