ئه ندامێكی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان ئاماژه به وه ده كات كه هه ڵوێستی توركیا ئه و گۆڕاوه ، به كوردستان به رانبه ر ده ڵێت "ده بێت هه رێمی كوردستان خۆی بۆ ئ����ه وه ئاماده ب����كات كه له به رده م هه ڕه شه ی به رده وامدایه ".به رپرس����ی هه ولێ����ر: ئاوێن����ه ، ئه ندامی ده ره وه و په یوه ندییه كانی پارتی س����ه ركردایه تی ئه نجومه نی دیموكرات����ی كوردس����تان "هێم����ن له چاوپێكه وتنێك����ی هه ورام����ی " تایب����ه ت به ئاوێن����ه دا رایگه یاند كه بڕیاری كشانه وه ی هێزه كانی توركیا له هه رێ����م، پێویس����تی به بڕی����اری په رله مانی كوردستانه ، ئه و وتی "من حه زده كه م ئه م پرسیاره ئاراسته ی په رله مانی كوردس����تان و هێزه كانی ن����او په رله م����ان و ن����او حكومه تی هه رێ����م بكرێ����ت كه بۆچ����ی ئه م بڕیاره كارا ناكه ن، چ پێویس����تیه ك ب����ه م هێزانه له كوردس����تان هه یه ؟ ده بێت په رله مان و حكومه تی هه رێم

وه اڵمبداته وه ".هه ورامی جه غتی له وه ش كرده وه ك����ه ئ����ه وان هی����چ رێككه وتنێكی توركی����ا له گ����ه ڵ س����ه ربازییان نه ب����وه تا پابه ندبونێك����ی هه ردوال به رانبه ری هه بێت، ئه و وتی "ئێمه چاوه ڕوانیم����ان له توركی����ا زیاتر بو به اڵم به داخه وه كه ئه و چاوه ڕوانیه وه ك پێویس����ت نه ب����و به رامبه ر به

هه رێمی کوردستان و کۆبانیش" .

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )448( سێشەممە 2014/10/14

w w w . a w e n e . c o m

LE FIGARO:ئه فسانه ی ئازایه تی

پێشمه رگه تێکشکا

داود ئۆغلۆ: ده مانتوانی

هه ولێر تێکبشکێنین

ئه ردۆگان رۆیشتن به قاچی

ئه تاتورك14 26

ریکالم

رۆحی به رگریی کۆبانییه کان

له کوێوه د ێت؟

9 8

وه زیری په روه رده:سێ منداڵم

له قوتابخانه ی حکومیین و یه کێکیشم

له ئه هلییه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

خۆڕاگری ئه فسانه یی کۆبانێ

"ده بێت هه رێمی كوردستان خۆی بۆ ئه وه ئاماده بكات كه له به رده م هه ڕه شه ی به رده وامدایه "

تیراژ: 4500

پێنجشه ممه ی داهاتو جارێكیتر هه ردو مه كته بی سیاس���ی یه كێتی نیستمانی دیموكرات���ی پارت���ی كوردس���تان و كوردستان كۆده بنه وه ، سه رچاوه یه كی ئ���اگادار ئام���اژه ب���ه وه ده كات ك���ه گۆڕان یه كێت���ی و نێوانگریی پارت���ی چاره سه ركردنی به مه به س���تی ده كات "پارتی و ده ڵێ���ت پارێزگار و پرس���ی یه كێت���ی و گۆڕان كار ب���ۆ پێكهێنانی ده ك���ه ن ن���وێ هاوپه یمانییه ك���ی

له كوردستان".س���ه رچاوه یه كی سلێمانی : ئاوێنه ، ئ���اگادار به ئاوێن���ه ی راگه یان���د ك���ه یه كێت���ی و پارتی و گ���ۆڕان له گفتوگۆو

رێككه وتن لێكتێگه یش���تن و هه وڵ���ی هاوبه ش���ن. وه ره قه یه ك���ی له س���ه ر س���ه رچاوه كه وتی "هه ر سێ الیه نه كه ده یان���ه وێ هه ڵمه ت���ی راگه یاندنی���ان به رامبه ر به یه كتر رابگرن و له په رله مان و حكومه تیش���دا دژایه ت���ی و ته گه ره بۆ

یه كتر دروست نه كه ن".س���ه رچاوه كه ئاماژه ب���ه وه ده كات بارزانی و له نێچیرڤ���ان هه ری���ه ك كه له كۆبون���ه وه به ختیاری���ش م���ه ال رۆژنامه وانیه كانی دو رۆژی رابردویاندا به شێوه یه كی ناڕاس���ته وخۆ ئاماژه یان به وه داوه كه خوازیارن له داهاتویه كی هه بێ���ت لێكتێگه یش���تنێك نزیك���دا

ئ���ه م له چوارچێ���وه ی له نێوانی���ان، لێكتێگه یشتنه ش���دا، لێكنزیكبونه وه و چاره سه ركردنی به مه به س���تی ئێستا پرس���ی پارێزگاری س���لێمانی ، پارتی نێوانگری���ی یه كێتی و گ���ۆڕان ده كات، بزوتنه وه ی گۆڕانیش نێوانگریی پارتی و یه كێتی ده كات بۆ چاره سه ركردنی ئه و گرژیی و ئاڵۆزییه ی به مدواییه كه وتوه ته

نێوانیان.س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه ش كرد ئه گ���ه ر له كۆتاییدا پارت���ی و یه كێتی و گۆڕان له سه ر چه ند خاڵێكی هاوبه ش نوێ هاوپه یمانییه ك���ی رێكبك���ه ون،

له كوردستاندا پێكده هێنن.

ئه ندامێكی وه فده په رله مانیه كه ی كوردستان كه هه فته ی پێش���و چونه كوبانێ ئاشكرای ده كات، بۆچونی زۆر جی���اواز له نێوانیاندا هه بوه ، به شێكیان پش���تگیریی په یه ده یان كردوه و به ش���ێكی تریش���یان پشتیوانییان له ئه نجومه نی نیش���تمانیی كوردی س���وریا كردوه و ئه و ده ڵێت "هه ش���یانبوه داكۆكی

له حكومه تی توركیا كردوه ".په رله مانت���اری س���لێمانی : ئاوێن���ه ، فراكسیۆنی ئازادی ئه بو كاروان به ئاوێنه ی راگه یان���د ك���ه هه رچه نده س���ه ردانه كه یان بۆ رۆژئ���اوای كوردس���تان و كوبانێ الیه نی ئه رێنی���ی و باش���ی هه بوه ، ب���ه اڵم دره نگ چونیان بۆ ئه وێ ، له گرنگیی س���ه ردانه كه ی كه مكردۆته وه ، ئه و وتی "به داخه وه له كاتی بون���ی ئه و ش���ه ڕه س���ه خته دا په یوه ندیی نێ���وان YPG و ئه نجومه ن���ی نیش���تمانیی

كوردی س���وریا زۆر ئاڵ���ۆزه و داژایه تیه كی توند له نێوانیاندا ب���ه دی ده كرێت ته نانه ت گه یشتۆته ئاستێك كه یه كترییش ته خوین

ده كه ن".وه فده كه ی په رله مان نوێنه ری س���ه رجه م په رله مانی كوردس���تانی فراكس���یۆنه كانی له خۆگرتب���وو بۆچونی جیاوازیان له س���ه ر هێزه كانی ئه و ناوچانه هه بوه ، به ش���ێكیان پش���تگیریی په یه ده یان كردوه و به ش���ێكی له ئه نجومه ن���ی پش���تیوانییان تریش���یان نیشتمانیی كوردی سوریا كردوه و هه شیانبو داكۆكی له حكومه ت���ی توركیا ده كرد، ئه بو كاروان وت���ی "به تایب���ه ت ئه و ب���راده ره ی له سیاسه ته كانی داكۆكی توركمانی به ره ی

حكومه تی توركیا ده كرد".

پارتی نێوانگریی یه كێتی و گۆڕان ده كاتكار بۆ پێكهێنانی هاوپه یمانییه كی

نوێ ده كرێت له كوردستان

"له ناو وه فده كه ی په رله ماندا هه بو

داكۆكی له توركیا ده كرد"

داعشیزملەنەتەوەی

هه ڵبژێردراوەوە بۆ ئوممەی هه ڵبژێردراو

کورد لەجەمسەرگەریی نوێی خۆرهەاڵتی

ناویندا14

13

3

4

یبه تی تا

سیه دۆ

تانکه کانی تورکیا چاوه ڕوانی گیانکێشانی کۆبانێن

تایبه‌ت(448( سێشه ممه 22014/10/14

ئایا‌پێشمه‌رگه‌‌توانای‌‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‌داعشی‌‌هه‌یه‌؟

فیگارۆ: ئه فسانه ی ئازایه تی پێشمه رگه تێكشكا

پرسی پارێزگاری سلێمانی دواده خرێته وه وئیسالمیه كانیش هه ڵوێستیان نه گۆڕاوه

ئ���ا: ئاوێن���ه

نێردراوی تایبه تی رۆژنام���ه ی ل���ۆ فیگارۆی فه ره نس���ی بۆ هه رێمی

كوردس���تان ده ڵێت "دوای س���ااڵنێكی دورودرێژ به هۆی گیانفیدای���ی و جوامێریی���ه وه ، خه رمانه یه كی ئه فس���انه یی

به ده وری خۆیدا كێش���ا بو، به اڵم ئه مڕۆ ئه م ئه فس���انه یه به هۆی هێرشه كانی داعش���ه وه ش���كاوه ".

كۆتایی فی���گارۆ لۆ رۆژنام���ه ی كه له ڕاپۆرتێكیدا راب���ردو هه فته ی له الی���ه ن نێ���ردراوی تایبه تیه وه بۆ هه رێم���ی كوردس���تان ئاماده كرابو، ئاماژه به وه ده كات كه ئه و كه سانه ی به خۆڕاگریی���ان له به رامبه ر س���ه دام حس���ێندا، رۆژئاوای سه رسامكردبو، یانزه ساڵ دوای روخانی رژێمه كه ی ئ���ه و، له مانگی حوزه یرانی رابردودا رویانكرده داع���ش هێزه كان���ی كه ده س���ه اڵتیان، ژێ���ر ناوچه كان���ی ئێزی���دی و ك���رد و پاشه كش���ه یان مه س���یحییه كانی ئ���ه و ناوچه یه یان، ك���ه بڕیارب���و بیانپارێ���زن، به ته نها

ب���ه رواره وه ل���ه م به جێهێش���ت. ب���ه دوا، هه رچه نده پێش���مه رگه كان ك���رد و چه ند پێش���ڕه وییان كه مێك ئه م به اڵم گرت���وه ، ناوچه یه كی���ان رۆژئاواییه كاندا له هزری پرس���یاره س���ه ریهه ڵدا كه ئای���ا ئه وان توانای به سه ر سه ركه وتن به ره نگاربونه وه و ئام���اده و به ئی���راده و دوژمنێك���ی

جه ن���گاوه ردا هه ی���ه ؟رۆژنامه كه نێردراوی ئۆبراڵ تیری ده نوس���ێت "هێزه كان���ی ك���ورد كه تانكه كانی وه ك كۆن���ی به چه ك���ی تی 55ی روس���ی سه رده می جه نگی س���ارد ده جه نگ���ن و كاڵش���نكۆفیان پێی���ه ، ته نان���ه ت فیش���ه ك، تۆپ و هاوه نیش���یان به ئه ن���دازه ی ت���ه واو

نییه و له چه كی قورس بێبه ش���ن.له هه م���و ئه وان���ه خه مهێنه رتریش ئه وه یه ك���ه وره ی خه بات و مۆراڵی به ئه ندازه یه ك ئه وان پێشمه رگانه ی دابه زیوه كه گوڕ و تینی شه ڕكردنی براكوژیی سااڵنی سه رده می جه نگی نێ���وان 1993 – 1996یان نه ماوه .

له س���اڵی س���ه دام روخانی پاش دوژمن���ی ك���ورده كان ك���ه ،2003پرۆس���ه ی نه م���ا و راس���ته قینه یان

یه كێتی پارت���ی و له نێوان ئاش���تی به دیه���ات، فه رمانده كانی پێش���وی ب���ون ژه نراڵ���ه كان پێش���مه رگه و به بازرگان، به پاره ی زۆرز زه وه ندی له ڤێال و كرا پڕ كوردس���تان نه وت، كۆش���كی مه ڕم���ه ڕو بین���ای به رزو

بڵندی هاوش���ێوه ی دوبه ی .نزیكه ی پێش���مه رگه هێزه كان���ی 250 هه زار كه س له خۆده گرێت، كه پێكهاتون، موچه خۆران له گه نجان و 150 هه زاریان له سه ر 100 هه زار تا ئ���ه م جێگیرك���راون، س���نوره كان پێشمه رگانه كه مه شقێكی ئه وتۆیان به ش���ێوه یه كی ته نانه ت پێنه كراوه رێكوپێ���ك و له كات���ی دیاریك���راوی له سه ر وه رناگرن، موچه خۆش���یدا حزبیی���ان ئینتیم���ای بنه م���ای هه ڵبژێ���ردراون، ب���ه م مانایه ی كه ژماره یان ده سه اڵتداره كه حزبه دو دیاریده كه ن، ئ���ه و دو حزبه ی هه ر یه كه ی���ان، س���ه ربازخانه و ده زگای هه واڵگریی خۆیان هه یه ، له به رئه وه راب���ردو پێش���مه رگه كانی كردن���ی یه كگرتو، س���وپایه كی به سه ربازی كارێك���ی هێنده ئاس���ان نییه و رێی

تێناچێت به زوی���ی ئه نجامبدرێ���ت.

ئا: ئاوێنه

پێده چێت كۆبونه وه ی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی ، كه بڕیاره

ئه مڕۆ ئه نجامبدرێت بۆ جاری نۆیه م دوابخرێت، هۆكاری دواخستنه كه ش رێككه وتنێكی پێشوه خته له نێوان

الیه نه ناكۆكه كانكه گۆڕان و یه كێتیه ، تاكاتی ئه نجامدانی كۆبونه وه یه كی

هاوبه ش به نێوه ندگیریی پارتی دیموكراتی كوردستان.

ئه نجومه نی كۆبون����ه وه ی له دوایی����ن پارێزگای س����لێمانیدا ك����ه رۆژی 21ی مانگ����ی راب����ردو ئه نجام����درا، پرس����ی پارێ����زگار پۆس����تی یه كالكردن����ه وه ی له نێوان گۆڕان و یه كێتیدا بۆ كۆبونه وه ی

لوتكه ی س����ه ركردایه تی ئ����ه و دو هێزه به جێهێڵرا، به اڵم به پێ����ی زانیارییه كان هه ردوال رێككه وتون ئه م پرسه دوابخه ن ب����ۆ كاتێكی نادیار، ئه م����ه ش واده كات كۆبونه وه ی ئه مڕۆی ئه نجومه ن بۆ جاری

نۆیه م دوابخاته وه .

به پێ����ی زانیاریی����ه كان له كۆبونه وه ی رۆژی 12ی ئه م مانگه ی نێوان مه كته بی سیاسیی یه كێتی و پارتی كه له سلێمانی رێككه وت����ون ه����ه ردوال به ڕێوه چ����و، كۆبونه وه یه ك����ی س����ێ قۆڵی����ی له گه ڵ بزوتنه وه ی گۆڕان ببه ستن و ئه م پرسه ش یه كالییبكه نه وه ، كۆبونه وه ی����ه دا ل����ه و له الیه ن خۆیشیه وه گۆڕان به و پێشنیاره رازیبوه . ه����ه ر ئ����ه م رێككه وتنه ش بو كه وایكرد دوێن����ی له كۆبونه وه ی پێنج

الیه نه سیاس����ییه كه دا باسی ئه م پرسه نه كرێت.

باڵوكرایه وه ئه وه پێشتریش ده نگۆی كه له سه ر وته ی یه كێك له سه ركرده كانی یه كێتی كه باس����ی چون����ی 600گه نجی هه ڵه بجه ی����ی كردب����و بۆن����او داع����ش، ئیس����المیه كان الیه ن����ه هه ڵوێس����تی یه كالییبونه وه ی به پرس����ی س����ه باره ت پارێزگای س����لێمانی گۆڕانی پۆس����تی ب����ه اڵم ئه ندامێكی به س����ه ردا هاتبێت، مه كته بی سیاسی كۆمه ڵ ره تیده كاته وه

هه ڵوێستیان گۆڕابێت.

سیاس����ی مه كته ب����ی ئه ندام����ی كه ریم تۆفی����ق ئیس����المی ، كۆمه ڵ����ی ئ����ه وه ناش����ارێته وه كه ئه و قس����ه یه ی

س����ه ركرده كه ی یه كێت����ی زۆر نیگه رانی كه ره تیش����یده كاته وه ب����ه اڵم كردون، له س����ه ر ئه و وتانه ، ئه وان هه ڵوێستیان س����ه باره ت به س����ه ردابێت گۆڕانكاریی پارێزگاری به یه كالییبونه وه ی پۆس����تی س����لێمانی ، كه پێشتر وتبویان نه ده نگ به گۆڕان ده ده ی����ن نه به یه كێتی ، به ڵكو

داوایان لێده كه ن خۆیان رێكبكه ون.

"له هه مو راگه یاند، به ئاوێنه ی تۆفیق ده ڤ����ه ری هه ڵه بجه كه مت����ر له 30كه س ك����ردوه ، به داعش����ه وه په یوه ندیی����ان ئه مه ش ب����ه راورد به ه����ه ر پارێزگایه كی ت����ر زۆر كه مه ". س����ه باره ت به وه ش بۆ ئه و س����ه ركرده یه ی یه كێتی ته نها ناوی مه كته ب ئه ن����دام ده هێنێ ، هه ڵه بج����ه سیاسیه كه ی كۆمه ڵ ده ڵێت، "په یوه ندیی

به و باگراوه نده فكریه ی خۆیه وه هه یه ".ل����ه دوای ئه نجامدان����ی هه ڵبژاردن����ی ئه نجومه ن����ی پارێزگاكان هاوكات له گه ڵ په رله مانی عێراقدا له رۆژی 30ی نیسانی پارێزگارێك نه توانراوه هێش����تا ،2014له ن����او ئه نجومه نی پارێزگای س����لێمانی بوه ته ه����ۆی ئه م����ه ش دیاریبكرێ����ت، په كخس����تنی ئه و حكومه ت����ه لۆكاڵیه ی س����لێمانی . هۆكاره ك����ه ش ئه وه یه هیچ نه یانتوانیوه یه كێت����ی له گ����ۆڕان و كام بۆ مس����ۆگه ربكه ن پێویست كورس����ی

یه كالكردنه وه ی ئه و پرسه .گۆڕان خاوه نی 12 كورسیه و یه كێتیش 11 كورس����ی ، ب����ه اڵم هه ریه كێك له وانه پێویستی به 17 كورسی هه یه بۆئه وه ی ئه نجومه نه ك����ه پارێ����زگاری پۆس����تی

مسۆگه ربكات.

ریکالم

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

رووداو،‌"جه‌زیره‌"ی‌كوردی

كه ریم عه لی

سه ره نجام خه ریكه ته مه نناكه ی فازڵ میرانی دێت���ه دی، كه ده ڵێت "ته مه ننا ده ك���ه م رووداو ببێت���ه )جه زی���ره (ی ك���وردی"! هه روه ك چ���ۆن جه زیره كه په تی داه���ات و په یامه پیش���ه ییه كه ی له مێش���كی ئه می���ری قه ته رو كیس���ه و ناتوانێ���ت جگه ئه ودای���ه ، گیرفان���ی له تاریكی���ی هیچی دیكه به رهه مبهێنێت ئه گه ر هه مو بالجكتۆر و هه مو روناكیی دونی���اش له بریقه و ب���اق و رازاندنه وه ی وێن���ه ی شاش���ه كه یدا به كاربهێنێ���ت،

رووداویش به هه مانشێوه .زۆرێ���ك له روماڵكردن���ی جه زی���ره له روداوه كان���ی ئ���ه م س���ااڵنه ی دوایی ناوچه كه و نیشتمانی عه ره بیدا نه یتوانیوه بێالیه نیی و س���ه ربه خۆیی و النیكه م���ی له هه واڵ و بكات، په یڕه و پیش���ه ییبون نه یتوانیوه هه رگی���ز روماڵكردنه كانیدا هاوس���ۆزیی خۆی به رامبه ر به مورسی و سوننه كانی عێراق و لوبنان بشارێته وه و له به رامبه ریش���دا به ئاش���كرا دژایه ت���ی شۆڕش���ی خه ڵكی به حرێ���ن و حزبواڵی لوبنان و كوردو مه س���یحیه كانی لوبنان و میسریشی كردوه ، له م چوارچێوه یه شدا جه زی���ره كه ناڵ���ی كاری دوا روداوه كانی له س���ه ر راپرسیكردنیه تی رۆژئاوای كوردستان، له راپرسیه كه ی ئه م كه ناڵه دا كه فازڵ میرانی پێی سه رسامه پرسیاره كه به ش���ێوه یه ك داڕێژراوه كه پێش���وه خت ئۆباڵی تراژیدیای كۆبانی ده خاته ئه س���تۆی الیه نه كوردییه كان و تۆمه تباری���ان ده كات ب���ه وه ی ئ���ه وان له ئێش و ئازاری خه ڵكی به رپرس���ن، كه ده ڵێت "پێتوایه ئه و گروپه كوردییانه ی هاوپه یمانی رژێمی س���وریین به رپرسن له كاره ساتی كورد له )عین العرب(؟!".

ل���ه م خاڵ���ه دا روداو ت���ه واو ت���ه واو جه زیره ی كوردییه ، كه له كۆی به رنامه و هه واڵ و روماڵكردنه كانیدا رقێكی شاراوه به رامبه ر به PYD و كانتۆنه كانی رۆژئاوا به دیده كرێ���ت، ته نان���ه ت ئ���ه م رقه ی ده گات به ئاستێك كه له ساته وه ختێكدا ك���ه هه مو س���ه رنجه كان رو له كۆبانی و خۆڕاگری���ی قاره مانان���ه ی ئه و ش���اره بچوك���ه ن، رووداو هه واڵ���ی یه كه م���ی گرنگترین گه ش���تی هه واڵی كۆبونه وه ی كوردی���ان نیش���تمانیی ئه نجومه ن���ی به هه واڵی ره شبگیریی گه نجانی كانتۆنی په یه ده وه ئاسایش���ی له الیه ن جه زیره س���ه یرتر، ل���ه وه ش ده س���تپێده كات! له گه رم���ه ی خۆپیش���اندان و ناڕه زای���ی كورده كان���ی باك���وردا، ك���ه "جه زیره خۆپیش���اندانه كانی روماڵ���ی چه ن���د به حرێنی كرد، رووداویش هه ر ئه وه نده ، په یامنێرێكیان له ڕوماڵێكی راسته وخۆدا ده ڵێت ده رده كه وێت و له ئه سته نبوڵه وه ته قه یان له خۆپیشاندانه كاندا "ئه وانه ی لێكراوه و كوژراون، له ناو خۆپیشانده ران خۆیان و له پش���ته وه ته قه ی���ان لێكراوه بۆ ئه وه ی خۆپیش���اندانه كانی پێ گه رم

بكه ن و پۆلیس نه یكوشتون"!رووداو به رده وام به پێی ئه و سیاسه ت و ئه جندایه ی پارتی دایڕشتوه ، كاری له سه ر ئه وه كرده وه كه PYD ناچار بكات فره قبوڵ له كانتۆنه كان هێزی چه كداری���ی بكات له ڕێگه ی ناردنه وه ی پێشمه رگه ی كۆمه ڵێك حزبه وه كه كۆپی و گوێڕایه ڵی پارتی خۆین، وه ك ئه وه ی ئه م ئه زمون فره هێزی پێشمه رگه حزبییه ی هه رێمی كوردس���تان ئه وه نده ئه زمونێكی شیاوو ته ندروست بوبێت و خێرمان لێبینیبێت تا له رۆژئاوای كوردستان دوباره بكرێته وه .

هه مومان ده زانین هه نگاوێكی به مجۆره هیچ خزمه تێك به چه سپاندنی پرۆسه ی كوردستاندا به ش���ه ی له و دیموكراسی ن���اكات، چونكه كورد ل���ه وێ و لێره ش پێویستی به فره یی سیاسی و یه كهێزییه ، به تایبه ت���ی له دۆخ���ی ئه م���ڕۆدا بونی زیاد له هێزێك���ی چه كدار به و رق و قینه ئه ستوره ی ئه و هێزانه به رامبه ر به یه كتر هه یانه ، مه ترس���ی گ���ه وره ی له هه ناوی خۆی���دا هه ڵگرتوه و س���ه رهه ڵدانی هه ر روداوێكی نه خوازراویش له م كاته دا زیانی گه وره به پرسی كورد ئه گه یه نێت، پارتی هه ڵه یه كی گه وره و مێژویی به رامبه ر به و به شه ی كوردستان ده كات گه ر كه وتنه ته نگانه ی PYD بقۆزێته وه و فش���اریان ب���ۆ بهێنێت ت���ا ناچ���ار به قبوڵكردنی

پڕۆژه یه كی به وجۆره یان بكات.

ئا:‌نزار‌گزالی‌

ئه‌ندامی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌و‌

به‌رپرسی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌پارته‌‌"هێمن‌هه‌ورامی‌"‌له‌م‌

گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌ده‌ڵێت‌"ئه‌وه‌‌توركیا‌بو‌به‌رانبه‌ر‌به‌كوردستان‌گۆڕا،‌ئێمه‌‌تا‌ئێستاش‌دۆخه‌كه‌‌له‌دۆخێكی‌داینامیكیدایه‌،‌شێوه‌ی‌كۆتایی‌خۆی‌

وه‌رنه‌گرتوه‌".

ئاوێنه‌:‌ئێستا‌دوای‌‌هێرشه‌كانی‌‌داعش‌بۆ‌س���ه‌ر‌كوردس���تان‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌رویدا،‌به‌دۆس���تایه‌تیی‌‌ به‌رامبه‌ر‌ روانینت���ان‌توركیاو‌پشتبه‌س���تن‌به‌توركیا‌گۆڕاوه‌‌یاخود‌هه‌مان‌روانینی‌‌پێش���وتان‌هه‌یه‌‌

به‌رامبه‌ر‌به‌و‌واڵته‌؟هێم���ن‌هه‌ورامی:‌پێش‌هه‌مو‌ش���تێك،‌ئێمه‌‌ل���ه‌روی‌سیاس���ه‌تی‌ده‌ره‌كیه‌وه‌،‌له‌سه‌ر‌س���ێ‌بنه‌ما‌سیاسه‌ت‌ده‌كه‌ین،‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌هاوب���ه‌ش،‌بنه‌ماو‌به‌های‌هاوب���ه‌ش،‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌هاوبه‌ش.‌ئه‌وه‌‌ئێم���ه‌‌نه‌بوی���ن‌به‌رانب���ه‌ر‌به‌توركی���ا‌گۆڕاوی���ن،‌هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌جه‌ناب���ی‌س���ه‌رۆك‌له‌س���ااڵنی‌)‌2002تا‌2007(یش‌به‌رانبه‌ر‌به‌توركیا‌ئاشكرابو،‌به‌اڵم‌وه‌زیرانه‌كه‌ی‌ س���ه‌رۆك‌ توركیا‌ كاتێك‌ده‌چێته‌‌دیاربه‌كر‌ده‌ڵێ‌ئه‌و‌س���ه‌رده‌مه‌‌بكرێت‌و‌ ك���ورد‌ ئینكاریی‌ به‌س���ه‌رچو‌دۆزی‌كورد‌ده‌بێت‌چاره‌س���ه‌ر‌بكرێت.‌كه‌‌دێته‌‌هه‌ولێ���رو‌له‌هه‌ولێر‌له‌به‌رده‌م‌ئااڵی‌كوردس���تاندا‌ده‌ڵێت‌س���ه‌رده‌می‌ئینكاركردنی‌كورد‌به‌سه‌رچو،‌كه‌‌دێن‌له‌بری‌په‌الماردان‌و‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌كوردستان‌كونس���ڵخانه‌‌له‌هه‌ولێر‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌ئه‌وه‌‌توركیا‌بو‌به‌رانبه‌ر‌به‌كوردستان‌گۆڕا،‌ئێمه‌‌تا‌ئێس���تاش‌دۆخه‌كه‌‌له‌دۆخێكی‌داینامیكیدایه‌،‌ش���ێوه‌ی‌كۆتایی‌خۆی‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌ئێم���ه‌‌هیچ‌رێككه‌وتنێكی‌س���ه‌ربازییمان‌له‌گ���ه‌ڵ‌توركی���ا‌نه‌بوه‌‌ت���ا‌پابه‌ندبونێكی‌ه���ه‌ردوال‌به‌رانبه‌ری‌هه‌بێت.‌توركیا‌له‌گۆشه‌نیگای‌خۆیه‌وه‌‌سیاسه‌ت‌ده‌كات،‌ئێمه‌ش‌له‌گۆشه‌نیگای‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌كوردس���تانه‌وه‌‌سیاسه‌ت‌ده‌كه‌ین.‌ئێم���ه‌‌چاوه‌ڕوانیمان‌له‌توركیا‌زیات���ر‌بو‌ب���ه‌اڵم‌به‌داخ���ه‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌چاوه‌ڕوانی���ه‌‌وه‌ك‌پێویس���ت‌نه‌ب���وه‌،‌ئ���ه‌وه‌‌ده‌بێ���ت‌توركیا‌وه‌اڵم���ی‌ئه‌وه‌‌بداته‌وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌به‌رانبه‌ر‌ئه‌وه‌ش���دا‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌سه‌ربه‌رزانه‌‌توانی‌دیپلۆماسیی‌ گه‌وره‌ی‌ پش���تیوانییه‌كی‌نێوده‌ڵه‌تیی‌بۆ‌خۆی‌به‌ده‌ستبێنێت.

توركی���ا‌ هه‌س���تناكه‌ن‌ ئاوێن���ه‌:‌پش���تتان‌ ل���ه‌وه‌ی‌‌ هه‌ڵیخه‌ڵه‌تان���دن،‌پێبه‌ست‌و‌له‌كاتی‌‌ته‌نگانه‌دا‌به‌ده‌متانه‌وه‌‌

نه‌هات؟هێمن‌هه‌ورام���ی:‌ئێم���ه‌‌ده‌ڵێین‌هیچ‌له‌گه‌ڵ‌ س���ه‌ربازییمان‌ رێككه‌وتنێك���ی‌په‌یوه‌ندیی���ه‌كان‌ نه‌ب���وه‌،‌ توركی���ا‌كوردستان‌و‌ هه‌رێمی‌ نێوان‌ په‌یوه‌ندیی‌توركیا‌بون،‌ئه‌م‌په‌یوه‌ندییانه‌‌هه‌ورازو‌نشێوی‌زۆری‌تێدا‌بوه‌.‌توركیا‌ئینكاریی‌ده‌وری‌كوردی‌ده‌كرد،‌توركیا‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌به‌ده‌س���تێوه‌ردان‌له‌مه‌سه‌له‌ی‌كه‌ركوك‌

ده‌ك���رد،‌توركیا‌رێگه‌ی‌ب���ه‌وه‌‌نه‌ده‌دا‌توركیا‌ هه‌ڵبكرێت،‌ كوردس���تان‌ ئااڵی‌ئه‌س���ڵه‌ن‌دانی‌به‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌له‌چوارچێوه‌ی‌ فیدراڵ‌ هه‌رێمێكی‌ وه‌ك‌عێراق���دا‌نه‌ده‌ن���ا،‌ئه‌وه‌ب���و‌توركیا‌بو‌گۆڕابون،‌بۆیه‌‌هه‌رێمی‌كوردس���تانیش‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌گۆڕاوه‌،‌پێشموانیه‌‌ئێستا‌پێگه‌ی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌له‌ئاستێكدا‌بێت‌توركیا‌بتوانێت‌نادیده‌ی‌بگرێت.

ئاوێنه‌:‌ئه‌گ���ه‌ر‌توركیا‌نه‌توانێت‌رۆڵی‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تان‌نادیده‌بگرێ���ت‌و‌هیواو‌پش���تتان‌به‌توركیا‌نه‌به‌س���تبو،‌بۆچی‌‌به‌رپرسانی‌‌خۆتان‌وتیان‌توركیا‌

نائومێدی‌كردین؟هێمن‌هه‌ورامی:‌ده‌توانی‌له‌و‌به‌رپرسانه‌‌بپرس���یت‌كه‌‌وایانگوتوه‌،‌ئێمه‌‌ده‌ڵێین‌گله‌ییه‌كانم���ان‌به‌ئاش���كرا‌له‌میدیاكان‌باسكردوه‌،‌له‌كۆبونه‌وه‌‌تایبه‌تیه‌كانیش‌ئه‌و‌گله‌ییانه‌‌به‌توركی���ا‌گه‌یه‌نراون‌كه‌‌هه‌مو‌مه‌نتیقی‌په‌یوه‌ندیی‌دیپلۆماسیی‌و‌دراوسێیه‌تی‌ئه‌وه‌بو‌توركیا‌ده‌بو‌یه‌كه‌م‌له‌و‌واڵتانه‌‌بوایه‌‌كه‌‌له‌ش���ه‌ڕی‌داعش‌عێراق‌و‌ كوردس���تان‌و‌ خه‌ڵكی‌ به‌ته‌نگ‌ناوچه‌كه‌شدا‌بهاتبایه‌،‌ده‌بوایه‌‌رۆڵێكی‌كاریگه‌رت���ری‌بگێڕابای���ه‌،‌ه���ه‌م‌وه‌ك‌ئه‌ندامێك‌له‌ناتۆ،‌هه‌م‌وه‌ك‌هاوس���ێ،‌ئه‌وه‌شمان‌بیر‌نه‌چێت،‌توركیا‌ئه‌ندامه‌‌له‌ناتۆ،‌به‌اڵم‌توركیا‌رێگه‌ی‌نه‌دا‌بنكه‌ی‌ئینچه‌رلیك‌له‌الیه‌ن‌ئه‌مه‌ریكیه‌كانیشه‌وه‌‌ب���ۆ‌لێدان���ی‌داع���ش‌به‌كاربهێنرێ���ت.‌مه‌سه‌له‌كه‌‌ته‌نها‌په‌یوه‌ندیی‌به‌توركیاو‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌نیه‌،‌مه‌س���ه‌له‌كه‌‌په‌یوه‌سته‌‌به‌و‌روانگه‌‌جیۆپۆله‌تیكیه‌ی‌

توركیا‌بۆ‌ناوچه‌كه‌‌هه‌یه‌تی.ئێس���تای‌‌ ئێوه‌‌سیاس���ه‌تی‌‌ ئاوێن���ه‌:‌توركی���ا‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌كۆبان���ی‌‌چ���ۆن‌

هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟هێم���ن‌هه‌ورام���ی:‌ئێم���ه‌‌پێمانوای���ه‌‌توركیا‌ده‌بوایه‌‌باش���تر‌بچوبایه‌‌پێش‌و‌رێگه‌ی‌بدابایه‌‌ك���ه‌‌هێزی‌هاوپه‌یمانان‌ی���ان‌ه���ه‌ر‌خه‌ڵكێك���ی‌خۆبه‌خش‌كه‌‌بیه‌وێت‌به‌رگریی‌له‌كۆبانی‌بكات‌سنور‌بۆی���ان‌كراوه‌بێ���ت.‌توركی���ا‌ده‌بوایه‌‌هه‌وڵ���ی‌بدابای���ه‌‌له‌چوارچێ���وه‌ی‌ئه‌م‌نێوده‌وڵه‌تیه‌ی‌كه‌‌هه‌یه‌‌ هاوپه‌یمانی���ه‌‌دژی‌‌تیرۆریستانی‌داعش‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌كۆبان���ی‌داگیربك���ه‌ن،‌به‌ش���داربوایه‌،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌پێمانوانیه‌‌خه‌ڵكی‌كۆبانی‌هه‌موی‌په‌یه‌ده‌و‌په‌كه‌كه‌‌بێت‌تا‌توركیا‌به‌بیانوی‌ئ���ه‌وه‌ی‌كه‌‌ئه‌مانه‌‌ش���ه‌ڕی‌نێوان‌دو‌گروپی‌دژ‌به‌توركیان‌توركیا‌ته‌داخول‌نه‌كات.‌چونكه‌‌توركیاو‌ئێران‌بیانه‌وێ‌و‌نه‌یانه‌وێ‌دو‌زلهێزی‌ناوچه‌یین‌ده‌بێت‌رۆڵێكی‌پۆزه‌تیڤ‌له‌دابینكردنی‌

ئاساییش‌ببینن.ئاوێن���ه‌:‌زۆرێك‌پێیانوای���ه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌بارزانی‌‌داوایكردوه‌‌پێشمه‌رگه‌‌بنێرێت‌بۆ‌كۆبانی‌‌ته‌نها‌گله‌یی‌‌له‌سه‌ر‌خۆ‌البردنه‌‌چونكه‌‌توركیایه‌ك‌كه‌‌رێگه‌‌به‌ئه‌مه‌ریكا‌ن���ه‌دات‌له‌وێوه‌‌فڕۆكه‌كان���ی‌‌هه‌ڵبفڕن،‌چۆن‌رێگه‌‌به‌چونی‌‌پێشمه‌رگه‌‌ده‌دات؟هێمن‌هه‌ورامی:‌جه‌نابی‌س���ه‌رۆك‌زۆر‌زۆر‌به‌په‌رۆش‌بوه‌‌بۆ‌مه‌سه‌له‌ی‌كۆبانی،‌براده‌ران���ی‌په‌كه‌كه‌و‌په‌یه‌ده‌‌باش‌باش‌ئ���اگادارن‌كه‌‌رۆڵی‌جه‌نابی‌س���ه‌رۆك‌و‌هه‌رێمی‌كوردستان‌و‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كۆبانی‌و‌ له‌هاوكاریكردنی‌ كوردس���تان‌ناوچه‌كانی‌دیكه‌ی‌په‌یه‌ده‌و‌شه‌ڕه‌كانیان‌له‌گه‌ڵ‌داعش‌چی‌بوه‌.‌برایانی‌په‌یه‌ده‌ش‌داوای‌پێش���مه‌رگه‌ی‌زۆری���ان‌له‌ئێم���ه‌‌نه‌ك���ردوه‌،‌داوای‌چه‌كداری���ان‌له‌ئێمه‌‌نه‌كردوه‌‌بۆی���ان‌بنێرین،‌داوای‌چه‌ك‌و‌س���ه‌ربازیی‌و‌ هاوكاریی‌ ته‌قه‌مه‌نی���ی‌و‌ئاس���مانییان‌له‌ئێمه‌‌ك���ردوه‌.‌جه‌نابی‌سه‌رۆك‌فه‌رمویه‌تی‌ئه‌گه‌ر‌رێگه‌‌هه‌بوایه‌‌ئێم���ه‌‌ئاماده‌بوین‌هێزیش‌بنێرین.‌هه‌ر‌ب���ۆ‌زانیاری���ت‌له‌هه‌ولێ���ره‌وه‌‌له‌ژوری‌ئۆپه‌راس���یۆنی‌هاوبه‌ش���ی‌وه‌زاره‌ت���ی‌پێش���مه‌رگه‌و‌هێ���زه‌‌هاوپه‌یمان���ه‌كان‌به‌فه‌رمان���ی‌جه‌نابی‌س���ه‌رۆك‌بارزانی‌له‌گ���ه‌ڵ‌په‌ی���ه‌ده‌و‌یه‌په‌گه‌‌ ته‌نس���یق‌كراوه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌لێدانی‌ئاس���مانیی‌دژ‌به‌داعش‌له‌ده‌وروبه‌ری‌كۆبانی‌مسۆگه‌ر‌بكرێت،‌ته‌نس���یقی‌رۆژان���ه‌ش‌له‌نێوان‌هێزی‌پێش���مه‌رگه‌و‌یه‌په‌گه‌‌هه‌بوه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌له‌و‌ئامانجان���ه‌ی‌داعش‌بدرێت‌كه‌‌له‌ده‌وروب���ه‌ری‌كۆبانی‌و‌ناوچه‌كانی‌دیكه‌‌هه‌ن.‌ئێم���ه‌‌به‌چه‌ك‌و‌ته‌قه‌مه‌نی‌یه‌په‌گه‌م���ان‌ په‌ی���ه‌ده‌و‌ یارمه‌تی���ی‌له‌ده‌وروب���ه‌ری‌ له‌ش���ه‌ڕه‌كانیان‌ داوه‌‌به‌دابینكردنی‌ كۆبان���ی،‌ ته‌لكۆچ���ه‌رو‌هێرشه‌‌ئاس���مانیه‌كانی‌هاوپه‌یمانان‌بۆ‌س���ه‌ر‌بنكه‌كانی‌تیرۆریس���تانی‌داعش‌هاوكارییمان‌كردون.‌ئێمه‌‌بۆ‌موزایه‌ده‌‌نه‌مانك���ردوه‌.‌ئێم���ه‌‌نه‌هاتوی���ن‌وه‌كو‌جه‌میل‌بای���ك‌لێدوان‌بده‌ی���ن‌و‌بڵێین‌ده‌بێ���ت‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تان‌چه‌ک‌و‌پێش���مه‌رگه‌‌بنێرێت،‌من‌ئه‌و‌پرسیاره‌‌ده‌ك���ه‌م،‌ده‌بوایه‌‌جه‌می���ل‌بایك‌)5( ه���ه‌زار‌چه‌كداری‌گه‌ری���ای‌بۆچیه‌،‌با‌بهاتبایه‌‌به‌النیكه‌م‌)3(‌هه‌زار‌چه‌كداری‌

گه‌ریای‌له‌ڕێ���ی‌ره‌بیعه‌وه‌‌كه‌‌ناوچه‌ی‌ئازادكراوه‌،‌ره‌وانه‌ی‌رۆژئاوا‌بكردبایه‌‌تا‌له‌كانتۆنی‌جه‌زیره‌‌جه‌بهه‌یه‌كی‌گه‌وره‌یان‌دژی‌داعش‌بكردایه‌ته‌وه‌.‌قه‌ندیل‌)5( ه���ه‌زار‌گه‌ریای‌بۆ‌چیه‌،‌ئێس���تا‌ئه‌و‌كاته‌‌بو‌ده‌بوایه‌‌جه‌میل‌بایك‌له‌جیاتی‌موزایه‌دات‌هێزی‌گه‌ریای‌خۆی‌بناردایه‌‌

بۆ‌رۆژئاوای‌كوردستان.‌بۆچی‌‌له‌به‌رامبه‌ر‌هه‌ڵوێس���تی‌‌ ئاوێنه‌:توركیادا‌كه‌‌هێرش���كرایه‌‌سه‌ر‌هه‌رێمی‌‌ئێستاش‌ پش���تیتێكرد‌و‌ كوردس���تان‌و‌كه‌‌به‌رامبه‌ر‌هێرش���ی‌‌داعش‌بۆ‌س���ه‌ر‌كۆبان���ی‌‌بێده‌نگه‌،‌داوای‌‌كش���انه‌وه‌ی‌‌هێزه‌كانیانت���ان‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌ی���ان‌ته‌نانه‌ت‌هه‌ر‌به‌قس���ه‌ش‌ نه‌كرد‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌رێككه‌وتنه‌‌

ئابورییه‌كان‌و‌نه‌وتییه‌كانتان‌نه‌كرد؟هێمن‌هه‌ورامی:‌له‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌ئه‌مه‌‌به‌حه‌م���اس‌و‌به‌هه‌ڵچون‌ناكرێت،‌په‌نج���ا‌ ه���ه‌زارو‌ س���نورێكی‌ ئێم���ه‌‌ده‌وڵه‌تێكی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كیلۆمه‌ترییم���ان‌تیرۆریس���تیی‌هه‌یه‌،‌دۆخه‌كه‌‌هێش���تا‌دۆخێكی‌داینامیكیه‌،‌هێشتا‌شێوه‌یه‌كی‌ت���ه‌واوی‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌پ���اش‌ئه‌وه‌ش‌بڕیاری‌كشانه‌وه‌ی‌ئه‌و‌هێزانه‌ی‌توركیا،‌كوردس���تانه‌،‌ په‌رله‌مانی‌ بڕیاری‌ ئه‌مه‌‌من‌حه‌زده‌كه‌م‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌ئاراسته‌ی‌په‌رله‌مان���ی‌كوردس���تان‌و‌هێزه‌كان���ی‌ن���او‌په‌رله‌مان‌و‌ن���او‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌بكه‌ن.‌بۆچی‌ئ���ه‌م‌بڕیاره‌‌كارا‌ناكه‌ن،‌چ‌پێویس���تیه‌ك‌به‌م‌هێزانه‌‌له‌وێ‌هه‌یه‌‌ده‌بێ���ت‌په‌رله‌م���ان‌و‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌وه‌اڵمبداته‌وه‌،‌ئێمه‌‌له‌به‌ر‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌توركیا‌سیاسه‌ت‌ناكه‌ین،‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌كوردس���تان‌له‌كوێ‌بێ���ت‌ئێمه‌‌له‌وێوه‌‌

سیاسه‌ت‌ده‌كه‌ین.ئاوێنه‌:‌جیاوازییه‌كانتان‌له‌گه‌ڵ‌‌یه‌كێتی‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌په‌كه‌كه‌و‌په‌یه‌ده‌و‌رۆژئاوای‌‌

كوردستان‌له‌چیدایه‌؟هێم����ن‌هه‌ورام����ی:‌ئێمه‌‌ل����ه‌دو‌رۆژی‌مه‌كته‌بی‌ ه����ه‌ردو‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ رابردودا‌سیاسیمان‌هه‌بو،‌رۆژی‌پێنجشه‌ممه‌ش‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك����ی‌دیكه‌مان‌ده‌بێت،‌ئێمه‌‌پابه‌ندین‌روئیایه‌كی‌هاوبه‌شمان‌هه‌بێت،‌هیچ‌الیه‌ك‌له‌روانگه‌ی‌ملمانێی‌ناوخۆیی‌كوردس����تان‌بۆ‌)ئیستیهاكی‌محه‌لیی(‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌مه‌له‌فی‌كورد‌له‌پارچه‌كانی‌دیكه‌دا‌نه‌كات،‌چونكه‌‌ئه‌مه‌‌مه‌سه‌له‌یه‌كه‌‌له‌س����ه‌ره‌وه‌ی‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌پارتی‌و‌بۆیه‌‌ دیكه‌وه‌یه‌.‌ الیه‌نه‌كان����ی‌ یه‌كێتی‌و‌ئێمه‌‌ره‌نگه‌‌جیاوازیی‌زۆر‌ستراتیژییمان‌نه‌بێ����ت‌ك����ه‌‌بمانه‌وێ����ت‌دۆزی‌ك����ورد‌له‌پارچه‌كانی‌ یه‌كجاره‌كی‌ به‌چاره‌سه‌ری‌دیكه‌ی‌كوردستاندا‌بگات.‌به‌اڵم‌ره‌نگه‌‌په‌یوه‌ندییه‌‌حزبیه‌كان����ی‌پارتی‌له‌گه‌ڵ‌حزب����ه‌كان‌و‌په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌یه‌كێت����ی‌له‌گه‌ڵ‌حزب����ه‌كان‌جیاوازی����ه‌ك‌هه‌بێت‌ك����ه‌‌هه‌ر‌حزبێ����ك‌ئ����ازاده‌‌له‌چۆنیه‌تی‌پێمانوانی����ه‌‌ ب����ه‌اڵم‌ په‌یوه‌ندیه‌كان����ی،‌ك����ه‌‌ س����تراتیژیه‌كه‌وه‌‌ له‌مونته‌ڵه‌ق����ه‌‌ده‌مانه‌وێت‌مه‌سه‌له‌ی‌كورد‌به‌شێوازێكی‌ئاش����تیانه‌و‌دیموكراسیانه‌‌له‌پارچه‌كانی‌به‌مافه‌كان����ی‌ كوردس����تان‌ دیك����ه‌ی‌خۆیان‌بگه‌ن،‌م����ن‌پێموانیه‌‌نه‌‌ئێمه‌و‌یه‌كێت����ی،‌نه‌‌ئێمه‌و‌یه‌كێت����ی‌و‌گۆڕان‌و‌

ئیس����امیه‌كانیش‌هی����چ‌جیاوازیه‌ك����ی‌ستراتیژیمان‌هه‌بێت.

ئاوێن����ه‌:‌ئایا‌به‌ب����ڕوای‌‌ئێ����وه‌‌ره‌وتی‌‌روداوه‌كان‌روه‌و‌ئ����ه‌و‌ئاراس����ته‌یه‌‌نین‌كه‌‌كوردستان‌روبه‌ڕوی‌‌مه‌ترسی‌‌زیاتر‌

ببێته‌وه‌؟له‌سیاس����ه‌تدا‌ هه‌ورام����ی:‌ هێم����ن‌ئینگلی����زه‌كان‌قس����ه‌یه‌كیان‌هه‌ی����ه‌‌كه‌‌باش����ترین‌ هه‌وڵبده‌ی‌ ده‌بێ����ت‌ ده‌ڵێت‌به‌ده‌س����تبهێنیت‌و‌خۆشت‌بۆ‌خراپترین‌ئاماده‌‌بكه‌ی،‌له‌سیاس����ه‌ت‌تۆ‌ناكرێت‌پێمانوایه‌‌ ئێم����ه‌‌ لێبكه‌یته‌وه‌.‌ پش����تی‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌فیزیكیی‌له‌الیه‌ن‌ده‌وڵه‌تێكی‌تیرۆریستیی‌وه‌ك‌داعش‌له‌سه‌ر‌هه‌رێمی‌كوردستان‌تا‌راده‌یه‌كی‌زۆر‌ره‌ویوه‌ته‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌ئازادكردنی‌شنگال‌و‌ناوچه‌كانی‌دیكه‌،‌ئێمه‌‌ده‌توانین‌هێڵی‌به‌رگریه‌كی‌زیاتر‌دابنێین.‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌پێمانوانیه‌‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌تیرۆریستان‌له‌رێی‌كرده‌وه‌ی‌تیرۆریس����تیه‌وه‌‌له‌س����ه‌ر‌كوردس����تان‌و‌له‌س����ه‌ر‌ناوچه‌ك����ه‌‌كوردس����تانیه‌كانی‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئیداره‌ی‌هه‌رێم‌نه‌مابێت.‌ئه‌و‌هه‌ڕه‌ش����ه‌یه‌ی‌داعش‌له‌سه‌ر‌كوردستان‌هه‌یه‌تی‌ده‌كرێ‌بڵێین‌داعش‌نیش����انه‌ی‌نه‌خۆشیه‌كی‌گه‌وره‌تره‌‌كه‌‌له‌و‌ژینگه‌یه‌‌پێشتر‌ناسیۆنالیزمی‌فاشیزمی‌عه‌ره‌بیی‌به‌رهه‌میهێن����اوه‌و‌ئه‌نفال‌و‌كیمیابارانیان‌به‌س����ه‌ر‌ك����ورددا‌هێن����ا.‌دوای‌ئ����ه‌وه‌‌قاعیده‌یان‌هێنایه‌‌ئاراو‌ئێستاش‌داعش.‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌م‌ژینگه‌یه‌‌چاره‌سه‌ر‌نه‌كرێت‌كه‌‌

ئه‌مه‌‌پرۆسه‌یه‌كی‌درێژخایه‌نه‌‌پێمانوایه‌‌له‌ف����ۆرم‌و‌له‌ش����ێوه‌و‌ره‌نگ����ی‌دیكه‌دا،‌داعش‌و‌داعشی‌دیكه‌ش‌دروست‌ده‌بێت.‌بۆیه‌‌به‌ڵێ‌هه‌رێمی‌كوردس����تان‌ده‌بێت‌هه‌میشه‌‌خۆی‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ئاماده‌‌بكات‌كه‌‌

له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌به‌رده‌وامدایه‌.ئاوێنه‌:‌دوا‌پرس����یار،‌له‌دۆخێكی‌‌وه‌ك‌ئێستا‌كه‌‌كوردس����تانی‌‌تێكه‌وتوه‌،‌ئایا‌پارت����ی‌‌ئاماده‌كاری����ی‌‌بۆ‌ئ����ه‌وه‌‌ناكات‌جارێكیتر‌ماوه‌ی‌‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌بارزانی‌‌

درێژبكاته‌وه‌؟هێمن‌هه‌ورامی:‌تا‌ئه‌و‌چركه‌س����اته‌ش‌ئێمه‌‌وه‌كو‌پارتی‌دیموكراتی‌كوردستان‌پابه‌ندی����ن‌ب����ه‌و‌نامه‌یه‌ی‌ك����ه‌‌جه‌نابی‌س����ه‌رۆك‌بارزانی‌پار‌س����اڵ‌ئاراسته‌ی‌په‌رله‌مانی‌كوردس����تانی‌ك����ردوه‌،‌ئه‌م‌پرسیاره‌ش‌به‌راستی‌ده‌بێت‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌وه‌اڵمیبداته‌وه‌.‌دوای‌ئه‌وه‌ش‌نێ����وان‌هه‌مو‌ مامه‌ڵه‌یه‌كی‌هاوبه‌ش����ی‌هێزو‌الیه‌نه‌‌سیاس����یه‌كانی‌ناو‌پرۆسه‌ی‌سیاس����ی‌بۆ‌چۆنیه‌ت����ی‌مامه‌ڵه‌كردنی‌‌ئ����ه‌م‌مه‌س����ه‌النه‌ی‌ك����ه‌‌په‌یوه‌س����تن‌ده‌س����توریی‌و‌ یاس����ایی‌و‌ به‌پێگ����ه‌ی‌دروستنه‌بونی‌بۆش����ایی‌سیاسی،‌ئه‌مه‌‌به‌رپرس����یاریه‌تیه‌كی‌هاوبه‌ش����ه‌،‌ته‌نها‌به‌رپرس����یاریه‌تی‌پارت����ی‌دیموكرات����ی‌كوردس����تان‌نیه‌.‌جه‌نابی‌س����ه‌رۆكیش‌بۆخۆی‌هیچ‌كاتێك‌چاوی‌له‌پۆس����ت‌و‌پۆستكاریی‌نه‌بوه‌،‌گه‌وره‌ترین‌شانازیی‌بۆ‌ئه‌و‌ئه‌وه‌‌بوه‌‌كه‌‌پێشمه‌رگه‌‌بێت.

ئا:‌هاوكار‌حسێن

حكومه‌تی‌‌به‌غدا‌یه‌كێك‌له‌و‌به‌ندانه‌ی‌‌پێشێلكرد‌كه‌‌تایبه‌ته‌‌به‌ڕه‌وانه‌كردنی‌‌

بودجه‌ی‌‌هه‌رێم،‌له‌به‌رامبه‌ریشدا‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌پابه‌ندنه‌بو‌به‌وه‌ی‌‌

نه‌وتی‌‌كێڵگه‌كانی‌‌كوردستان‌له‌رێگه‌ی‌‌به‌غداوه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌بكات.

چه‌ن���د‌رۆژێ���ك‌دوای‌‌راگه‌یاندن���ی‌‌له‌مانگ���ی‌‌ عه‌ب���ادی‌‌ حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌راب���ردودا،‌رۆژی‌‌10ی‌‌هه‌م���ان‌مانگ‌ده‌قی‌‌رێككه‌وتنی‌‌‌الیه‌نه‌‌سیاسییه‌‌كان‌ب���ۆ‌پێكهێنان���ی‌‌حكوم���ه‌‌ت‌له‌رێگه‌ی‌‌كه‌ناڵه‌كانی‌‌راگه‌یاندنه‌وه‌‌باڵوكرایه‌وه‌.‌رێككه‌وتنه‌ك���ه‌و‌‌له‌خاڵ���ی‌‌‌ به‌پێ���ی‌‌حه‌ڤده‌یه‌م���دا،‌جه‌خت‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌‌كرابۆوه‌‌كه‌‌"وه‌‌ك‌رێگه‌خۆشكردنێك‌بۆ‌ناكۆكییه‌‌كانی‌‌‌ كێشه‌‌و‌ چاره‌‌سه‌‌ركردنی‌‌‌نێ���وان‌حكومه‌‌تی‌‌‌به‌‌غ���دا‌و‌حكومه‌‌تی‌‌‌هه‌‌رێم،‌حكومه‌‌ت���ی‌‌‌فیدڕاڵیی‌‌‌پابه‌نده‌‌

پێكهێنان���ی‌،‌ ل���ه‌دوای‌‌ راس���ته‌وخۆ‌پێش���ینه‌یه‌ك‌پ���اره‌‌ره‌وان���ه‌ی‌‌هه‌رێم‌بكات،‌حكومه‌‌ت���ی‌‌‌هه‌رێمیش‌پابه‌نده‌‌راس���ته‌وخۆ‌بڕی‌‌نه‌وتی‌‌به‌رهه‌مهێنراو‌له‌كێڵگه‌كانی‌‌كوردس���تان‌راده‌‌س���تی‌‌‌وه‌‌زاره‌‌تی‌‌‌نه‌‌وت‌بكات".‌جێبه‌جێكردنی‌‌ئه‌م‌خاڵه‌ش‌ماوه‌ی‌‌ته‌نها‌یه‌ك‌مانگی‌‌بۆ‌دیاریكرابو،‌به‌اڵم‌نزیكه‌ی‌‌هه‌فته‌یه‌ك‌له‌و‌واده‌یه‌‌تێپه‌ڕب���وه‌و‌نه‌‌حكومه‌تی‌‌به‌غدا‌ئ���ه‌و‌كاره‌ی‌‌كردو‌نه‌‌حكومه‌تی‌‌

هه‌رێمیش.‌وه‌زاره‌تی‌‌ وته‌بێ���ژی‌‌ تاری���ق،‌ دلێر‌دارایی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌ته‌ئكیدیكرده‌وه‌‌كه‌‌هیچ‌بڕه‌‌پاره‌یه‌ك‌له‌الیه‌ن‌به‌غداوه‌‌نێردرابێت‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"تا‌ئێستا‌هیچ‌بڕه‌‌پاره‌یه‌ك‌

له‌الیه‌ن‌به‌غداوه‌‌ره‌وانه‌‌نه‌كراوه‌".‌ف���ازڵ‌نه‌ب���ی‌،‌بری���كاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌دارای���ی‌‌پێش���وی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌عێراق‌ه���ۆكاری‌‌جێبه‌جێنه‌كردنی‌‌ئه‌و‌به‌نده‌و‌نه‌ناردنی‌‌به‌ش���ه‌‌بودجه‌یه‌ك‌له‌شێوه‌ی‌‌

س���لفه‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌"وه‌زیره‌‌كورده‌كان‌هێش���تا‌نه‌چونه‌ته‌‌به‌غدا"،‌هه‌روه‌ها‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌ش‌كرد‌كه‌‌ئه‌و‌وه‌ره‌قه‌یه‌‌"له‌شێوه‌ی‌‌یه‌ك‌پاكێج‌دایه‌و‌ناتوانرێت‌خاڵ‌به‌خاڵ‌لێیده‌ربهێنرێت،‌بۆی���ه‌‌ئه‌گ���ه‌ر‌وه‌زی���ره‌‌ك���ورده‌كان‌موچه‌‌ ده‌س���تبه‌كاربونایه‌،‌ راسته‌وخۆ‌

پێش‌جه‌ژن‌هاتبو".‌ئه‌م‌وتانه‌ی‌‌نه‌بی‌‌له‌كاتێكدایه‌،‌دوێنی‌‌پێن���ج‌الیه‌نه‌‌سیاس���ییه‌كه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌)پارتی‌،‌یه‌كێتی‌،‌گۆڕان،‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتو(،‌دوای‌‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك‌له‌زوتری���ن‌ بڕیاریان���دا‌ له‌هه‌ولێ���ر‌كات���دا‌وه‌زی���ره‌‌ك���ورده‌كان‌له‌به‌غدا‌راگه‌یه‌نراوێكی‌‌ پێكه‌وه‌‌ ده‌ستبه‌كاربن‌و‌

هاوبه‌شیشیان‌باڵوكرده‌وه‌.له‌راگه‌یه‌ن���راوه‌‌هاوبه‌ش���ه‌كه‌دا،‌ئه‌و‌پێن���ج‌الیه‌ن���ه‌‌ناڕه‌زایه‌تیان‌نیش���اندا‌به‌رامب���ه‌ر‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌عێراق‌ حكومه‌ت���ی‌‌ راب���ورد،‌ مانگه‌ی‌‌نه‌هاویشتوه‌‌ كرداریی‌‌ هه‌نگاوێكی‌‌ هیچ‌

بۆ‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌كێشه‌ی‌‌بودجه‌‌و‌هاتبو،‌"به‌داخیشه‌وه‌‌له‌مانگی‌‌رابردودا‌هیچ‌هه‌نگاوێكی‌‌كاریگه‌ر‌له‌سه‌ر‌كێشه‌‌بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‌‌تایبه‌ت‌به‌بودجه‌و‌موچه‌‌

نه‌نراوه‌".‌نه‌ب���ی‌‌ده‌ڵێت،‌"به‌چون���ی‌‌وه‌زیری‌‌دارایی‌‌كه‌‌كورده‌‌بۆ‌به‌غدا،‌ده‌توانێت‌%75ی‌‌كێش���ه‌كان‌به‌ب���ێ‌‌حكومه‌تی‌‌

به‌غدا‌چاره‌سه‌ربكات".‌بڕین���ی‌‌به‌ش���ه‌‌بودج���ه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌س���اڵی‌‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌‌ كوردس���تان،‌2014ه‌وه‌‌بو،‌كاتێ���ك‌نوری‌‌مالیكی‌،‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران���ی‌‌پێش���وی‌‌عێراق‌به‌هۆی‌‌كێش���ه‌كانی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌و‌له‌س���ه‌رو‌هه‌موشیانه‌وه‌‌وه‌ستاندنی‌‌ بڕیاری‌‌ نه‌وت،‌ دۆس���یه‌ی‌‌دا‌و‌ئه‌م���ه‌ش‌قه‌یرانێك���ی‌‌دارای���ی‌‌بۆ‌هه‌رێم‌دروس���تكرد،‌كه‌‌به‌بڕوای‌‌فازڵ‌نه‌بی‌،‌"چاره‌سه‌ركردنی‌‌دۆسیه‌ی‌‌نه‌وت‌رێگره‌‌له‌دوباره‌بونه‌وه‌ی‌‌ئه‌م‌سیناریۆیه‌‌

له‌الیه‌ن‌به‌غداوه‌".

ده‌س���ت‌ زانیارییانه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ به‌پێی‌‌ئاوێنه‌‌كه‌وتون‌له‌ته‌واوی‌‌ئه‌و‌ماوه‌یه‌دا‌ك���ه‌‌بڕی���اری‌‌بڕینی‌‌بودج���ه‌ی‌‌هه‌رێم‌له‌الی���ه‌ن‌به‌غ���داوه‌‌ده‌رچ���وه‌،‌ته‌نها‌نزیك���ه‌ی‌‌ی���ه‌ك‌ملیار‌دین���ار‌له‌الیه‌ن‌به‌جۆرێ���ك‌ ره‌وانه‌ك���راوه‌،‌ به‌غ���داوه‌‌له‌مانگ���ی‌‌كانونی‌‌دوه‌م���دا‌‌560ملیار‌دینارو‌له‌مانگی‌‌شوباتیشدا‌‌548ملیار‌

دینار‌ره‌وانه‌كراوه‌.ئه‌وه‌‌له‌كاتێكدای���ه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌مانگانه‌‌پێویستی‌‌به‌‌‌850ملیار‌دینار‌هه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌پێویست‌موچه‌‌بۆ‌تێكڕای‌‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌موچه‌خۆرانی‌‌

هه‌رێمی‌‌كوردستان‌دابین‌بكات.له‌الی���ه‌ن‌خۆش���یه‌وه‌،‌وته‌بێژه‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌دارای���ی‌‌هیوای‌‌خواس���ت‌بۆ‌ ك���ورده‌كان‌ وه‌زیره‌‌ به‌گه‌یش���تنی‌‌كێش���ه‌ی‌‌ ده‌س���تبه‌كاربونیان‌ به‌غداو‌دارای���ی‌‌و‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌چاره‌س���ه‌ر‌

بكرێت.‌

3(448(‌سێشه‌ممه‌‌‌2014/10/14هه‌نوکهئه‌وه‌‌توركیا‌بو‌به‌رانبه‌ر‌به‌كوردس���تان‌گۆڕا،‌نه‌ک‌ئێمه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌‌وان

هێمن‌هه‌ورامی‌:‌ده‌بێت‌خۆمان‌بۆ‌خراپترین‌ئاماده‌‌بکه‌ین

به‌ڵێنی‌‌ناردنی‌‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌له‌ماوه‌ی‌‌مانگێكدا،‌پشتگوێخرا

حه‌زده‌كه‌م‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌ئاراسته‌ی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌و‌هێزه‌كانی‌ناو‌په‌رله‌مان‌و‌ناو‌

حكومه‌تی‌هه‌رێم‌بكرێت:‌چ‌پێویستیه‌كمان‌

به‌هێزه‌کانی‌تورکیایه‌‌له‌هه‌رێمی‌کوردستان؟‌

ده‌بێت‌په‌رله‌مان‌و‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌

وه‌اڵمبداته‌وه‌

وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌

مانگانه‌‌پێویستی‌‌به‌‌‌850ملیار‌دیناره‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌موچه‌‌بۆ‌تێكڕای‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌كوردستان‌دابین‌بكات

داعش‌نیشانه‌ی‌نه‌خۆشیه‌كی‌گه‌وره‌تره‌‌‌‌له‌و‌ژینگه‌یه‌ی‌پێشتر‌

ناسیۆنالیزمی‌فاشیزمی‌عه‌ره‌بیی‌به‌رهه‌میهێناوه‌

ئه‌گه‌ر‌ئه‌م‌ژینگه‌یه‌‌چاره‌سه‌ر‌نه‌كرێت‌

كه‌‌ئه‌مه‌‌پرۆسه‌یه‌كی‌درێژخایه‌نه‌‌له‌فۆرم‌و‌

له‌شێوه‌و‌ره‌نگی‌دیكه‌دا‌داعش‌و‌داعشی‌دیكه‌ش‌

دروست‌ده‌بێت‌‌هێمن‌هه‌ورامی

هەنوکە(448( سێشه ممه 42014/10/14

چاوه‌كان‌رویان‌له‌كۆبانیه‌كۆبانی‌واڵته‌‌دژیه‌كه‌كان‌كۆده‌كاته‌وه‌

ئه‌بو‌كاروان:‌له‌ناو‌وه‌فده‌كه‌ی‌‌په‌رله‌ماندا‌هه‌بو‌داكۆكی‌‌له‌توركیا‌ده‌كرد

ئا: محه مه د ره ئوف

دواجار شه ڕی سه ختی داعش و ملمالنێ نێوده وڵه تیه كان له كۆبانیدا

گیرسانه وه ، به جۆرێك له ئێستادا هێرش و هه وڵی گه وره ی داعش بۆ

كۆنترۆڵكردنی كۆبانیه و له دوای 10ی حوزه یران و ده ركه وتنی داعش له موسڵ تا ئێستا له هیچ به ره یه كی

شه ڕدا هێنده ی كۆبانی روبه روی به رگریی نه بۆته وه .

ئه م جه نگه ی كۆبانی به هه ر دیوێكدا كۆتایی بێت كه وتن یان س���ه ركه وتن، ب���ۆ كورد، س���ه ركه وتنێكی گه وره یه له الیه ك هێ���زو وره و ئازایه تیی كوردی خسته ڕو له ئاستی جیهاندا، له الیه كیش س���ۆزی واڵتانی به ئاراس���ته ی كورددا راكێشاو پرسی كوردی كرد به پرسێكی

بایه خپێدراو له ئاستی جیهان.

كۆبانی نه یاره كان كۆده كاته وه له ئێس���تادا هێ���زه هه رێمایه تی���ی و نێوده وڵه تی���ه كان روی���ان له كۆبانیه و هیچ یه ك له هێزه كان ناتوانن له به ره ی كۆبانی نه بن، به وپێیه ی به ره ی كۆبانی بۆخۆی چۆته ناو به ره ی هاوپه یمانێتیی نێوده وڵه تی���ه وه ب���ۆ دژایه تیكردن���ی

داعش.هێرش���ه به ه���ۆی له ئێس���تادا ئه مه ریكا هێزه كان���ی ئاس���مانیه كانی بۆ س���ه ر داعش له س���وریاو كۆبانی، ئه مه ریكا ب���وه به به رگریكاری كۆبانی و پش���تیوانیی ناراس���ته وخۆی په یه ده ، په یه ده ئه مه ری���كاو له ئێس���تادا واتا له ی���ه ك به ره دا ده جه نگن دژ به داعش، س���ڵده كاته وه ئه مه ریكا هه رچه ن���ده له وه ی كه په یه ده س���ه ر به په كه كه یه و په كه كه ش له لیس���تی ره ش���ی تیرۆری ئه مه ریكادایه ، هه رچۆن بێت به شێوه ی ئه مری واقیع ئه مه ریكاو په یه ده له یه ك

سه نگه ردان.سه باره ت به ئێرانیش كه له ملمالنێی گه وره دایه له گه ڵ ئه مه ریكا له ئێستادا له هه رێمی كوردستان و عێراق له به ره ی دژ به داع���ش ده جه نگێت، به وپێیه ش له ئێس���تادا ئێ���ران و ئه مه ریكا له یه ك به ره دا ده جه نگن و ناراسته وخۆ بونه ته هاوپه یمانی یه كتر له م جه نگه دا، ئه مه راسته وخۆو ئه مه ریكا كه له كاتێكدایه له به ره ی ئاسمانیه وه له رێی به ئاشكرا كۆبانی هێرش ده كاته س���ه ر داعش، به اڵم ئێ���ران ناراس���ته وخۆ هاوكاریی ده كات، به پێی زانیاریه كان ئێران تاكه واڵت ب���وه كه چه ندین جار هه وڵیداوه چه ك و ته قه مه نیی و دۆشكه بگه یه نێته گه ریالكان���ی په ی���ه ده له كۆبانی به اڵم

سه ركه وتو نه بوه .به وپێی���ه ش ئێران كه راس���ته وخۆ دژی په كه كه یه كه پێیوایه پژاك سه ر به په كه كه یه و له دژی ئێران ده جه نگێت ب���ه اڵم له م جه نگه دا ئێ���ران و په كه كه هاوكات یه ك���دی، هاوپه یمانی ده بنه جه نگ���ی كۆبانی له الی���ه ك په كه كه و ئه مه ری���كاو ئێران���ی خس���ته ی���ه ك

هاوپه یمانیی.

كۆبانی له چاوه ڕوانیی هه رێمی كوردستاندا

هاوكاریی له روی كۆبانی بارودۆخی مرۆیی و لۆجس���تی و سه ربازییش���ه وه بكرێ���ت و هاوكاری���ی ده خوازێ���ت چه ندینجاری���ش س���ه رۆكی كانتۆن���ی كۆبانی ئه نوه ر موس���لیم و هاوسه رۆكی په ی���ه ده س���اڵح موس���لیم ئ���ه وه ی پێویس���تی ئ���ه وان كه خس���تۆته رو زۆریان به پاڵپشتیی سه ربازیی و چه ك و ته قه مه نیی هه یه چونكه وا مانگێكه ئه و هاوكارییه كی هیچ به رده وامه و جه نگه س���ه ربازییان پێ نه گه یش���توه ، ئه مه كه به رامب���ه ر هێ���زی له كاتێكدای���ه داعش���ه له ته واوی ناوچه كانی دیكه وه پاڵپش���تیی و هێزی���ی و ته قه مه نی بۆ

ده چێت.یه كه م/ هه رێمی كوردستان به رده وام ئه وه راده گه یه نێت كه هاوكاریی چه ك و سه ربازیی كۆبانی كردوه ، گریمان ئه م نایه وێت راس���تن و هه رێم هاوكارییانه بزانرێت به هۆی پاراس���تنی ئاسایشی دروس���ته ، كارێكی ئ���ه وه نه ته وه یی س���ه ربازییانه هاوكارییه ئ���ه م به اڵم نه گه یش���تونه ته كۆبان���ی و ده س���تی هاوكارییه كه ئه گ���ه ر خۆ گه ریالكان، داواك���ردن بوبێ���ت له هاوپه یمانان بۆ س���ه ربازیی، هێرش���ی ئه نجامدان���ی ئه وه یش بۆ خۆی كارێكی گرنگه و رێی تێده چێت به وپێیه ی ئه مه ریكا نایه وێت رۆژئاوا كوردانی په ی���ه ده و هاوكاریی بكرێت، به اڵم له ئێس���تادا به خه ستیی

س���ه ر ده كاته ئاس���مانیی هێرش���ی داعش.

دوه م/ ده وترێ���ت رێگه ی گه یاندنی پشتیوانیی نیه بۆ كۆبانی، به وپێیه ی له نێ���وان كانتۆنی جه زی���ره و كۆبانی له ژێ���ر كیلۆمه ت���ره و 160 نزیك���ه ی ده ستی داعشدایه و ته واوی ناوچه كه ش له ب���ه ری نیش���ته جێیه و عه ره بی���ی رۆژئاواشه وه بۆ عه فرین زیاتر له 120 كیلۆمه ت���ره و له نێوانیش���یاندا داعش و س���وپای ئازادی لێیه كه سوپای ئازاد نزیكه ی 50 كیلۆمه تر دوره له كۆبانی.

به اڵم وه ك چۆن له هه كاریدا له ساڵی 1978 هێزی یه كێتی له نێوان عێراق و توركیاو ئێراندا ئه چوه خاكی س���وریا چه كی ده هێنا له ئێستاش���دا ده توانرا س���ه ربازییانه پاڵپشتییه چه ك و ئه و بگه یه نرێن���ه كۆبانی، ب���ه وه له چه ند ش���ه وی راب���ردودا هێزێك���ی گه وره ی له جه زیره وه بۆ پش���تیوانیی په كه كه وات���ا رێگه ی گه یش���تونه ته كۆبانی، پی���اده هه یه ، له كانتۆن���ی جه زیره وه

به سنوری توركیا به پیاده بۆ كۆبانی و ده توانرێ���ت هاوكارییه كان بگه یه نرێن، هه ر كه سێكیش ده یه وێت بگاته كۆبانی ده توانێت له جه زی���ره وه به پیاده به دو رۆژ بگاته كۆبانی، له رێگه ی رۆژائاوای س���وپای له رێگ���ه ی كۆبانییش���ه وه به یه ك شه و له جه رابلوسه وه ئازاده وه

بگه نه كۆبانی.له ئێستادا شاری كۆبانی كه نزیكه ی 4 كیلۆمه تر چوارگۆشه یه ته نها 2 هه زار كه سی تێدا ماوه به گه ریالو هاواڵتیه وه ، چونكه به پالنێكی پێشوه خت په یه ده ته واوی هاواڵتیانی مه ده نی شاره كه ی ده ربازكرد بۆ توركیاو ئه وه ی ماوه ته وه نزیكه ی هه زارو ژماره یه ك هاواڵت���ی و 800 بۆ 2 ه���ه زار گه ریالی یه په گه یه . ته نانه ت به رپرسانی په یه ده ئاماژه یان به وه ش���كردوه كه تا مردن ده جه نگن، به اڵم رێگه چاره ش���یان داناوه بۆ دوای كه وتنی كۆبانی )به ئه گه ر( واتا ئه گه ر كۆبانی ك���ه وت ئه وان ئاماده نین بچنه توركیا به ڵكو به ش���ێوه ی گروپ هێزی

پارتیزانی���ی دروس���ت ده ك���ه ن، واتا ته واوی پالنیان داناوه بۆ سه ركه وتن.

گرنگیی و ئامانجی كۆبانی

هه ڵكه وت���ه ی ل���ه روی كۆبان���ی جوگرافی���ه وه ده كه وێته نێوان هه ردو كانتۆنی جه زی���ره له رۆژهه اڵتیه وه كه نزیك���ه ی 160 كیلۆمه ت���ر دوره لێیه و كانتۆنی عه فرین ده كه وێته رۆژئاوایه وه ك���ه نزیك���ه ی 120 كیلۆمه ت���ر دوره لێیه وه ، كۆبانی كه س���ه ر به پارێزگای حه له به و 150 كیلۆمه تر له س���ه نته ری كیلۆمه ت���ر 30 دوره و پارێزگاك���ه وه ده كه وێته رۆژهه اڵتی روباری فوراته وه ، كۆبانی كانتۆنی روبه ری جوگرافی���ی نزیك���ه ی )3( هه زار ك���م2، له )384 گوند(و چوار ناحیه پێكهاتوه و ژماره ی دانیش���توانی زیاتر له )450 هه زار ( كه س ده بێت به اڵم ژماره ی دانیشتوانی ش���اری كۆبانی نزیكه ی )75 هه زار (

كه س ده بێت. كانتۆن���ی كۆبان���ی ك���ه ل���ه رۆژی

له باك���وری راگه یه ن���راو 2014/1/27ده شتی سروشه ، ئه و ده شته مه ركه زی تاوه كو ته نانه ت كۆبانێ و شارۆچكه ی خ���وار ئ���ه و ش���ارۆچكه یه ش درێ���ژ ده بێته وه ، له باشوری كانتۆنی كۆبانێ پێده شتێكی كشتوكاڵیی هه یه كه درێژ ده بێته وه تا شاری ره ققه ی پایته ختی )داعش(، هه رچی رۆژهه اڵتی كۆبانێیه بیابانێكی گه وره له ده شتێكی روته ڵ و كانتۆنه ش، ئ���ه و رۆژئاوای پێكدێت، پێكده هێنێت كشتوكاڵیی ناوچه یه كی ت���ا ده گات���ه س���ه ر روب���اری فورات ك���ه دوریه ك���ه ی له س���ه نته ری ئ���ه و شاره وه 30 كیلۆمه تره ، جگه له باشوری باك���ورو هه رچ���ی ش���ارۆچكه كه ، به س���نوری رۆژئاوایه تی رۆژه���ه اڵت و باكوری كوردس���تان )توركیا( ده وره دراوه و ته نه���ا باش���وری ئه و ش���اره ده رچه یه كی هه یه ڕوه و قواڵیی خاكی سوریا، له نێو خاكی باكوری كوردستان )توركیا( شارۆچكه ی سروش دراوسێی

كۆبانێیه .

کانتۆنی‌کۆبانێکانتۆنی‌جزیره‌تورکیا

سوریا

عێراق

کانتۆنی‌عه‌فرین

زۆنی‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌داعشکانتۆنه‌کانی‌رۆژئاوای‌کوردستان‌

هه‌رێمی‌کوردستان‌ناوچه‌‌کوردنشینه‌کان

ئا: ئاسۆ سه راوی

ئه ندامێكی وه فده په رله مانیه كه ی كوردستان كه هه فته ی پێشو

چونه كوبانێ ئاشكرای ده كات، بۆچونی زۆر جیاواز له نێوانیاندا

هه بوه ، به شێكیان پشتگیریی په یه ده یان كردوه و به شێكی تریشیان پشتیوانییان له ئه نجومه نی نیشتمانیی

كوردی سوریا كردوه و هه شیانبوه داكۆكی له حكومه تی توركیا كردوه .

ئازادی فراكس����یۆنی په رله مانتاری حزب����ی ش����یوعی كوردس����تان ئه بو كاروان، ك����ه ئه ندامێك����ی ئه و وه فده په رله مانی����ه بو هه فت����ه ی رابردو بۆ

ئاگاداربون له ره وشی ژیانی ئاواره كان و ش����ه ڕی كوبانێ رۆیش����تنه رۆژئاوای كوردس����تان، باس له وه ده كات، كه هه رچه نده سه ردانه كه یان بۆ رۆژئاوای كوردس����تان و كوبانێ الیه نی ئه رێنیی باش����ی هه بوه ، به اڵم دره نگ چونیان بۆ ئ����ه وێ ، له گرنگیی س����ه ردانه كه ی كه مكردۆت����ه وه ، ئ����ه و ئاماژه به وه ش ده كات له كات����ی كۆبونه وه یان له گه ڵ ئه نجومه ن����ی YPG و په ی����ه ده و نیش����تمانیی كوردی سوریا هه ستیان به بونی ملمالنێیه كی س����ه خت كردوه

له نێوانیاندا.ئه و وت����ی "به داخه وه له كاتی بونی ئه و شه ڕه سه خته دا په یوه ندیی نێوان YPG و ئه نجومه نی نیشتمانیی كوردی

سوریا زۆر ئاڵۆزه و داژایه تیه كی توند له نێوانیاندا ب����ه دی ده كرێت ته نانه ت گه یش����تۆته ئاس����تێك كه یه كترییش

ته خوین ده كه ن".ئه و نایش����ارێته وه ، ئ����ه وه ی ئه وان نیش����تمانیی ئه نجومه نی بینیویان����ه هیچ له ش����ه ڕه كاندا س����وریا كوردی YPG ئاماده گیه كیان نه ب����وه ته نهابه واقعیی له به ره كانی شه ڕدا بینراوه ، ئ����ه وه ش ده خاته ڕو كاتێك هه روه ها له گه ڵ ئه نجومه نی نیشتمانیی كوردی سوریا قسه یانكردوه ، ئه وانیش باسیان له وه كردوه كه YPG رێگریی له وان

ده كات به شداریی شه ڕه كان بكه ن.نوێنه ری په رله م����ان وه فده ك����ه ی په رله مانی فراكسیۆنه كانی سه رجه م

كوردستانی له خۆگرتبوو هه ر یه كێك له ئه ندامان����ی وه فده ك����ه ش، بۆچونی جیاوازی����ان له س����ه ر هێزه كان����ی ئه و ناوچان����ه هه ب����وه ، وه ك ئه بو كاروان به ش����ێكیان پێ����ده كات ئام����اژه ی ك����ردوه و په یه ده ی����ان پش����تگیریی به ش����ێكی تریش����یان پش����تیوانییان كوردی نیش����تمانیی له ئه نجومه ن����ی س����وریا كردوه و هه ش����یانبو داكۆكی له حكومه ت����ی توركی����ا ده ك����رد، ئه و وتی "به تایبه ت ئه و براده ره ی به ره ی توركمانیی داكۆكی له سیاس����ه ته كانی

حكومه تی توركیا ده كرد" .كاتێك دێته س����ه ر باس����ی ره وشی له وه ئاواره كانیش جه خ����ت ژیان����ی زۆر بارودۆخی����ان ك����ه ده كات����ه وه

نزیكه ی 180هه زار ژماره ی����ان خراپه و كه س����ێك ده بێت، له ح����ه وت كه مپدا جێگیرك����راون، ئه و وتی "ئه و ئاوارانه هه یه ، زۆر به یارمه تیی پێویس����تیان ئه وه ی جێی سه رنجه نوێنه ری UN و له وێ خێرخوازییه كانیش رێكخ����راوه

بونی نه بو".ئه ب����و كاروان باس����ی له ئازایه تیی و نه به ردیی شه ڕڤانانی YPG كرد، كه به وته ی ئه و ئازایه تییان له ئاستێكدایه مرۆڤ نازانێ به چ زمانێك وه س����فیان بكات، ئ����ه و وتی "رۆح����ی به رگریی م����رۆڤ له ئاس����تێكدایه ش����ه ڕڤانان ناتوانێ وه سفی بكات، دڵنیام تا دوا فیشك و دوا هه ناسه و دڵۆپی خوێنیان

به رگریی له كوبانی ده كه ن".

ئه م جه نگه ی كۆبانی به هه ر

دیوێكدا كۆتایی بێت كه وتن

یان سه ركه وتن سه ركه وتنێكی

گه وره یه بۆ كورد

رۆحی به رگریی شه ڕڤانان

له ئاستێكدایه مرۆڤ ناتوانێ وه سفی بكات

5(448( سێشه ممه 2014/10/14کوردستانی

خۆڕاگری‌‌ئه‌فسانه‌یی‌‌كۆبانی‌توركیا له ودیو ته له دڕكاویه كانی

سه ر سنوری كۆبانیه وه ، چاوه ڕوانی دواهه ناسه كانی كۆبانێ و كه وتنی بو، به اڵم كۆبانێ نه كه وت و بوه به رگریكارترین شار له به رامبه ر

هه ڵكشانه سه ربازییه به رده وامه كانی داعشداو شه ڕی بست به بست و كۆاڵن

به كۆاڵن و چنگ و ددانی له گه ڵ چه كداره تۆقێنه ره كانی داعش كرد، كۆبانی بۆ هه میشه وه ك ئایدیاو مۆدێلێك

له خه بات و قوربانیدان له مێژودا ده مێنێته وه .

كۆبان���ی ئه فس���انه یی خۆڕاگری���ی جیهانی سه رسامكرد، دوای زنجیره یه ك له س���ه ركه وتنی خێ���را و یه ك ل���ه دوای یه ك���ی چه كداره كانی داع���ش، كۆبانی یه كه می���ن ش���اره كه ب���ه م ئه ندازه یه و ب���ه م سه رس���ه ختییه به رگریكردبێ���ت و له به رامبه ر توندوتیژی���ی و كارو كرده وه خۆڕاگربوبێت، داعش���دا تۆقێنه ره كانی ته نهاترین ش���ار بوه كه به س���اكاترین له خۆكردن���ه وه به رگری���ی ئام���رازی بێ ئ���ه وه ی هی���چ ده وڵ���ه ت و هێزێكی له پشتبوبێت، رای نه كردبێت و به مجۆره روبه ڕوی داعش بونه ته وه . به سه رنجدان له وه ی كه له ماوه ی مانگه كانی رابردودا، داعش به ئاس���انیی ده ستیگرتوه به سه ر روبه رێكی جوگرافیی گه وره ی س���وریا و عێراقیش���دا، به اڵم راده ی به رگریكردن و ب���ه راورد به كه وتنی گیانفیدایی كۆبانێ تكری���ت و موس���ڵ و وه ك ش���اره كانی شه نگال و ته له عفه ر گه لێك به هێزتر بوه ، نه داعش و نه توركی���او نه ئه مه ریكاش چاوه ڕوانی ئه وه ی���ان ده كرد كه كۆبانی ب���ه و ئه ندازه ی���ه جوامێران���ه به پێ���وه بوه س���تێت و خۆی رابگرێت، پێش���بینی ئ���ه وه ش ده كرێ���ت ئ���ه م خۆڕاگرییه ی خێراو به هه ڵكش���انه كۆتای���ی كۆبانی

به رده وامه كانی داعش بهێنێت.

ئا: زانا حه مه غه ریب، ئامه د

په الماردانی كۆبانی له الیه ن داعش و ڕێگرییه كانی حكومه تی توركیا

له گه یشتنی هاریكارییه كان بۆ ئه و شاره ، بوه هۆی ئه وه ی ئاگری

خۆپیشاندان و ناڕه زایه تیی كوردان له زۆربه ی شاره كانی ئه و واڵته بڵێسه بسه نێت، به رپرسێكی به ده په ده ڵێت "ئه وه ی رویدا له ئه نجامی ئه و هه اڵنه بو كه حكومه تی توركیاو ئه ردۆگان

به رانبه ر به گه لی كورد پیاده یان كرد، ئه مه سه ره تایه كی بچوكه و

ده بێت چاوه ڕێی به رپه رچدانه وه ی گه وره ترمان لێبكه ن".

س���ه ره ڕای هێوربون���ه وه ی دۆخ���ی خۆپیش���اندان و ناڕه زاییه كان���ی كورد له توركی���ا، به اڵم الیه نان���ی كوردیی و رێكخه ران���ی ئ���ه و خۆپیش���اندانانه ی توركیا، پێداگریی له سه ر ئه وه ده كه ن ك���ه به رده وامبون���ی توركیا له س���ه ر سیاسه ته هه ڵه كانی به رامبه ر به كورد، ئ���ه و ده وڵه ت���ه روب���ه ڕوی ته نگه ژه و

ته ڵه زگه ی زیاتر و گه وره تر ده كاته وه ، مورات پ���والت یه كێ���ك له چاالكوان و رێكخه رانی خۆپیش���اندانه كانی شاری ئامه د به ئاوێنه ی راگه یاند كه "پێویسته ئه ردۆغان چیتر وا بیرنه كاته وه كه ئه و ئه توانێت له رێگه ی ده س���ه اڵته كه یه وه كوردان بچه وسێنێته وه ، به پێچه وانه وه ئه بێت ئیتر له و راستیه بگات كه كورد ئێس���تا له هه مو كات به هێزتره و باكور له پێناوی رۆژئ���اوا خۆی فیدا ئه كات و باش���ور له پێناوی باك���ورو رۆژهه اڵت ب���ۆ هه م���وان، ئیت���ر ئێم���ه گه لێكی په رته وازه نین و وه ك كوبانی ده رسی

دوژمنه كانمان ئه ده ین".توركیاو ئێس���تای بارودۆخه ی له م به تایب���ه ت ل���ه دوای په س���ه ندكردنی یاس���ای ناردنی س���وپا ب���ۆ عێراق و توركی���ا له الی���ه ن په رله مان���ی ئ���ه و رابه ری گیول���ه ن فه تحواڵ واڵت���ه وه ، بزوتنه ی خزمه تی توركیا هۆش���یاریی توركی���ا ده س���ه اڵتدارانی ده دات���ه له مه ترسی روخان و له ناوچونی توركیا ده وڵه تی ڕوخان���ی به هه مانش���ێوه ی عوسمانی ، سیاسه تمه دار فه هیم عیشق

له باره ی ئاراسته دژه كانی نێو توركیا ئاكه په كه به سیاس���ه ته كانی به رانبه ر به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئێستا به ته نیا له نێ���و توركیا ك���ورد دژ نیه له گه ڵ هه ڵوێس���ت و سیاس���ه ت و كاره كان���ی ده وڵه تی توركی���ای ئه ردۆغان، به ڵكو زۆرین���ه ی پارته سیاس���یه كان له دژی ئه وه ن به نمونه ش پارتی گه لی كۆماری به ئاشكرا له دژی سیاسه ته كانی ئاكه په به هاوكارێكی سه ره كی وه ستاوه ته وه و داعشی ده زانێت، ئه مه جگه له پارتی خزمه ت���ی گوله نیه كان ك���ه ئه وانیش هۆش���دارییان داوه ت���ه ئه ندامه كانیان ئه ردۆغان له دژی سیاس���ه ته كانی كه بوه س���تنه وه و رازی نه ب���ن به و جۆره كاران���ه و كوردی���ش وه ك الیه نێك���ی

سه ره كی له نێو ملمالنێكه دایه ".ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه له دیدی له داع���ش په كه ك���ه ئه ردۆغان���ه وه ، مه ترس���یدارتره ب���ۆ توركی���ا، له الی كوردی���ش به هه مانش���ێوه ده وڵه ت���ی ئه ردۆغ���ان توركی���او ئێس���تای مه ترس���یدارترن بۆ ك���ورد له داعش و بێهه ڵوێستیشی به رامبه ر به هێرشه كانی

داعش بۆ س���ه ر هه رێمی كوردستان و كۆبانی ، ئه و راستییه ی سه لماند.

"پارت���ی كرێكاران���ی كوردس���تان و داعش وه ك ی���ه ك وان"، ئه م وته یه ی ئه ردۆغان بوه مایه ی رق و توڕه ییه كی گ���ه وره له نێ���و كورده كان���ی باكور، ئایس���ه ل توغل���وك ئه ندام���ی خولی له باره ی توركیا له په رله مانی پێش���و به ئاوێن���ه ی ئه ردۆغ���ان وته كان���ی راگه یاند كه "ئ���ه وه ی ئه ردۆغان وتی بۆ ئێمه پێچه وانه كه ی راسته ، چونكه تیرۆریس���تانی ئه ردۆغان و پارته كه ی داعش دو روی یه ك دراون و هه ردوكیان بۆ مه به س���تێك كارده كه ن كه ئه ویش

له ناوبردن و قڕكردنی كورده ".هه روه ها زوبه یده زومروت باژێڕوانی به ده په له ش���اری ئام���ه د به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئه ردۆگان جگه له سیاسه ته خراپه كانی به رانبه ر به كورد له ئێستادا له تیرۆریستان پش���تیوانیی به ئاشكرا ده كاو هاوكارییان ده كات بۆ له ناوبردنی كۆبانی ، ئه وه ش ویژدانی هیچ مرۆڤێك ڕێگه به قبوڵكردنی نادات، سیاس���ه ته

هه ڵه كان توركیا ده كه نه دۆزه خ".

ئا: ئه یهان سه عید، سه ر سنوری كۆبانی

به رزاییه كانی سه ر سنوری باكورو رۆژئاوای كوردستان كه به سه ر "كۆبانی "دا ده ڕوانێت، شه وو ڕۆژی بۆ نییه ، به رده وام

به سه دان كوردی پێوه یه كه بێ ئۆقره له شه ڕو پێكدادانه كانی نێوان شه ڕڤانانی

یه كینه كانی پاراستنی گه ل و چه كداره كانی داعش ده ڕوانن.

جگ����ه له ده نگی پچڕپچڕی ت����ه ق و تۆق، ناوبه ن����او له دوره وه زرم����ه ی تۆپ و هاوه ن و گرم����ه ی فڕۆك����ه جه نگییه كان كه به س����ه ر شاری كۆبانێدا ده س����وڕێنه وه ، ده بیسترێ ، "كه م����ال حه م����ۆ"ی ته مه ن 64 س����اڵ كه چه ن����د رۆژێكه له گه ڵ من����داڵ و خێزانه كه ی له كۆبانی ده ركه وت����ون و په نایانبردوه ته به ر قه زای سورچی سه ر به شاری ئۆرفه ، له سه ر س����نور و به دوریی كیلۆمه ترێك چاو له سه ر شاری وێرانكراوی خۆی هه ڵنابڕێت، كه كچ و كوڕێكی له ناو یه كینه كانی پاراس����تنی گه لدا له ش����اره كه یان به رگریكردن ب����ۆ له كۆبانی ده ستڕاكێشانه وه به ده م ئه و به جێهێشتوه ، بۆ ته په ی مه ش����ته نوری رۆژهه اڵتی كۆبانی كه ئااڵی داعش����ی پێوه یه ، وتی "به بینینی ئه و به اڵ ره شه ی داعش هه ردو چاوم تاریك و

كوێر ده بن".وتیشی "ش����انازیی ده كه م كه دو منداڵم به ره ورویان ده بنه وه ، ته مه ن رێگه ی پێبدام

خۆشم ئه چوم به ره نگاریان ده بومه وه ".ماوه ی مانگێكه به رزاییه كانی سه ر سنوری باكورو رۆژئ����اوای نزیك كۆبانی ، هه رچه نده به ته لی دڕكاویی و تانك و زریپۆش����ی توركیا ته نراون، به اڵم به رده وام س����ه دان كوردیان پێوه یه ، ش����وێنێكه شه وو ڕۆژ جمه ی دێت، زۆربه ی ئه وانه ی دێنه ئه و س����نوره كوردی باك����ورو كۆبانێ����ن، به اڵم كورد له باش����ورو رۆژهه اڵت و ئه وروپاشه وه دێن و سه ردانی ئه و

سنوره ده كه ن.نالین كچێكی كوردی باكوره و رۆژی چه ند كاتژمێرێك دێته ئه و ش����وێنه و باس له وه ش ده كات ك����ه هه وڵی البردنی ئه و س����نوره ی نێوان باكورو رۆژئاوای����ان داوه كه له الیه ن جه ندرمه كان����ی توركی����اوه ده پارێزرێت، بۆ ئه وه ی بچنه كۆبانیه وه و له دژی چه كدارانی

داعش بوه ستنه وه .ئ����ه و وت����ی "رۆژان����ه خه ڵكێك����ی زۆرو میدیاكاران رو له م شوێنه ده كه ن و له كۆبانی ده ڕوانن كه وه ك ش����انۆیه ك هێرشی توندی چه كداران����ی داعش و به رگری����ی و خۆڕاگریی گه ریالكان����ی یه كینه كانی پاراس����تنی گه لی

تێدا روده دات".وتیشی "ئه وانه ی له م شاره دا ده جه نگێن، قاره مان����ی مێژویین، به ده س����تی به تاڵه وه جیهان تیرۆریستانی به دڕنده ترین به رامبه ر وه س����تاون و ش����ار چۆڵ ناكه ن، كاتێك كه شه ڕڤانێك ش����ه هید ده بێت شه ڕڤانێكی تر

چه كه كه ی هه ڵده گرێته وه و شه ڕ ده كات".

كۆبانیگراد

سنوری رۆژئاواو باكوری كوردستان

بنكه ی سه ربازیی توركیا

تانكه كانی توركیا له سه ر سنور چاودێریی ره وشه كه ده كه ن

سنوری كۆبانی

ئه و ناوچانه ی داعش ده ستی به سه ردا گرتون له باکوری سوریا ده ڤه ری تیرمیك بیجان رۆژهه اڵتی کۆبانی

داعش به هاونی 198 ملم و تانكی تی 72 و تی 55 هێرش ده كاته سه ر كوبانی ،

ئه و چه كانه ی له سوپای عێراقی گرتوه

ئه و شه قام و كۆاڵنانه ی رۆژهه اڵتی شاره كه كه شوێنی

شه ڕ و روبه ڕوبونه وه ی نێوان شه ڕڤانانی كوردو چه كداره كانی

داعشن

ئارین میركان

کۆبانی

YPG ژنه فه رمانده یه كی شه ڕڤانانی كه له ته په ی مشته نوری رۆژهه اڵتی

كۆبانی له چاالكییه كی گیانبازیدا خۆی به هێزێكی داعشدا ته قانده وه

شه ڕهێرشه كانی داعشتانكه كانی داعش

تۆپخانه شه ڕڤانانی كورد

تانكه كانی توركیا

YPG نزیكه ی 1000 شه ڕڤانیله كۆبانیدان به مه به ستی

داكۆكیكردن له شاره كه یان و روبه ڕوبونه وه ی 6000 چه كداری

داعش

ئه و ناوچانه ی داگیركراون

ئه و ناوچانه ی شه ڕیان تێدایه

كۆبانی ، سنوری باكورو رۆژئاوا ده خرۆشێنێت

“سیاسه ته هه ڵه كان توركیا ده كه نه دۆزه خ”

کورد به شه وو رۆژ چاو له سه ر کۆبانی هه ڵنابڕێت

تایبه‌ت(448( سێشه ممه 662014/10/14

ویکیلیکس 2010

ئا: هاوكار حسێن

ئه حمه د داود ئۆغلۆ، سه رۆك وه زیرانی ئێستای توركیا، 4 ساڵ له مه وبه ر

په یمانی به ئه مه ریكییه كان داوه ئه گه ر حكومه تی هه رێم رازیبێت به هاوكاریكردنی

بۆ الوازكردنی په كه كه ، ئه وا ئه نقه ره 10 به رامبه ر پاداشتی هه ولێر ده داته وه ، باسی له وه ش كردوه كه له توانایاندا بوه

له سه ر قسه ی ئۆپۆزسیۆنی توركیا هه ولێر تێكبشكێنن، به اڵم ئه و كاره یان نه كردوه .

به پێی به ڵگه نامه یه كی پێگه ی ره س���میی ویكیلیك���س، كه ئاوێن���ه ده قه كه ی كردوه به كوردیی ، ئه حم���ه د داود ئۆغلۆ، وه زیری ده ره وه ی پێشوی توركیا له كۆبونه وه یه كدا باڵیۆزخان���ه ی ئه مه ری���كا به به رپرس���انی له توركیای راگه یاندوه ، "په رله مانی توركیا له دژی ك���رده ی س���ه ربازیی داوایكردب���و حكومه ت���ی هه رێ���م ئه نجامبدرێت، ئێمه ش ده مانتوان���ی هه ولێر تێكبش���كێنین، به اڵم په یوه ندییه ئ���ه وه ، له جیاتی نه مانك���رد. ئابورییه كانم���ان له گ���ه ڵ حكومه تی هه رێم

په ره پێدا".ل���ه و به ڵگه نامه یه دا ك���ه مێژوه كه ی بۆ س���اڵی 2010 ده گه ڕێت���ه وه ، داود ئۆغل���ۆ په یمانی به ئه مه ریكییه كان داوه كه "ئه گه ر حكومه ت���ی هه رێم یارمه ت���ی توركیا بدات، ئێمه 10 به رامبه ر پاداشتیان ده ده ینه وه ".

له به شێكی دیكه ی ئه و به ڵگه نامه یه دا باس له هه ڵوێس���تی كراوه له خاڵی وه رچه رخان ئه مه ری���كا به رامبه ر په كه كه ، ئه ویش دوای یه كه می تش���رینی مانگ���ی هێرش���ه كه ی س���اڵی 2007ی په كه كه بۆ سه ر بنكه یه كی س���ه ربازیی توركیا ك���ه دواب���ه دوای ئه و ئه مه ریكا ده ستیكرد په الماره ، "حكومه تی هه واڵگریی ، پش���تیوانیی به دابینكردن���ی چاودێری���ی و پش���كنین بۆ ئۆپه راس���یۆنه ل���ه دژی په كه كه س���ه ربازییه كانی توركیا

له باكوری عێراق". ئام���اژه ی ئۆغل���ۆ داود هه روه ه���ا به ده نگه وه هاتن���ی ئیجابییانه ی مه س���عود بارزانی كردوه بۆ پش���تیوانیكردنی توركیا ل���ه دژی په كه كه ، كاتێك هه ردوال له كۆتایی مانگی تش���رینی یه كه م���ی 2010 له هه ولێر له ئه مه ریكا داوای ئۆغڵ���و كۆبونه ت���ه وه . كردوه گوشاری زیاتر بخه نه سه ر بارزانی و وتی ، "هه رێمی كوردستان پێویستی به وه یه

له ئێوه بیبیستن". له به رامبه ردا به رپرسانی بااڵی سه ربازیی ئه مه ریكا به ڵێنی هاوكارییان به توركیا داوه و رایانگه یاندوه ك���ه "له رێگه ی حكومه تێكی عێراقیی و حكومه تی هه رێمی كوردستانه وه ده توانین كارتان له گه ڵ بكه ین بۆ ماوه ی 2

ساڵی داهاتو بۆ الوازكردنی په كه كه ".

ده قی به ڵگه نامه كه :10ANKARA268 : ئای دی

باب���ه ت: كۆبونه وه ی جه ن���ه راڵ ئۆدێرنۆ له گه ڵ وه زیری ده ره وه ی توركیا

ئه مه ری���كا باڵیۆزخان���ه ی س���ه رچاوه : له توركیا

به روار: 17ی شوباتی 2010پۆلێن: نهێنی

پوخته :ش���وباتی 4ی كۆبونه وه كه ی له میان���ی 2010، له گه ڵ جه ن���ه راڵ رایمۆند ئۆدێرنۆ، له عێراق، فره نه ته وه هێزه كانی فه رمانده ی

ئه حم���ه د توركی���ا، ده ره وه ی وه زی���ری داود ئۆغل���ۆ جه خت���ی ك���رده وه له س���ه ر داواكارییه كه ی به ش���یر ئه ت���ه اڵی ، وه زیری ناوخۆی توركیا كه له كۆبونه وه یه كی جیادا رۆژی پێشتر باس���ی لێوه كردبو سه باره ت له عێراق فره نه ته وه هێزه كانی به كاركردنی له گ���ه ڵ توركیا بۆ دانان���ی "پالنێكی كاری ده رپه ڕاندن���ی به مه به س���تی هاوب���ه ش" سه ركردایه تی پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه ك���ه ( له هه رێمی كوردس���تان. داود ئۆغل���ۆ هه ماهه نگیی حكومه ت���ی هه رێمی كوردستانی بۆ په ره دان به م په النه به گرنگ وه سفكرد. ناوبراو داوای هاتنه سه ر خه تی ئه مه ریكای كرد له گه ڵ بارزانی بۆ دڵنیایی سه رخستنی هاوكارییه كانی له دژی په كه كه . ئۆدێرن���ۆ وتی ، په كه كه به ته نیا هه ڕه ش���ه نیه بۆ توركیا، به ڵكو مه ترس���یه بۆ س���ه ر سه قامگیریی له ناو خودی عێراقیشدا. باسی له وه ش كرد كه ده یه وێت توانای حكومه تی عێ���راق و حكومه ت���ی هه رێ���م به رزبكاته وه ب���ۆ یارمه تیدانی توركیا ل���ه دژی په كه كه . هه روه ها هانی ئه و پالنه هاوبه شه ی توركیا و حكومه تی هه رێمی دا بۆ بڕینی س���ه رچاوه دارایی و لۆجستیه كانی په كه كه و كاركردن بۆ ده ركردنی فه رمانی ده س���تگیركردن له دژی سه ركرده كانی په كه كه كه ده شێت له الیه ن

ده سه اڵتدارانی عێراقه وه ده ربكرێت. له كۆبونه وه یه كیدا له رۆژی 4ی ش���وبات، له وه زاره ت���ی ده ره وه ی توركی���ادا له گ���ه ڵ فه رمانده ی ئۆدێرن���ۆ، رایمۆن���د جه نه راڵ هێزه كان���ی فره نه ته وه له عێ���راق، وه زیری ده ره وه ی توركی���ا، ئه حم���ه د داود ئۆغلۆ جه ختی ك���رده وه له س���ه ر داواكارییه كه ی به شیر ئه ته اڵی ، وه زیری ناوخۆی توركیا كه له كۆبونه وه یه كی پێشتردا باسی لێوه كردبو سه باره ت به كاركردنی هێزه كانی فره نه ته وه

له عێراق له گه ڵ توركیا بۆ دانانی "پالنێكی كاری هاوبه ش" به مه به س���تی ده رپه ڕاندنی سه ركردایه تی پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه ك���ه ( له باك���وری عێ���راق )هه رێمی كوردس���تان(. داود ئۆغلۆ ته ئكیدی له سه ر بایه خ���ی هاریكاری���ی حكومه ت���ی هه رێم كرده وه بۆ پێشخس���تنی پالن���ی كاره كه . ئه و ئاماژه ی به ده نگه وه هاتنی ئیجابییانه ی مه س���عود بارزانی كرد ب���ۆ داواكاری داود پش���تیوانیكردنی به مه به س���تی ئۆغل���ۆ حكومه تی هه رێم ل���ه دژی په كه كه ، كاتێك هه ردوال له كۆتایی مانگی تشرینی یه كه می 2010 له هه ولێ���ر كۆبونه ته وه . ئۆغڵو وتی ، له گه ڵ ئه وه شدا حكومه تی هه رێم پێویستی به هاندان���ی ئه مه ریكا هه یه بۆ ئه وه ی كاره دروس���ته كه ب���كات: "ئه وان پێویس���تیان به وه ی���ه له ئێوه بیبیس���تن". هاوكات داود ئۆغل���ۆ په یمانی دا ئه گه ر حكومه تی هه رێم یارمه ت���ی توركیا بدات، "ئێمه 10 به رامبه ر

پاداشتیان ده ده ینه وه ". داود ئۆغلۆ عێراقی به وه وه س���فكرد كه "مه س���ه له یه كی وجودیه به الی توركیاوه "، ئه وه ش ن���ه ك له به رئه وه ی بوه ته په ناگه ی هه ڕه ش���ه به رده وامه كانی په كه كه بۆ سه ر توركی���ا، به ڵكو "له به رئ���ه وه ی وێنه یه كی بچوكك���راوه ی ناوچه كه یه " ك���ه توركیاش به شێكه لێی . ئه و زیاتر باسی له و مه سه له یه ك���ردو رایگه یان���د، عێ���راق چه ندین گروپ له خۆده گرێت وه ك ش���یعه ، سوننه ، كورد، توركمان، مه س���یحی و پێكهاته كانی دیكه ، پێكه وه ژیانی بۆ هه وڵه كانیان پێویستیشه ده وڵه ت و یه ك له چوارچێوه ی ئاش���تییانه نه ته وه دا سه ربخرێت. ناوبراو وتیشی ، "ئه و ئه زمونه پێویس���ته كاری بۆ بكرێت، ئه گه ر شكس���تیهێنا، ئه وا ده ره نجامه كه ی ده بێته كاره س���ات بۆ ناوچه كه ". باس���ی له وه ش

كرد كه "له چه ند س���اڵی راب���ردودا، ئێمه به ش���داربویه كی بنیاتنه ر بوین بۆ عێراق". توركی���ا له س���اڵی 2007، ئه نجومه نێك���ی هاریكاریی ستراتیجیی له ئاستی بااڵدا له گه ڵ عێ���راق دامه زراندوه . ئه ردۆگانی س���ه رۆك وه زیرانی���ش به دواداچونی ب���ۆ كرد كاتێك تشرینی رابردو به یاوه ریی تیمێكی وه زاریی س���ه ردانی به غدای كردو 48 یاداشتنامه ی هاوتا له گه ڵ رێككه وتنی لێكتێگه یش���تن و عێراقیه كان ئیمزاكرد، ك���ه ده بنه بنه مای قانونی ب���ۆ هاریكاریی دو قۆڵیی له گه لێك تیرۆرو له به ره نگاربون���ه وه ی ه���ه ر بواردا بازرگانیه وه تا ده گات به پرۆژه ی ئاودێریی و كه رت���ی ته ندروس���تی و ژینگ���ه . ناوب���راو ئاماژه ی به وه ش كرد كه به هۆی كاركردنی له راده ب���ه ده ر ب���ۆ س���ه قامگیریی عێراق، "توركی���ا س���ه رچاوه یه كی س���ه قامگیرییه

له ناوچه كه دا".داود ئۆغل���ۆ ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه س���ه قامگیریی ، بنیاتنه رێكی وه ك توركیا ئامانجه كانی بۆ عێراق و ناوچه كه به ته واوی وێكچون له گ���ه ڵ ئامانجه كانی ئه مه ریكادا. له وه ش زیاتر، ناوچه جوگرافیه كه ی توركیا پڕبایه خ���ه ب���ۆ به دیهێنان���ی ئامانجه كانی ئه مه ریكا له عێراق: "ته نها سه یری نه خشه بكه ، تا ببینیت ك���ه ئێمه چه ند گرنگین". وتیش���ی ، ئێمه ده مانه وێت كۆتایی بهێنین ب���ه و هه ڕه ش���ه یه ی له باك���وری عێراقه وه له س���ه رمانه . به رله وه ی ئێوه پاشه كش���ه بكه ن، به رپرسیارێتیه كی هاوبه شه پێكه وه

ئه و هه ڕه شه یه بنه بڕ بكه ین.له به رامب���ه ردا ئۆدێرن���ۆ رایگه یان���د كه په كه ك���ه به ته نیا هه ڕه ش���ه نیه بۆ س���ه ر توركیا، به ڵكو مه ترسیشه بۆ سه قامگیریی له ناوخۆی خ���ودی عێراقیش���دا. هه روه ها ئه وه ش���ی به بیری داود ئۆغڵو هێنایه وه كه

ئاماده یی س���ه ربازیی ئه مه ریكا له عێراق بۆ دو س���اڵی دیكه ش درێژه ی ده بێت له دوای كشانه وه ی هێزه شه ڕكه ره كانی هاوپه یمانان له 31ی ئابدا. ئێمه ده مانه وێت له ش���وێنی حكومه تی عێراقی���ی و حكومه تێكی ئه وان هه رێمی كوردستان جێبهێڵین كه هاوبه شی ئێ���وه بن. ئێمه ش���تگه لێكی زۆرمان ماوه بیكه ین بۆ ئه وه ی توانای به ره نگاربونه وه ی تیرۆر له الیه ن به غداو هه ولێر به رزبكه ینه وه . له رێگ���ه ی ئه وان���ه وه ، ئێم���ه ده توانی���ن كارتان له گه ڵ بكه ین بۆ ماوه ی 2 س���اڵی داهات���و ب���ۆ الوازكردنی په كه ك���ه . له گه ڵ ئه وه ش���دا جه ختیك���رده وه ك���ه به ته نی���ا هێ���زی به ره نگاربون���ه وه ناتوانێ���ت بونی س���ه ركردایه تی په كه كه له باك���وری عێراق رونیشیكرده وه هه روه ها پێبێنێت. كۆتایی په ره پێدانی دیموكرات���ی و كران���ه وه ی كه به رنامه كانی بوژاندنه وه ی ئابوریی ناوخۆیی و سازش���كردن له هه ندێك مافی نه ته وه یی بۆ كه مكردنه وه ی هه ستی جوداخوازیی به شێك له كوردان���ی توركی���ا، هه نگاوێك���ی گرنگ ده بێت به ئاراس���ته ی ره خساندنی ده رفه ت له به رده م ئ���ه و كوردانه ی له روی ئابوریه وه په یوه ندیی ده شێت ئه گه رنا ناسودمه ندن، بك���ه ن به په كه كه وه . ئۆدێرن���ۆ هانی كاری هاوبه ش���ی توركیا و هه رێمی كوردس���تانی دا ب���ۆ بڕین���ی پش���تیوانیه لۆجس���تی و مادییه كانی په كه ك���ه و ده ركردنی فه رمانی ده ستگیركردنی كرداریی بۆ سه ركرده كانی په كه كه كه ده شێت له الیه ن ده سه اڵتدارانی

عێراقه وه جێبه جێبكرێت. داود ئۆغلۆ ئاماژه ی به هێرشه كه ی مانگی تش���رینی یه كه می س���اڵی 2007ی په كه كه كرد بۆ س���ه ر بنكه یه كی سه ربازیی توركیا له ناوچه ی داگلیچه له نزیك س���نوری عێراق كه به هۆیه وه 12 سه ربازیی توركیا كوژران و

8ی دیكه ش به دیلگیران، كه ئه مه شی وه ك خاڵێكی وه رچه رخان له هاریكاریی ئه مه ریكا له گه ڵ توركیا دژی تیرۆریستان وه سفكرد. )تێبین���ی : دواب���ه دوای ئ���ه و په الم���اره ، حكومه تی ئه مه ریكا ده ستیكرد به دابینكردنی پشتیوانیی هه واڵگریی ، چاودێریی و پشكنین بۆ ئۆپه راس���یۆنه س���ه ربازییه كانی توركیا له دژی په كه كه له باكوری عێراق.( ئه و وتی ، ئۆپۆزسیۆنی په رله مانی توركیا داوایكردبو كرده ی سه ربازیی له دژی حكومه تی هه رێم ئه نجامبدرێت، "به اڵم ئێمه پێچه وانه كه یمان ك���رد، ده مانتوانی هه ولێر تێكبش���كێنین، به اڵم نه مانكرد. له جیاتی ئه وه ، په یوه ندییه ئابورییه كانم���ان له گ���ه ڵ حكومه تی هه رێم په ره پێ���دا. داود ئۆغل���ۆ وتیش���ی ، مانگی ئابی راب���ردو، ده زگای هه واڵگریی توركیا زانیویه تی كه حكومه تی هه رێم هاریكاریی نوێنه ران���ی ئه وروپ���ای په كه كه یان كردوه له رێگ���ه ی فڕۆكه خان���ه وه بگه ڕێن���ه وه بۆ قه ندیل به مه به ستی به شداربون له كۆنگره ی په كه ك���ه دا. ئام���اژه ی به وه ش ك���رد كه "فش���اره كانی ئه مه ری���كا له س���ه ر بارزانی ده توانێت وایلێب���كات ئه مجۆره چاالكییانه حكومه ت���ی پێده چێ���ت بوه س���تێنێت، هه رێم ش���ه ڕی په كه ك���ه نه ك���ه ن، به اڵم ده ستتێوه ردانی ئێوه ده توانێت وایانلێبكات پشتیوانییه نایاساییه كانیان بۆ تیرۆریستان

بوه ستێنێت".سوپاسی ئۆدێرنۆ خۆیش���یه وه له الیه ن هاوكارییه لۆجس���تیه كانی توركیای كرد بۆ هێزه كان���ی فره نه ته وه له عێ���راق. هه روه ها خواس���تی خۆیشی نیش���اندا بۆ كاركردن له گه ڵ توركیا له رێگ���ه ی هه وڵه كانیه وه بۆ ده س���ته به ركردنی هاریكاری���ی كارا له گه ڵ حكومه تی هه رێم و حكومه تی به غدا له دژی

په كه كه .

