ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2005-2006

1

Πρόγραμμα Σπουδών Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών περιλαμβάνει 42 μαθήματα κορμού, 9 μαθήματα ανά θεματικό κύκλο μαθημάτων, μία Πτυχιακή Εργασία ανά θεματικό κύκλο μαθημάτων (Ζ΄ και Η΄ Εξάμηνο) και έναν αριθμό μαθημάτων επιλογής. Επίσης περιλαμβάνει και σεμινάρια. Όλα τα μαθήματα (κορμού – θεματικών κύκλων μαθημάτων –επιλογής και τα σεμινάρια) είναι τρίωρα και το καθένα αντιστοιχεί σε τρεις διδακτικές μονάδες. Σε μαθήματα (του Κορμού και των Θεματικών Κύκλων) τα οποία επιλέγουν οι φοιτητές μετά από συνεργασία με τους Διδάσκοντες περιλαμβάνεται και πρακτική άσκηση των φοιτητών σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία, κ. τ. λ. Η πτυχιακή εργασία αντιστοιχεί σε δεκατρείς διδακτικές μονάδες σε καθένα από τα δύο εξάμηνα που πραγματοποιείται.

Α. Μαθήματα Κορμού: Προβλέπονται 42 εξαμηνιαία μαθήματα κορμού για τα οκτώ εξάμηνα σπουδών. Τα Μαθήματα κορμού είναι υποχρεωτικά και αποσκοπούν στην εισαγωγική και βασική κατάρτιση των φοιτητών στους θεμελιώδεις επιστημονικούς κλάδους του Τμήματος, και είναι τα εξής: ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟ 12K1 Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία – Ομηρικά Έπη Α΄ Εξάμηνο 12Σ1 Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 1 Α΄ Εξάμηνο 12K2 Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές Α΄ Εξάμηνο 12K3 Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας Α΄ Εξάμηνο 12K4 Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία Α΄ Εξάμηνο 12Κ5 Εισαγωγή στην Αρχαία Ιστορία Α΄ Εξάμηνο 12Κ6 Εισαγωγή στην Βυζαντινή Ιστορία Α΄ Εξάμηνο 12Κ7 Εισαγωγή στην Ιστορία της Τέχνης Α΄ Εξάμηνο 12Κ8 Εισαγωγή στην Βυζαντινή Αρχαιολογία Α΄ Εξάμηνο

12Κ9 Εισαγωγή στην Προϊστορική Αρχαιολογία: Νεολιθική και Εποχή του Χαλκού

Β΄ Εξάμηνο

12Κ10 Αρχαία Ιστορία: Από τις αρχές έως και τους Περσικούς πολέμους Β΄ Εξάμηνο

12Σ2 Σεμινάριο Αρχαίας Ιστορίας: Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων

Β΄ Εξάμηνο

12Κ11 Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από τις αρχές έως το τέλος της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής

Β΄ Εξάμηνο

12Κ12 Γλωσσολογία: Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας Β΄ Εξάμηνο 12Κ13 Λαογραφία: Εισαγωγή στις Λαογραφικές Σπουδές. Ήθη και Έθιμα Β΄ Εξάμηνο 12Κ14 Εισαγωγή στην Κοινωνική Ανθρωπολογία Β΄ Εξάμηνο 12Κ15 Εισαγωγή στη Νεώτερη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία Β΄ Εξάμηνο 12Κ16 Εισαγωγή στη Μουσειολογία Β΄ Εξάμηνο 12Κ17 Βυζαντινή Φιλολογία Γ΄ Εξάμηνο

12Κ18 Λατινική Γραμματεία: Αρχαϊκή και Κλασική περίοδος, 3ος έως 1ος αιώνας π.Χ.

Γ΄ Εξάμηνο

12Κ19 Κλασική Αρχαιολογία: Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης (11ος έως 1ος αιώνας π.Χ.)

Γ΄ Εξάμηνο

12Κ20 Βυζαντινή Ιστορία: Σχέσεις Βυζαντίου με άλλους λαούς Γ΄ Εξάμηνο 12Κ21 Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: 15ος αιώνας έως την Επανάσταση του 1821 Γ΄ Εξάμηνο

12Κ22 Ιστορία του Πολιτισμού: Από το 1204 έως και την Ελληνική Επανάσταση

Γ΄ Εξάμηνο

12Κ23 Λαογραφία: Κοινωνική συγκρότηση και Υλικός Βίος. Λαϊκή Τέχνη Γ΄ Εξάμηνο 12Κ24 Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική Γ΄ Εξάμηνο 12Σ3 Σεμινάριο Παπυρολογίας Γ΄ Εξάμηνο 12K25 Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Ιστοριογραφία Δ΄ Εξάμηνο

12K26 Ιστορία του Πολιτισμού: Από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους έως την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων

Δ΄ Εξάμηνο

12Κ27 Νέα Ελληνική Γραμματεία και Θεωρία της Λογοτεχνίας: Από τη Β΄ Αθηναϊκή Σχολή έως την γενιά του 30

Δ΄ Εξάμηνο

2

12Κ28 Η Διαχρονία της Ελληνικής Γλώσσας κειμενοκεντρικά Δ΄ Εξάμηνο 12Κ29 Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός και Μυκηναϊκός κόσμος Δ΄ Εξάμηνο 12Κ30 Πολιτισμός και Εκπαίδευση Δ΄ Εξάμηνο 12Σ4 Σεμινάριο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Δ΄ Εξάμηνο

12Κ31 Βυζαντινή Αρχαιολογία: Χριστιανισμός και Τέχνη. Από την εμφάνιση της νέας Θρησκείας έως το τέλος της Εικονομαχίας

Δ΄ Εξάμηνο

12Κ32 Πολιτισμική Διαχείριση: Διατήρηση Πολιτισμικών Αγαθών και Περιβάλλον

Δ΄ Εξάμηνο

12Κ33 Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Δραματική Ποίηση Ε΄ Εξάμηνο 12Σ5 Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 2 Ε΄ Εξάμηνο 12Κ34 Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από την Γενιά του 30 έως Σήμερα Ε΄ Εξάμηνο 12K35 Ιστορία της Τέχνης: Αναγέννηση - Μπαρόκ Ε΄ Εξάμηνο 12Κ36 Λατινική Γραμματεία: Ύστερη Κλασική και Μετακλασική περίοδος 1ος

έως 4ος αιώνας μ.Χ. Στ΄ Εξάμηνο

12Κ37 Μουσειολογία και προληπτική συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης

Στ΄ Εξάμηνο

12Σ6 Σεμινάριο Ανάδειξης Πολιτισμικής Κληρονομιάς με σύγχρονες τεχνολογίες

Στ΄ Εξάμηνο

12Κ38 Πολιτισμική Διαχείριση: Αντικείμενο και Μέθοδος Στ΄ Εξάμηνο 12Κ39 Παιδαγωγική: Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Ζ΄ Εξάμηνο 12Κ40 Πολιτισμική Διαχείριση: Φορείς και Θεσμοί Ζ΄ Εξάμηνο 12Κ41 Παιδαγωγική : Θεωρίες Μάθησης Η΄ Εξάμηνο 12Κ42 Νομοθεσία του Πολιτισμού Η΄ Εξάμηνο

Β. Μαθήματα Θεματικών Κύκλων: Πριν την έναρξη του πέμπτου εξαμήνου της φοίτησης, ο φοιτητής επιλέγει υποχρεωτικά και δεσμευτικά έναν από τους δύο Θεματικούς Κύκλους Μαθημάτων του Τμήματος. Η φοίτηση στον κάθε Θεματικό Κύκλο Μαθημάτων περιλαμβάνει 9 μαθήματα και μία Πτυχιακή Εργασία (Ζ΄ και Η΄ Εξάμηνα). Όλα τα Μαθήματα των Θεματικών Κύκλων, συμπεριλαμβανομένης και της Πτυχιακής Εργασίας, είναι υποχρεωτικά. Τα μαθήματα των δύο Θεματικών Κύκλων παρατίθενται στους πίνακες που ακολουθούν:

Ι. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟ 12Ι-1 Βυζαντινή Ιστορία: Πολιτικοί και Εκκλησιαστικοί Θεσμοί Ε΄ Εξάμηνο 12Ι-2 Αρχαία Ιστορία: Από τους Μηδικούς πολέμους έως και την μάχη της

Χαιρώνειας Ε΄ Εξάμηνο

12Ι-3 Βυζαντινή Ιστορία: Κοινωνία και Οικονομία Στ΄ Εξάμηνο 12Ι-4 Αρχαία Ιστορία: Από τον Μ. Αλέξανδρο έως το Άκτιο (31π.Χ) Στ΄ Εξάμηνο 12Ι-5 Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Από την Επανάσταση του 1821 έως τον Α΄

Παγκόσμιο Πόλεμο) Στ΄ Εξάμηνο

12Ι-6 Ιστορική Ανθρωπολογία Ζ΄ Εξάμηνο 12Ι-7 Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης (5ος αιώνας έως την Αναγέννηση) Ζ΄ Εξάμηνο 12Ι-8 Πτυχιακή Εργασία (Χειμερινό Εξάμηνο) Ζ΄ Εξάμηνο 12Ι-9 Ιστορία του Νεώτερου Κόσμου (Από την Αναγέννηση έως το Συνέδριο της

Βιέννης) Η΄ Εξάμηνο

12Ι-10 Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος και του Νεώτερου και Σύγχρονου Κόσμου (Από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο έως και την ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση)

Η΄ Εξάμηνο

12Ι-11 Πτυχιακή Εργασία (Εαρινό Εξάμηνο) Η΄ Εξάμηνο

ΙΙ. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟ 12Α-1 Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός Πολιτισμός Ε΄ Εξάμηνο

3

12Α-2 Κλασική Αρχαιολογία: Η Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων

Ε΄ Εξάμηνο

12Α-3 Προϊστορική Αρχαιολογία: Μυκηναϊκός Κόσμος Στ΄ Εξάμηνο 12Α-4 Κλασική Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Κλασικής περιόδου Στ΄ Εξάμηνο 12Α-5 Εισαγωγή στην Αρχαιομετρία Στ΄ Εξάμηνο 12Α-6 Κοινωνική Ανθρωπολογία: Υλικός Πολιτισμός Ζ΄ Εξάμηνο 12Α-7 Βυζαντινή Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Μέσης και Ύστερης Βυζαντινής

περιόδου Ζ΄ Εξάμηνο

12Α-8 Πτυχιακή Εργασία (Χειμερινό Εξάμηνο) Ζ΄ Εξάμηνο 12Α-9 Ειδικά Θέματα Αρχαιομετρίας - Εργαστήριο Η΄ Εξάμηνο 12Α-10 Βυζαντινή Αρχαιολογία: Όψεις της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών, η

μαρτυρία των υλικών καταλοίπων Η΄ Εξάμηνο

12Α-11 Πτυχιακή Εργασία (Εαρινό Εξάμηνο) Η΄ Εξάμηνο Γ. Μαθήματα Επιλογής: Προσφέρονται και Μαθήματα Επιλογής, εκ των οποίων ο φοιτητής υποχρεούται να επιλέξει συνολικά 16, από το Ε΄ Εξάμηνο και έπειτα. Τα μαθήματα επιλογής παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί: ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 12Ε1 Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία 12Ε2 Ελληνική – Ρωμαϊκή Νομισματική 12Ε3 Εισαγωγή στην Καστρολογία – Οχυρωματική – Στοιχεία συντήρησης και αναστήλωσης

των Κάστρων 12Ε4 Εισαγωγή στην Ενάλια Αρχαιολογία 12Ε5 Ψυχολογία – Παιδοψυχολογία 12Ε6 Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού 12Ε7 Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική 12Ε8 Τεχνικές Ανασκαφής 12Ε9 Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 1 12Ε10 Νεώτερη και Σύγχρονη Φιλοσοφία 12Ε11 Βυζαντινή και Μεσαιωνική Νομισματική και Σιγιλλογραφία 12Ε12 Εισαγωγή στην Ελληνική και Λατινική Επιγραφική 12Ε13 Καστρολογία - Οχυρωματική κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, τον Δυτικό μεσαίωνα

και την Τουρκοκρατία 12Ε14 Ενάλια Αρχαιολογία 12Ε15 Αρχαία Θέατρα 12Ε16 Ανάδειξη Αρχαιολογικών Χώρων 12Ε17 Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 2 12Ε18 Οικονομική Ιστορία: Από την Αρχαιότητα έως την Σύγχρονη Εποχή 12Ε19 Διάλεκτοι του Αρχαίου κόσμου 12Ε20 Σύγχρονος Ελληνικός Πολιτισμός 12Ε21 Ευρωπαϊκό Θέατρο 12Ε22 Διαχείριση Αρχαιολογικών Χώρων 12Ε23 Κλασική Αρχαιολογία: Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Τέχνη 12Ε24 Προϊστορική Αρχαιολογία (Κυπριακή Αρχαιολογία από την Νεολιθική Εποχή έως το

τέλος της Εποχής του Χαλκού) 12Ε25 Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 3 12Ε26 Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (Ιστορικά κείμενα) 12Ε27 Διαχείριση των Κάστρων 12Ε28 Νέα Ελληνική Γραμματεία – Από την Γενιά του 30 έως σήμερα 12Ε29 Νεοελληνική Τέχνη 12Ε30 Αρχειονομία 12Ε31 Οικονομία της Διαχείρισης των Πολιτισμικών Αγαθών 12Ε32 Πολιτισμική Διατήρηση και Προβολή των Πολιτισμικών Αγαθών 12Ε33 Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 4 12Ε34 Κείμενα Δραματικής Ποίησης: από την Αρχαιότητα στο Σύγχρονο Θέατρο 12Ε35 Κινηματογράφος και Ιστορία

4

12Ε36 Ιστορία της Πελοποννήσου:Αρχαιότητα έως και τον 4ο μ.Χ. αιώνα 12Ε37 Ιστορία της Πελοποννήσου:Μέσοι Χρόνοι - Ενετοκρατία 12Ε38 Ιστορία της Πελοποννήσου:Από τους χρόνους της Ενετοκρατίας έως και το 1830 12Ε39 Βυζαντινός Πολιτισμός 12Ε40 Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη: Μορφές Τέχνης μετά την κατάλυση του

Βυζαντινού κράτους 12Ε41 Ανασκαφικό Σχέδιο – Αποτυπώσεις Κτηρίων 12Ε42 Ηλεκτρονική καταγραφή - Ψηφιακή φωτογράφηση Αρχαιολογικών αντικειμένων 12Ε43 Μουσειακή εκπαίδευση 12Ε44 Λαογραφία: Νεοελληνική Παροιμιολογία - Νεοελληνικό Παραμύθι - Δημοτικό

Τραγούδι - Λαϊκή Λατρεία 12Ε45 Θεσμοί Διαμόρφωσης του Νεώτερου Ελληνισμού και του Νέου Ελληνικού Κράτους:

Εκκλησία - Κοινότητες - Παιδεία 12Ε46 Ιστορία των Δυτικών Κυριαρχιών στον Ελλαδικό χώρο: Φραγκοκρατία – Βενετοκρατία 12Ε47 Βυζαντινή Επιγραφική 12Ε48 Πολιτισμός και Εκπαίδευση 12Ε49 Πληροφορική 1 12Ε50 Πληροφορική 2 12Ε51 Γερμανικά 1 12Ε52 Γερμανικά 2 12Ε53 Γαλλικά 1 12Ε54 Γαλλικά 2 12E55 Ειδική Διδακτική των ιστορικών μαθημάτων 12E56 Η εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία 12Ε57 Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων 12Ε58 Ιστορία της Τέχνης: Μοντερνισμός (19ος έως 20ος αιώνας) 12Ε59 Παλαιολιθική και Νεολιθική Αρχαιολογία 12Ε60 Σύγχρονες τάσεις στις Εικαστικές Τέχνες Υποχρεώσεις ανά Εξάμηνο

ΕΞΑΜΗΝΑ Α Β Γ Δ Ε Στ Ζ Η ΣΥΝΟΛΟ ΚΟΡΜΟΣ 8 8 8 8 3 3 2 2 42 ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

- - - - 2 3 2 2 9

ΕΠΙΛΟΓΕΣ - - - - 4 4 4 4 16 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ 1 1 1 1 1 1 - - 6 ΠΤΥΧΙΑΚΗ - - - - - - 1 1 2 73 + (2)

Υποχρεώσεις για την απονομή Πτυχίου Για την απόκτηση του Πτυχίου οι φοιτητές οφείλουν:

να εγγραφούν, να παρακολουθήσουν και να εξετασθούν συνολικά με επιτυχία στα 42 μαθήματα κορμού, στα 9 μαθήματα του οικείου θεματικού κύκλου μαθημάτων, σε 16 από τα προσφερόμενα μαθήματα επιλογής και στα 6 Σεμινάρια.

να παρακολουθήσουν οκτώ (8) τουλάχιστον διδακτικά εξάμηνα. να εκπονήσουν με επιτυχία την Πτυχιακή Εργασία. να συμπληρώσουν ένα σύνολο από 245 Διδακτικές Μονάδες Κάθε ώρα διδασκαλίας αντιστοιχεί

σε μια διδακτική μονάδα (Άρθρο 24 του Ν. 2083/92).

5

Για την απόκτηση πτυχίου, επομένως, απαιτείται η συμπλήρωση 245 Διδακτικών Μονάδων. Υπολογισμός βαθμού Πτυχίου Ο τρόπος υπολογισμού του βαθμού Πτυχίου είναι ενιαίος για όλα τα Α.Ε.Ι. της χώρας και καθορίζεται από την Υπουργική Απόφαση Β3/2166/1987 (Φ.Ε.Κ. 308 Β΄): « 1. Για τον υπολογισμό του βαθμού του πτυχίου των φοιτητών που θα εισαχθούν στα Α.Ε.Ι. από το Ακαδημαϊκό Έτος 1987-88 και μετά λαμβάνονται υπόψη οι βαθμοί όλων των μαθημάτων που απαιτούνται για την λήψη του πτυχίου (Άρθρο 25 παρ. 12 Ν 1268/1982), καθώς και της διπλωματικής εργασίας, όπου αυτή προβλέπεται από το Πρόγραμμα Σπουδών 2.α) Για τον υπολογισμό του βαθμού του πτυχίου των φοιτητών … πολλαπλασιάζεται ο βαθμός κάθε μαθήματος επί έναν συντελεστή, ο οποίος ονομάζεται συντελεστής βαρύτητας του μαθήματος και το άθροισμα των επιμέρους γινομένων διαιρείται με το άθροισμα των συντελεστών βαρύτητας όλων των μαθημάτων. β) οι συντελεστές βαρύτητας κυμαίνονται από 1,0 έως 2,0 και υπολογίζονται ως εξής:

Μαθήματα με 1 ή 2 διδακτικές μονάδες έχουν συντελεστή βαρύτητας 1,0 Μαθήματα με 3 ή 4 διδακτικές μονάδες έχουν συντελεστή βαρύτητας 1,5 Μαθήματα με περισσότερες από 4 διδακτικές μονάδες, καθώς και η διπλωματική εργασία, έχουν

συντελεστή βαρύτητας 2,0… 5. Εάν ένας φοιτητής έχει βαθμολογηθεί σε περισσότερα μαθήματα από όσα αντιστοιχούν στον κατά το Πρόγραμμα Σπουδών απαιτούμενο ελάχιστο αριθμό διδακτικών μονάδων για την λήψη του πτυχίου, μπορεί αυτός να μην συνυπολογίσει για την εξαγωγή του βαθμού πτυχίου τους βαθμούς ενός αριθμού κατ’ επιλογήν υποχρεωτικών μαθημάτων, με την προϋπόθεση ότι ο συνολικός αριθμός των διδακτικών μονάδων που προκύπτει από τα υπόλοιπα μαθήματα είναι τουλάχιστον ίσος με τον απαιτούμενο για την λήψη πτυχίου». Κατανομή Μαθημάτων ανά Εξάμηνο Α΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Κ1. Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία – Ομηρικά Έπη / 12Σ1: Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 1 12Κ2. Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές 12Κ3. Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας 12Κ4. Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία 12Κ5. Εισαγωγή στην Αρχαία Ιστορία 12Κ6. Εισαγωγή στην Βυζαντινή Ιστορία 12Κ7. Εισαγωγή στην Ιστορία της Τέχνης 12Κ8. Εισαγωγή στην Βυζαντινή Αρχαιολογία Β΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Κ9. Εισαγωγή στην Προϊστορική Αρχαιολογία: Νεολιθική και Εποχή του Χαλκού 12Κ10. Αρχαία Ιστορία: Από τις αρχές έως και τους Περσικούς πολέμους / 12Σ2: Σεμινάριο Αρχαίας Ιστορίας: Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων 12Κ11. Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από τις αρχές έως το τέλος της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής 12Κ12. Γλωσσολογία: Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας 12Κ13. Λαογραφία: Εισαγωγή στις Λαογραφικές Σπουδές. Ήθη και Έθιμα 12Κ14. Εισαγωγή στην Κοινωνική Ανθρωπολογία 12Κ15. Εισαγωγή στη Νεώτερη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία 12Κ16. Εισαγωγή στη Μουσειολογία Γ΄ ΕΞΑΜΗΝΟ

