Υπουργός ΟικονομικώνΟκτώβριος 2011

Προϋπολογισμός 2012

Στοχεύσεις – Βασικές Πρόνοιες –

Συνοδευτικές Πολιτικές

1

Εισαγωγικά Σχόλια

Κύπρος βρίσκεται σε σταυροδρόμι: Εξωτερικό Περιβάλλον- Αντίξοο και συνεχώς επιδεινωμένο περιβάλλον

στις διεθνείς αγορές – επηρεάζει μικρές οικονομίες όπως της Κύπρου

Δυσλειτουργία των αγορών κρατικών ομολόγων (Ελλάδα κλπ )

Ανάγκη ενδυνάμωσης της κεφαλαιουχικής επάρκειας των τραπεζών στην ΕΕ

Εσωτερικό Περιβάλλον- Καθυστέρηση στη διαμόρφωση συναίνεσης και

προώθηση ολοκληρωμένου πλαισίου για αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος στην Κύπρο

Τραγικό συμβάν στο Μαρί Οι τράπεζες της Κύπρου επηρεάζονται από τις

εξελίξεις στην Ελλάδα 2

Εισαγωγικά Σχόλια

Ως επακόλουθο, επιδείνωση του κλίματος εμπιστοσύνης, χαμηλή ανάπτυξη, υψηλή ανεργία, αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος

Το Υπουργείο Οικονομικών δεσμευέται να αναλάβει πρωτοβουλίες για συναίνεση με στόχο τη δημοσιονομική εξυγίανση – τόνωση της ανάπτυξης - στόχευση της κοινωνικής πολιτικής

Όλοι πρέπει να σηκώσουν το βάρος της προσαρμογής – ιδιαίτερα τα εύπορα στρώματα

Τα πολιτικά κόμματα καλούνται να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων – να ψηφίσουν τον Προϋπολογισμό και τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης

3

Μακροοικονομικό Πλαίσιο Στη παρούσα φάση η ανάπτυξη επηρεάζεται από πολλούς

παράγοντες : Αρνητικό εξωτερικό περιβάλλον Δυσμενές κλίμα εμπιστοσύνης στην Κύπρο και στο

εξωτερικό Πτωτική τάση στον τομέα των κατασκευών, μετά την

υπερθέρμανση της περιόδου πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση

Διστακτικότητα των τραπεζών να διοχετεύσουν δάνεια στην αγορά

Ως επακόλουθο διεθνείς οργανισμοί (DNT) προβλέπουν αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης το 2012

Το Υπουργείο Οικονομικών διατηρεί μία ελαφρά πιο αισιόδοξη πρόβλεψη, κυρίως λόγω προοπτικών στον τουρισμό και στους τομείς των υπηρεσιών.

Όμως, συμφωνεί και έλαβε υπόψη στη διαμόρφωση του Προϋπολογισμού ότι η κυπριακή οικονομία πιθανότατα θα παρουσιάσει χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2012 και ενδεχόμενα σε μεσοπρόθεσμο χρονικό πλαίσιο.

4

Δημοσιονομικοί Στόχοι

Λόγω χαμηλής ανάπτυξης και καθυστέρησης στη λήψη διορθωτικών μέτρων το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ξεπερνούσε το 7% του ΑΕΠ το 2011.

Υιοθέτηση φιλόδοξων δημοσιονομικών στόχων στα πλαίσια του Προϋπολογισμού του 2012 : -6.5%, <-3% και -½% το 2011, 2012 και 2013 αντίστοιχα.

% ΑΕΠ2010

2011*

2012*

2013*

2014*

Δημοσιονομικό Ισοζύγιο

-5.3 -4.0 -2.6 -2.0 -1.6

Δημόσιο Χρέος 60.8 61.6 62.0 61.3 60.1* Πρόγραμμα Σταθερότητας 2010-2014

5

Απαιτούμενη Δημοσιονομική Εξυγίανση

Μέγεθος του απαιτούμενου πακέτου μέτρων για επίτευξη των στόχων

€ εκ. 2011 2012 2013

Συνολικό Μέγεθος 150 650 450

Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ)

-6.5 -2.8 -½

1ο πακέτο μέτρων εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών εγκρίθηκε από Βουλή των Αντιπροσώπων στις 26 Αυγούστου.

2ο πακέτο υποβάλλεται μαζί με τον Προϋπολογισμό του 2012. Διεθνείς Οργανισμοί θεωρούν δύσκολο εγχείρημα την επίτευξη των τεθέντων

δημοσιονομικών στόχων. Όμως συμφωνούν ότι το μέγεθος της διόρθωσης που συνεπάγεται η προώθηση των δύο πακέτων είναι ικανοποιητική υπό τις περιστάσεις, διότι συμβάλει στη δημοσιονομική εξυγίανση και μετριάζει παράλληλα τις επιπτώσεις στις μεσοπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές.

