Ελληνισμός - Ιούλιος-Αύγουστος 2013

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Ιούλιος-Άυγουστος 2013

MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5ελληνισμός

Έτος 19ο

Συνέντευξη Νίκος Φωκάς

Δεύτερος ΟδυσσέαςΤο Χελιδονάκι στην Ελλάδα

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος, μια ΕλλάδαVengrinyák Edit

Τα νέα μαςΟι αποφάσεις του

σώματος της ΑΕΟΥ-Μεσογειακοί αγώνες καγιάκ

4Oι γιορτές μας

Βαλκανική μέρα

ΔρόμοιΔωδεκάνησα

Dodekanészosz

Όλος ο κόσμος, μια Ελλάδα

Μυριοκέφαλον 1176

ΣκονάκιΗ καινούρια ιστοσελίδα του 12τάξιου Συμπληρωματικού

Σχολείου Ελληνικών

Όλος ο κόσμος,... 11ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΠΑΜΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

ΣυνέντευξηΝίκος Φωκάς

ΠολιτιστικάΟι Καρυάτιδες

στη Νάουσα8

14

1610

20

22

12

Περιεχόμενα

6

Τα νέα μαςΠρόσκληση για το

Ντοχανγκιάρ-

Acropolis Kompania

5Εν τάχει

Ο Χάμπερμας στην Ελλάδα

15

18

ΧορόςΤο Χελιδονάκι στην Ελλάδα

23

Αντάμωση ύστερα από

30 χρόνιαΔεύτερος

Οδυσσέας

3

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣΈκδοση της Αυτοδιοίκησης

Ελλήνων ΟυγγαρίαςΕκδότης: Σώμα Αυτοδιοίκησης

Ελλήνων ΟυγγαρίαςΔιευθύνων Σύμβουλος Σύνταξης:

Κοράνης ΛαοκράτηςΑρχισυνταξία:

Αυγουροπούλου ΒούλαΚαλλιτεχνική Διεύθυνση:

Καρύδης ΓιάννηςΣυντακτική επιτροπή:

Φαρατζής Βίκτωρ, Κολλάτος Γιώργος,

Καρύδης ΓιάννηςΔιεύθυνση Σύνταξης:

1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275

Φαξ: 06-1-302 7277e-mail: [email protected]

Τυπογραφείο: Copycat kft.ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZA M.G.O.Ö. kiadványa

Kiadó: a M.G.O.Ö. TestületeA szerkesztőség ügyvezetője:

Koranisz LaokratiszFőszerkesztő: Avgouropoulou

VoulaKreatív Igazgató: Karydis Ioannis

Szerkesztőbizottság: Faratzis Viktor, Kollatosz Jorgosz, Karydis Ioannis

Szerkesztőség cime: 1054 Buda-pest,

Vécsey u. 5.Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302

7275Fax: 06-1-302 7277

e-mail: [email protected]: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

Έτος Καβάφη έχει ανακηρυχθεί το 2Ο13 με πλήθος εκδηλώσεων στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο προς τιμήν του μεγάλου μας ποιητή, καθώς φέτος συμπληρώθηκαν 15Ο χρόνια από τη γέννησή του. Ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1863, Αλεξάνδρεια - 1933, Αλεξάνδρεια) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, το έργο του οποίου επηρέασε –και συνεχίζει να επηρεάζει– πλειάδα ξενόγλωσσων συγγραφέων και ποιητών αλλά και σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο.Η πρώτη συλλογή με τα 154 ποιήματα του καβαφικού “Κανόνα” κυκλοφόρησε σε βιβλίο μετά θάνατον, το 1935. Τα ποιήματά του κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα αισθησιακά. «Στο μεσόφωτο του αρχοντικού σπιτιού του ξεχωρίζω στα σκοτεινά τη φυσιογνωμία του - πότε όλο έκφραση μεφιστοφελική κι ειρωνεία και τα ωραία μαύρα μάτια του αστράφτουν μόλις πέσει απάνω τους μια αχτίδα από το φως των κεριών, κάποτε πάλι γέρνει, όλο φινέτσα, παρακμή και κούραση» έγραφε για τον Καβάφη που γνώρισε ο Νίκος Καζαντζάκης στην εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» το 1927 δίνοντας μια γλαφυρή και οξυδερκή περιγραφή του ανθρώπου και της τέχνης του: «Η φωνή του είναι γεμάτη ακκισμούς και χρώμα - και χαίρουμε με τέτοια φωνή να διατυπώνεται η πονηρή, όλο κοκεταρία, βαμμένη, στολισμένη, γραία αμαρτωλή ψυχή του. Ετσι που για πρώτη φορά τον βλέπω απόψε και τον ακούω, νιώθω πόσο σοφά μια τέτοια πολύπλοκη, βαρυφορτωμένη ψυχή της άγιας παρακμής κατόρθωσε να βρει τη φόρμα της - την τέλεια που της ταιριάζει - στην τέχνη και να σωθεί». Το 1968 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην ουγγρική γλώσσα ποιήματα του Καβάφη μεταφρασμένα από τους Vass István και Somlyó György, με τη συνδρομή του Δ.Χατζή. Το 2006 οι εκδ. Kalligram κυκλοφόρησαν συλλογή με ποιήματα του Αλεξανδρινού στα ουγγρικά υπό τον τίτλο Alexandria Örök, ενώ μερικά ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί στον τόμο ελληνικής ποίησης “Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική” (εκδ. ΑΕΟΥ, 2ΟΟ2. Επιμ.: Ευ. Τσαρούχα) απ’ όπου διαλέξαμε το ποίημα Ποσειδωνιάται, και σας το παραθέτουμε με τη μετάφρασή του.

Ποσειδωνιάται

Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάταιεξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοιμε Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους.Το μόνο που τους έμενε προγονικόήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.Κ’ είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτήςτα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται,και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.Και πάντα μελαγχολικά τελείων’ η γιορτή τους.Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήσαν Έλληνες —Ιταλιώται έναν καιρό κι αυτοί·και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικάβγαλμένοι — ω συμφορά! — απ’ τον Ελληνισμό.

(Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877-1923, Ίκαρος 1993)

A Poszeidóniaiak

A Poszeidóniaiak a görög nyelvetelfelejtették, annyi századon át keveredvetürrhénekkel, latinokkal és más idegenekkel.Semmijük sem maradt más, ami ősi,csak egy görög ünnep: szép szertartások,lant-és fuvolaaszó, sportversenyek, babérok.S úgy volt szokásban, hogy az ünnep végénfelidézzék a régi hagyományokats a hajdani görög neveket újra felsorolják,bár egyre kevesebb volt, aki érti őket.És mindig mélabúsan végződött az ünnepük.Mert emlékeztek rá, hogy egykor ők is görögök voltak,-s most, jó ideje, italicusok-,s hogy így élnek, barbárul formálva a szót,kiszakadtan -micsoda balsors!- a görögségből.

Szabó Kálmán fordítása

Ενθυμούμενοι τον Καβάφη..της Β.Αυγουροπούλου


4

Τα νέα μαςΕλληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Απόφαση 94/2013 (VII.1.)Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας αποφασίζει ότι στη θέση της διευθύντριας του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών τοποθετείται η δρ Πάρτιτς Κριστίνα.

Απόφαση 96/2013 (VII.1.)Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας αποφασίζει ότι στη θέση της διευθύντριας του Δημοτικού Σχολείου Νίκος Μπελογιάννης τοποθετείται η Βένγκρινιακ Έντιτ.

Οι αποφάσεις του Σώματος της ΑΕΟΥ στη συνεδρίαση της 1ης Ιουλίου 2013

Με πολλή χαρά δεχθήκαμε το Χορευτικό τμήμα του Συλλόγου σας, που πλαισίωσε με μεγάλη επιτυχία τη σχετική μας εκδήλωση προς τιμή των δύο Αγίων μας, Κυριακής και Θεοδώρας. Αισθανόμαστε βαθύτατη την ανάγκη να σας συγχαρούμε για το τέλειο χορευτικό που έχετε δημιουργήσει και να σας ευχαριστήσουμε από καρδιάς που λαμπρύνατε την εκδήλωσή μας. Δηλώνουμε με απόλυτη ειλικρίνεια την διάθεσή μας η συνεργασία μας να συνεχιστεί και στο μέλλον.

Με αισθήματα ειλικρινούς φιλίας,

Η Πρόεδρος Χρυσάνθη Καραγιαννίδου και το Δ.Σ. του Μορφωτικού Ομίλου Σερβίων “Τα Κάστρα”

σημείωση: Μπορείτε να διαβάσετε σχετικό άρθρο από την επιτυχημένη εμφάνιση του χορευτικού στο πίσω εσώφυλλο του παρόντος τεύχους.

Η Πιπιτσούλη Σοφία, αθλήτρια του κάνοε καγιάκ με τα ελληνικά χρώματα κατέλαβε την πέμπτη θέση στο Κ1 γυναικών 200μ. στους Μεσογειακούς αγώνες που διεξήχθησαν στην Τουρκία. Σ´ αυτή τη σημαντική διοργάνωση η Ελληνική αποστολή κατέλαβε συνολικά τέσσερις 5-ες θέσεις και μια 7-η θέση στους τελικούς και είναι οι καλύτερες θέσεις που έχει λάβει ποτέ το άθλημα σε Μεσογειακούς Αγώνες.Την Κυριακή (14/07/2013) ολοκληρώθηκε το 23ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Κάνοε-Καγιάκ Σπριντ 2013 «Ανδρέας Κιλιγκαρίδης» στο εθνικό κωπηλατοδρόμιο του Σχοινιά στον Μαραθώνα ανακηρύσσοντας το Ναυτικό Αθλητικό Σύνδεσμο Πρωταθλητή Ελλάδος Κάνοε-Καγιάκ Σπριντ για το 2013. Στη συγκεκριμένη διοργάνωση η Σοφία κατέκτησε τον τίτλο της πανελλήνιας πρωταθλήτριας τέσσερις φορές στο Κ1 γυναικών 200 μέτρα, στο Κ1 γυναικών 500 μέτρα, στο Κ2 γυναικών 500 μέτρα και στο Κ4 γυναικών 500 μέτρα ως μέλος του Ναυτικού Αθλητικού Συνδέσμου.

Καλή συνέχεια, Σοφία!

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣΠάμε, Σοφία!!!

Ευχαριστίες από την Ελλάδα για το Χελιδονάκι

Ιούλιος - Άυγουστος 2013 • Έτος: 19°

5

Τα νέα μας

Προς όλους τους ενδιαφερόμενους

Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι

Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων

Σας ενημερώνουμε ότι το περιοδικό μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας

είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων

της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού

παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις

σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού:

[email protected]Είμαστε πρόθυμοι για μια

στενή συνεργασία μαζί σας!– Στείλτε μας τα σχόλια, τις

παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας.

– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας

(Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ )

– Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές

και τους αρθρογράφους του περιοδικού μας να

αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου.

Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη του περιοδικού κλείνει την 1η του μηνός.

Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν

την άποψη του συγγραφέα.Ο κάθε αρθρογράφος είναι

υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το

δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και

σύνταξης.

Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Minden, az újságunk-ban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a

megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azon-

ban joga van helyesírási és mondattani javításokat

végezni.

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Σας γνωστοποιούμε ότι ξεκίνησε η εργασία για την επανέκδοση του βιβλίου “ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΜΑΣ, 1948-1998” στο οποίο για πρώτη φορά εκδόθηκε ονομαστικός κατάλογος από τον μακαρίτη συμπατριώτη μας Κώστα Σιούλα. Στη μνήμη του, και καθώς συμπληρώνονται 10 χρόνια από το θάνατό του, θα επανεκδοθεί βιβλίο με τον ονομαστικό κατάλογο των μέχρι σήμερα αποθανόντων συμπατριωτών μας. Η καινούρια έκδοση θα συμπεριλαμβάνει όλη την περίοδο της δεύτερης διασποράς των Ελλήνων Ουγγαρίας από το 1948 έως το 2013. Την τιμητική αυτή εργασία ανέλαβαν να κάνουν η Βαγγελιώ Σιούλα (τηλ.375 4332, κινητό: 0 6 30 213 3910) και η Σοφία Ακριτίδου (τηλ. 291 6885, κινητό: 06 30 906 2534, ή στο e-mail: [email protected]). Παράκλησή μας προς όλους τους συμπατριώτες μας είναι: όσοι γνωρίζετε συγκεκριμένα στοιχεία για οποιουσδήποτε συμπατριώτες μας οι οποίοι απεβίωσαν και το γεγονός δεν γράφτηκε στο μηνιαίο περιοδικό μας Ελληνισμός, να ειδοποιήσετε τις συντάκτριες στα παραπάνω τηλέφωνα ή στα κεντρικά μας γραφεία (τηλ. 302 7275, e-mail: [email protected]). Σημείωση: Η ανακοίνωση αυτή αφορά και αυτούς που χρόνια ολόληρα έζησαν στην προσφυγιά και η τέφρα τους μεταφέρθηκε στην Ελλάδα ή επαναπατρίστηκαν και απεβίωσαν εκεί. ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ! ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΑΦΡΥ ΤΟ ΟΥΓΓΡΙΚΟ, ΦΙΛΙΚΟ ΧΩΜΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΣΚΕΠΑΖΕΙ! ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ! Βαγγελιώ Σιούλα Σοφία Ακριτίδου

MEGHÍVÓ A Józsefvárosi Görög Önkormányzat és a Fővárosi Görög Önkormányzat szeretettel meghívja Önt és

családját a

Dohánygyári Emléktábla koszorúzó ünnepségére és az azt követő Emlékestre

2013. szeptember 28-án, szombaton 17.30-kor

a Törekvés Művelődési HázbaBudapest X. kerület, Könyves Kálmán krt. 25.

F e l l é p n e k: Romiosyni kórus

Helidonaki táncegyüttesEllinizmosz táncegyüttes

Mydros együttes

Támogatók:Fővárosi Görög Önkormányzat

Józsefvárosi Görög Önkormányzat

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΟι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων του διαμερίσματος

Γιόζεφβαρος και Βουδαπέστηςσας προσκαλούν να πάρετε μέρος στην

Βραδιά αναμνήσεων του Ντοχανγκιάρτο Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013.