6

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Κ17. Βυζαντινή Φιλολογία 12Κ18. Λατινική Γραμματεία: Αρχαϊκή και Κλασική περίοδος, 3ος έως 1ος αιώνας π.Χ. 12Κ19. Κλασική Αρχαιολογία: Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης (11ος έως 1ος αιώνας π.Χ.) 12Κ20. Βυζαντινή Ιστορία: Σχέσεις Βυζαντίου με άλλους λαούς 12Κ21. Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: 15ος αιώνας έως την Επανάσταση του 1821 12Κ22. Ιστορία του Πολιτισμού: Από το 1204 έως και την Ελληνική Επανάσταση 12Κ23. Λαογραφία: Κοινωνική συγκρότηση και Υλικός Βίος. Λαϊκή Τέχνη 12Κ24. Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική / 12Σ3: Σεμινάριο Παπυρολογίας Δ΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12K25. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Ιστοριογραφία 12K26. Ιστορία του Πολιτισμού: Από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους έως την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων 12Κ27. Νέα Ελληνική Γραμματεία και Θεωρία της Λογοτεχνίας: Από τη Β΄ Αθηναϊκή Σχολή έως την γενιά του 30 12Κ28. Η Διαχρονία της Ελληνικής Γλώσσας κειμενοκεντρικά 12Κ29. Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός και Μυκηναϊκός κόσμος 12Κ30. Πολιτισμός και Εκπαίδευση / 12Σ4: Σεμινάριο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης 12Κ31. Βυζαντινή Αρχαιολογία: Χριστιανισμός και Τέχνη. Από την εμφάνιση της νέας Θρησκείας έως το τέλος της Εικονομαχίας 12Κ32. Πολιτισμική Διαχείριση: Διατήρηση Πολιτισμικών Αγαθών και Περιβάλλον Οι φοιτητές πριν την έναρξη του Ε' Εξαμήνου επιλέγουν υποχρεωτικά και δεσμευτικά έναν από τους δύο θεματικούς κύκλους μαθημάτων: α) Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών β) Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών Οι φοιτητές πριν την έναρξη του Ε' Εξαμήνου επιλέγουν υποχρεωτικά για το Ε΄ και Στ΄ Εξάμηνο από τέσσερα μαθήματα επιλογής για κάθε εξάμηνο. Ε΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Κ33. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Δραματική Ποίηση / 12Σ5: Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 2 12Κ34. Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από την Γενιά του 30 έως Σήμερα 12Κ35. Ιστορία της Τέχνης: Αναγέννηση - Μπαρόκ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Ι-1. Βυζαντινή Ιστορία: Πολιτικοί και Εκκλησιαστικοί Θεσμοί 12Ι-2. Αρχαία Ιστορία: Από τους Μηδικούς πολέμους έως και την μάχη της Χαιρώνειας ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Α-1. Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός Πολιτισμός 12Α-2. Κλασική Αρχαιολογία: Η Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (Επιλέγονται 4 μαθήματα)

7

12Ε1:Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία 12Ε2: Ελληνική – Ρωμαϊκή Νομισματική 12Ε3:Εισαγωγή στην Καστρολογία – Οχυρωματική – Στοιχεία συντήρησης και αναστήλωσης των Κάστρων 12Ε4:Εισαγωγή στην Ενάλια Αρχαιολογία 12Ε6: Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού 12Ε7: Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική 12Ε9:Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 1 12Ε15: Αρχαία Θέατρα 12Ε20: Σύγχρονος Ελληνικός Πολιτισμός 12Ε26: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (Ιστορικά κείμενα) 12Ε36:Ιστορία της Πελοποννήσου: Αρχαιότητα έως και τον 4ο μ.Χ. αιώνα 12Ε39: Βυζαντινός Πολιτισμός 12Ε49: Πληροφορική 1 12Ε51: Γερμανικά 1 12Ε57 : Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών Χρόνων Στ΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Κ36. Λατινική Γραμματεία: Ύστερη Κλασική και Μετακλασική περίοδος 1ος έως 4ος αιώνας μ.Χ. 12Κ37. Μουσειολογία και προληπτική συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης / 12Σ6: Σεμινάριο Ανάδειξης Πολιτισμικής Κληρονομιάς με σύγχρονες τεχνολογίες 12Κ38. Πολιτισμική Διαχείριση: Αντικείμενο και Μέθοδος ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Ι-3. Βυζαντινή Ιστορία: Κοινωνία και Οικονομία 12Ι-4. Αρχαία Ιστορία: Από τον Μ. Αλέξανδρο έως το Άκτιο (31π.Χ.) 12Ι-5. Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Από την Επανάσταση του 1821 έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Α-3. Προϊστορική Αρχαιολογία: Μυκηναϊκός Κόσμος 12Α-4. Κλασική Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Κλασικής περιόδου 12Α-5. Εισαγωγή στην Αρχαιομετρία ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (Επιλέγονται 4 μαθήματα) 12Ε10:Νεώτερη και Σύγχρονη Φιλοσοφία 12Ε11: Βυζαντινή και Μεσαιωνική Νομισματική και Σιγιλλογραφία 12Ε12: Εισαγωγή στην Ελληνική και Λατινική Επιγραφική 12Ε13: Καστρολογία - Οχυρωματική κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, τον Δυτικό μεσαίωνα και την Τουρκοκρατία 12Ε14:Ενάλια Αρχαιολογία 12Ε17:Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 2 12Ε21: Ευρωπαϊκό Θέατρο 12Ε34: Κείμενα Δραματικής Ποίησης: από την Αρχαιότητα στο Σύγχρονο Θέατρο 12Ε35: Κινηματογράφος και Ιστορία 12Ε37:Ιστορία της Πελοποννήσου: Μέσοι Χρόνοι - Ενετοκρατία 12Ε40: Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη: Μορφές Τέχνης μετά την κατάλυση του Βυζαντινού κράτους 12Ε46: Ιστορία των Δυτικών Κυριαρχιών στον Ελλαδικό χώρο: Φραγκοκρατία – Βενετοκρατία 12Ε50: Πληροφορική 2 12Ε52: Γερμανικά 2 12Ε58: Ιστορία της Τέχνης: Μοντερνισμός (19ος έως 20ος αιώνας)

8

12Ε59: Παλαιολιθική και Νεολιθική Αρχαιολογία Οι φοιτητές πριν την έναρξη του Ζ' Εξαμήνου επιλέγουν υποχρεωτικά για το Ζ΄ και Η΄ Εξάμηνο από τέσσερα μαθήματα επιλογής για κάθε εξάμηνο. Ζ΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12K39. Παιδαγωγική: Εισαγωγή στην Παιδαγωγική 12Κ40. Πολιτισμική Διαχείριση: Φορείς και Θεσμοί ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Ι-6. Ιστορική Ανθρωπολογία 12Ι-7. Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης (5ος αιώνας έως την Αναγέννηση) 12Ι-8. Πτυχιακή Εργασία (Χειμερινό Εξάμηνο) ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Α-6. Κοινωνική Ανθρωπολογία: Υλικός Πολιτισμός 12Α-7. Βυζαντινή Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Μέσης και Ύστερης Βυζαντινής περιόδου 12Α-8. Πτυχιακή Εργασία (Χειμερινό Εξάμηνο) ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (Επιλέγονται 4 μαθήματα) 12Ε8: Τεχνικές Ανασκαφής 12Ε16: Ανάδειξη Αρχαιολογικών Χώρων 12Ε19: Διάλεκτοι του Αρχαίου κόσμου 12Ε24: Προϊστορική Αρχαιολογία (Κυπριακή Αρχαιολογία από την Νεολιθική Εποχή έως το τέλος της Εποχής του Χαλκού) 12Ε25:Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 3 12Ε27: Διαχείριση των Κάστρων 12Ε28: Νέα Ελληνική Γραμματεία – Από την Γενιά του 30 έως σήμερα 12Ε29: Νεοελληνική Τέχνη 12Ε31: Οικονομία της Διαχείρισης των Πολιτισμικών Αγαθών 12Ε38:Ιστορία της Πελοποννήσου: Από τους χρόνους της Ενετοκρατίας έως και το 1830 12Ε41: Ανασκαφικό Σχέδιο – Αποτυπώσεις Κτηρίων 12Ε47: Βυζαντινή Επιγραφική 12Ε53: Γαλλικά 1 12Ε55: Ειδική Διδακτική των ιστορικών μαθημάτων

9

Η΄ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΟΡΜΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12K41. Παιδαγωγική: Θεωρίες Μάθησης 12Κ42. Νομοθεσία του Πολιτισμού ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Ι-9. Ιστορία του Νεώτερου Κόσμου (Από την Αναγέννηση έως το Συνέδριο της Βιέννης) 12Ι-10. Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος και του Νεώτερου και Σύγχρονου Κόσμου (Από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο έως και την ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση) 12Ι-11. Πτυχιακή Εργασία (Εαρινό Εξάμηνο) ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ 12Α-9. Ειδικά Θέματα Αρχαιομετρίας - Εργαστήριο 12Α-10. Βυζαντινή Αρχαιολογία: Όψεις της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών, η μαρτυρία των υλικών καταλοίπων 12Α-11. Πτυχιακή Εργασία (Εαρινό Εξάμηνο) ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (Επιλέγονται 4 μαθήματα) 12Ε5:Ψυχολογία – Παιδοψυχολογία 12Ε18: Οικονομική Ιστορία: Από την Αρχαιότητα έως την Σύγχρονη Εποχή 12Ε22: Διαχείριση Αρχαιολογικών Χώρων 12Ε23: Κλασική Αρχαιολογία: Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Τέχνη 12Ε30: Αρχειονομία 12Ε32: Πολιτισμική Διατήρηση και Προβολή των Πολιτισμικών Αγαθών 12Ε33:Αγγλική Γλώσσα – Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 4 12Ε42: Ηλεκτρονική καταγραφή - Ψηφιακή φωτογράφιση Αρχαιολογικών αντικειμένων 12Ε43: Μουσειακή εκπαίδευση 12Ε44: Λαογραφία: Νεοελληνική Παροιμιολογία - Νεοελληνικό Παραμύθι - Δημοτικό Τραγούδι - Λαϊκή Λατρεία 12Ε45: Θεσμοί Διαμόρφωσης του Νεώτερου Ελληνισμού και του Νέου Ελληνικού Κράτους: Εκκλησία - Κοινότητες – Παιδεία 12Ε48: Πολιτισμός και Εκπαίδευση 12Ε54: Γαλλικά 2 12Ε56: Η εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία 12Ε60 : Σύγχρονες τάσεις στις Εικαστικές Τέχνες Παραλλήλως πραγματοποιούνται τα εξής Σεμινάρια:

10

1. Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 1 σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Α΄ Εξαμήνου Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία – Ομηρικά Έπη 2. Αρχαίας Ιστορίας: Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Β΄ Εξαμήνου Αρχαία Ιστορία: Από τις αρχές έως και τους Περσικούς πολέμους 3. Παπυρολογίας σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Γ΄ Εξαμήνου Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική 4. Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Δ΄ Εξαμήνου Πολιτισμός και Εκπαίδευση 5. Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 2 σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Ε΄ Εξαμήνου Αρχαία Ελληνική Γραμματεία : Δραματική Ποίηση 6. Ανάδειξης Πολιτισμικής Κληρονομιάς με σύγχρονες τεχνολογίες σε συνδυασμό με το μάθημα κορμού Στ΄ Εξαμήνου Μουσειολογία και προληπτική συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Περιεχόμενα Μαθημάτων Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών Α΄ Εξάμηνο: 12Κ1:Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία- Ομηρικά Έπη (Μάθημα Κορμού) Ομήρου Οδύσσεια (α1-364, ε1-227, π156-324, ψ153-307, Ομήρου Ιλιάς (ω475-590): Διεξοδική μετάφραση και ερμηνεία των αποσπασμάτων. Σκοπός είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές μια γενική εικόνα της πλοκής και της θεματικής ενότητας των επών- ιδιαίτερα της Οδύσσειας- και να εξοικειωθούν με την ομηρική γλώσσα και τα χαρακτηριστικά στοιχεία της επικής παράδοσης. Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: Όμηρος – ο ποιητής, η προφορική παράδοση, το ομηρικό ζήτημα, γενικά χαρακτηριστικά του έπους. Ησίοδος – εποχή και ποιητής, Θεογονία, Έργα και Ημέραι. Επικός κύκλος. Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση – Λυρική Ποίηση, Ίαμβος, Ελεγεία, Πρώιμη Χορική Ποίηση. Μονωδία. Χορική Λυρική Ποίηση. Πρώιμη Ελληνική Φιλοσοφία. 12Σ1: Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 1 (Σεμινάριο) Αρχαία Ελληνική Θεματογραφία: Διεξοδική συντακτική, γραμματική, ετυμολογική εξέταση επιλεγμένων κειμένων της Αττικής πεζογραφίας. Σκοπός είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τα πεζά κείμενα της Κλασικής περιόδου. Εισαγωγή στην Αρχαία Ιστοριογραφία: Ηρόδοτος, ο πρώτος ιστορικός του δυτικού κόσμου. Βιογραφικά. Διεύρυνση του περιεχομένου της Ιστορίας. Η θεωρία του Jacoby. Η έννοια της πρόνοιας (θείας και ανθρώπινης) στο έργο του «πατέρα της Ιστορίας». Βιβλίο πρώτο. Ερμηνεία κειμένου. 12Κ2: Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές (Μάθημα Κορμού) Έννοια «Ιστορία», στάδια εξέλιξης της ιστορικής επιστήμης από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, κατηγορίες ιστοριογραφίας (πολιτική, στρατιωτική, ποσοτική), διαφορά Θουκυδίδη-Πλουτάρχου, ιστορία και βιογραφία, σχολές των ιστορικών σπουδών τον 19ο και 20ο αιώνα (θετικισμός, γαλλική σχολή- περιοδικό Annales, βρετανική μαρξιστική σχολή, οικονομική και κοινωνική ιστορία, κ.τ.λ.). Σχέσεις της ιστορίας με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες και τα κατά καιρούς θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που προέκυψαν από αυτές. 12Κ3: Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας (Μάθημα Κορμού) Η εισαγωγή αποσκοπεί στην εξοικείωση των πρωτοετών φοιτητών με βασικές αρχές και μεθόδους της τρέχουσας αρχαιολογικής θεωρίας και πράξης. Παρουσιάζεται η θεωρία της επιστήμης από την άποψη της ιστορίας των ανακαλύψεων έως τη σημερινή διάκριση σε Παραδοσιακή Αρχαιολογία και Νέα. Τονίζονται τα αλλεπάλληλα ρεύματα σκέψης του 19ου αι. (ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, οικονομικές θεωρήσεις, ψυχολογία), αλλά και του 20ου (λειτουργισμός/διαδικασία, στρουκτουραλισμός, συμβολισμός ή μετα-διαδικαστικές προσεγγίσεις – Μαρξισμός, Νέο- Μαρξισμός, Φεμινισμός, Κριτική Θεωρία, τέλος Γνωστική Αρχαιολογία). Αναδεικνύεται η συμβολή των θετικών επιστημών στην ενίσχυση των κατ’ εξοχήν αρχαιολογικών εργαλείων (τυπολογία, στρωματογραφία, χρονολόγηση), αλλά και ο ρόλος των διεπιστημονικών προσεγγίσεων (π.χ. εθνοαρχαιολογία, πειραματική αρχαιολογία) στην κατανόηση του

11

παρελθόντος. Επιλεκτική παρουσίαση μελετών (οικιστική εγκατάσταση, χώρος, τοπίο, συμβολισμός, τέχνη, θρησκεία, πολιτισμικά δάνεια). 12Κ4: Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία (Μάθημα Κορμού) Το μάθημα παρουσιάζει την ιστορική εξέλιξη, αναλύει την παραδοσιακή και σύγχρονη μεθοδολογία, και εξετάζει τις μελλοντικές προοπτικές της Επιστήμης της Κλασικής Αρχαιολογίας. Παραφυάς, αρχικά, του περιηγητισμού και του αρχαιοδιφισμού της Αναγέννησης, αλλά και γόνιμη πνευματική ενασχόληση των Ευρωπαίων του 17ου και του 18ου αιώνα, η μελέτη του κλασικού ελληνορωμαϊκού κόσμου επηρέασε την εξέλιξη, τη σκέψη και τη μορφή του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Το μάθημα διαρθρώνεται στις παρακάτω ενότητες: Εισαγωγή: Αρχαιογνωσία και Κοινωνία. Η θέση της Κλασικής Αρχαιολογίας στις Κλασικές Σπουδές. Η Κλασική Αρχαιολογία τον 20ο αιώνα: Ερευνητικές Αρχές, Μεθοδολογικά Εργαλεία, Αρχαιολογική Θεωρία και Προβληματική. Το τέλος του Κλασικού: Η Κλασική Αρχαιολογία μετά τον 20ο αιώνα. Συνοπτική παρουσίαση της εξέλιξης των επιμέρους τομέων της ελληνικής τέχνης (αρχιτεκτονική, γλυπτική, κεραμική) από το 1100 π.Χ. έως τον 4ο αι. π.Χ. 12Κ5: Εισαγωγή στην Αρχαία Ιστορία (Μάθημα Κορμού) Πηγές της αρχαίας ιστορίας: ιστοριογραφία, επιγραφές, νομίσματα, πάπυροι, αρχαιολογικά κατάλοιπα. Μέθοδοι - Τάσεις: από τον 18ον αιώνα έως και σήμερα. Υπό μορφή επισκόπησης: Σχέσεις με τους πολιτισμούς της Εγγύς Ανατολής και της Αιγύπτου, οι κύριες περίοδοι της Ελληνικής ιστορίας (ο Μινωικός και Μυκηναϊκός πολιτισμός, «Σκοτεινοί Αιώνες», αρχαϊκή Ελλάδα, κλασική Ελλάδα, οι διάφορες ηγεμονίες του 4ου αιώνα π.Χ., η άνοδος της Μακεδονίας, οι κατακτήσεις του Αλεξάνδρου και τα Ελληνιστικά βασίλεια). 12Κ6: Εισαγωγή στην Βυζαντινή Ιστορία (Μάθημα Κορμού) Ο όρος «Βυζαντινός», εθνολογική σύνθεση, πληθυσμός και γεωγραφία της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο χαρακτήρας της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ανάπτυξη των βυζαντινών σπουδών και μεθοδολογία. Πηγές: ιστοριογραφία, χρονογραφία, αγιογραφικά κείμενα, αυτοκρατορική νομοθεσία, επίσημα έγγραφα, επιγραφές, νομίσματα, σφραγίδες κ.τ.λ. Διαχωρισμός της βυζαντινής ιστορίας σε περιόδους και υποπεριόδους: η ιστορική εξέλιξη της αυτοκρατορίας με αναφορές σε σημαντικά πολιτικά, θρησκευτικά και στρατιωτικά γεγονότα. Το πρώιμο βυζαντινό κράτος: οι περίοδοι 324-491 και 491-641. Η μεσοβυζαντινή περίοδος: οι «Σκοτεινοί αιώνες» (641-867), η πρώιμη Μακεδονική δυναστεία (867-1025), η περίοδος της αστικής «αριστοκρατίας» (1025-1081), η περίοδος της στρατιωτικής «αριστοκρατίας» (1081-1204). Η υστεροβυζαντινή περίοδος: η Λατινική κυριαρχία (1204-1261), η ανάκτηση και η πτώση της Κωνσταντινουπόλεως (1261-1453). 12Κ7: Εισαγωγή στην Ιστορία της Τέχνης (Μάθημα Κορμού) Μέθοδοι προσέγγισης, βασικές έννοιες και όροι. Η διδασκαλία του μαθήματος έχει ως στόχο να αποκτήσουν οι φοιτητές μια συγκροτημένη εικόνα των αρχών, των μεθόδων και των στόχων της Ιστορίας της Τέχνης, της σχέσης της, τελικά, με την ιστορία. Κύριο αντικείμενο της διδασκαλίας είναι οι βασικές μεθοδολογικές κατευθύνσεις της Ιστορίας της Τέχνης από την Αναγέννηση έως τον 20ο αιώνα, και υποστηρίζεται από συγκεκριμένα, κάθε φορά, παραδείγματα κειμένων και εικόνων (Giorgio Vasari και στυλιστική-τεχνοτροπική μέθοδος, Jacob Burckhardt και πολιτισμική ιστορία, Erwin Panofsky και Εικονογραφική/ Εικονολογική μέθοδος, Κοινωνιολογικές μέθοδοι, Σημειολογία, Στρουκτουραλισμός και Μεταδομισμός, Ψυχαναλυτικές και Φεμινιστικές προσεγγίσεις). Παράλληλα, σε κάθε μάθημα επισημαίνεται η σχέση κάθε μεθοδολογικής προσέγγισης με την ιστορία και την τέχνη της εποχής, κατά την οποία εμφανίστηκε (Αναγέννηση, Μπαρόκ, Κλασικισμός, Ιμπρεσιονισμός και Μετεμπρεσιονισμός, Κυβισμός κα), ενώ αναλύονται, επίσης, οι βασικές έννοιες και όροι, που κάθε μέθοδος εισήγαγε στον λόγο του ιστορικού τέχνης (στυλ και επιδράσεις, ψευδαισθησιακή αναπαράσταση, νατουραλισμός, σύνθεση, προοπτική, sfumato, chiaroscuro, disegno, εικονογραφικό πρότυπο, τεκμηρίωση και τεχνικές ειδημοσύνης, κυκλικό βιολογικό μοντέλο εξέλιξης, έννοια προόδου, Διαφωτισμός και ορθολογισμός, ιδεαλισμός, ιδεολογία κα). 12Κ8: Εισαγωγή στην Βυζαντινή Αρχαιολογία (Μάθημα Κορμού) Παρουσιάζονται στοιχεία του δομημένου περιβάλλοντος (η οργάνωση του χώρου, εκκλησιαστική & κοσμική αρχιτεκτονική, εγκαταστάσεις ύδρευσης, δρόμοι κ.τ.λ.), όλων των εκφάνσεων της τέχνης

