1

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΠΟΛΙΧΝΗΛΑΤΗΣ

ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Αγαπητοί συμμαθητές, Βρισκόμαστε στην καρδιά της Άνοιξης και η ελληνική φύση φορά τα γιορτινά της για να υποδεχτεί τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Άγιο Πάσχα. Το χριστιανικό Πάσχα είναι κινητή γιορτή και διαρκεί δύο εβδομάδες. Η πρώτη εβδομάδα, κατά την οποία προετοιμαζόμαστε για να γιορτάσουμε το θαύμα της Ανάστασης, λέγεται Μεγάλη Εβδομάδα ή εβδομάδα των Παθών. Τότε οι πιστοί θρηνούν με κατάνυξη για τα Πάθη του Θεανθρώπου και για τη σταύρωσή του. Ώσπου φτάνει η ολόλαμπρη βραδιά του Μεγάλου Σαββάτου... Οι φωτισμένες εκκλησίες μαζεύουν τους πιστούς για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Κυρίου. Όλα τα χείλη ψάλλουν με ευλάβεια γιορταστικούς ύμνους. Το Άγιο Φως ανάβει όλες τις λαμπάδες, τσουγκρίζουμε τα κόκκινα αυγά, αγκαλιαζόμαστε και ανταλλάσσουμε ευχές αγάπης. Η εβδομάδα που ξεκινά λέγεται Λαμπρή και είναι γεμάτη γιορτή και χαρά. Χρόνια πολλά!! Επιμέλεια: ………………………………… ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ 10 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΑΣ ΣΠΑΖΟΚΕΦΑΛΙΕΣ ΓΡΙΦΟΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΔΙΗΓΗΜΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΑ

και ....πολλά άλλα

Σχολική εφημερίδα του Στ1 και ΣΤ2 του ΠΑΣΧΑ, 4ου Δημοτικού Σχολείου Πολίχνης ΩΡΑ ΓΙΑ ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ! Μάρτιος 2012, Έτος 1ο , αριθμός φύλλου: 2 Τιμή: __________

2

Το γεγονός της χρονιάς που πέρασε

Στο προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας ζητήσαμε από τους μαθητές που την προμηθεύτηκαν να μας πουν, από μια σειρά

γεγονότων για το 2011, ποιο είναι κατά τη γνώμη τους το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς που μας πέρασε.

Να τα αποτελέσματα, όπως παρουσιάζονται από το παρακάτω γράφημα:

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΛΙΒΑΝΟ

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞ

ΑΣΗΜΕΝΙΟ ΣΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ

ΜΟΥΝΤΙΑΛ

ΓΙΟΥΡΟΒΙΖΙΟΝ

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ 2011

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΛΙΒΑΝΟ

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞ

ΑΣΗΜΕΝΙΟ ΣΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ

ΜΟΥΝΤΙΑΛ

ΓΙΟΥΡΟΒΙΖΙΟΝ

Ευχαριστούμε πολύ για τη συνεργασία!!

Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας

1. Π Α Σ Χ Α Λ Ι Ν Α Ε Θ Ι Μ Α

Πρόκειται για τα έθιμα που σχετίζονται με τη θρησκευτική εορτή του Πάσχα. Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη

σε λαογραφικές εκδηλώσεις γιορτή των ορθοδόξων χριστιανών. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται ενδεικτικά:

Πασχαλινά Έθιμα στην Μακεδονία

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ (ΙΕΡΙΣΣΟΣ) Το σημαντικότερο Πασχαλινό έθιμο είναι "ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΝΙΟΥ Τ' ΑΛΩΝΙ". Γιορτάζεται την Τρίτη

ημέρα του Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία πάνω στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και

την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται

όλοι οι κάτοικοι και πολλές φορές ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν

όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον "ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ" χορό, που είναι η

αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο

χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα

σπαθιά. Ο χορός στη μέση περίπου του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο με τους χορευτές να περνούν ο

ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό. Κατά την διάρκεια της γιορτής μοιράζονται

σε όλους, καφές που βράζει σε μεγάλο καζάνι "ζωγραφίτικος", τσουρέκια και αυγά. Ο χορός

επαναλαμβάνεται το απόγευμα στην κεντρική πλατεία του χωριού.

ΠΕΤΡΟΚΕΡΑΣΑ (ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ)

Στην Μακεδονία από το μοναστήρι του Ξηροπόταμου του Αγίου Όρους, όπου φυλάσσεται ο Τίμιος Σταυρός, μεταφέρεται στο

χωριό Πετροκέρασα που απέχει 52 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το χωριό έχει το "ιερό δικαίωμα" μοναδικό στον κόσμο, να

3

φιλοξενεί τον Τίμιο Σταυρό από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Μ. Δευτέρα το πρωί. Αυτό γίνεται σε ανάμνηση της

σωτηρίας του χωριού από αφανισμό, εξαιτίας θανατηφόρου ασθένειας (πανώλης), στα μέσα του 18ου αιώνα.

ΤΕΡΠΝΗ ΣΕΡΡΩΝ

Το Σάββατο του Λαζάρου στο χωριό μου όσα κορίτσια θέλουν ντύνονται Λαζαρίνες και γυρνούν όλο το χωριό μαζεύοντας

χρήματα και αυγά και στο τέλος της βόλτας αυτής τα μοιραζόμαστε. Οι Λαζαρίνες φοράνε συνήθως μια ενδυμασία που

αποτελείται από ένα άσπρο φόρεμα, δύο μαντήλες, μια καρφίτσα και μερικά λουλούδια που τα τοποθετούν πάνω στο μαντήλι

του κεφαλιού, και ένα καρέ στη μέση.

……………………………., μαθήτρια Στ1 τάξης (φωτο)

Πασχαλινά Έθιμα στην Κεντρική Ελλάδα

ΑΡΑΧΩΒΑ Ανήμερα του Πάσχα και από το απόγευμα ξεκινάει η περιφορά της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν περί

τα 500 άτομα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές. Την επομένη πραγματοποιείται αγώνας δρόμου των γερόντων (ανηφορικός

δρόμος), οι οποίοι ξεκινούν από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φτάνουν στο λόφο. Ακολουθούν χορευτικά

συγκροτήματα και το απόγευμα χορεύουν γυναικείοι χορευτικοί σύλλογοι. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με κλέφτικα

αγωνίσματα, όπως το σήκωμα της πέτρας κλπ. ΛΙΒΑΔΕΙΑ Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της πόλης, είναι το πολύ γνωστό και μοναδικό "Πάσχα της

Λιβαδειάς", που όχι μόνο διατηρείται αλλά χρόνο με το χρόνο ζωντανεύει μιας και οι νεώτεροι

συμμετέχουν με ιδιαίτερο μεράκι και κέφι στο έθιμο του "λάκκου". Μετά την Ανάσταση και πριν

καλά ξημερώσει οι Λειβαδίτες ετοιμάζουν την φωτιά. Χρειάζεται τέχνη και προσοχή. Ένας,

κάνοντας το σταυρό του, βάζει φωτιά στο σωρό με τη λαμπάδα της Αναστάσεως. Οι φλόγες

αγκαλιάζουν το σωρό. Με ραντίσματα νερού και συχνό χτύπημα με ένα μακρύ ξύλο, η θράκα είναι