Η κατάθεση στεφάνων αρχίζει στις 5.30μμ. και

θα ακολουθήσει η «Βραδιά αναμνήσεων» στο Πολιτιστικό Κέντρο Törekvés

(Könyves Kálmán krt.25)

Συμμετέχουν:η χορωδία Ρωμιοσύνη

τα χορευτικά συγκροτήματα Χελιδονάκι και Ελληνισμός

η ορχήστρα ΜΥΔΡΟΣ

Χορηγοί: Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Βουδαπέστης και Αυτοδιοίκηση Ελλήνων 8ου διαμερίσματος

Megalakult az Acropolis Kompania! Tagjai:Stefanidu Janula énekSzokalopulosz Jannisz buzukiFulidisz Jorgosz gitárSzertaridisz Jannisz tuberleki, baglama

Az Akropolis együttes több évtizede fennálló zenei társulás. A 80-as évek végén alakult, azóta - több tagcserével - működik. Tagjai Magyarországon élő görög zenészek, akik számos különböző zenei formációban vettek rész. Megújulva lépünk a közönség elé a mostani felállásban, s hagyományos, akusztikus hangszereket szólaltatunk meg. Azok akik hallottak rólunk, vagy talán jártak is táncházainkba, csupa ismert nevekkel találkozhatnak, hiszen a zenészek közül mindenki volt már tag valamikor rövidebb-hosszabb ideig.


6

Πρόσωπα

A Magyar Tudományos Akadémia támogatásával hozhat létre kutatócsoportot. Hogyan érinti a pályázat sikere? Megfiatalít. Nem csupán azért, mert szükségképpen megfiata-lodik az ember, ha túl a hatvanon középtávú, minimum ötéves kötelezettsége támad. A kutatócsoport létrehozása számomra elsősorban annak lehetőségét teremti meg, hogy tehetséges, jól képzett és erősen motivált fiatal kutatók inspiratív köze-gében lehetek részese egy felfedező munkának. Izgatottan várom, hogy a közös kutatás milyen új területeket nyit meg előttem. Arra számítok, hogy a fiatalok, s persze a velük együtt kutató, őket irányító idősebbek is folyamatosan karbantartják kíváncsiságomat. Nagyon fontosnak tartom, hogy mivel az MTA támogatásával az ELTE Társadalomtudományi Karán mi először hozhatunk létre kutatócsoportot, ez az ELTE más karain már jó ideje bevett kutatási forma nálunk is meghono-sodjon, és intézményesüljön.

„Válság és társadalmi innovációk. Magyar-görög össze-hasonlító társadalmi dinamika” című tervére kapta meg a támogatást. A válság napjaink talán legnyilvánvalóbb közösségi életérzése: természete még erősen vitatott, de egy általános európai válság tényét ma már senki sem tagadja. A történelmi tapasz-

talatok ugyanakkor azt mutatják, hogy a válság adott esetben nagyon kreatív, következésképpen új társadalmi, gazdasági, politikai folyamatok forrása lehet. A folyamatok menet köz-beni értelmezése óriási kihívás a társadalomtudományok számára. Kutatócsoportunk a saját eszközeivel erre a kihívás-ra szeretne reflektálni: vizsgálódási terepként Görögország és Magyarország összehasonlító elemzését választottuk. A politikai pártok erőviszonyainak nagyfokú átrendeződése, a közintézmények, vagy a sajtó iránti bizalom meggyengülése, a szélsőséges, rendszerkritikus válaszok megerősödése, a monetáris és fiskális politikák eredményessége/eredményte-lensége, a válságforrást is jelentő hibás európai integrációs mechanizmusok az általunk vizsgálni szándékozott magyar és görög helyzet legszembetűnőbb jelei.

Mivel fog foglalkozni pontosan a kutatócsoport? Milyen eredményeket szeretnének elérni?Általánosságban azt mondhatom, hogy kutatásunkban sokol-dalú empirikus vizsgálatok alapján arra keressük a választ, hogy a különböző társadalmi alrendszerek kölcsönhatásának eredményeként milyen új társadalmi jelenségek jelennek meg, s ezek közül melyek, milyen mechanizmusok révén intézményesülnek. Vizsgálni fogjuk a válságnak a két ország

Fokasz Nikosz„A válság közösségi életérzés”

Gerstmayer Anita interjúja

A válságfolyamatok értelmezése a kortárs társadalomtudományok egyik legnagyobb kihívása: az MTA támo-gatásával alakult kutatócsoport vezetőjével, Fokasz Nikosszal, a Szociológia Tanszék tanszékvezető egye-temi tanárával a nemzetközi összehasonlító kutatás irányairól és várható eredményeiről is beszélgettünk.

7


választópolgári viselkedésre gyakorolt hatását, a személyes alkalmazkodás innovatív vagy regresszív formáit, a politikai-ideológiai mozgásokat, például a bal-jobb dimenzió szerepének alakulását, a mindkét országban megfigyelhető radikalizálódást, és a kapcsolathálózati tényezők ezekben játszott szerepét.

A politikai ideológiai tagolódás, a választáskutatás, a társadalmi részvétel, az érték- és attitűdkutatás, az „új szociális kockázatok”, valamint a válság médiaképe terén 2014-ben saját nagymintás adatgyűjtést és európai összehasonlító másodelemzéseket is tervezünk. Górcső alá vesszük az új mozgalmak és szervezetek alakulásának különböző módjait, politikai hatását, azonosítjuk a válság során létrejött mozgalmak típusait és intézményese-désüket, illetve felmérjük, hogy milyen társadalmi csoportokat képesek megszólítani.A válságról szóló beszéd a válság idején egyáltalán nincs válságban, virágzik: azt is vizsgáljuk majd, hogy a nemzetközi médiában ez a diskurzus milyen kapcsolatban áll más közbeszé-di témákkal. Szeretnénk feltárni, hogy a sajtó a válság kapcsán miként mutatja be Magyarországot és Görögországot, az adott országot például a válság okozójaként, vagy elszenvedőjeként jeleníti-e meg. Nagyon fontosnak tartom, hogy kutatásunk túl kíván lépni a két ország egyszerű összehasonlításán. Arra törekszünk, hogy a konkrét empirikus eredményeken túl a társadalmi változás-társadalmi dinamika terén, a társadalmi innovációk keletkezési és terjedési mechanizmusaira vonatkozó általános elméleti következtésekig jussunk el.

Megalakult már a kutatócsoport, vagy még folynak az előkészületek? A kutatócsoport formálisan 2013. július elsejétől kezdi meg működését, a társaság magja azonban már évek óta együtt dolgozik. 2008-ban hoztuk létre a Peripato Növekedés és Formák a Társadalomelemzésben Műhelyt. A Műhelyben közös kutatásokat végeztünk, konferenciákon vettünk részt és közös publikációink jelentek meg. Hosszas előkészületek után elindult a Peripato – Társadalomtudományi Agora nevű honlap, amellyel célunk egy tudományos vitákat tartalmazó internetes videó-tár, illetve tudományos vitafórum létrehozása volt, az oldalt a jövőben egy internetes referált társadalomtudományi folyóirattá szeretnénk fejleszteni. Közben csoportunk a TáTK kutatóköz-

pontja lett Peripato Társadalmi Dinamika Kutatóközpont néven. A kutatómunka szokásos formáin túl a Peripato keretében min-dig is intenzív önképző munka folyt: közös olvasószemináriu-mokat, kutatószemináriumokat, továbbképzéseket szerveztünk és szervezünk. Az MTA támogatása tehát egy rég összeszo-kott társaságot talált meg, s új perspektívát nyitott a további együttműködéshez.

Kik vesznek részt a kutatócsoportban? Vonnak be dok-toranduszokat, esetleg fiatalabb hallgatókat?Külön örömmel tölt el, hogy a kutatócsoport magját a TáTK Doktori Iskolájának hallgatói alkotják, néhányuk még tanul, mások pedig rövidesen befejezik doktori disszertációjukat. Nagyon remélem, hogy a Kar jövőbeni munkatársait köszönhet-jük bennük. Kutatásunk nemzetközi együttműködésben valósul meg: közösen dolgozunk majd Michalis Spourdalakis, és Ilias Nikolakopoulos politológusokkal, az Athéni Egyetem egyetemi tanáraival, akik görög részről az általunk vizsgált kérdések specialistáinak tekinthetők. Michalis Spourdalakis a tervezett médiakutatásban biztosít együttműködési lehetőséget, Ilias Nikolakopoulos pedig a politikai közvélemény-kutatás egyik legelismertebb szaktekintélye Görögországban. Ugyancsak a médiakutatási munkatervben vesz részt George Pleios egye-temi tanár, aki az Athéni Egyetem Kommunikáció és Média Tanszékének vezetője. Kutatásunkban elsősorban a mai vál-ság társadalmi dimenzióival és következményeivel kívánunk foglalkozni, a gazdasági elem azonban nem mellőzhető teljes mértékben. Ezért állapodtunk meg Magas Istvánnal, a BCE Világgazdasági Tanszék tanszékvezető egyetemi tanárával, hogy tanszéke konkrét kutatásokkal is hozzájárul munkatervünk megvalósulásához.

Évi 25 millió forintos támogatást nyertek el. Mire fordítják, illetve mire fordíthatják az elnyert összeget?Elsősorban a fiatal kutatók alkalmazására fordítjuk az össze-get, a kutatócsoport teljes létszáma meghaladja a tucatot. A résztvevőket a konkrét feladatokhoz igazítva alkalmazzuk majd. Komoly összegeket igényel a 2014-es magyarországi és európai parlamenti választásokkal egy időben tervezett nagy-mintás kérdőíves felvétel is. A költségek között megjelenik, hogy eredményeinket konferenciákon és saját kiadványokban is a nemzetközi tudományos közösség elé szeretnénk tárni.

Lehetségesnek tartja, hogy a kutatócsoport tovább működjön a támogatás lejárta után?Lehetségesnek, sőt kívánatosnak tartom, ezért az első pillanat-tól kezdve ennek jegyében fogunk tevékenykedni, a kutatás magában hordozza a folytatást. A magyar-görög összehasonlí-tás ugyanis könnyen regionális összehasonlítássá bővíthető, a válság és társadalmi innováció kapcsolatainak feltárása pedig a társadalmi változás általánosabb kérdéskörének kutatását alapozhatja meg.

(Az elte.hu-n (http://www.elte.hu/hir?id=NW-4678 ) megjelent interjú engedélyezett újraközlése.)

“Szeretnénk feltárni, hogy a sajtó a válság kapcsán miként mutatja be Magyarországot és Görögországot, az adott országot például a válság okozójaként, vagy

elszenvedőjeként jeleníti-e meg.”

“Vizsgálódási terepként Görögország és Magyarország összehasonlító elemzését választottuk”

Πρόσωπα


Június 24-én gyönyörű napsütésben indultunk az Apollon Travel emeletes buszával Budapestről. Nagyon jó kedvünk volt, mindenki nagy várakozással indult a nyaralással egybekötött fellépésre. Szegedhez közeledve már úgy éreztük, hogy visszamentünk az időben az őszbe. Hirtelen hideg lett, ömleni kezdett az eső. Röszkénél azt hittük, hogy át kell szállnunk hajóra, akkora volt az esővíz. Gyűrötten és álmosan érkeztünk meg Nei Poriba, de nagyon örültünk, mert végre görög földön voltunk, ahová mindannyian a szüleinken, vagy párunkon keresztül kötődünk.

A nyaralás fő eseménye a Nauszában megrendezésre kerülő 30. P.E.A.E.A. ( a II. világháborúban és az azt követő polgárháborúban részt vett katonák és leszármazottaik találkozója). Az összes prog-ramunkat e köré szerveztünk. Mindennap délben, a legnagyobb kánikulában (amikor már a tenger is partra vetett minket) próbál-tunk az egyik szobához tartozó kellemes, árnyas teraszon. Ezek a próbák igazán jó hangulatúak, eredményesek voltak. Végre volt elég időnk egymásra és a kórusra, kidolgozni egy-egy nehezebb dallamot, autentikus hajlítást, és visszahallgatni a dalokat.

Úgy éreztük, hogy a felkészülés nagyon jót tett a produkció és a Kariatidák építésében. Kis sikerélményt jelentett, hogy a helyi zöldségárus hozzánk igazította a napi járását (a próba kezdetén leparkolt az erkély alatt) és hol velünk énekelt, hol csak dúdolt, de minden alkalommal tapssal jutalmazta dalainkat.

Mindemellett volt időnk fürdésre, sétára, városnézésre és egyéb kikapcsolódásra is. A tenger csodálatos volt. Sokat sétáltunk a köze-li Platamonaszban, és kirándultunk a középkori Kasztróba, ahonnan gyönyörű volt a kilátás az olimposzi Riviera és Pieria megyére. Egész napos olimposzi programon is részt vettünk. Szerencsénk volt, mert a 2917 méter magas Mitikasz csúcsát nem takarta köd, úgy látszik az istenek nem voltak otthon... Az Epinea szurdokon keresztül jutottunk fel Zeusz fürdőkádjáig (ezt nagyon irigyeltük a mérete miatt), és elképzeltük, amint a nagy hőségben itt áztatjuk magunkat. Ez egy sziklába vájt természetes medence, ami kristály-tiszta hegyi forrásvízzel van feltöltve, és tisztaságáról, folyamatos vízellátásáról maga Zeusz gondoskodik.

Kis időt töltöttünk Litochoróban, megkóstoltuk a helyi finomságo-kat és egy igazi görög kafenióban - ilyen sajnos nem volt Nei Poriban - pihentük ki magunkat. Innen továbbmentünk egészen 1000 méterig, a Sztavrosz-kilátóhoz, majd az Ajosz Dionysziosz kolostorhoz, amely búvóhelyet nyújtott a görög partizánoknak a II. világháborúban.