12

(μνημειακή ζωγραφική, γλυπτική, χειρόγραφα, εικόνες, μικροτεχνία), αλλά και της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών (κεραμική, ενδυματολογικά στοιχεία, εργαλεία κ.λπ.), με στόχο την εξοικείωση των φοιτητών με το αντικείμενο της βυζαντινής αρχαιολογίας. Τα αρχαιολογικά τεκμήρια θα παρουσιασθούν με σαφή αναφορά στο χώρο εύρεσης/ προέλευσής τους, κατά περιόδους. Παράλληλα, θα γίνει η ένταξή τους στο πλαίσιο των εκάστοτε ιστορικών συνθηκών και θα επιχειρηθεί η ερμηνεία τους υπό αυτό το πρίσμα. Επίσης, παρέχεται συνοπτικό διάγραμμα της ιστορίας της βυζαντινής αρχαιολογίας στην Ελλάδα (αναφορά σε μεγάλες ανασκαφές, αναστηλωτικά προγράμματα και τα βυζαντινά μουσεία στην Ελλάδα). Β΄ Εξάμηνο: 12Κ9: Εισαγωγή στην Προϊστορική Αρχαιολογία: Νεολιθική και Εποχή του Χαλκού (Μάθημα Κορμού) Σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει στους φοιτητές τα χαρακτηριστικά δεδομένα της Αιγαιακής Προϊστορίας, αλλά και τα ερωτήματα που προσιδιάζουν σε κάθε περίοδο, από τις απαρχές (περί το 100.000 π.Χ. Παλαιολιθική Εποχή) έως το τέλος της Εποχής του Χαλκού (περί το 1.100 π.Χ.). Το Παλαιολιθικό υπόβαθρο αντιπαραβάλλεται με τα συναφή δεδομένα της ευρύτερης Μεσογείου, αλλά και με τον χαρακτήρα της επόμενης, Νεολιθικής περιόδου. Προσδιορίζεται το περιεχόμενο της Νεολιθικής του Αιγαίου (περί το 7.000- 4.500 π.Χ.) σε σχέση με την Εγγύς Ανατολή και τη Βαλκανική. Εξετάζεται η ιδιαίτερη συνάφεια μεταξύ Νεολιθικής και Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3η π.Χ. χιλιετία), καθώς και οι ιδιαιτερότητες των αναδυομένων κέντρων της ηπειρωτικής χώρας και των νήσων. Τίθενται ζητήματα ιστορικής ερμηνείας συγκεκριμένων αρχαιολογικών δεδομένων, τόσο της 3ης π.Χ. χιλιετίας (πολιτισμικές ομάδες, κινήσεις φύλων, ταύτιση Πρωτοελλήνων), όσο και της 2ης (ανακτορικοί πολιτισμοί Μινωϊτών και Μυκηναίων), που εν τέλει συνιστούν και διακριτικά γνωρίσματα του Αιγαιακού πολιτισμού. 12Κ10: Αρχαία Ιστορία: Από τις αρχές έως και τους Περσικούς πολέμους (Μάθημα Κορμού) 1100 π.Χ.-479 π.Χ. Πηγές. Ο μινωικός πολιτισμός. O μυκηναϊκός πολιτισμός και η κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων. Ο ελληνικός κόσμος την Εποχή του Σιδήρου· η σημασία των αρχαιολογικών καταλοίπων. Η ομηρική κοινωνία. Ο ελληνικός κόσμος τον 8ο αιώνα π.Χ. (κοινωνικο-οικονομική κατάσταση). Οι Φοίνικες. Η υιοθέτηση και η διάδοση του αλφαβήτου. Φυλές- φατρίες - γένη. Η ανάδυση της πόλης-κράτους. Ο ρόλος της θρησκείας και της λατρείας στη συγκρότηση της πόλης-κράτους. Η φάλαγγα και η πολιτική σημασία της. Η εξέλιξη της πόλης-κράτους και η εμπέδωση της πολιτικής. Ο αποικισμός (φάσεις, αίτια και αποτελέσματα). Η ανάπτυξη του εμπορίου. Πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις κατά τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα. Οι νομοθέτες. Η τυραννία (ποικίλα αίτια ανάλογα με την κάθε περιοχή). Η Μεγάλη Ρήτρα του Λυκούργου. Η διαμόρφωση του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Η δημιουργία μιας κοινωνίας Ομοίων. Περίοικοι και είλωτες. Κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα στην Αθήνα του 6ου αιώνα π.Χ.– το έργο του Σόλωνα (αποκοπή των χρεών, διαίρεση των Αθηναίων σύμφωνα με τον εισόδημά τους). Οι συγκρούσεις στους κόλπους της αθηναϊκής ελίτ και η τυραννίδα του Πεισίστρατου· η φιλολαϊκή πολιτική του. Οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη, οι στόχοι του και η θεμελίωση της αθηναϊκής δημοκρατίας. Νομισματοκοπία και σκοποί της. Το περσικό κράτος, οι σχέσεις των Περσών με τον ελληνικό κόσμο στο τέλος του 6ου και στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα. Περσικοί Πόλεμοι (αίτια και συνέπειες για τον ελληνικό κόσμο). 12Σ2: Σεμινάριο Αρχαίας Ιστορίας: Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων (Σεμινάριο) Πολιτεία. Δίκαιο. Θρησκεία και λατρεία. Η λειτουργία του οίκου. 12Κ11: Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από τις αρχές έως το τέλος της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής (Μάθημα Κορμού) Το αντικείμενο του μαθήματος είναι η παρουσίαση της διαμόρφωσης και της ιστορικής εξέλιξης της Νέας Ελληνικής Γραμματείας κατά την περίοδο που εκτείνεται από τον 11ο αι. έως το 1880. Για τον σκοπό αυτό, αφενός, αξιοποιούνται, τόσο η παραδοσιακή ιστορική προσέγγιση, όσο και η σύγχρονη μεθοδολογία και θεωρητική αντιμετώπιση στην ιστορική επιστήμη της λογοτεχνίας και, αφετέρου, εξετάζονται επιλεγμένα αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα που ανήκουν σε διαφορετικά λογοτεχνικά είδη και λογοτεχνικές περιόδους. Στόχος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με βασικές έννοιες της νεοελληνικής γραμματολογίας (λ.χ. με την ίδια την έννοια της λογοτεχνίας και τις έννοιες λογοτεχνική περίοδος, λογοτεχνικό είδος, λογοτεχνική σχολή κ.ο.κ.) και η συστηματική πρώτη επαφή με τα (ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, κ.τ.λ.) γεγονότα και τα πρόσωπα που συνδέονται αμέσως ή εμμέσως με τη Νέα Ελληνική Γραμματεία και με τα κείμενα που την συγκροτούν.

13

12Κ12: Γλωσσολογία: Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας (Μάθημα Κορμού) Το μάθημα προσφέρει ένα διάγραμμα της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, με έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιόδου. Ειδικότερα θα εξετασθούν: 1. Εισαγωγικά στοιχεία για τις αρχές και τις μεθόδους της ιστορικοσυγκριτικής γλωσσολογίας. 2. Η διαμόρφωση της ελληνικής -ως ξεχωριστής γλώσσας- στο πλαίσιο της ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας και η σχέση της με τις λεγόμενες προελληνικές γλώσσες. 3. Οι περίοδοι και οι πηγές της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας. 4. Τα γραφικά συστήματα (το αρχαιότερο συλλαβικό και το νεώτερο αλφαβητικό) τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για την παράσταση της ελληνικής γλώσσας. 5. Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι. 6. Η βαθμιαία εξαφάνιση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων και η δημιουργία της κοινής. 7. Οι ιδιαιτερότητες της μεσαιωνικής περιόδου της ελληνικής οι οποίες συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της νέας ελληνικής. 12Κ13: Λαογραφία: Εισαγωγή στις Λαογραφικές Σπουδές. Ήθη και Έθιμα (Μάθημα Κορμού) Στη σειρά αυτή των μαθημάτων εξετάζονται ο ορισμός, το περιεχόμενο και ο σκοπός της Λαογραφίας, η διεθνής και ελληνική ονοματοθεσία της, η ταξινόμηση-οργάνωση της λαογραφικής ύλης, οι μέθοδοι της Λαογραφίας, οι θεωρητικές κατευθύνσεις της και οι συναφείς επιστήμες. Ακολουθεί μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην προσέγγιση ελληνικών λαογραφικών θεμάτων. Στη συνέχεια αναπτύσσονται θέματα της εθιμικής Λαογραφίας, όπως: ο κύκλος της ζωής: γέννηση – ανατροφή - γάμος – θάνατος, ήθη και έθιμα, η εθνική ζωή, η καθημερινότητα, το εθιμικό δίκαιο και η θρησκευτική συμπεριφορά.

12Κ14: Εισαγωγή στην Κοινωνική Ανθρωπολογία (Μάθημα Κορμού) Ορισμός και περιεχόμενο της επιστήμης της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Οι συγγενικοί όροι Εθνογραφία και Εθνολογία. Τα κυριότερα θεωρητικά ρεύματα στην Κοινωνική Ανθρωπολογία από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Η ιστορία της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Πελοπόννησο. Η μέθοδος: συμμετοχική παρατήρηση και ποιοτική ανάλυση των δεδομένων. Επιλεκτική παρουσίαση τομέων μελέτης, όπως ο γάμος και στοιχεία συγγένειας, θρησκεία, τελετουργία και μαγεία. Εισαγωγή στους κλάδους της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Υλικού Πολιτισμού και της Ιστορικής Ανθρωπολογίας. 12Κ15: Εισαγωγή στη Νεώτερη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία (Μάθημα Κορμού) Ο Ελληνισμός κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας: Διοίκηση, φορολογία, γαιοκτησία, κοινοτική οργάνωση, συντεχνίες, μετακινήσεις πληθυσμών, εξισλαμισμοί, παιδομάζωμα, εξεγέρσεις. Στην ευρωπαϊκή ιστορία εξετάζονται: οι οικονομικές δραστηριότητες, οι θρησκευτικές εξελίξεις, οι αλλαγές στον τύπο διακυβέρνησης, ο επανασχηματισμός του πολιτικού χάρτη της Ευρώπης, η Αναγέννηση, ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, η Γαλλική και η Βιομηχανική Επανάσταση. Σκοπός των παραδόσεων είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τις έντονες αλλαγές στην οικονομία, την κοινωνία, την ιδεολογία, την πολιτική, τη διπλωματία που σημειώθηκαν στην γηραιά ήπειρο από τον 15ο έως τον 18ο

αιώνα. 12Κ16: Εισαγωγή στη Μουσειολογία (Μάθημα Κορμού) Στόχος του μαθήματος, Μουσειολογία, είναι: Να καθορισθεί το περιεχόμενο της «Μουσειολογίας», και να παρουσιασθούν οι σύγχρονες μουσειολογικές θεωρίες μέσα από τις ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες που τις διαμορφώνουν. Να εξετασθεί η ιστορία των μουσείων στην Ευρώπη κα στην Ελλάδα. Να αναλυθεί η ιστορικότητα της ερμηνείας και η πολυσημία των μουσειακών αντικειμένων. Να προταθούν τρόποι για την καλύτερη επικοινωνία του μουσείου με το κοινό και να δοθεί έμφαση στον εκπαιδευτικό και τον ψυχαγωγικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το μουσείο. Να παρουσιαστούν κριτικά οι αναζητήσεις της σύγχρονης μουσειοπαιδαγωγικής. Γ΄ Εξάμηνο: 12Κ17: Βυζαντινή Φιλολογία (Μάθημα Κορμού) Παρουσίαση επιλεγμένων κειμένων – αντιπροσωπευτικών δειγμάτων των λογοτεχνικών ειδών που ευδοκίμησαν στο Βυζάντιο (ιστοριογραφία, αγιολογία, υμνογραφία, προσωδιακή ποίηση κ.τ.λ.). Επιβίωση – εξέλιξη των αρχαίων ειδών. Νέα είδη. 12Κ18: Λατινική Γραμματεία: Αρχαϊκή και Κλασική περίοδος, 3ος έως 1ος αιώνας π.Χ. (Μάθημα Κορμού) Επισκόπηση της λατινικής γραμματείας της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου (3ος-1ος αι. π.Χ.) με αναφορά σε επιλεγμένα αποσπάσματα από το έργο των κυριότερων συγγραφέων (Έννιος, Πλαύτος, Τερέντιος, Κάτων, Καίσαρ, Κικέρων, Νέπως, Σαλλούστιος, Λουκρήτιος, Κάτουλλος, Βιργίλιος, Οράτιος). Πρόσληψη της ελληνικής από τη λατινική γραμματεία. Αφύπνιση της ιστορικής συνείδησης

14

των Ρωμαίων. Γένεση και ανάπτυξη της ρωμαϊκής ιστοριογραφίας. Άνθηση της λογοτεχνίας επί Οκταβιανού Αυγούστου. 12Κ19: Κλασική Αρχαιολογία: Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης (11ος έως 1ος αιώνας π.Χ.) (Μάθημα Κορμού) Με αφετηρία τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους σκιαγραφούνται οι εξελίξεις στην αρχιτεκτονική, πολεοδομία, γλυπτική και κεραμική κατά τις επιμέρους ιστορικές περιόδους, την αρχαϊκή, την κλασική και την ελληνιστική, τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου όπου ιδρύθηκαν οι αποικίες. Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με την τυπολογική και εικονογραφική εξέλιξη της ελληνικής τέχνης, αλλά και η σκιαγράφηση των προβλημάτων της έρευνας και οι σύγχρονες προσεγγίσεις τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον εντοπισμό των κέντρων παραγωγής και στη διακίνηση (εμπόριο) των προϊόντων της ελληνικής τέχνης, καθώς και σε ζητήματα τεχνογνωσίας, δηλαδή στην παρουσίαση των τεχνικών κατασκευής και διακόσμησης των τέχνεργων και των οικοδομημάτων. 12Κ20: Βυζαντινή Ιστορία: Σχέσεις Βυζαντίου με άλλους λαούς (Μάθημα Κορμού) Διαχρονική εξιστόρηση και ανάλυση των σχέσεων της αυτοκρατορίας με άλλους λαούς της εποχής, σε στρατιωτικό, πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο. Ειδικότερα θα εξετασθούν: 1) Οι βαρβαρικές επιδρομές και η πτώση της ρωμαϊκής Δύσεως (4ος-5ος αιώνας). 2) Σχέσεις της αυτοκρατορίας με τα Δυτικά κράτη. 3) Bυζαντινοπερσικοί πόλεμοι. 4) Η εμφάνιση των Σλάβων και Αβάρων στη χερσόνησο του Αίμου. 5) Η άνοδος του Ισλάμ, οι Άραβες. 6) Οι Βούλγαροι. 7) Οι νότιοι Σλάβοι των δυτικών Βαλκανίων (Σλοβένοι, Κροάτες, Σέρβοι). 8) Οι Ρώσοι. 9) Το Βυζάντιο και οι λαοί της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης: Ούγγροι, Πετσενέγγοι, Ούζοι και Κουμάνοι. 8) Oι Σελτζούκοι Τούρκοι. 9). Η εξάπλωση των Οθωμανών Τούρκων στη Μ. Ασία και στον ευρωπαϊκό χώρο. Η κατάληψη της Βασιλεύουσας. 12Κ21: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: 15ος αιώνας έως την Επανάσταση του 1821 (Μάθημα Κορμού) Η πολιτική οργάνωση, η κοινωνική δομή, ο οικονομικός και καθημερινός βίος του Ελληνισμού την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (εκκλησιαστικοί και κοινοτικοί άρχοντες, Φαναριώτες, συντεχνίες, κλπ). Οι συνθήκες που συνέβαλαν στην προετοιμασία και εκδήλωση της Επανάστασης (προεπαναστατικές κινήσεις, ιδεολογίες, οικονομικές και πολιτικές συγκυρίες). 12Κ22: Ιστορία του Πολιτισμού: Από το 1204 έως και την Ελληνική Επανάσταση (Μάθημα Κορμού) Το εισαγωγικό αυτό μάθημα επιδιώκει να δώσει στους φοιτητές μία γενική εικόνα για τη διαμόρφωση της πολιτισμικής ταυτότητας της νεώτερης Ελλάδας. Εξετάζονται οι όροι πολιτισμός, πολιτισμική κληρονομιά και πολιτισμικό αγαθό, καθορίζονται οι στόχοι της Ιστορίας του Πολιτισμού. Ο ελλαδικός χώρος μετά την Δ΄ Σταυροφορία έως την ελληνική επανάσταση: Φραγκοκρατία, ιπποτική Ρόδος, γενουατική Χίος, Ενετοκρατία στην Κρήτη και στα Επτάνησα, οθωμανική κυριαρχία. Οι πολιτισμικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, κυρίως μέσα από τη μαρτυρία των μνημείων της. Δυτικά μεσαιωνικά μνημεία της Ελλάδας, κρητική και επτανησιακή αναγέννηση, μπαρόκ, μεταβυζαντινή και οθωμανική αρχιτεκτονική. Η ανακάλυψη της ελληνικής αρχαιότητας από τους περιηγητές, ο νεοελληνικός διαφωτισμός και φιλελληνισμός. 12Κ23: Λαογραφία: Κοινωνική συγκρότηση και Υλικός Βίος. Λαϊκή Τέχνη (Μάθημα Κορμού) Στο πλαίσιο του μαθήματος Λαογραφία: Κοινωνική Συγκρότηση και Υλικός Βίος. Λαϊκή Τέχνη, θα διδαχθούν τα εξής : A. Κοινωνική συγκρότηση: Ο φυσικός χώρος. Οι μετακινήσεις των πληθυσμών. Οικιστική δραστηριότητα της παραδοσιακής κοινωνίας. Η οικογένεια. Ευρύτερες ομάδες της παραδοσιακής κοινωνίας. Διοίκηση. Παραγωγή και χρήση των αγαθών. Λαϊκά επαγγέλματα Λαϊκές επιστήμες (μετεωρολογία, λαϊκή ιατρική, αστρολογία, μαντική, μαγεία). B. Λαϊκή Τέχνη: Η λαϊκή τέχνη στο λόγο (Λαϊκή Λογοτεχνία-Φιλολογική Λαογραφία): Αίνιγμα, επωδή, ευχές και κατάρες, παροιμία, δημοτικό τραγούδι, παραμύθι, παραδόσεις, ευτράπελες διηγήσεις, λαογραφικές λέξεις και ονόματα. Η

15

λαϊκή τέχνη στη μουσική, στον χορό, στην ενδυμασία, στην υφαντική –κεντητική, στα κοσμήματα - σκεύη - έπιπλα, στην αρχιτεκτονική, στη ζωγραφική, στο θέατρο, στον κινηματογράφο. 12Κ24: Παλαιογραφία – Κωδικολογία – Διπλωματική (Μάθημα Κορμού) Στόχος του μαθήματος είναι η γνωριμία και η εξοικείωση των φοιτητών με την Ελληνική γραφή κατά την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο μέσω της μελέτης Ελληνικών χειρογράφων κωδίκων και εγγράφων. Θα παρουσιασθούν: α) Έκταση και όρια της Παλαιογραφίας, Κωδικολογίας και Διπλωματικής. β) Υλικά και όργανα γραφής. γ) Μεγαλογράμματη Ελληνική γραφή. δ) Μικρογράμματη Ελληνική γραφή. ε) Συντομογραφίες, Σύμβολα, Συμπλέγματα. στ) Περιγραφή εσωτερικών και εξωτερικών γνωρισμάτων των κωδίκων και των εγγράφων. ζ) Αρχές και μέθοδοι μεταγραφής κειμένου από ομοιότυπα κωδίκων και εγγράφων. 12Σ3: Σεμινάριο Παπυρολογίας (Σεμινάριο) Παπυρολογία είναι ο νεώτερος κλάδος της Παλαιογραφίας που ασχολείται με τη μελέτη του τεράστιου αριθμού παπύρων, που ανακαλύφθηκαν κυρίως τον 19ο αιώνα. Σκοπός του σεμιναρίου είναι η εισαγωγή των φοιτητών στη μελέτη του παπύρου ως υλικού γραφής, καθώς και των κειμένων (κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και έγγραφα), που γράφτηκαν σε αυτό το υλικό έως τον 8ο μ. Χ. αιώνα. Δ΄ Εξάμηνο: 12Κ25: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Ιστοριογραφία (Μάθημα Κορμού) Θουκυδίδου Ιστορία i.21-23, 89-117, ii.71-78, v.84-116. Ξενοφών Ελληνικά I.iv.8-20, II.iii.40-56: Διεξοδική μετάφραση κι ερμηνεία των αποσπασμάτων. Σκοπός είναι να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τη γλώσσα, τη δομή και τη μεθοδολογία των ιστορικών και να κάνουν κριτική αξιολόγηση των ιστορικών πηγών. Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: Θουκυδίδης – Γένεση, περιεχόμενο έργου, γλώσσα και ύφος, μέθοδος, δημηγορίες, χειρόγραφη παράδοση, πηγές και πρόσληψη. Σοφιστές – διδακτικές μέθοδοι και απόψεις, αντιμετώπιση κι επίδραση σοφιστών. Ρητορεία – εισαγωγή στα είδη και τα χαρακτηριστικά τους. Ισοκράτης – Φιλοσοφία και ποιητικό ύφος. Ξενοφών – συνεχιστής του έργου του Θουκυδίδη. 12Κ26: Ιστορία του Πολιτισμού: Από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους έως την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων (Μάθημα Κορμού) Η υλική κυρίως πολιτισμική κληρονομιά του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Με βάση τις ιστορικοσυγκριτικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν επί Καποδίστρια, Όθωνα και Γεωργίου Α΄ θα εξετασθούν: οι αρχές του νεοκλασικισμού στις πρώτες πρωτεύουσες της Ελλάδας (Αίγινα, Ναύπλιο), η καθημερινή ζωή στο Ναύπλιο επί Καποδίστρια, η πρώτη κατοικία του Όθωνα στην Αθήνα (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών), ο νεοκλασικός ρυθμός και το πολεοδομικό σύστημα της νεοϊδρυθείσας πρωτεύουσας, ο νόμος περί προστασίας των αρχαίων και των μνημείων, η ίδρυση του Πανεπιστημίου και των πρώτων αρχαιολογικών φορέων και μουσείων, η αναμόρφωση της «Παλαιάς Ελλάδας» επί Γεωργίου Α΄, το έργο του Ε. Τσίλλερ, η αισθητική του όψιμου 19ου αιώνα και ο πάνδημος κλασικισμός, καθώς και η πολιτισμική διάσταση της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. 12Κ27: Νέα Ελληνική Γραμματεία και Θεωρία της Λογοτεχνίας: Από τη Β΄ Αθηναϊκή Σχολή έως την γενιά του 30 (Μάθημα Κορμού) Η Γενιά του 1880 – Καβάφης – Παρνασσισμός – Παλαμάς (και η ποίηση γύρω και μετά τον Παλαμά). Ηθογραφία: ο ρεαλιστικός και νατουραλιστικός αφηγηματικός λόγος. Η ποίηση και η πεζογραφία έως το 1930 – Θέατρο – Κριτική. Θεωρία της Λογοτεχνίας: Εισαγωγή. Λογοτεχνικό φαινόμενο και Αφηγηματολογία. Πρόσληψη και ερμηνεία (ερμηνευτικές θεωρίες του 20ου αιώνα). 12Κ28: Η Διαχρονία της Ελληνικής Γλώσσας κειμενοκεντρικά (Μάθημα Κορμού) Το μάθημα περιλαμβάνει, με επίκεντρο τον αρχαίο λόγο, διδασκαλία κειμένων της Ελληνικής Γλώσσας όλων των περιόδων, από τον Όμηρο έως σήμερα. Επιδιώκεται να προσδιορισθούν τα στοιχεία της Ελληνικής Γλώσσας (λεξιλογικά, γραμματικά, συντακτικά, εκφραστικά), όπως αυτά εμφανίζονται στα συγκεκριμένα κείμενα, αλλά και όπως συσχετίζονται μεταξύ τους στη διαχρονική τους εξέλιξη μέσα από διαφορετικά κείμενα, δηλαδή πώς τα νεώτερα προκύπτουν από τα παλαιότερα, ώστε να διαπιστωθεί η αδιάλειπτη ενότητα και συνέχεια της γλώσσας και να καταστεί δυνατή, μέσα από παράλληλους συσχετισμούς της Αρχαίας με τη Νέα και της Νέας με την Αρχαία, η βαθύτερη κατανόηση οποιασδήποτε μορφής της και οποιουδήποτε κειμένου της.

