ش���ێخ جه عفه ر مس���ته فا، فه رمانده ی یه ك���ه ی حه فت���او وه زیری پێش���وی پێش���مه رگه ئاماژه ب���ه وه ده كات كه ئه گ���ه ر یه ك���ه ی )70( به مش���ێوه یه بمێنێته وه ، هی���چ جیاوازییه كی نابێت له گه ڵ كۆمپانیا، ئه و ده ڵێت "فه رمانی ل���ه ال له ئایه ت���ی قورئ���ان بارزانی���م

پیرۆزتره ".ئاوێن���ه ، س���لێمانی : ش���ێخ جه عفه ر له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا یه ك���ه ی نابێ���ت ك���ه رایگه یان���د پێش���مه رگه هێ���زی 80(ی )70 و به مش���ێوه یه ی ئێس���تای بمێنن���ه وه ، چونكه به مش���ێوه یه خزمه تی كه سیان پێناكرێت، ته نانه ت حزبه كه شیان، ئه و وتی "یه كخستنه وه یان بڕیاری مه كته بی له س���ه ره و پارتی یه كێتی و سیاس���ی

ده بێت هه مویان بچنه ژێر یاس���اكانی وه زاره تی پێش���مه رگه وه كه سێ یاسا

له خۆده گرێت".هه رێ���م "س���ه رۆكی وتیش���ی ئ���ه وه پێب���كات فه رمانێك���م ه���ه ر جێبه جێده كه م، ئه و فه رمانده ی گشتیی هێزی پێشمه رگه ی كوردستانه و بڕوای ته واوم پێیه تی ، من فه رمانی ئه وم پێ

له ئایه تی قورئان له ال پیرۆزتره ".پێشمه رگه ش به وه زیری س���ه باره ت وت���ی "پیاوێكی ش���اره زاو به توانایه و هه مو شتێكی پێده كرێت، ده سه اڵتیشی هه یه بۆئه وه ی جوڵه به هێزه كان بكات، له كه ركوك رابردوش���دا رۆژی له چه ند

له ناو پێشمه رگه دا بوه ".

س����ه ركردایه تی ئه نجومه نی ئه ندام����ی یه كێت����ی و په رله مانتاری عێ����راق ئارێز عه ب����دواڵ ئاماژه به وه ده كات كه ئه ندام مه كته ب سیاس����یه كانمان یان "مه كته ب ناسیاس����یه كانمان" خۆی����ان پ����ێ له وه گه وره ت����ره ئه ن����دام په رله مانی عێراق و كوردس����تان بن، ئه و ده ڵێت "هێش����تا

له واڵت����ی خۆم����ان )م.س( ن����ه ك هه ر پاراستوه ، س����یحری خۆی كاریگه ری و بگ����ره به ده زگایه كی نیمچ����ه پیرۆزیش

ده بینرێ ".تایب����ه ت به ئاوێن����ه : ئارێ����ز عه ب����دواڵ له وتارێكدا كه له م ژماره یه ی رۆژنامه ی له وه ئاوێنه دا باڵوكراوه ت����ه وه ، جه خت

نه مان����ه وێ "بمان����ه وێ و ك����ه ده كات دیموكراس����ی نێوخۆیی حزبه كان هێنده گه ش����ه ی نه كردوه تا حزب����ه كان ته نیا موڵكی كه سێك یان چه ند كاراكته رێكی سیاس����ی نه بن. ل����ه وه ش پت����ر هه مو ئ����ه و حزبانه ی له ده س����ه اڵتن، مه كته بی سیاس����یه كانیان هه وڵده ده ن راسته وخۆ

ی����ا ناراس����ته وخۆ خۆی����ان له كاروباری ده وڵه ت����داری هه ڵقورتێنن"، ئه و ده ڵێت "مه كته بی سیاس����ی ، یاخ����ود مه كته بی )نا سیاسی ( ده س����ته واژه یه كی هێنده سه رنجڕاكێش و به چێژه كاتێك كه سێك ش����ه ره فی ئه ندامێت����ی لێوه رده گ����رێ ، یه كس����ه ر باری ژیانی له هه مو رویه كه وه

ده گ����ۆڕێ و ژماره ی����ه ك گه نج����ی ق����ۆز پاسه وانی و هه میشه چوارده وری ده بنه ماڵه ك����ه ی له ب����ه رده رگای ده ده ن و پاسه وانی ده كه ن، جارێ من نازانم ئێمه له كێ ده ترس����ین و ئه و هه مو پاسه وانه

تایبه ته مان بۆ چیه ؟"

نوس����ەرێک رایدەگەیەنێ����ت ک����ە س����وکایەتیکردن بە الش����ەی داعش لەپێشمەرگەکانەوە بەشێک لەالیەن س����ودی داعشی زیاتری تێدایە وەک وەزارەتی وتەبێژی لەپێش����مەرگە، پێشمەرگەش دەڵێت بەبڕیاری فەرمی هەمو جۆرە س����وکایەتیکردن و کاری نەش����یاومان قەدەغەکردوە بەرامبەر

بەالشەی چەکدارە کوژراوەکان.ل����ەدوای ئەوەی ئاوێنە، تایبەت: لەت����ۆڕە کۆمەاڵیەتیی����ەکان چەن����د وێنەی����ەک باڵوبون����ەوە ک����ە تێیدا بەش����ێک لەالی����ەن دەردەکەوێ����ت ئاساییەوە هاواڵتیانی لەپێشمەرگەو "س����وکایەتی" بە الشەی چەکدارانی داع����ش ک����راوە دوای کوش����تنیان، ئ����ەو ڕەفتارانە بون����ە هۆی مایەی

نیگەرانیی و ناڕەزایی.رێبوار سیوەیلی، نوسەرو مامۆستای بەئاوێن����ەی لەوبارەی����ەوە زانک����ۆ راگەیاند "ئاكاری پێش����مه رگه نابێت له م ئاس����ته وه دابه زێته خواره وه بۆ سه ر ئاستی گروپێكی فره ئه تنیكیی ده رونیی و له گرێی لێوانلێو په ڕگیرو

جنسیی و شوناسیی".پێش����مەرگە، وەزارەتی وتەبێژی جەبار یاوەر لەوبارەیەوە بەئاوێنەی ڕاگەیاند کە ئەو ڕەفتارانە لەس����ەر ئاستی تاکە کەس����ن و ئەوان سزای کاری دەدەن پێش����مەرگەیەک هەر

لەو جۆرە بکات.

ژماره یه ك پێشمه رگه له كاتی هێرشی داعشدا بۆ سه ر مه ال عه بدواڵ و ته لوه ردو مه كته ب خالید به دیل ده گیرێن، وه زیری به رگری كوبانی ئام���اژه به وه ده كات كه پێویس���ته ه���ۆكاری ئ���ه م گرفتی هه ڵوه سته ی بدۆزرێته وه و به دیلگرتنه له سه ر بكرێت، ئه و ده ڵێت "دوای سێ ساڵ شه ڕكردن تا ئێستا یه ك شه ڕڤانی

ئێمه نه كه وتوه ته ده ست داعش".ئاوێن���ه ، هه ولێر: وه زی���ری به رگری كۆبانێ عیس���مه ت ش���ێخ حه س���ه ن به ئاوێنه ی راگه یاند هه ر له س���ه ره تای هێرشی داعش بۆ سه ر رۆژئاواو هه مو ئ���ه و هێزانه ی تری یه په گ���ه و یه په ژه یه ك شه ڕڤانیشیان تائێستا له باشور، به دیلنه گی���راوه ، ئه و وت���ی "هونه ری ش���ه ڕو په روه رده كردن به ر له چونیان بۆ به ره كانی ش���ه ڕ، كاریگه ری زۆری

له سه ر ئه و كه سه ده بێت".له به رامب���ه ردا، ئه مینداری وه زاره تی

پێش���مه رگه جه ب���ار ی���اوه ر له باره ی پێش���مه رگه كان، به دیلگرتن���ی وت���ی "به داخ���ه وه ب���ۆ به دیلگرتن���ی پێش���مه رگه كانمان، ب���ه اڵم ئه وه هیچ

په یوه ندی به ش���ێوازی شه ڕو لێهاتویی پێشمه رگه كانه وه نییه ".

وتیش���ی "نه مانی چه ك و ماندوبون و برینداربون و به جێمان و .... له ش���ه ڕدا

ش���تێكی ئاس���ایین، له هه م���و كات و س���اتێكدا و له هه مو ش���ه ڕێكی جیهانی

دیل بونی هه بوه ".

ش���ه ڕ ئارامبون���ه وه ی وێ���ڕای ب���ه اڵم كه رك���وك، له میحوه ره كان���ی به رپرسانی پێشمه رگه و هێزه ئه منیه كانی ش���اره كه باس له وه ده كه ن كه هێش���تا

شاره كه مه ترسی له سه ره .تایب���ه ت، ئاوێن���ه : به رپرس���ی ژوری پێش���مه رگه هێزه كانی ئۆپه راس���یۆنی له ناوچه كانی باش���وری كه ركوك وه ستا ره سوڵ به ئاوێنه ی راگه یاند، "له ئێستادا دۆخی ش���اری كه ركوك ئارام بوه ته وه ، داع���ش زیات���ر ل���ه 600 چه كداریان لێ كوژراوه ، به اڵم ره نگه له شوێنێكه وه سه ر

هه ڵبده نه وه ".قه زاو پۆلیس���ی به ڕێوه به ری هاوكات ناحیه كانی كه ركوك، عه مید س���ه رحه د قادر به ئاوێنه ی راگه یاند، "به گشتی ئێستا دۆخی كه ركوك زۆر باشه ، به اڵم ناتوانین

بڵێین مه ترسی له سه ر نه ماوه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )464( سێشەممە 2015/2/3

w w w . a w e n e . c o m

باوەپیارەکەی پەالماری دا،

دایکیشی فڕێی دایە شەقام

9

ریکالم

13 6

9سەلەفیزم و

خەسڵەتە هاوبەشەکانی

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

شێخ‌جه‌عفه‌ر:‌فه‌رمانی‌‌بارزانیم‌له‌ئایه‌تی‌‌قورئان‌له‌ال‌پیرۆزتره‌

ئارێز‌عه‌بدواڵ:مه‌كته‌بی‌‌سیاسیه‌كانمان،‌مه‌كته‌ب‌"ناسیاسین"

كه ركوك هێشتا مه ترسی داعشی له سه ره

توركیا داوا ده كات دۆخێكی تایبه ت

بۆ كه ركوك دیاریبكرێت

سه‌له‌فیه‌كان..‌تارماییه‌ك‌له‌كوردستان

%70ی كۆمپانیاكان

بێكارن

8

ژیانێک به کوله مه رگی و

چه رمه سه ریی

4

"سوکایەتیکردن بە الشەی

داعش لە زیانی پێشمەرگەو

سودی داعشە"

3 بارزانی و شێخ جه عفه ر

13

3 24

وه‌زیری‌به‌رگری‌كۆبانێ:‌تائێستا‌یه‌ك‌شه‌ڕڤانمان‌نه‌كه‌وتوه‌ته‌‌ده‌ست‌داعش

تایبه‌ت(464( سێشه ممه 22015/2/3

ریکالم

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

هێشتا كه ركوك هااڵوی ئه و شه ڕه گه رمه ی تێدا ماوه كه له سه ره تای ئه م هه فته یه وه به خۆیه وه بینی و وێڕای دورخستنه وه ی مه ترسییه

جدییه كانی داعش له سه ری ، به اڵم به رپرسانی پێشمه رگه و هێزه

ئه منیه كانی شاره كه باس له وه ده كه ن كه هێشتا شاره كه مه ترسی

له سه ره .

