34
, Οι νEΟι συναντΟYν την ΠαρAδΟση Κέντρο Νεότητας Λιμνατίου «Αμυγδαλιά» ΛΕΥΚΩΜΑ - ΚΥΠΡΟΣ 2012

Λεύκωμα 2012

  • Upload
    -

  • View
    104

  • Download
    7

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ΟΙ ΝΕΟΙ ΣΥΝΑΝΤΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Citation preview

,

Οι νEΟι συναντΟYν την ΠαρAδΟση

Κέντρο Νεότητας Λιμνατίου «Αμυγδαλιά»

ΛΕΥΚΩΜΑ - ΚΥΠΡΟΣ 2012

Οι νEΟι ΣΥνΑντΟYν την ΠΑΡAδΟΣη

Κέντρο Νεότητας Λιμνατίου «Αμυγδαλιά»

ΛΕΥΚΩΜΑ - ΚΥΠΡΟΣ 2012

© Copyright Λεμεσός 2012Εκδίδεται από το Κέντρο Νεότητας Λιμνάτιου «Αμυγδαλιά»

Επιμέλεια Έκδοσης: Κέντρο Νεότητας Λιμνάτιου «Αμυγδαλιά»Σελιδοποίηση: Mαρία Νικολάου-ΠροδρόμουΕκτύπωση: ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗ Τυπογραφεία

Τηλ.: 00357 22 570350

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή ανατύπωση μέρους ή του συνόλου του βιβλίουσε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη

ΠΕριΕΧΟΜΕνα

3

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΖΑΒΡΩΝ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ6

XAIΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΝΑΤΙΟΥ Κ. Γ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ5

8 ΗΛΙΑΣ ΒΙΟΛΑΡΗΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

10 ΠΑΝΙΚΟΣ ΛΙΜΝΑΤΙΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΟΣ

12 ΝΙΚΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΟΠΑΙΧΤΗΣ

13 Χ’ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΥΜΝΟΥ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΨΩΜΙΟΥ

16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΡΑΣΙΟΥ

18 ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΛΑΘΙΩΝ

21 Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΣΜΙΛΙΟΥ

23 ZIΒΑΝΙΑ

24 ΠΑΛΟΥΖΕΣ / ΣΙΟΥΤΖΙΟΥΚΟΣ

26 ΓΛΥΚΟ ΑΜΥΓΔΑΛΟΥ

27 ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

28 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 5

Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο του Κέντρου νεότητας Λιμνατίου, κ. Γιώργο Χρυσοστόμου

Τ ο λεύκωμα αυτό δημιουργήθηκεστα πλαίσια του ευρωπαϊκούπρογράμματος ‘Οι νέοι συναντούν

την παράδοση’ και είναι το τελικόπαραγόμενο. Το πρόγραμμα ‘Οι νέοισυναντούν την παράδοση’, επιχορηγείταιαπό το πρόγραμμα Νέα Γενιά σε Δράση’και σ’ αυτό συμμετέχουν νέοι τουΚέντρου Νεότητας Λιμνατίου.Το Κέντρο Νεότητας Λιμνατίου είναι μιαεθελοντική κοινοτική οργάνωση νέωνπου βρίσκεται υπο την αιγίδα τουΟργανισμού Νεολαίας και στοχεύει στηνπρόοδο και ευημερία των νέων, στηνάσκηση και εφαρμογή δημοκρατικώνδιαδικασιών, στη συμμετοχή απόπλευράς νέων στην πολιτιστική καικοινωνική ανάπτυξη και πρόοδο τηςΚοινότητας και του τόπου μαςγενικότερα. Στα πλαίσια της υγιούςαπασχόλησης των νέων διοργανώνονταιποικίλες εκδηλώσεις όπωςδενδροφυτεύσεις, αιμοδοσίες,πεζοπορίες, μουσικές βραδιές,σεμινάρια και διαλέξεις για το ΑIDS,ταναρκωτικά, την ανεργία, το περιβάλλον,τη ξενοφοβία κα.Το Κέντρο μας με τη δράση του αποτελείφυτώριο Υγιούς Νεολαίας ωθώντας τους