داود‌ئۆغلۆ:‌ده‌مانتوانی‌‌هه‌ولێر‌تێكبشكێنین،‌به‌اڵم‌نه‌مانكرد

ئا: ئاوێنه

خۆڕاگریی و به رهه ڵستیی به هێزی شه ڕڤانانی كوردو شاری كۆبانی ، بونه ته

سه ردێڕی زۆربه ی ئاژانس و كه ناڵه به ناوبانگه كانی جیهان و ناوچه كه ،

كه ماوه ی نزیكه ی مانگێكه له الیه ن چه كدارانی ده وڵه تی ئیسالمی ناسراو

به )داعش(ه وه له سێ الوه گه مارۆدراون.

كۆبانی شارێكی كوردستانی خۆرئاوایه و ده كه وێته به شی باكوری خۆرهه اڵتی سوریا و له ناوه ڕاستی توركیا، له گه ڵ هاوس���نوره مانگ���ی راب���ردوه وه له الی���ه ن چه كدارانی داعش له هه رسێ الی باشورو خۆرهه اڵت و خۆرئاوای ش���اره كه وه گه مارۆدراوه و هه مو

هه وڵێكیان خستوه ته گه ڕ بۆ كۆنترۆڵكردنی ، له الی باكوریش���ه وه سوپای توركیا به شی باكوری شاره كه ی گرتوه و هیچ ده رچه یه ك نه ماوه له به رده م شه ڕڤانانی ناو شاره كه دا

بۆ یارمه تیدان و پشتیوانیكردنیان. ئ���ه م به رگرییه به هێزه ی دانیش���توان و هێ���زه كوردییه كان���ی ناوخۆی ش���اره كه س���ه رنجی زۆرب���ه ی میدیاكان���ی جیهانی راكێش���اوه ، له الی���ه ن خۆیه وه ئاژانس���ی له راپۆرتێك���دا ئه سۆش���یه تدپرێس باس���ی له وه ك���ردوه كه به رهه ڵس���تیی تون���دی هێزه كان���ی چه كداره كانی كورد، به ره وپێش���چونه كانی داعشی وه ستاندوه ، هێزه هاوپه یمانه كانیش به س���ه ركردایه تی ئه مه ریكا م���اوه ی 2 هه فته یه به رده وامن داعش ئامانجه كان���ی له بۆردومانكردن���ی

له ده وروبه ری شاره كه . راپۆته ك���ه باس���ی له وه ش ك���ردوه كه ئه گه ر داعش كۆبانی بگرێت، ئه وا ده بێته ناوچه كانی ده روازه یه ك بۆ به س���تنه وه ی ژێرده س���تی له توركیاوه تا به رده م به غدا و به درێژای���ی 725 ك���م خاك���ی ده كه وێته

بنده ست. له الی���ه ن خۆیش���یه وه كه ناڵ���ی بی بی سی ، له زاری وه زیری به رگریی ئه مه ریكاوه رایگه یان���دوه ، بارودۆخی كۆبانی هێش���تا مه ترسیداره و تا ئێستا نزیكه ی 500 كه س

بونه ته قوربانیی له و شاره دا. هه روه ها باس���ی ل���ه وه ش ك���ردوه كه ش���ه ڕڤانه كانی كورد له كۆبانێدا له به رده م

مه ترسیی نه مانی چه ك و ته قه مه نیدان.ه���اوكات پێگ���ه ی بلومبێرگ ل���ه زاری

په رله مانتارێك���ی كوردی ن���او په رله مانی ئه گ���ه ر ك���ه باڵویك���رده وه توركی���اوه بێت���و هێزه كان���ی هاوپه یمانان هێرش���ه ئاس���مانیه كانیان بۆ س���ه ر چه كداره كانی داعش چڕنه كه نه وه ، دور نیه له چه ند رۆژی

داهاتودا داعش شاری كۆبانی بگرێت.له راپۆرتێك���ی ئه و پێگه یه دا، باس له وه

كراوه كه چه كدارانی داعش ده ستیان به سه ر بی���ره ئاوه كانی ناوچه كان���ی ده وروبه ری كۆبانیدا گرتوه . هه روه ها هاتوه ، "كه میی ئاوو خۆراك بارگرانیی زیاتر بۆ هێزه كانی كورد دروست ده كات كه به چه كی سوكه وه چه كدارانی پێش���ڕه وییه كانی هه وڵده ده ن داع���ش به تانك و چه كه قورس���ه كانیانه وه

بوه ستێنن".ئه وه ی پزیشكێكه وه له زاری راپۆرته كه باڵوكردوه ته وه كه هه ندێك له ش���ه ڕڤانانی یه په گه توانیویانه خۆیان بگه یه ننه توركیا و به وته ی خۆیان له ش���ه ڕی ده س���ته ویه خه به برینداریی داع���ش له گ���ه ڵ چه كدارانی

رزگاریانبوه .

كۆبانی‌،‌سه‌ردێڕی‌‌میدیاكانی‌‌جیهانه‌ داعش كۆبانی بگرێت، ئه وا ده بێته ده روازه یه ك بۆ به ستنه وه ی

ناوچه كانی ژێرده ستی له توركیاوه تا به رده م به غدا و به درێژایی 725 كم خاكی ده كه وێته بنده ست

بارزانی و داود ئۆغلۆ

ئه گه ر حكومه تی هه رێم یارمه تی

توركیا بدات ئێمه 10 به رامبه ر

پاداشتیان ده ده ینه وه

7 (448( سێشه ممه 2014/10/14 عێراق

پێكدادانی‌‌نه‌خشه‌‌و‌ئایدیۆلۆژیاكان

شاری كۆبانی له ئێستادا ته نها مه یدانی روبه ڕوبونه وه و پێكدادانی چه كداریی نێوان شه ڕڤانانی كوردو چه كدارانی داعش نیه ، به ڵكو بوه ته مه یدانێك بۆ یه كالكردنه وه ی چه ندین پڕۆژه ی سیاسی جیاواز، به جۆرێك هه ر الیه نه و ده یه وێت به ره و ئاراس���ته یه ی به رێ���ت ك���ه خ���ۆی ده یه وێت. ش���ه ڕی راس���ته قینه ش له نێوان نه خشه و خواستی

توركیاو په كه كه و داعشه .رۆژی هه ژده ی ئه یلول، دانیشتوانی شاری كۆبانی كه ده كه وێته باكوری س���وریاوه و (160( كیلۆمه تر له شاری حه له به وه دوره و هاوسنوره له گه ڵ توركیا، له ده نگی ته قه و په الماری چه كدارانی داعش به خه به ر هاتن، له وكاته وه تائێستا ش���ه ڕو پێكدادان له و ش���اره به رده وامه ، به رخ���ۆدان و ئازایه تی شه ڕڤانانی یه كینه كانی پاراستنی گه ل كه پارێزگاری له و شاره ده كه ن، بۆته جێگه ی

باس و خواسی میدیاكانی دنیا.به بڕوای چاودێران و هه ندێك له توێژه ران، له ئێستادا كۆبانی بوه ته مه یدانی پێكدادانی چه ن���د نه خش���ه یه كی سیاس���ی جیاواز. به جۆرێك ئه مری���كاو واڵتانی هاوپه یمانی له ڕێگه ی گورزه س���ه ربازییه كانیانه وه بۆ س���ه ر داعش ده یانه وێ���ت توانای خۆیان تاقی بكه نه وه . له الیه كی دیكه شه وه توركیا ده یه وێ���ت ناوچه یه كی داب���ڕاو له باكوری سوریا دروس���تی بكات و نه خش و پێگه ی له روبه ڕوبونه وه ی داعشدا به رانبه ر واڵتانی دنیا بسه لمێنێت. هه رچی پارتی یه كێتی دیموكراتی )په یه ده (ی���ه ده وێت به رگری له و قه واره و كانتۆنانه بكات كه سه ره تای

ئه مساڵ دروستی كردون.به ده ر له الیه نی سیاس���ی و س���ه ربازی ، شه ڕی نێوان داعش و یه په گه روخسارێكی ئایدۆلۆژیشی وه رگرتوه ، چونكه چه كدارانی داع���ش ده یانه وێ���ت پ���ڕۆژه ی ده وڵه تی به باكگراوندێك���ی خۆی���ان خه الفه ت���ی قایم فراوانت���رو له س���وریادا ئیس���المی بكه ن. له به رانبه ریشدا چه كدارانی یه په گه به بڕوایه ك���ی نه ته وه یی و به ئایدۆلۆژیایه كی چه پگه راوه داكۆكی له بست به بست خاكی كۆبانی ده ك���ه ن و ده یانه وێت كانتۆنه كانی

رۆژئاوا بكه نه دیفاكتۆ.رۆژنامه نوس���ێكی كوردی كوردس���تانی رۆژئاوا، ده ڵێت "پ���ڕۆژه ی چه پی كوردی له ب���ه رده م گ���ه وره له مپه رێكی بوه ت���ه خه ونه كان���ی داعش، بۆیه فش���اره كانیان له سه ر ناوچه كانمان زیاتركردوه ". هه روه ها پێیوای���ه ئامانجه كان���ی توركی���او داعش له یه ك���ه وه نزیكن، چونكه له الیه ك داعش شه ڕی پارتێك ده كات كه نزیكه له په كه كه ی دوژمنی توركیا، له الیه كی دیكه ش داعش و پارته كه ی سه رۆك كۆماری توركیا خاوه نی بیروباوه ڕی ئیسالمین "بۆیه توركیا ده رگای

خۆی بۆ داعش كردۆته وه ".داعش به رده وامه كانی په الماره له دوای بۆ س���ه ر كۆبان���ی ، تائێس���تا ئه مه ریكاو واڵتانی هاوپه یمانی جگه له وه شاندنی چه ند گورزێكی سه ربازی ، هاوكارییه كی ئه وتۆی چه كدارانی یه په گه یان نه كردوه . به رپرسێكی بااڵی كوردس���تانی رۆژئاواش هۆكاره كه ی ده گێڕێته وه بۆ ئه وه ی كه خاوه نی بۆچونی س���ه ربه خۆی خۆیانن و تائێس���تا له گه ڵ پڕۆژه و خواس���ت و ئامانجه كان���ی واڵتانی

رۆژئاوادا تێكه ڵ نه بون.به گوێره ی سه رچاوه مێژوییه كان، شاری كۆبان���ی له یه كگرتن���ی دو گوندی نزیك به یه ك دروستبون، له سه رده می داگیركاری له دوای جه نگی له س���وریا فه ره نسیه كان جیهانی یه كه م، په ره یان به كۆبانێ داوه و كردویانه ته سه نته رێك و پاشان بوه ته شار. له ئێستاش���دا ژماره ی دانیش���توانی زیاتر له )300( هه زار كه س���ه و هه مویان كوردی سوننه مه زه بن و به سه ر یانزه خێڵ و تیره دا دابه شبون، جگه له س���ه نته ری شاره كه ، به س���ه ره وه یه . گوندی نزیك���ه ی )400( زۆرب���ه ی دانیش���توانه كه ی بیروب���اوه ڕی چه پیان هه یه و الیه نگری په یه ده ن و بژێوی سه ره كیان له سه ر كشتوكاڵ و به خێوكردنی

ئاژه ڵه .ده رباره ی ناوی ش���اره كه ش، ده وترێت ناوه ك���ه ی له كۆمپانیای ئه ڵمانی كۆمبانی هات���وه ، كه هێڵ���ی ئاس���نی له ناوچه كه دروس���تكردوه ، پاش���ان به تێپه ڕینی كات بوه ته كۆبانی . یاخود ده ڵێن له ناوی یه كێك له و دو گونده ی پێكهێنه ریین هاتوه . دوای گه یشتنی به عسیه كان به ده سه اڵت، ناوه كه ی

گۆڕاوه و كراوه ته "عه ین ئه لعه ره ب".

پرۆفایل

ئا: محه مه د عه بدولستار

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتیمانی

كوردستان و ئه ندامی په رله مانی عێراق ئارێز عه بدواڵ، ئاماده یی حیزبه كه ی

بۆ ناردنی هێزی پێشمه رگه بۆ كۆبانی راده گه یه نێت. ئاماژه به وه شده كات

سه رۆك كۆماری عێراق هه مو توانایه كی خۆی بۆ روبه ڕوبونه وه ی داعش

له كۆبانێ و شوێنه كانی دیكه خستوه ته گه ڕ. له باره ی بونی سێ سه ربازگه ی

توركیاش له سه ر خاكی هه رێمی كوردستان ده ڵێت "ئه و سه ربازگانه

ته نها زیان به گه لی كوردستان و سه روه ری هه رێمی كوردستان و عێراق

ده گه یه نن".

ئاوێن���ه : ئێوه وه ك���و په رله مانتارانی كورد به گش���تی و یه كێت���ی به تایبه تی، حكوم���ه ت و داواتانك���ردوه تائێس���تا رونی هه ڵوێس���تێكی عێراق په رله مانی

له سه ر كۆبانێ هه بێت؟ئارێ���ز عه بدواڵ: ئێم���ه وه ك یه كێتی نیشتیمانی هه ر له سه ره تاوه به یاننامه مان له خه ڵكی پش���تیوانیمان ده رك���ردوه و كۆبانێ ك���ردوه ، وه كو په رله مانتارانیش له ن���او په رله مانی عێ���راق به یاننامه مان له عێ���راق و داوام���ان خوێندوه ت���ه وه و له كۆمه ڵگ���ه ی نێوده وڵه ت���ی كردوه كه

بكرێت. هه روه ها له كۆبانێ پش���تیوانی ئه ركێك���ی نیش���تیمانی و نه ته وه یم���ان له س���ه ر شانه كه پش���تیوانی له خه ڵكی كۆبان���ێ و خه ڵكی ش���ه نگال و هه مو ئه و شوێنانه بكه ین كه هه ڕه شه ی داعشیان

له سه ره .ئاوێنه : به ڕای ئێوه س���ه رۆك كۆماری عێراق له سه ر ره وشی كۆبانێ توانیویه تی

رۆڵی خۆی بگێڕێت؟ئارێز عه بدواڵ: به دڵنیاییه وه ، سه رۆك كۆماری عێراق به و پێیه ی كه سه رۆكی كۆم���اری عێراق���ه ، ب���ه و پێی���ه ی كه عێراق ئه مڕۆ له ش���ه ڕێكی گه وره ی دژی داعش���دایه ، بێگومان هه میش���ه له سه ر هێله بۆ روبه ڕوبونه وه ی ئه و هه ڕه شه یه . ئه و هه ڕه ش���ه یه ئه گه ر له س���وریا بێت ی���ان له عێ���راق بێت یه ك هه ڕه ش���ه یه . هه روه ه���ا له ڕوانگ���ه ئینس���انیه كه یه وه بێگومان س���ه رۆك كۆم���اری عێراق به و پێیه ی كه س���وریاو عێراق دو دراوسێن ل���ه و روانگه ی���ه وه هه وڵی خ���ۆی داوه . بێگومان نه ته وه ییش���ه وه له ڕوانگ���ه ی هه س���تی نه ته وه یی هانیده دات كه چۆن پش���تیوانیی له خه ڵكی شه نگال ده كات، چ���ۆن پش���تیوانیی له خه ڵك���ی ئامرلی ده كات، به هه مان ش���ێوه ش پشتیوانیی له خه ڵكی كۆبانێ بكات. به بۆچونی خۆم سه رۆك كۆماری عێراق هه مو توانایه كی خۆی خستوه ته گه ڕ بۆ روبه ڕوبونه وه ی له ئامرلی و له جه له والو له كۆبانێ و داعش

له شه نگال و هه مو شوێنه كانی تر.په رله مان���ی س���كرتێری ئاوێن���ه : كوردس���تان ده ڵێت به فه رمی ناساندنی له س���ه اڵحیاتی خۆرئاوا كانتۆنه كان���ی په رله مان و حكومه ت���ی عێراقه ، نه وه كو هه رێمی كوردس���تان، ئێوه ئاماده ن كار

بۆ ناساندنی ئه و كانتۆنانه بكه ن؟ئارێ���ز عه ب���دواڵ: له جیاتی وش���ه ی ناس���اندن ده ك���رێ په رله مان���ی عێراق پشتیوانیی خۆی ده ربڕێ بۆ كانتۆنه كان نه ك ناس���اندن. هه روه ه���ا وه كو الیه نه كوردس���تانیه كانیش ئه وپ���ه ڕی هه وڵی خۆمان ده ده ین ئه و گۆڕانكارییانه ی كه له سوریا ده بن، له چوارچێوه یدا مافه كانی گه لی كورد له سوریا ده سته به ر بكرێت. واتا ئێمه پێمانوایه كه ده بێت س���وریا ببێته س���وریایه كی دیموكراسی فیدراڵی كه تیایدا گه لی كوردو هه مو نه ته وه كانی ت���ر مافه كانی خۆیانی تێدا ده س���ته به ر

بكه ن.ئاوێن���ه : ئێ���وه تائێس���تا به ج���دی هه وڵتانداوه له ڕێگه ی حكومه تی عێراقه وه له كوردس���تان توركیا س���ه ربازگه كانی

ده ربكرێن؟ئارێز عه ب���دواڵ: بێگومان هه وڵدراوه ، من یه كێك���م له وانه ی ك���ه به یاننامه ی ره س���میم ده ركردوه و داوام له حكومه تی نێوده وڵه ت���ی و كۆمه ڵگ���ه ی عێ���راق و حكومه تی هه رێمی كوردس���تان كردوه ، كه ئه و س���ه ربازگانه هیچ پاس���اوێكی

یاسایی و سیاسیان نیه ، ئه و سه ربازگانه كه له كوردس���تانن ته نی���ا زیان به گه لی هه رێم���ی به س���ه روه ری كوردس���تان و كوردستان و عێراق ده گه یه نن. به تایبه تی دوای ئ���ه وه ی كه ده رك���ه وت ده وڵه تی گه ل���ی به رژه وه ن���دی ن���ه ك توركی���ا كوردس���تانی ناوێت، به ڵك���و هاوكاری دڕه نده ترین دوژمنی گه لی كوردس���تان

ده كات.ئاوێنه : واته له ئێستادا وه كو یه كێتی

ره خنه تان له توركیا هه یه ؟ئارێز عه بدواڵ: مه سه له كه ره خنه نییه ، ئێمه وه كو یه كێتی نیشتیمانی كوردستان پێمانوایه توركیا هه ڵوێس���تێكی سلبی

هه یه .ئاوێن���ه : له كاتێك���دا كه م���ام جه الل په یوه ندیه كانی باشكردنی به ئه ندازیاری نێوان په كه كه و توركیا داده نرا، له غیابی تاڵه بانیدا یه كێتی ئ���ه و رۆڵه ی جارانی

ماوه ؟ ئارێ���ز عه ب���دواڵ: یه كێت���ی هه م���ان رۆڵ ده گێڕێ���ت، به اڵم ئ���ه وه توركیایه

هه ڵوێسته كانی له پاشه كشه دایه .ناردوته وه هێ���زی یه كێتی ئاوێن���ه :

كۆبانێ؟ ئارێز عه بدواڵ: نه خێر.

ئاوێنه : ئه گ���ه ر یه كێتی بتوانێت هێز ده نێرێت بۆ كۆبانێ؟

ئارێز عه بدواڵ: به دڵنیاییه وه ده ینێرێت، به اڵم پشتیوانیی و هاوكاریمان كردون.

پارله مانتارێکی عێراق و ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی :سه‌ربازگه‌كانی‌‌توركیا‌زیان‌به‌كوردو‌سه‌روه‌ریی‌

هه‌رێمی‌كوردستان‌ده‌گه‌یه‌نن

ئا: بارام سوبحی

پارله مانتارێكی لیستی ده وڵه تی قانون نیگه رانه له وه ی كوردانی عێراق هاوسۆزیی

بۆ كوردانی رۆژئاوا ده رده بڕن، به اڵم بۆ هاواڵتیانی عێراق هاوسۆزیی ده رنابڕن.

جێگری پێشوی سه رۆك كۆماری عێراقیش ده ڵێت "كۆنترۆڵكردنی كۆبانی و ده ربه ده ركردنی هاواڵتیه كانی چ سودێكی

بۆ گه لی سوریا تیایه "، نوسه رێكیش پێیوایه كه وتنی كۆبانی زیان به كوردو

توركیا ده گه یه نێت.

به رخۆدانی ش���ه ڕڤانانی یه په گه له شاری كۆبانی له مانگێك نزیك ده بێته وه . هاوكات له گه ڵ ئ���ه و به رخۆدان���ه دا، كوردانی هه ر

چوار پارچه ی كوردستان به خۆپیشاندان و ناڕه زای���ی و مانگرتن هاوس���ۆزیی خۆیان بۆ دانیشتوان و شه ڕڤانان ده رده بڕن، داواش له واڵتان ده كه ن به هانای كوردانی كۆبانیه وه بچن. ئه م هه ڵوێست و هاوسۆزییه ی كوردان كاردان���ه وه و بۆچون���ی جی���اوازی ل���ه الی

سیاسه تمه داره عێراقیه كان دروستكردوه .پارله مانت���اری پێش���وی عێ���راق عیزه ت ش���ابه نده ر، له باره ی شه ڕه كه ی كۆبانیه وه ، ده ڵێت "هی���وادارم كورده كانی عێراق په ی ب���ه وه بب���ه ن كه هێ���زو خۆش���گوزه رانی و ئاینده ی نه وه كانیان په یوه سته به مانه وه یان له عێراقێك���ی به هێ���زو یه كپارچ���ه دا، ئه و وانه ی���ه ی كۆبانی به توركه كانی به خش���ی

باشترین به ڵگه یه ".له الیه ن خۆی���ه وه پارله مانتاری ده وڵه تی

قانون حه نان فه تالوی ، ده ربڕینی هاوسۆزیی كوردان���ی عێ���راق ب���ۆ كوردان���ی كۆبانی ب���ه "كارێكی ج���وان و مرۆی���ی " ناوده بات، ب���ه اڵم ئه وه ی مایه ی پرس���یاره به الی ئه م پارله مانت���اره وه ئه وه یه تائێس���تا كوردانی عێ���راق خۆپیش���اندانێكیان ب���ۆ ده ربڕینی هاوسۆزیی له گه ڵ "برا عێراقیه كانیان" ئیدی سوننه بێت یان شیعه یان توركمان ئه نجام ن���ه داوه ، له كاتێك���دا وه كو خ���ۆی ده ڵێت "چه ندین به اڵو مه ینه تیمان به سه ردا هاتوه ، به اڵم برا كورده كانمان نه بینی خۆپیشاندان

بكه ن یان هاوسۆزمان بن".پارله مانت���اره هۆكاری ئ���ه و به بۆچونی ده ربڕینی هاوس���ۆزیی له الی���ه ن كوردانه وه ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی ئینتیمای نه ته وه یی كوردان له ئینتیمای نیشتیمانیان به هێزتره ،

داواش له عه ره به كان ده كات له كورده كانه وه فێربن له بری ملمالنێكردنی یه كتر هاوسۆزیی یه ك ب���ن. وه ك���و تانه دانێكی���ش له كورد ده پرسێت "ئایا هه ستكردنیان به ئینیتما بۆ عێراق ته نها به مه به ستی پاره وه رگرتنه ؟".

س���ه ركرده یه كی دیك���ه وه ، له الیه ك���ی دی���اری س���وننه كان ره خن���ه له وه ده گرێت چه كدارانی داعش له عێراق و س���وریا له بری په الماری ده س���ه اڵت، به ره نگاربون���ه وه ی كوردس���تان و كوردانی���ان داوه ، له كاتێكدا ده بو له عێراق پش���تیوانی له س���وننه كان و له س���وریاش دژی رژێمی به ش���ار ئه سه د

بونایه .جێگری پێش���وی سه رۆك كۆماری عێراق د.تارق هاشمی ، له پۆستێكدا كه له په یجه كه ی له فه یسبوك باڵویكردۆته وه ، سه رسوڕمانی

خۆی ده رده بڕیت له گواستنه وه ی كتوپڕی به ره ی ش���ه ڕ له دیمه ش���قه وه بۆ كۆبانی ، ك���ه به بۆچونی هاش���می ، ده ب���و داعش و هاوپه یمان���ان به ره ن���گاری رژێمی س���وریا بونایه ته وه كه بوه ته هۆی كوش���تنی زیاتر ل���ه )250( هه زار كه س و ئاواره كردنی پێنج ملیۆن هاواڵتی س���وری . هاش���می ده ڵێت "نازانم گه لی س���وریا له كۆنترۆڵكردنی ئه م شاره و ده ربه ده ركردنی برا كورده كانمان چ

سودێك ده بینن". له به شێكی دیكه ی نوسینه كه یدا، هاشمی ره خن���ه له وه ده گرێ���ت داع���ش له س���وریا له عێراقی���ش داوه ، ك���وردی په الم���اری مه زڵومیه تی عه ره بی س���وننه ی پش���تگوێ خستوه و په الماری ناوچه كوردستانیه كانی

داوه .

"پێویسته‌‌عه‌ره‌به‌كان‌په‌ند‌له‌هاوسۆزیی‌‌كوردان‌وه‌ربگرن"

سه رۆك كۆماری عێراق هه مو

توانایه كی خۆی خستوه ته گه ڕ بۆ

روبه ڕوبونه وه ی داعش له كۆبانێ و

له جه له والو له ئامرلی و

له شه نگال و هه مو شوێنه كانی تر

خۆپیشاندانی کورد له سه ر سنوری رۆژئاواو باکوری کوردستان دژ به تورکیا

ئابوری(448( سێشه ممه 2014/10/14 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

دوای شه ڕی داعش به تایبه ت له كوبانی و هه ڵوێستی نه رێنیی توركیا به رامبه ر

به كورد، به شێك له هاواڵتیان داوا ده كه ن،بازرگانیكردن له گه ڵ ئه و

واڵته دا رابگیرێ و كااڵیان لێنه كڕرێ ، ئابوریناسێكیش باس له وه ده كات

"كه سایه تی بااڵی هه ندێ حزب، به رژه وه ندیی گه وره ی ئابورییان له گه ڵ ئه و

واڵته بۆ دروستبوه ، بۆیه جێبه جێكردنی ئه و داوایه قورسه ".

ئه ندام���ی مونته دای ئابوری كوردس���تان محه مه د كه ری���م له دیدارێكی ئاوێنه دا ئه وه ده خات���ه رو كه په یوه ندی���ی ئابوری هه رێم له گه ڵ توركیا له سه ر بنه مایه كی به رژه وه ندی هاوبه شی هه ردووال دانه ڕێژراوه و هه رێم به بێ م���ه رج زۆرینه ی هێلكه كانی خس���تۆته ناو س���ه به ته ی توركیاوه . ئه و وتیشی "توركیا ئه و بڕوایه ی له ال دروست بوه كه په یوه ندیی له گ���ه ڵ داعش، هیچ زیانێكی بۆ په یوه ندیه

ئابوریه كانی له گه ڵ هه رێمدا نابێت".سێ به رژه وه ندیه گه وره كه ی توركیا

له هه رێمداوه ك ئ���ه و ئابوریناس���ه رونیده كاته وه ، توركیا هه ژمونێكی گه وره ی ئابوریی به سه ر هه رێم���دا هه ی���ه به تایبه ت له س���ێ بواری دیاریكراودا، یه ك ژماره ی ئه و كۆمپانیایانه ی له هه رێم���دا كار ده كه ن 600بۆ700 كۆمپانیا ده بێت، دو ئاس���تی بازرگانیكردنی له گه ڵ بااڵدایه و س���ااڵنه له ئاس���تێكی هه رێم���دا ئاڵوگ���ۆڕی بازرگانیی هه رێم له گه ڵ توركیا 8ملی���ار دۆالر ده بێت، س���ێیه م فرۆش���ی نه وتی هه رێم به بۆری له رێگای ئه و واڵته وه

هه ژمونێكی تری توركیایه به سه ر هه رێمدا، محه مه د كه ریم ده ڵێت "هه ر س���ێ خاڵه كه زیاتر له به رژه وه ندیی توركیاوه یه له به رامبه ر ئ���ه وه دا كورد هیچ خاڵێكی به هێزی وه های نیی���ه ، ته نانه ت ل���ه م كاته دا ك���ه توركیا له به ره ی دژه داعش���دا نییه ، كورد ناتوانێ

په رچه كردارێكی حه قیقیی هه بێت".

ئاماده نه بو قه رز به هه رێم بداتئه و ئابوریناس���ه باس ل���ه وه ش ده كات

ل���ه و قه یرانه دارایی���ه ی هه رێمی تێكه وتوه توركیا ئاماده نه بو ته نانه ت قه رزیش بداته هه رێ���م "هه رێم داوای له توركی���ا كردبو تا بۆ ماوه ی���ه ك قه رزی پێبدات، به اڵم توركیا ئاماده نه بو، دی���اره ده زانێ حزبمان هه یه زۆر ده وڵه مه ن���ده و ده توانێ چاره س���ه ری

كێشه كه مان بكات كه به داخه وه نایكات".به بڕوای ئه و ئه ندامه ی مونته دای ئابوریی كوردس���تان، توركیا ئه و بڕوای���ه ی له الی دروست بوه كه به رژه وه ندیه كانی له هه رێمدا

به هیچ هه ڵوێس���ت وه رگرتنێ���ك ناكه وێته مه ترس���یه وه و ئه و وت���ی "توركیا جۆرێك له دڵنیای���ی هه ی���ه كه ئ���ه وه ی له هه رێمدا هه یه تی له روی ئابوریه وه له ده ستی ناچێت

جا هه ر هه ڵوێستێكی هه بێت".

له ئاستێكی بااڵتر سه یری به رژه وه ندیه كانی ده كات

ئه و ئابوریناسه جه خت له وه ش ده كاته وه كه توركیا ته نها له روانگه ی كوردس���تانه وه

سه یری به رژه وه ندیه كانی خۆی ناكات، به ڵكو له روانگه ی هه مو عێراقه وه له به رژه وه ندیه ی ئابوریه كانی ده ڕوانێت،"وه ك چۆن له هه رێمدا ژماره یه كی زۆر كۆمپانیای هه یه له عێراقیشدا له و ژماره ی���ه ئه گه ر زیات���ر نه بێت كه متر نییه ، جگه له وه هه س���تی ب���ه وه ش كردوه كه پرۆس���ه ی ئاوه دانكردن���ه وه له هه رێمدا خه ریك���ه ب���ه ره و دواوه ده ڕوات له كاتێكدا پرۆس���ه ی ئاوه دانكردنه وه له به شه كی تری عێراق جۆرێكی ت���ره ". له باره ی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی���ش وه ك ئ���ه و ده یخاته ڕو بازاڕی ئه و به ش���ه ی ت���ری عێ���راق زۆر گه وره تره له هه رێ���م "ئه گه ر هه رێ���م نزیكه ی 5ملیۆن كه س بێت، ئه وا ئه و به ش���ه ی تری عێراق زیاتر له 30ملیۆن كه س ده بێت". سه باره ت به ن���ه وت، عێراقی���ش وه ك هه رێ���م نه وتی هه یه و به ش���ێكی زۆریشی ده كرێت له رێگای توركیاوه هه نارده ی ده ره وه بكرێت."توركیا هه میش���ه وه ه���ا كاریك���ردوه ، وه ك چۆن قاچێكی به رژه وه ندیه كانی له هه رێمدا هه یه ، مه به ستیشیه تی ئه و قاچه ی تری له عێراقدا هه ی���ه بمێنێته وه و كێش���ه ی بۆ دروس���ت

نه بێت".

به رژه وه ندیه ئابوریه كانی توركیا له گه ڵ داعش

ئابوری���ی به به رژه وه ندی���ی س���ه باره ت نێ���وان توركی���ا و داعش،به تایبه ت كه باس له فرۆشتنی نه وت ده كرێت له الیه ن داعشه وه به توركیا، به وته ی محه مه د كه ریم فرۆشتنی نه وت���ی داع���ش به توركی���ا لوقمه یه ك���ی ئابوریی زۆر بچوك���ه له چاو ئه وه ی توركیا له ناوچه ك���ه دا رۆژدا به ته مایه تی ل���ه دوا

ده ستیبكه وێت.له ب���اره ی بایكۆتكردن���ی كڕین���ی كااڵی

توركیی وه ك به ش���ێك له هاواڵتییان داوای ده كه ن، ناوب���راو ئ���ه وه به كارێكی قورس ده بین���ێ ، به تایب���ه ت دوای ئ���ه وه ی چه ند به رژه وه ندیی هه رێ���م بااڵی به رپرس���ێكی ئابوریی زۆر باش���یان له گ���ه ڵ ئه و واڵته دا بۆ دروستبوه ،ئه و وتی "له كوردستان حزب بااڵده س���ته له ناو حزبیشدا چه ند كه سێك و هه ندێ له و كه سانه ش به رژه وه ندیی گه وره ی ئابورییان له گه ڵ توركیا بۆ دروستبوه ،بۆیه بچڕان���ی په یوه ندیی ئابوریی له گه ڵ توركیا تا راده یه ك ش���تێكی مه حاڵ���ه ، به تایبه ت كه به رهه م���ی خۆماڵیی له ئاس���تێكی زۆر

خراپدایه ".

رێكه وتننامه ی فرۆشتنی نه وت،پارتی كردویه تی یان حكومه ت؟

به وته ی محه مه د كه ریم كۆی جه مسه ره كانی ده س���ه اڵتی له ژێر له هه رێم���دا بڕی���اردان په یوه ندییه كانی حزب���ه ش ئه و پارتیدایه و له گه ڵ ئه و واڵته له ئاس���تێكی بااڵدایه و ئه و وتی "كورد ناتوانێ په یوه ندییه ئابورییه كانی له گ���ه ڵ توركی���ا رابگرێت هه تا س���نورێك بۆ ده س���ه اڵته كانی پارتی دانه نرێت". ئه و هه تا به گومانه له و رێككه وتنه ی هه رێمیش له گ���ه ڵ توركی���ا كردویه تی بۆ فرۆش���تنی نه وته ك���ه ی له رێگای ئه و واڵته وه داخۆ ئه و رێككه وتنه 50س���اڵه یه ی هه رێم كردویه تی له گه ڵ توركی���ا به ئاگاداریی حزبه كانی تر و ره زامه ندی���ی په رله مان ب���وه یاخود ته نها پارت���ی كردویه تی ،ئه و وتی "ئێس���تا كاتی ئه وه یه په رله مانی كوردس���تان به دواداچون بۆ خاڵه كان���ی ئه و رێككه وتن���ه بكات، تا بزان���رێ پارتی به ته نها ئ���ه و رێككه وتنه ی كردوه بۆ فرۆش���تنی نه وتی هه رێم یاخود

حزبه كانی تریش ئاگادارن".

داوا ده كرێت په یوه ندیی ئابوریی هه رێم و توركیا رابگیرێتتوركیا‌سێ‌‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌سه‌ره‌كی‌‌ئابوریی‌‌له‌هه‌رێمدا‌هه‌یه‌

ئا: ئاسۆ

دوای ئه وه ی په رله مانتارێك ئاشكرایكرد، كه له رێگای سنوری كه ركوكه وه مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنی نه وت و به نزین به قاچاخ

له گه ڵ داعشدا ده كرێت، لیژنه یه ك له هه رێمدا بۆ به دواداچون پێكده هێنرێ و

پێنج كه سیش به و تۆمه ته ده ستگیر ده كرێن، به پێی زانیاریه كانی ئه و

په رله مانتاره ئه وانه ی ده ستگیركراون "هیچیان كه سانی به رپرس نین".

"حكومه ت لیژنه ی دروستكردوه "په رله مانتاری راب����ردودا رۆژی له چه ن����د فراكس����یۆنی گ����ۆڕان، عه لی حه مه س����اڵح له تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یس����بوك له الپه ڕه ی تایبه تی خ����ۆی چه ند زانیاریه كی له س����ه ر ئ����ه وه باڵوكرده وه كه له س����نوری پارێزگای كه ركوكه وه ، كه له ژێر ده سه اڵتی كورددایه ، به نزین به ته نكه ر براوه ته سنوری چه كدارانی داعش، ئه و باس����ی ل����ه وه ش كردبو كه ئه و زانیارییانه ی له الی ئه و هه یه ، به هه مانشێوه هه رێمیش حكومه ت و س����ه رۆكایه تی له الی هه یه ، به اڵم تا ئێس����تا به رپرس����انی هه رێم هیچ رونكردنه وه یه كی فه رمییان له وباره یه وه باڵونه كردوه ت����ه وه ، به اڵم به پێ����ی زانیارییه نافه رمیه كانی عه لی حه مه س����اڵح لیژنه یه ك له س����ه رۆكایه تی ئه نجومه ن����ی وه زی����ران بۆ به دواچون له و باره یه وه پێكهێنراوه "به پێی زانیارییه كانی من لیژنه یه ك بۆ ئه و مه به سته پێكهێنراوه ، به اڵم به ڕای من ئه وه پێویستی به دروستكردنی لیژنه نییه و ده بێت حكومه ت

راسته وخۆ لێپێچینه وه بكات".

چه ند به رهه مده هێنێ و به چه ند ده یفرۆشێته وه ؟

ئ����ه و به دواداچونه كان����ی به پێ����ی په رله مانت����اره ی گۆڕان، داعش له س����نوری ئه وه ی خۆی ناوی ناوه )ده وڵه تی ئیسالمی له عێ����راق و ش����ام( رۆژان����ه 80 بۆ100هه زار به رمیل نه وت به رهه مده هێنێ ، به اڵم به هۆی نه بونی پااڵوگه ی پێویست و كه سی شاره زا، زۆرێك له و نه وته به قاچاخ ده فرۆش����ێته وه به پاره یه ك����ی زۆر كه متر له نرخ����ی بازاڕی

جیهان����ی ن����ه وت و ئ����ه و وت����ی "ئه وه نده ی به ئێمه گه یش����توه به رمیل����ی به 20تا $25 ده فرۆش����ێته وه و زیاترینی ئ����ه و مامه اڵنه ش

له سنوری سوریادا ده كرێن".

له سنوری دو لیوای كورددا به نزین بۆ داعش براوه

ئ����ه و په رله مانتاره باس ل����ه وه ده كات، ئ����ه وه ی به ئه وان گه یش����توه زانی����اری زۆر ورده له س����ه ر بردن����ی به نزین له س����نوری كه ركوك����ه وه به ره و س����نوری چه كداره كانی داع����ش، زانیارییه كانیش����یان به دیاریكراوی له دو نمونه دا به رجه سته ده بێت، یه كه میان شه وی 27 له سه ر 28ی مانگی نۆ له سنوری كه رك����وك، به رامب����ه ر )غه رابه روته (ی الی دوبز س����ێ ته نكه ر به نزین كه ژماره كانیان ل����ه الی ئه و په رله مانتاره هه ی����ه ، به نزینیان ب����ۆ ن����او س����نوری چه كداره كان����ی داعش بردوه . "ئۆتۆمبیلێكی فۆردیش پاس����ه وانیی

ش����ه وی دوه م ك����ردوه ". ته نكه ره كان����ی 24 له س����ه ر 25ی مانگ����ی ن����ۆ، له ناوچه ی حلێ����وه ، 4 ته نه كه ر به نزین به هه مانش����ێوه براونه ته س����نوری داعش "هه ردو حاڵه ته كه له سنوری دو لیوادا رویداوه كه هه ردوكیان به رپرسه كانیان كورده ، یه كه میان له سنوری لیوای دوی پێشمه رگه بوه كه ئامر لیواكه ی پارتیه و ئه وه ی تریان له س����نوری ده سه اڵتی لی����وای 16بوه كه ئامر لیواكه ی یه كێتییه ".عه ل����ی حه مه س����اڵح هه رچه ن����ده بێگومانه زانیارییه كان����ی خ����ۆی ، به اڵم له راس����تیی س����ه رباری ئه وه ش داواكاره له حكومه ت كه به دواداچونی تر بكات "هیوادارین حكومه ت به دواداچ����ون بكات، ئه گ����ه ر زانیارییه كانی ئێمه هه ڵه ن با رونكردن����ه وه بده ن، ئه گه ر

راستیشن با لێپێچینه وه ی توند بكات".

"ته نكه ره نه وت عه الگه یه ك نییه بشاررێته وه "

په رله مانتاره كه ی گۆڕان زانیاریی ئه وه شی الب����و ك����ه 5 كه س ب����ه و تۆمه ت����ه له الیه ن ئاسایش����ی هه رێمه وه ده ستگیركراون، به اڵم ئه وه نده ی ئاگاداره هیچی����ان به رپرس نین "به پێی زانیارییه كانی م����ن كه نافه رمیین، 5 كه س ده س����تگیركراون و هیچیان به رپرس نین، بڕواش����ناكه م كه سی ئاس����ایی بتوانێ ده ست بۆ ئه و جۆره مامه اڵنه به رێت، ئه گه ر به رپرس����ێك پش����تیوانی نه بێت، رۆیشتنی چه ند ته نكه رێك س����وته مه نی بۆ ناو داعش عه الگه یه ك نییه بش����اررێته وه ، پێم سه یره ئه گ����ه ر ئام����ر لیواكانی ئه و س����نوره بڵێن

ئاگامان لێ نیه ".

ئه و بابه ته ده باته دانیشتنێكی په رله مانپه رله مانتاره كه ی گۆڕان ئه وه ش ده خاته رو ئه گه ر داعش له سنوره كانی هه رێم و حكومه تی عێ����راق و حكومه ت����ی توركی����اوه بازرگانیی

نه كات، ئه ی پاره ی له كوێ بو؟عه لی حه مه ساڵح جه خت له وه ش ده كاته وه كه تا دوا س����نور به دواداچون له وباره یه وه زانیارییان����ه ش ئ����ه و ته نان����ه ت ده كات و به وردتره وه ده باته دانیش����تنێكی په رله مان تاوه كو رایه كی گش����تیی له سه ر ئه و بابه ته

دروست بكات.

به تۆمه تی مامه ڵه كردنی بازرگانیی نه وت له گه ڵ داعش 5كه س ده ستگیر ده كرێن

رۆیشتنی چه ند ته نكه رێك

سوته مه نی بۆ ناو داعش عه الگه یه ك نییه بشاررێته وه

پێم سه یره ئه گه ر ئامر لیواكانی

ئه و سنوره بڵێن ئاگامان لێ نیه

له كوردستان حزب بااڵده سته له ناو حزبیشدا چه ند كه سێك و

هه ندێ له و كه سانه ش

به رژه وه ندیی گه وره ی ئابورییان

له گه ڵ توركیا بۆ دروست بوه

په یوه ندیی ئابوریی هه رێم له گه ڵ توركیا

له سه ر بنه مای به رژه وه ندیی

هاوبه شی هه ردوال دانه ڕێژراوه و هه رێم

به بێ مه رج زۆرینه ی هێلكه كانی خستۆته

ناو سه به ته ی توركیاوه

توركیا ئه و بڕوایه ی له ال دروست بوه

كه په یوه ندیی له گه ڵ داعش، هیچ زیانێكی

بۆ په یوه ندییه ئابوریه كانی

له گه ڵ هه رێمدا نابێت

داعش رۆژانه 80بۆ100هه زار به رمیل نه وت به رهه م ده هێنێ ، به 20تا25$ ده یفرۆشێته وه

9 (448( سێشه ممه 2014/10/14 لۆکاڵ

ئا: محه مه د عه بدولستار

به رخودانی شه ڕڤانان و دانیشتوانی شاری كۆبانێی رۆژئاوای كوردستان،

شه قامی كوردی له هه ر چوار پارچه كه ی كوردستان و ره وه ندی

كوردی له واڵتانی ئه وروپاو ئه مریكا هه ژاندوه . به بڕوای نوسه رێك ئه و

هاوسۆزییه ناوخۆییه ی كه ئێستا له هه ر چوار پارچه ی كوردستان به دی ده كرێتله هاوكاریه نێوده وڵه تیه كان بۆ كورد گرنگتره . پارله مانتارێكی

كوردستانیش دوای گه ڕانه وه ی له به سه ركردنه وه ی كۆبانێ ده ڵێت "له گه ڵ ئه و هه مو خۆپیشاندان و

هاوسۆزییه ی میلله تی كورد بۆ یه ك، به اڵم ناكۆكی الیه نه سیاسیه كان هه ر به رده وامه و

ده ركردنی به یاننامه دژی یه كتر هه یه ".

پاراستنی یه كینه كانی ش����ه ڕڤانانی گه ل و هاونیشتیمانیانی شاری كۆبانێی رۆژئاوای كوردس����تان، ماوه ی نزیكه ی مانگێكه به هه مو توانایانه وه به ره نگاری هێرش و په الم����اری چه كدارانی داعش بونه ته وه . ئ����ه و به رگرییه ی له كۆبانی ده كرێ����ت، بوه ت����ه بابه ت و ت����ه وه ری سه ره كی میدیا ناوخۆیی و جیهانیه كان. هاواڵتی����ان داوا له حزبه سیاس����یه كان ده كه ن له م ئان و ساته دا ناكۆكیه كانیان پش����ته وانی به هه مویان بنێن و وه الوه له خاك و هاواڵتیانی كوردستان بكه ن. هه رێمی هاواڵتیه كی عه باس عومه ر كوردس����تانه ، چه ند جارێك به شداری كردوه چاالكیانه خۆپیش����اندان و له و كه ب����ۆ پش����تیوانیكردن ل����ه كۆبانی له هه ڵوێست و ئه نجامدراون. نیگه رانه ناكۆكی الیه نه سیاس����یه كان به رامبه ر به پێویس����تی ده زانێت بۆیه به یه كتر، ئه وانیش وه كو هاواڵتیانی كوردس����تان

له هه ر چوار پارچه كه ی كوردس����تاندا له بری بخه ن����ه الوه و ناكۆكیه كانی����ان حزبایه ت����ی كوردایه ت����ی بك����ه ن. ئه و به زمانێكی رون و ره وان ده ڵێت "ئه گه ر بێتو حزبه كان له نێوان خۆیاندا ته بابن، ئ����ه وا كه س ناتوانێ����ت نێوماڵی كورد

تێكبدات".توركی����ا س����وپای ئ����ه وه ی دوای دانیش����توانی ب����ه ڕوی س����نوره كانی كۆبانێدا داخس����ت و رێگ����ه ی به چونی یارمه تی مرۆیی و سه ربازی نه دا بۆ ئه و له هه ر هاواڵتیانی كوردستان ش����اره ، چوار پارچه كه ی كوردستان و له واڵتانی ئه وروپاو ئه مریكاو رۆژئاواش رژانه سه ر ش����ه قامه كان و خۆپیشاندان و رێپێوانی ناڕه زایه تی����ان ئه نجامدا. تائێس����تاش به هۆی خۆپیش����اندانه كانه وه زیاتر له سی هاواڵتی كورد له شاره كانی توركیا به ده س����تی هێزی ئه منیه كانی توركیا

كوژراون.

له باره ی ئه و هاوسۆزی و یه كده نگیه ی له ئێستادا شه قامی كوردی گرتۆته وه ، قوربانی، عارف رۆژنامه نوس نوسه رو هاوكارییه چه ن����ده من ده ڵێت"به ڕای نێوده وڵه تیه كان بۆ كورد گرنگه ، به اڵم ئه و هاوسۆزییه ناوخۆییه ی كه ئێستا له هه ر چ����وار پارچه ی كوردس����تاندا

به دیده كرێت گرنگتره ".ئه و نوس����ه ره ، هۆكاری یه كده نگی و هاوس����ۆزیی ك����ورد ب����ۆ یه كت����ر بۆ ره فتارو په الم����اری چه كدارانی داعش له حزب����ه ره خن����ه ش ده گێڕێت����ه وه ، سیاس����یه كانی كوردستان ده گرێت كه نه یانتوانیوه ئه و یه كده نگیه ی شه قامی ك����وردی بقۆزن����ه وه و ده ڵێ����ت "ئ����ه و هاوسۆزی و یه كده نگییه ده ستكه وتێكی زۆر گه وره ی����ه و پێویس����ته هه وڵده ین ب����ه اڵم بمێنێت����ه وه ، به زیندوێت����ی پێموای����ه عه قڵی حزبی كوردی توانای

سودوه رگرتن ئه وه ی نیه ".