Visszafelé az Olimposz lejtőjén megcsodáltuk Paliosz Pandeleimonaszt. A 700 méter magasságban épült skanzenfalu

(melyet most újra be szeretnének népesíteni) házai a 14. század környéki alapítás korát idézik. Innen lélegzetelállító a kilátás egészen a Thermaikosz öbölig. Macskaköves utcái és kőházai elvarázsoltak bennünket. Szűk utcáiban üzletek, tavernák bújnak meg, miközben a házak között csodálatos panoráma tárul elénk. Megpihentünk a templom mellett a „gondűző” padon, mely a legen-da szerint kis ücsörgés után minden rossz gondolatot, bánatot, fáradtságot, szóval minden nyűgünket-bajunkat elűzi. A biztonság kedvéért ezt a hatást erősítve, és gondolva az otthoni minden-napos „mókuskerékre” kis kóstolót vettünk igazi görög kávéból, és cipuróból is, fellendítve az árusok forgalmát.Esténként élveztük a spontán szerveződött közös vacsorákat és sétákat a Nei Pori-i korzón, sokat beszélgettünk, kihasználva az apartmanhoz tartozó hangulatos teraszokat. Mivel az egyéb elfoglaltságok miatt csak szombat estére lett teljes a létszám, a „Vezetőség” döntése értelmében ekkor tartottuk meg a „Kariatidák ismerkedési est”-jét. A piknik alapon rendezett bulira mindenki hozott valami enni-innivalót. A roskadásig telirakott asztalok és csordultig töltött poharak garantálták a jóllakást, a vidámságot, és persze az elmaradhatatlan táncot, amit sajnos egy idő után abba kellett hagyni, mert a fellépés napja 30-án, vasárnap volt.

Frissen, tele izgalommal indultunk Nauszába. Egy városhoz közeli gyönyörű parkban rendezik meg minden év június utolsó vasár-napján, a polgárháborús Görögországot elhagyó és hosszú idő után visszatérő honfitársaink találkozóját. Amikor megérkeztünk már nagy tömeg gyűlt össze, zene szólt és a hangulat emelkedett volt. A szónokok előadásai után következett a Kariatidák kórusa. Dalaink láthatóan meghatották a közönséget, régi emlékeket felidézve, együtt énekeltek és tapsoltak velünk, na és természetesen táncoltak is. Nagyon boldogok voltunk, jól sikerült az előadás, sokan fotóztak bennünket, érdeklődtek a kórusról, ki honnan származik, milyen gyökereink vannak. A találkozó légköre minket is meghatott, hiszen szüleink, nagyszüleink generációja vett részt a harcokban, életüket áldozva egy jobb világ reményében. Találkoztunk Magyarországon nevelkedett „gyerekekkel” Tótkomlósról, Fehérvárcsurgóról, a Dohánygyárból, akik nagy szeretettel, és még most is jó magyarság-gal beszéltek élményeikről, gyermekéveikről, melyek meghatáro-zóak voltak egész életükre.

Minden támogatónknak köszönjük odaadó segítségét és biztatását, nagyon nagy öröm volt számunkra a Nauszai találkozón való rész-vétel. A Görögországban eltöltött hét után a kórus jobban összecsi-szolódott, mind közelebb kerültünk egymáshoz. Mi rengeteg szép emlékkel gazdagodva tértünk haza, és bízunk benne, hogy hason-lóképpen gondolnak ránk mindazok, akik ott voltak Nauszában. Köszönjük.

A Kariatidák Nauszában

A nagy hírű kórus a 30. P.E.A.E.A-ra érkezett Görögországba – az úton történtekről írt összefoglalót Sárai Szabó Mária

9


Έγινε πια παράδοση -κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή του Ιούνη- να συναντιούνται οι έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες, που επαναπατρίσθηκαν από τα πρώην σοσιαλιστικά κράτη, στον πανέμορφο Άγιο Νικόλαο που βρίσκεται μόλις 3 χ.μ. από την ηρωική πόλη της Νάουσας. Φέτος, η 25η Πανελλήνια συνάντηση επαναπατρισθέντων πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιουνίου, όπου με πρόσκληση του προέδρου της Π.Ε.Α.Ε -Δ.Σ. Χρήστου Τσιντζιλώνη- συμμετείχε και η χορωδία μας „ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ” στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Για να μην είναι μονοήμερο και πολύ κουραστικό το ταξίδι, το συνδύασαν με την παραθέρισή τους στους Νέους Πόρους (7ήμερο) που το διοργάνωσε το Τουριστικό Γραφείο Απόλλων σε συμφέρουσα τιμή. Η αναχώρηση έγινε στις 24 Ιουνίου, μια ωραία, ηλιόλουστη μέρα, φτάνοντας όμως στα σύνορα, μας τα χάλασε ο καιρός, απότομα άρχισε να βρέχει σαν να ήταν κατακλυσμός. Μπαίνοντας στο πατρικό μας έδαφος, όχι μόνο ο καιρός αλλά και η ψυχική μας διάθεση άλλαξε τελείως. Νωρίς, τις πρωινές ώρες φτάσαμε στον προορισμό μας. Αφού ταχτοποιηθήκαμε στα ευρύχωρα και καθαρά δωμάτια, αμέσως τρέξαμε να δροσιστούμε στα νερά του Αιγαίου Πελάγους, θαρρείς και μας περίμεναν ανυπόμονα. Το πρόγραμμα των μελών της χορωδίας, πέρα από την καθιερωμένη πρωινή πρόβα, ήταν κατά κύριο λόγο ελεύθερο και περιλάμβανε μπάνιο στη θάλασσα, βόλτες στον πεζόδρομο και στο γειτονικό χωριό Πλαταμώνας, με το ωραίο, μεσαιωνικό του κάστρο. Κάποιοι συμμετείχαν και σε διάφορες εκδρομές που οργάνωσε το τοπικό τουριστικό γραφείο, όπως στα Μετέωρα και τον Όλυμπο. Οι μέρες τρέχαν σαν νεράκι..Έφτασε και η μέρα της συνάντησης. Με τοπικό λεωφορείο πήγαμε στον Άγ. Νικόλάο, όπου βρήκαμε πολύ κόσμο που είχε έρθει από διάφορα μέρη της Ελλάδας, για να θυμηθούν τα παλιά... Μας υποδέχτηκαν με πολύ ωραία μουσική, με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και τα γνωστά για μας επαναστατικά τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου πολέμου. Το πρόγραμμα άρχισε στις 11πμ με χαιρετισμούς , ομιλίες, και ποιήματατα του Καβάφη. Στη συνέχεια τραγούδησαν οι ”KAΡΥΑΤΙΔΕΣ „ με μεγάλη επιτυχία. Καταχειροκροτήθηκαν και δικαιολογημένα, με τα τραγούδια τους συγκινήθηκαν όλοι. Οι ωραίες στολές τους εντυπωσίασαν. Μετά το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ακολούθησε χορός, με το μουσικό συγκρότημα του ΠΑΜΕ Θεσ/νίκης, και μπροστάρηδες τις Καρυάτιδες. Στις 2 Ιουλίου αποχαιρετήσαμε την αγαπημένη μας Πατρίδα και με το καλό φτάσαμε στη δεύτερη Πατρίδα μας, με τις καλύτερες εντυπώσεις. Η συνάντηση αυτή θα μας μείνει αξέχαστη!

Σοφία Ακριτίδου

OΙ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ ΣΤΗ ΝΑΟΥΣΑ


10

A legtöbben, ha Görögországra gondolnak, égszínkék tengert, napfényt, vakítóan fehér házakat, több ezer éves ókori emlékeket képzelnek el. Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy mindezt ténylegesen lássák, hogy nyári vakációjukat Hellászban töltsék. Előző hónapban kisebb-nagyobb szigetek jellegzetes vonásait szedtük csokorba. Aki célirányosan keresgél,

és teljes kikapcsolódásra vágyik, valószínűleg megál-lapodik egy biztos ponton, ott élvezvén a helyi adott-ságokat. Az aktív pihenés kedvelői azonban felkereked-nek, hogy minél több mindent lássanak, hogy minél több arcát ismerjék meg az adott környéknek. Kiváló úti cél ilyenkor egy szigetcsoport, mely nem csak kitűnő strandjairól, de történelmi emlékeiről és különleges han-gulatáról is ismert; irány a Dodekán szigetcsoport!

Miliosz Katalin írása

A neve ugyan tényleg önmagáért beszél, valóban 12 nagyobb sziget tartozik a Dodekanészosz családba, de mintegy 150 kisebb is idetartozik. A látnivalók száma végtelen, ám most lássunk egy listát öt olyan látványossággal, melyeket vétek lenne kihagyni.

Karpathosz – az igazán aktív turistáknakViszonylag kis méretéhez képest Karpathosz nagyon sok mindent rejt magában. A szörfözéstől kezdve a túraútvonala-kon át egészen az örökké változó tájképig garantálja a teljes kikapcsolódást. Az évszázadokkal ezelőtt sziklaormokra épített, fehérre meszelt szélmalmok a sziget védjegyeivé lettek. Ha tehetjük, időzzünk el az egyiknél, hallgassuk, ahogy a szél hajtotta kerék zörgése dacol a 200 méterrel lej-jebb verő hullámokkal! A sziget nyugati oldalán járva az Égei-tenger a szeszélyes arcát mutatja; itt érezhetjük igazán, milyen gyengék vagyunk a természethez képest.Sportolási lehetőségek egész tárháza áll itt rendelkezésünkre: kitűnő hullámok a szörfözéshez, kellemes lankák és utak a kerékpározáshoz, és gyönyörű kék víz az úszáshoz és könnyűbúvárkodáshoz.

Rodosz – a történelem szerelmeseinekA hamisítatlan, kacskaringós sikátorok hazája, melyekben bolyongva az az érzésünk támad, hogy elnyelt a rodo-szi labirintus. Ez azonban mégsem a káosz, inkább egy mesebeli birodalom kapuit tárja fel előttünk. A gyönyörű kőkapukon kijutva zöldellő terekre érkezünk, mely csak fokozza a varázslatot. Középkori kastély mellett bizánci kápolna magasodik, mellettük törökfürdő és tornyos palota díszeleg – már-már magunk előtt látjuk a tetőtől talpig páncélba öltözött lovagokat és a torony ablakában üldögélő hercegnőt. A sziget fővárosa maga a beszélő történelem, az épületek, terek, utcák mind az elmúlt évszázadokról mesél-nek. Figyeljünk rájuk!

Kalimnosz – a tenger imádóinakCsupán pár pillanatba telik, hogy magával ragadjon az itt tapasztalható életérzés és természetesség. A Pothia kikötőben himbálózó, gyönyörűen festett csónakok önmaguk-ban képeslapra illenek. A sziget igazi, hamisítatlan arca itt tárul a látogató elé. Ahogy a sós levegő belengi a környéket,

és a szél messze repíti a halászcsónakok csobbanásait, a part menti éttermekből az evőeszközök csilingelése szűrődik ki, akarva-akaratlanul hatalmába kerít az itteni atmoszféra.Ha pedig Kalimnosz, akkor szivacs. Úgy tartják, már Platón idejében is ez volt a fő megélhetési forrás, az üzlet pedig a mai napig virágzik. Ha időnk engedi, délután mindenképpen sétáljunk Pothia kikötője felé; a halászok ilyenkor vetik ki hálóikat, majd zsákmányukat a napon szárítják meg.

Lerosz – a végtelen nyugalom és időtlenség szigeteA hely, ahol az idő lelassul – így lehetne talán a leginkább jellemezni ezt az apró földdarabkát. Ahogy a komp besik-lik Ajia Marinába, és közben elsuhan az apró halászhajók mellett, mintha csak egy lassított felvétel kockáit néznénk. Lerosz nem a világhírű nevezetességeinek köszönheti láto-gatóit: csak egy-két múzeum és ókori emlék látogatható itt. Hát akkor minek? Egyszerű: Leroszon egyszerűen jó lenni. Sétáljunk a keskeny utcácskákon, gyönyörködjünk a szebb-nél szebb színárnyalatokban pompázó házakban, és térjünk be a helyi kis pékségekbe egy-egy kóstoló erejéig! A város felé magasodik a homokvárat idéző, X. századi Pandeli-erőd, ahonnan mindenképpen érdemes egyszer megnézni a naplementét. S ha már meghódítottuk ezt a magaslatot, élvezzük az innen elénk táruló panorámát!

Patmosz – a kultúra kedvelőinekSzintén sajátságos életérzés kerít minket hatalmába, ha Patmoszon vetjük meg a lábunkat. A levegőben tömjén illata száll, megszólalnak a templomi harangok, a hívők pedig összegyűlnek, hogy közösen imádkozzanak. A Szent János-kolostorba igyekeznek, mely Hora óvárosának dombján díszeleg. A sziget már évszázadok óta mágnesként vonzza a keresztény zarándokokat; Jeruzsálem után Patmosz az egyik legforgalmasabb, legnépszerűbb szent hely. De miért? Ennek oka a domb alatt megbúvó Apokalipszis barlang, ahol Szent János menedéket talált Kr. u. 95-ben, és megírta a Biblia utolsó, a világvégéről rendelkező Jelenések könyvét. Itt állva szemügyre vehetjük azt a repedést, melyen keresztül – állítólag – Szent János Isten hangját hallotta átszűrődni.

Kétségtelenül a világ milyen pontjának megvan a saját varázsa. Bátran vállaljuk az elfogultság vádját, de akkor is bizton állítjuk: Hellászra ez fokozottan igaz!

HATÁRTALANUL

Dodekanészosza kihagyhatatlan 5 a 12-ből

Fehér szélmalmok, megelevenedő történelem, misztikus találkozások – szivacs, tenger, napfény és sós levegő!