νέους στο να γίνουν ενεργοί πολίτεςμακριά από κινδύνους και κάθε είδουςεξαρτήσεις.Η δράση ‘Οι νέοι συναντούν τηνπαράδοση’ είναι μια πρωτοβουλία τωννέων μας ώστε να εξερευνήσουν τηνπαράδοση, τον πολιτισμό και τηνκουλτούρα του τόπου μας, ωστόσο οινέοι μας δεν σταματούν εκεί, αλλά μετην δημιουργικότητα και τηνενεργητικότητα που τους χαρακτηρίζει,κάνουν ένα ακόμη βήμα. Συνεχίζουναυτή την εξερεύνηση στην παράδοσηδημιουργώντας. Προβαίνοντας στηνκαταγραφή, ταξινόμηση καιμηχανογράφηση όλων των εκδηλώσεων,των δράσεων και της τοπικής παράδοσηςμέσα από την δημιουργία του παρόντοςλευκώματος. το οποίο περιλαμβάνει όλατα ευρήματα, επεξεργασμένα από τηννέα γενιά του τόπου.Επίσης μέσα από το λεύκωμα αυτόγίνεται αφιέρωμα σε συγχωριανούς μαςοι οποίοι προωθούν και προβάλουν τηνπαράδοση του χωριού και γενικότερατου τόπου μας.Θερμές ευχαριστίες για όσους μαςστήριξαν για την δημιουργία αυτού τουλευκώματος.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη6

η ΟιΚΟΓΕνΕια τΩν ΖαΒρΩν Και η ΠαραδΟση

Hοικογένεια των Ζαβρώνέχει συνταυτίσει το όνοματης με την παράδοση και

τον πολιτισμό του τόπου μας.Πολλοί από την οικογένειαασχολούνται αρκετά με τηνπαράδοση άλλοι ως εργασία καιάλλοι ως μεράκι.Τα αδέλφια Γιάννης Ζαβρός(βιολάρης) και ΜανώληςΖαβρός(λαουτάρης) εδώ καιπέντε συνεχόμενες δεκαετίεςσυνεχίζουν να κρατούν τηνπαράδοση στην Κυπριακή Λαϊκήμουσική. Στην πενταετή πορείατους έχουν κάνει χιλιάδες γάμους,εκδηλώσεις κα.O Γώργος Ζαβρός και ο θείοςτου Νικόλας Ζαβρός (φονιάς)ασχολούνται με πολύ μεράκιστην κατασκευή τουπαραδοσιακού ρεσιού το οποίοείναι απαραίτητο σε γάμους,χοροεσπερίδες κα.O ΓιώργοςΖαβρός ασχολείται με πολύμεράκι επίσης στην κατασκευήπαραδοσιακών εδεσμάτων όπωςσουσούκο, παλουζέ, τραχανά κα.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 7

Oι γυναίκες τηςοικογένειας ΘάλειαΑ.Ζαβρού, Μαρούλλα

Μιχαήλ Ζαβρού και ΜαρούλλαΜανώλη Ζαβρού ασχολούνται μετην χειροτεχνία ιδιαίτερα με τηνκατασκευή παραδοσιακώνκεντημάτων, σμιλιού καιβελονιού.Ασχολούνται επίσης με τηνκατασκευή παραδοσιακώνεδεσμάτων όπως ψωμιά,κουλούρια, γλυκά του κουταλιού,μαρμελάδες κα.Εν κατακλείδι η οικογένεια τωνΖαβρών συνεχίζει την παράδοσηκαι την κουλτούρα του τόπου μας.

Η Δέσποινα Τσίκου στην κατασκευή του ρεσιού

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη8

αφιEρΩΜα ηΛIασ ΒιΟΛAρησ

Κλεω κρυφά τζαι σκέφτωμαι λυώνω και μαραζώνωΤα νιάτα εν υστρέφωντε σαν το τσερίν υλυώνω

Άδρωπε γλέντα την ζωήν γλέντατα τουν τα νιάταΑφ’ούλλοι μας το ξέρουμεν πως μια εν η στράτα

Τούτον τον ψεύτην τον τουνιάν πρέπει να τον γλεντήσειΓιατί εν ηξέρης άδρωπε πόσον τζαιρό να ζήσης

Θέε μου τζαι να στράφησαν τσην τα παλιά τα γρόνιαΤες σήκωσες γλεντούσαμεν τσ’ούλλοι ετραουδούσαμενΣαν νάμαστε αηδόνια

Παίζαν λαούτα τσαι βκιολιά πων ρίζες τουν του τόπου Βράκαες ήσιεν κάμποσους πων ομορφκιά τα άδρώπου

Είχαν αγάπη έσσω τους τσ’ ήχασιν τσαι φυλίανΕσπέρναν εθερίζασην ψουμιά εξηφουρνιζασινΕίχασιν τσ’εβλωίαν

