σελ.08

Οι πέτρινες βρύσες της Ναυπάκτου

σελ.12

«Η Ώρα της Γης» 2015σελ.14

Σχολείο και Διατροφή

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 | ΤΕΥΧΟΣ 66

( 6 6 )ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

Πράσινο+Μπλε Μη κερδοσκοπική Οργάνωση Πολιτισμού & Περιβάλλοντος

Μεναίχμου 1-3 Ψανή30 300 ΝαύπακτοςΤηλ: 26340 25016fax: 26340 25015

email: info@prasinomple.grwww.prasinomple.gr

Σχεδιασμός εντύπου: alex xd

ευχαριστώ…

Ξεκινήσαμε το 2010 και συνεχίζουμε την προσπάθεια εδώ και πέντε χρόνια,

μέχρι και σήμερα. Ο λόγος για τη δράση μας «ΟΙΚΟθέατρο». Τη σειρά θεατρικών παραστάσεων

οικολογικού περιεχομένου, Δημοτικών Σχολείων της Ναυπάκτου, που μας απέ-

δειξε ότι όταν πιστεύουμε πραγματικά σε κάτι, μπορούμε και να το υλοποιήσου-

με αξιοπρεπώς, όλοι μαζί.Στην περίπτωση των θεατρικών παραστάσεων, την προσπάθεια όπως κάθε

χρόνο αγκάλιασαν εθελοντές, εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές και έδωσαν τον

καλύτερο εαυτό τους για να πετύχει. Καταφέραμε να ευαισθητοποιήσουμε πολ-

λούς, σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος, αλλά πιο πολύ δώσαμε μέσα

από το θέατρο, στους μικρούς μαθητές την δυνατότητα να εκφραστούν, να ει-

σπράξουν αλλά και να μεταφέρουν μηνύματα για το περιβάλλον. Ακόμα και οι

πιο δύσπιστοι δεν μπορούν να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα, και κυρίως την

προσπάθεια.Προσωπικά νοιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω όλους εκείνους που πιστεύ-

ουν στην προσπάθεια μας και μας στηρίζουν. Να ευχαριστήσω από καρδιάς τους

ανθρώπους κάθε ηλικίας που γέμισαν κάθε Κυριακή την Παπαχαραλάμπειο αί-

θουσα στη Ναύπακτο και ιδιαίτερα τους εκπαιδευτικούς και μαθητές των Δημοτι-

κών Σχολείων που συμμετείχαν, καθώς και το προσωπικό του ΚΔΑΠ μεΑ Ναυπά-

κτου, που μας δίδαξαν πολλά.Με την δική σας στήριξη να μας δίνει δύναμη, δεσμευόμαστε το «ΟΙΚΟ θέα-

τρο» να είναι κοντά μας και το 2016.

Να είστε καλά.

Tάσος Ξύδης

Υπεύθυνος Έκδοσης

| EDITORIAL 3

4 OIKOδράσεις |

«ΟΙΚΟθέατρο 2015»Ολοκληρώθηκαν οι Θεατρικές παραστάσεις για το περιβάλλον.

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν για πέ-μπτη συνεχόμενη χρονιά στην Παπα-χαραλάμπειο αίθουσα Ναυπάκτου, οι θεατρικές παραστάσεις μαθητών των Δημοτικών Σχολείων Ναυπάκτου, που δι-οργανώνει η Μη Κερδοσκοπική Οργάνω-ση για τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον “Πράσινο+Μπλε”.Η δράση υλοποιείται με την υποστήριξη του Δήμου Ναυπακτίας, την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας - Δνσης Α’βάθμιας εκπαίδευσης Νομού Ατω/νίας και τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ - Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βι-βλίου. Το ΟΙΚΟθέατρο είναι διαφορετικές θεατρικές παραστάσεις που υλοποιούν μαθητές των Δημοτικών σχολείων και έχουν ως στόχο να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, σε θέματα που έχουν σχέση με το περι-βάλλον και την οικολογία. Οι παραστά-σεις είναι εμπνευσμένες από οικολογικά παραμύθια γνωστών συγγραφέων, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά και που έχουν σκηνοθετηθεί από τους ίδιους τους

μαθητές, τους εκπαιδευτικούς τους, φυσι-κά με τη βοήθεια θεατρολόγων.Την 01 Μαρτίου 2015 υλοποιήθηκαν οι θε-ατρικές παραστάσεις του 1ου ΔΣ Ναυπά-κτου τάξη Β’1 «Ανέβα στη στέγη να φάμε

τα σύννεφα» του Γιάννη Ξανθούλη καθώς και του 2ου ΔΣ Ναυπάκτου τάξη Ε’1 « Ο κύριος Μπέν η Μου και τα σκουπίδια» της Σοφίας Ζαραμπούκα τις οποίες παρουσιά-σαμε στο προηγούμενο τεύχος μας.