έτοιμη για να ψηθούν τα αρνιά. Το ίδιο γίνεται σε όλους τους "λάκκους" και ανεβαίνουν οι καπνοί,

αναρίθμητοι και πυκνοί, σε τέτοιο βαθμό, που σκεπάζουν τον ήλιο που στο μεταξύ ανατέλλει. Η

πόλη τυλίγεται σε σύννεφα καπνού. Οι φωτιές είναι έτοιμες και τα αρνιά τοποθετούνται στους

"λάκκους". Το γύρισμα των αρνιών και το γλέντι διαρκεί μέχρι το απόγευμα, το οποίο

συμπληρώνεται με τη συμμετοχή παραδοσιακών χορευτικών συγκροτημάτων και με την καύση των

πυροτεχνημάτων που αλλάζουν στην κυριολεξία το χρώμα του ουρανού της Λιβαδειάς. ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ Το βράδυ της Μ. Παρασκευής, πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου,

σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες στις τάπες του

Κάστρου, γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί

ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα μοναδικής ομορφιάς. Το έθιμο αυτό έχει παράδοση πολλών

χρόνων που φαίνεται να θέλει να συνδυάσει τη θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη

Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.

4

Πασχαλινά Έθιμα στην Αττική ΥΔΡΑ Την Μ. Παρασκευή γίνεται κάτι το μοναδικό, ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη

θάλασσα και διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική.

Στη συνέχεια οι Επιτάφιοι τεσσάρων ενοριών συναντώνται στο κεντρικό λιμάνι, δίνοντας ένα

ιδιαίτερο χρώμα. Την ώρα της Ανάστασης τα πολλά βαρελότα φωτίζουν την νύκτα.

Πασχαλινά Έθιμα στην Πελοπόννησο

ΤΡΙΠΟΛΗ Την Κυριακή του Πάσχα η Τρίπολη σκεπάζεται από τον καπνό που δημιουργούν οι φωτιές, που

σιγά -σιγά ανάβουν, ξεκινώντας λίγο μετά τα μεσάνυκτα. Το θέαμα με τις στήλες από το ύψωμα του

Αγίου Θεοδώρου είναι μοναδικό. Το πρωί της Κυριακής, αρχίζει το μεγάλο γλέντι με την

συμμετοχή χορευτικών συγκροτημάτων, ενώ οι ντόπιοι και ξένοι ζωντανεύουν το έθιμο της

κλεφτουριάς. Προσφέρονται εκτός από αρνί, Τριπολιτσιώτικο κρασί, κόκκινα αυγά, κουλούρια και

μεζέδες. ΛΕΩΝΙΔΙΟ Το πιο εντυπωσιακό έθιμο της περιοχής είναι, όταν το βράδυ της Ανάστασης γεμίζει ο ουρανός από φωτεινά "αερόστατα" τα

οποία ανυψώνονται από τους πιστούς κάθε ενορίας. ΚΑΛΑΜΑΤΑ Εδώ αναβιώνει ένα έθιμο, που πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, ο διαγωνισμός των "μπουλουκιών". Οι

διαγωνιζόμενοι, με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με σαΐτες, δηλαδή με χαρτονένιους σωλήνες γεμάτους μπαρούτι,

επιδίδονται σε σαϊτοπόλεμο, στο γήπεδο του Μεσσηνιακού, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.

Πασχαλινά Έθιμα στις Κυκλάδες ΚΥΘΝΟΣ Το πιο εντυπωσιακό έθιμο του νησιού είναι αυτό της "Κούνιας". Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται

μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει

κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του "συχώριου",

δηλαδή όλοι όσοι έχουν πεθαμένους συγγενείς φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία έχει "διαβάσει" ο

παπάς, τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού. ΣΥΡΟΣ Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο Θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν

συγχρόνως, με αγάπη κατάνυξη και αμοιβαίο σεβασμό τις Άγιες Μέρες του Πάσχα. Οι Επιτάφιοι των Καθολικών στην Άνω

Σύρο ξεκινούν από τον Ναό του Αγίου Γεωργίου. Στην Ερμούπολη ο επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον ιερό Ναό

Ευαγγελιστών οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων, από τις ενορίες Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως και την Μητρόπολη της

Μεταμορφώσεως περιφέρονται και συναντώνται στην Κεντρική Πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται κατανυκτική δέηση και

ψάλλονται τροπάρια της Μ. Παρασκευής από την χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες. ΠΑΡΟΣ Η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της, γίνονται

δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες

ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το

Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των

αμέτρητων πυροτεχνημάτων. ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ Τις ημέρες του Πάσχα, οι κάτοικοι του νησιού ασπρίζουν τα σπίτια τους. Το έθιμο θέλει τη περιφορά της εικόνας της

Κοιμήσεως της Θεοτόκου, να διαρκεί τρείς ημέρες, η οποία μαζί με την πομπή των πιστών, μπαίνει σε όλα τα σπίτια του

νησιού, ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα. Πασχαλινά Έθιμα στα Δωδεκάνησα ΠΑΤΜΟΣ Γνωστή κυρίως ως το νησί όπου ο Ιωάννης έγραψε την Αποκάλυψη, η Πάτμος παραμένει μέγας πόλος έλξης, έχοντας το

προνόμιο της αδιάκοπης και πιστής διαδοχής όλων των παραδόσεων, χάριν της υπάρξεως της Μονής του Ιωάννου του

θεολόγου. Επίκεντρο των τελετών και ακολουθιών αποτελεί ο "ΝΙΠΤΗΡΑΣ". Κάθε χρόνο, στολίζεται με λαμπρές βάγιες και

πλούσια ποικιλία ανοιξιάτικων λουλουδιών, επιδρά κάθε φορά καταλυτικά στους πιστούς. Την Μ. Πέμπτη, γίνεται

αναπαράσταση του "ΜΥΣΤΙΚΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ" του ΝΙΠΤΗΡΑ, σε κεντρική πλατεία της Χώρας.. Το Μ. Σάββατο το βράδυ

πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το

απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά

γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς. Οι εκδηλώσεις τελειώνουν την Τρίτη του Πάσχα με

την περιφορά εικόνων του Μοναστηριού, που συνθέτουν το μεγαλείο της Πασχαλινής Πάτμου.