Επήνναν τσ’ηχασιν ζωήν τσην το γλυκόποτο κρασίνΜάταν τσαι χωρευτάες ήχαν αγάπη ούλλοι τους Μάταν τσαι χοραττάες

1.1.1991

Η αγάπη και η παράδοση-τα χρόνια τα παλιά

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 9

Ο καλός ο γείτοναςΑμ αύρης γείτονα καλόν εν άσπρη η καρκιά σου

Που τον θωρής ξημέρωμαν εσού τσαι τα παιδκιά σου

Συκώνεσαι που το πρωί την πόρτα σου να ννήξηςΕννα τον δης τον γείτο σου πετρα να μεν του ρίξης

Άμαν ο γύτος ο καλός θα πης τσαι καλημέραΓιατί εν τσίνον πων να δής γρόνια τσαι καθήμερα

Η οικοδέσποινα Μελανή Βιολάρη στοπαραδοσιακό αρχοντικό της

ΠΟιητησ Και ΛαΟΓραφΟσ

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη10

αφιΕρΩΜα ΠανιΚΟσ ΛιΜνατιτησ

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 11

ΠΟΥ ΕΝ ΤΩ ΛΙΜΝΑΤΙ;ΤΖΑΙ ΟΙ ΔΟΥΛΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΜΝΑΜΕ

Όσοι εν τω ξέρεται που εν πόνι τοΛιμνάτι να σας πω εν καμιάνεικοσαρκάν χιλιόμετρα που το βορκάτης Λεμεσού τζαι γειτονεύκει με ταχωρκά Απαισιά,Κορφή,ΚαπηλειόμΑηΜάμα τζαι κατά δυσμάς του χωρκού ηΛάνια, ο Δορός τζαι το Μονάγρι…..

Το δκιάβα της ζωής μουΈπκιασα πένναν τζαι χαρτίΝα γράψω τη ζωή μουΝα ξεσσιεπάσω τες χαρέςΤζαι την καταδρομή μου

Τες στράτες που περπάτησαΝύχτες χωρίς φεγγάριΓια να πουλήσουμε σπατζιάΚοφίνια τζαι καππάρι

Μόνον εγιώ τζι’η μάνα μουΜες τζείντα μαύρα όρηΑμούστακον ακλάτσωτονΤζαι δίχα πανηφώρι

Εγύρισα τες ΠιτσιλλιέςΤζι’ούλλα τα κρασοχώρκαΤζι’έμαθα τη τσαέραν τουςΤζαι του φτωχού την πόρτα

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη12

????

OΝίκος Ιωάννουγεννήθηκε την 1ηΟκτωβρίου 1904

στο Λιμνάτι Λεμεσού. Πήγεως της Δ’ τάξη τουΔημοτικού για να αποσυρθείστη συνέχεια και να πάειστη Λεμεσό, όπου μπήκετσιράκι σ’ ένα κωμοδρόμο.Επειδή η τέχνη αυτή ήτανδύσκολη, την εγκατέλειψεκαι μπήκε ράφτης. Ωστόσοστα 3 χρόνια εγκατέλειψεκαι αυτό το επάγγελμα καιπήγε στη Λευκωσία όπουμπήκε υπάλληλος σεταβέρνα. Στο χρόνοεγκατέλειψε την ταβέρνακαι πήγε στο Βαρώσι(1920).Εκεί γνωρίστηκε μετον καραγκιοζοπαίχτηΑντρέα Σουλιώτη καιεργάστηκε μαζί του ωςτσιράκι μέχρι το 1922.Τότε οΣουλιώτης αναχώρησε γιατη Μικρά Ασία και άφησε τησκηνή και τις φιγούρες τουστον Ιωάννου που συνέχισεμόνος τώρα ρο επάγγελματου καραγκιοζοπαίχτη.Έδινε παραστάσεις επι 40χρόνια.Το 1928 γνωρίστηκε με τονταχυδακτυλουργό Γιάννη