له ئێس����تادا دۆخی كه ركوك ئارامه ، به رپرسی ژوری ئۆپه راسیۆنی هێزه كانی باش����وری له ناوچه كانی پێش����مه رگه كه ركوك، وه ستا ره سوڵ له وباره یه وه بۆ ئاوێنه ده ڵێت، "له ئێستادا دۆخی شاری كه ركوك ئارام بوه ته وه ، به اڵم ئێم����ه له ب����ه ره ی ش����ه ڕداین و دوژمن له به رامبه رمان����ه و ناتوانین بڵێین ئه م دۆخه جێگیرده بێت، بۆیه پێشمه رگه هه ر له ئاماده باش����یدا ده بێت تاوه كو

ئه م دۆخه وابێت".

ئه و به رپرس����ه ی پێشمه رگه ئاماژه به وه ش����ده كات كه ئه و كوش����تاره ی له هێ����زی دوژم����ن )داع����ش( كراوه ، ئه گه ر له س����وپای ئه مری����كا بكرایه ، به یه ك ساڵ نه ده هاته وه سه رخۆی كه

زیاتر له 600 چه كداریان لێ كوژراوه ، ب����ه اڵم ره نگه له ش����وێنێكه وه س����ه ر

هه ڵبده نه وه .

قه زا له س����ێ كه ركوك پارێ����زگای )دوبز و داقوق و حه ویجه (و 10 ناحیه پێكهاتوه ، ك����ه ته نها قه زای حه ویجه به هه مو ناحیه و گونده كانه وه به ده ست چه كدارانی ده وڵه تی ئیسالمی ناسراو

به "داعش"وه یه .

هاوكات به ڕێوه به ری پۆلیسی قه زاو ناحیه كانی كه ركوك، عه مید سه رحه د قادر به ئاوێنه ی راگه یاند، "به گش����تی ئێس����تا دۆخی كه ركوك زۆر باش����ه ، به اڵم ناتوانین بڵێین مه ترسی له سه ر نه م����اوه ، چونكه ئێمه له ش����ه ڕداین و ئه و گروپه تیرۆریس����تانه شكستێكی گه وره یان خ����واردوه ، هه ر له كۆبانێ و مه خم����ورو جه ل����ه والو زۆر ش����وێنی ت����ر، بۆیه ئه وان هه وڵ����ده ده ن چیان

پێبكرێت بیكه ن".له ب����اره ی ئه و بۆچون����ه ی كه هه ر ده بێته وه ، ئ����ارام دۆخه ك����ه كاتێك وه ك له س����ه نگه ره كاندا پێش����مه رگه پێویست ئاماده یی خۆی ناكات، بۆیه داع����ش ده رفه ت له م����ه وه رده گرێت و وه ك لێده وه ش����ێنێت، ده س����تیان ئه وه ی له جه ل����ه والو گوێرو ته لوه ردو

مه ال عه بدواڵ رویدا، سه رحه د ده ڵێت "پێش����مه رگه و هێ����زه كوردیی����ه كان هه م����و كاتێ����ك له ئاماده باش����یدان، ب����ه اڵم ئه م����ه ش����ه ڕه و هه ندێك جار راوه دونان و پاشه كش����ه و شكس����ت و شوێن گرتنیش����ی تێدایه ، بۆیه ئه مه نابێته پێوه رو بڵێی پێشمه رگه پشتی

لێداوه ته وه ئاگای له هیچ نه بوه ".ق����ه زاو پۆلیس����ی به ڕێوه ب����ه ری

ئام����اژه كه رك����وك ناحیه كان����ی به وه ش����ده كات "ئه وه ی كه ش����ه ڕیان له گه ڵ ده كات به هه مو بیروبڕوایه كه وه هاتوه ، له ناوبردنمان بۆ ده جه نگێت و بۆنمون����ه ئ����ه و چه كداران����ه ی داعش كه ك����وژراون زۆربه ی����ان بیانی بون و بته قێنن و بۆئه وه نه هاتون فیش����ه ك بگه ڕێنه وه ، به ڵكو هاتون شه ڕبكه ن بۆ ئه وه ی بكوژرێن، وه كو خۆیان ده ڵێن

بۆئ����ه وه ی به زوتری����ن كات بكوژرێن و فریای فریشته كان بكه ون".

به رپرسانی س����ه بازیی پێشمه رگه و ئه زمونی ئه وانه ی ئه منییه كان، هێزه شه ڕكردنیان هه یه له گه ڵ ئه و گروپه چه ك����داره دا، باس ل����ه وه ده كه ن كه چه كدارانی داعش كه س����انێكیانتێدایه "خاوه نی ئه زمونن و به هه مو توانایانه وه ش����ه ڕده كه ن، بۆیه نابێت به چاوێكی

ك����ه م لێی����ان بڕوانرێت، ب����ه اڵم كه هێرشیان كردوه س����ه ركه وتو نه بون و

شكستێكی گه وره یان خواردوه ". ش����ه وی هه ین����ی راب����ردو داع����ش هێرشی كرده س����ه ر چه ند به ره یه كی ش����ه ڕ له كه ركوك و وێڕای شه هیدبونی چه ند پێش����مه رگه یه ك، ژماره یه كیش داعش����ه وه ، له الی����ه ن به دیلگی����ران داعشیش سه دان چه كداریان لێكوژرا.

سه رحه د قادر له وباره یه وه ده ڵێت، "ته نها ش����تێك كه جێ����ی داخه و بۆ ئێم����ه ناخۆش����ه ، به دیلگرتن����ی ئه و پێش����مه رگانه یه و ده بێ����ت بزانرێ����ت بۆچی به دیلگیراون و بۆچی پش����تیان ئاگادار نه كراونه ته وه ، بۆ چۆڵكراوه و ئه گ����ه ر كش����انه وه هه ب����وه ده بوایه هه مویان پێكه وه بكشانایه ته وه ، ئایا به رپرس����ه كانیان له وێ نه بون، ئه وه

نازانم و زانیاریم له سه ر نییه ".

له ئێس����تادا كه ركوك ئارامه ، به اڵم ئارامیه ك����ی كاتی بێت، پێده چێ����ت چونك����ه داعش هێش����تا له س����نوری باشوری خۆرئاوای كه ركوكه و هێزێكی زۆری����ان له ق����ه زای حه ویجه یه كه 30 ئه و دوره ، له كه ركوك����ه وه كیلۆمه تر قه زای����ه ش هێنده ی ش����اری كه ركوك دانیش����توانه كه ی فراوانه و روبه رێكی

به 450 هه زار كه س ئه ژمارده كرێت.

ئا: ره وا بورهان

وه زاره تی سامانه سروشتیه كان، له ماوه ی رابردودا به بێ گه ڕانه وه بۆ وه زاره تی دارایی ، راسته وخۆ

بڕی 3ملیار و 700 ملیۆن دیناری له پاره ی نه وت به سه ر

وه زاره ته كانی هه رێمی كوردستاندا دابه شكردوه و نه گه ڕاوه ته وه بۆ

وه زاره تی دارایی . په رله مانتارێكیش ده ڵێت " ده بوایه ئه و بڕه پاره یه

بگه ڕانرایه ته وه بۆ وه زاره تی دارایی و له وێوه دابه شبكرایه و

به پێی ئه وله ویه ت و دادپه روه ری مامه ڵه ی له گه ڵ بكرێت، نه ك

وه ك ئه وه ی سامانه سروشتیه كان كردویه تی"

ئابوری دارایی و لیژنه ی سه رۆكی راگه یاند به ئاوێنه ی س����ابر عیزه ت " ت����ا ئێس����تا بڕی 3 ملی����ار و 700 ملیۆن دۆالری پاره ی نه وت له الیه ن وه زاره تی س����امانه سروشتیه كانه وه حكومه تی به وه زاره ته كان����ی دراوه هه رێم ، به بێ گه ڕانه وه بۆ وه زاره تی دارایی و چاودێری وه زاره تی دارایی و

ده زگای چاودێری دارایی، له كاتێكدا ده بوای����ه وه زاره ت����ی دارای����ی ئه و

پاره یه ی دابه شبكردایه ".عی����زه ت س����ابیر ئام����اژه ی ب����ۆ گومانیان ئ����ه وان كه ئه وه ش����كرد له س����ه رفكردن و دابه ش����كردنی ئه و بڕه پاره یه هه یه و وتی "له ئێس����تادا كۆمپانیایه كی له گ����ه ڵ ده مانه وێت بیانیدا گرێبه س����ت ئه نجامبده ین بۆ

لێكۆڵینه وه له و پاره یه ".كوردس����تان په رله مانی ئه ندامی له فراكس����یۆنی یه كگرتوو ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه وه زاره تی س����امانه

سروش����تیه كان به پێ����ی ئه وله ویات مامه ڵ����ه ی له گ����ه ڵ وه زاره ت����ه كان نه كردوه و ئه و بڕه پاره یه ی س����اڵی رابردو ته رخانی كردوه بۆ وه زاره تی كاره ب����ا زۆرزۆر ك����ه م ب����وه و ن����ا داتپه روه رانه بوه و جه ختی له س����ه ر ئه وه شكرده وه كه ده بوایه وه زاره تی دارایی و ئاب����وری هه رێم ئ����ه و بڕه

پاره یه ی ته رخانبكردایه .

بۆ ئاماژه ی ئه بوبه كر هه ڵه دن����ی ئه وله ویه تی ده بوایه كه ئه وه شكرد ئ����ه و پاره یه یه كه مجار بۆ وه زاره تی

پێش����مه رگه و ناوخ����ۆ و دوات����ر بۆ كاره با و ته ندروستی بوایه نه ك به و

شێوه یه ی كه دابه شكراوه .گۆران ئ����ازاد ئه ندامی په رله مانی كوردستان له س����ه ر لیستی یه كێتی ئام����اژه ی ب����ۆ ئه وه كرد ك����ه ئه مه ج����اری یه ك����ه م نیی����ه وه زاره ت����ی ده س����ته ی سامانه سروش����تیه كان و داهاته نه وتی����ه كان به بێ گه ڕانه وه ب����ۆ وه زارت����ی دارای����ی پ����اره بۆ وه زاره ته كان ته رخانده كات و ده ڵێت "پێش����تریش ئه و كاره كراوه و هه ر وه زاره تێ����ك پێویس����تی ب����ه پاره

بوبێ����ت و بودجه كه ی ك����ه م بوبێت پاره ی ب����ۆ ته رخانك����راوه له الیه ن وه زاره تی سامانه سروشتیه كانه وه ، بۆ نمونه پێش����تر 550 ملیار دینار له پ����اره ی ن����ه وت ته رخانكرابو بۆ

ناوچه ی گه رمیان".ئ����ه و دابه ش����كردنی ه����ۆكاری پاره یه شی له الیه ن وه زاره تی سامانه سروشتیه كانه وه بۆ ئه وه گێڕایه وه كه تائێستا سندوقی داهاته نه وتیه كان دروست نه كراوه ، تا پاره كه ی بچێته وه زاره تی دارایی و په رله مان بتوانێت

راسته وخۆ سه په رشتی بكات.