6

Στοχεύσεις Προϋπολογισμού 2012

Δημοσιονομική εξυγίανση : Φιλόδοξες δημοσιονομικές δεσμεύσεις:

2012 -2.8% του ΑΕΠ 2013: - ½ % του ΑΕΠ 2014: Ισοσκελισμένος Προϋπολογισμός

Τριετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο Εξυγίανση βασιζόμενη, κυρίως, στο σκέλος των δαπανών με την

εισαγωγή διαρθρωτικών μέτρων μόνιμού χαρακτήρα – 3/5 της διόρθωσης από το σκέλος των δαπανών

Σημαντική μείωση μισθολογίου & λειτουργικών δαπανών της κρατικής μηχανής.

Διασφάλιση κρατικών συντάξεων μέσω της εισαγωγής και σταδιακής αύξησης συνεισφορών από δικαιούχους.

Στόχευση κοινωνικής πολιτικής, με στόχο μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.

Ιεράρχηση αναπτυξιακών έργων – παράλληλα, προώθηση αναπτυξιακών έργων μέσω συμπράξεων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και επιτάχυνση της αδειοδότησης μεγάλων έργων του ιδιωτικού τομέα.

7

Προϋπολογισμός 2012 - Βασικά Μεγέθη

Δημοσιονομικά Μεγέθη 2012: Με βάση τις τάσεις ο Προϋπολογισμός χωρίς τα

μέτρα θα κατέληγε σε δημοσιονομικό έλλειμμα 6.9% του ΑΕΠ.

Επίπτωση 1ου πακέτου μέτρων 1.2% του ΑΕΠ. Δημοσιονομικό έλλειμμα περιορίζεται στο 5.7% του

ΑΕΠ. Επιπτώσεις 2ου πακέτου μέτρων στον

Προϋπολογισμό 2.9% του ΑΕΠ. Δημοσιονομικό έλλειμμα περιορίζεται στο 2.8% του

ΑΕΠ. Δημόσιο χρέος φθάνει στο 66.6% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 65.5%

το 2011. Αυξητική πορεία τερματίζεται το 2012 ακολουθεί πτωτική

πορεία του δημόσιου χρέους, όπως οι δεσμεύσεις έναντι της ΕΕ.

8

Προϋπολογισμός 2012 – Βασικά Μεγέθη (2)

Έσοδα: Με εξαίρεση των επιπτώσεων των μέτρων, μικρή αύξηση

των εσόδων του Προϋπολογισμού κατά 2.8% το 2012 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του 2011.

Λαμβανομένων υπόψη των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης στο σκέλος των εσόδων, η αύξηση των εσόδων φθάνει το 10% το 2012 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του 2011 (αποκοπές μισθολογίου, συνεισφορές, αύξηση φορολογιών και ΦΠΑ).

Δαπάνες: Μείωση προϋπολογιζόμενων πιστώσεων κατά 7% [€7.483

εκ. το 2012 σε σύγκριση €8.016 εκ. το 2011]. Συνεπάγεται οριακή αύξηση των δαπανών σε ενοποιημένη

βάση κάτω του 2% σε σύγκριση με την αναθεωρημένη εκτίμηση του 2011.

Το μέτρο μη παραχώρηση ΑΤΑ για το 1ο εξάμηνο θα οδηγήσει σε περαιτέρω συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των δαπανών κάτω από 1% - συνάδει με πρόνοιες αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης στην ΕΕ.

9

Κρατικό Μισθολόγιο

Αντιμετώπιση της αυξητικής τάσης του κρατικού μισθολογίου μέσω:

Μείωση της απασχόλησης. Μείωση κλιμάκων εισδοχής (μεσοπρόθεσμη

επίπτωση). Εισαγωγή/αύξηση εισφορών στον ευρύτερο δημόσιο

τομέα για το ταμείο συντάξεων σε μόνιμη βάση. Μείωση των απολαβών για τα επόμενα δύο χρόνια –

έκτακτη εισφορά. Μη παραχώρηση ΑΤΑ του 1ου εξαμήνου του 2012 για

τα επόμενα 4 εξάμηνα. Κατάργηση κενών θέσεων (μεσοπρόθεσμη

επίπτωση).10

Μείωση Λειτουργικών Δαπανών

Μείωση άλλων λειτουργικών δαπανών Δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης (€220 εκ. σε

€206 εκ.) Συνέδρια/σεμινάρια/εκπαιδεύσεις (€36 εκ. σε €27

εκ.) Συμβουλευτικές υπηρεσίες (€76 εκ. σε €68 εκ.) Τερματισμός εργασιών οργανισμών που έχουν

ολοκληρώσει τον κύκλο τους. Μείωση χορηγιών και επιδοτήσεων

Ημικρατικών οργανισμών (€314 εκ. σε €280 εκ.) Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (€144 εκ. σε €128

εκ.) Επιτροπών – Οργανώσεων (€20 εκ. σε €17 εκ.) Μείωση γεωργοκτηνοτροφικών επιδοτήσεων που

τερματίζονται το 2013 (€113 εκ. σε €86 εκ.)