Πελλοπονήσιο, από τονοποίο πήρε μαθήματαταχυδακτυλουργού καιυπνωτιστή. Τις γνώσεις τουγια το θέμα αυτό τιςτελειοποίησε πηγαίνονταςστο εξωτερικό. Από το 1959άρχισε επίσης να ασχολείταιμε τηζωγραφική(αυτοδίδαχτος)Ως καραγκιοζοπαίχτης οΙωάννου ήταν πολύ καλός μεφτωχό όμως δραματολόγιοκαι βραχνή φωνή. Κοντά τουμαθήτευσε και ο ΓιάννηςΚισσονέργης που αφηγείταισχετικά:‘…ήταν κάποτε πουβοηθούσα τον ΝίκοΙωάννου. Την εποχή εκείνηβγήκε ‘το γελεκκάκι’ καιόταν ο Νίκος βγήκε γιαφάρσα του δίσκου μου πεν.-Όταν εγώ θα εισπράττωεσυ, αν τραγουδάς βγάλετον Καραγκιόζη και πες κανάτραγούδι.Όταν τραγούδησα, άρχισαννα χειροκροτούννομιζάμενοι πως ο Νίκοςτραγουδούσε παρ’ όλο πουήξεραν ότι ο Νίκος ήτανβραχνός

νιΚΟσ ιΩαννΟυ ΚαραΓΚιΟΖΟΠαιΧτησ

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη

Χ’νιΚΟΛαΟσ ΠαρασΚΕυασ

13

Απόσπασμα από τον ύμνοΑδε μαντάτον σκοτεινόν τζ’μέραν λυπημένη

Που ήλθεν σήμμερον εμέν την πολλυπικραμμένην

Επιάσαν τον Ιυούλλην μου τζ’μείνα ορφανεμένη

Άρχοντες αργυκήσατε ως είσθε συναγμένοι να σας ειπώμιαν γραφήν νέαν ιστορημένην.

Και πρώτον πως εστάθηκεν τζ’πως εμελητήθην, πωςεπροδόθην ο Χριστός τζ’πως εκατακρίθην.Αρχιεροίς καιγραμματοίς τζ’όλοι οι φαρισσαίοι τζ΄ο Νομοδιδάσκαλοςτζ’όλοι τους οι Εβραίοι.Κατά Χριστού εφρίαζαν τζ’ναεμελετήσαν για να σταυρώσουν τον Χριστόν την γνώμηντου εστήσαν .Όποιος προδώσει τον Χριστόν αργύρια νατάξουν τζ’ούτοι ναβρουν αφορμήν με τον καιρό ναπράξουν τζ’από τους μαθητάδες του εστάθην η αιτίατζ’επροδόσαν τον Χριστόν με την φιλαργυρία,Ιούδας τον

επρόδοσεν καθώς είσιε γραμμένον τζ’’επληρώθηντορηθέν το παλεγωμένον……

…….Παρακαλώ σε Δέσποινα Σκέπε τζ’φύλαττε μεεξαοράτον τζ’ορατόν εχθρόν προφύλαττε με.Και τόσοναπό μάθημα δεν είμαι σπουδασμένος τζ’προς εσέν τηνΔέσποινα προσπίπτω ο καμένος……

Όσοι δοξάζετε Θεόν Χριστόν τζ’προσκυνάτε τηνΠαναγίαν Δέσποινα μεσίτην να καλείτε

…Και τέλος κάμνω το λοιπόν τζ’αφήνω με υγείαν να σαςεισκέπη ο Χριστός καθώς τζ’η Παναγία.

ΑΜΗΝΤη 17η Απριλίου

Χ’ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ1938

συΓΓραφΕασ υΜνΟυ τησ ΠαναΓιασ

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

13

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη14

ΠαρασΚΕυη ΨΩΜιΟυ

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 15

Τ ο ψωμί αποτελεί βασικόπροϊόν της αρτοποιίας καιπαρασκευάζεται από

αλεύρι που υγραίνεται,ζυμώνεται και μερικές φορέςυφίσταται ζύμωση πριν ψηθεί.Ο πλάστης, το πλαστήρι, ηπινακωτή, η ξύλινη λεκάνη είναιτα αναγκαία σκεύη για τηνΠαρασκευή του ψωμιού.Η Κύπρος ήταν μία από τιςσιταποθήκες του ελληνικούκόσμου. Σύμφωνα με τον Πλίνιο,το σιτάρι της Κύπρου έδινε έναπερίφημο καστανόξανθο ψωμί. .Από τα αρχαία χρόνια, οι κάτοικοιτου νησιού μας είχαν καθιερώσειτο ψωμί, ως ένα από τα πιοβασικά στοιχεία της καθημερινήςτους διατροφής ενώ η καλήποιότητα του κυπριακού σιταριούήταν δεδομένη. Το ψωμί είχεκυρίαρχη παρουσία στιςθρησκευτικές γιορτές και σεσημαντικά γεγονότα όπως ογάμος, η γέννηση, η βάφτιση κ.α