كه ركوك هێشتا مه ترسی داعشی له سه ره

به بێ گه ڕانه وه بۆ وه زاره تی داراییسامانه سروشتیه كان 3 ملیار و 700 ملیۆن دۆالری به سه ر وه زاره ته كاندا دابه شكردوه

هێرشی پێچه وانه ی پێشمه رگه بۆ سه ر داعش � فۆتۆ: بێساران تۆفیق

3(464( سێشه ممه ‌2015/2/3هه‌نوکه

ئا: هاوكار حسێن

شێخ جه عفه ر مسته فا، فه رمانده ی یه كه ی حه فتاو وه زیری پێشوی

پێشمه رگه له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت: "به دڵنیاییه وه ئه گه ر یه كه ی

(70( به مشێوه یه بمێنێته وه ، هیچ جیاواییه كی نابێت له گه ڵ كۆمپانیا".

ئاماژه به وه ش ده كات كه هێزی حزب ده بێته هه ڕه شه بۆ سه ر ده ستكه وته كانمان و هه رالیه نێك ئه گه ر هێزی تایبه تی هه یه ، بۆ

ئه وه یه تی كه ده سه اڵت و ده ستكه وتی خۆی پێبپارێزێت. له باره ی وه زیری

ئێستای پێشمه رگه شه وه ده ڵێت: "زۆر زۆر سه ركه وتو بوه ، هه مو شتێكی

پێده كرێت، ده سه اڵتیشی هه یه بۆئه وه ی جوڵه به هێزه كان بكات".

ئاوێنه : ف���ه وج و هێزی حزبی تاچه ند كاریگه ری���ی س���لبی هه ب���وه له س���ه ر

ناوبانگ و پێگه ی پێشمه رگه ؟ش���ێخ جه عف���ه ر مس���ته فا: به هیچ ش���ێوه یه ك كاریگه ری س���لبی نه بوه ، ئه و فه وجانه وه ك���و هه مو هێزێكی تر ملكه چی فه رمانه كانی یه كه ی 70 بون، بون به هێزێكی یه ده گ كه له هه ركوێیه ك پێویس���ت بوبێ���ت چ���ون و ش���ه هیدو برینداریشیان هه یه . ته نها به و ناوه وه ن ده نا له كاتی ئه رك و پێویستیدا هێزێكن،

به ویستی خۆمان ده یانجوڵێنین.ئاوێنه : به اڵم جۆرێك له په رشوباڵویان

دروست نه كردوه له ناو پێشمه رگه دا؟ئه وانه ی مس���ته فا: ش���ێخ جه عفه ر واده ڵێن كه س���انێكن هیچ���ی لێنازانن، یان كه سانێكی نابه رپرسن و له خۆیانه وه قس���ه فڕێده ده ن بۆ هه ندێك مه به ستی تایبه تی خۆیان. لیواكه ی كاك كۆسره ت

چه ندین شه هیدو برینداری هه یه .ئاوێن���ه : له یه كخس���تنی هێزه كان���ی (70( و )80(دا یه كێتی نیگه رانی له چی

هه یه ؟ش���ێخ جه عف���ه ر مس���ته فا: یه كێتی

نیگه رانی له هیچ نیه .ئاوێنه : ئه و دو یه كه یه له رابردودا چی

رۆڵێكیان بینیوه ؟ئ���ه و مس���ته فا: جه عف���ه ر ش���ێخ ده ستكه وتانه ی كه ئێستا له هه رێم هه ن، هی ئه و هێزانه ن كه له ش���اخ خه باتیان ك���ردوه ، به ده ی���ان ه���ه زار ش���ه هیدو بریندارو كه مئه ندامیان هه یه ، ئێستاش

به اڵم شه ڕدان، له به ره كانی هه زارانیان ئه مڕۆ كوردستان پێویستی به سوپایه كی پێش���مه رگه ی تۆكمه و به هێز هه یه كه هیچ س���یمایه كی حزبی پێ���وه نه بێت. چونك���ه هێزی حزب ده بێته هه ڕه ش���ه بۆ س���ه ر ده ستكه وته كانمان. حزب یان هه ركه س���ێ یان هه ر كیانێ���ك، ئه گه ر هێ���زی تایبه ت���ی هه ی���ه ، بۆئه وه یه تی ك���ه ده س���ه اڵت و ده س���تكه وتی خۆی پێبپارێزێ���ت. بۆی���ه ئه م���ڕۆ هه مومان ئه م میله تی���ن و ده بێت پێش���مه رگه ی

حكومه ت و ئه زمونه بپارێزین.ئاوێنه : كه واته مانه وه ی یه كه ی )70 و 80( به مش���ێوه یه ی ئێس���تای خزمه ت

به كێ ده كات؟نابێت مس���ته فا: جه عف���ه ر ش���ێخ به مشێوه یه بمێننه وه ، چونكه به مشێوه یه خزمه تی كه س���یان پێناكرێت، ته نانه ت خزمه ت���ی حزبه كه ش���یان پێناكرێ���ت. یه كخس���تنه وه یان بڕی���اری مه كته ب���ی سیاس���ی یه كێت���ی و پارتی له س���ه ره و ده بێ���ت هه مویان بچنه ژێر یاس���اكانی وه زاره تی پێش���مه رگه وه كه سێ یاسا

له خۆده گرێت.ئاوێنه : بۆچونت چیه له سه ر ئه وه ی ده وترێ���ت ئه و دو یه كه ی���ه له رابردودا

وه ك دو كۆمپانیای حزبی لێهاتوه ؟

ش���ێخ جه عفه ر مس���ته فا: من حه قم نیه به س���ه ر یه ك���ه ی هێ���زی )80(، ب���ه اڵم به دڵنیایی���ه وه ئه گ���ه ر یه كه ی (70( به مش���ێوه یه بمێنێت���ه وه ، هیچ

جیاوازییه كی نابێت له گه ڵ كۆمپانیا.زۆر گله ییه ك���ی ئێس���تا ئاوێن���ه : ده كرێت میح���وه ره كان له به رپرس���ی ك���ه بۆچی ش���ه وان الی پێش���مه رگه

نامێننه وه ؟شێخ جه عفه ر مس���ته فا: ئه وه ی من تا له مسه ره وه له میحوه ره كان ده یبینم ئه وس���ه ر، له الی هێزی پێش���مه رگه ن، ئ���ه و میحوه ران���ه ی ك���ه من ئ���اگام لێیه تی ، به رپرس���ه كانی نه پێشمه رگه و

نه میحوه ره كان به جێی ناهێڵن. ئاوێنه : جه نابت ماوه یه كی زۆر وه زیری پێش���مه رگه بوی���ت، به ربه س���ته كانی به رده م���ت چ���ی ب���ون ل���ه وه ی وه ك پێویست مه شق و راهێنان به پێشمه رگه

نه كراوه ؟شێخ جه عفه ر مس���ته فا: پێشمه رگه راهێنانی كردوه ، به اڵم ئه و راهێنانه ش پێویس���تی به بنكه یه كی مه ش���ق هه یه كه مواسه فاتی مه شقی تێدا بێت، ئه و هێزه كۆبكه یت���ه وه و ئیداره یان بده یت و باری ژیانی���ان باش بكه یت، تابتوانیت یاساو نیزام به سه ریاندا جێبه جێبكه یت،

به اڵم كه ت���ۆ نه توانیت ب���اری ژیانی چاكبكه ی���ت، چۆن ده توانیت ئه و كاره بكه یت. داوام���ان له هه ر ده وڵه تێكیش كردوه وتویانه ده بێت عێراق ره زامه ندی بدات، ئه ویش به هیچ شێوه یه ك رێگه ی

پێنه داوین.ئاوێن���ه : گله یی ئ���ه وه ده كرێت كه زۆربه ی فه رمانده كان كه سانی ئه كادیمی

نین، بۆ ئه مانه ده كه نه فه رمانده ؟شێخ جه عفه ر مسته فا: ئێمه تائێستا به و هێزه وه شه ڕده كه ین كه له شاخه وه هاتوین، ئه فه رماندانه ی له ش���اخ بون موماره سه و شاره زاییان هه یه ، تائێستا خاوه نی ئه و كیانه نه بوین كه كه سانی ئه كادیمی پێبگه یه نین، ئه گه ر پێشمان گه یاندبن تائێس���تا پله وپایه كانیان هی ئه وه نیه كه هه ندێك به رپرس���یارێتی بگرنه ئه س���تۆ، بۆیه ئه و سوپایه ی كه ده بێت دروس���تیبكه ین، ده مانه وێ���ت خه ڵكی به توان���او ئه كادیمی بن. به اڵم ئه مڕۆ ئه و ش���اره زایی و به رگرییه ی له و فه رماندانه دا هه ی���ه ، ره نگه له هه ندێك

كه سی تردا نه بێت.ئاوێنه : ده وترێت وه ك پێویست سود ل���ه و چه كانه وه رناگیرێت كه له ده ره وه

هاتون، بۆچی ؟شێخ جه عفه ر مسته فا: ئه و چه كانه

چه كی كاریگه رن و پێشمه رگه ده توانێت به باش���ی به كاریانبهێنێت و به كاریشیان

هێناوه .ئاوێن���ه : ش���ه وی هه ین���ی راب���ردو س���ه ر هێرش���بكاته داعش به رله وه ی كه ركوك، تۆ ئاگاداركرایته وه له وه ی كه

سه نگه ره كان هێزی پێویستیان نیه ؟ش���ێخ جه عف���ه ر مس���ته فا: نه خێر وانیه ، ئه و ش���ه وه س���ه نگه ره كان پڕ بون له پێشمه رگه . ئێستاش پێشمه رگه ده س���تیگرتوه ره ش���به ڵه ك وه ك هه تا كه ركوك���ه وه له خۆرئ���اوای هه ر

خورماتو. داعش ناوبه ن���او بۆچ���ی ئاوێن���ه : به كه متری���ن زیان، زۆرتری���ن قوربانی

له ناو پێشمه رگه دا ده خاته وه ؟ له به رئه وه ی مسته فا: جه عفه ر شێخ ئێم���ه له هه ندێ���ك ش���وێن له دۆخ���ی )داع���ش( ئه وی���ش به رگریدای���ن، له هێرشدایه ، هه میشه ش هێزی به رگریی له چاو به رده كه وێ���ت زۆرت���ری زیانی هێزی هێرش���به ر. چونكه به به رنامه ی خ���ۆی چاوده گێڕێت له كوێ خاڵی الواز