11

Κοινωνικά Πολιτική

Έμφαση στα σχέδια που στηρίζουν τις ευπαθείς ομάδες Σχέδιο χορηγιών για νοικοκυριά με ένα

τουλάχιστον συνταξιούχο που διαβεί κάτω από το όριο της φτώχειας.

Σχέδια επανένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας.

Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για Πρόσληψη ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.

Σχέδια στήριξης της απασχόλησης και του τουριστικού τομέα.

12

Στόχευση Κοινωνικών Σχεδίων

Εισαγωγή στόχευσης στα κοινωνικά σχέδια: Διατήρηση ύψους επιδομάτων για νοικοκυριά με

χαμηλά εισοδήματα . Στόχευση επιδομάτων τέκνου & φοιτητικής

χορηγίας (εξοικονόμηση €100 εκ.). Μείωση επιδομάτων μη στοχευμένων κοινωνικών

σχεδίων κατά 10% (εξοικονόμηση €27 εκ.). Μείωση/κατάργηση κάποιων επιδομάτων του

δημόσιου βοηθήματος (εξοικονομήση €8 εκ.). Κατάργηση Σχεδίου Επιστροφής ΦΠΑ για την πρώτη

κατοικία (€55 εκ.). Επικείμενη στόχευση και στεγαστικών σχεδίων

Υπουργείου Εσωτερικών. Κοινωνικές δαπάνες περιορίζονται κατά €190 εκ.

εξαιρουμένου της κατάργησης του σχεδίου επιστροφής ΦΠΑ.

13

Αναπτυξιακή Πολιτική Επιδιωκόμενη μείωση του υψηλού

διαρθρωτικού δημοσιονομικού ελλείμματος συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη, μέσω βελτίωσης του κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στους καταναλωτές και επιχειρηματική τάξη. Επίσης συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών για συγκράτηση των επιτοκίων.

Βελτίωση της ποιότητας των δημοσίων δαπανών και ανακατανομή των δημοσίων δαπανών προς τομείς που ενισχύουν την ανάπτυξη (έργα υποδομής, πληροφορική, παιδεία κλπ). 14

Αναπτυξιακή Πολιτική Πέραν των πιο πάνω η Κυβέρνηση θα ενισχύσει την

ανάπτυξη μέσω συνοδευτικών αναπτυξιακών πολιτικών, όπως:

Προώθηση συμπράξεων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα – Συγκεκριμένο σχέδιο δράσης πριν το τέλος του έτους

Επιτάχυνση της αδειοδότησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων του ιδιωτικού τομέα

Εφαρμογή Σχεδίου Εγγυοδότησης ΜΜΕ Εκσυγχρονισμός του φορολογικού συστήματος που διέπει την ακίνητη

περιουσία Αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων που διαμορφώνει η

πιθανή ύπαρξη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου

Επανεξέταση του θέματος δημιουργίας καζίνων. Αντιμετώπιση των συνεπειών του τραγικού συμβάντος στο Μαρί,

διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Επέκταση και προβολή του θεσμού των διαδικτυακών υπηρεσιών15

Αναπτυξιακά Σχέδια Παρά τις δύσκολες συνθήκες φιλόδοξο αναπτυξιακό

πρόγραμμα. Διατήρηση των αναπτυξιακών δαπανών, ως ποσοστό

του ΑΕΠ, σε ψηλά και διατηρήσιμα επίπεδα κοντά στο 5% που υπερβαίνει τα επίπεδα της περιόδου 2006-2008.

Παρά τη μείωση των προϋπολογιζόμενων πιστώσεων για αναπτυξιακά έργα κατά 19% αναμένεται σημαντική αύξηση του βαθμού υλοποίησης από 70% σε 90% λόγω συμπερίληψης συνεχιζόμενων και ώριμων έργων.

Αποτέλεσμα αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών κατά 4%.

Στον Προϋπολογισμό έγινε ιεράρχηση και περιλήφθηκαν μόνο ώριμα σχέδια, που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη

16

Αναπτυξιακά Σχέδια Η φαινομενική μείωση οφείλεται επίσης στην

ολοκλήρωση σημαντικού αριθμού μεγάλων και σημαντικών έργων όπως:

η ανακαίνιση/ανάπλαση της λεωφόρου Αρχαγγέλου το κτίριο της Προεδρίας της ΕΕ, το κτίριο της Πολεοδομίας και Οικήσεως, οι έξι λωρίδες και ο κυκλικός κόμβος του ΓΣΠ. η εγκατάσταση εξοπλισμού θεώρησης εισόδου. η ανέγερση φαρμακευτικών εργαστηρίων.