Η Μυριάνθη Σαζού στη μεταφορα ψωμιών στο φούρνο

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη16

ΠαρασΚΕυη ΚρασιΟυ

Η Ελένη Νικολάου,ο Αντρέας Ευαγόρου και ο Αντώνης Νικολάου στη διαδικασία πιέσης σταφυλιών

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 17

Τ α σταφύλια τα οποίαπροορίζονται για κρασίεπιλέγονται από αμπέλια

εκλεκτής ποικιλίας. Σεπαλαιότερες εποχές έβαζαν τασταφύλια μέσα σε πήλινεςλεκάνες και τα πατούσαν μέχρι ναλιώσουν και στη συνέχεια ταέβαζαν στα πιθάρια για να γίνει ηζύμωση, η οποία απαιτεί συνήθως12 μέρες. Κάθε μέρα τα σταφύλιαπιέζονταν με το σπιλαστήριν γιατίη ζύμωση τα κόχλαζε.Όταν τελείωνε η ζύμωση γινόταντο κούλιασμα. Ένα μικρό κοφίνι ήκουλιαστήρα έμπαινε στη μέσητου πιθαριού και το κρασίμαζευόταν με την κολόκαν καιμεταγγίζετο σε καθαρό καιαποστειρωμένο πιθάρι. Ηαποστείρωση γινόταν μεκάπνισμα από θειάφι. Μέσα στοπιθάρι έμεναν τα τσαμπιά, τακουκούτσια και ο φλοιός τωνσταφυλιών, τα λεγόμενα ζίβανα.Τα πιθάρια με το κρασίαφήνονται ακόμη λίγες μέρεςανοιχτά να ολοκληρωθεί ηζύμωση και να καθαριστεί από τακατακάθια, να κάτσει δηλαδή τοκρασί. Στη συνέχεια το πιθάριέκλεινε με μια στρογγυλήμαρμάρινη πλάκα και σφραγίζεταιμε γύψο για να μην παίρνει αέρα

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη18

ΧΕιρΟΠΟιητη ΚατασΚΕυη ΚαΛαΘιΩν

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 19

Hκαλαθοπλεκτική είναι από τουςπαλαιότερους κλάδους τηςχειροτεχνίας, και έχει μείνει σχεδόν

αναλλοίωτη με το πέρασμα των αιώνων καιπου δυστυχώς σήμερα τείνει να εκλείψει.Σήμερα στο Λιμνάτι με την καλαθοπλεκτικήασχολούνται μόνο οι κυρίες ΙωάνναΑλεξάνδρου και Αναστασία Κωνσταντίνου οιοποίες κατασκευάζουν τσέστους καικαλάθια.Την τέχνη αυτή την έχουν μάθει από τηνγιαγιά τους και την μητέρα τους πουασχολούνταν με την καλαθοπλεκτική.Η κατασκευή των τσέστων και των καλαθιώνγίνεται με σιταρόχορτα. Τις πρώτες ύλες τιςμαζεύουν από την αλυκή του Ακρωτηρίουκαι από την περιοχή «βούναρος» τουΚολοσσιού. Τα αφήνουν για λίγες μέρες στονήλιο για να ξεράνουν. Πριν ταχρησιμοποιήσουν θα τα βρέξουν και θα τατυλίξουν με σακούλες για να γίνουνεύκαμπτα.Aρχίζουν την κατασκευή του τσέστου ή τουκαλαθιού με 2 κλωνιά σιταρόχορτου. Στηνσυνέχεια τα κλωνιά αυξάνονται ανάλογα μετο πάχος που θέλουν να δώσουν. Τα χόρτατυλίγονται με πλαστική κορδέλα σε διάφοραχρώματα για να δημιουργήσουν διάφορασχέδια.Η κ. Αναστασία όταν τελειώσει στολίζει τοντσέστο ή το καλάθι με χρωματιστάκομματάκια από ρούχο.Η κ. Αναστασία λαμβάνει μέρος σεδιάφορες εκδηλώσεις για τα παραδοσιακάπροϊόντα.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη20