5

ΡΟΔΟΣ (ΙΑΛΥΣΟΣ) Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον "Λάζαρο", συγκεντρώνοντας χρήματα

και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως

πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη

Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν

στριφτά κουλουράκια, "τα Λαζαράκια", συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου

που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο. Το πρωί, της Μ. Πέμπτη, παρέες παιδιών γυρίζουν σε όλες τις

γειτονιές τραγουδούν και κρατώντας πανέρια, συγκεντρώνουν διάφορα λουλούδια για το

στολισμό του Επιταφίου, που θα γίνει αργά, τις πρώτες πρωινές ώρες μετά την τέλεση της

Σταύρωσης. Επίσης μετά την Σταύρωση, θα μείνουν στο Ναό γυναίκες, οι οποίες θα ψάλλουν τα

παραδοσιακά Μοιρολόγια. ΚΑΛΥΜΝΟΣ Το Σάββατο του Λαζάρου, παραμένει το έθιμο να ζυμώνουν "Λαζάρους", να πλάθουν δηλ. ένα

ομοίωμα όπου μπορείς να ξεχωρίσεις τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι. Το πρωί, μετά την

εκκλησία, τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους και λένε τα ειδικά κάλαντα για το Λάζαρο. Την

νύκτα της Μ. Πέμπτης όσες γυναίκες, νέες και ηλικιωμένες μπορούν, κάθονται κοντά και γύρω

από τον εσταυρωμένο και αρχίζουν να λένε το "Μοιρολόι του Χριστού", που μεταφέρεται από

γενιά σε γενιά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Το μοιρολόι διαρκεί περίπου μία ώρα και έχει δική του

μελωδία ανάμεσα σε βυζαντινό τροπάρι και θλιμμένο Δημοτικό Τραγούδι. Επαναλαμβάνεται

αρκετές φορές. Την Μ. Παρασκευή, δημιουργείται ένα ανεπανάληπτο θέαμα καθώς οι επιτάφιοι,

άλλοι στολισμένοι με φυσικά λουλούδια και άλλοι ντυμένοι με ρούχα μεταξωτά, μαζεύονται όλοι μαζί ο ένας πίσω από τον

άλλο κι ακολουθούν οι ενορίτες με τα κεριά αναμμένα. Όλοι θα περάσουν μπροστά από τον Δεσπότη που στέκεται μπροστά

από τον Μητροπολιτικό Ναό να τους ευλογήσει για να επιστρέψουν στις ενορίες τους. Το Μ. Σάββατο, στην ακολουθία όπου

διαβάζονται οι προφητείες στο σημείο που ο παπάς αρχίζει να λεει "Αναστήτω ο Θεός" όλο το εκκλησίασμα "παίζει

παλαμάκια" δηλ. χειροκροτεί και ένα αίσθημα χαράς και ικανοποίησης διαχέεται μία βαθιά πίστη ότι όντως ο Χριστός

αναστήθηκε. Μετά την ακολουθία γίνεται το σφάξιμο των αρνιών όπου οι γυναίκες τα παραγεμίζουν με ρύζι και ψιλά

συκωτάκια και τα βάζουν να ψηθούν σε ειδικό πήλινο σκεύος "μουούρι" το οποίο μπαίνει σε παραδοσιακό θολωτό φούρνο.

Στις 12 ακριβώς παίζουν οι καμπάνες συγχρόνως όλων των εκκλησιών ενώ από τα βουνά ρίχνουν δυναμίτες. Την επομένη του

Πάσχα, το απόγευμα, ο κόσμος μαζεύεται στην πλατεία στο λιμάνι όπου γίνεται αναπαράσταση της αναχώρησης των

σφουγγαράδων όπως στα παλιά χρόνια, δηλαδή αγιασμός μέσα στα πλοία, χοροί και τραγούδια.

ΚΩΣ Ενώ οι μεγάλοι είναι δοσμένοι στις πασχαλινές δουλειές και στον εκκλησιασμό, τα παιδιά προετοιμάζονται και αυτά για την

Ανάσταση του Κυρίου. Παίρνουν μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές, δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με

μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να

εκπυρσοκροτήσει και να χαλάσει ο κόσμος. Άλλοι κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας

μπαρούτι και ένα φυτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν και από την ώρα που ο παπάς

λεει το "ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ". Το πρωί του Μ. Σαββάτου, η εκκλησία ασπροφορεί και στρώνεται με μυρωμένα λουλούδια

του βουνού που λέγονται λαμπρές (μικρό μωβ αρωματικά λουλούδια). Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις λαμπρόπιττες και το

γεμιστό αρνί. ΚΑΡΠΑΘΟΣ Στην Κάρπαθο έχουμε το πατροπαράδοτο έθιμο το "βυζάντι" δηλ. αντί για σουβλιστό αρνί, γεμιστό αρνί με ρύζι, πλιγούρι και

εντόσθια. Η προετοιμασία του γίνεται το μεγάλο Σάββατο. Στη συνέχεια, τοποθετείται στον παραδοσιακό Καρπάθιο φούρνο,

ο οποίος σφραγίζεται με λάσπη και πηλό και ανήμερα του Πάσχα τον ανοίγουν και γιορτάζουν την ημέρα αυτή με Καρπάθιο

κρασί και παραδοσιακούς χορούς. Επίσης, στην Κοινότητα Μενετών (Καρπάθου) την ημέρα του Αγίου Γεωργίου γιορτάζεται

το "Λακί". Οι Λακιώτες συγκεντρώνονται στον ομώνυμο λόγο όπου εκεί φιλοξενούν όλους τους ξένους αλλά και τους

κατοίκους από τα γύρω χωριά στους οποίους προσφέρουν δωρεάν κρασί και αρνί, στην συνέχεια ρίχνουν δυναμίτες στο

γκρεμό.

Πασχαλινά Έθιμα στις Σποράδες ΣΚΙΑΘΟΣ Αξίζει να τονιστεί ότι η Σκιάθος είναι από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας όπου τηρείται το Αγιονορίτικο Τυπικό, όσον

αφορά στις ώρες που γίνονται οι ακολουθίες των Εκκλησιών. Έτσι η βραδινή ακολουθία του Επιταφίου, ξεκινά τα

ξημερώματα του Μ. Σαββάτου. Γύρω στις 4 το πρωί βγαίνουν οι Επιτάφιοι για περιφορά. Ένας τελάλης, ο "προεξάρχοντας"

απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω με τους ψαλτάδες ψάλλει κι ο κόσμος όλος μαζί. Ο Επιτάφιος

κατεβαίνει μέσα από τα γραφικά στενάκια και τα καλντερίμια του νησιού. Όλα τα σπίτια είναι φωταγωγημένα, ενώ στις αυλές

τα αναμμένα κεριά και το λιβάνι που καίει, μοσχοβολάει, δημιουργώντας μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Φτάνοντας στην

6

εκκλησία των τριών Ιεραρχών, ενώνονται οι πιστοί των δύο εκκλησιών και όλοι μαζί συνεχίζουν την περιφορά σε ολόκληρο

το νησί κι επιστρέφουν στις εκκλησίες γύρω από στις 5.30 το πρωί. Εκεί γίνεται από τους ιερείς η αναπαράσταση της "εις

Άδου Καθόδου" του Χριστού και ενώ ψάλλεται το "άρατε πύλες", ο ιερέας ανοίγει χτυπώντας δυνατά το πόδι του, την

εξώθυρα του Ιερού Ναού. Σε λίγο ξημερώνει, μα κανείς δεν θα κοιμηθεί μια που η μέρα του Μ. Σαββάτου προορίζεται για τις

τελευταίες προετοιμασίες πριν την Ανάσταση.

Πασχαλινά Έθιμα στα Ιόνια Νησιά ΚΕΡΚΥΡΑ Την Κυριακή των Βαΐων, στις 11 το πρωί, γίνεται η Λιτανεία του Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα. Είναι μία

Λιτανεία που γίνεται από το 1630 σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από την φοβερή αρρώστια της πανώλης που το

1629 θέρισε τους Κερκυραίους. Η Λιτανεία αυτή είναι η πιο μεγάλη του νησιού, παίρνουν δε μέρος και οι 14 Φιλαρμονικές

του νησιού. Την Μ. Παρασκευή στις 4μ.μ. ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο, ο Επιβλητικός

Επιτάφιος. Μέχρι της 9.30 το βράδυ, από κάθε εκκλησία βγαίνει ο Επιτάφιος με την απαραίτητη μπάντα της κάθε ενορίας, τις

χορωδίες, τους πιστούς. Τελευταίος βγαίνει ο επιτάφιος της Μητρόπολης. Μεγαλοπρεπέστατος με τις φιλαρμονικές να

παίζουν πένθιμη μουσική, όπως το Adagio του Albignoni. Τον συνοδεύουν ο ιερός κλήρος, η μεγάλη χορωδία της

Μητρόπολης και οι αρχές του νησιού. Η πραγματοποίηση τεχνητού σεισμού αποτελεί παράδοση για τον Ιερό Ναό της

Παναγίας των Ξένων. Γίνεται το πρωί του Μ. Σαββάτου στις 06.00 (στο τέλος του Απόστολου). Αποτελεί δε αναπαράσταση

του σεισμού που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, σαν επακόλουθο-θριαμβικό γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου. Στις 9

το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα. Το 1574 οι Βενετσιάνοι απαγόρευσαν στους

ορθοδόξους την περιφορά του την Μ. Παρασκευή, και από τότε οι Κερκυραίοι πραγματοποιούν την περιφορά μαζί με το

Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου. Είναι η πιο παλιά και πιο κατανυκτική Λιτανεία που βγαίνει σε ανάμνηση του θαύματος του

Αγίου, που έσωσε τον Κερκυραϊκό λαό από την σιτοδεία. Εμπρός πηγαίνει ο Άγιος που έχει θέση χοροστατούντος Επισκόπου

σε αυτή την Λιτανεία, και ακολουθεί ο Επιτάφιος. Η πομπή κινείται ρυθμικά με τους Πένθιμους ήχους των τριών

φιλαρμονικών της πόλης. Από το Δημαρχείο αρχίζει ο "Αμλετ" , πένθιμο εμβατήριο του Ιταλού συνθέτη Faccio, που από

παράδοση παίζεται από την Παλαιά φιλαρμονική. Ακολουθεί το άλλο πένθιμο εμβατήριο "Calde Lacrime" (καυτά δάκρυα)

του άλλου Ιταλού συνθέτη Michelli από την φιλαρμονική Μάντζαρος και τέλος από την Φιλαρμονική Καποδίστριας το

πένθιμο εμβατήριο από την Ηρωική του Μπετόβεν. Μετά το τέλος της λιτανείας, ο Άγιος θα παραμείνει στη θύρα του, μέχρι

την Τρίτη του Πάσχα για προσκύνημα. Στις 11 το πρωΐ του Μ. Σαββάτου ο κόσμος περιμένει την πρώτη Ανάσταση. Όταν

τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά

χιλιάδες, πήλινα δοχεία (μπότιδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο. Αυτό το έθιμο έχει τις ρίζες του στο χωρίον του

Ευαγγελίου 'Συ δε Κύριε Ανάστησόν με ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως". Ένα άλλο επίσης Κορφιάτικο Πασχαλινό

έθιμο που αναβιώνει ο Οργανισμός Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων είναι το "ΜΑΣΤΕΛΟ" (βαρέλι). Στην "Pinia" και κάτω από

την Μεταλλική Κουκουνάρα που κρέμεται ασάλευτη ακόμα στην διασταύρωση Νικηφόρου Θεοτόκη και Φιλαρμονικής,

μαζεύονται οι Φακίνοι, οι αχθοφόροι της πόλης, οι Πινιαδώροι, οι οποίοι τοποθετούσαν στη μέση του πεζοδρομίου ένα ξύλινο

βαρέλι. Το στόλιζαν με μυρτιές και βέρντε, του έβαζαν νερό και αυτοί σκορπισμένοι στο γύρο χώρο, παρακαλούσαν τους

περαστικούς, που αυτή την ώρα ήταν πάρα πολλοί, να ρίξουν νομίσματα για ευχές στο νερό. Όταν πλησίαζε η ώρα της πρώτης

Ανάστασης, οι Πηνιαδώροι σκορπισμένοι στην περιοχή της Πιάτσας κυνηγούσαν να βρουν κάποιον να τον ρίξουν στο βαρέλι.

Αυτός μουσκίδι έβρεχε τον κόσμο γύρω του, ενώ περνούσαν οι μπάντες μας, παίζοντας το αλέγκρο μαρς "Μη φοβάστε

Γραικοί". Στο τέλος έβγαινε ο βρεγμένος με γέλια και χαρές και έπαιρνε τα χρήματα που είχε το βαρέλι. Το βράδυ του Μ.

Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην Άνω Πλατεία - φαντασμαγορικό, μοναδικό θέαμα. Όλα τα παράθυρα των γύρω σπιτιών

ανοιχτά με κεράκια αναμμένα. Τα παράθυρα των μεγάλων εξαορόφων σπιτιών, μαζί με το καταπληκτικό θέμα των χιλιάδων

κεριών και των πιστών που παρακολουθούν την τελετή της Ανάστασης στη μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας, συνθέτουν μία

μεγαλειώδη εικόνα. Η Αναστάσιμος Ακολουθία συνεχίζεται στον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής

(Πλατύ Καντούνι). Την Κυριακή του Πάσχα, από τις 7 το πρωί κάθε εκκλησία, όπως συμβαίνει και

με τους Επιταφίους, βγάζει την Ανάσταση με φιλαρμονικές, σχολεία, προσκόπους και χορωδίες. Το

μεσημέρι ο Ναυτικός Σταθμός Κέρκυρας στο Νέο Φρούριο συνεχίζοντας την παράδοση δίνει κέφι

και χαρά με χορευτικά συγκροτήματα και πλούσιους μεζέδες. ΖΑΚΥΝΘΟΣ Ο εορτασμός της Μ. Εβδομάδας στη Ζάκυνθο είναι μία σύνθεση από μοναδικές και ανεπανάληπτες

στιγμές που ζουν οι ντόπιοι και οι επισκέπτες του νησιού. Η κατανυκτική ατμόσφαιρα και οι

ιδιαιτερότητες του "Ζακυνθινού Πάσχα" με τα ιδιόμορφα "αντέτια" (έθιμα) το κάνουν να είναι

ξεχωριστό σε όλη την Ελλάδα. Το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην

περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη. Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου

Νικολάου των Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις

πρώτες πρωινές ώρες του Μ. Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την

Ανάσταση. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια

ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από

τα παράθυρά τους. ΛΕΥΚΑΔΑ Το βράδυ της Μ. Παρασκευής γίνεται στον κεντρικό δρόμο της πόλης, με κατάληξη την παραδοσιακή, ενετικού στυλ,

κεντρική πλατεία, η περιφορά των επιταφίων των ενοριών, συνοδεία Φιλαρμονικής. Το Μ. Σάββατο το πρωί, η Φιλαρμονική

παίζει στους δρόμους της πόλης χαρούμενους σκοπούς, ενώ οι νοικοκυρές πετούν και σπάζουν έξω από τα σπίτια τους

διάφορα πήλινα αγγεία (το κομμάτι).

Η συντακτική ομάδα

7

2. Τα πασχαλινά αβγά

Οδηγίες:

Κατά τη λαϊκή παράδοση, όταν ανακοίνωσαν την ανάσταση του Χριστού κανένας δεν το πίστεψε. Μια γυναίκα που κρατούσε

ένα καλάθι με αβγά φώναξε: "Μπορεί τα αβγά αυτά να γίνουν κόκκινα;". Και, σαν από θαύμα, τα αβγά κοκκίνισαν. Σύμφωνα

με μια άλλη εκδοχή, τα αβγά βάφονται κόκκινα συμβολίζοντας το αίμα του Χριστού. Το τσούγκρισμα των κόκκινων αβγών

γίνεται μετά το άκουσμα του "Χριστός Ανέστη". Το έθιμο είναι χαιρετιστήριο, αλλά κρύβει ένα μικρό ανταγωνισμό, αφού ο

νικητής του τσουγκρίσματος είναι μεταφορικά και ο πιο γερός.

Το βάψιμο των αβγών

Πλένουμε τα αβγά και τα σκουπίζουμε. Εάν τα έχουμε στο ψυγείο, τα αφήνουμε να πάρουν τη θερμοκρασία του δωματίου για

να μη σπάσουν. Βάζουμε δυόμισι λίτρα νερό στην κατσαρόλα και, αφού βράσει, ρίχνουμε δύο φακελάκια μπογιά (για 50

αβγά) και προσθέτουμε μισό φλιτζάνι του τσαγιού ξίδι. Στη συνέχεια, τοποθετούμε προσεκτικά ένα ένα τα αβγά στην

κατσαρόλα. Τα αφήνουμε να βράσουν δέκα λεπτά και τα βγάζουμε προσεκτικά. Με ένα πανάκι τα αλείφουμε με λάδι και

κατόπιν τα σκουπίζουμε.

Το στόλισμα των αβγών με φύλλα και λουλούδια

Έχουμε μαζέψει διάφορα λουλούδια (κατά προτίμηση, μαργαρίτες) και φυλλαράκια. Παίρνουμε τούλι από μπομπονιέρες σε

τέτοιο μέγεθος, ώστε να μπορεί το ύφασμα να τυλιχθεί και να δεθεί γύρω από κάθε αβγό. Τοποθετούμε πάνω στο αβγό το

λουλούδι ή το φύλλο ή και τα δύο μαζί και στη συνέχεια τυλίγουμε το αβγό με το ύφασμα σφιχτά και το δένουμε με μία

κλωστή. Όταν ετοιμάσουμε με αυτό τον τρόπο όσα αβγά θέλουμε, τα βάζουμε στην κατσαρόλα όπου έχουμε ήδη βράσει το

νερό με την μπογιά και το ξίδι και τα βάφουμε όπως αναφέρεται παραπάνω. Ύστερα από δέκα λεπτά, τα βγάζουμε με προσοχή

και κόβουμε την κλωστή. Αφαιρούμε το ύφασμα, τα λουλούδια και τα φύλλα. Το αβγό έχει βαφτεί κόκκινο και έχει

διακοσμηθεί με άσπρα σχέδια λουλουδιών και φύλλων. Τα αλείφουμε με λάδι και κατόπιν τα σκουπίζουμε.

Το βάψιμο των αβγών με φλούδες κρεμμυδιού

Έχουμε μαζέψει φλούδες από ξερά κρεμμύδια. Παίρνουμε τούλι από μπομπονιέρες σε τέτοιο μέγεθος, ώστε να μπορεί το

ύφασμα να τυλιχθεί και να δεθεί γύρω από κάθε αβγό. Καλύπτουμε όλο το αβγό ή μερικώς με φλούδες κρεμμυδιού και στη

συνέχεια το τυλίγουμε με το ύφασμα σφιχτά και το δένουμε με μία κλωστή. Όταν ετοιμάσουμε με αυτό τον τρόπο όσα αβγά

θέλουμε, τα βάζουμε στην κατσαρόλα όπου έχουμε ήδη βράσει το νερό με την μπογιά και το ξίδι και τα βάφουμε όπως

αναφέρεται παραπάνω. Έπειτα από δέκα λεπτά, τα βγάζουμε με προσοχή και κόβουμε την κλωστή. Αφαιρούμε τις φλούδες

κρεμμυδιού. Τα αβγά έχουν πάρει διάφορες αποχρώσεις. Τα αλείφουμε με λάδι και κατόπιν τα σκουπίζουμε.

3. Συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής

Τα νηστίσιμα

Σεφουκλωτή

Υλικά 2 κιλά σέσκουλα

1 ματσάκι μάραθο

1 ξερό κρεμμύδι τριμμένο

3 φρέσκα κρεμμύδια

2 κουταλιές της σούπας σταφίδα ξανθή

1 κουταλιά της σούπας κουκουνάρι

2 κουταλιές της σούπας ρύζι

8

1/2 κιλό φύλλο μπακλαβά

1 φλιτζάνι του καφέ λάδι

Εκτέλεση Βάζουμε σε ένα τηγάνι με λίγο λάδι τα κρεμμύδια. Προσθέτουμε τα σέσκουλα κομμένα σε μικρά κομμάτια, το ρύζι και, τέλος,

το ψιλοκομμένο μάραθο. Όταν τα χόρτα στεγνώσουν από το ζουμί τους, προσθέτουμε τα κουκουνάρια και τις σταφίδες.

Σε λαδωμένο ταψί τοποθετούμε τα μισά φύλλα και πάνω τους το μείγμα. Σκεπάζουμε το μείγμα με τα υπόλοιπα φύλλα, τα

οποία λαδώνουμε ενδιάμεσα. Χαράζουμε ελαφρά το πάνω φύλλο όπως θα κόψουμε την πίτα και ψήνουμε σε 180 βαθμούς για

3/4 της ώρας. Πηγή: Βασιλική Κιναλίδη, Νάξος

Ρεβιθοκεφτέδες

Υλικά

μισό κιλό ρεβίθια

3-4 ξερά κρεμμύδια

λίγο μάραθο

5-6 κλωνάρια καυκαλήθρες

1 φλιτζάνι του καφέ λάδι

αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση Βράζουμε μισό κιλό ρεβίθια. Όταν βράσουν, τα βγάζουμε από το νερό με τρυπητή κουτάλα και τα αλέθουμε για να γίνουν

χυλός. Στη συνέχεια τρίβουμε στον τρίφτη 3-4 κρεμμύδια και τα τσιγαρίζουμε σε λίγο λάδι. Ψιλοκόβουμε το μάραθο και τις

καυκαλήθρες και τα τσιγαρίζουμε μαζί με το κρεμμύδι. Μόλις μαραθούν, τα βάζουμε στο χυλό των ρεβιθιών. Προσθέτουμε

αλεύρι τόσο, ώστε το μείγμα να "δέσει", δηλαδή να μη σκορπά στο τηγάνι. Παίρνουμε κουταλιές από το χυλό και τηγανίζουμε

ωσότου ροδίσουν. Πηγή: Σοφία Παραδείση-Τζιώτη, Χίος

Τα αρτύσιμα

Κατσίκι γεμιστό

Υλικά

κατσίκι 4-5 κιλών

Για τη γέμιση

2 φλιτζάνια τσαγιού ρύζι

8 φρέσκα ψιλοκομμένα κρεμμύδια

3/4 του φλιτζανιού λάδι

ψιλοκομμένο άνηθο

ψιλοκομμένο συκώτι κατσικιού

3 φλιτζάνια ψιλοκομμένη τομάτα

πιπέρι και αλάτι

Εκτέλεση

Τσιγαρίζουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια. Στη συνέχεια προσθέτουμε το συκώτι, το άνηθο, αλάτι, πιπέρι και τρία φλιτζάνια

ψιλοκομμένη τομάτα. Ρίχνουμε στο μείγμα το ρύζι και το αφήνουμε να πάρει μερικές βράσεις. Η γέμιση είναι έτοιμη.

Στο μεταξύ, πλένουμε το κατσίκι και αλατοπιπερώνουμε το εσωτερικό του. Το γεμίζουμε και το ράβουμε, αφού προσθέσουμε

πρώτα ένα φλιτζάνι του τσαγιού νερό και λίγο λάδι για να ψηθεί καλά η γέμιση. Αλατοπιπερώνουμε το κρέας και εξωτερικά

και το περιχύνουμε με το χυμό δύο λεμονιών. Σκεπάζουμε το κρέας με αλουμινόχαρτο, το οποίο αφαιρούμε μισή ώρα προτού

το βγάλουμε από το φούρνο. Ψήνουμε για 2,5-3,5 ώρες σε 180 βαθμούς.

9

Πηγή: Τριανταφυλλιώ Σοφιανού-Δραπανιώτου, Σάμος

Καλτσούνια του Πάσχα

Υλικά 1 κιλό ανθότυρο

σουσάμι

1 κρόκος αβγού

Για το φύλλο

1/2 κιλό αλεύρι

1 κεσές (180γρ.) γιαούρτι

1 φλιτζάνι του καφέ λάδι

νερό όσο σηκώσει η ζύμη ώστε να γίνει κατάλληλη για φύλλο

αλάτι

Εκτέλεση Λιώνουμε το ανθότυρο με ένα πιρούνι. Ετοιμάζουμε τη ζύμη ανακατεύοντας τα υλικά και ανοίγουμε το φύλλο. Το κόβουμε σε

στρογγυλά κομμάτια διαμέτρου 10x10 εκατοστών. Στη μέση του στρογγυλού κομματιού βάζουμε ένα βόλο ανθότυρου.

Διπλώνουμε το φύλλο αντικριστά τέσσερις φορές, έτσι σχηματίζονται τετράγωνα. Τα αλείφουμε με αβγό και τα πασπαλίζουμε

με σουσάμι. Ψήνουμε τα καλτσούνια σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς περίπου 20 λεπτά.

Πηγή: Ασπασία Τζιγκουνάκη, Χανιά Κρήτης

Τα γλυκά

Τυρόπιτα Τήνου (γλυκό)

Υλικά

Για τη γέμιση

1 κιλό ανθότυρο στραγγισμένο ή τηνιακό τυρί πέτρωμα

850γρ. ζάχαρη

αβγά όσα σηκώσει

ξύσμα ενός πορτοκαλιού

μισό περίπου κουταλάκι κοπανισμένη μαστίχα Χίου

1 κουταλιά της σούπας αλεύρι

Υλικά

Για το φύλλο

1 κιλό σκληρό αλεύρι ή για όλες τις χρήσεις

μισό ποτήρι του κρασιού λάδι

μισό ποτήρι του κρασιού ρακί

1 αβγό

Εκτέλεση

Περνάμε το τυρί από το μύλο του πουρέ. Ρίχνουμε τη ζάχαρη, το ξύσμα του πορτοκαλιού, τη μαστίχα, το αλεύρι και ένα ένα

τα αβγά, ώσπου το μείγμα να στέκεται. Προσοχή να μη γίνει αραιό! Ετοιμάζουμε τα φύλλα. Ανακατεύουμε τα υλικά μέχρι η

ζύμη να γίνει σκληρή. Ανοίγουμε δύο φύλλα, όσο το δυνατόν πιο ψιλά. Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα ταψί. Απλώνουμε

το ένα φύλλο στο ταψί και ρίχνουμε από πάνω τη γέμιση. Σκεπάζουμε πάλι με το άλλο φύλλο, το οποίο χαράζουμε ελαφρά

όπως θα κόψουμε την πίτα.Ψήνουμε στους 150 βαθμούς σε προθερμασμένο φούρνο μέχρι να ροδίσει (περίπου 3/4 της ώρας). Πηγή: Ιωάννα Δεσύπρη-Καλεώδη, Τήνος

4. Το φαρμακείο της φύσης

Αυτοί που ξέρουν λένε ότι στην Ελλάδα μπορεί κανείς να βρει περί τα 4.000 είδη φαρμακευτικών φυτών,

τα οποία, ανάλογα με το είδος τους, τις ιδιότητές τους, τον τρόπο χρήσης τους, μπορούν να βοηθήσουν

στην ανακούφιση ενοχλήσεων και δυσάρεστων καταστάσεων της υγείας. Συνήθως αντιμετωπίζουμε τη

χρήση αυτού του είδους φυτών με σχετική ελαφρότητα, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι είναι φάρμακα και

ως τέτοια χρειάζεται να αντιμετωπίζονται με πολλή προσοχή, ακριβώς όπως

αντιμετωπίζουμε και τα φάρμακα του φαρμακείου. Στην καθημερινή μας ζωή

χρησιμοποιούμε το χαμομήλι, το τσάι του βουνού και άλλα ως μαλακτικά και

ανακουφιστικά απλών ενοχλήσεων. Παρακάτω θα βρείτε μερικά από αυτά τα φυτά,

που μπορούν να βοηθήσουν σε ενοχλητικές καταστάσεις. Είναι φυτά τα οποία

συνήθως έχουμε στο σπίτι μας, έχουμε μάθει να τα χρησιμοποιούμε σε κάποια

πολύ συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά δεν ξέρουμε ότι οι χρήσεις τους μπορούν να

είναι πολύ περισσότερες.

10

Ματρικαρία το χαμαίμηλον (χαμομήλι)

Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα και βέβαια ο Ιπποκράτης το θεωρούσε θαυματουργό για

πολλές περιπτώσεις. Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική. Εσωτερική:εξαιρετικό

καταπραϋντικό για το στομάχι και θαυμάσιο μαλακτικό, βοηθά στην αϋπνία, στον παροξυσμό

άσθματος, στις νευραλγίες και στις ημικρανίες. Τρόπος παρασκευής ροφήματος: τα άνθη του γίνονται

έγχυμα. Βάζουμε μία κουταλιά της σούπας χαμομήλι σε 150γρ. βραστό νερό και το αφήνουμε 15

λεπτά. Το σουρώνουμε και το πίνουμε με μέλι. Εξωτερική:το έγχυμα (χωρίς μέλι) χρησιμοποιείται στο

καθάρισμα μολυσμένων ματιών και πληγών του δέρματος. Στο μπάνιο: βάζουμε 300γρ. χαμομήλι, ή

διάφορα αρωματικά βότανα (δυόσμο, δενδρολίβανο, φασκόμηλο κ.λπ.), σε μία κατσαρόλα με καυτό

νερό και το αφήνουμε για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και ρίχνουμε το έγχυμα στο νερό του μπάνιου.

Ξεκουράζει και ηρεμεί από το στρες.

Προσοχή: η κατάχρηση της εσωτερικής χρήσης μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες καταστάσεις, όπως

ζαλάδες, αύξηση των καρδιακών παλμών, κεφαλαλγίες, αϋπνίες κ.λπ.

Ηδύοσμος ο πιπερώδης (δυόσμος)

Στην αρχαιότητα τον χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή μύρου αλλά και για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Ο Διοσκουρίδης, ο Ιπποκράτης και ο Πλίνιος το ανέφεραν συχνά ως φυτό με μεγάλη φαρμακευτική

αξία και ωραιότατο άρωμα. Οι αρχαίοι Ελληνες έτριβαν το τραπέζι τους με δυόσμο, πριν καθήσουν να

φάνε. Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική. Εσωτερική:είναι τονωτικό, χωνευτικό,

καταπραϋντικό του στομάχου, αντισπασμωδικό, εναντίον του λόξιγκα, βοηθά στις ημικρανίες και στον

πονόδοντο, αν μασήσουμε τα φύλλα. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται επίσης στη μαγειρική (κεφτέδες,

σάλτσες, ξίδια κ.λπ.). Τρόπος παρασκευής ροφήματος: για αφέψημα βράζουμε λίγα λεπτά μερικά

φύλλα σε ένα μπρίκι νερό, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι. Για έγχυμα βάζουμε ένα

κουταλάκι του γλυκού σε ένα μπρίκι καυτό νερό και το αφήνουμε μισή ώρα. Εξωτερική: ανακούφιση

προσφέρουν τα φρέσκα φύλλα, αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις που πονάνε, καθώς και στο μέτωπο σε

περιπτώσεις πονοκεφάλου. Σε αποστήματα βάζουμε σκόνη από τριμμένα φύλλα. Ο δυόσμος

χρησιμοποιείται επίσης στη σαπωνοποιία, τη μυροποιία, τη ζαχαροπλαστική κ.λπ. Αιθέριο έλαιο: δύο

με τρεις σταγόνες ανακουφίζουν με εντριβή τους πόνους των ρευματισμών. Μερικές σταγόνες επίσης

σε χλιαρό νερό γίνονται γαργάρα σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, ουλίτιδας και φλεγμονών του

ρινοφάρυγγα.

Θύμος ο κοινός (θυμάρι)

Είναι το φυτό από το οποίο οι μέλισσες κάνουν το πιο ονομαστό μέλι. Η χρήση του είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι

Ρωμαίοι στρατιώτες συνήθιζαν να κάνουν μπάνιο σε νερό αρωματισμένο με θυμάρι, για να αποκτήσουν

σφρίγος και ενεργητικότητα. Στη φαρμακευτική είναι γνωστό ως το φυτό με τις περισσότερες θεραπευτικές

ιδιότητες. Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική. Εσωτερική: συνιστάται σε προβλήματα στομάχου

και εντέρων, στην ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι και τη γρίπη, στην τόνωση του νευρικού

σύστηματος και ως καταπραϋντικό. Επίσης, στις περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και στο άγχος.

Χαρίζει πνευματική διαύγεια και τονώνει τα νεύρα. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική και ως αρωματικό στις

ελιές. Τρόπος παρασκευής ροφήματος: βάζουμε ένα κουταλάκι του γλυκού θυμάρι σε ένα μπρίκι νερό

και, μόλις αρχίσει να βράζει, το κατεβάζουμε και το αφήνουμε δέκα λεπτά επιπλέον. Το σουρώνουμε και

το πίνουμε ζεστό με μέλι. Εξωτερική: χρησιμοποιείται στο λουτρό για ρευματικές παθήσεις και για

ξεκούραση. Βράζουμε 100γρ. θυμάρι σε ένα λίτρο νερό, το σουρώνουμε και το ρίχνουμε στο νερό της

μπανιέρας. Βοηθά στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, εξαιρετικό για τον καθαρισμό των δοντιών (οι

Κρητικοί τρίβουν τα ούλα τους με θυμάρι για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας). Στοματίτιδες και

ερεθισμένες αμυγδαλές αντιμετωπίζονται με γαργάρες με αφέψημα (χωρίς μέλι). Αιθέριο έλαιο: λίγες σταγόνες σε λίγο

ελαιόλαδο βοηθά στα τσιμπήματα από έντομα. Κτηνιατρική: για το πλύσιμο πληγών του δέρματος και του στόματος, για την

καταπολέμηση των εντερικών σκουληκιών. Συνταγή για κολώνια: 10γρ. λουλούδια θυμαριού σε 250γρ. λευκό οινόπνευμα,

κλείνουμε το μπουκάλι με φελλό και το αφήνουμε 2-3 εβδομάδες στον καλοκαιρινό ήλιο. Στη συνέχεια σουρώνουμε. Συνταγή

για μαρινάτα φαγητά: μουσκεύουμε σε μισό λίτρο άσπρο κρασί 1 ματσάκι θυμάρι, 1 ματσάκι θρούμπη, 3-4 σκελίδες σκόρδο,

2 φύλλα δάφνης και μερικά μοσχοκάρφια.

Προσοχή: όσο εντυπωσιακές είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες του θυμαριού, άλλο τόσο προσεκτικός πρέπει να είναι κανείς με

τη συχνότητα της χρήσης του. Η συνεχής εσωτερική χρήση μπορεί να προκαλέσει υπερλειτουργία του θυροειδούς, καθώς και

δηλητηρίαση, τα συμπτώματα της οποίας είναι έμετος, ζαλάδες, διάρροια και καρδιακή κατάπτωση.

11

Ορίγανον το κοινόν (ρίγανη)

Το μυρωδικό της σαλάτας και του φαγητού, τόσο γνωστό σε όλους, είναι ωστόσο και φαρμακευτικό και

αρωματοπαραγωγικό. Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική. Εσωτερική: οι εισπνοές με ρίγανη

βοηθούν σε στηθικά νοσήματα, το ρόφημα καταπραΰνει το βήχα και τον πόνο των δοντιών, βοηθά σε

πόνους ρευματισμών, σε εντερικές διαταραχές και πόνους της κοιλιάς.

Τρόπος παρασκευής ροφήματος αφέψημα: βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού ρίγανη σε ένα

μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι. έγχυμα: ένα κουταλάκι του γλυκού ρίγανη σε

ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

Εξωτερική: βοηθά στην αντισηψία των τραυμάτων. Αφέψημα ρίγανης στο νερό του μπάνιου καταπραΰνει

και τονώνει (βράζουμε 100γρ. ρίγανης σε 1 λίτρο νερό). Αιθέριο έλαιο: 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι,

2-3 φορές την ημέρα. To έλαιο χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας.

Πηγή πληροφοριών υπήρξαν τα βιβλία: "Τα φαρμακευτικά βότανα της Ελλάδος" του γεωπόνου κ. Εμμ.Ανάση (έκδοση 1969)

"100 βότανα 1000 θεραπείες" του κ. Κώστα Μπαζαίου. Οι φωτογραφίες είναι από το βιβλίο "Φαρμακευτικά φυτά της Ελλάδας"

του κ. Γ.Σφήκα και από το βιβλίο του κ. Κ.Μπαζαίου "100 βότανα 1000 θεραπείες".

5.

www.pedtrauma.gr/gr/symvoules

ΔΕΚΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

1. Στις γιορτές έχουμε αγορές και πολυκοσμία. Όταν βγαίνουμε με τα παιδιά στο δρόμο να τα κρατάμε

πάντα από το χέρι, από τη μέσα πλευρά του πεζοδρομίου..

2. Προσοχή στα βεγγαλικά. Εκατοντάδες παιδιά έχουν σημάδια για πάντα, από μία αξέχαστη εμπειρία με

βεγγαλικά.

3. Πάσχα χωρίς εγκαύματα. Όταν βάφουμε τα αυγά, προσοχή στους μικρούς μας βοηθούς, ποτέ να μην

μένουν χωρίς επίβλεψη στην κουζίνα.

4. Προσοχή στη φλόγα της λαμπάδας και στο λιωμένο κερί. Προκαλούν σοβαρά εγκαύματα. Μην ξεχνάμε

ότι η επιδερμίδα του μικρού παιδιού είναι περισσότερο ευαίσθητη από των μεγάλων.

5. Iδιαίτερη προσοχή στις ψησταριές και στις σούβλες. Τα αναμμένα κάρβουνα και πυρωμένα σίδερα

προκαλούν σοβαρά εγκαύματα.

6. Μέρες διακοπών. Χαρούμενα παιδιά μπαινοβγαίνουν στο σπίτι. Μεγάλη προσοχή στις μπαλκονόπορτες,

προς αποφυγή σοβαρών τραυματισμών.

7. Με την άνοιξη ξεκινάμε την κηπουρική. Μεγάλη προσοχή στην φύλαξη των φυτοφαρμάκων και

λιπασμάτων. Προκαλούν σοβαρές δηλητηριάσεις.

8. Έστω και για λίγες ημέρες να πάμε στο εξοχικό μας, ας φροντίσουμε να είναι ασφαλές. Ιδιαίτερη

προσοχή στα:

Μπαλκόνια

Παράθυρα

Σκάλες

Πηγάδια

Πισίνες

9. Με το Πάσχα ξεκινάνε οι ζέστες και τα πρώτα μπάνια. Προσοχή στα μικρά παιδιά. Αρκούν λίγα

δευτερόλεπτα και ελάχιστα εκατοστά νερού για να πνιγεί ένα παιδί.

10. Διακοπές και ωραίος καιρός είναι συχνά αφορμή για βόλτες με ποδήλατο. Ας μάθουν τα παιδιά μας να

φοράνε κράνος, έτσι αποφεύγουν σοβαρούς τραυματισμούς στο κεφάλι.

Φέτος το Πάσχα ας γιορτάσουμε την Ανάσταση με τους δικούς μας και όχι με τους Γιατρούς στα

Χειρουργεία.

12

6. ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ

Απάντηση:(επιστροφές μπουκαλιών): Αρχικά θα πιει 6 µπουκάλια. Θα ανταλλάξει τα 4 από τα 6 άδεια µε ένα γεµάτο (άρα

είµαστε στα 7) και αφού το πιει θα έχει 3 άδεια. Μπορεί, τότε, να δανειστεί 1 ακόµα άδειο µπουκάλι, να ανταλλάξει τα άδεια µε

ένα γεµάτο, να το πιει, και να επιστρέψει το µπουκάλι που δανείστηκε. Εποµένως, η οικογένεια θα πιει συνολικά 8 µπουκάλια

αναψυκτικού.

Απάντηση: (Γρίφος γενεθλίων) :Ο μικρός έχει γεννηθεί 29 Φεβρουαρίου.

……………………..

7. ΧΙΟΥΜΟΡ!; (μικρά ανέκδοτα για μεγάλους αναγνώστες!)

-Με συγχωρείτε, μήπως θα μπορούσατε να μου πείτε αν υπάρχει εδώ κοντά κανένα αστυνομικό τμήμα;

-Όχι δεν υπάρχει, κύριε.

-Με συγχωρείτε, μήπως είδατε κανένα αστυφύλακα ή κάποιον περαστικό;

-Όχι, κύριε.

-Τότε δεν υπάρχει κίνδυνος να μας ενοχλήσει κανείς. Δώστε μου, παρακαλώ, το πορτοφόλι σας!!!

………………………..

Διάσημα λόγια που ειπώθηκαν πριν το...μοιραίο!

Προλαβαίνουμε να περάσουμε απέναντι

Παράξενη γεύση έχει

Όχι βρε , δεν είναι πολύ κλειστή η στροφή

13

Τι είπες ότι γίνεται άμα τραβήξεις την περόνη ;

Καλό σκυλάκι

Αμάν ,τα μπέρδεψα με τις ασπιρίνες!

Σίγουρα αντέχει η γέφυρα;

Τρέχει τίποτα ρε μάγκα ;

Θυμάσαι αν είπε 5 ή 50 γραμμάρια νιτρογλυκερίνη ;

Ηρεμήστε, το τηλεφώνημα για βόμβα ήταν μια συνηθισμένη φάρσα

Ποιο σχοινάκι ανοίγει το αλεξίπτωτο ;

Είδες πόσο καλή ισορροπία ξέρω ;

Θα σου πω εγώ ποιος δεν ξέρει μπάνιο

Ας κάτσουμε κάτω από το δέντρο μέχρι να περάσει η μπόρα

Ας το ρισκάρουμε

Εδώ είμαστε ασφαλείς

Άντε φεύγω, γιατί θα με σκοτώσουν οι δικοί μου

Ναι, τον έκλεισα τον γενικό

Μόνο πάνω από το πτώμα μου Η συντακτική ομάδα

8. ΓΡΙΦΟΙ:

Γρίφος 1: "Τα τρία μπιφτέκια"

Κάποιος θέλει να ψήσει τρία μπιφτέκια σε μια ψησταριά που χωράει μόνο δύο. Χρειάζονται 5 λεπτά για να ψηθεί η

κάθε πλευρά του μπιφτεκιού, οπότε υπολογίζει πως χρειάζεται 10 λεπτά για να ψήσει τις δύο πλευρές των δύο

πρώτων μπιφτεκιών και άλλα 10 για να ψήσει το τρίτο. Μήπως υπάρχει κανένας συντομότερος τρόπος;

Απάντηση:____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Γρίφος 2: «Η έξυπνη µέτρηση»

Ένας έχει µια νταµιτζάνα κρασί και θέλει να δώσει σε φίλο του 1 λίτρο. Πώς µπορεί να το µετρήσει, χωρίς

καθόλου απ’ το κρασί να πάει χαµένο, αν διαθέτει µόνο ένα δοχείο των 5 λίτρων και ένα των 3 λίτρων;

Απάντηση:____________________________________________________________________________________________

14

______________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ:

Διευθυντές/τριες σύνταξης:

Αρχισυντάκτες:

Υπεύθυνοι/ες ύλης:

Καλλιτεχνική διευθύντρια:

Δημιουργικό Τμήμα:

Σκίτσα:

Συντακτική ομάδα:

Συνεργάτες τεύχους: _______________

Ειδικοί συνεργάτες: ___________________

Φωτογράφοι:

Γραμματεία-Αρχείο:

Διόρθωση: Μπάρμπας Θεοχάρης και Πορφυριάδης Παντελής, δάσκαλοι