11

12

Οι τοπικές Αυτοδιοικήσεις Εθνικοτήτων Ελλήνων Ουγγαρίας συνεχίζουν την οργάνωση κοινών πολιτιστικών εκδηλώσεων μαζί με άλλες εθνικές μειονότητες που συγκατοικούν στην πρωτεύουσα και σε άλλες πόλεις της Ουγγαρίας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα και την ευκαιρία στα μέλη τους να αναπτύξουν καλύτερες φιλικές σχέσεις ανάμεσά τους και να γνωρίσουν καλύτερα την ιστορία και τον πολιτισμό των χωρών τους και του λαού τους, αλλά και τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εδώ στη χώρα που ζούμε, στη φιλόξενη Ουγγαρία.Έτσι λοιπόν και φέτος οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων, Βουλγάρων και Σέρβων του Ζούγκλο διοργάνωσαν την έβδομη κατά σειρά κοινή πολιτιστική συνάντηση στις 15 Ιουνίου 2013 η οποία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στο τεράστιο προαύλιο του δημοτικού σχολείου Mora Ferenc στο πάρκο Újváros του Ζούγκλο.Στην παραδοσιακή αυτή συνάντηση πήραν μέρος αρκετοί κάτοικοι των προαναφερόμενων εθνικοτήτων του 14ου διαμερίσματος της Βουδαπέστης, καθώς και ούγγροι προσκεκλημένοι. Μεταξύ αυτών παραβρέθηκαν οι κύριοι Rozgonyi Zoltán αντιδήμαρχος του Ζούγκλο, Dr. Teimer Gábor, συμβολαιογράφος της αυτοδιοίκησης, ο αντιπρόσωπος Harák Péter και η υπάλληλος του δήμου Jeneses Gyöngyi. Όπως πάντα, έτσι και τώρα τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση και οι Λ.Κοράνης και Γ.Κολλάτος, πρόεδρος και αντιπρόεδρος της ΑΕΟΥ αντίστοιχα καθώς και ο Γ.Τζιτζής, πρόεδρος της ΑΕΒ και κάτοικος Ζούγκλο, οι οποίοι χαιρέτησαν τους παρεβρισκόμενους και τους ευχήθηκαν καλή διασκέδαση.Ο καιρός ήταν ειδυλλιακός, με λιακάδα αλλά και δροσιά κάτω απ’ τον ίσκιο των φουντωτών δέντρων, όπου υπήρχαν σειρές τραπεζοκαθισμάτων. Εκεί οι νεότεροι της παρέας σέρβιραν τα νόστιμα εδέσματα και αναψυκτικά που πρόσφεραν οι προαναφερόμενες αυτοδιοικήσεις, όπως παστίτσιο, μουσακά,ντολμαδάκια, βουλγαρο-σέρβικα κεμπαμπτσέ κλπ. και τα οποία καταναλώθηκαν με μεγάλη όρεξη.Καλλιτεχνικό πρόγραμμα παρουσίασαν οι ορχήστρες “Ακρόπολη” και η σέρβικη “Σέλο”, καθώς και τα χορευτικά συγκροτήματα “Χελιδονάκι”, “Γιάντρα”(βουλγάρικο) και “Τάμπαν”(σέρβικο) που χόρεψαν με λεβεντιά και χάρη τους παραδοσιακούς χορούς τους.Το γλέντι κράτησε ως αργά το βράδυ με χορό, τραγούδια και πολλές συζητήσεις συγγενών και φίλων που βρέθηκαν στην εκδήλωση. Ένα μεγάλο ευχαριστώ αξίζει στους οργανωτές αλλά και στους συμμετέχοντες. Όλοι μας ευχηθήκαμε καλή αντάμωση και του χρόνου!

Θανάσης Ζιανός

Βαλκανική Μέρα στο Ζούγκλο

Βαλκανική Μέρα


13


14

Η καινούρια ιστοσελίδα του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών

Με ιδιαίτερη χαρά σας ενημερώνω για τη δημιουργία της ιστοσελίδας του σχολείου μας.Στην ιστοσελίδα μπορείτε να βρείτε διάφορες πληροφορίες για το σχολείο μας, για τα τμήματα στην επαρχία, τις απαιτήσεις, τις εξετάσεις Ελληνικών, το θίασο του σχολείου, «Νεανική Σκηνή», τα Ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς και για τις εργασίες μαθητών και φωτογραφικό υλικό από τις διάφορες εκδηλώσεις του σχολείου μας. Επίσης μπορείτε να κατεβάσετε την αίτηση εγγραφής που θα σας κάνει πιο εύκολη τη διαδικασία εγγραφής τον επόμενο Σεπτέμβριο.

Επισκεφθείτε την καινούρια ιστοσελίδα του Σχολείου μας στο σύνδεσμο:

www.griskola.eu

Ευχαριστούμε για την εθελοντική εργασία της Νόρας Γιαννακάκη και Αλεξάνδρας Γιαννακάκη για την δημιουργία της ιστοσελίδας.

Ευαγγελία ΤσαρούχαΔιευθύντρια

ΚΑΙ ΕΙΣ ΑΝΩΤΕΡΑ, ΠΑΙΔΙΑ!

Συγχαρητήρια στους μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών για την επιτυχία τους στις εξετάσεις της ελληνομάθειας του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Μάιο του 2013. Οι επιτυχόντες είναι η Πετκάρη Λητώ, Μιχαλόπουλος Λάμπρος και Αργυροπούλου Έφη, επιπέδου Γ1 από τη Βουδαπέστη καθώς και η Μάρκου Τιμέα, επιπέδου Β1 από τη Σασχαλομπάττα. Να σημειώσουμε ότι οι μαθητές μας παρακολουθούσαν ανελλιπώς τα μαθήματα ελληνικών και η επιτυχία τους οφείλεται στη συνεχή προσπάθεια και μελέτη τους καθώς και στην αγάπη τους για την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό... Καλή συνέχεια παιδιά...

Θεοδοσία Χατζηευγενάκηαποσπασμένη εκπαιδευτικός

Σκονάκι

Ελληνομάθεια

Οι επιτυχόντες Πετκάρη Λητώ,Έφη Αργυροπούλου και Λάμπρος Μιχαλόπουλος με τη δασκάλα τους, Θεοδοσία Χατζηευγενάκη


15

Η συμμετοχή του κορυφαίου γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας στο 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας που διεξάχθηκε στην Αθήνα 4-10 Αυγούστου, το ανήγαγε σε μείζον πολιτισμικό γεγονός.

Ο 84χρονος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος, που έγραψε ιστορία με την θεωρία του για την έννοια της δημόσιας σφαίρας, μίλησε στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στα πλαίσια του συνεδρίου. Αναφέρθηκε στην έννοια του πολίτη του κόσμου (cosmopolitanism) και πιο συγκεκριμένα στη «συνταγματοποίηση του διεθνούς δικαίου», καθώς και στο μεγάλο ζήτημα του «πώς να δαμάσουμε και να διοχετεύσουμε την πολιτική εξουσία σε νομικούς όρους, πέρα από τα εθνικά όρια». Εξήγησε ότι η συμμετοχή των πολιτών στους μηχανισμούς υπερεθνικής λήψης αποφάσεων δεν συμβαδίζει με τον ρυθμό αύξησης της συνεργασίας μεταξύ των χωρών. Όπως είπε, εξορθολογίζεται μεν η άσκηση διεθνούς πολιτικής εξουσίας, «αυτό όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί τάση “εκπολιτισμού” της όσο οι διεθνείς οργανισμοί ασκούν το έργο τους στη βάση διεθνών συνθηκών, σε νομικές μορφές, αλλά όχι σε σύμπνοια με τον δημοκρατικά παραγόμενο νόμο, δηλαδή νομιμοποιημένα».

Τα τεχνοκρατικά καθεστώτα, είπε ο Χάμπερμας, θα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται κάτω από τον αθώο τίτλο της διακυβέρνησης, όσο οι πηγές της δημοκρατικής νομιμοποίησης δεν αξιοποιούνται και για υπερεθνικές εξουσίες. Ο Γερμανός φιλόσοφος τόνισε ότι σε μία υπερεθνική δημοκρατία οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν διττό ρόλο: πρώτα ως μέλη της μελλοντικής ένωσης κι έπειτα ως μέλη των κρατών από τα οποία αποτελείται αυτή η ένωση. Η ευρωπαϊκή κρίση, ωστόσο, αποδεικνύει ότι αυτός ο δρόμος προς την υπερεθνική δημοκρατία είναι κάθε άλλο παρά εύκολος. «Χωρίς μία κοινή δημοσιονομική και οικονομική πολιτική που θα επεκταθεί στη συνέχεια και σε άλλα πεδία, όπως το φορολογικό σύστημα και η κοινωνική πολιτική, η ΕΕ δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στη σταθερότητα στο άμεσο μέλλον».

Η εμβάθυνση μιας θεσμοθετημένης συνεργασίας απαιτεί περισσότερη δημοκρατία στην Ευρώπη και επομένως αλλαγές στις συνθήκες που διέπουν τη λειτουργία της. Αντίθετα, όμως, η ΕΕ διολισθαίνει σε μία μορφή τεχνοκρατίας στην οποία συμμετέχουν τα κράτη-μέλη χωρίς την εμπλοκή των πολιτών τους.

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας φάνηκε απαισιόδοξος για το υπάρχον μοντέλο αντιμετώπισης της κρίσης, για τις αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης, προβλέποντας ότι θα αποδειχθεί ανεπαρκές.«Μακροπρόθεσμα, ο δανεισμός σε υπερχρεωμένα κράτη δεν θα είναι αρκετός για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους» υπογράμμισε.

Επιμ.:Β.Α. (με πληροφορίες από τα Νέα και τη σελίδα monopoli)

Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες της νεοελληνικής μουσικής με σπουδαίο έργο, ο Νίκος Μαμαγκάκης, έφυγε στις 24 Ιουλίου σε ηλικία 84 ετών. Γεννημένος στο Ρέθυμνο το 1929, ξεκίνησε τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια από το 1957 μαθήτευσε στην Ανώτατη Μουσική Σχολή του Μονάχου δίπλα στον φημισμένο Καρλ Ορφ και τον Γκέντσμερ. Μεταξύ 1961-62 σπούδασε και ηλεκτρονική μουσική με τον J.A, Riedl. Ο Νίκος Μαμαγκάκης “εισέβαλε” στη σύνθεση με όραμα την ανανέωση του ηχοχρώματος και την εφαρμογή δομικών και ρυθμικών σχέσεων βασισμένων σε αριθμητικές αναλογίες, αλλά και με πλούσιες “μνήμες” από τη δημοτική μουσική (κυρίως την κρητική). Έτσι, αφ’ ενός σε διάφορες συνθέσεις του μεταχειρίστηκε λαϊκά όργανα (κρητική λύρα, σαντούρι κ.λπ.) αφ’ ετέρου σε άλλες δημιουργίες του κατάφερε, χωρίς τη χρήση αυτών των οργάνων, να ανακαλεί χαρακτηριστικό “χρώμα” επηρεασμένο από την ηχητικότητα τους.(Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001).Ο Νίκος Μαμαγκάκης, έχει έναν τεράστιο αριθμό έργων που αγκαλιάζουν όλη την γκάμα της μουσικής δημιουργίας. Αvant garde, λαϊκή μουσική, ηλεκτρονική μουσική, ορατόρια, όπερες, συμφωνική μουσική εκτελεσμένη από τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου, κύκλους τραγουδιών, μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Από τα γνωστότερα έργα του είναι: Αναρχία για κρουστά και ορχήστρα, Σενάριο για δύο αυτοσχέδιους τεχνοκρίτες για ενόργανο σύνολο, ταινία και σκηνική δράση, Παραστάσεις για φλάουτο, φωνή και σκηνική δράση, Μουσική για τέσσερεις πρωταγωνιστές, Κασσάνδρα, Ερωτόκριτος, μουσική για τον Πλούτο του Αριστοφάνη, Τριττύς, Τετρακτύς, Εγκώμιο στο Ν. Σκαλκώτα και πρόσφατα, η σύγχρονη όπερα Οδύσσεια

(βασισμένη στο ομώνυμο έπος του Νίκου Καζαντζάκη. Έγραψε μουσική για τον ελληνικό κινηματογράφο όπως: Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, Η νεράιδα και το παλικάρι, Η αρχόντισσα και ο αλήτης (όλες του Ντίνου Δημόπουλου), Λούφα και παραλλαγή, Άρπα-κόλλα, Βίος και Πολιτεία (του Νίκου Περάκη), Η λεωφόρος του μίσους (του Νίκου Φώσκολου) κ.α.Ο Νίκος Μαμαγκάκης αφήνει πίσω του έναν μουσικό πλούτο και μέσα από τα λόγια του μας θυμίζει πως:“Η μουσική, αγαπημένη της νύχτας, του κατά μόνας, της πιο μέχρι δακρύων και σπαραγμού μύχιας εξομολόγησης της ψυχής, Με τα μέσα… (κάποτε καλύτερα από live) γίνεται πιο ενδοτική και άμεση για κοινωνία των αχράντων ήχων (που γιαίνουν ανθρώπινες πληγές). Και όπως στον έρωτα…λυτρώνει σε δωμάτια με ημίφως, κλειστά παράθυρα και πεσμένα παραπετάσματα. Αλλά και γιατί όχι και σε υπαίθριους χώρους με άπλετο φως και διάφανο αγέρα, ή και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα και σε βροχή, σε χιόνια… ”

Πηγές:mamangakis.weebly.com, music corner

Εν τάχειΟ Χάμπερμας στην ΑθήναΗ Ευρώπη χρειάζεται περισσότερη δημοκρατία και αλληλεγγύη

Έφυγε ο συνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης


16

Η μεσαιωνική ιστορία των ελληνορθόδοξων Ούγγρων αποτελεί σημαντικό μέρος των ελληνοουγγρικών σχέσεων και της ουγγρικής ιστορίας επίσης, καθώς μέσα από την συσχέτιση τοπικών στοιχείων μας παρουσιάζεται ο πολυσύνθετος κόσμος των εκκλησιών. Έτσι, σημαντικός στόχος θα ήταν η ιστορία των ελληνορθόδοξων Ούγγρων να ληφθεί ως αξιόλογο μέρος της ουγγρικής ιστορίας. Αξίζει να σημειωθεί εδώ το μήνυμα από τις παροιμίες του Κωνσταντίνου (11:10): «Ο χρυσός και ο άργυρος δοκιμάζονται στη φωτιά, ο δε άνθρωπος όμως με την νοημοσύνη του ξεχωρίζει το ψέμα από την αλήθεια». Η εποχή του βασιλιά Μπέλα Γ’ του «Έλληνα» (12ος αι.) υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Στα διάφορα ουγγρικά

χρονικά έφερε τις προσωνυμίες «Ένδοξος» και «Έλληνας». (1) Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι στην εποχή του Μπέλα Γ’ υπήρχαν κοινά ελληνικά και ουγγρικά σύνορα, (2) καθώς στην Μάχη του Μυριοκεφάλου το 1176 οι Σελτζούκοι αντιμετωπίστηκαν από τον ενωμένο ελληνοουγγρικό στρατό. Οι ηγέτες των Ούγγρων που συμπαραστάθηκαν τότε στον αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνό ήταν ο Ampud (Ombód, Ompudin) κυβερνήτης Κροατίας και Δαλματίας και ο Lesták (Leusták) το γένος Rátót, βοεβόδας της Τρανσυλβανίας. (3) Αυτή υπήρξε η πρώτη μάχη των Ούγγρων έναντι των Τούρκων. Ο ενωμένος στρατός ηττήθηκε από τον Σελτζούκο σουλτάνο του Ικονίου, πράγμα που «προφήτεψε»

τα γεγονότα των επόμενων αιώνων.Η Μάχη του Μυριοκεφάλου αποτελεί βασικό ιστορικό στοιχείο της ελληνοουγγρικής φιλίας.Υπάρχουν επίσης επίσημα έγγραφα για την ηρωική συμπαράσταση των Ούγγρων στην μάχη εκείνη: ο Μπέλα Γ’ επιβράβευσε με κτήματα «τον Lob και των αδερλφό του Tamás για την ανδρεία και το αίμα τους που έχυσαν στην Ελλάδα». (4) Εδώ ας σημειωθεί ότι οι πρόγονοι του Ούγγρου συγγραφέα Albert Wass από την Τρανσυλβανία αγωνίστηκαν επίσης στην ελληνική πλευρά κατά των Τούρκων το 1176. Ο József Kádár στο έργο του «Μονογραφία του Νομού Szolnok-Doboka» γράφει: «Η έκταση Czege είναι αρχέγονο κτήμα των ευγενών Wass, την οποία – μαζί με το

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Dr. György Antal Diószegi

η μάχη του

ελ

ληνο-ουγγ

ρικού στρατού κατά των Τούρκων

O βασιλιάς Μπέλα Γ’ σε ουγγρικά χρονικά φέρει την προσωνυμία «Έλληνας»: ίδρυσε στη χώρα τον θεσμό της καγκελλαρίας και την έγγραφη διοίκηση πάνω σε ελληνικά πρότυπα (τοιχογραφία στα Εθνικά Αρχεία της Ουγγαρίας).