16

12Κ29: Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός και Μυκηναϊκός κόσμος (Μάθημα Κορμού) Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται ο μινωικός και ο μυκηναϊκός πολιτισμός κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. Έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη του ανακτορικού συστήματος των δύο πολιτισμών και στις χαρακτηριστικότερες εκδηλώσεις του (χωροταξική οργάνωση, αρχιτεκτονική, γραφειοκρατική οργάνωση, ανακτορικές τέχνες, επίσημη θρησκεία και λατρεία), καθώς και στη διερεύνηση των σχέσεων μινωικού και μυκηναϊκού πολιτισμού αλλά και αυτών με άλλους πολιτισμούς του Αιγαίου και της Εγγύς Ανατολής. Απώτερος στόχος είναι να αποτιμηθεί ο ρόλος της θάλασσας της Ανατολικής Μεσογείου ως συνδετικού κρίκου μεταξύ υψηλών πολιτισμών που άκμασαν στα παράλιά της στο δεύτερο μισό της 2ης π.Χ. χιλιετίας. 12Κ30: Πολιτισμός και Εκπαίδευση (Μάθημα Κορμού) Στόχος του μαθήματος, Πολιτισμός και Εκπαίδευση, είναι: Να διευκρινισθούν οι έννοιες πολιτισμός και εκπαίδευση από την εμφάνισή τους έως σήμερα. Να καταστεί κατανοητό ότι το περιεχόμενο των εννοιών αυτών είναι σύμφυτο με τις εκάστοτε επικρατούσες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και να καταγραφεί ιστορικά η νοηματοδότησή τους. Να εξετασθεί ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει το μουσείο και ο ευρύτερα μουσειακός χώρος, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Να παρουσιαστούν οι θεωρίες της μουσειακής εκπαίδευσης και να προταθούν τεχνικές για τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Να εξεταστούν ειδικές κατηγορίες κοινού (άτομα με ειδικές ανάγκες, μειονότητες, μαθητές σε διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενήλικες, αλλοδαποί και παλιννοστούντες μαθητές) και η ενδεδειγμένη επικοινωνιακή στρατηγική του μουσείου προς αυτές. Το θεωρητικό πλαίσιο επιβεβαιώνεται με Μελέτες Περίπτωσης (Case Studies) για όλες τις ειδικές κατηγορίες κοινού. Να συνειδητοποιηθεί ο ρόλος του πολιτισμού και της εκπαίδευσης σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία έτσι όπως διαμορφώνεται σήμερα. 12Σ4: Σεμινάριο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Σεμινάριο) Το σεμινάριο έχει ως σκοπό την εξοικείωση των φοιτητών με α) το περιεχόμενο του πολιτισμού ως σύστημα προσανατολισμού, στο οποίο μπορούν να αναφερθούν συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με τις αντίστοιχες μορφές ζωής και εκδηλώσεις συμπεριφοράς τους, β) τη διαμόρφωση των σύγχρονων κοινωνιών σε πολυπολιτισμικές και τις συνέπειές της και γ) την εκπαίδευση, ως κατεξοχήν θεσμό στήριξης των ατόμων στις διαδικασίες κοινωνικής και πολιτισμικής τους ένταξης και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην - πλέον - πολυπολιτισμική ελληνική κοινωνία. Επιπλέον, γίνεται συστηματική αναφορά στη διαπολιτισμική εκπαίδευση (στόχοι, αρχές & μοντέλα διαπολιτισμικής αγωγής και μάθησης) και στο δίλημμα των πολιτισμικών διαφορών. Εξετάζονται συνοπτικά, η διαπολιτισμική εκπαίδευση, τόσο σε χώρες της Ευρώπης, όσο και στον ελλαδικό χώρο και εκφράζονται προβληματισμοί και προτάσεις για μελλοντικές εξελίξεις. 12Κ31: Βυζαντινή Αρχαιολογία:Χριστιανισμός και Τέχνη. Από την εμφάνιση της νέας Θρησκείας έως το τέλος της Εικονομαχίας (Μάθημα Κορμού) Παρουσιάζεται η τέχνη των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού καθώς και της πρώιμης βυζαντινής περιόδου συμπεριλαμβανομένων των σκοτεινών αιώνων, κατά την οποία πραγματοποιείται η μετάβαση από τον αρχαίο στον καθεαυτό μεσαιωνικό τρόπο ζωής. Ειδικότερα, θα εξετασθεί η αρχιτεκτονική (κυρίως η εκκλησιαστική), η γλυπτική, η μνημειακή ζωγραφική, η ζωγραφική χειρογράφων και φορητών εικόνων καθώς και η μικροτεχνία της περιόδου [3ος – μέσα 9ου αι.]. 12Κ32: Πολιτισμική Διαχείριση: Διατήρηση Πολιτισμικών Αγαθών και Περιβάλλον (Μάθημα Κορμού) Αρχικά προσδιορίζονται οι όροι Πολιτισμική κληρονομιά, Πολιτισμικό αγαθό και Πολιτισμική Διαχείριση. Στη συνέχεια, το μάθημα αναπτύσσεται στις εξής βασικές ενότητες: Τα πολιτισμικά αγαθά παραλαμβάνονται και παραδίδονται από γενιά σε γενιά ως αναλλοίωτα κειμήλια μιας εποχής και ενός πολιτισμού. Καταλαμβάνουν στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον εξέχουσα θέση, δημιουργώντας και αναδεικνύοντας το φυσικό οικοσύστημα. Η διερεύνηση της σχέσης του φυσικού υπόβαθρου και του πολιτισμικού εποικοδομήματος αποτελεί βασικότατο στοιχείο για τον προσδιορισμό της αστικής φυσιογνωμίας στις σύγχρονες πόλεις. Η επίδραση του περιβάλλοντος σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση, ανάδειξη και προβολή των πολιτισμικών αγαθών. Η βιώσιμη ανάπτυξη με αιχμές την Διακήρυξη του Ρίο των Ηνωμένων Εθνών, το 1992 και το Πρωτόκολλο του Κιότο το 1997 έθεσε τις βάσεις επίτευξης του στόχου. Στο πλαίσιο αυτό η «κοινωνική χρηστικότητα» των πολιτισμικών αγαθών αποτελεί κεφαλαιώδη προτεραιότητα. Ε΄ Εξάμηνο: 12Κ33: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Δραματική Ποίηση (Μάθημα Κορμού)

17

Επιλογή διαφόρων τραγικών και κωμικών αποσπασμάτων (π.χ. Αισχύλου Πέρσαι, Ορέστεια, Σοφοκλή Οιδίπους τύραννος, Οιδίπους επί Κολωνώ, Ευριπίδου Τρωάδες, Βάκχαι, Αριστοφάνη Νεφέλες, Αχαρνής): Διεξοδική μετάφραση και ερμηνεία των κειμένων. Σκοπός είναι να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τη γλώσσα των διαλογικών και χορικών μερών του δράματος, να συγκρίνουν τις προσεγγίσεις και τον χειρισμό του μύθου από τους τραγικούς ποιητές και ν’ αντιληφθούν τον ρόλο της Αριστοφανικής κωμωδίας στην Αθήνα της κλασικής περιόδου. Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: Αρχαίο Ελληνικό Δράμα. Τραγικοί Αγώνες. Τραγωδία – μύθος, πολιτική, θρησκεία. Αισχύλος – έργο και δραματικές τεχνικές, το άτομο και το σύνολο, οι άνθρωποι και οι θεοί. Σοφοκλής – έργο και δραματικές τεχνικές, χορός, τραγικοί χαρακτήρες, συμβολισμός, θρησκεία, πόλις. Ευριπίδης – έργο και τεχνικές, νεωτερισμοί και πρωτοπορία, θέατρο των αντιθέσεων, ψυχολογία και φιλοσοφία. Κωμωδία – χαρακτήρες, θέματα, κωμικό ύφος. Αριστοφάνης – έργο και τεχνικές, θέματα και σάτιρα. 12Σ5: Σεμινάριο Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας 2 (Σεμινάριο) Αρχαία Ελληνική Θεματογραφία: Διεξοδική συντακτική, γραμματική, ετυμολογική εξέταση επιλεγμένων κειμένων της Αττικής ρητορικής. Σκοπός είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τα πεζά κείμενα της Κλασικής περιόδου και η κατανόηση τυπικών συντακτικών και γραμματικών φαινομένων της Αττικής διαλέκτου, όπως ευρέως απαντώνται στους ρήτορες. Εισαγωγή στην Αρχαία Αττική Ρητορεία: Επισκόπηση του βίου και έργου των βασικών αντιπροσώπων των τριών ειδών ρητορείας, πολιτική, δικανική και πανηγυρική (Αντιφών, Ανδοκίδης, Λυσίας, Δημοσθένης, Αισχίνης, Υπερείδης, Λυκούργος, Ισοκράτης). Ανάλυση και ερμηνεία των λόγων, από τους οποίους έχουν επιλεγεί τ’ αποσπάσματα που διδάσκονται. 12Κ34: Νέα Ελληνική Γραμματεία: Από την Γενιά του 30 έως Σήμερα (Μάθημα Κορμού) Γενιά του 30 (Ποίηση – Πεζογραφία – Θέατρο – Κριτική). Μεταπολεμική ποίηση και Πεζογραφία (τάσεις – εκπρόσωποι), Θέατρο, Κριτική. 12Κ35: Ιστορία της Τέχνης: Αναγέννηση – Μπαρόκ (Μάθημα Κορμού) Παράγοντες διαμόρφωσης της τέχνης της Αναγέννησης, του Μπαρόκ και του Μανιερισμού.Οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες και το έργο τους σε συσχετισμό με τις ιστορικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες. 12Ι-1: Βυζαντινή Ιστορία: Πολιτικοί και Εκκλησιαστικοί Θεσμοί (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το βυζαντινό πολίτευμα και το σύστημα λειτουργίας της κρατικής και εκκλησιαστικής διοίκησης της αυτοκρατορίας. Ειδικότερα, θα εξετασθούν: 1) Η πολιτική θεωρία των Βυζαντινών. 2) Ο αυτοκρατορικός θεσμός: προέλευση της αυτοκρατορικής εξουσίας, αυτοκρατορική εκλογή και αναγόρευση, αυτοκρατορική διαδοχή. Πολιτικοί φραγμοί στην αυτοκρατορική απολυταρχία: η Σύγκλητος, οι Δήμοι, ο Στρατός. Κράτος και Εκκλησία. 3) Κεντρική και περιφερειακή διοίκηση. 4) Στρατιωτική διοίκηση: οι ένοπλες δυνάμεις, ο στόλος. 5) Διπλωματία. 6) Οικονομική διοίκηση: κεντρικές και περιφερειακές οικονομικές υπηρεσίες. Φορολογικό σύστημα και κτηματολόγιο των Βυζαντινών. 7) Δικαιοσύνη: απονομή και ποινές. Ο χαρακτήρας του βυζαντινού νομοθετικού οικοδομήματος. 8) Εκκλησιαστική διοίκηση: Πατριαρχεία, Μητροπόλεις, Επισκοπές, κατώτερος κλήρος. 12Ι-2: Αρχαία Ιστορία: Από τους Μηδικούς πολέμου έως και την μάχη της Χαιρώνειας (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Η αθηναϊκή ηγεμονία: πολιτεία – πολιτισμός. Πελοποννησιακός Πόλεμος. Η Σπαρτιατική Ηγεμονία. Ο 4ος π.Χ. αιώνας: οι μεταβολές στο συσχετισμό δυνάμεων. Η Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Η άνοδος των Θηβών. Ο ρόλος των Περσών στα ελληνικά πράγματα. Η παρακμή της Σπάρτης. Η οικονομικο-κοινωνική κατάσταση των πόλεων. Η πολιτική και πολιτιστική ζωή πόλεων εκτός Αθηνών και Σπάρτης. Ο Φίλιππος Β΄ και η άνοδος της Μακεδονίας. 12Α-1: Προϊστορική Αρχαιολογία: Μινωικός Πολιτισμός (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζεται ο μινωικός πολιτισμός, από την εμφάνισή του στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. έως τις επιβιώσεις ορισμένων εκφάνσεών του στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους στην Κρήτη. Εξετάζονται οι γεωγραφικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι ανάδειξης της Κρήτης σε σημαντικό πολιτισμικό κέντρο με ιδιαίτερη φυσιογνωμία ήδη από την 3η π.Χ. χιλιετία και ανιχνεύονται οι λόγοι ανάπτυξης των πρώτων μινωικών ανακτόρων γύρω στο 1900 π.Χ. και της «μινωικής θαλασσοκρατίας» στη διάρκεια των νέων ανακτόρων, μέσω των σημαντικότερων χαρακτηριστικών

18

γνωρισμάτων στην οικιστική οργάνωση, την αρχιτεκτονική, την οικονομική και κοινωνική οργάνωση, με έμφαση στη γραφή και στα ταφικά έθιμα αντίστοιχα, τις τέχνες και τη θρησκεία. Τέλος, εξετάζεται η εξαφάνιση του μινωικού ανακτορικού συστήματος και η πολιτισμική εικόνα της Κρήτης ως επαρχίας, πλέον, του μυκηναϊκού κόσμου από τον 14ο π.Χ. αι. και εξής. 12Α-2: Κλασική Αρχαιολογία: Η Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το μάθημα διαρθρώνεται σε δύο ενότητες: ο στόχος της πρώτης είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές μία σφαιρική άποψη των αρχαιολογικών κατάλοιπων των Γεωμετρικών χρόνων που έχουν εντοπιστεί στον ελλαδικό χώρο εντάσσοντάς τα στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο της ανατολικής Μεσογείου, και παράλληλα, να επεκτείνουν τη γνώση τους σε θέματα αρχιτεκτονικής (δημόσιας και ιδιωτικής), πλαστικής, κεραμικής και μεταλλοτεχνίας της ίδιας περιόδου. Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει την εξέλιξη των επιμέρους τομέων της ελληνικής τέχνης κατά τους Αρχαϊκούς χρόνους (7ος-6ος αιώνας π.Χ.) σε συσχετισμό με τις ιστορικές ανακατατάξεις της περιόδου, και την ανάδειξη της σχέσεών τους με την τέχνη που αναπτύχθηκε ταυτόχρονα στις περιφερειακές περιοχές του ελληνικού κόσμου (νότια Ιταλία και Σικελία, βόρεια Αφρική, Εύξεινο Πόντο, Μ. Ασία) όπου ιδρύθηκαν ελληνικές αποικίες. 12Ε1: Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία (Μάθημα Επιλογής) Στο μάθημα θα παρουσιασθεί μια επισκόπηση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας από τις απαρχές της έως τους στωικούς. Η εξέταση του φιλοσοφικού στοχασμού θα κινηθεί πρώτιστα στο δίπολο οντολογία-γνωσιολογία και ηθική, λαμβανομένης υπόψη και της χρονολογικής εξέλιξης. Συγκεκριμένα, θα παρουσιασθεί ο τρόπος θεμελίωσης της φιλοσοφίας ως επιστήμης γενικά, αλλά και των επιμέρους κλάδων της μέσα από το έργο των σχολών και των σπουδαιότερων εκπροσώπων τους. Αρχικά εξετάζεται η οντολογία και γνωσιολογία των προσωκρατικών, με έμφαση στους Θαλή, Αναξίμανδρο, Αναξιμένη, Ηράκλειτο, Παρμενίδη, Ζήνωνα, Δημόκριτο και Πυθαγόρα. Ύστερα παρουσιάζονται οι αντιλήψεις των Σοφιστών, του Σωκράτους, του Πλάτωνος, του Αριστοτέλους και των Σκεπτικών. Στην ηθική η έναρξη γίνεται από τους Σοφιστές και τον Σωκράτη. Στην συνέχεια αναλύονται οι θέσεις του Πλάτωνος, και του Αριστοτέλους. Μετά από αυτούς εξετάζονται οι θεωρίες του ηδονισμού και η στωική φιλοσοφία. Τέλος, παρουσιάζεται η εξέλιξη των απόψεων των προαναφερθέντων φιλοσόφων και σχολών στη ρωμαϊκή εποχή έως τις απαρχές της βυζαντινής αυτοκρατορίας και με κατακλείδα το ρεύμα του νεοπλατωνισμού. Σκοπός του μαθήματος είναι η απόκτηση μιας στέρεας γνώσης για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία, η οποία θα συντελέσει στην πληρέστερη κατανόηση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Επίσης, η ανάδειξη της γονιμότητας των ιδεών, οι οποίες δεν έπαψαν ποτέ να τροφοδοτούν τον ανθρώπινο στοχασμό, και η καλλιέργεια του ορθολογισμού. Η διδασκαλία του μαθήματος θα στηριχθεί σε σημαντικό βαθμό στα πρωτότυπα κείμενα. 12Ε2: Ελληνική-Ρωμαϊκή Νομισματική (Μάθημα Επιλογής) Τα νομίσματα βρίσκονται πλούσια σε ανασκαφές και ο έλληνας αρχαιολόγος ή ιστορικός είναι υποχρεωμένος να τα ταξινομήσει, να τα χρονολογήσει, να τα διαφυλάξει και σε τελική ανάλυση να τα μελετήσει και να τα εντάξει στην ιστορία μιας περιοχής, ενός τόπου, ενός μνημείου. Το συγκεκριμένο μάθημα κατά γνωστικό αντικείμενο περιλαμβάνει: Ελληνική νομισματική: 1) Η προκερματική περίοδος ή η περίοδος του αντιπραγματισμού. 2) Η γένεση του κερματόμορφου νομίσματος: πρώτες ύλες και τεχνικές παραγωγής. 3) Σταθμοί στην εξέλιξη της νομισματοκοπίας των αρχαϊκών χρόνων. 4) Σταθμοί στην εξέλιξη της νομισματοκοπίας των κλασικών χρόνων. 5) Σταθμοί στην εξέλιξη της νομισματοκοπίας των ελληνιστικών χρόνων. 6) Η νομισματική μαρτυρία ως άμεση πηγή της ιστορίας: μεθοδολογικές προσεγγίσεις και πεδία έρευνας. Ρωμαϊκή νομισματική: 1) Σταθμοί στην εξέλιξη του πρώιμου ρωμαϊκού νομισματικού συστήματος (3ος αι. π.X- 1ος αι. π.X.). 2) Το ρωμαϊκό νομισματικό σύστημα κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος αι. π.X- αρχές 4ου αι. μ.X.). 3) Οργάνωση και λειτουργία των νομισματοκοπείων του ρωμαϊκού κράτους: διοικητική διάρθρωση, έλεγχος παραγωγής, τεχνολογία. 4) Η εικονογραφία των ρωμαϊκών νομισμάτων. 5) Η νομισματοκοπία των ελληνικών πόλεων κατά τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. 12Ε3: Εισαγωγή στην Καστρολογία -Οχυρωματική- Στοιχεία συντήρησης και αναστήλωσης των Κάστρων (Μάθημα Επιλογής)

19

Στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού επιχειρείται μια γενική επισκόπηση των οχυρώσεων, της λειτουργίας και της σχέσης τους με την κοινωνία που τις δημιούργησε. Η επισκόπηση αυτή γίνεται αφενός χρονολογικά και αφετέρου γεωγραφικά, προσπαθώντας να καλύψει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο εύρος τα σωζόμενα μνημεία. Επίσης, σε κάθε εποχή εξετάζονται επιλεκτικά σημαντικά αρχιτεκτονήματα που αποτελούν σταθμούς για την εξέλιξη και την κατανόηση της πολεμικής τέχνης. Το κέντρο βάρους πέφτει στους πολιτισμούς της Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής (Αρχαία Ελλάδα, Ρώμη, Βυζάντιο, μεσαιωνική Δύση, σταυροφορικά βασίλεια, νεώτερα κράτη) με καταληκτικό σημείο τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ μνεία γίνεται και στην οχυρωματική άλλων πολιτισμών. Θα αναφερθούν στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη των επιθετικών και αμυντικών όπλων, ενώ θα γίνει μια πρώτη προσέγγιση στο πρόβλημα των φθορών και της συντήρησης των αμυντικών κατασκευών του παρελθόντος. Εξετάζονται κατόπιν αναστηλωτικές εργασίες σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, με στόχο να γίνουν κατανοητές οι αρχές της αναστήλωσης, αλλά και η σκοπιμότητα που σε κάθε περίπτωση εξυπηρετήθηκε. Γίνεται τέλος αναφορά στις σύγχρονες αρχές αναστήλωσης και σε παραδείγματα εφαρμογών τους από την Ελλάδα και την Ευρώπη μέσα στο πλαίσιο της διαχείρισης των κάστρων ως πολιτισμικών αγαθών. Εξετάζονται ζητήματα που άπτονται τόσο πρακτικών όσο και θεωρητικών θεμάτων, όπως η χρήση νέων υλικών, η διάκριση των επεμβάσεων, η ανάκτηση και τα όρια της αναστήλωσης, η επέμβαση για τις ανάγκες επανάχρησης, κ.τ.λ. 12Ε4: Εισαγωγή στην Ενάλια Αρχαιολογία (Μάθημα Επιλογής) Στο μάθημα αυτό γίνεται ιστορική αναδρομή των υ/β αρχαιολογικών ερευνών και επισημαίνεται η ανάπτυξη του κλάδου υ/β αρχαιολογίας, οι θεωρίες και οι μεγάλες υ/β ανασκαφές. Ειδικότερα, εξετάζεται: η Ναυτική Ιστορία (ιστορικό υπόβαθρο Μεσογείου από την Προϊστορία έως τους σύγχρονους χρόνους), η αρχαία ναυσιπλοΐα (θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι Μεσογείου, ναυτική τακτική, φορτία, οικονομία κ.τ.λ.), η αρχαία ναυπηγική και αρχαιολογία πλοίου (τύποι πλοίων, ναυπηγική τεχνολογία, εξοπλισμοί και εξαρτήματα πλοίων κ.τ.λ.), τα ναυάγια (γνωστές μεγάλες υ/β ανασκαφές στην Μεσόγειο), η Αρχαιολογία λιμενικών εγκαταστάσεων, οι βυθισμένοι οικισμοί (λιμναίοι οικισμοί, στοιχεία γεωαρχαιολογίας κ.τ.λ.), καθώς και οι άγκυρες-αμφορείς (πίνακες αμφορέων DRESSEL, Lamboglia κ.τ.λ.)- διάφορα αντικείμενα. 12Ε6: Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού (Μάθημα Επιλογής) Για την εξιστόρηση της ιστορίας του ευρωπαϊκού πολιτισμού προέχει ο καθορισμός της έννοιας Ευρωπαίος, τον οποίο επεχείρησε για πρώτη φορά ο Francis Bacon το 1623. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η παρουσίαση των πνευματικών και ιστορικών καμπών στην πορεία του χρόνου, οι οποίες καθόρισαν την ευρωπαϊκή φυσιογνωμία, η οποία δεν περιορίσθηκε στον γεωγραφικό χώρο της γηραιάς ηπείρου, αλλά εξακτινώθηκε και στα ευρωγενή κράτη της υφηλίου. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα εξετασθούν οι πολιτισμοί εκείνοι που χαρακτηρίζονται από μια συναίσθηση του ανήκειν σε μια ευρωπαϊκή κοινότητα, έστω και σε πρωτόλεια μορφή, γεγονός που αρχίζει να γίνεται αντιληπτό από την αντιπαράθεση του αρχαίου ελληνικού κόσμου με την Ασία. Επίσης, το μάθημα στοχεύει στην ανάδειξη της πολυπολιτισμικότητας στον ευρωπαϊκό χώρο, πίσω από την οποία θα αναζητηθούν τα βασικά κοινά χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό σε κάθε ιστορική περίοδο. 12Ε7: Παλαιογραφία – Κωδικολογία - Διπλωματική (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος είναι η γνωριμία και η εξοικείωση των φοιτητών με την Ελληνική γραφή κατά την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο μέσω της μελέτης Ελληνικών χειρογράφων κωδίκων και εγγράφων. Θα παρουσιασθούν: α) Έκταση και όρια της Παλαιογραφίας, Κωδικολογίας και Διπλωματικής. β) Υλικά και όργανα γραφής. γ) Μεγαλογράμματη Ελληνική γραφή. δ) Μικρογράμματη Ελληνική γραφή. ε) Συντομογραφίες, Σύμβολα, Συμπλέγματα. στ) Περιγραφή εσωτερικών και εξωτερικών γνωρισμάτων των κωδίκων και των εγγράφων. ζ) Αρχές και μέθοδοι μεταγραφής κειμένου από ομοιότυπα κωδίκων και εγγράφων. 12Ε9: Αγγλική Γλώσσα-Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 1 (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα αυτό έχει ως σκοπό την εξοικείωση των φοιτητών με τις δομές και τις ιδιαιτερότητες της Αγγλικής γλώσσας και την ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων για την ανάπτυξη και παραγωγή της. Επίσης, θα δοθεί ιδιαίτερη βάση στα γλωσσικά χαρακτηριστικά του ακαδημαϊκού λόγου, καθώς δευτερεύων στόχος του μαθήματος είναι η κάλυψη των επικοινωνιακών αναγκών των φοιτητών ως μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Τέλος, μέσα από επιλεγμένα κείμενα, άρθρα και ειδικά διαμορφωμένα γλωσσάρια θα διδαχθεί η ειδική ορολογία που χρησιμοποιείται τόσο στις αρχαιολογικές όσο και στις ιστορικές σπουδές. 12Ε15: Αρχαία Θέατρα (Μάθημα Επιλογής)

20

Σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει αναλυτικά μια από τις σημαντικότερες μορφές της αρχιτεκτονικής της αρχαιότητας, τα Αρχαία Θέατρα. Αναλυτικά παρουσιάζονται η ιστορία των αρχαίων θεάτρων από τη στιγμή που εμφανίστηκαν έως σήμερα, η αρχιτεκτονική εξέλιξή τους στο χρόνο σε σχέση με την εξέλιξη της θεατρικής τέχνης και οι διαφορετικές χρήσεις τους εντός και εκτός ελλαδικού χώρου. Εξετάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα θεάτρων και συγκρίνονται με άλλα έργα αρχιτεκτονικής προκειμένου να επισημανθούν οι κατασκευαστικές τους ιδιαιτερότητες. Τέλος, η λειτουργία των θεάτρων εντάσσεται στο ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο κάθε περιόδου. 12Ε20: Σύγχρονος Ελληνικός Πολιτισμός (Μάθημα Επιλογής) Στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα ιδεολογικά ρεύματα, που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα μέσα κυρίως, από το έργο και την πολιτεία των πρωταγωνιστών τους. Επίσης εξετάζεται το πλέγμα των ρευμάτων αυτών σε σχέση με τα αντίστοιχα κινήματα στον Δυτικό Κόσμο και σε συνάρτηση πάντα με τα βασικά χαρακτηριστικά και τα ιδεώδη τους. 12Ε26: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (Ιστορικά κείμενα) (Μάθημα Επιλογής) Με σημείο αναφοράς τους δύο μεγάλους εκπροσώπους της ιστοριογραφίας, Ηρόδοτο και Θουκυδίδη, το συγκεκριμένο μάθημα θα επεκταθεί στην μεθοδολογία και το έργο μεταγενέστερων ιστορικών, όπως π.χ. Ξενοφών, Πλούταρχος, Διόδωρος ο Σικελιώτης, Πολύβιος. Το μάθημα περιλαμβάνει την λεπτομερή ανάλυση και συγκριτική μελέτη αποσπασμάτων, ώστε να δοθεί μια πλήρης εικόνα της εξέλιξης του είδους της ιστοριογραφίας. 12Ε36: Ιστορία της Πελοποννήσου: Αρχαιότητα έως και τον 4ο μ.Χ. αιώνα (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα παρουσιάζει την γεωγραφία της Πελοποννήσου, τονίζοντας τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά που επηρέασαν την πορεία της ιστορίας της περιοχής. Στην συνέχεια, ξεκινώντας από την πτώση του Μυκηναϊκού κόσμου, εξετάζει τις εξελίξεις κατά τους ‘Σκοτεινούς Αιώνες’ στην Πελοπόννησο και την γένεση της πόλης-κράτους. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στα πρώιμα βήματα της πολιτικής και συνταγματικής εξέλιξης της Σπάρτης και στην επέκτασή της στην Λακωνία και στην Μεσσηνία, ενώ παρουσιάζονται τα κοινωνικά προβλήματα και οι εντάσεις στην Σπάρτη κατά τον 5ον και 4ον αιώνα π.Χ.. Η αρχαϊκή και κλασική ιστορία των άλλων μεγάλων πόλεων της Πελοποννήσου, της Κορίνθου και του Άργους, καθώς και άλλων, μικρότερων πόλεων εξετάζεται και εντάσσεται στο πλαίσιο των σχέσεών τους με την Σπάρτη και το κοινό της. Εν συνεχεία το μάθημα εξετάζει την ηγεμονία της Θήβας και τις επιπτώσεις που είχε πάνω στην Πελοπόννησο, ιδιαίτερα αυτές που οδήγησαν στην ίδρυση της Μεσσήνης. Τέλος, παρουσιάζεται ο ρόλος που έπαιξε η άνοδος της Μακεδονίας επί του Φιλίππου Β΄ στην πολιτική σκηνή της Πελοποννήσου. Άλλα θέματα που εξετάζει το μάθημα αποτελούν οι τοπικές λατρείες και η τέχνη της Πελοποννήσου. 12Ε39: Βυζαντινός Πολιτισμός (Μάθημα Επιλογής) Πολιτική σκέψη στο Βυζάντιο (πολιτειακές επιλογές, η εικόνα του ιδανικού ηγεμόνα, αυτοκρατορική ιδεολογία, πορεία προς τον θρόνο). Η οργάνωση της κεντρικής αυτοκρατορικής διοίκησης (αξίαι δια βραβείων, αξίαι δια λόγου). Ο βυζαντινός άνθρωπος ενώπιον του Νόμου (νομοθεσία, οργάνωση δικαστηρίων, απονομή δικαιοσύνης, έγκλημα και τιμωρία στο Βυζάντιο). Όψεις της πνευματικής συγκρότησης του βυζαντινού ανθρώπου. Παιδεία και αισθητική αγωγή του βυζαντινού ανθρώπου. Η έννοια του χώρου στον βυζαντινό άνθρωπο (αστικός και περιβάλλων χώρος). Η θέση της γυναίκας στην βυζαντινή κοινωνία. Η βυζαντινή οικογένεια και ο κύκλος της ζωής (δομή της οικογένειας, η ανατροφή των παιδιών, ο γάμος, η γέννηση, ο θάνατος). 12Ε49: Πληροφορική 1 (Μάθημα Επιλογής) Πληροφορική και Επικοινωνίες στις Ανθρωπιστικές Σπουδές για τη διαχείριση των Αγαθών του Πολιτισμού :Το μάθημα περιλαμβάνει μια γενική εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ηλεκτρονικών υπολογιστών του τρόπου λειτουργίας τους, όπως και μερικών χρήσιμων εφαρμογών (Office, Photoshop, Filemaker pro, Genopro, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, λογισμικά παρουσιάσεων, hypertex κ.α.) με σκοπό να διευκολύνει τις ανθρωπιστικές επιστήμες στο πολυδιάστατο έργο τους. Συνάμα διδάσκονται και τεχνικές που εξασφαλίζουν την σωστή λειτουργία και διαχείριση του ηλεκτρονικού μέσου. Πρωταρχικός στόχος του μαθήματος είναι να καταδειχθεί η Παγκοσμιοποίηση της Γνώσης καθώς και η διάδραση μεταξύ του υπολογιστή και των επιστημόνων που σχετίζονται με τον πολιτισμό (Ανθρωπολόγων, Αρχαιολόγων κ.τ.λ.) ως αναγκαία προϋπόθεση προσαρμογής στα νέα δεδομένα της ψηφιακής τεχνολογίας. 12Ε51: Γερμανικά 1 (Μάθημα Επιλογής)

21

Το μάθημα «Γερμανικά 1» έχει στόχο την εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές δομές της γερμανικής γλώσσας (γραμματική – συντακτικό – λεξιλόγιο), την ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων για την παραγωγή της (επεξεργασία κειμένων, ασκήσεις, γραπτός και προφορικός λόγος) και την εισαγωγή στην ορολογία της επιστήμης τους. Επίσης η διδασκαλία συμπεριλαμβάνει την γνωριμία των φοιτητών με τον γερμανικό πολιτισμό και την γερμανική κουλτούρα. 12Ε57: Αρχαιολογία και Τέχνη των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών Χρόνων (Μάθημα Επιλογής) Με αφετηρία τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους εξετάζονται διεξοδικά η αρχιτεκτονική, η πολεοδομία, η γλυπτική και κεραμική της Γεωμετρικής και Αρχαϊκής Εποχής, τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου όπου ιδρύθηκαν οι αποικίες. Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με την τυπολογική και εικονογραφική εξέλιξη της ελληνικής τέχνης σε αυτές τις περιόδους, αλλά και η σκιαγράφηση των προβλημάτων της έρευνας και οι σύγχρονες προσεγγίσεις τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον εντοπισμό των κέντρων παραγωγής και στη διακίνηση (εμπόριο) των προϊόντων της ελληνικής τέχνης και τεχνογνωσίας, δηλαδή στην παρουσίαση των τεχνικών κατασκευής και διακόσμησης των τέχνεργων και των οικοδομημάτων. Στ΄ Εξάμηνο: 12Κ36: Λατινική Γραμματεία: Ύστερη Κλασική και Μετακλασική περίοδος 1ος έως και 4ος αιώνας μ.Χ. (Μάθημα Κορμού) Επισκόπηση της λατινικής γραμματείας της ύστερης κλασικής και μετακλασικής περιόδου (1ος-4ος αι. μ.Χ.) με αναφορά σε επιλεγμένα αποσπάσματα από το έργο των κυριότερων συγγραφέων (Λίβιος, Οβίδιος, Τάκιτος, Πλίνιος, Σουητώνιος, Σενέκας, Πέρσιος, Γιουβενάλης, Μαρτιάλης, Λουκανός). Εξέλιξη της ρωμαϊκής ιστοριογραφίας. Εθνογραφία. Βιογραφία. Αρχαϊσμός. Κριτική της κοινωνικής παρακμής. 12Κ37: Μουσειολογία και προληπτική συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (Μάθημα Κορμού) Γίνεται μία ιστορική αναδρομή στον τομέα της επιστήμης των μουσείων. Το Μουσείο ως θεσμός στον χώρο και στον χρόνο, ως κέντρο έρευνας, τεκμηρίωσης και συντήρησης, φύλακας της πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών, συμβολή στην εκπαίδευση και πολιτιστική καλλιέργεια, το μέλλον της μουσειολογίας στη θεωρία και στην πράξη. Δίνεται μία γενική εικόνα των εννοιών και των μεθόδων της μουσειακής έρευνας, της συντήρησης και της παρουσίασης των εκθεμάτων. Επίσης αναλύονται πρακτικοί τρόποι προφύλαξης των μουσειακών αντικειμένων και του ανασκαφικού υλικού, όπως επιδράσεις του μουσειακού περιβάλλοντος από τον φωτισμό, την υγρασία, τη θερμοκρασία, τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, τους ήχους και οι βασικές αρχές για την προληπτική συντήρηση αρχαιολογικών αντικειμένων στον χώρο των ανασκαφών. 12Σ6: Σεμινάριο Ανάδειξης Πολιτισμικής Κληρονομιάς με σύγχρονες τεχνολογίες (Σεμινάριο) Στόχος του Σεμιναρίου είναι: Οι σπουδαστές να γνωρίσουν το ευρύ πεδίο εφαρμογών των νέων τεχνολογιών στον πολιτισμικό χώρο από την καταγραφή, την τεκμηρίωση και την πολύπλοκη σύνδεση των πληροφοριών έως τα δραστικά πολυμέσα και τις εικονικές εκθέσεις στο διαδίκτυο. Να κατανοήσουν τα νοήματα και τις αξίες, που επιβάλλει ο ηλεκτρονικός χώρος και να εξοικειωθούν με τις δυνατότητες, που προσφέρουν οι σύγχρονες τεχνολογίες στην ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς. 12Κ38: Πολιτισμική Διαχείριση: Αντικείμενο και Μέθοδος (Μάθημα Κορμού) Πολιτισμική κληρονομιά: προσδιορισμός του όρου κατά το διεθνές, κοινοτικό και εγχώριο δίκαιο. Πολιτισμικό αγαθό: προσδιορισμός του όρου κατά το διεθνές, κοινοτικό και εγχώριο δίκαιο. Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, οικισμοί, υλική και πνευματική πολιτισμική κληρονομιά, υλικά και άυλα πολιτισμικά αγαθά. Διαφύλαξη, προβολή και διαχείρισή τους. Η έννοια του μνημείου τέχνης και η σχετική νομοθεσία στην Ελλάδα. Η ιστορία των αρχαιολογικών θεσμών-οργανισμών στην Ελλάδα. Κοινωνική απήχηση και ηθική της πολιτισμικής διαχείρισης. 12Ι-3: Βυζαντινή Ιστορία: Κοινωνία και Οικονομία (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Δομές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των Βυζαντινών, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο. Ειδικότερα, θα εξετασθούν: 1)Γενικά χαρακτηριστικά της βυζαντινής κοινωνίας. Εξέλιξη των κοινωνικών δομών. Διαφορές στην κοινωνική διάθρωση του Βυζαντίου και των κρατών της δυτικής Ευρώπης. Το πρόβλημα της βυζαντινής «φεουδαρχίας». 2)Γενικά χαρακτηριστικά της οικονομικής κατάστασης της βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά περιόδους. Ο κρατικός προϋπολογισμός. 3)Οι βυζαντινές πόλεις. 4)Αστική οικονομία. 5)Ύπαιθρος και αγροτικός πληθυσμός. 6)Αγροτική οικονομία.

22

7)Διεθνές εμπόριο. 8)Η παρουσία Ιταλών εμπόρων στην ανατολική Μεσόγειο και οι αλλαγές στις τάσεις του διεθνούς εμπορίου. 12Ι-4: Αρχαία Ιστορία: Από τον Μ. Αλέξανδρο έως το Άκτιο (31π.Χ.) (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Η εκστρατεία και η αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου. Οι συγκρούσεις των Διαδόχων και η διαμόρφωση των ελληνιστικών βασιλείων. Σχέσεις βασιλέων και πόλεων. Η φύση της μοναρχίας. Οι νέες τάσεις στη θρησκεία. Η λογοτεχνία και η ανάπτυξη των φιλολογικών μελετών. Η διοίκηση και η κοινωνία των βασιλείων. Συμπολιτείες: η οργάνωσή τους και οι σχέσεις τους με τη Μακεδονία. Η πορεία προς τη ρωμαϊκή κατάκτηση. 12Ι-5: Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Από την Επανάσταση του 1821 έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το μάθημα παρουσιάζει τα σημαντικότερα πολιτικά και πολιτειακά γεγονότα, τις διεργασίες και τις εξελίξεις που σημειώθηκαν στο νεοελληνικό κράτος την περίοδο αυτή, την ανάπτυξη της οικονομίας, τη διαμόρφωση της νεοελληνικής κοινωνίας, την πληθυσμιακή και εδαφική αύξηση του κράτους, τον αγροτικό χώρο, τις ιδεολογίες που αναπτύχθηκαν (Εθνικισμός, Μεγάλη Ιδέα), τις σχέσεις των βαλκανικών λαών. 12Α-3: Προϊστορική Αρχαιολογία: Μυκηναϊκός Κόσμος (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Σκοπός του μαθήματος είναι να δοθεί το ιστορικό περίγραμμα του μυκηναϊκού πολιτισμού, από την εμφάνισή του το 1600 π.Χ. έως την πλήρη αποδυνάμωσή του το 1050 π.Χ. περίπου. Εξετάζονται η προέλευση και οι παράγοντες εδραίωσης του μυκηναϊκού πολιτισμού (1600-1400 π.Χ.), οι συνθήκες μέγιστης εξάπλωσης και ακμής του (1400-1200 π.Χ.) με την υιοθέτηση ενός συγκεντρωτικού ανακτορικού συστήματος και τέλος, η εξασθένηση και η σταδιακή παρακμή του μετά την κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος. Σε καθεμιά από τις προαναφερόμενες φάσεις αναλύονται η τοπογραφία, η χωροταξική οργάνωση και η αρχιτεκτονική, η οικονομία, η κοινωνική οργάνωση, η θρησκεία και η τέχνη του μυκηναϊκού κόσμου. 12Α-4: Κλασική Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Κλασικής περιόδου (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Παρουσιάζεται η φυσιογνωμία της κλασικής τέχνης (5ος-4ος αι. π.Χ.) μέσα από τη λεπτομερή μελέτη της αρχιτεκτονικής (ρυθμοί, ναοδομία, οικιστική, κτήρια ειδικής χρήσης), της γλυπτικής (ολόγλυφα, ανάγλυφα έργα, αρχιτεκτονική γλυπτική), της κεραμικής, της ζωγραφικής, της μικροτεχνίας και σκιαγραφούνται οι καινοτομίες της. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ένταξη των μνημείων στο ιστορικό τους πλαίσιο, ώστε να αναδειχθούν πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές πτυχές της περιόδου. 12Α-5: Εισαγωγή στην Αρχαιομετρία (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Η αρχαιομετρία χρησιμοποιεί τις μεθόδους και τεχνικές των φυσικών επιστημών και τις εφαρμόζει στην αρχαιολογία ξεκινώντας από την παλαιολιθική εποχή. Συγκεκριμένα εφαρμόζονται σε υλικά αρχαιολογικής προέλευσης (τέχνεργα, περιβαλλοντικά σχετιζόμενα με τον άνθρωπο και μνημεία) με σκοπό την επίλυση προβλημάτων που αφορούν τη χρονολογία, τη σύσταση υλικών, την προέλευσή τους, τη διαπίστωση των ομοιοτήτων και διαφορών τους, τον εντοπισμό τους χωρίς ανασκαφή, την ερμηνεία του προσανατολισμού μνημείων, την ανασύσταση του παλαιοπεριβάλλοντος και του οικοσυστήματος του πρώιμου ανθρώπου, την εξερευνητική τους ικανότητα (ναυσιπλοΐα, εμπόριο), την οικονομική, κοινωνική και λατρευτική τους δομή. Η επίλυση αυτών των προβλημάτων επιτυγχάνεται μέσα από ποικίλες αναλύσεις και εξειδικευμένες μετρήσεις, όπως π.χ. ανάλυση ταφικών κτερισμάτων, ανίχνευση αρχαίας τροφής σε κεραμεικά, προσανατολισμός ιδιόμορφων μνημείων προς τον ήλιο και λαμπρά αστέρια, αναλύσεις υλικών που μεταφέρονται από μακρινές αποστάσεις με πλοία, αναλύσεις φυσικών υπολειμμάτων του ανθρώπου, αναγνώριση κατοικίδιων ζώων και γεωργικής παραγωγής από αναλύσεις γύρεως (παλυνολογία), βιολογικές και ανθρωπολογικές μετρήσεις σκελετικών υπολειμμάτων. Εκτός από τις εφαρμογές η αρχαιομετρία αναπτύσσει και έρευνα σε νέες μεθόδους και υλικά με σκοπό τη βελτίωση των σφαλμάτων, την αύξηση της ακρίβειας και κατά συνέπεια της αξιοπιστίας. Τα παραπάνω εξετάζονται με παραδείγματα και θεμελιώνονται σε εισαγωγικό επίπεδο οι βασικές γνώσεις στις αρχαιολογικές επιστήμες. Γίνεται σύντομη αναφορά σε μεθόδους χρονολόγησης, προσδιορισμού της χημικής σύστασης αρχαιολογικών αντικειμένων, στις μεθόδους εντοπισμού