بدۆزێته وه په المارده دات.ئاوێن���ه : ئێس���تا ژماره یه ك���ی زۆر حه شدی ش���ه عبی له هه ندێك ناوچه ی كوردستان هه ن، تۆ ئه مانه به مه ترسی

نابینیت بۆ قۆناغی دوای داعش؟ش���ێخ جه عف���ه ر مس���ته فا: ئه مڕۆ هه ڕه ش���ه یه كی گ���ه وره ی داعش هه یه له سه ر كیانه كه مان، ره نگه ئێمه به ته نها هه ڕه ش���ه یه ئه م روب���ه روی نه توانین ببینه وه ، بۆیه هه ركه س���ێك بێت بڵێت ئه گه ر ده كه م، پشتیوانیتان یارمه تی و ش���ه یتانیش بێ���ت، ده ڵێی���ن فه رمو

وه ره.ئاوێنه : واته تۆ پێتباش���ه كه ئێستا خه ریكی دروستكردنی حه شدی شه عبین

له هه ندێك ناوچه ی نزیك كوردستان؟شێخ جه عفه ر مسته فا: زۆرم پێباشه ، هه ر هێزێك بێت شه ڕمان له گه ڵدا بكات به رامبه ر به داع���ش، من به ش به حاڵی خۆم به خێرهاتن و پشتیوانی لێده كه م، ئه و كه سه شی كه ده ڵێت وانیه ، بابێت

خۆی به ته نیا ئه و شه ڕه بكات.ئاوێنه : به اڵم مه س���عود بارزانی له و كه س���انه یه كه ده وترێ���ت داوایكردوه رێگه نه درێ���ت ئه م هێ���زه له ناوچه ی

ماده ی 140 دروستبكرێت؟ش���ێخ جه عفه ر مس���ته فا: من ئه وه نازان���م له خۆیان بپرس���ه ، س���ه رۆكی هه رێ���م هه ر فه رمانێك���م پێبكات ئه وه جێبه جێده ك���ه م، فه رمانده ی گش���تیی هێزی پێشمه رگه ی كوردستانه و بڕوای ته واوم پێیه تی ، شتی وای به من نه وتوه جگه له وه ی كه پێیوتم ئێمه پێویستمان به هاوكاریی هه ی���ه . من فه رمانی ئه وم

پێ له ئایه تی قورئان پیرۆزتره .ئاوێن���ه : بۆچونت له س���ه ر وه زیری ئێس���تای پێش���مه رگه چی���ه ؟ ئای���ا ده سه اڵتی به س���ه ر هێزه كانی یه كێتی و

پارتیدا هه یه ؟وه زیری مس���ته فا: جه عفه ر ش���ێخ فه رمانده و ل���ه و یه كێكه پێش���مه رگه پێش���مه رگه دێرینانه ی كه هه میش���ه یه كێكیش هه ب���وه ، به رچ���اوی رۆڵی بوه له و فه رماندانه ی كه له شكتیش���دا هه رگی���ز وره ی نه ڕوخاوه ، له هه مو ئه و ئیشوكارانه ش كه له رابردودا وه ریگرتوه ، زۆر زۆر سه ركه وتو بوه ، پیاوێكیش بوه هاتوه ته وه ئه نفاله كاندا له س���ه رده می بۆ دروس���تكردنی ش���انه چه كداره كان له كوردستان و ئاماده كردنیان بۆ راپه ڕین. بۆیه پیاوێكی شاره زاو به توانایه و هه مو شتێكی پێده كرێت. ده سه اڵتیشی هه یه بكات، به هێ���زه كان جوڵ���ه بۆئه وه ی له چه ن���د رۆژی رابردوش���دا له كه ركوك

له ناو پێشمه رگه دا بوه .

ئا: سه ردار قادر

له ماوه ی شه ش مانگی رابردودا، هاوكات له گه ڵ زیادبونی ژماره ی

پێكهه ڵپژان و شه ڕه كانی نێوان چه كدارانی داعش و هێزی پێشمه رگه دا،

ژماره ی به دیلگیراوانی پێشمه رگه ش له زیادبوندایه ، ئه مه له كاتێكدایه كه هێزه كانی YPG ماوه ی سێ ساڵه

له رۆژئاوای كوردستان له شه ڕدان به رامبه ر چه كدارانی داعش و هیچ شه ڕڤانێكیان لێ به دیل نه گیراوه .

وه زی���ری به رگری كۆبانێ عیس���مه ت ش���ێخ حه س���ه ن به ئاوێن���ه ی راگه یاند ه���ه ر له س���ه ره تای هێرش���ی داعش بۆ س���ه ر رۆژئاواو هه مو ئه و هێزانه ی تری یه په گه و یه په ژه له باش���ور تائێستا یه ك

شه ڕڤانێكیشیان به دیلنه گیراوه .وه زیری به رگری كۆبانێ وتی "هونه ری ش���ه ڕو په روه رده كردن به ر له چونیان بۆ به ره كانی شه ڕ، كاریگه ری زۆری له سه ر

ئه و كه سه ده بێت".وتیشی "خاڵیكی تریش په روه رده كرنی په روه رده له س���ه ری ش���ه ڕڤان هزرییه ده كرێت كه به هیچ ش���ێوه یه ك س���ازش له سه ر یه ك بستی خاكی خۆی و كه مترین مافی نه ته وه یی نه كات و له و پێناوه ش���دا ئام���اده ده بێت كه چاالك���ی گیانفیدایی

بۆ نه ته وه كه ی ئه نجام بدات، له حاڵه تی وه هاش كه ش���ه ڕڤان گه م���ارۆ بدرێت و فیشه كی پێنامینێت به یه ك فیشه ك كه له گیرفانیدا ماوه خۆی ش���ه هید ده كات، ئه وه ی زۆر پێباش���تره نه وه ك بكه وێته ده س���ت چه ته یه ك كه هی���چ به هایه كی ئه خالقی و ئایین���ی و مرۆڤایه تی نازانێت، له شه ڕی YPG ش���ه ڕڤانانی هێزه كانیكوبانی���دا چه ندین نمون���ه ی گیانفیدایی له مجۆره ی���ان به كچ و كوڕه وه پیش���انی

جیهان دا".پێش���مه رگه به دیلگرتن���ی له ب���اره ی له میحوه ره كان���ی پێش���ودا له م���اوه ی جه له والو سه عدیه و س���نوری كه ركوك و مه ال عه بدواڵو مه كته ب خالیدو ته لوه ردو گوێرو مه خمور، وه زیری به رگری كۆبانێ نیگه رانی خ���ۆی ده رده بڕێ���ت و ده ڵێت "پێویسته هۆكاری ئه م گرفته بدۆزرێته وه و

هه ڵوه سته ی له سه ر بكرێت".نزیكه ی پێنج مانگ پێش ئێستاو پێش هێرش���ه كانی داعش بۆ میحوه ری گوێر له مانگی پێشو و مه ال عه بدواڵ له دو رۆژی پێش���ودا، وه زیری كاروباری پێشمه رگه مسته فای سه ید قادر له چاوپێكه وتنێكی ئاوێنه دا وتی "29 پێشمه رگه ی ونبومان

هه یه و چاره نوسیان دیار نییه ".وه زیری پێش���مه رگه ئه وكات وتیشی "سه رنجی خۆمم هه یه سه باره ت به چۆنێتی ئیداره دانی به ره كانی شه ڕ به مشێوه یه ی

هێزه كه هه لومه رجه كه و به اڵم ئێس���تا، وایخواستوه ".

هۆگ���ر یه كێك���ه له و پێش���مه رگانه ی هێزه كان���ی پش���تیوانی دو كه ش���ه وی هێرش���ه كه ی داعش بۆ سه ر پێشمه رگه له م���ه ال عه ب���دواڵو مه كت���ه ب خالی���د به رگری كردوه ، س���ه باره ت به سه ره تای هه ڵگیرس���انی ئاگ���ری ش���ه ڕه كه ، وتی "له كاتژمێ���ر 7ی ئێ���واره وه ش���ه ڕێكی 5ی تاوه ك���و ده س���تیپێكرد س���ه خت به یانی، به اڵم ده مه وبه یانی كه شه كه بو به ته مێك���ی زۆر ك���ه دوری 20 مه ترمان نه ده بینی، ئه وه نده م زانی له پشته وه ش ته قه م���ان لێده كرێت، ئیدی به ناقیله كان له فه وجه كانی به اڵم ده ربازكرد، خۆمان پێش���مه رگه چه ندی���ن ده وروبه رم���ان به دیلگیران، ئیتر نازانم چۆن له پشته وه

هاتبون".كه ئاوێن���ه زانیارییه كان���ی به پێ���ی له س���ه رچاوه یه كی به رپرس���ه وه ده ستی كه وتوه له یه كه م رۆژی هێرشه كانی داعش بۆ سه ر كه ركوك نزیكه ی 20 پێشمه رگه

به دیلی كه وتونه ته ده ست داعش.هاوكات ئه مینداری وه زاره تی پێشمه رگه جه بار یاوه ر له باره ی هۆكاری به دیلگرتنی پێش���مه رگه كان، وت���ی "به داخ���ه وه بۆ به دیلگرتن���ی پێش���مه رگه كانمان، به اڵم ئه وه هیچ په یوه ندی به ش���ێوازی شه ڕو

لێهاتویی پێشمه رگه كانه وه نییه ".

وه زاره ت���ی ئه مین���داری به وت���ه ی پێش���مه رگه ، شه ڕ هه مو ش���تێكی تێدا ده بێ���ت و ده ڵێ���ت "نه مان���ی چ���ه ك و ماندوبون و برینداربون و به جێمان و ئه وانه له شه ڕدا شتێكی ئاسایین، له هه مو كات و ساتێكدا و له هه مو شه ڕێكی جیهانی دیل

بونی هه بوه ".به رگریكردن و كه به وه شكرد ئاماژه ی س���نوره كانی له ت���ه واوی هێرش���كردن مه ترسی دورخس���تنه وه ی كوردستان و له سه ر گیانی هاواڵتیان قوربانی ده وێت،

دیلیش یه كێكه له قوربانییه كان".له باره ی ژماره ی پێش���مه رگه دیله كان الی داعش له سنوری كه ركوك، به رپرسی ژوری ئۆپه راسیۆنی هێزه كانی پێشمه رگه له ناوچه كانی باش���وری كه ركوك وه ستا ره س���ول ب���ۆ ئاوێن���ه وتی "تائێس���تا لی���واكان هی���چ ئامارێكی���ان نه داوه ته من و ئ���ه و ژماره یه ش كه باس���ده كرێت ئه سڵوئه ساس���ی نییه ، چونكه ژماره ی دیله كان الی من���ه وه ده درێته وه زاره تی

پێشمه رگه ".وه ك باسده كرێت هۆكاری به دیلگرتنی پێشمه رگه ، كه مته رخه مییه ، له و باره یه وه به ڕێوه به ری پۆلیس���ی قه زاو ناحیه كانی كه ركوك عه مید س���ه رحه د ب���ۆ ئاوێنه ده ڵێت "ده بێت ئه وه لیژنه یه ك یه كالیی بكات���ه وه كه بزان���ن كه مته رخه مییه كان

له كوێوه بون".