Μυριοκέφαλον 1176

17


Πηγές: (1) III. Béla emlékezete. Επιμ., μετάφραση, πρόλογος και σημειώσεις: Kristó Gyula και Makk Ferenc. Bp., 1981. σελ 32, 33. | (2) Korai magyar történeti lexikon. (9-14. század). Επιμ. Kristó Gyula. Bp., 1994. σελ. 112. | (3) Magyarország történeti kronológiája. I. kötet. A kezdetektől 1526-ig. Επιμ. Benda Kálmán. Bp., 191. σελ. 118. | (4) Jakó Zsigmond: Erdélyi okmánytár I. (1023-1300) (Magyar Országos Levéltár kiadványai, II. Forráskiadványok 26. Budapest, 1997. σελ.126 : Említés Béla királyfi 1230. évi oklevelében (157. sz.), Wass cs lt (DF 252690); (5) http://hu.wikipedia.org/wiki/III.Béla; Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ.239.| (6) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ.113. | (7) Moravcsik Gyula: Bevezetés a bizantológiába. Szentendre, 2003. σελ.158.| (8) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ.36. | (9) V. Kovács Sándor: A bizánci irodalom kistükre. In.: Irodalomtörténeti Közlemények 1975. Έτος 79. φύλλο 1. σελ. 103 | (10) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ.239. | (11) Szabados György: Imre király emlékezete. In.: Valóság. 2008. Έτος ΕΑ’.τόμ.5. | (12) Görög szertartású katholikus egy-háztörténelem középfokú iskolák számára és magánhasználatra. Dr. Vargha Géza - Dr. Kiss Andor. Bp., 1932. σελ. 68. | (13) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ. 317. | (14) Artim Mihály: A „Halotti Beszéd” és „Könyörgés” rituális szempontból. Bártfa, 1903. σελ. 16. | (15) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ. 91, 92. | (16) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ. 112. | (17) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ. 47.| (18) Moravcsik Gyula: Bevezetés a bizantológiába. Szentendre, 2003. σελ. 159. | (19) Hóman Bálint munkái. Magyar középkor. Bp., 1938. σελ.337. | (20) Passuth László: Hétszer vágott mező. Bp., 1979. σελ.826. | (21) Gedai István: Magyar uralkodók pénzeiken. Bp., 1991. σελ. 7, 50, 52. | (22) László Gyula: Őseinkről. Bp., 1990. σελ. 190. | (23) Gyürki László: Magyar zarándokok és emlékek a Szentföldön. 2008.


Szent-Gotthárd και άλλα χωριά – τους απένειμε ο Μπέλα Γ’ το 1176. Ο πρώτος πρόγονος της οικογένειας, ο Lob ή Lökös πρόσφερε την υπηρεσία του στον ουγγρικό στρατό που συνέδραμε τον Έλληνα αυτοκράτορα».Αξίζει να γίνει ευρύτερα γνωστό ότι ο Ούγγρος βασιλιάς Μπέλα Γ’ συνδεόταν με διάφορες πτυχές του ελληνισμού. Ήδη από νέος πρίγκηπας είχε σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση των σχέσεων της Ουγγαρίας και του Βυζαντίου. Ως ένδειξη της συμμαχίας των δύο κρατών μετακόμισε στην αυλή του Μανουήλ Κομνηνού και αρραβωνιάστηκε την κόρη του Μαρία. Για χάρη του ιδρύεται το νέο αξίωμα του δεσπότη, που τον κάνει δεύτερο ισχυρότερο άνθρωπο μετά τον αυτοκράτορα, και το 1165 κηρύσσεται διάδοχος του Βυζαντινού θρόνου. Ο Μπέλα (εγγονός του βασιλιά Αγίου Λάσλο) ανατρεφόταν στην Πόλη την εποχή του Μανουήλ Κομνηνού. Παρά το γεγονός ότι ήταν Ούγγρος, προοριζόταν για διάδοχος του αυτοκράτορα, και κοινός δυνάστης μιας σχεδιαζόμενης ελληνοουγγρικής προσωπικής ένωσης. Είναι ελάχιστα γνωστό, ότι για ενάμιση αιώνα τότε υπήρχαν ήδη ελληνοουγγρικά σύνορα. (5) Ήδη από το 1163 σκοπός του Μανουήλ «ήταν ο Μπέλα (ο μελλοντικός Γ’) να γίνει αυτοκράτορας του Βυζαντίου και βασιλιάς της Ουγγαρίας ταυτόχρονα, κοινός μονάρχης των δύο κρατών». (6) Στόχος του ήταν η αποκατάσταση του Ρωμαϊκού κράτους, θέλοντας να καθιερώσει μια «ουγγροβυζαντινή ένωση» και με την χρήση γαμήλιων συμμαχιών. (7) Ο πρίγκιπας Μπέλα κατά τη διαμονή του στο Βυζάντιο την περίοδο 1163-1172 ονομαζόταν Αλέξιος. (8) Υπήρξε διάδοχος του Βυζαντινού θρόνου, και αργότερα ως βασιλιάς των Ούγγρων προοριζόταν κοινός μονάρχης μιας ελληνοουγγρικής ένωσης, πράγμα που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε. (9) Λόγω της διαμονής του στην Κωνσταντινούπολη στα χρονικά της εποχής εκείνης (λ.χ. του Simon Kézai) τον αποκαλούσαν με το προσωνύμιο «Graecus» (Έλληνας). (10) Ο πάπας Αλέξανδρος Γ’ επέτρεψε να στεφθεί από τον αρχιεπίσκοπο της πόλης Kalocsa, κι όχι από εκείνον της πάσης Ουγγαρίας. (11) Με την πράξη αυτή, ο πάπας της Ρώμης τερμάτισε τον αγώνα για τον θρόνο ανάμεσα στον Μπέλα και τον αδερφό του Géza. (12) Η στέψη τελέστηκε τον Ιανουάριο του 1173.

Σχετικά με τις ελληνικές πτυχές της πόλης Kalocsa πρέπει να σημειωθούν τα εξής: «σύμφωνα με τον Géza Entz στην οικοδόμηση του καθεδρικού ναού της Kalocsa εφαρμόστηκε η βυζαντινή τεχνική με την εναλλαγή στρώσεων από πλίνθους και σειρές από λίθους». (13) «Στην επισκοπή της Kalocsa υπήρχε κάποτε και η ελληνορθόδοξη μονή του Αγίου Δημητρίου, όπου υπήρχαν και Ούγγροι μοναχοί». (14)«Λόγω βυζαντινών εμπειριών, ο Μπέλα Γ’ ήταν οπαδός

της οργανωμένης και έγγραφης διοίκησης. Υπήρξε σημαντικός ηγεμόνας του οίκου Άρπαντ, εδραίωσε τη βασιλική εξουσία, σταθεροποίησε την εσωτερική κατάσταση στην Ουγγαρία και αύξησε το διεθνές κύρος της χώρας.» (15) Είναι σημαντικό ότι «υπό την ηγεμονία του καθιερώθηκε ο διπλός σταυρός ως μέρος του ουγγρικού εθνοσήμου». (16) Η κόρη του Ραϊνάλδου του Σατιγιόν (?-1187) και της Κωνσταντίας της Αντιόχειας, πριγκίπισσα Αγνή (Άννα στο Βυζάντιο) της Αντιόχειας, παντρεύτηκε τον Ούγγρο βασιλιά Μπέλα Γ’. Η ετεροθαλής αδελφή της έγινε σύζυγος του Μανουήλ Κομνηνού. (17) Την άμεση επαφή ανάμεσα στην ελληνική και την λατινική εκκλησία κατά τον 12ο αιώνα μαρτυρά και η αλληλογραφία του αυτοκράτορα Ισαακίου Κομνηνού με τον Ιώβ, επίσκοπο του Έστεργκομ. Η ίδρυση της ουγγρικής καγκελλαρίας οφείλεται επίσης στον Μπέλα Γ’. (18) Ο διπλός σταυρός στο ουγγρικό εθνόσημο προήλθε από το Βυζάντιο, ο οποίος ανάμεσα στον 9ο–12ο αιώνα ήταν σύμβολο του βυζαντινού κράτους. Ο Μπέλα Γ’ τον καθιέρωσε για πρώτη φορά ως έμβλημα του ουγγρικού βασιλείου με σκοπό να επιδείξει προς το εξωτερικό την αυτοκρατορική υπόσταση της Ουγγαρίας, με την «παρομοίωση της ουγγρικής βασιλικής εξουσίας και του Βυζαντίου». (19)Ο Μπέλα Γ’ υιοθέτησε στην Ουγγαρία το «βυζαντινό τελετουργικό και δίκαιο». (20)«Στα τέλη του 12ου αιώνα ο Μπέλα Γ’ αναζωογονεί και τον χρηματοοικονομικό κλάδο, εκδίδοντας χάλκινο νόμισμα, που κόπτεται με βυζαντινό - άγνωστο για τον δυτικό κόσμο - τρόπο». «Στην πρόσθια όψη απεικονίζονται με βυζαντινό ύφος οι βασιλιάδες Μπέλα Γ’ και Στέφανος Δ’ ». Το χάλκινο νόμισμα του Μπέλα Γ’ «υπήρξε η τελευταία “έκφραση” των Ουγγροβυζαντινών νομισματικών σχέσεων». «Το βασίλειό του το θεμέλιωσε σε σύγχρονη βάση αξιοποιώντας τις βυζαντινές εμπειρίες του». (21) Το νεκρικό στέμμα του Μπέλα Γ’ με ελληνικούς σταυρούς βρέθηκε στους βασιλικούς τάφους της πόλης Székesfehérvár (σήμερα βρίσκεται στην μόνιμη έκθεση του Ουγγρικού Εθνικού Μουσείου).Βάσει των παραπάνω στοιχείων, ας αναφερθούν τα λόγια του Gyula László, τα οποία στηρίζονται σε βαθιά γνώση των ουγγροελληνικών ιστορικών γεγονότων του μεσαίωνα: «Δια μέσου των Ορθοδόξων και των Ουνιτών αδελφών μας το Βυζάντιο υπάρχει και μέσα μας». (22)Άλλο ένα αποδεικτικό στοιχείο των στενών ελληνοουγγρικών σχέσεων είναι, ότι ο ερευνητής των Αγίων Τόπων και επίτιμος αρχιερέας του Körmend Dr. László Gyürki στο έργο του αναφέρεται ότι ο Ούγγρος βασιλιάς Μπέλα Γ’ διέθετε κτήμα και κάστρο στους Εμμαούς των Αγίων Τόπων (23) που απόκτησε σαν πρίγκηπας ακόμη, μετά το 1168.


18


Honnan ered a szerelem a görögség iránt?A testvéremmel sokat jártunk Csillebércre táborozni, ott ragadott magával a görög zene, ének, tánc varázsa, s Kunelász Jannisz energiája, aki az akkori Akropolis zenekar énekese volt, és gyakran vitt magával minket a görög táncházaikba. Ezek az élmények megpendítettek bennem egy olyan húrt, amelynek hangja azóta is tisztán hallatszik a lelkemben, hogy olyan dologgal szeretnék foglalkozni, amely a görögséggel kapcsolatos. Az első két idegen nyelv, amit megtanultam, az orosz és a német volt, de miután újgörög szakra keveredtem, és az egyik munka hozta a másikat, bár megtanultam más nyelveket is, mégis az újgörög maradt a meghatározó.

Hol nőttél fel, hol tanultál?Nyíregyházán nőttem fel, először a magyar-történelem sza-kot végeztem el a Bessenyei György Tanárképző Főiskolán, majd a magyar-újgörög szakot az ELTE-n. Ezt követően idegenvezetői képesítést szereztem újgörög és bolgár nyel-ven, majd elvégeztem a Külkereskedelmi Főiskolát szak-diplomácia szakirányon. Közben megtanultam spanyolul is.

Könnyen tanulsz nyelveket?Igen, szerencsére könnyen, szeretem is őket, beszélek is néhányat, mindegyik egy új kihívás, más életérzés.

Említetted, hogy nemcsak a nyelv, de a görög tánc és a zene is megfogott, tehetséged is van hozzá. Ez honnan ered?Gyerekkorunk óta muzikálisak vagyunk az ikertestvéremmel, zongorázni, gitározni tanultam, s csak ezt követően fordultam a görög zene felé. Pátrai tartózkodásom alatt is folytattam zeneiskolai tanulmányokat, itt többek között zeneelméletet is tanultam. Később kezdett el érdekelni a keleti kultúra.

Az a típus vagy, aki minden hangszerrel tud bánni, vagy van olyan, ami különösen fontos számodra?Inkább azt mondanám, az a típus vagyok, aki minden hang-szert igyekszik kipróbálni, és mindegyiken, akár tanár általi tanulással, akár magától igyekszik a lehető legjobb szintre eljutni. Legújabb szerelmem a kanun, vagy görög nevén kanonaki. Ezen főként kisázsiai zenét játszom, hiszen ez a kelet zongorája, az arab, a török és a perzsa világ igen köz-kedvelt hangszere.