هه فته ی رابردو، وه فدێكی پارله مانی كوردس����تان س����ه ردانی س����نوره كانی شاری كۆبانێیان كرد. شوان قه اڵدزێی پارله مانتاری بزوتنه وه ی ئیسالمی بو، یه كێك بو له ئه ندامانی ئه و ش����انده و له نزیكه وه به رپرسانی كوردی له توركیا و س����نوری كۆبانی بینیوه . له ئێس����تادا به پێویس����تی ده زانێ����ت په رله م����ان و حكومه تی هه رێمی كوردس����تان ببێته مه رجه ع بۆ رێكخستنی ئه و هاوسۆزیی و یه كده نگیه ی كه هه یه و ده ڵێت "ده بێت به ئاراس����ته یه ك بیجوڵێنێ����ت كه له خزمه تی پ����ڕۆژه ی كوردیی����دا بێت". سه باره ت به به رده وامی ناكۆكی الیه نه سیاس����یه كانی كوردس����تانیش ده ڵێت "له گ����ه ڵ ئ����ه و هه مو خۆپیش����اندان و هاوسۆزییه ی میلله تی كورد بۆ یه كتر، به اڵم ناكۆكی الیه نه سیاسیه كان هه ر به رده وام����ه و ده ركردنی به یاننامه دژی

یه كتر هه یه ".

به بۆچون����ی قه اڵدزێی فش����اره كانی ش����ه قامی ك����وردی س����ه ره تایه كه بۆ ك����وردی"، ده وڵه ت����ی "راگه یاندن����ی له وباره یه وه رونكردنه وه ی زیاتر ده دات و ده ڵیت "ئه گه ر له م قۆناغه ی ئێس����تادا خاوه نی قیاده یه كی گه وره بوینایه ، ئه و جۆره فش����ارانه ی هه ر چوار پارچه ی كوردس����تان ده بوه س����ه ره تایه كه بۆ راگه یاندن����ی ده وڵه تی كوردی و دنیاش پش����تیوانی لێده كرد، به اڵم به داخه وه هه ندێ����ك الیه ن خۆپیش����اندانه كان بۆ

به رژه وه ندی خۆیان به كارده هێنن".ناوبراو، باس له وه ده كات ش����ه قامی كوردی له چوار پارچه ی كوردستان هیچ كه موكوڕییه كی نییه و هه ست و سۆزێكی نه ته وه ییان����ه ی نیش����تیمانپه روه رانه و هه ی����ه ، "ب����ه اڵم حزبه سیاس����یه كان په رته وازه ی����ی ده خه نه نێو ش����ه قامی كوردیی و هه ریه كه یان ده یه وێت به ره و

ئاراسته یه ك بیجوڵێنێت".

كۆبانێ ، شه قامی كوردیی یه كده خات و حزبه كان په رتده كات

تانکێکی تورکیا له سه ر سنوری کۆبانی

ئا: رێنوار نه جم

ئه و شه ڕه سه خته ی ماوه ی مانگێکه له کۆبانی به رده وامه ، پێگه ی ستراتیژیی و گرنگی ئه و

شاره ده رده خات بۆ هێزه کانی یه په گه و چه کداره توندڕه وه کانی داعش، هه روه ها بۆ

ده وڵه تی تورکیاش که ده یه وێت هێزێکی گوێڕایه ڵی خۆی حومکداری ئه و شاره

هاوسنوره ی بکات.

تا مانگێکیش له مه وپێش، ڕه نگه به ش���ێکی زۆری نه ک هاواڵتیانی جیهان و ناوچه که ، به ڵکو ڕۆژنامه نوسان و چاودێرانی سیاسیی جیهانیش ناوی کۆبانییان نه بیستبێت، به اڵم له ماوه یه کی کورتدا کۆبان���ی بوه س���ه ردێڕی هه واڵه کانی میدی���ا گرنگه کانی جیهان و هه موان ده یانه وێت وشه یه ک زیاتر له سه ر دۆخی ئه و شاره بزانن. کۆبانی س���ێیه م ش���اری گه وره ی کوردییه هه ری���ه ک دوای کوردس���تان، له رۆژئ���اوای له شاره کانی قامیشلی و عه فرین. پێشتر له ڕوی ئیدارییه وه سه ر به پارێزگای حه له ب بو، به اڵم له دوای شۆڕشی سورییه وه و له ته مموزی 2012 که وته ده س���ت هێزه کانی په یه ده وه . دواتریش ک���را به کانتۆنێکی س���ه ربه خۆ ک���ه ده که وێته نێ���وان هه ردو کانتۆنی عه فری���ن له ڕۆژئاواوه و

له رۆژهه اڵتیشه وه کانتۆنی جزیره .له دوای هێرشه چڕوپڕه کانی داعش بۆ سه ر شاری کۆبانی و ده ستبه س���ه رداگرتنی ته واوی گونده کانی ئه و شاره له ماوه یه کی دیارییکراودا، هێ���زه کوردییه کانی یه په گه ت���ه واوی توانای خۆی���ان خس���توه ته گ���ه ڕ ب���ۆ به رگریکردن و

پاراستنی خودی شاره که . گرنگیی کۆبانی بۆ کورده کانی خۆرئاوا جگه له وه ی به رگرییکردنه له خاکی خۆیان و پاراستنی هاواڵتیانی کورد و چۆکدانه دانه بۆ یاس���اکانی خه الفه ت���ی ئیس���المیی، ه���اوکات کانتۆن���ی کۆبانییش ئه ڵقه ی په یوه ندییه له نێوان هه ردو

کانتۆنه که ی دیکه ی کوردستانی خۆرئاوادا که پارتی یه کێت���ی دیموکرات )په یه ده ( به ڕێوه ی ده بات. که وتنی کۆبانییش ده بێته سه ره تایه ک بۆ کۆتاییهاتنی ئ���ه و خۆبه ڕێوه بردنه ی کورد

له خۆرئاوای کوردستان.به غدادی���ی و ئه بوبه ک���ر رێکخراوه ک���ه ی خه الفه ته ک���ه ی، ئه و ش���ه ڕه گه وره یه له خۆڕا له کۆبانی ناکات. ده ستگرتن به سه ر کۆبانیدا و زاڵب���ون به س���ه ر ئه و هێڵ���ه س���نورییه دا وا ده کات ناوچه یه ک���ی زۆری س���نوریی بکه وێته ده س���ت داعش، به تایبه ت دوای ئه وه ، هه وڵی ده ستبه س���ه رداگرتنی هه ردو ش���اری دیکه ی س���نوریی "راعی" و "ئیعزاز" ده دات )ئه و دو شاره ئێستا له ژێر ده سه اڵتی سوپای سوریای ئ���ازاددان( که به هه رس���ێکیان 136 کیلۆمه تر

سنوریان له گه ڵ تورکیادا هه یه .پایته خت���ی له ئێس���تادا ک���ه "ڕه قق���ه " باش���وری ده که ویته داعش���ه ، خه الفه ته که ی کۆبانییه وه و رێگه یه کی راس���ته وخۆ ده بێت بۆ داعش بۆ هه ر ئاڵوگۆڕێک که بیانه وێت له نێوان

پایته خته که یان و ده وڵه تی تورکیادا بیکه ن.کۆبان���ی ب���ۆ تورکیاش گرنگی���ی و پێگه ی به هێ���زی هه یه و ده س���ه اڵتدارانی ئ���ه و واڵته له توانایاندا هه یه دۆخی ئه و ش���اره به الیه کدا له چاودێ���ران و زۆرێ���ک به ب���ڕوای بخ���ه ن. تورکیا، حزبی به خوێندنه وه ی هه ڵوێسته کانی دادو گه ش���ه پێدانی ده س���ه اڵتداری ئه و واڵته به س���ه رۆکایه تی ئ���ه ردۆگان ، پێی خۆش نییه دراوسێیه کی ڕامنه کراوی وه ک په یه ده ی هه بێت ک���ه نزیکایه تییه کی زۆری له گه ڵ په که که دایه و ئه مه ی دواییش���یان دوژمنێکی سه رس���ه ختی حکومه ته که ی ئاکه په یه و به تیرۆریس���ت ناوی

ده بات. تورکی���ا دراوس���ێیه تی رێکخراوێک���ی وه ک داعش���ی به الوه په س���ه ندتره له ک���ورده کان، هه ربۆیه له ته واوی جیهان���دا تورکیا تۆمه تبار ده کرێت به هاوکاریی و کارئاسانیکردن بۆ داعش،

له به رامبه ریشدا رێگرتن له هه ر هاوکارییه ک که بش���ێت بگاته ده س���تی کورده کانی کۆبانی. ده نگۆی فرۆش���تنی نه وت له الیه ن داعش���ه وه له ڕێ���ی تورکی���اوه ، ئ���ه و گومانان���ه تۆختر

ده کاته وه .جگه له پێگ���ه سیاس���یی و جوگرافییه که ی ئه و ش���اره کوردییه سنورییه ، هاوکات له ڕوی مه عنه وییه وه له دوای توندبونه وه ی ملمالنێکان ش���اره ، ئ���ه و یه کالییکردن���ه وه ی له س���ه ر

گرنگییه که ی زۆری په یداکردوه .نازییه کان س���تالینگراددا ش���ه ڕی له کاتی ده یانویست به هه ر نرخێک بێت ئه و شاره بگرن، چونکه جگه له وه ی ئه و ش���اره ناوی ستالینی س���ه رکرده ی یه کێت���ی س���ۆڤیه تی هه ڵگرتبو ئه م���ه ش پێگه یه ک���ی مه عنه ویی به خش���یبوه شاره که ، هاوکات گرتنی س���تالینگراد ده بویه پاڵنه رێکی به هێزیش بۆ پێش���ڕه ویی زیاتریان، به اڵم س���وپای سوری س���ۆڤیه ت له و شه ڕی م���ان و نه مانه دا س���ه رکه وتنی به ده س���تهێنا، ئه وه ش بویه سه ره تای شکسته کانی سوپاکه ی هیتله ر تا ئه و کاته ی له ته واوی جه نگی دوه می

جیهانیدا توشی نوشستی بو.ئه م شه ڕه ی ئێستاش بۆ کۆبانی گرنگییه کی نه مانه ک���ه ی م���ان و ش���ه ڕی هاوش���ێوه ی س���تالینگرادی هه یه . داعش به ش���ێکی زۆری هێزه کانی خۆی کۆکردوه ته وه و ده یه وێت به هه ر نرخێک بێت ئه و شاره بگرێت، چونکه له ماوه ی دروس���تبونییه وه له هیچ ش���وێنێکدا ئه وه نده ئاس���ته نگ و زه حمه ت ب���ۆ پێش���ڕه وییه کانی دروس���ت نه بوه . له الیه کی تریشه وه هێزه کانی یه په گ���ه ده یانه وێ���ت س���ه ره ڕای گه مارۆکه ی سه ریان، به رگریی له شاره که یان بکه ن و له کاتی سه رکه وتنیشیاندا ش���کۆو قودره تێکی زۆریان بۆ په یدا ده بێت و حیسابێکی جودایان له پێش ش���ه ڕه که وه بۆ ده کرێت هه م له الی هێزه کانی ناوخ���ۆی س���وریا، هه م له ئاس���تی هه رێمیی و

نێوده وڵه تییش.

بونی داعشکۆبانی.. دڵی قه یرانه کانی جیهان

نه خشه ی دواین پێکدادانه کانیداعش و یه په گه له کۆبانی

هێرشه کانی داعش هێزه کانی سوپای

تورکیا له سه ر سنور

خاڵی سنوریی

نه خۆشخانه ی شاری کوبانی

گردی مشته نور

ڕوبوڕوبونه وه ی سه خت له م شوێنه دا له نێوان هێزه کانی

یه په گه و چه کدارانی داعشدا

سه رچاوه : گرافیک نیوس

پێشڕه وی داعش له خۆرئاواو باکوری شاره که وه ستێنرا دوای بۆردومانی فرۆکه کانی

هاوپه یمانان

rangalayawene@gmail.com )448( سێشه ممه ‌2014/10/14ره‌نگاڵه

ئێس���تا هه تب���و خه ون���ه ی ئ���ه و ده بێ���ت، به رجه س���ته خه ریك���ه ه���ۆی ببێت���ه نی���ه دوری���ش

گۆڕانكاری���ی له ژیان���ت.

له گه ڵ ه���اوڕێ كۆنه كانت په یوه ندیی گه ش���تێك چه ن���د نوێئه كه ن���ه وه و په یوه ندییه ئه نجام���ده ده ن، پێكه وه

كۆمه اڵیه تیه كانت پته و ده بن.

ده كرێ���ت كاریگه ری���ی زۆرت هه بێت خێزانه ك���ه ت، ئه ندامان���ی له س���ه ر ده توانی���ت چاره س���ه ری زۆرین���ه ی ئ���ه و كێش���انه بكه ی���ت كه ئێس���تا

له خێزانه كه تدا هه ن.

رێگه ك���ه زۆر ل���ه وه قورس���تره كه پێش���بینیت ئه كرد، ره نگه كه سانێك هه ب���ن بیان���ه وێ چ���ۆك به خ���ۆت و

كاره كانت دا بده ن.

زۆرب���ه ی بڕیاره كانت س���ه ركه وتون و ئه م���ه ش به باش���ی به كاره كانت���ه وه دیارن، به اڵم نابێت ئه وه له بیربكه یت

كه پێویستیت به پانه .

هه ندێ له كاته كانت به خوێندنه وه ی كتێ���ب به س���ه ربه ره ، رێگه یه ك���ی گه یش���تن ب���ۆ بڕی���وه باش���ت

به ئاره زوه كان���ت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

ناوچه که، له ناو شاری کۆبانی ماون.دانیش���توانی کۆبانی که به پێی ئاماری ساڵی 2004، پێکدێت له نزیکه ی 45000 کورده که ی، له زۆرین���ه جگه هاواڵتی. تورکم���ان و ع���ه ره ب و که مینه یه ک���ی ئه رمه نیش���ی تێدایه ، ئه م���ه ی دواییان هه ڵهات���وی کۆمه ڵکوژی���ی ئه رمه نه کان بون ک���ه له جه نگی یه که م���ی جیهاندا ده وڵه تی عوسمانیی تورک پێی هه ستا، ب���ه اڵم زۆرین���ه ی ئه رمه نه کانی کۆبانی له شه سته کانی س���ه ده ی ڕابردو، به ره و

یه کێتی سۆڤییه ت کۆچیان کرد.کۆبانی، دانیش���توان و خه ڵکانی له نێو چه ندی���ن که س���ی ن���اودارو به توان���ا ڕۆش���نبیرو له نێ���و هه ڵکه وت���وه . هونه رمه ندانه کانیدا که سانی وه ک مشۆیێ بەکەبورێ، باقی خدۆ، ره شید سۆفی، مچۆ کەنده ش، ئەحمەد چەپ، کاردۆخ

هه ن. ئۆس���کوللی، س���یامەند بەیرۆ، هه روه ها پۆالت ج���ان که جگه له وه ی به رهه مه ، پڕ رۆژنامه وانێکی نوس���ه رو له دامه زرێنه ران���ی یه کێک���ه ه���اوکات له ئێستاش���دا وته بێژی ئه و په ی���ه ده و پارته یه . ڕۆماننوس و ش���اعیری ناودار جان دۆس���ت-یش خه ڵکی ئه و شاره یه . له سیاسه تمه داره کانی کۆبانییش، ساڵح موسلیمی س���ه رۆکی په یه ده هه یه که له ئێس���تادا ئه و حزبه به رگرییه کی بێ

وێنه له و شاره ده که ن.ل���ه دوای به رگرییه بێ وێنه که ی کوڕان و کچانی کۆبانی له ش���اره که یان به رامبه ر به چه کداره کانی داعش، ئه و شاره چوه زێڕینترین الپه ڕه کانی مێژوه و له ئێستادا س���ه رجه م میدی���ا گرنگ���ه کان جیهان

روماڵی ڕوداوه کانی کۆبانی ده که ن.

دوای ئه وه ی مارکه و براندی به ناوبانگی فاش����یۆن پۆش����اک و بواری جیهانی H&M پۆش����اکێکی نوێی نمایش����کرد ک����ه لێکچونێک����ی زۆری هه بو له گه ڵ جلوبه رگی ژنه گه ریاو شه ڕڤانه کاندا، له نێو تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کاندا ناڕه زایی دژی ئه و کاره ده ستیپێکرد، به وه ی که ئه و پۆش����اکانه ته نها تایبه ت به ژنانی کوردو بۆ مه به س����تێکی پیرۆزو گرنگ

به کاردێت نه ک شتی دیکه .

دوابه دوای ئه وه ش H&M ره تیکرده وه که هیچ مه به ستێک هه بێت له لێکچونی نێوان پۆشاکه نوێیه که یان و یونیفۆرمی ژنانی کوردداو به ره س����میی پۆزش����ی

هێنایه وه .لێپرس����راوی Ida Ståhlnackeرۆژنامه وانی����ی برانده که رایگه یاند که ئه وان داوای لێبوردن له هه ر که س����ێک ده که ن که ئ����ه وه برینداری کردبێت، "به هیچ ش����ێوه یه ک ئه وه نیه تی ئێمه

نه بوه ". له ش���ێوه ی نوێیه ک���ه پۆش���اکه خۆڵه مێشیی ڕه نگێکی به دله یه کدایه و له س���ه ر گریفانی���ش دو هه ی���ه ، وا ئه م���ه ش ک���ه س���نگه کانیه تی، ده کات لێکچونێکی زۆر دروس���تبکات له گه ڵ پۆش���اکی ئه و ژنه شه ڕڤانانه ی له ئێس���تادا له دژی داع���ش له عێراق و س���وریا ده جه نگ���ن و بونه ت���ه باس و

خواسی میدیا جیهانییه کان.

DW :ئا

ل���ه دوای ئه وه ی داع���ش نزیکه ی پێنج هه زار کچ و ژن���ی یه زیدی له ناوچه کانی ش���ه نگال ڕفان���د، 5 که س���یان ک���ه سه رجه میان خوش���کن، توانیان دوای

23 رۆژ ڕزگاریان بێت له ده ستیان.یه زیدیی���ه کان، س���یان له ڕزگارب���وه بچوکترینانه به 10 ساڵ و زه هره ش به 20

ساڵ گه وره ترینیانه . زه هره باس له ده س���تپێکی هێرشه کانی داعش ده کات که په الماری گونده کانی ئه وانی���ان داوه له س���ه ره تای مانگ���ی گونده که ی���ان "دانیش���توانی ئاب���دا، خس���ته ب���ه رده م دو ب���ژارده وه ، بون به ئیسام یاخود مردن. به اڵم خه ڵکه که ڕه تیانکرده وه بچنه سه ر دینی ئیسام. دواتر خستینیانه ناو قوتابخانه یه که وه و دابه شیانکردن بۆ دو کۆمه ڵ. یه کێکیان پی���اوه کان و ئه وی دیکه ژنه کان. باوکم له گ���ه ڵ پیاوه کاندابو، ل���ه و کاته وه تا

ئه مڕۆش نه مبینیوه ته وه ".

له دوای داگیرکردنی ش���ه نگال له الیه ن چه کدارانی داعشه وه ، نزیکه ی 400 هه زار که س له ش���وێنه کانی خۆیان ده رکران، ئه مه سه ره ڕای کوشتنی سه دان که س. به پێی دوایین زانیارییه کانیش 5 هه زار ئافره ت بۆ شاری موسڵ ڕاگواستراون. ڕفاندنه که یان به چیرۆکی درێژه زه هره ده دات "له ش���ه وی یه که م���دا ته نها 2 کاتژمێر خه وتین. له 4ی به یانیدا هاتن بۆ ئه وه ی بمانبه ن بۆ موس���ڵ. یه کێک بچوکه که می به خوشکه له چه کداره کان وت که ڕوپۆش���ه که ی البب���ات. دایکم به توڕه یی���ه وه به چه کداره که ی وت که بۆچی داوایه کی وا له کچه که ی ده کات، ئه وی���ش وه اڵمی دایه وه ک���ه ئه گه ر وا نه کات، ده یکوژێت. دایکیشم خۆی پێ ئه ویش به گریان، ده ستیکرد ڕانه گیراو به توندی پێیدا کێش���او ب���ردی له گه ڵ

خۆیدا".له رۆژانی س���ه ره تای ڕفاندنیاندا زه هره رفێنراوه کان ، به ژماردنی ده ستیکردوه ئه وانیش 65 ژنی به ته مه ن و 165 کچ و

400 پیاو، "چاره نوسی ئه و پیاوانه مان نه زانی، ش���ه وێکیان گوێمان له ده نگی ته قه بو، له یه کێک له چه کدارانی داعشم پرس���ی که چی ڕوده دات، ئه ویش وتی ته قه کان بۆ سه یاره یه کی نه ناسراوبوه ، له کاتێکی دیکه زانیمان که هه مویانیان

کوشتوه ".چه کداره کان دوات���ردا رۆژی له به یانی ژنه کانی���ان گواس���تۆته وه بۆ ش���اری موس���ڵ، به پێی چه ند شایه تحاڵێکیش ژنه کان براونه ته س���ه نته ری شاره که و پیاوان توانیویانه وه ک "س���ه بایا" ئه و

ژنانه بکڕن.به گوته ی س���ۆزان عارف که چاالکوانی مافه کانی ئینسانه له عێراق، له بازاڕه کاندا ئۆفیسی تایبه ت به فرۆشتنی ئه و ژنانه دانراوه و کڕی���اره کان توانیویانه له ڕێی ڕێکبکه ون، نرخه کان له س���ه ر وێنه وه ئ���ه و چاالکوان���ه له و باره ی���ه وه زیاتر ده ڵێت "نرخی ژنانی مه سیحی زیاتربوه له یه زیدیی���ه کان، ئێمه ئه مه له ڕێی ئه و ژنانه وه ده زانین که ماوه یه کی زۆر له وێ

له ژێر ده س���ه اڵتی داعش���دابون و دواتر گه ڕاونه ت���ه وه زێدی خۆی���ان. ژنه کان زۆربه ی جار ڕاسته وخۆ دوای ڕفاندنیان ده س���تدرێژییان کراوه ته س���ه رله الیه ن

جیهادییه کانه وه ".له کۆی ئ���ه و 5 هه زار ژنه ، ته نها43یان له ب���اره ی بگه ڕێن���ه وه . توانیویان���ه چۆنیه ت���ی گه ڕانه وه ش���یان ش���تێکی زۆر ڕون نییه . ده وترێت که به ش���ێک له س���ه رۆک هۆزه کانی موسڵ و فه لوجه نێوانگیریی���ان کردوه ب���ۆ ئازادکردنی

هه ندێکیان له به رامبه ر بڕێک پاره دا.ڕه نگه پێنج خوشکه که ش به هه مانشێوه ڕزگاری���ان بوبێت، به اڵم ئه وان باس���ی ناک���ه ن. ئ���ه وان بی���ر له داهاتوی���ان له کاردانه وه ی ترس���یان ده که ن���ه وه و یه زیدییه کان کۆمه اڵیه تی���ی نه ریت���ی هه یه . له باره ی زه هره شه وه ، ئه و دوای گه ڕانه وه یان ئه رکێکی گرانی له س���ه ره خوش���که کانی و به چاودێریکردن���ی

دابینکردنی ژیان بۆیان.

ده کرێته وه له واڵته سه رکه وتوه که دا.ش���ه ڕی میسڕاته : له دوای شۆڕشی 17ی فێبرایه ری لیبیاوه ، دانیش���توانی شاری میس���ڕاته دژی هێزه کان���ی رژێمه ک���ه ی قه زافی وه س���تانه وه و هێزه کانی لیبیاش ده یانویس���ت ش���اره که یانداو گه مارۆی بیخه نه وه ژێر کۆنتڕۆڵی خۆیانه وه ، به اڵم له دوای زیاتر له س���ێ مانگ هێرشکردن بۆ س���ه ر ش���اره که س���وپاکه ی قه زافی لیبییه کان سه رکه وتونه بون و شۆڕشگێڕه

سه رکه وتنیان به ده ستهێنا. ش���ه ڕی ڤییه ن���ا: ده وڵه تی عوس���مانی له س���اڵی 1683 هێرشی کرده سه ر ئه و ش���اره ی ئه مڕۆ پایته ختی نه مسایه و بۆ م���اوه ی دو مانگ گه م���ارۆی دا. له دوای نه یانتوان���ی عوس���مانییه کان رۆژ، 59بچنه شاره که وه ، ئه و شکسته شیان بوه سه ره تای کۆتایی هێنان به پێشڕه وییه کانی

ئیمپراتۆریه تی عوسمانی له ئه وروپادا. شه ڕی فۆکۆفار: گه مارۆیه کی 87 ڕۆژیی بو که هێزه کانی سڕبیا سه پاندنیان به سه ر ئه و ش���اره کرواتییه داو له میانی جه نگی س���ه ربه خۆیی کرواتی���ادا. له رۆژی 18ی

نۆڤه مبه ری 1991 به چونی سڕبیا بۆ ناو شاره که ، گه مارۆکه کۆتایی

ش���ه ڕه که دا له میانی هات. یکه ی جگ���ه له نز

3000 کوژراوی س���ه ربازیی، زیاد له 1000 هاواڵتی مه ده نییش کوژران.

شه ڕی ستالینگراد: یه کێکه له گرنگترین و به ناوبانگترین ش���ه ڕ له جیهاندا. شه ڕه که )فۆلگۆگراد-ی س���تالینگراد له ش���اری ئه م���ڕۆ( له جه نگ���ی دوه م���ی جیهانیدا نازییه کاندا س���ه ربازیی له هه ڵمه تێک���ی بۆسه ر یه کێتی سۆڤیه ت ڕویداو بۆ ماوه ی 5 مانگ و هه فته یه ک و 3 ڕۆژ به رده وام بو. ش���ه ڕه که به گه مارۆدانی شاره که له الیه ن نازییه کانه وه ده س���تیپێکردو به ش���ه ڕی ناو ش���اره که درێژه ی کێش���او دواتریش به هێرش���ی پێچه وانه ی س���ۆڤێتییه کان و شکانی ئه ڵمانه کان کۆتایی هات. شه ڕی له خوێناویترین به یه کێک ستالینگراد که شه ڕه کانی مێژوی مرۆڤایه تی داده نرێت، شه ڕه که کاره ساتێکی گه وره ی مرۆڤایه تیی نزیکه ی لێکه وته وه و 2 ملی���ۆن که س بونه قوربانیی.

مارکه یه کی به ناوبانگ کۆبانی.. نوسینه وه ی مێژووپۆزش بۆ کورد

ده هێنێته وه

ژنه شه ڕڤانێک له کۆبانی

"ژن و منداڵ بۆ فرۆشنت"ژنێکی‌ئێزیدیی‌ڕزگاربو‌له‌داعش‌چیرۆکی‌خۆی‌ده‌گێڕێته‌وه‌

به شێک له ژنه رزگاربوه کانی ده ستی داعش که نایانه وێت روخساریان ده ربکه وێت

ئا: رێنوار

گه مارۆدانی کۆبانی دونیای سه رقاڵکردوه . ئه و ش���اره له هه ر سێ ئاڕاسته ی باشور، رۆژهه اڵت و ڕۆژئاوا له ژێر هێرشی سه ختی ئاڕاسته ی تاکه داعش���دایه ، چه کدارانی هێمنیش، باکوری کۆبانییه که س���نوری تورکیایه و به بڕوای زۆرێک، تورکییه کانیش نی���ن که ممه ترس���یدارتر دوژمنێک���ی له داعشییه کان به هۆی ئه وه ی ڕێ ناده ن هیچ هاوکارییه ک بگاته ده ست کورده کان، ئه م���ه جگ���ه ل���ه وه ی تۆمه تبارده کرێن به هاوکاریکردنی چه کداره توندڕه وه کان. به رگریی���ه ب���ێ وێنه ک���ه ی هێزه کان���ی پاراس���تنی گه ل )یه په گ���ه ( له کۆبانی، بوه ته مایه ی سه رسامیی ته واوی جیهان. ئیس���امییه ی ده وڵه تی ئ���ه و هه م���ان پارێزگایه ک���ی وه ک موس���ڵی له ش���ه وو رۆژێگدا گرت که چه ند لیوایه کی سوپای عێراق به چه کی قورس���ه وه به رگریی لێ ده ک���رد، هه مو توانای خۆی خس���تۆته گه ڕ به چه کی زۆر قورس���ه وه ، ناتوانێت بچێته ن���او کۆبانییه وه که به ژماره یه کی که مترو چه کی زۆر س���وکتره وه به رگریی

لێ ده کرێت.به م به رگریی و خۆڕاگرییه ی، کۆبانی ناوی ده چێته مێژوی هه مو ئه و شوێنانه وه که

توانیویانه سه ره ڕای گه مارۆدان، به رگریی له خۆیان بکه ن، که ئه مانه به شێکن له و ش���ه ڕانه ی له میانه ی جه نگه گه وره کاندا س���ه ربازیی گه مارۆدان���ی به ش���ێوه ی

به ڕێوه چون و مێژو تۆماریکردون:ش���ه ڕی کیێڤ: هێزی نازیی ئه ڵمانه کان بۆ ماوه ی زیاتر له مانگێک گه مارۆی ئه و ش���اره ی ئۆکرانیایدا که سوپای سوری یه کێتی س���ۆڤیه تی لێ ب���و. هه رچه نده سوپای س���ور ژماره یه کی زۆر سه ربازی له کیی���ڤ هه بو که نزیک���ه ی 850 هه زار ده بو، به اڵم نازییه کان به هۆی گه مارۆدانی

شاره که وه به 500 هه زار سه رباز، توانییان گورزێکی کوش���نده بده ن له س���وپاکه ی یه کێتی س���ۆڤییه ت که شکستێکی وه ها

پێشینه ی نه بوه له مێژویئه وسوپایه دا. ش���ه ڕی سوموس���المی: ش���ه ڕی نێوان هێزێکی گه وره ی وه ک یه کێتیی سۆڤییه ت به رامبه ر سوپای فینله ندا له خاکی ئه مه ی دوه میان���دا. ش���ه ڕه که له س���ه ره تاکانی جه نگی دوه می جیهانیدا رویداو نزیکه ی مانگێکی خایاندو به سه رکه وتنی گه وره ی فینله ندا کۆتایی هات. تا ئێستاش رۆژی سه رکه وتنه که وه ک رۆژێکی مێژویی یادی

ژنانی ستالینگراد

‌ره‌نگاڵه)448( سێشه ممه 2014/10/14 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

ره نگ���ه نه توانی���ت كۆنترۆڵ���ی ئ���ه و كێش���انه ت بكه یت ل���ه م كاته دا، به اڵم ده كرێ له ئه نجامی بڕوا به خۆبون هه مو

شت چاره سه ربێت.

هه رچه نده ئێستا چوست و چاالكیت ب���ه اڵم ناتوانی س���ود ل���ه و هێزه ت وه ربگریت و له بری سود زیانی بۆت

هه یه .

تێكه ڵبون���ت هه یه و توانای ئێس���تا ده توان���ی به ب���ێ كێش���ه تێكه ڵ���ی به م���ه ش ببی���ت و ده وروبه ره ك���ه ت

ئه ركه كانیشت جێبه جێ ده بن.

خ���ۆت ئام���اده بك���ه بۆ كێش���ه كان، ئه ركه كانت له شوێنی كاره كه ت به باشی ناتوانیت هه مویان به رێبكه یت ناڕوات و

ته نها كه مێكیانت پێ ده كرێت.

ئ���ه و ش���تانه ی ئ���ه م چه ن���د رۆژه روده ده ن له ژیان���ت له جێگه ی خۆین، ناتوانن ئه و راس���تیه ده وروبه ره كه ت

بشێوێنن.

قرژاڵدوانه‌‌

زۆرینه ی كاره كان به دڵی تۆ ئه ڕۆن، دۆزینه ی ب���ۆ به كاربهێنه توان���ات پانی نوێ بۆ س���ه ركه وتنت له كاری

ن���وێ .

فه‌‌ریکشێر

1010

ئا: رێنوار نه جم

رۆژئاوای کوردنشینی شارێکی کۆبانی کوردستانی گه وره یه و سه ر به پارێزگای 150 به دوری���ی س���وریایه حه له ب���ی رۆژهه اڵتی له باک���وری دوره کیلۆمه تر ئه و پارێزگایه وه . له روباری فوراتیشه وه 30 کیلۆمه ت���ر ڕوه و رۆژه���ه اڵت دوره و

384 گوندله ده وروبه ریه تی . ش���اره که له لێواری سنوری تورکیا-س���وریادایه و به ش���ێک وه ک

عه ره بیی ش���ۆڤێنیانه ی له سیاس���ه تی رژێمی به عسی سوریا، ناوه ئیدارییه که ی گ���ۆڕاوه بۆ "عی���ن الع���رب". له دوای شۆڕشی س���وریاوه ، له ته مموزی 2012 ش���اره که که وته ده ست پارتی یه کێتی دیموکرات ناسراو به "په یه ده "، دواتریش

کرا به کانتۆنێکی سه ربه خۆ.کۆبان���ی باوه ڕوایه ناوه که ی له وش���ه ی هاتبێت ئینگلیزیی���ه وه )Company(ب���ه وه ی له س���اڵی 1911 کۆمپانیایه کی ئه ڵمان���ی پرۆژه یه کی گ���ه وره ی هێڵی ب���اره گای هه ب���وه و ش���ه مه نده فه ری س���ه ره کییان ل���ه و ش���اره بوه . کۆبانی زیاتر له س���ه ر ده س���تی فه ڕه نسییه کان ش���ه قامه کانی په ره یپێ���دراوه و هه ندێک ئێس���تاش تا دروس���تکراوه ، فه ڕه نسییه کان دروس���تکراوی له بینای که له دوای جه نگی جیهانی یه که م هاتنه

به رگرییکردن���ی جوامێران���ه ی هێ���زه بۆ کۆبان���ی له ش���اری کوردیی���ه کان ماوه یه کی زۆر به توانایه کی س���ه ربازیی که م���ه وه ، بوه ته مایه ی سه رس���امیی جیهانییه کان. ناوه ن���ده زۆرب���ه ی بۆ له ناو ئه و به رگرییه شدا ئاماده یی ژنان به و رێژه به رفراوانه و ب���ه و لێهاتوییه ، ده یانه وێت ته لیسمێک و هه موان بوه ته لێیتێبگه ن. به تایب���ه ت له دوای ئه وه ی یه کێک له ژنه شه ڕڤانه کان گیانی خۆی به ختکرد و خۆی ته قانده وه به چه کدارانی به ناوی دیکه شیان یه کێکی داعش���داو جه ی���ان ک���ه ته مه نی 19 س���اڵ بو، که مینێک���ی که وت���ه ئ���ه وه ی دوای داعشه وه ، به جیهازی السلکی ماڵئاوایی له هاوڕێکان���ی کردو دوا فیش���ه کی نا به خۆیه وه و مردنی هه ڵبژارد له به رامبه ر که وتنه ده ست جیهادییه داعشییه کان.

)یه په گه ( گه ل پاراس���تنی هێزه کانی

به دابینکردنی ئه منییه تی هه ڵده س���تن کانتۆنه کان���ی خۆرئاوا، له ناویش���یاندا ژنان )یه په ژه ( پاراس���تنی هێزه کانی هه ی���ه ک���ه یه که یه کی س���ه ربه خۆیه و به شێکیش���ه له یه په گه . ئه وانیش باڵی س���ه ربازیی پارتی یه کێت���ی دیموکرات )په ی���ه ده (ن به س���ه رۆکایه تی س���اڵح

موسلیم.له به رنامه یه کی که ناڵی 9ی ئوستورالیادا به ناوی "ده وڵه ت���ی ژن" که تایبه ت بو به باس���کردن و روماڵی ژنانی رۆژئاوای کوردستان له به رگرییکردندا، ئاماده کاری راپۆرته که که خ���ۆی مه یدانیی له دڵی ڕوداوه کاندا بو، له وه س���فی ش���ه ڕڤانه ژنه کاندا ده ڵێت "زیاد له پێویست ئازاو ئه و ش���ه ڕه دا له پێناو سه رس���ه ختن، ده س���تبه رداری هه م���و ش���تێک بون، نائاساییترین ئه وانه له ژیانمدا پێموایه

ژنانێک بوبێتن که پێیانگه یشتبێتم".

دابه شکردنی هێزه کان بۆ 2 پێکهاته ی ژن و پی���او له الی���ه ن په ی���ه ده وه ب���ۆ شکاندنی هه ندێك له و کۆت و به ندانه ی کۆمه ڵگ���ه ی کوردی ب���وه ، هه رچه نده ه���ه ردو هێزه ک���ه پێکه وه به ش���داریی چاالکییه سه ربازییه کان ده که ن، به اڵم ڕاهێنانه کانیان نیشته جێبون و ئیداره و س���ه ربه خۆیه . جی���اواز و به ش���ێوه ی فه رمانده ی هه مو هێزه کانیش له کۆبانی،

ژنێکه به ناوی نالین عه فرین.هێزان���ه ئ���ه و ئه ندام���ی س���ه رجه م به ش���ێوازی خۆبه خ���ش کارده ک���ه ن و بڕه هیچ ش���ه ڕکردنیاندا له به رامب���ه ر پاره یه ک وه رناگرن. له س���ه رجه م شاره کوردییه کانیش���دا ش���وێنی ڕاهێنانیان هه ی���ه و ج���ۆره جیاوازه کان���ی چه ک جه س���ته یی و له ڕوی تاقیده که ن���ه وه و ده رونییه وه ئام���اده ده کرێن بۆ دۆخه

جیاوازه کانی شه ڕ.

کۆبانی.. نوسینه وه ی مێژوو ژنانی کۆبانی..ئه فسانه ی ڕۆژهه اڵت

گرنگرتین شه ڕی گه مارۆ سه ربازییه کانی هاوشێوه ی کۆبانی له مێژودا

NBC News فۆتۆکان

ئایا شوناس���ی كوبانی چییه و شه ڕ بۆچی ده كات؟ كێن ئه وانه ی ئه و به رگرییه پاڵه وانییه ده كه ن؟ شوناس���ی ئ���ه و به رگریی���ه چییه و كامه ی���ه ؟ چۆن له و ڕۆحی ته س���لیمنه بوون و ڕانه كردن و به ره نگاریی���ه بێوێنه تێبگه ین كه ئه و به رگریكارانه تا ئه م س���اته به رجه سته ی ده ك���ه ن؟ په یوه ن���دی نێ���وان ش���ه ڕه وانان و داعش هێزه كانی له الی���ه ك و به رگریی���كاران

له الیه كی دیكه وه چۆن تێبگه ین؟

ناسیۆنالیزم و یۆتۆپیابه ندیكت ئه ندرۆس���ن یه كێكه له ناوه هه ره لێكۆڵینه وه له س���ه ر ب���واری ناس���راوه كانی ناسیۆنالیزم، كتێبه به ناوبانگه كه ی "كۆمه ڵگا فانتازیاكراوه كان" به یه كێك له سه ره كیترین ئه و كتێبانه داده نرێت كه دیارده ی ناس���یۆنالیزم ده كۆڵێت���ه وه . ئ���ه م پیاوه له س���اڵی ٢٠٠٥دا له چاوپێكه وتنێكدا باس له وه ده كات زۆربه ی ئه وانه ی لێكۆڵینه وه سه باره ت به ناسیۆنالیزم ده ك���ه ن خۆی���ان وه ك تاكه ك���ه س ڕقی���ان ناش���یرین و به دیارده یه كی له ناس���یۆنالیزمه ، ناقۆاڵی ده زانن و هی���چ ڕه هه ندێكی پۆزه تیڤ له ناس���یۆنالیزمدا نابینن. ئه ندرس���ۆن لێره دا ب���ۆ نموونه ناوی ئارنس���ت گیڵن���ه رو ئێریك هۆبزباوم ده ب���ات، به اڵم بێگوم���ان ده كرێت لیستی ناوه كان درێژبكه ینه وه ناوی زۆرانێكی تری بخه ینه پ���اڵ، له پێش هه مووانیش���ه وه ن���اوی ئه ل���ی ك���ه دوری ك���ه ناس���یۆنالیزم وه ك نه خۆش���یی و دیارده یه ك���ی ناعه قاڵنیی وێناده كات)١(. ئه ندرسۆن خۆی ئه ڵێت "من وا نی���م"و ئیعجابم بۆ هه ندێك ڕه هه ندی تایبه تی ناس���یۆنالیزم هه یه . ب���ۆ ڕوونكردنه وه ی ئه م خاڵه ئه ندرۆسن ناسیۆنالیزم به دوو دیارده وه گرێئه دات، یه كه میان شه رمكردنه ، دووهه میان بوون���ی ڕه هه ندێك���ی یۆتۆپییه . م���ن لێره دا ناتوانم له سه ر دیارده ی شه رمكردن بوه ستم و قسه كردن له سه ر ئه م ڕه هه نده ی ناسیۆنالیزمه هه ڵده گرم بۆ ده رفه تێك���ی تر، به اڵم ئه وه ی "كوبانی"ی���ه وه به دی���ارده ی له په یوه ندی���دا به المه وه گرنگه باس���یبكه م، ئ���ه و ڕه هه نده به ناس���یۆنالیزمی ئه ندرس���ۆن كه یۆتۆپییه ده به خش���ێت. ئه گه رچ���ی ئه ندرس���ۆن له و چاوپێكه وتن���ه دا زانی���اری ت���ه واو به خوێنه ر نادات له س���ه ر ئه م ڕه هه نده یۆتۆپییه ، به اڵم بۆ كه سێك شاره زای نووسینه كانی ئه م پیاوه بێ���ت ده توانێت به و ئه نجام���ه بگات كه ئه م ڕه هه نده یۆتۆپیه هێما بۆ وزه یه كی مێژوویی گه وره ده كات ك���ه ده توانێت هاریكاربێت بۆ گۆڕینی دونیا، بۆ دروس���تكردنی چوارچێوه ی نوێ بۆ ژیانی كۆمه اڵیه تیی، بۆ دروستكردنی خه یاڵ���ی سیاس���یی و ن���وێ و به رهه مهێنانی نمایشكردنی نوێی پێكه وه بوونی كۆمه اڵیه تیی له زه ین���ی مرۆڤه كاندا)٢(. پرس���یاره كه ی من ئه وه یه ئایا ئه م ڕه هه نده یۆتۆپییه له ئه زموونی كوبانییه كان���دا چییه و كامه ی���ه ؟ تاچه ند ئه م ڕه هه نده یۆتۆپییه ده توانێت هاریكارمان بێت بۆ تێگه یشتن له و ڕۆحی به رگرییه ی كوبانی و ش���ه ڕه وانه كان نیش���انیئه ده ن؟ كوبانی شه ڕ

بۆچی و له پێناوی چیدا ده كات؟

له نێوان ژیانی ڕووت و ژیانی پڕدا؟به ر له هه موو شتێك ده مه وێت له و خاڵه وه ده س���تپێبكه م ئه وه ی له كوبانیدا ئاماده یه نه "دۆخی سروش���تیی"ه به م���ان هۆبزییه كه ی، نه "ژیان���ی ڕووته " ب���ه و مانای���ه ی ئاگامبن به ژیانی ڕووت���ی ئه دات. ئ���ه وه ی ئاماده یه پرۆژه یه كی سیاسیی و كۆمه اڵیه تیی و ڕه مزییه كه نه ك "ژیانی ڕووت" و "دۆخی سروش���تیی" به جێهێش���ته وه ، ڕادی���كاڵ ش���ێوه یه كی به ته نانه ت نه ك ته نها ئه و ڕه هه ند یۆتپییه ش���ی به جێهێش���توه كه ئه ندرس���ۆن باسیده كات، به ڵك���و خودی ئه زموونی ش���اره كه خۆی، به به راورد به و ژینگه سیاس���یی و كۆمه اڵیه تیی و فه رهه نگیی���ه ك���ه ل���ه ده ره وه ی ش���اره كه دا ئاماده ی���ه ، ئه زموونێك���ی یۆتۆپییه . كوبانی خ���ۆی یۆتۆپیایه ، یۆتۆپیایه كی سیاس���یی و كۆمه اڵیه تیی و فه رهه نگییه كه ڕه گه كانی له ناو فیكریی چه پگه رایی و ناس���یۆنالیزم و هه ندێك خه ونی ئینس���انیدایه كه باس له یه كس���انیی نێوان مرۆڤه كان ده كات. كوبانی شارێك نییه له ده ره وه ی مێژوودا، له ده ره وه ی زمان و وێنه و گوتاره كاندا، له قۆناغی به ر له دروس���تبوونی سیاس���ه تدا، كوبانی به رهه م���ی كارێكی زۆر و به رده وام و هۆشیارانه ی كۆمه ڵێك خه ڵكه كه ن���ه ك ته نها خه ونی یۆتۆپی���ان هه یه ، به ڵكو خۆش���ین. یۆتۆپیا دروس���تكردنی خه ریكی په یوه ن���دی نێوان نێر و م���ێ، پێگه ی مێ له ژیانی گشتیدا، په یوه ندی ڕیزه كانی سه ره وه ی حوكمڕانانی سیاسیی به ڕیزه كانی خواره وه ، په یوه ندیی نێوان كه مینه جیاوازه كانی شاره كه له گه ڵیه ك���دا، په یوه ندییه كی یۆتۆپییه ، نه ك ته نها خه ونێكی گه وره ی یه كسانی ئاراسته ی ده كات، به ڵكو هیچش���تێكیش سه رجه می ئه و ش���تانه نابات���ه وه ناو ئه و ژینگه سیاس���یی و كۆمه اڵیه تی���ی و دینی���ی و فه رهه نگیی���ه ی له

ده ره وه ی كوبانیدا ئاماده یه . ل���ه م ڕوانگه یه وه كوبانی ش���ه ڕ بۆ "ژیانی

ڕووت" ن���اكات، كوبانیی���ه كان ش���ه ڕ بۆ ئه و غه ری���زه ی مانه وه یه ناكه ن ك���ه له ناو هه موو تاكه كه سێكدا ئاماده یه ، ئه وه ی ده یناجوڵێنێت غه ریزه ی مانه وه و نه مردن نییه ، چونكه ئه گه ر مه سه له كه مه سه له ی به ره نگاربوونه وه ی مردن بێت به مه به س���تی پاراستنی "ژیانی ڕووت"، ئ���ه وا جگه له ش���ه ڕ ڕێگای دیك���ه هه یه بۆ مانه وه ، بۆ پاراس���تنی ژیانی ڕووت، له وانه ش بۆ نموونه پاشه كش���ه ، هه اڵتن، خۆدزینه وه ، ته نانه ت ته سلیمبوون و تۆبه كردن هتد.. به اڵم ئ���ه وه ی ئێمه ده یبینین هی���چ یه كێك له مانه نییه ، ئێمه ش���ه ڕێك ده بینین به سیستمێكی ده اللی تایبه ته وه ، به كۆمه ڵێك مانا و ده الله تی سه ربه خۆوه ، كه كۆمه ڵێك گوتار و شێوازێكی تایبه ت���ی خه یاڵ���ی سیاس���یی و پرۆژه یه كی كۆمه اڵیه تی���ی تایب���ه ت ئاراس���ته یانده كات. كوبانییه كان شه ڕێكی ناگوتاریی، یان شه ڕی ب���ه ر له دروس���تبوونی گوت���اره كان ناك���ه ن، ش���ه ڕی به ر له دروس���تبوونی زمان و به ر له دروس���تبوونی وێنه كان و به ر له دروستبوونی كۆمه اڵیه تییه كان سیاس���یی و چاوه ڕوانیی���ه ناكه ن. ش���تێك له كوبانیدا نه ماوه ته وه ناوی "ژیانی ڕووت" بێت، ژیانی به ر له دروستبوونی زمان و خ���ه ون و خه یاڵی یۆتۆپی���ی و كرده ی شۆڕش���گێڕانه و هۆشیارانه بۆ ته رجه مه كردنی یۆتۆپیا ب���ۆ واقیع، مردن لێ���ره دا دواهه مین ساتی به رگریكردن نییه له ژیان، هاوكێه شه كه هه ر له سه ره تاوه له نێوان ژیان و مردندا نییه ، به ڵكو له نێوان مردن و پرۆژه یه كی یۆتۆپیدایه ، مردن لێره دا به شێكه له پرۆژه ی دروستكردن و پاراستنی پرۆژه یه ك یۆتۆپیایه ك، پاراستنی "ژیان���ی ڕووت" ناتوانێت هی���چ ڕه هه ندێك له ڕه هه نده سیاسیی و كۆمه اڵیه تیی و ڕه مزییه كانی لێكبداته وه . ش���ه ڕ له كوبانیدا شه ڕی به ر له نییه ، ئایدیۆلۆژی���اكان و دوای-ئایدیۆلۆژیاكان به ڵكو شه ڕی ئه و ڕه هه نده یۆتۆپییه به هێزه ی ناو ناس���یۆنالیزمه كه به تون���دی به بیرۆكه ی ئازادی���ی و یه كس���انییه وه گرێداروه ، ش���ه ڕی ئ���ه و ڕۆح���ه یۆتۆپییه یه له گه ڵ س���ه رجه می ئه و ڕێگرانه دا ك���ه ده یانه وێت ئه و یۆتۆپیایه به رجه س���ته بوونی ئه گه رێك���ی له هه م���وو

سه رزه مینیی و واقیعیی دابماڵن. ئ���ه م ڕه هه ن���ده یۆتۆپییه له هۆش���یاریی كوبانیه كاندا ته نها ڕه هه ن���دی خه ونبینین به میله تێك���ی خ���اوه ن ده وڵه ت و خ���اوه ن ئااڵ و خاوه ن س���نوور و خاوه ن دانپیانانی جیهانیدا نییه ، به ڵكو خه ونبینینیشه به دروستكردنی نه ته وه ی���ه ك به خت���ه وه ره وه . میله تێك���ی هێ���زی خۆدروس���تكردنی دووباره بوون���ه وه و تیكرار نه بێ���ت، له دوێنێ و پێ���رێ نه چوون نه بێ���ت، له ڕووب���ه وره تاریكه كانی مێژووه وه نه هاتبێ���ت، به ڵك���و میله تێك بێ���ت كردار و زمان و ڕوانینه كانی، ئه مڕۆ و له ئێستا و لێره دا دروستیبكات و له سبه ینێدا گه شه ی پێبدات و بیگۆڕێت. میله تێك توانای به رده وامی ئه وه ی ده س���ته جه معییه كان و ئاره زووه هه م هه بێت هه م ئاره زووه تاكه كه سییه كان تێربكات، نه ك ته نها به بێ جیاوازیی چینایه تیی، به ڵكو به بێ جیاوازی���ی جێنده ریش. ڕه هه ندی جێنده ریی و په یوه ندی نێوان نێر و مێ له م ئه زموونه دا كه م وێنه یه . وه ك پێشتریش وتم كوبانی له دیدی كوبانییه كاندا وه ك ش���ار، وه ك ڕوووبه رێكی جوگرافیی، به ش���ێكه ل���ه دۆخێكی یۆتۆپی، خ���ۆی له بنه ڕه تدا ڕووبه رێك���ی یۆتۆپییه كه ڕه گه زه كانی یه كس���انی نێر و مێ، یه كس���انی س���ه ركرده و خه لك���ه س���اده كه ، ئینتیم���ای به هێز بۆ شار، به ش���داریی كه مایه تییه كانه ، ئ���ه م ش���تانه یه وه ك گش���تێك كوبانییه كان ده جوڵێنێت. ل���ه زۆر ڕووه وه كوبانی جۆرێكه له له دایكبوونه وه یه كی تازه ی ش���اره یۆنانییه ل���ه زمانی فه لس���ه فه ی كۆن���ه كان، ئه وه ی سیاس���یی پێیده گوترێت پۆلس، Polic، شار وه ك ده وڵه ت و ده وڵه تی���ش وه كو "ده وڵه تی

دانیشتوان". كوبانی له دی���دی كوبانییه كاندا كه متر له ش���ارێكی كوردیی ناو خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست ده چێت و زیاتر له شاره یۆنانییه كۆنه كان و له و شارانه ده چێت كه یۆتۆپیاكان دروستبوونیان ب���ۆ ئاینده هه ڵده گرن. وه ك ووتم یه كس���انی جێنده ر ڕۆڵێكی هێجگار گه وره ده بینێت له م وێناكردنه یۆتۆپییه ی شار و نه ته وه دا، ژن له م یۆتۆپیا به رجه س���ته بووه دا، له م خه ونه دا كه بووه به واقیع، كه سێك نییه به رگریلێبكرێت، ره مزی نیش���تیمانێك نییه ئه ركی پیاوان بێت بیپارێزن، "بوونه وه رێك نییه سكی پڕببێت" و "پاڵ���ه وان بۆ نه ته وه دروس���تبكات"، ئافره ت له كوبانیدا بكه رێكی س���ه ره كی دروستكردنی ش���اره كه و پاڵه وانێك���ی گرنگیی پاراس���تنی كوبانی خۆیه ت���ی، كوبانی هه م وه ك پرۆژه و خه ونێك���ی یۆتۆپ���ی، ه���ه م وه ك واقیعێكی ش���ێوازه كانی به هه موو گه مارۆدراو یۆتۆپیی دیس���تۆپیا،Dystopia. )دیستۆپیا به مانای شوێنێك ته وو دژ به یۆتۆپیا، سه رزه مینێكی ش���ێواو كه م���رۆڤ نه یه وێ���ت له ناویدا بژی، باش���ترین نموونه ی دیستۆپیا ئه و دونیایه كه ج���ۆرج ئۆرویل له ڕۆمانی "س���اڵی ١٩٨٤"دا باسیده كات(. ئافره ت له كوبانیدا له ناو هه موو

فۆرمه كانی ژیاندا ئاماده یه ، وه ك پیاو به شێكه ل���ه "ژیانێكی پڕ"، لێوانلێ���و له زمان و ڕه مز و په یوه ندی���ی و ماف و خه ونبینی���ن، ژیانێك پڕ گوت���ار، له گوتاری مافه وه بیگره بۆ گوتاریی ئازادی���ی و گوت���اری كۆتاییهێن���ان به هه موو جۆره كانی نایه كسانیی و توندوتیژیی. كوبانی جوگرافیایی گه ڕان���ه وه نییه بۆ ژیانی ڕووت، چه كه كانیشی چه كداره ، یۆتۆپیایه كی به ڵكو ته نها چه ك���ی به رگریكردن نیی���ه له خۆیان له ڕووی سه ربازییه وه ، به ڵكو كۆمه ڵێك خه ونی

گه وره ی ئازادیی و یه كسانییه .