Δέσιμο καρέκλας με τόνο

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη

η τΕΧνη τΟυ σΜιΛιΟυ

21

Τ κέντημα με σμιλί είναι μιαπαραδοσιακή τέχνη η οποίαμεταβιβάστηκε από γιαγιά

σε κόρη και εγγονή, μέχρι τιςμέρες μας.Στο Λιμνάτι σήμερα ανάμεσα στιςγυναίκες που ασχολούνται με τηντέχνη του κεντήματος με σμιλίείναι και η κ. ΔέσποιναΧαραλάμπους η οποία έμαθε αυτήτην τέχνη από την γιαγιά και τηνμητέρα της σε ηλικία 9 χρονών.Σήμερα ασχολείται με την τέχνηαυτή στις ελεύθερες της ώρες.Η κατασκευή των κεντημάτωνγίνεται βασικά με ψαρόνημα ή μεάλλα νήματα τα οποία υπάρχουντην αγορά. Τα σχέδια που κάνειείναι πουλιά, λουλούδια, καιδιάφορα γεωμετρικά σχήματα.Μαζί με τις άλλες κοπέλες τουχωριού που ασχολούνται με αυτήτην τέχνη ανταλλάσσουν ιδέες γιανέα σχέδια.Με το σμιλί κατασκευάζουνμαντιλάκια, μαντίλια,τραπεζομάντιλα, κουρτίνες,σκεπάσματα για τα κρεβάτια, καιδιάφορα άλλα διακοσμητικά γιατο σπίτι.

Γυναίκες του χωριού στην κατασκευή σμιλιού

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη22

ZIΒανια

Z ιβάνα ή ζιβανία απότη λέξη ζίβανα(στέμφυλα). Είναι το

απόσταγμα κρασιού πουπαράγεται σε ειδικά καζάνιαμε τη μέθοδο τηςαπόσταξης. Συνήθως ηπεριεκτικότητα της σεοινόπνευμα κυμαίνεται κατάμέσο όρο από 47-52%. Απότην περίοδο τηςβενετοκρατίας μέχρι σήμεραη παραγωγή ζιβανίαςαποτελεί μια βασική ασχολίακαι σημαντική πηγήεισοδήματος για τουςΚυπρίους αμπελουργούς. Ηαπόσταξη της ζιβανίας είναιμια πατροπαράδοτη τέχνηπου για αιώνες μεταδίδεταιαπό γενιά σε γενιά σ' όλασχεδόν τα κρασοχώρια, τηςΚύπρου.Το καζάνι αποτελείται από ταεξής μέρη:Ι. Φούρνος και καμινάδαόπου ανάβεται η φωτιά μεξύλα2.Ο λέβητας, το χάλκινοκαζάνι μέσα στο οποίομπαίνουν τα ζίβανα3.Το καπάκι ή στούππωμαπου εφαρμόζεταιαεροστεγώς στο καζάνι και

έχει ημισφαιρικό σχήμα μεσφαιροειδές εξόγκωμα4.0 μοχλός με την βοήθειατου οποίου το καζάνι γέρνειπρος τα εμπρός για νααδειάσει5.Το τόξον ή λουλλάς,σωλήνας χάλκινος πουσυνδέει το καζάνι με τοψυχτήρα6.Η δάνη που είναι γεμάτηνερό και λειτουργεί ως ψυγείο7. Μέσα στη δάνη υπάρχειένα κυλινδρικό δοχείο απόλαμαρίνα η κολωνούδα πουκαταλήγει σε ένα οφιοειδήσωλήνα την σερπεντίνα απ'όπου βγαίνει υγροποιημένη ηζιβανία μέσα στον τενεκέ.8.Για καλής ποιότητας ζιβανίαπρέπει τα σταφύλια να έχουνμπωμέ πέραν των 12-13°.Όταν το μπωμόμετρο δείξεικάτω από το μηδέν σημαίνειότι το σάκχαρο μετατράπηκεσε οινόπνευμα και τα ζίβαναείναι έτοιμα για απόσταξη. Τοκρασί και τα ζίβανα μπαίνουνμέσα στο καζάνι, το οποίογεμίζεται μέχρι τα 4/5. Στηβάση του καζανιούτοποθετούνται μαζιά για ναμην κολλούν τα ζίβανα στονπάτο.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 23