17

Αναπτυξιακά Σχέδια Στον Προϋπολογισμό έγινε ιεράρχηση και

περιλήφθηκαν μόνο ώριμα σχέδια, που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη όπως:

Ακτινοθεραπευτικό Κέντρο Λεμεσού και Λευκωσίας. Κέντρο Αιματολογικών Ασθενειών. Κατασκευή δρόμου που θα συνδέει το Λιμάνι

Λεμεσού με τον Αυτοκινητόδρομο Λεμεσού-Πάφου. Ανέγερση Μεγάρου Πολιτισμού. Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων. Αποκατάσταση Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης

Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Υδατικά Έργα Σολέας Μαραθάσας. Σχέδια Αποχετεύσεως Λυμάτων σε Χωριά.

18

Μέγεθoς και Σύνθεση Πακέτων Μέτρων Δημοσιονομικής Εξυγίανσης

2011€ εκ.

2012€ εκ.

2013€ εκ.

2014€ εκ.

Μέτρα μείωσης των Δαπανών 25 360 40 -30

Μέτρα αύξησης των εσόδων 100 215 - -

ΣΥΝΟΛΟ 125 575 40 -30

19

Φορολογικό Πλαίσιο Διατήρηση του σημερινού φορολογικού συστήματος

για επιχειρήσεις, που συνέβαλε στην εμπέδωση του ρόλου της Κύπρου ως διεθνούς χρηματοοικονομικού και επιχειρηματικού κέντρου.

Εκσυγχρονισμός της ολικής φορολογίας ακίνητης περιουσίας, με κριτήρια τη συμβολή στην ανάπτυξη, τη κοινωνική δικαιοσύνη και την περιβαλλοντική αειφορία. Στη βάση της:

Απόκτησης Χρήσης. Εκποίησης.

Επέκταση / βελτίωση συμφωνιών διπλής φορολογίας.

20

Δημοσιονομικό Πλαίσιο Πέραν των πιο πάνω το νομοσχέδιο του

Προϋπολογισμού του 2012 περιλαμβάνει πέντε νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν:

την εισαγωγή ενός δεσμευτικού τριετούς δημοσιονομικού πλαισίου που καθορίζει ανώτατα όρια δαπανών κατά Υπουργείο, Τμήμα και Ανεξάρτητη Υπηρεσία για την επόμενη τριετία.

την περίληψη πρόνοιας για τη μείωση των κλιμάκων εισδοχής για τους νεοεισερχομένους με κάποιες εξαιρέσεις κυρίως όσον αφορά συμβασιούχα πρόσωπα.

τη διατήρηση των προνοιών που απαγορεύουν τη πρόσληψη για κάλυψη εκτάκτων αναγκών με εξαίρεση τα τμήματα που προνοούνταν στον περί Προϋπολογισμού Νόμο του 2011.

τη διατήρηση των προνοιών που αναστέλλουν τη πλήρωση των κενών θέσεων πρώτου διορισμού όπως προβλεπόταν στον περί Προϋπολογισμού Νόμο του 2011.

Δέσμευση έναντι της ΕΕ Νομοσχέδιο μέχρι το τέλος του έτους

21

Τριετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο

Εισαγωγή ενός δεσμευτικού τριετούς δημοσιονομικού πλαισίου που καθορίζει ανώτατα όρια δαπανών κατά Υπουργείο, Τμήμα και Ανεξάρτητη Υπηρεσία για την επόμενη τριετία.

Δέσμευση έναντι της ΕΕ. Προσεχώς θα υποβληθεί στην Κοινοβουλευτική

Επιτροπή Οικονομικών η ανάλυση κατά Τμήμα, Υπουργείο και Ανεξάρτητη Υπηρεσία.

Παράλληλα ετοιμάζεται νομοσχέδιο που ενσωματώνει τις πρόνοιες της νέας οδηγίας της Ε.Ε. για την εισαγωγή δημοσιονομικών κανόνων και διαδικασιών – υποβολή μέχρι το τέλος του έτους.

22

Συμπεράσματα

Τεράστιας σημασίας υπερψήφιση του Προϋπολογισμού από όλα τα κόμματα - θα συμβάλει στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης.

Δημοσιονομική προσαρμογή προϋπόθεση για ανάπτυξη και προώθηση της κοινωνικής πολιτικής.

Δεσμευόμαστε για αυστηρή εφαρμογή του Προϋπολογισμού για το 2012 – συστηματική παρακολούθηση – εφαρμογή διορθωτικών μέτρων εάν παραστεί ανάγκη.

Καλούμε σε εποικοδομητικό διάλογο στα πλαίσια της συζήτησης του Προϋπολογισμού με στόχο τη ομόφωνη ψήφιση του

23