مه هدییبوونێكی بێ مه هدیی ب���ۆ ڕوونكردنه وه ی زیاتری ئ���ه و ڕه هه نده له ن���او ئه ندرس���ۆن گرنگ���ه ی یۆتۆپیی���ه ناس���یۆنالیزمدا باس���یده كات، ده گه ڕێم���ه وه ڕوانینێكی جاك دێری���دا ده رباره ی "ڕۆحێكی مه هدییانه به بێ مه هدی خۆی"، ئه وه ی دێریدا ناوی ده نێت "ماسیانیست به بێ ماسیانیزم"، .messianicity without messianismئ���ه وه ی ئه مه وێت لێ���ره دا به رگ���ری لێبكه م جه نگاوه ره كان���ی ئ���ه وه ی تێزه ی���ه : ئ���ه م كوبان���ی ده جوڵێنێت ش���تێكه له بابه تی ئه م "مه هدیبوونی بێ مه هدییه ". ڕه سه نی بیرۆكه ی "مه هدیی چاوه ڕوانك���راو"، مه هدی مونته زه ر، ڕه سه نێكی دینییه و له بڕێكی زۆری دینه كاندا ئاماده یه . ئ���ه م فیكره ی���ه هه ڵگریی خه ون و چاوه ڕوانییه ك���ی ئاینده ییه كه تییایاندا دونیا به ته واوی ده گۆڕێت و هیچ گرفت و كێشه یه كی ئینس���انیی له س���ه ر زه ویدا نامێنێته وه . الی دێریدا بیرۆك���ه ی "مه هدیبوونی بێ مه هدیی" مان���ای بوون���ی مه هدیی���ه ك، ڕزگاركه رێك، هێزێك���ی ڕووداو دروس���تكه ر و گۆڕانخ���واز، به اڵم به بێ دین خ���ۆی.)٣( مانای ئاماده گیی مه هدییه كی نادینیی. به اڵم ئه م دیده دێریداییه س���ه رله نوێ داڕش���تنه وه ی دی���ده دینییه كه نییه ب���ه ڕۆحێكی فه لس���ه فی عه لمانییه وه . مه سه له كه ته رجه مه كردنی دیدێكی دنیی نییه بۆ دیدێكی نادینیی. الی دێریدا ئه م بیرۆكه یه مانای ئاماده گی س���ه رۆكێكی ستالینیی یان ماویی ی���ان لینینی نییه ك���ه ڕۆڵی مه هدی ببینێ���ت، دێدری���دا بیرۆك���ه ی مه ه���دی به ش���ێوازێكی تایب���ه ت ل���ه چاوه ڕوانیكردنه وه گرێئ���ه دات، دێری���دا ئه م ش���ێوازه تایبه ته ی چاوه ڕوانی ب���ه "چاوه ڕوانیكردن به بێ بوونی ئاس���ۆیه ك بۆ چاوه ڕوانی" ناوده بات. ئه مه ش به مانای دروس���تبوونی جۆرێك له "ش���وێنی به تاڵ" له ناو خ���ودی چاوه ڕوانیكردن خۆیدا، ش���وێنێكی به تاڵ كه ده ش���ێت كه سێك یان ڕووداوێك بێت و پڕیبكاته وه . ئه م فیكره یه الی دێریدا په یوه ن���دی به یۆتۆپیاوه نییه ، به ڵكو په یوه نده یی به هیوا و ئومێده وه هه یه ، هیوا و ئومێد وه ك ش���تێكی ده ره كی نا، به ڵكو وه ك به شێك له پێكهاتی ناوه كیی هۆشیاریی مرۆڤ خ���ۆی. مه هدیبوون له م ڕوانین���ه دێریداییه دا جۆرێك���ه ل���ه ئومێد، به اڵم ئ���ه و جۆره یه له ئومێد كه هه میشه هه ڵگریی چه ند ره گه زێكی واقیعیی و كۆنكریته له ئێستادا. دێریدا دۆخی "مه هدیبوون���ی بێ مه هدی���ی" وه ك دۆخێكی سایكۆلۆژیی و ئاماده گی جۆرێك له هۆشیاری ده بینێت، دۆخی هه س���تكردن به ڕاوه ستان و ئاماده ب���وون ل���ه ح���وزوری مه هدییه ك���دا، مه هدییه ك كه به ڕاستیی توانای ئه وه ی هه یه شته كان بگۆڕێت، ڕووداوه كان دروستبكات.

ئ���ه و خاڵه ی من ده مه وێت لێره دا به رگریی لێبك���ه م ئه وه یه ك���ه له ناو خه ی���اڵ و فیكر و چاوه ڕوانی���ی كوبان���ی خۆی���دا وه ك ش���ار و كوبانییه كان���دا وه ك جه نگاوه ر ئه و "ش���وێنه به تاڵ���ه " هه یه كه ده توانن ب���ه بڕیاره كانیان ك���رده ی پڕیبكه ن���ه وه ، به به رده وام���ی به رگرییكردن خۆی هه م كرده ی دروستكردنی ئومێده ، هه م كرده ی هه وڵدانه بۆ پڕكردنه وه ی ئ���ه و به تاڵییه . به بۆچوونی من ئه و "ش���وێنه به تاڵه " دێریدا باس���یده كات و ده یبه ستێته وه ب���ه بوونی فیكره ی هه مدییه وه ، به ش���ێكه له فیك���ر و خه ی���اڵ و بیركردن���ه وه و چاوه ڕوانی كوبانی خۆی و به رگرییكه ره كان له ش���اره كه . بێگومان ك���رده ی به رگریكردنه ك���ه بۆ ئه وه نییه ئه و "شوێنه به تاڵه " پڕبكرێته وه ، به ڵكو بۆئه وه ی���ه بتوان���ن به رده وام ب���ن، نه به زن، ڕانه كه ن و تا كۆتایی���ه كان بجه نگن. به كورتی پێموای���ه مه هدیی���ه ك له خه ی���اڵ و فیكریی ئ���ه م جه نگاوه رانه دا ئاماده ی���ه كه به ڕاده ی هێرش���ه كان، ڕێگرییه كان و كاره س���اته كان و واقیعیی و ڕاس���ته . ئه مه ش، به بۆچوونی من، به شێكه له و ڕه هه نده یۆتۆپییه ی ناسیۆنالیزم له ئێس���تادا به م جه نگاوه رانه ی ده به خشێت، ڕه هه ندێك واده كات مرۆڤ بجوڵێت و كاربكات و

چاالكبێت.

چاوه ڕوانیی به بێ ئاسۆی چاوه ڕوانییپێموانییه جه نگاوه ره كانی كوبانی چاوه ڕێی ئه وه ب���ن له گه ڵ ته قاندنی فیش���ه كه كانیاندا ده یانه وێ���ت دونیای���ه ی ئ���ه و ئاس���ۆكانی دروس���تیبكه ن له به رده میاندا بكرێته وه ، یانی ئ���ه وه ی ئاراس���ته یان ده كات گه ش���بینیه كی ساده نییه ، چونكه گه شبینیی ساده به رگه ی

ئ���ه و هه موو دووكه ڵ و ئاگ���ر و مردنه ناگرێت. ئه وه ی ئه م جه نگاوه رانه ئاراستده كات له باتی گه ش���بینیی، تێكه ڵێك���ی ئاڵۆزه ل���ه ئازار و ئاره زوو، پێداگرتن و ترس، مژده و هه ڕه ش���ه ، ئومێ���د و چاوه ڕوانی���ی ب���ه رده وام. له كرده ی به رگری���ی ئ���ه و جه نگاوه ران���ه دا ئیمانێ���ك ئاماده ی���ه هیچی ئه وتۆی له ئیمانی داعش به شه هاده ت و به به هه شت و به میوانبوون له الی خودا كه متر نیی���ه . جیاوازییه ك���ه له وه دایه ئیمان���ی داع���ش ئیمانێك���ی پرۆگرامكراوه ، هه ی���ه ، به رچاوی���ی دی���ار و نه خش���ه یه كی به هه شت و ش���ه هاده ت و دیارن، ره گه زه كانی حۆری���ی و خودا پڕیده كه ن���ه وه ، به اڵم ئیمانی ئ���ه و جه نگاوه رانه ئیمانێك���ی كراوه یه به بێ به رنامه ، ئه و "ش���وێنه به تاڵه "یه كه هه رگیز پڕنابێت���ه وه ، نه بوونی پرۆگرامێكه كه مه رگی ئه و جه نگاوه ران���ه ی پێوه گرێدرابێت. ئه وه ی ئه م جه نگاوه ران���ه ده جوڵێنێت ئاره زوویه كی گه وره یه بۆ دونیایه ك���ی ته واو جیاواز له وه ی هه یه ، ئه و ش���ته یه كه دێری���دا ناوی ده نێت "ئینتیما به بێ دواخستن"، واته ئینتیمایه كی ڕاس���ته وخۆ و ده س���ته بجێ بۆ ئاس���ۆیه ك كه ده شێت دونیایه كی جیاواز دروستبكات، به اڵم ده شێت ئه و ئاسۆیه خۆشی ئاسۆیه ك نه بێت

بۆ چاوه ڕوانیی. به م مانایه ئه وه ی یه كینه كان بوون���ی به ب���ێ "چاوه ڕوانیی���ه ده جوڵێ���ت ئاس���ۆیه ك بۆ چاوه ڕوانیی"، واته كرده یه كی شۆڕشگێڕانه یه كه هه ندێك پرنسیپی گشتیی له بابه ت���ی ئازادیی و یه كس���انیی ئاراس���ته ی ده كات كه به شێكه له هۆشیارییه كی یۆتۆپی، له كاتێكدا ئه وه ی داع���ش ده جوڵێنێت هێزی ده رچوونه له دونیا به ره و یۆتۆپیایه كی دینیی حازر و ئاماده و دروستكراو، یۆتۆپیایه ك له ناو خه یاڵ���ی دینیی���ه وه دێت و ل���ه ده ره وه ی ئه و خه یاڵه دا ده مرێت. ئه وه ی الی جه نگاواره كانی كوبان���ی غائیبه ئ���ه و دڵناییه ی���ه دینییه كه الی داع���ش ئاماده یه ، به اڵم ئ���ه و نادڵنیاییه ئه گه رێكی تره ب���ۆ ڕوانین و بۆ به رده وامبوون بۆ پڕكردنه وه ی ئه و بۆش���اییه ی كه جه نگ و كوش���تار و كاره س���اته كان ب���ه به رده وام���ی

دروستیده كه ن.

دیسانه وه ناسیۆنالیزممۆدی دانپیانانی بااڵده ست الی كۆبانییه كان ئه مان نیش���تیمانییه ، نه ته وه ی���ی و مۆدێكی نیشتیمانیدا نه ته وه یی و دانپیانانێكی به دوای ده گه ڕێن و جه نگه كه ش���یان ب���ه پله ی یه كه م ئه مان مرۆڤبوونی نیش���تیمانییه . جه نگێكی به ناو شوناسی ده س���ته جه معی ئه واندا وه ك ئه ندام���ی میله تێك���ی چه وس���اوه و بێماف���دا تێده په ڕێ���ت. له كاتێك���دا ئ���ه وه ی داع���ش ده جوڵێنێت ڕێك پێچه وانه ی ئه مه یه ، ئه وه ی له خه یاڵی سیاسیی و كۆمه اڵیه تیی و فه رهه نگیی داعشدا ئاماده یه "ئومه یه كی ئیسالمی" ترانس ناسیۆنالیی گه رونیی چه وساوه یه كه ئینتیمای بۆ شوێن نییه .. كوبانییه كان به بێ خه یاڵێكی ناجوڵێ���ن، ش���تێك دیاریك���راو سیاس���یی نایانجوڵێنێ���ت غه ریزیی و دابڕا و ڕووتكراوه له

زم���ان و وێنه و خه ون و م���ژده ی ئایدیۆلۆژیی و بوونه وه رێك���ی كوبانیی���ه كان یۆتۆپی���ی. به تاڵ نین ل���ه قۆناغی به ر له دروس���تبوونی سیاس���ه ته وه هاتبن، ئه و بۆش���اییه ی دێریدا باسیده كات به ش���ێوه یه كی زۆر كۆنكریت و له جوگرافییایه كی زۆر كۆنكریتدا پڕده كرێته وه . كوبانیی���ه كان له ن���او س���ه رجه مه ڕه هه ن���ده هات���وون و ناس���یۆنالیزمه وه یۆتۆپیه كان���ی له وێشدا جێگیرن و له وێش���دا ده جه نگن. ئه م ڕه هه نده یۆتۆپییه پێ له سه ر كۆمه ڵێك ئه گه ر داده گرێت كه ڕه نگه له ناو واقیع خۆیدا بوونیان نه بێت، له ئێستادا ئاماده نه بن، به اڵم به شێكن ،redemptive ،ل���ه دیدێكی ڕزگاریبه خ���شئه مانه ش���ه ڕێك ده ك���ه ن به ن���اوی ئه گه ره ئاینده ییه كان���ی ڕزگاربوونه وه ، به ناوی ئه وه ی دێت و ده شێت دروس���تبكرێت، ئه وه ی ده بێت ڕووبدات، نه ك به ناوی گه ڕانه وه بۆ دواوه ، بۆ دۆخێكی سروشتیی، یان بۆ هیچ یۆتۆپیایه ك كه له ڕابردووه وه هاتبێت. ئه مه شه واده كات نه شكێن و به رده وامبن، به شێك له شاره كه یان ئه مڕۆ بگیرێت و به اڵم ش���ه وی دوایی ش���وێنه گی���راوه كان بگرنه وه . ئاخر كه س���ێك به ناوی ئه گه رێك���ی ئاینده ییه وه بجه نگێت، ش���تێكی كۆنكریتی���ی نییه له ده س���تیبدات، ئه م دۆخه ڕێك ئه و دۆخ���ه وایه كه ماركس تیایدا باس له وه ده كات ك���ه پڕۆلیتاریا له جه نگی خۆیدا بۆ بونیادنانی كۆمه ڵگایه كی سۆسیالیس���تیی دادپه روه ر، جگه له قه ید و به نده كانی ده ستی خۆی شتێكی نییه بیدۆڕێنێت، به اڵم ده توانێت

دونیایه كی ته واو نوێ بباته وه ..

پیداگۆگی یۆتۆپیئ���ه و جه نگاوه رانه له كوبانی���دا له كوێوه هاتن، چۆن دروستبوون و چی دروستیكردون؟ كه سێك له نزیكه وه ئاگای له شێوازی كاركردنی په كه كه و پی وای دی بێت ده توانێت هه ندێك سه ره داوی س���ه ره تایی بۆ وه اڵمدانه وه ی ئه م پرسیارانه له ال دروستببێت. ئه م جه نگاوه رانه به رهه م���ی ئه و ج���ۆره ل���ه په روه رده كردنی سیاسیی، پیداگۆكی سیاسین، كه ده كرێت به "پیداگۆیه كیی یۆتۆپیی" ناویببه ین. پیداگۆگیی یۆتۆپی به مانی جۆرێك له په روه رده كردن كه ئومێد و هیوایه كی گه وره وزه ناوه كییه كه یه تی. ئومێد لێره دا كۆڵه كه ی سه ره كیی كاركردنی سیاسه ته ، سیاسه تێك پابه ست به چاوه ڕوانیی ش���تی باش���تر و زیاتر، یان چاوه ڕوانی شتی خراپ���ی كه متر و كه مت���ر. ئ���ه م پیداگۆگییه به هێز و ئه خالقی���ی ڕه هه ندێك���ی یۆتۆپی���ه بڕێكی زۆر له ڕۆمانس���یه تی شۆڕش���گێڕانه ی تێدایه ، یۆتۆپیا ل���ه م پیداگۆگیه ته تایبه ته دا س���اته وه ختێكی تێپه ڕ نیی���ه ، به ڵكو هه موو پرۆس���ه ی دروس���تكردنه كه یه . ئه گه رچی من حه ز به به كارهێنانی ده س���ته واژه ی سیس���تم ناكه م، به اڵم بۆ به رچاوڕوونی خوێنه ر ده كرێت بڵێم، یۆتۆپیا له م پیداگۆگییه دا سیس���تمه ، نه ك س���اته وه ختێك، ی���ان په راوێزێك، یان

پرۆسه یه كی كورت و بچووك و تێپه ڕ. وه ك پێش���تریش ووت���م ئ���ه وه ی لێ���ره دا كارده كات جۆرێك له هۆش���یاریی و ئاره زووی ئازاراویی���ه ، چونكه وه دیهێنانی ئه و دونیایه ی خه باتی بۆده كرێت كارێكی هێجگار زه حمه ت و دووره ده س���ته ، كاری ئه و ره هه نده یۆتۆپییه پیداگۆیی���ه ئه وه یه ئه م پرۆژه یه وه ك مه حاڵ ده رنه كه وێ���ت. یۆتۆپی���ا لێ���ره دا ئه وه نده ی جه نگه له گه ڵ مه حاڵدا ئه وه نده به رنامه یه كی سیاس���یی و كۆمه اڵیه تی���ی نیی���ه . ئ���ه وه ی ئ���ه م ش���ه ڕه وانانه ده جوڵێت ئه م ئ���اره زووه برینداره یه كه به شێك له جه نگه كه یان جه نگه دژ ب���ه مه حاڵ. بیرۆك���ه ی دۆڕان و قوربانیی و له ده ستچوون لێره دا ئاماده یه و ئێمه ڕۆژانه ش قوربانییه كان ده بینین، به اڵم ئه م بیرۆكه زۆر به به هێ���زی گرێدراوه به بیرۆك���ه ی بردنه وه و پاڵه ونێتیی و ئومێده وه . چه نده به شی یه كه می ئه م هاوكێش���ه یه تاڵ و تاری���ك بێت، مرۆڤی پلیشاوه بێت، قوربانی مێژووبێت، شتگه لێكی زۆری له ده س���تچووبێت، ئ���ه م پیداگۆگیی���ه یۆتۆپییه هه موو ئ���ه و خاڵه الوازانه به خاڵی پۆزه تیڤ گه مارۆ ئه دات. نه ك هه ر ئه مه به ڵكو خودی الوازیی خ���ۆی ده گۆڕێت بۆ ئه گه رێك بۆ گه وره بوون و به هێزبوون، به س���ه رزه مینیی كۆتاییهێنان به الوازیی، به س���ه ره تایه ك بۆ

كۆتاییهێنان به ڕۆڵی قوربانیی.

پیداگۆگی یۆتۆپی و توندتیژییئێم���ه ده زانین له سیاس���ه تی به رخوردان و ڕاپه ڕی���ن و به رگری���دا توندتی���ژی ڕۆڵێك���ی گرن���گ ده بینێ���ت، ب���ه اڵم توندوتیژیی ته نها وه زیفه یه كی ئامرازی���ی نییه ، ته نها ئامرازێك بنیی���ه ب���ۆ به ده س���تهێنانی ئه م ی���ان ئه و ئامانجی سیاسیی، به ڵكو به شێكه له كرده ی خۆدروس���تكردنه وه یه كی نوێ، به ش���ێكه له دروستبوونی ئازاد، خودس���ازییه كی كرده ی مرۆڤێك���ی ن���وێ و به تاڵ له هه م���وو ئه و گرێ جیاوازه كان���ی ش���ێوازه ك���ه ده رونییان���ه ئیهانه كردن و چه وس���اندنه وه و داگیرك���ردن و كه منرخكردن له ناو مۆرۆڤدا دروس���تیكردوه . توندوتیژیی الی ئه م نه وه یه له جه نگاوه رانی

ك���ورد، به تایبه تی الی گه نج���ان، ئاكارێكی فانۆنیان���ه ی هه یه ، واته ئه و ئ���اكاره ی هه یه ك���ه فرانز فان���ۆن له كتێبی "پلیش���اوه كانی سه رزه ویدا" به توندوتیژیی دژه كۆڵۆنیالیزمی ده به خش���ێت. ئه و پیداگۆگییه یۆتۆپییه ئه م ڕۆڵه تایبه ت���ه ی توندوتیژیی به رز ڕاده گرێت و

ده پارێزێت.)٤( خاڵێكی تر له پیداگۆگیه دا گه ش���ه دانه به ده ستڕۆیشتنێكی فاوستییانه ی مرۆڤ به سه ر دونی���ادا، دونیا وه ك پرۆژه یه ك بكرێت مرۆڤ به و ش���ێوه یه دایبڕێژێت كه خۆی ده یه وێت. كه ئیمان و باوه ڕی شۆڕش���گێڕانه ده یانه وێت، ك���ه ئاره زوویه كی برین���دار ده یه وێت. ئه وه ی ئه م دۆخه مس���ۆگه رده كات ش���تێك نییه ئه و به گرییلێبكه ن، دایانهێنابێت و گه نجه كوردانه به ڵكو ئ���ه و كه له پوره جاكۆبی���ی و لینینیی و جیڤارایی���ه ی له پش���ته وه یه ك���ه ئێم���ه له مێژووی���ی هاوچه رخ���ا بینیمانه . ده س���تگرن به س���ه ر دونی���ادا و داڕش���تنه وه ی له ڕێگای كرده ی شۆڕشگێڕه وه لۆژیكی ئه و پیداگۆگییه یۆتپییه ی���ه . ئه و ب���اوه ڕه ی له س���ه ره تاكانی دروس���تبوونی دونیای مۆدێرن���دا به عه قڵ و توان���ای زانس���ت هه ب���وو له دروس���تكردنی دونیایه كی بێهه ڵه و س���اغ و پێرفێكتدا، له ناو ئه م پیداگۆگیه یۆتۆپی���ه دا، ده بێت به باوه ڕ به ش���ۆڕش و كرده ی یاخیبوون و شۆڕشگێڕیی دژ به "سیس���تم". له ئۆگست كۆنت و هێربرت سپینس���ه ره وه له س���ه ده ی نۆزده هه مدا، به تێپه ڕین به ناوی لینین و ماوتسی تونگ و فرانز فانۆن و جیڤارا و هۆش���ی منه دا، تا به ژیژێك و ئ���االن بادیۆ ده گات، هێڵێك ل���ه بیركردنه وه ئاماده یه ك���ه له بڕوابوون به زانس���ته وه بۆ گۆڕینی دونیا، گواستراوه ته بۆ باوه ڕبوون به كرده ی شۆڕشگێڕ و په الماردانی توندوتیژانه ی سیس���تم. ئه م پیداگۆگیی���ه یۆتۆپییه بڕێكی گ���ه وره ی ئ���ه م كه له پ���وره ی له خۆگرت���وه . ئه گه رچ���ی م���ن زۆر له گه ڵ ئ���ه و مۆدێله له گۆڕانكاریدا نیم كه توندوتیژیی دروستیبكات، ب���ه اڵم له كوبانیدا هی���چ لۆژیكێك كار ناكات جگه له لۆژیك���ی توندوتیژیی زیاتر. كوبانی به به ها ئینسانییه كان ناپارێزرێت، به ڵكو به

چه ك و تفاق و گیانفیدایی.

كوبانی وه ك ماڵ بۆ داعش كوبانی خۆی وه ك كوبانی گرنگ نییه ، ش���اره كه وه ك شار گرنگیه كی ئه وتۆی نییه ، الی داع���ش كوبانی وه ك خاڵێك له ناو نه خش���ه یه كی گه ردونیی دینیدا گرنگه ، وه ك جوگرافی���ا گرنگ نییه ، به ڵكو وه ك به ش���ێك ی���ان س���اتێك ل���ه ئه نتۆلۆژیایه ك���ی ئاینیی گرنگه . به اڵم بۆ یه كینه كان مه سه له كه ته واو پێچه وانه یه ، كوبانی الی ئ���ه وان ژینگه یه كی كۆنكری���ت و ره س���ه نه ، ماڵێك���ی نه ته وه یی و ئه وه ی ژیاوه ، جوگرافییه كی نیش���تیمانییه ، ڕه هه ندێكی گه ردونی به كوبانی ده ه بخش���ێت جه نگی ئه و ش���اره یه له پێناوی ئازادیدا. ئه م جه نگه ی���ه كوبانی ل���ه ماڵێك���ی تایبه ته وه ، م���اڵ به مان���ا ئینس���انیی و ئه نترۆپۆلۆژیی و سۆس���یۆلۆژییه كانی، ده گۆڕێت بۆ به شێك له جوگرافییایه كی گه ردونیی. بۆ جه نگاوه ره كان كوبانی خاڵێك نییه له ناو گه ردونێكی دینیدا، به ڵكو ماڵێكه له ناو شوناسێكی نیشتیمانیی و نه ته وه ییدا. داعش ته نها دژ به فیكره ی ماڵه نیشتیمانیی و نه ته وه ییه نییه ، ته نها دژیش به فیك���ره ی ماڵ خۆی وه ك ماڵ نییه ، داعش له دیدی كوبانییه كاندا دۆخی دیس���تۆپیایه ، ئه و ڕووه ڕه ش و تاریك���ه ی دونیایه كه له هه موو ش���تێكدا پێچه وانه ی یۆتۆپیای كوبانییه كانه . داعش به م مانایه ته نها دوژمنێكی نه ته وه یی و نیش���تیمانیی نییه ، ته نانه ت ته نها دوژمنێكی سیاسییش نییه ، به ڵكو دوژمنێكی یۆتۆپییه ، دوژمنه له ئاستی په یوه ندیی یۆتۆپیا به دژه -یۆتۆپیاوه ، له و ئاس���ته دا ك���ه دژه -یۆتۆپیا به ئه ركی خۆی ده زانێت هه موو ڕه هه نده كانی

یۆتۆپیا وێرانبكات.

سه رچاوه كان:١- بڕوان���ه مه ریوان وریا قان���ع )٢٠١٤(. ده رباره ی ناس���یۆنالیزم و ڕاسیزم. ئاوێنه ١٩

ئاب ٢٠١٤.http://www.awene.com/

opinion/2014/08/19/35157 Benedict Anderson: "I like -٢ nationalism>s utopian elements".http://www.uio.no/english/research/interfaculty-research-areas/culcom/

news/2005/anderson.html Jacques Derrida. Specters of -٣ Marx: The State of the Debt, theWork of Mourning, & the New Inter-national. Trans. Peggy Kamuf. Lon-

.don: Routledge, 1994. p. 65 Frantz Fanon )2001(. The -٤wretched of the earth. Penguin Clas-

.sics; New Ed edition

بیروڕا)٤٤٨( سێشه ممه 12٢٠١٤/١٠/١٤ birura.awene@gmail.com

ڕۆحی بەرگریی کوبانییەکان لەکوێوە دێت؟

ئه گه رچی من زۆر له گه ڵ ئه و مۆدێله له گۆڕانكاریدا نیم

كه توندوتیژیی دروستیبكات به اڵم

له كوبانیدا هیچ لۆژیكێك كار ناكات

جگه له لۆژیكی توندوتیژیی زیاتر.

كوبانی به به ها ئینسانییه كان

ناپارێزرێت، به ڵكو به چه ك و تفاق و

گیانفیدایی

13 )٤٤٨( سێشه ممه ٢٠١٤/١٠/١٤ birura.awene@gmail.comبیروڕا

ئاراس فه تاح

بەشی یەکەم

لەگ���ەڵ س���ەرهه ڵدانی داع���ش وەکو هێزێک���ی س���ەلەفیی نوێ���ی جیهادیی و دەستپێکردنی هێرش���ەکانیان بەئامانجی کۆمەڵکوژیی بۆ سەر کوردانی شەنگال و کۆبانێ، یەک هه قیقەتی نوێی دابەشبونی نەخش���ەی سیاس���یی لەناوچەک���ەدا بۆ س���ەلماندین. ئەویش بریتییە لەوەی کە ئەنفال رابردو نیی���ە، بەڵکو پڕۆژەیەکە ک���ە ش���یاوی دوبارەبونەوەی���ە. ک���ورد لەناو ئەم پ���رۆژە نوێی���ەدا بەفۆرمێکی دڕندانەت���ر لەفۆرم���ە پ���ان عەرەبیی���ە ناسیۆنالیستییەکەی لەبەردەم هه ڕەشەی پرۆژەیەکی کۆمەڵکوژییدایە. تواندنەوەو نوێ���ی س���ڕینەوەی شوناس���ی ک���وردو تواندنەوەی لەناو جەستەیەکی سیاسیی ئایینی جیوەئاس���ای نوێدا لەئارادایە کە ئەمڕۆ ئیسالمیزمێکی سیاسیی شەڕانگیز

نوێنەرایەتی دەکات. دەوڵەتە تۆتالیتارییەکان���ی پ���رۆژە post-colonial( پۆست کۆلۆنیالییەکانیstate( خۆرهه اڵتی ناوەڕاس���ت و جیهانی عەرەبیی لەیەک س���کدا لەدایک نەبون، ب���ەاڵم یەک پەت���ی ن���اوک بەیەکیانەوە دەبەس���تێت، کە بەفۆرمی جیاواز خۆیان نماییشدەکەن و خەونی سوڵتانیزمی نوێ زیندو دەکەنەوە. ئەم پرۆژە تۆتالیتێرانە لەمۆدێلە عەرەبییەکەی یان تورکییەکەی یاخود فارسییەکەیدا بەبەرگی جیاوازەوە دێنەوە ناو مێژوی کۆمەڵگاکانی ناوچەکە. ئەو پەتەش کە ناوکی هه مو ئەم پرۆژانەی بەیەکەوە بەستوە، خەونی دروستکردنی ئیمپراتۆرییەتێکی سوڵتانیی و ئوممەیەکی هۆمۆگێنە )homogen(. داعش پرۆژەی تەواوکردنی مۆدێلی تۆتالیتاریزمی پۆست بەعس���یزمە لەخۆرهه اڵت���ی ناوەڕاس���ت بەگش���تیی و جیهانی عەرەبی بەتایبەت. ئەم سیس���تەمە ناوچەییەی کە داعش و هاوکاران���ی خەریک���ی دروس���تکردنین، دابەش���بونێکی نوێ���ی دیزاینی دەوڵەتی نەتەوەییە لەناوچەک���ەدا کە جەنگی دژ روخانی کەنداوو جەنگەکان���ی بەتیرۆرو سیستەمی بەعس���یزم و کەوتنی دەوڵەتە )authoritarian( دەس���ەاڵتگەرە عەرەبییەکان ل���ەدوای بەهاری عەرەبیی لەگەڵ خۆیان���دا هێنایان. ئێمە لەبەردەم فاکتێک���ی مێژوییدای���ن، ئەویش ئەوەیە ک���ە دەوڵەت���ە پۆس���ت کۆلۆنیالییەکان لەناوچەک���ەدا ن���ە توانیی���ان مۆدێلێکی س���ەرکەوتوی پڕۆژەی مۆدێرنە بەفۆرمە لیبرالییەکەی پێشکەش بەکۆمەڵگاکانیان هاونیش���تیمانیبون و ک���ە بک���ەن، پەرلەمانتاریزم و ئازادی تاک و بازاڕی ئازاد خەسڵەتە سەرەکییەکانێتی، نە توانیشیان دەوڵ���ەت و دروس���تکردنی لەپ���رۆژەی نەت���ەوەدا بەفۆرم���ە ناسیۆنالیس���تیی و پان ناسیۆنالیس���تییەکەی سەرکەوتوبن. ئەوەی ئەم دەوڵەتانە لەسەدەی بیستەمدا لەبیناکردنی بو بریتیی دروس���تیانکرد، هۆب���زی"ی ک���ە وەک���و "دەوڵەتێک���ی وەحش���ێک یان لیڤیاتانێک لەسەر زەوی ژیانی ئینس���انەکانی کۆنترۆڵ و دیسپلین دەک���رد. جی���اوازی نێوان ئ���ەم پرۆژە تۆتالیتارییە دینییە نوێیەو پرۆژە پۆست کۆلۆنیالییەکانی پێش خۆی گۆڕینی ناوو بەرگ���ی ئایدیۆلۆژیاکان نیی���ە، لەبەرگی نادینییەوە بۆ بەرگێک���ی دینیی، بەڵکو چەندی���ن رەهه ندی ن���وێ لەخۆیدەگرێت چوارچێوەیەکی لەن���او راڤەکردنیان کە فیکرییدا پێداویس���تییەکی ته نها تیۆریی نییە، بەڵکو سیاسییشە، تاوەکو بزانین سەروکارمان لەگەڵ چ دەسەاڵتدارێتی و چ

هێزێکی مەترسیداری نوێدایە.

پرۆژەی بیناسازیی ترادیسۆنێکی گەورەی ئیسالمیی

پرۆژەی تۆتالیتاریزم هه میشە بەکوشتنی حیکای���ەت و ترادیس���یۆنە بچوک���ەکان و یەک لەن���او چوارچێ���وەی هاڕیینی���ان حیکایەتی گەورەو تۆتالدا دەستپێدەکات. بەب���ێ بونی ی���ەک حیکایەت���ی گەورە ناتوانین ب���اس لەئەجێندای تۆتالیتاریزم لەمێژوی کۆن و نوێیدا بکەین. ستالینیزم لەفۆرم���ە کۆمۆنیزمییەک���ەی و نازی���زم و فاش���یزم لەفۆرمە س���ەرمایەدارییەکەی،

بەعسیزم لەفۆرمە پۆست کۆلۆنیالییەکەی چەندی���ن مۆدێل���ی دەس���ەاڵتدارێتی تر ئاس���یا ئەفریقاو التین و لەئەمه ری���کای نمون���ەی ئەو بزوتن���ەوە تۆتالیتارانەمان نیشاندەدەن. س���تراتیژی یەکەمی کۆی ئ���ەم دەس���ەاڵتدارێتییانە بریتی���ی بوە ئیمپراتۆرییەتێک���ی لەدروس���تکردنی ئایدیۆلۆژیی کە تیایدا هه مو شوناسەکانی تر دەسڕێتەوەو دەیانکات بەیەک شوناس، بچوکەکان کولتورە ترادیس���یۆن و هه مو ئایین���ی و کەمەنەتەوەی���ی و لەوێن���ەی حیکایەتەکانی دەهاڕێ���ت و تائیفییەکان ترادیس���یۆن و لێدەس���ەنێتەوەو خۆیان حیکایەتە گەورەکانی خۆی بەس���ەریاندا دەس���ەپێنێت. ئامانجی س���ەرەکی ئەم دەسەاڵتدارێتییەکە دروستکردنی مۆدێلە کە تیای���دا تیرۆر جەوهه ری سیاس���ەت پێکدەهێنێ���ت و توندوتیژی���ی میت���ۆدی پەروەردەکردنی کۆمەڵگایەو ترسیش ئەو فەزایەیە کە لەرێگایەوە هه مو ئینس���ان و گروپەکان ڕام و دەس���تەمۆ دەکات. لەم جۆرە دەسەاڵتدارێتییەدا یاسا نییەو ڕێسا هه یە، گەر یاس���اش هه بێت هه میشەیی نیی���ە، بەڵک���و بەپێ���ی بەرژەوەندیی���ە لەژێ���ر درێژخایەن���ەکان هه نوکەی���ی و بەردەوامدان. گۆڕانی دەس���تکاریکردن و هه ر ئەم خەسڵەتەش���ە وادەکات کە ئەم ئایدیۆلۆژییانە جیوەئاس���ا کار لەس���ەر مێژوی ف���ەردو گروپەکان بکات و دۆخێک بخوڵقێنێت کە "باری نائاسایی بەردەوام"

ژیانی مرۆڤەکان دیاریبکات.لەئێستادا مۆدێلی ئیسالمی سیاسیی، لەفۆرمە داعش���ییەکەیدا، پرۆژەیەکە دژ سیستەمی دیموکراسی و بەپرنسیپەکانی فەردی���ی و ئازادیی���ە پەرلەمانتاری���زم و داعشیزم رەهه ندەی ئەم گش���تییەکان. هاوش���ێوەکانێتی، بەعس���یزم و هاوتای لەوەدای���ە جیاوازییەک���ەی ب���ەاڵم دەتوانێ���ت بەپێچەوانەی بەعس���یزمەوە ناسیۆنالیس���تیی ئایدیۆلۆژیایەکی ک���ە نەتەوەی زیندوکردن���ەوەی عەرەبیی���ەو عەرەبیی و یەکێتی نیشتیمانەکەی ئامانجی سەرەکیی بو، لەمڕۆدا ئەم هێزە ئایینییە ش���مولییە بەناوی نەت���ەوەوە نایەت بۆ ئەوەی کەمە نەتەوەیی و ئایینیەکان یان هێزە نادینییەکان لەناوببات، بەڵکو بەناو ئیس���المەوە دێت کە شوناسی زۆرینەی میللەتان���ی ئەو ناوچەی���ە پێکدەهێنێت. ئ���ەوان دەتوانن کوالیس���یۆن لەگەڵ ئەو گروپانەدا دروس���تبکەن کە زەرەرمەندی دوایین، گۆڕانکارییانەی س���ااڵنی ئ���ەم وەکو الی تائیفەی س���وننەکان لەعێراق و

سوریادا دەیبینین.

داعشیزملەنەتەوەی هه ڵبژێردراوەوە

بۆ ئوممەی هه ڵبژێردراو

ئەنفال رابردو نییە، بەڵکو پڕۆژەیەکە

کە شیاوی دوبارەبونەوەیە. کورد لەناو ئەم پرۆژە نوێیەدا

بەفۆرمێکی دڕندانەتر لەفۆرمە

پان عەرەبییە ناسیۆنالیستییەکەی لەبەردەم هه ڕەشەی

تواندنەوەو کۆمەڵکوژییدایە

رۆژئاوا ده خوازێت به م ش����ێوه یه جه نگی داعش بکات. له ئاس����تی یه که م����دا، ڕاگرتنی هه مو س����ه رچاوه داراییه کانی له رێگای فشار له س����ه ر واڵتانی پشتیوانی. دوه م، رێگه گرتن له رێڕه وه كانی گه یشتنی تیرۆریست. سێیه م، لێدانی هه مو بنکه و س����ه رچاوه داراییه كانی چواره����ه م، نه وتیه كان����ی. به تایبه ت����ی وه س����تانی جوڵ����ه ی هێزه كان����ی له رێ����گای لێدانی له ئاس����مانه وه. پێنجه م، هه وڵدان بۆ به هێزکردنی نه یاره كانی و دروستکردنی بنکه له نزیک ناوچه كانی. شه ش����ه م، هه وڵدان بۆ دروستکردنی هێزی س����وننه له ناوه وه؛ وه ك ئێس����تا له ئوردون و هه ولێرو به غ����دا به ڕێوه ده چێت. به مجۆره داعش له ئاس����تی دارایی و پشتیوانیی و شه ڕکه ره وه توشی سنوربه ندیی ده بێ����ت. ئه م����ه وه ک هه ن����گاوی یه كه م بۆ ،containment گه ش����ه ی وه س����تانی پاش����ان بۆ نه هێش����تنی. به اڵم ئ����ه م پالنه به ئاس����ته م ده گاته ئه و ئامانجه ی که داعش نه هێڵێت. سنوربه ندکردنی داعش په یوه سته به هاوکێشه ناوچه ییه كانه وه له ڕوی ملمالنێی هێ����زه وه. هه وڵدان بۆ فش����ارکردن له س����ه ر هێ����زه کان و ناچارکردنی����ان به وه س����تان یان نه یاریکردن����ی داعش ڕه نگ����ه ببێته هۆکاری وه ستانی گه شه ی داعش به اڵم هه رگیز نابێته ه����ۆکاری له ناوچونی. داع����ش ده رئه نجامی ته فس����یرێکی تایبه تی ئاینی ئیس����المه. ئه م ته فس����یره مێ����ژوی تایبه تی خ����ۆی هه یه. له الیه ن کورده وه ئه م ملمالنێیه په یوه س����ته

به کۆمه ڵێک ئاستی ئاڵۆزه وه. له کاتێک����دا جه نگ����ی داع����ش جه نگێکی س����ه ربازییه، به اڵم له هه مانکاتدا رێگریکردن له داع����ش په یوه س����ته به کۆمه ڵێک ئاس����تی تره وه. له پێناوی ئه مه دا، ئێمه ی کورد له ڕوی داڕشتنی ئاسایش����ی نیشتمانیمانه وه ده بێت به س����ه رجه م ڕه هه نده كانی ش����ێوازی ژیاریی خۆماندا بڕۆینه وه. ئاسایشی نیشتمانی ئێمه شێوازی له به رامبه ر نه یاره كانماندا ده گۆڕێت. به مانایه كی تر: شوناس����ی دوژمن دیاریکه ری شوناسی کاتیی ئاسایشی نیشتمانیی ئێمه یه. ئه گه ر به ش����ێکی زۆری بنه ماکانی ئاسایشی نیشتمانیی نه گۆڕه، ئه وا له به رامبه ر شوناسی نه ی����اردا پله به ندیی نه گ����ۆڕه كان ده گۆڕێت. ئێمه ناتوانین به هه مان ش����ێوازی ئاسایشی

نیش����تمانیی له گه ڵ داعش����دا بجه نگین وه ك له گه ڵ به غدادا. هه ر نه یارێک خیتاب و شێوازو رێکخستنی تایبه تی خۆی هه یه. به اڵم ئه و ه ی نه گۆڕه پرۆسه ی دروس����تکردنی هێزه. ئایا له به رامبه ر هێزێکی نه یاردا چۆن هێزی خۆت به رهه م ده هێنیت؟ ئه گه ر پرسیاره كه تایبه ت بکه ین: ئایا له به رامبه ر داعش����دا چۆن هێزی خۆت بونیاد ده نێیت؟ داعش مه ترس����یه كی کاتیی و تێپه ڕ نی����ه. )به پێی وته ی وه زیری به رگ����ری پێش����وی ئه مه ریکا، ئ����ه م جه نگه ڕه نگه سی س����اڵ بخایه نێت. ئه م سی ساڵه هه مانکاته ک����ه جه نگی ئاینی����ی له ئه ڵمانیا خایاندی، که له ئه نجامدا په یمانی وێستڤیلیاو س����ه رهه ڵدانی ده وڵ����ه ت و عه لمانیه ت����ی لێ به رهه مهات(. وه ك له س����ه ره وه ئاماژه م پێدا ک����ه هێ����زه نێوده وڵه تیه كان ڕه نگ����ه بتوانن توانای فراوانکاریی داعش بوه س����تێنن به اڵم هه رگیز ناتوانن ریشه کێش����ی بک����ه ن. بۆیه ستراتیژی کورد ده بێت ستراتیژی خۆپاراستن بێت ل����ه م هێزه. س����تراتیژی خۆپاراس����تن بریتیه له ش����ێوازی بونیادنانی به رگریی، یان به زمانێکی میدیکااڵنه قس����ه بکه ین، ده بێت ئێم����ه مه ناع����ه په یدا بکه ی����ن به رامبه ر ئه م هێزه. مه ناعه له رێگای بونیادی ستراکتۆره وه ده بێت. ئه گه ر به زمانێکی ساده قسه بکه ین: داعش بیره، له به رامب����ه ردا ده بێت له ئێمه دا بیرێک هه بێ����ت بۆ نه یاریکردن����ی یان رێگه لێگرتن����ی. به اڵم ئه م بیره ده بێت به ش����ێک بێت له ژیانی گشتی. ئایا چۆن بیرێک ده بێته به شێک له ژیانی گشتی، به وه ی ببێته به شێک له ژیانی گش����ت ئه ندامان یان زۆرینه ی زۆری ئه ندامانی کۆمه ڵگا. ئه م����ه ش ته نها کاتێک ده بێت که له رێگای سیسته می حوکمڕانیه وه پی����اده بکرێت. داعش بریتیه له س����ه پاندنی ش����ێوازێک له ژی����ان به س����ه ر خه ڵکی����دا دژ به خواس����تی خۆی����ان، له رێ����گای تۆقاندن و ترس����اندن و توندوتیژیه وه. ئ����ه وه ی جێگای تێڕامانه له فه لس����ه فه ی داعشدا ئه وه یه، که ئه گه ر ئیس����المیه کۆنه كان دژ به کۆمۆنیست ب����ون، ئه وا داع����ش له بری کۆمۆنیس����ت دژ به هه ڵبژارده ی ئازاده free choice. به م پێی����ه داعش دژ به لیبرالیزمه ئه مه ش وه های لێکردوه ک����ه دژ به ئازادیی هه ڵبژاردن بێت. به مانایه كی ت����ر دژ به ئازادی����ی هه ڵبژاردنی مرۆڤ بۆ شێوازی ژیانی. ئه م په رچه كرداره وه ه����ا ده كات که هه م����و بنه ماکانی فره یی، لێبورده ی����ی، ئازادیی، هه ڵب����ژاردن، جیاواز

له الی ئه وان مایه ی قبوڵ نه بێت.بۆی����ه یه كه م بنه م����ای نه یارێت����ی داعش ئ����ه م بنه مایانه ی����ه. بنه م����ای س����ه پاندنی فره ی����ی، لیبرالی����زم، ئازادیی. ب����ه اڵم هیچ کام ل����ه م به هایانه نرخی نی����ه ئه گه ر هاتو ڕه گێکی ئابوریی نه ب����و؛ ئه وه ته نها ئابوریه

که بیرێ����ک ده کاته بنه مای ژیانی گش����تی. ئابورییه، به دادپه روه ریی پیویس����تی هه رێم به حوكم����ی س����ه رده مییانه، به دادپه روه ریی کۆمه اڵیه ت����ی ب����ه وه ی که کوردس����تان وه ها ببینرێ����ت که ماڵ����ی هه موانه. لێ����ره وه خۆ جوداکردنه وه و خۆناس����اندن به شێکی گرنگی ئاسایشی نیشتمانییه. هه مو ئه مانه ڕه هه ندی فیکرییان هه یه: ئه وه ته نها فیکرێکی جودایه که ده توانێت چوارچێوه یه ك بۆ ژیانێکی جودا دابڕێژێت. سیسته مێکی فیکریی که ده توانێت بنه مایه ک دابڕێژێت ب����ۆ ژیارێکی نوێ ته نها له س����ه ر بنه مای فه لس����ه فه بونیاد ده نرێت. فه لس����ه فه به مانای بیرکردنه وه ی هه میشه ی ناکۆتا ده رباره ی ئه وه ی ده گوزه رێت، ئه وه ی که هه یه، ئه وه ی که ئه گه ری هاتنی هه یه. ئه م پرۆس����ه ی بیرکردنه وه پێویستی به زه خیره ی فیکریه که مرۆڤ له ئه نجامی وه گه ڕخس����تنی عه قڵی ده توانێ����ت بیانهێنێته ئاراوه. لێره وه دین بونیاد ده نرێته وه له ناو سنوری عه قڵدا، ئه خ����الق دێته ئ����اراوه بۆ م����رۆڤ نه ك بۆ ب����اوه ڕدارو بێ باوه ڕ. ئه خالق����ی بونیادنراوه له س����ه ر بنه مای جیاکاریی نێ����وان باوه ڕدارو بێب����اوه ڕ هه میش����ه بنه م����ای توندوتیژیی و سه پاندن و بێڕێزیه. داعش ڕه نگدانه وه ی تۆخی ئه م ج����ۆره ئه خالقه یه. کرۆکی ئه م ئه خالقه ئه وه یه که منی خاوه ن باوه ڕی راس����ته قینه، هه مو مافێکم هه ی����ه که وه ها مامه ڵه له گه ڵ تۆدا بکه م که بابه تی منی هه تا ئه و س����اته ی که ب����اوه ڕت ده گ����ۆڕم، ی����ان وه ك باوه ڕی

خۆمی لێئه ك����ه م. که واته داعش پرۆس����ه ی سه پاندنی جۆرێک له باوه ره، جۆرێک له ژیان و ژی����ار. ئه م باوه ڕو ژی����ان و ژیاره دژ به کوردو کوردبون و شوناس����ی کوردیه. ئیسالمیه كانی کوردس����تان به ش����ێکن له م پرۆسه یه. ئه گه ر قۆناخێک له قۆناخه سه ره تاییه کانی پرۆسه ی به داعش����کردنی بریتیه له ماندوک����ردن، ئه وا بیری ئیخوان به هه مانش����ێوه پرۆس����ه یه كی قۆناغیه، که بریتیه له ره خساندنی زه مینه بۆ ده وڵه تی خه الف����ه ت. ڕه نگه جیاوازیی نێوان ئه م دو پرۆس����ه یه بریتی بێ����ت له جیاوازیی نێوان ن����ه رم و ڕه ق؛ ب����ه اڵم ده رئه نجام هه ر یه که. بۆیه مه ترسی لێره دا ئه وه یه که چۆن وه ك ک����ورد بمێنیته وه له س����ایه ی هێرش����ی ڕه ق و هێرش����ی نه رمدا. که هه ردو هێرشه كه ئامانجی سڕینه وه ی کورده وه ك کورد. پێش ده رکه وتنی داعش کارێکی به رده وامی رۆژانه ی کادیری ئیسالمیه كان بون که ڕه خنه ی بیری نه ته وه یی کورد بکه ن؛ یان دژه ناسیونالیست بن. ئه م پرۆس����ه یه به ش����ێک بو له پرۆسه ی سڕینه وه ی شوناسی کوردبون و دروستکردنی بۆش����ایی بۆ پڕکردنه وه ی به بی����ری ئوممه. )چه ند جارێک من توش����ی گێچه ڵی ئه مانه بوم، که ئوممه به مرۆڤانه ترو پێش����که وتوتر ده زان����ن له نه ته وه. ئوممه یانی به عه ره ببون، یان بون له س����ایه ی خه الفه تێكی عه ره بیدا(. ئه گه ر ئه مڕۆ ناوچه ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت شانۆی جه نگه تایفیه كان بێ ئه وا بێ دودڵیی تایف����ه کان ده خوازن له مرۆڤ����ی کورد خاکی کورد به ش����ێک بێت له جیوپۆله تیکی ئوممه؛ ئوممه ی ش����یعه یان ئوممه ی س����وننه، هیچ جیاوازییان نیه له ڕوی جیوپۆله تیکه وه. بۆیه نیشتمانیی ئاسایشی له کۆڵه كه کانی یه كێك له شوناسی له خۆدورگرتن بریتیه کوردستان ئیسالمی سیاسی و له ئه نجامدا دورخستنه وه ی سیاس����ه ت له دین، چونکه له ئاستی ناوه كی و ده ره كی و ژیاریی و ئه خالقیی مایه ی مه ترسیه بۆ مرۆڤی کورد. ئه خالقی سوننه ی ئیسالمی وه ك مۆدرێ����ن، دژه له ئه خالق����ی بریتی����ه له یاده وه ریه كانی س����ه ید قوتب له ئه مه ریکادا ده رده كه وێت. الی قوتب کاریگه ریی شارستانی ئه مه ریکی له س����ه ر مرۆڤایه تی سفره چونکه ئه خالق یان ژیاری����ی خه ڵكی جودایه له وه ی که ئه و ده خوازێت. ئه م دۆخه ته سکبینیی و دادگاییکردنی خه ڵكی وه ك س����فر، یان هیچ ته نها له به رئه وه ی جودان له شێوازی ژیانیاندا مایه ی نه خۆش����یه كی شارستانیه. بۆ کورد گرنگه به دوربێت له م ده رده شارستانیه. ئه م ده رده بریتیه له پوچگه رایی به رامبه ر دونیاو ئه وانیتر، هه تا ئاستێک که جاڕی قڕکردنیان ب����دات. مناڵه كان����ی قوتب ئه مڕۆ له گش����ت جێگایه ك بێ کێش����ه ملی ژن و مناڵ و دیل و

پیرو په ککه وته و منااڵن ده بڕن.

جه نگی فره ڕه هه ندی داعش

١٩ »»

لەئێوارەی ٢٠ مانگی نەورۆزی ساڵی ١٩٤٨دا پیرەمێردی فەیلەس����وفی نەمر لەبەر دەرکی ئەو س����ەرایەی کە باشترین شاهیدی مێژوی پڕ مەینەتیمانە بەخۆشی و ناخۆشیەکانیەوە، لەب����ەردەم کتێبخانەی س����لێمانی ئێس����تادا ڕائەوەس����تێ و لەدواڕۆژی ئەم گەلە بێکەسە ڕائەمێنێ و س����ەرنج لەکوڕان و کچانی شاری دوژمن تۆقێن ئەدا، خ����ۆی واتەنی بەخەیاڵ دواڕۆژێکی ڕون����اک دێتە بەرچ����اوی، کاتێ ڕێپێوانێکی ئاس����ایی بۆ دەربڕینی ش����ادیی بەبۆنەی ن����ەورۆزەوە بەبەردەمیا ڕائەبورێ، خۆش����ی بەنیازە بۆ بەیانی لەگردەکەی یارە چاوی ئەهلی شار بەکلی مێژویەک بڕیژێ کە پر مقاوەمەت و قوبوڵنەکردنی چەوس����انەوەو ئەس����ارەت بوەو زوحاکەکانی تیا ڕسوابکا، ئەو ئیوارەی����ە ئەو پۆلە کچەی ش����ارەکەی قانع و بێکەس س����رودێک ئەچڕن کە باس����ی ئازادیی و سەربەس����تی ئ����ەکات و دژی هەمو

چەوسانەوەیەکە.بەج����ۆرێ کار لەناخی ئەو کێوی ش����یعرە ئەکات بۆ بەیانی شیعری )نەورۆز( کە ئەڵێ ) ئەم ڕۆژی س����اڵی تازەیە( لەدایک ئەبێت، بەخوشکەزاکەی ئەڵێ ئەم شیعرە پێشکەشە بەکچانی ش����ارەکەم. تا ئەگاتە ئەو بەیتەی

کە ئەفەرموێ. )ت����ا ئێس����تا ڕووی ن����ەداوە لەتەئریخی میلەتا ... قەڵغانی گولە س����نگی کچان بێ

لە هەڵمەتا( .دە گەورەم پیرەمێردی کەس����ی ئەم گەلە بێکەسە، وا پیرۆزی تەمەن حەڤدە پایز پێت ئەڵێ گەورەم ئەوە م����ن هاتم بەنیازم بچمە

ئەو مێژوەوە کە فەرموبوتان. ن����ەک ه����ەر نەوەکانی زەی����دو قەعقاعت بۆ رس����وا ئەک����ەم بگرە س����وڵتان و ش����او خەلیفەکانیش����ت بۆ ئەکەم بەپوش����ی دەم با، فو ب����ەو نەفخی ص����ورەدا ئەکەم کە تا ئەو ڕۆژەی کۆبانی نەکەوتبوە بەر ش����ااڵوی

شەمش����ەمە کوێرەو مڵەی پیسی تاریکیهێن و بیر بۆگەنەکان����ەوە کەس جورئەتی نەکردبو

فو بەو نەفخەدا بکا یاخود لەو تەپڵە بدا.دە خەڵک����ی س����ەر ئەم هەس����ارەیەی کە گۆش����ەیەکی ناوی کوردستانە، بزانن و پیرۆز بناس����ن. کە ئ����ەو کیژۆڵەیەیە ک����ە لەبری بۆنی شانێل و کریستیان دیور بۆ قژی کاڵ و خاوی، ئێستا بۆنی باروت و خۆڵی سورباوی کۆبان����ی و ئارەق����ەی الملی تێک����ەڵ بەیەک بون، لەبری مۆس����یقای کالسیک و سیمفۆنیا ش����ریخەی گولەو ناڵەی خومپ����ارەو ئاڕ بی جی گوێکانی کاس ئەک����ەن، بزانن ئەوانەی بەقورس����ایی پیرۆز بۆیاخیان داوە لەسەری بەتاڵیان باویان نامێنێ، پیرۆز ئەوکچۆڵەیەیە کە ڕەنگە گیرفانی کراس����ە خاکیەکەی یەک لیرەی س����وریی تیا نەبێ، لەبری شوش����ەی ڕەنگ بۆ نینۆکە بچوک و ناسکەکانی لەمارکە جیهانیەکان����ی وەک ماکس����فاکتۆر یاخ����ود ماس����کارای لۆریاڵ بۆ برژانگەکانی، دڵنیابن ئێس����تا تەنها دو فیش����ەکی کالش����ینکۆفی لەگیرفانی چەپی کراسەکەیدا قایم هەڵگرتوە

بۆ خۆی! بۆ سەر دڵی!بۆ ئ����ەوەی هیچ دەس����تێکی گاڵو نەگاتە لەش����ی گەرمی، یا نەبرێتەوە بۆ بازاڕەکانی )ع������کاظ و مجنه و ذی المج������از( نەخرێتە مەزاتی موجاهیدەکانەوە، یا نەیکەن بەدیاری بۆ کەمتیاریک، ئ����ەو ئەوەندە پیرۆزە هەمو پیرۆزیەکانی شەرمەزار کردوە، تەنها ئارینی هاوڕێی هاوش����انیەتی کە بەگیانی پاکیزەی خۆی گەلەگورگێکی ڕەوانەی جەهەنەم کرد.

پیرۆز ڕێمان پێبدەی بتکەینە س����ونبولی بەرخۆدان����ی گەلەکەم����ان ئێم����ەش ئەوکات CNN ئەتوانین وەک شاش����ە زەبەالحەکەی

گوڵی شانازیی بدەین لەیەخەی مێژومان.دلنیابە ئەگ����ەر ڕیزبەندی����ەک ئەنجام بدا ئەو TVیە بۆ ناوداران و کەڵە پیاوانی مێژو، تا پێمان بڵێ میدی����ا زەبەالحەکەمان ڕۆژێ لەڕۆژان ئەم کەس����ایەتیانە بەشاش����ەکەمانا گوزەریان کردوە ئەوا ئەبێت گیڤاراو گاندی و نیلس����ۆن ماندێال زۆر لەدوای تۆی پیرۆزەوە

بن پیرۆز.منی����ش ئەگەر زاتی ئەوە بکەم دو وش����ە

بڵێم، تەنیا ئەتوانم ئەمەم بەزارا بێت:پیرۆز بەپیرۆزییت قەسەم، تفەنگ تەنها بۆ تۆو هاوڕێکان����ت جوانە، هەر لەئێوە دێ گورگ����ی ڕەش و شەمش����ەمە کوێرەی ڕەش و ب����ای ڕەش و س����ەری ڕەش و بیرو مێش����کی ڕەش����ی پێ دروێن����ە بک����ەن، ئەتوانم بڵێم سەرت بەرزو دەنگت دلێر، شەرم لەڕابوردوت

ناکەیت، چاوش����ۆڕی هیچ بەرپرس����ێ نیت، ناوت لەهیچ لیس����تێکی گەندەڵی����ا نەهاتوە بەناوی پێش����مەرگەی دێرینەوە هیچ پارچە زەویەک����ت بۆ تەرخان نەکراوە، خاوەنی هیچ کۆمپانیایەک����ی وەهمیی نی����ت یاخود ناوت لەهیچ لیستێکی گەندەڵیدا تۆمارنیەو بەپلەی وەکیل وەزیر یا عەمید خانەنشین نەکراوی،

ئەزانی بۆ؟ لەبەر ئەوەی تۆ عاشقی!عەشقەکەش����ت پیرۆزە، پیرۆز عەشقی تۆ تەنها بۆ ژیانە بەاڵم ژیانێکی پیرۆزو سەرفراز نەک کۆیلەی بیری بۆگەن و س����ەری بۆگەن و

پیاوی بۆگەن.کات����ی ئەوە هاتوە مۆدێلە س����وڵتانیەکان نەمێنن، کاتی ئ����ەوە هاتوە ئەڵقە لەگوێکان بزانن ئەوانەی بەدۆس����ت لەقەڵەمیان ئەدان، تەنها بەخزمەتکار قبوڵیانن، کوا پرس و ڕای دۆس����تانە، کاتی ئەوە هات����وە بیرکوژەکان لەئاست پیرۆزەکاندا چۆک دابدەن، پەنجەی ش����ەرمەزاریی بم����ژن، کات����ی ئ����ەوە هاتوە کۆمپانی����ا سیاس����یەکان لەب����ەردەم دادگای مێژودا مایەپوچیی خۆیان ڕابگەیەنن، کاتی ئەوە هاتوە نەوه ی نوێ بێتە س����ەر شانۆی خاک. کاتێ پیرۆز لەکاتی چاوپێکەوتنەکەیدا شەرمی کردبو بەبەرگی پڵنگەوە پەیامنێرەکە ببینێ، بەبەرگێکی س����اکارەوە وەک بوکێکی ش����ەرمن ق����ژە کاڵەکەی کردب����و بەتەماتەو بەدەس����تە الوازەکان����ی ی����اری بەتاڵی بەنی بەڕە ش����ڕەکە ئەکرد، لەڕاستیشدا تەوارێک ب����و لەڕاوی گورگە ڕەش����ەکانەوە هاتبوەوە، ڕۆژی ئ����ەوە نزی����ک بوەت����ەوە بازرگانان����ی ش����ەڕ لەبەرزاییەکان بێنە خ����وارەوە خەڵک پیرۆزەکان����ی ئ����ەوێ، ب����اوی درۆو خۆبادان نەماوە پیرۆزەکان نەوەکانی سەعدو حەمزە ڕاوئەنێن و ڕەش����ەبای ڕەش ک����پ و خامۆش ئەکەن، دنی����ای ئێمە بەپی����رۆزەکان پیرۆز ئەکرێ نەک سەری ڕەشکراوەو قاتی فاخیرو

خۆبادانی بەر مایکی کەناڵە تایبەتەکان.پی����رۆز خۆت پی����رۆزو کارت پیرۆزو بیرت پیرۆزو ئەوا خاک و مێژوو بەرخۆدانیش����ت بۆ

پیرۆزکردین، هەر بژیت بەپیرۆزیی.

وا ڕویدا لەتەئریخی میلەتا

مناڵه كانی قوتب سه ردار عه زیزئه مڕۆ له گشت جێگایه ك بێ

کێشه ملی ژن و مناڵ و دیل و پیرو په ککه وته و منااڵن

ده بڕن

دالوەر سۆفی کەریم

کاتی ئەوە هاتوە کۆمپانیا سیاسیەکان

لەبەردەم دادگای مێژودا مایەپوچیی خۆیان ڕابگەیەنن، کاتی ئەوە هاتوە نەوه ی نوێ بێتە سەر شانۆی خاک

به درێژایی مێژوی ده وڵه تی توركیا، هێز تاكه رێگه ی چاره سه ر بوه بۆ بێده نگكردنی كه لتوری���ی و به ماف���ه ل���ه داوا ك���ورد نه ته وه ییه كانی ، هێز فاكته رێكی جێگیری ئایدیۆلۆژی���ای كه مالیزمه و تا هه نوكه ش درێژه ی هه یه ، چونكه له ئێستاش���دا هه ر وه ك رۆژگاری كه مالیه كان بڕوا وایه ، كه له دابه شبون و رێگه كورد سه ركوتكردنی

پارچه پارچه بونی ده وڵه ت ده گرێت.كه مالی���زم ب���ه ر له هه ر ش���تێكی دی ناسیۆنالیس���تیه كه ی به سیاس���ه ته كه مالیست ناسیۆنالیزمی ده ناسرێته وه . ناس���یۆنالیزمێكی وه ك ب���ه رده وام ئازادیی و به ماف و به رامب���ه ر په المارده ر بون���ی نه ته وه ی���ی ئه وانی���دی هه نگاوی شوناس���ی س���ڕینه وه ی هه ڵگرت���وه و، جیاوازیه كان���ی كوش���تنی ئه وانی���دی و به ئامانج گرتوه ، به مانا ناس���یۆنالیزمێك بوه س���ه ری له نێو ئه و زه ل���كاوه دا نقوم ك���ردوه ، كه فاش���یزم ئیلهامی فیكریی و سیاسی خۆی لێوه رگرتوه ، بۆیه ده بینین وێڕای به رپاكردن���ی هه ڵمه تی "به توركی قس���ه بكه "، له س���اڵی 1924دا مسته فا كه مال ئه تاتورك هه مو ئه وانه ی به زمانی جیا له زمان���ی توركی قس���ه یان ده كرد به دوژمنی شاراوه ی نه ته وه باسیكردون. ب���ۆ 1925دا له س���اڵی )ئینین���ۆ(ش دیپلۆماتكارێك���ی بریتان���ی رایده گه یه نێ كه "... ئێمه به هه مو نرخێك ده مانه وێ دانیشتوانی واڵتی خۆمان بكه ینه تورك. ئێم���ه ئ���ه وه ی دژی ت���ورك و توركیزم ئێمه ئه وه ی له ناویده به ین. بوه ستێته وه الی ئه و كه س���انه به دوایدا ده گه ڕێین كه ده یانه وێ خزمه ت ب���ه واڵت بكه ن، پێش

هه مو شتێك توركبون و توركایه تیه ".كه مالیزم قورسایی خۆی خستبوه سه ر دروستكرنی یه ك جه س���ته ی یه كڕه نگ و ئۆرگانیی له توركیا، واته له واڵتێكی فره نه ته وه و فره ئاین و فره مه زهه بدا له هه وڵی دامه زراندن و سه پاندنی مۆدێلی ده وڵه تی تاك نه ت���ه وه دا ب���و له س���ه ر بنچینه ی بێگومان سیاسه تێكی تورك، ناسنامه ی له مج���ۆره بۆ ئ���ه وه ی به ئامان���ج بگات پێویس���تی به پاكتاوكردن و بێده نگكردنی به رده وام���ی هه مو ئه و ده ن���گ و ره نگانه ده بو ك���ه داوای پلورالیزمی سیاس���ی و زمانه وان���ی و دامه زراندن���ی ده وڵه تی���ان هاواڵتیبون و بنه ڕه ت���ی له س���ه ر ده كرد مامه ڵه كردن���ی دادپه روه رانه و وه رگرتنی له ره فت���ار یه كس���ان م���اوه ی ی���ه ك له گ���ه ڵ نه ت���ه وه و ئاین و زم���ان و دیدگا جیاوازه كاندا. لێره وه كه مالیزم له به رده م دو ئه گ���ه ری سیاس���ه تكردن و دو ج���ۆر له هه ڵبژاردن���دا ب���و، یه كێكیان، ئه گه ری قبوڵكردن���ی م���اف و ئازادی سیاس���ی و نه ته وه یی و كه لتوریی و رێزگرتن له ته واوی جیاوازیه كان بو به ئاراسته ی دامه زراندنی ده وڵه تی هاواڵتی ، دوه میان، هه وڵدان بو بونێكی هه مو س���ڕینه وه ی به ئاراسته ی سیاس���ی و نه ته وه یی و كه لت���وری جیاواز له ت���ورك، وات���ه دامه زراندن���ی ده وڵه ت

له سه ر بنچینه ی تاك نه ته وه ی تورك.توركی���ا ل���ه رۆژگاری ئه تاتوركه وه تا پراكتیكیه وه ل���ه روی به ئێس���تا ده گات تاقیكردنه وه ی به رده م خس���تۆته خۆی ئه گه ری دوه م، ئه گه رێك كه پێویستیه كی هه میش���ه یی به دامه زراندن���ی كارخانه ی گه وره ی به رهه مهێنان���ی خیانه ت هه یه ، پێویس���تی به رده وام���ی به دروس���تكرنی وێن���ه ی مرۆڤی خائی���ن، گروپی خائین، هێ���زی سیاس���ی خائی���ن هه ی���ه ، ت���ا له س���ه ر ئه و بنچینه یه بتوانێ���ت درێژه به خرۆشاندنی عاتیفه ی نه ته وه یی په ڕگیر بدات به رامبه ر به هه مو خائینه كان و له بری دانپیانانیش به جیاوازیه كان، زه بروزه نگی سه ربازیی و راگه یاندنی حاڵه تی نائاسایی و میكانیزم���ی تاك���ه بكات���ه تۆقان���دن

یه كالكردنه وه ی كێشه نه ته وه ییه كان.كه مالی���زم بۆ دامه زراندن���ی ده وڵه تی تاك نه ته وه ، چاره س���ه ری سه ربازییانه ی ل���ه م رێگه یه ش���ه وه توانی هه ڵب���ژارد، راپه ڕینه كانی ش���ێخ س���ه عیدی پیران و ئیحس���ان نوری پاش���او س���ه ید ره زای ده رسیم له ماوه ی ده سه اڵتی ئه تاتوركدا، سه ركوت بكات، به اڵم شتێك كه هه رگیز نه یتوانی بیكات س���ڕینه وه ی ناس���نامه و بون���ی نه ته وه ی���ی و كه لت���وری جیاوازی كوردو ئه وانیدی ب���و، ئه گه رچی بۆ ئه م

قانون���ی و رێگ���ه هه م���و مه به س���ته ده ستوریی و سه ربازیی و مێژویی و ته نانه ت ئه كادیمیه كانیش تاقیكرانه وه ، بۆ نمونه : له س���ااڵنی )1931و 1932( به ئامانج���ی توركاندنی شارس���تانیه ت و زمان و مێژوی نه ته نها كوردو ئه رمه ن، به ڵكو به ئامانجی شارس���تانێتی ت���ه واوی توركاندن���ی جیهان زمانه كانی ت���ه واوی مرۆڤایه تی و بنه ڕه تیان س���ه رجه میان سیفه ته ی به و توركیه و له زمانی "خ���ۆر"، واته له زمانی توركیه وه وه رگیراون، یه ك له دوای یه ك ئه نیس���توتی تورك بۆ مێژو، ئه نیستوتی ت���ورك بۆ زمانی���ان دامه زراند. بێگومان ك���ورده كان یه كێك ل���ه و نه ته وانه ی ژێر ده سه اڵتی توركیا بون، كه بونه قوربانی سیاسه تێكی ناسیۆنالیستانه ی توندڕه وی

له مجۆره .په نابردن بۆ یه كالكردنه وه ی دۆزی كورد به رێگه ی س���ه ربازیی هێش���تا ئاراسته ی به هێ���زی ده وڵه تی توركیای���ه ، ئه مه ش به ته نه���ا بۆچ���ون و ئاراس���ته ی ده زگای توندڕه وه كانی ناسیۆنالیسته سه ربازیی و توركی���ا نیی���ه ، به ڵكو ئاراس���ته ی ئه م مۆدێل���ه ش له ناس���یۆنالیزمی توركیه كه هه وڵ���ده دات له به رگی میانڕه ویی و دینیدا به هه م���ان عه قڵی���ه ت و پره نس���یپه كانی كه مالیزم مامه ڵ���ه ی دۆزی كورد بكات، له ب���ری مامه ڵه كردن���ی دۆزی كورد وه ك كێش���ه یه كی سیاس���ی و نه ته وه یی ، وه ك مه س���ه له ی تی���رۆر مامه ڵ���ه ی ده كه ن. ده وڵ���ه ت نه ك ئاماده نیه پرس���ی كورد وه ك پرس���ێكی سیاس���ی مامه ڵه بكات، به ڵكو ئاماده ی ناس���ینی وه ك پرسێكی كه لتوریی���ش نیه ، ل���ه و رێگه یه ش���ه وه ده یه وێ���ت پێمانبڵێت ئ���ه وه ی له توركیا روده دات ش���تێك نی���ه به ناوی پرس���ی بریتیه نه ته وه ی���ی و كه لتوریی ، به ڵك���و له "پرس���ی تیرۆرو پرس���ی هه ڕه شه بۆ س���ه ر یه كپارچه یی واڵت و پیالنگێڕان بۆ دابه شكردن و له ت له تكردنی نیشتیمان".

ئه م سیاس���ه تی هه وڵدان بۆ داماڵینی پرس���ی ك���ورد له پرس���ێكی سیاس���ی و كه لتوریه وه بۆ پرسی تیرۆر، مه سه له یه كه له دامه زراندن���ی ده وڵه تی توركیای نوێوه تا ده س���ه اڵتی پارتی دادو گه ش���ه پێدان ئه تاتورك و ل���ه دوای هه ی���ه . درێ���ژه ی ئینینۆشه وه ، سیاس���ی و عه سكه ریه كانی به ده سه اڵت گه یش���تنیان له گه ڵ توركیا هه وڵێكی زۆریان داوه تا له سه ر ئاسته كانی نێوخۆو ناوچه یی و نێوده وڵه تیدا پرس���ی كورد له پرسێكی سیاس���یه وه بگۆڕن بۆ پرسی تیرۆرو پرس���ێكی مه ترسیدار بۆ س���ه ر یه كپارچه یی و تێكدانی ئاش���تی و ئارامی له توركیا. له س���ه ره تای س���ااڵنی گورسیل( سه ركۆماری 1960دا )جه مال ئه وكاتی توركیا به هه مان پشوی فیگۆری ئه فس���انه یی تون���دڕه و )حس���ێن نیهال ئاتسیز(، كه له روی ئایدیۆلۆژیه وه خۆی تورانچی پانتوركیست و به نه ژادپه رست و ده زانی ، "داوا ده كات تف له ده م و چاوی ئه و كه سه بكرێ ، كه خۆی وه ك كورد وه سف ده كات". له ته مموزی س���اڵی 1993یشدا )س���لێمان دیمیری���ل( ی س���ه ركۆماری نیه "مه س���ه له یه ك رایگه یاند: توركی���ا ناوی مه سه له ی كورد بێت، ئه وه ی هه یه مه س���ه له ی تیرۆره ". له ش���وباتی ساڵی له گه ڵ له چاوپێكه وتنێكیدا 1999یش���دا كه ناڵ���ی ته له فزیۆنی فه رم���ی توركیادا

له )رۆژهه اڵتی "ئ���ه وه ی ده ڵێ���ت نیه ، شۆڕش روده دات توركیا(دا كۆمه ڵێك هه وڵدان���ی به ڵك���و كه س���ه ب���ۆ دابڕین���ی چه ند به شێك له توركیا به پشتگیریی الیه نی ده ره كی ، بۆیه توركیا هه ڵكێش���انی بۆ كارده كات ره گی تی���رۆر له واڵته كه یدا". دیمیریل له كاتێك���دا ئه م���ه

له یه كێ���ك 1991دا له س���اڵی له گه وره ترین ش���اره كوردیه كانی باكوری كوردستان له ئامه د رایگه یاندبو كه ددان به "حه قیقه تی كورد"دا ده نێت. ناساندنی ئۆجه النیش به سه ری تیرۆرو به راوردكرنی )په كه كه (ش به رێكخراوێكی تیرۆریستیی وه ك داعش له الیه ن ئه ردۆگانه وه په یامی رونی سیاسه تی پارتی دادو گه شه پێدانه

به رامبه ر به كورد.توركیا واڵتێكه به ناس���نامه ئیسالمیه ، ب���ه اڵم به سیس���ته م عه لمانی���ه ، له روی هه ڵكه وت و واقیعی جوگرافیه وه ئاسیاییه ، به اڵم له هه وڵی به رده وامدایه بۆ باوه شكردن به ئه وروپادا، توركیا له روی پرۆس���ه كانی دیموكراسی واڵتێكی وه ك هه ڵبژاردنه وه خۆی نمایش ده كات، ب���ه اڵم هه مانكات ش���انۆی چه ندین كوده تای ڕه ش و سپی و

راسته وخۆو ناڕاسته وخۆیه .له م واڵته دا په نابردن بۆ سود وه رگرتن له دی���ن، تایب���ه ت ئیس���المی س���وننی ، مێژویه كی دێرینتر له مێ���ژوی پارته كه ی ئه ردۆگان، پارتی دادو گه شه پێدانی هه یه . ئیس���المی سوننی به ش���ێكی كاریگه ری له س���ه ر پێوه ستان و دواتریش فراوانبونی جوگرافی���او تا راده یه كی���ش فاكته رێكی ته مه نی درێژكردن���ه وه ی بۆ یارمه تیده ر ده وڵه تی عوسمانی بوه ، واته ده ستگرتن به شێك وه ك س���وننیه وه به ئیس���المی له مێژوی توركیا ده گه ڕێته وه بۆ نزیكه ی 600 ساڵ به ر له ئێستا، كاتێك سه ره تاكانی دام���ه زراوه ی ده ركه وتن���ی بیرۆك���ه ی س���وڵتان له رۆژگاری "شێخولئیس���الم" مورادی دوه م له نیوه ی یه كه می سه ده ی پازده دا هاته بون، دامه زراوه یه ك كه نه ته نها كاریگه ریی ئاینی ، به ڵكو كاریگه ریی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی قوڵیشی له ژیانی ده وڵه تی عوسمانیدا ده بینی . له رۆژگاری ده س���ه اڵتی س���وڵتان عه بدولحه می���دی دوه میش���دا پان ئیس���المیزم بنه مایه كی گرنگی فراوانكردنی سنوره كانی ده وڵه تی عوس���مانی و پاراستنی جوگرافیاكه ی بو، ره نگه هه ر ئه وه ش بێت واده كات كاتێك گروپێكی ناسیۆنالیستی په ڕگیری تورك له سه ره تاكانی سه ده ی بیستدا ده سه اڵت ده گرنه ده س���ت، رێگه به هێش���تنه وه ی هێم���او وه ك موس���ڵمانان خه لیف���ه ی س���یمبولێكی دینی ب���ده ن و هه وڵده ده ن دی���ن بكه ن���ه فاكته رێكی چه س���پاندنی ده سه اڵتیان، ته نانه ت كاتێك عوسمانیزم و پان ئیسالمیزم له رۆژگاری توركانی الودا بێهێزیش بوبون، به اڵم له كاتی پێویستداو به پێی به رژه وه ندیی هه ر جاره ی په نا بۆ به كارهێنانی یه كێكیان ده برا. له س���ااڵنی نه وه ده كانی س���ه ده ی بیستیشدا به شی ه���ه ره گ���ه وره ی حزب���ه سیاس���یه كان له هه وڵه كانیان عه لمانیه وه ، به ئیسالمی و بۆ سود وه رگرتن له دین درێغییان نه كردوه . پارتی ره فاهی ئیس���المی ، كه ئه ردۆگان خۆی پێش���تر ئه ندامی ئ���ه و پارته بوه ، پێیوابو پێویسته له سه ر بنه مای "برایه تی ئیسالمی " پرسی كورد چاره سه ر بكرێت، مه سعود یه ڵمازی عه لمانیش ده یوت "ئاین ره گه زێكی بنه ڕه تیی كه سێتی نه ته وه یی توركه ". ته نانه ت ژماره یه ك له نوێنه رانی پارته كه ی تانسۆ چیله ر )پارتی رێگه ی راست( پێشنیاریانكرد جارێكیتر مزگه وتی )ئایا سۆفیا( بۆ خوداپه رستی بكرێته وه ، چیله ر خۆیش���ی وتویه تی "ئێمه خاوه نی

كه له پوری ئیسالمیی خۆمانین".واته سیاس���یه كان و پارته كانی توركیا به عه لمان���ی و ئیس���المیه وه )بێگوم���ان به جیاوازیه وه (، كاتێك له س���ه ر ئاس���تی نێوخۆ پێویس���تیان به ده نگی هاواڵتیانی ئیماندار ده بێ ، له سه ر ئاستی ناوچه یی و به پشتیوانیی پێویستیان نێوده وڵه تیش واڵتانی موسڵمان ده بێ ، په نا ده به نه به ر به رزكردنه وه و زه قكردنه وه ی ناس���نامه ی ئیس���المبونی توركیا، وه ك چۆن له كاتی په الماردان���ی قوبرس له س���اڵی 1974دا ئه مه یان كرد. ب���ه اڵم زۆر كات ده بینین له گه ڵ الیه نی دیكه دا بۆ نمونه ئیسرائیل به پێی ستراتیژی هاوپه یمانیی و دونیابینیی هاوبه ش ب���ۆ روداوه كان مامه ڵه ده كه ن. به مانا زۆربه ی كات ئیس���المی س���وننی بۆت���ه ئامرازێك و له ب���ازاڕی هه ڵبژاردندا ئیماندارو سه رنجی ده نگده رانی كوردانی موس���ڵمانی پێ ڕاكێش���راوه وه ك چۆن پارتی ره فاهی ئیس���المی له نه وه ده كانی س���ه ده ی راب���ردودا كردی و له ت���ه واوی

هه ڵبژاردنه كان���ی رابردوش���دا پارته كه ی ئه ردۆگان سودی لێوه رگرتوه .

توركیا له ئێس���تادا له دین زیاتر بایه خ به به ره و پێش���بردنی بواری س���ه ربازیی واڵته كه ی ده دات، س���ه رچاوه توركیه كان ئام���اژه بۆ ئ���ه وه ده كه ن، ك���ه توركیا به هیوایه تا ساڵی 2020 ببێته ده وڵه تێكی ئه تۆمی���ی ، هه روه ه���ا س���وپای توركیا له ماوه ی 30 س���اڵی داهاتودا پێویستی به ب���ڕی 150 ملی���ار دۆالر ده بێت، وێڕای ئه مانه توركی���ا له به رامبه ر چاالكیه كانی گه ریالكانی پارتی كرێكارانی كوردستان، هێزێكی نیمچه س���ه ربازیی )گوندپارێز( كه ژماره یان ده یان هه زار چه كدار ده بێت له و هۆزان���ه ی كه پێیانده ڵێن )هۆزگه لی وه فادار( پێكهێناوه و له بودجه ی گش���تی واڵت، حكوم���ه ت موچه ی���ان پێده دات. رژان���ی بودجه ی گش���تی واڵت بۆ كڕین و ته كنۆلۆژیای سه ربازیی ده سته به ركردنی یه كێكه له م ره گه زه گرنگانه ی ده وڵه تی توركیا له ئه تاتوركه وه تا ئه ردۆگان درێژه ی هه یه . گرفتی نوخبه ی سیاس���ی توركی روانینیانه وه ، ئایدیۆلۆژی���او به جیاوازیی به ئیس���المیه كانی وه ك���و ره ف���اه و دادو گه شه پێدانیش���ه وه ، بڕوایان وایه ئه وه ی توركیا به ده س���تیه وه ده ناڵێنێ ش���تێك نیه به ناوی )مه س���ه له ی كورد(، به ڵكو )كێش���ه ی تیرۆره (. توركیا س���ه ره ڕای زانین���ی ئه و راس���تیه ی ك���ه ملمالنێی چه كدار له نێوان سوپاو په كه كه دا هه زاران قوربانی و سااڵنه ش بڕی زیاتر له 8 هه شت ملیار دۆالری تێدا خه رج ده كرێت، به اڵم ت���ا هه نوكه له ژێ���ر كاریگه ری���ی هه مان میراتی سیاس���ی كه مالی مامه ڵه له گه ڵ كورددا ده كات و ئاماده ی دداننان به مافه

سیاسی و كه لتوریه كانی كورد نیه .

لەودیو س���ۆزو "نێرگس���یەتی" ناسنامەی نەتەوەیی���ەوە، زێدەڕەوی���ی نیی���ە ئەگ���ەر بڵێی���ن؛ لەجیهان���دا ک���ەم جێگ���ە هەیە، هێندەی کوردس���تان دینامیکیەت و ئەگەری ئاڵۆگۆڕی سیاسی و ئابوری تێدابێ. هەرێمی کوردس���تان بەتایبەتت���ر کە بەش���ێکی ئەو نیش���تمانێکی دێرینەیە، خاوەنی کۆمەڵگەو نیمچ���ە س���ەربەخۆییەکی سیاس���ی گەنج و تازەیە. ملمالن���ێ و قەیرانەکانی ئەم هەرێمە هاوکاتە لەگەڵ ئاڵوگۆڕەکانی بەش���ەکانیترو تێکڕا بەش���ێکن لەپرۆس���ەی دروستبونەوەو خۆجێکردن���ەوە لەخۆرهەاڵتدا. هەر ئەمەش تایبەتمەندییەکی س���تراتیجیی پێداوەو هەر نەخش���ەیەکی ناوچەیی ی���ا جیهانی، بەبێ لەبەرچاوگرتنی کوردس���تان شکستدەهێنێ. هەڵبەت، باس���ی پێگەی کوردو کوردستان لەسەر ئاس���تی ناوچەکەو کۆی خۆرهەاڵتدا، هەر لەسۆنگەی کوردێکەوە نییە، بەڵکو لەو رەهەن���دە بابەتییەوەیە ک���ە ئەمڕۆ تێیدایە. چونکی وەک چۆن ئەو مرۆڤگەلە بەشێکە لەو جوگرافیا مۆلەق و ئاوسەی جیهان، ئاوەهاش باری جیۆسیاسیی ناوچەکە بەشێکە لەماف و

خواستەکانی کورد.دی���ارە ئەوەی لەباش���وری کوردس���تان و دەرکەوت���ی دەگ���وزەرێ، خۆرئ���اوای خۆرهەاڵت���ی نوێ���ی جەمس���ەرگەرییەکی ناوین���ە. چونک���ی وەک چۆن کوردس���تان گۆڕەپان���ی جەن���گ و ملمالنێ���ی ئیمپراتۆرە گەورەکان بوە، پێدەچی ئێس���تە باردۆخەکە ملمالنێ���ی دوبارەبون���ەوەی بەجۆرێکیت���ر دونیا زلهێزەکانی عوس���مانی"و "سەفەوی/ بێ. ئەمڕۆ کورد لەدابەشبونێکی سیاسیدایە، بەتایبەت جەمس���ەرگیریی ئێ���ران / تورکیا لەروداوەکان���دا مێژویەک���ی پڕ ناس���ۆرمان بیردەخات���ەوە. کاتێ لەڕێگەی میرنش���ینە کوردییەکانەوە، شاو س���وڵتانەکان جەنگی بەرژەوەندی���ی و قەڵمڕەوی���ی خۆیان دەکرد. جگە لەوەی هەرچی خێروبێری کوردستانیان برد، دوژمنایەت���ی و لێکترازان و دوبەرەکییان لەئاستێکی پەتی و غەریزیدا کردە نەریتێکی دەسەاڵتخوازیی. دواجار هەوساری براکوژیی، خۆخۆری���ی و خیانەتکردن، بوە دەرکەوتێکی س���ەدان ساڵە لەنێوان میرنشینەکانی بابان و

ئەردەاڵن و سۆران و بادینان و بۆتان و هتددا.رەنگە خوێندنەوەی بابەتی ئەم دەرکەوتە لەبەهان���ەی نەبونی هەس���ت و هۆش���یاریی نەتەوەیی و بندەس���تیی و هەژاریی بەهۆکاری بەرجەستەنەبونی ناسنامەو بەرژەوەندییەکی نیش���تیمانی نەتەوەییدا، بدۆزرێتەوە. وەلێ، ئەگەر ئەم لێکدانەوە بۆ ئەوس���ا دروستبێ، ئێستا کە هەمان سیناریۆ لەکێبەرکێی هێزە چەکدارو حزب���ە بەتایبەت سیاس���یەکاندا، پارەدارەکان���دا دەبینرێ، ش���یاوو دروس���ت نییە. هەریەک بەجۆرێک لەئەجێنداو بەرەی دەوڵەتێکی گەورەی ناوچەکەدان کە دواجار دابەشبونێکی تری دروستکردوەو "گەمەکارە گەورەکان" سێبەریان بەسەر سیاسەتمەدارە

کوردەکانەوەیە.چیتر پێم وانییە دابەش���بونی جوگرافیی کوردستان، هۆکاری الوازیی و پەرتەوازەیی بێ. نەخێر، ئەوە بۆ س���ەدەیەک لەمەوبەر راست بو. ئێستە کوردانی پارچەکانی تر، دەتوانن لەس���ەروی س���نورە زۆرملێیەکان ناسنامەی هاوبەش���یان تا ڕادەی هاوکاریکردنی یەکتر بدۆزنەوە. واتە، گرفتەکە لەلەیەکنەگەیشتن و نەبون���ی هەمانگیی نەتەوەیی- نیش���تمانیی هێزەکاندایە. لەپاش "شەنگال"و سەروبەندی کۆبانێ"دا، سنورە دەستکردەکان رەوینەوە، ب���ەاڵم ئ���ەوەی زەقب���وەوە: س���ەرەڕۆیی و

تاکڕەویی حزبەکانە.لەم راستیەش���ەوە ئ���ەوە هەڵدەهێنجرێ: دابەش���بونی کورد، ئەگ���ەر گرفتێکی زاتیی کورد خۆی بێ، ئەوا بێگومان مەترس���ییەکە بۆ خۆرهەاڵتی ناوی���ن، بەتایبەت دەوڵەتانێ ک���ە زۆرەملێیانە کوردیان پاش���کۆ کردوە. لەبەرئەوەی، کورد دەبێتە توخمی سەرەکیی ناوچەکە. کۆی ناس���ەقامگیریی نائارامیی و رابون���ی کوردان���ی هەمو پارچ���ەکان بەهی بەرجەس���تە دەکەن. ئەوە تاراوگەش���ەوە، ل���ێ بەداخ���ەوە، س���ەرکردە سیاس���یەکان نەیانتوانیوە پەیامی ئەم راس���تییە بگەیەننە س���ەرانی دەوڵەتان���ی دەرودراوس���ێ و هێزە جیهانی���ەکان: ک���ە بەب���ێ ک���ورد بنەمای جێگیریی و سەقامگیریی لەخۆرهەاڵتدا کاری

نەکردەیە! ب���ەاڵم، بۆچی ک���ورد هەڕەش���ەیە بۆ خۆرهەاڵت���ی ناوی���ن؟ دیارە، دابەش���کرانی بەس���ەر چەند دەوڵەتدا، هاوکات س���ەنگی جوگرافی، دیموگرافی، سەرچاوە سروشتیی، نێودەوڵەتیەکان���ی، رەهەن���دە ئابوری���ی و هەمو ژێدەری قورس���ایی ئەو هەڕەش���ەن. بەدەربڕینێکی تر، هێزێکی نوێی ئەلتەرناتیڤە

لەناوچەک���دا. بەمەرج���ێ ک���ورد خۆی ئەو توانست)پۆتێنس���ال(ەی باش���تر بناس���ێ و بەکاربهێنێ و لەچاوەڕوانکارێکی پاس���یڤەوە، ببێت���ە بکەرێک���ی چ���االک لەناوچەکدا. خۆ ک���ورد کەمینەیەک نیی���ە لەخۆرهەاڵتدا، تا ئەو جۆرە مامەڵە یەکڕەهەندانەی "ئەویتر"ی "ملیۆن نەخێر، قبوڵبکات���ەوە. داگیرکەران گەلێکە" ک���ە خاوەنی زمانێکی دەوڵەمەندی جوگرافی و لەروبەرێکی دیالێکیت���ی دەیەها کولتوریی بەرفراوان زەمینەی هەڵسانەوەیە. ل���ەوەش گرنگت���ر، چەقی هەڕەش���ەکە لەو فاکتەدای���ە کە بەس���ەر چەندی���ن دەوڵەتدا

دابەشکراوە!گرن���گ و فاکتەرێک���ی ئەم���ە بۆی���ە، هەس���تیارە کە بەهۆیەوە ک���وردان لەچوار یا پێنج قۆڵەوە، پرس���ی خۆی بەگەڕخات و دواجار بهەژێن���ێ و ناوچەکە سەرتاس���ەری ببێتە بکەری ئاش���تی و س���ەقامگیریی. چی دیک���ە ناچێتە ئەقڵەوە نەتەوەیەکی ئەوەندە گەورە، بێهەڵوێس���تانە ملەکچ���ی پالنەکان بێ و قەب���ارەو مافەکان���ی لەبەرچاونەگیرێ. لەبەرئ���ەوە، دەکرێ بەجۆرێک���ی تر مامەڵە لەتەک دابەش���بونی ک���وردو کوردس���تاندا بکەین���ەوەو بەکاربهێنرێ. لەم س���ۆنگەوە، تێزی "هێزی پەرتەوازەیی" هاوکێش���ەیەکی شیاوە. مەبەس���تم لە "هێزی پەرتەوازەیی" ئەوەیە: کە دابەشبونی جوگرافی، لەهۆکاری الوازیی و پەرتبونەوە بۆ هەس���تانەوەو رابون بگۆڕرێ. دی���ارە، حزبە بەن���او نەتەوەیی و یەکب���ون و نەیانتوان���ی ئایدۆلۆجیی���ەکان یەکدەس���تیی بهێننەدی، بەاڵم هەڕەشەکانی دژەمرۆییەکان���ی رەفت���ارە و "داع���ش" دەوڵەتان���ی داگیرکەر، هاودەنگییان لەناخی

کوردستانیاندا بەهێزکرد!کەواتە، ئەگەرچی دابەشبونی جیۆسیاسی بەمانای���ەک الوازبون���ە، ب���ەاڵم بەهێزبونی پارچەکان���ە لەی���ەک کات ک���ە هەریەک���ە بەشێوەی خۆی خەبات بکاتەوەو سنورەکان تێپەڕێنرێ. چیتر ناک���رێ خۆرهەاڵتێک بێ کوردس���تانیان دروس���تبێت، مادەم زۆرێکی جەنگ و ملمالنێکانی خۆرهەاڵت، لەنێو خاک و ئەم گەلەدایە. بۆیە، پێویستە سیاسیەکانی نێودەوڵەتی���دا جیهان���ی و لەئاس���تێکی بیربکەنەوە، نەک جوغزێکی تەسکی حزب/

بنەماڵەیی!پێدەچ���ێ سیاس���ەتمەدارەکان باش درک بەراس���تییەک نەکەن ک���ە لەملمالنێیەکەوە گالون، دەرفەتی مێژویی گ���ەورەی تێدایە. ئەو جەمسەرگەرییەدا، لەبەرداش���ی کەچی بۆ الوازکردنی یەکترو زێدەکردنی دەسەاڵتی حزبایەتی خۆیان هەلەکەیان قۆس���تۆتەوە! ئەمڕۆ کە ئاڵوگۆڕی مەترس���یدار لەئارادایە، دەب���ێ ک���ورد شەڕوش���ۆڕەکانی "داع���ش" بەکاربهێنێ. چونکی ئەو دەرکەوتە، بەهانەی لەکاروباری راس���تەوخۆیە دەس���تێوەردانی ناوچەکەو دەرهاویش���تەی جیاش���ی لەخۆدا هەڵگرتوە. ئیدی بۆ بەدەس���تهێنانی ماف و رزگاربون لەو چێوە زۆرەملێیانەی لەیەکتری دابڕیون، هەر بەشێکی کوردستان هاوکاتانە خەباتی خۆی بەئەقڵێکی سیاسی دوربینانەوە بکات و کارتەکانی فش���ارو هەڕەش���ەکان بۆ

دەرفەتی رزگاری بگۆڕێ!

14)448( سێشه ممه 2014/10/14

ره‌هه‌ندیسێیه‌م‌ گۆشه یه که دو هه فته جارێک

"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت

ئه‌ردۆگان‌رۆیشتن‌به‌قاچی‌‌ئه‌تاتوركکورد‌لەجەمسەرگەریی‌نوێی‌

خۆرهەاڵتی‌ناویندا

پێدەچێ سیاسەمتەدارەکان باش درک بەراستییەک نەکەن

کە لەملمالنێیەکەوە گالون، دەرفەتی

مێژویی گەورەی تێدایە کەچی لەبەرداشی

ئەو جەمسەرگەرییەدا بۆ الوازکردنی یەکرتو

زێدەکردنی دەسەاڵتی حزبایەتی خۆیان

هەلەکەیان قۆستۆتەوە

سیاسه تی هه وڵدان بۆ داماڵینی پرسی

كورد له پرسێكی سیاسی و كه لتوریه وه

بۆ پرسی تیرۆر مه سه له یه كه

له دامه زراندنی ده وڵه تی توركیای

نوێوه تا ده سه اڵتی پارتی دادو گه شه پێدان

درێژه ی هه یه

په نابردن بۆ یه كالكردنه وه ی دۆزی

كورد به رێگه ی سه ربازیی هێشتا ئاراسته ی به هێزی

ده وڵه تی توركیایه كه هه وڵده دات له به رگی

میانڕه ویی و دینیدا به هه مان عه قڵیه ت و

پره نسیپه كانی كه مالیزم مامه ڵه ی دۆزی كورد

بكات

19 »»

جه عفه ر عه لی

رێكخ���راوی ته ندروس���تیی جیهانیی به وه ی خه ڵك���ی ده داته هۆش���داریی كه پێویس���ته پارێزگاری���ی له چاویان ئامۆژگاریی و هه ن���دێ له رێگه ی بكه ن خۆراك���ه وه . له م باره ی���ه وه رێكخراوی ناوبراو ئاماژه ی به وه كردوه كه ده كرێت بپارێزین ته ندروس���تیی چاوه كانم���ان له رێگه ی خواردنی میوه و باش���تره بۆ

ئه م مه به س���ته ش رۆژانه نزیكه ی پێنج جۆر میوه بخورێت، هه روه ها ده كرێت س���ه وزه واتیش زۆر بخورێت. هه روه ها زۆر له پێش���ه وه ته ماش���ای شاش���ه ی كۆمپیوته رو ته له فیزیۆن نه كرێت و هه ر نیو كاتژمێر جارێك لێیاندوربكه ونه وه و پشویه ك به چاوه كانیان بده ن. هه روه ها ش���اره زایانی بواره ك���ه باس���یان له وه

كردوه كه پێویس���ته چاویلكه ی هه تاو پاراس���تنی چاو ب���ۆ به كاربهێنرێ���ت له تیشكی س���ه رو وه نه وشه یی . به پێی ئاماری رێكخراوی ته ندروستیی جیهانیی نزیكه ی 180 ملی���ۆن كه س له جیهاندا كێش���ه ی چاوی���ان هه یه و چ���اوه ڕوان ده كرێت له ساڵی 2020دا رێژه كه ببێته

دو ئه وه نده .

هه رچه ن���ده حه بی مه ن���ع به یه كێك حه بی مه نع:له رێگری���ه باش���ه كان داده نرێ���ت ب���ۆ لێكۆڵین���ه وه كان ب���ه اڵم س���كپڕیی ، رایده گه یه نن ئه و هۆرمۆنه دروستكراوه ئه گ���ه ری ش���ێرپه نجه ی مه م���ك زیاد

ئه كات.

قه ڵه ویی :به پێی لێكۆڵینه وه به ریتانیه كان ئه و كه سانه ی قه ڵه ون ئه گه ری توشبونیان به شێرپه نجه 30%ه بۆیه زۆر پێویسته ئ���اگاداری ئ���ه و خواردن���ه بی���ت كه

ده یخۆیت.نه دانی شیری خۆت به منداڵه كه ت:

لێكۆڵین���ه وه س���ه رجه م پزیش���كیه كان ئاماژه به وه ده كه ن دایك الیه نیك���ه م پێویس���ته ك���ه ش���ه ش مانگ ش���یری خۆی بدات

به كۆرپه له ك���ه ی .كاركردن له شه ودا:

به پێی توێژین���ه وه كان ئه و ژنانه ی شه وانه كارده كه ن مه ترسی توشبونیان

به م جۆره ی شێرپه نجه یه زۆر زیاتره .خواردنه وه ی كحول و جگه ره كێشان:

دو ه���ۆكاری گرنگن بۆ توش���بون به شێرپه نجه ی مه مك.

نه كردنی وه رزش:لێكۆڵینه وه كان ئه وه یان س���ه لماندوه ئه و كه س���انه ی هه فت���ه ی 7 كاتژمێر به پ���ێ رێده كه ن ئه گه ری توش���بونیان به ش���ێرپه نجه ی مه م���ك 14% كه متره به به راورد به و كه س���انه ی سێ كاتژمێر

كه متر له هه فته یه ك به پێ رێده كه ن.

لێكۆڵینه وه كان ئه وه یان س���ه لماندوه كه هه نگوین سێ سودیی هه یه ، له وانه ده رمانی كۆكه و مه ڵهه می س���وتاویی و هه رچه ن���ده هه وكردن���ه . ده رمان���ی

هه نگوی���ن تام و چێ���ژی تایبه تی هه یه له گ���ه ڵ ئه وه ش���دا پێكهاته ك���ه ی زۆر م���اده ی گرنگی تێدایه و به س���وده بۆ چه ندی���ن نه خۆش���یی به تایبه ت���ی بۆ

‌180ملیۆن‌كه‌س‌له‌جیهاندا‌نه‌خۆشی‌‌چاویان‌هه‌یه‌

15 )448( سێشه ممه 2014/10/14 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

د. که یوان عه لی تۆفیقپسپۆری ژنان

نه خۆش: مه یینی خوێن له ده ماره كاندا چییه ؟

دكت���ۆر: كاتێ���ك ده م���اره كان خوێن له له ش���ه وه ده به ن ب���ۆ دڵ هه ندێجار له هه ندێ شوێن خوێنه كه له ده ماره كه ده مه یێ���ت و به م���ه ده وترێ���ت خوێن مه یی���ن، زیاتریش له ده ماره قوڵه كانی له ش روده دات، هه روه ها له قاچ و ڕان و س���مت له ژنان���ی دوگیانیش جگه له م ش���وێنانه له ناو منداڵدانیان دروس���ت

ده بێت و خوێن ناچێت بۆ منداڵه كه .نه خۆش: ئه م نه خۆشییه بۆ كۆرپه له

مه ترسیداره ؟دكتۆر: به ڵ���ێ ، چونكه ئه گه ری ئه وه هه یه له 4 ب���ۆ5 مانگی���دا منداڵه كه له باربچێت یاخود پێشوه خت له حه وت

مانگیی منداڵه كه ی ببێت.نه خۆش: بۆ دایكه كه مه ترسیداره ؟

دكت���ۆر: به ڵێ ، چونكه وه ك پێش���تر باسمانكرد له وانه یه ئه و خوێن مه یینه له ش���وێنی ت���ری جگ���ه له منداڵداندا دروستبێت وه ك قاچ و ڕان و سییه كان كه ئه مه ش ئه بێته هۆی نه خۆشییه كی درێژخایه ن وه ك فشاری خوێن، بۆیه ئه گه ر چاره سه ر نه كرێت ئه بێته هۆی

مردنی دایكه كه .نه خ���ۆش: ئه گ���ه ری هه ی���ه دایكه كه

منداڵی تری نه بێت؟دكت���ۆر: به ڵ���ێ ئه گ���ه ر چاره س���ه ر وه رنه گرێت ئه وه ئه گه ری هه یه 10%ه

منداڵیان ببێت به اڵم ئه گه ر چاره سه ر وه ربگرێ���ت ئ���ه وه 90% ه ئه گ���ه ری

منداڵبونی هه یه .نه خۆش: ژنان چۆن بزانن توشی ئه م

نه خۆشیه بون؟به تایبه تی له بارچ���ون منداڵ دكتۆر: سێ جار له س���ه ر یه ك و هۆكاری تری ڤایرۆسیه كان و نه بێت وه ك نه خۆشیه به كتریا. منداڵی پێشوه خت، دایكه كه له كاتی دوگیانی توشی فشاری خوێن بو، كێش���ی منداڵ ل���ه دو كیلۆ كه متر بێت. زیاتر ئه م نه خۆشیه به پشكنین

بۆمانده رئه كه وێت.نه خ���ۆش: ئ���ه م نه خۆش���یه له ن���او

دوگیانه كاندا زۆره ؟دكتۆر: نه خێر له هه ر هه زار كه س���ێك

دو كه س توشی ده بن.نه خۆش: هۆكاری نه خۆشیه كه چیه ؟

دكتۆر: تا ئێستا هۆكاره كه ی نه زانراوه ب���ه اڵم چاره س���ه ری هه ی���ه و له كاتی دایكه ك���ه به كارهێنان���ی چاره س���ه ر

كێشه ی نامێنێت.نه خۆش: كاتێك ئه م نه خۆشیه م هه بو

چی بكه م؟دكتۆر: پێویسته چاره سه ر وه ربگریت كه ئه ویش ده رزیه ، رۆژانه وه رزش بكه به پێ و مه له كردن، به تایبه تی رێكردن باشتر وایه ئه و شوێنانه ی مه یینه كه ی لێی���ه به تایبه تی ڕان���ه كان و قاچه كان به باش���ی بپێچرێن یاخ���ود گۆره ویی دوركه وتن���ه وه له پێبكه ی���ت، تون���د خۆراكی خواردنی له جگه ره كێش���ان، خواردن���ه وه ی زۆر ته ندروس���ت و

شله مه نیی به تایبه تی ئاو.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

داعش و ئیبۆالهەمو جوانیی و ناش���رینیەکانی دنیا یا سروش���تین یا دەس���تکردی مرۆڤن. ئیبۆالو داع���ش دو نمونەی هەنوکەیین لەس���ەر ئەو مەترسییانەی کە سروشت یا مرۆڤ دەتوانن دروستیبکەن. بەراورد لەنێوان ئەم دو مەترس���ییە گەورەیەی بەرۆک���ی مرۆڤایەتی گرتوە دەش���ێت گرنگ بێت نەک تەنها وەکو مەشقێکی هزریی بەڵکو بۆ پێشبینی بەکارهێنانی

یەکێکیان لەالیەن ئەوی تریان. ئەگەر ئ���ەو جیاوازییە زەقەی نێوان داع���ش و ئیبۆال تێپەڕێنی کە یەکێکیان گروپێکی بەربەریی تیرۆریستەو ئیبۆال ڤایرۆس���ێکی دڕەندەیەو ئیبۆال تاوەکو ئێستا 4000 کەس���ی کوشتوەو داعش س���ەدان هەزار، ئەگەر ئەو جیاوازییانە تێپەڕێن���ی دەبینی���ت هاوش���ێویەیی و لێکچونێکی سەیر لەنێوان ئەم دو شتەدا داعش و ناس���ێنەری هەیە. خەسڵەتی ئیبۆال دەشێت مو بێت. ڕیش و سمێڵی درێژی پیس و پۆخڵی تێکهه ڵچوی توڕە کاراکتەری جیاکەرەوەی داعش���ەکانە. لەژێر مایکرۆسکۆپیشدا ئیبۆال مویەکی دڕکاویە ک���ە لەچەند الیەک���ەوە لولی خواردوەو ئامادەیە بۆ هێرش. هاوکات خوێن ئیبۆالو داعش کۆدەکاتەوە، ئیبۆال خوێنبەربونەوە لەڕێ���ی قوربانیەکانی داع���ش بەهەمانش���ێوە دەكوژێ���ت و تینوی خوێن و س���ەربڕین و ڕێکخستنی

فیستیڤاڵیی خوێناویی قەتلوعامە.بەاڵم ئەگەر تۆزێ���ک جدیترو قوڵتر بیری لێبکەیت���ەوە، دەبینیت لێکچونی گرنگتر لەنێوان ئەم دو مەترسیە هەیە. داعش و ئیبۆال هیچ ڕێزێک بەس���نوری نێوان واڵتان یا جیاوازی نێوان مرۆڤەکان نادەن. ئیبۆال لەماوەیەکی کورتدا سێ واڵتی رۆژئاوای ئەفریقیای گرتەوە بەبێ ئەوەی س���نورەکانی نێوان ئەو واڵتانە هیچ کاریگەرییەکیان هەبێت. دواتریش بۆ واڵتێکی ئەوروپی وەکو ئیس���پانیاو گەرەنتییش گواسترایەوە. ئەمه ریکاش نیە کە تەش���نە نەکات بۆ واڵتگەلێکی تری گەورە لەڕوی دانیشتوانەوە وەکو ئەفریقیای باش���ورو چین و هندس���تان کە ئەوکات کارەساتی مرۆیی گەورەی پەتای بەهەمانش���ێوە لێدەکەوێتەوە. داع���ش وەک���و ئیب���ۆال س���نورەکانی س���ڕیەوەو لەماوەیەکی کورتدا لەچەند ئەگەر باڵوبوەوەو دراوس���ێدا واڵتێکی چارە نەکرێت دور نیە لەواڵتی تریشدا

باڵوببێتەوە. ئیبۆال داع���ش و ت���ردا بەدیوێک���ی لەواڵت و تایبەت لەجۆرێک���ی هەردوک باڵودەبنەوە. س���ەرهەڵدەدەن و ناوچە ئەوەی ئەم دو مەترس���یە بۆ الی خۆی ڕادەکێش���ێت هەژاری���ی و دواکەوتویی و داخرانی کۆمەاڵیەتی و شەڕو کوشتارە. تەنها ڕێکەوت نیە کە عێراق و س���وریا کە دەردی داعشی تێدا تەشەنەدەکات لەپاڵ الیبیریاو س���یرالیۆن و گینیا کە تێدا باڵودەبێتەوە واڵتگەلێکن ئیبۆالی کە بەتوندوتیژیی و ش���ەڕو کوشتارێکی درێژخایەندا تێپەڕی���ون. هەر ڕێکەوت نی���ە کە ئ���ەو س���ێ واڵت���ە ئەفریقیە لەهەژارترین واڵتەکانی دنیان و عێراقیش لەنایەکسانترین واڵتەکانی دنیایە، واڵتە ئەفریقی���ەکان کێش���ەی درێژخایەنیان لەگ���ەڵ ماف���ی مرۆڤ و دیموکراس���ی و کرانەوەی سیاس���ی هەیەو س���وریاش واڵتێک���ی دیکتاتۆری���ی بنەماڵەیی���ەو نەدۆزیوەتەوەو هێشتا خۆی عێراقیش دیمۆکراس���یدا دیکتاتۆریەت و لەنێوان

دیار نیە کامیان هەڵدەبژێرێت. خەس���ڵەتێکی تر کە ئیبۆالو داعش کۆدەکات���ەوە بێعەقڵی���ی و شکس���تی مانەوە. لەخۆگونجاندن و هەردوکیان���ە یەکێ���ک لەو خەس���ڵەتانەی ئیبۆال کە وا دەکات ئەگەرەکان���ی باڵوبون���ەوەی ڤایرۆس���ەکە کەمترببێت���ەوە ئەوەی���ە کە هەر زو کەس���ی توشبو دەکوژێت. ئەمە چانس���ێکی کەم دەهێڵێتەوە بۆ ئەوەی کەس���ە توشبوەکە نەخۆشیەکە هاوش���ێوەی داعش���یش باڵوبکاتەوە. ئیبۆال ی���ا لەڕێی خۆتەقاندنەوە یانیش بەه���ۆی ئ���ەوەی کە ب���ەالی کەمەوە بەئاشکرا کەس خۆی ناکات بەخاوەن و هاوڕێ���ی، م���ردن و لەناوچون���ی خۆی

بەدەستی خۆی دروستدەکات. جیاوازییەکی ئەوتۆ لەنێوان ڤایرۆسی ترس���ناکی وەکو ئیبۆالو بیری تاریکی وەکو داعشدا نیە. مەترسیەکە لەوەدایە بی���ری تاریک دەس���ت بۆ ڤایرۆس���ی ترسناک بەرێت و وەکو ئامرازێکی شەڕ

بەکاریبهێنێت.

