72

TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét
Page 2: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

50. Lọc dầu Dung Quất đạt 10 triệu giờ công an toàn

52. LED Rạng Đông chất lượng quốc tế

54. Thủy điện xả lũ an toàn: Kinh nghiệm từ Công ty cổ phần Sông Ba

56. Công ty cổ phần Kinh doanh gạch ốp lát Viglacera: Tiên phong trong cuộc cách mạng vật liệu

58. Công ty cổ phần mạ kẽm công nghiệp Vingal - VNSTEEL: Chặt trong kiểm soát chất thải nguy hại và

cải tiến công nghệ

62. Kinh nghiệm phát triển nhiên liệu sinh học thế giới

TRONG SỐ NÀY

CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG

TS. Nguyễn Phú CườngVụ trưởng Vụ Khoa học & Công nghệ

HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP

GS.VS. Trần Đình LongPGS.TS. Trương Hữu ChíGS.TS. Trần Nhật ChươngTS. Nguyễn Huy HoànPGS.TS. Phùng Mạnh ĐắcTS. Nguyễn Thế TruyệnPGS.TS. Lê Đức MạnhTS. Nguyễn Văn SưaPGS.TS. Đào Văn Hoằng

TỔNG BIÊN TẬP Đặng Thị Ngọc ThuĐT: 04.02694445 - 0903231715

PHÓ TỔNG BIÊN TẬPNgô Thị Diệu ThúyĐT: 04.22218228 - 0903223096

TRƯỞNG BAN THƯ KÝ - XUẤT BẢNPHỤ TRÁCH ẤN PHẨMHồ NgaĐT: 04.22218230 - 0912 186889

TÒA SOẠNTầng 8, số 655 Phạm Văn Đồng, Bắc Từ Liêm, Hà Nội.Email: [email protected]: www.tapchicongthuong.vn

VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN PHÍA NAMSố 173 Hai Bà Trưng, Quận 3, TP. Hồ Chí MinhĐT: (08) 38213488 - Fax: (08) 38213478 Email: [email protected]

THƯỜNG TRÚ KV MIỀN TRUNG VÀ TÂY NGUYÊN12/16 Trần Thị Kỷ, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình ĐịnhĐT: 056.2211878 - Fax: 056.3823374

Giấy phép hoạt động báo chí số:60/GP-BTTTT cấp ngày 05/3/2013In tại: Công ty CP Đầu tư và Hợp tác quốc tế

Tin t�c & S� ki�n

Nghiên c�u & Tri�n khai

B��c ti�n công ngh�

Câu chuy�n khoa h�c67. Có loại được rượu không an toàn?

68. Chuyện người thắp lửa lò gốm nung ga

Khoa h�c công ngh� th� gi�i

G�p g - Đi thoi

ISSN: 0866-7756 Số 29 tháng 4 năm 2017

3. Khai mạc Triển lãm quốc tế ngành công nghiệp nhựa, in ấn và đóng gói bao bì

5. Tiếp tục kêu gọi đầu tư vào Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

6. 3 nguyên nhân triển khai xăng E5 chưa hiệu quả

10. Có thị trường sẽ có đủ xăng E5

12. Bài toán nguyên liệu cho sản xuất cồn ethanol

14. Quy trình công nghệ sản xuất cồn ethanol

18. Thương mại điện tử Việt Nam: Gợi cảm hứng cho doanh nghiệp

20. Tự động hóa mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn phục vụ vận hành thủy điện

23. Nghiên cứu xử lý số sóng hài bậc 3 ứng dụng bảo vệ chạm đất máy phát điện trong vùng

công suất thấp

28. Nghiên cứu công nghệ sản xuất enzyme phytase tái tổ hợp từ nấm men

30. Hoàn thiện công nghệ, thiết bị sản xuất giấy bảo an

32. Nghiên cứu phát triển và ứng dụng sản phẩm anot hy sinh chống ăn mòn cho các công trình dầu khí

35. Nghiên cứu thiết kế chế tạo hệ thống quan trắc lưu lượng dòng chảy và lượng mưa hỗ trợ điều tiết

an toàn hệ thống hồ chứa nước sông Đà

38. Sản xuất chế phẩm vi sinh cố định đạm mới, chất lượng cao phục vụ phát triển nguyên liệu cây có

dầu ở Việt Nam

40. Nghiên cứu thử nghiệm một số phương pháp chiết xuất dầu mè giàu chất chống oxy hóa

42. Hoàn thiện thiết kế, chế tạo máy xúc lật hông sử dụng trong dây chuyền đào chống lò thay thế nhập

ngoại

44. Cải tiến phương thức vận hành các lò hơi, máy phát điện tại Nhà máy điện trực thuộc Tổng công ty

Giấy Việt Nam

46. Chế tạo và sử dụng cột thép di động phục vụ công tác quản lý vận hành lưới điện 110 kV

48. Nghiên cứu, phát triển và hoàn thiện công nghệ thu gom, xử lý, vận chuyển dầu thô trong điều kiện

đặc thù của các mỏ Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro và các mỏ kết nối trên thềm lục địa Nam

Việt Nam

Page 3: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

Tin t�c - S� ki�n

3(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Khai mạc Triển lãm quốc tế ngành công nghiệp nhựa, in ấn và đóng gói bao bì

Ngày 22/3/2017, tại Trung tâm Triển lãm quốc tế Hà Nộiđã tổ chức “Triển lãm quốc tế lần thứ 9 về ngành Công

nghiệp Nhựa, In ấn và bao bì”. Triển lãm thu hút hơn 210gian hàng của 120 đơn vị đến từ 10 quốc gia và vùng lãnhthổ khác nhau.

Triển lãm bao gồm ba khu vực chính: Máy móc dành chongành công nghiệp nhựa và cao su; Máy móc tiên tiến dànhcho ngành công nghiệp in ấn, đóng gói và các thiết bị đónggói bao bì, trưng bày máy móc, công nghệ, sản phẩm, vàdịch vụ mới nhất từ 120 đơn vị tham gia đến từ 8 quốc giavà vùng lãnh thổ bao gồm Việt Nam, Đài Loan, Trung Quốc,Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia...

Ngoài ra còn có các sản phẩm máy móc tiên tiến dànhcho ngành công nghiệp in ấn và đóng gói như: Máy cắt bànren lazer, máy in nổi, ấn phẩm kỹ thuật số, các máy mócthiết bị ngành công nghiệp với độ tin cậy cao và bền vững.

Triển lãm nhằm tạo ra một diễn đàn giao thương tốt cho các doanh nghiệp, các nhà sản xuất tiếp cận thị trường, tìmkiếm đối tác và thiết lập các mối quan hệ kinh doanh, tăng cường hợp tác quốc tế giữa các doanh nghiệp trong và ngoàinước nhằm trao đổi công nghệ và áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến của thế giới, góp phần tăng khả năng cạnh tranh củacác sản phẩm Việt Nam, đẩy mạnh xuất khẩu, thúc đẩy sự phát triển của nền công nghiệp nhựa, in ấn Việt Nam.

QUANG MINH

Tháo gỡ khó khăn cho Vườn ươm công nghệ công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc

Chiều ngày 7/3, tại Trụ sở Chính phủ, Ủy viên Bộ Chínhtrị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì buổi họp

về tháo gỡ khó khăn cho Vườn ươm công nghệ côngnghiệp Việt Nam - Hàn Quốc của TP. Cần Thơ.

Dự án Vườn ươm công nghệ này là kết quả từchương trình hợp tác toàn diện giữa Chính phủ Việt Namvà Hàn Quốc. Tổng vốn đầu tư của Vườn ươm là hơn 21triệu USD, trong đó có nguồn đối ứng của Cần Thơ là 3,43triệu USD nhằm phát triển sản xuất nông nghiệp khôngchỉ cho Thành phố mà cho cả vùng đồng bằng sông CửuLong. Từ quý III/2015, Vườn ươm này đã đi vào hoạtđộng. Hiện Hàn Quốc đã tài trợ trang thiết bị cho 3ngành: Cơ khí, chế biến nông sản, chế biến thủy sản.

Tới nay, Cần Thơ cũng ban hành các khung khổ pháp lý cho sự hoạt động của Vườn ươm này. Tuy nhiên, phía Hàn Quốcvẫn chưa hoàn thành chủ trương đầu tư về hỗ trợ chuyên gia vận hành, cung cấp gói thiết bị cho nghiên cứu khoa học cònlại cho Vườn ươm.

Đến nay, Vườn ươm mới thu hút được 3 doanh nghiệp tham gia ươm tạo với số vốn đầu tư là hơn 17 tỷ đồng, diện tíchlấp đầy là 200 m2 trên tổng diện tích hơn 13.000 m2. Nguyên nhân là do thiếu chuyên gia Hàn Quốc hỗ trợ điều hành, cácthiết bị hỗ trợ hoạt động ươm tạo chưa được phía Hàn Quốc bổ sung. Ngoài ra là một số vướng mắc liên quan tới chính sáchưu đãi.

Để hoạt động của Vườn ươm hiệu quả hơn trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ Công Thươngtiếp tục đàm phán với phía Hàn Quốc để thúc đẩy hỗ trợ các gói tài chính mua sắm trang thiết bị, cử chuyên gia chuyển giaokỹ thuật điều hành Vườn ươm cho Cần Thơ. Bộ Tài chính rà soát lại các chính sách ưu đãi về thuế xuất nhập khẩu và thuếthu nhập doanh nghiệp phù hợp với pháp luật hiện hành, áp dụng thí điểm cho Vườn ươm.

Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ về chuyên gia tư vấn về quy trình ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tronglĩnh vực liên quan cho Vườn ươm. Bên cạnh đó, Vườn ươm cũng cần tìm cơ chế sử dụng chuyên gia khoa học từ các trườngđại học trên địa bàn TP. Cần Thơ; xây dựng hệ thống dữ liệu các chuyên gia, dữ liệu về công nghệ và tăng cường truyềnthông, quảng bá để kêu gọi các doanh nghiệp, cá nhân trong nước và cả nước ngoài tới ươm tạo, khởi nghiệp.

MINH ANH

Triền lãm thu hút sự quan tâm, chú ý của nhiều nhàđầu tư, doanh nghiệp Việt Nam

Vườn ươm công nghệ công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc

Page 4: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

4 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

Trong năm 2016, Công ty Than Thống Nhất đã đầu tưcác công trình xây dựng cơ bản mở rộng và nâng cao

năng lực sản xuất đạt tổng giá trị gần 300 tỷ đồng. Theo đó, các dự án trọng điểm đã được Công ty triển

khai thực hiện như: Công ty phối hợp với Viện Khoa họcCông nghệ mỏ - Vinacomin và Công ty Cổ phần Tư vấn đầutư mỏ và công nghiệp - Vinacomin báo cáo lựa chọn côngnghệ cơ giới hoá phù hợp với điều kiện địa chất của mỏ;Phương án nâng cao năng lực thoát nước mỏ phục vụ khaithác hầm lò khu Lộ Trí để tiếp tục đưa hoạt động khai thácxuống sâu; phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ mỏ triểnkhai áp dụng công nghệ đào chống lò sử dụng vì neo tạituyến lò xuyên vỉa 2A số 2 mức -140, trong đó kết thúc năm2016, Công ty đã thi công đạt gần 90 mét lò neo; tổ chứcthực hiện đào nối thông tuyến lò thượng thông gió mức -130 lên mức -35 đảm bảo an toàn thông gió, vận tải cũngnhư tạo diện đào lò trong khu vực này; lắp đặt hệ thốngđường sắt mức -140, đưa hệ thống xe song loan chở ngườibằng mức -140 vào hoạt động từ tháng 5/2016 giảm thờigian đi bộ và sức lao động của thợ lò v.v...

Ngoài các dự án nâng cao năng lực sản xuất nêu trên,Công ty cũng đã tiếp tục chủ động tổ chức thiết kế, giám

sát, chỉ đạo các đơn vị trong và ngoài Công ty triển khai thicông đào lò xây dựng cơ bản đạt 1.320 mét lò các loại tiếtdiện, vượt kế hoạch đề ra trong năm 2016, trong đó riêngCông ty đào 813 mét. Đây là những mét lò quan trọng củaDự án Đầu tư khai thác hầm lò xuống sâu dưới mức -35 khuLộ Trí nhằm duy trì sản xuất của Công ty ổn định lâu dàitrong tương lai…

H.H

Trong khuôn khổ dự án “Tiết kiệm năng lượng và sảnxuất sạch hơn tại Việt Nam” do Ngân hàng Thế giới

(WB) và Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tài trợ dưới sựchủ trì của Bộ Công Thương, ngày 7/3, Tổng cục Nănglượng đã tổ chức hội thảo “Giới thiệu chương trình thỏathuận tự nguyện thí điểm VA về năng lượng tiết kiệm vàhiệu quả và Mô hình công ty dịch vụ năng lượng ESCO tạiViệt Nam”.

Phát biểu khai mạc, ông Lê Phú Hưng - Phó vụ trưởngVụ Khoa học công nghệ và Tiết kiệm năng lượng thuộcTổng cục Năng lượng cho biết: Hội thảo nằm trong chuỗicác hoạt động nhằm thực hiện Chương trình VA và phổbiến Mô hình ESCO cho các doanh nghiệp trên cả nước,nhất là các doanh nghiệp công nghiệp và doanh nghiệp sử

dụng nhiều năng lượng. Qua đó, Tổng cục Năng lượngmong muốn được lắng nghe ý kiến, chia sẻ kinh nghiệmcủa các chuyên gia, doanh nghiệp để tổng hợp báo cáo BộCông Thương, đồng thời đưa ra các giải pháp, cơ chế chínhsách hỗ trợ hợp lý nhằm thúc đẩy việc sử dụng năng lượnghiệu quả tiết kiệm, nâng cao năng lực cạnh tranh củadoanh nghiệp, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.

Tại hội thảo, đại diện các bên tham gia đã chia sẻnhững kinh nghiệm cũng như các khó khăn khi triển khai,các điều kiện để thực hiện áp dụng Chương trình VA, môhình ESCO... Bên cạnh đó các đại biểu cũng thống nhấtquan điểm, để nhân rộng mô hình ESCO tại Việt Nam, cầnđẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của doanhnghiệp; cần đến sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua cơ chếchính sách. Ông Trần Viết Nguyên - Phó trưởng Ban kinhdoanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam chia sẻ: Thị trườngESCO ở Việt Nam còn khá mới nên khách hàng còn thiếuthông tin và chưa tin tưởng vào năng lượng tiết kiệm.Ngoài ra, nguồn lực và các giải pháp kỹ thuật, đội ngũnhân lực còn hạn chế; khó xác định thời gian thu hồi vốn;dự án nhỏ, chi phí cao…

Trước những khó khăn, nhiều ý kiến kiến nghị nên đẩymạnh truyền thông, marketing về ESCO; thành lập, pháthuy vai trò của Hiệp hội ESCO… Bên cạnh đó, Bộ CôngThương cần hoàn thiện về thể chế, chính sách thúc đẩyESCO; xây dựng cơ chế tài chính bền vững và mô hình liênkết tài chính giữa doanh nghiệp - công ty ESCO và các tổchức tín dụng; tăng cường đào tạo nâng cao năng lực…

QUANG MINH

Than Thống Nhất đầu tư gần 300 tỷ đồng nâng cao năng lực sản xuất

Công nhân dùng xe song loan để đi vàokhai trường ở mức -140.

Nỗ lực thúc đẩy doanh nghiệp sử dụng năng lượng tiết kiệm

Toàn cảnh hội thảo

Page 5: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

Ngày 21/3, Hậu Giang đã tổ chức sơ kết công tác thựchiện quy hoạch chung xây dựng Khu nông nghiệp ứng

dụng công nghệ cao (NNƯDCNC) Hậu Giang đến năm2025. Ông Trương Cảnh Tuyên - Phó Chủ tịch UBND tỉnhHậu Giang đánh giá, trong 2 năm qua, tuy Ban quản lý KhuNNƯDCNC tỉnh đã làm được các phần việc quan trọng,nhưng kết quả mang lại chưa như mong đợi.

Vì vậy, thời gian tới ngoài việc tập trung kêu gọi đầu tưthì các thành viên trong ban quản lý cần có bước chuẩn bịsắp xếp lại bộ máy tổ chức làm việc. Đồng thời, phối hợp vớicác sở, ngành xem xét lại các dự án trước đây để điều chỉnhphù hợp với tình hình thực tế; sớm trình quy hoạch chi tiếtkhu 1/500 để UBND tỉnh phê duyệt và tiếp tục thực hiện cácphần việc liên quan còn lại. Các đơn vị liên quan tiếp tục hỗtrợ nhân rộng các mô hình hiệu quả để tìm ra các cây, congiống chất lượng cao phục vụ tốt sản xuất nông nghiệp vàphát huy hiệu quả khu NNƯDCNC trong thời gian sắp tới.

Thời gian qua, ban quản lý đã tổ chức công khai quyhoạch chung xây dựng Khu NNƯDCNC Hậu Giang đến năm2025 bằng hình thức cắm pano bản đồ tại vùng dự ánthuộc xã Vĩnh Viễn, Vĩnh Viễn A, Lương Tâm và LươngNghĩa, huyện Long Mỹ; lập đồ án quy hoạch chi tiết xâydựng tiểu khu hành chính 14ha (tỷ lệ 1/500); quy hoạch

chi tiết tỷ lệ 1/2000 khu trung tâm 415 ha. Trong năm 2017này, đơn vị sẽ tập trung xúc tiến mời gọi đầu tư và thúcđẩy nhanh tiến độ thi công để sớm hoàn thành đường tạm(đường số 5) đi thẳng vào trung tâm của ban quản lý. Tiếnhành thực hiện 2 dự án cấp bộ để tìm ra cây, con giốngchất lượng phục vụ sản xuất nông nghiệp tại khuNNƯDCNC…

CHÍ CÔNG

5(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Tin t�c - S� ki�n

Diễn ra từ tháng 4 đến tháng 10, cuộc thi “IoT Startup2017” dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp công

nghệ liên quan đến Internet of Things (IoT), sẽ do Vườnươm Doanh nghiệp Khu công nghệ cao TP.HCM (SHTP-IC)tổ chức.

IoT là sự hội tụ giữa công nghệ không dây, vi mạch điệntử và Internet. Đây là viễn cảnh các đồ vật, thiết bị kết nốivới nhau nhằm mang đến sự thuận tiện trong cuộc sống chocon người.

Tác động của IoT đa dạng trên mọi lĩnh vực như quản

lý hạ tầng, y tế, xây dựng và tự động hóa, giao thông… Trênthế giới, IoT đang tiến sâu vào các ngành công nghệ chủđạo, mang đến cơ hội chuyển đổi chiến lược kinh doanh chocác công ty.

Những năm gần đây, IoT đang thâm nhập vào Việt Namvới tốc độ nhanh. Theo ông Lê Thành Nguyên - Giám đốcVườn ươm Doanh nghiệp Khu công nghệ cao, Việt Nam cónhiều lợi thế khi triển khai IoT. Người dân Việt Nam cũngthích ứng khá nhanh với công nghệ. Hiện tỷ lệ người dùngsmartphone và có kết nối Internet chiếm 40% dân số. Đâylà mảnh đất màu mỡ cho các doanh nghiệp cũng như cộngđồng khởi nghiệp công nghệ.

Theo khảo sát do Gartner công bố hồi đầu năm 2016,64% doanh nghiệp được hỏi sẵn sàng với IoT và mỗi ngày có5,5 triệu thiết bị mới được kết nối. Viện Nghiên cứu McKinseyGlobal Institute dự báo đến năm 2025, tác động của IoT lênnền kinh tế toàn cầu đạt mức 6.200 tỷ USD. Đây là cơ hội lớncho các nhà khởi nghiệp IoT trong tương lai.

Năm 2016, cuộc thi IoT Startup thu hút hơn 80 dự ánchất lượng tham gia. Ban tổ chức cho biết, các dự án giànhgiải năm ngoái đã đạt kết quả tốt, như Đèn đường thôngminh S3 triển khai thành công giải pháp tại Khu Công nghệcao TP HCM. Dự án Khu đô thị ở TP HCM và Khóa cửa thôngminh GLock cũng đã thương mại hóa và được thị trườngđón nhận.

TRƯƠNG SANH

Tiếp tục kêu gọi đầu tư vào Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Ông Trương Cảnh Tuyên (đứng), Phó Chủ tịch UBND tỉnh,phát biểu tại buổi sơ kết.

Khởi động cuộc thi cho các startup công nghệ

Các dự án giành giải cao tại cuộc thi"IoT Startup" năm 2016.

Page 6: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

6 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

HỒ NGA (thực hiện)

3 NGUYÊN NHÂN triển khai xăng E5 CHƯA HIỆU QUẢ

ÔNG NGUYỄN PHÚ CƯỜNG - VỤ TRƯỞNG VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, BỘ CÔNG THƯƠNG

Page 7: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

7(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Tin t�c - S� ki�n

PV: Xin ông cho biết những kếtquả chính của Đề án Phát triểnNhiên liệu sinh học sau thời giantriển khai Quyết định 53?

Ông NGUYỄN PHÚ CƯỜNG:Cần khẳng định, phát triển xăng nhiênliệu sinh học E5 là một chủ trươngđúng của Chính phủ, và trong 4 nămqua, Bộ Công Thương cùng các cơquan ban, ngành đã tích cực triểnkhai thực hiện Quyết định 53 và đãđạt được một số kết quả đáng ghinhận, có thể nói gọn lại trong 4 điểmchính sau đây.

Thứ nhất, phải khẳng định, nănglực sản xuất ethanol nhiên liệu củacác cơ sở sản xuất trong nước hoàntoàn có thể đáp ứng nhu cầu phốitrộn để thay thế hoàn toàn xăngkhoáng A92 bằng xăng sinh học E5.

Thứ hai, chúng ta đã xây dựng vàban hành đầy đủ hệ thống các cơ chế,chính sách, rà soát và hoàn thiện hệthống tiêu chuẩn, quy chuẩn chấtlượng, định mức hao hụt, quản lý chấtlượng về kinh doanh, sản xuất, phânphối để phục vụ quản lý hoạt độngsản xuất, kinh doanh xăng sinh họcE5, E10. Chất lượng sản phẩm xăngE5 được kiểm soát tốt, không xảy rakhiếu nại của người tiêu dùng trongsuốt thời gian qua.

Thứ ba, xu thế sử dụng xăng E5

có chiều hướng tăng dần thể hiện ởlượng xăng E5 tiêu thụ tháng 12 năm2016 đạt gần 50.000m3/tháng, chiếm9,14% so với tổng lượng xăngkhoáng A92. Số cửa hàng kinh doanhxăng dầu có bán xăng E5 đạt 1.256cửa hàng, chiếm 11% so với tổng sốcửa hàng bán lẻ xăng dầu, trong đócó những tỉnh như Quảng Ngãi,Quảng Nam, Đà Nẵng, Cần Thơ đạttỷ lệ 100%.

Thứ tư, trong công thức tính giácủa xăng E5 đã thể hiện sự ưu đãicủa Nhà nước thông qua thuế tiêuthụ đặc biệt, thuế môi trường cũngnhư đã cho phép tăng chi phí địnhmức phù hợp để đảm bảo quyền lợicủa doanh nghiệp.

PV: Cụ thể tình hình tiêu thụ xăngE5 tại 8 tỉnh thí điểm và các địaphương khác sau 1 năm như thếnào, thưa ông?

Ông NGUYỄN PHÚ CƯỜNG:Cuối năm 2016, Bộ Công Thương đãphối hợp với các đơn vị liên quan đánhgiá tình hình sản xuất kinh doanh xăngsinh học E5 trên cả nước. Số liệu đến31/10/2016 cho thấy, sau 1 năm triểnkhai thí điểm tại 8 tỉnh mục tiêu QuảngNgãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Hà Nội,Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa -Vũng Tàu, Cần Thơ, tổng lượng xăng

E5 bán ra có xu hướng tiếp tục tănglên. Các địa phương có tỷ lệ tiêu thụxăng E5 so với xăng khoáng A92 cao làQuảng Ngãi (100%), Cần Thơ (100%),Quảng Nam (100%) và Đà Nẵng(100%). Một số địa phương có tỷ lệtiêu thụ xăng E5 so với xăng khoángA92 vẫn còn thấp nhưng cũng đã cónhững cải thiện trong những thángcuối năm 2016, tính đến tháng 12, tỷlệ tiêu thụ xăng E5 so với xăng khoángA92 tại Hải Phòng là 29,49%, Bà Rịa -Vũng Tàu 19,69%, TP. Hồ Chí Minh15,53%, Hà Nội 10,44%.

Cũng tại 8 tỉnh triển khai thí điểm,tính đến ngày 31/10/2016 có 978 cửahàng bán lẻ xăng E5 trên tổng số2.057 cửa hàng, chiếm 47,54%. Cácđịa phương có tỷ lệ cửa hàng bán lẻxăng E5 cao là Quảng Ngãi (100%),Đà Nẵng (82,00%), các cửa hàng bánlẻ còn lại chỉ bán dầu diesel và xăngA95. Các địa phương có tỷ lệ cửa hàngbán lẻ xăng E5 đã có sự chuyển biếntăng trong thời gian gần đây nhưngvẫn còn thấp là Hải Phòng (19,44%),Bà Rịa - Vũng Tàu (28,99%) và Hà Nội(28,96%).

Còn tại các địa phương khác, tổnglượng xăng E5 bán ra có xu hướngtiếp tục tăng lên, đến tháng 10/2016,tổng lượng xăng E5 bán ra tại các địaphương chiếm khoảng 15,73% so với

Quy�t đ�nh 53/2012/QĐ-TTg (Quy�t đ�nh 53) ngày 22/11/2012 c�a Th� t��ngChính ph� v vic ban hành L� trình áp d�ng t l ph�i tr�n nhiên liu sinh h�c v�inhiên liu truyn th�ng đã có hiu l�c t� 15/1/2013. Tuy nhiên, sau 4 n�m tri�nkhai, có th� th�y, ngoài 8 t�nh m�c tiêu (mà ch� có 4 t�nh th�c s� làm t�t) thì victiêu th� x�ng E5 trên th� tr��ng v�n ch�a th�c s� ph� bi�n. Vic ng��i tiêu dùngkhó tìm đ��c cây x�ng bán x�ng E5 là có th�t. M�t s� nhà máy s�n xu�t ethanolđã ph�i ng�ng ho�t đ�ng vì không có đ�u ra.

V v�n đ này, T�p chí Công Th��ng đã có bài ph�ng v�n Ông Nguy!n PhúC��ng - V� tr�"ng V� Khoa h�c và Công ngh, B� Công Th��ng. Xin trân tr�ng gi�ithiu cùng b�n đ�c.

Page 8: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

8 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

tổng lượng xăng khoáng A92. Số cửahàng bán lẻ xăng E5 trên cả nước là1.256 cửa hàng, chiếm 11%. Số cửahàng ở các tỉnh trong cả nước ổn địnhhoặc tăng nhẹ, cá biệt các tỉnh TiềnGiang, An Giang, Bạc Liêu, Bến Tređều có số cửa hàng bán xăng E5 thấpdưới 1%.

Từ tháng 11/2014 đến tháng10/2016, các cơ quan chức năng tại 8địa phương triển khai thí điểm và BộKhoa học và Công nghệ đã định kỳthanh tra, kiểm tra về đo lường chấtlượng sản phẩm xăng dầu lưu thôngtrên thị trường nói chung và xăng sinhhọc E5 nói riêng. Kết quả kiểm tra chothấy, các mẫu xăng sinh học E5 đạtchất lượng theo quy định, đồng thờicác địa phương cũng không nhận đượckhiếu nại của người tiêu dùng về chấtlượng xăng sinh học E5.

PV: Có thể thấy ngoài 8 tỉnh mụctiêu (mà chỉ có 4 tỉnh thực sự làmtốt) thì việc tiêu thụ xăng E5 trênthị trường vẫn chưa thực sự phổbiến. Việc người tiêu dùng khótìm được cây xăng bán xăng E5 làcó thật. Một số nhà máy sản xuấtethanol đã phải ngừng hoạt độngvì không có đầu ra. Theo ông, đâulà rào cản của việc phát triểnxăng nhiên liệu sinh học E5?

Ông NGUYỄN PHÚ CƯỜNG:Như tôi đã nói ở trên, chúng ta đãchuẩn bị đầy đủ cơ sở hạ tầng pháplý để việc sản xuất và tiêu thụ xăngsinh học E5 đi vào cuộc sống. Tuynhiên, nhìn nhận một cách kháchquan, việc triển khai E5 chưa thực sựhiệu quả như mong muốn là bởi 3nguyên nhân.

Thứ nhất là hệ thống phân phối:Lợi nhuận doanh số và chiết khấu chưađủ mạnh để khuyến khích các đại lý và

cửa hàng xăng dầu tham gia kinhdoanh xăng E5. Bên cạnh đó, việc xâydựng, lắp đặt trang thiết bị, phụ trợ,bồn bể, các cột bơm xăng E5 tại cácđại lý và cửa hàng xăng dầu đòi hỏiđầu tư về mặt bằng cũng như nguồnvốn, dẫn đến các chủ cửa hàng cònnhiều do dự, ngần ngại đầu tư. Chưakể, việc vận chuyển xăng E5 từ cácđầu mối kinh doanh xăng dầu đến cácđại lý, tổng đại lý và các cửa hàngxăng dầu ở các vùng xa xôi, địa hìnhphức tạp gặp nhiều khó khăn, hàngtồn kho trong thời gian dài dẫn đến chiphí và hao hụt cao.

Thứ hai là nguyên liệu đầu vào đểsản xuất ethanol: Với công nghệ sảnxuất ethanol ở Việt Nam chủ yếu làdùng nguyên liệu sắn. Giá sắn lát khôtrước khi có các nhà máy sản xuấtethanol, đầu năm 2009 khoảng1.500-1.700 đồng/kg. Từ khi nhà

Page 9: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

9(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Tin t�c - S� ki�n

L� trình áp d�ng t l ph�i tr�n nhiên liu sinh h�c v�i nhiên liu truyn th�ng theo Quy�tđ�nh s� 53/2012/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 c�a Th� t��ng Chính ph�.

C� th�, đ�i v�i lo�i x�ng E5, t� ngày 1/12/2014, x�ng đ��c s�n xu�t, ph�i ch�, kinh doanhđ� s# d�ng cho ph��ng tin c� gi�i đ��ng b� tiêu th� trên đ�a bàn 7 t�nh, thành ph�: Hà N�i,TP. H$ Chí Minh, H�i Phòng, Đà N%ng, C�n Th�, Qu�ng Ngãi, Bà R�a - V&ng Tàu là x�ng E5.

T� ngày 1/12/2015 x�ng đ��c s�n xu�t, ph�i ch�, kinh doanh đ� s# d�ng cho ph��ng tinc� gi�i đ��ng b� tiêu th� trên toàn qu�c là x�ng E5.

Đ�i v�i x�ng E10, t� ngày 1/12/2016, x�ng đ��c s�n xu�t, ph�i ch�, kinh doanh đ� s# d�ngcho ph��ng tin c� gi�i đ��ng b� tiêu th� trên đ�a bàn 7 t�nh, thành ph�: Hà N�i, TP. H$ ChíMinh, H�i Phòng, Đà N%ng, C�n Th�, Qu�ng Ngãi, Bà R�a - V&ng Tàu là x�ng E10.

T� 1/12/2017 x�ng đ��c s�n xu�t, ph�i ch�, kinh doanh đ� s# d�ng cho ph��ng tin c�gi�i đ��ng b� tiêu th� trên toàn qu�c là x�ng E10.

Trong th�i gian ch�a th�c hin áp d�ng t l ph�i tr�n theo L� trình, khuy�n khích các t�ch'c, cá nhân s�n xu�t, ph�i ch� và kinh doanh x�ng E5, E10 và diesel B5 và B10.

máy sản xuất ethanol sinh học đầutiên bắt đầu đi vào hoạt động đếnnay, giá sắn lát luôn trên mức 3.500đồng/kg, có thời điểm lên đến5.000 đồng/kg. Trong khi đó, giádầu thô liên tục giảm chính lànguyên nhân dẫn đến các nhà máytrong nước không cạnh tranh đượcvới xăng khoáng, phải hoạt độngcầm chừng, sản lượng tiêu thụ rấtthấp so với công suất, thậm chíngừng hoạt động.

Thứ ba là người tiêu dùng: Dotâm lý còn e ngại về chất lượng xăngE5 khi sử dụng vẫn còn trong một bộphận người tiêu dùng, cộng thêm vớiviệc độ chênh lệch về giá cả giữaxăng E5 và xăng truyền thống chưađủ lớn để khuyến khích khách hàngchuyển đổi thói quen sử dụng từxăng truyền thống sang xăng E5.

Đây chính là những rào cản thựcsự trong phát triển xăng sinh học E5mà cần phải có những biện phápquyết liệt hơn nữa trong thời gian tớimới có thể giải quyết được.

PV: Với vai trò là chủ trì Đề ánPhát triển Nhiên liệu sinh học,Bộ Công Thương có những giảipháp gì để cải thiện tình hìnhsản xuất và kinh doanh xăng E5trong thời gian tới?

Ông NGUYỄN PHÚ CƯỜNG:Qua 4 năm triển khai thực hiện Quyếtđịnh 53, Bộ Công Thương cho rằngviệc thay thế xăng khoáng A92 bằngE5 cần được thực hiện cẩn trọng theolộ trình, tiến đến thay thế hoàn toànvào thời điểm thích hợp. Để đạt đượcmục tiêu đưa xăng E5 ra thị trườngthay thế dần xăng khoáng A92, đồngthời thực hiện Quyết định số49/2012/QĐ-TTg của Thủ tướngChính phủ phê duyệt lộ trình áp dụngtiêu chuẩn khí thải động cơ, Bộ CôngThương đã đề xuất với Chính phủthực hiện một số giải pháp.

Chính phủ yêu cầu các địaphương trong cả nước cần tiếp tụckiên trì thực hiện nghiêm túc Quyếtđịnh số 53, đặc biệt là 8 tỉnh thí điểm.Cho phép tồn tại song song hai loạixăng khoáng A92 và E5 đến hết ngày31/12/2017. Kể từ ngày 01/01/2018,chỉ cho phép sản xuất kinh doanhxăng E5 và xăng khoáng A95.

Tập đoàn Dầu khí quốc gia ViệtNam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Namvà các thương nhân đầu mối kinhdoanh xăng dầu, thương nhân phânphối xăng dầu đảm bảo nguồn cungethanol, mở rộng thêm trạm phốitrộn xăng E5 trên địa bàn khu vựcmiền Bắc và các địa phương khác.

Đồng thời, Bộ Công Thương chủ trì,phối hợp với các cơ quan liên quannghiên cứu xây dựng, hương dâncach tinh giá cơ sở xăng E5 bảo đảmkết cấu đủ khoản chi phí tăng thêmso với xăng khoáng để doanh nghiệpchủ động xây dựng phương án kinhdoanh phù hợp. Mặt khác, giao BộTài chính xem xét nghiên cứu xâydựng và ban hành chính sách thuếnhập khẩu ethanol nhiên liệu E100phù hợp để chống độc quyền của cácdoanh nghiệp sản xuất ethanol trongnước. Tiếp tục giao Bộ Tài chính chủtrì, phối hợp với Bộ Công Thươngnghiên cứu hướng dẫn phương pháptính giá cơ sở, hướng dẫn việc quảnlý, trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giáxăng dầu.

Và cuối cùng, Bộ Công Thươngchủ trì, phối hợp cùng các bộ, ngành,ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phốvà các doanh nghiệp đầu mối kinhdoanh xăng dầu xây dựng và đẩymạnh công tác truyền thông về nhiênliệu sinh học.

Nếu triển khai đồng bộ và quyếtliệt các giải pháp này, tôi tin chúng tasẽ làm được, và việc sản xuất kinhdoanh xăng sinh học E5 sẽ tăngnhanh trong thời gian tới.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Page 10: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

10 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Bộ Công Thương đã báo cáo đề xuất Chính phủyêu cầu các địa phương trong cả nước cầnnghiêm túc thực hiện Quyết định 53/2012/QĐ-

TTg ngày 22/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ vềviệc ban hành Lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiênliệu sinh học với nhiên liệu truyền thống. Cho phéptồn tại song song hai loại xăng khoáng A92 và E5 đếnhết ngày 31/12/2017. Kể từ ngày 01/01/2018, chỉcho phép sản xuất kinh doanh xăng E5 và xăngkhoáng A95.

Nếu đề xuất này được phê duyệt , cộng với sự vàocuộc quyết liệt của các cơ quan ban, ngành thì đâychính là cơ hội để các đơn vị sản xuất ethanol phục hồisản xuất và phát triển ổn định, trong đó có những dựán của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN).

Tin t�c - S� ki�n

CÓ THỊ TRƯỜNG

sẽ có đủXĂNG E5HOÀNG HỒ

Page 11: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

11(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

SẴN SÀNG VẬN HÀNH TRỞ LẠI

Thực hiện Quyết định 53 củaChính phủ, PVN là đơn vị tiên phongđầu tư xây dựng nhà máy sản xuấtethanol. Các nhà máy tại BìnhPhước, Quảng Ngãi, Phú Thọ doTổng công ty Dầu Việt Nam (PV OIL)cùng với các đơn vị thành viên kháccủa PVN và các cổ đông tham giagóp vốn đầu tư thì 2 nhà máy đãdừng hoạt động là Bình Phước vàQuảng Ngãi, nhà máy tại Phú Thọcòn chưa xây dựng xong cũng đãtạm ngừng. Nguyên nhân là do

không có thị trường, việc thay thế

xăng khoáng bằng xăng E5 không

được thực hiện đúng lộ trình, hàng

sản xuất ra không bán được, nên các

nhà đầu tư buộc phải dừng dự án.

Vì thế, trong tâm thế chờ đợi

quyết định mới từ Chính phủ, nếu

quyết liệt triển khai lộ trình đến

01/01/2018 thay thế toàn bộ xăng

khoáng A92 bằng xăng E5 thì các

nhà máy sản xuất ethanol của PVN

đang sẵn sàng vận hành trở lại sẽ có

điều kiện thuận lợi để phát triển thị

trường. Theo nhận định của một số

chuyên gia theo đuổi dự án về nhiên

liệu sinh học từ những ngày đầu tiên

thì nguồn cung nguyên liệu không

phải là vấn đề lớn mà điều quan

trọng là thị trường, nếu giải quyết

được bài toán đầu ra thì năng lực

sản xuất hiện tại của các doanh

nghiệp hoàn toàn đáp ứng nhu cầu

nguồn cung ethanol cho chế biến

xăng E5.

PHÁT TRIỂN ỔN ĐỊNH HỆ THỐNG PHÂN PHỐI

Trong công tác phân phối, hệ

thống phối trộn xăng sinh học đóng

vai trò vô cùng quan trọng, cần sự

vào cuộc của những doanh nghiệp

phân phối lớn. Về phía PVN, trong

báo cáo gửi Tập đoàn Dầu khí quốc

gia Việt Nam, ông Lê Xuân Trình –

Phó Tổng giám đốc PV OIL cho biết,

hiện PV OIL có 12 trạm pha chế xăng

E5 bao gồm: 06 trạm pha theo mẻ

(in-tank) công suất 80-85m3/mẻ và

05 trạm pha chế liên tục (in-line)

đang hoạt động với tổng công suất

pha chế thực tế khoảng 800 nghìn m3

xăng E5/năm.

Như vậy, tổng công suất pha chế

thực tế (in-tank và in-line) đạt

khoảng gần 925 nghìn m3 E5/năm.

Trong năm 2015, PV OIL đã cung

cấp ra thị trường khoảng 157 nghìn

m3 xăng E5, trong đó khoảng 127

nghìn m3 trong hệ thống của PV OIL

và 30 nghìn m3 bán cho các đầu mối

kinh doanh xăng dầu khác với hệ

thống 382 cửa hàng xăng dầu bán

xăng E5 tại 52 tỉnh thành trên cả

nước. “Các hệ thống pha chế E5

hoạt động ổn định và hoàn toàn đáp

ứng đủ nhu cầu tiêu thụ xăng E5

trong toàn hệ thống PV OIL” – ông

Trình khẳng định.

GỠ KHÓ CHO DOANH NGHIỆP

Qua thực tế triển khai hơn 4 năm

qua, các doanh nghiệp kinh doanh

xăng E5 cho rằng, việc kinh doanh

xăng E5 không mang lại hiệu quả so

với kinh doanh xăng truyền thống

do phải đầu tư thêm bồn bể, trụ

bơm, thay đổi các bảng biểu… làm

tăng chi phí. Do đó, cần phải có

chính sách ưu đãi cụ thể về thuế cho

các doanh nghiệp sản xuất và kinh

doanh xăng E5 hơn so với kinh

doanh xăng khoáng thông thường

thì mới hỗ trợ được doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, thu xếp nguồn vốn

vay cho doanh nghiệp cũng là một

bài toán cần giải quyết, bởi nếu có

vốn, doanh nghiệp có thể thu mua

nguyên liệu (sắn lát khô) vào chính

vụ, lưu kho sản xuất sẽ giúp giảm

giá thành sản xuất ethanol.

Ngoài ra, cần có chiến lược

truyền thông về xăng E5, khẳng

định quyết tâm thực hiện đúng lộ

trình kinh doanh xăng E5 đã được

Chính phủ ban hành để làm cơ sở

định hướng người tiêu dùng và các

doanh nghiệp có liên quan. Bởi chỉ

khi thực hiện đúng lộ trình thì thị

trường xăng E5 mới rộng mở, đảm

bảo cho các doanh nghiệp sản xuất

và kinh doanh xăng E5 yên tâm đầu

tư. Khi các nhà máy chạy hết công

suất thiết kế thì giá thành sản xuất

ethanol sẽ tiếp tục giảm, đảm bảo

chênh lệch lợi nhuận so với kinh

doanh xăng khoáng truyền thống,

khuyến khích các doanh nghiệp tiếp

tục đầu tư vào lĩnh vực này �

Tin t�c - S� ki�n

Page 12: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

12 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nhóm nguyên liệu chứa tinh bột

chủ yếu là cây lương thực gồm

lúa, ngô, mía, sắn… Trong đó,

ngô và sắn được sử dụng để sản xuất

cồn ethanol nhiều nhất. Nhóm nguyên

liệu chứa đường được sử dụng cho

sản xuất cồn ethanol chủ yếu là mía,

rỉ đường và củ cải đường.

Do sản xuất nhiên liệu sinh học từ

nhóm nguyên liệu thế hệ thứ nhất gây

ảnh hưởng đến an ninh lương thực

nên thế giới đang có xu hướng sử

dụng nhóm nguyên liệu thế hệ thứ

hai, bao gồm các phế phẩm nông

nghiệp như rơm rạ, thân cây ngô, bã

mía, trấu; phế thải gỗ; các loại cỏ

ngắn ngày; các chất thải hữu cơ như

rác thải thức ăn, rác thải sinh hoạt,…

TIỀM NĂNG SẢN XUẤTETHANOL TỪ NHÓMNGUYÊN LIỆU THẾ HỆ THỨ NHẤT

Từ số liệu thống kê của Bộ Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn, trong

nhóm 4 loại nguyên liệu chứa tinh bột

thì sản lượng ngô và mía chưa đủ để

đáp ứng nhu cầu trong nước, chỉ có

lúa và sắn được xuất khẩu. Tuy nhiên,

lúa là cây lương thực hàng đầu của

Việt Nam, đồng thời Việt Nam còn

cam kết góp phần đảm bảo an ninh

lương thực của thế giới nên lúa gạo

không được xem xét cân đối trong

nguồn nguyên liệu cho sản xuất nhiên

liệu sinh học.

Tin t�c - S� ki�n

MINH HẠNH

BÀI TOÁN NGUYÊN LI�U CHO SẢN XUẤT CỒN ETHANOL

Theo Quy ho�ch t�ng th� phát tri�n ngành công nghip Nhiên liu sinh h�c đ�n n�m2020, t�m nhìn đ�n n�m 2030, nguyên liu đ� s�n xu�t c$n ethanol r�t đa d�ng và đ��c chialàm 3 nhóm nguyên liu chính: Nhóm nguyên liu th� h th' nh�t, ch'a tinh b�t và đ��ng;Nhóm nguyên liu th� h th' hai ch'a xenlulo; Nhóm nguyên liu th� h th' ba là vi t�o(hin nay m�i trong giai đo�n nghiên c'u).

BÀI TOÁN NGUYÊN LI�U CHO SẢN XUẤT CỒN ETHANOL

Page 13: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

13(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Ngoài ra, Việt Nam còn có mật rỉ

cũng có thể sử dụng sản xuất cồn.

Lượng mật rỉ có thể được thu gom từ

các nhà máy sản xuất đường với sản

lượng khoảng 30-35% sản lượng

đường sản xuất được. Giá mật rỉ hiện

nay dao động từ 5.000-10.000

đồng/kg, cao hơn với giá sắn và hệ số

chuyển đổi sang etanol thấp hơn sắn

(1 tấn mật rỉ sản xuất được 0,18 tấn

ethanol; 1 tấn sắn sản xuất được

khoảng 0,3 tấn ethanol). Xét về giá

thành và nguồn cung thì mật rỉ chưa

thích hợp làm nguyên liệu cho sản

xuất ethanol. Như vậy, sắn được coi là

nguyên liệu tiềm năng nhất cho sản

xuất cồn nhiên liệu tại Việt Nam.

VÀ NHÓM NGUYÊN LIỆUTHẾ HỆ THỨ HAI

Tại Việt Nam, nhóm nguyên liệu

thế hệ thứ hai bao gồm các phế phẩm

nông nghiệp như rơm rạ, bã mía, vỏ

trấu, vỏ lạc, vỏ cà phê, thân ngô,… ;

chất thải rừng gồm những nguyên

liệu chứa gỗ như vỏ cây, thân cây,… ;

chất thải rắn đô thị và các loại cỏ ngắn

ngày. Theo khảo sát và đánh giá của

Viện Nghiên cứu chiến lược, chính

sách Công nghiệp – Bộ Công Thương

cho thấy, trữ lượng cồn nhiên liệu tiềm

năng đi từ nguyên liệu thế hệ thứ hai

của Việt Nam rất lớn, ước tính khoảng

10,9 tỷ lít. Trong đó chiếm tỷ trọng lớn

nhất là nguyên liệu từ phụ phế phẩm

nông nghiệp.

Tuy nhiên, do chi phí công nghệ

chế biến còn cao, đặc biệt là khâu xử

lý nguyên liệu ban đầu khá phức tạp,

nguyên liệu khó thu gom, phân loại ở

quy mô lớn nên khó ứng dụng để sản

xuất cồn trong điều kiện hiện nay của

Việt Nam.

Như vậy, trong khoảng 5-10 năm

tới, sắn vẫn là nguyên liệu chủ lực cho

sản xuất cồn nhiên liệu bởi sắn cho

sản lượng lớn và đáp ứng được điều

kiện cho sản xuất công nghiệp quy mô

lớn. Trong khoảng xa hơn, từ sau năm

2020, khi công nghệ chế biến cồn

nhiên liệu thế hệ thứ hai được thương

mại hóa rộng rãi, cho giá thành sản

phẩm cạnh tranh thì Việt Nam có thể

xem xét sử dụng nguồn nguyên liệu

này cho sản xuất cồn nhiên liệu.

QUY HOẠCH NGUỒN CUNGNGUYÊN LIỆU SẮN SẢNXUẤT CỒN ETHANOL

Căn cứ vào sơ bộ quy hoạch

nguồn nguyên liệu sắn đến năm 2025

của Bộ Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn thì trong giai đoạn 2015-

2025, sản lượng sắn tập trung chủ yếu

ở 3 vùng là Duyên hải Nam Trung bộ,

Tây Nguyên và Đông Nam bộ, nên

nguồn nguyên liệu sắn cho sản xuất

cồn nhiên liệu sẽ được định hướng lấy

từ 3 vùng trên.

Ngoài ra, trong trường hợp nguồn

cung sắn trong nước có biến động thì

sẽ xem xét phương án thu gom sắn

hoặc hợp tác trồng sắn ở hai nước Lào

và Campuchia là 2 quốc gia giáp Việt

Nam và có diện tích đất đồi núi và đất

dốc lớn, phù hợp với canh tác sắn. Tuy

nhiên, phương án này chỉ để đảm bảo

đáp ứng nguồn nguyên liệu cho các

dự án hiện đã được triển khai.

Sau năm 2020, khi công nghệ chế

biến cồn nhiên liệu từ xenlulo được

phát triển thì việc đưa nguyên liệu thế

hai vào sản xuất cồn nhiên liệu tại Việt

Nam có thể khả thi. Do đó, sau năm

2020, Việt Nam cần có chính sách cụ

thể cho việc thu gom nguyên liệu thế

hệ hai ở quy mô công suất lớn nhằm

cung cấp nguồn nguyên liệu đầu vào

cho sản xuất cồn nhiên liệu.

Với bản quy hoạch này, có thể thấy

nguồn cung sắn cho sản xuất cồn

ethanol trong vài năm tới chưa phải là

vấn đề lớn. Mặc dù vậy, nhiều người

vẫn lo ngoại rằng, khi Chính phủ quyết

liệt áp dụng lộ trình xăng E5 thì có

thể, các nhà máy sản xuất cồn ethanol

khi hoạt động trở lại có thể gặp khó

khăn về nguồn cung. Bởi thực tế là

vào đầu năm 2009, giá sắn trên thị

trường dao động khoảng 1.500-1.700

đ/kg, nhưng khi các nhà máy sản xuất

ethanol đi vào hoạt động giá sắn đã

tăng và luôn ở mức trên 3.500đ, thậm

chí có thời điểm giá lên tới trên 5.000

đ/kg, trong khi giá sắn chiếm 60-70%

giá thành sản xuất ethanol.

Tuy nhiên, điều này thực tế không

làm các nhà sản xuất cồn ethanol quá

lo lắng, bởi hiện nay giá sắn lát trên

thị trường khá ổn định, thậm chí có xu

hướng giảm do 2 thị trường chính là

Hàn Quốc và Trung Quốc giảm thu

mua. Tham khảo giá thị trường sắn

ngày 24/3/2017 của Hiệp hội Sắn Việt

Nam thì giá sắn tươi (trữ bột 30%)

dao động từ 1.400-1.750 đ/kg tùy

từng địa phương. Cao nhất là tại Tây

Ninh, giá 1.750 đ/kg và thấp nhất là

khu vực phía Bắc, giá mua xô chỉ

khoảng hơn 1.400 đ/kg. Giá sắn lát

FOB Quy Nhơn trên thị trường có giá

185 USD/tấn. Ngoài ra, giá tinh bột

sắn dao động từ 320-345 USD/tấn,

tùy nguồn.

Thực chất, việc giá sắn có lúc tăng

đột biến cũng có nhiều nguyên nhân

mà hoàn toàn có thể điều chỉnh được

với sự hỗ trợ của chính sách. Hiện tại,

mỗi năm Việt Nam vẫn xuất khẩu

hàng triệu tấn sắn nên khi các nhà

máy sản xuất ethanol hoạt động trở

lại, lượng sắn đó sẽ đảm bảo cho các

nhà máy trong nước hoạt động. Bản

thân các nhà máy cũng nhận thức

rằng, khi thị trường rộng mở, sản xuất

ổn định thì việc đầu tư xây dựng vùng

nguyên liệu là việc cần phải làm. Bên

cạnh đó là nghiên cứu, canh tác các

giống sắn cho năng suất cao, nhằm

đem lại thu nhập ổn định cho bà con

nông dân. Thậm chí, nếu làm tốt việc

này, cây sắn có thể giúp xóa đói giảm

nghèo cho nhiều nông dân sống ở

những vùng đất khô cằn, khó canh tác

cây lương thực. Nhưng việc đó cần có

thời gian và lộ trình, bởi đây là việc

làm rất tốn kém, cần số vốn đầu tư

lớn, cần sự nghiên cứu cẩn trọng nên

chắc chắn không thể làm ngay trong

một sớm một chiều �

Tin t�c - S� ki�n

Page 14: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

14 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

QUY TRÌNH CÔNG NGHỆsản xuất cồn ethanol

Page 15: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

15(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Mô tả quá trình công nghệ sảnxuất ethanol từ sắn:

NGUYÊN LIỆU SẮN KHÔ

Nguyên liệu sắn lát trước khi đemđi sản xuất phải được làm sạch vànghiền nhỏ nhằm loại bỏ các tạp chấtvà phá vỡ cấu trúc tế bào thực vật củanguyên liệu, giải phóng các hạt tinhbột khỏi các mô, giúp cho nước thẩmthấu vào tinh bột tốt hơn để quá trìnhhồ hóa diễn ra nhanh hơn.

Tuy nhiên, việc lựa chọn công nghệnghiền phải được tính toán cân nhắckỹ và thiết kế phù hợp với thực tếnguyên liệu để tránh hư hỏng thiết bịlàm gián đoạn sản xuất.

Hiện nay, với công nghệ sản xuấtethanol từ nguyên liệu chứa tinh bộtthường sử dụng 02 công nghệ nghiềnchính là nghiền ướt và nghiền khô.

HỒ HÓA – ĐƯỜNG HÓA(ĐỐI VỚI NGUYÊN LIỆUSẮN KHÔ)

Mặc dù tồn tại song song 02 côngnghệ hồ hóa - đường hóa bằng axít vàbằng chế phẩm enzyme amylaza. Tuynhiên, hầu hết các nhà cung cấp côngnghệ sản xuất ethanol hiện nay đềulựa chọn công nghệ hồ hóa - đườnghóa bằng chế phẩm enzyme amylaza.

Tinh bột có màng tế bào bảo vệnên enzyme amylaza không thể tácđộng trực tiếp được. Khi nghiềnnguyên liệu, chỉ một phần rất ít tế bàotinh bột bị phá vỡ. Mặt khác ở nhiệt độmôi trường tinh bột không hòa tantrong nước, khi đường hóa,enzymeamylaza tác dụng rất chậm.

Quá trình hồ hóa tiếp tục phá vỡ tếbào tinh bột, biến tinh bột ở trạng tháikhông hòa tan trong nước thành trạngthái hoà tan, giúp cho quá trình đườnghóa thuận lợi hơn.

Quá trình đường hóa sử dụngenzyme amylaza chuyển hóa tinh bộthòa tan thành đường có thể lên menđược. Trên cơ sở phát triển của côngnghệ enzyme chủ yếu do các nhà sảnxuất enzyme hàng đầu thế giới nhưNOVO ENZYME (Đan Mạch),GENENCOR (Mỹ) vv..

Phương trình tổng quát quá trìnhđường hóa như sau:(C6H10O5) + nH2O enzyme nC6H12O6

LÊN MEN

Quá trình lên men là quá trìnhchuyển đường đơn thành ethanol, khíCO2 và các sản phẩm trung gian khác.Phương trình tổng quát quá trình lênmen như sau:C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 + Q

Sau khi lên men, hỗn hợp giữaethanol và các sản phẩm khác đượcgọi là dấm chín có nồng độ ethanolthông thường khoảng 8-10% (v/v).Quá trình lên men là quá trình sinhnhiệt, một lượng lớn nhiệt được tạo ragây ức chế quá trình lên men, do vậydịch lên men cần được duy trì nhiệt độổn định bằng cách làm nguội dịchcưỡng bức ở thiết bị trao đổi nhiệt bênngoài bồn. Thời gian lên men đối vớidịch đường hóa từ 48-72 giờ, đối vớinước mía từ 10-48 giờ tùy công nghệlên men, pH của khối dịch lên men từ4,2-4,5; nhiệt độ lên men tối ưu là 29 -320C. Dấm chín thu được sau quá trìnhlên men được chuyển đến công đoạnchưng cất để tách ethanol ra khỏi dấmchín.

NHÂN GIỐNG MEN

Công đoạn nhân giống men là bộphận cung cấp men cho bồn lên men.Men được phát triển theo ba côngđoạn. Hai công đoạn đầu được thiết kếcho men phát triển trong điều kiện vô

trùng chặt chẽ. Trong bồn nhân giống,dung dịch lên men đã được thanhtrùng được sử dụng để làm dịch chủngmen. Quá trình nhân giống men chỉcần thiết tiến hành ở thời điểm banđầu, khi khởi động nhà máy, hoặc khidừng nhà máy rất lâu và các bồn lênmen được tháo khô.

CÔNG NGHỆ LÊN MEN

Hiện nay có 02 qui trình lên menđược dùng phổ biến: Lên men liêntục và lên men gián đoạn. Công suấtnhà máy và loại nguyên liệu là nhântố quyết định để lựa chọn quy trìnhlên men. (xem bảng trang sau).

Việc lựa chọn công nghệ lên menliên tục hay gián đoạn tùy thuộc vàonguồn nguyên liệu và công nghệ sảnxuất. Đối với lên men nguyên liệu gốctinh bột, quy trình lên men gián đoạnthường được lựa chọn. Ngược lại lênmen từ nguyên liệu chứa đường, quytrình lên men liên tục lại thường đượcsử dụng hơn vì nó giúp giảm được vốnđầu tư, giảm thời gian lên men nhưngvẫn đảm bảo được hiệu suất lên men.

CHƯNG CẤT VÀ KHỬ/TÁCH NƯỚC

Đối với nhà máy sản xuất ethanolnhiên liệu, công đoạn chưng cất vàtách nước được thiết kế liên hoànthành một dây chuyền đồng bộ nhằmgiảm chi phí đầu tư và để tiết kiệmnăng lượng.

Chưng cất

Công đoạn này nằm tách ethanolra khỏi dấm chín, loại bỏ các tạp chấtvà nâng nồng độ ethanol lên > 95%(v/v). Dịch sau lên men có nồng độethanol thấp cần được chưng cấtnhằm loại bỏ tối đa lượng nước và cáctạp chất khác để thu được ethanol có

Tin t�c - S� ki�n

Trong s� các nguyên liu th� h th' nh�t ch'a tinh b�t và đ��ng, s*n là nguyên liu cót su�t thu h$i etanol vào lo�i cao nh�t. Chính vì v�y, s*n đ��c s# d�ng cho s�n xu�t ethanoltrong n��c và xu�t kh+u v�i s� l��ng ngày càng t�ng trong nh9ng n�m g�n đây. Hin nay,các nhà máy c$n " Vit Nam đu s# d�ng nguyên liu s*n đ� s�n xu�t c$n ethanol.

Vì v�y, bài vi�t này thu�n túy gi�i thiu quy trình công ngh s�n xu�t c$n ethanol t� s*nmà các nhà máy Vit Nam hin đang s# d�ng.

Page 16: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

16 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

nồng độ và chất lượng phù hợp vớiyêu cầu.

02 quy trình công nghệ chưngcất được dùng phổ biến hiện nay làchưng cất áp suất dư và chưng cấtáp suất chân không. Tuy nhiên, đốivới các nước tiên tiến thường ápdụng hệ thống chưng cất chânkhông do các ưu điểm vượt trội như:Đạt được cồn có chất lượng cao vớitiêu hao năng lượng tối thiểu và cóhiệu suất cao; Hệ thống chưng cấtvận hành liên tục, không cần dừngđể vệ sinh tháp; Công suất chưngcất ổn định, không có sự giảm côngsuất do hiện tượng bám cáo cặn;Điểm sôi của dung dịch thấp hơn nêntiêu hao hơi thấp hơn và giảm khảnăng hình thành cặn canxi.

Công đoạn tách nước

Do hiện tượng “điểm đẳng phí”của hỗn hợp ethanol-nước, nên saucông đoạn chưng cất thông thường,ethanol thu được chỉ đạt nồng độ tốiđa 96,5% (v/v). Để sử dụng làmnhiên liệu, ethanol thô được đưa quacông đoạn tách nước để đạt nồng độđến 99,7% (v/v).

Có 03 phương án công nghệ được

sử dụng để tách nước trong sản xuấtethanol nhiên liệu là: công nghệ chưngcất sử dụng hỗn hợp 3 cấu tử (nhưbenzen) để phá “điểm đẳng phí”, côngnghệ hấp phụ nước bằng rây phân tử,công nghệ tách nước bằng hệ thốnglọc màng.

Trong ba phương pháp trên,phương án công nghệ hấp phụ nướcbằng rây phân tử được sử dụng rộngrãi vì có nhiều ưu điểm hơn so vớiphương pháp dùng hỗn hợp 3 cấu tửvà chi phí vận hành thấp hơn so vớiphương án lọc màng.

Phương án hấp phụ nước bằng râyphân tử có các ưu điểm: Sử dụng ítnhân công; Vận hành ổn định; Hiệusuất thực tế gần với thiết kế; Tiêu haohơi thấp; Hệ thống làm việc hoàn toàntự động.

TỒN TRỮ VÀ LÀM BIẾN TÍNH

Ethanol nhiên liệu thu được từ quátrình sản xuất có tính chất dễ bốc cháy,nên quá trình tồn trữ phải tuân theonhững quy định nghiêm ngặt. Mặtkhác, do mục đích sản xuất ethanol đểlàm nhiên liệu nên ethanol còn lẫnnhiều tạp chất không sử dụng cho các

mục đích khác được. Do vậy, trước khixuất xưởng ethanol nhiên liệu cần phảiđược làm biến tính bằng cách pha chấtbiến tính vào để phân biệt và tránhdùng sai mục đích.

Ethanol nhiên liệu cần phải đượcchứa trong những thiết bị được làmbằng thép carbon, hoặc thép không gỉ,bồn chứa phải được trang bị hệ thốngđảo bồn và thu hồi hơi bốc để tránhhiện tượng giảm nồng độ ethanol.

XỬ LÝ NƯỚC THẢI

Nước thải nhà máy có lưu lượnglớn và có nhiều chất hữu cơ, thànhphần BOD/COD cao, nên công nghệ xửlý phải qua nhiều công đoạn như xử lývi sinh, xử lý hóa học, hóa lý và cơ học.

Quá trình xử lý bao gồm các côngđoạn chính sau: Xử lý kỵ khí 2 bậc(SAR, UASB); Xử lý hiếu khí 1 bậc (visinh hiếu khí); Xử lý làm sạch (hóa lý);Xử lý bùn: nén ép và tách nước làmgiảm độ ẩm của bùn bằng thiết bịDecanter. Do vậy, cần rất nhiều loạihóa chất như H2SO4, FeCl3, NaOH,Ure, Polymer, H2O2, PAC với tiêu haorất lớn.

Nguồn: PVN

Tin t�c - S� ki�n

2 qui trình lên men được dùng phổ biến

Page 17: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

17(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Theo Cục Thông tin Khoa học và Côngnghệ quốc gia (Bộ Khoa học và Công

nghệ), Triển lãm quốc tế về công nghệ thínghiệm, phân tích, chẩn đoán và công nghệsinh học (Analytica Vietnam 2017) diễn ratừ ngày 29-31/3 tại Hà Nội trưng bày giớithiệu nhiều công nghệ, thiết bị, giải phápcông nghệ mới nhất và dịch vụ trong cáclĩnh vực: Công nghệ phân tích; Đo lường vàkiểm tra, quản lý chất lượng; Công nghệphòng thí nghiệm; Khoa học sự sống vàcông nghệ sinh học...

Đây là cơ hội cho các tổ chức nghiêncứu và phát triển, các trường đại học, bệnhviện, phòng thí nghiệm, tổ chức phân tích,kiểm định và doanh nghiệp Việt Nam tiếpcận những công nghệ, thiết bị hiện đại vàgiải pháp tiên tiến trên thế giới trong lĩnh

vực phân tích, thí nghiệm, đo lường, thử nghiệm, kiểm soát chất lượng, y học - chẩn đoán, khoa học sự sống và công nghệsinh học.

Analytica Vietnam lần này có sự tập trung của các công ty hàng đầu trên thế giới, đặc biệt là các công ty từ CHLB.Đức được đánh giá là cường quốc dẫn đầu trong lĩnh vực này. Analytica là một trong những hình thức hoạt động xúctiến phát triển thị trường công nghệ cao, có vai trò quan trọng trong việc kết nối cung cầu công nghệ và thiết bị tiêntiến, giúp cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu công nghệ cao, thiết bị hiện đại giảm chi phí tìm kiếm và được tiếp cậntrực tiếp các nhà cung cấp nước ngoài, có điều kiện so sánh, lựa chọn, tránh được rủi ro trong quá trình giao dịch, muabán thiết bị, chuyển giao công nghệ. Năm nay, Triển lãm thu hút 120 đơn vị đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ, gồm:Đức, Pháp, Anh, Nhật, Mỹ, Ý, Hàn Quốc, Singapore… Điểm mới của Analytica Vietnam 2017 là gian hàng liên kết hìnhthành từ gian hàng liên quốc gia Đức - Trung Quốc - Singapore.

Có thể nói đây là sự kiện duy nhất tại Việt Nam đảm nhiệm được chuỗi cung ứng nhiều mặt hàng trong lĩnh vực rộnglớn gồm công nghệ phòng thí nghiệm, chẩn đoán, công nghệ sinh học và phân tích.

Trong khuôn khổ Analytica Vietnam 2017 còn diễn ra hội thảo "Xã hội hóa hoạt động thử nghiệm - Cơ hội và thách thức";các chương trình gặp gỡ giao thương; các buổi hướng dẫn về phương pháp hiệu chuẩn phù hợp với các tiêu chuẩn trongnước và quốc tế dành cho các chuyên gia phân tích, nhân viên phòng thí nghiệm, các nhà quản lý...

PV

Tin t�c - S� ki�n

Analytica Việt Nam 2017 giới thiệu nhiều công nghệ mới

Từ ngày 20-23/3, bà Marjolijn Sonnema, Thứtrưởng phụ trách nông nghiệp của Bộ Kinh tế

Hà Lan, dẫn đầu một đoàn gồm 20 doanhnghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, các trườngđại học, viện nghiên cứu đến thăm và làm việctại TP.HCM, Vĩnh Long và Hà Nội nhằm tìm kiếmcơ hội đầu tư, kinh doanh.

Bà Marjolijn Sonnema cho biết, nhiều doanhnghiệp Hà Lan mong muốn đẩy mạnh các hoạtđộng hợp tác, đầu tư, trao đổi, chia sẻ kinhnghiệm trên các lĩnh vực nông nghiệp, côngnghệ cao, tập trung cho phát triển nông nghiệp lâu dài và bền vững tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long cùng vớicác giải pháp hiệu quả để thích ứng với việc biến đổi khí hậu trong khu vực.

HẢI HÀ

Doanh nghiệp Hà Lan tìmkiếm cơ hội đầu tư vàonông nghiệp công nghệ cao

Page 18: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

18 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

Nhiều chuyên gia uy tínđến từ các tổ chức vàdoanh nghiệp hàng đầu

liên quan tới kinh doanh trựctuyến, bao gồm Cục Thương mạiđiện tử và Công nghệ thông tin,Nielsen, Google, Facebook, Tổngcông ty Bưu điện Việt Nam(Vietnam Post), Verisign,

Lazada… đã tham gia diễn đànmột cách sôi nổi. Bên cạnh đó lànhững công ty cung cấp côngnghệ và dịch vụ nổi trội cho kinhdoanh trực tuyến góp mặt trongsự kiện có Z.com, VeriSign, MắtBão, Bizweb, Gimasys, TrustPay,Interspace, Netnam, VinaLink,iNet, Cốc Cốc…

CHỈ SỐ THƯƠNG MẠIĐIỆN TỬ VIỆT NAMNÓI LÊN ĐIỀU GÌ?

Đặc biệt, diễn đàn đã công

bố Chỉ số thương mại điện tử

(TMĐT) Việt Nam (EBI) 2017

dựa trên việc khảo sát hàng

nghìn doanh nghiệp mỗi năm.

HOÀNG QUÂN

THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VIỆT NAM:

GỢI CẢM HỨNG cho doanh nghiệp

Ngày 24/2/2017, l�n đ�u tiên Hip h�i Th��ng m�i đin t# Vit Nam(VECOM) t� ch'c di!n đàn toàn c�nh th��ng m�i đin t# (VietNam OnlineBusiness Forum- VOBF) quy mô toàn qu�c. Di!n đàn đ��c t� ch'c d��i s�b�o tr�, giúp đ< c�a C�c Th��ng m�i đin t# và Công ngh thông tin (B� CôngTh��ng) và s� tham gia c�a nhiu t� ch'c doanh nghip hàng đ�u trong l=nhv�c kinh doanh tr�c tuy�n.

Page 19: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

19(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Tin t�c - S� ki�n

EBI là nguồn thông tin hữu ích về hoạtđộng TMĐT trên phạm vi cả nướccũng như ở mỗi địa phương. EBI 2017tiếp tục cho thấy TMĐT Việt Nambước vào giai đoạn phát triển nhanhnhưng chưa thực sự bền vững do lòngtin của người tiêu dùng còn thấp vàmức chênh lệch rất lớn giữa TP. Hồ ChíMinh và Hà Nội với các địa phươngkhác.

Chỉ số cũng chỉ ra, các doanhnghiệp có thể chia sẻ trực tiếp với cácđại diện của những doanh nghiệp tiênphong trong xu hướng bán hàng đakênh và TMĐT qua biên giới về nhữngcơ hội và rủi ro kinh doanh, bao gồmđại diện của Gotadi, Fado, OSB, PTI,Nguyễn Kim… Những đặc thù khi khởinghiệp kinh doanh trực tuyến, bêncạnh yếu tố ham mê, lòng quyết tâmthì còn phải có ý tưởng độc đáo vàsáng tạo, gọi vốn, truyền thông…

Chỉ số TMĐT dựa trên cuộc khảosát được tiến hành từ cuối tháng8/2011 đến năm 2016 tại hơn 3.500doanh nghiệp trong cả nước. Loại hìnhdoanh nghiệp tham gia điều tra, tỷ lệlớn nhất thuộc về các công ty TNHH,

tiếp đó là các công ty cổ phần (34%),doanh nghiệp tư nhân (11%), doanhnghiệp nhà nước 5%. Các doanhnghiệp lớn chiếm tới 13% số doanhnghiệp tham gia khảo sát, các tỷ lệnày khá tương đồng với cuộc khảo sátnăm 2015. Doanh nghiệp hoạt độngtrong lĩnh vực phân phối và côngnghiệp chế biến chế tạo là hai nhómchiếm tỷ lệ lớn nhất trong cuộc khảosát, tiếp đó là nhóm doanh nghiệp xâydựng (18%). Các nhóm ngành nghềcòn lại thấp hơn và đa phần chiếm tỷlệ dưới 9% trong cuộc khảo sát.

XU HƯỚNG QUYẾT ĐỊNH

Có thể nhận thấy, về xu hướng,TMĐT phát triển nhanh trong 5 nămqua, đây là cơ hội để xây dựng thóiquen tiêu dùng sinh thái, người tiêudùng đang tiếp cận các sản phẩmtheo một cách hoàn toàn mới. Khảnăng tiếp cận thông tin không giới hạnqua mạng xã hội, dịch vụ định vị, cáctrang web của các nhà bán lẻ đã manglại rất nhiều tiện dụng.

Báo cáo cũng chỉ ra, về trang bịthiết bị điện tử có 99% doanh nghiệp

tham gia khảo sát cho biết, có trangbị máy tính PC và laptop, bên cạnh đócó tới 61% có trang bị cho các thiết bịdi động, bao gồm điện thoại thôngminh và máy tính bảng. Đối với việcsử dụng email và các công cụ hỗ trợtrong công việc: 45% doanh nghiệpcho biết năm 2016 có trên 50% laođộng thường xuyên sử dụng emailtrong công việc, cao hơn tỷ lệ 39%trong năm 2015; 18% cho biết códưới 10% lao động thường xuyên sửdụng email. Xét về quy mô doanhnghiệp, nhóm doanh nghiệp nhỏ vàvừa có tỷ lệ ứng dụng email cao hơncác doanh nghiệp lớn. Trong đó, mụcđích sử dụng chính của doanh nghiệpvẫn là dùng để giao dịch với kháchhàng và nhà cung cấp chiếm 84%.Nhìn chung xu hướng sử dụng emailtrong các hoạt động của doanh nghiệpđang tăng dần so với các năm trước.Do sự thay đổi về công nghệ nên xuhướng cán bộ chuyên trách về TMĐTdần dần không chuyên sâu về CNTT.Năm 2016, có 34% doanh nghiệptham gia khảo sát cho biết, có laođộng chuyên trách về TMĐT. NhómDN lớn có tỷ lệ lao động chuyên tráchcao hơn nhiều so với DN nhỏ và vừa…

Điển hình là Hà Nội, địa phương cóchỉ số TMĐT cao nhất cả nước. BàTrần Thị Phương Lan - Phó Giám đốcSở Công Thương Hà Nội cho biết,doanh thu bán lẻ của Hà Nội tronggiao dịch trực tuyến là hơn 30.000 tỷđồng, chiếm 6% tổng mức bán lẻhàng hóa và dịch vụ tiêu dùng; bìnhquân tăng trưởng 15% so với các nămtrước. Xếp hạng chỉ số TMĐT ViệtNam (EBI) trong 4 năm qua của HàNội luôn trong nhóm 2 địa phươngdẫn đầu cả nước. Đến thời điểm hiệnnay, đã có hơn 5.600 web TMĐT đượctổ chức, cá nhân thông báo/đăng kýhoạt động theo quy định của phápluật trên địa bàn TP. “Phát triển TMĐTcủa Hà Nội đặt mục tiêu sẽ nâng mứcdoanh thu bán lẻ trong kinh doanhtrực tiếp lên khoảng 80%” – bà TrầnThị Phương Lan nói �

Page 20: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

20 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

TỰ ĐỘNG HÓA MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC

KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN phục vụ vận hành thủy điện

VAI TRÒ KHÔNG THỂ THIẾU

Công tác quan trắc KTTV đóngvai trò rất quan trọng trong công tácvận hành các hồ chứa. Chính vì vậy,trong các quy trình vận hành hồchứa thủy điện, luôn có một Điềuquy định về trách nhiệm quan trắc,dự báo khí tượng thủy văn phục vụvận hành hồ chứa.

Ngoài đảm bảo an toàn phát điện,các hồ chứa thủy điện còn có nhiệm

vụ cấp nước cho nông nghiệp, gópphần chống lũ hoặc giảm lũ ở hạ du,đảm bảo duy trì dòng chảy tối thiểuhạ lưu đập. Chúng còn có vai trò điềutiết dòng chảy bằng cách tích nước dưthừa trong mùa mưa để tăng cườngdòng chảy trong mùa khô hạn. Vàquan trắc KTTV, các bản tin dự báo khítượng thủy văn là để góp phần tíchcực trong việc giảm nhẹ các thiệt hạido thiên tai gây ra và đặc biệt trongcông tác thi công, cũng như công tácvận hành các nhà máy thủy điện.

Thông thường dự báo thủy văndựa trên dự báo khí tượng và các sốliệu quan trắc trong lưu vực của hồchứa. Lượng mưa thay đổi tùy theođịa hình và cao độ cũng như sựchuyển động của khí quyển, do đó cầncó nhiều trạm đo mưa mới có thể ướctính chính xác lượng mưa trên toànlưu vực. Các trạm đo lưu lượng nướcsông ở thượng nguồn cho phép đánhgiá tình hình trước khi nước lũ chảyđến hồ chứa.

Trong H�i ngh� Qu�n lý, v�n hành an toàn, hiu qu� công trình th�y đin đ��c B� CôngTh��ng t� ch'c m�i đây, công tác quan tr*c khí t��ng th�y v�n (KTTV) là m�t trong s�nh9ng v�n đ đ��c các đ�i bi�u bàn lu�n nhiu nh�t, v�i nh9ng b�n kho�n, tr�n tr" vcông tác d� báo ph�c v� v�n hành th�y đin. T�p chí Công Th��ng xin trích bài vi�t c�a TS.Nguy!n Lan Châu – Nguyên Phó Giám đ�c Trung tâm D� báo KTTV Trung ��ng v nh9ngkhó kh�n, b�t c�p và thách th'c c�a công tác quan tr*c KTTV ph�c v� v�n hành h$ ch'a.

Một trạm quan trắc khí tượng

MINH CHÂU

Page 21: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

21(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Tin t�c - S� ki�n

THIẾU VÀ CHƯA HỢP LÝ

Một hệ thống quan trắc đầy đủ (ởthượng, hạ lưu) với số liệu liên tục cậpnhật tức thời (in realtime) sẽ giúpngười điều hành hồ chứa theo dõi sátbiến chuyển của nước lũ ở thượng lưuvà mức độ ngập lụt ở hạ lưu.

Việt Nam hiện có 189 trạm khítượng, gồm 58 trạm hạng 1, 84 trạmhạng 2 và 47 trạm hạng 3. Theo WMOsố 544 - Hướng dẫn về Quan sát khítượng toàn cầu, khoảng cách giữa cáctrạm khí tượng không được vượt quá250 km (hoặc 300 km trong khu vựcdân cư thưa thớt). Mật độ trạm khítượng ở Việt Nam đáp ứng các quyđịnh của WMO về khoảng cách giữacác trạm. Tại thời điểm này, mới có 36trạm được trang bị tự động. 153 trạmcòn lại cần nâng cấp nhằm thu thậpdữ liệu trong thời gian thực và tự độngtruyền dữ liệu.

Đối với mạng lưới trạm thủy vănhiện tại có 232 trạm, trong đó có 60trạm hạng 1, 20 trạm hạng 2 và 152trạm hạng 3. Mạng lưới quan trắcthủy văn được xây dựng trên cơ sởduy trì, nâng cấp 232 trạm hiện có vàbổ sung một số trạm còn thiếu, đưatổng số trạm quan trắc đến năm2020 là 347 trạm.

Riêng mạng lưới trạm đo mưa đãnhận được rất nhiều sự chú ý với sốlượng trạm đáng kể, tuy nhiên phânbố rất không đều giữa các vùng.

Tính đến tháng 4/2015, có 756 trạmmưa do ngành KTTV quản lý, trongđó có 389 trạm đo thủ công và 367trạm đo tự động. Vì vậy, trong thờigian tới cần bổ sung các trạm đomưa ở khu vực đang có lưới trạmcòn thưa và tập trung nâng cấp cáctrạm đo mưa thủ công thành cáctrạm quan trắc tự động.

So với nhu cầu phát triển kinh tế -xã hội của nước ta hiện nay và đếnnăm 2030, có thể thấy, mạng lướiquan trắc KTTV nhìn chung còn thưavà chưa hợp lý, đặc biệt ở những vùngthường xuyên xảy ra thiên tai nhưbão, lũ, lũ quét.

PHẢI TỰ ĐỘNG HÓA MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC

Theo các quy trình vận hành hồchứa, các quy trình vận hành liên hồchứa, các hồ chứa đều có nhiệm vụquan trắc mưa tại đập, mực nước hồ,mực nước hạ lưu hồ, tuy nhiên mậtđộ lưới trạm đo mưa còn thiếu vàchưa đủ để theo dõi diễn biến mưa,chưa đủ thông tin xác định thời gianxuất hiện dòng chảy lớn nhất đến hồ,gây khó khăn cho công tác vận hànhhồ chứa.

Mặt khác, đối với các hồ chứa ởthượng lưu, trên các sông nhánh,công tác dự báo thủy văn còn gặp mộtsố khó khăn, tồn tại trong khâu quantrắc KTTV. Đó là, các hồ chứa trongkhu vực là hồ chứa vừa và nhỏ, sông

suối ngắn và dốc, trong khi xu thếmưa cục bộ ngày càng phổ biến, thờigian truyền lũ ngắn làm hạn chế chấtlượng cũng như thời gian cảnh báo,dự báo.

Bên cạnh đó, mật độ lưới trạm đomưa, thủy văn trên hầu hết các lưuvực sông nhánh còn rất thưa, đặc biệtlà vùng thượng lưu các hồ chứa. Theothống kê, mật độ lưới trạm đo mưa ởkhu vực miền Trung, Tây Nguyên, trêncác sông nhánh hiện nay khoảng 250-400km2/trạm, chưa đáp ứng yêu cầutính toán dự báo lũ cho phòng chốnglũ ở các lưu vực sông, cũng như vậnhành hiệu quả các hồ chứa.

Vì vậy trong tương lai, ngành KTTVcần mở rộng lưới trạm đo mưa, lũtheo Quyết định 90/QĐ-TTg, ngày12/01/2016 Phê duyệt Quy hoạchmạng lưới quan trắc tài nguyên và môitrường quốc gia giai đoạn 2016-2025,tầm nhìn đến 2030.

Thiết bị quan trắc KTTV cần đượctự động hóa để công tác quan trắcđược chính xác, liên tục, phát hiệnsớm các hiện tượng mưa, lũ bấtthường, cực đoan, có quy mô nhỏ.

Cùng với ngành KTTV, các hồ chứacần xây dựng mạng lưới trạm quantrắc mưa, dòng chảy đầy đủ, phân bốphù hợp trên lưu vực, đảm bảo choviệc giám sát tình hình mưa cũng nhưcung cấp thông tin cho công tác dựbáo dòng chảy về hồ, tình hình lũ tạihạ du �

Quy định trách nhiệm quan trắc KTTV:- Theo Luật KTTV, Trung tâm KTTV Quốc gia chịu trách nhiệm quan trắc mưa lũ thượng lưu, hạ lưu trên

các sông chính.- Điều 12 Nghị định số 72/2007/NĐ-CP ngày 07/5/2007 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, quy

định “Chủ đập phải tổ chức đo đạc, quan trắc hoặc hợp đồng với các đơn vị chuyên ngành thực hiện đođạc quan trắc, thu thập các yếu tố khí tượng, thuỷ văn trên lưu vực hồ chứa”.

- Khoản 2 Điều 9 Nghị định số 112/2008/NĐ-CP ngày 20/10/2008 của Chính phủ về quản lý, bảo vệ,khai thác tổng hợp tài nguyên và môi trường các hồ chứa thủy điện, thủy lợi: “Chủ đập co trach nhiệm thựchiện việc quan trắc, thu thập thông tin, dữ liệu vê KTTV bằng nguồn kinh phí của mình phục vụ yêu cầubảo vệ, quản ly, vâ)n hanh, khai thác hồ chưa theo hương dân của cơ quan quản ly nha nươc về tai nguyênva môi trương và gửi báo cáo kết quả thực hiện hàng năm cho Bộ quản lý chuyên ngành va UBND câp tỉnhliên quan”.

- Khoản 1 Điều 4 Nghị định 38/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ về quy định chi tiết mộtsố điều của Luật KTTV, hồ chứa thủy điện thực hiện việc quan trắc lượng mưa tại đập, mực nước tạithượng lưu và hạ lưu đập; tính toán lưu lượng đến hồ, lưu lượng xả, lưu lượng qua tua bin; dự tính khảnăng gia tăng mực nước hồ theo lưu lượng đến hồ với tần suất ít nhất 4 lần một ngày theo giờ Hà Nội vào01 giờ, 07 giờ, 13 giờ và 19 giờ trong mùa lũ, 2 lần một ngày vào 07 giờ, 19 giờ trong mùa cạn. Trườnghợp vận hành chống lũ, tần suất quan trắc và tính toán tối thiểu một giờ một lần.

Page 22: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

22 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Tin t�c - S� ki�n

Nhiệt điện than vẫn chiếm tỷtrọng lớn trong cơ cấu sản xuấtđiện năng. Vì vậy, giảm tiêu thụ

than nhiên liệu, giảm lượng tro xỉ,giảm phát thải khí nhà kính đồng thờităng hiệu suất của lò đốt mà khôngcần những thay đổi tốn kém về thiết bịcủa nhà máy nhiệt điện là những yêucầu cấp bách hiện nay. Giải pháp màcác nhà khoa học đưa ra là trộn thankhó cháy trong nước với than nhậpkhẩu dễ cháy.

Hiện các nhà máy nhiệt điện thanở Việt Nam đều chỉ sử dụng một loạithan ổn định cho suốt cuộc đời vậnhành của nhà máy và loại than nàyđược chọn mặc định ngay từ khâuthiết kế là than antraxit - một loại thanxấu rất khó cháy. Nếu đem trộn nó vớithan nhập khẩu cùng loại thì không cótrở ngại gì về kỹ thuật nhưng việc trộnvới than khác loại sẽ là vấn đề lớn vìcác nhà máy nhiệt điện là một hệthống thiết bị rất lớn về quy mô, phứctạp về vận hành và sử dụng rất nhiềulượng than tiêu thụ. Hơn nữa, chưa cónhiều nghiên cứu về vấn đề này.

Chính vì vậy, nhóm nghiên cứucủa Hội Khoa học Kỹ thuật Nhiệt ViệtNam mà chủ nhiệm là PGS.TS TrươngDuy Nghĩa - Chủ tịch Hội Khoa học Kỹthuật Nhiệt Việt Nam đã nghiên cứucách trộn than antraxit của Việt Namvới than á bitum của Indonesia - loạithan có chất bốc cao, dễ cháy. Cáchlàm này đem lại lợi ích “bốn trongmột” gồm: giảm chi tiêu của than nộiđịa xấu (như giảm lượng tro), cảithiện quá trình cháy, tăng hiệu suấtcháy và giảm lượng than tiêu thụ. Cụthể, sử dụng quy trình công nghệ

mới, các nhà máy nhiệt điện có thểtăng hiệu suất cháy than từ 2-5% màkhông cần phải cải tạo gì lớn, ngoàiviệc trang bị thêm thiết bị trộn. Cácnhà máy nhiệt điện của Việt Nam cóthể ứng dụng.

Nghiên cứu này đã được thínghiệm thành công ở Công ty cổ phầnNhiệt điện Ninh Bình.

Trong suốt quá trình đốt than trộn,lò hơi vận hành an toàn, ổn định. Việcđiều chỉnh công suất tăng - giảm tải,điều chỉnh thiết bị đều thuận lợi, dễdàng. Hỗn hợp than trộn bắt cháysớm hơn than nội địa, buồng cháy ổnđịnh. Đặc biệt, trong gần 1 năm qua,áp dụng công nghệ này đã giúp nhàmáy tiết kiệm được khoảng 640 tấnthan, tương đương với khoảng 12 tỷđồng. Đó là chưa tính đến lợi ích vềmôi trường do lượng tro xỉ thải ra ítkhi hiệu suất cháy tăng lên.

Đại diện Công ty cổ phần Nhiệtđiện Ninh Bình - cho hay, tỷ lệ trộn 10- 20% than ngoại nhập đã được ghinhận là đem lại chế độ vận hành tốtnhất cho lò hơi của nhà máy nhiệt

điện Ninh Bình, hiệu suất đạt trungbình 84 - 85%. Còn nếu đốt hoàntoàn than nội địa, tỷ lệ này chỉ đạt82%. Bên cạnh đó, hàm lượng NOxtrong khói thải giảm 10 - 15% so vớiđốt hoàn toàn bằng than nội địa.Trong quá trình đốt than trộn khôngxảy ra hiện tượng đóng xỉ, chảy xỉ,sập xỉ. Hệ thống thải xỉ tự động của lòhơi vận hành ổn định. Hệ thống khửbụi tĩnh điện làm việc tốt hơn do đãgiảm được nồng độ bụi đầu vàoxuống dưới định mức.

Hiện tại các nhà máy nhiệt điệncủa Việt Nam đang tiêu thụ trên 30tấn than/năm. Do đó, nếu sử dụngcông nghệ này, hàng năm có thể tiếtkiệm được ít nhất 500.000 tấnthan/năm, tương đương khoảng 850tỷ đồng/năm. Ngoài các lợi ích về kinhtế trên, việc ứng dụng thành côngcông nghệ này trong các nhà máynhiệt điện còn giúp ngành năng lượngxây dựng kế hoạch khai thác và nhậpkhẩu than trong thời gian tới góp phầnđảm bảo an ninh năng lượng cho pháttriển kinh tế �

NHẬT MINH

�T THAN TR�N:

“B�N TRONG M�T” cho nhà máy nhi�t đi�n

Page 23: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

23(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Hiện trạng hệ thống bảovệ máy phát Trị An

Từ khi đưa vào vận hành, máyphát tại Công ty Thủy điện Trị An đượctrang bị hệ thống bảo vệ khối do LiênXô sản xuất từ những năm 1970-1980(trong đó có Bảo vệ chống chạm đấtcuộn dây máy phát ký hiệu theo tiếngNga là 33Γ-1, sau đây gọi tắt là bảovệ cũ). Bảo vệ cũ sử dụng công nghệđiện từ dựa trên các transistor và cácvi mạch điện tử so sánh hai cổng, lắpđặt trên các bản mạch in. Việc đảmbảo hoạt động tin cậy cho bảo vệ nàyđòi hỏi một qui trình hiệu chỉnh vàthay thế linh kiện nghiêm ngặt. Saunăm 2000, nguồn cung cấp các linhkiện ngày càng hạn chế, một số linhkiện không được tiếp tục sản xuấtnữa. Thực tế này dẫn đến hệ thốngbảo vệ cũ không còn đáp ứng các yêucầu vận hành, gây sự cố giả nhiều lần.Trong những năm 2007-2009, Tậpđoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã chophép Công ty Thủy điện Trị An đầu tưthay thế hệ thống bảo vệ máy phátmới sử dụng rơ-le kỹ thuật số 7UM62của hãng Siemens.

1.2. Sự cần thiết phải thựchiện đề tài

Rơ-le 7UM62 là thiết bị bảo vệ hợpbộ máy phát, trong đó chức năng bảovệ chống chạm đất 100% cuộn dâystator được thực hiện trên cơ sở xử lýsóng hài bậc 3. Tuy nhiên, chức năngnày được chế tạo để hoạt động trongdải công suất 10% đến 100% công

suất danh định. Trong tài liệu hướngdẫn vận hành rơ-le nhà sản xuấtkhuyến cáo sử dụng chức năng nàykhi công suất phát từ 40% công suấtdanh định trở lên. Như vậy đối vớimáy phát Trị An (100MW) chức năngbảo vệ chống chạm đất 100% cuộndây stator trong rơ-le 7UM62 chỉ hoạtđộng khi tổ máy phát hữu công từ40MW trở lên, trong khi tổ máy Trị Anphải thường xuyên chạy bù vô công(phát hữu công 0MW) theo yêu cầuđiều độ.

Để có thể đảm bảo chức năng bảovệ chống chạm đất 100% cuộn dâystator hoạt động trong mọi dải côngsuất hữu công, nhà chế tạo khuyếncáo sử dụng giải pháp phát cưỡng bứcsóng hài tần số 20Hz vào máy phátqua biến điện thế công suất 3-45kVA.Tuy nhiên, biến điện áp đang lắp đặtcho tổ máy Trị An là loại 100 VA nênnếu triển khai giải pháp này sẽ phảiđầu tư mua sắm biến điện thế cho 4tổ máy. Mặt khác, giải pháp sử dụngbiến điện thế sẽ làm tăng mức dòngngắn mạch trong thời gian xảy rachạm đất, làm suy giảm tuổi thọ thiếtbị ngay cả khi hệ thống bảo vệ có thểloại bỏ sự cố theo thời gian chỉnh định.

Việc khai thác chức năng bảo vệchống chạm đất 100% cuộn dây stator từ hệ thống bảo vệ cũ gặp phảitrở ngại do thiếu linh kiện thay thếnhư đã trình bày ở trên.

Tình trạng này sẽ dẫn đến nguycơ mất an toàn trong quá trình vậnhành các tổ máy thủy điện Trị An,đòi hỏi phải có các giải pháp kỹthuật bổ sung.

Công ty Thủy điện Trị An đề xuấtgiải pháp khai thác các nguyên lý bảovệ 100% cuộn dây stator máy phátcủa bảo vệ cũ (vốn được thiết kế đồngbộ với hệ thống tua bin - máy phát)và rơ-le 7UM62 kết hợp xử lý sóng hàibậc 3 bằng thiết bị kỹ thuật số.

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ

2.1. Lý thuyết

Xây dựng mô hình tính toánTừ các mục tiêu đã trình bày, theo

đó để nghiên cứu nguyên nhân hìnhthành sóng hài, chúng tôi đi từ Sơ đồVận hành Cơ bản-Base Target Chart ofSystem Operation (BCO). Trong sơ đồnày, mọi chế độ vận hành của máyphát đều được đề cập. Từ đó suy racác yếu tố chung nhất của các chế độ,mục đích là nếu có sóng hài bậc 3 (3rdharmonic) xuất hiện ở điều kiện cơ sởđó thì sẽ xuất hiện ở mọi chế độ. Biểudiễn ở sơ đồ vận hành:(Trang bên)

Từ sơ đồ vận hành cơ bản (BCO),chúng tôi đề xuất mô hình toán và biểudiễn thông qua Hệ Phụ Thuộc Hàm CơSở -(Basic depended Fuction-BDF)

Với F là đại lượng đặc trưng chodòng từ thông cơ sở để thiết lậptrường từ cho không gian máy phát,tập trung nhất ở khe hở không khígiữa rotor và stator.

Nghiên c�u x� lý s� sóng hài bậc 3 ứng dụng bảo vệ chạm đất máy phát điện trongvùng công suất thấpNGUYỄN GIỚICông ty Thủy điện Trị An

Page 24: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

- a là toán tử thể hiện khả năngbiến từ thông F thành thế năng U củadòng điện mà ta hay gọi là Q(VA)

- bo là đại lượng đặc trưng chodòng môi chất nước, nơi đó tích nănglượng ở độ cao, và xả năng lượng vàocánh tua bin bằng chính động năngcủa mình, chi phối bởi trường hấp dẫnvà nó ảnh hưởng tỉ lệ với công suấtthực P(W).

Từ BDF(a), chúng tôi nhận thấyrằng, các dạng sóng hài dù có nănglượng điện thấp cũng sinh từ trườngtừ lực F và nếu là sóng chạy thì chắcchắn phải có sự tham gia của động tửrotor mà biến đặc trưng là bo kết hợpcác tham khảo và lý thuyết máy điệnvề các sóng hài chúng tôi có sơ đồtương đương về sóng hài bậc 3:

Điều quan trọng là khi triển khaisóng chạy của sức từ động F trongkhe hở không khí chúng tôi dẫn xuấtđược tổng các điện áp sóng hài E3rd=0. Với kết quả này chúng tôi suy dẫnđược Phương Trình Đặc Tính - Winding Characteristic Equation(WCE) của sóng hài bậc 3 trải dài theocuộn dây Stator máy phát.

Trong đó e3rd là điện áp sóng hàibậc 3 trên từng đơn vị chiều dài cuộndây stator máy phát. Từ WCE có thểvẽ được đồ thị phân bố biên độ điệnáp theo chiều dài cuộn dây như sau:

Nhờ các kết quả thu được từ BDFvà WCE hình thành lý luận cơ sở chocác nghiên cứu chế tạo hợp bộ Bảo VệRelay. Và định hướng các thử nghiệmsau đó cũng như lý giải các hiện tượngvật lý xung quanh 3rd harmonic. Rõràng là với BDF(a) cho ta thấy rằng tổmáy quay có kích thích là có F và cóngay điện áp sóng hài U3f theo đúngdạng của WCE, giải thích sự thay đổibiên độ nhờ BDF(b), BDF(c), BDF(d).Nghĩa là khi thay đổi công suất thực Pđại lượng tham gia vào độ lớn U3f;Tương tự khi thay đổi Q đại lượngtham gia vào độ lớn U3f.

2.2. Xây dựng giải pháp côngnghệ chế tạo rơle

2.2.1. Mục tiêu

Chế tạo một thiết bị bảo vệ chạmđất trong stator máy phát trên cơ sởkết hợp bảo vệ 7UM62 và khai tháccác nguyên lý bảo vệ 100% cuộn dâystator máy phát của bảo vệ cũ.

Với kỳ vọng là một nghiên cứu ứngdụng, sản phẩm là tiếng nói cuốicùng, nó phải thể hiện trung thực sựnghiên cứu lý thuyết. Nhưng khó cóthể sử dụng các quan hệ toán học củaBDF và WCE, lý do là chúng ta môhình trên hệ thống lý tưởng, trong tínhtoán, chúng tôi chưa đề cập đến cáchđiện cục bộ khác nhau của các vòngdây, cũng như lý tưởng hoá cách bốtrí dây quấn để hình thành nên cácthông số tụ phân bố đều. Nếu đúng làlý tưởng ta chỉ cần lấy hiệu Vneutral -Vterminal và đo lường nó và ra quyếtđịnh. Trong thực tế sự tồn tại U3f lại

xen lẫn với Unf và các loại nhiễu. Khiphân hoạch được U3f thì phải đối diệnvới sự dịch pha và méo dạng tín hiệu.Do đó, bất cứ thiết bị nào cũng xâydựng cho mình hàm toán học tươngứng có xét đến các hiệu ứng vật lý,càng sát với thực tế càng tốt. Mặtkhác, kết quả của công nghệ sau nếumuốn có giá trị phải kế thừa các tinhhoa của dòng thiết bị tương tự. Với ýtưởng này chúng tôi học hỏi nghiêncứu các thiết bị của các nhà sản xuấtlớn như Siemens, Nga với sự hiểu biếtcó giới hạn của mình, chúng tôi hìnhthành bảng so sánh, và chọn các tínhchất nổi trội. (Bảng trang sau).

Trong chín nội dung so sánh ở trênchúng tôi lựa chọn các nội dung cótính năng tốt và đánh dấu bằng các kýhiệu (a), (b), (c), (d). Từ các kết quảtrong báo cáo Khoa học [1] của đề tài,chúng tôi đề xuất Hệ công thức cơ sở- System Basic Formula (SBF). (Côngthức trang sau).

Chúng tôi lựa chọn công thức Ip(t)làm công thức cho bảo vệ của mình vìcác ưu điểm đã trình bày trong báo

24 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

Sơ đồ vận hành

Hình 1: Sơ đồ tương đương

(2.25)

Hình 2 : Dạng đặctuyến sóng hài

Page 25: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

25(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

cáo chính thức. Nhất là khả năngchống nhiễu ngoài có tần số ba lần tầnsố cơ bản; khả năng này chúng tôi đãtiến hành thử nghiệm sau ngày báocáo Xét duyệt nghiệm thu đề tài theoyêu cầu của Hội đồng xét duyệtnghiệm thu (Biên bản số 4112/BB-EVN, 28/10/2013);

2.2.2. Chế tạo rơ-le EVN-TA-G.1

Từ SBF suy ra các linh kiện điệnthích hợp. Việc thiết kế thi công đãđược tính toán từ chọn thiết bị, thửnghiệm từng phần, thử nghiệm tổnghợp, thử nghiệm thực tế đã chứngtỏ khả năng làm việc của Hợp bộnhư ý muốn.

Cuối cùng chúng tôi trình bày bảngtóm tắt các Hợp bộ bảo vệ trong đó cóHợp bộ bảo vệ của chúng tôi (Đượctạm đặt tên là EVN-TA-G.1).

Khác biệt cơ bản của các Bảo vệRelay trên là ở chỗ công thức bảo vệvà có thể tóm tắt như sau:

Rơ-le 7UM622: Giá trị áp rời khỏiđặc tuyến

Rơ-le: So lệch điện áp giữa trungtính và đầu cực máy phát

Rơ-le EVN-TA_G.1: So lệch điểmzero của đặc tuyến điện áp

Mặt trước đã tích hợp thiết bị trongđó, trình bày dưới đây:

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

3.1. Sản xuất rơ-le EVN-TA-G.1

Chúng tôi xây dựng mô hình thínghiệm, chế tạo các khối chức năng

Hình 3 ảnh mô hình thí nghiệm của EVN-TA_G.1:

Mẫu thiết kế

Mặt trước sản phẩm đã lắp vận hành từnăm 2012 đến nay

Hình 4: Rơ-le đang vận hành

Page 26: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

như bộ lọc cách ly cao áp sóng hài bậc3, viết và nạp chương trình trên môhình, cuối cùng là rơ-le bảo vệ chạmđất máy phát EVN-TA-G.1 ra đời đápứng như yêu cầu đề tài. Ngoài ra cònthêm tính năng bảo vệ sống hài bậc 1(50HZ). Rơ-le có các thông số làm việcnhư sau.

Thông số làm việc của rơ-le.(Bảng 1).

3.2. Sai số ngưỡng tác độngnhỏ

Với thế mạnh là kỹ thuật vi xử lýnên sai số giá trị tác động và trị số đặtở ngưỡng 0.1% (Ví dụ: Khi sử dụngkhối xử lý trung tâm CPU S7-300 củahãng Siemens với công suất 1000 lệnhtoán học mất 0.05ms).

3.3. Mức nguồn

Khi điện áp xuống 20 VDC (xuống20%) rơ-le vẫn cho phép làm việc. Khichuyển đổi nguồn thời gian nhỏ hơn1s rơ-le vẫn đảm bảo hoạt động,

Khi điện áp tăng đến 28V (tăng20%) rơ-le vẫn hoạt động ổn định.

3.4. Nguyên lý làm việc củarơ-le (chức năng 3U0) khi cóchạm đất vùng đầu cực máyphát

Rơ-le 1 hoạt động dựa trênnguyên lý so sánh điện áp (Hình 3.4)

Từ điện áp UE tại tam giác hởTV11 đầu cực máy phát, điện áp đượclọc ở tần số 50 Hz ( 45Hz -55Hz).Chuyển đổi từ dạng tương tự ra số kếtquả lưu ở ô nhớ mang địa chỉ tượngtrưng DB2.DBD 20. Tại địa chỉDB2.DBD 0 chọn lựa % cuộn dây bảovệ mặc định là 90%, CPU sẽ so sánhvới giá trị đo lường DB2.DBD 20. NếuUDB2.DBD 20 > UDB2.DBD 0, LED 8trên khối ra của Rơ-le sẽ sáng đồngthời Rơ-le 1 sẽ khép mạch gởi tín hiệuđi tác động bảo vệ.

3.5. Nguyên lý bảo vệ của Rơ-le (ANSI 59NT) chức năngsóng hài bật 3 -vùng trungtính, ở mọi chế độ phát côngsuất

Tín hiệu áp lấy từ biến điện thếtrung tính máy phát và từ cuộn dâytam giác hở của biến điện thế đầucực máy phát được lọc ở tần số balần tần số cơ bản, chuyển đổi sang

26 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

TT Tên thông số Trị số

1 Tần số làm việc 50HZ

2 Trị số tác động của Rơ-le 1 [0-95]% cuộn dây từ đầu cực máy phát

3 Trị số tác động của Rơ-le 2 [60-100]% cuộn dây từ đầu cực máy phát

4 Khoảng điều chỉnh hệ số tác động 0.1 – 45

5 Điện áp vào sóng hài bậc 3 0.2 – 11V

6 Điện áp vào sóng cơ bản 0.2-100V

7 Giao tiếp điện áp mạch ngoài 24V DC, 220 DC

8 Nguồn cung cấp 5W, 24VDC, 220VAC/DC

9 Công suất tín hiệu 0.2W-0.5W

Bảng 1: Thông số cơ bản của rơ-le EVN-TA-G.1

Hình 5: Sơ đồ nguyên lý của rơ-le

Hình 6: Nguyên lý kênh bảo vệ 3U0

Hình 7: Nguyên lý kênh bảo vệ 3f

Page 27: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

27(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

dạng số và được sử dụng tính toán vịtrí chạm đất theo công thức (suy từcông thức 2.25):

Với L: Chiều dài cuộn dây mỗi pha,n: Khoảng cách từ trung tính đếnđiểm chạm đất; 2: là hệ số hãm mặcnhiên trong công thức; e3rd sức điệnđộng tần số ba lần tần số cơ bản trênmỗi đơn vị chiều dài cuộn dây stator;Ue3f sức điện động tần số ba lần tầnsố cơ bản ở cuộn dây tam giác hởTV11; Un3f sức điện động tần số balần tần số cơ bản ở cuộn dây biến điệnthế trung tính máy phát TV13.

Ví dụ: Chạm đất cách trung tính12,5% cuộn dây stator thì L=100%;

4. KẾT QUẢ

4.1. Kết quả đạt được về khoahọc

4.1. 1. Về nguyên lýSau 4 năm làm việc, chứng tỏ

các đề xuất công thức (3.35) phùhợp với thực tế. Nhất là qua các sự

cố Rơ-le EVN-TA-G.1 ghi lại đúngcác hiện tượng giao động điện áp.Trong khi chức năng này của rơ-lekhác tác động nhầm (Ao đã chochuyển chức năng này của 7UM62sang tín hiệu).

4.1.2. Về mặt công nghệ chếtạo

Việc chế tạo rơ-le EVN-TA-G.1 sửdụng các modun như: Nguồn, Vi xử lýs7-300 (Siemens)... đảm bảo độ tincậy về phần cứng.

4.1.3. Thử thách khắc nghiệtĐể đưa rơ-le chính thức vào vận

hành trong hệ thống điện. Chúng tôithực hiện các hạng mục thí nghiệm:

- Thử các tính năng công bố

- Thử các nhiễu loạn điện từ

- Thử nhiệt đới hóa (mức chịu

nhiệt)- Đặc biệt: Thử tổng hợp hoàn tất

(do EVN kết hợp với Khoa Điện ĐHBách khoa TP.HCM tổ chức vào tháng3 năm 2014) đã đánh giá đủ điều kiệnđể vận hành trong Hệ thống điện.

4.2. Kết quả về kinh tế

Chế tạo được EVN-TA-G.1, Công tykhông tốn ngoại tệ để mua rơ-le cùngloại. Công ty sẽ chế tạo cho các kháchhàng khi có yêu cầu.

4.3. Khả năng ứng dụng

Rộng rãi cho các máy phát điệncông suất lớn trung tính không trựctiếp nối đất, có yêu cầu về bảo vệchạm đất trong stator máy phát.

4.4. Về thương mại hóa

Có thể xây dựng thương hiệu sảnphẩm và khách hàng có thể lựa chọncác cấu hình trên cơ sở sản xuất cácmodun chức năng rời nhập ngoại hoặcsản xuất trong Tập đoàn Điện lực ViệtNam.

4.5. Về phát triển

Chúng tôi đang tích hợp vào rơ-lechức năng mới là đo trực tuyến cáchđiện cuộn dây stator máy phát, nhờ sựdịch chuyển điểm Zero của đặc tuyếnsóng hài. Đây là hướng nghiên cứu mớinhưng chưa có sản phẩm thương mại.

5. KẾT LUẬN

Rơ-le EVN-TA-G.1 đã vận hành gần4 năm ổn định tin cậy, nó là nguồnđộng viên để chúng tôi nghiên cứutiếp. Việc sản xuất được rơ-le cũng làminh chứng cho sự phối hợp tốt, hiệuquả của Nhà máy Thủy điện Trị An vàTập đoàn nhất là Ban Khoa học côngnghệ và môi trường �

TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH[1] Báo cáo khoa học đề tài “Nghiên cứu xử lý số sóng hài bậc 3 ứng dụng bảo vệ chạm đất máy phát điện trong vùng công xuất thập”,

2013, Nguyễn Giới, EVN xuất bản.

Hình 8: Kết quả thử nhiễu loạn

+ Thí nghiệm theo mạch giả lập

Ngày nhận bài: 10/02/2017Ngày chấp nhận đăng bài: 25/02/2017

TTGiá trị áp nhiễu150 HZ, phát từmáy phát xung

Quy đổi về thứnhất (mạng

220KV)

Điện áp sauchương trình lọcnhiễu TV11-TV13

Điện áp ghi nhânchương trình tính

toán TV13

Hệ số tính toán: hệ số bảo vệ

k=(TV11-TV13)/TV13

1 3V 6.6 KV 0.048 V 3.233644V 0.0

2 5V 11 KV 0.048 V 5.623832V 0.0

3 7,5V 15.4 KV 0.048 V 8.006165V 0.0

4 8V 6.6 KV 0.048 V 8.094299V 0.0

Page 28: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

1. THÔNG TIN CHUNGPhytase là enzyme phân giải

acid phytic, thành phần dự trữphospho chính ở thực vật. Việc bổsung phytase vào thức ăn làmtăng hiệu quả sử dụng phosphocủa vật nuôi, giảm lượng phosphobài tiết trong phân. Phytase đangđược ứng dụng rộng rãi ở ViệtNam và với nguồn cung phụthuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.Phytase cho chăn nuôi phải đảmbảo một số yêu cầu kỹ thuật như:(i) có hoạt tính cao; (ii) bền nhiệttrong quá trình ép viên; (iii) hoạtđộng ở pH thấp của dịch dạ dàyđộng vật; và (iv) bền với pepsin,enzyme thủy phân protein chủchốt trong dạ dày. Tại Việt Namđã có một số nghiên cứu sản xuấtphytase phục vụ chăn nuôi, tuynhiên chưa có enzyme nào đápứng đồng thời tất cả các tiêu chíkể trên. Đề tài được thực hiện từ1/2010 đến 6/2012 theo hợpđồng mã số ĐT.05.10/CNSHCBvới tổng kinh phí 2.700 triệu đồng.

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ

Đề tài được thực hiện nhằmtạo chủng nấm men tái tổ hợp có

khả năng sinh phytase hoạt lựccao, đáp ứng các yêu cầu kỹthuật của enzyme chăn nuôi vàxây dựng được quy trình kỹ thuậtsản xuất enzyme.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

3.1. Kết quả đạt được vềkhoa học và công nghệ

Để tìm kiếm nguồn gen chosản xuất enzyme tái tổ hợp, khảnăng sinh phytase của 24 chủngnấm mốc trong sưu tập giốngViện Công nghiệp Thực phẩmđược sàng lọc, đánh giá. Hầuhết các chủng đều có khả năngsinh phytase, tuy nhiên hoạt lựccủa chủng nguyên bản rất thấp,chỉ đạt dưới 0.2 IU/ml. Trình tựgen mã hóa phytase của 16chủng thuộc chi Aspergillusđược giải trình tự và dự đoánđặc tính. Phytase của chủngnguyên bản được kiểm tra độbền nhiệt và lựa chọn được 03chủng phục vụ nghiên cứu biểuhiện. Phytase từ 3 chủng tái tổhợp và 2 enzyme thương phẩmlà TQ-38H-1 (Trung Quốc),Novozymes (Đan Mạch) đượcthử nghiệm độ bền nhiệt và sosánh với phytase từ nghiên cứutrước [2]. Kết quả kiểm tra hoạttính cho thấy, enzyme phytase

thu nhận được bền nhiệt hơnenzyme trước đây cũng nhưenzyme thương phẩm của TrungQuốc và tương đương vớienzyme của Novozymes.

Nhằm nâng cao hơn nữa tínhbền nhiệt, trình tự acid amin củaphytase được cải biến thông quathay đổi trình tự gen mã hóa. Nộidung cải biến được thực hiệndựa trên công bố của Zhang et.al. [3]. Gen phytase tương đốibền nhiệt của A. nigerCNTP 5131(P12) được sử dụng làm gen gốc.Các vị trí aminoacid số 58, 65,191, 271 được thay thế bằngGlutamic acid (E58), Serine(S65), Arginine (R191), Arginine(R271) sử dụng Mega-PCR.Plasmid sau đột biến đượcbiến nạp vào P. pastoris X33.Phytase sau cải biến bền nhiệthơn so với enzyme gốc. Ở 800Cvà 1000C enzyme cải biến giữđược 85% và 61% hoạt tính,trong khi đó giá trị này củaenzyme gốc là 66% và 44%.

Dựa trên nền môi trườngFM22 [1] phytase tái tổ hợp đượcsản xuất ở quy mô thiết bị lênmen 5 lít và 300 lít. Quá trình lênmen diễn ra trong 96 giờ vớilượng sinh khối ướt đạt 0.34 g/mlvà hoạt tính phytase đạt 1000-1200 IU/ml (Hình 1).

Nghiên c�u & Tri�n khaiNghiên c�u & Tri�n khai

KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)28

NGHIÊN CỨU CÔNG NGHỆ

SẢN XUẤT ENZYME PHYTASE tái tổ hợp từ nấm menĐINH THỊ MỸ HẰNG, NGÔ THANH XUÂN, TRẦN THỊ THANH TÂM,ĐẶNG KIM ANH, HÀN THU HƯƠNG, VŨ NGUYÊN THÀNHViện Công nghiệp Thực phẩm

Page 29: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

So với chủng gốc ban đầu có hoạtlực enzyme nhỏ hơn 0.2 IU/ml, chủngtái tổ hợp đã tăng hiệu suất sinh tổnghợp enzyme lên trên 5000 lần. Ngoài

đặc tính bền nhiệt, enzyme tái tổ hợphoạt động tốt ở môi trường pH thấp(pH 2.5) và bền với pepsin. Dựa trênkết quả thực nghiệm về chủng giống,

điều kiện lên men, thu hồi và định dạngsản phẩm, quy trình công nghệ sảnxuất phytase tái tổ hợp được đề xuất.

3.2. Kết quả về kinh tế xã hội

Kết quả thử nghiệm cho thấyenzyme tái tổ hợp giúp tăng năng suấtvật nuôi và giảm chi phí thức ăn. Cụthể, phytase tái tổ hợp giúp cải thiệntăng trọng 7.9%, giảm tiêu tốn thức ăn20.6% trên gà. Trên lợn, phytase tái tổhợp giúp cải thiện tăng trọng 9.6% vàgiảm tiêu tốn thức ăn 6.0%. Chi phítrực tiếp cho sản xuất cho 1 tấn phytasephục vụ chăn nuôi với hoạt tính 5000IU/kg là 42 triệu đồng.

3.3. Khả năng ứng dụng

Sản xuất enzyme tái tổ hợp thuộccông nghệ cao nên chủ yếu vẫn phảithực hiện tại cơ sở có đủ điều kiện vềtrang thiết bị chuyên dụng với vốn đầutư lớn nên việc chuyển giao công nghệtại thời điểm này chưa thực sự phùhợp. Nhu cầu thị trường về phytase tạiViệt Nam là rất lớn, do vậy thành côngcủa đề tài sẽ góp phần hiện thực hóahướng sản xuất enzyme công nghiệptại Việt Nam trong thời gian tới.

4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Bằng việc khai thác đa dạngnguồn gen vi sinh vật tại Việt Nam,đề tài đã tạo được chủng giống sinhenzyme phytase tái tổ hợp đáp ứngyêu cầu chăn nuôi. Nhóm đề tài đềnghị được chuyển nghiên cứu sangpha xây dựng dự án sản xuất để cóthể đưa công nghệ vào thực tiễncuộc sống �

Nghiên c�u & Tri�n khaiNghiên c�u & Tri�n khai

(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 29

Ngày nhận bài: 20/02/2017Ngày chấp nhận đăng bài: 10/03/2017

TÀI LIỆU THAM KHẢO[1] Cregg J M (2007) Pichia Protocols - Methods in Molecular Biology, vol. 389, 268 p.Humana Press.[2] Ngo Thanh Xuan, Mai Thi Hang, Vu Nguyen Thanh (2009) Cloning and over expression of an Aspergillus niger XP phytase gene (phyA) in

Pichia pastoris. World Academy of Science, Engineering and Technology, 56: 750-753.[3] Zhang W, Mullaney E J, Lei X G (2007) Adopting selected hydrogen bonding and ionic interactions from Aspergillus fumigatus phytase

structure improves the thermostability of Aspergillus niger PhyA phytase. Appl Environ Microbiol, 73: 3069-3076.

Hình 1. Động học quá trình lên men phytase tái tổ hợp của chủng P. pastoris CNTP9056 trên môi trường FM22 sử dụng thiết bị lên men 5 lít.

Hình 2. Hình thái tế bào của chủng Aspergillus niger CNTP 5033 (hình trái)cung cấp gen mã hóa phytase và vật chủ Pichia pastoris CNTP 9056 biểu hiệnphytase tái tổ hợp (hình phải).

Page 30: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

30 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

1. THÔNG TIN CHUNGGiấy bảo an là sản phẩm giấy

đặc biệt mà trong quá trình sảnxuất cần áp dụng một số kỹ thuậttinh xảo nhằm tạo ra các hình mờtrên giấy nhờ sự khác biệt về độdày, độ đục của vật liệu tạo giấyvà sợi bảo mật. Giấy bảo an rấtkhó làm giả và được sử dụng rộngrãi trong đời sống hàng ngày dướidạng các loại giấy có giá trị caonhư giấy in tiền, giấy in séc, tráiphiếu, hộ chiếu… hoặc các loạigiấy phục vụ công tác bảo mật.Tuy nhiên, sản lượng và chấtlượng giấy này sản xuất trong

nước chưa đáp ứng đủ nhu cầutiêu dùng, hàng năm vẫn phảinhập khẩu một lượng lớn sảnphẩm giấy này với giá thành rấtcao. Do đó khi các sản phẩm bảoan được nghiên cứu và sản xuấttrong nước sẽ chiếm ưu thế cạnhtranh với các sản phẩm cùng loạitrên thị trường.

Dự án “Hoàn thiện công nghệ,thiết bị sản xuất giấy bảo an” đượcđề xuất triển khai sản xuất thửnghiệm năm 2011 dựa trên kết quảcủa đề tài nghiên cứu và phát triểncông nghệ (R&D) năm 2003 doViện Công nghiệp Giấy và

Xenluylo thực hiện nhiệm vụ KHCNdo Bộ Công Thương giao. Dự ánđược thực hiện từ tháng 01/2012đến tháng 12/2013, với kinh phíthực hiện là 5.000 triệu đồng, trongđó từ ngân sách sự nghiệp khoahọc là 1.500 triệu đồng và từ cácnguồn khác là 3.500 triệu đồng.

Mục tiêu chủ yếu của dự án làhoàn thiện công nghệ và thiết bịdùng để sản xuất giấy bảo an,giấy in hóa đơn tài chính với côngsuất 30 tấn/tháng. Giấy sản xuấtra đạt tiêu chuẩn TCVN 6886:2001và các yêu cầu về bảo mật, chốnglàm giả.

Hoàn thiện công nghệ, thiết bị

SẢN XUẤT GIẤY BẢO ANThS. ĐỖ THANH TÚViện Công nghiệp Giấy và Xenluylô

Ảnh mạng tĩnh chất minh họa

Page 31: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

31(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ

Dự án đã nghiên cứu hoàn thiệncông nghệ sản xuất giấy bảo an, giấyin hóa đơn tài chính (bao gồm nghiêncứu ảnh hưởng của các yếu tố côngnghệ: độ nghiền của bột giấy, tỷ lệphối trộn các loại bột giấy, ảnh hưởngcủa vị trí lô Dandy đến chất lượng hìnhbóng nước, sợi bảo mật). Đã cải tạo,hoàn thiện dây chuyền công nghệ sảnxuất giấy bảo an, giấy in hóa đơn tàichính công suất 30 tấn/tháng (baogồm thiết kế và chế tạo lô in hìnhbóng nước, cải tạo và hoàn thiện hệthống máy xeo dài (hệ thống hơi, cáccặp ép, hệ thống chuyền động…)nhằm đảm bảo chất lượng giấy và độrõ nét hình in bóng nước). Trong thờigian thực hiện, dự án đã sản xuất vàtiêu thụ được 75,0 tấn giấy bảo an,75,0 tấn giấy in hóa đơn tài chính đikèm với quảng bá, thương mại hóa vàmở rộng thị trường tiêu thụ. Bên cạnhđó, thông qua quá trình thực hiện, dựán đã đào tạo được đội ngũ cán bộ kĩthuật nắm vững công nghệ của dự án,đội ngũ công nhân có khả năng vậnhành thành thạo quy trình sản xuấtgiấy bảo an, giấy in hóa đơn tài chính,ngân hàng đạt tiêu chuẩn TCVN

6886:2001 và đáp ứng các yêu cầu vềbảo mật và chống làm giả của BộCông an. Trong đó đào tạo 02 cán bộcông nghệ, 16 công nhân vận hànhtốt dây chuyền xeo giấy có chất lượngổn định.

3. KẾT QUẢ

3.1. Kết quả đạt được về khoahọc và công nghệ

Dự án nghiên cứu đã hoàn thiệncông nghệ sản xuất giấy bảo mật,giấy in hóa đơn tài chính đạt chấtlượng cao và ổn định. Kết quả nghiêncứu và sản xuất thử nghiệm cho phéprút ra quy trình công nghệ sản xuấtgiấy bảo mật, giấy in hóa đơn tàichính được áp dụng trong sản xuấtthử nghiệm với nguyên liệu 90% bộtBHKP và 10% bột BSKP, độ nghiềnbột 55 ÷ 600SR, phụ gia 10% CaCO3,1% tinh bột cation, 1,0% AKD. Vị trílô Dandy đặt sau hòm hút chân không2 trên lưới. Máy xeo dài được sử dụngcó các thông số: tốc độ 25-30 m/ph,khổ giấy 640 mm, xeo giấy địnhlượng 50 ÷ 60 g/m2.

3.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

Dự án đã đem lại lợi ích kinh tế vềnhiều mặt như hạn chế nhập khẩu,tiết kiệm ngoại tệ, tăng cường khả

năng bảo mật cho tài liệu và hàng hóatrong nước, thúc đẩy tăng trưởng sảnxuất và tiêu thụ hàng hóa trong nướccũng như nâng cao tay nghề cho độingũ cán bộ nghiên cứu, kỹ thuật viên,công nhân vận hành nhờ quá trìnhhoàn thiện công nghệ và thiết bị sảnxuất thử nghiệm.

Sản phẩm của dự án đã trở thànhsản phẩm chủ lực, độc quyền củaViện và mang lại hiệu quả khá caocho đơn vị.

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa kết quả

Trong thời gian thực hiện, dự ánđã sản xuất và tiêu thụ được 75,0 tấngiấy bảo an, 75,0 tấn giấy in hóa đơntài chính.

Kết quả của dự án đã được chuyểngiao và ứng dụng cho Trung tâm sảnxuất thực nghiệm của Viện. Sản phẩmgiấy bảo mật, giấy in hóa đơn tàichính đã trở thành một trong các sảnphẩm chủ lực, độc quyền của Viện.Doanh thu hàng năm của các mặthàng này đạt trên 3.500 triệu đồng.

4. KẾT LUẬNSản phẩm giấy bảo mật, giấy in

hóa đơn tài chính của dự án là mộttrong những sản phẩm tiêu biểu củaViện Công nghiệp Giấy và Xenluylôtrong những năm đầu hoạt động theomô hình mới, thể hiện sự nỗ lực củađơn vị, tận dụng mọi nguồn kinh phíhỗ trợ KHCN của các cơ quan quản lý,nhằm từng bước phát triển, ứng dụngcác kết quả nghiên cứu vào thực tiễnsản xuất, thương mại hóa sản phẩm,góp phần làm tăng thu nhập cho cánbộ CNVC của Viện.

Nhìn chung, thị trường tiêu thụgiấy bảo an, giấy in hóa đơn tài chínhcòn rất nhiều tiềm năng. Tuy nhiên, đểsản phẩm giấy của dự án có thể xâmnhập thị trường thì ngoài việc thúc đẩycác hình thức tiếp thị quảng cáo và cácchiến lược tiêu thụ sản phẩm khácnhau thì sự ủng hộ của các đơn vị sửdụng giấy cũng như sự hỗ trợ của cáccơ quan quản lý là rất cần thiết �

Ngày nhận bài: 13/02/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

01/03/2017

Ảnh mang tĩnh chất minh họa

Page 32: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

32 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

1. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Bảo vệ kim loại khỏi ăn mòn nhằmmục đích kéo dài tuổi thọ của côngtrình và thiết bị đóng vai trò rất quantrọng trong các ngành công nghiệp.Trong các phương pháp bảo vệ chốngăn mòn, phương pháp bảo vệ catotbằng anot hy sinh là một trong nhữngphương pháp chống ăn mòn hiệu quả,dễ thi công và lắp đặt. Anot hy sinh làmột tổ hợp vật liệu kim loại có điệnthế âm hơn so với vật liệu cần bảo vệ.Để chống ăn mòn, anot hy sinh đượcnối trực tiếp với thiết bị, công trìnhnhư Hình 1.

Do cơ chế tự hòa tan để bảo vệcho các công trình biển nên khốilượng anot hy sinh sử dụng là khálớn. Ngoài lượng anot lắp đặt cho cáccông trình mới, còn một lượng anotkhông nhỏ dùng để bổ sung và thaythế cho các anot hy sinh bị hòa tanvà mất mát trong thời gian sử dụng.Hiện nay, toàn bộ các sản phẩm anothy sinh được sử dụng trong ngànhdầu khí đều được nhập ngoại với giáthành cao.

Trước nhu cầu thực tế, với mụctiêu cung cấp cho thị trường nhữngsản phẩm anot có chất lượng tốt từngbước thay thế sản phẩm anot nhập

ngoại, Viện Dầu khí Việt Nam đã tiếnhành triển khai thực hiện đề tàiNghiên cứu, hoàn thiện quy trình chếtạo sản phẩm anot hy sinh hợp kimnhôm đạt tiêu chuẩn chất lượng quốctế theo hai giai đoạn.

- Giai đoạn 1: Hoàn thiện côngnghệ sản xuất anot hy sinh nhômdùng để chống ăn mòn cho các thiếtbị, công trình trong công nghiệp dầukhí và các ngành công nghiệp khác.(Nguồn kinh phí từ Quỹ nghiên cứukhoa học của Viện Dầu khí Việt Nam,thời gian thực hiện: 12 tháng)

- Giai đoạn 2: Chế tạo sản phẩmanot hy sinh nhôm và tiến hành kiểmđịnh chất lượng quốc tế. (Nguồn kinhphí từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam,thời gian thực hiện: 12 tháng)

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ:

Mục tiêu nghiên cứu là tập trungxây dựng và hoàn thiện quy trìnhcông nghệ chế tạo anot hy sinh đểđảm bảo độ đồng đều về tính năngcủa anot hy sinh nhôm và chế tạođược anot hy sinh nhôm đạt tiêuchuẩn chất lượng quốc tế và đáp ứngyêu cầu của người sử dụng qua thửnghiệm tại hiện trường.

Với những mục tiêu đặt ra nêutrên, trong giai đoạn 1, nhóm nghiêncứu đã khảo sát ảnh hưởng của cáccấu tử thành phần đến chất lượng củaanot hy sinh, xác định được thànhphần anot nhôm tối ưu và thành phầncác nguyên tố phụ gia có kích thướcnano; khảo sát chế độ nấu luyện, ủnhiệt… ở quy mô thử nghiệm theo mẻ

NGHIÊN CỨU, PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG

SẢN PHẨM ANOT HY SINH chống ăn mòn cho các công trình dầu khí

PHAN CÔNG THÀNH, NGUYỄN THỊ LÊ HIỀN VÀ CÁC CỘNG SỰViện Dầu khí Việt Nam

Hình 1: Mô phỏng bảo vệ công trìnhbằng thép anot hy sinh.

Page 33: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

33(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

nhỏ, bước đầu xây dựng quy trình chếtạo anot hy sinh.

Giai đoạn 2 nhóm nghiên cứu đãtiến hành khảo sát, cập nhật nhu cầusử dụng anot hy sinh nhôm trong vàngoài ngành dầu khí; khảo sát cácthông số ảnh hưởng đến chất lượngvà độ đồng nhất của anot hy sinh;hoàn thiện quy trình chế tạo anot hysinh nhôm; chế tạo anot hy sinh loại25 kg để đánh giá chất lượng và độđồng nhất của anot. Đồng thời, 2 anotchế tạo được gửi đi kiểm định chấtlượng sản phẩm quốc tế tại tổ chứcDet Norske Veritas (DNV). Ngoài ra,các anot chế tạo được cũng được tiếnhành thử nghiệm hiện trường tại Liêndoanh Việt Nga Vietsovpetro để khằngđịnh chất lượng thực tế.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

3.1. Kết quả đạt được về khoahọc và công nghệ

Đề tài đã nghiên cứu một cách hệthống và cơ bản ảnh hưởng của thànhphần anot hy sinh nhôm với các loạiphụ gia khác nhau lên tính chất điệnhoá, khả năng hoạt động bảo vệ vàhiệu quả bảo vệ của anot nhôm cảitiến. Kết quả cho thấy thành phầnanot nhôm và quy trình chế tạo anotnhôm đã được tối ưu hoá. Anot nhômđược chế tạo (như Hình 2) theo quytrình cải tiến có độ ổn định cao, có khảnăng hòa tan tốt, có dung lượng điệnhoá cao, có điện thế làm việc đủ âmvà ổn định.

Các mẫu anot hy sinh nhôm đãđược Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩnĐo lường Chất lượng Việt Nam đánhgiá và kết luận đạt kết quả tốt, điệnthế làm việc, dung lượng điện hóađều thỏa mãn và vượt các chỉ tiêu đềra trong tiêu chuẩn TCVN 5741, cóchất lượng tương đương với sảnphẩm nhập ngoại

Các kết quả đánh giá chất lượngcủa DNV (Det Norske Veritas - tổchức quốc tế về kiểm định, có kinhnghiệm lâu năm trong việc đánh giáchất lượng anot) cho 02 anot doViện Dầu khí Việt Nam sản xuất chophép khẳng định anot của Viện Dầukhí Việt Nam có chất lượng tốt, đạttiêu chuẩn DNV RP-B401. Đây là sảnphẩm anot hy sinh đầu tiên ở ViệtNam gửi đi kiểm định chất lượngquốc tế và được xác nhận đạt tiêu chuẩn.

Ngoài ra, để khẳng định hiệu quảbảo vệ chống ăn mòn của anot hysinh chế tạo được khi áp dụng vàothực tế, sản phẩm anot hy sinh đãđược thử nghiệm hiện trường tại Liêndoanh Việt Nga Vietsovpetro cho kếtquả rất tốt, khẳng định anot hy sinhdo Viện Dầu khí Việt Nam sản xuấtbảo vệ an toàn cho đường ống, côngtrình biển.

3.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

Cùng với việc nghiên cứu sản xuấtra sản phẩm có chất lượng tươngđương sản phẩm nhập ngoại, đề tàicũng nghiên cứu nhu cầu sử dụng

anot hy sinh trong và ngoài nước,hướng tiếp cận sản phẩm đầu ra; gắnvới nhu cầu thực tiễn. Do đó, đề tàiđảm bảo tính ứng dụng thực tế, tínhkhả thi và tính hiệu quả cao.

Về mặt kinh tế, trên cơ sở tínhtoán sơ bộ đơn giá sản xuất anot vớiquy mô sản xuất công nghiệp hoặcbán công nghiệp, giá thành sản phẩmanot hy sinh nhôm do Viện Dầu khísản xuất có giá thành thấp hơn sảnphẩm cùng loại nhập khẩu. Do đó sảnphẩm hoàn toàn có khả năng thaythế sản phẩm nhập ngoại, mang lạihiệu quả kinh tế cao.

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa kết quả

Đây là nghiên cứu khoa học cótính ứng dụng cao, sản phẩm có thểáp dụng rộng rãi trong các ngànhcông nghiệp nhằm nâng cao tuổi thọcác kết cấu thép của công trình, đặcbiệt là các công trình nằm trong vùngcó môi trường khắc nghiệt như tronglĩnh vực Dầu khí, ngành kinh tế mũinhọn của cả nước.

Với chất lượng anot hy sinh doViện Dầu khí nghiên cứu và cải tiếnđã được công nhận với chất lượngQuốc tế DNV, đó là cơ sở ban đầu vàtiềm năng để có thể phát triển sảnxuất anot hy sinh nhôm trên quy môthương mại. Chứng chỉ chất lượngsản phẩm Quốc tế cũng là cơ sở đểsản phẩm có thể cạnh tranh, thay thếcác sản phẩm nhập ngoại và tiến tớixuất khẩu sang thị trường quốc tế.Đó là triển vọng cho kết quả nghiêncứu và triển khai công nghệ củanhóm Đề tài.

Sản phẩm nghiên cứu của đề tàicũng đã được thương mại hóa bằnghợp đồng cung cấp sản phẩm anothy sinh “Chế tạo, cung cấp anotvòng xuyến hợp kim Al-Zn-In chođường ống đầu vào H5 thuộc dự ánphát triển mỏ TGT” cho một đơn vịtrong ngành Dầu khí (Hình 3). Cácanot hy sinh do Viện Dầu khí sảnxuất ra đều đáp ứng tiêu chuẩn chấtlượng trong và ngoài nước và thỏamãn mọi yêu cầu khắt khe của chủđầu tư dự án về chất lượng, tiến độ.Hợp đồng được thực hiện trong quátrình triển khai đề tài là một minhchứng cho chất lượng và hiệu quảHình 2: Anot hy sinh loại 25kg do Viện Dầu khí chế tạo

Page 34: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

34 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

kinh tế của anot hy sinh do ViệnDầu khí sản xuất.

Như vậy, có thể thấy khả năngphát triển, ứng dụng và thương mạihóa kết quả của Đề tài là hoàn toànkhả thi. Quy trình công nghệ sản xuấtanot hy sinh phù hợp với nhiều loạihình sản xuất từ quy mô nhỏ đến quymô vừa. Việc sản xuất anot hy sinhdễ dàng thay đổi kích cỡ theo yêucầu các loại công trình khác nhau,không cần thêm máy móc mới, giáthành rẻ hơn nhập ngoại, không gâyô nhiễm môi trường, không đòi hỏimặt bằng sản xuất lớn.

4. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

Đề tài đã xây dựng được quytrình sản xuất ổn định, cho phép chếtạo anot hy sinh chất lượng caotương đương với sản phẩm nhậpngoại và đạt chứng chỉ chất lượngquốc tế do DNV cấp.

Hiện nay trong phạm vi sản xuấtthử nghiệm với khối lượng hạn chếvà nhà xưởng, thiết bị chưa đượctrang bị đầy đủ nên giá thành sảnphẩm chưa thật cạnh tranh, nhưngkhi đi vào sản xuất với quy mô côngnghiệp, các nguyên vật liệu chính sẽ

được thay thế một phần bằngnguyên liệu trong nước hoặc nhậpkhẩu trực tiếp với khối lượng lớn,chắc chắn giá thành sản phẩm sẽgiảm và cạnh tranh với sản phẩmnhập ngoại.

Để phát triển sản phẩm, nâng caokhả năng cạnh tranh của sản phẩmanot hy sinh cần có sự hỗ trợ và ủnghộ của các cơ quan chủ quản, BộCông Thương về chủ trương phát huynội lực, sử dụng các sản phẩm trongnước để sản phẩm anot hy sinh mangthương hiệu Viện Dầu khí sẽ nhanhchóng đến được các công trình trongvà ngoài ngành �

Anot hy sinh được lắp đặt bảo vệ chống ăn mòn cho đường ống ngầm dưới biểnHình 3. Anot hy sinh do Viện Dầu khí chế tạo áp dụng thực tế

Sản xuất anot hy sinh dạng vành khuyên

Ngày nhận bài: 13/02/2016Ngày chấp nhận đăng bài: 5/03/2016

Page 35: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

35(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

Đề tài này là một đóng gópnhỏ để thực hiện “ViệnNghiên cứu Điện tử, Tinhọc, Tự động hóa (Bộ Công

thương) đã nghiên cứu thiết kế và xâydựng thành công một hệ thống quantrắc, cung cấp số liệu về lưu lượng,lượng mưa và mực nước một cáchchính xác, kịp thời hỗ trợ công tácđiều tiết an toàn hồ chứa Thủy điệnHòa Bình; góp phần nâng cấp, hiệnđại hóa mạng lưới quan trắc khí tượngthuỷ văn quốc gia.

1. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ

- Mục tiêu: Thiết kế, tích hợp đưavào sử dụng thử nghiệm 01 hệ thốngtự động quan trắc, cung cấp số liệu vềlưu lượng (01 bộ đo lưu lượng), lượngmưa (10 bộ đo lượng mưa) và 01 bộđo mực nước một cách chính xác,bước đầu hỗ trợ công tác dự báo đểđiều tiết an toàn hồ chứa Thủy điệnHòa Bình.

- Các nội dung nghiên cứu, ứngdụng KHCN đã thực hiện:

+ Khảo sát hiện trạng một số trạmthủy văn thuộc Đài Khí tượng thủy vănkhu vực Tây Bắc và Đài Đồng bằngBắc bộ, khảo sát công trình thủy điệntrên sông Đà để thu thập các yêu cầuứng dụng thực tế, nghiên cứu thamkhảo các thiết bị và hệ thống tương tựcủa nước ngoài; thu thập, phân tích

các yêu cầu và khả năng áp dụng thựctế tại Việt Nam phục vụ thiết kế, chếtạo sản phẩm.

+ Nghiên cứu, thiết kế chế tạothiết bị đo lưu lượng dòng chảy(ADCP)

+ Chế tạo, tích hợp trạm đo mưavà đo mức tự động

+ Thiết kế, tích hợp hệ thống quantrắc lưu lượng dòng chảy và lượngmưa hỗ trợ điều tiết an toàn hệ thốnghồ chứa sông Đà

+ Lắp đặt, hiệu chỉnh và thửnghiệm tổng thể toàn bộ hệ thống

+ Hoàn thiện thiết kế, viết báocáo tổng kết, đánh giá và nghiệmthu các cấp.

2. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

2.1. Kết quả đạt được vềKHCN

2.1.1. Sản phẩm dạng I:Sản phẩm 1: Thiết bị đo ADCP

đảm bảo các chỉ tiêu tương đương vớicác mẫu thiết bị của RD Instruments,Sontek, LinkQuest. Riêng độ chính xáccủa thiết bị đo ADCP, bước đầu đề tàiđặt ra độ chính xác thấp hơn so vớicác thiết bị đo ADCP tốt nhất (từ0,25% đến 1,25%). Thiết bị đo đảmbảo hoạt động ổn định và tốt trongmôi trường nước, kết cấu dễ lắp đặt,có giao diện thân thiện, dễ cài đặt và

NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO

HỆ THỐNG QUAN TRẮC lưu lượng dòng chảy và lượng mưa hỗ trợ điều tiết an toàn hệ thống hồ chứa nước sông ĐàTRẦN VĂN TUẤNTrung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống - Viện nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa

Hình 1: Thiết kế tổng thể hệ thống

Page 36: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

có các công cụ ứng dụng kiểm tra vàhiệu chỉnh thiết bị.

Sản phẩm 2: Hệ thống đo quantrắc cung cấp số liệu chính xác và kịpthời hỗ trợ công tác điều tiết an toànhồ chứa.

- Tính năng và đặc tính kỹ thuậttương đương các mẫu thiết bị củanước ngoài: Vaisala, IQuest,…

- Thiết bị hoạt động tốt trong cácmôi trường thời tiết, liên lạc được duytrì liên tục qua mạng thông tin di độnghiện có hoặc qua sóng UHF/VHF theocác cấu hình điểm điểm hoặc đachặng, thiết bị hoạt động ít đòi hỏi bảotrì thường xuyên, tiêu tốn ít nănglượng.

- Các trạm DRS01 có thể lắp đặttại các khu vực không có cơ sở hạtầng thông tin, điện lưới, trên mặt đấthoặc phao nổi mặt nước.

Phần mềm các trạm có tính quảntrị linh họat với các chế độ cài đặt hoạtđộng từ xa, tại chỗ, cảnh báo và cócác chế độ tiết kiệm năng lượng,…

Trạm đo mưa và trạm đo mựcnước tự động, có các tính năng kỹthuật chính như:

• Tính năng đo lườngĐo mưa: Đường kính miệng hứng:

200 mm; Độ phân giải: 0,1 mm; Độchính xác : ±4%.

Đo mực nước: Độ chính xác: ±2cm; Độ phân giải: 1 cm.

• Tính năng phần cứng- Hiển thị: màn hình LCD đơn sắc- Lưu trữ số liệu: bộ nhớ MMC

512Mb- Truyền tin: hỗ trợ GPRS/SMS,

MODBUS, UHF- Hỗ trợ truyền tin dự phòng- Thời gian hoạt động bằng pin

mặt trời: 14 ngày- Nguồn điện: 12VDC hoặc tấm pin

năng lượng mặt trời.

• Tính năng phần mềm- Hỗ trợ cấu hình tại chỗ- Hỗ trợ cấu hình từ xa- Hỗ trợ hiệu chỉnh tham số đầu đo

và AI- Gửi tin báo tự động- Chức năng datalog- Tiết kiệm năng lượng.• Tính năng thiết bị- Chống sét: cấp 2- Công suất tiêu thụ: 0,3W- Vỏ thiết bị: đạt tiêu chuẩn IP67.2.1.2. Sản phẩm dạng II:Sản phẩm 1: Bộ tài liệu khảo sát và

thiết kế thiết bị đo lưu lượng dòng chảysông. Bản thiết kế sản phẩm được xâydựng dựa trên các nguyên lý chung vànhững phân tích đề xuất của các tácgiả có những ưu điểm hơn so với mộtsố phương án khác. Thiết kế phải phùhợp yêu cầu, có tính mở, tính khả thi vàmang tính kinh tế cao.

Sản phẩm 2: Bộ phần mềm thunhận kết quả và kiết xuất dữ liệu thuđược cung cấp cho hệ thống điều hànhvà quản lý hồ thủy điện sông Đà. Cácgói phần mềm ứng dụng phải đảm bảođáp ứng nhu cầu thực tế, có tính mở,tin cậy và thân thiện cho người dùng.

36 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

Hình 2: Thiết bị đo lưu lượng dòng chảy ADCP

Góc mở chùm tia âm thanh Độ ~220

Số biến tử (dạng chùm lồi) 4

Độ sâu có thể đo m 30 (Tần số đầu đo: 600kHz)

Bộ nhớ trong 4Ghz

Độ chính xác vận tốc cm/s : ± 1% dải đo ±1cm/s

Dải đo vận tốc m/s : ± 5m/s (mặc định), ± 20 m/s;

Kết hợp GPS Có

Cảm biến phụ trợ Nhiệt độ và la bàn

Truyền tin Đặc tính UHF/VHF, GPRS/GSM

Vỏ thiết bị Tiêu chuẩn IP68

Các thông số kỹ thuật chính:

Hình 3: Trạm đo lắp đặt tại Trạmkhí tượng Sơn La

Hình 4: Trạm đo lắp đặt tại Trạm khítượng Cò Nòi

Hình 5: Trạm đo lắp đặt tại Trạm thủy văn Tạ Bú

Page 37: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

37(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Sản phẩm 3: Bộ phần mềm choADCP trên PC nhúng. Phần mềm đảmbảo tính toán tốc độ nhanh, giao diệnthân thiện, chạy ổn định và hỗ trợ kếtnối với trạm trung tâm và khối đo ADCP.

Sản phẩm 4: Bộ tài liệu hướng dẫnvận hành lắp đặt.

Ngoài ra, tác giả có 2 bài báo khoahọc: “Nghiên cứu thiết kế chế tạo hệthống quan trắc lưu lượng dòng chảyvà lượng mưa hỗ trợ điều tiết an toànhệ thống hồ thủy diện Hòa Bình”, Tạpchí Khoa học Công nghệ Việt Nam, số7/2015 và “Nghiên cứu thiết kế chế tạothiết bị đo lưu lượng dòng chảy ứngdụng công nghệ ADCP”, Tạp chí Khoahọc Công nghệ Việt Nam, số 15/2014.

2.1.3. Tính mới của sản phẩmdự án

Lần đầu tiên, một thiết bị thiết bịđo ADCP được nghiên cứu thiết kế vàchế tạo tại Việt Nam. Đây là một thiếtbị phức tạp đòi hỏi nhiều kỹ thuậtcông nghệ mới. Từ các kỹ thuật điệntử, xử lý tín hiệu, đo lường, phần mềmnhúng đến các kỹ thuật chế tạo thiếtbị chịu nước,…

Thiết bị được thiết kế chế tạo phùhợp với điều kiện sử dụng của ViệtNam, phù hợp và góp phần nâng caocông nghệ và trình độ ngành chế tạothiết bị khí tượng thủ văn trước mắtcũng như trong tương lai.

Tận dụng tối đa các kết quả nghiêncứu mới, áp dụng đồng thời nhiều kỹthuật khác nhau, các trạm tự độngđược xây dựng trên nguyên tắc đảmbảo tính ổn định, tính dự phòng, tínhmở cũng như hoạt động lâu dài trongđiều kiện môi trường khắc nghiệt.

2.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

Các kết quả của đề tài sẽ gópphần vào sự phát triển bền vững củacông nghiệp hóa nước nhà, làm độnglực thúc đẩy sự phát triển chung củađất nước; Tạo niềm tin của thị trườngđối với sản phẩm phục vụ ngành khítượng thủy văn, các sản phẩm côngnghệ cao được nghiên cứu trongnước, góp phần tạo điều kiện thuận lợicho việc gắn kết giữa nghiên cứu vàsản xuất, từng bước xây dựng thươnghiệu Việt Nam trong lĩnh vực chế tạocác hệ thống trang thiết bị khí tượngthủy văn công nghệ cao, thay thếhàng nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu.

Phát huy được tiềm năng chấtxám trong nước, giảm thiểu sự lệthuộc vào kỹ thuật công nghệ củanước ngoài, từ đó góp phần nâng caovị thế khoa học công nghệ của ViệtNam trên trường quốc tế.

Sản phẩm được nghiên cứu, thiếtkế, chế tạo trong nước nên góp phầntiết kiệm được một phần ngân sáchđáng kể cho nhà nước.

2.3. Khả năng ứng dụng, chuyểngiao và thương mại hóa

Khả năng về thị trường: Sản phẩmcủa đề tài có một tiềm năng thị trườngrất lớn trước mắt cũng như lâu dài.Các khách hàng tiềm năng trước hếtlà các nhà máy thủy điện trên khắp cảnước, sau đó là đến mạng lưới khítượng thủy văn quốc gia.

Khả năng về ứng dụng các kết quảnghiên cứu vào sản xuất kinh doanh:

+ Về mặt kinh tế: Sản phẩm có giá

thành chỉ khoảng 2/3 giá của cácthiết bị ngoại nhập có chất lượngtương đương; có khả năng giành ưuthế so với các hãng nước ngoài đểcung cấp thiết bị cho các cơ sở trongnước. Vào thời điểm hiện tại, một thiếtbị ADCP có giá 50.000 - 60.000 USD.

+ Khả năng cạnh tranh về chấtlượng: Sản phẩm của đề tài được thiếtkế chế tạo trên cơ sở sử dụng nhữngvật tư, linh kiện, thiết bị chính có chấtlượng cao, được lựa chọn nhằm đápứng các yêu cầu kỹ thuật của thiết bị;cùng với sự đóng góp, xây dựng, cảitiến mẫu mã sản phẩm và kinhnghiệm thiết kế chế tạo lâu năm tronglĩnh vực điện tử, tự động hóa nên sảnphẩm của đề tài đảm bảo tươngđương về chất lượng, tính ổn định,tuổi thọ so với các sản phẩm nhậpngoại cùng loại. Hơn nữa sản phẩmcòn có những đặc điểm, tính năngvượt trội so với các thiết bị ngoạinhập, như tính phù hợp với điều kiệnsử dụng, trình độ người vận hành, dễthay thế sửa chữa bảo trì, công và chiphí lắp đặt cũng như dịch vụ hậu mãitốt hơn kịp thời hơn nên dẫn đến lợiích lâu dài cho khách hàng.

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Kết luận

Dự án đã thực hiện được tất cảcác nội dung đã đăng ký. Sản phẩmtạo ra đầy đủ so với Hợp đồng và đạtcác chỉ tiêu kỹ thuật như đăng ký.

Kiến nghị

Với các kết quả đã đạt được, nhómđề tài hoàn toàn tự tin có thể pháttriển các sản phẩm của hệ thống quantrắc lưu lượng dòng chảy và lượngmưa phục vụ các hồ chứa nước nóichung và hồ chứa thủy điện nói riêngvới giá thành hạ, chất lượng tốt, có thểthay thế nhập khẩu. Vì vậy, để có thểnhanh chóng ứng dụng các kết quảnghiên cứu của đề tài đáp ứng các nhucầu cấp thiết của đất nước, đề nghị BộKhoa học Công nghệ, Bộ Công Thươngtạo điều kiện để đưa các kết quả củađề tài vào ứng dụng dưới dạng Dự ánsản xuất thử nghiệm �

Nghiên c�u & Tri�n khai

Ngày nhận bài: 25/02/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

15/03/2017

Hình 6: Phầnmềm HYMOS

Page 38: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

38 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

1. ĐẶT VẤN ĐỀ:Nganh sản xuất dầu thực vật Việt

Nam hiện đang phải nhâ�p hơn 90%nguyên liê�u, do nguyên liệu trongnước không đủ đáp ứng nhu cầu sảnxuất. Nghiên cứu tăng năng suất đồngthời mở rộng diện tích cây có dầu dođó là yêu cầu cấp thiết, trong đó vaitrò của phân bón nói chung và phânbón vi sinh đóng vai trò quan trọng.

Vi sinh vật cộng sinh với cây họđậu như đậu tương và lạc, gọi chunglà Rhizobium cung cấp 200 đến 300 kgN/ha. Ở Úc, chế phẩm Rhizobium đápứng khoảng 80% lượng N cho câyngũ cốc trong các hệ thống canh tácluân canh giữa cây họ đậu và cây ngũcốc bên cạnh thay thế toàn bộ phânbón N hóa học cho cây họ đậu. Chỉtính riêng giá trị thay thế phân bónhoá học N thì cố định đạm sinh học đãđóng góp hơn 3 tỷ đô la mỗi năm chosản xuất nông nghiệp tại Úc. Bên cạnhđó, vi khuẩn cố định đạm tự do nhưAzospirillum cung cấp cho cây ngũ cốckhoảng 38 kgN/ha/năm.

Tại Việt Nam, đã có sản xuất chếphẩm vi sinh vật cố định đạm cho câyđậu tương và cây lạc nhưng chấtlượng của chế phẩm vẫn chưa cao vàchưa ổn định. Theo kết quả khảo sátchất lượng sản phẩm của một số loạiphân vi sinh tại Việt Nam cho thấy: Sốlượng tế bào Rhizobium trong 1g thanbùn thay đổi từ <106 đến >109 tếbào, trong đó các mẫu đạt tiêu chuẩn

(≥108 tế bào/g) chỉ chiếm 20% trongtổng số mẫu thử nghiệm. Do vậy, việcnghiên cứu và ứng dụng chế phẩm visinh vật mới, cố định đạm cộng sinhvà tự do chất lượng cao áp dụng chohệ thống canh tác cây có dầu (cây đậutương, cây lạc) và cây lúa, để gópphần phát triển vùng nguyên liệu câycó dầu, phục vụ công nghiệp sản xuấtdầu thực vật là cần thiết. Nghiên cứunày giới hạn đối với vi sinh vật cố địnhđạm cộng sinh là Rhizobium và vi sinhvật cố định đạm tự do là vi khuẩnAzospirillum.

Nhiệm vụ “Nâng cao chất lượngphân bón vi sinh cố định đạm tự do vàcộng sinh ở Việt Nam” trong khuônkhổ hợp tác về khoa học và công nghệtheo nghị định thư với Úc, thực hiệntheo Hợp đồng số 01/2011HĐ-NĐT,ngày 28/2/2011, giữa Bộ Khoa học vàCông nghệ, Bộ Công Thương và ViệnNghiên cứu Dầu và Cây có dầu. Tổngkinh phí: 1.850 triệu đồng. Đối tác làTrường Đại học Sydney. Công trìnhnghiên cứu này được thực hiện từnăm 2011 đến năm 2013.

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ:

Các nội dung chính:- Nghiên cứu ảnh hưởng của các

yếu tố (giống vi sinh vật, chất mang,điều kiện ngoại cảnh, thay đổi sinh lýtế bào) đến chất lượng của chế

phẩm vi sinh cố định đạm cộng sinhvà tự do.

- Nghiên cứu xây dựng qui trìnhcông nghệ, mô hình sản xuất và sảnxuất thử nghiệm các chế phẩm vi sinhcố định đạm đơn chủng và đa chủngRhizobium-Azospirillum.

- Nghiên cứu ảnh hưởng của các chếphẩm vi khuẩn đơn chủng và đa chủngđối với cố định đạm sinh học, năng suấtcủa cây đậu tương, cây lạc, sự tăngtrưởng và năng suất của cây lúa.

- Sử dụng công cụ sinh học phântử nghiên cứu sự tồn tại của vi khuẩnRhizobium trong đất trong hệ thốngluân canh lúa-cây họ đậu khi ứngdụng chế phẩm đa chủng Rhizobiumvà Azospirillum.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

3.1. Kết quả đạt được vềKH&CN

Đã xây dựng được qui trình côngnghệ sản xuất chế phẩm vi sinh vật cốđịnh đạm có chất lượng cao, đạt tiêuchuẩn quốc tế. Sản phẩm đã đượcchứng minh về chất lượng ở các thínghiệm đồng ruộng qui mô lớn và lậplại theo mùa vụ.

Tính sáng tạo của công trình là tạora chế phẩm mới bao gồm vi khuẩn cốđịnh đạm cộng sinh Rhizobium và cốđịnh đạm tự do Azospirillum, áp dụngcho hệ thống canh tác đậu tương/lạc-lúa. Khi áp dụng chế phẩm đa chủng

SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VI SINH cố định đạm mới, chất lượng caophục vụ phát triển nguyên liệu cây có dầu ở Việt NamTRẦN YÊN THẢO, ROSALIND DEAKERViện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu - Trường Đại học Sydney, Úc

Page 39: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

39(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nghiên c�u & Tri�n khai

Rhizobium-Azospirillum cho cây lúa,Azospirillum phát huy hiệu quả cố địnhđạm cho cây lúa, Rhizobium tồn tạitrong đất và phát huy tác dụng trongvụ luân canh kế tiếp với cây có dầu(đậu tương và lạc).

Đã xây dựng được 2 mô hình ápdụng cho sản xuất nhỏ và sản xuấtcông nghiệp kết hợp cung cấp quitrình quản lý chất lượng sản phẩm,cung cấp các tài liệu khuyến nông(quảng bá sử dụng chế phẩm vi sinhvật, giới thiệu sản phẩm, cách sử dụngvà đánh giá hiệu quả của chế phẩm),làm cơ sở cho phát triển sản xuất vàứng dụng. Các kết quả khoa họcchính, cụ thể như sau:

- Đã xác định được các yếu tố ảnhhưởng đến chất lượng của chế phẩm visinh vật cố định đạm. Trên cơ sở nàynghiên cứu qui trình công nghệ sảnxuất 3 dòng chế phẩm: đơn chủngRhizobium, Azospirillum và đa chủngRhizobium-Azospirillum (bao gồm 5 sảnphẩm đặc hiệu: đơn chủng Rhizobiumcho cây đậu tương, cho cây lạc, đơnchủng Azospirillum cho cây lúa,Rhizobium-Azospirillum cho hệ thốngcanh tác lúa- đậu tương và lúa - lạc).

- Hai mô hình sản xuất chế phẩmvà các thông số sản xuất đi kèm đãđược đề xuất để áp dụng cho các quimô, điều kiện sản xuất khác nhau (sảnxuất nhỏ và sản xuất công nghiệp).

- Sản phẩm của cả 3 dòng chếphẩm có chất lượng cao: sô lươ�ng têbao Rhizobium trung binh la 109CFU/g va Azospirillum 5x108 CFU/g.

- Chê phâ�m đơn chủng và đachu�ng đều có hiệu quả cao đối với câyđậu tương, cây lạc và cây lúa, thay thếhoặc giảm thiểu phân bón hóa học,tăng năng suất trong đa số trườnghợp so với áp dụng phân bón hóa học.

- Hai chu�ng Rhizobium VD-RS 1va VD-RG 1 co thê� tôn ta�i trong đâtlua va phat huy hiê�u qua� cu�a notrong vu� trông cây đậu tương và câylạc kê tiêp.

3.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

- Sản phẩm vi sinh cố định đạmmới, cộng sinh và tự do Rhizobium-Azospirillum áp dụng cho hệ thống luâncanh cây đậu tương/lạc-lúa thay thếđược toàn bộ lượng phân bón N đối vớicây đậu tương và cây lạc, thay thế50% lượng N cho cây lúa trong khi

tăng năng suất hoặc ít nhất bằng vớinăng suất khi bón phân hóa học. Kếtquả này sẽ làm giảm giá thành sảnxuất, tăng lợi nhuận cho nông dânđồng thời góp phần bảo vệ môi trường.

- Sản phẩm ứng dụng hiệu quảcho hệ thống canh tác cây lúa-cây đậutương/cây lạc sẽ thúc đẩy tăng diệntích và sản lượng cây có dầu đồng thờităng năng suất của cây lúa thông qualợi ích sinh học có từ cây đậutương/lạc của hệ thống này.

- Công nghệ sản xuất khi được ápdụng sẽ tạo lợi nhuận cho nhà sảnxuất, phân phối, thúc đẩy ứng dụngcông nghệ sinh học để phát triển nôngnghiệp, nông thôn mới.

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa kết quả

Khả năng ứng dụng công nghệ làkhả thi do hiệu quả kinh tế mang lại(giảm thiểu phân bón N và tăng năngsuất). Công nghệ đơn giản và có thểáp dụng tùy theo khả năng đầu tư vàthị trường (sản xuất nhỏ hoặc sảnxuất công nghiệp). Ngoài ra, côngtrình còn cung cấp qui trình về quản lýchất lượng sản phẩm trong sản xuất,các tài liệu khuyến nông để phát triểnsản phẩm.

4. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ- Qui trình công nghệ sản xuất

chế phẩm vi sinh mới bao gồm vikhuẩn cố định đạm cộng sinh và tựdo có chất lượng cao, đạt tiêu chuẩnquốc tế đã được xác định. Sản phẩmmới Rhizobium-Azospirillum ứng dụngcho hệ thống luân canh cây đậutương, cây lạc và cây lúa mang lạihiệu quả tốt: giảm hoàn toàn lượngphân bón N cho cây đậu tương, câylạc, giảm 50% phân bón cho cây lúa,năng suất được duy trì, trong đa sốtrường hợp năng suất tăng so với khibón phân hóa học N.

- Ứng dụng sản phẩm Rhizobium-Azospirillum đóng góp gián tiếp vàoviệc thúc đẩy tăng sản lượng cây códầu phục vụ công nghiệp dầu thựcvật thông qua tăng cường hệ thốngcanh tác hiệu quả cây đậu tương/câylạc-cây lúa.

- Có mô hình sản xuất chế phẩmqui mô nhỏ và công nghiệp, sẵn sàngchuyển giao cho sản xuất.

Hiệu quả của chế phẩmRhizobium-Azospirillum đối với câylạc, đậu tương và lúa (theo thứ tự từtrái sang phải, nghiệm thức đốichứng – ĐC (bên trái) là bón 100%phân bón N, nghiệm thức thí nghiệm– áp dụng chế phẩm, bên phải). Thínghiệm trình diễn diện rộng tại tỉnhAn Giang, 2013 �

Hình ảnh minh họa

Ngày nhận bài: 05/03/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

25/03/2017

Page 40: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

40 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Nghiên c�u & Tri�n khai

1. ĐẶT VẤN ĐỀ:Nghiên cứu ứng dụng các kỹ

thuật mới để tạo ra sản phẩm dầuthực vật có giá trị cao, bảo tồnnhững thành phần hữu ích, có lợi chosức khỏe, thân thiện với môi trườnglà xu thế phát triển hiện nay. Côngnghệ sản xuất dầu thực vật truyềnthống sử dụng nhiệt nóng để ép vàtrích ly dầu bằng dung môi hữu cơnên phải qua quá trình tinh luyệnnên hiệu suất thu hồi thấp, chi phísản xuất cao (chi phí cho enzyme),thiết bị đắt tiền (trích ly bằng dungmôi siêu tới hạn. Công nghệ sử dụngsóng siêu âm hiện đã và đang đượcnghiên cứu để sản xuất các loại dầucó chất lượng và giá trị cao (như dầutinh khiết virgin oil) sẽ đáp ứng tốtnhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Dầu mè do chứa nhiều axit béokhông no (gần 85%) nên rất tốt chotim mạch, giúp giảm huyết áp, giảmcholesterol. Hợp chất lignans tantrong dầu mè mà chủ yếu là sesaminvà sesamolin là những hợp chấtchống oxy hóa rất mạnh, có khả nănglàm mất hoạt tính của gốc tự do tíchtụ trong cơ thể, tăng cường hệ miễndịch, ngăn ngừa lão hóa và sự tấncông của virus, vi khuẩn… do đó việcnghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật éplạnh (không sử dụng nhiệt nóng) cósử dụng enzyme để thủy phân vớisóng siêu âm sẽ tạo ra sản phẩm dầumè có chất lượng cao do bảo toànđược các acid béo không no và cácchất chống oxy hóa. Ngoài ra, bã vàdịch chiết của các phương pháp trêncũng có chất lượng tốt có thể nghiêncứu thu hồi protein hay ra tạo sản

phẩm có giá trị kinh tế, góp phầnnâng cao giá trị kinh tế gia tăng chocây mè.

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNG CÔNGNGHỆ:

2.1. Mục tiêu của đề tài:

Ứng dụng một số kỹ thuật hiện đạitrong chế biến thực phẩm để chiếtxuất dầu mè giàu chất chống oxy hóanhư sesamin và sesamolin. Nâng caogiá trị kinh tế gia tăng cho sản phẩmdầu mè.

2.2. Nội dung nghiên cứuchính:

- Trích ly dầu mè bằng CO2 siêu tớihạn dựa theo nghiên cứu đã đượccông bố của Onur Doker. Tiến hànhphân tích hàm lượng sesamin,sesamolin và tocopherol để làm chuẩnso sánh, đánh giá các phương phápthử nghiệm.

- Nghiên cứu xác định các thôngsố công nghệ của một số phươngpháp chiết xuất dầu mè giàu chấtchống oxy hóa (Phương pháp épnguội; Phương pháp ép có sự hỗ trợcủa enzyme và sóng siêu âm)

- Đánh giá chất lượng dầu mè củacác phương pháp thử nghiệm.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:

3.1. Kết quả đạt được về khoahọc công nghệ

3.1.1. Thử nghiệm trích ly dầumè bằng CO2 siêu tới hạn.

Hạt mè giống VDM3 được nghiềnnhỏ (300-600µm), trích ly bằng CO2siêu tới hạn với một số thông số kỹthuật (nhiệt độ 500C, áp suất 350bar,tốc độ dòng CO2: 2ml/phút). Hiệu suấtchiết tách dầu đạt 82,18% sau 210phút trích ly, so với kết quả nghiên cứucủa Onur Doker là 85%, cho thấy cósự tương đồng. (Bảng trên).

Kết quả cho thấy: Dầu mè trích lybằng CO2 siêu tới hạn có hàm lượngcác chất chống oxy hóa γ-tocopherol,sesamin và sesamolin cao hơn khitrích ly bằng n-hexan và được sử dụng.

3.1.2. Nghiên cứu phươngpháp ép nguội dầu mè

- Hạt mè sau thu hoạch được làmsạch và phơi sấy đến độ ẩm bảo quản.Sử dụng máy ép trục vít để ép hạt mèthu dầu.

- Tiến hành ép 2 lần. Lần đầu épsơ bộ, lần sau ép kiệt với khoảng cáchkhe hở bã ra lần lượt là 39 và 34mm.

- Dầu thu được đem lọc thô bằngvải lọc sau đó lọc qua giấy lọc rồi đemsấy ở 1050C trong 2 giờ.

Nghiên c�u th� nghi�m một số phương pháp chiết xuất dầu mè giàu chất chống oxy hóaThS. BÙI THANH BÌNHViện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu

STT Tên mẫuHàm lượng các chất chống oxy hóa (mg/100g)

γ-tocopherol Sesamin sesamolin

1 Dung môi n- hexan 33,82 594 312

2 D/môi CO2 siêu tới hạn 35,21 628 315

Bảng 3.1: Hàm lượng chất chống oxy hóa của dầu mè trích ly bằng n-hexan và CO2 siêu tới hạn

Page 41: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

41(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

- Hiệu suất thu hồi dầu mè là65,93%

3.1.3. Nghiên cứu phươngpháp ép có sự hỗ trợ của enzymevà sóng siêu âm

- Hạt mè sau khi thu hoạch đượcphơi khô, làm sạch để loại tạp chất.Nghiền và qua rây 1mm cho kíchthước bột đồng đều.

- Phối trộn bột với dung dịch pH 4,5ở tỉ lệ 1:4, gia nhiệt đến 400C. Cắm đầuphát siêu âm ngập trong phần dungdịch. Cài đặt các thông số: cường độsóng 7,5W/cm2, tiến hành xử lý trong6,5 phút. Chế độ pulse được cài đặt cốđịnh là 15 giây/3 giây (on/off).

- Bổ sung enzyme Viscozyme với tỉlệ 1,5% so với lượng bột mè ban đầu,ủ ở 400C trong 6 giờ. Khuấy nhẹ 1giờ/lần.

- Sau khi thủy phân, ép bằng máyép thủy lực với áp lực ép tối đa 200kg/cm2 trong 30 phút. Dịch sau épđược ly tâm ở 8.000v/p trong 30 phúthoặc 10.000v/p trong 10 phút đểtách dầu.

- Dầu thu được đem lọc sơ bộbằng vải lọc sau đó lọc qua giấy lọc rồiđem sấy ở 1050C trong 2 giờ.

- Hiệu suất thu hồi dầu mè là 73-75%

3.1.4. Đánh giá chất lượng dầumè của các phương pháp thửnghiệm

Dầu mè thu được bằng phươngpháp ép nguội và ép có sử dụng enzyme kết hợp sóng siêu âm có chấtlượng đạt tiêu chuẩn dầu mè thựcphẩm. Hàm lượng các chất chống oxyhóa được bảo tồn tương đương so vớidầu mè trích ly bằng CO2 siêu tới hạn.Hàm lượng sesamin từ 617-638mg/100g, hàm lượng sesamolin từ287-306 mg/100g và hàm lượng -to-copherol từ 33,8-34,66 mg/100g.

3.1.5. Một số hình ảnh của đềtài

3.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

Công nghệ không sử dụng hóachất, nước thải gây ô nhiễm môitrường, Sản phẩm dầu mè tươi nên cóchất lượng cao, hương vị tự nhiên,bảo tồn những thành phần có lợi chosức khỏe người sử dụng

Công nghệ mới đã góp phần thúcđẩy ngành sản xuất các loại dầu thựcvật cao cấp (Oliu, dầu quả Hồ đào (Óc

chó), thực phẩm bổ sung (dầuomega)…, ), giảm chi phí ngoại tệ choviệc nhập các dòng sản phẩm dầu caocấp trên, phù hợp điều kiện sản xuấtvà kinh doanh của các doanh nghiệpsản xuất dầu ăn (quy mô vừa và nhỏ).Góp phần nâng cao giá trị kinh tế từdầu mè Việt Nam

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa kết quả

Do công nghệ, thiết bị đơn giản,đầu tư thấp, qui mô sản xuất dễ dàngthay đổi tùy theo nhu cầu đầu tư, dầumè sản phẩm có hàm lượng các chấtchống oxy hóa cao, đạt tiêu chuẩn antoàn thực phẩm.

Công nghệ ép nguội sản xuất dầumè tươi, giàu chất chống oxy hóa, cókhả năng phát triển, nhân rộng, ứngdụng và chuyển giao cho các doanhnghiệp sản xuất dầu thực vật quy môvừa và nhỏ.

4. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:

Công nghệ ép nguội có sử dụngenzyme và sóng siêu âm, khôngphải qua quá trình tinh luyện nênchất lượng dầu mè thu được đã đápứng các tiêu chuẩn cho dầu thựcphẩm, trong dầu ép bằng công nghệlạnh vẫn giữ được các hợp chấtchống oxy hóa (như sesamin,sesamolin và tocopherols) nên cógiá trị dinh dưỡng và hỗ trợ điều trịmột số bệnh rất tốt.

Đề nghị được tiếp tục nghiên cứusử dụng bã mè và các sản phẩm phụcủa công nghệ ép nguội để chế biếnmột số sản phẩm thực phẩm và thứcăn chăn nuôi để nâng cao giá trị kinhtế từ cây mè �

Ngày nhận bài: 20/01/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

12/02/2017

Page 42: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

42 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

1. ĐẶT VẤN ĐỀTừ những năm 2000, các

loại máy xúc lật hông nhưZCY60 của Trung Quốc, máyxúc 612C do hãnh Sandvik củaBa Lan sản xuất... được sử dụngkhá phổ biến trong công tác đàolò đá, lò than. Qua đó góp phầnbảo vệ sức khỏe, cải thiện điềukiện làm việc cho công nhân.

Tuy nhiên các loại máy xúcnày có nhiều hạn chế, thườngxuyên phải sửa chữa hoặc thaymới cả hệ thống di chuyển. Dovậy không đáp ứng kịp thời kếhoạch sản xuất của các công tykhai thác than hầm lò. Bên cạnhđó giá thành nhập khẩu các loại

máy này khá cao khoảng(80.000 ÷ 100.000USD/1 máy).

Với chiến lược sản xuất vàcung cấp sản phẩm Máy xúc lậthông chế tạo trong nước thaythế nhập ngoại trong giai đoạnhiện nay, năm 2010, Tập đoànThan - Khoáng sản Việt Nam(TKV) đã giao cho Công ty CPChế tạo máy chủ trì thực hiệndự án “Hoàn thiện thiết kế, chếtạo máy xúc lật hông sử dụngtrong dây chuyền đào chống lòthay thế nhập ngoại” thực hiệntrong các năm 2011 - 2013 vớitổng kinh phí 2.400 triệu đồngtừ nguồn quỹ KHCN của Tậpđoàn TKV.

2. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU, ỨNG DỤNGCÔNG NGHỆ

May xuc lâ�t hông VMCE500-1 la loại máy xúc điện -thủy lực di chuyê�n bằng xích.Nó đươ�c sử du�ng để bốc xúcđất đá trong thi công xây dựngcac đường hầm, lo than...

Máy VMC E500-1 do nhómkỹ sư Công ty CP Chế tạo máynghiên cứu thiết kế và chế tạodựa trên khuôn mẫu máy xúclật hông ZCY60 của Trung Quốc,được nâng cấp bổ sung hệthống quay cần gầu.

Máy VMC E500-1 được thiếtkế cơ cấu quay cần khi đổ tải.Do đó thiết bị có tính cơ độngcao, hoạt động hiệu quả trongcác đường lò rộng và hẹp, phùhợp với điều kiện địa chất, địahình hầm lò khai thác than tạiViệt Nam.

Các nội dung thực hiệnchính:

- Tổ chức thiết kế tổngthành máy xúc lật hông VMCE500-1.

- Tính kiểm bền các chi tiếtchịu lực, kiểm nghiệm cân bằngmáy khi làm việc không tải, cótải trên đường bằng, đường dốc160.

- Nghiên cứu, lập quy trìnhcông nghệ chế tạo các chi tiếtvà cụm chi tiết của thiết bị máy

Nghiên c�u & Tri�n khai

Hoàn thi�n thi�t k�, ch� t�o

MÁY XÚC LẬT HÔNGsử dụng trong dây chuyền đàochống lò thay thế nhập ngoạiKS. TRIỆU HẢI VÂN, KS. NGUYỄN CHÍ THANHCông ty CP Chế tạo máy - Vinacomin

Kiểm tra chất lượng kỹ thuật máy xúc VMC E500-1 trước khi xuất xưởng

Page 43: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

43(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

xúc lật hông VMC E500-1.- Tổ chức sản xuất, chế tạo và thử

nghiệm công nghiệp máy xúc lật hôngVMC E500-1.

- Tổ chức nghiệm thu, đánh giáchất lượng sản phẩm, hoàn thiện thiếtkế, công nghệ chế tạo tiến tới sảnxuất quy mô công nghiệp.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:

3.1. Kết quả đạt được về khoahọc và công nghệ:

Máy xúc lật hông VMC E500-1được thiết kế cơ cấu quay cần khi đổtải. Do đó thiết bị có tính cơ động cao,hoạt động hiệu quả trong các đườnglò rộng và hẹp, phù hợp với điều kiệnđịa chất, địa hình hầm lò khai thácthan tại Việt Nam. Máy xúc lật hôngVMC E500-1 đã được Cục Kỹ thuật Antoàn và Môi trường công nghiệp – BộCông Thương cấp phép chế tạo cấpquy mô công nghiệp (quyết định số88/ATMT-MDK). Trừ động cơ máy, cácbộ phận khác đều được chế tạo tạiCông ty CP Chế tạo máy.

Dự án sản xuất thử nghiệm đượchình thành từ đề tài cấp Tập đoànTKV năm 2009-2010. Tham khảo sảnphẩm của Nga, Công ty CP Chế tạomáy phối hợp với Viện Cơ khí Nănglượng và Mỏ lập Bộ tài liệu hồ sơ thiếtkế và quy trình công nghệ sản xuất.

Các sản phẩm được chế tạo toàn bộtại Công ty.

3.2. Kết quả về kinh tế, xã hội:

Hiệu quả kinh tế- Máy xúc lật hông VMC E500-1

được thiết kế với tính năng cơ độngcao hơn máy xúc ZCY60 của TrungQuốc (hiện đang được sử dụng kháphổ biến trong khai thác than hầm lò).Qua nhật ký theo dõi sử dụng thiết bịcho thấy, năng suất bốc xúc đất đácủa máy xúc lật hông VMC E500-1hiện đang cao hơn 1,2 ÷ 1,3 lần máyxúc. Giảm chi phí sản xuất, giảm sứclao động thủ công cho người lao động.Cơ sở sản xuất có doanh thu và pháttriển bền vững.

- Với sản lượng khai thác than hầmlò ngày càng tăng thì nhu cầu sử dụngmáy xúc đá ngày càng tăng. Riêngmáy xúc lật hông VMC E500-1 đượcđánh giá cao sẽ được sử dụng rộng rãitrong các mỏ hầm lò của TKV.

Hiệu quả xã hội- Đã chứng minh khả năng nghiên

cứu, thiết kế chế tạo thiết bị có hàmlượng khoa học công nghệ cao của độingũ kỹ sư thiết kế, kỹ sư công nghệcủa Công ty.

- Giải quyết được việc làm chongười lao động, giảm áp lực phụ thuộcvào việc cung cấp thiết bị của nướcngoài.

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa kết quả:

Ngoài việc sử dụng thiết bị trongcông tác đào chống lò than, máy xúclật hông VMC E 500-1 còn có thể đượcsử dụng để bốc xúc đất đá trong cáccông trình ngầm khác.

Tính đến tháng 3/2015, Công tyđã chế ta�o va cung câp cho cac đơn vi�khai thac than hâm lo 24 may xúc lậthông VMC E500-1, hiê�n nay đangđươ�c cac đơn vị đánh giá cao về chấtlượng và tin dung.

4. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:Kết luận: Máy xúc lật hông VMC

E500-1 đã được Cục Kỹ thuật An toànvà Môi trường công nghiệp - Bộ CôngThương cấp phép chế tạo cấp quy môcông nghiệp. Để sản phẩm được sảnxuất và sử dụng rộng rãi cần có cơ chếchỉ định thầu đối với các sản phẩm sảnxuất thử nghiệm trong nước.

Kiến nghị: Đề nghị Bộ CôngThương đưa vào danh mục các sảnphẩm cơ khí chế tạo nội địa hóa, đượcphép chỉ định đầu tư vào các mỏ hầmlò Việt Nam �

Nghiên c�u & Tri�n khai

Máy xúc VMC E500-1 đang làm việc tại gương lò số 2 mức -300 giếng phụ - Công ty CP Than Hà Lầm Vinacomin

Ngày nhận bài: 20/02/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

12/03/2017

Page 44: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

44 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Đứng trước những khókhăn, thách thức vàviệc cạnh tranh ngàycàng lớn của giấy nhập

khẩu ở thị trường Việt Nam, việccải tiến chất lượng giấy và giảmchi phí sản xuất để giảm giáthành luôn là mục tiêu hàng đầumà lãnh đạo Tổng công ty Giấyquan tâm và triển khai đến từngđơn vị. Nhà máy điện là nơi sảnxuất ra điện, hơi, nước phục vụquá trình sản xuất giấy và vậnhành độc lập trên dây chuyền. Dosử dụng các lò hơi đã cũ vàthường xuyên phải sửa chữa bảodưỡng, nên việc tìm ra giải phápvận hành an toàn, ổn định luôn làyêu cầu bức thiết của lãnh đạođơn vị.

Nhà máy điện có 02 lò hơi: 01lò hơi đốt than và 01 lò hơi thuhồi, sản xuất hơi quá nhiệt, ápsuất hơi làm việc từ 6,0-6,2 Mpađể phát điện và hơi cho dâychuyền sản xuất giấy, 02 tổ máytua bin - máy phát (tổ máy tuabinđối áp - máy phát G1, tổ máy tu-abin ngưng tụ - máy phát G2).Máy phát G1 phát điện với côngsuất phụ thuộc vào phụ tải sửdụng hơi, trung bình ≈ 10MW/giờ. Còn máy phát G2 mangtải phụ thuộc vào tải lò hơi độnglực, có công suất trung bình ≈ 6,5MW/giờ. Lò động lực thường vậnhành ở tải 32-35 kg/s (tươngđương 115-126 tấn hơi/giờ).

Ngoài ra, máy phát G2 còn sửdụng bù công suất phản kháng(Cosφ) khi hệ thống điện củaTổng công ty có Cosφ < 0,85.

Với phương thức vận hànhnhư trên, tổng chi phí nănglượng (than, điện mua lưới) chosản xuất hàng năm khoảng 310tỷ đồng. Do vận hành lò độnglực ở dải công suất cao, lượngthan đưa vào lò nhiều, buồngđốt nhanh bị đóng xỉ, nhiệt trịcủa xỉ than cao khoảng 2.000kcal/kg, nhiệt trị than cát bi lớnhơn 4.000 kcal/kg số than xỉ thảiđược bán cho các hộ ngoài sửdụng. Mặt khác, hệ thống ốngáp lực của lò hơi bị mài mònnhanh, hàng năm phải dừng lòđể phá xỉ buồng đốt và sửa chữado nổ ống áp lực từ 4-6 lần (mỗilần nổ ống áp lực phải dừng lòtrung bình 24-28 giờ), hệ thốnglắng cơ bị thủng nhiều (khoảng7-10 năm phải thay hệ thốnglắng cơ/lần), tiêu hao than trêntấn hơi cao (năm 2013: 139,8kg/tấn hơi và quý 1/2014: 131,4kg/tấn hơi).

Sau nhiều lần tìm tòi, khảosát và nghiên cứu, được sự đồngý của lãnh đạo đơn vị, nhómnghiên cứu đã đề xuất giải phápthực hiện sáng kiến: “Cải tiếnphương thức vận hành cac lòhơi, máy phát điện tại Nhà máyđiện” thuộc Tổng công ty GiấyViệt Nam.

1. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Để tìm ra được phương ánvận hành lò hơi đốt than côngnghiệp cho Nhà máy điện, đượcsự chỉ đạo giúp đỡ của lãnh đạoTổng công ty Giấy Việt Nam, cáccán bộ kỹ thuật trong nhóm đãngày đêm bám sát máy, nghiêncứu, khảo sát và đã đưa ra đượccác giải pháp cụ thể như sau:

- Đánh giá lại hệ thống thiếtbị của Nhà máy điện, tính toán vàso sánh chi phí sản xuất điện củatuabin ngưng tụ theo các phươngán khác nhau;

- Đề xuất giải pháp sử dụnglại than cát bi (lắp thêm sàng xỉ,điều chỉnh tỷ lệ phối trộn than cátbi với than cám 4a, 4b);

- Lò động lực chỉ vận hành tảihợp lý, đủ để cung cấp hơi chocông nghệ, phát điện tua bin đốiáp - G1 theo phụ tải hơi. Ngừngtua bin ngưng tụ - máy phát G2;

- Tiến hành chạy khảo sátthực tế điều chỉnh thông số hơicủa lò động lực và lò thu hồi từ6,0-6,2 Mpa xuống 5,8-6,0 Mpavẫn đảm bảo thông số cho tuabin đối áp vận hành và phát điệnổn định. Lò thu hồi duy trì đốt ởcỡ vòi dịch Ø21;

- Điều chỉnh quy trình vậnhành lò động lực, lò thu hồi phùhợp theo áp suất hơi ở dải áp suất5,8-6,0 Mpa;

Nghiên c�u & Tri�n khai

C�i ti�n phng th�c v�n hành cácLÒ HƠI, MÁY PHÁT ĐIỆN tại Nhà máy điện trực thuộc Tổng công ty Giấy Việt NamVŨ THANH BÌNH, NGUYỄN VIỆT ĐỨC, NGUYỄN QUẾ SƠN, NGUYỄN XUÂN MAI, TẠ ĐỨC LONG, DƯƠNG ĐÌNH LÂN, HÀ VĂN HOAN, ĐẶNG MINH TUẤNTổng công ty Giấy Việt Nam

Page 45: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

45(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

- Xây dựng phương thức vận hànhgiờ cao điểm, thấp điểm ở một sốcông đoạn trong dây chuyền sản xuất.Tăng cường mua điện giờ thấp điểm,giảm mua điện giờ cao điểm;

- Tính toán các phương án chạytua bin đối áp – máy phát G1 đảm bảovừa phát điện và bù công suất phảnkháng (Cosφ) cho hệ thống điện ởmức cao nhất;

- Lò hơi công nghiệp phát huy tốiđa khả năng sản xuất hơi, cung cấphơi cho phụ tải được liên tục, ổn định,ưu tiên cấp hơi 1,3 Mpa.

2. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

2.1. Kết quả đạt được về khoahọc và công nghệ

Tìm ra được cách thức và phươngthức vận hành lò hơi động lực mới ổnđịnh nhưng vẫn đảm bảo cấp đủ hơi,điện cho quá trình sản xuất;

Lựa chọn được các điểm công

nghệ tối ưu trong quá trình vận hànhlò hơi đảm bảo an toàn và đạt hiệuquả cao nhất;

Đưa ra được quy trình vận hành lòđốt than phù hợp với thực tế sản xuất,vừa đảm bảo yêu cầu công nghệ, vừađảm bảo yêu cầu về an toàn côngnghiệp.

2.2. Kết quả về kinh tế, xã hội

Áp dụng sáng kiến từ tháng 10năm 2014 đến tháng 9 năm 2015,lượng than tiêu hao cho sản xuất hơigiảm từ 135,3 kg/tấn xuống còn 124,4kg/tấn hơi;

Tính chênh lệch tiêu hao than ởcùng sản lượng hơi sau khi áp dụngsáng kiến lò động lực là khoảng 12,1tỷ đồng.

Tính chênh lệch giữa điện sản xuấtcủa máy phát điện so với quý 4/2013và 9 tháng đầu năm 2014 so với quý4/2014 và 9 tháng đầu năm 2015 làkhoảng 13,8 tỷ đồng. Trừ đi các chi

phí phát sinh do lắp hệ thống sàng xỉthu hồi thêm than cát bi là khoảng997 triệu đồng thì sáng kiến này đãtiết kiệm cho Tổng công ty Giấy làkhoảng 24,9 tỷ đồng.

Mức tiết kiệm trên chưa tính đếngiảm chi phí lãi vay do giảm lượngthan lưu kho hàng tháng tại Nhà máyđiện và giảm chi phí bảo dưỡng thiếtbị của lò động lực, tuabin ngưng tụ vàtháp giải nhiệt.

3. KẾT LUẬNViệc đưa ra giải này đã giảm được

chi phí sản xuất hơi và điện tại Nhàmáy điện, tiết giảm được chi phí sảnxuất. Đồng thời là một nhân tố thuậnlợi cho việc vận hành, bảo trì bảodưỡng lò đốt than �

Nghiên c�u & Tri�n khai

Sản xuất giấy. Ảnh mang tính chất minh họa

Ngày nhận bài: 10/03/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

25/03/2017

Page 46: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

46 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

1. ĐẶT VẤN ĐỀCông ty Lưới điện cao thế miền

Bắc (NGC) là Công ty trực thuộc Tổngcông ty Điện lực miền Bắc, được giaonhiệm vụ quản lý vận hành lưới điện110 kV của 24 tỉnh phía Bắc từ HàTĩnh trở ra tới Điện Biên, Hà Giang,Cao Bằng…

Hàng năm, trên lưới điện 110 kVdo Công ty quản lý có nhiều hạng mụcthi công cần phải cắt điện dài ngàynhư thay thế cột cũ, lắp dựng cột mớixử lý khoảng cách pha đất; nâng caokhả năng truyền tải của đường dâybằng cách nâng tiết diện của dây dẫnhoặc lắp phân pha dây dẫn; di chuyểncột do nguy cơ sạt lở móng cột; dichuyển tuyến để phục vụ công tác giảiphóng mặt bằng các dự án giaothông, xây dựng, những công việctrên gây ảnh hưởng rất lớn đến việccấp điện cho các phụ tải.

Trước đây, đối với các phụ tải cónhu cầu cấp điện liên tục, trong khitiến hành sửa chữa đường dây 110 kVcần phải tiến hành cắt điện dài ngàythì Công ty Lưới điện cao thế miền Bắcđã sử dụng các cột bê tông ly tâm(BTLT) làm tuyến cấp điện tạm chophụ tải liên tục trong thời gian thi côngtuyến đường dây chính. Tuy nhiên,phương án này có một số nhược điểmnhư sau:

+ Phải có thời gian trong việc đào,đúc móng cho cột BTLT;

+ Khó khăn trong công tác thu hồisau khi đã thi công xong;

+ Nhiều vị trí có địa hình khó khănkhông thể vận chuyển cột BTLT vàotuyến do cột có chiều dài cố định, rấtcồng kềnh khi vận chuyển.

Chính vì vậy, yêu cầu bức thiếtđặt ra là cần phải tìm ra giải pháp tốiưu hơn trong công tác lắp dựngtuyến tạm phục vụ việc cung cấpđiện liên tục cho các phụ tải trongthời gian thi công sửa chữa tuyếnđường dây chính.

2. NỘI DUNG CHÍNH CỦACÔNG TRÌNH

2.1. Mục đích

Chế tạo các cột thép có tính diđộng cao (Emergency RestorationSystem – ERS), dễ dàng vận chuyển,tháo lắp, sử dụng để làm tuyến đườngdây 110 kV tạm cấp điện cho các phụtải trong thời gian thi công sửa chữatuyến đường dây chính.

2.2. Nội dung chính

- Cấp điện áp: 110kV;- Số mạch: 01 mạch dây dẫn, 01

mạch dây chống sét;- Dây dẫn: 01 mạch dây

AC240/32; Dây chống sét: 01 mạchdây TK50;

- Cách điện: Cách điện silicon;- Giải pháp chế tạo cột gồm các

phần như sau:+ Móng néo và dây néo; Chân đế;+ Phần thân cột (chế tạo thành

từng modul 3m liên kết với nhau bằngcác bản mã);

+ Chiều cao cột: 21m đến 34m (cóthể sử dụng cho cột có công dụng néohoặc đỡ).

+ Vật liệu chế tạo cột: Sử dụngthép hình mạ kẽm nhúng nóng liên kếtbằng bu long.

2.3. Các công trình thực tếCông ty Lưới điện cao thếmiền Bắc đã thi công có ápdụng cột thép di động ERS

2.3.1. Đường dây 110 kV PhốNối - Sài Đồng đoạn từ TBA 220kV Phố Nối tới cột số 12

Với nội dung công việc chính làkẹp thêm dây AC-185 cho mỗi pha củalộ ĐZ mạch kép 173, 174 Phối Nối -Sài Đồng. Đây là khu vực có nhiều phụtải công nghiệp quan trọng, vì vậy,việc cắt điện dài ngày sẽ ảnh hưởngrất nhiều tới hoạt động sản xuất kinhdoanh. Để hạn chế thời gian cắt điện,Công ty đã sử dụng cột ERS để dựngtuyến cấp điện tạm trong thời gian thicông tuyến chính.

2.3.2. Đường dây 110 kV NghiSơn - Quỳ Hợp

Trong tháng 9/2013, khi thi côngđường dây nhánh rẽ Hoàng Mai, cộtđiểm đấu nằm trên trục chính ĐZmạch kép 171+172 Nghi Sơn - QuỳHợp, để cấp điện cho các phụ tải TBA110 kV Quỳnh Lưu, Diễn Châu trongthời gian thi công cột điểm đấu thìCông ty Lưới điện cao thế miền Bắc đãdựng tuyến tạm sử dụng cột ERS đểđấu nối vận hành lộ 171 Nghi Sơn -Quỳ Hợp cấp điện cho TBA 110 kVNghĩa Đàn, Quỳ Hợp.

2.3.3. Đường dây 110 kV lộ173 E12.3 Yên Bái - Nghĩa Lộ

Trong tháng 10 năm 2013, để cóthể thực hiện dự án: Nâng cao khảnăng truyền tải đường dây 110 kV lộ173 E12.3 Yên Bái - Nghĩa Lộ (đoạn từTBA 220 kV Yên Bái đến vị trí cột 157NR Phù Yên), Công ty Lưới điện caothế miền Bắc đã sử dụng tuyến tạm

Nghiên c�u & Tri�n khai

CHẾ TẠO VÀ SỬ DỤNG

C�T THÉP DI Đ�NG phục vụ công tác quản lý vận hành lưới điện 110 kV

LÊ MINH TUẤN - Tổng công ty Điện lực miền BắcNGUYỄN QUANG HÒA - Công ty Lưới điện cao thế miền Bắc

Page 47: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

47(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

để hạn chế thời gian mất điện thi côngcải tạo tuyến đường dây, đoạn tuyếntạm sử dụng cột ERS dài 3km, sửdụng trong thời gian 15 ngày để thicông một số khoảng cột của tuyếnchính góp phần truyền tải công suấtphát của các nhà máy thủy điện trongkhu vực huyện Văn Chấn và Nghĩa Lộlên lưới điện quốc gia, góp phần đảmbảo an ninh năng lượng cho tỉnh YênBái và các tỉnh lân cận.

2.3.4. Đường dây 110 kV LàoCai - Phong Thổ

Tháng 3 năm 2014, Công ty Lướiđiện cao thế miền Bắc sử dụng cộttạm ERS để làm tuyến tạm phục vụ thicông công trình: Biểu tượng văn hóaLai Châu, khối lượng công việc thicông tuyến chính là di chuyển khoảngcột 217-218 ra khỏi mặt bằng thi côngBiểu tượng văn hóa Lai Châu.

2.3.5. Đường dây 110 kV HàTĩnh – Kỳ Anh

Tháng 3 năm 2014, Công ty Lướiđiện cao thế miền Bắc sử dụng cộttạm ERS để làm tuyến tạm phục vụ thicông công trình: Di chuyển ĐZ 110 kVlộ 176 T500 Hà Tĩnh – Kỳ Anh từ cột326-335 phục vụ giải phóng mặt bằngthi công đường QL1A mới, thời gianvận hành tuyến tạm khoảng 2 tháng;chủ yếu có nhiệm vụ cung cấp điệnphục vụ phát triển kinh tế, xã hội cáchuyện Kỳ Anh, Vũng Áng, và cung cấpđiện phục vụ xây dựng Nhà máy Nhiệtđiện Vũng Áng.

2.3.6. Đường dây 110 kV T500Quảng Ninh – Hoành Bồ

Tháng 5/2014, Công ty Lưới điệncao thế miền Bắc sử dụng cột tạmERS để làm tuyến tạm phục vụ thicông đường dây 500 kV Quảng Ninh –Hiệp Hòa tại khoảng cột giao chéo vớiđường dây 110 kV lộ 177, 178 QuảngNinh – Hoành Bồ nhánh rẽ XM ThăngLong và XM Hạ Long.

2.2.7. Đường dây 110 kVnhánh rẽ Gò Đầm

Tháng 11/2014, Công ty Lưới điệncao thế miền Bắc sử dụng các cột diđộng ERS phục vụ thi công cấp điệnliên tục cho các phụ tải khi thi công ĐZnhánh rẽ TBA 110 kV Gò Đầm.

3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

3.1 Kết quả đạt được về khoahọc công nghệ

Việc chế tạo và sử dụng cột thépdi động để xây dựng tuyến đường dâytạm cấp điện trong thời gian thi côngtuyến chính trên đường dây 110 kVđáp ứng được các yêu cầu mà khi giảipháp sử dụng cột BTLT không thể đápứng được như:

- Chế tạo cột bằng thép hình mạkẽm nhúng nóng và lắp ráp theo từngmodul 3m nên công tác triển khai xâydựng tuyến tạm rất nhanh chóng, tiếtkiệm được thời gian trong việc xử lýsự cố;

- Việc tháo dỡ, vận chuyển, bảoquản rất dễ dàng do sau khi tháo dỡchỉ còn là các thanh thép riêng biệt, vìvậy chiếm rất ít diện tích bảo quản;

- Phần móng cột được kê trên cácthanh gỗ cố định bằng cọc hãm rấtchắc chắn mà không cần đổ bê tônggây lãng phí vật liệu và chiếm dụngđất đai;

- Do chế tạo theo các modul 3mnên có thể thay đổi được độ cao củacột cho phù hợp với từng địa hìnhthực tế, cùng với đó việc chế tạo thêmmột số bản đế dự phòng thì số lượngcột có thể tăng thêm do tận dụngđược các đoạn thân của các cột khôngsử dụng hết chiều cao thiết kế.

3.2. Kết quả đạt được về kinhtế, xã hội

Việc sử dụng tuyến tạm bằng cộtERS cấp điện cho các phụ tải trongthời gian thi công sửa chữa tuyếnchính có ý nghĩa cực kỳ to lớn, ngoàiviệc cung cấp điện năng phục vụ kinhdoanh sản xuất, phát triển kinh tế màcòn có ý nghĩa quan trọng trong côngtác phát triển văn hóa, xã hội, an ninh,quốc phòng như đã nêu trong mục 2.2

3.3. Khả năng ứng dụng,chuyển giao và thương mạihóa

Với số lượng cột ERS hiện tại đangáp dụng trên các tuyến đường dây110 kV, tuy nhiên hoàn toàn có thể ápdụng được trên các đường dây trungthế. Để có thể sử dụng được cho cácđường dây 220kV thì cần tính toán vàchế tạo loại cột mới có thể đáp ứngđược với dây dẫn và khoảng cách antoàn lớn hơn.

4. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊViệc chế tạo và sử dụng cột thép

di động ERS là một sáng kiến có hiệuquả và tính thực tế rất cao, đã đượcTập đoàn Điện lực Việt Nam côngnhận là sáng kiến cấp Tập đoàn, đãđược Tổng công ty Điện lực miền Bắccho phép áp dụng trên lưới điện doNPC quản lý �

Nghiên c�u & Tri�n khai

Ngày nhận bài: 05/03/2017Ngày chấp nhận đăng bài:

25/03/2017

Page 48: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

48 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (Vietsovpetro) đivào hoạt động từ ngày19/11/1981 trên cơ sở Hiệp

định liên Chính phủ Việt Nam và LiênXô ký ngày 19/6/1981. Năm 1984,sau hơn 2 năm hoạt động, Vietsovpetro đã thăm dò và thẩmlượng thành công thân dầu có giá trịcông nghiệp ở mỏ Bạch Hổ. Đây làmột thành công quan trọng ở nhữngnăm đầu hoạt động của Vietsovpetro,nhưng cũng đặt ra nhiều thách thứctrong tổ chức khai thác, thu gom, xửlý và vận chuyển dầu thô ngoài khơitrong khi đất nước đang bị cấm vận,không thể tiếp cận với các công nghệtiên tiến trên thế giới, ngoài kinhnghiệm của Liên Xô (cũ), một cườngquốc về dầu khí nhưng hoạt độngkhai thác dầu chủ yếu trên đất liền.

Tại thời điểm đất nước đang bịcấm vận, Vietsovpetro đã lựa chọncông nghệ khai thác, thu gom và vậnchuyển dầu trên biển bằng đườngống ngầm theo thiết kế của Liên Xôcũ (mô hình thiết kế giàn 16716) áp

dụng cho dầu ít parafin, có nhiệt độđông đặc và độ nhớt thấp. Công nghệnày không cho phép thu gom, xử lývà vận chuyển dầu có các tính chấtphức tạp (nhiều parafin, nhiệt độđông đặc cao, ...) như của mỏ BạchHổ. Một câu hỏi lớn đặt ra là có khảnăng khai thác, thu gom, xử lý và vậnchuyển dầu thô nhiều trong điều kiệnbiển Việt Nam hay không?

Bằng phương pháp nghiên cứutính chất lưu biến của dầu thô,phương pháp xử lý nhiệt và hóaphẩm, áp dụng và phát triển côngnghệ phù hợp để vận chuyển dầu thôcó tính chất lưu biến phức tạp bằngđường ống ở điều kiện ngoài khơithềm lục địa Việt Nam, tập thể cán bộcủa Liên Doanh Việt-Nga Vietvopetrobằng các nghiên cứu khoa học đãsáng tạo thành công một tổ hợp cácgiải pháp công nghệ riêng áp dụngcho điều kiện đặc thù các mỏ của Vietsovpetro: Vận chuyển hỗn hợpdầu và khí ở điều kiện nhiệt độ thấphơn nhiệt độ đông đặc, vận chuyểndầu bão hòa khí, đã làm thay đổi

hoàn toàn hệ thống công nghệ đãthiết kế trước đó, làm cơ sở để vậnhành an toàn mỏ Bạch Hổ, Rồng và làtiền đề đưa các mỏ khác ở bể CửuLong vào khai thác.

Công trình có giá trị rất cao vềkhoa học và công nghệ, cụ thể:

- Trên cơ sở nghiên cứu công phuvà khoa học, các tác giả đã cải tiến,đổi mới và sáng tạo ra công nghệ thugom, xử lý và vận chuyển dầu thônhiều parafin ở ngoài khơi bằngđường ống, áp dụng cho các mỏ BạchHổ & Rồng, khác biệt so với côngnghệ truyền thống xử lý, vận chuyểndầu đang được sử dụng trên thế giới(*). Kết quả đã tạo ra sản phẩm côngnghệ mới, bổ sung và làm phong phúthêm công nghệ vận chuyển dầu trênthế giới.

- Những điểm mới so với côngnghệ truyền thống của thế giới và cóý nghĩa khoa học của Cụm công trình:

+ Giải pháp sử dụng CROMPIC(hóa phẩm dùng trong dung dịchkhoan sử dụng ở Vietsovpetro) để xửlý dầu và vận chuyển thành công

Nghiên c�u & Tri�n khai

công nghệ thu gom, xử lý, vận chuyển dầu thô trong điều kiện đặc thù của các mỏ Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro và các mỏ kết nối trên thềm lục địa Nam Việt NamPHÙNG ĐÌNH THỰC, TỪ THÀNH NGHĨA, NGUYỄN VŨ TRƯỜNG SƠN, NGUYỄN THÚC KHÁNG, CAO TÙNG SƠN, TRẦN VĂN VĨNH, HÀ VĂN BÍCH, TỐNG CẢNH SƠN, PHẠM BÁ HIỂN, PHẠM XUÂN SƠN, TRẦN QUỐC KHỞI, TRẦN VĂN THƯỜNG, NGÔ THƯỜNG SAN, LÊ THỊ KIM THOA, LÊ VIỆT DŨNG, LÊ ĐÌNH HÒE, PHẠM THÀNH VINH, NGUYỄN HOÀI VŨ, PHAN ĐỨC TUẤN, TRẦN XUÂN ĐÀO, LÊ MINH TUÂN, NGUYỄN QUANG VINH, NGUYỄN PHAN PHÚC, NGÔ HỮU HẢI, LÊ BÁ TUẤN, LÂM QUANG CHIẾN, VUGOVSKOI V P, BOIKO V. I., VŨ TRỌNG NHÁP, IVANOV A.N.Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro

NGHIÊN CỨU, PHÁT TRIỂN VÀ HOÀN THIỆN

Page 49: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

49(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

bằng đường ống không bọc cáchnhiệt từ giàn cố định (MSP-1) đến tàuchứa xuất dầu (FSO);

+ Hình thành công nghệ vậnchuyển dầu và khí bằng đường ống ởđiều kiện nhiệt độ thấp hơn nhiệt độđông đặc của dầu, đã làm thay đổicăn bản công nghệ truyền thống vậnchuyển dầu nhiều parafin bằngđường ống ở điều kiện ngoài khơi;

+ Nghiên cứu và phát triển thànhcông giải pháp vận chuyển dầu bãohòa khí bằng cách sử dụng thiết bịtách khí sơ bộ (UPOG), giảm thiểukhả năng hình thành các nút lỏng &khí trong hệ thống xử lý, giảm tổnhao áp suất vận chuyển, tăng sảnlượng giếng. Từ đây cho phépchuyển đổi mô hình xây dựng mỏ từxây dựng giàn cố định (MSP) thànhxây dựng giàn nhẹ (BK/RC), đem lạihiệu quả kinh tế to lớn;

+ Giải pháp sử dụng địa nhiệt củagiếng dầu để xử lý thành công dầunhiều parafin có nhiệt độ thấp ở cácmỏ của Vietsovpetro và các mỏ kếtnối để vận chuyển bằng đường ốngđi xa an toàn;

+ Giải pháp sử dụng condensatcó sẵn ở mỏ, thay thế dung môitruyền thống, hòa trộn với dầu nhiềuparafin ở hàm lượng 5%, tăng khảnăng lưu chuyển để vận chuyển dầutừ mỏ Rồng sang Bạch Hổ;

+ Giải pháp bơm nước biển vàođường ống đang vận hành để tẩy rửalớp lắng đọng parafin mềm trong đườngống (thay thế hệ thống phóng thoi),phục hồi khả năng lưu thông đường ốngmà không cần dừng khai thác.

Giá trị thực tiễn của công trìnhcũng rất to lớn, đó là:

- Đã góp phần quan trọng và là tiềnđề tạo ra sản phẩm mới cho đất nước,đó là dầu thô xuất khẩu, phục vụ pháttriển kinh tế biển và phát triển kinh tế- xã hội và góp phần đảm bảo an ninhnăng lượng Quốc gia;

- Cụm công trình đã được Vi-etsovpetro sử dụng trong nhiều nămqua để vận hành các mỏ: Bạch Hổ,Rồng, Gấu Trắng, Thỏ Trắng, đặc biệtáp dụng thành công trong kết nối cácmỏ Cá Ngừ Vàng, Gấu Trắng, Thỏtrắng với mỏ Bạch Hổ, mỏ Nam Rồng- Đồi Mồi với mỏ Rồng và Hải Sư Đen,

Hải Sư Trắng với mỏ Tê Giác Trắng vàlà tiền để phát triển các mỏ khácngoài khơi Việt Nam.

Có thể khẳng định rằng, nếukhông có các giải pháp công nghệsáng tạo nêu trên, chúng ta đã khôngthể đưa mỏ Bạch Hổ vào khai thácnăm 1986 và mỏ Rồng vào khai thácnăm 1994.

Kết quả nghiên cứu của Cụmcông trình sẽ tiếp tục được áp dụngtrong tương lai để kết nối các mỏ mớiphát hiện trong khu vực. Những ứngdụng này đã và đang mở ra cơ hộiđầu tư, phát triển các mỏ nhỏ xungquanh các mỏ dầu hiện đang khaithác của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Công trình đạt hiệu quả kinh tếrất cao và tác động to lớn, lâu dàiđến kinh tế - xã hội nước nhà, gópphần tích cực bảo vệ an ninh chủquyền Quốc gia:

- Hiệu quả trực tiếp do các giảipháp của Cụm công trình mang lại là779,7 triệu đôlla Mỹ (tính đến hếtnăm 2014), chưa tính đến hiệu quảgián tiếp và hiệu quả Cụm công trìnhtiếp tục mang lại sau năm 2014;

- Nguồn thu ngoại tệ của Vietsovpetro đã góp phần quan trọngvào việc kiềm chế lạm phát, ổn địnhkinh tế vĩ mô, thúc đẩy sự nghiệpphát triển kinh tế - xã hội, côngnghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước;

- Tạo điều kiện để các nhà đầu tưnước ngoài đầu tư tìm kiếm, thăm dòvà khai thác ở thềm lục địa Việt Nam,phát triển kinh tế biển, đảm bảo an ninhnăng lượng và chủ quyền ở Biển Đông

Tổ hợp công nghệ của Cụm côngtrình đã được cấp 02 bằng độc quyềnsáng chế và giải pháp hữu ích:

- Bằng sáng chế 066 do Ủy banKhoa Học & kỹ thuật Nhà nước cấp

năm 1989 cho công trình “Phươngpháp giảm độ nhớt và nhiệt độ đôngđặc của dầu thô có hàm lượngparafin cao trên các giàn khoan biểncố định”;

- Bằng sáng chế độc quyền số 4580do cục sở hữu trí tuệ Bộ Khoa học vàCông nghệ Việt Nam cấp 2004 chocông trình “Phương pháp và thiết bị đểxác định vị trí rò rỉ của các ống dẫn dầungầm dưới biển hoặc dưới nước”;

Kết quả nghiên cứu của côngtrình này đã được công bố trên cácTạp chí chuyên ngành có uy tín trongnước và Quốc tế: 31 bài báo trên cáctạp chí chuyên ngành trong nước và32 trên tạp chí Quốc tế, xuất bản 02sách chuyên khảo, 04 luận án tiến sỹvà tiến sỹ khoa học đã được bảo vệ.

Song hành với chặng đường hơn30 năm phát triển của Liên doanhVietsovpetro, là công trình nghiên cứutiêu biểu: “Nghiên cứu, phát triển vàhoàn thiện công nghệ thu gom, xử lý,vận chuyển dầu thô trong điều kiệnđặc thù của các mỏ Liên doanhVietsovpetro và các mỏ kết nối trênthềm lục địa Nam Việt Nam”. Đây làCông trình đặc sắc phản ánh và giảiquyết một trong những vấn đề đặctrưng nhất trong ngành công nghiệpkhai thác dầu khí tại thềm lục địa ViệtNam đó là xử lý vận chuyển dầu vớiđặc tính nhiều parafin và có nhiệt độđông đặc cao hơn nhiều so với nhiệtđộ môi trường trong các điều kiện đặcthù của thềm lục địa Nam Việt Nam vàcủa Liên doanh Vietsovpetro. Thànhquả của Công trình kể trên đã cónhững đóng góp to lớn không chỉ chongành dầu khí đất nước nói riêng màcòn góp phần thúc đẩy sự phát triểncủa nền khoa học kỹ thuật Việt Namnói chung �

Nghiên c�u & Tri�n khai

(*) Công nghệ chuẩn và truyền thống trong xử lý và vận chuyển dầu nhiều parafin trên thế giới:Nguyên tắc cơ bản: - Vận chuyển phải duy trì nhiệt độ dầu trong đường ống cao hơn nhiệt độ xuất hiện tinh thể parafin.Các công nghệ chuẩn:- Gia nhiệt và vận chuyển dầu nóng trên toàn tuyến đường ống;- Đường ống bọc cách nhiệt;- Xử lý hạ thấp nhiệt độ đông đặc của dầu bằng hóa phẩm chuyên dụng;- Trộn lẫn dầu với dung môi để vận chuyển;- Sử dụng hệ thống phóng thoi để tẩy lớp lắng đọng parafin.

Ngày nhận bài: 05/03/2017Ngày chấp nhận đăng bài: 25/03/2017

Page 50: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

50 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Với đặc thù nhà máy lọc dầu(NMLD) có nhiều thiết bị vậnhành ở áp suất, nhiệt độ caovà tồn tại nhiều yếu tố gây

ăn mòn, mài mòn và các lưu chất dễcháy nổ (với hàng trăm nghìn tấndầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ đượclưu chứa) nên luôn tiềm ẩn các nguycơ xảy ra sự cố cháy nổ và tai nạn laođộng. Vì thế, ngay giai đoạn chuẩn bịvận hành, NMLD Dung Quất - BSR đãtriển khai đồng bộ nhiều giải pháp,chương trình nhằm kiểm soát an toànnhư: Ban hành các nội quy, quy địnhvề an toàn lao động, phòng chốngcháy nổ, bảo vệ môi trường; Tổ chứcđào tạo huấn luyện về an toàn choCBCNV và nhân sự các nhà thầu làmviệc tại Nhà máy, thực hiện công tácgiám sát Nhà thầu theo 03 cấp độkhác nhau. Bên cạnh việc giám sáthàng ngày, Công ty cũng thành lậpcác đoàn kiểm tra hàng tuần, hàngtháng công tác đảm bảo an toàn sứckhỏe môi trường (ATSKMT) và độngviên người lao động làm việc trêncông trường với sự tham gia của cáccấp quản lý các cấp từ Tổ trưởng,Lãnh đạo Ban và Lãnh đạo Công ty.Sự tham gia của các cấp quản lýtrong việc kiểm tra công trường thểhiện sự cam kết và ưu tiên cao nhấtđối với công tác đảm bảo Nhà máyđược vận hành an toàn và ổn định.

Thời gian qua, công tác đảm bảoan ninh, an toàn, phòng chống cháynổ và bảo vệ môi trường tại NMLD

Dung Quất đã đạt được nhiều kết quảấn tượng. Năm 2016, BSR đã đào tạo89 khóa đào tạo an toàn cho nhân sựnội bộ với 11.512 lượt CBCNV thamdự, đạt gần 50 nghìn giờ công antoàn, trung bình mỗi CBCNV đạt 31,6giờ/người. Đào tạo cho 4.646 lượt nhàthầu với 11.083 giờ công đào tạo.Năm 2015, Công ty đã triển khai 68khóa với hơn 24.846 giờ đào tạo antoàn cho 7.288 lượt người (xấp xỉ 16giờ/ người/năm).

Hệ thống quản lý ATSKMT củaBSR tích hợp tiêu chuẩn ISO14001:2015 về hệ thống quản lý môitrường, tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 về hệ thống quản lý an toàn,

sức khỏe nghề nghiệp, tiêu chuẩnOSHA 3132 về hệ thống quản lý antoàn công nghệ và các tiêu chuẩnkhác… đã được Tổ chức chứng nhậnquốc tế DNV cấp giấy chứng nhậnphù hợp lần đầu vào ngày 8/3/2011và tái chứng nhận lần thứ 3 bởi BSIvào ngày 19/12/2016.

Tháng 5/2013, BSR đã đưachương trình Quan sát hành vi antoàn (SAO) vào áp dụng. Tính đếnnay, đã có hơn 104 nghìn thẻ đónggóp của CBCNV thông qua chươngtrình SAO. Đây thực sự là công cụhữu hiệu trong việc khuyến khíchhành động an toàn và giảm thiểuhành vi không an toàn của từng cá

B��c ti�n Công ngh�

LỌC DẦU DUNG QUẤT

đạt 10 triệu GIỜ CÔNG AN TOÀN

Công ty L�c hóa d�u Bình S�n (BSR) v�a công b� đ�t 10 triu gi� côngan toàn (tính t� 2/6/2014 đ�n ngày 28/2/2016) không đ� x�y ra tai n�n laođ�ng gây m�t ngày công t�i Nhà máy l�c d�u Dung Qu�t.

Xe cứu hỏa tác nghiệp trong diễn tập PCCC năm 2015

VIỆT THANH

Page 51: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

51(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

nhân người lao động. Ngoài ra đâycũng là công cụ để phát huy đượcsức mạnh trí tuệ của tập thể ngườilao động trong công tác nhận diện vàkiểm soát các mối nguy hiểm, gópphần cải thiện môi trường làm việcan toàn. Bằng việc tham gia tích cựcchương trình SAO, CBCNV còn đượcrèn luyện kỹ năng nhận diện mốinguy, nhờ đó có thể dễ dàng pháthiện được mối nguy hiểm từ chínhcông việc của mình và cần phải hànhđộng như thế nào để bảo đảm antoàn. Việc triển khai chương trìnhSAO đã góp phần thay đổi lớn nhậnthức của CBCNV đối với công tácATSKMT. Chương trình SAO là bướctiền đề cho việc xây dựng văn hóa antoàn tại BSR.

Để đảm bảo nguồn nhân lực thựchiện công tác an toàn PCCC, Công tyBSR đã thành lập Đô�i PCCC cơ sơ�thuộc Ban ATSK&MT theo Quyêt đi�nhsô 238/QĐ-BSR ngay 11/5/2009 gồm50 nhân sự. Đội PCCC làm việc theochế độ 2 ca 4 kíp thường trực 24/24htại Nhà máy để ứng phó kịp thời vớicác sự cố xảy ra. Để phù hợp vớinhiệm vụ được giao, phù hợp vớithực tế về đặc thù của NMLD DungQuất và đáp ứng theo yêu cầu củapháp luật về PCCC, Công ty đã thànhlập Đội PCCC chuyên ngành tại Quyếtđịnh số 3092/QĐ-BSR ngày03/9/2015 bao gồm 46 thành viên.Lực lượng làm công tác PCCC củaCông ty đa đươ�c Cảnh sát PCCC tỉnh

Quảng Ngãi đào tạo, huấn luyện,tham gia các khóa đào tạo trong vàngoài nước, học hỏi kinh nghiệmtrong công tác an toàn, PCCC từ cacchuyên gia nươc ngoai (Petronas -Malaysia, SK Energy - Han Quôc).

Để tăng cường khả năng chữacháy tại chỗ, Công ty cũng đã thànhlập đội PCCC kiêm nhiệm tại các khuvực sản xuất với 160 chiến sy là cáccán bộ công nhân viên trực tiếp vậnhành và bảo dưỡng tại Nhà máy.Những cán bộ này được tổ chức đàotạo, huấn luyện kỹ năng PCCC vàứng cứu sự cố nhằm đáp ứng yêucầu ưng pho sư� cô tại chô, ki�p thơikhi có tình huống khẩn cấp xảy ra.Theo lộ trình, lực lượng kiêm nhiệmnày sẽ xem xét tăng lên trong thờigian tới.

Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo sẵnsàng cho công tác xử lý sự cố cháy nổxảy ra tại Nhà máy, Cảnh sát PCCCtỉnh Quảng Ngãi đã hỗ trợ lực lượngPCCC chuyên nghiệp với 2 nhân sự vàmột xe chữa cháy luôn thường trực24/24 tại Nhà máy.

Đặc biệt, Công ty còn phối hợpvới các cơ quan chức năng tổ chứcdiễn tập, ứng phó với các tình huốngkhẩn cấp, diễn tập an ninh cảng biển,diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu,diễn tập phương án chữa cháy. Hàngnăm, Công ty tổ chức diễn tập 80 lầnđối với tình huống cấp I và 1 lần đốivới tình huống cấp II. Tính đến nay,Công ty đã tổ chức khoảng 550 lần

diễn tập tình huống cấp I và 5 lầntình huống cấp II, 1 lần diễn tậpphòng chống khủng bố cấp ngành.Hiện Công ty có đầy đủ quy trình vậnhành, quy trình giám sát các tìnhhuống khẩn cấp nhằm mục đích khixảy ra sự cố thì tất cả vật lực, nhânlực đều ở tư thế sẵn sàng ứng phó.Công ty cũng đã kiện toàn ban chỉđạo các tình huống khẩn cấp và hàngtrăm CBCNV đồng thời vừa là côngnhân, kỹ sư trên công trường vừa lànhân sự thuộc lực lượng ứng phó sựcố khẩn cấp.

Nhiệm vụ trọng tâm của BSRtrong năm 2017 là tiếp tục vận hànhNhà máy lọc dầu an toàn ổn định vàđảm bảo an toàn tuyệt đối cho côngtác bảo dưỡng tổng thể Nhà máy lầnthứ III, trong đó có sự tham gia củanhiều nhà thầu trong và ngoài nướcvới các công việc có mối nguy caođược tiến hành trong điều kiện thờitiết khắc nghiệt. Vì vậy, công tác antoàn, đảm bảo vệ sinh môi trườngtrong công việc của các nhà thầuphải được quán triệt đến từng côngnhân, kỹ sư và tuân thủ các yêu cầunghiêm ngặt của BSR cũng như thựctiễn công việc.

Mục tiêu năm 2017 là BSR cùngcác nhà thầu phấn đấu đạt mốc 14,5triệu giờ công an toàn. Quá trình làmviệc không để xảy ra bất kỳ sự cốcháy nổ, sự cố an ninh ảnh hưởngđến sản xuất kinh doanh của BSR �

Cô lập và xử lý sự cố dầu tràn trong diễn tập BSR lấy đào tạo PCCC là ưu tiên hàng đầu

Page 52: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

52 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

Không dễ dàng gì mà một tậpđoàn hàng đầu thế giới nhưSamsung lại chấp nhận RạngĐông là 1 trong 5 đối tác

chiến lược khu vực châu Á, là đơn vịduy nhất tại Việt Nam được sử dụngchip LED chất lượng cao, cho in logolên bao bì và sản phẩm theo một quitrình kiểm soát cực kỳ nghiêm ngặt.Đấy là bởi Rạng Đông đã có một môhình quản trị hiện đại với các hệ thốngquản lý và công cụ cải tiến chuẩn mực.Còn là bởi sản lượng các sản phẩmLED của Rạng Đông đang tăng nhanhqua mỗi năm, nên mang sức thu hútcủa một đối tác tiềm năng. Nhưng hấpdẫn hơn là bởi ông Tổng giám đốcRạng Đông, sau năm lần bảy lượt đàmphán với Samsung, cuối cùng đãkhông ngần ngại buông một câu xanhrờn, “chính Samsung sẽ bỏ lỡ cơ hộihợp tác với Rạng Đông nếu không có

chính sách linh hoạt hơn về giá”, và thếlà mối nhân duyên bắt đầu.

Không để phí thời gian, ngay tháng5/2016, Rạng Đông đã trình làng 10dòng sản phẩm LED sử dụng chip LEDSamsung chất lượng cao bao gồm: LEDBulb, LED Dowlight, LED ốp trần, LEDTube, Bộ đèn LED M16, LED Panel, LEDchiếu pha, LED Hightbay; LED Lowbay;Bộ đèn LED M18. Đây là dòng sảnphẩm với những tính năng vượt trội vềhiệu suất ánh sáng, tính tiết kiệm điện.Nhưng đặc biệt nhất là sản phẩm LEDsử dụng chip LED Samsung chất lượngcao không chứa thủy ngân và hóa chấtđộc hại, không phát ra tia tử ngoại nênrất an toàn cho người sử dụng và thânthiện môi trường. So với đèn huỳnhquang và compact, dòng sản phẩm mớicủa Rạng Đông có khả năng tiết kiệmđiện từ 40-50% và tuổi thọ tăng trungbình gấp 2-4 lần.

Theo ông Đỗ Hải Triều - Phóphòng thị trường của Rạng Đông,Công ty đã tiến hành một cuộc khảosát thị trường LED vào tháng 1/2017cho thấy, Việt Nam có khoảng 214công ty sản xuất cung cấp sản phẩmLED. Cụ thể có 54 công ty lắp ráp sảnphẩm LED (trong đó 17 công ty có100% vốn đầu tư nước ngoài), 160công ty thương mại các sản phẩmLED (trong đó có 9 công ty có 100%vốn đầu tư nước ngoài). Đó là cuộcchiến giành thị phần giữa các hãngtrong và ngoài nước, cả các thươnghiệu tên tuổi và các doanh nghiệp tưnhân nhỏ lẻ. Vấn đề là, những sảnphẩm không thương hiệu có giá cảcạnh tranh hơn, nên người tiêu dùngvới tâm lý thích đồ rẻ dễ bị nhầm lẫn.LED trôi nổi sẽ có quang thông kém,đèn nhanh suy giảm độ sáng, chỉ saukhoảng 500 giờ là đèn bắt đầu tối

LED R�NG ĐÔNG

chất lượng quốc tế

HỒ NGA

Thông đip c�a Công ty CP Bóng đèn phích n��c R�ng Đông trong n�m 2016 là đ�i m�im�nh m> v ch�t l��ng, quy�t tâm chinh ph�c th� tr��ng G20 vào n�m 2018. Và đúng nh�l�i kh?ng đ�nh c�a T�ng giám đ�c Nguy!n Đoàn Th�ng, tháng 5/2016, R�ng Đông đã trìnhlàng 10 dòng s�n ph+m LED s# d�ng chip LED Samsung ch�t l��ng cao v�i tính n�ng v��ttr�i so v�i các s�n ph+m compact hin t�i.

Page 53: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

53(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

dần. Nhưng với đèn LED Rạng Đông sử dụng chip LED Samsungchất lượng cao thì quang thông rất cao, duy trì độ sáng tốt trongsuốt vòng đời tuổi thọ sản phẩm.

Ông Nguyễn Triệu Sơn- Phó Giám đốc Trung tâm R&D Chiếusáng Rạng Đông cho biết, phía đối tác Samsung kiểm soát qui trìnhsản xuất rất nghiêm ngặt, nên để sản xuất được sản phẩm có yêucầu cao về chất lượng như vậy, bên cạnh việc sử dụng linh kiệnchất lượng cao của Samsung, trong thiết kế mô phỏng, Rạng Đôngsử dụng phần mềm 3D chuyên nghiệp, với khả năng tính toán cóđộ chính xác cao về quang, nhiệt, điện để xác định kích thước, vậtliệu, hình dạng sản phẩm. Sau khi thiết kế thành sản phẩm mẫuhoàn chỉnh, các sản phẩm lại được đánh giá nghiêm ngặt theo cáctiêu chuẩn IEC, TCVN... để đánh giá khả năng chịu được của đènLED trong môi trường khắc nghiệt. Chẳng hạn như môi trườngnhiệt độ, độ ẩm cao, thử nghiệm sốc nhiệt từ âm 100C lên tới1000C để đảm bảo rằng các bộ phận của đèn LED được hoạt độngtốt nhất có thể trong các điều kiện thời tiết khác nhau.

Ông Sơn khẳng định, chip LED ảnh hưởng rất lớn tới chấtlượng, tuổi thọ, độ sáng của đèn LED. Và vì vậy, việc sử dụng chipLED SamSung chất lượng cao để sản xuất các sản phẩm LEDthương hiệu Rạng Đông là một bằng chứng cam kết chất lượng sảnphẩm LED của Rạng Đông với người tiêu dùng �

NHẬN DIỆN VÀ PHÂN BIỆT

ĐÈN LED TỐTBạn bị choáng ngợp bởi hàng nghìn loại

đèn khác nhau với công suất, công dụng, giáthành khác nhau? Hãy đọc những thông tincơ bản sau đây.

Trước tiên, đó là chip LED, bộ phận quantrọng nhất của một bộ đèn LED và chiếm tới65% giá trị của bộ đèn đó.

1. Nhận diện các loại chip LED

Về cơ bản, có 2 loại chip LED: - Loại đầu tiên là chip LED công suất cao.

Những loại chip này được sử dụng trong các sảnphẩm nhất định như: LED downlight âm trần; LEDđiểm; LED gắn tường; LED đường phố.

Mỗi mắt LED công suất cao tương đương với1W và mỗi W có thể phát ra 70-110 lumen (đơn vịđo độ sáng). Độ sáng khác nhau, tùy thuộc vàothương hiệu của chip LED và kích thước của chipLED. 1W của LED công suất cao sẽ cho độ sángtương đương với 5-6W của các đèn truyền thống.

- Loại thứ hai là chip LED công suất thấp, baogồm nhiều loại mà phổ biến là DIP và SMD. Cácsản phẩm dùng loại chip này là: LED downlight âmtrần; LED dây; LED Neon; LED tuýp…

Mỗi chip LED công suất thấp tương đương vớiít hơn 1W và mỗi W có thể phát ra 50-80 lumen.Quan trọng nhất, độ sáng của đèn LED cũng phụthuộc vào thương hiệu LED sử dụng hoặc kíchthước của chip LED. 1W của chip LED công suấtthấp tương đương với 3-4W của các loại đèntruyền thống.

Các nhà sản xuất chip LED nổi tiếng trên thịtrường hiện nay có thể liệt kê ra gồm có:Bridgelux (Mỹ); Samsung (Hàn Quốc); Epistar(Đài Loan); Nichia (Nhật); Cree (Mỹ); LG (HànQuốc); Osram (Đức).

2. Cách phân biệt đèn LED tốt

- Kiểm tra độ sáng (bằng máy đo độ sáng, đốichiếu các sản phẩm của các nhà cung cấp khác nhau…).

- Đánh giá mức độ tản nhiệt của đèn LED bằngcách sờ thử vào bề mặt.

- Riêng đối với LED tuýp: LED chất lượng tốtthì hai đầu đèn được bắt vít chứ không dán bằngkeo như loại kém chất lượng, phía trong có dảiphim cách điện, các mắt LED bố trí đều, sạch sẽchứ không bị dây bẩn…

Hiện tại, trên thị trường, các sản phẩm dùngchip LED không thương hiệu, hoặc chip LED thải(gần hết thời gian sử dụng) đang bày bán tràn lanvới giá rẻ. Khi bạn đi mua hàng, nhất thiết phải hỏirõ các thông số về đèn LED của bạn để tránh tìnhtrạng mua phải đèn LED kém chất lượng.

Nguồn: www.rangdongvn.com

Led sử dụng trong phòng khách căn hộ chung cư 88 Láng Hạ

Page 54: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

54 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

Qua 14 năm trăn trởnghiên cứu, hiện Công tyCP Sông Ba (SBA) đangáp dụng các giải pháp

như quan trắc mưa và tính toán dựbáo quá trình lũ về hồ; Đo mựcnước hồ đạt độ chính xác 1mm đểtính lưu lượng thực tế về hồ; Giảipháp xả lũ hợp lý để giảm lũ cho hạdu và thủy điện đầy hồ cuối trận lũ.

Việc quan trắc, tính toán dự báo lũđến hồ và xác định thời điểm cũngnhư lưu lượng xả hợp lý là rất quantrọng, quyết định hiệu quả vậnhành giảm lũ và tích nước hồ chứađể phát điện xả về hạ du trong mùacạn năm sau.

Hiện SBA đang quản lý và vậnhành Nhà máy Thủy điện Khe Diên,công suất 9MW tại tỉnh Quảng

Nam, Nhà máy Thủy điện KrôngH’năng, công suất 64MW tại tỉnhĐăk Lăk và Phú Yên. Theo đánh giácủa Bộ trưởng Bộ Công Thương,với kinh nghiệm trong việc chủđộng quan trắc, xử lý kết quả quantrắc phục vụ công tác vận hành hồchứa thủy điện Krông H’năng, nênviệc vận hành hồ trong thời gianqua thực hiện tốt, đảm bảo an toàn

THỦY ĐIỆN XẢ LŨ AN TOÀN:

KINH NGHI�M từ Công ty Cổ phần Sông Ba

Ông Phạm Phong - Tổng giám đốc Công ty CP Sông Ba tham luận kinh nghiệm quan trắc của Công ty

Tr� l�i câu h�i c�a B� tr�"ng B� Công Th��ng v vic ph�i h�p v�i đ�a ph��ngtrong công tác quan tr*c th�y đin, ông Ph�m Phong – T�ng giám đ�c Công ty CPSông Ba cho bi�t, dù đ�a ph��ng không yêu c�u, nh�ng Công ty đã ch� đ�ng đ�ut� các h th�ng quan tr*c, tích l&y kinh nghim trong công tác v�n hành h$ ch'atrong mùa l&, nh@m đ�m b�o v�n hành đ�p an toàn, hiu qu�.

HOÀNG DŨNG

Page 55: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

55(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

cho đập đầu mối và vùng hạ du, tạosự an tâm với chính quyền địa phươngcác cấp và mang lại sự bình yên chongười dân vùng hạ du.

Chia sẻ về kinh nghiệm trong việcchủ động quan trắc, xử lý kết quảquan trắc, Tổng giám đốc Phạm Phongcho biết: Điều quan trọng để giải quyếtđược bài toán thủy điện xả lũ là vẽđược “đường đặc tính lũ”. Và điều nàysẽ được giải quyết khi có thiết bị đomực nước hồ đạt độ chính xác cao,thời gian giữa 2 lần đo càng ngắn càngtốt. Từ đó, Công ty Cổ phần Sông Bađã nghiên cứu, chế tạo ra Thiết bị đomưa và Thiết bị đo mực nước hồ đạtđộ chính xác milimet để vẽ đượcđường đặc tính quan trọng này.

ĐO MƯA TỰ ĐỘNG GỬITIN NHẮN

Dựa trên đặc điểm địa hình thủylý, SBA đã chọn 8 vị trí đặc trưng trênlưu vực hồ Krông H’năng và thực hiệnđo mưa tại 8 điểm này để phục vụ vậnhành trong mùa lũ từ năm 2011 đếnnay. Khi thời tiết bình thường, Công tyđo mưa 2 lần/ngày vào 7h và 19h. Khicó mưa lũ, đo 01 giờ/lần hoặc 02giờ/lần tùy tình hình mưa lũ. Số liệu

đo mưa ghi vào sổ đo để lưu trữ, đồngthời báo cáo ngay qua tin nhắn SMSđến bộ phận, cá nhân được SBA phâncông để tổng hợp, phân tích và tínhtoán dự báo lũ về phục vụ phận hànhhồ theo QT1077.

Bên cạnh đó, bằng cách chia nhỏlưu vực hồ Krông H’năng thành 24 tiểulưu vực bộ phận để tính lũ cho từngtiểu lưu vực theo lượng mưa đo đạcđược, sau đó các thông tin được tổhợp, truyền lũ từ cửa ra của 24 tiểulưu vực chảy trong sông về hồ KrôngH’năng để dự báo đường quá trình lũvề và sử dụng phần mềm HEC-HMSdo Hiệp hội Thủy văn quân đội Hoa Kỳxây dựng nên đã dự báo được đườngquá trình lũ trước từ 4-10 giờ tùy theovị trí mưa trên lưu vực.

Phần đo mưa giúp chúng ta biếtđược lượng mưa đã đến và dự báo đểvẽ đường đặc tính lũ, đặc biệt với lưuvực có nhiều lưu vực con có đặc điểmkhác nhau.

ĐO MỰC NƯỚC HỒNgoài ra, Công ty còn đầu tư

nghiên cứu, chế tạo thiết bị đo mựcnước hồ đạt độ chính xác milimet.Thiết bị gồm phao đo lắp đặt trên mặt

nước, được sáng tạo bổ sung cơ cấugiảm chấn trong ống để giảm daođộng trên mặt phao còn dưới 1milimet, từ đó sẽ xác định được mựcnước hồ đạt milimet. Từ phao nối vớiđối trọng qua đĩa quay sẽ chuyểnthành góc quay và hiển thị số liệu trênthiết bị đo. Khi kết nối với máy tính cóthể tự động ghi số liệu. Công ty còncài đặt chế độ cảnh báo còi khi lũ đến,lũ về hồ nhằm giúp nhân viên vậnhành an tâm làm việc bình thường, sẽbiết lũ đang âm thầm đến để chuyểnsang chế độ phòng chống lụt bão.

Ông Phong đánh giá, việc vậnhành hồ hiệu quả sẽ được giải quyếtkhi có thiết bị đo mực nước hồ đạt độchính xác cao, thời gian giữa 2 lần đocàng ngắn càng tốt và thiết bị đo mưatrên các tiểu lưu vực bộ phận như đãthực hiện tại hồ Krông H’năng trongthời gian qua. Ban chỉ huy Phòngchống thiên tai và tìm kiếm cứu nạncủa Công ty CP Sông Ba do Tổng giámđốc Công ty làm Trưởng ban sẽ trựctiếp chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, đônđốc các công tác liên quan đồng thờiquyết định thời điểm xả lũ, lưu lượngxả và thời điểm kết thúc xả lũ.

Với các biện pháp này, thời gianqua, việc vận hành xả lũ của hồ KrôngH’năng được thực hiện tốt, đảm bảoan toàn cho đập đầu mối vùng hạ du.Ông Phong khẳng định qua nhữngphân tích của SBA, cho thấy giải phápxả lũ tối ưu là tồn tại và sẽ tìm đượcnếu muốn và quyết tâm thực hiện.Tuy nhiên, để các chủ hồ trên lưu vựcSông Ba chủ động trong vận hànhgiảm lũ cho hạ du, Tổng giám đốcPhong đề nghị Đài Khí tượng thủy vănNam Trung bộ cần công bố mực nướctại trạm Phú Lâm tại bất kỳ thời điểmđã quan trắc và thông tin dự báo mựcnước Phú Lâm trong 6h, 12h tiếp theo.Mặt khác, Nhà nước cần đầu tư xâydựng cho Phú Yên một trạm quan trắcthủy triều và nghiên cứu quy luật tạikhu vực Phú Yên. Và cuối cùng là đểquản lý vận hành liên hồ chứa trên lưuvực Sông Ba theo QT1077 được thựcsự hiệu quả cần có bộ phận chỉ huy vàcó đủ công cụ quan trắc mưa, vị trí đomưa đủ dầy trên toàn lưu vực Sông Bacùng lưu vực các hồ thủy điện trên hệthống Sông Ba và công cụ thuật toánquản lý điều hành theo thời gian thựcphù hợp �

Thiết bị đo mưa tựđộng gửi tin nhắn Thiết bị đo mực nước hồ

Page 56: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

56 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

CÔNG TY CỔ PHẦN KINH DOANH GẠCH ỐP LÁT

VIGLACERA:

TIÊN PHONGtrong cuộc cách mạng

vật liệuCông ty CP Kinh doanh G�ch �p lát

Viglacera luôn không ng�ng đ�i m�icông ngh, đi sâu tìm tòi sáng t�o m�umã đa d�ng các s�n ph+m g�ch �p lát.

V�a qua, Công ty ti�p t�c cho ra đ�idòng s�n ph+m cao c�p t�m Panel AACViglacera nh@m minh ch'ng cho nh9ngnI l�c đáp 'ng nhu c�u ngày càng caotrên th� tr��ng c�a doanh nghip hàng

đ�u ngành v�t liu xây d�ng.

MINH NHẬT

Page 57: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

57(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

Tấm Panel AAC Viglacera là dòng sản phẩm cao cấpsản xuất theo công nghệ của Cộng hoà liên bangĐức, có trọng lượng thấp, khả năng cách âm, cáchnhiệt rất tốt, thi công nhanh, khả năng chịu tải

cao và rất thân thiện với môi trường. Đây là loại vật liệuxây dựng được tạo thành từ các loại nguyên liệu như ximăng, vôi, cát vàng, nước và phụ gia tạo khí, cốt thép. Hỗnhợp được nghiền mịn và phối trộn chính xác bằng thiết bịđịnh lượng và được tạo hình trong khuôn thép. Trong quátrình đông kết xảy ra phản ứng hóa học tạo bọt khí giúpsản phẩm trương nở. Sản phẩm được cắt chính xác nhờmáy cắt tự động và được chưng hấp trong các Autoclavedưới áp suất và nhiệt độ cao. Sau quá trình chưng hấp tạocho các sản phẩm tấm panel AAC Viglacera đặc tính siêunhẹ, cách âm, cách nhiệt rất tốt, phù hợp cho mọi côngtrình xây dựng.

Để làm ra sản phẩm này, Công ty CP Gạch ốp látViglacera đã đầu tư hệ thống dây chuyền máy móc màdoanh nghiệp nào cũng ao ước. Đó là quy trình sản xuấtkhép kín, công nghệ tự động hóa đạt chuẩn quốc tế cộng vớiđội ngũ cán bộ công nhân viên được đào tạo chuyên sâu.Công ty đã lắp 6 lò chưng áp với công suất mỗi lò là 108m3/ngày, tương đương 200.000 m3/năm. Đặc biệt, với mongmuốn kiến tạo một giải pháp xây dựng xanh và hiện đại,Công ty quyết tâm đầu tư công nghệ và tài chính cho dâychuyền sản xuất tấm panel với công suất 60.000 m³/năm.

Đây là vật liệu mang tính cách mạng vì nó là sự kết hợpduy nhất của nhiều đặc tính tốt như độ bền, trọng lượngthấp, khả năng cách nhiệt, hấp thụ âm thanh, khả năng chịu

nhiệt tốt và kỹ thuật xây dựng mang tính công nghiệp cao.Các công trình sử dụng tấm panel bê tông khí chưng áp làáp dụng kỹ thuật mang tính hiện đại và hiệu quả hơn về mọimặt so với phương pháp xây dựng thông thường hiện nay.Vì vậy nó lập tức được thị trường tiếp nhận và sử dụng trongnhiều công trình, dự án lớn. Chẳng thế mà những năm quaCông ty CP Kinh doanh gạch ốp lát Viglacera đã cung ứng rathị trường trong nước và xuất khẩu gần 1.000.000 m³ gạchAAC và tấm panel AAC Viglacera. Số lượng công trình sửdụng đã lên trên 100 công trình. Sản phẩm tấm panel AACcủa Công ty đã được sử dụng tại các công trình lớn như Khuchung cư văn phòng Mỹ Sơn – Hà Nội, KS Cát Tường – BắcNinh, Nhà máy Pepsi Cần Thơ… và đã xuất khẩu sang cácthị trường khó tính như Singapore, Úc…

Theo đánh giá của Viện chuyên ngành Bê tông, bên cạnhcác tính chất đặc trưng của gạch block bê tông khí chưng ápnhư trọng lượng thấp, khả năng cách âm cách nhiệt tốt, cóthể linh hoạt thay đổi kích thước tùy theo công năng và kiếntrúc của từng dự án, sản phẩm tấm panel Viglacera còn cóthêm những đặc tính ưu việt như có thêm lõi cốt thép, khảnăng chịu va đập rất tốt, khả năng chịu uốn lớn và kỹ thuậtxây dựng mang tính công nghiệp cao. Đặc biệt, các kíchthước phổ biến của tấm panel do Viglacera sản xuất có chiềurộng là 0,6m, chiều dày từ 75 mm đến 250 mm và chiều dàilên đến 4,8m. Trong điều kiện thị trường lao động Việt Namcòn nhiều khó khăn như hiện nay, sản phẩm tấm PanelViglacera sẽ giúp tiết giảm tối đa chi phí nhân công bằng cácbiện pháp thi công nhanh, cơ giới hóa, góp phần đẩy nhanhtiến độ công trình, tiết giảm nhiều chi phí cho dự án. Kết quảthí nghiệm thực tế cũng cho thấy, các chỉ tiêu kỹ thuật củatấm panel Viglacera hoàn toàn đáp ứng tốt và vượt các tiêuchuẩn TCCS 01 - Viglacera và Tiêu chuẩn GTB 23451 – 2009của Trung Quốc và các tiêu chuẩn khác của Úc, Singapore…

TS. Hoàng Minh Đức - Giám đốc Viện Chuyên ngành Bêtông trực thuộc Bộ Xây dựng nhấn mạnh, sản phẩm tấmpanel bê tông khí là hướng đi rất đúng đắn của Công ty CPKinh doanh gạch ốp lát Viglacera trong bối cảnh ngành xâydựng Việt Nam còn mang nặng tính truyền thống như hiệnnay, đồng thời ghi nhận và đánh giá cao những kết quả màCông ty đã đạt được trong nghiên cứu và sản xuất tấmpanel cốt thép. Đây chính là tiền đề rất tốt để Công ty CPKinh doanh gạch ốp lát Viglacera cũng như Tổng công tyViglacera tiếp tục gặt hái nhiều thành công hơn nữa tronglĩnh vực sản xuất tấm panel bê tông khí, hội nhập với nềncông nghiệp vật liệu xây dựng quốc tế �

Page 58: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

58 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

Với diện tích 40.000 m2 và máymóc, thiết bị hiện đại củachâu Âu, Công ty Vingal sảnxuất và kinh doanh 3 lĩnh vực

chính: Sản xuất ống thép công suất30.000 tấn/năm; Gia công cơ khí côngsuất 12.000 tấn/năm và mạ kẽmnhúng nóng công suất 40.000tấn/năm. Trong quá trình sản xuất củacông ty phát sinh các chất thải nguyhại (CTNH) như sau: Dầu mỡ thải, axitthải, nước tẩy rửa axit, cromat thải,phế liệu kim loại kẽm dạng bột, bùnthải có chứa các thành phần nguy hại.

Tất cả các chất thải nêu trên,Công ty Vingal đều đăng ký sổ chủnguồn thải CTNH lên Sở tài nguyênvà Môi trường và chuyển giao chođơn vị có chức năng xử lý. Về quản lýkhí thải, ở các bể chứa axit dùng xử lýbề mặt kim loại trước khi mạ thườngxuyên phát sinh hơi axit, Vingal ápdụng công nghệ chất ức chế bay hơiaxit.

Ban Tổng giám đốc Công ty Vingalvới quyết tâm sản xuất đi đôi với bảo

vệ môi trường đã thực hiện các biệnpháp sau: Chất thải nguy hại (CTNH)được phân loại, thu gom, lưu giữ tạmthời trong kho chứa có mái che, dánnhãn CTNH và định kỳ chuyển giaocho các đơn vị chức năng xử lý;Thường xuyên kiểm tra, sửa chữa,bảo dưỡng định kỳ các kho chứaCTNH đảm bảo kín, không bị mưa dột.Trang bị đầy đủ các thùng chứa rácthải có màu sắc khác nhau và đượcdán nhãn phân biệt chứa rác thải sinhhoạt và chứa rác thải nguy hại.

Vào cuối năm 2015, Công ty Vingalđã đầu tư hệ thống xử lý nước axitthải và nước cromat thải với mục tiêulà bảo vệ môi trường trong quá trìnhsản xuất, giảm chi phí xử lý chất thải,tiết kiệm lượng nước sạch bổ sungbằng cách tái sử dụng nước sau xử lý.Hệ thống này đã chạy thử nghiệmthành công và Công ty Sonadezi đãđồng ý cho Công ty Vingal xả nướcthải sau xử lý vào hệ thống thoát nướcthải KCN Biên Hòa 2. Hệ thống nàyđược đưa vào hoạt động cuối năm

2016. Bên cạnh đó, Công ty hoànthiện hệ thống hồ sơ bảo vệ môitrường theo quy định của pháp luật.Duy trì hoạt động hiệu quả của các hệthống, thiết bị bảo vệ môi trường,định kỳ lấy mẫu kiểm tra các thông sốchất thải để có biện pháp phòng ngừahữu hiệu việc phát thải ra môi trường.Thực hiện đầy đủ các báo cáo giámsát môi trường theo yêu cầu của Sở vàBộ Tài nguyên Môi trường. Hàng năm,khi lập kế hoạch sản xuất kinh doanhphải đi đôi với việc lập kế hoạch bảovệ môi trường; ban hành các quyđịnh, nội quy nhằm đảm bảo thựchiện nghiêm ngặt công tác bảo vệ môitrường; nghiêm cấm các hành vi xảthải ra môi trường. Mặt khác, thườngxuyên kiểm tra, đôn đốc công tác bảovệ môi trường ở từng vị trí làm việc;tuyên truyền, vận động nâng cao ýthức cho người lao động về công tácbảo vệ môi trường. Công ty giữ đúngviệc thực hiện quy hoạch các vị trí đểrác thải sinh hoạt, chất thải côngnghiệp, thi công bãi chứa thùng rác

CÔNG TY CỔ PHẦN MẠ KẼM CÔNG NGHIỆP VINGAL - VNSTEEL:

Chặt trong kiểm soát ch�t th�i nguy h�i và c�i ti�n công ngh�

Công ty CP M� k>m Công Nghip VINGAL - VNSTEEL là m�t liên doanh gi9a T�ng côngty Thép Vit Nam - CTCP, T�p đoàn Delta (Úc) và Công ty TNHH Thép Vit đ��c thành l�pn�m 1995. Đ�n n�m 2012, doanh nghip chuy�n đ�i thành công ty c� ph�n g$m các c�đông chính: T�ng công ty Thép Vit Nam - CTCP, Công ty TNHH Thép Vit Nga và Công tyTNHH Thép Vit, nh@m t�ng s'c c�nh tranh trên th� tr��ng.

HOÀNG QUÂN

Page 59: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

59(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

bằng bê tông đảm bảo sạch sẽ, tránhgây ô nhiễm ra môi trường, sửa chữavỉa hè, nạo vét mương thoát nước,trồng cây xanh đảm bảo vẻ mỹ quancho Công ty.

Ban Tổng giám đốc Công ty Vingalrất tâm huyết với mục tiêu tăng năngsuất lao động, tiết kiệm, giảm tiêuhao vật tư nguyên liệu và trong năm2015-2016 đã thực hiện các giải pháptiết kiệm năng lượng từ tổ chức quảnlý thực hiện cho đến các giải pháp cảitiến, đổi mới công nghệ. Về giải pháptổ chức và quản lý, Vingal đã banhành các quy trình kiểm soát côngnghệ sản xuất và kiểm tra chất lượngsản phẩm, cũng như ban hành cácphiếu kiểm soát công nghệ và phiếukiểm tra chất lượng sản phẩm; Làmviệc trực tiếp với nhà cung cấp vàthường xuyên kiểm soát chất lượngnguyên vật liệu chủ yếu phục vụ sảnxuất; Rà soát danh mục mua sắm vậttư, phụ tùng dự phòng đảm bảo đủ cơsố phục vụ sản xuất. Đặc biệt, Côngty đã trang bị đồng hồ bấm giây chocác phân xưởng và phòng ban liên

quan để thực hiện công tác định mứclao động và công tác kiểm soát quytrình công nghệ…

Đối với giải pháp cải tiến, đổi mớicông nghệ, Vingal đã có những thayđổi lớn: từ việc sử dụng axit lạnh(Keboclean VZS) có tuổi thọ cao (7năm) thay cho xút (NaOH) để nângcao chất lượng sản phẩm mạ, giảmthời gian tẩy rửa bề mặt kim loại,giảm tiêu hao nhiên liệu khí CNG dokhông cần gia nhiệt khi sử dụng axitlạnh; đến việc đưa hệ thống khử sắttuần hoàn vào bể trợ dung nhằm tăngchất lượng sản phẩm mạ do hệ thốngnày lắng, lọc toàn bộ sắt lơ lửng trongbể trợ dung. Công nghệ này khử sắttuần hoàn nên hiệu quả hơn so vớicông nghệ trước đây vì không mất chiphí chuyển giao xử lý toàn bộ lượngchất trợ dung trong bể khi chất nàykhông còn hiệu quả hoạt động. Côngty cũng áp dụng công nghệ tạo vânhoa trên bề mặt sản phẩm. Côngnghệ này dễ dàng sử dụng, thân thiệnmôi trường nhằm tăng độ bền vàtrang trí bề mặt sản phẩm mạ với hình

thức đặc trưng là vân hoa dạng tinhthể. Trên thế giới đã áp dụng côngnghệ này khá lâu, nhưng đối với ViệtNam thì đây là lần đầu tiên. Đồngthời, Vigal còn đưa hệ thống xử lýnước axit thải và nước cromat thảivào hoạt động phục vụ sản xuất,nhằm giảm chi phí xử lý chất thải, tiếtkiệm lượng nước sạch bổ sung bằngcách tái sử dụng nước sau xử lý.

Có thể nói, với quyết tâm thựchiện mục tiêu bảo vệ môi trường,tăng năng suất, giảm tiêu hao, tăngkhả năng cạnh tranh của sản phẩmtrên thị trường, ban Tổng giám đốcCông ty Vingal không ngần ngại trongviệc ứng dụng công nghệ tiên tiếnvào sản xuất. Đồng thời, ban Tổnggiám đốc cũng luôn quan tâm chỉ đạosâu sát cho các phòng ban, phânxưởng luôn phát huy sáng kiến trongcông tác bảo vệ môi trường, tiết kiệmvà tăng năng suất lao động. Nhờ vậy,Công ty Vigal luôn là một doanhnghiệp được đánh giá cao việc chấphành các quy định của pháp luật vềbảo vệ môi trường �

Page 60: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

60 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Trong những năm qua, ngànhnhiên liệu sinh học trên thếgiới đã có những bước pháttriển mạnh mẽ dựa trên 3

động lực chính là phát triển nănglượng tái tạo trước tình trạng giá dầutăng cao, hỗ trợ nông nghiệp qua việcgia tăng giá trị sản phẩm, và bảo vệmôi trường. Tổ chức Năng lượng Quốctế IEA kêu gọi từ nay đến năm 2020cần tăng gấp đôi sản lượng nhiên liệusinh học, nhằm góp phần giảm 20Cnhiệt độ trên trái đất.

Tùy thuộc hoàn cảnh của mỗinước, động lực trên được đặt theo thứtự quan trọng khác nhau. Trong khi tạiMỹ và EU, động lực chính của nhiênliệu sinh học là tăng cường an ninhnăng lượng và giảm khí thải độc hại,thì tại các nước đang phát triển, độnglực chính là tăng giá trị gia tăng củanông nghiệp và tăng thu nhập chonông dân.

Chính phủ nhiều nước đã hỗ trợngành nhiên liệu sinh học phát triểnthông qua các chính sách bắt buộcpha trộn nhiên liệu sinh học vàonhiên liệu truyền thống và các chỉtiêu về tỷ lệ năng lượng tái tạo trongnền kinh tế.

Trong ngành nhiên liệu sinh họcthế giới, ethanol phát triển mạnh nhất.Xét về giá trị kinh tế, ngành sản xuấtethanol năm 2010 đã tạo 1,4 triệu việclàm và đóng góp giá trị gia tăng 277,3tỷ USD cho kinh tế thế giới.

Về tốc độ phát triển, các thống kêkhác nhau cho thấy, sản lượng ethanolnăm 2010 đã đạt từ 85-93 tỷ lít, tăng

gấp đôi trong vòng 5 năm và tăng gấp3 trong vòng 10 năm. Trong đó, Mỹ,Braxin và EU chiếm 87% sản lượngtoàn cầu. OECD và FAO cũng đưa radự báo, đến năm 2020 sản lượngethanol toàn cầu sẽ tăng lên đến 160tỷ lít.

CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢPHÁT TRIỂN NHIÊN LIỆUSINH HỌC

Tại Mỹ, ethanol được sản xuấtchủ yếu từ ngô. Đạo luật về an ninhvà độc lập năng lượng (EnergyIndependence and Security Act -EISA) ban hành năm 2007 đã giúpMỹ vượt qua Braxin để trở thànhnước sản xuất ethanol lớn nhất thếgiới. Dưới đạo luật này, chương trìnhnhiên liệu tái tạo (RFS) của Mỹ banđầu đặt chỉ tiêu năm 2008 pha 29 tỷlít nhiên liệu sinh học vào xăng,nhưng thực tế năm 2008 đạt đến 32tỷ lít và chỉ tiêu đề ra cho năm 2022là 137 tỷ lít. Đi cùng với đạo luật trênlà chính sách khuyến khích sản xuấtthông qua hoàn thuế tiêu thụ đặcbiệt (khoảng 2.500 đồng/lít) và thuếđặc biệt đánh lên ethanol nhập khẩu(khoảng 3.000 đồng/lít).

Tại Braxin, ethanol được sản xuấttừ mía đường và tiêu thụ khoảng50% sản lượng mía đường nước này.

KINH NGHI�M PHÁT TRI�N

nhiên liệu sinh học thế giới

Khoa h�c công ngh� th� gi�i

PHẠM ANH TUẤNGiám đốc – Công ty Cổ phần NLSH Dầu khí miền Trung

Page 61: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

61(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Năm 2012, Braxin xem xét chính sáchcông nhận ethanol là sản phẩm chínhcủa mía, và chuyển đường thành sảnphẩm phụ. Việc Braxin chiếm vị tríthứ nhì thế giới về sản lượng ethanolnhờ vào 3 yếu tố chính là sự tăng thunhập của người dân, các chính sáchkhuyến khích sử dụng động cơ tiêuthụ ethanol từ 35-100%, và xuấtkhẩu sang Mỹ. Sản lượng ethanoltrong 2 năm qua có phần sút giảm dohạn hán làm tăng giá mía, nhưng dựbáo sẽ tiếp tục tăng nhờ nhữngkhoản đầu tư lớn cho ethanol và dựbáo tăng xuất khẩu khi Mỹ bãi bỏthuế nhập khẩu đặc biệt áp dụng lênethanol của Braxin.

EU chiếm vị trí thứ ba thế giới vềsản lượng ethanol. Sản xuất ethanoltại EU chủ yếu sử dụng ngũ cốc và củcải đường. Chương trình năng lượngtái tạo (RFD) của EU qui định đến năm2020, toàn bộ xăng dầu dùng cho giaothông vận tải phải được pha 10%nhiên liệu tái tạo. Ba quốc gia Pháp,Đức và Anh chiếm khoảng một nửasản lượng ethanol toànEU. Tiêu thụ nhiên liệusinh học của EU luôncao hơn sản xuất vàđược bù đắp bằngnguồn nhập khẩu, chủyếu từ Braxin. Tiêu thụnhiên liệu sinh học cũngtăng nhanh khoảng23% mỗi năm, do ngoàiviệc áp dụng E5, E10 vàB7 lên các động cơtruyền thống, loại độngcơ cải tiến dùng E85đang được áp dụngngày càng rộng rãi.

Sản lượng ethanoltại các thị trường mớinổi còn đang chiếm tỷ trọng nhỏ sovới ba thị trường nói trên. Tuy nhiên,OECD và FAO dự báo trong các nămtới, các thị trường này cùng với EU vàNhật sẽ là nguồn tăng trưởng chínhcủa ngành nhiên liệu sinh học thế giới.Trong đó, các quốc gia được dự báotăng trưởng mạnh về sản xuất và tiêuthụ ethanol gồm 4 nước châu Á làTrung Quốc, Thái Lan, Philippines, ViệtNam, và 2 nước châu Phi là Tanzaniavà Mozambique.

Nghiên cứu của FAO năm 2008 vàmới đây của World Bank cho thấy,

động lực chính để phát triển nhiên liệusinh học tại các nước đang phát triểnlà tăng thu nhập cho nông dân.Nghiên cứu trên cho thấy, việc pháttriển nhiên liệu sinh học không làmgiảm an ninh lương thực, ngược lại sẽlàm tăng thu nhập của nông dân, tăngcường xóa đói giảm nghèo cho nôngdân, tạo động lực cho các chươngtrình đầu tư cho nông nghiệp và từ đólàm tăng an ninh lương thực.

CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT VÀTIÊU THỤ NHIÊN LIỆUSINH HỌC

Hiện nay, ngành nhiên liệu sinhhọc thế giới chủ yếu sản xuất ethanoldùng công nghệ lên men truyền thống(fermentation) từ các nguồn nguyênliệu đường và tinh bột (nguyên liệuchiếm khoảng 75% giá thành sảnxuất), hoặc sản xuất biodesel dùngcông nghệ chuyển hóa (transesterfi-cation) từ mỡ động vật và các hạt códầu (nguyên liệu chiếm khoảng 90%giá thành sản xuất).

Trước tình trạng thiếu hụtnguyên liệu truyền thống, nhiềucông nghệ dùng nguyên liệu thaythế đang được triển khai. Chính phủMỹ quy định trong mục tiêu sản xuất137 tỷ lít ethanol vào năm 2022, sẽcó 58% sản lượng được sản xuất từcellulose, với các nguồn chính là gỗ,sợi xơ, phụ phẩm nông nghiệp vàphụ phẩm của giấy.

Các nước sử dụng xăng pha 5%-10% ethanol (E5-E10) đều đang dùngcác động cơ xăng truyền thống, không

cần điều chỉnh động cơ. Những độngcơ cải tiến cho thế hệ mới đã có thểdùng xăng pha đến 35% - 85%ethanol. Tại Braxin đã phổ biến độngcơ dùng 100% ethanol cho phươngtiện giao thông.

TRIỂN KHAI NHIÊN LIỆUSINH HỌC TẠI PHILIPPINES

Dựa trên tiềm năng nguồn nguyênliệu cho ethanol từ mía đường và sắn,năm 2006 Philippines đã ban hànhđạo luật sử dụng nhiên liệu sinh học.Chính thức từ tháng 2/2012, trên cảnước đã áp dụng chính sách bắt buộcpha trộn 10% ethanol vào xăng.

Chính phủ Philippines công bốcác mục tiêu chính của Chương trìnhNhiên liệu sinh học Quốc gia gồm(1) đa dạng hóa nguồn cung nhiên liệugóp phần tăng cường an ninh nănglượng; (2) gia tăng giá trị cho nguyênliệu trong nước; (3) áp dụng nhiên liệuít gây ô nhiễm; và (4) tạo công ăn việc

làm tại nông thôn.Các chính sách phát

triển nhiên liệu sinh họccủa Philippines được triểnkhai đồng bộ với sự thamgia của các bộ ngành vềnông nghiệp, năng lượng,thương mại, và giao thôngvận tải.

Để hỗ trợ cho Chươngtrình Nhiên liệu sinh họcQuốc gia (NBP: NationalBiofuels Program), bêncạnh việc khuyến khíchđầu tư thêm các nhà máynhiên liệu sinh học,Philippines đang áp dụngthuế nhập khẩu ở mức

10% đối với ethanol và 3% đối vớiBio-diesel ít nhất cho tới năm 2015,nhưng miễn thuế nhập khẩu đối vớisản phẩm đến từ các nước thànhviên ASEAN.

Cũng để hỗ trợ ngành sản xuấtethanol trong nước, Chính phủPhilippines quy định các công ty xăngdầu phải mua hết sản phẩm sản xuấttrong nước trước khi tìm đến nguồnnhập khẩu. Tuy xăng dầu được ápdụng theo cơ chế thị trường, các chínhsách giá bán tối thiểu vẫn được ápdụng với sản phẩm trong nước �

Khoa h�c công ngh� th� gi�i

Page 62: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

62 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

Xe hơi công nghệ cao trang bịtúi khí bảo vệ người đi bộ khiva chạm

Hãng Ford vừa sáng chế công nghệ đột phá cho thếhệ xe trong tương lai bảo vệ người đi bộ khỏi nhữngchấn thương khi va chạm. Hãng cũng tiết lộ chi tiết vềcông nghệ làm giảm, thậm chí là ngăn ngừa thương tíchcho người đi bộ nếu gặp tai nạn. Thế hệ xe mới đượctrang bị các tính năng vượt trội dây an toàn và túi khígiảm phanh, bảo vệ lái xe và người đi bộ tránh khỏi tổnhại khi xảy ra va chạm.

Hệ thống đặc biệt được gọi là “thiết bị bảo vệ ngườiđi bộ” hoạt động nhờ sử dụng máy ảnh và cảm biến đểphát hiện xe có va chạm và triển khai một loạt tính năngnhằm bảo vệ nạn nhân. Các kỹ sư lên kế hoạch kết hợp bộ phận giống như đệm hơi ở đầu xe và túi khí ở nắp ca-pôcó công dụng làm giảm tác động của xe khi tiếp xúc với người đi bộ. Cơ chế “bật nảy” ở nắp tương tự như lò xo tạolực khi xảy ra va chạm giữa người và xe.

Đại diện hãng Ford cho biết: “Việc nâng cấp thiết bị nhằm đảm bào an toàn cho người đi bộ được hãng hướng tớitrong một vài năm gần đây. Các hệ thống bảo vệ đòi hỏi phải thật linh hoạt, an toàn”.

Giải pháp từ nhà sản xuất là xây dựng một “tấm lót” giảm tác động khi xe tiếp cận với người đi bộ, có tính đàn hồigiúp giảm chấn thương. Các máy ảnh và thiết bị radar có thể quan sát người đi bộ và phán đoán tình huống va chạm,sau đó hệ thống bảo vệ được kích hoạt giảm rủi ro tai nạn.

Ford công bố sẽ sử dụng những chiếc máy ảnh tương tự trong phiên bản Ford Fusion 2017, cho phép xe phát hiệnngười qua đường và tự động phanh khi gặp sự cố.

Các chuyên gia ước tính hệ thống vượt trội có khả năng giảm 80% thương tích cho người đi bộ khi tai nạn xảy ra.Tuy nhiên, họ cũng kêu gọi các lái xe không quá phụ thuộc vào điều này.

Kevin Clinton, người đứng đầu bộ phận an toàn tại hội Hoàng gia cho công tác phòng chống tai nạn (Royal Society ofPrevention of Accidents) cho biết: “Công nghệ mới giúp bảo toàn tính mạng và giảm thương tích cho người đi bộ, nhưngđiều quan trọng là tài xế không được quá phụ thuộc vào công nghệ. Họ vẫn phải lái xe an toàn và chịu trách nhiệm khi sựcố xảy ra”.

THANH HƯỜNG (Theo Mirror)

Các kỹ sư lên kế hoạch kết hợp bộ phận giống như đệm hơi ởđầu xe và túi khí ở nắp ca-pô có công dụng làm giảm tác độngcủa xe khi tiếp xúc với người đi bộ. (Ảnh: Mirror)

Xơ gỗ có thể sử dụng làm bộ lọc nước

Đôi khi, những nơi đòi hỏi việc lọc nước nhiều nhất nhưở các nước đang phát triển hay khu vực thảm họa lại có hạtầng ít nhất. Đều này có nghĩa là các hệ thống chạy bằngđiện không thể sử dụng trong khi công nghệ sử dụng cácvật liệu như bạc lại quá đắt đỏ. Tuy nhiên, trợ giúp có lẽđang trên đường đến ở dạng bộ lọc nước làm từ gỗ.

Được phát triển bởi nhóm do Giáo sư Monica Ek củaViện Công nghệ hoàng gia KTH Thụy Điển, cụ thể hơn cácbộ lọc này kết hợp sợi cellulose bắt nguồn từ gỗ.

Sợi này không chỉ giữ các hạt lơ lửng mà chúng còn có thể được phủ các hạt polyme mang điện tích dương. Vì vikhuẩn và virus mang điện tích âm nên chúng bị hút về phía polyme và sau đó dính vào đó khi nước đang được lọc. Visinh vật sau đó sẽ chết khi bị giữ ở đó, không còn khả năng sinh sản.

Khi bộ lọc bị đầy, chúng chỉ cần được tháo ra, phơi khô và đốt đi.Hệ thống lọc này không chỉ không cần đến điện hay các vật liệu đắt đỏ, mà còn không giải phóng các hợp chất độc

hại vào môi trường cộng với việc vi khuẩn còn không tích lũy khả năng kháng với nó. Với các đặc điểm hấp dẫn đó,công nghệ còn có thể tìm đường vào các ứng dụng như băng y tế và bao gói thực phẩm.

Đây không phải là lần đầu tiên chúng ta nghe về gỗ được sử dụng để lọc nước. Năm 2014, một nhóm từ MIT báocáo rằng các lớp màng nhỏ xíu bên trong giác gỗ thông có thể loại bỏ khoảng 99% vi khuẩn từ nước nhiễm bẩn.

LH (Theo New Atlas)

Nước được lọc bằng hệ thống dựa trên cellulose (Ảnh: KTH)

Page 63: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

63(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

Đèn LED thanh nano chức năng kép có thể tạo ra màn hình đa chức năng

Điện thoại di động và các thiết bị khác có thể sẽ sớm được điều khiển bằng các động tác không cần chạm và tựsạc cho chính chúng bằng cách sử dụng ánh sáng môi trường xung quanh, nhờ một dãy đèn LED mới mà có thể vừaphát ra ánh sáng vừa phát hiện ánh sáng.

Được làm từ các thanh nano tí hon xếp thành dãy trong một màng mỏng, các đèn LED này có thể tạo ra các chứcnăng tương tác mới và các thiết bị đa nhiệm vụ.

"Các đèn LED này là sự khởi đầu của việc cho phép các màn hình làm một cái gì đó hoàn toàn khác biệt, khôngchỉ là hiển thị thông tin mà còn là các thiết bị có sự tương tác lớn hơn rất nhiều," Moonsub Shim, một giáo sư vềkhoa học và kỹ thuật vật liệu tại trường Đại học Illinois và là trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết. "Điều đó có thể trởthành cơ sở cho các thiết kế mới và thú vị cho rất nhiều thiết bị điện tử."

Các thanh nano tí hon, mỗi thanh có đường kính chưa đến 5 nano mét, được làm bằng ba loại vật liệu bán dẫn.Một loại phát ra ánh sáng và hấp thụ ánh sáng nhìn thấy được. Hai chất bán dẫn khác kiểm soát dòng chảy của điệntích qua vật liệu đầu tiên. Sự kết hợp này chính là thứ cho phép đèn LED phát ra ánh sáng, cảm nhận ánh sáng vàphản ứng với ánh sáng.

Các đèn LED thanh nano này có thể thực hiện cả hai chức năng bằng cách chuyển đổi qua lại giữa chế độ phátánh sáng và chế độ phát hiện ánh sáng một cách nhanh chóng. Tốc độ chuyển đổi nhanh đến mức mà đối với mắtngười thường, màn hình dường như vẫn bình thường. Tuy nhiên, các đèn LED cũng gần như liên tục phát hiện vàhấp thụ ánh sáng, và một màn hình được làm bằng các đèn LED kiểu này có thể được lập trình để đáp ứng với cáctín hiệu ánh sáng theo một số cách. Và các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các đèn LED không chỉ phản ứng vớiánh sáng, mà còn có thể chuyển đổi nó thành điện.

Ngoài tương tác với người sử dụng và môi trường xung quanh, màn hình LED thanh nano còn có thể tương tác vớicác dãy truyền thông lớn song song khác. Nó sẽ chậm hơn so với các công nghệ từ-thiết-bị-đến-thiết-bị như Bluetooth,nhưng những công nghệ này mang tính nối tiếp, có nghĩa là chúng chỉ có thể gửi từng bit một. Hai dãy đèn LED đối diệnnhau có thể giao tiếp các bit bằng với số điểm ảnh trong màn hình.

"Chúng ta chủ yếu giao tiếp với các thiết bị điện tử qua màn hình của chúng, và sự hấp dẫn của một màn hìnhnằm trong trải nghiệm nhìn và thao tác thông tin của người dùng," đồng tác giả Peter Trefonas, một thành viên củaCông ty Vật liệu điện tử Dow nhận xét. "Khả năng hai chiều của các vật liệu LED mới có thể cho phép các thiết bịđáp ứng một cách thông minh với các kích thích bên ngoài theo những cách mới. Chỉ riêng khả năng kiểm soát độngtác không cần chạm đã rất hấp dẫn."

THANH VÂN (Theo ScienceDaily)

Rác giấy có thể tìm thấy ứng dụng mới trong đồ nhựa

Tro nhẹ là những hạt tro mịn sinh ra trong khôngkhí. Nó được tạo ra với khối lượng lớn trong quá trìnhsản xuất giấy và bìa cứng cùng với rất nhiều bùn đặc.Mặc dù một khối lượng nào đó có thể được sử dụng làmbê tông tổng hợp nhưng hầu hết rốt cuộc sẽ đi ra bãirác. Tuy nhiên, điều đó có lẽ sắp thay đổi khi các nhàkhoa học Phần Lan vừa phát hiện ra rằng rác giấy có thểsử dụng làm vật liệu thô trong sản xuất đồ nhựa.

Nằm trong dự án Reffibre của EU, các nhà nghiêncứu tại Trung tâm nghiên cứu công nghệ VTT của PhầnLan đã tiến hành các thử nghiệm phòng lab vốn chỉ rarằng tro và bùn đặc có thể giúp thay thế 50% polypropylene trong vật liệu hỗn hợp nhựa bơm khuôn hoặc đùn.

Việc này không chỉ giúp các sản phẩm rác giấy khỏi phải ra bãi rác mà còn có thể giảm chi phí sản xuất các sảnphẩm nhựa cộng với việc sẽ giảm khối lượng polypropylene gốc dầu được đòi hỏi trong sản xuất.

Ngoài ra, bằng cách điều chỉnh tỉ lệ tro/bùn so với polypropylene, người ta có thể điều chỉnh các đặc tính của nhựanhư độ bền, độ cứng, kháng nhiệt, vẻ ngoài và kết cấu bề mặt.

Cho đến nay, nhóm VTT đã tạo ra các tấm gạch lát nền và thùng chứa được làm từ 30% rác giấy. Trong tương lai,quy trình cũng có thể được sử dụng để sản xuất các đồ vật khác như sọt và pallet.

LH (Theo New Atlas)

Nhưng tâm ga�ch lat va thung chưa như�a đươ�c lam tư 30% racgiây va bia cưng (A�nh: VTT)

Page 64: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

64 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

B��c ti�n Công ngh�

Sử dụng ánh sáng và các hạt nano nhỏ xíu của kim loạihiếm rhodium, các nhà nghiên cứu tại Đại học Duke vừa

tìm ra một cách để giúp chuyển đổi CO2 thành một trongnhững khối xây dựng của nhiều loại nhiên liệu. Phản ứnghóa học mới được phát hiện có thể sử dụng ánh sáng mặttrời tự nhiên để giảm hàm lượng CO2 ngày càng tăng trongkhí quyển và dẫn tới phát triển một dạng năng lượng thaythế mà không tạo ra các sản phẩm phụ không mong muốnnhư cacbon monoxit độc hại.

Ánh sáng cực tím thúc đẩy phản ứng bằng cách sử dụngcác hạt nano nguyên tố giống bạc rhodium vốn có họ hàngvới bạch kim. Sử dụng ánh sáng thay vì nhiệt không chỉ hiệuquả hơn mà quan trọng là nó ưu tiên mạnh cho hình thànhmetan hơn so với các sản phẩm không mong muốn khác.Đây là tin vui tiềm năng cho những nhà du hành không gianvì metan là một trong những loại nhiên liệu được lựa chọnđể di đến sao Hỏa.

“Chúng tôi phát hiện ra rằng khi chúng tôi chiếu ánhsáng vào cấu trúc nano của rhodium, chúng tôi có thể buộcphản ứng hóa học xảy ra một hướng này thay vì hướng kia.Do đó, chúng tôi quyết định chọn cách phản ứng xảy ra vớiánh sáng theo cách mà chúng tôi không làm được với nhiệt”,Henry Everitt từ Đại học Duke cho biết.

Vật liệu dạng bột bao gồm các hạt lập phương nanorhodium tổng hợp được đặt trong một buồng phản ứng vàhỗn hợp CO2 và oxy sau đó được đưa qua vật liệu. Khi cáchạt nano được chiếu sáng bằng một bóng LED UV công suấtlớn, phản ứng xảy ra ở nhiệt độ phòng và cho ra gần nhưchỉ có metan thay vì tạo ra một hỗn hợp bằng nhau giữametan và cacbon monoxit độc hại khi nhiệt độ 300°C đượcsử dụng để tạo phản ứng. Các nhà nghiên cứu gọi khả năngnày là khả năng kiểm soát đầu ra của một phản ứng theođộ chọn lọc của nó.

Rhodium là ứng viên sử dụng cho các thí nghiệm vì mặcdù hiếm nhưng một lượng nhỏ nguyên tố đã có thể sử dụnglàm chất xúc tác để tăng tốc các quy trình công nghiệp liênquan đến sản xuất phân bón, chất tẩy và dược phẩm. Nócòn được sử dụng trong các bộ chuyển đổi xúc tác trong hệthống khí thải ô tô.

Bước tiếp theo, các nhà nghiên cứu sẽ xem xem, liệuánh sáng có thúc đẩy các phản ứng khác mà ở đó rhodiumđược làm nóng có thể sử dụng làm chất xúc tác hay không.Họ cũng hy vọng sẽ điều chỉnh kỹ thuật của nghiên cứu nàyđể hoạt động cụ thể với ánh sáng mặt trời với hy vọng phảnứng chạy bằng năng lượng mặt trời có thể trở thành mộtphần của các hệ thống năng lượng tái tạo.

LH (Theo New Atlas)

Cac nhà nghiên cứu vưa chế ta�o cac ha�t nano rhodium (xanh) có thể khai thac năng lượng tư anh sang cư�c tím va sử du�ng no lam xuctac chuyê�n đô�i CO2 thanh metan, mô�t khối xây dựng cơ ba�n cu�a nhiêu da�ng nhiên liê�u (A�nh: Đa�i ho�c Duke/Chad Scales)

Các hạt nano kimloại hiếm và ánhsáng chuyển đổicacbon dioxitthành nhiên liệu

Page 65: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

65(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

B��c ti�n Công ngh�

Một nhóm kỹ sư Đại học Colorado, tại Boulder (CU,Boulder) đã phát triển một vật liệu biến đổi có các tính

chất khác thường, không có trong tự nhiên để dùng làm mộtloại hệ thống điều hòa không khí cho các cấu trúc. Nó có khảnăng làm mát vật thể ngay cả dưới ánh sáng mặt trời trực tiếpmà không hề dùng đến năng lượng và nước.

Khi áp dụng cho một bề mặt, lớp màng của siêu vật liệunày làm mát vật thể ở bên dưới bằng cách phản chiếu lạimột cách hiệu quả năng lượng mặt trời đến ngược vào khônggian, đồng thời cho phép bề mặt thiết lập nhiệt độ riêng củanó ở dạng bức xạ nhiệt hồng ngoại.

Vật liệu mới này có thể cung cấp một phương tiện làmmát bổ sung thân thiện với môi trường cho các nhà máynhiệt điện, mà hiện nay đòi hỏi một lượng lớn nước và điệnđể duy trì nhiệt độ hoạt động của máy móc.

Vật liệu lai giữa kính và polymer của các nhà nghiên cứu chỉdày 50 micromet - mỏng hơn một chút so với các lá nhôm cótrong một nhà bếp - và có thể sản xuất thành cuộn, nhờ đó làmcho nó trở thành một công nghệ quy mô lớn có tiềm năng khảthi cho hai ứng dụng dân cư và ứng dụng thương mại.

Vật liệu tận dụng quá trình làm mát bức xạ thụ động,quá trình mà vật thể thiết lập nhiệt một cách tự nhiên dướidạng bức xạ hồng ngoại, mà không tiêu thụ năng lượng. Bứcxạ nhiệt giúp làm mát tự nhiên vào ban đêm và được sửdụng để làm mát khu dân cư tại một số khu vực, nhưng làmmát vào ban ngày thì là một thử thách. Đối với một cấu trúctiếp xúc với ánh sáng mặt trời, thì ngay cả một lượng nhỏnăng lượng mặt trời được hấp thụ trực tiếp cũng đủ để bấthoạt sự bức xạ thụ động.

Thách thức đối với các nhà nghiên cứu tại CU Boulder làtạo ra một loại vật liệu có thể cung cấp một vật liệu hai trong

một: phản xạ bất kỳ tia mặt trời nào đến trở lại khí quyểnđồng thời vẫn cung cấp một phương tiện thoát cho bức xạhồng ngoại. Để giải quyết điều này, các nhà nghiên cứu đãnhúng các vi hình cầu thủy tinh tán xạ hồng ngoại vào trongmột màng polymer, sau đó thêm một lớp phủ bạc mỏng bêndưới để đạt được độ phản xạ quang phổ tối đa.

Trong các kiểm tra thực địa tại Boulder, Colorado và CaveCreek, Arizona, siêu vật liệu này đã chứng minh thành côngcông suất làm mát bức xạ trung bình của nó, hơn 110W/m2

liên tục trong 72 giờ và hơn 90W/m2 trong ánh sáng mặt trờitrực tiếp, vào buổi trưa. Công suất làm mát này tương đươngvới công suất phát điện sử dụng tế bào năng lượng mặt trờitrong khu vực tương tự, nhưng việc làm mát bức xạ có lợithế là chạy cả ngày lẫn đêm liên tục.

"Chỉ cần 10 đến 20 mét vuông vật liệu này trên mái nhàlà có thể làm mát một ngôi nhà trong mùa hè," Gang Tan,một giáo sư tại trường Đại học Wyoming và là đồng tác giảcủa bài nghiên cứu, cho biết.

Ngoài việc hữu ích cho việc làm mát các tòa nhà và cácnhà máy điện, vật liệu còn có thể giúp cải thiện hiệu quảtuổi thọ của các tấm pin mặt trời. "Chỉ cần áp dụng vật liệunày lên bề mặt của một tấm pin năng lượng mặt trời, chúngta có thể làm mát tấm pin và phục hồi thêm hiệu suất nănglượng từ 1-2%", Phó giáo sư Xiaobo Yin tại CU, Boulder, chobiết. "Điều đó tạo nên sự khác biệt lớn ở quy mô".

Các kỹ sư đã xin bằng sáng chế cho công nghệ này vàđang làm việc với Văn phòng Chuyển giao công nghệ CUBoulder để khám phá các ứng dụng thương mại tiềm năng.Họ lên kế hoạch để tạo ra một trang trại làm mát 200 m2

đầu tiên ở Boulder vào năm 2017.THANH VÂN (Theo ScienceDaily)

Vật liệu biến đổi mới có thể làm mátmái nhà mà không cần năng lượng

Page 66: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

66 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

PV: Thưa ông, các vụ ngộ độc rượu liên tiếpxảy ra trong thời gian gần đây đã ảnhhưởng không nhỏ đến sức khỏe đời sốngngười dân. Ông đánh giá thế nào về tìnhtrạng này?

Ông TRẦN HẬU CƯỜNG: Theo số liệu củaHiệp hội Bia - Rượu - NGK Việt Nam thì hiện nayở Việt Nam mỗi năm tiêu thụ khoảng 320 triệulít rượu, trung bình mỗi người sử dụng khoảng4 lít rượu/năm. Đây không phải là con số nhỏ.Con số quan trọng hơn mà tôi muốn chia sẻ là70% trong tổng lượng 320 triệu lít kia là rượusản xuất theo qui trình thủ công, hoàn toànkhông có nguồn gốc xuất xứ, không có nhãnmác, bằng nhiều cách khác nhau đã đến tayngười tiêu dùng.

Đặc biệt, hiện nay có một số loại rượu đượcpha từ cồn công nghiệp chứa nhiều tạp chất cựckỳ độc hại cho người tiêu dùng mà chỉ một lượngrất nhỏ có thể gây ảnh hưởng tiêu hóa, ảnhhưởng đến mắt, thậm chí tử vong.

Là doanh nghiệp có lịch sử sản xuất rượu lâunăm chúng tôi rất hiểu điều này. Nhưng đây lại làvấn đề của cả cơ quan quản lý và người tiêudùng. Theo tôi, để hạn chế tình trạng này thìtrong thời gian tới đây, Nhà nước cần quản lý chặtchẽ hơn việc sản xuất và phân phối mặt hàngrượu, còn người tiêu dùng thì cần phải thay đổi tưduy uống rượu “nút lá chuối” bằng tư duy uốngrượu sạch, rượu có nhãn mác, xuất xứ, đảm bảoan toàn vệ sinh thực phẩm để đảm bảo sức khỏevà tính mạng của bản thân.

CÓ LOẠI ĐƯỢC RƯỢU

KHÔNG AN TOÀN ?

Trong khi ngành R��u đang nI l�cs�n xu�t ra các s�n ph+m s�ch, antoàn thì ngoài xã h�i v�n có nh9ng v�ng� đ�c r��u x�y ra r�t th��ng tâm,gây h�u qu� nWng n, ch� vì s� thi�uhi�u bi�t. Câu chuyn v s�n xu�t r��us�ch, an toàn đ��c ông Tr�n H�uC��ng - Giám đ�c Công ty CP C$n -R��u Hà N�i (Halico) chia sY sau đâys> giúp b�n đ�c có thêm thông tin vs�n ph+m này.

Ông TRẦN HẬU CƯỜNGGiám đốc Công ty Cổ phần

Cồn - Rượu Hà Nội (Halico) MINH THU (thực hiện)

G�p g đi thoi

Page 67: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

67(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

G�p g - Đi thoi

PV: Đúng là người dân Việt Namđã có thói quen nấu và uống rượutừ bao đời nay. Tại sao ông lại chorằng người dân cần thay đổi tưduy uống rượu “nút lá chuối”?

Ông TRẦN HẬU CƯỜNG: Ngàyxưa dân ta nấu rượu theo phươngpháp chưng cất thủ công, rồi nút láchuối hạ thổ để những chất độc hại cóthể bay hơi. Tuy nhiên, đây là quanniệm sai lầm. Rượu nấu theo phươngpháp thủ công dù hạ thổ lâu đến đâucũng không thể khử được các tạp chấtsinh ra trong quá trình lên men, nênrất độc hại. Tuy nó không gây cấp tínhngay lập tức như ngộ độc methanol,nhưng tích tụ lâu dần sẽ gây ảnhhưởng không tốt cho cơ thể.

Tôi khẳng định như vậy, bởi RượuHà Nội, sau khi nấu và lên men cònphải qua 8 tháp chưng cất cực kỳ hiệnđại, mỗi tháp có một nhiệt độ, áp suấtriêng mới có thể tách hết các tạp chấtlẫn trong rượu như methanol, aldehyte,các tạp chất dầu fusel… đạt và vượtyêu cầu của tiêu chuẩn Việt Nam. Còncác loại rượu ta hay gọi là rượu quê, khi

phân tích tại các phòng thí nghiệm chothấy, có hàm lượng methanol, andehytgấp nhiều lần so với tiêu chuẩn, nênngười làm nghề như tôi không bao giờdám động đến 1 giọt rượu quê.

PV: Ông có thể cho biết sự khácnhau giữa cồn thực phẩm và cồncông nghiệp. Tại sao cồn côngnghiệp lại độc như vậy?

Ông TRẦN HẬU CƯỜNG: Cồnthực phẩm là cồn đã loại bỏ hoàn toàntạp chất và được dùng để sản xuấtrượu, đồ uống có cồn, chiết xuất dượcliệu, pha chế thuốc. Còn cồn côngnghiệp được sản xuất từ nhiều nguồngốc khác nhau và được sử dụng trongmột số ngành công nghiệp in, điện tử,dung môi, không được dùng cho thựcphẩm vì có nhiều tạp chất methanol,aldehyte, dầu fesel. Tôi lấy ví dụ, theoqui chuẩn Việt Nam của Bộ Y tế 2010,hàm lượng methanol trong cồn thựcphẩm cho phép tối đa là 100 mg/lít,trong khi đó cồn công nghiệp hàmlượng methanol cao gấp hàng trăm,hàng nghìn lần.

Tương tự aldehyte qui chuẩn Việt

Nam cho phép tối đa là 5 mg/lít, thìtrong cồn công nghiệp cũng rất caonên chỉ sử dụng một lượng nhỏ cũngđủ nguy hiểm đến tính mạng conngười. Những trường hợp gần đâyngười tiêu dùng uống rượu bị ngộ độc,thậm chí tử vong là do họ đã uốngphải rượu được pha chế từ cồn côngnghiệp với hàm lượng methanol và cáctạp chất cao quá mức cho phép.

PV: Nhiều ý kiến cho rằng, với lợithế của mình, Rượu Hà Nội nênsản xuất cồn thực phẩm bán chocác đơn vị sản xuất rượu. Tại saoRượu Hà Nội vẫn còn dè dặt vớiviệc này?

Ông TRẦN HẬU CƯỜNG: Đúnglà cồn chỉ là bán thành phẩm để sảnxuất ra rượu, nhưng để có rượu tốt thìcồn cũng phải rất tốt và hiện chúng tôiđang có thế mạnh trong lĩnh vực nàydo đã đầu tư dây chuyền sản xuất hiệnđại vào bậc nhất Đông Nam Á. Việcsản xuất cồn để bán cho các đơn vịpha chế rượu, nhằm tạo thị trườngrượu lành mạnh an toàn là một ýtưởng hay và chúng tôi cũng đã có tính

Kiểm tra chất lượng nước trong phòng thí nghiệm

Page 68: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

68 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

đến nhưng thực sự vẫn rất cân nhắc vìmấy nguyên nhân sau:

Thứ nhất là việc quản lý nhà nướcchưa thực sự chặt chẽ và hiệu quả,nên không có gì đảm bảo các đơn vịpha chế khi mua cồn của Rượu Hà Nộisẽ pha chế đúng 100% loại cồn này.Nếu họ dùng cồn của mình pha chế

với các nguyên liệu kém chất lượng,hoặc quy trình sản xuất không đảmbảo, công nghệ thô sơ, ra sản phẩmkhông tốt sẽ ảnh hưởng đến uy tíncủa thương hiệu Halico.

Thứ hai là đối với thị trường ViệtNam có tới 70% dân số ở nông thônthường tìm đến những nguồn rượu rẻ,rượu nấu thủ công tại từng hộ dân. Họkhông có thói quen phải uống rượu cónhãn mác, xuất xứ. Với mức thuế suấtcao nhất lên tới 60%, mà từ 1/1/2018sẽ là 65% thì cồn của Halico khôngthể cạnh tranh được về giá, do đó cóthể người ta biết là tốt nhưng đắt thìngười ta cũng không mua.

Do đó, chúng tôi vẫn muốn chờđợi thêm đến khi Nhà nước có thểkiểm soát được thị trường chặt chẽhơn thì sẽ đầu tư theo hướng này.

PV: Với tư cách là một nhà sảnxuất cồn, rượu lớn ở Việt Nam,ông có mong muốn gì với Dựthảo Nghị định thay thế Nghịđịnh 94/2012/NĐ-CP ngày12/11/2012 về sản xuất, kinhdoanh rượu do Bộ Công Thươngsoạn thảo?

Ông TRẦN HẬU CƯỜNG: Tôicho rằng việc cấm bán rượu sau 22h,hay không bán rượu cho người dưới18 tuổi là những mệnh lệnh hành

chính, không thể quản lý được và rấtkhó giải quyết vấn đề vì đây chỉ làphần ngọn. Muốn giải quyết đượcphần gốc thì phải quản lý chặt chẽngay từ khâu cấp phép sản xuất rượuvà sau đó là khâu phân phối. Ngoàiviệc tất cả các nhà phân phối đều phảicó giấy phép kinh doanh mặt hàngrượu, còn phải kiểm soát chặt chẽcông tác phân phối đến các đại lý phíadưới, các cửa hàng cửa hiệu nhỏ trongcác ngõ hẻm, cửa hàng tạp hóa nhỏlẻ. Rượu dù nấu bằng cách nào cũngphải có đăng ký để kiểm soát chấtlượng. Và người bán hàng chỉ đượcbán các sản phẩm có nhãn mác, xuấtxứ nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. Khiphát hiện trường hợp sản xuất rượukhông đảm bảo an toàn thực phẩmcần có chế tài xử phạt thật nghiêmkhắc, thậm chí đóng cửa mới có tínhchất răn đe, chứ hiện nay chỉ xử phạthành chính, các cơ sở sẵn sàng nộpphạt để tiếp tục vì lợi nhuận quá lớndo trốn lậu thuế.

Bên cạnh đó thì chính người tiêudùng cũng phải thay đổi dần tư duyuống rượu dân gian, mà phải chọn cácloại rượu có thương hiệu, đảm bảonguồn gốc xuất xứ, đảm bảo sạch vàan toàn.

Việc làm này đòi hỏi chi phí lớn,nhưng để đảm bảo an toàn thựcphẩm thì cần phải quyết tâm thựchiện theo một lộ trình cụ thể để dầndần sẽ làm trong sạch thị trườngrượu ở Việt Nam.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Hình ảnh tháp chưngcấp 8 tầng hiện đạicủa Halico

Hệ thống sản xuất cồn rượu hiệnđại nhất Đông Nam Á của Halico

Page 69: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

69(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

ĐI THẬT XA…

Tin vui đến với ông Trọng bấtngờ và lạ lẫm đến nỗi, ông phải màymò lên mạng cũng như hỏi han rấtnhiều nơi để tìm hiểu xem người tamời ông vì lý do gì, đơn vị nào tổchức và sự tham gia của ông có ýnghĩa như thế nào. Thì ra, Hiệp hộiToàn cầu Cleantech Cluster (GCCA),Quỹ đầu tư P80, và Nhóm sáng kiếncông nghệ toàn cầu (GTDI) là nhữngtổ chức thuộc Hội Doanh nhân ngườiViệt tại Hoa Kỳ sáng lập ra. Là tổchức phi lợi nhuận đóng vai trò cầunối thương mại giữa Việt Nam vàHoa Kỳ, BAOOV-US (BusinessAssociation of Overseas Vietnameseof United States) là tổ chức của cộngđồng doanh nghiệp, doanh nhânViệt Nam ở nước ngoài nhằm huyđộng năng lực của cá nhân và tậpthể doanh nghiệp vì lợi ích củadoanh nghiệp, doanh nhân, cộngđồng và của đất nước Việt Nam; tạomôi trường để hợp tác và trao đổithông tin giữa các doanh nghiệp,doanh nhân, các hiệp hội trong vàngoài nước, nhờ đó thúc đẩy mốiquan hệ hợp tác trên các lĩnh vựckinh tế, thương mại, khoa học vàcông nghệ, góp phần vào sự nghiệpphát triển kinh tế - xã hội của đấtnước… Đó là tất cả những gì ông

biết trước khi lên đường sang Mỹtham dự hội nghị, nhưng sang đếnnơi mới thấy rõ sự trọng thị và tinhthần hiện đại luôn mang tới nhữnggiải pháp về công nghệ, mang lại lợiích tối đa cho cộng đồng. Họ cấp choông và Công ty CP Thiết kế và sảnxuất Gốm sứ Bát Tràng giấy chứngnhận về những giải pháp công nghệcao cho thấy họ, ở một nơi cách xaông vô cùng về địa lý, nhưng họ vẫnlắng nghe và dõi theo sự phát triểncủa quê hương. Với ông, người đãgiành cả đời mình cho sự nghiệp củalàng nghề Bát Tràng, niềm vui thế làquá trọn vẹn.

Bát Tràng giờ đã đổi khác rấtnhiều. Các showroom hoành trángđua nhau mọc ra, cái nào cũng thậtgây ấn tượng. Đường làng bằng bêtông ngay ngắn, sạch sẽ, cảnh lầylội, bùn đất đã lùi rất sâu vào dĩvãng. Những chiếc ô tô con và ô tôbán tải đi lại hối hả. Thú vị nhất làphải cất công tìm mãi mới thấy mộtvài cục than đen sì, tròn tròn, bènbẹt được đắp rất có hàng lối trênnhững bức tường xám như một kýức xa xăm.

Không còn lò nung gốm bằngthan, toàn dân xã Bát Tràng đã hộinhập sâu vào phong trào rất “hot”hiện nay, đó là tiết kiệm năng lượng,bảo vệ môi trường. Người sớm có

tâm huyết về việc bảo vệ môitrường nhất Bát Tràng, cũng chínhlà người biết cụ thể hóa tâm huyếtđó bằng hành động thiết thực từsớm nhất chính là ông Lê Đức Trọng- Giám đốc Công ty CP Sản xuất &thiết kế gốm sứ Bát Tràng.

Dân Bát Tràng gọi ông Trọng là“vua lò” bởi ông và Công ty của ônggần như đã gắn bó cả cuộc đời mìnhcho ngọn lửa của làng nghề gốmBát Tràng luôn rực cháy đúng theonghĩa đen của nó. Người gốc BátTràng, say mê nghiên cứu, thiết kế,cải tạo, sửa chữa... nói chung là mọikhâu liên quan đến lò nung gốm. LêĐức Trọng, từ trẻ đã sớm có nhữngchiêm nghiệm, tìm tòi và suy nghĩvề một tương lai phát triển tất yếucủa lò nung gốm thủ công. Nhữngnăm 90 của thế kỷ trước, khi BátTràng đang trở thành điểm nóngcủa ô nhiễm không khí từ các lònung gốm sứ bằng than và hệ lụycủa nó là nhiều người dân trong xãbị bệnh ung thư, một ý tưởng rõnhư ban ngày đã hình thành trongngười thợ kỹ thuật Lê Đức Trọng, đólà phải chuyển đổi phương thức lònung, phải tìm nhiên liệu khác thaythế những chiếc lò than cũ kỹ vàchứa đầy hiểm họa. Thế là với kiến

Câu chuy�n khoa h�c

MINH THỦY

người thắp lửa LÒ GỐM NUNG GA

ChuyệnH$i cu�i n�m 2016 v�a r$i, ông Lê Đ'c Tr�ng vui l*m. Đó là vì ông đ��c sang MZ

đ� tham d� h�i ngh� th��ng đ�nh toàn c�u có ch� đ "Khó kh�n, thách th'c và c�h�i: Các công ngh có kh� n�ng phát tri�n bn v9ng" do Hip h�i Toàn c�uCleantech Cluster (GCCA), QuZ đ�u t� P80, và Nhóm sáng ki�n công ngh toàn c�u(GTDI) t� ch'c.

Page 70: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

70 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ � (S� 29 - 04/2017)

Câu chuy�n khoa h�c

thức của một phó giám đốc phụ tráchkỹ thuật của một xí nghiệp gốm sứ,được bồi đắp thêm bởi nhiều năm bônba bên Trung Quốc tìm hiểu về côngnghệ làm gốm, nung gốm, rồi nhữngthử nghiệm thành công lẫn thất bạingay tại quê hương, Lê Đức Trọng đãmạnh dạn cho ra đời những chiếc lò gabông gốm, còn gọi là lò con thoi. Bánchiếc xe Dream, vay thêm tiền, ông tựchế chiếc lò gas nung gốm 9m3 đầutiên từ gạch ống khói. Ông Trọng hiểurằng, yếu tố then chốt trong việc tiếtkiệm năng lượng cho lò nung thực chấtlà giải quyết tốt vấn đề cháy - nghĩa lànhiệt tỏa đều, sản phẩm chín đều, chíntới trong một khoảng thời gian tối ưu.Chiếc lò đã thành công, chế độ cháykhuyếch tán đã rút ngắn thời gian đốtxuống từ 20- 24%, giảm tiêu haonhiên liệu trên 30%, chất lượng sảnphẩm nung cao, ổn định, thu hồi 98-99% sản phẩm, trong khi đó, giáthành đầu tư ban đầu chỉ khoảng 50%so với giá lò nhập ngoại. Sau đó, vớichiếc lò đầu tiên, ông Trọng bắt đầuhốt bạc chỉ bằng cách: nhận đốt thuê.Chỉ sau 6 tháng, vốn đầu tư đã đượcthu hồi hoàn toàn. Phấn khởi, vững tin,Lê Đức Trọng bắt tay vào làm 2 chiếclò mới có công suất là 18m3. Thànhcông lại mỉm cười với ông. Từ đó, ôngTrọng với Công ty Sản xuất & thiết kếgốm sứ Bát Tràng có thêm niềm tin đểhết mình theo đuổi sự nghiệp cải tiếncông nghệ cho ra đời những chiếc lòcon thoi có hiệu suất cao.

ĐỂ TRỞ VỀ

Bát Tràng khi đó đang đứng trướclựa chọn sống còn. Giá than tăng cao,ngày càng khan hiếm, đã thế sảnphẩm gốm khi ra lò chất lượng rấtthấp, khả năng cạnh tranh kém. Phảiđổi mới công nghệ lò nung mới mongphát triển bền vững. Và người BátTràng đã dần dần tiếp nhận nhữngchiếc lò mới. Lò con thoi đã được dùngrộng rãi trong làng gốm sứ bởi đượcđiều khiển bằng ga lỏng với vòi đốt tựnhiên, hầu như không cần đến quạtgió (không cần đến điện). Quy trìnhvận hành lò lại rất đơn giản, khôngphức tạp như trước đây. Nét khác biệtcơ bản ở đây là lò đốt cháy ngọn lửacao và nhiệt lượng đều xung quanh lò,nhiệt trị cao (có thể nung các sảnphẩm khác nhau với nhiệt độ nung từ1.600-1.800 độ C), sạch, ít tạp chất,hầu như không chứa lưu huỳnh, ápsuất khí lại tương đối cao, dễ bắt lửa,dễ trộn lẫn với không khí và có thể đốtvới lưu lượng từ rất nhỏ đến lớn. Việcđiều chỉnh nhiệt độ hay tốc độ nângnhiệt độ trong lò tương đối đơn giảnbằng chỉnh áp lực khí. Tính ưu việt củalò đã rõ, chỉ còn vấn đề là tài chính vàthời gian.

Đúng lúc này thì UBND xã BátTràng cùng Hiệp hội Gốm sứ cũng tíchcực vận động bà con chuyển đổi côngnghệ lò nung than sang sử dụng gasnhằm thực hiện Chương trình mục tiêuQuốc gia về sử dụng năng lượng tiếtkiệm và hiệu quả. Tháng 10/2003, ông

Lê Đức Trọng gặp ông Lê Bá Vinh,thuộc Dự án “Nâng cao hiệu quả sửdụng năng lượng trong các doanhnghiệp nhỏ (PECSME)” phối hợp bởiBộ Khoa học và Công nghệ, Chươngtrình Phát triển Liên hiệp quốc (UNDP)và Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF). Vàkhi nhận được lời mời, ông Trọng đãtham gia Dự án. Năm 2004, để chuyểngiao dây chuyền đến với các doanhnghiệp gốm sứ Bát Tràng cũng nhưmở rộng địa bàn trên cả nước, Côngty Sản xuất & thiết kế gốm sứ BátTràng cùng ông Trọng đã phối hợp vớitrường Đại học Bách khoa Hà Nội, cácchuyên gia đầu ngành để hoàn thiệnthêm công nghệ, tập huấn cho cácdoanh nghiệp, hỗ trợ mô hình trìnhdiễn ở Bát Tràng cũng như ở BìnhDương. Kết quả cho thấy, lò cũ mộtnăm thải ra môi trường 256,8 tấn CO2,chất thải rắn là 48 tấn, trong khi đó,đối với lò đã được cải tạo lại, một nămthải chỉ khoảng 89 tấn CO2. Công tyđã nghiên cứu buồng sấy mộc để táisử dụng năng lượng và tiết kiệm nănglượng, một lò nung dung tích 9m3 cóthể cung cấp nhiệt lượng để sấy khômột buồng sấy mộc dung tích 30m3.Những thông số phức tạp này chothấy một điều rất đơn giản: dùng lòmới có lợi hơn lò cũ. Và Bát Tràng chỉcần có thế.

Đã có gần 100 dự án được thựchiện tại Bát Tràng, trong đó có 28 hộđược bảo lãnh vốn vay để chuyển đổitừ lò than sang lò ga TKNL trongchương trình “Thúc đẩy ứng dụng lòga nung gốm tiết kiệm năng lượng”.Thời gian tới, với sự hỗ trợ thêm từ tổchức JICA (Nhật Bản), dự án phấn đấuđạt mục tiêu thay thế toàn bộ lò nungthan bằng lò nung ga.

Còn ông Trọng, vẫn với lòng saymê nghiên cứu, thiết kế lò gas nunggốm tiết kiệm năng lượng, đã trởthành một “tuyên truyền viên” tiêubiểu cho xã Bát Tràng, cho một sựhưởng ứng, vận dụng và làm theo mộtchiến dịch rất có lợi là sử dụng nănglượng tiết kiệm và hiệu quả của toànthể những người thợ gốm tiến bộtrong ngôi làng làm nghề gốm truyềnthống ven sông Hồng này �

Page 71: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

71(S� 29 - 04/2017) � KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

� Bổ sung đơn vị thực hiện thanh tra chuyên ngành KHCNNgày 15/3/2017, Chính phủ ban hành Nghị định số 27/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số

213/2013/NĐ-CP ngày 20/12/2013 về tổ chức và hoạt động của thanh tra ngành khoa học và công nghệ (KHCN).Trong đó, đáng chú ý là quy định bổ sung cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành KHCN. Cụ

thể, ngoài Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng và Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lườngChất lượng trực thuộc sở KHCN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng được thực hiện chức năng thanh tra chuyênngành KHCN.

Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

� Từ 2020, bắt buộc phải dán nhãn năng lượng với mô tô, xe máyNgày 9/3/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 04/2017/QĐ-TTg quy định Danh mục phương tiện, thiết

bị phải dãn nhãn năng lượng, áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu và lộ trình thực hiện.Cụ thể, thực hiện dán nhãn năng lượng bắt buộc với đèn huỳnh quang ống thẳng, đèn huỳnh quang compact, chấn

lưu điện từ và điện tử cho đèn huỳnh quang, máy điều hòa nhiệt độ, nồi cơm điện, quạt điện, tủ lạnh, máy giặt lồng ngang,máy giặt lồng đứng, máy thu hình, máy biến áp phân phối ba pha, động cơ điện, tủ giữ lạnh thương mại và xe ô tô conloại 7 chỗ trở xuống. Từ 01/01/2018, thực hiện dán nhãn năng lượng bắt buộc với xe ô tô con loại trên 7 chỗ đến 9 chỗ;từ 01/01/2020, bắt buộc dán nhãn năng lượng với máy tính xách tay, xe mô tô, xe gắn máy và sản phẩm đèn LED, bìnhđun nước nóng có dự trữ.

Quyết định cũng nêu rõ không được nhập khẩu, sản xuất và lưu thông loại đèn tròn (đèn sợi đốt) có công suất lớnhơn 60W; không được phép nhập khẩu và sản xuất máy điều hòa nhiệt độ, tủ lạnh, máy giặt sử dụng trong gia đình, nồicơm điện, quạt điện, máy photocopy, máy in, tủ giữ lạnh thương mại, động cơ điện… có hiệu suất năng lượng thấp hơnmức hiệu suất năng lượng tối thiểu.

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25/4/2017.

� Đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư đổi mới công nghệ khai khoáng Ngày 22/2/2017, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 259/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đổi mới và hiện đại hóa công

nghệ trong ngành công nghiệp khai khoáng đến năm 2025. Thủ tướng khẳng định, sẽ tăng cường đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ mới,

hiện đại trong lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản; đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư cho hoạt động đổi mới côngnghệ; khuyến khích các doanh nghiệp thành lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ để đầu tư đổi mới công nghệ; xãhội hóa nguồn vốn đầu tư, huy động các nguồn vốn của doanh nghiệp, vốn vay của các tổ chức tín dụng, vốn tài trợ củacác tổ chức trong nước và quốc tế; đẩy mạnh thực hiện cơ chế đối tác công - tư; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạmpháp luật, sử dụng công nghệ, thiết bị lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường, thất thoát tài nguyên trong khai thác và chế biếnkhoáng sản…

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

� Đến năm 2020, sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đáp ứng 45% nhu cầuNgày 18/01/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 68/QĐ-TTg về Chương trình phát triển công nghiệp

hỗ trợ từ năm 2016 đến năm 2025. Theo đó, mục tiêu đến năm 2020, sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đáp ứng khoảng 45%nhu cầu cho sản xuất nội địa; đến năm 2025 tăng lên 65%. Tập trung phát triển 3 lĩnh vực chủ yếu: Linh kiện phụ tùng;Công nghiệp hỗ trợ ngành dệt may - da giày; Công nghiệp hỗ trợ cho công nghiệp công nghệ cao.

Chương trình nêu rõ, giai đoạn từ năm 2016 - 2020, tập trung kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trởthành nhà cung ứng sản phẩm cho khách hàng ở trong và ngoài nước; xúc tiến thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vựccông nghiệp hỗ trợ; tạo mối liên kết hiệu quả giữa doanh nghiệp Việt Nam với các tập đoàn đa quốc gia, các công ty sảnxuất, lắp ráp trong nước và nước ngoài; Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý đáp ứng yêu cầu của các chuỗisản xuất toàn cầu trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất; Hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lựcđáp ứng yêu cầu các ngành sản xuất công nghiệp hỗ trợ…

Giai đoạn từ năm 2021 - 2025, hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý đáp ứng yêu cầu của các chuỗi sảnxuất toàn cầu trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất; Hỗ trợ nghiên cứu phát triển, ứng dụng chuyển giao và đổimới công nghệ trong sản xuất thử nghiệm linh kiện…

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

V�n b�n pháp lu�t

Page 72: TRONGadmin.tapchicongthuong.vn/Images/Uploaded/Share/2017/04/... · 2017-06-22 · PGS.TS. Lê Đức Mạnh TS. Nguyễn Văn Sưa ... Công ty đã thi công đạt gần 90 mét

2 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ u (Số 29 - 04/2017)