Jelenleg a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának titkári feladatait látod el. Hogyan született meg benned a gondolat, hogy megpályázd az igazgatói állást Beloianniszban?Amikor megtudtam, hogy a 12 Évfolyamos Görög Kiegészítő Nyelvoktató Iskola igazgatónője, Caruha Vangelio nyugdíjba fog menni, eljátszottam a gondolattal, hogy ki kellene próbálni magam. Közben az egyik kolleganőm, Kipru Miranda fel-vetette, hogy a beloianniszi iskola igazgatónője is elérte a nyugdíjkorhatárt, így, bár egy kicsit messze van, érdemes lenne ott is próbálkozni. Úgy voltam vele, miért is ne, bár visszariaszt kicsit a távolság, de ez igazából mégiscsak egy szép feladat, egy szép kihívás lenne. Aztán elgondolkodtam azon, hogy milyen véletlen találkozások vannak az életben, hogy Mirandának Kunelász Jannisz a nagybátyja, aki ott kezdte a pályáját Beloianniszban tanárként, majd visszaköltözött Görögországba, és sokáig nem is tudtam róla semmit. Egy-két évvel ezelőtt sikerült őt megtalálnom Thesszalonikiben, és valahogy úgy érzem, azáltal, hogy én most odakerültem, mintha valahogy az ő életéből is egy részt visszaloptam volna a faluba, beteljesítettem volna valamit, ami az ő életéből kimaradt. Nagyon furcsa érzés, de úgy érzem, mintha egy kör bezárult volna, annak ellenére, hogy sokáig nem volt semmi-féle kapcsolatom vele, mégis ő volt az, aki megadta akarata ellenére annak idején a kezdő lökést számomra a görögség felé, és remélem, büszke rám most, hogy ezt a pozíciót sike-rült elnyernem.

Melyek lesznek az első feladataid igazgatóként? Mik az elképzeléseid, amelyeket meg szeretnél valósítani?A nyár a táboroztatások időszaka, ám augusztusban már elkezdődik a munka, amely legfőképpen a tanévnyitással kapcsolatos. Egy évvel ezelőtt két tannyelvűvé vált a beloian-niszi iskola, így mindenképpen a görög nyelv és a görög kultúra erősítése a legfontosabb feladatunk, hiszen ahogy telik az idő, egyre több generáció születik, egyre lazább már a kapcsolat az ősökkel és az anyanyelvvel. Ez sajnos visszafordíthatatlan folyamat, szélmalomharcot kell vívni az asszimi-láció ellen. Jelenleg előírás a gyerekeknek, hogy a nyolcadik évfolyam végére legalább alapfokú nyelvvizsgát tegyenek görög nyelvből, de én azt szeretném, ha ehelyett minél több

Kultúránk, nyelvünk oktatásának kérdése az egyik legfontosabb feladatunk, amelyre vidéken különösen nagy

figyelmet kell fordítani, hiszen a vidéki görög közösségek lehetőségei még mindig

elmaradnak fővárosi honfitársaikhoz képest. Júliusi beszélgetőtársam jól tudja ezt, hiszen ő is vidéken

nőtt fel, s noha nem görög származású, a görögség elkötelezett tagja, s júliustól a Nikosz Beloiannisz Általános

Művelődési Központ igazgatónője: Vengrinyák Edit.

Miliosz Nikolett rovata

Szivárványország

Vengrinyák Edit

„Szárnyakat kell adni a gyerekeknek, egy tanárnak, pedagógusnak ez a legfontosabb feladata”

19



diák középszintű nyelvvizsgát tudna tenni. Arra is nagy hangsúlyt kell fek-tetni, hogy úgy tanítsuk a görög nyelvet a gyerekeknek, hogy ne azt érezzék, ez kötelező, hanem kedvvel csinálják, szeretettel, így motiválni kell őket akár versenyekkel, akár görögországi táborokkal, cserekapcsolatok kiépíté-sével, kulturális rendezvényekkel, szín-házi előadásokkal, iskolarádióval, görög zenével, néptánccal. Fontos, hogy a görög nyelvet, a görög irodalmat, a görög kultúrát megismerjék, szeressék, és kedvvel tanulják, illetve hosszútávon nem árt előttük felvillantani azt a tényt, hogy nem ér véget a görög nyelvtanu-lás az általános iskolával, hiszen utána érettségit is tehetnek újgörög nyelvből, sőt, tudásukat az ELTE újgörög szakán is elmélyíthetik. Emellett van lehetőség arra is, hogy nyelvvizsgát tegyenek újgörög nyelvből, melynek birtokában nemcsak a kétnyelvűséget őrzik meg, hanem a munkaerőpiacon is színfoltot jelentenek. Amellett azonban, hogy a görög nyelv alapvető fon-tosságú, a többi tantárgy-ról sem szabad megfeled-keznünk, azok oktatásában is minél magasabb szín-vonalat kell elérnünk! Sajnos Beloianniszban sok gyerek él elég nehéz anyagi körülmények között, így arra is törekednünk kell, hogy számukra is biztosítsuk azo-kat a lehetőségeket, ame-lyek nem hátrányos helyzetű társaiknak alapvetőek, gon-dolok itt például az internet használatára. A művelődési ház pedig a görög nemzeti ünnepektől kezdve a zenés rendezvényeken át színházi előadások, vetélkedők hely-színéül szolgálhat. Ezek mellett az is fontos feladat, hogy a falu iskoláját, speciális jellegénél fogva, vonzóvá varázsoljuk a környező telepü-lésen lakó diákok számára is.

Azontúl, hogy ellátod az igazgatói teendőket, tartasz majd órákat is?Mindenképpen, hiszen kötelező heti 4 órát tanítani az igazgatóknak is. Szerencsére van választási lehetőségem, magyar nyelv és irodalom, történelem és újgörög nyelvből is, azt tanítom majd, amelyikre szükség lesz.

Aki nem ismeri a megújult kéttannyelvű rendszert, nekik elmesélnéd, hogy is néz ki az ilyesfajta oktatás? Hogy folyik a képzés a faluban, mekkora hangsúly esik a magyar, mekkora a görög oktatásra?A Beloianniszi Általános Művelődési Központ három részből áll: az általános iskolából, a könyvtárból és a művelődési

házból. A gyerekek már az óvodában is tanulják játékos formában a görög nyel-vet, amelyet folytatnak az első osztály-ban, ahol néhány készségtantárgy okta-tása már görög nyelven folyik amellett, hogy mindennap van görög nyelvórájuk is. A következő már a második tanévünk lesz ebben a rendszerben, de szeren-csére számos segítséget kapunk: Görögországból érkeznek oktatók, vala-mint elkészült a tizenkét évfolyamra le-bontott kerettanterv is, amely évfolyam-onként határozza meg azt a szintet, ahová a gyerekeknek el kell jutniuk az adott tanév végére.

Szeretnél majd görög zenei képzést is biztosítani?Mindenképpen, szeretném, ha a gyere-kek a görög kultúra minél több terüle-tével megismerkedhessenek.

Beszéltünk arról, hogy görög nyelven folyik majd felmenő rendszerben a tantárgyak oktatása, ami a készség-tárgyakkal kezdődik. Emellett men-nyire lesz majd meghatározó a görög történelem, görög irodalom oktatása?Ha rajtam múlik, nagy hangsúlyt fog kapni, nyilván alsó tagozatban a mitoló-gia kap majd nagyobb szerepet, de a felső tagozatban már a fentiek is hang-súlyosabbak lehetnek. A magyar okta-tási rendszerben is tananyag az ókori görög történelem, de ezen túlmenően nem sokat tudnak az emberek az ország kultúrájáról, történelméről, irodalmáról, így legalább a mi iskolánknak törekedni kell arra, hogy az így homályban maradt részek is felfedésre kerüljenek, hiszen nagyon sok érdekességet rejtenek az ókort követő évszázadok. Azt vallom, fel kell ébreszteni a gyerekek érdeklődését, hogy aztán maguk folytassák az elmé-

lyülést az őket érdeklő területeken.

Ez kötelező tananyag vagy szakkör?Részben kötelező tananyag, de ugye tudjuk, ami kötelező, az sokszor inkább ellenérzést vált ki, így szakköri formában is szeretném ezeket az ismereteket átadni. Szeretném, ha bárki, aki ked-vet kap hozzá, akár nyugdíjas pedagó-gusként is, jönne, és átadná a tudását.

Mindkét pályázatodban kiemelted, hogy mennyire fontosnak tartod a vidéki gyerekek lehetőségeinek fel-zárkóztatását budapesti társaikhoz. Mennyire látod nagynak azt a sza-kadékot, amely a főváros és a vidék között húzódik ebben a kérdésben?Én is vidéki vagyok, így nálam ez egy nagyon fontos tényező. Nekem sem volt lehetőségem a születési környezetem-ben sehol görögül tanulni, így pontosan tudom, és ismerem azt az érzést, men-nyire rossz, ha valaki akar tanulni, de nincs rá lehetősége. Így tettem

szert én is otthon egy görög származású tanítványra, aki kiskamaszként határozta el, hogy szeretné megtanulni ősei nyelvét. A szerencsés véletlen hozott össze minket, igaz, havonta egyszer tudunk csak találkozni, de lelkesen tanul-ja a nyelvet, és mint a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola tanulója, az idén másodszor jutott el a többi görög gyerekkel táborozni Görögországba. Nagyon fon-tosnak tartom, hogy számukra is minden esélyt megadjunk, hogy tanulhassanak, hiszen ugyanolyan gyerekek, mint a fővárosiak, csak nem egyenlő lehetőségekkel. Fontosnak tar-tom, hogy olyan kapcsolatot

alakítsak ki mind a tanárokkal, mind a szülőkkel, mind a gyerekekkel, hogy ne rossz szájízzel gondoljanak arra, hogy már megint iskolába kell jönni, hanem örömmel kezdjék a napot, már amen-nyire örömforrás lehet egy iskola, hogy ne úgy üljenek be a görögórára, hogy jaj, már megint görögóra lesz, hanem csillogjon a szemük, és érdekelje őket, élvezzék az órákat. A hozzáállás min-den dolog alapvető kulcsa, hiszen bár-mibe is kezd az ember, ha azt örömmel csinálja, teljesen más válik lényegessé. Szárnyakat kell adni a gyerekeknek, egy tanárnak, pedagógusnak ez a leg-fontosabb feladata, hogy ne csak átadja a tudást, hanem figyeljen arra, hogy hogyan teszi azt. Ezt nem lehet tanulni, érezni kell!

Köszönöm, hogy beszélgettünk!

„Úgy tanítsuk a görög nyelvet a gyerekeknek, hogy kedvvel csinálják, szeretettel”


20

Δεν σε ξέχασα, ήρθα και σε καλημέρισα. Δεν μου απάντησες. Ίσως δεν με γνώρισες, γιατί γέρασα. Όταν έφυγα από κοντά σου με δάκρυα στα μάτια, ήμουνα νέα. Με γέρασε η ξενιτιά, με γέρασαν οι ταλαιπωρίες. Πάντα σε θυμόμουν, σε ονειρευόμουν, είχα πίστη, ότι θα σε ξαναδώ. Η ρίζες μας είναι βαθιά. Όπως και οι πρόγονοί μας, σαν τον Οδυσσέα, γύρισα μετά από πολλά βάσανα και περιπέτειες.Χωριό μου, χωριουδάκι μου, Κυδωνιές Γρεβενών, το πιο όμορφο χωριό, έτσι νομίζω. Έχει καθαρό αέρα, πολλά φρούτα. Την Άνοιξη όταν λουλουδιάζουν, φαίνεται σαν μια στολισμένη νύφη. Ο κόσμος που ζει εκεί, απασχολείται με την κτηνοτροφία και γεωργία. Στη μέση του χωριού έχει μεγάλη πλατεία, εκκλησία, δυο σχολεία για μικρές και μεγάλες τάξεις, έχει βρύση που όλο το χωριό τροφοδοτούνταν με νερό. Στο χωριό ο κόσμος γενικά ήταν αγαπημένος, αν όμως θίγονταν τα συμφέροντά τους, όχι μόνο μάλωναν, πιάνονταν και στα χέρια. Οι πόρτες δεν κλειδώνανε, δεν υπήρχε φόβος. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έζησα και μεγάλωσα.Η οικογένειά μου αποτελούνταν από πέντε άτομα. Οι γονείς μου, η γιαγιά, μάνα του πατέρα μου, η αδελφή μου Ιφιγένεια, και εγώ. Το κακό συνήθειο ήταν όταν μια Μάνα γεννούσε κοριτσάκι, σχεδόν όλοι ήταν πικραμένοι. Ήθελαν αγόρι να πάει στα πρόβατα, στην γεωργία κλπ. Όταν γεννήθηκα εγώ, όπως μ΄έλεγαν, η γιαγιά λέγει στον πατέρα μου που κοιμόταν ακόμα, «Σήκω παιδί μου, έχουμε κι άλλο κορίτσι». Ο πατέρας μου γύρισε απ’ την άλλη μεριά και ένα μήνα δεν μιλούσε στην Μάνα μου.Ο πατέρας μου είχε πολλά πρόβατα και γίδια, μάλλον πουλούσαν και στα παζάρια. Εγώ μεγάλωσα μέσα στα γιδοπρόβατα. Έφτασα τα 6 μου χρόνια και άρχισα το σχολείο. Σε όλα τα μαθήματα πήγαινα καλά, όταν όμως ήταν η μέρα που είχαμε μαθηματικά, μ΄έπιανε πυρετός. Προτιμούσα να πάω στο χωράφι να βγάλω χόρτα, να σπάζω τα σβόλια. Όταν τέλειωναν όλα τα σιτάρια, καλαμπόκια κλπ. όργωναν τα χωράφια για την ερχόμενη σπορά. Η μάνα μου υποψιάζονταν γιατί δεν πήγαινα στο σχολείο, πάντα έβρισκα κάποιο ψέμα να πω.Στη γειτονιά μου ήμασταν αρκετά κοριτσάκια που παίζαμε. Φιλενάδες είχα πολλές. Μαλώναμε για το τίποτα και την άλλη μέρα σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Μικρά ήμασταν και όλο διαολιές κάναμε. Τα φρούτα πριν να γίνουν, άγουρα ακόμα τα τρώγαμε, κορόμηλα, αμύγδαλα, τα δόντια ήταν σαν σίδερο. Και δεν τρώγαμε απ΄ τα δικά μας, κλέβαμε απ΄ τα ξένα.Το φαγητό μας δεν είχε ώρα, όποτε πεινούσαμε, τρώγαμε. Είχαμε ποδιές, κόβαμε ένα κομμάτι ψωμί και μπάτσιο-τυρί. Παίζαμε και τρώγαμε. Οι φιλενάδες μου δεν είχαν πρόβατα, έτσι δεν είχαν και τυριά. Πήγαιναν στον κήπο και κόβανε κρεμμυδόφυλλα, κι εγώ πάντα τους έδινα μπάτσιο.Τελείωσα το δημοτικό κακήν-κακώς, δεν μου άρεσε το σχολείο. Προτιμούσα να πάω στα χωράφια, στα πρόβατα και να κάνω σπιτικές δουλειές. Από 12 χρονών έριχνα ψωμί στο φούρνο, δέκα ψωμιά την εβδομάδα. Οι δουλειές του σπιτιού ήταν πολλές. Αφού είχαμε πολλά πρόβατα, είχαμε και πολύ μαλλί,