Γ ια να παρασκευάσουμε καλήποιότητα ζιβανίας τασταφύλια που θα

χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναιώριμα και υγιή, χωρίς λιώμα. Ομούστος που θα χρησιμοποιηθείγια τη ζύμωση δεν πρέπει ναείναι πέραν των 12-13° μπωμέώστε να έχει μια συμπληρωμένηζύμωση. Όταν το μπωμόμετροδείξει κάτω από το μηδέν,σημαίνει ότι η ζύμωσησυμπληρώθηκε και ότι τοσάκχαρο μετατράπηκε σεοινόπνευμα. Τότε το κρασί και τατσίπουρα μπαίνουν μέσα στοκαζάνι το οποίο γεμίζεταιπερίπου μέχρι τα 4/5.Στη βάση του καζανιούτοποθετούνται «μαζιά» για ναμην κολλούν τα ζίβανα στονπάτο. Επίσης πριν κλειστεί τοκαζάνι με τα ζίβανατοποθετούνται και πάλι «μαζιά»για να πιέζουν τα ζίβανα. Μετάαπ' αυτό ανάβεται η φωτιά μεξύλα. Μόλις αρχίσει να βγαίνει ηζιβανία ελαττώνεται η δύναμητης φωτιάς γιατί κατά τηναπόσταξη η φωτιά πρέπει ναείναι σταθερή και μέτρια.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη24

ΠαΛΟυΖΕσ / σιΟυτΖιΟυΚΟσ

Οπαλουζές και οσιουτζιούκος είναιγνωστά παραδοσιακά

γλυκά της Κύπρου και θα τασυναντήσεις σε χωριά όπουπαράγονται άσπρα σταφύλια.Με το πάτημα των σταφυλιώνπαίρνουν το απόσταγμα τολεγόμενο μούστο και το βάζουνσε ειδικό μεγάλο καζάνι και τοβάζουν στη φωτιά. Όταν αρχίζεινα κοχλάζει ρίχνουν μέσα στοκαζάνι ένα ειδικό χώμα τολεγόμενο ασπρόχωμα. Με τηνπροσθήκη του χώματοςεπιτυγχάνεται καλύτερα οκαθαρισμός του μούστου καιγίνεται πιο γλυκός. Καθώς ομούστος κοχλάζει πρέπεισυνεχώς με την κουτάλα νααφαιρούνται όλες οι ακαθαρσίεςπου ανεβαίνουν προς τα πάνω.Ακολούθως αναμιγνύουν μεαναλογία 8 οκάδων μούστο, 1 οκά αλεύρι και αρχίζει τοανακάτεμα πάνω στη φωτιάμέχρι το μείγμα να ψηθεί.Ακολούθως το μείγματοποθετείται σε πιάτα και αφού

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 25

προσθέσουν σπασμένουςξηρούς καρπούς ο παλουζέςείναι έτοιμος.Το επόμενο βήμα επιτυγχάνεταιμε τη κατασκευή σιουτζιούκου.Έχουν περασμένες σε κλωστέςαμυγδαλόκουνες ήκαρυδόκουνες ανάλογα με τηνεπιλογή της κατασκευάστριας.Στην άκρη της κλωστής υπάρχειτο κατσούνι για να κρεμάζονταιοι κλωστές ψηλά έτσι ώστε ναβοηθήσει στο στέγνωμα τουσιουτζιούκου. Μέσα από τομείγμα του παλουζέ έτσι βραστόκαθώς είναι, βουτάνε τιςκλωστές και τις κρεμάνε μερικέςώρες για να στεγνώσουν. Αυτό επαναλαμβάνεται είτε καιτην ίδια μέρα αφούεπανακατασκευάσουν μείγμαπαλουζέ είτε και την επόμενημέρα. Κάνουν από τρία μέχριπέντε βουτήγματα στονπαλουζέ. Τον αφήνουν 5-6μέρες κρεμασμένο να στεγνώσειεκτός και εάν τον προτιμούνφρέσκο μπορούν να το κόψουνκαι από την ίδια μέρα.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη26

ΓΛυΚΟ αΜυΓδαΛΟυ

Τ ο Λιμνάτι είναι γνωστό σαντο χωριό με την μεγαλύτερηπαραγωγή αμυγδάλων σε

ολόκληρη την Κύπρο. Έτσι οικάτοικοι της κοινότητας, εκτόςαπό την χρήση του αμυγδάλουστην παραγωγή τουσιουτσιούκου, έκαναν και γλυκάμε το αμύγδαλο.Για να κατασκευάσουμε γλυκόαμυγδάλου πρέπει για αρχή ναασπρίσουμε τα αμύγδαλα και νατα ξεφλουδίσουμε. Στην συνέχειατα αμύγδαλα θα τα αλέσουμε.Ετοιμάσουμε σιρόπι (νερό,ζάχαρη, μαστίχα, ανθόνερο,λεμόνι) το οποίο προσθέτουμελίγο-λίγο στα αλεσμένααμύγδαλα μέχρι να γίνουν όλαμαζί μια ομοιόμορφη μάζα. Μετάτο γλυκό συσκευάζεται σεγυάλινα μπουκαλάκια και είναιέτοιμα για κατανάλωση.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη

ΜΕΛισσΟΚΟΜια

27

Τ ο Λιμνάτι ήταν ένα από ταμεγάλα μελισσοκομικάχωριά την εποχή του 1960

με 1970.Σχεδόν όλες οιοικογένειες είχαν μελίσσια στηναυλή των σπιτιών τους. Τότε είχεστο Λιμνάτι γύρω στα 1300μελίσσια όλα σε τζιβέρτια. Οιμεγάλοι μελισσοκόμοιχρησιμοποιούσαν πιεστήριο γιανα βγάζουν το μέλι όπως αυτόπου πιέζουμε τα σταφύλια για ναβγει το μουστάρι. Όταν έβγαζαντο μέλι το έβαζαν σε γυάλινεςφιάλες της οκκάς και τοπουλούσαν στα γύρω χωριά στηΛεμεσό ακόμη και στιςΠλάτρες.Το χωριό μας είχε έναπολύ καλό εισόδημα από το μέλι.Σήμερα στο Λιμνάτι υπάρχουνμελισσοκόμοι που συνεχίζουν τηνπαράδοση και ασχολούνται με τηνμελισσοκομία.

Ο Γιώργος Χρυσοστόμου, ο Λεόντιος Ιωάννου και ο Αντώνης Χρυσοστόμου στον τρυγιτό τουμελισσιού από το βαρέλι που είχαν εγκατασταθεί οι μέλισσες

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη28

ΕΚδηΛΩσΕισ

Τ Κοινοτικό Συμβούλιο Λιμνατίου, σε συνεργασία μετα οργανωμένα σύνολα της κοινότηταςδιοργανώνουν ολόχρονα αρκετές πολιτιστικές και

καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, προσφέροντας έτσι στουςκατοίκους αλλά και στους επισκέπτες της κοινότητας τηνευκαιρία να παρακολουθήσουν μια αξιόλογη εκδήλωση.Μερικές από αυτές τις εκδηλώσεις είναι:Η γιορτή της Ανθισμένης Αμυγδαλιάς η οποία

διοργανώνεται από το Κοινοτικό Συμβούλιο και τοΣύμπλεγμα Κοινοτήτων Κοιλάδας Κούρη και Ξυλούρικου. Ηγιορτή της Ανθισμένης Αμυγδαλιάς γίνεται την τελευταίαΚυριακή του Φεβρουαρίου, σε μια εποχή όπου οιαμυγδαλιές είναι σε πλήρη ανθοφορία.Ο Χορός του Αμυγδάλου διοργανώνεται από το ΚοινοτικόΣυμβούλιο, το Κέντρο Νεότητας, τον Πολιτιστικό Όμιλοκαι τα Εθνικόφρονα Σωματεία. Ο Χορός του Αμυγδάλου

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 29

γίνεται κατά τον μήνα Ιούλιο και στόχος είναι τα καθαράέσοδα της εκδήλωσης να διατεθούν σε κοινωφελές έργα.Το Πανηγύρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήροςδιοργανώνεται από το Κοινοτικό Συμβούλιο, τηνΕκκλησιαστική Επιτροπή, τον Πολιτιστικό Όμιλο, ταΕθνικόφρονα Σωματεία και τον Κέντρο Νεότητας. Τοπανηγύρι γίνεται στις 5 και 6 Αυγούστου.Το Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, που γίνεται την Δευτέρατου Πάσχα το πρωί, διοργανώνεται από το Κοινοτικό

Συμβούλιο και την Εκκλησιαστική Επιτροπή.Το Πανηγύρι του Αγίου Επιφανείου που γίνεται την 3ηνΚυριακή του Μαίου, διοργανώνεται από το ΚοινοτικόΣυμβούλιο και την Εκκλησιαστική Επιτροπή, λαμβάνειχώρα στο εξωκλήσι του Αγίου Επιφανείου.Υποδοχή του Αγίου Βασίλη που φτάνει στο χωριό μεελικόπτερο, από τα παιδιά της κοινότητας. Η εκδήλωσηαυτή γίνεται κατά την περίοδο των Χριστουγέννων καιτης Πρωτοχρονιάς.

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη30

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη 31

Οι νΕΟι ΣΥνΑντΟΥν την ΠΑΡΑδΟΣη32

Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση [ανακοίνωση] δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της

και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν.