1

28η ΟΚΤΩΒΡΗ 1940 (Σε όλη τη διάρκεια της γιορτής ακούγεται μουσική υπόκρουση. Ο ήχος αυξάνεται όταν

μπαίνει και όταν βγαίνει από τη σκηνή ο μαθητής που απαγγέλλει. Κατά τη διάρκεια της

απαγγελίας η ένταση του ήχου είναι τέτοια που μόλις ακούγεται από τους θεατές.

Αφηγητής: Τα βαριά σύννεφα του πολέμου έχουν από καρό τυλίξει την Ευρώπη. Πολλοί

ευρωπαϊκοί λαοί, με πλούσια ιστορία και πολιτισμό, στενάζουν κάτω από τη βάρβαρη

μπότα του φασιστικού άξονα.

Αφηγητής: Επίσημα, ο φασισμός γεννήθηκε στο Μιλάνο, την Κυριακή 23 Μαρτίου 1919. Ο

Μουσολίνι αποκαλούσε το κίνημά του Fasci di Combatimento το οποίο, πάνω-κάτω, σημαίνει

«ομάδες μάχης». Στη Γερμανία, αναπτύσσεται η ναζιστική εκδοχή του φασισμού

(εθνικοσοσιαλισμός). Το 1936 δημιουργείται ο φασιστικός άξονας Βερολίνου – Ρώμης, ενώ

στην Ισπανία ο στρατηγός Φράνκο καταλαμβάνει πραξικοπηματικά την εξουσία και

συνεργάζεται με τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι. Ήδη η Γερμανία καταστρώνει σχέδια για

την αναδιανομή του κόσμου προς όφελός της.

Αφηγητής: Παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διαμορφώνονται στην Ευρώπη δύο

στρατόπεδα. Από τη μια, οι δυνάμεις του Άξονα και από την άλλη οι Αγγλογάλλοι.

Ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το μοίρασμα των αγορών.

Αφηγητής Την ίδια περίοδο, ο φασισμός χτυπά την πόρτα και της Ελλάδας με την κήρυξη

της δικτατορίας από τον Ι. Μεταξά, ο οποίος στηρίζεται και από το βασιλιά.

Αφηγητής: Ο φασισμός απλώνει τα πλοκάμια του στην καθημερινότητα. Απλές λέξεις,

όπως «δημοκρατία», είναι πλέον απαγορευμένες, γιατί φέρνουν μπελάδες. Βιβλία καίγονται

επιδεικτικά στις πλατείες ως «βλαβερά και τρομερά δηλητήρια της ψυχής», αγωνιστές

εκτοπίζονται, ενώ τα παιδιά μπλέκονται σε περιπέτειες πρωτόγνωρες κι επικίνδυνες.

Τίποτα πια δεν είναι παιχνίδι...

Αφηγητής: Ο Φασισμός απειλεί την ειρήνη. Τα σύννεφα του πολέμου σκεπάζουν τον

ουρανό της Ευρώπης. Ο Χίτλερ εξοπλίζεται πυρετωδώς και δημιουργεί μια φοβερή πολεμική

μηχανή και το Σεπτέμβριο του 1939 επιτίθεται.

Αφηγητής: Αρχίζει ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος. Ο αιματηρότερος πόλεμος που γνώρισε η

ανθρωπότητα. Οι λαοί παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα!

Αφηγητής: Ο Μουσολίνι θέλοντας να εντυπωσιάσει τον Χίτλερ με μια αστραπιαία

προέλαση μέσω Αλβανίας, που ήδη έχει κατακτήσει, στέλνει τελεσίγραφο στην ελληνική

κυβέρνηση τη νύχτα της 27ης προς 28η Οκτωβρίου 1940 και ζητά υπερφίαλα να μην

αντισταθεί η Ελλάδα στην είσοδο των στρατευμάτων του.

www.gseferisedu.blogspot.gr

2

Ηχητικό : Α’ πολεμικό ανακοινωθέν… (από το δίσκο της Ε.Ρ.Τ. «Αφιέρωμα στο έπος του

’40»)

Αφηγητής: Οι σειρήνες ηχούν στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις και σημαίνουν

συναγερμό. Ο ελληνικός λαός σαν ένας άνθρωπος ξεσηκώνεται εναντίον των επιδρομέων.

Στο ψυχρό τηλεγράφημα του Μουσολίνι ο λαός μας απαντά με μια μυριόστομη,

αποφασιστική κραυγή: «ΟΧΙ!». «ΟΧΙ, δε θα παραδοθούμε», «ΟΧΙ, θα πολεμήσουμε και θα

νικήσουμε!».

Αφηγητής: Κηρύσσεται γενική επιστράτευση. Σαν βουερό κύμα πλημμύρισαν τους δρόμους

τα πλήθη λες κι ήτανε μέρα γιορτής. Πηγαίνοντας να καταταγούν στο στρατό

σκαρφάλωναν στα τραμ, στα λεωφορεία και κρέμονταν σαν τσαμπιά σταφύλια, ενώ η ιαχή

δονούσε την ατμόσφαιρα: «… O κάθε βράχος, η κάθε ρεματιά, το κάθε χωριό καλύβα με

καλύβα, η κάθε πόλη σπίτι με σπίτι, πρέπει να γίνει φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού

αγώνα…»

Ποίημα : Οκτώβρης του ’40 – Γ. Ρίτσου

Ανοίγουν τα παράθυρα

κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουν

και φεύγουν όλοι.

Γέμισαν οι πόλεις τύμπανα και σημαίες.

Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρά μας

κι η Ελλάδα λάμπει μες στα φώτα των ονείρων μας .

Ο ήλιος πλυμένος

με το καθάριο πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο,

χαιρετάει τους δρόμους που τραβούν στη μάχη.

Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.

Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε

ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο,

το μεγάλο τραγούδι των αντρίκιων βημάτων

που μακραίνει και σβήνει στο βάθος του δρόμου,

ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.

Εκεί τα τρένα περιμένουνε

σφυρίζουν για λίγο έξω από την πόλη,

ακούγονται οι αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί

κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.

Αφηγητής: Φαίνεται πως ο Μουσολίνι δεν ξέρει καλή ιστορία. Δεν ξέρει πως τούτος ο λαός

– ο μικρός, ο μέγας – γέννησε κι ανάθρεψε Μαραθωνομάχους και Σαλαμινομάχους.

Κολοκοτρωναίους και Διάκους. Δεν ξέρει πως η ψυχή τούτου του λαού είναι αδούλωτη.

www.gseferisedu.blogspot.gr

3

Τραγούδι : Μ. Βαμβακάρης, Απ. Χατζηχρήστος, Το όνειρο του Μπενίτο

Ο Μπενίτο κάποια νύχτα ζαλισμένος

Είδε όνειρο ο καημένος

Πως βρισκόταν στην Αθήνα

Σε μια φίνα λιμουζίνα

Μα σαν ξύπνησε και ρίχνει ένα βλέμμα

Είπε κρίμα να ‘ναι ψέμα

Ένα τέτοιο μεγαλείο

Βρε παιδιά δεν είναι αστείο

Φέρτε πένα, διατάζει, και μελάνι

Τηλεσίγραφο μάς κάνει

Μα του λέμε εν τω άμα

Αν βαστάς κάνε το θάμα

Δεν περάσανε παρά ολίγες μέρες

Κι οι θαυματουργές μας σφαίρες

Το τσαρούχι κι η αρβύλα

Κάναν στον Μπενίτο νίλα

Βρε Μπενίτο μη θαρρείς για μακαρόνια

Τα ελληνικά κανόνια

Τα ‘χουν χέρια δοξασμένα

Παλληκάρια αντρειωμένα

Αφηγητής: Οι Ιταλοί φασίστες νόμισαν πως θα ξεμπερδέψουν γρήγορα και με ελάχιστες

απώλειες με τους Έλληνες, μέσα σε 10-15 μέρες. Δεν υπολόγισαν πως όταν ο λαός θέλει,

μπορεί. Η σθεναρή αντίσταση του ελληνικού στρατού, ανέτρεψε τα σχέδια των Ιταλών,

καθώς και του δικτάτορα Μεταξά και της κυβέρνησης που προέβλεπαν πως η ιταλική

επίθεση δεν επρόκειτο να αποκρουσθεί.

Αφηγητής: Ο χειμώνας του 1940 ήταν φοβερότερος από τους εισβολείς Μισό αιώνα είχε να

δει η περιοχή τέτοια βαρυχειμωνιά. Ακατάπαυστη η βροχή, ατελείωτη η λάσπη. Η

θερμοκρασία έφτανε τους μείον 15 βαθμούς, το χιόνι τρία μέτρα. Μέσα σ' αυτές τις

συνθήκες πορεύονταν οι στρατιώτες στο μέτωπο.

Ηχητικό: Πορεία προς το μέτωπο… (απόσπασμα από το δίσκο «Άξιον εστί» των Μ.

Θεοδωράκη – Ο. Ελύτη. Ακούγεται η φωνή του Μάνου Κατράκη)

Αφηγητής: Οι Έλληνες φαντάροι – ατρόμητοι, γενναίοι – αψηφώντας την αριθμητική

υπεροχή του εχθρού, αψηφώντας τα χιόνια και τη φοβερή παγωνιά πολεμούσαν και

τραγουδούσαν.

Αφηγητής: Το ίδιο προέτρεπε και ο πατέρας τον γιο όταν του έγραφε για να τον εμψυχώσει

στο μέτωπο: «Η πατρίδα σου έχει μεγάλη ιστορία. Ο κλήρος σου είναι να συνεχίσεις την

συγγραφήν αυτής της ιστορίας χρυσοίς γράμμασι. Τραγουδάτε και πολεμάτε....

www.gseferisedu.blogspot.gr

4

Τραγούδι : Απόψε θα πλαγιάσουμε

Απόψε θα πλαγιάσουμε σε δροσερό χορτάρι

θα δώσει και θα πάρει το γλέντι μας παιδιά

Εμπρός μην χάνουμε καιρό κι ας πούμε αράδα αράδα

Ελλάδα μας Ελλάδα αστέρι τ’ ουρανού

Ελλάδα μας, Ελλάδα δε βγαίνεις απ’ το νου

Η αγάπη θέλει φίλημα κι ο πόλεμος τραγούδια

στην κεφαλή λουλούδια κι φλόγα στην καρδιά

Εμπρός μην χάνουμε καιρό κι ας πούμε αράδα αράδα

Ελλάδα μας Ελλάδα αστέρι τ’ ουρανού

Ελλάδα μας, Ελλάδα δε βγαίνεις απ’ το νου

Ας έρθει ο χάρος για να δει με τι κορμιά θα μπλέξει

Ας έρθει κι ας διαλέξει πριν μπει στη μαύρη γη

Εμπρός μην χάνουμε καιρό κι ας πούμε αράδα αράδα

Ελλάδα μας Ελλάδα αστέρι τ’ ουρανού

Ελλάδα μας, Ελλάδα δε βγαίνεις απ’ το νου

Αφηγητής: Οι Ιταλοί μπροστά στον ελληνικό σίφουνα οπισθοχωρούν και χάνουν την

Κορυτσά, το Αργυρόκαστρο, τη Χειμάρρα. Ο Μουσολίνι εξοργίζεται, αλλάζει στρατηγούς,

μα δεν καταφέρνει τίποτα. Ο ελληνικός λαός δίδαξε στην ανθρωπότητα πως η νίκη δεν

ανήκει πάντα στο πλήθος.

Ποίημα : Ομπρός Αγγ. Σικελιανού

Ὀμπρός! Μὲ ὀρθή, μεσούρανη

τῆς Λευτεριᾶς τὴ δᾴδα,

ἀνοίγεις δρόμο, Ἑλλάδα,

στὸν Ἄνθρωπον ... Ὀμπρός!

Ὁρμᾶνε πρῶτοι οἱ Ἕλληνες

κι ὅλοι οἱ λαοὶ σιμά Σου

-μεγάλο τ᾿ ὄνομά Σου-

βροντοφωνᾶν: «Ὀμπρός,

Αφηγητής: Tον Απρίλη του 1941 φτάνουν οι Γερμανοί του Χίτλερ με το σιδερόφραχτο

στρατό τους. Ο Ελληνικός στρατός αντιστέκεται και πάλι γενναία, αλλά αποκαμωμένος και

αποδυναμωμένος από τον πόλεμο κατά των Ιταλών αναγκάζεται να υποχωρήσει.

Αφηγητής: Μπροστά στην προέλαση των γερμανικών στρατιών, η κυβέρνηση και ο

βασιλιάς Γεώργιος εγκαταλείπουν τη χώρα, ενώ η στρατιωτική ηγεσία συνθηκολογεί. Κι

έμεινε ο λαός μονάχος χωρίς βοήθεια, με το σκοτάδι της κατοχής να επικρατεί.

www.gseferisedu.blogspot.gr

5

Αφηγητής: Την τριπλή φασιστική κατοχή της Ελλάδας (Γερμανία- Ιταλία- Βουλγαρία)

ακολούθησε η καταλήστευση του πλούτου της από τους κατακτητές. Ο ελληνικός λαός

βρέθηκε αντιμέτωπος με το ζήτημα της ίδιας του της επιβίωσης

Ποίημα : Οι γειτονιές του κόσμου Γ. Ρίτσου

Οι γειτονιές είναι λυπημένες.

Οι γειτονιές έχουν χώσει το πηγούνι τους στον κόρφο τους.

Δε μιλάνε οι γειτονιές. Το βράδυ σεργιανάει στους λασπωμένους δρόμους

Έρημο, μ’ ένα παλιό, ξεκούρντιστο φεγγάρι στα χέρια του

Σαν το τυφλό διακονιάρη με τη φυσαρμόνικα. Παίζει ένα τυφλό τραγούδι.

Κανένα παράθυρο δεν ανοίγει. Ο εργάτης που γυρνάει στη φαμίλια του

Δεν κοντοστέκει, δρασκελάει αργά το κατώφλι,

Κοιτάζει χάμου. Τα παιδιά τον κοιτάζουν.

Η γυναίκα μπαλώνει μια κάλτσα. Δεν τον κοιτάζει.

«Μήτε σήμερα», λέει σα να ‘χει φταίξει,

«δε βρήκα δουλειά μήτε σήμερα», λέει.

Και τα παιδιά δεν ξέρουν κι είναι λυπημένα,

Κι η πιατοθήκη είναι λυπημένη

Σα μια μικρή σκάλα που δε βγάζει πουθενά,

Και τα πήλινα πιάτα είναι λυπημένα

Σα φεγγάρια που δεν έχουν τι να φωτίσουν,

Και το ξύλινο αυγό του μανταρίσματος μέσα στην κάλτσα

Είναι σα μια γροθιά σφιγμένη,

Είναι σα μια γροθιά κρυμμένη σε μιαν άδεια τσέπη.

Οι γειτονιές δε μιλάνε.

Οι γειτονιές θυμώνουν.

Κρύβονται μες τον ίσκιο οι γειτονιές

Και σφίγγουν τη γροθιά τους. Δε μιλάνε.

Αφηγητής: Τέσσερα μαύρα χρόνια σκλαβιάς και μαρτυρίου για το λαό μας. Χιλιάδες

πεθαίνουν από την πείνα και τη δυστυχία. 300.00 ψυχές χάθηκαν στα μεγάλα αστικά

κέντρα.

Αφηγητής: Χιλιάδες νεκροί από τα εκτελεστικά αποσπάσματα των Γερμανών και των

Ιταλών. Όλοι θυσία στο βωμό της λευτεριάς!

Ηχητικό: Καταχνιά (από το δίσκο του Χ. Λεοντή «Καταχνιά» – Ακούγεται η φωνή του Δ.

Μυράτ)

Αφηγητής: Ο ελληνικός λαός όμως δε λύγισε. Έχοντας πιστέψει στη δύναμή του, έθεσε ως

στόχο του ν’ απαλλάξει την πατρίδα του από τους φασίστες κατακτητές και να ζήσει

ελεύθερος και με προκοπή στον τόπο του.

www.gseferisedu.blogspot.gr

6

Αφηγητής: Ο Έλληνας στρατιώτης Κωνσταντίνος Κουκίδης που φρουρούσε την ελληνική

σημαία στο βράχο της Ακρόπολης, όταν οι Γερμανοί ανέβηκαν να την αντικαταστήσουν,

τύλιξε την ελληνική σημαία στο σώμα του και έπεσε από το βράχο. Φυσικά οι αρχές

αποσιώπησαν την πράξη του.

Αφηγητής: Δεν μπόρεσαν όμως να κάνουν το ίδιο με τη ριψοκίνδυνη ενέργεια δύο

φοιτητών, του Μανόλη Γλέζου και του Λάκη Σιάντα.

Αφηγητής: Τη νύχτα της 30ης Μάη του 1941 ανέβηκαν από μια υπόγεια στοά στην

Ακρόπολη και αιφνιδιάζοντας τη γερμανική φρουρά κατέβασαν τη σβάστικα. Το θάρρος

τους έγινε λάβαρο αντίστασης για όλους τους Έλληνες και τους Ευρωπαίους.

Ποίημα :Εμπρός, Κ. Παλαμά

Εμπρός! Ολόρθοι, ατρόμαχτοι,

Μαυρίλα. Αστροπελέκι .

Μα το σπαθί γοργάστραψε,

Και να! Η βροντή τουφέκι!

Στον Πίντο απ’ τον Ταϋγετο

Και στα Μπαλκάνια ως πέρα,

Μια η φλόγα,μια η φοβέρα,

Κι ένας ο νους. Εμπρός!

Εμπρός! Βουνά, ψηλώστε μας,

Και ω! θάλασσα, να η ωρα!

Στοίχιωσε τα καράβια μας,

Και βοήθα ,νικηφόρα

Ξανά του Ρήγα η σάλπιγγα

και πάει στα μισουράνια,

«Μαυροβουνιού καπλάνια

και Ολύμπου σταυραϊτοί!»

Εμπρός, αδέρφια, ατράνταχτοι!

Κι αν πέφτει αστροπελέκι,

Να! το σπαθί γοργάστραψε,

Βρόντησε το τουφέκι.

Κρήτη, ο Μωριάς ,η Ρούμελη.

Εμπρός! Η Ελλάδα λάμπει,

Αχολογαν’ οι κάμποι,

Καίνε οι καρδιές εμπρός!

Αφηγητής: Έτσι ο λαός μας άρχισε να οργανώνεται. Στηρίχτηκε στις ένδοξες αγωνιστικές

παραδόσεις του 1821 και στους δημοκρατικούς αγώνες του έθνους του και αποφάσισε να

διώξει τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.

www.gseferisedu.blogspot.gr

7

Αφηγητής: Στις 27 Σεπτέμβρη 1941 δημιουργείται το ΕΑΜ, το Εθνικό Απελευθερωτικό

Μέτωπο. Στις γραμμές του συσπειρώθηκε η πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Λίγο

αργότερα δημιουργείται ο ΕΛΑΣ με καπετάνιο τον Άρη Βελουχιώτη.

Τραγούδι : Ύμνος του ΕΑΜ

Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν την ελληνική μας τη γενιά

και μας δείχνουν φωτεινό το δρόμο για να φέρουμε τη λευτεριά

Είναι του αγώνα μας τα φώτα κι ο λαός ακολουθεί πιστά,

νέοι, γέροι, όλοι μαζί φωνάζουν: ζήτω, ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ

Το ΕΑΜ μας έσωσε απ’ την πείνα θα μας σώσει πάλι απ’ την σκλαβιά

κι έχει πρόγραμμα λαοκρατία ζήτω ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ

Έχει ενώσει όλο το λαό μας, έχει την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ,

κι έχει πρόγραμμα λαοκρατία ζήτω ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ

Αφηγητής: Στην Αντίσταση, μία από τις προτεραιότητές μας ήταν να γνωρίσουμε τους

ανθρώπους στις γειτονιές μας. Όλους αυτούς που αγαπούσαν και ήθελαν πραγματικά τη

λευτεριά. Και βλέπαμε ότι υπήρχαν άνθρωποι να αγωνισθούν και να μας στηρίξουν,

δίνοντάς μας από το υστέρημά τους. Εγώ φρόντιζα να έχουμε λίγο φαί όσοι ήμασταν

παράνομοι και δεν είχαμε σπίτι να πάμε. Οργάνωνα τη δουλειά μου, υπολόγιζα πόσο φαί

χρειαζόμασταν και πήγαινα σε όσους από τις γειτονιές μπορούσαν να μας δώσουν λίγο

φαγητό. Όλοι κάτι έδιναν, ό, τι μπορούσαν, για να μας βοηθήσουν, να βοηθήσουν τον

αγώνα. Κι έτσι φτάσαμε, σιγά σιγά, όχι απλά να ζήσουμε, αλλά να δίνουμε και σε αυτούς

από τις γειτονιές που δεν είχαν. Έτσι ξεκινήσαμε και τα πρώτα μας συσσίτια και ήρθαμε

ακόμη πιο κοντά στον κόσμο, ζεσταθήκαμε μαζί του. Μαρτυρία Ευτυχίας Μορίκη από το βιβλίο της Άννας Μπαλή «Η μάνα της Καισαριανής»

Ποίημα : ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΤΟΥ 1942 Σωτήρη Σκίπη

Έξω βουίζει ο μαύρος πόλεμος

με το κανόνι, τη σειρήνα.

Τρίζουν τα σπίτια απ τα θεμέλια τους

κι απ’ άκρη σ’ άκρη σειέται η Αθήνα.

Μες στο σκοτάδι το ανεμόδαρτο

παντρεύεται την Πείνα ο Χάρος.

Ποιος απ’ τους ξένους μας τους δυο

θε να τους παραστεί κουμπάρος;

www.gseferisedu.blogspot.gr

8

Αφηγητής: Τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοέμβρη του 1942, οι αντάρτικες δυνάμεις του

ΕΛΑΣ, μαζί με δυνάμεις του ΕΔΕΣ και μια ομάδα Άγγλων σαμποτέρ, ανατίναξαν τη

σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου. Η επιτυχία του εγχειρήματος φλόγισε το νου και

τις καρδιές του ελληνικού λαού, δίνοντας ώθηση στην ένταση της απελευθερωτικής πάλης.

Μα έκανε εντύπωση και σ' όλους τους υπόδουλους λαούς της Ευρώπης.

Τραγούδι : Ήρωες

Ήρωες, άπαρτα βουνά.

Ήρωες, με δώδεκα ζωές,

κάστρα του Ολύμπου

και του Παρνασσού φαντάσματα,

ήρωες μες στα χαλάσματα.

Αίματα, κόκκινο νερό,

αίματα, ποτάμι βουερό,

πυρ στην Αλαμάνα

και φωτιά στο Γοργοπόταμο

και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Εμπρός αδέρφια εμπρός

κι είναι μαζί μας ο λαός

στα πιο μεγάλα μας τα κατορθώματα

μες στις πέτρες και στα χώματα.

Θάνατος, μαύρος αδερφός.

Θάνατος, θα γίνω αθάνατος,

πυρ στην Αλαμάνα

και φωτιά στο Γοργοπόταμο

και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Αέρας στις κορφές

μαύρο φεγγάρι στις καρδιές

έλα και πάρε μόνος σου τη λευτεριά

με τραγούδια, όπλα και σπαθιά.

Αφηγητής: Ενώ οι αντάρτες στα βουνά χτυπούσαν τους κατακτητές, στις πόλεις ο αγώνας

έπαιρνε άλλη μορφή. Στις 25 Μαρτίου του 1942 η Αθήνα παίρνει το βάπτισμα του πυρός με

την πρώτη φοιτητική διαδήλωση.

Αφηγητής: Στις 22 Απριλίου του ίδιου χρόνου η πρώτη καθολική απεργία των δημοσίων

υπαλλήλων αιφνιδιάζει και την κυβέρνηση Τσολάκογλου και τις αρχές κατοχής.

Αφηγητής: Το Φεβρουάριο του 1943 το ΕΑΜ ιδρύει τη νεολαιίστικη οργάνωση του: Ενιαία

Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) και μ' αυτήν οι αγώνες της νεολαίας συντονίζονται.

www.gseferisedu.blogspot.gr

9

Αφηγητής: Στις 28 Φεβρουαρίου 1943 η κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά μεταβάλλεται σε

αυθόρμητη λαϊκή διαδήλωση του λαού της Αθήνας κατά των κατακτητών. Ο ελληνικός

λαός αποχαιρετά τον πρωτοπόρο ποιητή τού 20ού αιώνα ψάλλοντας μπροστά στους

κατακτητές τον Εθνικό Ύμνο.

«Ηχήστε οι σάλπιγγες... Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είπε εύστοχα ο ΕΑΜίτης

ποιητής Άγγελος Σικελιανός , δίνοντας το πνεύμα της ομόθυμης παρουσίας του λαού στην

κηδεία.

Ποίημα : Ηχήστε οι σάλπιγγες...

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό

με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,

κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,

ποιόν κλεί, τι κι αν το πεί η δικιά μου γλώσσα;

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,

Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ' αστέρια,

μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά

της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ' τον στα χέρια

γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας

που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,

πες μ' ένα μόνο ανασασμόν: "Ο Παλαμάς !",

ν' αντιβογκήσει τ' όνομά του η οικουμένη !

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές

της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Αφηγητής: Στις 5 Μαρτίου 1943 μια γενική απεργία στην πρωτεύουσα ματαιώνει την

επιστράτευση των Ελλήνων εργατών, τους οποίους οι Γερμανοί σκόπευαν να τους στείλουν

στη Γερμανία για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια.

Αφηγητής: Στη Ν. Ιωνία οι λιγνιτωρύχοι και οι κλωστοϋφαντουργοί της Καλογρέζας

οργανώνουν την πάλη τους ενάντια στους καταχτητές. Οι σαλταδόροι κλέβουν από τις

αποθήκες των Γερμανών, που βρίσκονταν εκεί που τώρα είναι το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν.

Ιωνίας, λάστιχα, πετρέλαιο, τρόφιμα και άλλο υλικό.

www.gseferisedu.blogspot.gr

10

Σκετς

Οι Σαλταδόροι

(Μπαίνει στη σκηνή ένας Γερμανός στρατιώτης βηματίζοντας στρατιωτικά)

Γερμανός στρατ. : Χάιλ Χίτλερ! Χάιλ Χίτλερ! Γκερμανία κατακτήσει όλο τον

κόσμο, γίνουν όλοι σκλάβοι δικοί μας. Εγώ εντώ

κέρβερος! Φυλάω λάστιχα, υλικό, αποθήκες, Τέσσερα

λάστιχα λείπει από δω Αν λάστιχα δε βρει, σκοτώσει

Έλληνος. 1 λάστιχο 10 Έλληνος. Αλίμονο σε Έλληνος

Χάι Χίτλερ! Χάι Χίτλερ!

(Εμφανίζεται ένας Έλληνας πιτσιρίκος. Μπαίνει στη σκηνή περπατώντας μάγκικα

κρατώντας ένα τσιγάρο και πλησιάζει το Γερμανό στρατιώτη)

Γερμανός στρατ. : Ε, ψιτ, τι κάνει εδώ Έλληνος πιτσιρίκος; Τι θέλει τέτοια

ώρα έξω; Νύχτα, κρύο … ξεπαγιάσεις.

Πιτσιρίκος : Καμαράτ, θέλω ανάψει τσιγαρέτ από φακό σου.

Τσιγαρέτ θέλω ανάψει.

Γερμανός στρατ. : Τσιγαρέτ ανάψεις από φακό μου; Χαχαχά!

Πιτσιρίκος : Για, βρε Γερμαναρά, ανάψω τσιγαρέτ από φακό σου.

Εμείς στην Ελλάδα ξέρουμε πολλά κόλπα και το

τσιγαρέτ ανάβουμε από ηλεκτρικό φακό.

Γερμανός στρατ. : Χαχαχα! Τι κουτός Έλληνος πιτσιρίκος! Ανάψει τσιγαρέτ

από φακό μου! Χαχαχα!

Πιτσιρίκος : Εγώ καταφέρει ανάψει τσιγαρέτ και μη χασκογελάς, βρε

Γερμαναρά.

Γερμανός στρατ. : Ανάψει;

Πιτσιρίκος : Ανάψει, καμαράτ.

Γερμανός στρατ. : Νιξ ανάψει.

Πιτσιρίκος : Για, για … εγώ ανάψει. Βάζουμε στοίχημα;

Γερμανός στρατ. : Στοίκημα; Τι στοίκημα;

Πιτσιρίκος : Το λοιπόν άκου να δεις μάγκα. Αν εγώ νιξ ανάψει

τσιγαρέτ από φακό σου, εσύ εμένα «κλαπ!» καρπαζιά.

Αν εγώ ανάψει από φακό σου, εγώ εσένα «κλαπ!»

καρπαζιά.

Γερμανός στρατ. : Ντεν καταλαβαίνει.

Πιτσιρίκος : Ντεν καταλαβαίνει; Είσαι μάπας!

Γερμανός στρατ. : Έλα, άντε, ανάψει τσιγαρέτ από αναπτήρα μου.

(Πλησιάζει ο πιτσιρίκος και σβήνει δύο φορές τον αναπτήρα του Γερμανού)

Γερμανός στρατ. : Χαχαχα! Χοχοχο! Παιχνιδιάρης που είναι πιτσιρίκοι στο

Ελλάντα. Χοχοχο! Εντάξει; Άναψες τσιγαρέτ;

Πιτσιρίκος : Εντάξει, βρε χιτλερία. Άντε γεια σου τώρα γερμανικό

κουτορνίθι!

Γερμανός στρατ. : Αφίντερζεν. Χαχαχα! … Βλάκας Έλληνος πιτσιρίκος…

www.gseferisedu.blogspot.gr

11

(Γυρίζει ο Γερμανός και βλέπει ότι του έχουν αφήσει τα λάστιχα και αρχίζει να

ουρλιάζει από το θυμό του)

Αχ, παλιοέλληνος, ντιάβολο πίκουλο … Άχτεν μούχτεν

… Αχ, πιάσει σκοτώσει … Αχ, ντιάβολο πιτσιρίκο πιάσει

σκοτώσει.

Τραγούδι :Ο Σαλταδόρος

Ζηλεύουνε δε θέλουνε

ντυμένο να με δούνε

μπατίρη θέλουν να με

δουν για να

φχαριστηθούνε

Θα σαλτάρω θα σαλτάρω

τη ρεζέρβα να τους πάρω

Μα εγώ πάντα βολεύομαι

γιατί την εσαλτάρω

σε κανα αμάξι Γερμανού

και πάντα τη ρεφάρω

Θα σαλτάρω θα σαλτάρω

τη ρεζέρβα να τους πάρω

Βενζίνες και πετρέλαια

εμείς τα κυνηγάμε

γιατί έχουνε πολλά λεφτά

και μόρτικα γλεντάμε

Σάλτα ρίξε τη ρεζέρβα

γίνε ντου και σήκω φεύγα

Οι Γερμανοί μας κυνηγούν

μα εμείς δεν τους ακούμε

εμείς θα τη σαλτάρουμε

ώσπου να σκοτωθούμε

Θα σαλτάρω θα σαλτάρω

τη ρεζέρβα να τους πάρω

www.gseferisedu.blogspot.gr

12

Αφηγητής: Η αντίστροφη μέτρηση για το μεγάλο κακό έχει πια αρχίσει.... Τα ξημερώματα

της 15ης Μάρτη 1944, μία εβδομάδα μετά την εκστρατεία σφαγή των ναζί και των

γερμανοτσολιάδων-ταγματασφαλιτών στην Κοκκινιά, με διαταγή των Γερμανών και του

πρωθυπουργού Ράλλη, 2000 γερμανοτσολιάδες και χωροφύλακες της Ειδικής Ασφάλειας, με

επικεφαλείς τους προδότες Λάμπου, Πλυντζανόπουλο, Γκίνο και Σαρρή, περικύκλωσαν της

συνοικίες Καλογρέζα, Σαφράμπολη, Ηράκλειο με αφορμή την αντιστασιακή δράση στις

συνοικίες αυτές αλλά και την απεργία λιγνιτωρύχων της περιοχής.

Αφηγητής: Οι οργανώσεις και ο λαός της συνοικίας αιφνιδιάστηκαν, οι γερμανοτσολιάδες

και οι χωροφύλακες μπήκαν τα μεσάνυχτα στα σπίτια και με βρισιές, σπρωξιές και

κλωτσιές, συγκέντρωσαν μέσα στις μάνδρες όλους τους άνδρες από 16 μέχρι 60 χρονών και

σκότωσαν τη διοίκηση του τάγματος του ΕΛΑΣ της Νέας Ιωνίας.

Αφηγητής: Τα χαράματα άρχισε το ξεκαθάρισμα. Συνέλαβαν 350 άνδρες, κυρίως

λιγνιτωρύχους και αντιστασιακούς αντιφασίστες εκ των οποίων εκτελέστηκαν σε χαράδρα

της περιοχής 21 Έλληνες αγωνιστές και 1 Ιταλός πρώην φαντάρος (αντιρρησίας

συνείδησης), από τους ναζί του Χίτλερ και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Οι υπόλοιποι

άντρες οδηγήθηκαν στην Γερμανία όπου και έμειναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι

το πέρας του πολέμου.

Ηχητικό: Ακούγεται το «Δε θέλω να μου δέσετε τα μάτια »του Λεοντή

Στην Καλογρέζα σαν περνάς

ξέγνοιαστε εσύ διαβάτη,

με ευλάβεια πρέπει να πατάς,

γιατί σε τούτα τα λιθάρια

έπεσαν για τη λευτεριά

22 παλικάρια. (Την ώρα που απαγγέλλεται το επίγραμμα, 22 μαθητές σηκώνουν πικέτες με τα ονόματα των εκτελεσθέντων στο

μπλόκο.)

Αφηγητής: Οι Γερμανοί αντιδρούσαν σε όλη την Ελλάδα με μανία. Φυλάκιζαν, βασάνιζαν,

κατέστρεφαν. Έκαιγαν πόλεις και χωριά, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο, για να

κάνουν το λαό να γονατίσει.

Εκτελούσαν, εκτελούσαν, εκτελούσαν…

«Μα οι μέρες τους τώρα μετρήθηκαν πια

και τέλος φρικτό τους προσμένει…»

Ηχητικό: Ακούγεται το «Λευτεριά πανώρια κόρη .....»

Αφηγητής: Και ξημέρωσε…… η μέρα της λευτεριάς!. 12 Οκτώβρη 1944 Μια μέρα σαν

παραμύθι: Η μέρα της απελευθέρωσης. Ο έρημος δρόμος γιομίζει φωνές και σημαίες.

«Είμαστε λεύτεροι, είμαστε λεύτεροι!», φωνάζουν και πορεύονται και αγκαλιάζονται και

χορεύουνε.

Η Ελλάδα είναι πάλι δικιά μας. Κατεβαίνει η γερμανική σημαία από την Ακρόπολη.

Ανεβαίνει η γαλανόλευκη. Ψηλά η σημαία! Ψηλά οι καρδιές!

www.gseferisedu.blogspot.gr

13

Αφηγητής: Όλος ο κόσμος καμάρωσε τους Έλληνες του ’40. Όλοι παραδέχτηκαν την

προσφορά τους στην ανθρωπότητα.

Γι’ αυτό η σημερινή γιορτή δεν ανήκει μόνο στους Έλληνες, αλλά σε όλους τους λαούς.

Η Εθνική Αντίσταση από τις πιο αξιόλογες στον Ευρωπαϊκό χώρο ήταν μια ακόμη

προσφορά των Ελλήνων στη νίκη εναντίον του Φασισμού.

Ο ηρωικός αγώνας των Ελλήνων έδωσε τη δυνατότητα στους συμμάχους να προετοιμάσουν

την άμυνά τους και επηρέασε πολλαπλά την εξέλιξη του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου.

Αφηγητής: Τα χρόνια πέρασαν. Δεν πέρασε κι η μνήμη. Τιμούμε τους παππούδες μας, που

με το ΟΧΙ τους στην Πίνδο, ανάγκασαν τους Γερμανούς να καθυστερήσουν τη μεγάλη τους

επίθεση εναντίον της Ρωσίας και να ηττηθούν από τους Σοβιετικούς.

Αφηγητής: Τώρα ξέρουμε: «Ο ήλιος μας είναι ακριβά πληρωμένος» με ανθρώπινες ζωές

και υψηλά ιδανικά. Τον χρωστάμε σ’ αυτούς που τον πλήρωσαν.

Κι εμείς, που δεν έχουμε πόλεμο;

πώς θ’ αποδείξουμε την αξία μας;

Δεν χρειάζονται όπλα γι’ αυτό!

Τιμάμε την 28η Οκτωβρίου καθημερινά…

όταν παλεύουμε το άδικο

όταν αγρυπνούμε, για να μην ξαναφανεί κανένας Χίτλερ ή Μουσολίνι στον κόσμο

όταν νικάμε τον κακό μας εαυτό και γινόμαστε καλύτεροι, όπως ακριβώς οι ήρωες

του ’40 νίκησαν την πείνα, την παγωνιά, την κούραση, το φασισμό, τη βία

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΛΕΓΕΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

1950

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και

για το δίκαιο.

Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα

ματώσουν απ΄ τις φωνές

το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων

Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.

Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.

δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου

αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

www.gseferisedu.blogspot.gr