ئه‌مانه‌‌مه‌كه‌‌با‌توشی‌

شێرپه‌نجه‌ی‌‌مه‌مك‌نه‌بیت

هه‌نگوین‌ده‌رمانه‌‌

بۆ‌كۆكه‌و‌سوتاویی‌

كۆكه له وه رزی پایزو زس���تان. به پێی توێژینه وه یه كی ئه مه ریكی كه له س���ه ر ده ركه وتوه ئه نجامدراوه منداڵ س���ه د ئ���ه و مندااڵن���ه ی كۆكه ی���ان هه بوبێت ش���ه وانه ی یه ك كه وچ���ك هه نگوینیان ب���ۆ خراوه ت���ه ئ���اوی گه رم و پاش���ان خواردویانه ته وه ، ده ركه وتوه له رێی ئه م به ته واوه تی كۆكه كه ی���ان هه نگوینه وه مێژوی ت���ره وه له الیه كی چاكبۆته وه . به كارهێنانی هه نگوین بۆ پاككردنه وه ی بری���ن و چاره س���ه ركردنی ده گه ڕێته وه بۆ 2 هه زار س���اڵ پێش ئێس���تا، ئه مه جگه له وه ی كه چاره سه رێكی باشه بۆ

نه خۆشیی برینی گه ده .

خوێن‌مه‌یین‌له‌ژنانی‌‌دوگیان

خوێندن(448( سێشه ممه 162014/10/14

ریکالم

ب���ۆ خوێندنی ئه مس���اڵی وانه ی كوردیی پۆل���ی یه كه می بنه ڕه تیی هه رێمی كوردستان، كتێبێكی نوێ به ناوی خوێندن���ی كوردی دانراوه . ئ���ه وه ی جێگه ی س���ه رنجه وانه ی یه كه می ئه و كتێبه به وش���ه ی زه رد زه رددا له وش���ه ی ده ستپێده كات و منداڵ فێری پیت���ی )د( ده كرێت. كه وشه ی زه رد بۆ فێركردنی پیتی

)ز( گونجاوه .بێگوم���ان وش���ه ی زه رد بێجگه وشه یه كی سیاسییه كه ی، له ئاماژه قورسیش���ه ب���ۆ وان���ه ی یه كه می یه كه م���ی پۆل���ی خوێندكارێك���ی بنه ڕه تیی كه له رۆژانی س���ه ره تای خوێندن���دا به پیت و وش���ه ئاش���نا ده كرێت. ده بو بۆ ناس���ینی پیتی )د( وش���ه یه كی ئاس���ان دابنرایه و ده ستیپێبكردایه . )د(یش به پیتی چونك���ه من���داڵ س���ه ره تا زمانی به پیتی )د( به و وشانه ده پژێ كه به پیتی )د( ده س���ت پێ ده كه ن،

وه ك داده ، دایه .ب���واری پێش���وی ش���اره زایانی په روه رده به ر 78س���اڵ له مه وبه ر وردتر و زیره كتر بون له هه ڵبژاردنی وش���ه كانی س���ه ره تای ئه لفوبێ���ی حامید مامۆس���تا ئه وه تا كوردی، فه ره ج كه له ساڵی 1936دا كتێبی ئه لف و بێی كوردی بۆ پۆلی یه كه می س���ه ره تایی داناوه ، وانه ی یه كه می به وش���ه ی دار ده س���تپێكردوه بۆ

ناساندنی پیتی )د( به خوێندكار.له دوای ئه ویش مامۆستا ئیبراهیم ئه می���ن باڵدار كه له س���اڵی 1948 ئه لفوبێكه ی داناو له س���اڵی 1951 چاپكراو بوه سه رچاوه ی خوێندنی یه كه م���ی پۆل���ی خوێندكاران���ی

س���ه ره تایی، ه���ه ر به وش���ه ی دار وش���ه یه وه له و ده س���تیپێكردوه و پیتی)د(ی به خوێندكاران ئاشناكرد و كتێبه كه ی بۆ زیاتر له 60س���اڵ به و شێوه یه به رده وام بو، چه ندین نه وه لێیه وه فێری خوێندن و نوسین بون

به ئاسانی و به بێ هیچ كێشه یه ك.خوێندن���ی)2000- له س���اڵی 2001( ك���ه له ئی���داره ی ئه وس���ای باڵدار وه الوه ئه لفوبێی س���لێمانی ئه لفوبێی عه به س���ور جێگه ی نراو گرته وه ، ئه و ئه ل���ف و بێیه ش هه ر

به وشه ی دار ده ستیپێده كرد.ته نان���ه ت خوێندنه وه ی خه لدونی ئه بوخه لدون كه س���اڵی 1922 بۆ فێركردنی ئه لفوبێی زمانی عه ره بیی پۆل���ی یه كه می س���ه ره تایی عیراق دانرا، وانه ی یه كه می هه ر به وشه ی ئه و ب���ه اڵم ده س���تیپێده كرد، دار به مانای عه ره بییه و وشه ی )دار(ه

خانو دێ .له دوای 78 س���اڵ به رده وامبون له ناساندنی پیتی )د( له رێی وشه ی )دار(ه وه له ئه لف و بێ جیاوازه كانی خوێندن���ی پرۆگرامه كان���ی وه زاره ت���ی ت���ازه كوردس���تاندا، پ���ه روه رده ی هه رێمی كوردس���تان وشه ی زه رد ده كاته وانه ی سه ره تا و یه كه می خوێندكارانی پۆلی یه كه می بنه ڕه تیی و له و وشه یه وه پیتی )د(

یان فێر ده كات.مامۆس���تا ئارام ق���ادر ئه ندامی لیژنه ی داڕش���تنه وه ی كتێبی نوێی خوێندنی ك���وردی له لێدوانێكدا بۆ NNA ناوخۆ هه واڵ���ی ئاژانس���ی ده ڵێت )له كاتی دانانی كتێبه كه دا نه كرێته زه رد وش���ه ی داوامانكرد س���ه ره تای س���ه ره كی و بابه ت���ی له راهێنانه كان���دا باس كتێبه ك���ه و ب���ه رد زه رد له جیات���ی بك���رێ ، به رد باش���تره ، چونك���ه دابنرێت به رچاوی من���داڵ به رجه س���ته یه ،

ده كه وێ���ت، بڕیاربو الببرێت. به اڵم به یانی دواتر كۆبونه وه كرا و وتیان وش���ه ی زه رد له سه ره تا داده نرێت. دهۆك و سه رپه رش���تیاری چه ندین سه رپه رش���تیاری چ���وار هه ولێر و سلێمانی لێبو، هه مویان بێده نگییان هه ڵب���ژارد، ته نه���ا م���ن ناڕه زاییم مه كه ن، قس���ه ده یانوت ده ربڕی،

چونكه گران ده كه وت له سه ریان(!ئ���ه م وتان���ه ی مامۆس���تا ئارام نیشانه ی ئه وه یه كه له گه ڵ دانانی وش���ه ی زه رد نه بون و بڕیاریش بوه

الببرێت، به الم دواتر فه رز كراوه !ده ب���ێ پڕۆگرامه كان���ی خوێندن پرۆگرامی نیشتمانیی بن و به دوربن ه���ه ر سیاس���ه ت و له كاریگه ری���ی ئایدۆلۆژیایه كی ته سكی حزبیی، بۆ ئه وه ی نه وه یه كی زرنگ و ته ندروست

په روه رده بكرێ .پ���ه روه رده ی وه زاره تی ده ب���ێ حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان، به رژه وه ندی���ی له گۆش���ه نیگای نیشتمانییه وه له و مه سه له یه بڕوانێ ، به رژه وه ندیی زاڵكردن���ی چونك���ه به رژه وه ندی���ی به س���ه ر حزبی���ی نیش���تمانییدا ره نگدانه وه ی خراپی

ده بێ .له مێ���ژوی خوێندنی ئاوڕ ئه گه ر ئه لف و بێی كوردیی پۆلی یه كه می ده بینین بده ین���ه وه ، س���ه ره تایی ته نان���ه ت حكومه ت���ه داگیرك���ه ره یه ك ل���ه دوای یه كه كان���ی عێراق، ده س���تكاریی ئ���ه و ئه لفوبێیانه یان خۆی���ان به فیك���ری نه ك���ردوه و

موتوربه یان نه كردون. ئه لف و بێكه ی باڵدار بۆ زیاتر له

60س���اڵ پرۆگرامی خوێندنی پۆلی یه كه می س���ه ره تایی ب���و، له الیه ن حكومه ته كانی عێراقه وه ده ستكاریی

نه كرا و وه ك خۆی به رده وام بو. حكومه ت���ی هه رێ���م و وه زاره تی پ���ه روه رده ك���ه له متمانه پێدان���ی گه لی كوردس���تانه وه سه رچاوه یان گرتوه ، له گه ڵ ئ���ه و حكومه تانه ی جێگ���ه ی عێراق���دا پێش���وی ب���ه راورد نی���ن، له به رئ���ه وه ده بێ ره نگدانه وه ی ئاوێنه ی كراوه تربن و بن نیش���تمانییه كان به رژه وه ندییه

نه ك حزبییه كان.دابنێ���ن پرۆگرامێ���ك ده ب���ێ به رده وامیی هه بێ و له گه ڵ هه ژمون و دیاریكراودا حزبێكی بااڵده س���تیی نه بێ ، كه حزبه كه هه ژمونی نه ما،

پرۆگرامه كه ش ماڵئاوایی بكات!

زه رد، وانه ی یه كه می خوێندنی مندااڵن!

ئه و وانه یه ی که ده خوێنرێت

وشه ی زه رد بێجگه له ئاماژه سیاسییه كه ی،

وشه یه كی قورسیشه بۆ وانه ی یه كه می

خوێندكارێكی پۆلی یه كه می بنه ڕه تیی كه

له رۆژانی سه ره تای خوێندندا به پیت و وشه

ئاشنا ده كرێت

خه لیل عه بدواڵ

(448( سێشه ممه 2014/10/14 komalayatyawene@gmail.com17 كۆمه‌اڵیه‌تی

ژنه‌‌ئاسنینه‌كه‌ی‌‌كۆبانی‌:شاره‌كه‌مان‌نابێته‌‌موسڵ-ێكی‌‌‌تر

ژنانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌سه‌رسامن‌به‌ژنه‌‌شه‌ڕڤانه‌كانی‌‌كۆبانی‌

ئا: ئاوێنه

هاوشێوه ی چه ندان كچ و ژنی دیكه ی كورد، چه كی بۆ پاراستنی گه ل و

خاكه كه ی هه ڵگرتوه ، ئه و سه ره ڕای دژواریی ژیانی سه ربازیی، به وه

جیاده كرێته وه كه پێشه نگه له ره وشت و مامه ڵه ی گونجاو و ده توانێت له ناخی

شه ڕڤانه كانی هاوڕێی بگات، ئه و ناوی نارین عه فرین-ه و سه ركردایه تی شه ڕی

كۆبانێ دژ به داعش ده كات.

ل���ه و زۆر به ش���ێكی له ئێس���تادا پێش���مه رگه و ش���ه ڕڤانانه ی له باش���ورو خۆرئاوای كوردستان چه كیان له به رامبه ر چه كدارانی داع���ش هه ڵگرتوه ، ژنانن كه شانبه شانی پیاوان له به ره كانی جه نگن و به پێی داوه ، قوربانیی���ان ژماره یه كیش زانیارییه كانیش له ئێس���تادا %30ی هێزه پاراس���تنی ش���ه ڕكه ره كانی یه كینه كانی گه ل، ژنان���ن و له چوارچێ���وه ی هێزێكدا به ن���اوی یه كینه كانی پاراس���تنی ژنان، له ش���اری كۆبانێ به رامب���ه ر چه كدارانی

داعش ده جه نگن.كچه ش���ه ڕڤانی كورد، میس���ا عه بدۆ، ته م���ه ن 40 س���اڵ، بوه ت���ه ئافره تێكی ئاسنینی خاوه ن رۆشنبیریی و زیره كیی و هێمنیی ، وه ك ئه وه ی ئه و ش���ه ڕڤانانه ی له یه كه سه ربازییه كان كه ئه و سه رۆكایه تی ده كات باسی لێوه ده كه ن، كه یه كه كه یان له ژێر س���ایه ی هێ���زی به رگریی كورددا چه كدارانی له گ���ه ڵ له روبه ڕوبونه وه دان

رێكخراوی ده وڵه تی ئیس���امی ناس���راو به داعش له كۆبانێ .

میس���ا عه بد ۆی س���ه ركرده ك���ه ناوه عه فرین���ه و نالی���ن رێكخراوه ییه ك���ه ی ، س���ه ركردایه تی هێزه كان���ی یه كینه كانی پاراستن ده كات هاوش���انی شه ڕڤانێكی تری كورد به ن���اوی ، مه حمود به درخان،

له كۆبانێ .

له كۆمێنتێك���دا ده رب���اره ی توندی���ی ش���ه ڕو پێكدادانه كانی ئێستای كۆبانی و ك���ورده كان ش���ه ڕڤانه به رده وامی���ی رێگرت���ن لێ���ی و له پارێزگاریك���ردن له كه وتن���ی به ده س���تی داعش، میس���ا عه بدۆ له بانگه وازێك���دا ده ڵێت، "كۆبانێ ناكه وێت چه ندێ���ك داعش و چه كه كانیان

پێشبكه ون."

ئ���ه و پێیوای���ه ، پان���ی داع���ش بۆ داگیركردن���ی كۆبانی ته نه���ا "خه یاڵه و كۆبان���ێ به هیچ جۆرێك نابێته موس���ڵ-ێكی تر" ئاماژه ش���یدا، باهه موان بزانن و ب���ا ڕای گش���تیی جیهانی���ی بزانن كه ئێمه ته س���لیمبون قبوڵناكه ین، كۆبانێ ناكه وێت و كاروانه كه شمان به ره و ئازادیی و

به رگریی به رده وامه .

میسا عه بدۆ، بانگه وازێكیشی ئاراسته ی گه نجان���ی كوردی ئ���اواره و په نابه ر كرد بگه ڕێن���ه وه ب���ۆ واڵت و گونده كانی���ان و بچنه پ���اڵ به رگریی ك���ورد و دژایه تیی

داعش و درێ���ژه به به رگریكردن له كۆبانێ كوردیه كان ناوچه سه رجه م به تایبه تی و تیرۆریس���تان بۆ ناوچه كانیان ب���ده ن و

جێنه هێڵن.

رونیش���یكرده وه ، "ئێم���ه جه نگ دژی داعش به ڕێوه ده به ین، تائێستا سه نته ری ش���ار ئارام���ه و پێكدادان���ه كان ته نه���ا له چ���وارده وری ش���اره كه قه تیس بوه ، له پێناو به هێزكردنی به رگریی ش���اره كه و پاراس���تنی ئاسایش���ی كۆبان���ێ ، داوای گه ڕانه وه له هه موانیان ده كه ین، ئێس���تا هه زاران گه نج گه ڕاونه ته وه ، من بانگه وازی گه نجان و كچان ده كه م بگه ڕێنه وه و بێنه

پاڵ هێزی به رگریی ".

باك���وری بانگ���ه وازی عه ب���دۆ، كوردس���تانیش ده كات كه به رده وامبێت له به رگرییه كانی له س���ه ر س���نور و رێگه و بوار نه ده نه پێشكه شكردنی پشتیوانیی و

هاوكاریی به داعش.

له ژێر گ���ه ل پاراس���تنی یه كینه كانی س���ه ركردایه تی میسا عه بدۆ له جه نگێكی تونددای���ه له گه ڵ رێكخ���راوی ده وڵه تی ئیسامی كه نزیكه ی مانگێكه هێرشه كانی خۆی به ئامانجی ده ستبه سه راگرتنی ئه و شاره كوردییه ی نزیك له سنوری توركیا

ده ستپێكردوه .

یه كێكی دیكه ل���ه و ژنانانه ی كه له ناو ریزه كانی یه په گه دا له كۆبانی شه ڕی داعش

ده كات، ئاڤێستای ته مه ن 24 سااڵنه كه مانگی رابردو له الیه ن گۆڤاری به ناوبانگی ژیاننام���ه ی پۆلیس���ی -ه وه فۆڕین���گ به هه مانشێوه ی ئاڤێستاش باڵوكرایه وه . میس���ا عه بدۆ، فه رمانده یه كی سه ربازییه به اڵم هی گروپێكی بچوكتر كه ژماره یان 13 شه ڕڤانه و هه ش���تیان له ژنانی پارتی

كرێكارانی كوردستانن. به پێ���ی ئ���ه و راپۆرت���ه ی گۆڤاره كه ، ش���ه ڕكردن بۆ ئاڤێس���تا له ئێستادا چی دیكه شتێكی نامۆ نیه ، چونكه ئه و له گه ڵ هه ڤاڵه كانیدا له ناو په كه كه دا، بۆ ماوه ی زیات���ر له 3 ده یه یه ش���ه ڕده كه ن له گه ڵ دوه مین هێزی ناو په یمانی ئه تڵه س���یی ناتۆ كه توركیایه . ئاڤێس���تا به شداربوه له تێكڕای شه ڕه س���ه ره كییه كانی نێوان په كه ك���ه و توركیا له س���اڵه كانی 2005، 2008 و 2012. ئێستاش وه ك فه رمانده یه ك له كۆبانێ ش���ه ڕی مان و نه م���ان له گه ڵ

چه كدارانی داعشدا ده كات.له پێنجی ئه م مانگه كچه شه ڕڤانێكی

هاورێی عه بدۆ، به ناوی عه فرین میركان هێرش���ێكی خۆكوژیی مۆڵگه یه ك���ی كرده س���ه ر

له ده وروب���ه ری داع���ش چه كداران���ی فیداكردنی له رێ���ی به م���ه ش كۆبانێ ، گیانی خۆی���ه وه و له پێناو پاراس���تنی كۆبانێ ، بوه یه كه م ش���ه ڕڤانی كورد ئه نجامبدات كرده ی خۆكوژی���ی كه شۆڕش و ده ستپێكردنی له سه ره تای له ناوه ڕاستی س���وریا راپه ڕینه كانی

مارسی 2011.

ئا: شاهۆ ئه حمه د

ژنه شه ڕڤانه كانی خۆرئاوای كوردستان له شاری كۆبانی ، سه رنجی ژنانی

هه رێمی كوردستان و ناوچه كانی دیكه ی كوردستانی راكێشاوه و ته نانه ت ژنه

په رله مانتاره كانی هه رێم داوا ده كه ن هێزی هاوشێوه ی ژنان لێره دروستبكرێت و

هاوشانی پیاوان له روی سه ربازییه وه رۆڵ ببینن.

ئه ندامی لیژنه ی پێشمه رگه له په رله مانی له باره ی كوردستان، به هار عه بدولره حمان هێ���زی ئاف���ره ت له ریزه كانی پێش���مه رگه به ئاوێن���ه ی راگه یان���د، "ئه و مه س���ه له یه په یوه ندیی به كلتوری كۆمه ڵگاوه هه یه ، ئه و كلتوره له ناو پارچه كانی تری هه رێم هه یه و تا ئێس���تا له ناو ئێمه نه بوه ، به شێوه یه كی گش���تی ئافره ت رۆڵێك���ی الوه كیی بینوه و رۆڵی س���ه ره كی نه بوه ، به تایبه تی له روی

سه ربازییه وه ". هێزی ده زانێ���ت به پێویس���تی به ه���ار ئه وانیش ئافره ت دروستبكرێت و چه كداری هاوش���انی پیاوان له روی سه ربازیه وه رۆڵ ببینن، "ئه گه ر له زه مانی رابردو به جۆرێك له ج���ۆره كان ئافره ت له كایه ی سیاس���یدا نه یتوانیبێت رۆڵ ببینێت، له به ر ئه وه ی كه پێویستی به هێزی جه س���ته هه بوه ،به اڵم ئێستا بارودۆخه كان زۆر گۆڕاون هه تا روه س���ه ربازییه كه ش كه په یوه سته به هه ندێك هۆكاری ته كنیكی���ی ، له به رئه وه ژن و پیاو هه ردوكیان ده توانن رۆڵی تێدا ببینن، هه ر بۆیه ئه گه ر ئافره ت بواری بۆ بڕه خسێنرێت ل���ه روی سه ربازییش���ه وه رۆڵی ده توانێت

خۆی ببینێت".ئه و پێیوایه به درێژایی مێژو ئه و رۆڵه ی به ئافره ت دراوه "رۆڵه كۆمه اڵیه تیه كه بوه ، له ب���واری سیاس���ی ئافره ت كه مت���ر رۆڵی بینیوه و زیاتر له به رێوه بردنی ماڵ و منداڵ و خێ���زان ئه ركه ك���ه ی دیاریك���راوه ، ئه وانه

هۆكاربون ب���ه وه ی نه توانراوه ئافره ت بێته مه یدان" .

ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی پێشمه رگه ئاماژه ی به وه ش ك���رد كه "له هه رێمی كوردس���تان نه بوه ، ده وڵه تمان حوكمی موماره س���ه ی هه ربۆیه هه میشه ئه و شوێنانه به ره وپێش ده چ���ن كه خاوه ن���ی ده وڵه ت���ی خۆیانن، دواجاری���ش ورده ورده كلت���وری مه ده نی دروس���ت ده بێت، هه رێمی كوردس���تانیش له دوای ئه و بارودۆخ���ه ی هاتوه ته ئاراوه و دوای ئه وه ی كوردستان ئازادبوه و دواتریش عێراق ئازادبوه ، ئه وه ش وایكردوه كلتورێكی ئیجابیی دروس���ت نه بێت تا ئافره ت رۆڵی

پێویستی خۆی ببینێت".هاوكات ئامینه زك���ری ، په رله مانتارێكی دیكه ی ژنی په رله مانی كوردستانه و پێیوایه به ش���داریكردنی ژنان له بواری س���ه ربازیی ده گه ڕێت���ه وه ب���ه وه ی تا چه ن���د له الیه ن فه رمانده س���ه ربازیه كانه وه رێگه به ئافره ت ده درێت بچنه ناو ریزه كانی پێش���مه رگه ،

ئه و به ئاوێن���ه ی راگه یاند "به ش���ێوه یه كی گشتی له هه رێمی كوردس���تان په ره پێدانی ژنان له بواری سه ربازیی زۆر الوازه ، ئه وه ش ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ بیروب���اوه ڕی فه رمانده سه ربازییه كان، به وه ی بۆچی ژنان ناهێننه ناو ری���زی پێش���مه رگه و ئه وانیش له گه ڵ پی���او خه بات بكه ن، به اڵم له الیه كی تره وه

ده گه ڕێ�ته وه بۆ خودی ژنان".ناوبراو سه رسامی خۆی به رامبه ر شه ڕڤانه ژنه كانی كۆبانی ناشارێته وه كه له ئێستادا رۆڵێكی كاریگه ر ده بینی���ن له به رگریكردن به ره نگاربون���ه وه ی له ش���اره كه یان و چه كدارانی داعش، ئامینه ده ڵێت، "ژنانی ش���ه ڕه ڤانی كوبانی جێگای شانازیی هه مو ژنانی كوردستانن به هه ر چوار پارچه كه وه ، چونك���ه ژنی ك���ورد ب���ۆ پارێزگاریكردن له نیشتیمان و واڵت و شه ره فی خۆی گیانی ده كاته قوربانیی ، ئه گه ر ده رفه تیش هه بێت زۆر حه زده كه م له باش���وری كوردستانیش ژنان له ریزی پێش���ه وه ی ش���ه ڕه كان بێت و

به رگریی بكات".هاوكات به هار مونزیر عوسمان چاالكوانی بواری ژنان، پێیوایه باكگراوندی حزبه كان جێگ���ه ی ب���ۆ ژن���ان نه كردوه ت���ه وه و ئه و ژنان���ه ی كه له ناو حزب���ه كوردیه كان بون له سه رده می شاخ زیاتر خوشك و هاوسه ری پێش���مه رگه كان بون، "هه ربۆیه سیاسه تی حزبه كوردس���تانیه كان پیاوان���ه بوه واتا جێگایه ك���ی وای نه بوه تاكو ژن ئه و ده وره ببینێت، ئه و ژنانه ش���ی له شاخ بون كه سی

سه ربه خۆ نه بون" .به ه���ار به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "راس���ته كلت���ور كاریگه ریی خۆی���ی هه یه له نه بونی ئافره ت له ریزی پێش���مه رگه ، به اڵم دواجار ئ���ه وه ره وتی سیاس���یه بڕی���ارده دات كه دابونه ری���ت چی لێبێت، ب���ۆ نمونه ئه گه ر به رنامه یه كی یه كس���ان له نێوان پیاو و ژن له ناو حزبه كوردیه كان په یڕه و بكرێت هه ر ئه وه ره نگدانه وه ی ده بێت له س���ه ر كلتوری

كۆمه ڵگه كه ".

ئێمه ته س����لیمبون قبوڵناكه ین

كۆبانێ ناكه وێت و كاروانه كه شامن

به ره و ئازادیی و به رگریی به رده وامه

زۆر حه زده كه م له باشوری

كوردستانیش ژنان له ریزی پێشه وه ی

شه ڕه كان بێت و به رگریی بكات

نارین عه فرین

هێزێکی شه رڤانانی خۆرئاوای کوردستان

به‌شی‌یه‌که‌م

‌‌‌ئا:‌نزار‌گزالی‌

له‌گفتوگۆیه‌كی‌‌ئاوێنه‌دا‌كه‌‌به‌دو‌به‌ش‌‌باڵوده‌بێته‌وه‌،‌د.پشتیوان‌سادق‌وه‌زیری‌په‌روه‌رده‌ی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌تیشك‌ده‌خاته‌‌سه‌ر‌گرنگترین‌گیروگرفته‌كانی‌‌سیسته‌می‌‌په‌روه‌رده‌و‌ده‌ڵێت"‌به‌هیچ‌

جۆرێك‌رێگه‌ناده‌ین‌وه‌زاره‌ت‌وه‌زاره‌تی‌شارێك‌بێت‌و‌هی‌شارێكی‌دیكه‌‌نه‌بێت".

‌‌

ئاوێنه‌:‌سه‌ره‌تا‌به‌وه‌‌ده‌ستپێده‌كه‌ین‌له‌م‌سااڵنه‌ی‌‌رابردودا‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌راپرسییانه‌ی‌‌ك���راون‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌په‌روه‌رده‌‌فاش���یلترین‌وه‌زاره‌ت‌ب���وه‌و‌پ���ه‌روه‌رده‌و‌خوێندن‌هه‌ر‌ڕایی‌‌كراوه‌،‌پالنت���ان‌چییه‌‌بۆ‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌ئیعتیبار‌ب���ۆ‌ئه‌م‌وه‌زاره‌ت���ه‌و‌ئه‌نجامدانی‌‌

چاكسازیی‌‌له‌سیسته‌می‌‌په‌روه‌رده‌دا؟كێش���ه‌ی‌ گه‌وره‌تری���ن‌ د.پش���تیوان:‌په‌روه‌رده‌‌بابه‌ت���ی‌ژێرخانه‌،‌ئه‌گه‌ر‌دۆخی‌حكومه‌ت‌ ئیمكانیاتی‌ كوردستان‌و‌ ئابوریی‌باش‌ببن���ه‌وه‌،‌ئێم���ه‌‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌بابه‌تی‌ژێرخان‌كه‌‌خۆی‌ده‌بینێته‌وه‌‌له‌چاككردنی‌ئ���ه‌و‌بااڵخانانه‌ی‌ئێس���تا‌ه���ه‌ن،‌له‌گه‌ڵ‌دروستكردنی‌باڵه‌خانه‌ی‌تازه‌،‌دابینكردنی‌پێداویس���تیه‌كانی‌خوێن���دن‌وه‌كو‌تاقیگه‌،‌هۆڵ‌و‌گۆڕه‌پانی‌وه‌رزش���یی،‌هۆڵی‌هونه‌رو‌مۆس���یقا،‌ك���ه‌‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌چاره‌س���ه‌ری‌بكه‌ی���ن.‌خاڵێك���ی‌دیك���ه‌‌كه‌‌س���ه‌باره‌ت‌به‌ئێمه‌‌زۆر‌گرنگه‌،‌راهێنانی‌مامۆس���تایه‌،‌په‌یمانگه‌كان���ی‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ هه‌وڵده‌ده‌ی���ن‌په‌ره‌پێدان‌و‌له‌رێگه‌ی‌سه‌نته‌ری‌توێژینه‌وه‌و‌راهێنان،‌هه‌مو‌مامۆس���تایه‌كی‌كوردستان‌كاتژمێ���ری‌دیارك���راوی‌بۆ‌دی���ار‌ده‌كه‌ین‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌مه‌ش���ق‌و‌راهێنان‌ب���كات،‌ئه‌و‌مه‌شق‌و‌راهێنانه‌ش‌ده‌به‌ستینه‌وه‌‌به‌زۆرێك‌مامۆس���تایان.‌ ئیدارییه‌كانی‌ له‌ئیمتی���ازه‌‌كه‌واته‌‌مامۆس���تا‌ئه‌گه‌ر‌پ���ه‌ره‌‌به‌توانای‌بدرێت‌باش���تر‌ده‌توانێت‌كوالیتی‌خوێندن‌به‌رزبكاته‌وه‌،‌چ‌ل���ه‌روی‌الیه‌نی‌ئه‌كادیمی‌

بێت‌یان‌الیه‌نی‌هونه‌ریی‌و‌زمان.الیه‌نێكی‌دیكه‌‌كه‌به‌المانه‌وه‌‌گرنگه‌،‌بابه‌تی‌پیش���ه‌ییه‌،‌ئه‌گ���ه‌ر‌ئیمكانیه‌تی‌حكومه‌ت‌ب���اش‌بێت،‌به‌نیازین‌)‌3تا‌4(‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌دابمه‌زرێنین،‌ له‌كوردستان‌ گه‌وره‌‌ پیشه‌یی‌ئه‌و‌كۆمه‌ڵگه‌یانه‌‌مۆدێرینترین‌)وه‌رش���ه‌(‌له‌خۆبگرن،‌ئه‌و‌كادره‌‌پیشه‌ییانه‌‌به‌جۆرێك‌په‌روه‌رده‌‌بكرێن‌كه‌‌بتوانن‌پێداویستیه‌كانی‌بازاڕی‌كار‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان‌پڕبكه‌نه‌وه‌.‌له‌هه‌مانكاتدا‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌سااڵنه‌‌كۆنگره‌ی‌په‌روه‌رده‌ی���ی‌ئه‌نجامبده‌ی���ن‌و‌له‌كۆنگره‌كه‌‌هه‌رچیه‌ك‌له‌خزمه‌تی‌پرۆس���ه‌ی‌خوێندن‌و‌چ‌له‌خزمه‌ت���ی‌خودی‌قوتابی���دا‌بێت‌)كه‌‌چه‌قی‌س���ه‌ره‌كی‌كاری‌ئێمه‌‌ل���ه‌وه‌زاره‌ت‌پرۆس���ه‌ی‌ هه‌مو‌ قوتابیه‌(‌ خزمه‌تكردن���ی‌خزمه‌تكردن���ی‌ ئامانجه‌ك���ه‌ی‌ خوێن���دن‌خوێن���دكاران‌و‌قوتابیان���ه‌.‌له‌هه‌مانكات���دا‌ده‌مانه‌وێت‌المه‌كه‌زی���ه‌ت‌له‌ئیش‌و‌كاره‌كان‌بده‌ینه‌‌خ���ودی‌قوتابخان���ه‌كان.‌پێمانوایه‌‌دانانی‌ئیداره‌ی‌باش‌پێویس���تی‌به‌وه‌‌هه‌یه‌‌متمانه‌ی‌باش���ی‌‌پێبدرێ،‌له‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌‌واده‌كه‌ی���ن‌ئی���داره‌ی‌قوتابخان���ه‌‌خ���ۆی‌سه‌رپه‌رشتیی‌بكات،‌دامه‌زراندنی‌مامۆستا‌واده‌كه‌ی���ن‌ئی���داره‌ی‌قوتابخان���ه‌‌رۆڵێكی‌كاریگ���ه‌ری‌هه‌بێت،‌گواس���تنه‌وه‌و‌هاتنی‌مامۆس���تاو‌ه���ه‌ر‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ئیداریی‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌هیچی‌به‌بێ‌ئیداره‌ی‌قوتابخانه‌‌ئه‌نجام‌نه‌درێت.‌خاڵێكی‌دیكه‌‌به‌نیس���به‌ت‌یاسای‌وه‌زاره‌ته‌‌كه‌‌ئێس���تا‌وا‌خه‌ریكین‌و‌له‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌نزیكدا‌پرۆژه‌‌یاساكه‌‌ته‌واو‌یه‌كه‌می‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان‌ ده‌بێت‌و‌بۆ‌ك���راوه‌،‌به‌مه‌ش‌سروش���تی‌وه‌زاره‌تی‌پ���ه‌روه‌ده‌‌ل���ه‌روی‌یاس���اییه‌وه‌‌پێده‌نێته‌‌قۆناغێكی‌زۆر‌ب���ه‌رز.‌خاڵێكی‌دیكه‌‌ئێمه‌‌به‌نیازی���ن‌وه‌زاره‌تی‌خۆمان‌به‌ئه‌لیكترۆنیی‌بكه‌ین،‌ئه‌میش‌هه‌ر‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌تۆزێك‌ئیمكانیاتی‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌باش‌ده‌بێت،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌په‌یوه‌ندییه‌ك‌له‌نێوان‌س���ه‌رجه‌م‌هه‌بێت‌ په‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌تی‌ دامه‌زراوه‌كانی‌می���الكات‌ به‌دۆكیۆمێنتكردن���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌به‌ش���ێوه‌ی‌ئه‌لیكترۆنی���ی.‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ندین‌بابه‌تی‌دیك���ه‌‌كه‌‌په‌یوه‌ندیی‌به‌هه‌س���تی‌نیشتمانیی‌و‌نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌په‌یوه‌ندیی‌به‌بابه‌ت���ی‌په‌روه‌ده‌ییه‌وه‌‌هه‌یه‌.‌په‌یوه‌ندیی‌به‌بابه‌تی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌ده‌رونزانییه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌وانه‌‌هه‌مو‌له‌به‌رنامه‌ی‌ئێمه‌دان،‌هه‌مویان‌پرۆژه‌ن،‌هه‌ندێكیان‌ره‌نگه‌‌كاتی‌زۆرتریان‌

بوێت.ئاوێن���ه‌:‌ل���ه‌روی‌بودج���ه‌وه‌،‌وه‌زاره‌تی‌چه‌ن���دی‌ له‌ریزبه‌ندی���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌وه‌زاره‌ته‌كاندای���ه‌و‌س���ااڵنه‌‌چه‌ن���دی‌ب���ۆ‌

ته‌رخانكراوه‌؟د.پش���تیوان:‌ئ���ه‌و‌بودجه‌ی���ه‌ی‌كه‌‌بۆ‌

ئێمه‌‌دانراوه‌‌ئه‌گه‌ر‌بارودۆخ‌ئاس���ایی‌بێت‌له‌س���نوری‌)س���ه‌دا‌‌10تا‌11(ی‌‌بودجه‌ی‌گش���تی‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌،‌ئه‌و‌بودجه‌یه‌‌ته‌ش���غیلیی‌و‌ بودج���ه‌ی‌ 95(ی‌ )س���ه‌دا‌موچه‌یه‌،‌كه‌واته‌‌)51%(ی‌ده‌مێنێته‌وه‌‌وه‌ك‌بودجه‌ی‌وه‌به‌رهێنان‌كه‌‌تۆ‌بتوانی‌پرۆژه‌ی‌پێ‌ئه‌نجام‌بده‌ی،‌سروش���تیی‌هه‌رچه‌نده‌‌به‌ر‌له‌دروس���تبونی‌ئه‌و‌قه‌یرانه‌،‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌له‌پاره‌ی‌نه‌وت‌زیاتر‌له‌)100(‌ملیۆن‌دۆالری‌ئیزافیی‌خه‌رجكردبو‌بۆ‌په‌روه‌رده‌،‌به‌اڵم‌به‌م‌بودجه‌یه‌ی‌ئێستا‌ئه‌گه‌ر‌به‌م‌ش���ێوه‌یه‌‌بمێنێته‌وه‌،‌په‌روه‌ده‌‌ناتوانێت‌ته‌كانێك‌به‌ڕه‌وش���ی‌خۆی‌بدات،‌ناتوانێت‌ژێرخانی‌خۆی‌چاره‌س���ه‌ر‌بكات،‌به‌اڵم‌دڵنیام‌كه‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌ناهێڵێت‌ره‌وش���ه‌كه‌‌هه‌ر‌ئاوا‌بێت‌و‌یارمه‌تی‌زیاترو‌

زیاتری‌په‌روه‌ده‌‌ده‌دات.

ئاوێنه‌:‌هه‌ر‌سه‌باره‌ت‌به‌قه‌یرانی‌دارایی،‌له‌م‌ماوه‌یه‌ی‌‌دواییدا‌مامۆس���تایان‌به‌هۆی‌‌س���ێ‌‌مانگ‌دواكه‌وتنی‌‌موچه‌وه‌‌له‌به‌شێك‌له‌قوتابخان���ه‌كان‌بایكۆت���ی‌ده‌وامیان‌كرد،‌ئێ���وه‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌ت���ان‌به‌نابه‌رپرس���یارانه‌‌وه‌س���فكرد،‌بۆچی‌‌مامۆس���تا‌داوای‌‌مافی‌‌

خۆی‌‌بكات‌نابه‌رپرسیاره‌؟د.پش���تیوان:‌زۆر‌ج���ار‌هه‌ندێ‌ش���ت‌هه‌ی���ه‌‌وه‌ك���و‌)والتقربو‌الص���اله‌(‌به‌هه‌ڵه‌‌لێكدان���ه‌وه‌ی‌بۆ‌ده‌كرێت،‌ئێمه‌‌هه‌میش���ه‌‌گوتومانه‌و‌ده‌شیڵێمه‌وه‌‌مامۆستا‌پیرۆزترین‌ش���ه‌ریحه‌ی‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌،‌ئه‌گه‌ر‌مامۆس���تا‌موچه‌و‌ئیمتیازات���ی‌باش‌بێت‌كۆمه‌ڵگه‌ش‌ب���ه‌ره‌و‌پێش���ه‌وه‌‌ده‌چێت،‌مامۆس���تایانی‌كوردس���تان‌مێژویه‌كی‌زۆر‌پرش���نگداریان‌هه‌یه‌،‌به‌ب���ێ‌موچه‌یی‌ده‌وامی���ان‌كردوه‌.‌هه‌روه‌ها‌ئێس���تا‌كوردستان‌له‌شه‌ڕێكی‌زۆر‌س���ه‌روه‌ریه‌كانمان‌ پێشمه‌رگه‌‌ گه‌وره‌دایه‌،‌ده‌پارێزن،‌دوژمنان‌و‌تیرۆریستان‌ده‌یانه‌وێت‌كوردس���تان‌تاری���ك‌بكه‌ن،‌تاكه‌‌ش���تیش‌ك���ه‌‌كوردس���تان‌تاری���ك‌ده‌كات‌و‌تاریك‌

ده‌بێت،‌كوژانه‌وه‌ی‌چرای‌زانس���ته‌،‌ئێستا‌ده‌وامكردنی‌مامۆستایان‌وه‌ك‌خه‌باتكردنی‌شانبه‌شانی‌پێشمه‌رگه‌‌وایه‌،‌ئێمه‌‌ده‌ڵێین‌مامۆس���تا‌مافی‌خۆیه‌تی‌به‌هه‌ر‌شێوه‌یه‌ك‌موچه‌كه‌ی‌زیادبكرێ���ت،‌موچه‌كه‌ی‌له‌كاتی‌خۆی‌بێت،‌به‌اڵم‌دۆخی‌كوردستان‌له‌ئێستا‌دۆخێكی‌زۆر‌تایبه‌ته‌،‌كوردستان‌وه‌ك‌گوتم‌له‌شه‌ڕدایه‌،‌زۆرینه‌ی‌مامۆستایان‌ئیلتزامیان‌ك���ردو‌ده‌رگای‌قوتابخانه‌یان‌دانه‌خس���ت‌و‌مێ���ژوی‌ به‌س���ه‌روه‌ریی‌و‌ به‌رده‌وامیی���ان‌پرش���نگداری‌رابردوی‌مامۆستای‌كورد‌دا.‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌ئێمه‌‌گوتومانه‌‌ته‌نها‌ئه‌وه‌‌بوه‌‌به‌رپرس���یاریه‌تی‌مێژی���وی‌له‌وه‌‌خۆی‌ده‌بینێته‌وه‌‌كه‌‌پێش���مه‌رگه‌‌له‌سه‌نگه‌ره‌كان‌داكۆك���ی‌ده‌كات‌و‌ئێمه‌ش‌بێی���ن‌ده‌رگای‌قوتابخانه‌‌دابخه‌ی���ن‌و‌مناڵی‌كورد‌بێبه‌ش‌بكه‌ی���ن‌له‌خوێندن،‌ئه‌وه‌‌به‌رپرس���یاره‌تی‌بۆی���ه‌‌ ئه‌س���تۆ،‌ ده‌خات���ه‌‌ مێژوییم���ان‌ده‌یڵێمه‌وه‌‌داخس���تنی‌ده‌رگای‌قوتابخانه‌و‌ره‌وانه‌كردن���ه‌وه‌ی‌مندااڵنمان‌بۆ‌ماڵه‌وه‌‌كه‌‌نه‌خوێنن،‌به‌رپرس���یاره‌تی‌مێژویی‌ده‌خاته‌‌ئه‌ستۆی‌نه‌ك‌هه‌ر‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌كه‌‌ده‌رگای‌قوتابخانه‌‌داده‌خات،‌به‌ڵكو‌ده‌كه‌وێته‌‌سه‌ر‌ئه‌ستۆی‌ئێمه‌ش‌وه‌ك‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌،‌كه‌وات���ه‌‌م���ن‌پێچه‌وانه‌كه‌ی‌بڵێ���م؟‌بڵێم‌داخس���تنی‌قوتابخانه‌‌مافێكی‌سروشتیه‌؟‌وه‌اڵمه‌كه‌ی‌نه‌خێره‌،‌نابێت‌هیچ‌كه‌س���ێك‌ئه‌م���ه‌‌قبوڵ‌بكات.‌من‌وه‌ك���و‌وه‌زیر‌خۆم‌به‌داكۆكیكاری‌راسته‌قینه‌ی‌مامۆستا‌ده‌زانم،‌خۆم‌به‌خزمه‌تكاری‌مافی‌مامۆستاو‌قوتابی‌له‌قه‌ڵ���ه‌م‌ده‌ده‌م،‌به‌اڵم‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئ���ه‌وه‌‌نی���م‌ده‌رگای‌قوتابخان���ه‌‌قوتابخانه‌ش‌ دابخرێت.‌هه‌روه‌ه���ا‌ده‌رگای‌دانه‌خ���را،‌ل���ه‌و‌چه‌ن���د‌قوتابخانه‌یه‌ی‌كه‌‌چه‌ن���د‌حاڵه‌تێكی‌كه‌م‌تیایدا‌رویدا‌زۆربه‌ی‌زۆری‌مامۆستایان‌په‌یوه‌ندییان‌پێوه‌كردین‌ناڕه‌زاییان‌له‌داخس���تنی‌ئه‌و‌ژماره‌‌كه‌مه‌ش‌نیش���اندا.‌بۆیه‌‌دوپاتی‌ده‌كه‌مه‌وه‌‌مامۆستا‌ماف���ی‌خۆیه‌تی‌داوای‌ماف���ی‌خۆی‌بكات،‌ب���ه‌اڵم‌ن���ه‌‌من‌و‌ن���ه‌‌هیچ‌كه‌س���ێك‌مافی‌ئه‌وه‌ی‌هه‌یه‌‌قوتابخانه‌‌دابخات،‌له‌كاتێكدا‌كوردستان‌له‌دۆخێكی‌ئاوا‌هه‌ستیاردایه‌.

پێیانوای���ه‌‌ زۆرێ���ك‌ ب���ه‌اڵم‌ ئاوێن���ه‌:‌ل���ه‌9/10دا‌ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌‌خوێن���دن‌كاته‌ك���ه‌ی‌‌گونجاو‌نه‌ب���و،‌دۆخێكی‌‌ناله‌بار‌رویداو‌به‌شێكی‌‌زۆری‌‌بینای‌‌قوتابخانه‌كان‌به‌تایبه‌تی‌‌له‌ده���ۆك‌خه‌ڵكی‌‌ئاواره‌یان‌تێ‌خراو‌له‌ڕوی‌‌س���ایكۆلۆجییه‌وه‌‌مامۆس���تاو‌قوتابی‌‌و‌خه‌ڵكیش‌به‌گشتی‌‌ئاماده‌‌نه‌بون‌و‌یه‌كێتی‌‌مامۆس���تایانیش‌داوای‌‌دواخستنی‌‌كرد،‌بۆچی‌‌تۆ‌بڕیاره‌كه‌ی‌‌خۆت‌سه‌پاند؟

د.پشتیوان:‌من‌بڕیاره‌كه‌م‌نه‌سه‌پاندوه‌،‌‌)9/10( ده‌بوای���ه‌‌ به‌سروش���تیی‌ ه���ه‌ر‌ده‌وام‌ده‌س���تپێبكاته‌وه‌.‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌من‌رێگ���ه‌م‌به‌وه‌‌بدابای���ه‌‌ده‌وام‌له‌كاتی‌خۆی‌ده‌س���تپێنه‌كات‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌غه‌درێكی‌گ���ه‌وره‌م‌له‌میلله‌تی‌ك���وردو‌مناڵی‌كورد‌كردوه‌.‌باش���ه‌‌چۆن‌به‌ره‌ن���گاری‌دوژمنان‌ببینه‌وه‌،‌به‌ره‌نگاریبونه‌وه‌‌به‌وه‌یه‌‌كه‌‌رێگه‌‌نه‌ده‌ی���ن‌ده‌وام‌له‌قوتابخان���ه‌كان‌بكرێت؟‌بۆیه‌‌من‌ده‌ڵیم‌باشترین‌به‌رپه‌رچدانه‌وه‌‌بۆ‌دوژمنان‌و‌تیرۆریس���تان‌كردنه‌وه‌ی‌ده‌رگای‌قوتابخان���ه‌‌بو،‌ئێمه‌‌)7000(‌قوتابخانه‌مان‌ه���ه‌ن،‌له‌كۆی‌ئه‌و‌ژماره‌یه‌،‌ته‌نها‌)600(ی‌خه‌ڵكی‌ئاواره‌ی‌تێدا‌بو.‌چ‌لۆجیكێك‌رێگه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌دات‌ده‌رگای‌قوتابخانه‌‌نه‌كه‌یه‌وه‌‌به‌بیان���وی‌ئه‌وه‌ی‌ك���ه‌‌)600(‌قوتابخانه‌ت‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ به‌ڵك���و‌ تێدایه‌،‌ ئاواره‌ی���ان‌به‌پێی‌هه‌مو‌پێ���وه‌ره‌‌جیهانیه‌كان،‌ئه‌گه‌ر‌من���ااڵن‌نه‌چون‌بۆ‌قوتابخان���ه‌،‌واتا‌باری‌نائاس���ایی‌له‌و‌واڵته‌دا‌هه‌یه‌.‌له‌شۆڕش���ی‌

بۆمبارانیان‌ فڕۆك���ه‌كان‌ دواتریش‌ ئه‌یلول‌و‌ده‌كرد،‌مامۆس���تا‌له‌ئه‌شكه‌وته‌كان‌وانه‌یان‌ده‌گوته‌وه‌.‌بۆیه‌‌ئه‌گه‌ر‌خوێندنمان‌راگرتبایه‌‌نیش���انه‌یه‌كی‌زۆر‌نه‌رێیانه‌‌ده‌كه‌وته‌‌سه‌ر‌هه‌رێمی‌كوردستان‌و‌سه‌ر‌زانست.‌هه‌روه‌ها‌له‌كوردس���تان‌خۆی‌گله‌یی‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌پش���و‌زۆره‌و‌كاتژمێره‌كانی‌خوێندن‌كه‌مه‌،‌ئی���دی‌بێین‌زیاتر‌ل���ه‌وه‌ش‌دوایبخه‌ین‌كێ‌زیانی‌به‌رده‌كه‌وێت،‌ته‌نها‌مناڵی‌كورد‌نیه‌‌

كه‌‌باجی‌ئه‌و‌دواكه‌وتنه‌‌ده‌دات؟ئاوێن���ه‌:‌حكومه‌ت���ی‌‌عێ���راق‌خوێندنی‌‌دواخس���ت‌و‌له‌دهۆكیش‌تا‌ئێس���تا‌ده‌وام‌به‌ڕێكی‌‌نه‌كراوه‌،‌ئایا‌ئه‌مه‌‌له‌كۆتایی‌‌ساڵدا‌گرفت‌دروس���تناكات‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌بۆ‌پۆلی‌‌به‌هه‌ولێر‌و‌ ب���ه‌راورد‌ له‌ده���ۆك‌ دوانزه‌كان‌

سلێمانی‌؟د.پش���تیوان:‌س���ه‌باره‌ت‌به‌پۆلی‌)12(‌له‌هه‌م���و‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌ده‌وام‌وه‌ك‌خۆی‌ده‌كرێت،‌له‌دهۆكیش‌چاره‌س���ه‌رمان‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌ب���ۆ‌ئه‌وانه‌ی‌كه‌‌پۆلی‌)12(‌نین،‌كه‌‌دهۆك‌به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌)2(‌مانگی‌فه‌وتاوه‌،‌نزیكه‌ی‌)20(‌رۆژێكی‌بۆ‌قه‌ره‌بو‌بكه‌ینه‌وه‌،‌بزانه‌‌س���ه‌یری‌هاوكێشه‌كه‌‌بكه‌،‌)2(‌مان���گ‌رۆیش���توه‌،‌)20(‌رۆژی‌ب���ۆ‌قه‌ره‌بو‌ده‌كه‌ینه‌وه‌،‌وات���ا‌ته‌نها‌)20(‌رۆژ‌زی���اد‌بكه‌ین،‌چونكه‌‌ناتوانی���ن‌زیاتر‌له‌وه‌‌بكه‌ی���ن،‌ئه‌گه‌ر‌وابكه‌ین‌ئه‌ی‌كوا‌پش���وی‌قوتاب���ی،‌قوتابی‌كه‌ی‌بێته‌وه‌‌ده‌وام،‌بۆیه‌‌هه‌ر‌دواكه‌وتنێك‌كێشه‌كان‌ئاڵۆزتر‌ده‌كات.‌هه‌روه‌ها‌ئه‌گه‌ر‌خوێندكار‌نه‌ڕواته‌‌قوتابخانه‌‌

ئه‌ی‌له‌ماڵ‌چی‌بكات؟ئاوێن���ه‌:‌به‌پێی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ب���اس‌ده‌كرێت‌زۆر‌ پاره‌یه‌ك���ی‌‌ راب���ردودا‌ له‌س���ااڵنی‌‌له‌چاپكردنی‌‌كتێب‌و‌دانانی‌‌كتێبی‌‌خوێندندا‌خ���وراوه‌،‌كار‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌س���انی‌‌به‌رپرس‌له‌م‌گه‌نده‌ڵییانه‌‌بدرێنه‌‌دادگا؟

د.پش���تیوان:‌به‌راس���تی‌من‌له‌و‌رۆژه‌وه‌‌وه‌رگرتوه‌،‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌م‌ كه‌‌ به‌رپرس���یارم‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌كیش‌رێگه‌‌ناده‌م‌سه‌رپێچیی‌ل���ه‌و‌بابه‌ته‌‌بكرێت،‌ئ���ه‌و‌كۆمپانیایه‌ی‌كه‌‌پێش���تریش‌مامه‌ڵه‌ی���ان‌له‌گ���ه‌ڵ‌كراب���و،‌گرێبه‌سته‌كانیان‌هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌وا‌هه‌ست‌ده‌كه‌م‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌تا‌راده‌یه‌ك‌له‌قه‌باره‌ی‌خۆی‌گه‌وره‌ت���ر‌كراوه‌،‌چونكه‌‌ئ���ه‌و‌پاره‌یه‌ی‌كه‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌په‌روه‌رده‌‌بۆ‌كتێب‌به‌كاریده‌هێنی‌پاره‌یه‌كی‌كه‌مه‌و‌ئه‌وه‌‌نیه‌‌كه‌‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌قسه‌ی‌له‌سه‌ر‌ده‌كرێت.‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌ئه‌م‌هه‌مو‌قس���ه‌و‌قسه‌ڵۆكه‌،‌ئه‌و‌كۆمپانیایانه‌ی‌كه‌‌پێشتر‌گرێبه‌ستیان‌له‌گه‌ڵ‌كرابو‌له‌و‌الیه‌نه‌‌كاریان‌ده‌كرد،‌ئه‌گه‌ر‌خزمه‌تیان‌كردبێت‌یان‌نا،‌ئێمه‌‌بڕیارماندا‌گرێبه‌س���ت‌و‌مامه‌ڵه‌ك���ردن‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئه‌وانه‌‌كۆتایی‌پێبێنین.‌ئیدی‌له‌مه‌ودوا‌له‌و‌روه‌وه‌‌الپه‌ڕه‌یه‌كی‌تازه‌‌به‌پێی‌یاس���ا‌ده‌كه‌ینه‌وه‌و‌ئه‌وانه‌ی‌پێش���تریش‌مه‌به‌ستم‌كابینه‌كانی‌پێش���تر،‌ه���ه‌ر‌كه‌س���ێك‌له‌بابه‌تێكی‌ئاوا‌تێوه‌گالبێت،‌ئه‌وه‌‌دادگا‌هه‌یه‌و‌پێویس���ته‌‌

دادگا‌مه‌سه‌له‌كان‌یه‌كالیی‌بكاته‌وه‌.ئاوێنه‌:‌بۆچی‌‌پارتی‌،‌چه‌ند‌كابینه‌یه‌كه‌‌سوره‌‌له‌سه‌ر‌وه‌رگرتنی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌،‌ئایا‌مه‌به‌س���تیه‌تی‌‌به‌جۆرێك‌مه‌نهه‌جه‌كان‌دابڕێژرێ���ن‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌له‌پڕۆگرام���ی‌‌وانه‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‌ئه‌ده‌بیه‌كان���دا‌ك���ه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌

بۆچون‌و‌روانینی‌‌پارتی‌‌بگونجێت؟د.پش���تیوان:‌یه‌كێ���ك‌له‌كێش���ه‌‌هه‌ره‌‌گ���ه‌وره‌كان‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌قس���ه‌ی‌نالۆجیكیی‌و‌هه‌ڵبه‌س���تراو‌دێت���ه‌‌نێو‌ب���اس‌و‌خواس‌و‌بابه‌ته‌كان،‌دڵنیاب���ه‌‌هیچ‌بیركردنه‌وه‌یه‌كی‌له‌و‌ش���ێوه‌یه‌‌له‌الیه‌ن‌پارت���ی‌نه‌بوه‌،‌ئه‌و‌مه‌س���ه‌له‌یه‌‌دوره‌‌له‌راستیی،‌پارتی‌به‌منی‌له‌خزمه‌تی‌ هه‌رچی���ه‌ك‌ ئازادب���ه‌‌ گوت���وه‌‌

خوێن���دن‌و‌قوتابی‌و‌مناڵی‌ك���ورده‌،‌بیكه‌.‌هه‌رگی���ز‌به‌من���ی‌نه‌گوتوه‌‌ئ���ه‌وه‌‌ئه‌نجام‌بده‌‌ی���ان‌ئه‌نجامی‌م���ه‌ده‌،‌په‌ن���ا‌به‌خوا‌كاره‌كان���ی‌داهاتوش���مان‌ئ���ه‌و‌راس���تیه‌‌مه‌به‌ستیه‌تی‌ پارتی‌ هه‌روه‌ها‌ ده‌سه‌لمێنن.‌له‌رێگه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌پ���ه‌روه‌رده‌‌گه‌وره‌ترین‌خزمه‌تی‌كوردس���تان‌ب���كات،‌من‌له‌رێگه‌ی‌ئاوێن���ه‌وه‌‌ده‌مه‌وێت‌ئ���ه‌وه‌ش‌رونبكه‌مه‌وه‌‌به‌هه‌مو‌ ده‌س���تبه‌كاربونم،‌ له‌سه‌ره‌تای‌ كه‌‌پارێ���زگاكان‌و‌ گش���تییه‌كانی‌ به‌رێوب���ه‌ره‌‌به‌رێوه‌به‌ری‌په‌روه‌رده‌ی‌قه‌زاكانم‌گوتوه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌له‌زاخۆ‌تا‌خانه‌قین‌به‌یه‌ك‌ده‌س���ت‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌به‌یه‌ك‌به‌رنامه‌‌كار‌ده‌كه‌ین،‌هه‌ر‌رێنمایی���ه‌ك‌یان‌پرۆژه‌یه‌ك���ی‌په‌روه‌رده‌یی‌ك���ه‌‌هه‌یه‌‌ی���ان‌هه‌بێت،‌ئ���ه‌وه‌‌هی‌هه‌مو‌كوردس���تانه‌و‌به‌هیچ‌جۆرێ���ك‌رێگه‌ناده‌ین‌وه‌زاره‌ت‌وه‌زاره‌ت���ی‌ش���ارێك‌بێ���ت‌و‌هی‌

شارێكی‌دیكه‌‌نه‌بێت.ئاوێن���ه‌:‌ئایا‌ل���ه‌وه‌‌ئ���اگادارن‌كه‌‌رۆژ‌ب���ه‌ڕۆژ‌زیاتر‌كه‌لێنی‌‌نێ���وان‌چینه‌‌هه‌ژارو‌خوێندن���دا‌ له‌ب���واری‌‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان‌ده‌رده‌كه‌وێت،‌قوتابخانه‌‌ئه‌هلیی‌و‌بیانیه‌كان‌ده‌بنه‌‌ماڵی‌‌قوتابیه‌‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌و‌كوڕه‌‌مه‌سئوله‌كان،‌قوتابخانه‌‌گشتییه‌كانیش‌كه‌‌فه‌رامۆشكراون‌و‌سستیی‌‌گه‌شه‌ی‌‌زانستی‌‌و‌په‌روه‌رده‌یی‌‌و‌فێركردنیان‌پێوه‌‌دیاره‌‌ده‌بنه‌‌

شوێنی‌‌خه‌ڵكی‌‌ئاسایی‌؟ئه‌هلی���ی‌ خوێندن���ی‌ د.پش���تیوان:‌له‌كوردس���تان‌به‌یاس���ا‌رێكخ���راوه‌،‌ئێمه‌‌وه‌ك���و‌وه‌زاره‌تی‌پ���ه‌روه‌رده‌‌هانی‌كه‌رتی‌تایب���ه‌ت‌ده‌ده‌ی���ن‌وه‌ك‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌هه‌مو‌دونیا‌هه‌یه‌،‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌روی‌كردنه‌وه‌ی‌قوتابخان���ه‌و‌كوالیتی‌خوێن���دن‌هاوكارمان‌ب���ن.‌ب���ه‌اڵم‌به‌هیچ‌جۆرێك‌رێگ���ه‌‌ناده‌ین‌خوێندن���ی‌ئه‌هلی���ی‌و‌قوتابخان���ه‌‌تایبه‌ت‌و‌په‌یمانگه‌‌ئه‌هلی���ه‌كان‌ته‌نها‌ببێته‌‌ناوه‌ندی‌كۆكردنه‌وه‌ی‌پاره‌‌بۆ‌خاوه‌نه‌كانیان،‌ئێستا‌ئێمه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌كه‌‌چه‌ند‌رۆژێك‌ب���ه‌ر‌له‌ج���ه‌ژن‌بڕیاره‌كه‌م‌واژو‌ك���رد،‌كه‌‌مۆڵه‌تدانه‌‌قوتابخانه‌و‌په‌یمانگه‌ی‌ئه‌هلییمان‌به‌هه‌مو‌شێوه‌یه‌ك‌راگرت،‌هه‌روه‌ها‌به‌هه‌مو‌ئ���ه‌و‌قوتابخانه‌و‌په‌یمانگه‌‌ئه‌هلییانه‌ش���دا‌دێینه‌وه‌،‌كه‌‌له‌نێویان���دا‌هه‌یه‌‌خزمه‌تێكی‌باشی‌كردوه‌و‌كاریگه‌ریی‌ئه‌رێیانه‌ی‌هه‌یه‌،‌له‌گه‌ڵتم‌له‌نێویش���یاندا‌هه‌ی���ه‌‌خراپ‌بوه‌،‌ئێم���ه‌‌پێداچونه‌وه‌‌به‌هه‌مو‌ئه‌وانه‌‌ده‌كه‌ین‌و‌ئه‌سته‌مه‌‌س���ازش‌له‌یه‌ك‌قوتابخانه‌‌بكه‌ین‌كه‌‌له‌خزمه‌تی‌پرۆس���ه‌ی‌خوێندندا‌نه‌بێت.‌خاڵێك���ی‌دیك���ه‌‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌قوتابخانه‌‌حكومیه‌كانی‌ئێمه‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌هه‌ندێك‌شوێن‌ت���ا‌راده‌ی���ه‌ك‌كه‌موكوڕییش���یان‌هه‌بێت،‌كوالیت���ی‌ب���ه‌رزی‌خوێندنی���ان‌تێدایه‌،‌تۆ‌س���ه‌رنج‌ب���ده‌،‌س���ه‌رجه‌م‌یه‌كه‌مه‌كان���ی‌كوردس���تان‌له‌قۆناغه‌‌جیاوازه‌كاندا‌هه‌موی‌ئه‌وان���ه‌ن‌ك���ه‌‌له‌قوتابخان���ه‌‌حكومیه‌كان‌ده‌رده‌چن،‌به‌هه‌مانشێوه‌‌ئه‌وانه‌ی‌له‌كۆلێژه‌‌له‌زانس���تیی‌و‌ وه‌رده‌گیرێ���ن‌ ب���ه‌رزه‌كان‌ئه‌ده‌بی���ه‌كان‌س���ه‌دا‌)99(ی‌ده‌رچوان���ی‌قوتابخان���ه‌‌حكومیه‌كانن،‌ئێمه‌‌له‌ئاینده‌ش‌كار‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌ین‌كوالیتی‌قوتابخانه‌‌ئه‌هلیه‌كان‌زیاترو‌زیاتر‌به‌رزبكه‌ینه‌وه‌.‌ئه‌و‌كێشه‌یه‌ی‌كه‌‌ئێمه‌‌هه‌مانه‌‌له‌ئێستاداو‌زۆر‌به‌زه‌قیی‌داواكاریه‌كی‌زۆری‌دایك‌و‌باوكانی‌له‌سه‌ره‌،‌ئه‌وه‌یه‌‌داوای‌خوێندنگاو‌خوێندن‌به‌زمان���ی‌ئینگلیزیی‌ده‌ك���ه‌ن،‌ئێمه‌‌وه‌كو‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌له‌ئێستادا‌ئاماده‌كاریی‌ده‌كه‌ین‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌ژماره‌یه‌ك���ی‌زۆری‌قوتابخانه‌ی‌ئینگلیزیی‌بكه‌ینه‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌به‌هه‌مانشێوه‌‌له‌سااڵنی‌داهاتو‌دوای‌ساڵی‌خوێندنی‌)2015-2016(‌ده‌مانه‌وێت‌سااڵنه‌‌رێژه‌ی‌ئه‌و‌قوتابخانان���ه‌‌زیاد‌بكه‌ین،‌وای‌

لێده‌كه‌ین‌خوێندن‌و‌قوتابخانه‌ی‌ئینگلیزیی‌حكومیی‌له‌كوردستان‌هێنده‌‌زۆربن‌و‌هێنده‌‌كوالێتی���ی‌خوێندنیان‌به‌رز‌بێ���ت‌له‌چوار‌ساڵی‌داهاتو‌به‌ش���ێوه‌یه‌ك‌رۆڵیان‌هه‌بێت‌له‌هێنان���ه‌دی‌گۆڕانكاریه‌كی‌گ���ه‌وره‌‌له‌نێو‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردی���دا.‌هه‌روه‌ها‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌بتوانین‌قوتابخان���ه‌‌حكومیه‌كان‌زۆر‌باش‌ب���ن‌و‌هی���چ‌كه‌موكوڕییه‌كی���ان‌نه‌مێنێت،‌وه‌ك‌له‌س���ه‌ره‌تاش‌ئام���اژه‌م‌ب���ۆ‌ك���ردو‌دوپاتیده‌كه‌مه‌وه‌‌ده‌بێت‌ژێرخانی‌‌قوتابخانه‌‌باشبكرێت‌و‌راهێنان‌به‌مامۆستایان‌بكرێت‌و‌بژێوی���ی‌مامۆس���تا‌باش���تر‌بكرێ���ت،‌ئه‌م‌س���ێ‌ه���ۆكاره‌‌هانده‌رێكی‌ب���اش‌ده‌بن‌بۆ‌پێشه‌وه‌چونی‌الیه‌نی‌په‌روه‌ده‌یی‌و‌خوێندن‌و‌

قوتابخانه‌كانی‌كوردستان.ئاوێنه‌:‌ده‌گوترێ���ت‌له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌فاخیر‌مێرگه‌سوری‌له‌هه‌ولێر‌كه‌‌سیستمی‌سابیسی‌تێدا‌پیاده‌‌ده‌كرێت‌و‌ئه‌و‌سیسته‌مه‌‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌ت‌پاره‌ی‌بۆ‌ته‌رخانكراوه‌‌تا‌خه‌ڵكی‌ئاس���اییش‌به‌بێ‌به‌رانبه‌ر‌لێی‌س���ودمه‌ند‌بن،‌ب���ه‌اڵم‌بڕه‌‌پاره‌ی���ه‌ك‌له‌فێرخوازه‌كان‌وه‌رگیراوه‌،‌ئه‌مه‌ش‌پێچه‌وانه‌ی‌سیس���تمی‌خوێندن���ی‌خۆڕایی‌هه‌رێمی‌كوردس���تانه‌،‌

ئه‌مه‌‌بۆ؟د.پش���تیوان:‌به‌ڵێ‌كارێكی‌له‌م‌شێوه‌یه‌‌مه‌س���ه‌له‌كه‌مان‌ ب���ه‌اڵم‌ ئه‌نجامدراب���و،‌چاره‌س���ه‌ركردو‌پاره‌كه‌‌ب���ۆ‌دایك‌و‌باوكی‌قوتابی���ه‌كان‌گه‌ڕێنرایه‌وه‌و‌له‌ئاینده‌دا‌كاری‌

هاوشێوه‌‌رێگه‌ی‌پێنادرێت.ئاوێنه‌:‌تۆ‌خۆت‌مناڵه‌كانت‌له‌كوێ‌‌و‌له‌چ‌

قوتابخانه‌و‌زانكۆیه‌ك‌ده‌خوێنن؟د.پش���تیوان:‌من‌ب���ۆ‌ئه‌وس���اڵ‌بڕیاره‌‌منداڵێكم‌بچێته‌‌زانكۆو‌تا‌ئێستاش‌بڕیارمان‌نه‌داوه‌‌بڕواته‌‌كوێ،‌هه‌ر‌بڕیارێكیش‌خۆی‌هه‌ڵیبژێرێ���ت‌من‌پێیه‌وه‌‌پابه‌ند‌ده‌بم،‌هه‌ر‌بۆ‌زانیارییتان‌چوار‌منداڵم‌هه‌ن،‌سیانیان‌ته‌نها‌ ده‌خوێنن،‌ له‌قوتابخانه‌ی‌حكومی���ی‌بچوكه‌كه‌ی���ان‌نه‌بێ���ت‌كه‌‌ئه‌مس���اڵ‌چۆته‌‌س���ه‌ره‌تایی‌و‌ئه‌و‌له‌خوێندنی‌ئه‌هلییه‌.‌واتا‌سێ‌به‌یه‌ك.‌به‌اڵم‌من‌خۆم‌هه‌میشه‌‌وێڕای‌ئه‌وه‌ی‌رێز‌له‌قوتابخان���ه‌ی‌ئه‌هلیی‌ده‌گرم‌به‌اڵم‌هه‌میشه‌‌قوتابخانه‌ی‌حكومییم‌به‌الوه‌‌

په‌سندتره‌.ئاوێن���ه‌:‌ه���ه‌ر‌س���ه‌باره‌ت‌به‌قوتابخانه‌‌ئه‌هلیی���ه‌كان،‌گله‌ی���ی‌زۆر‌له‌نرخ���ی‌ئه‌و‌قوتابخانه‌‌ئه‌هلییانه‌‌ده‌كرێت‌و‌ده‌گوترێ‌رۆژ‌

به‌رۆژ‌نرخی‌خوێندن‌زیاد‌ده‌كه‌ن؟د.پش���تیوان:‌خۆت‌ده‌زانی‌مه‌س���ه‌له‌ی‌قوتابخانه‌ی‌ئه‌هلیی،‌بابه‌تێكی‌ئیختیارییه‌،‌خه‌ڵ���ك‌ده‌توانێت‌منداڵی‌خ���ۆی‌نه‌نێرێته‌‌ئه‌و‌قوتابخانه‌یه‌،‌هه‌ر‌كه‌سێك‌ئیمكانیاتی‌نیه‌‌ب���ا‌منداڵه‌كه‌ی‌نه‌نێرێت���ه‌‌قوتابخانه‌ی‌ئه‌هلی���ی،‌دوه‌م‌ه���ه‌ر‌قوتابخانه‌ی���ه‌ك‌كه‌‌له‌س���ه‌ره‌تا‌ن���رخ‌داده‌نێ���ت‌دوات���ر‌نابێت‌زیادی‌بكات،‌وه‌كو‌ئاماژه‌شم‌بۆ‌كرد‌ئێمه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌پ���ه‌روه‌رده‌‌لیژنه‌یه‌كمان‌داناوه‌‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌پێداچونه‌وه‌‌بۆ‌س���ه‌رجه‌م‌ئه‌و‌قوتابخانه‌و‌په‌یمانگایانه‌‌بكه‌ین‌له‌روی‌نرخ‌و‌پرۆگرام‌و‌باڵه‌خانه‌و‌سیڤی‌مامۆستاكانیان،‌ئه‌وانه‌ی‌كاری‌باش���یان‌كردوه‌‌سوپاسیان‌ده‌كه‌ین‌و‌ئه‌وان���ه‌ی‌كاره‌كانیان‌گونجاو‌نیه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ده‌كه‌ین،‌ لێپێچین���ه‌وه‌ی‌توندیان‌هه‌روه‌ه���ا‌له‌م���ه‌ودوا‌به‌نیازین‌مه‌س���ه‌له‌ی‌پاداش‌و‌سزا‌بكه‌ینه‌‌پره‌نسیپێكی‌سه‌ره‌كی‌له‌هه‌مو‌كار‌و‌بابه‌ته‌كاندا،‌هه‌ربۆیه‌ش���ه‌‌تا‌دوای‌ئه‌و‌پێداچونه‌وه‌یه‌‌مۆڵه‌تی‌كردنه‌وه‌ی‌قوتابخانه‌و‌په‌یمانگه‌ی‌ئه‌هلییمان‌راگرتوه‌.

تایبه‌ت )448(‌سێشه‌ممه‌‌182014/10/14

د.پشتیوان سادق وه زیری په روه رده ی هه رێمی كوردستان:مۆڵه تدانه قوتابخانه و په یمانگه ی ئه هلییمان به هه مو شێوه یه ك راگرت

پشتیوان‌سادق

ئێمه‌‌وه‌كو‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌له‌ئێستادا‌ئاماده‌كاریی‌ده‌كه‌ین‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ژماره‌یه‌كی‌زۆری‌قوتابخانه‌ی‌ئینگلیزیی‌بكه‌ینه‌وه

هه‌ر‌بۆ‌زانیارییتان‌چوار‌منداڵم‌

هه‌ن،‌سیانیان‌له‌قوتابخانه‌ی‌

حكومیی‌ده‌خوێنن،‌ته‌نها‌بچوكه‌كه‌یان‌نه‌بێت‌كه‌‌ئه‌مساڵ‌چۆته‌‌سه‌ره‌تایی‌و‌ئه‌و‌له‌خوێندنی‌

ئه‌هلییه‌.‌واتا‌سێ‌به‌یه‌ك

مه‌سه‌له‌ی‌قوتابخانه‌ی‌

ئه‌هلیی،‌بابه‌تێكی‌ئیختیارییه‌،‌خه‌ڵك‌ده‌توانێت‌منداڵی‌خۆی‌نه‌نێرێته‌‌ئه‌و‌قوتابخانه‌یه‌،‌هه‌ر‌

كه‌سێك‌ئیمكانیاتی‌نیه‌‌با‌منداڵه‌كه‌ی‌

نه‌نێرێته‌‌قوتابخانه‌ی‌ئه‌هلیی

(448( سێشه ممه 2014/10/14 19تایبه‌ت

ونبون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )طه حمه فره ج صالح(

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )احمد حمه محمد امین (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه . ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )هیوا علی امین( هه ركه س

دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه . * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )شكار نوری سعید (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )علی حسین محمود (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )محمد حسن رسول (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه . * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )هێمن جمال علی (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

سوپاس و پێزانینزۆر ده ست خۆشی له به رێز دكتۆر رێكه وت حه مه ره شید وه زیری ته ندروستی و به رێز دكتۆر موئه یه د اسماعیل ده كه م كه هاوكارو ئه نجام ده ری ئه و نه شته رگه ریه بوون

بۆم و زۆرماندوبوون له گه ڵم. خوای گه وره لێیان رازیبێت و سه رفرازبن.

تاک و گروپە تائیفییە زەرەرمەندەکانی حه كیم ئه حمه دن����او ئ����ەو میللەتان����ە ب����ەالی خۆیاندا بەالیەنیکەم����ەوە ی����ان رادەکێش����ن بێدەنگی����ی هه ڵدەبژێ����رن بەرامبەر بەو بەناوی ک����ە وەحش����ەتگەرییەی هه مو ئیس����امەوە دەیک����ەن، وەکو الی بڕێک ئایینییەکان����ی سیاس����ییە لەگروپ����ە کوردس����تان و زۆرین����ەی دەس����ەاڵتدارو میللەتان����ی ئایینییەکان����ی گروپ����ە ناوچەک����ەدا دەیبینین. مەترس����ی ئەم هێزە ئایینیی����ە تۆتالیتێرە ته نها لەوەدا نییە کە ئێزیدیی����ەکان و گروپە ئایینییە ب����کات و کۆمەڵک����وژ ناموس����ڵمانەکان کوردیش����دا لەناو هه ب����ن خەڵکانێ����ک بەگرفتێک����ی گەورەی نەبین����ن، بەڵکو لەوەدایە کە هێزە ئایینییە سیاسییەکان ل����ەو گۆش����ەنیگایەوە رەخنەیان بکەن بەوەی کە تاکە خەوشیان رادیکاڵییەتە. ش����تێکەو رادیکاڵب����ون بێگوم����ان تۆتالیتاری����زم ش����تێکی ترە. دەش����ێت هێزێکی سیاس����یی رادیکاڵ بێت، بەاڵم

تۆتالیتێر نەبێت، ب����ەاڵم هه مو هێزێکی تۆتالیتێ����ر جەوهه رێکی رادیکاڵی هه یە، چونکی دەیەوێت دونیا لەس����ەر وێنەی خۆی وێنابکات و بیگۆڕێت. بۆیە فیکری دینی����ی لەقەیرانێک����ی قوڵدایەو ئەرکی رۆش����نبیرە ئایینیەکانیش رەخنەکردنی داعش نییە بەوەی هێزێکی ئیس����امیی رادیکاڵ����ەو خەوش����ی زۆرەو توندڕەویی دەکات لەپەیڕەویکردنی شەریعە، بەڵکو رەتکردن����ەوەی هه مو توندوتیژییەکە کە بەناوی دین و قورئانەوە بۆ بەئیسامیکردنی بەرگرییکردن����ە دەکرێ����ت، کۆمەڵ����گا لەپاراستنی فرەییی نەتەوەیی و ئایینی و ئایینزانی����ی کۆمەڵ����گاکان و رێزگرتن����ە لەئازادییە تاکیی و گش����تییەکان. ته نها ئالێ����رەدا دەتوانین ب����اس لەدابڕانێکی مەعریفیی و سیاس����یی بکەی����ن لەنێوان هێ����زە دینییەکانم����ان و هێزێک����ی وەکو داعش. ئیس����ام چەترێک����ی ڕەش نییە ک����ە هه مو تاک و گروپ و میللەتانی دونیا لەژێریدا کۆبکرێن����ەوە، بەڵکو ئایینێکە

وەکو هه مو ئایینەکانی تری س����ەر گۆی ئ����ەم زەوییە ک����ە هه م����و تاکێک مافی ئیمانداریی بۆ ه����ه ر دینێک هه بێت یان هه ر نەبێت و ئازادبێت لەمومارەسەکردنی بیروڕا ی����ان س����روتە ئایینیەکانی. لەو دەکرێ����ت ئایینێ����ک چرکەس����اتەوەی ستراتیژێکی ئایدیۆلۆژیی و بەسامانێکی سیاس����یی گش����تگیر، ئەوا خەس����ڵەتە تیۆلۆگییەک����ەی خۆی لەدەس����تدەدات و دەبێت بەپڕۆژەیەکی ئایدیۆلۆژیی ڕوت. جیاواز لەستراتیژی بەعس کە هه وڵی )Synthese( سنتێزێکی دروستکردنی دەدا لەنێ����وان لکاندن����ی ترادیس����یۆنی ئەکەدی و )س����ۆمەری و عێراقیی کۆنی بابلی و هتد( بەترادیس����یۆنی ئیسامیی - عەرەبیی بۆ دامەزراندنی شوناس����ێکی عێراقیی نوێ و ئەو سنتێزەشی لەچەمکی هه مو واتە دۆزییەوە؛ “بەعس����یبون”دا باشەو بەعس����ییەکی باش عێراقییەکی بەپێچەوانه ش����ەوە هه ر ڕاس����تە، داعش ئایینی ب����ۆ ترادیس����یۆنێکی بەته نه����ا

دەگەڕێت����ەوە ک����ە خەالفەتی ئیس����ام س����ەرچاوەی س����ەرەکییەتی. ه����ه ردو پرۆژەک����ە وەهمی هاونیش����تیمانییبون و هاوئیمانی����ی الی گەلێک����ی وەکو کورد بەن����اوی یەکێکی����ان دروس����تدەکات، عێراقییبونەوەو ئەوی تریش����یان بەناوی موسڵمانبونەوە، بەاڵم لەجەوهه ردا یەک ئامانج پێکەوەیان گرێ����دەدات، ئەویش بینینی کوردو کەمە ئاینیی و ئەتنییەکانی ترە وەک����و ترادیس����یۆنێکی بچوک کە رێگرن لەبەردەم ترادیس����ۆنە گەورەکەی پ����رۆژە تۆتالیتارییەکەی����ان. لەناو ئەم پڕۆژەیەدا نە ک����وردو نە گروپەکانی تر س����ەربەخۆی مێژوی ده بێ����ت خاوەنی خۆی����ان بن، چونکی هه م����و مێژویەکی تایبەت ترادیسیۆنی خاوەنی سەربەخۆ بەخۆیەتی، بۆیە تاکە ترادیسیۆنێک الی داعش کە بونی هه بێت ته نها خەالفەتی ئیس����امییەو تاکە گروپێکیش کە مافی حوکمدارێتی����ی و س����ەروەریی هه بێ����ت

موسڵمانە سەلەفییەکانە.

داعشیزم...‌پاشماوه‌

ئه وان له ئێستاش���داو ه���ه ر كاتێك كه بخوازن به ن���اوی راوه دونانی "تیرۆریزمی جوداخواز"، نه ته نها سنوره كانی هه رێمی كوردس���تان ده بڕن وله ك���وێ بخ���وازن و عه قڵیان بگرێت پرۆسه سه ربازیه كانیان ئه نجام���ده ده ن، به ڵكو بنك���ه و باره گای له ن���او هه میشه ییش���یان س���ه ربازیی خاكی هه رێمی كوردس���تاندا به به رچاوی په رله مان���ی هه رێ���م و س���ه رۆكایه تی كوردس���تان و حكومه تی هه رێم و ته واوی حزبه سیاسیه كان و خه ڵكی كوردستانه وه ،

جێگیركردوه .كۆتای���ی له مانگه كان���ی ك���ورده كان س���اڵی 2012دا له به رامبه ر سیاس���ه تی سیاس���ییانه یان و له بونی نكوڵیك���ردن به رده وامیی گۆشه گیریی سه ر ئۆجه النی په كه ك���ه و زیندانیك���راوی رێب���ه ری له پێن���اوی به دیهێنان���ی بڕێك���ی ك���ه م له ماف���ه كه لتوریه كانی���ان، له ژماره یه ك ده س���تیان توركی���ادا له زیندانه كان���ی دایه چاالك���ی مه ده نیانه و مه به س���تیان ب���و به مانگرتنی به كۆمه ڵ���ی زیندانیانی توركی���ادا، له زیندانه كان���ی سیاس���ی ئه ردۆگان و پارتی دادو گه شه پێدان ناچار به ره وایه تی داواكانیان بكه ن. به دداننان ژماره یه ك زیندانی سیاس���ی و ئه وان���ی له به رپرسانی پارتی ئاشتی و دیموكراسی )به ده پ���ه (و په رله مانتارانی ئه و پارته و

سه رۆك شاره وانی و ئه ندامانی ئه نجومه نی به ده پ���ه پت���ر ل���ه دو مان���گ له چاالكی مانگرت���ن له خواردنی���ان تێپه ڕان���د، كه بێگومان نه ته نها ئه ردۆگان و پارته كه ی ، به ڵك���و ت���ه واوی رێكخراوه كان���ی مافی مرۆڤ���ی توركی���او نێوده وڵه تی و ته واوی له به رامب���ه ر مرۆڤایه ت���ی كۆمه ڵگ���ه ی ده بوایه ئ���ه وان چاوه ڕوانكراوی مه رگی به رپرس���یارێتی ئه خاق���ی و ئینس���انی ئ���ه ردۆگان تایبه ت كاتێك هه ڵبگ���رن، زۆر خه مس���اردانه و به ئیستیفزازێكی پڕ له سه ره تاكانی ئه تاتوركیانه وه له غروری مانگرتنه كه دا له ئه ڵمانیاوه رایگه یاند، كه ئه وه هیچ نیه جگه له خۆ نمایش���كردن. ئۆكتۆب���ه ری له كۆتای���ی كاتێكی���ش 2012دا ب���ۆ پش���تیوانیی له مانگرت���وان له س���ه ر داوای به ده پ���ه له 22 ش���اری مانگرتن و باكوری كوردس���تان گه وره ی ئه نجامدرا، به رف���راوان خۆپیش���اندانی ئ���ه ردۆگان ئه مه ش���دا له به رامب���ه ر رایگه یان���د: چیت���ر توڕه م���ان مه كه ن، چونكه به مانگرتن���ی ئێوه ئۆجه الن، كه ناوبردوه ، تیرۆر"ی به "سه ری ئه ردۆگان ئ���ازاد ناكه ی���ن. له س���ه ره تای مانگ���ی نۆڤه مبه ری هه مانساڵیش���دا له وته یه كیدا كه له فڕۆكه خانه ی ترابزون پێشكه شیكرد وتی : مانگرتوان به و كاره یان مه به ستیانه رای گش���تیی هه ڵبخه ڵه تێن���ن، ته نانه ت

راس���تگۆیانه ته عبیری له جه وهه ری ئه و ڤایرۆس���ه كرد، كه به شاراوه یی له ناخی هه ر سیاسیه كی فاشی دایه ، كاتێك وتی : سزای له س���ێداره دان له واڵتانی گه وره ی وه ك ئه مه ری���كاو روس���یاو ژاپۆن و چین كاری پێده كرێت، بۆی���ه مافی توركیایه نه ته نها چاو به و سزایه دا بخشێنێته وه ، به ڵكو مافی خۆیه تی دژ به و كه س���انه ی نائارامیی و پشێوی له واڵتدا دروستده كه ن، جێبه جێش���ی بكات. ئ���ه ردۆگان له بری چاره س���ه ری له كرۆك���ی بیركردن���ه وه ئاش���تیانه بۆ پرس���ه كه ، له بری دداننان به م���اف و ئازادی ئه وانی���دی ، به لێدوانی بازاڕیانه ، مانگرتوانی خسته ژێر تایتڵ و ناونانی جیاوازه وه ، جارێك به نمایشسازو، جارێك���ی دی به هه ڵخه ڵه تێن���ه ری رای گش���تیی و جارێك���ی دیكه ی���ش وت���ی

ده یانه وێت كێشیان دابه زێنن.ئ���ه ردۆگان ب���ه م لێ���دوان و وتان���ه ی مه رگ���ی چاوه ڕوانك���راوی له به رامب���ه ر مانگراتوانی كورد، وێڕای گوزارشتكردن له حه قیقه تی فاشیزمێك كه تیۆریسینانی پان توركی���زم له وێنه ی زیا گوك ئاڵپ و خالیده ئه دیب و نه جیب عاس���م و یوسف ئاقچ���ۆراو عه لی حس���ێن زاده و ده یانی دیكه بناغه یان بۆ داڕش���تبو، ش���تێكی دیكه مان پ���ێ ناڵێ���ت. له ئایدیۆلۆژیای پانتوركیزم كه به رگی ئیسامی سوننی

به ب���ه ردا كراوه زیاتر ده ب���ێ چیتر بێ ، كه ئه ردۆگان و پارته كه ی تا ئه و ئاس���ته ب���ردوه له به رامبه ر داوای دداننان به مافه له به رامبه ر نه ته وه ی���ه ك، كه لتوریه كانی نزیكبون���ه وه ی مه رگ���ی ژماره یه كی زۆر زیندانی و سیاسی خه مساردانه له مرۆڤی بێته قس���ه و به پشوی سیاس���یه كی بێ رۆح و مرۆڤێك���ی خاڵیی له هه ر به هایه كی ئینس���انی بڵێت: ئه وه نمایش���ه ، ئه وه ب���ۆ خه ڵه تاندن���ی ڕای گش���تییه ، ئه وه وه رزش���ی دابه زاندنی كێش���ه . ته نانه ت دیوی ش���اراوه ی قس���ه كردن له ئۆجه الن هه وڵدانێك���ی تی���رۆر" "س���ه ری وه ك ئاشكرایه بۆ گه ڕان به دوای ئه و چه مك و مانایانه ی له ڕێیه وه گه ره كیه تی ره وایه تی به كوش���تنی ئینسان و شه ڕی سڕینه وه ی ب���دات، چونكه میلله تێ���ك شوناس���ی ئه ردۆگان باش ده زانێت ئه وه ی له توركیا روده دات به ته نها كێشه ی ئۆجه الن نیه ، به ڵك���و بریتی���ه له پرس���ی نه ته وه یه ك، كه به دوای گوزارش���تكردن له شوناس���ی

زه وتكراوی خۆیدا ده گه ڕێت.ئ���ه ردۆگان وه ك س���ه رۆك كۆم���اری توركی���اش له كۆتای���ی مانگ���ی ئه یلولی كردن���ه وه ی له بۆن���ه ی ئه مس���اڵداو له باره ی پرس���ی ئابوریدا پرۆژه یه ك���ی ته نها "تی���رۆر رایگه یان���د: تی���رۆره وه واڵتانی دراوسێمانی نه گرتۆته وه ، به ڵكو

له ناوخۆش���ماندا هه یه . چه ندین س���اڵه تی���رۆر له قاچی ئاب���وری توركیا ئااڵوه ، ب���ه اڵم ئێمه قۆناغ���ی چاره س���ه ریمان ده ستپێكرد". له م لێدوانه شیدا ئه ردۆگان وه ك خ���ۆی جارێكیت���ر گه ره كیه ت���ی پاڵه وان و فریش���ته ی پرسی چاره سه ری هه مانكاتیش پیشانبدات و دیموكراسیانه تی���رۆره وه به پرس���ی ك���ورد پرس���ی گرێبدات���ه وه ، كه ئااڵوه ته قاچی توركیا. وێڕای هه مو ئه مانه ، ئه ردۆگان هیچ كاتێك به كۆمه ڵی له په الماردان و كوشتنی سڵی خه ڵكی مه ده نی كورد نه كردۆته وه ، ئه گه ر ئه م په الماردان و كوشتنه له )رۆبۆسكی ( له باكوری كوردس���تان، یان له )ش���اخی كورته ك( له باش���وری كوردس���تان، یان پش���تیوانیكردنی نێگه تیڤانه ی و له رۆڵی په الماریان له هێ���رش و تی���رۆر له هێزی بۆ س���ه ر كانتۆنی كۆبان���ێ له رۆژئاوای

كوردستان بوبێ .كاتی ئه وه هاتوه توركیا له وه تێبگات، ك���ه ناتوانێت به درێژه دان به سیاس���ه تی ئێستای ئه وه دروستبكات كه خه ونی پێوه ده بین���ێ ، ناتوانێ ئه و كۆمه ڵگه یه بنیات بنێ كه به دوایدا راده كات، ناش���توانێت له واڵتێكی فره نه ت���ه وه و ئایندا مۆدێلی بنیاتنانی ده وڵه ت له سه ر بنه ڕه تی تاك نه ته وه ی ت���ورك دابمه زرێنێت، بۆیه به ر له هه ر ش���تێك پێویستی به وه هه یه ، كه

ده س���تبه رداری هه ر خه یاڵێكی له جۆری كه مال ئه تاتورك بێت كاتێك هێزه كانی گڵكۆیه كیان داغ( )ئاگ���ری له ش���اخی دروستكردو وتیان "ئێره جێگه و شوێنی كوردس���تانه ". زۆر پێویس���ته ئه ردۆگان له بری به رهه مهێنانه وه ی فیكری كه مالیزم و دروس���تكردنی گۆڕی خه یاڵی بۆ كورد، ددان به پلورالیزمی سیاسی و نه ته وه یی و كه لتوری���ی و زمانه وان���ی توركیادا بنێ و ناتورك ئازادی���ی به هاواڵتیانی ئه وه نده ببه خشێت، كه خواستی چ جۆره ژیانێك ده كه ن له گ���ه ڵ تورك خۆی���ان ئازادانه

بڕیاری له باره وه بده ن.دادو پارت���ی س���اده دا له روانین���ی گه ش���ه پێدان خۆی وا پیش���انده دا، كه له هه وڵ���ی الوازكرن���ی پره نس���یپه كانی وه ك گه ره كیه ت���ی كه مالیزمدای���ه و پارتێك���ی میانڕه و ده ربكه وێت، راس���ته ده زگای هه ڵب���ژاردن و له ملمانێ���ی راده یه ك ت���ا توانیویه ت���ی س���وپاییدا پاشه كش���ه به پارت���ه كه مالیس���ته كان و توندڕه وه كان ب���كات، به اڵم له جه وهه ردا خه ریكی یاریكردنێكی ترسناكه به وشه و چه مك���ه كان و ده یه وێت ل���ه م رێگه یه وه مۆدێلێكی تازه ی كه مالیزم و كه مالیزمێكی نوێ به رهه مبهێنێته وه ، به اڵم ئه م مۆدێله نوێیه له ب���ری ناوی كه م���ال ئه تاتورك

هه ڵگری ناوی ئه ردۆگانه .

ئه‌ردۆگان‌رۆیشتن‌به‌قاچی‌‌ئه‌تاتورك...‌پاشماوه‌

موڵکی س����لێمانیی فڕۆکەخانەی هاواڵتیانی هەرێم و شاری سلێمانییە، ڕێزی هەمو ئەوانە دەگرم کە کاری تێ����دا دەک����ەن. ب����ەاڵم ژمارەیەک بەرپرس کە لەسەربنەمای تەحەزوب دان����راون، ئ����ەو فڕۆکەخانەیەی����ان کردوەت����ە ش����وێنی وەڕس����کردن و

بێزارکردن و خۆنواندن.هەرێم����ی هاواڵتییەک����ی م����ن کوردس����تانم و خاوەنی ڕەگەزنامەی هەین����ی ڕۆژی بەریتانییش����م. ڕابردو کاتی فڕین����ی فڕۆکەکەم بو لەسلێمانییەوە بۆ نەمساو لەوێشەوە ب����ۆ بەریتانی����ا، ب����ەاڵم لەالی����ەن فڕۆکەخانەیەوە ئەو ئەفس����ەرێکی بەمی����زاج و ت����ەنها لەب����ەر ئەوەی گفتوگ����ۆم ک����رد لەگەڵی����دا ئ����ەو گەشتەی پێ دواخستم و کێشەی بۆ دروستکردم و نەیهێشت گەشتەکەم بکەم. ئەوەی مایەی سوکایەتی بو، دو هاواڵت����ی دیکە هەمان کێش����ەی منیان هەب����و، ب����ەاڵم بەبێ چێک کردنەوە ڕێگەی بەئەواندا گەش����ت

بکەن.پاس����اوی ئەو ئەفس����ەرە ئەوەبو کە دەبو من ئەستۆپاکیی گومرگی ئیبراهی����م خەلیل����م پ����ێ بێت، کە ئەوەش ڕێوشوێنێکی یاساییەو مافی خۆیانە، بەاڵم ئەوەی نایاسایی بو ئەو ئەفس����ەرە کە پاسپۆرتەکەمی

بو، ئەوەندە نەشارەزا لەبەردەست نەبو نەیدەویست بیبینێت کە پێشتر نوسراوی ئەس����تۆپاکییم بۆ کراوەو زیاتر لە 3 جار هەر لەفڕۆکەخانەی کردوە، هاتوچ����ۆم س����لێمانییەوە بەاڵم الی خۆیان نوسراوەکەیان بۆ

نەدۆزرایەوە.ب����ەاڵم دی����ارە ئ����ەو ئەفس����ەرە بۆ دروستبکات و بڕیاریدابو کێشەم

کردیشی.لێرەوە بەو ئەفسەرەو بەرپرسانی فڕۆکەخانەی س����لێمانی دەڵێم من وەک هاواڵتیەک لەدادگاکانی هەرێم و بەریتانیاش سکااڵی یاسایی لەسەر ئ����ەو بەڕێوەب����ەری فڕۆکەخان����ەو داوای تۆماردەکەم و ئەفس����ەرەش ماف����ی خ����ۆم دەکەم، ک����ە بەهۆی زیانی گەش����تەکەمەوە دواخستنی

هەزاران دۆالرم بەرکەوتوە.کورتە پەیامێکیش بۆ بەرپرسانی فڕۆکەخان����ەی س����لێمانی دەنێرم و دەڵێ����م ئ����ەو فڕۆکەخانەیە موڵکی هاواڵتیانە نەک ژمارەیەک کەس����ی زیانبەخش بۆ سلێمانی.. تکایە ئەم

سوکایەتیە ڕابگرن.

هاواڵتی: سدیق حەمە ساڵح2014/10/10

بۆ فڕۆکەخانەی سلێمانی..

ئەم سوکایەتییە ڕابگرنلەپ���اش پەالماردانی داعش بەو شێوە وەحشیەی کە هەموو جیهان بینی ، ب���ە بڕوای من پێویس���تە ئەمڕۆ داواکاری سیاس���ی کورد چ لە ڕۆژئاوا و باشوور، داوای هێزی نێودەوڵەت���ی بەتایبەتی " ناتۆ" ب���کات بۆ پارێ���زگاری لەخۆی . ئەمەش لە چەند الیەکەوە سوودی

هەیە.دیارە بەپێی یاس���اکانی نەتەوە یەکگرتووەکان ، پێویستە مرۆڤایەتی دژی هەموو هێزێ���ک بێتەوە ، کە بۆ بکات. کۆمەڵک���وژی دەیەوێت هەموو جیهانیش ئاش���کرا بووە ، کەئەمرۆ داعش ڕۆژانە کۆمەڵکوژی ئەنجام دەدات و هەموو جیهانیش لەس���ەر ئەوە کۆکن کە پێویس���تە بە هێ���زی عەس���کەری ڕێگری لە داعش بکرێت. تاڕادەیەکی زۆریش ئارمانجە نەگریس���ەکانی دەوڵەتی تورکیاش بۆ جیهان ئاشكرا بووە، ئ���ەوان بە بیانویی دروس���تکردنی " پش���تێنەی ئەمن���ی" دەیانەوێت بەردێ���ک چەن���د چۆلەکەیەک بە بک���وژن، لەالیەک بۆ ئ���ەوەی بە کوردی کیانێکی ش���ێوەیەک هیچ دروس���ت نەبێت و ئەوەشی هەیە لەناویبەرن، لەالیەکی تریشەوە بۆ ئەوەی خۆیان وا پیش���انی جیهان بددەن ک���ە جەنگ���ی دژی تیرۆر

دەکەن، بەمش���ێوەیەش س���ەنگی خۆی���ان لەناو بازاری سیاس���ەتی نێودەوڵەتی���دا بەهێزت���ر دەکەن و نەهێڵن ک���ورد رۆڵی ل���ە جەنگی دژە داعش هەبێ���ت، کە ئەمڕۆ لە زۆربەی میدیاکانی جیهاندا، باسی قارەم���ای گەلی ک���ورد دەکرێت، بەتایبەتی لە ڕۆژئاوادا. لەالیەکی تریش���ەوە تورکیا بەم شێوەیەش دەس���ت بەس���ەر هەرچی سامانی سروشتی ناوچەکە هەیە دەگرێت ،

بەتایبەتی نەوت و گاز . هەرچەندە ئێس���تا دەس���تەکەی تورکی���ای ب���ۆ ئەمریکا کەش���ف بووەو ب���ە هیچ ش���ێوەیەک ڕازی نیی���ە ک���ە تورکیا " پش���تێنەی ئەمنی " دروس���تبکات، چونکە لە مەرامەکان���ی تورکیا گەیش���تووە، هەروەها رووس���یاو ئێرانیش ڕازی

نابن.دیارە بە دیارچ���اوی جیهانەوە، یەپەگە ئیس���پاتیکرد بۆ جیهان ، کەهێزێک���ی قارەم���ان و بەجەرگە تیرۆرس���تان و داع���ش دژی و حوکمی ب���ە بەاڵم دەجەنگێ���ت، ئەوەی ئەم���ڕۆ داعش لەالیەن زۆر هێ���زی ئیقلیمی���ەوە بەتایبەتی " توانای دەدرێت، یارمەتی تورکیا" زیادیکردووە، عەسکەری و ماددی ک���ە ک���ورد ب���ە تەنه���ا ناتوانێت

بەرەوڕووی بوەستێتەوە. بە بروای من باشترین ڕێگا چارە ئەوەیە ، کە ئەمڕۆ یەپەگە و هەرێمی

کوردس���تانیش، داوا لە جیهان بە گشتی و " ناتۆ" بەتایبەتی بکەن، کە ئەوان بێنە ناوچەکەوە، چونکە بەمش���ێوەیە کورد خۆی لە ترسی گاڵوەکانی سیاس���ەتە و داع���ش تورکی���ا دەپارێزێ���ت ، هەروەه���ا چیتر " پەکەکە" ش وەکو دوژمنی ڕۆژئاوا دانانرێت و ناوی لە لیستی

تیرۆردا دەردەچێت. ئەم���ڕۆ بوون���ی ئ���ەو هەم���وو ک���ە گەواران���ەی خۆپیش���اندانە بەتایبەتی دەیک���ەن ک���وردەکان الیەنگران���ی " پەکەکە" وایکردووە کە جۆرە فش���ارێکی سیاس���ی بۆ سەر ڕۆژئاوا دروستبکەن ، کە چیتر بێایەن نەبن و مل بۆ سیاس���ەتە

نەگریسەکانی تورکیا نەدەن. ب���ەاڵم زۆر گرینگ���ە ک���ورد بە ش���ێوەیەکی فەرمی و بە بەشداری هەموو هێزە کوردی���ەکان ، داوای هاتنی هێزەکانی " ناتۆ " بکەن، بە مەرجێک کە تورکیا سەرپەرش���تی ن���ەکات. چونک���ە ئێس���تا تورکیا دەیەوێت، ش���ێوەیەک بەهەم���وو قەناع���ەت بە " نات���ۆ" بکات، کە پشتێنەی ئەمنی لە باکوری "سوریا و عێراق" دروست بکات، بە بیانوی ئ���ەوەی کە ڕێگری ل���ە پەناهەندە و داعش بکات، کە هەمووش���مان دەزانین کە مەبەستی سەرەکیان ، لەناوبردنی ئەو نیمچە دەسەاڵتەیە ، کە ئەمڕۆ کورد هەیەتی. هەروەها بۆ س���ەرەکی مەرج���ی تورکی���ا

بەشداربوون لە جەنگی دژی داعش ئەوەیە، کە دەبێت کورد بەگشتی و یەپەگە بە تایبەتی ، هیچ ڕۆڵیکیان

لەم جەنەگدا نەبێت. تورکەکان زۆر باش توانیان داعش ب���ۆ مەرامی سیاس���ی و ئابووری خۆی���ان بەکاربهێنن. ئەمڕۆ تورکیا خ���ۆی وا پیش���انی هاوپەیمانانی دەدات، ک���ە ئەوە تەنه���ا ئەواننن دەتوان���ن جەنگ���ی دژی داع���ش بکەن و لەناویب���ەرن، هەروەها بە هەمووانی بس���ەلمێنێت، کە نابێت بە هیچ ش���ێوەیەک یارمەتی کورد بدرێت و ڕۆڵی لەناوچەکەدا هەبێت. لەالیەکی تریش���ەوە، بوونی داعش گەورەترین س���وودی ب���ە ئابووری تورکیا بەخش���یوە. لەکاتێکدا کە نرخی نەوت لە بازارەکانی جیهاندا، سەرو 90 دۆالرە، کەچی داعش بە 10 دۆالر زۆرج���ار کەمتری���ش بە ئەمەش دەفرۆش���ێت، تورکەکانی هەلێکی زێرینی بە ئابووری تورکیا بەخش���یوە، تا هەنگاوی باش���تر

بنێت.ب���ە دڵنییایەوە ک���ورد بەتەنها ناتوانێ���ت ئ���ەم جەنگ���ە بکات ، هەروەها هەموو ک���ورد بەتایبەتی لە ڕۆژئ���اوا ڕووبەڕوی کۆمەڵکوژی بوونەتەوە، هەربۆی���ە زۆر گرینگە ئێس���تا داواکاری س���ەرەکی کورد ئەوەبێت، ک���ە هێزی نات���ۆ بێتە ناوچەکەوە، دەنا بەرەو مەرگەساتی

گەورەتر دەڕۆین.

پێویستە‌کورد‌داوای‌‌هێزی‌ناتۆ‌بکات‌ئەردەاڵن عەبدوڵاڵ

به رزه كی بانانعه‌بدولره‌زاق‌شه‌ریف

ش���اره زایان و پس���پۆڕانی بواری مێژوی كۆنی ئه م ناوچه یه گشت كۆكن له س���ه ر ئه وه ی خێڵ و هۆزه كانی نه ته وه جیاوازه كان له به رامبه ر مه ترسییه ده ره كییه كان���دا، جۆرێ���ك له فیدراس���یۆنی پێكه وه ییان بۆ خۆپاراس���تن پێكهێناوه ، له ناویاندا كورد هه میشه له روی مه ترسییه كاندا په رته وازه بوه و خێڵه كانی لێكدابڕاون. ئه و دابڕان و په الماردانه ی ناوخۆ به شێكی دانه بڕاوی مێژوی نوێی كورده واریش���مانه ، به شه ڕه كانی ناوخۆی قۆناغه كانی شۆڕش و

خۆڕاگرییشه وه .چه مكه كان���ی خیانه ت و ده س���تی ده ره كی و پیاوی بێگان���ه و... هتد كه هاوشانی به ها به رزه كانی مۆراڵی به رگریی مێژوی کورد هاتوه ، په یوه ستی هه مان چه مكی ناكۆكییه ناوخۆییه كان و به ره نگاربونه وه ی مه ترسییه كانمان بوه ، هه مو جارێكیش یان ئه رده ش���ێره كانی ئامۆزا یان فایلداره كان هاوڕێ ده س���تێكیان له تێكدان���ی قه اڵكه ماندا هه بوه . س���ه یر نییه ده س���ته بژێری هه ڵگیرس���ێنه رانی شۆڕش���ی ئه یلول، دوای 20 س���اڵ و له شۆڕش���ی نوێدا زیاتر له نێویان ده بنه پیاوی دڵس���ۆزی رژێمی به عس���ی عێراقی له كاتێكدا پیاوانی ش���ۆڕی نوێ هه م���ان ئه و هاوڕێ و هاوس���ه نگه ره كۆنانه ی خۆیان ب���ون. نمونه و جۆری جیاوازی زۆرێك له س���ه ركرده و خائینی نیش���تیمان هه ی���ه ، له چه ن���د رۆژو هه فته یه كدا له مه وه بۆ ئه ویترو ی���ان به پێچه وانه وه پێناسه كراوه ته وه ، ده رفه تی ئه م ستونه نییه و قسه ی زۆری گه ره ك. ته نیا مه غس���ه دو مه ترس���ییه كانی ئه م سه روه خته ی هاتنی داعش���ه و پرسیاری م���ان و نه مانی ئایینده ی كوردو كوردس���تانه كه یه تی، ك���ه دونیا له خه می خۆی و ژیان و رزگاریی ئێمه یا هاتوه ته س���ه ر خه تی ش���ه ڕو به رگریكردن، به اڵم خه مڕه خس���یوترین الیه ن كورد خۆیه تی و بارته قای هه س���ت و نه ستی گیاندارانیش سۆزی بۆ كۆبونه وه و خۆگڕمۆڵه كردن و خۆپاراستن ناجوڵێت. پێچه وانه ش له وه پێش ته وری داعش���ه كان كه وتوینه ته بڕینه وه ی الس���ك و

گه اڵكانی دره ختی كوردایه تیمان.میدیای گه النی جیهان باس له ئازایه تیی پێش���مه رگه و به رگریی كوردانه ده كه ن، گروپێك ده س���ته واژه كانی خاكفرۆش���یی و خۆفرۆش���یی به وانیتر ده ڵێت، یه كێكیتر ده ڵێت به هه فتا كه س���ی عه جه م مه خمور تا جه له والمان پاراس���توه ، یان ئه ویتر ده ڵێت هێزه كانی ئه مه ریكا ئێمه ی پاراست، بێئاگا یان به ئاگا له وه ی خۆی زه لیل ده كات و س���وكایه تی كوردو پێشمه رگه كانی

به ئومێدو هیوا ده خوازێت.كوبانی كوردایه تی بوه ته س���یمبولی به رگری���ی جیهانی له ژیان و مانه وه كه چی فیس���ارێك به درۆ ده یكاته تاپۆی واڵتێكی ئیقلیمی گوایه به چه كی ئه وان به رگریی ده كه ن، یان وێنه ی پاڵه وانێكی هه اڵتو له ش���ه ڕگه ی كوبانی فۆتۆش���ۆپ ده كه ن و ده نوس���ن "نها به خۆی و هێزه كه یه وه له ناو جه رگه ی كوبانیه وه (.. یان ده ڵێن به حه زو ویست و بڕیاری سه ركرده یه كی حزبه كه ی ئه وال كوبانی په الماردراوه .. س���ه دان موزایه ده ی بێ ئه رزش���ی تر له قسه و هه ڵوێس���ت و ش���ه ڕی راگه یاندن به فه ردیی و جه ماعی���ی رۆژانه ده وترێت و گوێبیس���تی ده بین ئه حكامه كانی ش���ه ڕ و به رگریی ئه م سه روه خته ی گه لی كوردس���تانیش رایكردوه به رامبه ر هه مو ئه وان���ه بێده نگیی هه ڵده بژێرین، به رپرسیاریه تی له بێده نگبوندا وایكردوه چه مكه كانی دوبه ره كیی و خیانه ت و تێكدانی بارودۆخه كه وه ك ئیرس���ێكی مێژوی���ی میلله ته كه مان بكه وێته ڕو. پاڵه وانه كانی ش���ه ڕ و بازرگانی���ی و تێكدانی هه لومه رج���ی ناوخۆ ئه بینین به به رگی نیش���تمانپه روه رییه وه خۆیان نمایش ده ك���ه ن، دواجاریش وه ك

ئه وانیتری ناو مێژوه كه مان وه ك به رزه كی بانان بۆی ده رده چن.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ریکالم

کۆبانی..‌ئاسامنی‌ئاگرو‌زه‌وی‌ئاسن