ΔΕΛΤΙΟ, Τεύχος 447, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2012

ΔΕΛΤΙΟ ΠΣΔΜ-Η 1

2 ΔΕΛΤΙΟ ΠΣΔΜ-Η

Tιμή τεύχους: 1 λεπτόTα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν

κατ’ ανάγκη και την άποψη του “Δελτίου”

KΩΔIKOΣ ENTYΠOY 1127IΔIOKTHΣIA:

ΠANEΛΛHNIOΣ ΣYΛΛOΓOΣ ΔIΠΛΩMATOYXΩNMHXANOΛOΓΩN - HΛEKTPOΛOΓΩN

APIΣTONIKOY 18 & ΓOPΓIOY METΣ 116 36 AΘHNAτηλ.: 2109212741-2-4, fax: 2109217928

e-mail: [email protected], http://www.psdmh.gr

ΔIOIKHTIKO ΣYMBOYΛ[email protected] ΠPOEΔPOΣ

A’ ANTIΠPOEΔPOΣB’ ANTIΠPOEΔPOΣ

ΓENIKOΣ ΓPAMMATEAΣANAΠΛHPΩTHΣ ΓENIKOΣ ΓPAMMATEAΣ

TAMIAΣMEΛOΣMEΛOΣMEΛOΣMEΛOΣMEΛOΣ

YΠEYΘYNOΣ KATA NOMO:

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH:

ΠAΠAΔOΠOYΛOΣ ΘOΔΩPOΣΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣΝΤΑΒΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣEYΣTAΘIOY TAΣOΣ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΔΟΥ ΡΑΝΙΑΚΟΤΣΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣKOPTEΣAΣ BAΓΓEΛHΣΣIΔHPOΠOYΛOΣ KΩΣTAΣΝΟΜΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣTΣOΓKAΣ XAPHΣ XOMΣIOΓΛOY HΛIAΣ

ΠAΠAΔOΠOYΛOΣ ΘOΔΩPOΣ

ΒΟΓΚΛΗ ΣΤΕΛΛΑΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΚΟΥΛΟΥΜΟΥΝΔΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣΚΡΕΣΠΗΣ ΚΩΣΤΑΣΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΞΑΝΘΗΠΕΠΟΝΗΣ ΧΑΡΗΣΣΧΙΝΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΧΑΜΠΗΛΟΜΑΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ

εκδότης:σύμβουλος έκδοσης:

δημόσιες σχέσεις:

υπεύθυνος διαφήμισης:

παραγωγοί διαφήμισης:

art director:

φωτογραφίες:

Χρυσάνθη KοσμάΤάκης Κοσμάς[email protected]

Mαλάμω Bαρελά

Kώστας Σιδέρης

Iωάννα MπουρδανιώτηΠαναγιώτης ΚυπριώτηςΣωκράτης Μαρτινόπουλος

Έφη Μαρκοπούλου[email protected]

wikimedia.orgdreamstime.com

για τη διαφήμισή σας στο ΔEΛTIOαπευθυνθείτε στην

Χ. ΚΟΣΜΑ - Κ. ΖΑΜΠΑΡΑ - Κ. ΣΙΔΕΡΗΣ Ο.Ε.εκδόσεις - διαφημίσεις

Μαραθώνος 20, 15343 Aγία Παρασκευήτηλ.: 210 6008530, 210 6006917

fax: 210 6006981www.provoli3.gr

Tεύχος 447, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012

ΠEPIEXOMENA

Παρακαλούνται οι αναγνώστες - μέλη του ΠΣΔM-H για οποιαδήποτε αλλαγή στη διεύθυνση αποστολής του ΔEΛTIOY να ενημερώνουν έγκαιρα τον Σύλλογο

στο τηλέφωνο: 2109212741, fax: 2109579009 ή e-mail: [email protected] και τον εκδότη στο τηλέφωνο: 2106006917, fax: 2106006981

Mε τον τρόπο αυτό το ΔEΛTIO του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Mηχανολόγων Hλεκτρολόγων θα φθάνει πάντοτε στα χέρια τους.

Δ PAΣTHPIOTHTEΣΟ Π.Σ.Δ.Μ.-Η. ΓΙΑ τΗΝ ΓΕΝΙκΟτΕΡΗ ΑΠΑξΙωΣΗ τΟΥ κΛΑΔΟΥ ΜΕΣω τωΝ ΕΦΑΡΜΟζΟΜΕΝωΝ ΠΟΛΙτΙκωΝ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑκτΙκΟΥ Νο. 36τΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ του Δ.Σ. της 26/03/2012

τΟΠΟθΕτΗΣΗ Π.Σ.Δ.Μ.-Η. ΣχΕτΙκΑ ΜΕ Υ.Α. «ΑΡΙθΜΟΣ ΕΛΕΓχωΝ ΑΝΑ κΑτΗΓΟΡΙΑ κΑΙ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓωΝ κΑΙ ΕΡΓΑΣΙωΝ ΔΟΜΗΣΗΣ, ΔΙΑΔΙκΑΣΙΑ ΕΛΕΓχωΝ ΕΛΕΓκτωΝ ΔΟΜΗΣΗΣ»

Δ PAΣTHPIOTHTEΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝΠΑΝΕΠΙΣτΗΜΟΝΙκΗ

τΟ ΝΕΟ τΡΙΣωΛΗΝΙΟ ΣΥΣτΗΜΑ ΣτΗΝ κΑτΑΣκΕΥΗ ΔΙκτΥωΝ θΕΡΜΑΝΣΗΣ – κΛΙΜΑτΙΣΜΟΥ

ΑΠΟθΗκΕΥΣΗ ΨΥκτΙκΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ωΣ ΛΥΣΗ ΣτΗΝ ΜΕΙωΣΗ τΗΣκΑτΑΝΑΛωΣΗΣ ΗΛΕκτΡΙκΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ τΙΣ ωΡΕΣ ΑΙχΜΗΣ

ΑΝΑΠτΥξΗ τΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΠΙχΕΙΡΗΣΕωΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑκωΝ ΥΠΗΡΕΣΙωΝ

ΣΥΓχΡΟΝΕΣ ΕξΕΛΙξΕΙΣ ΣτΗ χΡΗΣΗ τΟΥ ΑτΜΟΥ ΓΙΑ τΗΝ ΠΑΡΑΓωΓΗ κΙΝΗτΗΡΙΑΣ ΙΣχΥΟΣ

ΓΡΑΦΕΝΙΟ: Η ΕΠΑΝΑΣτΑΣΗ ΣτΗ ΝΑΝΟτΕχΝΟΛΟΓΙΑ

T ΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Θ ΕΜΑ

E ΝΗΜΕΡΩΣΗ

N ΕΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑτΙκΑ ΝΟΣΗΜΑτΑ-ΑΣθΕΝΕΙΕΣ

ΝΟΜΟθΕΣΙΑ - ΕΠΑΓΓΕΛΜΑτΙκΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

ΠΡΟΪΟΝτΑ κΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΠΟ ΕΠΙχΕΙΡΗΣΕΙΣ

4

5

6

8

10

16

20

26

30

40

44

48



Δ PAΣTHPIOTHTEΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ

Ο Π.Σ.Δ.Μ.-Η.Για την γενικότερη απαξίωση του κλάδου μέσω των εφαρμοζόμενων πολιτικών

τα τελευταία 2,5 χρόνια όλοι οι μηχανικοί της χώρας ζούμε μια ανελέητη επίθεση προς κατάργηση των επαγγελματικών μας δι-

καιωμάτων. Αγώνες ετών από όλους τους συναδέλφους, καταργούνται σε μια νύχτα μέσω νομοθετημάτων τα οποία υπαγορεύ-

ονται από την τρόϊκα σε ένα ανήμπορο πολιτικό σύστημα να αντιδράσει ή να αντιπροτείνει προτάσεις. Η αναντιστοιχία μεταξύ

της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος είναι πέραν του δέοντος εμφανής και αδικαιολόγητη.

Η παντελής απουσία αναπτυξιακών πολιτικών και προοπτικών αναγκάζει το πλέον ηλικιακά παραγωγικό τμήμα της κοινωνίας,

να ψάξει νέους δρόμους εκτός της Πατρίδας μας. Αντί να αναζητώνται τρόποι για την αποφόρτιση των βαρών στις πλάτες και

των μηχανικών, για την προσέκλυση επενδύσεων, για την εξαγωγή τεχνογνωσίας, για την μείωση της φορολογικής επιβάρυν-

σης, της ανίχνευσης της πραγματικής φορολογητέας ύλης, της επιστροφής των χρημάτων του Ελληνικού λαού που δόθηκαν για

προμήθειες σε πολιτικά πρόσωπα και μή, για την στρατηγική χάραξη αναπτυξιακών πολιτικών,

αντ΄ αυτού,

αυξάνονται αδικαιολόγητα οι ασφαλιστικές εισφορές, αυξάνεται η φορολογική επιβάρυνση, αυξάνεται η ύφεση, δεν αποδίδε-

ται δικαιοσύνη, δεν επικροτείται από την Πολιτεία η συνέπεια, απαξιώνεται ο ρόλος των δημοσίων υπαλλήλων με την συνεχι-

ζόμενη μείωση αποδοχών.

το κίνημα διαγραφής των μηχανικών από τις τάξεις του τΕΕ/τΣΜΕΔΕ διογκώνεται με συνέπειες απρόβλεπτες για τον ασφαλιστι-

κό μας φορέα και την τύχη των νέων συναδέλφων.

Οι Μ-Η Μηχανικοί μέσω του Συλλόγου μας εκφράζουμε την

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΜΑΣ

για την εφαρμοζόμενη πολιτική της επίσημης Πολιτείας και απαιτούμε τον άμεσο επαναπροσδιορισμό της στην κατεύθυνση

της ανάπτυξης, της δίκαιης κατανομής των βαρών στους πολίτες, της αξιοκρατίας, της αξιοπρέπειας.


ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ Νο. 36

ΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ του Δ.Σ. της 26/03/2012Συνεκλήθη σήμερα Δευτέρα 26/03/2012 και ώρα 17.00 το Δ.Σ. του Π.Σ.Δ.Μ.-Η επί της οδού Αριστονίκου 18 & Γοργίου στο ΜΕτΣ, κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου και του Γενικού Γραμματέα του Δ.Σ. με την κάτωθι ημερήσια διάταξη:

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ1. Επικύρωση πρακτικού προηγούμενης συνεδριάσης2. Ενημέρωση από τον Πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ.3. Οικονομικά 4. Θέματα Γενικής Συνέλευσης5. Εγγραφές Νέων Μελών6. Τροποποίηση Ν.64227. Διάφορα θέματα

Παρόντες: θ. Παπαδόπουλος Απόντες: κ. Σιδηρόπουλος Σ. Διαμαντίδης Η. χομσίογλου τ. Ευσταθίου Δ. κοτσάνης N. Ντάβος Ρ. Παραστατίδου χ. τσόγκας Β. Νομικός Ε. κορτέσας

ΘΕΜΑ 2ον: Ενημέρωση από τον Πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ.

το Δ.Σ. του Π.Σ.Δ.Μ.-Η. επί τη αναγγελία του θανάτου του Δημήτρη Αργυρόπουλου, ο οποίος διετέλεσε επί σειρά ετών μέλος του Δ.Σ. του κ.Ε.κ. και διαχειριστής του, στη σημερινή συνεδρίαση της 26ης Μαρτίου 2012 και αφού συζήτησε το θέμα απο-φάσισε ομόφωνα:1. Να εκφράσει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του εκλιπόντος.2. Να παραστεί ο Α’ Αντιπρόεδρος του Δ.Σ., Στέλιος Διαμαντίδης στην εξόδιο ακολουθία.3. Να κατατεθεί το ποσό των 100€ στο Γηροκομείο Αθηνών εις τη μνήμη του εκλιπόντος.4. Να δημοσιευτεί η παρούσα απόφαση στο Δελτίο του Συλλόγου.

Μη υπάρχοντος ετέρου θέματος λύεται η συνεδρίαση ώρα 18.15

Για το Δ.Σ. του Π.Σ.Δ.Μ-Η

Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας Θόδωρος Παπαδόπουλος Τάσος Ευσταθίου


Δ PAΣTHPIOTHTEΣ

Αθήνα, 06/02/2012 Αριθμ.Πρωτ.:839ΠΡΟΣ: τον Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλάγής κ. Γ. Παπακωνσταντίνου

τον Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλάγής κ. Ν. Σηφουνάκη

ΚΟΙΝ.: Πρόεδρο Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. χ. Σπίρτζη

ΘΕΜΑ: Τοποθέτηση Π.Σ.Δ.Μ.-Η. σχετικά με Υ.Α. «Αριθμός ελέγχων ανά κατηγορία και είδος έργων και εργασιών δόμησης, διαδικασία ελέγχων Ελεγκτών Δόμησης» Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,Με ευχαρίστηση διαπιστώσαμε την εκκίνηση της έκδοσης των προβλεπόμενων από το Ν.4030/11 Υ.Α. και κΥΑ, με την ανάρτηση της Υ.Α. «Αριθ-μός ελέγχων ανά κατηγορία και είδος έργων και εργασιών δόμησης, διαδικασία ελέγχων Ελεγκτών Δόμησης», σε εφαρμογή της παρ.5, του άρ-θρου 7 του νόμου.

Με λύπη μας διαπιστώνουμε όμως ότι δεν προηγήθηκε η αναγκαία συζήτηση με τους φορείς των εμπλεκομένων, οι οποίοι δεν μπορεί να προ-σκαλούνται για τα θέματα που τους αφορούν, να εκφράσουν τη γνώμη τους στα, συνήθως ασφυκτικά, πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης. Η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει και στο υπουργείο τον απαραίτητο χρόνο για την διερεύνηση των ολοκληρωμένων προτάσεων που διατυπώνονται.

Ο νόμος 4030/11 δεν καταργεί τους ελέγχους στο κύκλωμα της παραγωγής ιδιωτικών έργων. κάτι τέτοιο άλλωστε ούτε αποδεκτό από τη κοινω-νία είναι , ούτε μπορεί να διορθώσει τις στρεβλώσεις που παρατηρούνται μέχρι σήμερα. Μετατοπίζει τον έλεγχο από το στάδιο των μελετών στο στάδιο της κατασκευής και τον αναθέτει σε ειδικό σώμα ελεγκτών, αναθέτοντας στη δημόσια διοίκηση τον έλεγχο των ελεγχόντων. Αν η πλήρης κατάργηση των ελέγχων ήταν το ζητούμενο τότε με τους επιεικέστερους χαρακτηρισμούς διαπράττεται έγκλημα σε βάρος των πολιτών που αδυ-νατούν να ελέγξουν τα πεπραγμένα των μελετητών, επιβλεπόντων και κατασκευαστών και σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος, αφού δεν εξα-σφαλίζεται η ασφάλεια και η ποιότητα των κατασκευών.

Επισημαίνουμε λοιπόν ότι η κατ΄ εξουσιοδότηση του νόμου 4030/11 Υπουργική Απόφαση, την οποία εξετάζουμε, δεν μπορεί με τις ρυθμίσεις της να καταστρατηγεί τις προβλέψεις του νόμου και να οδηγεί στην ουσία σε απουσία ελέγχων για τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις των κτιρίων. Ο νόμος προβλέπει ότι η Υ.Α. καθορίζει τον αριθμό των ελέγχων ανάλογα με το είδος των έργων και των εργασιών δόμησης και δεν έχει εξουσιοδοτήσει για τη μη πραγματοποίηση ελέγχων σε κάποιες κατηγορίες εργασιών. Επιπροσθέτως για τον τελικό (τρίτο ) έλεγχο ό νό-μος προβλέπει ότι αφορά και τις προβλεπόμενες εγκαταστάσεις.

Αντίθετα με τις προβλέψεις του νόμου η Υ.Α. καταργεί τους ενδεικνυόμενους ελέγχους των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων στην πλει-οψηφία των κτιρίων που κατασκευάζονται (εξαιρούνται ακόμα και τα ξενοδοχεία!), με προφανείς κινδύνους για την ποιότητα των κατασκευ-ών και την ασφάλεια των πολιτών. Είναι πιστεύουμε απαραίτητο οι προβλέψεις για τα κτίρια κατηγορίας Γ(β) να επεκταθούν για το σύνολο των κτιρίων που κατασκευάζονται και ο τελικός έλεγχος να γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις από κλιμάκιο μηχανικών με τη συμμετοχή μη-χανικού ειδικότητας ΗΜ εγκαταστάσεων.το δημόσιο συμφέρον και η ασφάλεια των κατασκευών είναι καθολικές απαιτήσεις και δεν μπορεί να είναι συνάρτηση του μεγέθους και της χρήσης. Είναι εξάλλου προφανές ότι, εξαιρουμένων των φυσικών καταστροφών, η ποιότητα των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων εί-ναι αυτή που επηρεάζει σε καθημερινή βάση την ποιότητα διαβίωσης των χρηστών ενός κτιρίου.

Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,Αναμένουμε τις διορθωτικές παρεμβάσεις σας και ζητούμε άμεσα συνάντηση μαζί σας προκειμένου να αναπτύξουμε διεξοδικά τις απόψεις μας.

Με εκτίμηση,Για το Δ.Σ.

Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας Θόδωρος Παπαδόπουλος Τάσος Ευσταθίου

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ



Δ PAΣTHPIOTHTEΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ



Τ ΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Περίληψητο νέο τρισωλήνιο σύστημα αποτελεί μία καινοτόμο ιδέα, ώριμη πλέον τεχνικά, ανα-φερόμενη σε δίκτυα νερού μεταφοράς θερμότητας, όπως δίκτυα θέρμανσης καικλιματισμού. Η προτεινόμενη μορφή δι-κτύου εμφανίζει πολλά πλεονεκτήματα έναντι των έως σήμερα γνωστών και εφαρ-μοζόμενων δομών, πλεονεκτήματα που οδηγούν τελικά σε ορθολογική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας. Η παρουσίαση και υποστήριξη του συστήματος γίνεται κατόπιν θεωρητικής και πειραματικής επι-βεβαίωσης των χαρακτηριστικών λειτουρ-γίας του αλλά και επίσης κατόπιν επιτυχούς ελέγχου του σε πραγματικές εγκαταστάσεις για ικανό χρονικό διάστημα. Μία σημαντι-κή και επιτυχής εφαρμογή του νέου τρισω-λήνιου συστήματος αναφέρεται στην σύ-ζευξη πολλών λεβήτων ή ψυκτών, όπου παράγεται δίκτυο σταθερό, αποδοτικό και ελεγχόμενο [1].

1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΟΜΗΣ ΔΙΚΤΥΩΝΠρωταρχικός σκοπός ενός δικτύου θέρ-μανσης κλιματισμού είναι η μεταφορά θερμότητας από την μονάδα παραγωγής στην μονάδα κατανάλωσης. το μέσον με-ταφοράς της θερμότητας είναι νερό ή διά-

λυμα αυτού με αντιψυκτικό, ενώ οι μονά-δες παραγωγής μπορεί να είναι λέβητες ή ψύκτες νερού. Βασικός παράγων ισορ-ροπίας και αποδοτικότητας του δικτύου αποτελεί η ισοδυναμία μεταξύ παραγόμε-νης, μεταφερόμενης και καταναλισκόμενης θερμότητας. Γενικά ο έλεγχος της παραγό-μενης θερμότητας γίνεται με ενεργοποίηση – απενεργοποίηση των μονάδων παραγω-γής υπό ζητούμενη σταθερή παροχή, ενώ ο έλεγχος της καταναλισκόμενης γίνεται είτε άμεσα με μεταβολή παροχής είτε έμ-μεσα με μεταβολή θερμοκρασίας τροφο-δότησης. Στις μονάδες παραγωγής θερμό-τητας επιδιώκεται να διατηρείται κατά το δυνατόν σταθερή παροχή ή έστω οι μετα-βολές αυτής να είναι εντός ορίων ασφαλεί-ας. Λόγοι συνθηκών μετάδοσης θερμότη-τας, ασφαλείας και ελέγχου επιβάλουν την εν λόγω απαίτηση.Στις μονάδες κατανάλωσης ο έλεγχος της προσδιδόμενης θερμότητας γίνεται άμε-σα με έλεγχο παροχής μέσω βάνας ελέγ-χου (control valve) είτε έμμεσα με έλεγχο θερμοκρασίας.Έτσι η τροφοδοσία των μονάδων κατανά-λωσης ή δευτερεύον δίκτυο όπως συνηθί-ζεται να καλείται, μπορεί να είναι σταθε-ρής ή μεταβλητής παροχής (constant or

ΤΟ ΝΕΟ ΤΡΙΣΩΛΗΝΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ – ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΥ

Αριστείδης ΑφεντουλίδηςΔιπλ. Ναυπηγός Μηχ/γος Μηχ/κός ΕΜΠ¨


variable secondary network). Δευτερεύ-ον δίκτυο σταθερής παροχής ελέγχεται ως προς την προσδιδόμενη θερμότητα μέσω της θερμοκρασίας προσαγωγής, ενώ δευτερεύον δίκτυο μεταβλητής πα-ροχής ελέγχεται ως προς την προσδιδό-

μενη θερμότητα μέσω της παροχής τρο-φοδοσίας.Βεβαίως εφικτή είναι και η μίξη των δύο συστημάτων κατά περίπτωση και εφαρ-μογή.το κεντρικό δίκτυο τροφοδοσίας ήτοι το

δίκτυο παραγωγής και μεταφοράς της θερμότητας καλείται πρωτεύον δίκτυο και μπορεί να είναι επίσης σταθερής ή μεταβαλλόμενης παροχής.

Στο σχ.1 φαίνονται μερικά τυπικά παρα-δείγματα δομής δικτύων.

2. ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣΗ ρύθμιση της ενεργειακής απόδοσης των καταναλώσεων γίνεται μέσω βάνας ελέγχου (control valve), η οποία μπορεί να είναι δίο-δος ή τρίοδος. Ο λόγος ΔΡβάνα/ΔΡκλάδουmax καλείται authority και για την επίτευξη αποδοτικής και αναλογικής δυνατότητας ρύθμισης της παροχής, πρέπει να παίρ-νει τιμές άνω του 0.3. Επιλογή βάνας με υψηλή authority οδηγεί αφενός σε υψηλή ρυθμιστικότητα αλλά αφετέρου και σε αύ-ξηση του ολικού ΔΡ του κλάδου, με συνέ-πεια την αναγκαστική επιλογή μεγαλύτερων αντλιών.Σε ένα δίκτυο γενικώς, εμφανίζονται λι-γότερο ή περισσότερο φαινόμενα αλλη-λοεπίδρασης (interference or interactive phenomena), τα οποία προέρχονται από την ίδια την φύση και την δομή του δι-κτύου. Έτσι όλες οι βάνες ελέγχου επι-φορτίζονται, εκτός από την κανονική ρύθμισή τους για έλεγχο της προσδιδό-μενης θερμότητας σε κάθε κατανάλωση, και με την πρόσθετη ρύθμισή τους για απόσβεση της αλληλεπίδρασης που τυ-χόν δέχονται.Η αλληλεπίδραση στο δίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία ρύθμισης ή στην απώλεια της αναλογικής ρύθμισης των βανών, στην αδυναμία μεταφοράς της παραγόμενης θερμότητας και τέλος στην λειτουργική υποβάθμιση του δικτύου και σε ενεργειακή σπατάλη.Δίκτυο σταθερής παροχής πρωτεύοντος, σημαίνει ρύθμιση παροχής και αποδι-

δόμενης ισχύος στις τελικές καταναλώ-σεις, αλλά απουσία αντίστοιχης ρύθμι-σης στους κεντρικούς κλάδους.τα βασικά χαρακτηριστικά του δικτύου είναι:• Διατήρηση υψηλής authority και ρυθ-μιστικότητας στις βάνες ελέγχου.•Αμελητέα αλληλεπίδραση (interference) εντός του δικτύου.• Αδυναμία ταύτισης παραγομένης και καταναλισκομένης ενέργειας• Αδυναμία ταύτισης κεντρικά και τοπικά ανακυκλοφορούσης παροχής• Εγγενής ενεργειακή σπατάλη κατά την λειτουργία του δικτύου• Σταθερό σημείο λειτουργίας του κεντρι-κού κυκλοφορητή ανεξάρτητα από τα θερμικά φορτία του δικτύου

3. ΠΡΩΤΕΥΟΝ ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣΔίκτυο μεταβλητής παροχής πρωτεύο-ντος σημαίνει μεταβολή της συνολικάανακυκλοφορούσης παροχής στο δί-κτυο σύμφωνα με τις θερμικές απαιτή-σεις στις μονάδεςκατανάλωσης. τα βασικά χαρακτηριστι-κά του δικτύου είναι:• Σημαντική αλληλεπίδραση (interfe-rence) εντός του δικτύου.• Μεταβλητότητα της authority των βα-νών ελέγχου και μείωση της ρυθμιστι-κότητας.• κίνδυνος τοπικής ή ολικής λειτουργι-κής αστοχίας του δικτύου.• Η λύση που προκρίνεται είναι η τοπο-

θέτηση αυτόματων ελεγκτών διαφορι-κής πίεσης (self regulating controllers), σε κάθε κλάδο κατανάλωσης, οι οποίοι εντός των αναλογικών ορίων λειτουργί-ας τους μετριάζουν τις δυναμικές αλλη-λεπιδράσεις.Εκ των δύο δικτύων, σταθερής και με-ταβλητής παροχής, στις περισσότερες εφαρμογές προκρίνεται η χρήση του δι-κτύου μεταβλητής παροχής πρωτεύο-ντος λόγω χαμηλότερου κόστους κατα-σκευής και απλοποιημένης μορφής και λειτουργίας. Σε μεγαλύτερα και ποιο απαιτητικά δίκτυα εφαρμόζεται το δί-κτυο σταθερής παροχής πρωτεύοντος, όπου η πιθανή γεννωμένη ενεργειακή σπατάλη αντισταθμίζεται από την καλύ-τερη λειτουργία του δικτύου.

4. ΠΡΩΤΕΥΟΝ ΔΙΚΤΥΟ ΠΟΛΛΩΝ ΘΕΡ-ΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗ χρήση πολλών μονάδων παραγωγής θερμότητας βασίζεται στην λογική της εκ περιτροπής ενεργοποίησης των μο-νάδων, σύμφωνα πάντα με τις θερμικές ανάγκες της κατανάλωσης.Διάφοροι τρόποι συνδεσμολογίας των θερμικών μονάδων έχουν προταθεί και εφαρμόζονται από τους μελετητές και τους κατασκευαστές [3].Η πλέον κοινά αποδεκτή και πλέον επι-τυχής τεχνοτροπία δομής δικτύου πολ-λαπλών μονάδων παραγωγής φαίνεται στο σχέδιο 2.Λόγω του bypass, και των μικρών μη-κών των κλάδων παραγωγής, οι εμφανι-


ζόμενες αλληλεπιδράσεις στο τμήμα πα-ραγωγής είναι συνήθως αμελητέες. το τμήμα κατανάλωσης, όπως φαίνεται στο σχέδιο 2, χαρακτηρίζεται από μεταβλητή παροχή πρωτεύοντος κατανάλωσης. θα μπορούσε να κατασκευαστεί και σταθε-ρής παροχής πρωτεύοντος κατανάλωσης εάν εφαρμοζόταν μία αντίστοιχη σύζευ-ξη του σχήματος 1. το θέμα είναι πως είτε σταθερής είτε μεταβλητής παροχής πρωτεύοντος στην κατανάλωση, το δί-κτυο χαρακτηρίζεται εκτός από τις εγ-γενείς τού κάθε συστήματος αδυναμίες και από ανεξέλεγκτη πιθανή αντιστροφή ροής στο bypass, γεγονός που εμποδί-ζει την ορθή μεταφορά της παραγομέ-νης θερμότητας στην κατανάλωση. Επί-σης το δίκτυο εμφανίζει μεγάλη δυσκο-λία προσδιορισμού του καταναλισκομέ-νου φορτίου και αντίστοιχης προσαρμο-γής των ενεργών μονάδων παραγωγής.

5. ΤΟ ΝΕΟ ΤΡΙΣΩΛΗΝΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΗ δομή του νέου τρισωλήνιου συστή-ματος βασίζεται σε δύο βρόγχους, τον πρωτεύοντα και τον δευτερεύοντα, ο δεύτερος εσωτερικός του πρώτου. Ο δευτερεύων βρόγχος φέρει στο εσω-τερικό του εγκαρσίως τοποθετημένους τους κλάδους των καταναλώσεων. Ο κάθε κλάδος κατανάλωσης διαθέτει έναν τοπικό κυκλοφορητή για την τρο-φοδότησή του. Ο πρωτεύων βρόγχος φέρει την μονάδα παραγωγής θερμό-τητας και τον κεντρικό κυκλοφορητή. Η δομή του συστήματος στην πιο απλή μορφή του φαίνεται στο σχήμα 3

το προτεινόμενο σύστημα παρουσιάζει μία σημαντική ιδιομορφία έναντι των συμ-

βατικών, ήτοι κατά την λειτουργία μόνο του κεντρικού κυκλοφορητού, οι πιέσεις στα δύο άκρα των κλάδων κατανάλωσης είναι ίσες. Αυτή η ισότητα των πιέσεων, η οποία προέρχεται από την συμμετρι-κή δομή του συστήματος, έχει ως αποτέ-λεσμα την απαλοιφή της τάσης τροφοδό-τησης των κλάδων κατανάλωσης από την λειτουργία μόνο του κεντρικού κυκλοφο-ρητού, χαρακτηριστικό που τελικώς μειώ-νει σημαντικά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύτων κλάδων.

Η ρύθμιση της προσδιδόμενης θερμότη-τας στους κλάδους κατανάλωσης μπορεί να γίνει είτε με έλεγχο στροφών των το-πικών κυκλοφορητών είτε με ρυθμιστι-κή βάνα, η οποία θα λειτουργεί πάντα με υψηλή και σταθερή authority και με μικρή απόλυτη τιμή ΔΡβάνας.Η συνολικώς ανακυκλοφορούσα παροχή εντός του δικτύου μπορεί να προσεγγίζει την συνολική παροχή στις καταναλώσεις, με ρύθμιση των στροφών του κεντρικούκυκλοφορητού. το κριτήριο ρύθμισης θα είναι μηδενική παροχή σε ένα εκ των δύοπαθητικών bypass του συστήματος, βλέ-πε σχήμα 3.κατά την χρήση του τρισωλήνιου συστή-ματος σε δίκτυο σύζευξης πολλαπλών μο-νάδων παραγωγής, εκτός όλων των προα-ναφερθέντων γενικών πλεονεκτημάτων του

συστήματος και εκτός του αποκλεισμού αντιστροφής ροών και επομένως αποδο-τικής μεταφοράς της παραγομένης ισχύος στην κατανάλωση, το δίκτυο επιπλέον είναι εύκολα ελεγχόμενο και ως προς την ρύθ-μιση ισχύος. Δηλαδή, η μέτρηση της κα-ταναλισκομένης ισχύος και η ρύθμιση της παραγομένης, μέσω ενεργοποίησης μονά-δων παραγωγής, αποτελεί πλέον μία απλο-ποιημένη διαδικασία. Η ανακυκλοφορού-σα παροχή στο δίκτυο καθορίζεται από τον κεντρικό κυκλοφορητή, ο οποίος ρυθμίζει τις στροφές του ώστε να ικανοποιεί το κρι-τήριο της μηδενικής παροχής στα δύο πα-θητικά bypass του βρόγχου κατανάλωσης. τότε η ισχύς κατανάλωσης προσδιορίζε-ται από το εκάστοτε ποσοστό των στροφών λειτουργίας του κεντρικού κυκλοφορητού, τιμή που προσδιορίζει αντιστοίχως και το εκάστοτε ποσοστό απαιτούμενης παραγο-μένης θερμότητας.το προτεινόμενο δίκτυο πολλαπλών μο-νάδων παραγωγής φαίνεται στο σχέδιο 4.

6. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗθα παρουσιαστούν σε μία συγκρίσι-μη μορφή τα αποτελέσματα υδραυλικής συμπεριφοράς τριών ομοειδών δικτύων τριών κλάδων καταναλώσεως. το υπό μελέτη και επίλυση δίκτυο κατα-σκευάζεται τρεις φορές ήτοι, ως σταθερής παροχής πρωτεύοντος, ως μεταβλητής πα-



ροχής πρωτεύοντος και ως τρισωλήνιο. Στο σχέδιο 5 φαίνονται τα τρία δίκτυα.

Οι ζητούμενη παροχή στις τρεις κατανα-λώσεις κ1, κ2, κ3 είναι 2 m3/h και το δίκτυο διαστασιολογείται με V=0.9 - 1.8 m/s, έτσι ώστε για παροχή 4 - 6 m3/h η σωλήνα είναι 11/4’’, ενώ για ονομαστική παροχή μικρότερη η σωλήνα είναι 1’’. Ο υπολογισμός των ΔΡ των κλάδων θα γί-νεται εκ της σχέσεως ΔΡ=C x V2, όπου ΔΡ (Pa) και V (m3/h). Ο εκθέτης της σχέ-σεως λαμβάνεται σταθερά ίσος με 2 με μικρό απόλυτο λάθος και αμελητέο σχε-τικό λάθος κατά την σύγκριση. Στο σχέ-διο 6 φαίνονται οι συντελεστές C και οι διάμετροι των κλάδων.

Όσον αφορά στο 1ο σύστημα, η πτώση πίεσης εκάστου τοπικού κλάδου είναι ΔΡ=18000 Pa και κατ’ αρχήν ομοίως διαστασιολογείται και η ρυθμιστική βάνα, (Cβάνα=4500). Στην συνέχεια διαστασιολογούνται οι κυκλοφορητές. Ο κάθε τοπικός κυκλοφορητής έχει την εξής καμπύλη:H=54914.7-6470.71*V-1167.86*V2 και ο κεντρικός: H=69328.6-1428.57*V-821.43*V2 , όπου H (Pa) και V (m3/h).Η αρχική επίλυση γίνεται με παροχές κλάδων 2 m3/h και παροχές bypass 0.05 m3/h. Οι εξαγόμενες αντιστάσεις για την εξισορρόπηση του συστήματος φαίνονται σχήμα 7.

Όσον αφορά στο 2ο σύστημα, η πτώ-ση πίεσης εκάστου τοπικού κλάδου είναι ΔΡ=18000 Pa και κατ’ αρχήν ομοίως δι-αστασιολογείται και η ρυθμιστική βάνα, (Cβάνα=4500). Στην συνέχεια διαστασιολο-γείται ο κυκλοφορητής: H=110290-4790.98*V-311.164*V2 .Η αρχική επίλυση γίνεται με παροχές κλά-δων 2 m3/h και εξάγονται οι αρχικές αντι-στάσεις για την εξισορρόπηση του συστή-ματος, οι οποίες φαίνονται σχήμα 8.

Όσον αφορά στο 3ο σύστημα, η πτώση πίεσης εκάστου τοπικού κλάδου είναι ΔΡ=18000 Pa και κατ’ αρχήν ομοίως δι-αστασιολογείται και η ρυθμιστική βάνα, (Cβάνα=4500). Στην συνέχεια διαστασιο-λογούνται οι κυκλοφορητές. Ο κάθε το-πικός κυκλοφορητής έχει την εξήςκαμπύλη:


H=54914.7-6470.71*V-1167.86*V2και ο κεντρικός: H = n 2 * 6 9 3 2 8 . 6 - n * 1 4 2 8 . 5 7 V -821.43*V2, όπου H (Pa) και V (m3/h).Η αρχική επίλυση γίνεται με παροχές κλάδων 2 m3/h και εξάγονται οι αρχικές αντιστάσεις για την εξισορρόπηση του συ-στήματος, οι οποίες φαίνονται σχήμα 9.Οι τιμές VR, VL του σχ. 9 παριστάνουν τις παροχές των bypass. Η διαδικασία σύ-γκρισης των τριών συστημάτων θα γίνει σε δύο διακριτά στάδια. Στο πρώτο στάδιο

θα απενεργοποιηθεί πρώτα ο καταναλω-τής 1 και στην συνέχεια ο 1 και ο 2. καμία επέμβαση δεν θα γίνει στους κυκλοφορη-τές παρά μόνον στις ρυθμιστικές ώστε να διατηρηθεί η παροχή των ενεργών κατα-ναλωτών στα 2 m3/h. Στο δεύτερο στάδιο θα ακολουθηθεί ακριβώς η ίδια διαδικα-σία με την διαφορά πως θα γίνει επέμβα-ση στους κεντρικούς κυκλοφορητές για να βελτιστοποιηθεί το σύστημα σύμφωνα με τους γνωστούς κανόνες εφαρμογής. Έτσι στα συστήματα 1, 2 θα διατηρηθεί σταθε-

ρό το υψομετρικό των κυκλοφορητών και ίσο με το αρχικό, ενώ στο σύστημα 3 θα μειώνονται οι στροφές του κεντρικού κυ-κλοφορητού με κριτήριο τον μηδενισμό της παροχής σε ένα από τα δύο παθητικά bypass. τα αποτελέσματα συγκεντρωτικά φαίνονται παρακάτω, όπου Vi σε m3/h, Pi σε W, Ci συντελεστές αντιστάσεως. Επίσης δείκτης 1, 2, 3: αντίστοιχα 1ος , 2ος , 3ος κλάδος και k: κεντρικός κλάδος.

Οι αντιστάσεις των κλάδων δεν μεταβάλλονται, το σύστημα δεν παρουσιάζει αλληλεπιδράσεις. Το 2ο στάδιο εξάγει ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα.

Το σύστημα παρουσιάζει στο 1ο στάδιο αλληλεπιδράσεις 33.5 %, ενώ στο 2o 14.5%. Οι τιμές των αντιστάσεων είναι οι αναγκαίες ώστε να διατηρηθούν όλες οι ενεργές παροχές 2 m3/h.

Οι αντιστάσεις των κλάδων δεν μεταβάλλονται, το σύστημα δεν παρουσιάζει αλληλεπιδράσεις. Παρουσιάζει δε την ελά-χιστη ισχύ κατανάλωσης κυκλοφορητών.

Βιβλιογραφία1. A. Afentoulidis, M. Zlateva. “Coupling Multiple Heat Produc-tion and Consumption Units byEmploying the New Three-Pipe Sys-tem”, ASHRAE Winter Meeting, Dallas 01/2007.2. H. Roos.-.Hydraulik der Wasser-heizung, Oldenbourg Verlag 19943. R. Petitjean. – Total hydronic bal-ancing, Tour & Anderson AB, Swe-den 20044. ASHRAE Handbook 2004 HVAC Systems and Equipment5. ASHRAE Handbook 2003 Appli-cations



Η εταιρεία Hi-power ιδρύθηκε το 1986, με σκοπό την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στον τομέα της διοργάνωσης event.Οι δραστηριότητες μας καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων (παρουσιάσεων, επιχειρηματικών και επαγγελματικών event, συνεδρίων κ.λ.π.), με μελέτη, μεταφορά, εγκατάσταση και χειρισμό του εξοπλισμού μας από εξειδικευμένο προσωπικό.

Συνοπτικά οι υπηρεσίες που προσφέρουμε:• Μικροφωνικές εγκαταστάσεις• Συνεδριακά μικροφωνικά συστήματα• Μεταφραστικά συστήματα• Οπτικοακουστικά συστήματα τελευταίας τεχνολογίας( projectors, οθόνες προβολής, Laptops, DVD, TV plasma, plasma wall)• Ειδικοί φωτισμοί και αρχιτεκτονικοί φωτισμοί ανάδειξης κτιρίων

Είμαστε στη διάθεση σας για να

συζητήσουμε από κοντά την πιο

ιδανική και συμφέρουσα λύση για την

εκδήλωση σας.

ΕΚΘΕΣΗ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΡΑΤΗΣΕΩΝΛ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 59 ΜΑΡΟΥΣΙ, Τ.Κ. 151 24ΤΗΛ. 210-6198276, 210-6197908e-mail: [email protected] www.hi-power.gr



ΠερίληψηΟ κλιματισμός σε συνεχή βάση είναι μία πραγματικότητα, ακόμα και σε χώρες με σχετικά ήπιες κλιματικές συνθήκες. χαρα-κτηριστικά αναφέρονται οι ανάγκες σε κτί-ρια υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, όπως νο-σοκομεία και τράπεζες, κτίρια γραφείων, πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, ξενοδο-χεία κ.α. Η συνεχής απαίτηση για ελεγχό-μενες συνθήκες άνεσης στο εσωτερικό των κτιρίων είναι ο κύριος παράγοντας κατα-νάλωσης σημαντικών ποσών κυρίως ηλε-κτρικής ενέργειας, ακόμα και σε χειμερινές περιόδους. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ηΣουηδία όπου ο κλιματισμός χρησιμοποι-είται ακόμα και το χειμώνα. Αυτό έχει σαναποτέλεσμα να εμφανίζονται μεγάλες αιχ-μές φορτίου με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης του συ-στήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αρκε-τές χώρες την περίοδο αιχμής η ηλεκτρική ενέργεια κοστολογείται με υψηλότερα τιμο-λόγια, πράγμα που αυξάνει το λειτουργι-κό κόστος των κτιρίων. Μία από τις λύσεις στο πρόβλημα είναι η τεχνολογία της απο-θήκευσης της απαιτούμενης ψυκτικής ενέρ-γειας. Η τεχνολογία βασίζεται στην παρα-γωγή της ψυκτικής ενέργειας σε περιόδους φορτίου βάσης, κυρίως το βράδυ, οπότε

η απόδοση του συστήματος παραγωγής εί-ναι υψηλότερη και οικονομικότερη. Η απο-θηκευμένη ενέργεια χρησιμοποιείται για να καλύψει τις αιχμές ψυκτικού φορτίου ή ακόμα και όλο το αναγκαίο ψυκτικό φορ-τίο του κτιρίου κατά τη διάρκεια της μέρας. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι βα-σικές αρχές της τεχνολογίας, τα πλεονεκτή-ματα και τα μειονεκτήματα καθώς και εν-δεικτικές εφαρμογές.

1. ΟΡΙΣΜΟΣΜε τον γενικό όρο «αποθήκευση θερμότη-τας» (Thermal Energy Storage-TES) εννοεί-ται μία σειρά από τεχνολογίες με τις οποίες γίνεται παραγωγή και αποθήκευση ενέρ-γειας σε μία θερμική δεξαμενή για χρή-ση σε διαφορετικό χρόνο από αυτόν της παραγωγής. κατά την προσέγγιση αυτή, τα ανάλογα συστήματα μπορούν να παρά-γουν ενέργεια είτε για θέρμανση είτε για ψύξη. Ειδικότερα, όσον αφορά στην πα-ραγωγή ψύξης, η παραγωγή της ψυκτικής ενέργειας γίνεται κατά τις περιόδους χαμη-λού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας, δη-λαδή τις ώρες φορτίου μη αιχμής, κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας. κατά αυτό τον τρόπο μειώνεται το λειτουργικό κόστος της ψυκτικής εγκατάστασης και επίσης, σε πολ-

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΨΥΚΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΩΣ ΛΥΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΩΡΕΣ ΑΙΧΜΗΣ

Κ.Π. Παπαγεωργίου*, A.Μ. Παπαδόπουλος, Η. Βασιλείου, Γ. ΑντωνόπουλοςΕργαστήριο Μετάδοσης θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικήςτμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών


λές εφαρμογές, μειώνεται και η ενεργει-ακή κατανάλωση.

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣΗ κάθε εφαρμογή χαρακτηρίζεται από το μέσο το οποίο χρησιμοποιείται. Αυτό μπορεί να είναι νερό, πάγος, διαλύμα-τα πάγου και αλλά μέσα αλλαγής φάσης όπως άλατα και πολυμερή. Για τις εφαρ-μογές κλιματισμού, το μέσο που ικανο-ποιεί όλες τις απαιτήσεις είναι το σύστη-μα νερού-πάγου. το μέσο αποθήκευσης καθορίζει το μέγεθος του δοχείου απο-θήκευσης, την ισχύ και τη σχετική διάτα-ξη τμημάτων και των επιμέρους συσκευ-ών του συστήματος κλιματισμού, όποτε και η επιλογή του πάντα χρήζει ιδιαίτε-ρης προσοχής, ανάλογα με την περίπτω-ση που αντιμετωπίζεται.Οι στρατηγικές λειτουργίας που χρησι-μοποιούνται, στηριζόμενες στις ιδιαίτε-ρες απαιτήσεις κάθε κτιρίου – εφαρμο-γής και κυρίως στην οικονομική σκοπι-μότητα της εγκατάστασης ενός τέτοιου είδους συστήματος είναι:1. Πλήρης αποθήκευση (μεταφορά φορ-τίου) – Η αποθηκευμένη ψυκτική ενέρ-γεια αποδίδεται χωρίς την παράλληλη λειτουργία κάποιου ψύκτη. (Εικόνα 1,α)2. Μερική αποθήκευση (εξισορρόπη-ση φορτίου-περιορισμός της απαίτη-σης) – Η αποθηκευμένη ψυκτική ενέρ-γεια αποδίδεται για την κάλυψη των ψυ-κτικών φορτίων με σύγχρονη λειτουργία κάποιου ψύκτη συνδεδεμένου παράλλη-λα στο σύστημα. (Εικόνα 1, β και γ)

Ο βέλτιστος συνδυασμός των συστημά-των και των τεχνολογιών επιτυγχάνεται μετά από λεπτομερή ανάλυση της κάθε εφαρμογής σε τεχνική και οικονομική βάση.καθοριστικός παράγοντας είναι οι δια-μόρφωση των τιμολογίων της ηλεκτρι-κής ενέργειας στις ώρες φορτίου αιχμής και βάσης και επιπλέον η γενική στρα-τηγική που θα ακολουθηθεί για την κα-λύτερη κάλυψη των ψυκτικών φορτίων.Επίσης, σημαντική παράμετρος, η οποία πρέπει να απασχολεί τον σχεδιασμό, εί-ναι ο συνδυασμός της αποθήκευσης ψυ-κτικής ενέργειας με τον βέλτιστο βιοκλι-ματικό σχεδιασμό του κτιρίου. Με τον τρόπο αυτό τα ψυκτικά φορτία που κα-

λείται να καλύψει το εκάστοτε μηχανικό σύστημα ψύξης μειώνονται, με άμεσες συνέπειες σε όλες τις τεχνικές, οικονο-μικές, ενεργειακές, λειτουργικές και πε-ριβαλλοντικές παραμέτρους του κτιρίου.

Εικόνα 1 Σενάρια αποθήκευσης ψυκτικής ενέργει-ας σε συστήματα πάγου για την κάλυψη ψυκτι-κών φορτίων: α) Πλήρεις αποθήκευση, β) Μερική αποθήκευση – περιορισμόςαπαίτησης, γ) Μερική αποθήκευση – εξισορρόπηση φορτίου

Οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται για την αποθήκευση ψυκτικής ενέργειας σε πάγο είναι (2):1. τήξη του πάγου εξωτερικά της ψυκτι-κής σπείρας (External melt ice-on-coil), (Εκόνα 2)2. τήξη του πάγου εσωτερικά της ψυκτι-κής σπείρας (Internal melt ice-on-coil)3. Εγκλωβισμένος πάγος (Encapsulated ice)4. Συλλέκτης πάγου (Ice harvester)5. Διαλύματα πάγου (Ice slurry)

Εικόνα 2 Τήξη του πάγου εξωτερικά της ψυκτικής σπείρας

3. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΗ τεχνολογία αυτή προσφέρει μια σειρά από πλεονεκτήματα τα οποία κατά περι-πτώσεις είναι καθοριστικά για την επι-λογή των συστημάτων. Σε επίπεδο χρη-στών, μειώνεται η λειτουργική δαπάνη για ψύξη, καθώς πλέον χρησιμοποιού-νται τα τιμολόγια χαμηλής ζώνης και ως επί το πλείστον τα νυχτερινά τιμολόγια, ενώ παρέχουν την δυνατότητα πλήρους κάλυψης των αναγκών σε ψύξη σε κτίρια με περιορισμένη εγκατεστημένη ισχύ ή σε περιοχές με προβλήματα επάρκειας ηλεκτρικής ισχύος. Οι ψυκτικές μηχα-νές καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και έχουν αυξημένη απόδοση, καθώς τη νύ-χτα οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες.Διατίθεται πλέον περισσότερος ελεύθε-ρος χώρος προς χρήση καθώς τα συστή-ματα αυτά μπορούν να τοποθετηθούν σε σημεία που δεν επηρεάζουν την μορ-φολογία του κτιρίου. Σε επίπεδο εξοπλι-σμού η χρήση χαμηλότερων θερμοκρα-σιών νερού επιτρέπουν την μείωση των διατομών των ανεμιστήρων, των αερα-γωγών, των σωληνώσεων και των αντλι-ών. κάνοντας χρήση αυτών των δοκιμα-σμένων επιμέρους συστημάτων, τα κτί-ρια με αποθήκευση θερμότητας μπο-ρούν να αποκτήσουν συγκριτικά εμπο-ρικά πλεονεκτήματα έναντι των συμβα-τικών. τέλος, από περιβαλλοντική άπο-ψη, η αποθήκευση ψυκτικής ενέργει-ας με πάγο συμβάλει στη μείωση της χρήσης πρωτογενούς ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Με αυτόν τον τρόπο, επιπλέον, επιτυγχάνεται και μείωση των ρύπων προς το περιβάλλον.Επιπρόσθετα δε, είναι μία διεργασία που μειώνει τη χρήση CFCs και HCFCs.



4. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΣτον αντίποδα, τα μειονεκτήματα της απο-θήκευσης βασίζονται στο υψηλότερο αρ-χικό κόστος σχεδιασμού και κατασκευ-ής του κτιρίου. Γενικά, ο σχεδιασμός είναι αρκετά πολύπλοκος καθώς θα πρέπει όλες οι παραδοχές που θα γίνουν να μπορούν να προσεγγίσουν την πραγματικότητα και οι ρυθμίσεις λειτουργίας να εκτελούνται έτσι ώστε να στοχεύουν στην ρεαλιστική κάλυψη των αναγκών σε ψύξη. κατά τον τρόπο αυτό, ενδεχομένως, να υπάρξουν περίοδοι που οι θερμοκρασίες την νύχτα να είναι διαφορετικές από αυτές του σχε-διασμού. Παρ’ ολ’ αυτά θα πρέπει το σύ-στημα να μπορεί να αντεπεξέλθει και σε αυτές τις περιπτώσεις, ειδικά σε εφαρμο-γές κλιματισμού σε νοσοκομεία, εργαστή-ρια κ.α. Επιπλέον, απαιτείται κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για την εγκα-τάσταση, λειτουργία και συντήρηση της εγκατάστασης.

5. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣτέτοια συστήματα είναι πολύ διαδεδο-μένα σε παγκόσμια κλίμακα, όχι μόνο σε θερμά κλίματα άλλα και σε ψυχρά. Οι εφαρμογές τους καλύπτουν τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα. Σε έρευνα που έγινε για λογαριασμό της DOE στις Ηνωμένες πολιτείες της Αμε-ρικής, μία πληθώρα από δημόσια κτί-ρια χρησιμοποιεί την αρχή αυτή κλιμα-τισμού για την κάλυψη των ψυκτικών της φορτίων. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση των κτιρίων με τα ανάλογα ποσοστά εφαρμογής της τεχνο-λογίας αυτής.

Στην Ευρώπη η χρήση ανάλογων συστη-μάτων είναι επίσης διαδεδομένη. Πα-ράλληλα, η αποθήκευση ψυκτικής ενέρ-γειας μπορεί να αποτελέσει ουσαστική συνιστώσα των συστημάτων τηλεψύξης (1), τα οποία είναι πολύ διαδεδομένα σε περιοχές όπου η πυκνότητα πληθυ-σμού και το μέγεθος των ψυκτικών φορ-τίων είναι πολύ υψηλά. Στη συνέχεια πα-ρουσιάζεται η σύγκριση ενός συστήμα-τος αποθήκευσης πάγου με 30% αποθη-κευόμενη ψυκτική ισχύ σε σχέση με το αντίστοιχο συμβατικό σύστημα ψύξης, σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις κτι-ρίων στην Ευρώπη. τα κτίρια διαφέρουν τόσο στη χρήση όσο και στη γεωγραφική

τους θέση και επομένως στις επικρατού-σες κλιματκές συνθήκες. Στην πρώτηπερίπτωση εξετάζεται ένα κτίριο στην νό-τια Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Βαρ-κελώνη. Η μέγιστη απαιτούμενη ψυκτική ισχύς είναι 31,5MW και η ετήσια κατα-νάλωση ενέργειας 63.000MWh. Η δεύ-τερη περίπτωση αφορά ένα κτίριο στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Η μέγιστη απαι-

τούμενη ψυκτική ισχύς είναι 31,5MW και η ετήσια κατανάλωση ενέργειας 31.500MWh.

Στις δύο χώρες αυτές η χρέωση της ενέρ-γειας στις ώρες αιχμής είναι διαφορετι-κή και πιο συγκεκριμένα στη Βαρκελώ-νη είναι 0.11$/kWh και στη Στοκχόλμη 0.08$/kWh. Η χρέωση στις ώρες εκτός αιχμής είναι κοινή και στις δύο περιο-χές και ανέρχεται σε 0.05$/kWh. Ακο-λούθως, στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται το αρχικό και το λειτουργικό κόστος για κάθε κτίριο, τόσο με το σύστημα ψύξης με πάγο όσο και με το συμβατικό σύ-στημα.

Παρατηρείται, από τη μία πλευρά, ότι το αρχικό κόστος και στις δύο περιπτώσεις είναι υψηλότερο για το σύστημα με αποθήκευση ψυκτικής ενέργειας. Από την άλλη, όμως, το λειτουργικό κόστος των συστημάτων αποθήκευσης είναι μικτότερο του συμβατικού. Η διαφορά δεν είναι μεν εντυπωσιακή, μπορεί όμως να οδηγήσει σε αποδεκτές περιόδους αποπληρωμής, ειδικά στην περίπτωση της Βαρκελώνης.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑτα συστήματα ψύξης με θερμική αποθή-κευση πάγου αποτελούν μία ενδιαφέ-ρουσα προσέγγιση στο θέμα του κλιμα-τισμού. τα κέρδη από την εφαρμογή της μπορούν να είναι πολλαπλά. Ιδίως σε χώρες που οι χρεώσεις της ηλεκτρικής ενέργειας των ωρών αιχμής είναι ιδιαί-τερα υψηλές ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και κυρώσεις σε περίπτωση υπέρβασης της προδιαγεγραμμένης απορρόφησης ισχύος. Με την πλήρη ή μερική αποθή-κευση της παραγόμενης ψυκτικής ενέρ-


γειας σε ώρες με χαμηλότερο κόστος πα-ρέχεται η δυνατότητα στον τελικό χρή-στη να αποσβέσει το επιπρόσθετο κό-στος του συστήματος αποθήκευσης καιτελικά να έχει κέρδος.Στην Ελλάδα πέρα από τις βιομηχανικές εφαρμογές δεν γίνεται διαχωρισμός τωνχρεώσεων των ωρών αιχμής, πέραν της νυχτερινής και ημερήσιας χρέωσης, για όσους καταναλωτές έχουν ανάλογη πρό-νοια. το γεγονός αυτό καθιστά δύσκο-λη την προώθηση τέτοιου είδους συστη-μάτων. Πιο συγκεκριμένα η στρατηγι-κή λειτουργίας πλήρους αποθήκευσης εί-ναι εξαιρετικά ακριβή, ενώ ο περιορισμός της απαίτησης έχει υψηλό, αλλά τουλάχι-στον όχι απαγορευτικό, κόστος. Η περί-πτωση της εξισορρόπησης φορτίου προ-βάλλει ως η ιδανικότερη, εξαιτίας του μι-κρότερου μεγέθους ψύκτη και δεξαμενής που απαιτεί.ταυτόχρονα παρουσιάζει υψηλότερο κέρ-

δος σε σχέση με το αρχικό κόστος. Λόγω της ανοδικής τάσης και της διαφοροποίη-σης των χρεώσεων της ενέργειας στα επό-μενα χρόνια και εξαιτίας των προβλημά-των επάρκειας που παρουσιάζονται κατά την θερινή περίοδο τα συστήματα ψύξης με θερμική αποθήκευση πάγου αποτε-λούν μία ιδιαίτερα κατάλληλη περίπτωση για εγκαταστάσεις κλιματισμού μεσαίου και μεγάλου μεγέθους και για την Ελλάδα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Papageorgiou K.P., Anastaselos D, Pa-padopoulos A.M., (2006), District Cool-ing, a technology with great potential of application, International Workshop “Energy Performance and Environmen-tal Quality of Buildings”, Milos2.ASHRAE Handbook -- HVAC Applica-tions (2003), ENERGY-Related Applica-tions, Chapter 34. Thermal Storage3.W.D. Chvala, Jr., Technology Poten-

tial of Thermal Energy Storage (TES) Systems in Federal Facilities (2001), Prepared for U.S. Department of En-ergy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Federal Energy Management Program Under Contract DE-AC06-76RLO 18304. Steve Benz, Thermal Storage: A Tool for New Construction and Retrofits (2003), Baltimore Aircoil Company5. Halime Paksoy et.al., Cooling in all climates with thermal energy storage (2004), IEA FBF Conference “Cooling Buildings in a Warming Climate” So-phia Antipolis, France.6. ARI STANDARD 900-1998, Thermal Storage equipment used for cooling.7. D. R. Wulfinghoff, Energy Efficiency Manual (1999).8. C.E. Dorgan, J.S. Elleson, (1993) De-sign guide for cool thermal storage, ASHRAE

• Πλούσια συλλογη μηχανημάτων και ανταλλακτικών COPELAND.• Μηχανήματα COPELAND αθορυβα -γρηγορη εγκατασταση-υψηλη αποδοση.• Μηχανήματα COPELAND με συμπιεστες DIGITAL για εξοικονομηση ενεργειας.• ΜULTI μηχανήματα της FRIGA-BOHN με συμπιεστές COPELAND και BITZER.• Nέοι ανεμιστήρες της EBM-PAPST κατάλληλοι για πολλές εφαρμογές με εξοικονόμηση ενέργειας που αγγίζει το 80%!!!!

ΧΑΣΙΩΤΗ Ε. & ΣΙΑ Ο.Ε.Κεραμεων 17 Αθηνα 10436, τηλ: 210 5231126 - 210 5223039, φαξ: 210 5224535

Ψυκτικά μηχανήματα-ανταλλακτικά-εξαρτήματα-ψυκτικά υγρά ΓΙΑ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ


ΕισαγωγήΟι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσι-ών (ΕΕΥ) είναι ένα νέο είδος επιχειρήσε-ων, που ήδη λειτουργούν με επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες ευρωπα-ϊκές χώρες, όπως στην Γερμανία και στην Αυστρία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο ετή-σιος Ρυθμός Ανάπτυξης Αγοράς στις ΗΠΑ είναι της τάξεως του 20% και οι επενδύ-σεις σε έργα ΕξΕ είναι της τάξεως των 2,5 δισεκατομμυρίων Δολαρίων ετησίως ενώ στην Ευρώπη οι επενδύσεις σε έργα Εξοι-κονόμησης Ενέργειας (ΕξΕ) και Ανανεώσι-μων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι της τά-ξεως των 3,5 δισεκατομμυρίων Ευρώ ετη-σίως. τα περισσότερα έργα στην Ευρώ-πη αφορούν Οδοφωτισμό, Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗθ) και σε θερμικά Συστήματα.Οι ΕΕΥ μπορούν να προσφέρουν μία σειρά υπηρεσιών από τη μελέτη και το σχεδια-σμό ενεργειακών εφαρμογών εξοικονόμη-σης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέ-χρι και την χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση των εφαρμογών αυτών.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΕΥΗ αγορά των ΕΕΥ παρουσιάζει σημαντι-κές προοπτικές ανάπτυξης, δεδομένου του

δυναμικού εξοικονόμησης και των ανανε-ώσιμων πηγών ενέργειας που διαθέτει η χώρα, του θεσμικού πλαισίου, Ευρωπαϊ-κού και εθνικού, καθώς και της παγκόσμι-ας εμπειρίας.•Ευνοϊκό θεσμικό Πλαίσιο για την ανάπτυ-ξη και εφαρμογή τεχνολογιών ΑΠΕ και ΕξΕ• Αναπτυξιακός Νόμος• ΕΣΠΑ•τεράστιο δυναμικό ΕξΕ στη χώρα.–Δημόσιος τομέας 300 και πλέον εκατομ-μύρια Ευρώ ετησίως.

Γενικά, μέχρι σήμερα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλά-δα, υπάρχει πρότερη εμπειρία με εφαρμο-γή έργων που αφορούν σε τεχνολογίες ΕξΕ και ΑΠΕ. Αυτό που όμως λείπει από αρκε-τές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, είναι η εφαρμογή των συγκεκρι-μένων τεχνολογιών μέσα από την προσέγ-γιση των ΕΕΥ (Energy Service Companies - ESCO). Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση η επιχείρηση καλείται να αναλάβει ένα γε-νικότερο ρόλο στην υλοποίηση του έργου πέρα από την απλή προμήθεια και εγκα-τάσταση του εξοπλισμού. Βασικό χαρα-κτηριστικό των επιχειρήσεων αυτών είναι η εφαρμογή ενεργειακών τεχνολογιών, για

ΑΝΑΠΤΥξΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Γιώργος ΜαρκογιαννάκηςΜηχανολόγος Μηχανικός, MScΑργυρώ ΓιακουμήΦυσικός, MSc

Επιστημονικοί Συνεργάτες ΚΑΠΕ


Εικόνα 1 Ηλιακά θερμικά που έχουν συνδεθεί με το δίκτυο τηλεθέρμανσης της πόλης Gleinstätten, στην Αυστρία.


λογαριασμό χρηστών ενέργειας. Η πλη-ρωμή των ΕΕΥ εξαρτάται από το ενερ-γειακό αποτέλεσμα το οποίο πρέπει να είναι εγγυημένο. Με τον τρόπο αυτό η ΕΕΥ αναλαμβάνει το τεχνικό και σε πολ-λές περιπτώσεις και το οικονομικό ρί-σκο. Ο τελικός χρήστης αναλαμβάνει την δέσμευση να «καταναλώνει» την εξοι-κονομούμενη ή την παραγόμενη «πρά-σινη» ενέργεια σε ανταγωνιστική τιμή, σε σχέση με τις συμβατικές μορφές ενέρ-γειας, για μία συμφωνημένη χρονική πε-ρίοδο. Με την πάροδο αυτής της χρονι-κής περιόδου ο ενεργειακός εξοπλισμός μπορεί να περιέλθει στην κυριότητα του τελικού χρήστη έναντι συμβολικού τιμή-ματος (π.χ. 1€) ή να παραταθεί το συμ-βόλαιο λειτουργίας και συντήρησης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα για την εφαρμογή ενεργειακών τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον αλλά και την αναγκαιότητα εφαρμογής εναλλακτι-κών χρηματοδοτικών μηχανισμών ψήφι-σαν την Ευρωπαϊκή οδηγία 2006/32/Εκ για την ενεργειακή απόδοση κατά την τε-λική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσί-ες (Energy Service Directive - ESD).Στην Ελλάδα η οδηγία 2006/32/Εκ εν-σωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με τη ψήφιση του Νόμου 3855/2010. Στο νόμο αυτό καθορίζεται η λειτουργία των Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρε-σιών (ΕΕΥ) και προβλέπεται η δημιουρ-γία μητρώου ΕΕΥ. Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια ένταξης στο μητρώο περι-γράφονται λεπτομερώς στην Υπουργική Απόφαση Δ6/13280 που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2011. Ο νόμος αυτός ανα-μένεται να δημιουργήσει το απαραίτη-το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει τη λειτουργία και ανάπτυξη της αγοράς των ΕΕΥ. Στο νόμο αυτό, μεταξύ άλλων, προ-βλέπεται η υποχρεωτική παροχή Ενερ-γειακών Υπηρεσιών από τους παρόχους ενέργειας όπως η ΔΕΗ.

Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ)Μία σύμβαση ενεργειακής απόδοσης περιγράφει το σχεδιασμό της μεθόδου υλοποίησης του έργου κατά την περίο-δο που διαρκεί η σύμβαση. καλύπτει

τη νομική σχέση μεταξύ της Επιχείρησης Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ) και του πελάτη, καθορίζει τον ρόλο και τις υπο-χρεώσεις τους και προσδιορίζει την ανα-μενόμενη επίδοση του έργου. Η σύμβα-ση είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να μπο-ρεί να καλύψει τόσο τις παρούσες όσο και τις μελλοντικές ανάγκες του πελάτη και προστατεύει τα συμφέροντα τόσο της ΕΕΥ όσο και του πελάτη. Βασικά σημεία που πρέπει να καλύπτει μία ΣΕΑ είναι τα παρακάτω:• Σαφής περιγραφή του έργου • Επιλογή εξοπλισμού και εγκατάσταση• Ιδιοκτησία εξοπλισμού• Εγγύηση εξοπλισμού• Δυσλειτουργία• Προβλέψεις/ μέριμνα στην περίπτωση πρόωρης διακοπής της σύμβασης• Συνθήκες πέραν αυτών που μπορούν να ελέγξουν και να διαχειριστούν τα εμπλεκόμενα μέρη• Αποζημιώσεις • Μεθοδολογία υπολογισμού της εξοι-κονόμησης ενέργειας • Μεθοδολογία υπολογισμού του έτους αναφοράς και της προσαρμοσμένης βάση αναφοράς • Μέτρηση και επαλήθευση• τιμές ενέργειας

• Επίπεδα άνεσης• Προβλεπόμενη αμοιβή και εγγυήσεις

Υπάρχουν δύο βασικά μοντέλα συμβάσε-ων όσον αφορά την σχέση και τον κατα-μερισμό του ρίσκου ανάμεσα στην ΕΕΥ, τον πελάτη και τον δανειστή. Αυτά εί-ναι: η σύμβαση εγγυημένης απόδοσης (guaranteed savings) και η σύμβαση εξοι-κονόμησης από κοινού (shared savings). (Πηγή: Παραδοτέα έργου BioSolEsco)

Στην περίπτωση σύμβασης εγγυημένης απόδοσης, η ΕΕΥ αναλαμβάνει πλήρως το ρίσκο σχεδιασμού, εγκατάστασης και απόδοσης, αλλά δεν αναλαμβάνει το πι-στωτικό ρίσκο. το έργο χρηματοδοτείται από τον πελάτη είτε από ίδια κεφάλαια είτε από κάποιο τρίτο μέρος όπως π.χ. από κάποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Ο πελάτης είναι αυτός που αποπληρώ-νει το δάνειο και αναλαμβάνει το ρίσκο αποπληρωμής του κεφαλαίου. Αν η εξοι-κονόμηση που προκύπτει είναι μικρότε-ρη από την αναμενόμενη τότε η ΕΕΥ οφεί-λει να καλύψει τη διαφορά. Αν από την άλλη το ποσοστό εξοικονόμησης υπερβεί το εγγυημένο επίπεδο, τότε ο πελάτης δί-νει ένα μερίδιο αυτού, το οποίο έχει συμ-φωνηθεί από πριν, στην ΕΕΥ.

Μοντέλο σύμβασης εγγυημένης εξοικονόμησης (Πηγή: Παραδοτέα έργου BioSolEsco)



Στο μοντέλο σύμβασης της εξοικονό-μησης από κοινού η ΕΕΥ αναλαμβά-νει τόσο το τεχνικό ρίσκο της απόδοσης όσο και το πιστωτικό ρίσκο. Στον τύπο αυτό σύμβασης είναι πολύ πιθανό να υπάρξει χρηματοδότηση Από τρίτους, με την ΕΕΥ να χρηματοδοτεί την επένδυ-ση λαμβάνοντας δάνειο από χρηματοπι-στωτικά ιδρύματα. Η ΕΕΥ αποπληρώνει το αρχικό κόστος της επένδυσης από την αναμενόμενη εξοικονόμηση που θα έχει ο πελάτης.Η σύμβαση εγγυημένης εξοικονόμησης μπορεί να λειτουργήσει σωστά μόνο σε χώρες με αναπτυγμένες τραπεζικές δομές, υψηλό βαθμό εξοικείωσης με χρηματο-δότηση έργων, επαρκή τεχνική εξειδίκευ-ση και ένα τραπεζικό τομέα που κατανοεί έργα ενεργειακής αποδοτικότητας.Η εξοικονόμηση από κοινού είναι ένα καλό εισαγωγικό μοντέλο σύμβασης για αναπτυσσόμενες αγορές, επειδή ο πελά-της δεν φέρει κανένα οικονομικό ρίσκο.

Χρηματοδότηση έργου (Πηγή: Παραδοτέα έργου BioSolEsco)

Στα έργα που υλοποιούνται από ΕΕΥ δεν υπάρχει συγκεκριμένο σύστημα χρηματοδότησης μεταξύ του πελάτη και της ΕΕΥ. Η επιλογή του χρηματοδοτικού μηχανισμού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική κατάσταση της ΕΕΥ, καθώς η οικονομική κατάσταση επηρεάζει άμεσα και τους όρους των δανείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που θα

μπορούσαν να διαφέρουν σημαντικά, ανάλογα με τις προσωπικές επαφές με την τράπεζα. Λόγω των χαρακτηριστικών του επιχειρηματικού μοντέλου των ΕΕΥ και της μεγάλης διάρκεια ζωής των έργων, η ΕΕΥ θα πρέπει, επίσης, να δεσμευτεί για τη διαχείριση του κινδύνου της επένδυσης, δηλαδή να προβλέπει πιθανά προβλήματα κατά την διάρκεια υλοποίησης του έργου.

Οι δυνατότητες χρηματοδότησης που εί-ναι διαθέσιμες για έργα μέσω ΕΕΥ είναι η χρηματοδότηση από την ίδια την ΕΕΥ, η χρηματοδότηση από τους πελάτες και η χρηματοδότηση Από τρίτους (χΑτ). Η εύ-ρεση της καλύτερης επιλογής απαιτεί μια ολοκληρωμένη ματιά σε όλες τις συνέπει-ες που θα επιφέρει η επιλογή του μηχανι-σμού χρηματοδότησης και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ασφάλεια που απαι-τείται, το κόστος των συναλλαγών, τη φο-ρολογία, και τα αποτελέσματα του ισολο-γισμού. Η αυτοχρηματοδότηση των ΕΕΥ δεν είναι απαραίτητα η καλύτερη λύση, αλλά σίγουρα η ίδια η ΕΕΥ θα πρέπει να μεριμνήσει για την επιλογή της καλύτερης πηγής χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση από τους πελάτες, συ-νήθως περιλαμβάνει χρηματοδότηση του έργου από τον ίδιο τον πελάτη, μέσω της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας που του παρέχει η ΕΕΥ. Αυτού του είδους η χρηματοδότηση μπορεί να σχετίζεται και με τον δανεισμό από την πλευρά του πε-

λάτη, καθώς ο πελάτης ως άμεσος οφει-λέτης πρέπει να παράσχει εγγύηση (ασφά-λεια) στο φορέα χρηματοδότησης.Η χρηματοδότηση από τρίτους (χΑτ) αφο-ρά μόνο στη χρηματοδότηση του έργου και προέρχεται από χρηματοδοτικούς ορ-γανισμούς. Ο χρηματοδοτικός οργανισμός μπορεί να αποπληρώνεται είτε μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας είτε μέσω της ασφάλειας του εξοπλισμού του έργου. Υπάρχουν δύο διαφορετικές μορφές χΑτ και η βασική διαφορά μεταξύ τους έγκει-ται στο ποιος δανείζεται τα χρήματα. Η πρώτη επιλογή είναι ότι η ΕΕΥ δανείζεται τα χρήματα που απαιτούνται για την υλο-ποίηση του έργου. Η δεύτερη επιλογή εί-ναι ότι ο πελάτης παίρνει ένα δάνειο από ένα χρηματοδοτικό οργανισμό, παρέχο-ντας ως εγγύηση την Σύμβαση Ενεργεια-κής Απόδοσης (ΣΕΑ) που έχει συνάψει με την ΕΕΥ και που εγγυάται την εξοικονόμη-ση ενέργειας. Η ΣΕΑ περιορίζει το ρίσκο της επένδυσης και επιτυγχάνονται ευνοϊ-κά επιτόκια δανεισμού από τις τράπεζες. το «κόστος δανεισμού» επηρεάζεται έντο-να από το μέγεθος και το «πιστωτικό πα-ρελθόν» του οφειλέτη.Η χρηματοδότηση έργων μέσω ΕΕΥ είναι σημαντικό πρόβλημα σε πολλές χώρες, ει-δικά στις χώρες όπου η αγορά των ΕΕΥ εί-ναι ακόμα σε αρχικό στάδιο και ο τραπε-ζικός τομέας είναι πολύ συντηρητικός. Δε-δομένου ότι οι τράπεζες και τα χρηματο-πιστωτικά ιδρύματα δεν γνωρίζουν για τις δυνατότητες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και δεν έχουν εμπειρία στη χο-ρήγηση δανείων σε εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών, η χορήγηση δανείων για υλο-ποίηση έργων μέσω ΕΕΥ θεωρείται συχνά ως επένδυση υψηλού ρίσκου. Έτσι, συ-χνά είτε δεν θέλουν να δανείσουν χρήμα-τα στην ΕΕΥ ή δανείζουν με υψηλά επιτό-κια. Οι τράπεζες είναι ιδιαίτερα απρόθυ-μες να δανείσουν χρήματα σε μικρές και νέες εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών, οι οποίες δεν μπορούν να φέρουν τις εγγυ-ήσεις (ασφάλεια), ή σε ΕΕΥ των οποίων την πιστοληπτική ικανότητα δεν μπορούν να κρίνουν.ωστόσο, οι κυβερνήσεις μπορούν να το-νώσουν την αγορά με διάφορα μέσα όπως με δάνεια με ευνοϊκούς όρους ή επιδοτή-σεις, υποστηρικτικά έργα για τη διάδοση πληροφοριών, προγράμματα ενημέρωσης Μοντέλο σύμβασης εξοικονόμησης από κοινού (Πηγή: Παραδοτέα έργου BioSolEsco)


και εκπαίδευσης και προωθώντας κατάλ-ληλους χρηματοδοτικούς μηχανισμών εγ-γυήσεων έναντι δανείων. καθώς τα διε-θνή και εθνικά προγράμματα χρηματοδό-τησης συνήθως είναι βραχυπρόθεσμα, εί-ναι ζωτικής σημασίας η δημιουργία εθνι-κού τραπεζικού συστήματος, ανοιχτού και πρόθυμου να χρηματοδοτήσει έργα μέσω ΕΕΥ. Η δημιουργία αυτού του συστήμα-τος, που θα κατανοεί και θα υποστηρίζει τέτοια έργα, μπορεί να ενεργοποιήσει μια βιώσιμη αγορά ΕΕΥ.Επιπλέον, το επιχειρηματικό μοντέλο των ΕΕΥ, θεωρείται ως οικονομικώς αποτελε-σματική προσέγγιση για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Έτσι, η εφαρμογή των μηχανισμών του πρωτοκόλλου του κιότο και των αναδυο-μένων αγορών άνθρακα θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για τη χρη-ματοδότηση των έργων και την περαιτέ-ρω ανάπτυξη των ΕΕΥ.

Δυναμικό και εφαρμογές ΕΞΕ, Βιομά-ζας και Θερμικών Ηλιακών Συστημά-τωντο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας, ιδιαίτερα στα κτίρια του τριτογενή το-μέα (δημόσια και ιδιωτικά), είναι αρκε-τά υψηλό καθότι πολλά κτίρια προ του 1990 έχουν ελλειπεί θερμομόνωση, πα-λαιές Η/Μ εγκαταστάσεις χαμηλού βαθ-μού απόδοσης, χωρίς αυτοματισμούς κλπ. Επίσης, στις περισσότερες των περι-πτώσεων σε αυτές τις κτιριακές εγκατα-στάσεις δεν εφαρμόζονται προγράμματα Ενεργειακής Διαχείρισης. Ιδιαιτέρως εν-διαφέροντα κτίρια για υλοποίηση έργων με τη λογική της ΕΕΥ/χΑτ είναι:• κτίρια, Γραφείων• Νοσοκομεία • Αθλητικές εγκαταστάσεις (π.χ κολυμ-βητήρια) • Εκπαιδευτικά (Πανεπιστήμια, Σχολεία)• Πολιτιστικά κέντρα, Βιβλιοθήκες

τα κριτήρια για την επιλογή των κτιρίων από τις ΕΕΥ για την εφαρμογή δράσεων και τεχνολογιών ΕξΕ και ΑΠΕ είναι:• κατανάλωση και κόστος ενέργειας πάνω από τις μέσες τιμές ομοειδών κτι-ρίων,• προοπτική μακροπρόθεσμης χρήσης και δεδομένης ενεργειακής κατανάλω-

σης (για τα επόμενα 10 – 15 χρόνια), • ξεκάθαρη δομή ιδιοκτησίας και οικο-νομική φερεγγυότητα του πελάτη

Οι τεχνολογίες ΕξΕ που εφαρμόζονται συνήθως σε κτίρια από ΕΕΥ είναι:• βελτίωση απόδοσης μέσω αντικατά-στασης ή ρύθμισης συνθηκών λειτουρ-γίας ενεργειακού εξοπλισμού,• εγκατάσταση νέων ενεργειακά αποδο-τικών συστημάτων παραγωγής ενέργει-ας για ιδιοκατανάλωση (π.χ. συστήματα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμό-τητας υψηλής απόδοσης, ηλιακά συστή-ματα θέρμανσης & ψύξης, αντλίες θερ-μότητας),• εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων φωτισμού,• εγκατάσταση και λειτουργία ολοκλη-ρωμένου συστήματος ενεργειακής δια-χείρισης και• ενεργειακή αναβάθμιση μερική ή ολι-κή κτιριακού κελύφους (μόνωση, κου-φώματα, σκίαστρα κλπ), συνήθως σε συνδυασμό με παρεμβάσεις στις Η/Μ εγκαταστάσεις.

Όσον αφορά το δυναμικό ΑΠΕ, όπως εί-ναι γνωστό, στην Ελλάδα είναι ιδιαίτε-ρα υψηλό. Όσον αφορά την υλοποίη-ση έργων ΑΠΕ από ΕΕΥ οι περισσότερες εφαρμογές στην Ευρώπη αφορούν έργα Βιομάζας και θερμικών Ηλιακών Συστη-μάτων.το ηλιακό δυναμικό και το δυναμικό βιομάζας της Ελλάδας είναι εξαιρετικά υψηλό και οι δυνατότητες εφαρμογών αρκετές. Παρόλα αυτά, δυστυχώς πέραν των θερμοσιφωνικών ηλιακών συστη-μάτων και τις παλαιού τύπου εστίες καύ-σης στον οικιακό τομέα αυτό το δυναμι-κό δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς. Οι λό-γοι είναι πολλοί, μεταξύ άλλων αμφιβο-λία και έλλειψη ενημέρωσης για τις τε-

χνολογίες, δυσκολία χρηματοδότησης, ενεργειακές τιμές κλπ.Με βάση παλαιότερες μελέτες του κΑΠΕ (έργο ST-ESCOs) και άλλων, το διαθέ-σιμο δυναμικό για εφαρμογές θΗΣ για έργα ΕΕΥ παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. το δυναμικό αυτό αφορά κυρί-ως την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης και αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5% ως 10% του συνόλου των δυνητικών εφαρ-μογών.Όσον αφορά το δυναμικό βιομάζας της χώρας, σύμφωνα με παλαιότερη μελέ-τη του κΑΠΕ, εκτιμάται ότι περίπου 3,3 εκατομμύρια τόνοι γεωργικών και δεν-δροκομικών υπολειμμάτων καλλιεργει-ών είναι θεωρητικά διαθέσιμο για την παραγωγή ενέργειας. Οι δε εφαρμογές είναι πολλές και περιλαμβάνουν θέρ-μανση χώρων, θερμοκηπίων, βιομηχα-νικές εφαρμογές και εφαρμογές τριπα-ραγωγής (παραγωγή ηλεκτρισμού και ταυτόχρονη θέρμανση ή/και ψύξη).

Στο εξωτερικό υπάρχουν αρκετά παρα-δείγματα έργων που έχουν υλοποιηθεί μέσω της λογικής ΕΕΥ και αφορούν την εφαρμογή συστημάτων ΕξΕ και ΑΠΕ. Επίσης έχουν γίνει αρκετά έργα, ειδικό-τερα στην Αυστρία, που αφορούν την έγχυση σε υπάρχοντα δίκτυα τηλεθέρ-μανσης, θερμότητας που προέρχεται από ΑΠΕ (π.χ. λέβητες βιομάζας, θερμι-κά ηλιακά).Ακολουθούν ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογών έργων από ΕΕΥ στην Ευρώπη.

το έργο περιελάμβανε:•εγκατάσταση αυτοματοποιημένου συ-στήματος ελέγχου, λειτουργίας και συ-ντήρησης.•σημαντικές βελτιώσεις στο σύστημα θέρμανσης – Εξαερισμού – κλιματισμού - Ψύξης (HVAC).



•Μεταφορά τεχνολογίας, οργανωτικών προσόντων και τεχνογνωσίας από την Εταιρεία Ενεργειακών Υπηρεσιών προς το προσωπικό του δήμου.

Στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστες εφαρ-μογές, κυρίως πιλοτικές από το κΑΠΕ και ορισμένους ιδιώτες, από ΕΕΥ και με την εφαρμογή του χρηματοδοτικού μηχανι-σμού χΑτ.Για να μπορέσει να αναπτυχθεί η αγορά ΕΕΥ και για την επίλυση διαφόρων κυρί-ως θεσμικών θεμάτων, όπως προκήρυξη διαγωνισμών, ανάθεση έργων, αποπλη-ρωμή επενδύσεων κλπ, είναι αναγκαία η υλοποίηση πιλοτικών δράσεων.Προς αυτή την κατεύθυνση το κΑΠΕ, στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, έχει αναλάβει να υλο-ποίηση το έργο «Πιλοτική εφαρμογή ενερ-

γειακών παρεμβάσεων, μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης, σε κτίρια του δη-μόσιου & ευρύτερου δημόσιου τομέα». το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο του προ-γράμματος «χτίζοντας το μέλλον».το συγκεκριμένο έργο στοχεύει στην υποστήριξη της πολιτείας για την ανάπτυ-ξη της αγοράς των ΕΕΥ όπου μέσω επι-λεγμένων πιλοτικών εφαρμογών σε του-λάχιστον 5 κτίρια του δημοσίου & ευρύ-τερου δημόσιου τομέα, θα εντοπιστούν οι τεχνικές, διαδικαστικές και νομοθετι-κές παράμετροι και προϋποθέσεις για την υλοποίηση συμβάσεων ενεργειακής από-δοσης και στη συνέχεια την ολοκλήρωση των εφαρμογών.

ΣυμπεράσματαΟι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσι-ών (ΕΕΥ) είναι ένα νέο είδος επιχειρήσε-ων, που ήδη λειτουργούν με επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες ευρω-παϊκές χώρες. Οι ΕΕΥ μπορούν να προ-σφέρουν μία σειρά υπηρεσιών από τη μελέτη και το σχεδιασμό ενεργειακών εφαρμογών εξοικονόμησης και ανανε-ώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι και την χρηματοδότηση, λειτουργία και συντή-ρηση των εφαρμογών αυτών.Βασικό χαρακτηριστικό των επιχειρήσε-ων αυτών είναι η εφαρμογή ενεργειακών

τεχνολογιών, για λογαριασμό χρηστών ενέργειας. Η πληρωμή των ΕΕΥ εξαρτάται από το ενεργειακό αποτέλεσμα το οποίο πρέπει να είναι εγγυημένο. Με τον τρόπο αυτό η ΕΕΥ αναλαμβάνει το τεχνικό και σε πολλές περιπτώσεις και το οικονομι-κό ρίσκο.Οι ΕΕΥ μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των εφαρμογών ΕξΕ και ΑΠΕ και μέσω αυτών να βοηθήσουν στην ανά-πτυξη των τεχνολογιών αυτών σε εθνικό επίπεδο και στη δημιουργία νέων θέσε-ων εργασίας στον τομέα των μελετών, κα-τασκευών και στην βιομηχανική παρα-γωγή. Ιδιαίτερα, στις περιπτώσεις κτιρί-ων του Δημόσιου τομέα και της τοπικής Αυτοδιοίκησης όπου υπάρχουν σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης και εφαρ-μογής ενεργειακών τεχνολογιών οι ΕΕΥ μέσω του μηχανισμού χΑτ θα μπορού-σαν να υλοποιήσουν αυτές τις εφαρμο-γές. χωρίς να επιβαρυνθούν οι προϋπο-λογισμοί των Δημοσίων φορέων, καθό-τι οι ενεργειακές επενδύσεις θα αποπλη-ρώνονται από το προκύπτον ενεργειακό όφελος, δηλαδή από τη μείωση των ενερ-γειακών λογαριασμών των κτιρίων.

Εικόνα 2

Έργο με βιομάζα στο Reichenfels, Αυστρία



ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕξΕΛΙξΕΙΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑΣ ΙΣΧΥΟΣ

Ι. Νικολόπουλοςναυπηγός μηχανολόγος μηχανικός ΕΜΠ, σύμβουλος μηχανικός

Η κατασκευή κινητήριων μηχανών με ατμό ορίζει την έναρξη της βιομηχανικής επα-νάστασης. Η μηχανή του Newcomen, (Εικ. 1 ) προοριζόμενη για την άντληση του νε-ρού από τα φρέατα των ανθρακωρυχείων, χρησιμοποιήθηκε ήδη από το 1715 αλλά θα έπρεπε να περάσουν πολλές δεκαετί-ες ώσπου ο Watt το 1769, προσθέτοντας έναν ιδιαίτερο χώρο για τη συμπύκνωση του ατμού, να την κάνει εύχρηστη ώστε οι τεχνικοί της εποχής να εξετάσουν δυνατό-τητες πέρα από το περιορισμένο ως τότε πεδίο εφαρμογής της.

Για 150 περίπου χρόνια από την εποχή του Watt ο ατμός παρέμενε κυρίαρχος στις κι-νητήριες μηχανές, αρχικά κινώντας παλιν-δρομικές ατμομηχανές και στη συνέχεια ατμοστροβίλους. Η παλινδρομική ατμομη-χανή έφτασε σε υψηλά επίπεδα πολυπλο-κότητας και οι μελετητές, κατασκευαστές και χρήστες της απέκτησαν πολλές γνώσεις θερμοδυναμικής και άλλων τομέων της τε-χνολογίας κατά τις πρώτες 2 δεκαετίες του 20ου αιώνα. (Εικ. 2). Οι ατμοστρόβιλοι χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται

στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος όπου και παραμένουν η κυρίαρχη κινητήρια μηχανή με σχεδόν το 80% της παγκόσμιας ηλεκτροπαραγωγής να προέρ-χεται (ακόμα) από ατμοστροβίλους. Λόγω αυτής της πολύ μεγάλης διάδοσης η προ-σπάθεια για τη βελτίωση του βαθμού από-δοσης και της χρηστικότητας των μηχανών αυτών παραμένει στο επίκεντρο του ενδια-φέροντος των τεχνικών.Η αρκετά διαδεδομένη άποψη ότι οι ατμο-στρόβιλοι είναι μια ώριμη – αν μη ξεπε-ρασμένη – τεχνολογία η οποία έχει φτά-σει στο όριό της σε ό,τι αφορά τον βαθμό απόδοσης, δεν είναι σωστή. Σταθμοί ηλε-κτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν όλο και μεγαλύτερες πιέσεις και θερμοκρασίες ατμού συνεχίζουν να τίθενται σε λειτουρ-γία σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σήμερα υπάρχουν σε λειτουργία ατμο-στρόβιλοι με πιέσεις έως και 31 MPa, θερ-μοκρασίες ατμού 6000 C και ισχύ 1.000 MW ανά μηχανή (Feng, 2008) ενώ «κοι-νοί» θεωρούνται οι ατμοστρόβιλοι με πι-έσεις 26,5 MPa, θερμοκρασίες 5970 C και


Εικ. 1. Η μηχανή του Newcomen ήταν η πρώτη πρακτική ατμομηχανή, αν και με περιορισμένο πεδίο εφαρμογής.


ισχύ 660 MW ανά μηχανή (Fiala, 2010). Η συνεχής αύξηση της ζήτησης για ηλε-κτρική ενέργεια οδηγεί στην κατασκευή όλο και περισσότερων σταθμών ηλε-κτροπαραγωγής και την εγκατάστα-ση όλο και περισσότερων ατμοστροβί-λων, μεμονωμένων ή σε συνεργασία με αεριοστροβίλους σε μονάδες παραγω-γής συνδυασμένου κύκλου (Combined Cycle – CC). Επιπρόσθετα, η ύπαρ-ξη πολλών παλαιότερων σταθμών ηλε-κτροπαραγωγής με ατμοστροβίλους κά-νει οικονομικά βιώσιμο τον εκσυγχρο-νισμό τους, κυρίως στα τμήματα εκείνα που επηρεάζουν άμεσα τον βαθμό από-δοσης, όπως το στροφείο και το σύστη-μα στεγανότητας. Στην πράξη οι εκσυγ-χρονισμοί αυτοί είναι έργα σημαντικής πολυπλοκότητας και μεγάλου κόστους.κατά συνέπεια η ζήτηση για ατμοστρό-βιλους και τμήματα αυτών είναι εξασφα-λισμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα και ένας ικανός αριθμός κατασκευαστι-κών οίκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσσία μπο-ρούν να υπολογίζουν σε αυξανόμενες παραγγελίες. Επιπρόσθετα, οίκοι στην κίνα, στην Ινδία και στη Ν. κορέα παρά-γουν μεγάλους ατμοστρόβιλους με μετα-φορά τεχνολογίας από πιο ανεπτυγμέ-νους κατασκευαστές.Ο βαθμός απόδοσης των ατμοστροβί-λων είναι ένα μεγάλης σημασίας μέγεθος και θεωρείται γενικά ότι ο ατμοστρόβι-λος υστερεί σε σχέση με τη μηχανή εσω-τερικής καύσης. Αυτή η θέση όμως προ-έρχεται από συγκρίσεις σε μηχανές μι-κρής ισχύος. Στους μεγάλους ατμοστρο-βίλους ηλεκτροπαραγωγής μεγάλοι βαθ-μοί απόδοσης είχαν επιτευχθεί ήδη από τη δεκαετία του ’70. Για παράδειγμα ο στρόβιλος LMZ K – 200 – 130, ρωσσι-

κής κατασκευής απέδιδε με υποκρίσιμη πίεση ατμού 12,8 MPa και θερμοκρα-σία 5400 C 8.045 kJ/kWh, που αντιστοι-χεί σε βαθμό απόδοσης 44,7 %. Φυσι-κά αυτός ο βαθμός απόδοσης αντιστοι-χεί μόνον στον ατμοστρόβιλο – για την εκτίμηση του ολικού βαθμού απόδοσης της ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να λη-φθεί υπ’ όψη ο βαθμός απόδοσης του λέβητα (περίπου 85%), της γεννήτριας (περίπου 98%) και οι απώλειες ενέρ-γειας σε βοηθητικούς μηχανισμούς (πε-ρίπου 5%) ώστε τελικά ο βαθμός από-δοσης της ηλεκτροπαραγωγής βασιζό-μενος στην κατώτερη θερμογόνο δύνα-μη του καυσίμου να είναι τελικά περί-που 35,3%.Η αναζήτηση μεγαλύτερων βαθμών απόδοσης οδήγησε στην κατασκευή ατμοστροβίλων με υπερκρίσιμη πί-εση ατμού, δηλ. με πίεση πάνω από 22,06MPa ήδη από τα τέλη της δεκαε-τίας του ’60. 2 Ατμοστρόβιλοι διπλού άξονα (cross compound) του οίκου ABB (τότε BBC) πίεσης 24,1Mpa, θερμο-κρασίας 5380 C και ισχύος 1.300MW ο καθένας εγκαταστάθηκαν στον θερ-μοηλεκτρικό σταθμό Cumberland της Tennessee Valley Authority των ΗΠΑ το 1972 και 1973. Μέχρι σήμερα οι μηχα-νές αυτές και όμοιές τους που εγκατα-στάθηκαν επίσης στις ΗΠΑ τα αμέσως επόμενα χρόνια παραμένουν οι μεγα-λύτεροι ατμοστρόβιλοι που έχουν εγκα-τασταθεί σε θερμοηλεκτρικούς σταθ-μούς (Οι πυρηνικοί σταθμοί εργάζονται με ατμό πολύ χαμηλότερης πίεσης, περί τα 8MPa, οπότε δεν μπορεί να γίνει λό-γος για υπερκρίσιμες συνθήκες σε αυ-τούς). Σε ατμοστροβίλους με υπερκρίσι-μες συνθήκες ο βαθμός απόδοσης της ηλεκτροπαραγωγής βασιζόμενος στην

ανώτερη θερμογόνο δύναμη του καυ-σίμου είναι από 36 έως 40% (Zachary, 2007) και βασιζόμενος στην κατώτερη θερμογόνο δύναμη του καυσίμου είναι από 37,9 έως 42,1%. Στις ΗΠΑ και πάλι, ήδη από τη δεκαε-τία του ’60 άρχισε η έρευνα για μηχανές που θα λειτουργούσαν με υπέρ – υπερ-κρίσιμη (Ultra SuperCritical – USC) δη-λαδή με πιέσεις πάνω από 30MPa. Απα-ραίτητος για την κατασκευή αυτών των μηχανών είναι ο ωστενιτικός χάλυβας ο οποίος παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλή-ματα κατεργασίας και λειτουργίας. χα-ρακτηριστικοί εκπρόσωποι των ατμο-στροβίλων με υπερ – υπερκρίσιμη κα-τάσταση ατμού είναι οι 2 μηχανές του οίκου Toshiba για τον θερμοηλεκτρικό σταθμό Kawagoe στην Ιαπωνία. Έχουν 3 στροφεία και η πίεση και η θερμο-κρασία στην είσοδο του πρώτου στρο-φείου (υψηλής πίεσης) είναι 31MPa και 5660 C. Η ισχύς είναι 700MW. τέθηκαν σε υπηρεσία μεταξύ 1989 και 1991. Σε ατμοστροβίλους με υπέρ - υπερκρίσιμες συνθήκες ο βαθμός απόδοσης της ηλε-κτροπαραγωγής βασιζόμενος στην ανώ-τερη θερμογόνο δύναμη του καυσίμου είναι από 42 έως 45% (Zachary, 2007) και βασιζόμενος στην κατώτερη θερμο-γόνο δύναμη του καυσίμου είναι από 44,2 έως 50%.Με τη χρήση λοιπόν υπέρ – υπερκρί-σιμου ατμού το κατώφλι του 50% για τον βαθμό απόδοσης κατακτήθηκε ήδη από τον προηγούμενο αιώνα και φαινό-ταν ότι ο δρόμος για ακόμα μεγαλύτε-ρες αποδόσεις ήταν η χρήση ακόμα με-γαλύτερων πιέσεων και θερμοκρασι-ών του ατμού. Όμως η πορεία αυτή δεν ακολουθήθηκε. Στις αρχές της δεκαετί-ας του ’90 η χαμηλή τιμή των ορυκτών

Εικ. 2. Ατμάμαξα ενιαίου τύπου BR01 των γερμανικών σιδηροδρόμων (1925). Ενδεικνυόμενη ισχύς 2.240 PS, ταχύτητα 130 km/h, πίεση ατμολέβητα 16 bar, υπερθερμαντηρας, 2 κύλινδροι, βάρος 109 τόνοι, ελκτική δύναμη 59,2 τόνοι.



καυσίμων οδήγησε στην κατασκευή πολλών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με αεριοστροβίλους. Από το 1992 μάλιστα οι ΗΠΑ δεν έχουν κατασκευάσει κανέ-να ατμοστρόβιλο με χρήση υπερκρίσι-μου ή υπέρ – υπερκρίσιμου ατμού. Άλ-λες εξελίξεις ήταν αυτές που θα καθό-ριζαν την περαιτέρω πορεία των ατμο-στρόβιλων, όπως η καλύτερη κατανόη-ση της ροής του ατμού στη μηχανή και η βελτιστοποίησή της με τη χρήση κα-τάλληλων υπολογιστικών εργαλείων που δεν υπήρχαν στο παρελθόν, και η πρό-οδος στις κατεργασίες που επέτρεψε την κατασκευή μεγαλύτερων πτερυγίων τελι-κής βαθμίδας ώστε να γίνεται καλύτερη εκμετάλλευση της ενέργειας του ατμού.Αντιπροσωπευτικός των νέων τάσεων είναι ο ατμοστρόβιλος του οίκου Hitachi που εγκαταστάθηκε το 2004 στον κανα-δικό θερμοηλεκτρικό σταθμό Genesee (Εικ.3). Ο ατμοστρόβιλος δέχεται ατμό με πίεση 25,1MPa, θερμοκρασία 5700C, δηλαδή σε υπερκρίσιμη κατά-σταση, και αποδίδει 495MW με βαθμό απόδοσης ηλεκτροπαραγωγής 43,6%. Η υψηλή αυτή απόδοση επιτεύχθηκε κυρί-ως με την ενδελεχή μελέτη και τον πε-ριορισμό των απωλειών του ατμού από τα άκρα των πτερυγίων κάθε στροφείου (Watanabe, 2004).Σε ό,τι αφορά το μέγεθος των τελευταί-ων πτερυγίων του στροβίλου, η άρση των περιορισμών του για λόγους αντο-

χής και κατεργασιών οδήγησε στην κα-τασκευή ατμοστροβίλων μεγαλύτερης διαμέτρου μονού άξονα. Αξίζει να επι-σημανθεί ότι οι μεγάλοι αμερικανικοί στρόβιλοι των 1.300MW που αναφέρ-θηκαν κατασκευάστηκαν ως μηχανές δι-πλού άξονα λόγω ακριβώς της αδυνα-μίας πρόσδοσης ικανοποιητικής δια-μέτρου στα τελικά πτερύγια. Φυσικά οι μηχανές διπλού άξονα είναι κατά πολύ ακριβώτερες από αυτές μονού άξονα. Η εναλλακτική λύση προσθήκης ενός επι-πλέον στροφείου εκτόνωσης οδηγούσε σε άλλα προβλήματα λόγω του πολύ με-γάλου μήκους του άξονα που χρειαζό-ταν.Οι πρώτες μηχανές μονού άξονα οι οποίες αντιπροσωπεύουν την πρόοδο που έγινε στην κατασκευή μεγάλης δι-αμέτρου πτερυγίων τελικής βαθμίδας, και μάλιστα για ταχύτητα 3.600rpm η οποία αντιστοιχεί σε συχνότητα δικτύ-ου 60Hz, είναι αυτές που τοποθετήθη-καν στις μονάδες 4 και 5 του θερμοηλε-κτρικού σταθμού του Hekinan το 2004 (Εικ. 4). κατασκευασμένες και αυτές από τον οίκο Toshiba, δουλεύουν στην υπερ-κρίσιμη περιοχή του ατμού με πίεση και θερμοκρασία εισαγωγής 24,1MPa και 5660 C και αποδίδουν 1.000MW έκα-στος (Japan, 2011).Ενώ οι γενικές κατευθύνσεις στους σύγ-χρονους ατμοστρόβιλους φαίνεται να έχουν παγιωθεί (χρήση μέχρι υπερκρί-

σιμου ατμού, ένας άξονας, λίγα στρο-φεία) υπάρχουν πολλές διαφορές στην κατασκευή μεταξύ των διαφόρων οί-κων. Παρατίθενται μερικές από αυτές:1. Οι σύγχρονοι ατμοστρόβιλοι της ABB και της Siemens έχουν μια είσοδο ατμού στο στροφείο υψηλής πίεσης, οι ατμο-στρόβιλοι της Mitsubishi έχουν 2 εισό-δους. Η χρήση μιας εισόδου ελαχιστο-ποιεί τις απώλειες από τα ακροπτέρυγα ενώ η χρήση 2 εισόδων δίνει συμμετρι-κές δυνάμεις στο στροφείο και άρα μι-κρότερες τάσεις στον άξονα. 2. Οι ατμοστρόβιλοι των ABB και Siemens έχουν κοινά έδρανα για 2 βαθ-μίδες που γειτονεύουν ενώ οι άλλοι οί-κοι προβλέπουν πάντα 2 ανεξάρτητα έδρανα για κάθε στροφείο, αυξάνοντας έτσι το ολικό μήκος.3. τα στροφεία των ατμοστροβίλων ABB όλων των πιέσεων είναι συγκολλητά από ανεξάρτητα χυτά τμήματα. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται κατά πολύ οι αναπτυσ-σόμενες λόγω φυγοκέντρου τάσεις. τα στροφεία υψηλής και μέσης πίεσης των περισσότερων άλλων κατασκευαστών είναι χυτά. Λίγοι κατασκευαστές συνεχί-ζουν να τοποθετούν τα στροφεία χαμη-λής πίεσης δια συστολής (shrink fit) στον άξονα. Οι περισσότεροι τα κατασκευά-ζουν συγκολλητά ή χυτά.4. Πολλοί κατασκευαστές προβλέπουν στροφεία διπλής ροής (ενδιάμεσης και χαμηλής πίεσης ή μόνο χαμηλής πίεσης) παρά τη συνεπαγόμενη πολυπλοκότητα της μηχανής.5. Στους πολύ μεγάλους ατμοστροβίλους εφαρμόζονται διατάξεις ψύξης των πτε-ρυγίων με ατμό χαμηλότερης θερμοκρα-σίας που απομαστεύεται από θέση περί το τέλος της μηχανής.Η συνεχιζόμενη απορύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας φέρνει στο προ-σκήνιο πολλούς ανεξάρτητους παραγω-γούς οι οποίοι ζητούν μικρότερες και οι-κονομικώτερες μηχανές. Επιπρόσθετα, αυτές οι μηχανές θα πρέπει να είναι ευ-έλικτες κατά τη χρησιμοποίησή τους δε-δομένου ότι ο σταθμός στον οποίο θα είναι τοποθετημένες μπορεί για μια πε-ρίοδο να εργάζεται σαν σταθμός βασι-κού φορτίου και για μια άλλη περίοδο σαν σταθμός ζήτησης αιχμής. κατά συ-νέπεια οι ατμοστρόβιλοι θα πρέπει να

Εικ. 3. Ο θερμοηλεκτρικός σταθμός του Genesee στον Καναδά.


εμφανίζουν καλή συμπεριφορά σε μετα-βατικές συνθήκες οι οποίες με τη σειρά τους θα πρέπει να διαρκούν όσο το δυ-νατό λιγώτερο.Ο οίκος Toshiba έχει αναπτύξει έναν τύπο ατμοστρόβιλου «μαζικής παραγω-γής» που απευθύνεται στους μικρούς ανεξάρτητους παραγωγούς ( Εικ. 5). Ο ατμοστρόβιλος αυτός φέρει ένα στρο-φείο υψηλής πίεσης και ένα διπλό στρο-

φείο μέσης και χαμηλής πίεσης. Οι συν-θήκες εισαγωγής του ατμού είναι πολύ μακρυά από την κρίσιμη περιοχή. Η ισχύς, ανάλογα με τις συνθήκες αυτές, ανέρχεται στα 100 έως 250MW.Η τεχνολογία της εκμετάλλευσης του ατμού για παραγωγή κινητήριας ισχύος παραμένει πεδίο ενασχόλησης τεχνικών επιστημόνων πρώτης γραμμής όπως φαίνεται από τις συνεχείς και ενδιαφέ-ρουσες εξελίξεις στους ατμοστρόβιλους.

Εικ. 4. Ο θερμοηλεκτρικός σταθμός Hekinan στην Ιαπωνία.

Εικ. 5. Ατμοστρόβιλος μονής ροής με αναθέρμαν-ση της Toshiba

Βιβλιογραφία(2011). Electricity Review Japan 2011. Feng, W. (2008, 2). 1000 MW Ul-tra - supercritical turbine steam pa-rameter optimization. Front. Energy Power Eng. China , pp. 187-193.Fiala, J. (2010). Skoda Supercritical Steam Turbine 660 MW. Vrnjacka Banja, Serbia.Watanabe, S. T. (2004, September). 495-MW Capacity Genesee Power Generating Station Phase 3: First Su-percritical Pressure Coal-fired Power Plant in Canada. Hitachi Review , pp. 109-114.Zachary, J. K. (2007). Steam turbine design considerations for supercriti-cal cycles. Coal Gen 2007. Bechtel Power Corporation.


ΓΡΑΦΕΝΙΟ: Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τσίπας ΠολυχρόνηςΜεταδιδακτορικός ΕρευνητήςΙνστιτούτο ΜικροηλεκτρονικήςΕ.κ.Ε.Φ.Ε ¨Δημόκριτος¨

το γραφένιο, μία από τις αλλότροπες μορ-φές του άνθρακα (διαμάντι, γραφίτης, να-νοσωλήνες άνθρακα, φουλερένια), είναι ένα διδιάστατο (2D) μονοστρωματικό υλι-κό που αποτελείται από άτομα άνθρακα σε εξαγωνική δομή με μήκος δεσμού μεταξύ των ατόμων 0.142 nm (σχήμα 1). Οι δεσμοί που σχηματίζονται στο επίπεδο του γραφε-νίου (σC-C) είναι από τους ισχυρότερους που παρουσιάζονται σε υλικά σε αντίθεση με τους εκτός επιπέδου (π-δεσμοί) οι οποί-οι είναι υπεύθυνοι για την ηλεκτρική αγωγι-μότητα του γραφενίου και δημιουργούν μι-κρή αλληλεπίδραση μεταξύ των στρωμάτων του ή μεταξύ του γραφενίου και κάποιου υποστρώματος. Λόγω αυτών των μοναδι-κών δομικών χαρακτηριστικών, το γραφέ-νιο έχει επιδείξει εξαιρετικές φυσικές ιδιό-τητες, οι οποίες έχουν κεντρίσει το ερευνητι-κό ενδιαφέρον παγκοσμίως. Στο παρελθόν,

έγιναν διάφορες προσπάθειες για τη σύνθε-ση του γραφενίου οι οποίες περιλαμβάνουν διαδικασίες παρόμοιες με αυτές που παρα-σκευάζονται οι νανοσωλήνες άνθρακα (πα-ρήχθει γραφίτης με 100 στρώματα γραφενί-ου), χημική εναπόθεση ατμών (CVD) σε με-ταλλικές επιφάνειες (παρασκευάσθηκαν με-ρικά στρώματα γραφενίου) και θερμική αποσύνθεση του SiC. ωστόσο, καμία από αυτές τις προσπάθειες δεν απέδωσε καρ-πούς και έτσι η παρασκευή ενός τέλειου μο-νοατομικού στρώματος γραφενίου φάνταζε αδύνατη. Μόλις το 2004, ο Andre Geim και ο Konstantin Novoselov1 (ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ) κατάφεραν, χρησιμοποιώντας μια απλή μέθοδο, να πα-ράξουν γραφένιο πάχους μόλις ενός ατό-μου. Η μέθοδος αυτή περιελάμβανε μηχα-νική αποφλοίωση του γραφίτη με τη χρήση κολλητικής ταινίας [1]!


Σχήμα 1: Κρυσταλλικές δομές των διαφόρων αλλότροπων μορ-φών του άνθρακα. (Από αριστε-ρά προς τα δεξιά) Τριδιάστατο διαμάντι και γραφίτης (3D); διδι-άστατο γραφένιο (2D); μονοδιά-στατος νανοσωλήνας άνθρακα (1D); φουλερένιο (0D). 1. Ο Andre Geim και ο Konstantin Novoselov τιμήθηκαν με το βραβείο νόμπελ φυσικής το 2010 για τα καινοτόμα πειράματά τους

όσον αφορά το διδιάστατο υλικό γραφένιο.


Ένα από τα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του γραφενίου είναι ότι οι φορείς αγωγι-μότητας του, ηλεκτρόνια και οπές, συ-μπεριφέρονται ως σχετικιστικά σωματί-δια με μηδενική μάζα και κάτω από συν-θήκες περιβάλλοντος μπορούν να κινού-νται με ελάχιστη σκέδαση αποκτώντας μεγάλες ταχύτητες, περίπου 106 m/sec. Αυτή η μοναδική συμπεριφορά έχει οδη-γήσει σε ένα αριθμό εξαιρετικών φαινο-μένων στο γραφένιο. Πρώτον, η ευκινη-σία των ηλεκτρονίων και των οπών, για το αιωρούμενο μονοστρωματικό γραφέ-νιο, είναι μεγαλύτερη από 200.000 cm2/Vs σε θερμοκρασία τ=5 κ και μεγαλύτε-ρη από 100.000 cm2/Vs σε τ=240κ, η με-γαλύτερη που έχει αναφερθεί ποτέ για οποιονδήποτε ημιαγωγό. Για σύγκριση αναφέρουμε ότι στο Si, το κυριότερο υλι-κό των ηλεκτρονικών διατάξεων μέχρι σήμερα, η ευκινησία των ηλεκτρονίων και των οπών του σε θερμοκρασία πε-ριβάλλοντος είναι 1500 και 450 cm2/Vs αντίστοιχα. Δεύτερον, το γραφένιο είναι ένα διδιάστατο υλικό με μηδενικό ενερ-γειακό χάσμα γεγονός το οποίο δίνει τη δυνατότητα ρύθμισης του πλήθους αλλά και του είδους των φορέων (ηλεκτρόνια ή οπές) με την εφαρμογή κάποιου ηλεκτρι-κού πεδίου ή ηλεκτρικής τάσης, εμφανί-ζει δηλαδή διπολική συμπεριφορά. Επι-πρόσθετα, είναι ένα πολύ διαφανές υλι-κό με απορρόφηση στο ορατό φάσμα της τάξης του ~2.3%. Η θερμική αγωγιμότη-τα k ενός μονοατομικού στρώματος γρα-φενίου σε θερμοκρασία δωματίου είναι πολύ μεγάλη, 2-5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του διαμαντιού, ~5000 W/(m0K). Επίσης, το γραφένιο παρουσιάζει θαυμά-σια μηχανική αντοχή. το όριο θραύσης του είναι 42 N/m και το μέτρο ελαστικό-τητας (μέτρο του Young) 1 TPa, καθιστώ-ντας το έτσι ένα από τα πιο ανθεκτικά υλι-κά που έχουν μετρηθεί ποτέ.

Μέθοδοι παρασκευής του γραφενίουΜέχρι σήμερα, έχουν αναπτυχθεί διά-φορες μέθοδοι για την παρασκευή, ανά-πτυξη και σύνθεση του γραφενίου και των παραγώγων του [2]. Η πρώτη μέ-θοδος παρασκευής του γραφενίου ήταν μέσω μικρομηχανικού σχισμού του γρα-φίτη (τριδιάστατη πολυμορφική μορφή του άνθρακα). Στο γραφίτη, τα άτομα του

άνθρακα σχηματίζουν διαδοχικά επίπε-δα, με δεσμούς πολύ ισχυρούς μεταξύ των ατόμων του ίδιου επιπέδου, αλλά με ασθενείς δεσμούς (δεσμοί van der Waals) μεταξύ των επιπέδων. Έτσι, είναι σχετικά εύκολη η απόσχιση των επιπέδων του και αυτή η απόσχιση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε γράφοντας με γραφί-τη πάνω σε υποστρώματα SiO2/Si είτε αποφλοιώνοντας το γραφίτη με τη χρήση κολλητικής ταινίας. ωστόσο, αυτή η μέ-θοδος παρουσιάζει τη δυσκολία εντοπι-σμού και ανάπτυξης μονοατομικών υμε-νίων γραφενίου.Η εκ των κάτω προς τα πάνω (bottom-up) ανάπτυξη του γραφενίου είναι μια εναλ-λακτική λύση του μικρομηχανικού σχι-σμού του γραφίτη. Οι δύο πιο γνωστές μέθοδοι είναι η εξάχνωση του καρβιδί-ου του πυριτίου (SiC) και η χημική ενα-πόθεση ατμών (CVD). Η πρώτη μέθοδος περιλαμβάνει τη θέρμανση υποστρωμά-των SiC υπό κενό. θερμαίνοντας αυτά τα υποστρώματα περίπου στους 14000C, το επιφανειακό πυρίτιο εξαχνώνεται αφήνο-ντας πίσω του άνθρακα ο οποίος ανα-πτύσσεται σε λεπτά κρυσταλλικά στρώ-ματα γραφενίου. Δυστυχώς, το υψηλό κόστος και το μικρό σχετικά μέγεθος των διαθέσιμων δισκιδίων (wafers) SiC, δι-αμέτρου μέχρι 4 ίντσες, καθιστούν αυτή τη μέθοδο δύσκολα εφαρμόσιμη για πα-ραγωγή μεγάλης κλίμακας. Αντίθετα, η παραγωγή του γραφενίου με τη μέθο-δο CVD μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιαδήποτε δισκίδια ανεξαρτήτου με-γέθους. Αρχικά, τα δισκίδια επικαλύπτο-νται με λεπτά υμένια καταλυτών. Αυτοί οι μεταλλικοί καταλύτες βοηθούν στην απο-σύνθεση αερίων υδρογονανθράκων σε υδρογόνο και άνθρακα και παρέχουν ένα υπόστρωμα κατάλληλο για την εναπόθε-ση του άνθρακα. καθώς ο άνθρακας ενα-ποτίθεται στην επιφάνεια του καταλύτη, εισχωρεί μέσα στον όγκο του μετάλλου δημιουργώντας ένα στερεό διάλυμα με-τάλλου και άνθρακα. Λόγω της αλλαγής της διαλυτότητας με τη θερμοκρασία, ο άνθρακας αρχίζει να διαχωρίζεται από το διάλυμα καθώς το δείγμα ψύχεται. Άλ-λες μέθοδοι περιλαμβάνουν την αναγωγή του οξειδίου του γραφενίου (το οξείδιο του γραφενίου μπορεί να παραχθεί από το οξείδιο του γραφίτη) με υδραζίνη και

την κοπή και άνοιγμα νανοσωλήνων άν-θρακα με υπερμαγγανικό κάλιο και θειϊ-κό οξύ.

Εφαρμογές του γραφενίουΕφαρμογές του γραφενίου στην ηλεκτρονικήΟι δύο βασικότερες κατηγορίες των ημι-αγώγιμων ηλεκτρονικών είναι οι ψηφια-κές λογικές διατάξεις και οι διατάξεις ρα-διοσυχνοτήτων. Ο βαθμός ετοιμότητας ει-σαγωγής νέων ιδεών είναι μεγαλύτερος για εφαρμογές ραδιοσυχνοτήτων, εν μέρη επειδή η τύχη των ψηφιακών διατάξεων εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την επίδοση μιας μόνο διάταξης: του MOSFET πυριτίου. Για δεκαετίες, το κλειδί για την περαιτέρω εξέλιξη των ψηφιακών διατά-ξεων ήταν η σμίκρυνση των MOSFETs με σκοπό τη μείωση των διαστάσεων τους στο μισό κάθε 18 μήνες. Σήμερα, επε-ξεργαστές που περιέχουν 2 εκατομμύρια MOSFETs (με μήκος καναλιού ~30 nm), βρίσκονται ήδη σε μαζική παραγωγή (σχή-μα 2). Μέχρι σήμερα, η εξέλιξη των τραν-ζίστορ συνεχιζόταν με γρήγορους ρυθ-μούς χωρίς την ανάγκη εισαγωγής νέων διατάξεων βασιζόμενων σε θεμελιωδώς διαφορετική φυσική ή σε υλικά διαφορε-τικά από το πυρίτιο. ωστόσο, υπάρχει κοι-νή ομοφωνία στην επιστημονική κοινότη-τα ότι η σμίκρυνση των MOSFETs προσεγ-γίζει τα όρια της και ότι σε μακροπρόθε-σμο διάστημα θα είναι απαραίτητη η ει-σαγωγή νέων υλικών και νέων διατάξεων για να εξασφαλιστεί η συνεχόμενη βελτίω-ση των επιδόσεων των διατάξεων. Η δια-τήρηση της εξέλιξης του σχήματος 2 είναι μεγάλη πρόκληση για τη βιομηχανία των ημιαγωγών και αποτελεί το λόγο για τον οποίο είναι σημαντική η έρευνα νέων υλι-κών όπως το γραφένιο.

Σχήμα 2: Εξέλιξη του μήκους του καναλιού των MOSFETs για ολοκληρωμένα κυκλώματα στο στάδιο της παραγωγής (κόκκινοι συμπληρωμένοι κύκλοι) και οι στόχοι του Διεθνούς Χάρτη Τεχνολογίας των Ημιαγωγών (ITRS) (ασυμπλήρωτοι κόκκινοι κύκλοι). Καθώς το μήκος μειώνεται, ο αριθμός των τρανζί-στορ ανά επεξεργαστή αυξάνεται (μπλε αστεράκια).


Η κατάσταση είναι διαφορετική για τα ηλεκτρονικά ραδιοσυχνοτήτων. Αυτός ο τομέας κυριαρχήθηκε από αμυντι-κές εφαρμογές μέχρι τα τέλη της δεκα-ετίας του ογδόντα, και μολονότι πέρα-σε στο προσκήνιο τη δεκαετία του εν-

νενήντα λόγω της εξέλιξης των ασύρ-ματων επικοινωνιών, οι ένοπλες δυνά-μεις συνέχισαν να χρηματοδοτούν την έρευνα νέων διατάξεων ραδιοσυχνο-τήτων. Αυτό μαζί με το γεγονός ότι τα κυκλώματα ραδιοσυχνοτήτων είναι πιο απλά από τα αντίστοιχα ψηφιακά, οδή-γησαν τους κατασκευαστές ολοκληρω-μένων κυκλωμάτων ραδιοσυχνοτήτων να είναι πιο δεκτικοί στη δημιουργία νέων διατάξεων. Μια ένδειξη αυτού του γεγονότος είναι η ποικιλία των δια-φόρων τύπων τρανζίστορ και υλικών που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονι-κά ραδιοσυχνοτήτων: αυτά περιλαμ-βάνουν τρανζίστορ μεγάλης ευκινησίας φορέων (ΗΕΜτs) τα οποία βασίζονται

σε ημιαγωγούς III-V όπως το GaAs και το InP, MOSFETs πυριτίου n-καναλιού και διάφορους άλλους τύπους διπολι-κών τρανζίστορ.Ένα MOSFET αποτελείται από μία πύλη, ένα κανάλι το οποίο συνδέει την πηγή

με τον απαγωγό και ένα φραγμό ο οποί-ος διαχωρίζει την πύλη από το κανάλι (σχήμα 3a). Η λειτουργία ενός συμβατι-κού MOSFET στηρίζεται στον έλεγχο της αγωγιμότητας του καναλιού, και συνε-πώς του ρεύματος του απαγωγού, από την τάση VGS που εφαρμόζεται μεταξύ πύλης και πηγής. Για εφαρμογές υψη-λής ταχύτητας, τα MOSFETs πρέπει να αποκρίνονται γρήγορα στις μεταβολές VGS. Αυτό επιβάλλει τη χρήση πυλών μικρού μήκους και υλικών με μεγάλη ευκινησία φορέων στο κανάλι. Δυστυ-χώς, τα MOSFETs μικρών πυλών (ως προς το οριζόντιο επίπεδο του σχήμα-τος 3a) παρουσιάζουν συχνά προβλή-ματα στον ηλεκτροστατικό έλεγχο και

Σχήμα 3: (a) Συμβατικό MOSFET πυριτίου και (b) MOSFET γραφενίου



άλλα προβλήματα γνωστά στη βιβλιο-γραφία ως προβλήματα επίδρασης μι-κρού καναλιού (short-channel effects) τα οποία καθιστούν πολλές φορές τα τρανζίστορ μη λειτουργικά. Η θεωρία σμίκρυνσης των τρανζίστορ προβλέ-πει ότι ένα MOSFET με λεπτό οξείδιο πύλης (ως προς το κατακόρυφο επίπε-δο του σχήματος 3a) και λεπτή περιο-χή κάτω από την πύλη (λεπτό οξείδιο πύλης και κανάλι) είναι ικανό να αντι-σταθεί στα παραπάνω προβλήματα. Η δυνατότητα να έχουμε κανάλια πάχους ενός μόνο ατόμου είναι ίσως το πιο ελ-κυστικό χαρακτηριστικό του γραφενίου για χρήση του σε τρανζίστορ. Αν ανα-λογιστεί κανείς και τη μεγάλη ευκινησία φορέων του, το γραφένιο φαντάζει ως η ιδανική λύση για τα επόμενης γενιάς MOSFETs (σχήμα 3b). Πρόσφατα, έχουν αναφερθεί MOSFETs γραφενίου (GFETs) τα οποία λειτουρ-γούν στην περιοχή των THz. Σ’ αυτά τα τρανζίστορ, το γραφένιο έχει παρα-σκευασθεί είτε μέσω μικρομηχανικού σχισμού του γραφίτη είτε μέσω χημι-κής εναπόθεσης ατμών. το πιο γρήγο-ρο τρανζίστορ γραφενίου μέχρι στιγμής είναι ένα MOSFET με μήκος πύλης 240 nm και συχνότητα αποκοπής fT =100 GHz, η τιμή του οποίου είναι μεγαλύ-τερη από αυτή των MOSFETs πυριτί-ου με αντίστοιχες διαστάσεις. Ένα αδύ-νατο σημείο όλων των μέχρι στιγμής GFETs ραδιοσυχνοτήτων είναι ο μη ικα-νοποιητικός κορεσμός που παρουσιά-ζουν στην ενεργό περιοχή λειτουργίας ο οποίος έχει αρνητική επίδραση τόσο στη συχνότητα αποκοπής όσο και στην ενίσχυση. ωστόσο, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα GFETs, αν και λειτουρ-γούν με ελάχιστο κορεσμό, υπερτερούν των αντίστοιχων MOSFETs πυριτίου. το σχήμα 4 δείχνει τη συχνότητα απο-κοπής για μια πληθώρα διατάξεων που περιλαμβάνουν GFETS, MOSFETs νανο-σωλήνων άνθρακα (CNT) και διαφό-ρων ημιαγώγιμων FETs ραδιοσυχνοτή-των [3]. Για τα συμβατικά FETs ραδιο-συχνοτήτων με πύλες μεγαλύτερες από 0.2 μm, τα δεδομένα fT για κάθε τύπου τρανζίστορ έχει μια εξάρτηση L-1, όπου

L είναι το μήκος της πύλης. Επιπλέον, η fT αυξάνεται με την ευκινησία των φο-ρέων. τα MOSFETs πυριτίου παρουσιά-ζουν ευκινησία καναλιού μερικές εκα-τοντάδες cm2/Vs, τα pHEMTs GaAs πε-ρίπου 6.000 cm2/Vs ενώ τα HEMTs InP και mHEMTs GaAs πάνω από 10.000 cm2/Vs. Εν τούτοις, για μικρότερα κα-νάλια, η ευκινησία επηρρεάζει λιγότερο την ταχύτητα των τρανζίστορ και ταυτό-χρονα γίνεται πιο έντονη η επίδραση των παρασιτικών αντιστάσεων και αυτή των προβλημάτων μικρού καναλιού. τα FETs γραφενίου και νανοσωλήνων άν-θρακα είναι πιο αργά από τα συμβα-τικά FETs ραδιοσυχνοτήτων, αλλά πρό-σφατα ξεπέρασαν σε επιδόσεις τα κα-λύτερα MOSFETs πυριτίου με μήκος κα-ναλιού μεγαλύτερο από 200 nm και προσεγγίζουν σε επιδόσεις τα pHEMTs GaAs.

Σχήμα 4: Σύγκριση των συχνοτήτων αποκοπής για διάφορα FETs (γραφενίου, νανοσωλήνων άνθρακα και τριών τύπων FETs ραδιοσυχνοτή-

των). Τα σύμβολα είναι πειραματικά δεδομένα.

Ένα μειονέκτημα των τρανζίστορ γρα-φενίου είναι οι πολύ μικρές τιμές του λόγου ION/IOFF που κυμαίνονται από 2-20. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη ενεργειακού χάσματος του γραφενίου. Αν και οι μικροί λόγοι ION/IOFF που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής, κά-νουν τη χρήση των GFETs μη ρεαλιστι-κή σε λογικές διατάξεις, τα τρανζίστορ γραφενίου είναι διατάξεις πολλά υπο-σχόμενες για εφαρμογές ραδιοσυχνο-τήτων επειδή αυτά δεν απαιτούν απε-νεργοποίηση και μπορούν να εκμεταλ-λευθούν τις μεγάλες ευκινησίες φορέων του γραφενίου. ωστόσο, είναι δυνατή

η διάνοιξη ενός ενεργειακού χάσματος στο γραφένιο με σκοπό την εφαρμογή του σε λογικές διατάξεις. Μια μέθοδος για την εμφάνιση ενεργειακού χάσμα-τος στο γραφένιο είναι με τη δημιουρ-γία νανοράβδων (nanoribbons) γραφε-νίου. Έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι ο περιορισμός του γραφενίου προς τη μία κατεύθυνση με σκοπό τη δημιουρ-γία νανοράβδων επιφέρει την εμφάνιση ενεργειακού χάσματος στο υλικό. Πρό-σφατα, παρασκευάσθηκαν λειτουργικά MOSFETs νανοράβδων γραφενίου πλά-τους 5 nm και λόγο ION/IOFF~106. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτη-ριστικά του γραφενίου είναι η διπολι-κή του συμπεριφορά [4]. Στα διπολι-κά τρανζίστορ γραφενίου, το ρεύμα απαγωγού οφείλεται στην αγωγιμότη-τα οπών για τάσεις πύλης – πηγής μι-κρότερες από την τάση ελάχιστης αγω-γής (VG,min), ενώ για μεγαλύτερες τά-σεις η αγωγιμότητα του τρανζίστορ οφείλεται στα ηλεκτρόνια όπως φαίνε-ται στο σχήμα 5a. Η διπολική συμπε-ριφορά του γραφενίου μαζί με τη με-γάλη ευκινησία των φορέων του δίνει τη δυνατότητα κατασκευής μη γραμμι-κών διατάξεων ραδιοσυχνοτήτων (RF), ανορθωτών πλήρους κύματος και δι-πλασιαστών συχνότητας. Η χαρακτηρι-στική καμπύλη ρεύματος – τάσης των διπολικών τρανζίστορ γραφενίου, σχή-ματος V, μοιάζει εκείνης του ιδανικού ανορθωτή πλήρους κύματος (σχήμα-τα 5b και 5c). Επομένως, είναι δυνατή η κατασκευή ενός ανορθωτή πλήρους κύματος με μία μόνο διάταξη γραφενί-ου, κάτι το οποίο θα απαιτούσε μια γέ-φυρα με 4 διόδους συμβατικών ημι-αγωγών. Επίσης, τα διπολικά τρανζί-στορ γραφενίου θα μπορούσαν να χρη-σιμοποιηθούν ως διπλασιαστές συχνο-τήτων, πολώνοντας την πύλη στο σημέ-ιο ελάχιστης αγωγής VG,min και υπερ-θέτοντας ένα ημητονοειδές σήμα στην πύλη (σχήμα 5d). τα ηλεκτρόνια και οι οπές άγονται εναλλάξ σε κάθε ημιπερί-οδο για να παράξουν ένα σήμα εξόδου στον απαγωγό του οποίου η συχνότη-τα θα είναι διπλάσια εκείνης του σήμα-τος εισόδου.


Σχήμα 5: a) Χαρακτηριστική μεταφοράς για ένα τυπικό διπολικό GFET. b) Κύκλωμα ενός ανορ-θωτή πλήρους κύματος αποτελούμενο από συμ-βατικές διόδους μαζί με c) τη χαρακτηριστική μεταφοράς του και d) κύκλωμα διάταξης γραφε-νίου το οποίο χρησιμοποιείται για το διπλασια-σμό της συχνότητας του σήματος εισόδου Vin.

Πολυάριθμα τηλεπικοινωνιακά συστή-ματα βασίζονται σε ηλεκτρομηχανι-κές διατάξεις, όπως φίλτρα, συντονι-στές και διακόπτες RF. Η πρώτη επίδειξη ηλεκτρομηχανικής διάταξης γραφενίου ήταν ένας νανομηχανικός συντονιστής με εύρος συχνοτήτων λειτουργίας 50-80 MHz [5]. Αυτή η διάταξη παρουσίασε ένα παράγοντα ποιότητας Q ~1×104 σε χαμηλές θερμοκρασίες (50κ). Έχει υπο-λογιστεί ότι λόγω της ικανότητας του γραφενίου να αντέχει σε μεγάλες τάσεις, η συχνότητα συντονισμού αυτών των δι-ατάξεων θα αυξηθεί στην κλίμακα των GHz. Εκτός των συντονιστών, πρόσφα-τα έχουν παρασκευασθεί ηλεκτρομηχα-νικοί διακόπτες οι οποίοι αποτελούνται από δύο πολυκρυσταλλικές μεμβράνες γραφενίου σε απόσταση μεταξύ τους. Η άνω μεμβράνη έρχεται σε επαφή με την κάτω εφαρμόζοντας μια τάση 5 V ανά-μεσά τους, ενώ η επαφή διακόπτεται

από τη στιγμή που θα απομακρυνθεί η τάση. Στην κατάσταση ON, μια ροή ρεύ-ματος μεγαλύτερη από 7 kA/cm2 μπο-ρεί να διέρχεται μέσα από το διακόπτη. Αν και η αντίσταση επαφής της διάταξης είναι μεγάλη, προβλέπεται ότι η επαφή γραφενίου – γραφενίου έχει μεγαλύτερη μηχανική αντοχή από την αντίστοιχη με-τάλλου – μετάλλου, γεγονός το οποίο θα αυξήσει την αξιοπιστία των μελλοντικών DC και RF διακοπτών.Εφαρμογές του γραφενίου στη φωτονι-κή και την οπτοηλεκτρονικήΟι οπτοηλεκτρονικές διατάξεις όπως οι οθόνες αφής, τα LEDs και οι ηλιακές κυ-ψελίδες χρειάζονται υλικά με μικρή αντί-σταση φύλλου (sheet resistance) Rs και μεγάλη διαπερατότητα τ [6]. Οι διαφα-νείς αγωγοί που χρησιμοποιούνται σή-μερα είναι υλικά που βασίζονται σε ημι-αγωγούς για παράδειγμα το In2O3, το ZnO, το SnO2 και τριμερής ενώσεις που βασίζονται στο συνδυασμό των παρα-πάνω ενώσεων. το επικρατέστερο υλι-κό είναι το ΙτΟ (Indium Tin Oxide), ένας n-τύπου ημιαγωγός ο οποίος αποτελεί-ται από ~90% In2O3 και ~10% SnO2. το ΙτΟ είναι εμπορικά διαθέσιμο με τ~80% και Rs~10 ω/× πάνω σε γυα-

λί και ~60-300 ω/× πάνω σε τετραφθα-λικό πολυαιθυλένιο. Να σημειωθεί ότι η τ αναφέρεται σε μήκος κύματος 550 nm, εκεί όπου είναι μεγαλύτερη η φα-σματική απόκριση του ανθρώπινου μα-τιού. το ΙτΟ υφίσταται κάποιους περιο-ρισμούς όπως το υψηλό κόστος του ιν-δίου, μεγάλες απαιτήσεις επεξεργασίας και μεγάλη ευαισθησία σε περιβάλλο-ντα οξέων και βάσεων. Επιπλέον, είναι εύθραυστο και μπορεί εύκολα να σπά-σει όταν χρησιμοποιείται σε εφαρμογές που απαιτούν κάμψη όπως οθόνες αφής και εύκαμπτες οθόνες. Αυτό σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να εισαχθούν νέα υλικά με βελτιωμένες επιδόσεις με στό-χο την αντικατάσταση των σημερινών διαφανών αγωγών. Υλικά όπως μεταλ-λικά νανοσύρματα και νανοσωλήνες άν-θρακα έχουν ερευνηθεί σαν εναλλακτι-κές λύσεις. ωστόσο, το γραφένιο είναι ένα πολλά υποσχόμενο υλικό σ’ αυτή την κατεύθυνση καθώς παρουσιάζει με-γαλύτερες τιμές τ για μεγαλύτερο εύρος φάσματος από τις μεμβράνες νανοσωλή-νων άνθρακα, τις λεπτές μεταλλικές μεμ-βράνες και το ΙτΟ όπως φαίνεται στο σχήμα 6.

Σχήμα 6: Η διαπερατότητα συναρτήσει του μή-κους κύματος για διάφορους διαφανής αγωγούς. Το γραφένιο παρουσιάζει τη μεγαλύτερη Τ για με-γαλύτερο εύρος φάσματος.

Εκτός από διαφανής αγωγός, το γραφέ-νιο βρίσκει εφαρμογή και στις φωτοβολ-ταϊκές διατάξεις. Ένα φωτοβολταϊκό στοι-χείο μετατρέπει την ακτινοβολία σε ηλε-κτρισμό. Η απόδοση ενεργειακής μετα-τροπής ισούται με n=Pmax/Pinc, όπου Pmax=VOC×ISC×FF και Pinc είναι η προ-σπίπτουσα ακτινοβολία. ISC είναι το ρεύμα βραχυκύκλωσης, VOC είναι η τάση ανοιχτού κυκλώματος και FF είναι ο παράγοντας πληρότητας (Fill Factor)




ο οποίος ορίζεται ως FF=(Vmax×Imax)/(VOC×ISC), όπου Vmax και Imax είναι η μέγιστη τάση και ένταση αντίστοιχα. Η σημερινή φωτοβολταϊκή τεχνολογία βα-σίζεται στα στοιχεία πυριτίου (ανόργα-να φωτοβολταϊκά) τα οποία έχουν από-δοση n μέχρι 25%. Μια άλλη κατηγορία φωτοβολταϊκών στοιχείων είναι τα οργα-νικά. τα οργανικά φωτοβολταϊκά στοι-χεία βασίζονται στα πολυμερή για την απορρόφηση του φωτός και τη μεταφο-ρά του φορτίου. Αν και είναι πιο οικο-νομικά από τα στοιχεία πυριτίου, έχουν μικρότερη απόδοση. Ένα οργανικό φω-τοβολταϊκό στοιχείο αποτελείται από ένα διαφανή αγωγό, ένα φωτοενεργό υμέ-νιο και το ηλεκτρόδιο. Μια ακόμα κα-τηγορία φωτοβολταϊκών, είναι τα φωτο-ευαισθητοποιημένα με χρωστική φωτο-βολταϊκά τα οποία χρησιμοποιούν έναν υγρό ηλεκτρολύτη ως μέσο μεταφοράς φορτίου. Αυτός ο τύπος ηλιακού στοιχεί-ου συνίσταται από μια πορώδη νανοκρυ-σταλλική φωτοάνοδο, η οποία αποτελεί-ται από TiO2 και μόρια χρωστικής, έχο-ντας εναποτεθεί αμφότεροι σε ένα διαφα-νή αγωγό. Όταν ακτινοβολείται, τα μόρια χρωστικής απορροφούν τα προσπίπτο-ντα φωτόνια δημιουργώντας ζεύγη ηλε-κτρονίων – οπών. τα ηλεκτρόνια εγχέο-νται στη ζώνη αγωγιμότητας του TiO2 και ύστερα μεταφέρονται στο ηλεκτρόδιο. τα μόρια χρωστικής αναγεννόνται δεχόμενα ηλεκτρόνια από τον υγρό ηλεκτρολύτη. Σήμερα, το ΙτΟ είναι το πιο συνηθισμέ-νο υλικό της φωτοανόδου και της καθό-δου, με την κάθοδο να περιέχει και μια

επίστρωση πλατίνας. το γραφένιο μπορεί να επιτελέσει πολλές λειτουργίες στις φω-τοβολταϊκές διατάξεις όπως να παίξει το ρόλο του διαφανή αγωγού, του φωτοε-νεργού υλικού, του καναλιού για τη μετα-φορά φορτίου και του καταλύτη (σχήμα 7 a-c). ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι οι αποδόσεις των φωτοβολταϊκών διατάξε-ων γραφενίου, μέχρι σήμερα, είναι πολύ χαμηλές σε σχέση με τις αντίστοιχες του πυριτίου και κυμαίνονται μεταξύ 0.3-7%. Οι οργανικές δίοδοι εκπομπής φω-τός (OLEDs) αποτελούνται από ένα ηλε-κτροφωταυγές υλικό ανάμεσα από δύο ηλεκτρόδια εγχύσεως φορέων, τουλά-χιστον το ένα από τα δύο να είναι δια-φανές. Λόγω της χαμηλής κατανάλω-σης ισχύος, της υψηλής ποιότητας εικό-νας και της υπέρλεπτης δομής τους, τα OLEDs βρίσκουν εφαρμογή σε υπέρλε-πτες τηλεοράσεις, σε οθόνες υπολογι-στών, καμερών και κινητών τηλεφώνων. Παραδοσιακά, το ΙτΟ, με ένα έργο εξό-δου 4.4-4.5 eV, χρησιμοποιείται ως το διαφανές αγώγιμο φιλμ σε αυτές τις δι-ατάξεις. ωστόσο, το ΙτΟ είναι εύθραυ-στο και δύσκαμπτο υλικό. Πρόσθετα, το ίνδιο τείνει να εγχέεται στα ενεργά φιλμ των OLEDs με αποτέλεσμα να ελαττώ-νουν την απόδοση των διατάξεων με το χρόνο. Έτσι, είναι απαραίτητη η εύρεση ενός εναλλακτικού υλικού με καλές οπτι-κές και ηλεκτρικές επιδόσεις χωρίς όμως τα μειονεκτήματα του ΙτΟ. το γραφένιο έχει ένα έργο εξόδου ~4.5 eV (παρό-μοιο με αυτό του ΙτΟ), είναι εύκαμπτο και φθηνό υλικό και περιορίζει τα προ

βλήματα που σχετίζονται με τη διάχυση των ατόμων του ινδίου. Αυτά τα χαρα-κτηριστικά το καθιστούν ιδανικό υλικό για την αντικατάσταση της ανόδου στα μελλοντικά OLEDs (σχήμα 7d). τα δια-φανή αγώγιμα φιλμ ανόδου του γραφε-νίου παρουσιάζουν συγκρινόμενες επι-δόσεις με εκείνα του ΙτΟ. Μια άλλη εφαρμογή του γραφενίου εί-ναι η χρήση του σε φωτοανιχνευτές. Οι φωτοανιχνευτές μετράνε τη ροή των φω-τονίων ή την οπτική ισχύ μετατρέποντας την απορροφούμενη ενέργεια των φω-τονίων σε ηλεκτρική ροή. Έχουν ευρεία εφαρμογή σε τηλεχειριστήρια, τηλεορά-σεις και συσκευές αναπαραγωγής DVD. Οι περισσότερες συσκευές εκμεταλλεύ-ονται το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο στο οποίο η απορρόφηση των φωτονίων διεγείρει φορείς απο τη ζώνη σθένους στη ζώνη αγωγιμότητας του υλικού, πα-ράγοντας ηλεκτρική ροή. το φασματικό εύρος ζώνης περιορίζεται από τα χρα-κτηριστικά απορρόφησης του υλικού. Για παράδειγμα, η επίδοση των φωτο-ανιχνευτών που βασίζονται στους IV και III-V ημιαγωγούς περιορίζεται από το γεγονός ότι γίνονται διαφανής όταν το μήκος κύματος της προσπίπτουσας ακτι-νοβολίας είναι μικρότερο από το ενερ-γειακό τους χάσμα. το γραφένιο όμως απορροφά ακτινοβολία μήκους κύματος από το υπεριώδες ως την περιοχή των THz έχοντας σαν αποτέλεσμα, οι φω-τοανιχνευτές γραφενίου (σχήμα 7e) να μπορούν να λειτουργήσουν σε ευρύτε-ρο φάσμα. Επίσης, ο χρόνος απόκρισης εξαρτάται από την ευκινησία των φορέ-ων του υλικού. το γραφένιο παρουσιά-ζει τεράστια ευκινησία φορέων και έτσι οι φωτοανιχνευτές γραφενίου θα έχουν πολύ γρήγορη απόκριση. Ήδη έχουν πα-ρασκευασθεί φωτοανιχνευτές γραφενί-ου με απόκριση 40 GHz και έυρος ζώ-νης 640 GHz [7].Μια άλλη εφαρμογή του γραφενίου εί-ναι η χρήση του για την παρασκευή οθονών αφής (σχήμα 8). Οι οθόνες αφής χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών όπως σε κινητά τη-λέφωνα και ψηφιακές κάμερες λόγω του ότι επιτρέπουν γρήγορη και ακριβή αλ-ληλεπίδραση μεταξύ του χρήστη και του περιεχομένου της οθόνης. Οι δύο

Σχήμα 7: Οπτοηλεκτρονικές διατάξεις γραφενίου. Σχηματική αναπαράσταση ανόργανων (a), οργανι-κών (b) και φωτοευαισθητοποιημένων με χρωστική (c) ηλιακών στοιχείων, οργανικού LED (d) και φω-τοανιχνευτή (e).




πιο γνωστές οθόνες αφής είναι οι ωμι-κές και οι χωρητικές. Μια ωμική οθό-νη αφής αποτελείται από ένα αγώγιμο υπόστρωμα, μια διάταξη υγρού κρυ-στάλλου στην πρόσοψη και ένα διάφα-νο αγώγιμο φιλμ. Όταν εφαρμοστεί κά-ποια τάση, η διάταξη υγρού κρυστάλλου έρχεται σε επαφή με το διάφανο αγώγι-μο φιλμ και οι συντεταγμένες του σημεί-ου επαφής υπολογίζονται με βάση τις τι-μές αντίστασής τους. Οι απαιτήσεις του διάφανου αγώγιμου φιλμ για τις ωμικές οθόνες αφής είναι για μεν την αντίστα-ση φύλλου Rs~500-2000 ω/× ενώ για τη διαπερατότητα τ>90% για ακτινοβο-λία μήκους κύματος 550 nm. Οι καλές μηχανικές ιδιότητες, όπως η ευκαμψία, η υψηλή χημική αντοχή, η μη τοξικότη-τα και το χαμηλό κόστος παραγωγής εί-ναι πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά. το κόστος, η δυνατότητα κάμψης και η χη-μική αντοχή είναι οι κύριοι περιορισμοί του ΙτΟ το οποίο δεν μπορεί να αντέξει τις επαναλαμβανόμενες κάμψεις και πιέ-σεις που περιλαμβάνονται σε τέτοιου εί-δους εφαρμογές. Έτσι, είναι αναγκαίο να καταβληθεί προσπάθεια για την εύρεση εναλλακτικού διάφανου αγωγού για τη χρήση του σε ωμικές οθόνες επαφής. το γραφένιο μπορεί να ικανοποιήσει τις παραπάνω απαιτήσεις όσον αφορά την αντίσταση φύλλου, τη διαπερατότητα, τη μηχανική και χημική αντοχή και το κό-στος παραγωγής. Οι χωρητικές οθόνες επαφής, οι οποίες είναι διατάξεις τελευ-ταίας τεχνολογίας, πέρασαν στο προσκή-νιο από τη στιγμή που λανσαρίστηκαν για πρώτη φορά στο iPhone της Apple. Αυτές αποτελούνται από ένα μονωτή με επικάλυψη από ΙτΟ. καθώς και το αν-θρώπινο σώμα είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού, αγγίζοντας την επιφάνεια της οθόνης δημιουργείται ηλεκτροστα-τική παραμόρφωση η οποία μετράται σαν αλλαγή στη χωρητικότητα. Αν και οι χωρητικές οθόνες αφής δεν λειτουρ-γούν πιέζοντας τες με μία πένα, το οποίο σημαίνει λιγότερες μηχανικές τάσεις από τις αντιστοιχες ωμικές οθόνες, η χρήση διαφανούς αγώγιμου φιλμ από γραφέ-νιο μπορεί να βελτιώσει την επίδοση και να μειώσει το κόστος κατασκευής τους. Εκτός των παραπάνω φωτονικών και οπτοηλεκτρονικών εφαρμογών, το γρα-

φένιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή διατάξεων PDLC (Polymer-Dispersed Liquid-Crystal) και την ανά-πτυξη «έξυπνων παραθύρων» (smart windows) για βιοκλιματικά κτίρια στα οποία υπάρχει δυνατότητα ελέγχου της απορρόφησης ή της ανάκλασης της ηλι-ακής ακτινοβολίας με μεταβολή της θερ-μοκρασίας ή του ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης, το γραφένιο έχει χρησιμοποιη-θεί ως κορέσιμος απορροφητής για την παραγωγή υπερβραχέων παλμών laser (στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι επι-δόσεις διαφόρων laser γραφενίου και νανοσωλήνων άνθρακα για σύγκριση) με την τεχνική του κλειδώματος ρυθμού καθώς και σε διατάξεις οπτικών περιο-ριστών. Οι οπτικοί περιοριστές είναι δι-ατάξεις οι οποίες παρουσιάζουν μεγά-λη διαπερατότητα για μικρής έντασης ακτινοβολία και μικρή διαπερατότητα για μεγάλης έντασης ακτινοβολία. Δια-τάξεις γραφενίου μπορούν να περιορί-σουν οπτική ακτινοβολία μήκους κύμα-τος από το ορατό έως το κοντινό υπέ-ρυθρο. τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί η σημαντική πρόοδος που έχει σημειω-θεί στην κατασκευή βιολογικών και χη-μικών αισθητήρων γραφενίου παρουσι-άζοντας μεγάλη ευαισθησία, χαμηλό θό-ρυβο, ευκολία στην παρασκευή και βιο-συμβατότητα [8].

Συμπεράσματατο γραφένιο παρουσιάζει εκπληκτικές ηλεκτρονικές και οπτικές ιδιότητες γεγο-νός το οποίο το καθιστά ιδανικό για τη χρήση του σε ηλεκτρονικές, φωτονικές και οπτοηλεκτρονικές διατάξεις. Μέχρι σήμερα, έχουν παρασκευασθεί τρανζί-στορ γραφενίου, τόσο για λογικές ψηφι-ακές εφαρμογές όσο και για εφαρμογές ραδιοσυχνοτήτων, τα οποία παρουσιά-ζουν συγκρίσιμες ή και καλύτερες επιδό-σεις από τα αντίστοιχα συμβατικά.

Σχήμα 8: Οθόνες αφής γραφενίου. a) Σχηματική αναπαράσταση μιας χωρητικής οθόνης επαφής και b) μιας ωμικής οθόνης επαφής γραφενίου.

τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα, όσον αφορά την ηλεκτρονική, ήταν η επίδει-ξη ενός MOSFET γραφενίου με συχνότη-τα αποκοπής 100 GHz, η εκπληκτική δι-ακοπτική συμπεριφορά των νανοράβδων γραφενίου και η κατασκευή MOSFET γρα-φενίου με ευκινησία φορέων στο κανάλι η οποία ξεπερνούσε τις 20.000 cm2/Vs. ταυ-τόχρονα με τον τομέα των ηλεκτρονικών εφαρμογών, την τελευταια πενταετία, πα-ρουσιάστηκε μεγάλη ανάπτυξη και στον τομέα των οπτοηλεκτρονικών και φωτο-νικών διατάξεων γραφενίου. το γραφένιο είναι σε θέση να αντικαταστήσει τα συμ-βατικά υλικά των φωτοβολταϊκών διατά-ξεων, των φωτοανιχνευτών, των LEDs, των οθονών αφής και των laser. καταλήγοντας, πρέπει να σημειωθεί ότι το πρώτο τρανζίστορ γραφενίου με «top-gated» δομή (σχήμα 3b) κατασκευάσθη-κε μόλις τέσσερα χρόνια πριν. Δεδομένου αυτού του μικρού χρονικού διαστήματος και του γεγονότος ότι όλοι οι άλλοι πιθα-νοί διάδοχοι των συμβατικών τρανζίστορ αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, δεν θα πρέπει να απογοητευόμαστε αλλά να εντυπωσιαζόμαστε από αυτή τη γρήγορη ανάπτυξη του γραφενίου. Ιδέες οι οποίες ερευνήθηκαν για πολλά χρόνια, όπως τα τρανζίστορ σπιν (spin FET) ή οι μοριακές διατάξεις, φαίνονται να απέχουν πολύ από πρακτικές εφαρμογές και δεν είναι ακό-μα ξεκάθαρο αν θα φθάσουν ποτέ σε στά-διο παραγωγής. Προς στιγμήν, είναι αδύ-νατο να ειπωθεί ποια εναλλακτική διάταξη θα αντικαταστήσει τα συμβατικά τρανζί-στορ. ωστόσο, ο τελευταίος Διεθνής χάρ-της τεχνολογίας των Ημιαγωγών (ITRS) εν-θαρρύνει την έρευνα πάνω στο γραφένιο και ταυτόχρονα προωθεί ένα πρόγραμμα έρευνας και τεχνολογίας για νανοηλεκτρο-νικά βασιζόμενα στον άνθρακα. Ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς και οι προοπτικές για τις διατάξεις γραφενίου είναι τουλάχιστον το ίδιο υποσχόμενες με εκείνες των υπο-λοίπων εναλλακτικών διατάξεων.



Βιβλιογραφία[1] K. S. Novoselov, A. K. Geim, S. V. Morozov, D. Jiang, Y. Zhang, S. V. Dubonos, I. V. Grigorieva and A. A. Firsov, “Electric Field Effect in Atomically Thin Carbon Films”, Science Vol. 306, no. 5696, pp. 666-669, 2004.[2] V. Singh, D. Joung, L. Zhai, S. Das, S. I. Khondaker, S. Seal, “Graphene based materials: Past, present and future”, Progress in Materials Science, 56 (2011), 1178-1271.[3] F. Schwierz, “Graphene transistors”, Nature Nanotechnology, Vol. 5, July

2010.[4] T. Palacios, A. Hsu, H. Wang, “Applications of Graphene Devices in RF Communications”, IEEE Communications Magazine, Vol: 48 Issue: 6, Pages: 122-128, June 2010.[5] C. Chen, S. Rosenblatt, K. I. Bolotin, W. Kalb, P. Kim, I. Kymissis, H. L. Stormer, T. F. Heinz & J. Hone, “Performance of monolayer graphene nanomechanical resonators with electrical readout”, Nature Nanotechnology 4, 861 - 867 (2009)[6] F. Bonaccorso, Z. Sun, T. Hasan and

A. C. Ferrari, “Graphene photonics and optoelectronics”, Nature photonics, Vol. 4, Pages 611-622, September 2010. [7] F. Xia, T. Mueller, Y.-M. Lin, A. Valdes-Garcia, P. Avouris, “Ultrafast graphene photodetector”, Nature Nanotechnology 4, 839 - 843 (2009)[8] X. Huang , Z. Yin , S. Wu , X. Qi , Q. He , Q. Zhang ,Q. Yan , F. Boey , and H. Zhang, “Graphene-Based Materials: Synthesis, Characterization, Properties, and Applications”, Small, Vol. 7, Issue 14, June 2011.


ΙΩΑΝΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΤΕΚΕΛΕ IΑτΡΟΣ ΒΙΟΠΑθΟΛΟΓΟΣ

ΣΧΙΝΑΣ ΦΩΤΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΙΔΙκ/ΝΟΣ χΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡθΟΠΕΔΙκΟΣ ΓΝΑ κΑτΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΔΙΔΑκτωΡ ΠΑΝΕΠΙΣτΗΜΙΟΥ ΑθΗΝωΝ

Δυστυχώς στη χώρα μας υπάρχει ένα τε-ράστιο έλλειμμα στο σύστημα διάγνω-σης, αναγνώρισης και καταγραφής όσο αναφορά τις λεγόμενες επαγγελματικές ασθένειες.Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής ένωσης για το έτος 2001 μόνο καταγρά-φηκαν 37 περιστατικά επαγγελματικών παθήσεων για κάθε 100.000 ασφαλισμέ-νους εργαζόμενους, το ποσοστό αυτό βέ-βαια μπορεί ο καθένας να αναλογιστεί πόσο αυξάνεται εάν μπορούσαμε να προ-σμετρήσουμε και τα περιστατικά από την αδήλωτη εργασία.Στις Η.Π.Α υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν από επαγγελματικά νοσήμα-τα και εργατικά ατυχήματα 65.000 εργα-ζόμενοι ενώ παγκοσμίως ο αριθμός αυ-τός ανέρχεται σε 1.1 εκατομμύριο εργα-ζόμενους.Η ενασχόληση του ανθρώπου με τα επαγ-γελματικά νοσήματα και η παρατήρηση ότι η εργασία είναι άμεσα συνυφασμένη τόσο με τη σωματική αλλά και τη ψυχι-κή υγεία του ανθρώπου άλλοτε σε μεγά-λο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό ξεκινά από αρχαιοτάτων χρόνων.O Ιπποκράτης περιγράφει με λεπτομέρει-

ες τη μολυβδίαση, που εμφανιζόταν στους σκλάβους των ορυχείων, και ασχολήθηκε με τις ασθένειες των ναυτικών. Από τον Ηρόδοτο γνωρίζουμε ότι για τους εργά-τες που ασχολήθηκαν με την κατασκευή των πυραμίδων υπήρχαν ειδικοί γιατροί και ειδική διατροφή. Εύκολα, άλλωστε, μπορεί κανείς να κατανοήσει ότι η κατα-σκευή τους ήταν μια εξουθενωτική, δύ-σκολη και επικίνδυνη εργασία. Εκείνη την εποχή, μάλιστα, διαπιστώθηκε ότι οι μο-νότονες χειρωνακτικές εργασίες, οι επα-ναλαμβανόμενες κινήσεις, η εργασία σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, καθώς και η επιβάρυνση των μυών και του σκελετού από την καθημερινή «άρση βαρών» εί-ναι στενά συνυφασμένες με την εμφάνι-ση ασθενειών.

Πως όμως ορίζουμε μια επαγγελματική ασθένεια;Όταν η συχνότητα με την οποία εμφα-νίζεται μια ασθένεια σε μια ομάδα πλη-θυσμού με την ίδια επαγγελματική-εργασιακή δραστηριότητα είναι μεγάλη, τότε η συγκεκριμένη ασθένεια καταγρά-φεται ως επαγγελματική. Oι επαγγελματι-κές ασθένειες εκδηλώνονται λόγω της συ-

Θ ΕΜΑ

Επαγγελματικά νοσήματα-ασθένειες


στηματικής έκθεσης των εργαζομένων σε διάφορους βλαπτικούς παράγοντες που σχετίζονται με το αντικείμενο, τις συνθήκες και τον τόπο εργασίας.Συγκεκριμένα ,στη σύγχρονη εποχή ως επαγγελματικές ασθένειες αναγνωρίζο-νται η μολυβδίαση, η υδραργυρίαση, η δηλητηρίαση από κάδμιο, βηρύλλιο, φθόριο και από ενώσεις αυτού, η δη-λητηρίαση από αρωματικούς υδρογο-νάνθρακες (βενζόλιο, τολουόλιο, ξυ-λόλιο), οι εξελκώσεις που οφείλονται στην επίδραση χρωμικού οξέως, χρω-μικών και διχρωμικών αλκαλίων, οι δηλητηριάσεις από διθειάνθρακα και από ανυδρίτες θειώδους οξέος και θει-ικού οξέος, οι δηλητηριάσεις από νιτρι-κό οξύ και οξείδια αζώτου και αμμωνί-ας, οι λοιμώδεις ή παρασιτικές νόσοι, η ικτεροαιμορραγική σπειρωχαίτωση, ο τέτανος, η ηπατίτιδα εξ ιού, η αγκυλο-στομίαση, η φυματίωση βοείου και ορ-νιθείου τύπου, ο μελιταίος, νόσοι από φυσικά αίτια, όπως οι νόσοι από με-ταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης, πα-θήσεις εκ πιέσεως και τριβής, παθήσεις προκαλούμενες από ήχο και θόρυβο, νόσοι από ακτίνες χ ιονιζουσών ακτινο-βολιών και ραδιενεργών σωμάτων, συ-στηματικές πνευμονοπάθειες κ.λ.π. Όλο και πιο συχνά, επίσης, νέες έρευνες χα-ρακτηρίζουν διάφορες μορφές καρκί-νου ως επαγγελματικά νοσήματα, επει-δή αποδίδονται σε αιτίες που συνδέ-ονται έμμεσα ή άμεσα με το εργασια-κό περιβάλλον. Oι πιο συνήθεις επαγ-γελματικοί καρκίνοι εκτιμάται ότι είναι ο καρκίνος των πνευμόνων, της ουρο-δόχου κύστης, του δέρματος και των οστών. Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί τα τελευταία χρόνια και το έντονο εργασιακό άγχος το οποίο πολλές φορές ενοχοποιείται σαν ένας από τους βασικούς παράγοντες κινδύ-νου για καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια.Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω αλλά και με τις γνώμες των ειδικών αποτελεί επιτακτική ανάγκη να υπάρξει και στην Ελλάδα μέριμνα σε ότι αφορά τις επαγ-γελματικές ασθένειες, να διαμορφωθεί ένα πλέγμα ασφάλισης από τον επαγ-γελματικό κίνδυνο που να στοχεύει στην πρόληψη και αποκατάσταση, κα-

θώς και στην αποζημίωση των παθό-ντων σε περίπτωση που δεν είχαν λη-φθεί τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης.

Ποιος είναι όμως εκείνος ο βλαπτικός παράγοντας στην εργασία μας που κλονίζει την υγεία μας ;Εδώ ανάλογα με την εργασία εντοπί-ζουμε έναν ή και περισσότερους βλα-πτικούς παράγοντες όπως είναι:

1.Οι διάφορες χημικές ουσίες που χρη-σιμοποιούνται στο εμπόριο όπου ολοέ-να και αυξάνονται

2.Διάφοροι φυσικοί παράγοντες όπως εί-ναι η εργασία σε υψηλές ή χαμηλές θερ-μοκρασίες έντονος θόρυβος κακός φωτι-σμός ή ακόμη και η παντελής έλλειψη αυ-τού, οι κραδασμοί –δονήσεις σε χώρους εργασίας από χτύπους σφυριών, κομπρε-σερ, έλικες αεροσκαφών κ.α

3.Οι διάφοροι βιολογικοί παράγοντες όπως παθογόνοι μικροοργανισμοί που αναπτύσσονται σε ποικίλους εργασια-κούς χώρους και μπορούν να προκαλέ-σουν ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων.

4.τέλος ένας ακόμη τέτοιος παράγων ίσως και από τους πιο σημαντικούς στη σύγχρονη εποχή είναι το εργασιακό άγχος που προκαλείται από τον έντο-νο ρυθμό της εργασίας, τις πολλές υπε-ρωρίες, τις δύσκολες εργασιακές σχέ-σεις ,τη μη σωστή ανταμοιβή της εργα-σίας κ.α

Πρόσφατα, 12ετής έρευνα στη Βρετα-νία αποκάλυψε ότι το εργασιακό στρες σκοτώνει. Σύμφωνα με τα συμπερά-σματα της μελέτης, όσοι βιώνουν στον εργασιακό τους χώρο έντονο και χρό-νιο άγχος αντιμετωπίζουν έως και κατά 68% μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν καρδιακή προσβολή ή να εμφανίσουν στηθάγχη, μιας και το άγχος επηρεάζει την ίδια τη χημεία του σώματος.Άλλες ευρωπαϊκές έρευνες για τις συν-θήκες εργασίας δείχνουν ότι 9-12% των ανδρών και 9-11% των γυναικών στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένω-σης είναι εκτεθειμένοι σε εργασιακή πί-εση κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας (υψηλό ποσοστό βρέθηκε ιδιαί-τερα στη Γερμανία, την Ελλάδα και την Oλλανδία). Η έκταση του φαινομένου

οφείλεται κυρίως στις συνθήκες εργα-σίας που επικρατούν:• Περισσότεροι από το 1/3 δεν μπο-ρούν να κάνουν διάλειμμα από την ερ-γασία τους όταν το χρειάζονται.

• τέσσερις στους δέκα δεν έχουν τη δυ-νατότητα να αποφασίσουν μόνοι τους το διάστημα των διακοπών τους ή τις ημέρες της άδειάς τους.

• Περίπου οι μισοί από τους εργαζόμε-νους στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένω-σης απασχολούνται σε μονότονες εργα-σίες, πράγμα που εντείνει το στρες. Η μονοτονία και η επανάληψη στην εργα-σία είναι φαινόμενα που παρατηρού-νται περισσότερο στη Γαλλία, την Ελλά-δα και την Ισπανία.

Είναι κατανοητό ότι ανάλογα με τα διά-φορα επαγγέλματα αναπτύσσονται και διαφορετικά νοσήματα έτσι έχουμε:1. Βιομηχανικοί εργάτες: Eίναι ίσως οι πιο επιβαρημένοι εργαζόμενοι. Ανά-λογα με το είδος της βιομηχανίας στην οποία εργάζονται, οι κίνδυνοι μπορεί να είναι πολλαπλοί. Έρχονται συνήθως σε επαφή με διάφορες χημικές ουσίες (δι-αλύτες, βαρέα μέταλλα κλπ.), που απορ-ροφώνται κυρίως μέσω του αναπνευστι-κού συστήματος και του δέρματος:• κινδυνεύουν να δηλητηριαστούν από μόλυβδο, υδράργυρο, χαλκό και άλλα μέταλλα. Η δηλητηρίαση από μόλυβδο προκαλεί τη λεγόμενη νεφροπάθεια μο-λύβδου. Επιπλέον, μπορεί να βλάψει το συκώτι, το νευρικό σύστημα, το αίμα και τα μάτια. Άτομα που εκτίθενται σε αυτό τον κίνδυνο είναι κυρίως όσοι ερ-γάζονται στην παραγωγή μπαταριών και όσοι χύνουν το μολύβι για την πα-ραγωγή καλουπιών.• Μπορεί να προσβληθούν από νοσή-ματα του αναπνευστικού συστήματος, όπως η σιλίκωση (βαριά πνευμονολο-γική βλάβη που οφείλεται στην εισπνοή σκόνης κρυσταλλικού πυριτίου), καθώς το περιβάλλον στο οποίο εργάζονται εί-ναι συνήθως επιβαρημένο από αναθυ-μιάσεις είτε με τη μορφή καπνού, που προέρχεται από καύση διάφορων τοξι-κών υλικών, είτε με τη μορφή σκόνης, που προέρχεται από παραγωγικές δια-δικασίες.


Θ ΕΜΑ

• Εργαζόμενοι σε λατομεία κινδυνεύ-ουν επίσης από σιλίκωση λόγω της σκόνης που εισπνέουν καθημερινά.2. Oικοδόμοι και εργάτες σε τεχνικά και δημόσια έργα .Η δουλειά των οικο-δόμων, αλλά και άλλων εργατών με πα-ρόμοιο αντικείμενο, είναι επίπονη και καταπονεί κυρίως το μυοσκελετικό τους σύστημα.

• Αντιμετωπίζουν προβλήματα στη μέση και στα γόνατα, καθώς αναγκάζονται να σκύβουν συχνά, αλλά και να σηκώνουν βάρη. Oι επαναλαμβανόμενες κυρίως κι-νήσεις είναι αυτές που προκαλούν κακώ-σεις και έντονη μυοσκελετική καταπόνη-ση.• Η χρήση περιστρεφόμενων εργαλεί-ων χειρός και κρουστικών μηχανημάτων (π.χ. κομπρεσέρ) που προκαλούν κραδα-σμούς ευθύνονται για αρθροπάθειες στα άνω άκρα και για αγγειοκινητικές διατα-ραχές.• Εργασίες που φέρουν σε επαφή τους ερ-γαζόμενους αυτούς με πίσσα, άσφαλτο, τσιμέντο, ορυκτέλαια, παραφίνη, καθώς και σύνθετα προϊόντα των παραπάνω ου-σιών, μπορεί να προκαλέσουν δερματί-τιδες, πυοδερματίτιδες, εκζέματα, επιθη-λιώματα, πνευμονοκονιάσεις και τοξικώ-σεις από την εισπνοή καπνών, ατμών και σκόνης των διαφόρων ουσιών.

3. Αγρότες • Η παρατεταμένη και συχνά αλόγιστη χρήση αγροχημικών (εντομοκτόνα, ζι-ζανιοκτόνα, φυτοφάρμακα, λιπάσματα) μπορεί να έχει τοξική επίδραση στον οργανισμό των αγροτών. Oι ουσίες αυ-τές απορροφώνται από το δέρμα και από τους πνεύμονες με την εισπνοή, με αποτέλεσμα να δημιουργούν δηλητηρι-άσεις, οι οποίες εκδηλώνονται με βλά-βες του νευρικού συστήματος, των νε-φρών, του ήπατος και του αίματος.• Συχνά, επίσης, προσβάλλονται από δερματομυκητιάσεις και εκζέματα.• Οι διάφορες ενώσεις αρσενικού (πα-ρασιτοκτόνα) έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση κίρρωσης του ήπατος σε αμπελουργούς.• Oι αγρότες συχνά παρουσιάζουν καρ-κίνο του δέρματος, λόγω της καθημε-ρινής και πολύωρης έκθεσής τους στην ηλιακή ακτινοβολία.

4.Ξυλουργοί,τυπογράφοι,τεχνίτες ηλε-κτροσυγγολητές, ελαιοχρωματιστές, πυροσβέστες ,επαγγελματίες οδηγοί και άλλα πολλά επαγγέλματα έχουν τις δικές τους επαγγελματικές ασθένειες.

Πως όμως μπορούμε να προστατευ-θούμε από όλους αυτούς τους παράγο-ντες;

Στην παραγωγή και την ύπαιθρο:Oι βιομηχανικοί εργάτες, οι αγρότες, οι ξυλουργοί, οι ελαιοχρωματιστές, οι οι-κοδόμοι πάντοτε επιβάλλεται να προ-στατεύουν το αναπνευστικό τους σύ-στημα με ειδικές μάσκες και το δέρ-μα τους όσο αυτό είναι εφικτό με ολό-σωμες προστατευτικές φόρμες και γά-ντια. Η προστατευτική ενδυμασία εί-ναι επίσης απαραίτητη για να μη μετα-φέρεται οποιαδήποτε μόλυνση από το χώρο εργασίας στο σπίτι. καλό θα ήταν να μην καπνίζουν, να μην πίνουν νερό ή να τρώνε κατά τη διάρκεια της εργα-σίας, ειδικά όταν σηκώνεται σκόνη. Oι οικοδόμοι πρέπει να κάνουν προληπτι-κά και αντιτετανικό εμβόλιο.• Oι αγρότες, οι ψαράδες, οι ναυτικοί, οι προπονητές πρέπει χειμώνα-καλοκαίρι να φορούν καπέλο και αντιηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας.• Oι χειριστές εργαλείων που παράγουν κραδασμούς (π.χ. κομπρεσέρ) πρέπει πάντοτε να φροντίζουν να κάνουν συχνά μικρά αλλά απαραίτητα δια-λείμματα.• Εργαζόμενοι που εκτίθενται σε θό-ρυβο είναι απαραίτητο να προστατεύ-ουν την ακοή τους, με χρήση ωτοα-σπίδων.

Στο γραφείο: Όσοι κάνουν πολύωρη καθιστική εργα-σία και οι χρήστες ηλεκτρονικών υπο-λογιστών πρέπει:• Να διορθώσουν τη θέση της οθό-νης του υπολογιστή και της καρέκλας τους, καθώς και τη στάση του σώμα-τός τους, ώστε να διατηρούνται οι φυ-σιολογικές καμπύλες (τόξα της σπονδυ-λικής στήλης).• Να κάνουν μικρά συχνά διαλείμμα-τα κατά διαστήματα για περπατημα.• Να κουνούν συχνά τα χέρια τους. Ιδα-νικό θα ήταν να κάνουν απλές ασκήσεις


τύπου στρέτσινγκ. Όταν χρησιμοποιούν το ποντίκι και το πληκτρολόγιο, το χέρι, ο καρπός και το αντιβράχιο πρέπει να βρίσκονται σε άνετη θέση και περίπου στο ίδιο επίπεδο. κατά την πληκτρολό-γηση, πρέπει να χρησιμοποιείται ολό-κληρο το άνω άκρο και όχι μόνο τα δά-χτυλα και ο καρπός.• Να αλλάζουν συχνά στάση, ώστε να μειώνουν την καταπόνηση που δέχο-νται οι μύες και τα οστά.• Να ξεκουράζουν τα μάτια τους κά-νοντας συχνά διαλείμματα και εστιά-ζοντας το βλέμμα σε αντικείμενα που βρίσκονται μακριά. καλό είναι να εναλ-λάσσουν εργασίες που απαιτούν υπο-λογιστή με άλλες που δεν απαιτούν. Για την ξηροφθαλμία μπορούν να χρησιμο-ποιούν τεχνητά δάκρυα

Επιπροσθέτως κάθε εργαζόμενος πρέ-πει να ευαισθητοποιηθεί σαν μονάδα και να προβαίνει σε προληπτικές ια-τρικές εξετάσεις ανά τακτά χρονικά δι-αστήματα(τουλάχιστον μια με δυο φό-ρες το χρόνο) όπως ένας πλήρης αιμα-

τολογικός έλεγχος, ένας πλήρης βιοχη-μικός έλεγχος, σε μέτρηση καρκινικών δεικτών επί ενδείξεων, σε ακτινολογι-κο ελέγχο για επαγγελματικά νοσήματα που αναπτύσσονται στο αναπνευστικό σύστημα και να μη φοβάται να επισκε-φτεί τον οικογενειακό γιατρό του ή τον ιατρό εργασίας για οποιαδήποτε απο-ρία του η αλλαγή της καλής γενικής κα-τάστασης της υγείας του.

Πηγές:1. Leigh JP, Markowitz SB, Fahs M, Shin C, Landrigan PJ. Occupational injury and illness in the United States: estimates of costs, morbidity, and mortality. Arch In-tern Med. 1997;157: 1557–1568. 2. International Labor Organization. ILO estimates over 1 million work-related fatalities each year. Workplace hazards evolving as technologies develop. Avail-able at: http://www.ilo. org/public/english/235press/pr/1999/9.htm. Accessed April 12, 1999.

3. Kedjidjian CB. The future of safety and health. Safety knows no boundaries. Available at: http://safety.webfirst.com/pubs/sh/spot898.htm.Accessed August 4, 1998. 4. Pamuk E, Makuc D, Heck K, Reuben C, Lochner K. Socioeconomic Status and Health Chart-book. Health, United States, 1998. Hyattsville, Md: National Center for Health Statistics; 1998. 5. Work-Related Lung Disease Surveil-lance Report, 1996. Washington, DC: National Institute for Occupational Safety and Health; 1996: 13, 35, 106. 6. Leigh JP, Miller TR. Job-related diseases and occupations within a large workers’ compensation data set. Am J Ind Med. 1998;33:197–211. 7. Murphy PL, Sorock GS, Courtney TK, Webster BS, Leamon TB. Injury and ill-ness in the American workplace: a com-parison of data sources. Am J Ind Med. 1996;30:130–141.


E ΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

Επιμέλεια: Κ. Κρέσπης

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ – ΜΕΛΕΤΕΣΥ.Α. υπ’αριθμ. 165115/578 (ΦΕΚ 341Β/16-2-2012) τιμές ανάθεσης υλοτομικών εργασιών και λοι-πών εργασιών συγκομιδής έτους 2012.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣΚ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 1862 (ΦΕΚ 680Β/8-3-2012)κανονισμός διεξαγωγής Ηλεκτρονικών Πλειστη-ριασμών στους διαγωνισμούς του Π.Π.Υ.Υ.Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. Π1/22(ΦΕΚ 672Β/7-3-2012) Συνθέσεις και αρμοδιότητες Επιτροπών και ρύθ-μιση σχετικών θεμάτων στη Γενική Διεύθυνση κρατικών Προμηθειών.Υ.Α. υπ’αριθμ. 23237/Η/12 (ΦΕΚ 619 Β/6-3-2012)Έγκριση κανονισμού Προμηθειών του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγ-γελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.).

ΕΝΕΡΓΕΙΑΑποφ. ΡΑΕ υπ’αριθμ. 1569/2011/12 (ΦΕΚ 504 Β/29-2-2012) τροποποίηση διατάξεων του κώδικα Διαχείρι-σης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρι-κής Ενέργειας (ΦΕκ Β΄655/17.5.2005) και Έγκρι-ση ΕγχειριδίωνΥ.Α. υπ’αριθμ. Δ5/Β/οικ.3982 (ΦΕΚ 342Β/16-2-2012)

Ειδικό τέλος παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη. Υ.Α. υπ’αριθμ. Δ5-ΗΛ/Β/Φ.1.19/οικ.3514 (ΦΕΚ 306Β/14-2-2012) Απαγόρευση των εξαγωγών Ηλεκτρικής Ενέργει-ας από την Ελληνική Επικράτεια.

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑΚ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 7492 (Φ.Ε.Κ. 252Β/13-02-2012)καθορισμός κατηγοριών ελεγκτών δόμησης, εξεταστέας ύλης, φορέα και διαδικασίας διενέρ-γειας εξετάσεων για την απόκτηση άδειας Ελε-γκτή Δόμησης.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΥ.Α. υπ’αριθμ. 2748 (ΦΕΚ 532Β/1-3-2012)τροποποίηση της αριθμ. 520010/6/26.1.1994 απόφασης του Υπουργού τουρισμού «καθο-ρισμός προδιαγραφών δημιουργίας Γηπέδων Γκολφ, Προδιαγραφές κτιριακών εγκαταστάσεων Γηπέδων Γκολφ» (ΦΕκ Β/42), όπως τροποποιή-θηκε με την τ/15802/17.12.2003 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης (ΦΕκ Β/1927). Υ.Α. υπ’αριθμ. 17371 (ΦΕΚ 417Β/23-2-2012)Παράταση των προθεσμιών για τη χορήγηση Ει-δικού Σήματος Λειτουργίας σε υφιστάμενες επι-χειρήσεις χιονοδρομικών κέντρων και για την εναρμόνιση αυτών με τις προδιαγραφές για την ίδρυση χιονοδρομικών κέντρων


ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΥ.Α. υπ’αριθμ. 165387/410 (ΦΕΚ 470Β/28-2-2012) Διαδικασία, στοιχεία και δικαιολογητικά τεκμηρίωσης αιτίας μεταβολής δασικής μορφής εκτάσεων εντός οικισμών στε-ρούμενων νόμιμης έγκρισης (άρθρο 24 παρ. 2 Ν. 3889/2010).

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΠ.Δ. υπ’αριθμ. 20/2012 (ΦΕΚ 46 Α/7-3-2012) τροποποίηση διατάξεων του π.δ. 103/1999 «κανόνες και πρότυπα ασφα-λείας για τα επιβατηγά πλοία σύμφωνα με την Οδηγία 98/18/Εκ του Συμβουλί-ου της 17ης Μαρτίου 1998» (Α΄ 110), όπως ισχύει μετά την τροπο-ποίησή του με τα π.δ. 309/2003 (Α΄ 261), 3/2005 (Α΄2) και 66/2005 (Α΄100), σε συμμόρ-φωση με την Οδηγία 2010/36/ΕΕ της Επιτροπής της 1ης Ιουνίου 2010 (ΕΕ L 162/29.6.2010).

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣΑποφ. ΕΕΤΤ υπ’αριθμ. 636/37/12 (ΦΕΚ 729 Β/13-3-2012) κανονισμός Διαχείρισης Φάσματος και Έγχυσης Ισχύος στο Δίκτυο Πρόσβασης.Νόμος υπ’αριθμ. 4053 (ΦΕΚ 44 Α/7-3-2012) Ρύθμιση λειτουργίας της ταχυδρομικής αγοράς, θεμάτων ηλεκτρονικών επικοι-νωνιών και άλλες διατάξεις.

ΚΑΥΣΙΜΑΚ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 316/2010/12 (ΦΕΚ 501Β/29-2-2012) Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσί-ας, στον τομέα της ποιότητας καυσί-μων βενζίνης και ντίζελ, προς την οδη-γία 2009/30/Ε.κ. του Ευρωπαϊκού κοι-νοβουλίου και του Συμβουλίου.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ – ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣΚ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 230/20798 (ΦΕΚ 593Β/5-3-2012) Αντικατάσταση δικαιολογητικών του άρθρου 4 του ν. 3955/2011 (Α΄89) με υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 (Α΄75). Yποβολή αιτήσεων – υπεύθυ-νων δηλώσεων μετά των απαιτούμε-νων δικαιολογητικών και διαδικασία εγγραφής στο Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων

Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του ν. 3955/2011, καθώς και περιεχόμενο του ΜητρώουΥ.Α. υπ’αριθμ. Δ17Γ/5005477/ΕΞ2012 (ΦΕΚ 588Β/5-3-2012) Απλοποιημένη διαδικασία απόδειξης της Προτιμησιακής καταγωγής ή της Ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευ-μάτων από Εγκεκριμένο Εξαγωγέα και καθορισμός αρμοδιότητας για τη χορή-γηση της «Άδειας Εγκεκριμένου Εξαγω-γέα».Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. Φ/Α.15/3/2226/170/12 (ΦΕΚ 583Β/2-3-2012) καθορισμός του τύπου και του περι-εχομένου της αίτησης που πρέπει να υποβάλλει η Εταιρεία Ανάπτυξης Επι-χειρηματικού Πάρκου (ΕΑΝΕΠ) για την ανάπτυξη ΕΠ, των απαιτούμενων δικαιολογητικών, των ελάχιστων έρ-γων υποδομής και των προδιαγραφών τους, των κριτηρίων και της διαδικα-σίας εξέτασης της αίτησης, των προ-διαγραφών, του τύπου και του περι-εχομένου της πολεοδομικής μελέτης και πράξης εφαρμογής και της διαδι-κασίας εξέτασης τους, σύμφωνα με το άρθρο 46, παρ. 6 του Ν. 3982/2011 (ΦΕκ 143/Α/17-6-2011).Υ.Α. υπ’αριθμ. 131/13937/12 (ΦΕΚ 471 Β/28-2-2012) κριτήρια καθορισμού του ύψους της εγγυητικής επιστολής και κριτήρια κα-θορισμού της επάρκειας των εγκατα-στάσεων των εμπόρων για την απαλλα-γή από την υποχρέωση υποβολής εγγυ-ητικής επιστολής, για την εγγραφή των εμπόρων αγροτικών προϊόντων στο Ενι-αίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προ-ϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του Ν. 3955/2011 (ΦΕκ Α΄ 89).ΥΠ.ΟΙΚ. ΠΟΛ.1034/12 (ΦΕΚ 441 Β/24-2-2012)Διαδικασία υποβολής από τις επιχειρή-σεις σχετικών στοιχείων που αφορούν παροχή Ε.Ι.χ. αυτοκινήτων και κατοικι-ών σε στελέχη και υπαλλήλους τους.Υ.Α. υπ’αριθμ. ΔΕΦΚ/Γ5001747/ΕΞ2012 (ΦΕΚ 165Β/6-2-2012) τροποποίηση της υπ’ αριθμ. Φ.883/530/16-09-1999 ΑΥΟ (ΦΕκ 1872/Β΄) «Όροι και προϋποθέσεις χορήγησης άδειας εγκεκρι-μένου αποθηκευτή».

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΚ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 905 (ΦΕΚ 557Β/2-3-2012) χορήγηση επιταγής αρχικής επαγγελ-ματικής κατάρτισης στους καταρτιζόμε-νους δημόσιων και ιδιωτικών ινστιτού-των επαγγελματικής κατάρτισης.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑΥ.Α. υπ’αριθμ. οικ. ΠΟΛ.1045 (ΦΕΚ 565Β/2-3-12)τύπος, περιεχόμενο, χρόνος και τρόπος υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑΥ.Α. υπ‘αριθμ. ΠΟΛ.1048 (ΦΕΚ 541Β/1-3-2012)τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης φο-ρολογίας εισοδήματος οικον. έτους 2012 των νομικών προσώπων της παραγρά-φου 2 του άρθρου 101 του κώδικα Φο-ρολογίας Εισοδήματος και καθορισμός δικαιολογητικών που υποβάλλονται με αυτή. Υ.Α. υπάριθμ. ΠΟΛ.1038 (ΦΕΚ 431Β/23-2-2012)Πρόγραμμα ελέγχου επιχειρήσεων που τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας του κ.Β.Σ και κλείνουν ισολογισμό από 30/6/2011 και μετά.Υ.Α. υπ’αριθμ. ΠΟΛ.1005 (ΦΕΚ 417Β/23-2-2012) Υποβολή των γνωστοποιήσεων που προβλέπονται από τις διατάξεις του π.δ. 186/1992 (κ.Β.Σ.), καθώς και από υπουργικές αποφάσεις και του περιεχο-μένου των παραστατικών μεταβίβασης φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών και συστημάτων με τη χρήση ηλεκτρονι-κής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδι-κτύου. Υ.Α. υπ’αριθμ. οικ. ΠΟΛ.1039 (ΦΕΚ 342 Β/16-2-2012) Ανακαθορισμός της καθ’ ύλην αρμοδι-ότητας μεταξύ των Δ.Ο.Υ. και Δ.Ε.κ., σε θέματα φορολογικού ελέγχου, αναστολή λειτουργίας των Π.Ε.κ. και μεταφορά των εκκρεμών υποθέσεών τους στις Δ.Ο.Υ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 719 (ΦΕΚ 253Β/13-2-2012)καθορισμός του τρόπου, της διαδικασίας και των οργάνων ελέγχου της επίτευξης των στόχων του Σ.Δ.Ο.Ε. και κάθε ανα-γκαία λεπτομέρεια για τη ρύθμιση των θεμάτων αυτών.


E ΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΔΗΜΟΣΙΟΝόμος υπ’αριθμ. 4057 (ΦΕΚ-54 Α/14-3-12)Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. 22331 (ΦΕΚ 673Β/7-3-2012) καθορισμός του μέγιστου δυνατού χρό-νου απασχόλησης και της ανώτατης, ανά ώρα, αμοιβής εκπαιδευτικών και δημο-σίων υπαλλήλων για την παροχή υπηρε-σιών σε συγχρηματοδοτούμενες πράξεις του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Ανα-φοράς (Ε.Σ.Π.Α.) 2007- 2013.Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. Δ6Β/1036140/ΕΞ2012 (ΦΕΚ 606 Β/5-3-2012) κατάργηση του Οργανισμού Διαχείρι-σης Δημοσίου Υλικού (Ο.Δ.Δ.Υ.) Α.Ε.Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. οικ. 2/13917/0022 (ΦΕΚ 414Β/23-2-2012)καθορισμός αποδοχών του προσωπι-

κού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαί-ου ορισμένου χρόνου που απασχολείται στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. και ΟτΑ και των αναπληρωτών εκπαιδευτικών.

ΠΟΛΙΤΗΣΝόμος υπ’αριθμ. 4055 (ΦΕΚ 51Α/12-3-2012)Δίκαιη δίκη και εύλογη διάρκεια αυτήςΥ.Α. υπ’αριθμ. οικ. ΓΥ 147 (ΦΕΚ 543Β/1-3-2012) Έγκριση καταλόγων για την θεραπεία σοβαρών ασθενειών της παρ. 2 του άρ-θρου 12 Ν. 3816/2010.Υ.Α. υπ’αριθμ. οικ. ΓΥ 152 (ΦΕΚ 542Β/1-3-2012)Επικαιροποιημένος κατάλογος μη συντα-γογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. Φ.42000/οικ.2555/353 (ΦΕΚ 497Β/28-2-2012)κατάλογος παθήσεων, τα φάρμακα των οποίων χορηγούνται με μειωμένη ή μη-

δενική συμμετοχή του ασφαλισμένου.Κ.Υ.Α. υπ’αριθμ. Υ4α/15188 (ΦΕΚ 431Β/23-2-2012)καθορισμός ποσοστού που αποδί-δεται ως αμοιβή στους γιατρούς του Ε.Ο.Π.Π.Υ. που συμμετέχουν στην ολο-ήμερη πέραν του τακτικού ωραρίου λει-τουργίας των Νοσοκομείων.Νόμος υπ’αριθμ. 4046 (ΦΕΚ 28Α/14-2-2012)Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων χρη-ματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού ταμείου χρηματοπιστωτι-κής Σταθερότητας (Ε.τ.χ.Σ.), της Ελληνι-κής Δημοκρατίας και της τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δη-μοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας.



Ν ΕΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε.

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Φ/Β ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος σε στέγαστρο ολοκλήρωσε η ΔΕΛτΑ τΕχΝΙκΗ Α.Ε., με τη συνεργασία και με φωτοβολταϊκά panels της IBC Solar, στο parking της Πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, στη Λεωφό-ρο Βασ. Σοφίας 91, στην Αθήνα.το σύστημα, μεγέθους 100kW, απαίτησε τη συνεχή εργασία των τεχνικών της εταιρείας σε υπερυψωμένα ικριώματα, χρησιμοποιώ-ντας ανυψωτικά μηχανήματα σε καθημερι-νή βάση κι εκτελώντας χειρισμούς ακριβείας.Η Δέλτα τεχνική απέσπασε συγχαρητήρια για την άψογη ολοκλήρωση του έργου, το οποίο

είχε σημαντικές ιδιαιτερότητες, δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα κι αυστηρή επίβλεψη. Η εταιρεία απέδειξε, γι’ ακόμα μία φορά, για ποιο λόγο την εμπιστεύονται ολοένα και πε-ρισσότερο οι πιο απαιτητικοί επενδυτές του χώρου των φωτοβολταϊκών.Η Δέλτα τεχνική Α.Ε. είναι μία αμιγώς ελλη-νική εταιρεία, με περισσότερα από 32 χρό-νια επιτυχημένης παρουσίας στην αγορά. Η εμπειρία και η αξιοπιστία που έχει αποκτή-σει, της επιτρέπουν να εκτελεί έργα «με το κλειδί στο χέρι», αναλαμβάνοντας ολόκληρη την ευθύνη υλοποίησής τους, με διασφάλιση ποιότητας ISO 9001:2008, χωρίς ανησυχίες για τον Επενδυτή και σε άριστη συνεργασία με όλες τις τράπεζες χρηματοδότησης.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλείτε στο 210 94 00 720 ή να επισκεφτεί-τε το site της εταιρείας www.deltatechniki.gr

HelioSphera

Pegasus: Η νέα εξειδικευμένη λύση για επίπεδες στέγες από την HeliosheraΠαρουσιάστηκε στην έκθεση «ECOTEC - Τεχνολογίες περιβάλλοντος & Φωτοβολταϊκά συστήματα»Η HelioSphera συμμετείχε για δεύτερη χρονιά με μεγάλη επιτυχία, στην 5η ΔΙΕθΝΗ ΕκθΕΣΗ «ECOTEC - τεχνολογίες περιβάλλοντος & Φω-τοβολταϊκά συστήματα», η οποία πραγματο-ποιήθηκε στις 15-18 Μαρτίου, στο εκθεσιακό κέντρο EXPO ATHENS, στην Ανθούσα.Στην έκθεση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, το νέο μέλος της οικογένειας των προϊόντων της HelioSphera, το Pegasus HS-120/125/130H: η εξειδικευμένη λύση για επίπεδες στέγες. το Pegasus έρχεται να καλύψει την ανάγκη της αγοράς για μια απλή λύση τοποθέτη-σης του μέγιστου αριθμού πάνελ σε επίπε-δες οροφές, με τις λιγότερες δυνατές παρεμ-βάσεις στην υπάρχουσα κατασκευή. Πρόκει-ται για ένα αυτόνομο, εύκολο στη χρήση σύ-στημα, για τοποθέτηση με κατεύθυνση από ανατολή προς δύση, όπου η εγκατεστημένη ισχύς του ακόμη και σε μικρές στέγες μεγι-στοποιείται και η ενεργειακή απόδοση του παραμένει σε υψηλά επίπεδα.


Επιπλέον, στην έκθεση παρουσιάστηκαν και τα υπόλοιπα προϊόντα της Helioshera.

Μεταξύ αυτών, το Atlas HS-120/125/130H, η κατεξοχήν λύση για πάρκα και στέγες.Ένα πάνελ με σύστημα στήριξης για απλή και γρήγορη εγκατάσταση, ιδανικό για επί-πεδες και επικλινείς στέγες (βιομηχανικές, εμπορικές, οικιακές) και για εγκατάστα-ση στο έδαφος. Παρουσιάστηκε επίσης το Venus HS-120/125/130H, η εξειδικευμένη λύση για ενσωμάτωση σε οικιακές στέγες. Μια σειρά που έχει σχεδιαστεί για να αντι-καταστήσει δομικά στοιχεία και να δημι-ουργήσει μια αδιάβροχη κατασκευή.Η προσέλευση των επισκεπτών στο ξεχω-ριστό περίπτερο της HelioSphera και τις 4 ημέρες της έκθεσης, ήταν αξιοσημείω-τη. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις λύσεις που παρουσιάστηκαν, οι επισκέπτες είχαν συνέχεια δίπλα τους την εμπορική ομάδα της HelioSphera που τους ενημέρωνε για τα προϊόντα της, τη στρατηγική της εταιρεί-ας, ενώ παράλληλα έδινε απαντήσεις στα ερωτήματά τους σχετικά με την τεχνολογία Micromorph και τις εφαρμογές της.

Υπενθυμίζεται ότι η HelioSphera διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια φωτο-βολταϊκών πλαισίων thin-film τεχνολογίας Micromorph® στην Ευρώπη, με ετήσια δυ-ναμικότητα 60MW. Με μια από τις σημαντι-κότερες επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας που έχουν γίνει στη χώρα μας τα τελευταία χρό-νια, ύψους 200 εκ. €, στοχεύει στην ανά-πτυξη της ελληνικής, ευρωπαϊκής αλλά και παγκόσμιας αγοράς φωτοβολταϊκών, καθώς και στην σταδιακή στροφή της βιομηχανί-ας προς τις καινοτόμες τεχνολογίες λεπτών υμενίων.

www.heliosphera.gr

iMaint

Στο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ και στη ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝΜε επιτυχία ολοκληρώθηκε από την εταιρία i2s η εγκατάσταση του λογισμικού iMaint στο ΠΑΝΕΠΙΣτΗΜΙΟ ΙωΑΝΝΙΝωΝ για την παρα-κολούθηση της συντήρησης ολόκληρης της Πανεπιστημιούπολης.Με το iMaint η τεχνική υπηρεσία θα μπορεί μέσα από τον άμεσο και αποτελεσματικό έλεγ-χο των εργασιών συντήρησης στους χώρους και τον εξοπλισμό του Πανεπιστημίου να επι-τύχει τον εύκολο προγραμματισμό του προσω-πικού αλλά και τη μείωση του κόστους συντή-ρησης.Επιπλέον εγκαταστάθηκε η εφαρμογή iMaint Web Faults που δίνει τη δυνατότητα στους φοι-τητές, καθηγητές και το υπόλοιπο προσωπικό να αναγγέλλουν τις βλάβες γρήγορα και εύκολα μέσα από το εσωτερικό δίκτυο του Πανεπιστη-μίου καθώς και η εφαρμογή iMaint Web Tech για τη διαχείριση των εργασιών απευθείας από τους τεχνικούς μέσω tablet pc. κάθε τεχνικός μπορεί να βλέπει τις εργασίες που του έχουν ανατεθεί κάθε μέρα, να έχει άμεση πρόσβαση στο ιστορικό του εξοπλισμού και να ενημερώ-νει σε πραγματικό χρόνο το πρόγραμμα για τις εργασίες που ολοκλήρωσε. Έτσι, ελαττώνεται σημαντικά η γραφειοκρατία και αυτοματοποι-ούνται οι διαδικασίες της τεχνικής υπηρεσίας.Παράλληλα, και η Στέγη Γραμμάτων και τεχνών του Ιδρύματος ωνάση επέλεξε το λογισμικό iMaint για τη διαχείριση του εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων του συγκροτήματος καθώς και την υποστήριξη της συντήρησης.

Η Στέγη Γραμμάτων και τεχνών είναι ένα κτίριο υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας συνολικού εμβα-δού 18.000 τ.μ. που αναπτύσσεται σε 7 ορό-φους και 9 υπόγεια επίπεδα. Η επιλογή του iMaint βασίστηκε στην ανάγκη για αποτελε-σματική διαχείριση και συντήρηση των σύγ-χρονων και λειτουργικών αυτών εγκαταστάσε-ων του κτιρίου αλλά και στη μεγάλη εμπειρία που διαθέτει η εταιρία i2s σε αντίστοιχα έργα. Οι νέες εκδόσεις του iMaint χρησιμοποιούν

ό,τι πιο εξελιγμένο υπάρχει από τεχνολογίες λογισμικού και ενσωματώνουν πάρα πολλές «έξυπνες» λειτουργίες που εξοικονομούν χρό-νο στους χρήστες και μειώνουν τη γραφειοκρα-τία ενώ παράλληλα συντελούν στη μείωση του κόστους συντήρησης. και όλα αυτά μέσα από ένα εντυπωσιακό περιβάλλον επικοινωνίας με το χρήστη.

Μάθετε περισσότερα για το iMaint στη διεύ-θυνση www.imaint.com και στο τηλέφωνο

210 8063356.

LEHMANN KG

Γιατί χρειάζεται να καθαρίζου-με τις Φ/Β εγκαταστάσεις; και ποιος δεν έχει παρατηρήσει τα απο-τελέσματα των πρώτων ανοιξιάτικων βρο-χοπτώσεων με παράλληλη μετακίνηση προς τη χώρα μας αέριων μαζών προερχόμενων από την Αφρική. Για αυτούς που διαθέτουν φ/β εγκαταστάσεις και δεν τις έχουν καθαρί-σει τα τελευταία χρόνια, αρκεί μία ματιά στο ετήσιο εισόδημά τους για να πειστούν για την αναγκαιότητα του καθαρίσματος των φ/β πά-νελ. Δεν έχει σημασία το πόσο καθαρές περι-βαλλοντικές συνθήκες επικρατούν στην περιο-χή της φ/β εγκατάστασης. το βρόχινο νερό εί-ναι μεν μαλακό, αλλά ποτέ καθαρό. Όταν μια επιφάνεια εκτίθεται στη βροχή, πάντα μένουν υπολείμματα. κάθε φορά που βρέχει τα συ-γκεκριμένα υπολείμματα αυξάνονται με πι-θανό αποτέλεσμα την ιδιαίτερα αισθητή μεί-ωση των χρηματικών απολαβών. τα περιττώ-ματα πτηνών ή η γύρη από τα φυτά είναι επί-σης πολύ επίμονοι ρύποι. Στην εξοχή, ειδικά σε περιοχές κοντά σε κτηνοτροφικές φάρμες, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο να σχημα-τίζεται μια ανθεκτική επίστρωση ρύπων λόγω των αερίων αμμωνίας, της γύρης και της αι-ωρούμενης σκόνης. Επίσης πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η κλίση της επιφάνειας των φ/β πλαισίων. Οι επιφάνειες με μικρή κλίση απαι-τούν περισσότερο καθάρισμα. Η απώλεια της παραγόμενης ισχύος λόγω των ρύπων συχνά υποτιμάται. Βάσει μελετών από πραγματικές δοκιμές, το ποσοστό των απωλειών μπορεί να κυμανθεί μεταξύ του 5-25% ή και ακό-



μα μεγαλύτερου ειδικά όταν οι τοπικές συν-θήκες είναι ιδιαιτέρως δυσμενείς. Συνεπώς ο καθαρισμός είναι πάντα απαραίτητος, αλλά η συχνότητά του είναι συνδεδεμένη από την κατά τόπους συγκέντρωση ρύπων.Το σύστημα επεξεργασίας του νερού PURAQLEEN και οι τεχνικές εργασίας της εται-ρείας LEHMANN KG βραβεύτηκαν με το Ευρω-παϊκό Βραβείο καινοτομίας για το έτος 2005. Η εξέλιξη στα συστήματα καθαρισμού είναι η ολοκληρωμένη σειρά “QLEEN / Pure Water Cleaning System” τα πλεονεκτήματα της χρήσης απιονισμένου νε-ρού με μία ματιά:•Ποιοτικός καθαρισμός. το απιονισμένο νερό αγκαλιάζει άμεσα τη βρωμιά και στην συνέχεια την απομακρύνει.•Μεγαλύτερη προστασία απέναντι σε νέα ρύ-πανση εξαιτίας της ελαχιστοποίησης της ηλε-κτροστατικής φόρτισης.•Αυξάνει το χρονικό διάστημα μέχρι τον επό-μενο καθαρισμός.•Με την μέθοδο “QLEEN” δεν είναι πλέον ανα-γκαία η επιπρόσθετη περιποίηση με τη χρήση συμβατικών ελαστικών μάκτρων ή δερμάτων καθαρισμού. •το απιονισμένο νερό έχει πολύ υψηλή ποιότη-τα διαβροχής, ψεκάζεται ομοιόμορφα παντού.•το σημαντικότερο όμως από όλα είναι ότι στε-γνώνει χωρίς να αφήνει στίγματα ή ραβδώ-σεις ακόμα και όταν πλένουμε με πλήρη ηλι-οφάνεια.•Ο καθαρισμός με απιονισμένο νερό είναι από-λυτα ασφαλής λόγω του ότι δεν χρησιμοποιού-με χημικές ή άλλες επικίνδυνες ουσίες. Επίσης δεν καταστρέφει τις επιφάνειες καθαρισμού. •το μόνο αναλώσιμο των συστημάτων της σει-ράς PURAQLEEN είναι η ρητίνη φιλτραρίσματος του νερού.το απιονισμένο νερό και τα διάφορα εργαλεία (βούρτσες, υφάσματα καθαρισμού κ.λ.π.) με-ταφέρονται σε ύψη μέχρι 20m με τη βοήθεια κονταριών από πολύ ελαφρά υλικά της σει-ράς QLEEN-POLES. το κάθε κοντάρι έχει μήκος 157εκ.

Αναλυτικές πληροφορίες θα βρείτε και στην ιστοσελίδα: www.qleen.gr

Pairan

Κρίσιμες για την πορεία της αγοράς Φ/Β το 2012 οι λεπτο-μέρειες του προγράμματος ΉλιοςΜε μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η παρου-σία της Pairan Ελλάδος στο πλαίσιο της 5ης Διεθνούς έκθεσης «Ecotec 2012 - Τεχνολογί-ες Περιβάλλοντος & Φωτοβολταϊκά Συστή-

ματα», που πραγματοποιήθηκε στο εκθεσια-κό κέντρο «Expo Athens», από τις 15 ως τις 18 Μαρτίου 2012.Οι επισκέπτες στο περίπτερο της Pairan εί-χαν την ευκαιρία να ενημερωθούν από κοντά για τις ολοκληρωμένες λύσεις και την πλούσια σειρά προϊόντων εξοπλισμού φωτοβολταϊκών συστημάτων της εταιρείας. το κοινό εμφανί-στηκε ιδιαίτερα ενημερωμένο τόσο για τις τε-χνικές πτυχές που αφορούν την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων, όσο και για τις τρέ-χουσες εξελίξεις σχετικά με το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο του κλάδου. «Παρατηρήσαμε μια αύξηση του ενδιαφέ-ροντος για τις Φ/Β εγκαταστάσεις μικρότερης ισχύος, κάτι που αποδίδουμε στην έλλειψη ρευστότητας στην αγορά εν μέσω της οικονο-μικής κρίσης», σημείωσε ο Διευθύνων Σύμ-βουλος της Pairan Ελλάδος, κ. Dieter Schmitt, συμπληρώνοντας: «Έντονο ενδιαφέρον από πλευράς επενδυτών σημειώνεται και για μεγα-λύτερα έργα, όμως η κινητικότητα είναι περι-ορισμένη, καθώς τόσο οι παράγοντες της αγο-ράς, όσο και οι ενδιαφερόμενοι αναμένουν περισσότερες λεπτομέρειες για την εφαρμο-γή του προγράμματος Ήλιος. Είμαι αισιόδο-ξος και εκτιμώ πως όταν θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, η αγορά των φωτοβολταϊκών θα κινη-θεί σε έντονους ρυθμούς και πάλι.»

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εταιρεία επισκεφτείτε την

ιστοσελίδα μας στο www.pairan.com/index.php?id=&L=5

Γ. Ασημακόπουλος Ε.Π.Ε.

Συμμετοχή της εταιρίας στην Climatherm 2012Η εταιρία Γ. Ασημακόπουλος ΕΠΕ παρουσίασε τα προϊόντα της -Inventor Air Conditioners- στην διεθνή έκθεση Climatherm 2012 στο εκ-θεσιακό κέντρο Metropolitan. Σε έναν κλάδο που μεταβάλλεται, η εταιρία παραμένει στα-θερή στις αξίες της συμμετέχοντας με ένα από τα πιο εντυπωσιακά περίπτερα της διοργάνω-σης. Παρουσιάστηκε ολοκληρωμένη η γκάμα των προϊόντων στον οικιακό και τον επαγγελ-ματικό κλιματισμό με έμφαση στις προηγμέ-νες τεχνολογίες και τις εναλλακτικές προτάσεις ψύξης – θέρμανσης.τα νέα οικονομικά μοντέλα inverter mini split μηχανημάτων στις σειρές C1V και EV με υψηλούς βαθμούς απόδοσης ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση. Ημικεντρικά μηχα-νήματα ενεργειακής κλάσης Α/Α παρουσιά-στηκαν σε όλες τις γκάμες κασετών, δαπέδου οροφής, καναλάτων και ντουλαπών. τέλος με-

γάλη έμφαση δόθηκε στον τομέα του κεντρι-κού κλιματισμού με πλήρεις σειρές μηχανη-μάτων VRF, αντλιών θερμότητας νερού σε μο-ντέλα ON-OFF ή Inverter καθώς και πλήρη σειρά μηχανημάτων Fan Coils.Η εταιρία Ασημακόπουλος ΕΠΕ δραστηρι-οποιείται στον χώρο του κλιματισμού τα τε-λευταία 46 χρόνια αντιπροσωπεύοντας στην Ελλάδα εταιρίες όπως την General Electric, την Trane, την Goodman, την Intertherm, και τα τελευταία 7 χρόνια την Inventor. Στόχος της εταιρίας είναι να καλύψει τις ανάγκες και του πιο απαιτητικού καταναλωτή με φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, νέας τεχνολογίας και υψηλής αισθητικής στις ανταγωνιστικότερες τιμές της αγοράς.

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.inventor.ac

ΒΙΟΔΟΝΤ ΑΦΟΙ ΛΑΜΠΡΑΚΗ Ο.Ε.

ΑΝΤΛΙΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Η εταιρία ΒΙΟΔΟΝτ ΑΦΟΙ ΛΑΜΠΡΑκΗ Ο.Ε. ιδρύθηκε το 1972 και μέχρι σήμερα καλύπτει τις ανάγκες διακίνησης υγρών της Ελληνικής και κυπριακής αγοράς, έχοντας ως προτεραι-ότητά της την ποιότητα και την άριστη τεχνι-κή και συμβουλευτική υποστήριξη πριν και μετά την πώληση. το πρόγραμμά της εταιρί-ας αποτελείται από μία πλήρη σειρά αντλιών για τις βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, χρω-μάτων και χημικών, φαρμακευτικών, πετρε-λαιοειδών, απορρυπαντικών, καλλυντικών, προϊόντων χαρτιού, μεταλλουργικών προϊ-όντων, επεξεργασίας νερού και αποβλήτων, την ναυτιλία κτλ. Οι μεγαλύτεροι κατασκευα-στές έχουν εμπιστευτεί τη διάθεση, προώθη-ση και υποστήριξη των προϊόντων τους στη ΒΙΟΔΟΝτ ΑΦΟΙ ΛΑΜΠΡΑκΗ Ο.Ε. όπου οι πελάτες μπορούν να προμηθευτούν αντλίες με εσωτερικά γρανάζια ρότορα-αστερία, αε-ραντλίες διπλού διαφράγματος, αντλίες λο-βωτές, αντλίες εύκαμπτου στροφείου, αντλίες προοδευτικής κοιλότητας, αντλίες περισταλ-τικές καθώς επίσης και φυγοκεντρικές αντλί-ες διαφόρων τύπων όπως μονοβάθμιες, πο-λυβάθμιες, αυτόματης αναρρόφησης, υγιει-νού τύπου, μαγνητικές κτλ. Επίσης η εταιρία ΒΙΟΔΟΝτ ΑΦΟΙ ΛΑΜΠΡΑκΗ Ο.Ε. προσφέ-ρει σύγχρονες τεχνολογικά λύσεις που αφο-ρούν την παραγωγή, το φιλτράρισμα και τη συσκευασία χρωμάτων και άλλων χημικών προϊόντων διαθέτοντας μίξερ, τριβεία, πρέσ-σες, αυτοκαθαριζόμενα φίλτρα, και γεμιστι-κά μηχανήματα. Πολλά από αυτά τα προϊόντα κατασκευάζονται στο εργοστάσιο της εταιρίας στην Ελευσίνα.

www.biodod.gr




Sto Hellas

Συστήματα Εξωτερικής θερμομόνωσης StoThermΠερισσότερα από 18 χρόνια & 1.000.000m2 στην ΕλλάδαΗ εξωτερική θερμομόνωση StoTherm, θα προστατεύει το κτίριο σας για όσες δεκα-ετίες αυτό λειτουργεί, και θα προσφέρει εξοικονόμηση ενέργειας και την κορυφαία αντοχή και προστασία.

το StoTherm Classic είναι το πιο εξελιγμένο σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης της Sto AG αποτελώντας την κορυφαία επιλογή για ποιότητα και αντοχή. τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης πρέπει να είναι σχεδιασμένα για να αντέξουν όλες τις καταπονήσεις που δέχονται καθημε-ρινά οι εξωτερικοί τοίχοι των κτιρίων για πολ-λές δεκαετίες. το StoTherm Classic αναγνωρί-ζεται παγκοσμίως ως το μέτρο σύγκρισης για την αντοχή και την αξιοπιστία.και υπάρχουν μερικοί πολύ καλοί λόγοι για αυτό:το σύστημα βασίζεται σε θερμομονωτικές πλάκες διογκωμένης πολυστερίνης Sto-EPS Board K80 CE ( λ=0,037 W/m*K ) ή διο-γκωμένης πολυστερίνης με γραφίτη Sto-EPS Board K80 Top32 CE (λ=0,032 W/m*K ) πα-ρέχοντας άριστη θερμομόνωση, πολύ καλή διαπνοή, αξεπέραστη ευελιξία -χάρη στην ευ-κολία χρήσης των θερμομονωτικών πλακών- και τεράστια ελαστικότητα. Απολαμβάνει πάνω από 30 χρόνια επιτυχί-ας χάρη στις τεχνικές του αρετές, την αξιοπι-στία και την αντοχή του, και προσφέρει την μέγιστη αντοχή σε ρηγματώσεις και κρούσεις με τα υψηλής ποιότητας οργανικά και άριστα συνδυασμένα υλικά. O συνδυασμός του StoArmat Classic με τα τελικά επιχρίσματα Stolit, StoSilco και StoLotusan αποτελούν εγγύηση για την αντο-χή στις καιρικές συνθήκες, τους ρύπους, την υγρασία και τις καταπονήσεις που θα δεχτεί

το σύστημα κατα την διάρκεια ζωής του κτι-ρίου. τα υλικά αυτά είναι προϊόν αδιάκοπης έρευνας για τον συνδυασμό των υψηλότερης ποιότητας α’ υλών με την τεχνογνωσία και τις παραγωγικές δυνατότητες του ομίλου Sto AG.Ο συνδυασμός της τεχνολογίας των υλικών και των μηχανημάτων εφαρμογής καθώς και το πολυάριθμα τεχνικά βοηθήματα, εξασφα-λίζουν γρήγορη, εύκολη και απλή εγκατάστα-ση του συστήματος, ώστε να μπορούμε να εγ-γυηθούμε το ολοκληρωμένο τελικό αποτέλε-σμα που θα παρέχει στο κτίριο την μέγιστη αντοχή και προστασία.Οι ανεξάντλητες επιλογές τελικών επιχρισμά-των, χρωμάτων, διακοσμητικών και τεχνοτρο-πιών κάνουν το StoTherm Classic την κορυ-φαία επιλογή για ξεχωριστές προσόψεις.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτεί-τε το www.stohellas.gr ή επικοινωνήστε με

το τεχνικό τμήμα της StoHellas στο 210-5570191.

SMA Hellas AE

H SMA Hellas ΑΕ γιόρτασε τα 5 χρόνια παρουσίας της στην Ελλάδα στην έκθεση Ecotec 2012 και έστει-λε το δικό της μήνυμα: «ENERGY THAT CHANGES - Προ-χωράμε μαζί για ένα κοινό όρα-μα και δημιουργούμε την ενέργεια

που φέρνει την αλλαγή»H SMA Hellas ΑΕ, στο πλαίσιο της δυναμι-κής συμμετοχής της στην 5η Διεθνή Έκθεση «Ecotec 2012 – τεχνολογίες Περιβάλλοντος & Φωτοβολταϊκά Συστήματα», γιόρτασε τα 5 χρόνια επιτυχημένης παρουσίας της στην Ελ-λάδα. το μήνυμα: ENERGY THAT CHANGES - Προχωράμε μαζί για ένα κοινό όραμα και δη-μιουργούμε την ενέργεια που φέρνει την αλ-λαγή. «Η συμπλήρωση των 5 χρόνων παρου-σίας της SMA στην Ελλάδα αποδεικνύει τη δέ-σμευση και την επιμονή της εταιρείας, παρά τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, να επενδύει στην ελληνική αγορά φωτοβολταϊ-κών συστημάτων. Μέσα σε 5 χρόνια έχουμε κάνει σημαντικά βήματα παραμένοντας προ-σηλωμένοι, όμως, πάντα στο όραμα και στη στρατηγική μας. Στόχος μας είναι να συνεχί-σουμε να στηρίζουμε το δίκτυο των συνεργα-τών μας και να μεταφέρουμε την τεχνολογική καινοτομία στον τομέα των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα» δήλωσε ο κ. χάρης χρηστίδης Γενικός Διευθυντής της SMA Hellas.

Η SMA Hellas στη γιορτή που ετοίμασε για τους συμμετέχοντες εκθέτες, καθώς και τους συνεργάτες που είχε κοντά της, επεφύλαξε ευχάριστες εκπλήξεις. Ο Γιώργος Λιανός, με πηγαίο και αυθόρμητο χιούμορ, υποδέχτη-κε τους καλεσμένους της SMA Hellas και πα-ρουσίασε μια ιστορική αναδρομή της εται-ρείας κάνοντας αναφορά στις σημαντικότε-ρες στιγμές της τελευταίας 5ετίας. το γεγονός αυτό, συνοδεία μουσικής δημιούργησε με πρωτότυπο τρόπο, επετειακό εορταστικό κλί-μα όπου το κοινό συμμετείχε με τη δική του ενέργεια.Υπενθυμίζεται ότι στο περίπτερο της SMA Hellas (Ε1, Αίθουσα 3) παρουσιάστηκαν οι ολοκληρωμένες λύσεις φωτοβολταϊκών μετα-τροπέων για κάθε τύπο φωτοβολταϊκού συ-στήματος αλλά και για κάθε κατηγορία ισχύ-ος που διαθέτει η εταιρεία, καθώς επίσης και πληροφορίες για το πρόγραμμα επιβρά-βευσης SMA Bonus Program, τις αναβαθμι-σμένες υπηρεσίες εκπαίδευσης SMA Solar Academy και τις ολοκληρωμένες υπηρεσί-ες SMA Service που συνοδεύουν την ευρεία γκάμα των προϊόντων SMA.

Για περισσότερες πληροφορίες στην Ελλάδα: Βίκυ Ζερβούδη,

Ο ΔΑΙΜΩΝ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦEΙΟΥΑναφερόμενοι στο δελτίο τύπου της εταιρείας ENEFSYS SOLAR στο τεύχος 445 στη σελίδα 55 ενημερώνουμε ότι το σωστό κείμενο κάτω από τη φωτογραφία με το κτήριο της ABB εί-ναι (Φωτοβολταϊκή εγκατάσταση επί χωροδικτυώματος με χρήση ανεμοθραυστών στο κτή-ριο της ABB στην Μεταμόρφωση Αττικής) χωρίς τη φράση (αν είναι δυνατόν) στο τέλος της πρότασης.




Aleo solar AG

Χαμηλότερος τζίρος και ζημιές για την κατά το οικονομικό έτος 2011 Η aleo solar AG επιβεβαιώνει με την οικο-νομική έκθεση για το 2011 που δημοσιεύει σήμερα τα προκαταρκτικά μεγέθη που είχε ανακοινώσει στο παρελθόν. Ο κύκλος ερ-γασιών υποχώρησε κατά 16,6% στα 461,8 εκατ. ευρώ (2010: 553,5 εκατ. ευρώ). το οικονομικό έτος 2011 έκλεισε με αρνητικά κέρδη προ φόρων και τόκων (EBIT) ύψους –30,5 εκατ. ευρώ (2010: 43,0 εκατ. ευρώ). το περιθώριο κέρδους EBIT μειώθηκε στο –6,6% (2010: 7,8%), ενώ το μέρισμα ανά μετοχή στα –2,47 ευρώ (2010: 2,41 ευρώ). «το 2011 χαρακτηρίστηκε από μία πρωτο-φανή κατάρρευση των τιμών στον κλάδο των φωτοβολταϊκών», αναφέρει ο κ. York

zu Putlitz, Διευθύνων Σύμβουλος και Οικο-νομικός Διευθυντής της aleo solar AG. «Οι τιμές των κυψελών και των πάνελ υποχώρη-σαν δραματικά λόγω της παγκόσμιας υπερ-προσφοράς. Ακόμα κι εμείς χρειάστηκε να μειώσουμε τις τιμές πώλησής μας κατά πε-ρισσότερο από ένα τρίτο κατά τη διάρκεια του έτους. Έτσι ο κύκλος εργασιών και τα περιθώρια κέρδους μας επιβαρύνθηκαν σημαντικά και δεν μπορέσαμε να επιτύχου-με τους αρχικούς μας στόχους.» τα οικονο-μικά αποτελέσματα της εταιρίας επιβαρύν-θηκαν ταυτόχρονα από τις ιδιαίτερα υψηλές αποπληρωμές των συμβολαίων προμήθειας κυψελών από προηγούμενη έτη. το 2011, η aleo solar AG κατάφερε να αυ-ξήσει ξανά την ισχύ της σε επίπεδο παρα-γωγής και πώλησης πάνελ. Η παραγωγή ση-μείωσε αισθητή αύξηση φτάνοντας τα 303 Megawatt (MW) (2010: 267 MW), ενώ και οι πωλήσεις αυξήθηκαν στα 297 MW

(2010: 255 MW). 223,3 εκατ. ευρώ, δηλ. σχεδόν το ήμισυ του κύκλου εργασιών της aleo solar AG, αφορούσε διεθνείς αγορές. Στις χώρες όπου η aleo solar δραστηριο-ποιείται με επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια, όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα και το Βέλγιο, ήρθε τώρα να προστεθεί και η ση-μαντική αγορά της Μεγάλης Βρετανίας. Στις χώρες εκτός Ευρώπης, η εταιρία σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, το Μεξικό και το Ισραήλ.

το 2012 η aleo solar AG σκοπεύει να αυξή-σει ξανά τον τζίρο της αξιοποιώντας πλήρως τις παραγωγικές της ικανότητες. Λόγω του οξύτατου ανταγωνισμού στην αγορά των φωτοβολταϊκών, αναμένονται ζημιές και κατά το 2012. Ο κύκλος εργασιών προβλέ-πεται πως θα ανέλθει σε τουλάχιστον 440 εκατ. ευρώ.

http://www.aleo-solar.de

ΒΙΕΝΤΕΡ

Κοντά στους αγρότεςΣτα τέλη Φεβρουαρίου 2011 τέθηκαν σε λει-τουργία τα δύο (2) τελευταία αγροτικά φωτο-βολταϊκά σύστημα, που μελέτησε και κατα-σκεύασε η ΒΙΕΝτΕΡ Α.Ε.Η κατασκευή τους, έγινε με τη μέθοδο «Turn Key», όπου η ΒΙΕΝτΕΡ Α.Ε. ανέλαβε και εκτέ-λεσε όλες τις φάσεις αδειοδότησης καθώς και την πλήρη κατασκευή των έργων αυτών

Εικόνα 1: Αγροτικό φωτοβολταϊκό 99,97kWp στο Διό-νυσο Βοιωτίας.και στα δύο έργα εγκαταστάθηκαν βάσεις με βιδωτά θεμέλια, πλαίσια Αμερικανικού οίκου, αντιστροφείς (inverter) Αμερικής, τεχνολογίας string με δύο εισόδους με MPPT το κάθε ένα. Συνολικά διατίθενται 20 είσοδοι με MPPT για όλο το έργο, επιτυγχάνοντας έτσι τη βέλτιστη παραγωγή ενέργειας.Πέραν των παραπάνω, η ΒΙΕΝτΕΡ Α.Ε. εγκατέ-στησε σύστημα ελέγχου παραγωγής το οποίο αξιοποιεί την τελευταία ψηφιακή τεχνολογία και δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης των έργων από οποιοδήποτε σημείο διαθέτει σύν-δεση internet, όσο μακριά και αν βρίσκεται. Εικόνα 2: Αγροτικό φωτοβολταϊκό 99,97kWp στη Χαι-ρώνεια Βοιωτίας.και με τα δύο (2) έργα, θα επιτευχθεί μείωση εκπομπών CO2 ίση με 128 tons/έτος ενώ για

το σύνολο της ωφέλιμης ζωής τους μείωση εκπομπών CO2 ίση με 2.320 tons.Η εταιρεία ΒΙΕΝτΕΡ Α.Ε., με την τριαντάχρονη εμπειρία των στελεχών της σε ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ είναι Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΣΑΣ.

Πληροφορίες στο Site www.bienter.gr



Documents

ΔΕΛΤΙΟ, Τεύχος 447, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2012