23

θαμμένων μνημείων, στην αρχαία τεχνολογία, στις σύγχρονες μεθόδους αποτύπωσης αρχαιολογικού τοπίου (GIS, δορυφορικές εικόνες), στις μεθόδους προέλευσης πρώτης ύλης, την βιοαρχαιολογία, ήτοι γενετική συγγένεια αρχαίων πληθυσμών (με DNA) και διατροφικές συνήθειες. Τα μαθήματα πλαισιώνονται από έκθεση πρωτογενούς υλικού και επίσκεψη στο νεοσύστατο εργαστήριο αρχαιομετρίας στο Τμήμα. 12Ε10: Νεώτερη και Σύγχρονη Φιλοσοφία (Μάθημα Επιλογής) Ο όρος σύγχρονη φιλοσοφία είναι στενά συναρτημένος προς το χρόνο που ο παρατηρητής διατελεί. Εν προκειμένω εννοούμε θεωρίες που αναπτύχθηκαν ή γνώρισαν δημοφιλία στον 20αι. Στην οντολογία οφείλουμε να ξεκινήσουμε από τον Bergson, o οποίος θεωρούσε τον κόσμο προϊόν της ζωικής ορμής, η οποία εκδηλώνεται στον άνθρωπο ως νόηση και ένστικτο. Ο Heidegger επιχείρησε να εξετάσει την ανθρώπινη ύπαρξη σε σχέση με την έννοια του όντος. Ο Popper θεώρησε τους νόμους της φύσης ως υποθέσεις και όχι ως αξιώματα. Ο 20οςαι. υπήρξε η περίοδος ανάπτυξης και ακμής της ηθικής, στην οποία συνέβη μια επανάσταση με τις θεωρίες του υπαρξισμού και της γλωσσανάλυσης. Βασική αρχή της θεωρίας του υπαρξισμού είναι πως η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Εισηγητής του θεϊστικού υπαρξισμού υπήρξε ο Kierkegaard, ενώ του άθεου ο Nietzsche και ο Sartre. Οι μεταηθικές θεωρίες έθεσαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους τη σημασία των ηθικών όρων. Στο πλαίσιο της μεταηθικής αναπτύχθηκαν η αναφορική και η χρηστική θεωρία, με κύριους εκπροσώπους της πρώτης τον Moore και της δεύτερης τον Wittgenstein. Προέκταση της χρηστικής θεωρίας είναι η συγκινησιακή με εκπροσώπους τους Ayer και Stevenson. Τέλος, διατυπώθηκε από τον Hare η επιτακτικοκρατική θεωρία. 12Ε11: Βυζαντινή Νομισματική και Σιγιλλογραφία (Μάθημα Επιλογής) Tα βυζαντινά νομίσματα και οι σφραγίδες, κυρίως μολύβδινες, βρίσκονται πλούσια σε ανασκαφές και ο έλληνας αρχαιολόγος ή ιστορικός είναι υποχρεωμένος να τα ταξινομήσει, να τα χρονολογήσει, να τα διαφυλάξει και σε τελική ανάλυση να τα μελετήσει και να τα εντάξει στην ιστορία μιας περιοχής, ενός τόπου, ενός μνημείου. Tο συγκεκριμένο μάθημα κατά γνωστικό αντικείμενο περιλαμβάνει: Βυζαντινή νομισματική: 1) Βυζαντινό νομισματικό σύστημα: ορολογία και επισκόπηση κατά περιόδους (324-1453). 2) Οργάνωση και λειτουργία των βυζαντινών νομισματοκοπείων κατά περιόδους: διοικητική διάρθρωση, έλεγχος παραγωγής, τεχνολογία. 3) Εικονογραφία των βυζαντινών νομισμάτων: επισκόπηση, συμβολισμός, ιστορικός σχολιασμός και συσχέτιση με τη μνημειακή τέχνη. 4) Το βυζαντινό νόμισμα έξω από τα σύνορα της αυτοκρατορίας (κυκλοφορία και επιδράσεις). 4) Η νομισματική μαρτυρία ως άμεση πηγή της βυζαντινής ιστορίας: μεθοδολογικές προσεγγίσεις και πεδία έρευνας. Μεσαιωνική νομισματική: 1) Σταθμοί στην εξέλιξη της δυτικής μεσαιωνικής νομισματοκοπίας (5ος –15ος αιώνας). 2) Η νομισματοκοπία της Σερβίας και της Βουλγαρίας (13ος –15ος αιώνας). 3) Η νομισματοκοπία της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντος (13ος-15ος αιώνας). 4) Νομίσματα της Φραγκοκρατίας (1204-1566). 5) Η νομισματική κυκλοφορία στην Ανατολική Μεσόγειο από τα τέλη του 13ου αιώνα μέχρι το 1453. Βυζαντινή σιγιλλογραφία: 1) Εισαγωγή στη βυζαντινή σιγιλλογραφία: ορολογία, πεδία έρευνας, είδη σφραγίδων, τρόπος κατασκευής, εξέλιξη της γραφής. 2) Αυτοκρατορικές σφραγίδες. 3) Χρονολογημένα μολυβδόβουλλα. 4) Η εικονογραφία των βυζαντινών σφραγίδων κατά περιόδους. 5) Τα βυζαντινά μολυβδόβουλλα ως ιστορική πηγή για την κατανόηση της βυζαντινής γραφειοκρατίας. 12Ε12: Εισαγωγή στην Ελληνική και Λατινική Επιγραφική (Μάθημα Επιλογής) Η Ελληνική και Λατινική Επιγραφική αποτελεί κλάδο της Φιλολογικής επιστήμης και μελετά τις επιγραφικές στις δύο κλασικές γλώσσες. Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται μεταξύ άλλων: τα είδη των επιγραφών, η εκδοτική τους, οι Σειρές, δηλ. τα Corpus, ο χαρακτήρας του επιγραφικού κειμένου και ο ρόλος του στην Αρχαία ζωή, χρησιμότητα των επιγραφών για τη Φιλολογία και την Ιστορία, η γεωγραφία τους και η αποκατάστασή τους. Τέλος, με την ανάγνωση, σχολιασμό και ερμηνεία ικανού αριθμού ελληνικών και λατινικών επιγραφών επιδιώκεται η εξοικείωση των φοιτητών με το είδος αυτό των αρχαίων γραπτών πηγών και την έρευνά τους. 12Ε13: Καστρολογία –Οχυρωματική κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, τον Δυτικό Μεσαίωνα και την Τουρκοκρατία (Μάθημα Επιλογής) Στο μάθημα αυτό εξετάζονται συνοπτικά οι οχυρώσεις τριών πολιτισμικών ενοτήτων: της βυζαντινής αυτοκρατορίας, των δυτικών μεσαιωνικών κρατών και της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι βυζαντινές οχυρώσεις εκτείνονται από τον 4ο έως τον 15ο αι. Σε κάθε περίοδο της βυζαντινής ιστορίας αντιμετώπισαν με επιτυχία εχθρούς με εξαιρετικά διαφοροποιημένες πολεμικές μεθόδους. Τα μνημεία καταγράφονται αφενός με βάση την χρονική περίοδο στην οποία ανήκουν (παλαιοχριστιακοί, πρώιμοι, μέσοι και ύστεροι βυζαντινοί χρόνοι), ενώ αφετέρου κατηγοριοποιούνται σε ενότητες (μητροπόλεις, πόλεις-κάστρα, φρούρια-πύργοι, κλπ) με στόχο την συστηματικότερη προσέγγισή τους.

24

Τα κάστρα των χωρών της δυτικής Ευρώπης εκτείνονται στο διάστημα 10ου-15ου αι. Οι οχυρώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του φεουδαρχικού κόσμου και παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της Δύσης. Ξεχωρίζουν τα κάστρα των μεγάλων φεουδαρχών και βασιλέων, οι τειχισμένες πόλεις, τα μοναστήρια. Χρονολογικά εντάσσονται σε δύο μεγάλες περιόδους: στο διάστημα 10ου-12ου αι., εποχή της παγίωσης του φεουδαρχικού συστήματος, και 13ου-15ου αι., απόγειο του φεουδαρχικού κόσμου. Στον τομέα των οχυρώσεων οι δύο αυτές περίοδοι αντιπροσωπεύονται από διαφορετικές αρχιτεκτονικές μορφές, στην πρώτη κυριαρχεί ο μεγάλος κεντρικός πύργος (donjon), ενώ στην δεύτερη οι «ομόκεντρες ή επιστημονικές» οχυρώσεις. Η επιτυχημένη χρήση πυροβόλων όπλων στον 15ο αι. θα οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές, τόσο στην κατασκευή των κάστρων, όσο και στις κοινωνίες που τα δημιούργησαν. Η οθωμανική αυτοκρατορία επιδόθηκε με επιτυχία στον τομέα της κατασκευής οχυρώσεων ήδη από τα πρώτα στάδια της ύπαρξής της. Στους αιώνες της ανόδου (15ος-16ος αι.) αυτό έγινε με προφανή επιθετικό σκοπό, για να διαφυλάξει νέες κτήσεις ή να προκαλέσει την υποταγή αντιπάλων (φρούρια Ρίου-Αντιρρίου, οχυρά του Βοσπόρου). Την περίοδο αυτή η αμυντική αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από πρωτοποριακές λύσεις στις κατασκευές για εξελιγμένα πυροβόλα όπλα, συστηματοποίηση και αίσθηση δυναμισμού και μεγαλείου. Στους αιώνες της παγίωσης και της παρακμής (17ος-18ος) τα φρούρια είχαν σαν στόχο την άμυνα των υφιστάμενων συνόρων και την ασφάλεια των μουσουλμανικών πληθυσμών (φρούριο Πύλου, οχυρώσεις Βόρειας Αφρικής). Τα τείχη της περιόδου αυτής στην καλύτερη περίπτωση αντιγράφουν δυτικά πρότυπα, ενώ κατά κύριο λόγο ακολουθούν ξεπερασμένες αμυντικές μορφές με χρήση παραδοσιακών υλικών. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο αμυντικό σύστημα που συνέλαβε και εκτέλεσε στην ημιαυτόνομη περιοχή της Ηπείρου ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων και περιλαμβάνει ένα πλήθος οχυρών που σώζονται σε εξαιρετική πολλές φορές κατάσταση στην σημερινή Ελλάδα και Αλβανία. 12Ε14: Ενάλια Αρχαιολογία (Μάθημα Επιλογής) Μεθοδολογία υ/β αρχαιολογικής έρευνας- Πειραματική Αρχαιολογία-Διαχείριση υ/β αρχαιολογικής κληρονομιάς. Στο μάθημα αυτό εξετάζονται: α) οι βασικές αρχές της υ/β ανασκαφής (υ/β κάνναβος, στρωματογραφία, τρόποι ανέλκυσης κλπ), β) η υ/β αποτύπωση (φωτογραμμετρία, τρισδιάστατο πρόγραμμα αποτύπωσης, υ/β σχέδιο κλπ), γ) οι μέθοδοι υ/β επιφανειακής έρευνας [χαρτογράφηση (ναυτικοί χάρτες), μαγνητομετρία, χρήση δορυφορικού συστήματος GPS κλπ], δ) η Υ/β Αρχαιολογία βαθέων υδάτων (SSS, R.O.V., AUV κλπ), ε) η διατήρηση «κατά χώραν» αρχαίων ναυαγίων (μέθοδοι προστασίας κλπ), στ) οι βασικές αρχές συντήρησης εναλίων αρχαίων- πρώτες βοήθειες ενύδρων αντικειμένων (κεραμικής, μετάλλων, ξύλου και λοιπών οργανικών υλικών) και ζ) οι μέθοδοι καταγραφής δεδομένων (ημερολόγιο, dive log κλπ). Επίσης, θα γίνει λόγος για την Πειραματική Αρχαιολογία [αντίγραφα και ανακατασκευές], ενώ στην πρακτική εξάσκηση πεδίου [συμμετοχή σε υ/β έρευνες και ανασκαφές. προαιρετική γνώση κατάδυσης] θα αναφερθούν οι αρχές κατάδυσης για την υ/β αρχαιολογία. [ασφάλεια καταδύσεων, κ.τ.λ.], τα προβλήματα μουσειολογίας Ναυτικών Μουσείων ή Υ/Β Αρχαιολογίας και η διαχείριση υ/β αρχαιολογικής κληρονομιάς (Νομικό πλαίσιο προστασίας – Εθνικό Δίκαιο, Διεθνής Νομοθεσία – Διεθνείς Συμβάσεις – ΟΥΝΕΣΚΟ) 12Ε17: Αγγλική Γλώσσα-Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 2 (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα αυτό αποτελεί συνέχεια του μαθήματος του Ε΄ εξαμήνου και θα επικεντρωθεί κυρίως στη χρήση τόσο της Αγγλικής γλώσσας και του ακαδημαϊκού λόγου, όσο και της ήδη διδαχθείσας ορολογίας. Θα αποτελεί, δηλαδή, την πρακτική εξάσκηση, μέσα από πιο πολύπλοκα κείμενα και ασκήσεις, των θεωρητικών βάσεων που θα έχουν πάρει οι φοιτητές από το προηγούμενο εξάμηνο. 12Ε21: Ευρωπαϊκό Θέατρο (Μάθημα Επιλογής) Μελέτη της εξέλιξης του Ευρωπαϊκού Θεάτρου από τον Μεσαίωνα ως και το τέλος του 20ου αιώνα μέσα από πηγές, τόσο λογοτεχνικές όσο και εικαστικές. Σύντομη αναδρομή και στις ρίζες, δηλ. στο αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό δράμα, με σκοπό τον εντοπισμό τάσεων που εξελίσσονται και μορφοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Θέατρο, σε άμεση συνάρτηση με την κοινωνία και τον πολιτισμό. 12Ε34: Κείμενα Δραματικής Ποίησης : από την Αρχαιότητα στο Σύγχρονο Θέατρο (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος είναι η επισκόπηση, ανάλυση και συγκριτική μελέτη μιας σειράς δραματικών κειμένων από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη εποχή, προκειμένου να γίνει κατανοητή η εξελικτική ανάπτυξη και αλληλεπίδραση στο έργο των δραματουργών μέσα στο πέρασμα των αιώνων (π.χ. Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Μένανδρος, Πλαύτος, Τερέντιος, Μολιέρος, Σαίξπηρ, Τσέχωφ).

25

12Ε35: Κινηματογράφος και Ιστορία (Μάθημα Επιλογής) Η Ιστορία του Δυτικού Κινηματογράφου, από το Βωβό ως το σύγχρονο και η σχέση του με τις σημαντικές ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές μεταβολές. Εξετάζονται έργα-σταθμοί και μεγάλοι δημιουργοί, σημαντικές τεχνικές καινοτομίες, η σχέση του κινηματογράφου με τη λογοτεχνία, την πολιτική, τις καλλιτεχνικές τάσεις. 12Ε37: Ιστορία της Πελοποννήσου: Μέσοι Χρόνοι – Ενετοκρατία (Μάθημα Επιλογής) Μέσα από τη δράση της πολιτικής εξουσίας και των κοινωνικών ομάδων της Πελοποννήσου προσεγγίζονται όψεις της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ιστορίας της περιοχής από τον 10ο έως και τον 13ο αιώνα. Πτυχές που εξετάζονται είναι η οργάνωση του αστικού και αγροτικού χώρου, το οικιστικό δίκτυο, τα πληθυσμιακά σύνολα, η αγροτική παραγωγή, το εμπόριο, οι χερσαίοι και θαλάσσιοι οδικοί άξονες, ο τύπος της οικογένειας, ο καθημερινός βίος, οι σχέσεις του τοπικού πληθυσμού με τους κατά καιρούς κυρίαρχους του. 12Ε40: Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη: Μορφές τέχνης μετά την κατάλυση του Βυζαντινού κράτους (Μάθημα Επιλογής) Εξετάζονται όψεις της τέχνης της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου στον ελλαδικό χώρο. Ειδικότερα γίνεται αναφορά στην Μνημειακή ζωγραφική και ζωγραφική φορητών εικόνων στον ελλαδικό χώρο, μετά την άλωση, καθώς και στην Αρχιτεκτονική και Γλυπτική των χρόνων της Τουρκοκρατίας, στον ελλαδικό χώρο. 12Ε46 Ιστορία των Δυτικών Κυριαρχιών στον Ελλαδικό χώρο: Φραγκοκρατία – Βενετοκρατία (Μάθημα Επιλογής) Η κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους (1204) σηματοδότησε την έναρξη της λατινικής κυριαρχίας στον ελλαδικό χώρο. Μέσω της εξέτασης των βενετικών και φραγκικών κρατιδίων (Κύπρος, Πελοπόννησος, Εύβοια, νησιά Αιγαίου, Επτάνησα, κ.τ.λ.) ανιχνεύεται το διοικητικό σύστημα στη διαχείριση ανθρώπων και πραγμάτων, η κοινωνική διαστρωμάτωση και το γαιοκτητικό καθεστώς των κρατιδίων, οι φεουδαρχικοί θεσμοί που αναπτύχθηκαν, οι οικονομικές δραστηριότητες των κατακτητών και των κατακτημένων, οι σχέσεις της Λατινικής με την Ορθόδοξη Εκκλησία στον υπό εξέταση χωροχρόνο. 12Ε50: Πληροφορική 2 (Μάθημα Επιλογής) Διαδίκτυο και Επικοινωνίες στην Κοινωνία της Πληροφορίας :Το διαδίκτυο και η Κοινωνία της Πληροφορίας αναντίρρητα διαμορφώνουν νέες συνθήκες για όσες θεωρητικές επιστήμες ασχολούνται με την πολιτιστική κληρονομιά. Κατά συνέπεια στο μάθημα αυτό θα εξετασθεί (α) η ψηφιακή τεχνολογία και η ενεργός προσέγγισή της (β) η δημιουργία διαδικτυακών ταυτοτήτων και εικονικής πραγματικότητας (γ) η ψηφιακή κοινωνία, καθώς και η αξιολόγηση των προϊόντων του ψηφιακού Πολιτισμού, όπως αυτά διαμορφώνονται εκ νέου στο διαδίκτυο. Εμπεριέχεται η απαραίτητη διασύνδεση όλων των ως άνω θεμάτων με τα διδασκόμενα στο μάθημα «Πληροφορική 1». Κάτω από τις ενότητες αναλύονται σταδιακά η μελλοντική εξέλιξη των τεχνολογιών επικοινωνίας (γενικότερα) στην κοινωνία της πληροφορίας. 12Ε52: Γερμανικά 2 (Μάθημα Επιλογής) Στόχος της διδασκαλίας του μαθήματος «Γερμανικά 2» είναι η εμβάθυνση στις βασικές δομές της γερμανικής γλώσσας (γραμματική – συντακτικό – λεξιλόγιο), η συγγραφή περίληψης επιστημονικού άρθρου, η ανάπτυξη επιχειρηματολογίας στο πλαίσιο προφορικής παρουσίασης εργασίας σχετικής με το αντικείμενο σπουδών. Επίσης δίδεται έμφαση στην ορολογία των αρχαιογνωστικών σπουδών. 12Ε58: Ιστορία της Τέχνης :Μοντερνισμός (19ος έως 20ος αιώνας) (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα αυτό εξετάζει α) τα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά κινήματα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αι. (Ρεαλισμός, Μανέ και Εμπρεσιονιστές, Μετεμπρεσιονισμός, Συμβολισμός, Αρ Νουβώ και η Μεγάλη Σύνθεση των Τεχνών (Gesamtkunstwerk), Φωβισμός, Εξπρεσσιονισμός, Κυβισμός, Φουτουρισμός, Κονστρουκτιβισμός, De Stijl, Μπάουχάουζ, Νταντά, Υπερρεαλισμός) και τη σχέση τους με τα ρεύματα ιδεών, τις επιστημονικές θεωρίες και τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές της εποχής (εκβιομηχάνιση, εκσυγχρονισμός, καπιταλισμός, καταναλωτισμός, αλλαγές στο αστικό τοπίο κ.α.) β) τις μεταπολεμικές αφαιρετικές τάσεις και τη διαμόρφωση στις ΗΠΑ μιας κυρίαρχης πολιτισμικής παράδοσης με ιδεολογικές συνιστώσες. 12Ε59: Παλαιολιθική και Νεολιθική Αρχαιολογία (Μάθημα Επιλογής)