| ΟΙΚΟδράσεις 5

Στις 08 Μαρτίου στις 18:00 η «Περιπέτεια στην Τραυματούπολη» των Π. Φούρκα και Β. Καρναδάκη από το 2ο Δ.Σ. Ναυπάκτου – Τάξη Γ’1 κα στις 19.00 «Η Μεσόγειος είμαι και δεν είμαι πια εδώ» του Βαγγέλη Ηλιόπουλου από το 3ο Δ.Σ. Ναυπάκτου – Τάξη Δ’1. Στις 15 Μαρτίου 18.00 η «Η αρπαγή της Περσεφόνης» από το 35ο Δ.Σ. Πάτρας τάξη Δ’2 και στις 19.00 «Δωσ’ μου μια δεύτερη ευκαιρία» της Χρυσάνθης Κα-ραϊσκου από το 3ο Δ.Σ. Ναυπάκτου – Τάξη Ε2’. Τέλος η αυλαία έπεσε την Κυριακή 22 Μαρτίου στις18:00 με την παράσταση «Όταν η κοκκινοσκουφίτσα συνάντησε την πρασινοσκουφίτσα» της Φωτεινής Γιαλούρη, βασισμένο στο βιβλίο της Σ. Κάτσου – Καντάνη, «Η Πρασινοσκουφίτσα στο φλεγόμενο δάσος», από το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία Κ.Δ.ΑΠ.- μεΑ Ναυπάκτου. Μια παράσταση με πλούσια συναισθήματα που παρακολούθησαν πολλοί θεατές, ει-σπράττοντας μηνύματα ανθρωπιάς. Οι μικροί μαθητές έστειλαν, μηνύματα για την σημασία του πράσινου μέσα στην πόλη, την ανάγκη για κομποστοποίηση και ανακύκλωση, την μόλυνση της θάλασσας, την προστασία του δάσους καθώς και μη-νύματα κυκλοφοριακής αγωγής. Με την παρουσία τους τίμησαν την διοργάνω-ση: εκπρόσωποι της Μητρόπολης Ναυ-πάκτου και Αγίου Βλασίου, ο Δήμαρχος, Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Ναυπακτίας, καθώς και άλλοι εκπρόσωποι τοπικών φορέων.

6 OIKOδράσεις |

Κ.Δ.ΑΠ.- μεΑ Ναυπάκτου, με ιδιαίτερο μεράκι και αγάπη και η θεατρολόγος κα Βασιλοπούλου Κωνσταντίνα από το «Πράσινο+Μπλε» η οποία επιμελήθηκε- σκηνοθέτησε τα 2 θεατρικά του 2ου Δ.Σ. Ναυπάκτου. Τους συγχαίρουμε και τους ευχαριστούμε θερμά για την σημαντική βοήθεια που προσέφεραν.

Συγχαρητήρια αξίζουν στους εκπαιδευ-τικούς: του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου κα Σμάνη Σπυριδούλα της Β1’τάξης, και στον εκπαιδευτικό εικαστι-κών κο Σταυλιώτη Χαράλαμπο, του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου στην κα Κουταλά Ευαγγελία της Ε1’ τάξης και τον κο Χουλιάρα Ανδρέα της Γ1’ τάξης καθώς και στην δασκάλα μουσικής του σχολεί-ου κα Τριανταφύλλου Πολυξένη. Στους εκπαιδευτικούς του 3ου Δημοτικού Σχο-λείου Ναυπάκτου κα Βαληλή Μαρία της Δ1’τάξης και κα Φουντζουλα Δήμητρα

της Ε2’ τάξης καθώς και στην κα Καλαντζή Βάσω της Δ1’ τάξης και στη θεατρολόγο του 35ου Δ.Σ. Πάτρας κα Ζέρβα Τέτη. Συγχαρητήρια στον υπεύθυνη κα Βασιλο-πούλου Μαρία και τους εκπαιδευτές των παιδιών του Κέντρο Δημιουργικής Απα-σχόλησης Παιδιών με Αναπηρία Κ.Δ.ΑΠ.- μεΑ Ναυπάκτου για την απόφασή τους να συμμετέχουν στο «ΟΙΚΟθέατρο 2105» Ψυχή της δράσης η θεατρολόγοι μας Γιαλούρη Φωτεινή η οποία επιμελήθη-κε- σκηνοθέτησε τα 4 θεατρικά του 1ου και 3ου Δ. Σ. Ναυπάκτου καθώς και του

OIKOδράσεις 7

Ευχαριστούμε το ΙΕΚ Ναυπάκτου τμήμα αι-σθητικής, τον Δντή του κο Πολίτη, την καθη-γήτρια Ζησιμοπούλου Δήμητρα τις φοιτή-τριες Διαμαντοπούλου Βίκυ, Ρήγα Ηλιάνα, Βασιλογιάννη Γεωργία, Δημητρακοπού-λου Βαρβάρα, Λεκάκη Γεωργία, Καλα-βρουζιώτη Γιώτα, Τζούμα Μαρία, Σκαμνιά Κωνσταντίνα, Αδαμοπούλου Ζωή, Καπε-λέρη Σταματική, Στέγγου Νίκη, Γράψια Κα-τερίνα καιΑνδρίτσου Πολυξένη, καθώς και την καθηγήτρια αισθητικής κα Κυπαρίση

Βάσω, οι οποίες εθελοντικά επιμελήθηκαν το μακιγιάζ των προσώπων των μικρών μαθητών. Την ομάδα τεχνικών του Δημή-τρη Ιωάννου που επιμελήθηκαν με επιτυ-χία τον ήχο, φωτισμό, video κλπ και φυσικά τους εθελοντές του Πράσινο+μπλε που όπως πάντα ήταν παρόντες, προσφέροντας εθελοντικά την βοήθειά τους στην υλοποί-ηση της δράσης. Θερμές ευχαριστίες στους χορηγούς μας, με την βοήθεια των οποίων καταφέρνουμε και υλοποιούμε παρόμοιες

δράσεις. Συγχαρητήρια στους εκπαιδευτι-κούς και μαθητές που συμμετείχαν, για το σημαντικό αποτέλεσμα και ευχόμαστε η διάθεση των Σχολείων για συμμετοχή στη δράση “ΟΙΚΟθέατρο” να συνεχιστεί και για το έτος 2016. Στη δράση “ΟΙΚΟθέατρο 2015” συμμετεί-χαν συνολικά περισσότεροι από 170 μα-θητές και παρακολούθησαν τις θεατρικές παραστάσεις πάνω από 1.500 θεατές.

8 OIKOθέμα|

Σχολείο και

Διατροφή Η διατροφή στη σχολική ηλικία εί-ναι ένας παράγοντας που θα επη-ρεάσει τις διατροφικές συνήθειες, την ποιότητα της διατροφής και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής των παιδιών στην ενήλικη ζωή τους. Με την παχυσαρκία να λαμβάνει επι-δημιολογικές διαστάσεις, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσ-σόμενες χώρες, και το ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών να ξεπερνά, σε ορισμένες χώρες, αυτό των παιδιών με φυσιολογικό βάρος, οι επιστή-μονες αναζήτησαν τους παράγοντες εκείνους που μπορεί να ευθύνονται για αυτήν την κατάσταση. Σε μελέ-τες που πραγματοποιήθηκαν στα

Τι τρώνε τα παιδιά;Η διατροφή στα σχολικά κυλικεία δεν είναι κατάλληλη. Επίσημα στοιχεία του ΙΝΚΑ δείχνουν ότι οι μαθητές αγοράζουν σνακς (γαριδάκια, πατατάκια κ.α.) σε πο-σοστό 49-56%, προϊόντα με πολύ ζάχαρη σε ποσοστό 36-65%, χυμούς μη φυσικούς και αναψυκτικά με προσθήκη ζάχαρης σε ποσοστό 53-57%. Γενικά, το 81% των παιδιών προμηθεύεται για κολατσιό από

το σχολείο είδη τροφής τα οποία δεν θα έπρεπε να διατίθενται από τα σχολικά κυ-λικεία. Παράλληλα, η αδυναμία των γονέων να ετοιμάσουν ένα ισορροπημένο και υγιει-νό πρωινό τουλάχιστον στα παιδιά τους, τους οδηγεί στην εύκολη λύση του χαρ-τζιλικιού. Αποτέλεσμα, τα τρόφιμα που τα παιδιά κατανάλωναν να επιλέγονταν από καταστήματα που βρίσκονται κοντά στο σχολείο (καφετέριες, σούπερ μάρκετ και καταστήματα ψιλικών) και το σχολικό κυ-λικείο. Ένα μικρό ποσοστό μαθητών μόνο προμηθεύονταν κολατσιό από το σπίτι. Το ανησυχητικό στην υπόθεση αυτή είναι το είδος των τροφίμων που οι μαθητέςκαταναλώνουν.

ελληνικά σχολεία, διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των παίδων, στις μεγάλες αστικές πόλεις, αλλά και στα μικρά αστικά κέντρα, κατανα-λώνουν τροφές χαμηλής θρεπτικής και υψηλής θερμιδικής αξίας.

| ΟΙΚΟθέμα 9

Τι πρέπει να πουλάνε τα σχολικά κυλικεία;Σύμφωνα με την ισχύουσα υγειονομική νομοθεσία, στα κυλικεία των σχολείων επιτρέπεται να πωλούνται τα εξής τρόφιμα:

Ο παραπάνω κατάλογος προϊόντων έχει συνταχθεί (και ενημερώνεται όποτε χρειαστεί) από επιστημονική επιτροπή του Υπουργείου υγείας με δύο κυρίως κριτήρια. Αυτό της ασφάλειας, δηλαδή να πρόκειται για τρόφιμα που δεν αλλοιώνονται εύκολα και διατηρού-νται στις περιορισμένες συνθήκες του κυλικείου αποτελεσματικά και με διαιτολογικά κριτήρια, δηλαδή να πρόκειται για τρόφιμα που συμβάλουν σε μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

Τι ελέγχουμε στα προϊόντα;Εκτός από σωστή συσκευασία στο κάθε προϊόν, θα πρέπει να ελέγχουμε και την τελική ημερομηνία ανάλωσης, την «ημερομηνία λήξης». Οι ενδείξεις αυτές χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν για πόσο καιρό ένα τρόφιμο διατηρεί τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά και είναι ασφαλής η χρήση του. Όλες οι βασικές ενδείξεις στις ετικέτες θα πρέπει να είναι στα Ελληνικά ακόμα και αν το προϊόν είναι εισαγόμενο.

- Σάντουιτς και τοστ τυποποιημένα (με ψωμί ολι-κής άλεσης ή λευκό) με τυρί ή και γαλοπούλα (από λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας). - Απλά αρτοσκευάσματα, όπως φρυγανιές, ψω-μάκια, φρατζολάκια, σουσαμένια κουλούρια, παξι-μάδια, κριτσίνια (σε ατομική συσκευασία 50g). - Σταφιδόψωμο (σε ατομική συσκευασία έως 60g). Μουστοκούλουρα (σε ατομική συσκευασία έως 60g). - Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συ-σκευασία (έως 60 g.) - Μέλι, σε ατομική συσκευασία. - Χαλβάς και παστέλι (παντός τύπου), σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.) - Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, χωρίς γέμιση, σε μικρή συσκευασία (έως 30 g.).

- Τυρόπιτα ή Σπανακόπιτα με τυρί φέτα ή κασέρι. - Γιαούρτι «παντός τύπου». - Φρέσκα φρούτα (καλά πλυμένα, σε ατομική συ-σκευασία). Ξηρά φρούτα, όπως σύκα, δαμάσκηνα, βε-ρίκοκα χωρίς κουκούτσι (σε ατομική συσκευασία έως 50g). - Γάλα με λίγα λιπαρά, γάλα πλήρες και γάλα με κακάο (έως 250ml για το γάλα με κακάο, έως 330ml για το σκέτο γάλα). Ρυζόγαλο απλό, κρέμα απλή (έως 150ml). - Φυσικοί χυμοί φρούτων (100% χυμός) χωρίς πρόσθετη ζάχαρη (έως 330ml). - Εμφιαλωμένο νερό του 0,5 λίτρου. - Καφές και αφεψήματα (μόνο για το προσωπικό).

10 OIKOθέμα |

Ο Εύηνος ή Φίδαρης πηγά-ζει απ’ τα Βαρδούσια (όρος Κόρακας) της Ευρυτανίας και εκβάλλει, μετά από πορεία 113 χιλιομέτρων, στον Πα-τραϊκό κόλπο απέναντι απ’ την Πάτρα και δυτικά της Βαράσοβας. Αποτελεί το φυ-σικό όριο που χωρίζει την Ναυπακτία από την Τριχωνί-δα. Το όνομά του το οφείλει στο όνομα του βασιλιά των Αιτωλών Εύηνο που πνίγη-κε στα νερά του.

Το όνομα Φίδαρης οφείλεται στην οφιο-ειδή πορεία του μέχρι τις εκβολές του... Η ονομασία του στην αρχαιότητα ήταν Λυκόρμας ίσως εξ αιτίας των ορμητικών του νερών που είχαν την αγριάδα του λύκου. Η σημερινή του ονομασία απο-δίδεται σε μια μυθική παράδοση πως ο Εύηνος ήταν ένας απ’ τους γιούς του Άρη και ήταν βασιλιάς της Αιτωλίας. Σε μια αρματοδρομία όπου ο νικητής θα κέρδιζε την κόρη του Εύηνου για γυ-ναίκα του , ο Ίδας άρπαξε την κόρη του

ΕΥΗΝΟΣ ο Βασιλιάς της Αιτωλίας

Εύηνου την Μάρπησσα και έφυγε. Ο Εύηνος τον κατεδίωξε και στην προσπά-θειά του να τον φτάσει περνώντας τα ορμητικά νερά του Λυκόρμα , πνίγηκε σ’ αυτά . Από τότε το ποτάμι πήρε το όνομα του βασιλιά Εύηνου. Στην αρχαιότητα ο Εύηνος μαζί με τους παραποτάμους του ήταν ο μοναδικός δρόμος επικοινωνίας των Αιτωλικών φύλλων...Αρκετά γεφύρια (πέτρινα και μεταλλικά)

και συρμάτινες πεζογέφυρες στα πιο όμορφα σημεία της κοίτης του μας δεί-χνουν τους παλιούς δρόμους , τα περά-σματα και τις μετακινήσεις των ανθρώ-πων αλλοτινών εποχών. Αρχαία , Βυζαντινά αλλά κυρίως νεότερα μνημεία (μύλοι , νεροτριβές , γεφύρια κλπ ) είναι στοιχεία οικολογικού ενδιαφέ-ροντος. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στη μορφή του ποταμού ποικίλει από το ανώτερο τμήμα με την ορμητική ροή, τους μαιάνδρους , τα ελατοδάση , τις πε-ζούλες και τα φαράγγια. Το μεσαίο τμή-μα με τις ποταμολίμνες και την απόθε-ση φερτών υλικών έως τις εκβολές με τις προσχώσεις και το δέλτα , αποτελεί εύφορη καλλιεργήσιμη έκταση.

| ΟΙΚΟθέμα 11

διάφορα βουτηχτάρια, πελαργούς, νερό-κοτες, καλαμοκανάδες και φαλαρίδες. Η παραποτάμια βλάστηση είναι πλούσια από Πλατάνια , Λεύκες , Φράξους , Πικρο-δάφνες και Λυγαριές. Τροφοδοτείται από τα νερά των ρεμάτων Κλινοβίτη, Γιδομαν-δρίτη, Κοκκινόρρεμα, Μαυρονέρι, Κότσα-λο, Πορτάρη, Περιβολιώτικο, Βαθύρρεμα, Λογγούλα, Ποταμούλα, Χοχλαστή και

Δαφνόρρεμα. Με τα νερά του αρδεύονται περί τα 2.800 στρέμματα στο νομό Αιτωλοακαρνανίας.Ο Εύηνος ποταμός προσφέρεται για πε-ριβαλλοντική εκπαίδευση αφού διαθέτει χαρακτηριστικά σημεία προσέγγισης για μελέτη του ποτάμιου οικοσυστήματος και αθλητικές δραστηριότητες, rafting - kayak - rappel κ.α.

Με την δύναμη των νερών του κινού-νταν παλιότερα πολλοί μύλοι , νεροτρι-βές - μαντάνια. Με τις φερτές του ύλες ο Εύηνος ενισχύει το προσχωματικό έργο του Αχελώου βοηθώντας στη δημιουργία της Λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου. Η παροχή νερού δεν είναι μόνιμα με-γάλη. Το καλοκαίρι μειώνεται ή διακό-πτεται κατά διαστήματα , ιδίως στα χαμη-λότερα τμήματα της κοίτης του. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε με την κατασκευή φράγματος στον Άγιο Δημή-τριο, για να υδροδοτηθεί η Αθήνα. Στα νερά του αφθονούν τα ψάρια του γλυ-κού νερού , Πέστροφες, Χέλια, Γλανίδια, Στροσίδια, Τσερούκλες, Χαμοσούρτηδες, Μπριάνια και το σπάνιο θηλαστικό η Βίδρα (Lutra lutra). Στις εκβολές του σχηματίζονται εποχικά έλη , τα λεγόμενα λασποτόπια. Αυτές οι εκτάσεις , ξερές το καλοκαίρι , αναζωογονούνται το φθινόπωρο με τους νοτιάδες και τις πλημμύρες και γεμίζουν με σμήνη από τουρλίδες , ερωδιούς και άλλα θαλασσοπούλια που τρέφονται με μικρούς οργανισμούς που ξεθάβουν από την μαλακή άμμο. Στα στενά φα-ράγγια του, πετούν σπάνια αρπακτικά πουλιά , ενώ στο Δέλτα του μπορούμε να δούμε γλαρόνια , γλάρους , τσικνιά-δες , παπιά (πρασινοκέφαλες, κυνηγό-παπιες, κιρκίρια, σφυριχτάρια, σαρσέλες),

12 ΟΙΚΟθέμα |

Οι πέτρινες βρύσες της Ναυπάκτου Η Ναύπακτος με ιστορία και πολιτισμό.

πάνω από τρεις χιλιετίες, έχει επιπλέον και το φυσικό χάρισμα να διαθέτει άφθονα και γάργαρα νερά. Το δώρο αυτό της φύσης, το εκμεταλλεύτηκαν, οι κάτοικοί της, ανά τους αιώνες, χτίζοντας πέτρινες βρύσες και υδραγωγεία για να υδροδοτούνται όλες οι γειτονιές. Συνολικά υπάρχουν, όπως αναφέρεται από διάφορους περιηγητές, διακόσιες σαράντα πέντε βρύσες στη Ναύ-πακτο. Από αυτές, 45 κοινόχρηστες και οι υπόλοιπες στις οικίες της πόλης, αναφέρει ο περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή, στα 1668. Πολλές από αυτές σώζονται ακόμα και σήμερα αναμορφωμένες και τις παρουσι-άζουμε με στόχο την ανάδειξή τους.

| ΟΙΚΟθέμα 13

Με τόσο πολιτιστικό και ιστορικό πλούτο που διαθέτει η πόλη της Ναυπάκτου, προ-τείνουμε να δημιουργηθεί μια διαδρομή όπου θα μπορεί ο κάθε επισκέπτης να συ-ναντά τις περισσότερες βρύσες. Η ύπαρξη τόσων βρυσών με ενιαία αισθητική προ-σαρμοσμένη στην φυσική και ιστορική ομορφιά της πόλης μας, είναι μοναδική στην ευρύτερη περιοχή. Θα ήταν ένας ιδανικός περίπατος για τους επισκέπτες οι οποίοι διαρκώς αυξάνονται, να ακολου-θούν σηματοδοτημένα τα λιθόστρωτα δρομάκια, ξεκινώντας από τα Μποτσαρέϊ-κα, την οδό Σουλιωτών και μπαίνοντας στο κάστρο στο δεύτερο διάζωμα, φτάνο-ντας στο «Βεζύρ Τζαμί» και στην «Τάπια», με την υπέροχη και μαγική θέα, βγαίνο-ντας από το Φαλτσοπόρτι και συνεχίζο-ντας στην Παπαχαραλάμπειο Βιβλιοθή-κη να καταλήγουν στο λιμάνι. Όλα αυτά προϋποθέτουν φυσικά, καθαρισμό των βρυσών και του περιβάλλοντα χώρου καθώς και τοποθέτηση πινακίδων με την ονομασία κάθε βρύσης και με ένδειξη της διαδρομής. Δημιουργία εντύπου, σχετι-κού, το οποίο θα διανέμετε από το Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών, στο λιμάνι. Σχετική διαφημιστική καμπάνια κ.λ.π.Στέκουν καρτερικά πολλά χρόνια τώρα, βελτιώνοντας την αισθητική μας και δια-

τηρώντας την παράδοση. Ας τις σεβαστού-με και γιατί όχι ας εκμεταλλευτούμε την ύπαρξή τους.

14 ΟΙΚΟδράσεις |

«Η Ώρα της Γης» υπόθεση όλων μας το μέλλον του πλανήτη

Τα αρνητικά αποτελέσματα της υπερκα-τανάλωσης φυσικών πόρων και ενέρ-γειας σήμερα, στερούν από τις επόμενες γενιές τη δυνατότητα να αναπτυχθούν, να ζήσουν.Η παγκόσμια κινητοποίηση στην «Ώρα της Γης» για μία ακόμη χρονιά που διορ-γανώνει το WWF, δεν έχει σαν στόχο την εξοικονόμηση για μια ώρα εκατομμύρια κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος σε κάθε μία χώρα που συμμετείχε σε αυτήν. Ο στόχο είναι άλλος. Η ευαισθητοποίη-ση των κυβερνόντων, των πολιτών και των επιχειρήσεων, για το υπαρκτό πρό-βλημα των κλιματικών αλλαγών αλλά και της υπερκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Περισσότερες από 172 χώρες υπολογίζεται ότι συμμετείχαν φέτος στην «Ώρα της Γης», ανάμεσά τους και η Ελλά-δα. Από τις 8:30μμ μέχρι τις 9:30μμ πήραν μέρος στο συμβολικό κάλεσμα του WWF για την «Ώρα της Γης», με σκοπό να στεί-λουν αποφασιστικό μήνυμα συμμετοχής στην προστασία του περιβάλλοντος. Για την ιστορία, να πούμε και να θυμίσουμε

για μια ακόμη φορά, πως η Ώρα της Γης (Earth Hour) γεννήθηκε το 2007 στο Σύδ-νεϋ της Αυστραλίας, όταν δύο εκατομμύ-ρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυθόρ-

μητα ύψωσαν τη φωνή τους ενάντια στην κλιματική αλλαγή, σβήνοντας τα φώτα συμβολικά για μία ώρα με την Ελλάδα να συμμετέχει για έβδομη χρονιά.

| ΟΙΚΟδράσεις 15

Η φετινή «Ώρα της Γης» μας κάλεσε να συμμετέχουμε στο «WWF – Καλύτερη Ζωή», να δικτυωθούμε με ενεργούς πολίτες και πρωτοβουλίες, να εφαρμό-σουμε μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές για εμάς και τον πλανήτη. Με λίγα λόγια, η «Ώρα της Γης 2015» ήταν μια αφορμή για να αγκαλιάσουμε έναν άλλον τρό-πο ζωής, να γίνουμε «ελαφρύτεροι» για τον πλανήτη και να αλλάξουμε, βήμα – βήμα, τα στατιστικά στοιχεία ερευνών, που δεν είναι καθόλου ευοίωνα για το μέλλον του πλανήτη μας. Το WWF Ελ-λάς προσκάλεσε όλους τους δήμους της

χώρας να σβήσουν σημαντικά μνημεία και τοπόσημα της πόλης τους, καθώς και να ενημερώσουν τους δημότες τους για το πρόγραμμα «WWF - Καλύτερη Ζωή» και τα οφέλη της συμμετοχής τους σε αυτό. Στην Ελλάδα πολλοί ήταν οι δή-μοι που «κατέβασαν» τον διακόπτη, ενώ την παράσταση έκλεψε ο Ιερός Βράχος της Ακρόπολης. Η οικολογική οργάνω-ση για το περιβάλλον και τον πολιτισμό «Πράσινο+ Μπλε» σε συνεργασία με το WWF Ελλάς συμμετέχει από το 2009 στην δράση αυτή, υλοποιώντας εκδη-λώσεις διαμαρτυρίας στο γραφικό λι-μάνι της Ναυπάκτου επί σειρά ετών, ενη-μερώνοντας και ευαισθητοποιώντας για τις κλιματικές αλλαγές τους πολίτες της Ναυπάκτου. Ο Δήμος Ναυπακτίας φέτος συμμετείχε με το σβήσιμο του φωτισμού των δημοτικών κτηρίων για μία ώρα και

κάλεσε τους δημότες να συμμετάσχουν δηλώνοντας την ατομική συμμετοχή τους μέσα από την ιστοσελίδα www.kalyterizoi.gr που δημιούργησε το WWF Ελλάς. Πιστεύουμε ότι το μήνυμα κατά της υπερθέρμανσης της γης, της υπερκα-τανάλωσης φυσικών πόρων να το έλα-βαν για μια ακόμη φορά οι «ιθύνοντες» ανά τον κόσμο, μέσα από την «παγκό-σμια συσκότιση» της 28ης Μαρτίου 2015 στην «Ώρα της Γης». Μένει να αντιδρά-σουν επιτέλους με λύσεις και όχι λόγια, στο σοβαρό πρόβλημα των κλιματικών αλλαγών.

16 OIKOπαρουσίαση |

| ΟΙΚΟθέμα 17

Ο «λευκός χρυσός» του Μεσολογγίου

Η Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου - Αιτω-λικού, συνολικής έκτασης 164.000 στρεμ-μάτων, αποτελείται από: Τη Λιμνοθά-λασσα Μεσολογγίου, με έκταση 112.000 στρεμμάτων. Τη Λιμνοθάλασσα Αιτωλι-κού (Βόρεια), έκτασης 14.000 στρεμμά-των. Τη Λιμνοθάλασσα Κλείσοβας (Ανα-τολικά), έκτασης 30.000 στρεμμάτων. Τη Λιμνοθάλασσα Γουρνοπούλες και Παλιοπόταμος (δυτικά), έκτασης 8.000 στρεμμάτων. Τα φερτά υλικά των ποτα-μών Αχελώου και Ευήνου σε συνδυα-σμό με τους νοτιοανατολικούς ανέμους, τα θαλάσσια ρεύματα που κυριαρχούν στο χώρο του Πατραϊκού κόλπου, τα

νεκρά φύκια που αποθέτονταν είτε στον πυθμένα είτε στην ακτή, καθώς και οι γεωλογικές ανακατατάξεις, δημιούρ-γησαν τον μεγάλης βιολογικής σημασίας υγροβιότοπο της Λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου. Η αξία και η συνεισφορά των υγροβιότοπων στο περιβάλλον και στη διαμόρφωση του μικροκλίματος της περιοχής είναι σημαντική, μια και η συμ-βολή τους είναι καθοριστική μέσω των παρακάτω διαδικασιών. Εμπλουτισμός υπόγειων νερών. Τροπο-ποίηση πλημμυρικών φαινομένων.Παγίδευση ιζημάτων. Αποθήκευση και ελευθέρωση θερμότητας. Δέσμευση ηλι-

ακής ακτινοβολίας και στήριξη τροφικών πλεγμάτων. Απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα. Διατήρηση της βιοποικι-λότητας.

Τεχνητός υδροβιότοποςΕδώ και ενάμιση αιώνα, καθώς φαίνεται να λειτουργούν από 1860, οι αλυκές καταλαμβάνουν το 10% της λιμνοθά-λασσας του Μεσολογγίου.Μέχρι το 1965 η αλατοπαραγωγή γινό-ταν με παραδοσιακό τρόπο, ενώ κατά την περίοδο 1965 – 1970 πραγματοποιή-θηκαν έργα επέκτασης στην αλυκή που αφορούσαν την κατασκευή αναχωμά-των, την κατασκευή καναλιών κυκλο-φορίας του νερού καθώς και την δημι-ουργία λεκανών και εγκαταστάσεων.

Αργότερα, την δεκαετία 1980 – 1990 υπήρξε άρση ορισμένων παρεμβά-σεων που είχαν δημιουργηθεί κατά την δεκαετία του 1970. Το 1991 κατασκευά-ζονται νησίδες φωλιάσματος & αναπα-ραγωγής πουλιών. Μεγάλες παρεμβά-σεις με σκοπό την αποκατάσταση του συστήματος, γίνονται πλέον το 1998.Οι αλυκές αποτελούν ένα τεχνητό υγροβιότοπο μεγάλης βιολογικής ση-μασίας γιατί: είναι χώροι φωλιάσμα-τος των πουλιών. Παρέχουν άφθονη

τροφή σε μερικά είδη πουλιών. Είναι χώροι προστατευμένοι από επιδρο-μές θηρευτών και συχνή ανθρώπινη παρουσία. Είναι περιβάλλον σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Υπάρχουν ποικίλα περιβάλλοντα σε μικρή έκταση ανάλογα με την αλατό-τητα του νερού.Οι αλυκές Μεσολογγίου έχουν έκταση 11.220 στρεμμάτων και ετήσια παραγω-γική δυναμικότητα 120.000 τόνων πρω-τογενούς άλατος.

18 OIKOδιατροφή |

Τρόφιμα, παγκόσμια σπατάληΠρέπει να αλλάξουμε συνήθειες και η προτροπή αυτή έχει στόχο να συμβάλει στην αντιμετώπιση ενός τεράστιου προ-βλήματος, μολονότι εκ πρώτης όψεως μοιάζει πιο «αθώο» σε σχέση με τα άλλα παθογόνα αίτια της διεθνούς οικονομικής κρίσης.Τη σπατάλη του φαγητού! Για να είμαστε δί-καιοι, η σπατάλη του φαγητού δεν αποτελεί προνόμιο της νέας ελληνικής κουλτούρας. Σύμφωνα με στατιστικές, το 1/4 του φαγη-τού που σπαταλιέται σε ΗΠΑ, Βρετανία και Ευρώπη, θα αρκούσε για να τραφούν οι περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι που υποσιτίζονται στον κόσμο σήμερα. Μολονότι αυτές οι χώρες έχουν στη διά-θεση τους δύο φορές περισσότερο φαγητό από όσο χρειάζεται για να ικανοποιηθούν οι διατροφικές ανάγκες των πληθυσμών τους, αυτή η πολλαπλάσια ποσότητα χάνε-ται προτού καταναλωθεί. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, το 20%-40% των φρούτων και λαχανικών απορρίπτονται επειδή δεν έχουν την κατάλληλη εμφάνιση! Πέρα από το ότι αποτελεί ύβρη απέναντι στους πεινασμένους του κόσμου, η σπα-τάλη του φαγητού δεν είναι μόνο κακοδι-αχείριση χρημάτων αλλά και κατασπατά-

ληση των αγαθών του πλανήτη από τον οποίο εξαρτόμαστε για την επιβίωσή μας. Κάθε προϊόν απαιτεί τεράστια περιβαλ-λοντική και κοινωνική επένδυση για να παραχθεί.

Η γη, το νερό, η εργασία, όλα αποτελούν μέρος της αξίας του φαγητού που καταλή-γει στο τραπέζι μας. Πρέπει να περιορί-σουμε τις πράξεις που έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον.

| ΟΙΚΟδιατροφή 19

Να σταματήσουμε να κόβουμε τα δέντρα για να καλλιεργούμε περισσότερα τρό-φιμα, να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμο-κηπίου. Το 10% των εκπομπών που εκλύονται στις πλούσιες χώρες προέρχεται από την παραγωγή διατροφικών προϊόντων που τελικά δεν καταναλώνονται. Το νερό που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την άρδευση των καλλιεργειών προϊόντων

διατροφής που τελικά αχρηστεύονται θα ήταν αρκετό για να ανταποκριθεί στις ημερήσιες ανάγκες εννέα δισεκατομμυ-ρίων ανθρώπων, του αριθμού δηλαδή που αναμένεται να αγγίξει ο παγκόσμιος πληθυσμός ως το 2050. Ας αφυπνιστούμε λοιπόν σαν κοινωνία για το οξύτατο αυτό πρόβλημα, μάλιστα σε περιόδους δύσκο-λες και καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε ότι υπάρχει πολύς κόσμος σε θέση χειρότερη από τη δική μας.

20 ΟΙΚΟγκρίνιες |

OIKOγκρίνιες: Εκφράστε την αποψή σας, την καταγγελία σας... Οι ΟΙΚΟγκρίνιες ειναι η γραμμή εποικινωνίας του Πράσινο+Μπλε με εσάς.Η φωνή σας δυναμώνει και οι ΟΙΚΟγκρίνιες δυναμώνουν μαζί σας.Μην διστάζετε να μας στέλνετε αυτά που σας απασχολούν, τους προβληματισμούς σας και τις προτάσεις σας,για να τα μοιραζόμαστε όλα μαζί.Αυτές οι σελίδες είναι η δική σας φωνή, το δικό σας βήμα.

Μην σταματάτε.

Γιατί τόση παρακμή;Οι παλιές καλές εποχές για το Αντίρριο έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.Λίγο τα καράβια που κάπως το τελευταίο καιρό παίρνουν τα πάνω τους και ξεγελιόμαστε.Με τέτοιες όμως προβλήτες και αυτά όπου να’ ναι θα μας χαιρετίσουν. Δεν παίρνει φόρους το κράτος και το Λιμενικό Ταμείο γιατί αφήνει να υπάρχουν λοιπόν αυτά τα χάλια στο Αντίρριο; Γ.Π.