شێخ جه عفه ر: فه رمانی بارزانیم له ئایه تی قورئان له ال پیرۆزتره مانه وه ی یه كه ی 70 به م شێوه یه ، جیاوازیی له گه ڵ كۆمپانیا نیه

ژماره یه ک پێشمه رگه به دیل ده گیرێن وه زیری به رگری كۆبانێ: تائێستا یه ك شه ڕڤانمان نه كه وتوه ته ده ست داعش

ره نگه ئێمه به ته نها نه توانین روبه روی ئه م

هه ڕه شه یه ببینه وه بۆیه هه ركه سێك

بێت بڵێت یارمه تی و پشتیوانیتان ده كه م

ئه گه ر شه یتانیش بێت ده ڵێین فه رمو وه ره

به دیلگرتنی پێشمه رگه كانمان هیچ په یوه ندی

به شێوازی شه ڕو لێهاتویی

پێشمه رگه كانه وه نییه

شێخ جه عفه ر مسته فا

هەنوکە(464( سێشه ممه 42015/2/3

ئا: جوتیار شه ریف

به ده گمه ن كوچه و كۆاڵن و گه ڕه كی شاره كانی هه رێمی كوردستان

ده بینیت كه ژماره یه ك له و گه نجانه یان تێدا نه بێت كه سه ر به ره وته سه له فییه جیاجیاكانن،

ته نانه ت باس له وه ش ده كرێت كه رێچكه ی ئه م ره وته ئاینییه تا ناو هۆڵه كانی زانكۆش درێژبوه ته وه .

به ش����ێك له ش����اره زایانی ئاینی����ی ، س����ه له فیه ت بی����ری په ره س����ه ندنی له م كات����ه دا به مه ترس����ییه كی گه وره له قه ڵه مده ده ن بۆ س����ه ر ئاسایش����ی نیش����تمانی و ئاش����تی كۆمه اڵیه ت����ی ، به تایبه ت كه كوردس����تان له ش����ه ڕی توندڕه ودای����ه و جیه����ادی هێزێك����ی ریش����ه ی پێیانوای����ه هه ندێ����ك بیركردن����ه وه ی چه كداران����ی داع����ش له سه له فیه تیشدا س����ه له فیه ت و له ناو له ناو س����ه له فیه جیهادییه كانه وه وزه وه رده گرێ����ت. له گه ڵ ئه وه ش����دا هه ر له ن����او س����ه له فیه كاندا هه ی����ه بڕوای

به توندوتیژی نیه .

ئ����ه وه ی ئ����ه م مه ترس����ییانه زیاتر زۆری ژماره یه ك����ی بون����ی ده كات، گه نجان����ی ك����ورده له نێ����و ریزه كانی داعشدا، كه زۆربه یان پێشتر بیرێكی سه له فی جیهادی توندڕه ویان هه بوه ، نزیكترین دیمه نی ئه م مه ترس����ییه ش چاوه ڕواننه كراوه ك����ه ی له په الم����اره هه ینی رابردودا بۆ سه ر شاری كه ركوك ده ركه وت، كاتێك پۆلێك گه نجی كورد به ئاش����كرا له نێو ریزه كانی داعش����دا پێشمه رگه له هێزه كانی س����ه نگه ریان گرتبو هه ڕه ش����ه ی هاتنه وه یان ده كرد بۆ ناوچه كوردییه كان، به اڵم ئه مجاره وه ك دژه كوردێ����ك، ته نانه ت به وته ی س����ه رچاوه یه كی تایبه ت����ی ئاوێن����ه ، له كۆی ته نها ئه و كوژراوانه ی له چه ند رۆژی راب����ردودا له ناوچ����ه ی كه ركوك له ریزه كانی داعش����دا هه بون، 180یان

كوردن.

كوردستان س����ه له فییه كانی ئێستا له جموجۆڵێكی ئاش����كراو شاراوه دان، ك����ه خه ریكه له قۆناغی م����ت بونه وه به ره و قۆناغی گه شه كردن و گه وره بون ده چن. س����ه له فییه كان كه گروپێكی ئیسالمیی نارێكخراو و ناحیزبیین، هه ر له بادین����ان و دهۆكه وه بگره تا ده گات به گه رمیان به شێكی به رچاوی جوڵه و له كوردستاندا "ئیس����المیی" حاڵه تی پێكده هێن����ن. بنك����ه ی س����ه ره كییان له هه ش����تاكانه وه له كوردس����تاندا

شاری مامه یاره ی ئیمانی له مزگه وتی س����لێمانیه وه س����ه رچاوه ی گرت����وه ، له چه ند باڵێكی جیاجیا پێكدێن وه ك: باڵی خه لیل ئه حم����ه دی كه الر، باڵی سلێمانی و رانیه و چه مچه ماڵ كه زیاتر ئیمان و مزگه وتی عه بدولكه ریمی مه ال م����ه ال عه بدولله تی����ف س����ه روكارییان بنكه ی مزگه وتێ����ك ده كات و چه ن����د سه ره كییانه وه كو: ئیمان له سلێمانی ، به هه ش����ت له چه مچه ماڵ، س����ێ توان

له سلێمانی ، س����ه الحه دین له وارماوای ش����اره زور، هه ندێ����ك مزگه وت����ی تر له چوارقوڕن����ه و ده ڤ����ه ری پش����ده ر و بتوێن. باڵێكی تری سه له فی هه ن كه له بادینانن و به هی حه مدی س����ه له فی ده ناسرێن و زیاتر له پارتییه وه نزیكن و به الی كۆپیكردن����ی ئه زمونی واڵتانی كه ن����داودا ده چن كه رێب����ه ری ئاینی پش����تیوانی بنه ماڵ����ه ی فه رمان����ڕه وا ب����كات، ئه مان����ه گۆڤارێ����ك به ناوی "ڤه ژین" ده رده كه ن. له هه ولێریش����دا، ئه ب����و موس����لیمی ئاریان����ی یه كێكه له كه س����ایه تییه ناس����راوه كانی فكری س����ه له فیه ت. هه روه ه����ا مه ال ش����وان كوردی كه به مدواییه له گه ڵ خێزانه كه ی چ����وه ناو داعش����ه وه و له ڕێگه ی گرته ڤیدیۆی����ی و وێنه كانیان����ه وه له په یجی كۆمه اڵیه ت����ی فه یس����بوكدا خه ڵكێكی س����ه رقاڵكردوه ، به خۆی����ه وه زۆری یه كێك بو له مه ال س����ه له فیه كان، ئه و ئیمام و وتاربێ����ژی مزگه وتی ناحیه ی

داره توی سه ر به شاری هه ولێر بو.

عومه ر محه مه د، یه كێك له هه وادارانی بیری سه له فیه ت به ئاوێنه ی راگه یاند، كوردستان س����ه له فیه كانی "جیاوازی ده گه ڕێته وه بۆ جیاوازیی بۆچونی ئه و مه الو مامۆس����تایانه ی كه ڕابه رایه تی س����ه له فیه كان ده ك����ه ن و هه ریه كه یان كۆمه ڵێ����ك ش����وێنكه وته یان هه ی����ه . هه یان����ه بۆم����اوه ی چه ندی����ن س����اڵ له س����عودیه ، یه مه ن، میس����رو ئوردن قوتابی ئه و شێخانه ی سه له فی بون و به رهه می جیاوازیی بۆچونی ئه وانیان

هێناوه ته وه بۆ كوردستان".

مه یدانی����دا له گه ش����تێكی ئاوێن����ه ده وروب����ه ری ناوچ����ه ی له هه ندێ����ك چه ندین ناوش����اره كه دا، س����لێمانی و گه نجی س����ه له فی دواند ت����ا چیرۆكی بون به سه له فی و هۆكاری هه ڵبژاردنی سه له فیه ت له ده می خۆیان بگێڕنه وه ، به اڵم هیچ له وانه ئاماده نه بون قسه بۆ راگه یاندن بكه ن، كه دواتر ده ركه وت له الیه ن مامۆستاكانیانه وه ئامۆژگاریی ك����راون بۆئه وه ی لێدوان له س����ه ر ئه و

مه سه له یه بۆ میدیاكان نه ده ن.

به پێ����ی به دواداچونه كان����ی ئاوێنه ، به گش����تی س����ه له فیه ت ره وت����ی س����ه رچاوه كه ی بۆ واڵتان����ی عه ره بی واڵتی له ناویش����یاندا ده گه ڕێت����ه وه ، یه مه ن و یه ك����ه م، به پله ی س����عودیه میسر به پله ی دوه م و ئوردن و سوریای جارانیش به پله ی س����ێیه م دێن، ئه مه عه ره بیش ت����ری واڵتانی جگه له وه ی له كوردس����تانیش تێدایه ، س����ه له فی ه����ه ردو ق����ه زای چه مچه م����اڵ و كه الر به پله ی یه كه م دێن بۆ ته شه نه كردنی بیری سه له فیه ت و ناوشاری سلێمانیش به پل����ه ی دووه م دێت، دوای ئه وانیش به ده رل����ه وه ی دهۆك����ه ، كه رك����وك و هه ولێرو قه زاو ناحیه كانی ده وروبه ری

خاڵی نین له م روه وه .

به ش����ێكن و چه ن����د س����ه له فیه كان هه ندێكجاریش ته بانین، له ناوخۆیاندا یه كتر به )بیدعه چی( تۆمه تبارده كه ن، ئه مه ش په یوه ندی هه یه به فره بۆچونی ئ����ه و زاناو ش����ێخانه ی ك����ه ڕابه ریی

ئ����ه م ره وت����ه جیاجیایان����ه ده كه ن، له ناویش����یاندا ش����ێخ ئه لبان����ی ، بن باز، ش����ێخ ربیع اله����ادی مدخلی كه به مه دخه لیه كان ناسراون، شێخ مقبل بن اله����ادی وادعی له یه م����ه ن، محمد

حسان له میسرو ...هتد. هه ر ئه مه شه وایكردوه سه له فیه كانی كوردس����تانیش دابه ش ببن به س����ه ر چه ن����د ره وتێكدا، وه ك )حدیدیه كان( یان )حدادیه كان(، ئه مانه زۆر توندن له مه سه له ی )بیدعه (دا، به اڵم ژماره یان دوه م ج����ۆری له كوردس����تان. كه مه سه له فی عیلمی یان )ته دریسیه كانن(، ئه مانه ش زیاتر س����ه رقاڵی خوێندنن. ج����ۆری س����ێیه م مه دخه لیه كانن، كه س����ه رچاوه كه ی بۆ شێخ ربیع مدخلی ده گه ڕێت����ه وه و زۆرتری����ن ژماره ی����ان چواره می����ان هه ی����ه . له كوردس����تان ئ����ه و س����ه له فیانه ن ك����ه باوه ڕی����ان وای����ه حیزبایه تی "جائی����زه "و به باڵی س����ه له فیه تی ناو حیزبه ئیسالمیه كان ناسراون. جۆری پێنجه میش سه له فی جیهادین و له الیه ن سه له فیه كانی تره وه به وه وه س����فده كرێن كه له سه له فیه ت الیان����داوه و جیابونه ت����ه وه ، زۆرب����ه ی ئه مانه ش ئێستا ناو ریزه كانی داعش و

گروپه توندڕه وه كاندان.