έπρεπε να τα δουλέψουμε. Τα είχαμε μάθει όλα: λαναρίζαμε, τα κάναμε σκαμαγγιά και μετά κλωστή στο τσικρίκι ή την ρόκα. Μετά στον αργαλειό φκιάναμε διάφορα κεντήματα. Πολύ με άρεσε να υφαίνω. Ήταν όλες αυτές οι δουλειές καθιστές. Όταν έλεγα, κουράστηκα, η Μάνα μου και η Γιαγιά μου έλεγαν «άιντε, άιντε, φκιάσε την προίκα σου, αλλιώς δε θα σε θέλουν οι γαμπροί χωρίς προίκα.»Υπήρχε κι άλλος λόγος που δεν ήθελαν να γεννηθεί κορίτσι. Έδιναν ακόμα και περιουσίες για να παντρευτούν. Στο ζήτημα της παντρειάς έπρεπε οι γονείς να κόψουν την πίτα, χωρίς την γνώμη τους δεν γινόταν τίποτα. Μια κοπέλα, όταν παντρευόταν, για να βάλει ασπροφόρεμα, έπρεπε να είναι καθαρή, δηλαδή παρθένα. Η πεθερά το βράδυ έστρωνε το κρεβάτι με σεντόνι, και το πρωί έπρεπε να κάνει έλεγχο. Και αν δεν ήταν εντάξει, πίσω στην μάνα της την έστελναν και όλο το χωριό μιλούσε γι’ αυτό. Κάθε εποχή είχε και τις δουλειές της. Την Άνοιξη, τον Μάρτη με την δροσιά γεννούσαν τα πρόβατα και τα γίδια. Χαριτωμένα αρνάκια και κατσικάκια χοροπηδούσαν στην λιακάδα του ηλίου. Έπαιζα μαζί τους, έπλεκα κορδελίτσες, τα ‘δενα στο λαιμό με μικρά καμπανάκια. Όλος ο τόπος μοσκοβολούσε απ΄ τα λουλούδια. Τα πουλιά πετούσαν από δέντρο σε δέντρο. Ο γαλατάς χτυπούσε το φουρνέλο πρωί-πρωί «ντούμ-ντούμ» για να βγάλει το βούτυρο κι εμείς πηγαίναμε με τα γιούμεια να πάρουμε γάλα που πολύ μας άρεσε.Άρχιζαν οι δουλειές, όλοι στα χωράφια και στους κήπους σπέρναμε από όλα ό,τι χρειάζονταν για το σπίτι. Εμείς τα παιδιά βοηθούσαμε τους γονείς σε ό,τι μπορούσαμε. Όταν μεγάλωναν τα καλαμπόκια, μαζευόμασταν και παρέες πηγαίναμε να τα σκαλίσουμε. Μια μέρα στον έναν, μια μέρα στον άλλον. Τότε οι σπιτονοικοκυραίοι έρχονταν με την πίτα. Το ταψί στο κεφάλι και την μπούκλα στον ώμο με νερό. Έπιανε το δένδρο στον ίσκιο και φώναζε: «κορίτσια, ελάτε να φάμε!» Το καλαμπούρι δεν έλειπε, έτσι περνούσε ευχάριστα η μέρα.Σιγά-σιγά μπαίνουμε στο καλοκαίρι, καιρός για θέρισμα. Ο καθένας θέριζε τα δικά του. Θερίζαμε μέσα σε σαράντα βαθμούς ζέστη. Τα κάναμε θημωνιές όσο να μαζευτούν όλα και να αρχίσει το αλώνισμα με τα βόδια. Όλη μέρα να φέρνουν γύρω όσο να πατηθεί, να βγει το σιτάρι. Απ΄ την πολλή ζέστη η μάνα μου έφκιανε σκορδάρη, φακές με μπόλικο σκόρδο και ξύδι. Πολλή δουλειά, όσο να φτάσει το σιτάρι στο αμπάρι να γίνει αλεύρι.Τέλειωνε το θέρος και αρχίζαμε να μαζεύουμε τα καλαμπόκια. Ένας στο χωράφι τα έσπαζε, τα μάζευε σωρό και οι άλλοι με το γαϊδούρι ή με τ΄ άλογα φορτωμένα με τις κοσιέρες, τα κουβαλούσαμε στο σπίτι. Τα βράδια πολλές παρέες καθόμασταν και τσιμπούσαμε, με αστεία και καλαμπούρι συνάμα βράζαμε καλαμπόκι και τρώγαμε.Στο χωριό κανείς δεν έμεινε χωρίς δουλειά. Άλλος λίγα, άλλος πιο πολλά. Ήθελαν δουλειά, ξεκούραση δεν είχε. Όλοι οι χωριανοί ζούσαμε τότε αρμονικά, απασχολημένοι με το νοικοκυριό.

Αντάμωση ύστερα από 30 χρόνιαΔεύτερος Οδυσσέας


της Αντιγόνης Γκαλμπένη

21


Όσο περνούσε ο καιρός, έτσι άρχισε κάπως να κρυώνει ο κόσμος. Κάτι ήξεραν που εμείς δεν το ξέραμε. Εκεί που παίζαμε με τις φιλενάδες μου, βλέπουμε να πηγαινοέρχονται χωροφύλακες, οπλισμένοι, έτοιμοι να βάλουν. Βλέπουμε σε λίγο πέντε ή έξι άντρες του χωριού, μια κουβέρτα είχαν μόνο στην πλάτη. Εκεί βλέπω και τον θείο μου, Βασίλη Νταϊλιανή, αδερφός της μάνας μου. Έτρεξα, τον έπιασα απ΄ το χέρι και τον τραβούσα να βγει απ΄ τη σειρά. Τότε άγρια φωνάζει ο βασανιστής «φύγε από δω, θα σε δείρουμε και σένα. Όλοι οι κόκκινοι θα πάνε φυλακή.» «Ο θείος μου δεν είναι κόκκινος, είναι μελαχρινός.» Μου λένε οι φιλενάδες μου, ότι «είναι ένα κράτος που το λένε Μόσχα, εκεί είναι κόκκινοι. Έτσι άκουσα απ΄ τον αδερφό μου».Ύστερα απ΄ τα γεγονότα αυτά, άρχισε ο κόσμος να παγώνει, ενώ ζούσαμε ειρηνικά με τα ήθη και τα έθιμα, τα πανηγύρια μας, μοσχοβολούσε ο τόπος απ΄ τα ψητά αρνάκια. Όλα αυτά άρχισαν να χαλαρώνουν. Οι άντρες του χωριού σιγομιλούσαν, ότι θα γίνει πόλεμος. Όταν γύρισε ο θείος μου απ΄ τη φυλακή, διηγιόταν τα βασανιστήρια που υπέφεραν. Ύστερα δεν έλεγαν κόκκινοι, είναι κομμουνιστές. Τότε άκουσα την λέξη «κομμουνιστής». Θέλουν να ζούνε όλοι καλά, να μην υπάρχουν φτωχοί. Άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, πολλοί κομμουνιστές ήταν φυλακισμένοι. Σαν πραγματικοί πατριώτες ζήτησαν να αφεθούν ελεύθερα, να παν στο μέτωπο, όχι μόνον δεν τους άφησαν, αλλά τους παρέδωσαν στους Γερμανούς.Οι επουλωμένοι Έλληνες που ήταν με τους Γερμανούς προδότες και ακόμα σήμερα ζητάν τα ρέστα, καταληστεύουν το λαό. Ο φόβος και ο τρόμος κυριαρχούσε σε μεγάλους και μικρούς, νύχτα-μέρα ακούγονταν οι μάχες, τα κανόνια και οι βομβαρδισμοί, τα αεροπλάνα. Ένα πίσω από το άλλο, περνούσαν απάνω απ τα χωριά μας. Έτρεμε ο τόπος και τραβούσαν για τα σύνορα τα Αλβανικά. Ύστερα ήρθε η τρομερή είδηση, τα στρατεύματά μας υποχωρούν. Οι Ιταλογερμανοί μπήκαν στο Ελληνικό έδαφος. Όλοι τρομαγμένοι. Ύστερα από λίγες μέρες οι στρατιώτες αποκομμένοι απ’ τα τμήματά τους περνούσαν και πέταγαν, ότι τους εμπόδιζε, ρούχα καραβάνες, όπλα, πιστόλια, είχαν γεμίσει τα δάση, προσπαθούσαν όσο πιο γρήγορα να φτάσουν στα σπίτια τους όπου φύγει-φύγει, ο κόσμος απ΄ τα χωριά γύριζαν τα δάση και μάζευαν ό,τι έβρισκαν. Μπήκαμε στην Κατοχή. Οι Ναζί κάναν ό,τι ήθελαν. Ανθρωποφάγοι ήταν.Οι Ιταλοί στρατιώτες ήρθαν στο χωριό μας, δεν πείραζαν, μάλλον συμπαθητικοί, κάθονταν μαζί μας, πιάνανε κουβέντα. Θυμάμαι, καθόμασταν στην αυλή του σπιτιού και ήρθαν δύο στρατιώτες. Τον έναν θυμάμαι τον λέγανε Πέτρο. Μας δείχνει φωτογραφία Μάνα με δυο παιδιά και άρχισε να κλαίει. «Μαρία, Μαρία, δικό μου φαμιλιά». Σήκωνε τα χέρια ψηλά και έλεγε «Στάλιν, Στάλιν φαμιλιά». Έλεγε άλλα, δεν καταλαβαίναμε τι έλεγε. Οι Γερμανοί όπως ακούγαμε ήταν κακούργοι. Όπου πήγαιναν κακοποιούσαν, σκότωναν και κλεψιά με πολλούς Έλληνες προδότες.Κάτω απ΄την Κατοχή ο Ελληνικός λαός σήκωσε το ανάστημά του και είπαν το μεγάλο ΟΧΙ. Όχι στην υποταγή, στο φασισμό και ξενοδουλεία. Εμείς οι νέοι Επονίτες οργανωμένοι ήμασταν έτοιμοι για δράση. Μόλις ακούστηκαν οι πρώτες ομάδες του ΕΛΑΣ, ΕΑΜ, ο κόσμος ανακουφίστηκε. Όλοι στο πόδι να βοηθήσουν.

Το χωριό μου επαναστάτησε, είχε και πολλούς καπεταναίους. Τους δίναμε τρόφιμα, ρούχα ζεστά που τα πλέκαμε εμείς, κασκόλ, πληροφορίες, ό,τι περνούσε απ΄ το χέρι μας. Γράφαμε συνθήματα στους τοίχους. Οι συγκρούσεις ήταν καθημερινές. ΕΛΑΣ και Γερμανοί, τα αεροπλάνα συνεχώς περνούσαν και βομβάρδιζαν τα χωριά μας. Το ΕΛΑΣ έδωσε σκληρές μάχες, στο μπουγάζι Βέρμιο, Σιάτιστα. Όλη νύχτα ήμασταν έξω, ακούγαμε και βλέπαμε καπνούς και φλόγες. Πολλά παιδιά πνίγηκαν στον Αλιάκμονα, δεν ήξεραν κολύμπι.Τα χρόνια της Κατοχής ήταν μαύρα και πικρά. Δεν ακούγαμε άλλο απ΄ την βαρβαρότητα των Γερμανών, σε μικρούς και μεγάλους, χωρίς εξαίρεση. Ή σκότωναν ή τραβούσαν για τα κάτεργα της Γερμανίας. Το ΄44 άρχισαν μεγάλες επιχειρήσεις. Οι Ελασίτες περνούσαν φορτωμένοι με πολεμικά εφόδια, οι Επονίτες και δω δούλεψαν με τις μπούκλες νερό όσοι ζητούσαν. Μας προειδοποίησαν «οι Γερμανοί σκοτώνουν, καίνε τα χωριά και ό,τι χρήσιμο είναι το παίρνουν.» Το ΕΛΑΣ τραβούσε για τα βουνά, ο κόσμος πήρε ό,τι μπορούσε και τα ζώα στις ρεματιές και στα δάση, όχι μακριά. Όλο το χωριό έφυγε, ο παπάς δεν θέλησε να φύγει, έλεγε δεν τους πειράζουν τους παπάδες. Ήρθαν οι βάρβαροι, βάλανε φωτιά στα σπίτια. Ήταν η πρώτη τους δουλειά, πιάσαν τον παπά μας, το όπλο στο κεφάλι να μαρτυρήσει πού είναι οι χωριανοί. Αφού τον κακοποίησαν τους οδήγησε στο ύψωμα του χωριού και τους έδειξε τις ρεματιές όπου ήμασταν. Αλλά και μ΄ αυτά τον σκότωσαν. Την άλλη μέρα χαράματα μόλις ξυπνήσαμε, ρίχνουν μια ντουφεκιά πολύ κοντά μας, και ο κόσμος τα ‘χασε. Χάσαμε ο ένας τον άλλον, όταν πλησίαζαν φώναζαν «Εδώ κυρία, εδώ κύριος!» Ό,τι ζώα υπήρχαν μέσα απ΄ τα χωράφια, τα σιτάρια ήταν έτοιμα για θερισμό, στρώμα όλα. Καταστροφή!Της βραδινές ώρες έρχεται σύνδεσμος, ειδοποιεί τον κόσμο να γυρίσουν στα σπίτια τους, οι Γερμανοί έφυγαν. Γυρίζουμε όλοι στο χωριό και τι να δούμε; Όλα στάχτη, βρωμιές, ταψιά, κατσαρόλες, κακάβια πεταγμένα με φαγητά, κότες μαδημένες. Δεν ξέραμε από πού να αρχίσουμε. Βοήθεια από πουθενά, οι προδότες και η πλουτοκρατία γύρισαν με τα τσιράκια τους, τρώγαν και πίναν και ο λαός δύστυχα, μας έκαψαν, μας ξερίζωσαν. Καμιά απολογία μέχρι σήμερα. Κοροϊδεύουν τον λαό και ζητάν και τα ρέστα.Δουλέψαμε σκληρά για να ξαναφκιάσουμε δυο δωμάτια σπίτι. Ειρήνη περιμέναμε και μας ήρθαν άλλα φοβερά γεγονότα. Αφού διέλυσαν τον ΕΛΑΣ, αμέσως δημιούργησαν εγκληματίες φασιστόμουτρα και άρχισε το κυνηγητό στους αντιστασιακούς και κομμουνιστές, κρεμάλες, φυλακές, ξυλοδαρμοί μέχρι θανάτου. Τον πατέρα μου μαζί με άλλους χωριανούς τους κλείσανε στο υπόγειο του σχολείου και τους κακοποιούσαν. Ύστερα από όλα αυτά η ΕΠΟΝ οργανωνόταν με κρυφές συνελεύσεις, συγκεντρώσεις. Κάναμε χοροεσπερίδες που ήταν ευκαιρία να λέμε πληροφορίες σε ομάδες ανταρτών. Ο αδελφός της Μάνας μου ερχότανε τη νύχτα για ψωμί και πληροφορίες. Οι καπεταναίοι δεν παρέδωσαν τα όπλα, είχαν φύγει. Οι φυλακές γέμισαν, η βία και τρομοκρατία δυνάμωσε, δεν έμεινε άλλο παρά ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ.