ΔΕΗ και λιγνίτης…Ένας λογαριασμός της ΔΕΗ χρησιμεύει σε τρία πράγματα. Αρχικά στο να μάθεις πόσα πρέπει να πληρώσεις. Έπειτα για να διαπιστώσεις πόσα από αυτά είναι πράγματι για ηλεκτρικό ρεύμα και πόσα για τον δήμο, τη NΕΡIΤ, τα χαράτσια κτλ. και τρίτον, για να δεις με ποιον τρόπο παράγεται η ενέργεια που κατανάλωσες. «Μείγμα καυσίμου για όλη τη χώρα», ονομάζεται αυτό το πινακάκι με την ένδειξη, το οποίο συνήθως προσπερνάμε αβασάνιστα. Αυτό λοιπόν το πινακάκι είναι ένας άτυπος δείκτης της εθνικής οικολογικής συνείδησης. Σε έναν τελευταίο λογαριασμό αναγρα-φόταν ότι το 20,42% του ηλεκτρικού ρεύματος παράχθηκε από φυσικό αέριο, το 8,47% από καύση πετρελαίου, το 8,54% από υδροηλεκτρική ενέργεια, το 8,53% προήλθε από διασυνδέσεις, το 6,71% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το 47,34% από καύση λιγνίτη. Σχεδόν το μισό ηλεκτρικό ρεύμα της χώρας παράγεται από την καύση λιγνίτη, παραπάνω από το μισό παράγεται από ορυκτά καύσιμα, με τις γνωστές συνέπειες στο περιβάλλον.Απλά μια διαπίστωση έκανα, κοιτάζοντας εκείνο το πινακάκι.. Δημήτρης Β.

Οι φίλοι του «Πράσινο + Μπλε», Αγγελική και Παντελής ,μαθητές της Γ’ τάξης, μας έστειλαν τις ζωγραφιές τους και τους ευχαριστούμε.

| ΟΙΚΟγκρίνιες 21

22 OIKOπροορισμοί |

Απολαύστε μια πανέμορφη διαδρομή σε παραποτάμια βλάστηση. Περπατή-στε μέσα στα έλατα, καστανιές, κέδρους, πουρνάρια, ιτιές και πλατάνια, ξεκινώντας από την Άνω Χώρα με προορισμό την Αμπελακιώτισσα. Την άνοιξη θαυμάστε τις αγριοτριανταφυλλιές, τις ορχιδέες και τα πανέμορφα χρώματα από κάθε λογής αγριολούλουδα. Το καλοκαίρι γευτεί-τε τις νόστιμες αγριοφράουλες που θα βρείτε στο δρόμο σας και δροσιστείτε στα κρύα νερά του Κάκαβου. Το φθινόπωρο θα έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε εκατοντάδες ποικιλίες μανιταριών και το χειμώνα η όμορφη αγριάδα του φαραγ-γιού θα σας συναρπάσει. Το μονοπάτι του Κάκαβου, έτσι είναι γνωστό στους περισ-σότερους, μετονομάστηκε το 1998 από το Τ.Ε.Ι Μεσολογγίου, μετά από σχετική μελέ-τη του, σε μονοπάτι του Ηρακλή γιατί σύμ-φωνα με τη μελέτη, από εκεί περνούσε ο Ηρακλής προερχόμενος από την αρχαία Πλευρώνα προκειμένου να φτάσει στην Εύβοια για να παντρευτεί την Διηάνειρα κόρη του Πλεύρωνα. Κατά τη διάρκεια των ερευνών βρέθηκαν επιφανειακά ευρήμα-τα της αρχαίας εποχής όπως νομίσματα και τάφοι. Το μονοπάτι χρησιμοποιούνταν

ΑΝΩ ΧΩΡΑ“Το Μονοπάτι του

Ηρακλή”

επί δεκαετίες για την επικοινωνία Άνω Χώ-ρας – Αμπελακιώτισσας. Το γεφύρι του Κάκαβου χτίστηκε στα τέλη του προπερα-σμένου αιώνα και έχει μήκος 11.10μ και πλάτος 2.5μ. Στην θέση του, παλαιότερα, υπήρχε ξύλινο γεφύρι το οποίο όμως πα-ρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά. Ολό-κληρο το γεφύρι είναι χτισμένο από πέτρα της περιοχής. Σαν συνδετικό υλικό χρησι-μοποιήθηκε η «μουρτζουλάνα», μείγμα άμμου και μιας ύλης αντίστοιχης με το ση-μερινό τσιμέντο. Από το λιθόστρωτο δρό-μο του μονοπατιού περνούσαν ταξιδιώτες, αγωγιάτες με τα μουλάρια τους, πραμα-

τευτάδες, προσκυνητές του Μοναστηριού της Αμπελακιώτισσας. Την Κατοχή 3.000 Ιταλοί διέσχισαν το μονοπάτι διερχόμενοι από το Αγρίνιο και με κατεύθυνση την Άμ-φισσα.. Όσον αφορά το περιβαλλοντικό μέρος, εφόσον το μονοπάτι συντηρηθεί σωστά και καταγραφούν τα φυτικά είδη της περιοχής που είναι πάνω από 300, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ζωντανό βο-τανικό μουσείο όπου κάθε επισκέπτης θα απολαμβάνει την φυσική διαδρομή δίπλα στα τρεχούμενα νερά του φαραγγιού, ενώ παράλληλα θα βοηθήσει σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα.

ΑΝΩ ΧΩΡΑ“Το Μονοπάτι του

Ηρακλή”