26

Το μάθημα αυτό αποτελεί εισαγωγή στη μελέτη της Παλαιολιθικής και Νεολιθικής Εποχής (Εποχής του Λίθου). Καταπιάνεται με την καταγωγή και εξέλιξη του Ανθρώπου καθώς και με την παράλληλη ανέλιξη του πολιτισμού, από την εμφάνισή του έως τη Νεολιθική Εποχή. Κύριος στόχος του είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές έννοιες και αρχές της έρευνας, καθώς και με τις υποδιαιρέσεις και τα χαρακτηριστικά των αντίστοιχων περιόδων. Εξετάζεται η εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια της Εποχής του Λίθου, το συνεχές και αδιάσπαστο φαινόμενο της ανέλιξης του πολιτισμού -πολύ αργής στην αρχή, όλο και ταχύτερης με την πάροδο του χρόνου- καθώς και η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συμβολή των καταλοίπων του υλικού πολιτισμού για τη μελέτη του τρόπου ζωής των προϊστορικών ανθρώπων. Ζ΄ Εξάμηνο: 12Κ39: Παιδαγωγική: Εισαγωγή στην Παιδαγωγική (Μάθημα Κορμού) Στόχος τού μαθήματος είναι ή ενημέρωση του φοιτητή για την έννοια, τη θεματική, τον σκοπό και τις σύγχρονες τάσεις της αγωγής, δεδομένου ότι, τόσο η κατά σύστημα, όσο και η επ’ ευκαιρία εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική εάν δεν γνωρίζει και δεν αξιοποιεί τα συμπεράσματα της παιδαγωγικής επιστήμης. 12Κ40: Πολιτισμική Διαχείριση: Φορείς και Θεσμοί (Μάθημα Κορμού) Ελληνικοί πολιτιστικοί θεσμοί-οργανισμοί, ιστορική εξέλιξη και παρούσα κατάσταση: Υπουργείο Πολιτισμού, τοπική αυτοδιοίκηση, επιδοτούμενοι και αυτόνομοι πολιτισμικοί οργανισμοί. Εξωτερική πολιτιστική πολιτική: ξένοι φορείς στην Ελλάδα (π.χ. ξένες αρχαιολογικές σχολές, ξένα πολιτιστικά ινστιτούτα, παραρτήματα διεθνών οργανισμών στην Ελλάδα), ελληνικά πολιτιστικά ιδρύματα εκτός Ελλάδας (π.χ. παραρτήματα του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού στο εξωτερικό, Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας). Σχεδιασμός της πολιτιστικής πολιτικής και του πολιτισμικού προϊόντος: κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς. Κρατική χρηματοδότηση, ιδιωτική, εταιρική χορηγία. Το κράτος ως παραγωγός πολιτισμικού προϊόντος. Πολιτιστικός τουρισμός, τοπικές κοινωνίες και πολιτισμός. 12Ι-6: Ιστορική Ανθρωπολογία (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το ιστορικό της σχέσης της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας με την Ιστορία. Οι λόγοι της διάστασης των δύο επιστημών και η στροφή της Ιστορίας προς την Ανθρωπολογία υπό την επίδραση της σχολής των Annales. Η στροφή της Ανθρωπολογίας προς την Ιστορία (Ιστορική Ανθρωπολογία) και οι λόγοι της στροφής αυτής. Το περιεχόμενο του όρου Ιστορική Ανθρωπολογία και αποσαφήνιση της σχέσης της με την Ανθρωπολογική Ιστορία, την Προφορική Ιστορία, την Κοινωνική Ιστορία, αλλά και την Εθνοΐστορία. Στην συνέχεια εξετάζονται διάφοροι τομείς της Ιστορικής Ανθρωπολογίας (ιστορική μνήμη και ταυτότητα, ιστορικές μορφές της συγγένειας και της οικογένειας, το παρόν ως μετασχηματισμός του παρελθόντος), μέσω των οποίων καταδεικνύεται το πώς οι γραπτές πηγές μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ανθρωπολογικής έρευνας. 12Ι-7: Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης (5ος αιώνας έως την Αναγέννηση) (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Εξετάζονται θέματα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας της μεσαιωνικής Δύσης: η μετάβαση από την Αρχαιότητα στους μεσαιωνικούς χρόνους, οι μεγάλες επιδρομές, η σύνθεση της ρωμαϊκής κληρονομιάς με τη γερμανική παράδοση, η δημογραφική κατάσταση και παραγωγή, το γαιοκτησιακό καθεστώς, το εμπόριο και οι θεσμοί στα βασίλεια που δημιουργήθηκαν (φραγκικό βασίλειο, καρολίγγειο κράτος), η αγροτική εκμετάλλευση και η κοινωνική διαστρωμάτωση, η οικονομική ανάκαμψη, ο εδαφικός και πολιτικός κατακερματισμός, η χωροδεσποτεία, η δουλοπαροικία, η αριστοκρατία (ευγενείς και υποτέλεια), η αναβίωση του εμπορίου, η σημασία και ο ρόλος των πόλεων, η Γρηγοριανή μεταρρύθμιση, τα μοναστικά τάγματα, οι δημογραφικές και οικονομικοκοινωνικές «κρίσεις» του 14ου αιώνα, οι αστικές και αγροτικές εξεγέρσεις, η «κρίση της φεουδαρχίας» και η ενδυνάμωση της μοναρχίας. 12Α-6: Κοινωνική Ανθρωπολογία:Υλικός Πολιτισμός (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το αντικείμενο της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Υλικού Πολιτισμού και η σημασία του για τη μελέτη του πολιτισμού. Οι κυριότερες θεωρίες της Ανθρωπολογίας του Υλικού Πολιτισμού. Η σχέση της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας με την Αρχαιολογία (Νέα Αρχαιολογία, Κοινωνική Αρχαιολογία) και ιδιαίτερη αναφορά στην επιστήμη της Εθνοαρχαιολογίας. Η σχέση της Κοινωνικής

27

Ανθρωπολογίας με το Μουσείο, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μουσειακή αναπαράσταση, την πολιτική εμπλουτισμού των συλλόγων, αλλά και την διαχείριση και τεκμηρίωση των μουσειακών αντικειμένων. Ενδεικτικές παρουσιάσεις ελληνικών και ξένων εκθέσεων και μουσείων γενικότερα. Ιδιαίτερη αναφορά στη Μουσειακή Ανθρωπολογία ως εφαρμοσμένη επιστήμη. Παρουσίαση διαφόρων τομέων του Υλικού Πολιτισμού: Τεχνολογία, χώρος, κατοικία, τροφή και ποτό, κατανάλωση. 12Α-7: Βυζαντινή Αρχαιολογία: Η Τέχνη της Μέσης και Ύστερης Βυζαντινής περιόδου (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Προσεγγίζεται η χριστιανική τέχνη, η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, η μνημειακή ζωγραφική, η ζωγραφική χειρογράφων και φορητών εικόνων καθώς και η μικροτεχνία της μεσοβυζαντινής –μετά το πέρας της Εικονομαχίας- και της υστεροβυζαντινής περιόδου [μέσα 9ου αι. – 1453] 12Ε8: Τεχνικές Ανασκαφής (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα το οποίο πραγματεύεται, αποκλειστικά, τις μεθόδους που θα εφαρμοσθούν στη έρευνα ενός χώρου. Εξετάζονται ζητήματα όπως: η προετοιμασία μιας ανασκαφής, το ιστορικό πλαίσιο, με αναφορά σε ερευνητές και σε στρατηγικές ανασκαφών των προηγουμένων αιώνων, οι εξειδικευμένες τεχνικές γεωγραφικής διασκόπησης και ακριβούς χαρτογράφησης, οι παράγοντες βάσει των οποίων επιλέγεται ένα ανασκαφικό σύστημα. Επίσης γίνεται διεξοδική αναφορά στις κυριότερες τεχνικές ανασκαφών, αυτές που δίνουν έμφαση στον κάθετο άξονα και εκείνες που δίνουν έμφαση στον οριζόντιο άξονα. Το μάθημα μελετά τη μέθοδο των τετραγώνων (grid system), τις κλιμακωτές τομές (step-trenching), την ανοιχτή ανασκαφή (open-area excavation) και τον τρόπο ανασκαφής: Κτισμάτων, Οπών, Τύμβων, Σπηλαίων. Τέλος ασχολείται και με την Υποβρύχια Αρχαιολογία. 12Ε16: Ανάδειξη Αρχαιολογικών Χώρων (Μάθημα Επιλογής) Ανάλυση του όρου «ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων». Εισαγωγή στις τεχνικές και στην προβληματική: ανασκαφή, συντήρηση, αναστήλωση, ανάδειξη και προβολή του αρχαιολογικού χώρου, του μνημείου, του οικιστικού συνόλου. Ανάλυση της εννοίας του αρχαιολογικού πάρκου. Διαχρονική αναφορά και ανάλυση παραδειγμάτων: ανάδειξη των ανασκαφών δύο προϊστορικών οικισμών (Ακρωτήρι της Θήρας, Μύρινα της Λήμνου), η πόλη κάτω από την πόλη (ανάδειξη των ανασκαφών στους σταθμούς του Αττικού Μετρό), ο τύμβος- αρχαιολογικό πάρκο της Βεργίνας, το αρχαιολογικό πάρκο του Δίου, η ιπποτική πόλη της Ρόδου, η μεσαιωνική Χίος, το Ανάκτορο και ο μεσαιωνικός οικισμός του Μυστρά, μεταβυζαντινοί οικισμοί (Κορώνη, Μεθώνη, Ναυαρίνο). 12Ε19: Διάλεκτοι του Αρχαίου Κόσμου (Μάθημα Επιλογής) Συστηματική μελέτη των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, η οποία αναπτύσσεται σε δύο βασικούς άξονες: 1. Προβλήματα περιγραφής και μέθοδοι ανάλυσης της αρχαίας ελληνικής διαλεκτολογίας. 2. Μελέτη επιγραφικών (κυρίως) κειμένων. Ειδικότερα, στόχος του μαθήματος είναι: α) Η εξαντλητική περιγραφή κάθε διαλέκτου ή διαλεκτικής ομάδας. β) Οι σχέσεις συγγένειας μεταξύ διαλέκτων (με τη σύγκριση των ισογλώσσων που τις συνδέουν ή τις διαφοροποιούν από τις λοιπές διαλέκτους) και η ταξινόμηση των διαλέκτων. γ) Η επανασύνθεση της ιστορίας της διαλεκτικής διαφοροποίησης, πως δηλαδή φθάνουμε στην γλωσσική κατάσταση της 2ης χιλιετίας π.Χ. (μυκηναϊκή διάλεκτος), έπειτα δε στον διαλεκτικό κατακερματισμό του 5ου αι. π.Χ. (ανατολικές / μη δωρικές διάλεκτοι έναντι των δυτικών / δωρικών διαλέκτων, μικτές διάλεκτοι). Για την επανασύνθεση του διαλεκτικού χάρτη της αρχαίας Ελληνικής, διερευνάται το ζήτημα της μετακίνησης πληθυσμών και κυρίως το πρόβλημα των δωρικών "επιδρομών". 12Ε24: Προϊστορική Αρχαιολογία: Κυπριακή Αρχαιολογία από τη Νεολιθική Εποχή έως το τέλος της Εποχής του Χαλκού (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα παρέχει επισκόπηση της κυπριακής ιστορίας, στο χρονικό διάστημα 10.000 – 1050 π.Χ. Ειδικότερα, εξετάζονται η αρχιτεκτονική, τα ταφικά έθιμα, η οικονομία, η κοινωνικοπολιτική οργάνωση, η θρησκεία και η τέχνη από τη Νεολιθική εποχή έως το τέλος της Εποχής του Χαλκού. Έμφαση δίνεται στις σχέσεις της νήσου με τους πολιτισμούς του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, όταν η Κύπρος, ως σημαντική πηγή προμήθειας χαλκού της ευρύτερης περιοχής, εμφανίζεται και στις γραπτές πηγές των γειτονικών προς αυτή πολιτισμών. 12Ε25: Αγγλική Γλώσσα-Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 3 (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στη βελτίωση του χειρισμού της Αγγλικής γλώσσας και των δομών της, καθώς και στην εξάσκηση των φοιτητών/φοιτητριών στη συγγραφή επιστημονικών κειμένων. Κείμενα που αφορούν στις αρχαιογνωστικές σπουδές θα εξετάζονται και θα αναλύονται τόσο ως προς τη μορφή και το περιεχόμενό τους, όσο και ως προς τη χρήση της ορολογίας.

28

Τέλος, μέσω της ανάγνωσης αναγνωρισμένων επιστημονικών περιοδικών στο Διαδίκτυο ή σε έντυπη μορφή, οι φοιτητές/φοιτήτριες θα εξοικειώνονται με τη γλώσσα και την ορολογία που χρησιμοποιείται από έγκριτους επιστήμονες-αρθρογράφους, κάτι που θα αποβεί χρήσιμο στην περαιτέρω πορεία τους στον επιστημονικό χώρο. 12Ε27: Διαχείριση των Κάστρων (Μάθημα Επιλογής) Η διαχείριση των κάστρων αποτελεί ένα εξαιρετικά πολυσχιδές επιστημονικό αντικείμενο εξαιτίας αφενός της ποικιλομορφίας που παρουσιάζουν τα ίδια τα μνημεία και αφετέρου λόγω των διαφορετικών λύσεων που έχουν εφαρμοσθεί σε κάθε χώρα. Καταρχήν εξετάζονται οι οχυρωμένοι οικισμοί που συνεχίζουν να κατοικούνται (τα «ζωντανά κάστρα») και τα σύγχρονα προβλήματα διαχείρισης που ανακύπτουν (διατήρηση των παλαιών κατοίκων, δημιουργία υποδομών, αισθητική αναβάθμιση, ικανότητα των οικισμών). Γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε οικισμούς του ελληνικού χώρου (Χίος, Ρόδος, Μονεμβασιά, Ιωάννινα), του Μεσόγειου χώρου (Ιταλία, Μαρόκο, Ισπανία), αλλά και του δυτικοευρωπαϊκού (Γαλλία και Αγγλία). Μία άλλη κατηγορία μνημείων είναι τα κάστρα που δεν κατοικούνται, αλλά βρίσκονται κοντά ή μέσα σε οικισμούς και είναι άμεσα προσβάσιμα. Οι διαφορετικές χρήσεις και λειτουργίες που έχουν εφαρμοσθεί κατά καιρούς για την αξιοποίηση των κάστρων αυτών (όπως εγκαταστάσεις φυλακών, μουσείων, θεάτρων, πολιτιστικών χώρων, κ.τ.λ.) συνδέονται συνήθως με τις ιστορικές ανάγκες, τις τοπικές συνθήκες, αλλά και την ευρύτερη αντιμετώπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε κάθε χώρα (αγαθό ή προϊόν;). Τέλος, εξετάζεται συνοπτικά η κατηγορία των κάστρων που είναι απομακρυσμένα και αποκομμένα από τον σημερινό κοινωνικό ιστό, με γνώμονα τις αρχές της αναστήλωσης και τις πιθανές επαναχρήσεις, όπως αυτές προκύπτουν μέσα από εφαρμοσμένα παραδείγματα. 12Ε28: Νέα Ελληνική Γραμματεία - Από τη Γενιά του ’30 έως σήμερα (Μάθημα Επιλογής) Πέρα από τα σύνορα της κάθε γενιάς που ακολούθησε εκείνη του ’30, φωτίζεται το έργο συγκεκριμένων ποιητών και συγγραφέων, προβάλλονται τα χαρακτηριστικά της λογοτεχνικής τους παραγωγής και επιχειρείται η ανάγνωση των ποιητικών και μυθοπλαστικών (αντίστοιχα) κειμένων τους. Α. ΠΟΙΗΣΗ

- Εγγονόπουλος, Ελύτης (Υπερρεαλισμός) - Ρίτσος, Βρεττάκος

Β. ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ - Ο Ν. Καζαντζάκης και ο μυθιστορηματικός του λόγος (αν και η εμφάνισή του στα

νεοελληνικά γράμματα γίνεται πριν από τη γενιά του ’30, σημείο αναφοράς για τη διδασκαλία αποτελεί η έκδοση του πρώτου μυθιστορήματός του στα 1946).

- Εκπρόσωποι της νεότερης αφηγηματογραφίας. 12Ε29: Νεοελληνική Τέχνη (Μάθημα Επιλογής) Η ιστορία της νεοελληνικής τέχνης από τον Επτανησιακό Νατουραλισμό και τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη έως τις σύγχρονες τάσεις. Εξετάζονται ζητήματα, όπως οι ιδεολογικές παράμετροι του σχηματισμού μιας εντόπιας Ακαδημίας (Σχολή του Μονάχου) στο πλαίσιο της ίδρυσης του νέου κράτους, η υποδοχή του Μοντερνισμού κατά το Μεσοπόλεμο και το μεταπολεμικό πέρασμα στην αφαίρεση και τις σύγχρονες τάσεις σε σχέση με τις μεγάλες κρατικές εκσυγχρονιστικές προσπάθειες των δεκαετιών του 1930 και 1960. 12Ε31: Οικονομία της Διαχείρισης των Πολιτισμικών Αγαθών (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα εξετάζει την παράμετρο της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, και ιδιαίτερα των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της Ελλάδας ως πηγής εσόδων. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται οι φορείς διαχείρισης των πολιτιστικών πόρων και οι πηγές εσόδων (εισιτήρια, πωλητήρια, κυλικεία, χρήσεις μνημείων και αρχαιολογικών χώρων για την παρουσίαση πολιτιστικών εκδηλώσεων, χρήση του διαδικτύου στην προαγωγή των πολιτιστικών αγαθών κ.ά.), αναλύονται η πολιτική του κράτους, των φορέων, των πολιτιστικών οργανισμών, το νομοθετικό πλαίσιο και τα θέματα δεοντολογίας, εξετάζονται τα οφέλη και οι αρνητικές επιπτώσεις από την οικονομική αξιοποίηση, η ανάπτυξη νέων τρόπων προσέλκυσης του κοινού στα μνημεία. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αξιοποίηση των πόρων (εθνικών, κοινοτικών και ιδιωτικών) για την προστασία και την ανάδειξη του μνημειακού πλούτου. 12Ε38: Ιστορία της Πελοποννήσου (Από τους χρόνους της Ενετοκρατίας έως και το 1830) (Μάθημα Επιλογής) Μέσω της συνεχούς εναλλαγής κυριάρχων στην Πελοπόννησο από το 14ο έως το 1830 (Φράγκοι, Οθωμανοί, Βενετοί, Οθωμανοί) παρουσιάζονται τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα της περιόδου, οι

29

πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί θεσμοί που ανέπτυξε ο γηγενής πληθυσμός υπό την εξουσία των Βενετών και των Οθωμανών, η διοικητική διαίρεση της περιοχής, οι Μανιάτες, οι φατρίες. Εξετάζεται επίσης η συμμετοχή των Πελοποννησίων σε επαναστατικές ενέργειες (Ορλοφικά) και ο ρόλος τους στην προετοιμασία τις Επανάστασης. Στο πλαίσιο της διδασκαλίας οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με πρωτογενείς πηγές που τεκμηριώνουν τις παραδόσεις των μαθημάτων. 12Ε41: Ανασκαφικό Σχέδιο – Αποτυπώσεις Κτηρίων (Μάθημα Επιλογής) Πρόκειται για το μάθημα, το οποίο πραγματεύεται τη σχεδιαστική αποτύπωση κάθε τομέα που ανασκάπτεται. Εξετάζονται θέματα όπως: το ανασκαφικό σχέδιο, το προ-ανασκαφικό σχέδιο, οι κλίμακες αποτύπωσης, το σύστημα ημερολογιακής καταγραφής πλαισίου, οι φωτογραφίες, οι μετρήσεις για την κατασκευή ανασκαφικού σχεδίου, η παρουσία αρχιτέκτονα, η ηλεκτρονική υποστήριξη της ανασκαφής. 12Ε47: Βυζαντινή Επιγραφική (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές συγκροτημένη εικόνα της Βυζαντινής Επιγραφικής που έχει ως αντικείμενο μελέτης τις επιγραφές της Βυζαντινής περιόδου (ιδίως από τον 5ο αι. κ.ε.). Ορόσημο της Βυζαντινής Επιγραφικής αποτελεί η καθιέρωση του Χριστιανισμού ως κρατικής ιδεολογίας της Αυτοκρατορίας. Εξετάζονται: η γεωγραφική κατανομή των επιγραφών, τα είδη των επιγραφικών κειμένων, η ουσία και το περιεχόμενό τους, η χρονολόγηση και η εκδοτική τους. Παράλληλα, σχολιάζεται και ερμηνεύεται σημαντικός αριθμός αντιπροσωπευτικών επιγραφών. 12Ε53 Γαλλικά 1 (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα «Γαλλικά 1» έχει στόχο την εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές δομές της γαλλικής γλώσσας (γραμματική – συντακτικό – λεξιλόγιο), την ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων για την παραγωγή της (επεξεργασία κειμένων, ασκήσεις, γραπτός και προφορικός λόγος) και την εισαγωγή στην ορολογία της επιστήμης τους. Επίσης η διδασκαλία συμπεριλαμβάνει την γνωριμία των φοιτητών με τον γαλλικό πολιτισμό και την γαλλική κουλτούρα. 12Ε55: Ειδική Διδακτική των ιστορικών μαθημάτων (Μάθημα Επιλογής) Στο πλαίσιο των παραδόσεων του αντικειμένου αυτού θα διδαχθούν τα εξής: Βασικές αρχές ειδικής διδακτικής. Μέθοδοι διδασκαλίας και εναλλακτικές προτάσεις. Η διδασκαλία της Ιστορίας από πηγές. Έμφαση στο τι, στο πώς ή στο γιατί του ιστορικού γεγονότος. Διδασκαλία της τέχνης. Η χρήση της εποπτείας στη διδασκαλία της ιστορίας (χάρτες, διαφάνειες, φωτογραφίες, εικόνες, διαγράμματα, ντοκυμαντέρ κ.τ.λ.). Οργάνωση και σχεδιασμός διδασκαλίας μιας ενότητας. Διαφοροποίηση της διδασκαλίας κατά βαθμίδα εκπαίδευσης (Γυμνάσιο -Λύκειο- ΤΕΕ). Ο ρόλος των βιβλίων Ιστορίας στη διδακτική τους αξιοποίηση. Τρόπος εξέτασης και αξιολόγησης του μαθήματος κατά βαθμίδα εκπαίδευσης. Σύνταξη φύλου αξιολόγησης με κλειστού και ανοιχτού τύπου ερωτήσεις. Η΄ Εξάμηνο: 12Κ41: Παιδαγωγική: Θεωρίες Μάθησης (Μάθημα Κορμού) Η έννοια, ο σκοπός και οι θεωρίες της μάθησης αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη βοήθεια τού εκπαιδευτικού προς τον άνθρωπο κατά την αναπτυξιακή- εξελικτική πορεία του. 12Κ42: Νομοθεσία του Πολιτισμού (Μάθημα Κορμού) Στόχος της διδασκαλίας είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις γενικές αρχές και τις κυριότερες επιμέρους διατάξεις που ρυθμίζουν τα βασικά θέματα λειτουργίας και διαχείρισης των μονάδων διατήρησης των αγαθών πολιτισμού, όπως η Αρχαιολογική Υπηρεσία, τα Μουσεία (κρατικά και μη) και άλλοι αντίστοιχοι φορείς. Θα διδαχθεί, επίσης, και ο τρόπος πληροφόρησης από τις οικείες πηγές της νομοθεσίας. Εξετάζονται, τέλος, και οι νομοθετικές προϋποθέσεις που ρυθμίζουν τα της εύρεσης, νόμιμης κατοχής, εμπορίας και διακίνησης των κατ' ιδίαν πολιτιστικών αγαθών. 12Ι-9: Ιστορία του Νεώτερου κόσμου (Από την Αναγέννηση έως το Συνέδριο της Βιέννης) (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Οι πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις στην Ευρώπη κατά την Αναγέννηση, οι θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις, η ανάπτυξη του εμπορίου, η Βιομηχανική Επανάσταση, ο Διαφωτισμός, η πρόοδος των επιστημών, η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση, η ναπολεόντεια περίοδος, η δημιουργία της Ιεράς Συμμαχίας.