س����ه باره ت به ه����ۆكاری زۆربون����ی له كوردستان و سه له فیه كان به رچاوی به تایبه تی له س����لێمانی ، نیاز سه عید، شاره زا له ئیسالمی سیاسی به ئاوێنه ی ده گه ڕێته وه "هۆكاره ك����ه ی راگه یاند، عه لمانیه كان و حیزبه بۆكه مته رخه می الوازی حیزب����ه ئیس����المیه كان، ك����ه

فه زایه كی گونجاوی بۆ ته شه نه كردنی سه له فیه كان خوڵقاندوه ".

ئێس����تا به ش����ێك له س����ه له فیه كان ئاماژه به وه ده كه ن كه ئه وان خۆیان ل����ه كاری سیاس����یی ناده ن ی����ان بۆ خزمه تی سیاسه تێك كارناكه ن، به اڵم چاودێرانی����ش ئاماژه به وه ده كه ن كه ئ����ه وان "كه ناڵ����ی ئاس����مانی و ڕادیۆو وێبس����ایت و په یج����ی كۆمه اڵیه ت����ی و بانگه ش����ه یان بۆچیه ؟ كێ كۆمه كیان

ده كات و خه رجیه كانیان ده دات".

به بۆچونی نیاز سه عید، سه رچاوه ی س����ه له فیه كان دارای����ی كۆمه ك����ی "ده گه ڕێت����ه وه بۆ ش����ێخ و رێكخراوه س����عودیه ، واڵتی خێرخوازییه كان����ی ك����ه س����ه له فیه كان ل����ه دوای به هاری كارده كه ن و رێكخراوت����ر عه ره بیه وه ، هه میشه ده سه اڵت به وه هه ڵده خه ڵتێنن

كه ئه وان سیاسه ت ناكه ن".

س����ه عید نی����از بۆچون����ه ی ئ����ه و )كۆمه ڵه ی كاركردنی له گه ڵ هاوتایه نوری س����ه له فی میس����ر( كه ده وری له گۆڕین����ی بین����ی ڕاس����ته وخۆیان ده سه اڵتی سیاسی و دژایه تی مورسی و ئیخوانه كان، له ش����ه قامی كوردیش����دا گومانده كرێت حزبی سیاسی هه بێت، س����ه له فیه كان به كاربهێنێت بۆ لێدان و ئیس����المی نف����وزی كه مكردن����ه وه ی سیاس����ی ، بۆ ئه م مه به سته ش دودڵ دارایی كۆمه ك����ی له به خش����ینی نین پێیان و كارئاسانیكردن بۆ دامه زراندنی

كه ناڵی ئاسمانی و ڕادیۆ.

له وباره یه وه حاجی حه سه ن له كه ناڵی ئامۆژگاریی به ئاوێنه ی راگه یاند، "من و برایه ك����ی ت����ر سه رپه رش����تی دارایی كه ناڵه كه ده كه ین و به دڵنیاییه وه یه ك ته نانه ت ك����وردی و له حیزبی دین����ار وه رناگرین، هه موی واڵتی سعودیه ش هی خێرخوازی ناوخۆو زه كاته . ئێمه خه رجیم����ان زۆركه م����ه و په یامنێ����رو پێشكه ش����كارمان نی����ه و ته نها وتاری مامۆس����تایانی خۆمان په خشده كه ین. ته نها 20 كارمه ندمان هه یه كه 6 یان به خۆبه خ����ش كارده كه ن، ب����ۆ دانانی رادیۆكه ش )2 ده فته رو 57 وه ره قه (ی

خێرخوازێكی سلێمانی قه رزدارین".

به وه س����تا په یوه ندیك����رد ئاوێن����ه حه س����ه ن، به ڕێوه ب����ه ری ئاسایش����ی سلێمانی ، به اڵم ناوبراو ته نها ئه وه نده ی وت كه "ناتوانم هیچ له وباره وه بڵێم، بۆمان نیه قس����ه له سه ر ئه و بابه تانه

بكه ین".

ئا: ره وا بورهان

سوکایەتیکردن بە الشەی چەکدارانی داعش لەالیەن بەشێک

لەپێشمەرگەکان و هاواڵتیانەوە ناڕەزایی لێ دەکەوێتەوەو نوسەرێک

رایدەگەیەنێت کە ئەو ڕەفتارانە سودی داعشی زیاتری تێدایە وەک لەپێشمەرگە، ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگەش دەڵێت کە سزای هەر پێشمەرگەیەک دەدەن کە ئەو جۆرە

کارانە ئەنجام بدات.

لەدوای شەڕە س���ەختەکانی هەفتەی پێشوی هێزەکانی پێشمەرگەو چەکدارانی داع���ش، جگە لەوەی س���ەرکەوتنەکانی پێشمەرگە خەڵکی کوردستانی دڵخۆش کرد، ه���اوکات هەندێ���ک پەرچەکردارو لەپێش���مەرگەکان و بەش���ێک ڕەفتاری هاواڵتیانی ئاسایی، بوە مایەی ڕەخنەو کردەوان���ە، کارو ل���ەو گازندەک���ردن ئەویش ئەنجامدانی کاری دور لەرێس���ا وەک بو، جەن���گ نێودەوڵەتییەکان���ی

"سەربڕین" و "سوکایەتییکردن" بە الشەی چەکداران���ی داعش، بەپێ���ی ئەو وێنەو ڤیدیۆیان���ەی لەت���ۆڕە کۆمەاڵیەتییەکان

باڵوبونەوە.

مامۆستای نوسەرو سیوەیلی، رێبوار زانک���ۆ پێی وای���ە ک���ە دوباره بونه وه ی ش���ێوازی داعشیانه ، به س���ه ركه وتن بۆ داعش له قه ڵه م ده درێت، نه ك پێشمه رگه ، لەگەڵ لەچاوپێکەوتنێکیدا نوسەرە ئەو ئاوێنە کە دەقەکەی لەوێبسایتی ئاوێنە باڵودەبێت���ەوە، دەڵێت "ئه خالقی هێزی له بزوتنه وه كوردس���تان پێش���مه رگه ی ڕزگاریخوازه كانه وه س���ه رچاوه ی گرتوه ، ك���ه تیایاندا كه رامه ت���ی مرۆیی ده بێت پارێزراوبێ���ت، به تایبه تیش ئه گه ر ئه وه الش���ه و جه س���ته ی مرۆڤ بێت. ئاكاری پێشمه رگه نابێت له م ئاسته وه دابه زێته خ���واره وه بۆ س���ه ر ئاس���تی گروپێكی فره ئه تنیكی���ی په ڕگیرو لێوانلێو له گرێی

ده رونیی و جنسیی و شوناسی"."له به رئ���ه وه دەڵێ���ت هەروەه���ا خه باتی پێش���مه رگه له هه مان كاتدا كه

خۆجیاكه ره وه ی���ه له ڕه فتارو شوناس���ی دوژمن، ئاواش نابێ���ت دوباره كه ره وه ی ڕه فتارو ئاكاری دوژمن بێت. له به رئه وه هێ���زی له ن���او كه س���انێك ئ���ه وه ی پێش���مه رگه دا كردیان پێش ئه وه ی زیان به داعش بگه یه نێت، زیانێكی كوش���نده له شوناسی پێشمه رگه ده دات و ڕه وایه تی خه باته ك���ه ی و گرنگی���ی ئامانجه ك���ه ی

ده خاته مه ترسی و ژێر پرسیاره وه ".ژمارەی���ەک کاردانەوان���ەی ئ���ەو وەک هاواڵتی���ان، لەپێش���مەرگەکان و دەکرێ���ت س���ەیر پەرچەکردارێ���ک ب���ۆ کردەوەکان���ی داع���ش بەرامب���ەر بەپێش���مەرگە، بەتایبەت لەدوای ئەوەی لەچەن���د هەفت���ەی پێش���ودا، داع���ش موسڵ لەشاری دیلی پێش���مەرگەیەکی

سەربڕی و وێنەکەی باڵوکردەوە.پێش���مەرگە وەزارەتی لەبەرامبەردا رایدەگەیەنێ���ت ک���ە ئ���ەو کردەوان���ە ئ���ەو س���زای ئ���ەوان تاکەکەس���ین و پێش���مەرگانه دەدەن ک���ە ئ���ەو کارانە

دەکەن.وەزارەت���ی گش���تیی ئەمین���داری

لەوبارەیەوە یاوەر جەبار پێش���مەرگە، بەئاوێنەی راگەیاند "وەزارەتی پێشمەرگە بڕیارێک���ی هەی���ە ک���ە ئەو کەس���انە دەکەین لێکۆڵینەوەش ئێمە سزابدرێن ، لەو بارەیەوەو ئەو کارەی کراوە کارێکی

تاکەکەسیی بوە نەک رێکخراو".هەر لەدوای باڵوبونەوەی ئەو وێنانەش، کۆسرەت رەس���وڵ، جێگری فەرماندەی ئاگادارییەکی هێزی پێشمەرگەی هەرێم کە رایگەیان���د باڵوک���ردەوەو تون���دی هەرکەس���ێک ئ���ەو کارانە ب���کات و دور بکات، هەڵسوکەوت جەنگ لەیاساکانی

ئەوا "بەتوندترین شێوە سزا دەدرێت".رێبوار سیوەیلی پێی وایە کە ئەو جۆرە رەفتارانە لەشکۆی نەتەوەیی و هێزەکانی پێش���مەرگە دەهێنێتە خوارەوە، " ئه مه وێڕای ئه وه ی له مه حافلی نێونه ته وه ییدا ك���وردو ل���ه دژی به ڵگه ی���ه ك وه ك ڕه وایه تی س���ه رۆكی هێزه چه كداره كان به كارده هێنرێ���ت كه به رده وام ئینكاریی

ئه مجۆره كارانه ده كات".ح���ەزەو ئ���ەو کاڵکردن���ەوەی ب���ۆ نەهێشتنی ئەو ڕەفتارانە لەناو هێزەکانی

پێش���مەرگەدا، س���یوەیلی پێی وایە کە "پێویسته به هۆی س���یمینارو بەر نامه ی تایبه ته وه له بواری سوپادا پێشمه رگه كان به هه ندێك پره نسیپی ئاكاریی له به رامبه ر ئه ویتردا گۆش بكرێن و ئه وه بچه سپێنرێت هێنده ی ئاكاری���ی س���ه ركه وتنی ك���ه سه ركه وتنی سوپایی و مه یدانی گرنگه ".