22

Το 11ου Παγκόσμιο Συνέδριο Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου έγινε στις 13 και 14 Ιουλίου 2013 στην ακριτική Φλώρινα. Η χρονιά του 2013 είναι αφιερωμένη στους Βαλκανικούς Πολέμους και η εκδήλωση αυτή ήταν ενταγμένη στους εορτασμούς για τα 100 χρόνια απελευθέρωσης της Μακεδονίας και έγινε υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας και του Δήμου Φλώρινας. Μακεδόνες από κάθε γωνιά της γης συναντήθηκαν στην Φλώρινα και σε συνεργασία με πολιτιστικούς Συλλόγους Μακεδόνων από όλη την Ελλάδα συζήτησαν και ανέδειξαν τους καλύτερους τρόπους διεκδίκησης των δικαίων του Μακεδονικού Ελληνισμού.Τις εργασίες του συνεδρίου διηύθυναν η συντονίστρια των Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου Νίνα Γκατζούλη και ο αντιπρόεδρος Κίνησης Δημοτών Έδεσσας «Ίων Δραγούμης» Δημήτριος Γιουματζίδης. Στην έναρξη του Συνεδρίου ο Μητροπολίτης Φλωρίνης Θεόκλητος πραγματοποίησε αγιασμό και άνοιξε το συνέδριο με έναν ένθερμο χαιρετισμό. Παρευρέθησαν και απεύθυναν χαιρετισμό ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Δ. Δακής, ο εκπρόσωπος του υπουργού Μακεδονίας Θράκης κ. Τσαλικίδης, ο αντιπεριφερειάρχης Δημήτρης Ηλιάδης, ο δήμαρχος Φλώρινας Ιωάννης Βοσκόπουλος, εκπρόσωπος της Πανελλήνιας ‘Ένωσης Απογόνων Μακεδονομάχων Βασίλης Λιάβας, εκπρόσωποι άλλων Ελληνικών Συλλόγων (Μανιάτες, Κρητικοί, Ηπειρώτες, Βλάχοι, Πόντιοι). Επίσης, χαιρετισμό απεύθυνε και ο εκπρόσωπος της Φυλής Καλλάς από το Πακιστάν. Η κεντρική ομιλία έγινε από τον αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Ζούκα, επίτιμο Διοικητή του Γ΄Σ.Σ. με θέμα : « Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 και η συνθήκη του Βουκουρεστίου».Κατά τη δεύτερη μέρα, χαιρετισμό και εισήγηση απεύθυναν ο νέος και ο απερχόμενος πρόεδρος της Παμμακεδονικής Ένωσης ΗΠΑ, Δημήτρης Χατζής και Κωνσταντίνος Χατζηστεφανίδης, ο πρόεδρος της Παμμακεδονικής Ένωσης Οντάριο (Τορόντο) Δημήτριος Κάρας, ο εκπρόσωπος της Παμμακεδονικής Ένωσης Καναδά (Μόντρεαλ) Χρήστος Καράτζιος, η εκπρόσωπος της Παμμακεδονικής Ένωσης Αφρικής Κυριακή Ζαμάνη, οι πρόεδροι των τεσσάρων Παμμακεδονικών Ενώσεων Αυστραλίας, ο πρόεδρος της Παμμακεδονικής Ένωσης Ευρώπης, Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου. Επιπλέον, παρευρέθησαν και απεύθυναν χαιρετισμό καταθέτοντας τις εισηγήσεις τους, η πρόεδρος των Μοναστηριωτών Θεσσαλονίκης Βιολέτα Παπαθανασίου, ο πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Σερρών Μελενίκου Θωμάς Πέννας, ο εκπρόσωπος της Ιστορικής & Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών ο «Φίλιππος» Κώστας Καμτσής, ο πρόεδρος του Συλλόγου Φλωρινιωτών Θεσσαλονίκης Δημήτρης Γάκης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζάνης Πολυνείκης Αγγέλης και ο πρόεδρος του Μακεδονικού Διαπολιτιστικού Συλλόγου Αυστρίας Χάρης Ζήκος. Τέλος, την «Υπό Ελλήνων Ιδρυθείσα Ορθόδοξο Εκκλησιαστική Κοινότητα Βουδαπέστης» , τον «Μακεδονικό Διαπολιτιστικό Σύλλογο Ουγγαρίας» και τον «Ελληνικό Κυπριακό Ουγγρικό Σύλλογο Φιλίας» εκπροσώπησε με χαιρετισμό και εισήγηση επί των εργασιών ο Γενικός Γραμματέας Βασίλης Σταματόπουλος. Επίσης παρευρέθη και συμμετείχε ενεργά η εκπρόσωπος της Ιρλανδίας Θωμαή Κακούλη.

11ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΜΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ


Οι Παμμακεδονικές Ενώσεις ανά την υφήλιο σε συνεδρίαση του 11ου Παγκοσμίου Συνεδρίου στη Φλώρινα που συνήλθε από τις 13 έως τις 14 Ιουλίου του 2013 έχοντας υπ’ όψιν τις τελευταίες εξελίξεις στην Π.Γ.Δ.Μ αποφάσισε τα ακόλουθα:

1. Διαφωνούμε εντόνως με την πρόθεση της Ελληνικής Κυβέρνησης να διαπραγματεύεται τη σύνθετη ονομασία και με όσα κράτη και διεθνείς φορείς προωθούν αυτή τη λύση.2. Η ονομασία Μακεδονία είναι αναμφίβολα ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Η ιστορία της Μακεδονίας και, ειδικά η ονομασία της, δεν είναι ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΕΣ και ως πατρική κληρονομιά δεν δύνανται να παραχωρηθούν σε τρίτους.4. Ποτέ δεν θα δεχτούμε για τη γείτονα χώρα οποιαδήποτε ονομασία που θα περιέχει τον όρο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ή παράγωγά του. Το όνομα δεν θα αφήνει υπονοούμενα για τη γλώσσα και τους κατοίκους της.5. Ζητούμε όπως δοθούν σε άτομα Ελληνικής καταγωγής και ελληνικής συνείδησης κατοικούντων στις χώρες της Π.Γ.Δ.Μ και της Αλβανίας όλα τα ανθρώπινά τους δικαιώματα.6. Είναι ιερό μας καθήκον να εξακολουθήσουμε τον αγώνα μας για τα δίκαια της Μακεδονίας. Το απαιτεί η Ιστορία.7. Πριν επισφραγισθεί οποιαδήποτε συμφωνία με τη γειτονική χώρα ζητούμε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος ώστε ο Ελληνικός Λαός να έχει την τελευταία λέξη στο θέμα του ονόματος της γειτονικής χώρας των Σκοπίων.8. Ζητούμε την καθιέρωση ημέρας μνήμης των θυμάτων της βουλγαρικής κατοχής 1916-18 στην ανατολική Μακεδονία (Νομοί Σερρών, Δράμας και Καβάλας) την 29η Σεπτεμβρίου.9. Οι Καλλάς, είναι Έλληνες, απόγονοι των στρατευμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τα βόρεια Ιμαλάια στην ορεινή περιοχή Χίντου Κους του Πακιστάν. Ο γηγενής λαός των Καλλάς κατόρθωσε να διατηρήσει τον αρχαίο πολιτισμό και τις παραδόσεις του από τον 4ο π.Χ. αιώνα αλλά απειλείται με αφανισμό. Ως αδερφοί Έλληνες, Μακεδόνες, υποστηρίζουμε τις προσπάθειές τους να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα και αξίες.10. Παρακαλούμε να ζητήσουμε την άμεση επιστροφή της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Βουδαπέστη στους φυσικούς ιδιοκτήτες υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, καθόσον οι ιδρυτές ήταν “οι εν Πέστη Γραικοί τε και Βλάχων Μακεδονίται”, όπως έγραφαν στην ιδρυτική πράξη της Ελληνικής Βλάχικης Κοινότητας της Πέστης την 9η Νοεμβρίου του 1802. Σημειώσετε ότι με την αλλαγή στην Ουγγαρία η μόνη εκκλησία που δεν έχει ακόμα επιστραφεί είναι η Ελληνική και τελεί μέχρι σήμερα υπό Ρωσική κατοχή.11. Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση, όπως και τη διεθνή κοινότητα να λάβει υπ’ όψιν τις αποφάσεις του 11ου Συνεδρίου Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου.

Β. Σταματόπουλος

ΨΗΦΙΣΜΑ ΠΑΜΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΥΦΗΛΙΟΥ

Η συντονίστρια, Νίνα Γκατζούλη

23


Sűrű volt a kisfecskék első féléve. Számos görög és egyéb fel-lépés után július elején 5 év után idén ismét lehetőségünk volt képviselni a magyarországi görögöket Görögországban.Utunk első állomása a Kozani megyéhez tartozó Szervia város volt. A település július első hetében Szent Kyriaki tiszteletére rendezvénysorozatot szervezett a helyi „Ta Kasztra” Kulturális Egyesület és elnöke, Karaiannidou Chrysanthi szervezésében.Itt szeretnénk megköszönni Dimitrisz Fokasznak, hogy eljött Thesszalonikiből, és velünk táncolt mint az együttes tagja. Dimitrisz tavaly fél évig az Erasmus-program keretén belül tanult Budapesten, most Cipruson katona. Szabadsága idején fogadta el a meghívásunkat Szerviába.De folytassuk… Az esemény keretében megérkezésünk napján, július 6-án este került sor a táncegyüttesek kulturális műsorára a város főterén. Így hát rövid pihenés után próbáltunk egyet a helyi zenészekkel, majd este mi nyitottuk a felnőtt együttesek sorát.Bár az út Budapestről hosszú volt, és nem voltunk éppen kipi-hentek, mit sem éreztünk mindebből, amikor a műsort követően együtt ünnepeltünk a helyiekkel és a többi táncegyüttessel.Másnap, vasárnap a pihenés mellett megismerkedtünk a város-sal, este pedig ellátogattunk a rendezvénysorozat záró prog-ramjára, a kórustalálkozóra, amelyet a helyi Vár teátrumában rendeztek meg.Hétfőn elbúcsúztunk vendéglátóinktól, és továbbutaztunk a Preveza melletti Kanaliba. A további egy hetet a tengerparti városban töltöttük, hiszen itt rendezték meg immár 7. alkalom-mal az oktatással egybekötött táncegyüttesek találkozóját. Mivel a találkozó a hét második felében volt, addig is igyekeztünk felderíteni a környéket, így például kirándulást tettünk Lefkadára is.A találkozó programjában, amelyhez Görögország számos részéről, továbbá 11 országból érkeztek a résztvevők, az okta-tás és előadások mellett péntek és szombat este szabadtéri népzenei koncert és táncmulatság is szerepelt, ahol a napköz-ben tanultakat rögtön fel is használhattuk. A házigazda Rizovuni és Lygia települések voltak. Kivételes lehetőség volt ez a fiatal táncosainknak, hiszen Görögország legjobb és leghíresebb népzenészei és énekesei léptek színpadra.A találkozó záró előadása egy népviseleti bemutató volt, majd ezt követően este mivel is zárhattuk volna a közel 10 napos kint tartózkodásunkat, mint egy fellépéssel. Rekkenő hőségben próbáltunk a zenészekkel a Kanali főterén felállított nagyszínpa-don, majd este ugyanitt szigeti táncokkal búcsúztunk.Beszámolónk végén szeretnénk megköszönni a támogatóinknak, hogy hozzájárultak utunk létrejöttéhez:Fővárosi Görög Önkormányzat, II. kerületi Görög Önkormányzat, Óbudai Görög Önkormányzat, Újpesti Görög Önkormányzat, V. kerületi Görög Önkormányzat, Erzsébetvárosi Görög Önkormányzat, Józsefvárosi Görög Önkormányzat, Ferencvárosi Görög Önkormányzat, Kőbányai Görög Önkormányzat, Angyalföldi Görög Önkormányzat, Zuglói Görög Önkormányzat, XV. kerületi Görög Önkormányzat, XVII. kerületi Görög Önkormányzat, Csepeli Görög Önkormányzat, Váci Görög Önkormányzat.

Agárdi Elektra

FECSKETÁNC GÖRÖGORSZÁGBAN

Χορός

Χανιά - Το παλιό λιμάνι

Documents

Ελληνισμός - Ιούλιος-Αύγουστος 2013