30

12Ι-10: Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος και του Νεώτερου και Σύγχρονου Κόσμου (Από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο έως και την ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση) (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Τα γεγονότα και οι καταστάσεις που σημειώθηκαν σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο από το 1914 έως το 1981: ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ρωσική επανάσταση, η Συνθήκη των Βερσαλλιών, η Κοινωνία των Εθνών, η Πανευρώπη του Καλέργη-Couderhove, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, η κρίση του 1929 και οι επιπτώσεις της στην Ευρώπη, η ανάπτυξη αυταρχικών καθεστώτων (φασισμός, εθνοσοσιαλισμός, σταλινισμός), ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Ο.Η.Ε., οι σχέσεις στον μεταπολεμικό κόσμο (Ψυχρός Πόλεμος), η σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1957). Από την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα εξετάζονται: οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, η περίοδος του μεσοπολέμου, η κατοχή, ο εμφύλιος, οι μεταπολεμικοί χρόνοι, τα πολιτικά γεγονότα και οι πολιτειακές μεταβολές (Εθνικός Διχασμός, μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, Β΄ Ελληνική Δημοκρατία, Παλινόρθωση της Μοναρχίας, καθεστώς της 4ης Αυγούστου), η ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1962-1981), η Δικτατορία (1967-1974). 12Α-9: Ειδικά Θέματα Αρχαιομετρίας – Εργαστήριο (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Το μάθημα διεξάγεται στην αίθουσα διδασκαλίας του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας. Πρόκειται για εργαστηριακές ασκήσεις μέσω των οποίων ο κάθε φοιτητής εξοικειώνεται με τις ηλεκτρονικές συσκευές και μετρήσεις που λαμβάνει και επεξεργάζεται. Έτσι εμπεδώνεται η θεωρητική κατάρτιση σε προηγούμενα εξάμηνα και πριν την έναρξη κάθε άσκησης. Οι ομάδες ασκήσεων περιλαμβάνουν: Βασικές συσκευές: τσιμπίδες, φιάλες, ογκομετρικοί σωλήνες, κλίβανος, θερμαντικά στοιχεία, ζυγός μεγάλης ευαισθησίας, πλέγμα (σήτα κοσκινίσματος), αεραπαγωγός, χημικά αντιδραστήρια. Υλικά: οψιανοί, ποικίλα κεραμικά σε στερεά μορφή και κόνη, πηλοί και ιζήματα σε σκόνη, υλικά αναφοράς (κεραμικά, πηλοί, γυαλιά), μάρμαρο και ασβεστόλιθος σε στερεά μορφή και σκόνη, γρανίτης σε στερεά μορφή και σκόνη, νομίσματα, μεταλλικά αντικείμενα. Αστρονομικό προσανατολισμό Αρχαίων ναών. Όργανα/ προγράμματα: φορητή συσκευή Γεωγραφικού Συστήματος Προσδιορισμού θέσης (Geographical Positioning System), μαγνητική πυξίδα με πρίσμα και κλισιόμετρο τύπου meridien, το λογισμικό πρόγραμμα προσδιορισμού της απόκλισης αστέρος και σελήνης, λογισμικά για τον προσδιορισμό του αστέρος και της ημέρας του έτους για δεδομένη θέση του ηλίου. Εκτελούνται μετρήσεις προσανατολισμού αρχαίων ναών στο ύπαιθρο και στον προαύλειο χώρο της Σχολής. Εξοικείωση με την φυσική ραδιενέργεια. Αρχαιογεωφυσική Διασκόπηση για τον εντοπισμό θαμμένων μνημείων. Αρχαιογεωφυσική διασκόπηση με πρωτονιακό μαγνητόμετρο και αντιστασιόμετρο στο ύπαιθρο και τον αύλειο χώρο της Σχολής. Εφαρμογή σε αρχαιολογικούς χώρους στην Καλαμάτα. Πολωτικό Μικροσκόπιο. Εξοικείωση με μικροσκοπικές παρατηρήσεις επί λεπτών τομών δειγμάτων και μακροσκοπική παρατήρηση. Οι εικόνες καταγράφονται με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Μετρήσεις ακριβείας με ηλεκτρονικό ζυγό, προσδιορισμός βάρους και πυκνότητας αρχαιολογικών υλικών. 12Α-10: Βυζαντινή Αρχαιολογία: Όψεις της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών, η μαρτυρία των υλικών καταλοίπων (Θεματικός Κύκλος Μαθημάτων Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών) Προσεγγίζονται διαχρονικά οι οικιστικές δομές του Βυζαντίου, μέσα από την παρουσίαση των σωζόμενων οικιστικών συνόλων / στοιχείων και της κοσμικής αρχιτεκτονικής. Επίσης, εξετάζονται στοιχεία του καθημερινού βίου των βυζαντινών, όπως η κεραμική, η οικοσκευή, τα υφάσματα, τα ενδύματα. 12Ε5: Ψυχολογία – Παιδοψυχολογία (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος αυτού είναι να φέρει σε επαφή τους φοιτητές με την Επιστήμη της Ψυχολογίας, δίνοντας έμφαση στην σχολική και εφηβική ηλικία. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για το αντικείμενο της Ψυχολογίας, της μεθόδους της, τους τομείς και τις βασικές προσεγγίσεις της. Αναλύονται οι Θεωρίες Ανάπτυξης, με ιδιαίτερη έμφαση της Συναισθηματικής Ανάπτυξης κυρίως στην σχολική ηλικία και στην εφηβεία. Επίσης, εξετάζονται οι αποκλίσεις και διαταραχές συμπεριφοράς, τα ψυχολογικά προβλήματα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, η κακοποίηση των παιδιών, η εφηβική εγκληματικότητα, οι ψυχολογικές επιπτώσεις σωματικής αναπηρίας. 12Ε18: Οικονομική Ιστορία: Από την Αρχαιότητα έως την Σύγχρονη Εποχή (Μάθημα Επιλογής) Εξετάζονται οι ρυθμοί μετάβασης από τις αγροτικές στις βιομηχανικές κοινωνίες, καθώς και οι βασικοί σταθμοί της οικονομικής ιστορίας. Έμφαση δίνεται στις παραγωγικές διαδικασίες της αρχαιότητας, του μεσαίωνα και των νεώτερων χρόνων, στα μέσα παραγωγής, στο νόμισμα, στις ανακαλύψεις και στις επιπτώσεις τους στην οικονομία της Ευρώπης, στο εμπόριο, στις οικονομικές κρίσεις. Παράλληλα με τις

31

οικονομικές θεωρίες και τα μοντέλα που κατά καιρούς αναπτύχθηκαν μελετώνται οι επιπτώσεις της οικονομίας στην πληθυσμιακή αύξηση, στην εμπορευματοποίηση, στην εκβιομηχάνιση, στην αστική ανάπτυξη, στην κοινωνία, στην πολιτική. 12Ε22: Διαχείριση Αρχαιολογικών Χώρων (Μάθημα Επιλογής) Παρουσιάζεται η νομοθεσία στο θέμα της διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων κατά το διεθνές, κοινοτικό και εγχώριο δίκαιο. Αναλυτικά παρουσιάζονται οι αρχές που διέπουν την αναστήλωση, την ανάδειξη, τη διαχείριση και την προστασία μνημείων και αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα διαχείρισης και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων εντός και εκτός Ελλάδας. Τέλος, εξετάζονται θέματα κοινωνικής απήχησης και ηθικής της πολιτισμικής διαχείρισης. 12Ε23: Κλασική Αρχαιολογία: Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Τέχνη (Μάθημα Επιλογής) Το μάθημα στοχεύει στη γνωριμία των φοιτητών με την τέχνη που αναπτύχθηκε κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, και διαρθρώνεται σε δύο ενότητες: A. Ελληνιστική τέχνη (323-31π.Χ.) B. Ρωμαϊκή τέχνη (1ος αι. π.Χ. – 3ος αι. μ.Χ.) Παρακολουθείται η εξέλιξη της ελληνικής τέχνης μέσα από τις βασικές κατηγορίες μνημείων, την αρχιτεκτονική, γλυπτική, τη ζωγραφική/ψηφιδωτά και την κεραμική. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις καινοτομίες της ελληνιστικής τέχνης και σε χρονολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι μελετητές της, καθώς και σε ρωμαϊκά μνημεία και αρχαιότητες από την κυρίως Ελλάδα, τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά. 12Ε30: Αρχειονομία (Μάθημα Επιλογής) Ανάλυση βασικών εννοιών της αρχειονομίας (αρχείο, αρχειονομία, αρχειονόμος, κ.τ.λ.) και των δύο θεμελιωδών αρχών της: αρχή των τριών ηλικιών και αρχή του αρχειακού δεσμού. Εξέταση ζητημάτων που άπτονται των αρμοδιοτήτων του αρχειονόμου και του κώδικα δεοντολογίας που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο επάγγελμα. Παρουσίαση αρχειακών εργασιών υπό το πρίσμα του αρχειακού δεσμού (πρόσκτηση, ταξινόμηση, περιγραφή, ευρετηρίαση, αξιολόγηση, συντήρηση, προβολή του αρχειακού υλικού) και των συστατικών στοιχείων ενός αρχειακού συστήματος. 12Ε32: Πολιτισμική Διατήρηση και Προβολή των Πολιτισμικών Αγαθών (Μάθημα Επιλογής) Στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού εξετάζεται: α) Η Πολιτιστική «Βιομηχανία»: η έννοια του όρου. Ανάπλαση αρχαιολογικών, ιστορικών και αστικών χώρων. Τα μουσεία ως πολιτιστικές «βιομηχανίες». Πολιτιστικές αναπαραστάσεις (αναβιώσεις, αντίγραφα πρωτότυπων έργων, εικονική πραγματικότητα) β) Ο Πολιτιστικός Τουρισμός: ορισμός και περιεχόμενο (επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, μουσείων, μνημείων, μοναστηριών και εκκλησιών . επισκέψεις με σκοπό την επαφή με τη γλώσσα, την ιστορία και τον σύγχρονο πολιτισμό, έντεχνο και λαϊκό). Κατηγορίες κοινού γ) Παραδείγματα σχετικά με τις παραπάνω ενότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. 12Ε33: Αγγλική Γλώσσα-Ορολογία των Αρχαιογνωστικών Σπουδών 4 (Μάθημα Επιλογής) Σκοπός του μαθήματος αυτού είναι η ολοκλήρωση της εκμάθησης των δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη σωστή προφορική και γραπτή ανάπτυξη του επιστημονικού λόγου στην Αγγλική γλώσσα. Μέσα από πρακτικές ασκήσεις και αναλύσεις διαφόρων πιο εξειδικευμένων άρθρων, στόχος του μαθήματος είναι η συγγραφή από τους φοιτητές/φοιτήτριες επιστημονικών άρθρων και κειμένων και η αναγνώριση των κανόνων και σωστών μορφοσυντακτικών δομών της γλώσσας. 12Ε42: Ηλεκτρονική Καταγραφή-Ψηφιακή φωτογράφηση Αρχαιολογικών αντικειμένων (Μάθημα Επιλογής) Τι είναι η καταγραφή αρχαιολογικών αντικειμένων. Η καταγραφή ως διαδικασία προστασίας, διαχείρισης των αρχαιολογικών αντικειμένων και μετάδοσης των πολιτισμικών πληροφοριών που εμπεριέχονται σε αυτά μέσω της τεκμηρίωσής τους. Τα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής καταγραφής: διαδικασία εύκολη και αποτελεσματική ως προς την αναζήτηση των πληροφοριών, δυνατότητα καταχώρησης ποικιλίας πληροφοριών (κείμενα, εικόνες, ηχητικά και κινηματογραφικά ντοκουμέντα), διασύνδεση ενδιαφερόμενων φορέων και ανταλλαγή πληροφοριών. Τα προβλήματα της ορολογίας.

32

Η ψηφιακή φωτογράφηση ως απαραίτητη φάση της τεκμηρίωσης χάρις στην οποία εξασφαλίζεται η γρήγορη αναγνώριση του αντικειμένου και κατά συνέπεια ο ευκολότερος εντοπισμός τους. Εθνικό Αρχείο Μνημείων. Διεθνή πρότυπα καταγραφής αρχαιολογικών αντικειμένων μέσω Η./Υ (π.χ. CIDOC-ICOM (International Committee of Documentation-International Council of Museums), MDA (Museum Documentation Association, κ.ά.) και προγράμματα καταγραφής από ελληνικούς φορείς. 12Ε43: Μουσειακή Εκπαίδευση (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος, Μουσειακή Εκπαίδευση, είναι: Η έννοια του «συλλέγειν», ιστορική διαδρομή και μεταμοντέρνα προοπτική. Διοργάνωση εκθέσεων (σχεδιασμός, προετοιμασία, υλοποίηση). Προφορική Ιστορία και η συμβολή της στη διοργάνωση εκθέσεων. Επεξηγηματικά κείμενα και οι κανόνες συγγραφής τους. Μέθοδοι έρευνας κοινού (πριν από την έκθεση, κατά τη διάρκεια της έκθεσης και μετά την έκθεση). Μέθοδοι αξιολόγησης της επικοινωνιακής και της εκπαιδευτικής πολιτικής του μουσείου με συγκεκριμένες εφαρμογές σε μελέτες περίπτωσης. Αξιοποίηση των γνώσεων των φοιτητών/φοιτητριών στη διοργάνωση μιας έκθεσης και στη σύνταξη του συνοδευτικού ενημερωτικού και εκπαιδευτικού υλικού. Η ταυτότητα του Μουσειολόγου και οι σύγχρονες τάσεις της Μουσειολογίας. 12Ε44: Λαογραφία: Νεοελληνική Παροιμιολογία – Νεοελληνικό Παραμύθι- Δημοτικό Τραγούδι- Λαϊκή Λατρεία (Μάθημα Επιλογής) Γίνεται λόγος για: α)Νεοελληνική παροιμιολογία : Σύντομη ιστορική αναδρομή στην ελληνική παροιμιολογία. Η διεθνής παροιμιολογία. Έννοια της παροιμίας και των συναφών ειδών. Τα γνωρίσματα του παροιμιακού λόγου, η θεματική του, η ποιητικότητά του και η στιχουργική του. Η κατάταξη των παροιμιών. Η λειτουργικότητα της παροιμίας σήμερα. α) Νεοελληνικό παραμύθι: Ορισμός του παραμυθιού, τα είδη των παραμυθιών και συναφών ειδών, μέθοδος εξέτασής τους, θεωρίες για τη γένεσή τους, τα γνωρίσματά τους, το περιεχόμενό τους, υφολογικά και δομικά στοιχεία τους, ταξινόμησή τους. Η παιδαγωγική διάσταση του παραμυθιού. γ)Δημοτικό τραγούδι: Η έννοια του δημοτικού τραγουδιού, ο τρόπος δημιουργίας του και οι ρίζες του. Διαίρεση και κατάταξη των δημοτικών τραγουδιών. Η εποχή της ακμής και οι λόγοι. Η μορφολογία τους. Η στιχουργία τους. Η λειτουργικότητα και πολυλειτουργικότητά τους. Το κοινωνικό τους περιεχόμενο. Το δημοτικό τραγούδι στη σημερινή εποχή. δ) Λαϊκή λατρεία : Ο Θεός, ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγιοι, οι Άγγελοι στη λαϊκή λατρεία. Τραγούδια σχετικά με τη λατρεία. Τα θρησκευτικά πανηγύρια. Ο κοινωνικός χαρακτήρας της λατρείας. Ήθη και έθιμα των γιορτών-μεγαλογιορτών. Προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Εκκλησίες, μοναστήρια, εικόνες, λείψανα αγίων, αγιάσματα. Η λατρεία στο σπίτι (εικονίσματα, προσευχή, νηστεία, τελετές, αγιάσματα, αργίες νοικοκυράς). 12E45: Θεσμοί Διαμόρφωσης του Νεώτερου Ελληνισμού και του Νέου Ελληνικού Κράτους: Εκκλησία - Κοινότητες – Παιδεία (Μάθημα Επιλογής) Η μελέτη θεσμών που αναπτύχθηκαν την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στον ελλαδικό και βαλκανικό χώρο συμβάλλει στην κατανόηση της ιστορίας των υπόδουλων Ελλήνων. Υπό το πρίσμα αυτό εξετάζεται η Εκκλησία -και το Oικουμενικό Πατριαρχείο ως ανώτατος θεσμός των ορθοδόξων- ο ηγετικός της ρόλος, η διοίκησή της, τα προνόμια που ο Πατριάρχης και ο ανώτερος κλήρος απέκτησαν, η εκπαιδευτική της δράση (φορέας της ελληνικής γλώσσας και της βυζαντινής παράδοσης), η σχέση της με το ποίμνιο και τους Οθωμανούς, οι μονές. Επίσης οι κοινότητες ως πυρήνας επικοινωνίας της οθωμανικής εξουσίας με τους υπηκόους της, η δομή και οι οργανωτικές τους εμπειρίες, οι ηγεσίες που αναδείχθηκαν (κοτζαμπάσηδες, δημογέροντες) και οι εξουσίες που οι τελευταίοι απέκτησαν (18ος αιώνας). Στο πλαίσιο της Παιδείας μελετάται η κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά την πτώση του Βυζαντίου, η φυγή των λογίων στη Δύση, η παρεχόμενη εκκλησιαστική παιδεία στους Έλληνες, οι αλλαγές που σημειώθηκαν στον τομέα των γραμμάτων την περίοδο του Ευρωπαϊκού και Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

12Ε48: Πολιτισμός και Εκπαίδευση (Μάθημα Επιλογής) Στόχος του μαθήματος Πολιτισμός και Εκπαίδευση είναι: Η κοινωνικο-διδακτική ανάλυση του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Ο πολιτισμός ως εναλλακτική πρόταση εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας. Ο πολιτισμός ως δια βίου εκπαίδευση στο πλαίσιο μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Διεπιστημονική προσέγγιση του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Τα αντικείμενα και η ερμηνεία τους. Απόδοση αξίας στο αντικείμενο και οι όροι που την δημιουργούν. Η πολλαπλή νοηματοδότηση των αντικειμένων και η αποκρυπτογράφησή της στην μουσειακή πολιτική και τη διοργάνωση εκθέσεων. Σχεδιασμός έρευνας και αξιολόγησης οργανισμών και ιδρυμάτων σε πολιτισμικά και εκπαιδευτικά θέματα. Πολιτισμός και Εκπαίδευση στη μεταμοντέρνα εποχή. 12Ε54: Γαλλικά 2 (Μάθημα Επιλογής)

33

Στόχος της διδασκαλίας του μαθήματος «Γαλλικά 2» είναι η εμβάθυνση στις βασικές δομές της γαλλικής γλώσσας (γραμματική – συντακτικό – λεξιλόγιο), η συγγραφή περίληψης επιστημονικού άρθρου, η ανάπτυξη επιχειρηματολογίας στο πλαίσιο προφορικής παρουσίασης εργασίας σχετικής με το αντικείμενο σπουδών. Επίσης δίδεται έμφαση στην ορολογία των αρχαιογνωστικών σπουδών. 12Ε56: Η εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία (Μάθημα Επιλογής) Το άτομο με αναπηρία, όπως κάθε πρόσωπο, εκπαιδεύεται στο σπίτι, στο σχολείο, στο μουσείο, στον αρχαιολογικό χώρο ως παιδί ή ενήλικας, οπότε η σχετική μεθοδολογία, στρατηγική κ.τ.λ. τελούν σε συνάρτηση με την ηλικία, τις «ιδιαιτερότητες» και τον χώρο. 12Ε60: Σύγχρονες Τάσεις στις Εικαστικές Τέχνες (Μάθημα Επιλογής) Η σύγχρονη τέχνη από το 1960, οι οφειλές στις πρωτοπορίες του Μοντέρνου (Νεονταντά, Περφόρμανς, Δράσεις, Φλούξους κα) και η επαναδιαπραγμάτευση του Μοντερνισμού (η ‘κληρονομιά’ του Duchamp, Εννοιολογική Τέχνη, Μινιμαλισμός, Arte Povera, Joseph Beuys), η σχέση τέχνης και τεχνολογίας (Κινητική τέχνη, Οπτικοκινητική Τέχνη, Βίντεο, Ψηφιακή Τέχνη, Τέχνη του Διαδικτύου), τέχνη και μαζική κουλτούρα (Ποπ Αρτ, Τέχνη των Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών κα), τέχνη και περιφέρεια, τέχνη και εθνικές πολιτισμικές παραδόσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.