ئەو مامۆستایەی زانکۆ مەترسییەکان " پێویس���ته دەبینێ���ت، دورت���ر پێش���مه رگه كان دور بخه ین���ه وه له هه ر جۆره حه زو ئاره زویه كیان بۆ چێژ بینین له دوباره كردنه وه ، ی���ان نواندنی كاری هاوشێوه ی داعشییه كان و ئه مه شی وه ك ڕێگرییه ك بۆ شییبكرێته وه تا له داهاتودا نه كه وێته داوی بڕواكانی داعش���ییه ته وه به و پاس���اوه ی ئه و تۆڵه ی كردۆته وه .. مه ترس���یی ئه مه كاتێك هه ستپێده كه ین ك���ه جه نگ ڕۆحییه تی پێش���مه رگه به و ج���ۆره پ���ه روه رده بكات و لێ���ی بدزێ، كه پ���اش ته واوبونی جه نگ پێویس���تی به به تاڵكردنه وه ی كولتوره داعشیانه كه ی هه بێت و بۆ ئه مه ش په الماری ژن و منداڵ و

نه یاره كانی بدات".

سه‌له‌فیه‌كان..‌تارماییه‌ك‌له‌كوردستان"زه‌مینه‌ی‌‌گونجاو‌بۆ‌ته‌شه‌نه‌‌سه‌ندنیان‌ره‌خساوه‌"

سوکایەتیکردن‌بە‌الشەی‌چەکدارانی‌داعش‌ناڕەزایی‌لێدەکەوێتەوە"پێشمه‌رگه‌‌نابێت‌‌دابه‌زێته‌‌ئاستی‌داعش"

وەزارەتی پێشمەرگە بڕیارێکی هەیە کە

ئەو کەسانە سزابدرێن ئێمە لێکۆڵینەوەش

دەکەین لەو بارەیەوەو ئەو کارەی کراوە

کارێکی تاکەکەسیی بوە نەک رێکخراو

ئێستا سه له فییه كانی كوردستان

له جموجۆڵێكی ئاشكراو شاراوه دان، كه

خه ریكه له قۆناغی مت بونه وه به ره و قۆناغی

گه شه كردن و گه وره بون ده چن

سه له فییه كان كه گروپێكی ئیسالمیی

نارێكخراو و ناحیزبیین هه ر له بادینان و دهۆكه وه

بگره تا ده گات به گه رمیان به شێكی

به رچاوی جوڵه و حاڵه تی "ئیسالمیی"

له كوردستاندا پێكده هێنن

مه ال عه بدوله تیف، یه کێک له سه له فیه ناسراوه کانی کوردستان

5(464( سێشه ممه 2015/2/3په‌رله‌مان

پارله‌مانتارومعالی‌‌الوزیر!

عومه ری حاجی عنایه تی هه ڵه بجه یی

كاری پارله مانت���ارو وه زی���ره كان ته واوكه ری یه كت���رن، ئ���ه وه پارله مانتاره متمان���ه ده داته وه زیرو چاودێری كاره كان���ی ده كات، به داخه وه كاتێ���ك هه ن���دێ له وه زیره كان چێژی كورس���ی ده س���ه اڵت ده كه ن ئه م راس���تیه له یاد ده كه ن و له په یوه ندی پارله مانتاران بێزارده بن، له كاتێكدا ئه وه رونه كه وه زی���ر كاری هاواڵتیان جێبه جێ ده كات و پارله مانتار چاودێری وه زیره كانه ، به اڵم به هۆی ئ���ه وه ی پارله مانت���اره كان به به رده وامی هه ن���دێ ده ده ن���ه وه و هاواڵتی���ان وه اڵم���ی له وه زی���ره كان یان وه اڵم ناده ن���ه وه یان به هۆی س���كرتێره كانیانه وه وه اڵم ده ده نه وه ، به ناچاری پارله مانت���ار رۆڵی گه یاندنی س���كااڵی هاواڵتی به وه زی���ره كان ده بینێ و به داخ���ه وه هه ندێ جار به هۆی ئه و فشاره ی له سه ریانه پارله مانتار رۆڵی س���كرتێری وه زیره كان ده بینن و واده ی بینینی وه زیر ب���ۆ هاواڵتی رێكده خ���ه ن، وه ك )معقب معامالت( و س���نوقی س���كااڵیان لێهاتوه ، ئه مه دوره ل���ه كاری پارله مانی و ره نگدانه وه ی نه رێنی له سه ر كه سایه تی پارله مانتار ده بێت له به رامبه ر هاواڵتی له الیه ك و وه زیره كان له الیه كی دی ، من وه ك پارله مانتارێكی فراكسیۆنی گۆڕان په یمانم به ده نگده ران���ی خۆم دابو كه ئه گه ر وه زیره كانی خۆشمان وه ك پێویست نه بون ره خنه یان لێبگرم، بۆیه ئه مه ی خ���واره وه ده كه مه یه كه م ره خنه ی فه ڕمیم له ئه دای وه زیرێك له بزوتنه وه كه ی خۆمان

به هیوام سودی لێببینێ.به مه به س���تی وه رگرت���ن و پێدان���ی زانی���اری به وه زی���ری دارای���ی و یه كالكردن���ه وه ی چه ن���د كێشه یه ك له وه زاره تی دارایی، رۆژی یه كشه ممه 1/25 په یوه ندی���م كرد به به ڕێ���ز وه زیری دارایی له رێگای ژماره مۆبایلی خۆی ، كه س���ێك به ناوی

ئاراس وه اڵمی دامه وه :- ئێستا سه رقاڵه پێی ده ڵێم په یوه ندیت پێوه

بكات.پ���اش ماوه یه ك په یوه ندیم ك���رده وه ، له گه ڵ ئ���ه وه ی مۆبایله ك���ه ی زه نگی لێ���ده دا، وه اڵمی نه دام���ه وه ، بۆ رۆژی دوایی، دوش���ه ممه 1/26، ته له فۆنم كرده وه ئه وجاره ش به ڕێز كاك ئاراس

وه اڵمی دایه وه :- ل���ه كۆبونه وه دایه پێی ده ڵێ���م په یوه ندیت

پێوه بكات، منیش وتم:- دیاره كاك رێب���از بڕیاری داوه خۆی وه اڵم

نه داته وه .جارێكی دی په یوه ندیم كردو وه اڵم نه بو.

هه مان رۆژ كاتژمێر 10:23 ته له فۆنم كرده وه دیسان، هه مان كاك ئاراس وه اڵمی دامه وه :

- كاری هه یه ناتوانێت وه اڵم بداته وه .به ناچ���اری نامه یه كم ب���ۆ وه زیر نارد كه ئه مه ده قه كه یه تی )س���اڵو كاك رێباز به یانیت باش، برام له ماوه ی 3 رۆژدا ئه وه 6 جار ته له فۆنم كرد 4 جار بێ وه اڵم 2 جار كاك ئاراس وه اڵمیدامه وه ، م���ن كاری خه ڵكم الی به ڕێزت هه یه ، بێگومانبه هه رگی���ز كاری خۆمم پێت نابێ���ت، ئه گه ر ئێوه ئاوا وه اڵممان بده نه وه قوڕ به سه رمان چ ئه ندام

پارله مانێكین له گه ڵ رێزی...عمر عنایه ت(پاش كه مێك خودی )معالی الوزیر( ته له فۆنی كردو منی���ش پێم وت: برام ناكرێ���ت ئێمه كه نوێنه ری خه ڵكین و چاودێری ئێوه ین، تۆش ئاوا وه اڵممان بده یته وه ، خه ڵ���ك چاوه ڕێی ئێمه ن و ئێم���ه ش چاوه ڕێ���ی ئێوه ین، من ته نه���ا كاری

نیوكاژێرم هه یه ، له وه اڵمدا وتی :سه رم قاڵه و فریاناكه وم، گه ر تۆ 30 خوله ك و ئ���ه و 10 خوله ك، ئه وی دی 5 خوله ك، ئیتر من

فریای هیچ ناكه وم. منیش پێم وت: ت���ۆ وه زی���ری و وه زیرداری���ش كارو به رنامه و پالن و پشودرێژیی ده وێ و پێویسته له ئاست ئه و

ئه ركه دا بین به منیش و به تۆیشه وه . - باشه تۆ كه ی ده توانیت بێیت؟ وتم هه ر ئه مڕۆ. وتی : ئه مڕۆ كۆبونه وه م هه یه ، خۆم ته له فۆنت بۆ

ده كه مه وه .شه و ته له فۆنی كرد، وتی كاژێر 10:30 خوله كی

به یانی سێ شه ممه 1/27 چاوه ڕێتم.له كاتی خۆی���دا چوم���ه وه زاره ت، به هیوابوم به رپرس���ی كه م���ه وه ب���ه الی له پرس���گه كه نوس���ینگه كه ی له چاوه ڕوانی من���دا بێت، كه س دیارنه ب���و، له پرس���گه كه وتی���ان فه رمو، وتم :

ده چمه الی وه زیر.- میوانی هه یه .

- مه وعیدم له گه ڵی هه یه .- باشه مۆبایله كه ت دانێ.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

parlaman.awene@gmail.com

19 »»

ئا: ه����ان���ا چۆمانی

به هۆی كورتهێنانی بودجه ی ساڵی 2015ی عێڕاق كه بڕه كه ی نزیكه ی له 25 ترلیۆن

دیناره ، بریاره حكومه تی ناوه ند باج بخاته سه ر چه ندین كه لوپه ل و هۆكاره كانی په یوه ندیكردن

بۆئه وه ی ئه و كورتهێنانه ی پێ پڕبكاته وه ، حكومه تی هه رێمیش ده توانێت پابه ند نه بێت

پێیه وه .

لێژن���ه ی ئه ندام���ی ئه حم���ه د س���یراج گواس���تنه وه وگه یاندن خزمه تگوزاری���ه كان و راگه یاند، به ئاوێنه ی كوردس���تان له په رله مانی "بابه تی زیادكردنی باج ته نها ده نگۆیه هێش���تا بڕیاری جێبه جێكردن���ه وه و ب���واری نه چۆت���ه فه رم���ی بۆ ده رنه كراوه ت���ا حكومه تی هه رێمی لێئاگاداربكرێت���ه وه ك���ه ده بێ���ت پابه ندبێ���ت

پێیه وه ". ده نگ���ی به زۆرین���ه ی راب���ردو هه فت���ه ی په ڕله مانتاران���ی عێراق، بودج���ه ی فیدراڵی بۆ س���اڵی 2015 كه بڕه كه ی 119 ترلیۆن دیناره په س���ند كراو تیایدا بودج���ه ی هه رێم كه 17% چه س���پاوه و به هۆی كورتهێنانێكی زۆریش���ه وه حكومه ت���ی ناوه ند بیر له رێگه چ���اره ی به په له ده كاته وه ب���ۆ پڕكردنه وه ی ، كه ئێس���تا باس

له دانانی باج ده كرێت.هه رچه ن���ده ئ���ه و باس���ه هێش���تا نه بوه ته واق���ع، به اڵم ئه گه ر بڕیاره ك���ه له الیه ن به غداوه ده ستنیش���انبكرێت، ئه وكاته باس له وه ده كرێت كه ئاخۆ حكومه تی هه رێ���م ده گرێته وه یان نا، چونك���ه به وته ی س���یراج "حكومه ت���ی هه رێم ناچارنی���ه په س���ه ندی ب���كات یان ن���ا، ئه وه ده گه ڕێت���ه وه س���ه ر حكومه تی هه رێ���م، به اڵم چونكه بابه ته كه هێشتا نه بۆته بریار، هه ندێك بڕیار هه یه كه ده رده چێت له حكومه تی ناوه ند، لێره ئه نجومه نی وه زیران یان په ڕله مان ده بێت كۆبونه وه ی بۆ ئه نجامبدات ئاخۆ جێبه جێبكرێت یان نا، به اڵم تاكو ئێستا نه ئاگاداركراوینه ته وه

نه باسكراوه ".هاوكات ماجد حس���ێن په رله مانتارو ئه ندامی فراكس���ۆنی هه ولێری توركمان���ی له په رله مانی كوردس���تان پێیوایه ئه و بڕیاره كوردس���تانیش ده گرێت���ه وه و به ئاوێنه ی راگه یان���د، "پێمانوایه زیادكردن���ی باج له س���ه ر هه ندێ���ك كه لوپه ل و تۆڕه كانی په یوه ندی كوردستانیش ده گرێته وه و لێ���ره ش جێبه جێده كرێ���ت، له به رئه وه ی ئه گه ر هه ردو كۆمپانیای ئاسیاسێڵ و كۆڕه ك وه ربگرین، ئ���ه وان گرێبه س���تیان هه یه له گ���ه ڵ وه زارتی گواستنه وه وگه یاندنی عێڕاق كه مۆڵه تی فه رمیان هه یه بۆكاركردن، بۆیه ناچارن باج بده ن چونكه

ئێمه ش سه ربه عێراقین".

ئه و ئام���اژه به وه ش ده كات كه "پێش���تر له گه ڵ وه زیری ناوخۆ قس���ه مان ك���ردوه ، به اڵم دڵنیا نه بوین ك���ه ئه و بڕیاره جێبه جێ یان نا، ئێمه دژی ئه و زیادكردن و باجه ده وه ستینه وه ، چونكه چه ندین قه یران و كێش���ه روی له خه ڵك كردوه ، ناتوانن به رگه ی ئه و هه مو ناخۆش���ی و

نه هامه تیه بگرن".به شێك له په رله مانتاران به دواداچونیان كردوه بۆ ئه و پرسه ، به اڵم هێشتا نه گه یشتونه ته هیچ وه اڵمێك���ی دڵنیاكه ره وه كه ئاخ���ۆ ئه و بڕیاره

هه رێمی كوردستانیش ده گرێته وه یان نا.عوم���ه ر عینای���ه ت په ڕله مانتارو س���ه رۆكی لیژنه ی خزمه تگوزاریه كان و گواستنه وه وگه یاندن كردوه "په یوه ندی���ان راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی به وه زاره ت���ی گه یان���دن ده ڵێ���ن ئاگادارنی���ن، سه ردانی وه زیری دارایشمان كردوه بێ ئه نجام ب���وه ، پرسیاریش���مان له په رله مانتارانی عێراق كردوه ده ڵێن شتی وا له ناو بودجه باسنه كراوه و تائێستا نه زیادكردن نه بڕینی پاره له بودجه ی هه رێم له س���ه ر كۆمپانیای كۆڕه ك تیلیكۆم یان گوایه باج زیاد ده كرێت له س���ه ر هه ندێك شت،

نیه ".

ئ���ه و پێیوایه "ئه گه ر به غدا باج بخاته س���ه ر هه ندێك كه لوپه ل، ئه وا م���ه رج نیه حكومه تی هه رێ���م بچێته ژێ���ر باریی���ه وه ، چونكه ده بێت ئه نجومه نی وه زیرانی هه رێمی كوردستان بڕیاری له سه ر بدات و به كۆی ده نگی وه زیران پرۆژه كان قبوڵبكرێن، چونكه حكومه ت هه رێم كار به هه مو

بڕیارێكی حكومه تی به غدا ناكات".له ماوه ی رابردودا به ش���ێك له په رله مانتارانی عێراق باسیان له وه كرد كه كۆمپانیای كۆڕه ك تیلیك���ۆم ك���ه له هه رێمی كوردس���تان له بواری گه یاندن���دا كارده كات و س���یروان بارزانی وه ك خاوه نی ناسێندراوه ، بڕی زیاتر له 375 ملیۆن دۆالر باجی حكومه تی ناوه ندی له سه ره و ئه گه ر ئه و باجه نه دات، ئه وا له پش���كی 17%ی هه رێم

ده بڕدرێت. له وباره یه وه عومه ر عینایه ت ده ڵێت، "ئه وه ی كۆڕه ك تیلیۆك���ۆم ده بێ���ت كۆمپانیاكه خۆی بی���دات، ڕێگه ناده ین باج���ی كۆمپانیا بكه وێته سه رش���انی خه ڵ���ك، كۆمپانیا قازان���ج بكات و خه ڵكی���ش زیان ب���كات و باره قورس���ه كه ش بۆ

خه ڵكی هه ژار بێت".

ئا: ه���ان���ا

هه فته ی رابردو ئه نجومه نی داوه ری هه رێمی كوردستان ئامارێكی ساڵی 2014 باڵوكردوه كه تیایدا ئاماژه به به رزبونه وه ی ڕێژی جیابونه وه ی

هاوسه رگیری ده دات و له به رامبه ریشدا هاوسه رگیریی كه میكردوه ، داتاكان به جۆرێك مه ترسیدارن گومانی الی لیژنه ی كۆمه اڵیه تی و خێزان له په ڕله مانی كوردستان دروستكردوه و له ئێستادا به دواداچوون بۆ ئه و بابه ته ده كات.

به پێی لێدوانی وته بێژی ئه نجومه نی دادوه ری ئومێد موحس���ین، س���اڵی ڕاب���ردو له هه رێمی كوردستان 5 هه زارو 326 مامه ڵه ی هاوسه رگیریی كه میك���ردوه ، به جۆرێ���ك له پارێ���زگای هه ولێر له س���لێمانی ئاماری جیابون���ه وه كه میكردوه ، ودهۆك و ئیداره ی گه رمی���ان ڕێژه ی جیابونه وه

زیادیانكردوه .به ش���ێك له په رله مانت���اران بون���ی ئامارێكی له وشێوه یه به مه ترسی ده زانن بۆ سه ر شیرازه ی كۆمه اڵیه ت���ی ، بۆی���ه له ئێس���تادا س���ه رقاڵی

لێكۆڵینه وه ن. مونیره عوسمان ئه ندامی لیژنه ی كۆمه اڵیه تی و من���داڵ و خێ���زان له په رله مان���ی كوردس���تان به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "هه فت���ه ی رابردو داوای ئامارێك���ی به په له م���ان ك���ردوه له وه زاره ت���ی كاروب���اری كۆمه اڵیه ت���ی و پالندان���ان بۆئه وه ی ئاماری ته واومان البێت، تا به دواداچونی ورد بۆ

هۆكاره كه ی بكه ین، چونكه ئه وه مه ترسیه "

به شێك له په رله مانتاران هۆكاری به رزبونه وه ی رێژه ی جیابونه وه ی ژن و مێرد ده به ستنه وه به و دۆخه ی كه ئێس���تا له روی دارای���ی و ئه منیه وه توشی هه رێمی كوردستان بوه ، هاوكات ره خنه له حكومه تی���ش ده گ���رن كه "به رنام���ه و پالنی سه ركه وتوی نه بوه بۆئه وه ی كاتێك كچ و كوڕێك ده یانه وێت هاوس���ه رگیریی بكه ن، ئاگای لێیان

بێت". مونی���ره ده ڵێت، "كێش���ه كه و مه ترس���یه كه پێكنه هێنانی ژیانی هاوسه ریی نیه ، چونكه ئه وه چاره سه رده بێت، به ڵكو كێشه كه جیابونه وه یه ، چونكه دنیایه ك كێشه و ناخۆشی دروست ده بێت س���ه ره ڕای ئه وه ی ئه گه ر منداڵیشیان هه بێ�ت، بۆیه ئێمه وه ك لیژنه ی كۆمه اڵیه تی ده مانه وێت ته نها هۆكاره كانی جیابون���ه وه بزانین، چونكه ئه وه مه ترسیه كی زۆر گه وره یه له سه ر كۆمه ڵگا و له ه���ه ر واڵتێك ڕێژه ی ته اڵق زیادبێت، كۆمه ڵگا

توشی چه ندین كێشه ده بێته وه ". ه���اوكات نه ج���ات محم���د ئه ندام���ی هه مان ئه و لیژنه یه ی���ه كه مونی���ره كاری تێداده كات له په رله مانی كوردستان، به اڵم ئه و به گومانه وه له و داتایان���ه ده ڕوانێت و ده ڵێ���ت، "ئێمه هیچ ئامارێكی ره س���میمان له به رده س���ت نیه تاكو بزانین چۆنه و راس���ته یان راس���ت نی���ه ، بۆیه داوای ئاماری راس���تیمان ك���ردوه و تا خۆمان به دواداچونی بۆنه كه ی���ن و ئاماره كان نه بینین،

ئه وا باوه ڕناكه ین زیادبوبێت یان كه م". نه جات ددان به وه ش���دا ده نێت كه "تائێستا هیچ به دواداچونێكی مه یدانیمان نه كردوه بۆئه و

بابه ته تا بزانین له دادگاكان چی ده گوزره ێ�ت و ه���ۆكاری س���ه ره كی جیابون���ه وه ی���ان كه می هاوس���ه رگیری چیه و بۆچی وایه ، به اڵم هێتشا ئێم���ه باوه ڕ به و زانی���اری و ئامارانه ناكه ین كه باڵوكراونه ت���ه وه تاخۆمان ئاماری ره س���میمان

به ده ست نه گات".مه ترس���یداری داتاكان ته نها نه جات محمدی توش���ی گومان نه كردوه ، به ڵكو په رله مانتاری دیكه ش هه ن كه به هه مان شێوه لێی ده ڕوانن و

چاوه ڕوانن خۆیان به دواداچونی بۆ بكه ن.كه ژاڵ هادی په رله مانت���ارو ئه ندامی لیژنه ی "داوای راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی كۆمه اڵیه ت���ی ئامارم���ان كردوه و ده بێت ئ���ه و ئامارانه بینین ئاخۆ راس���ته یان نا، چونكه هه میشه كێشه مان هه یه له گه ڵ حكومه ت له زوربه ی ده اموده زگاكان داتای ره س���می نیه تاپش���تی پێبه ستین، بۆیه ئێمه زۆر ل���ه و ئاماره دڵنیانی���ن، بۆیه ئه گه ر ئاماری تازه گه یشته ده س���تمان ئه وكات بڕیار

ده ده ین".ئه و ده ڵێت "ده بێت بزانین بۆچی له كوردستان خه ریكه خێزان په رته وازه ده بێت و تێكده چێت، ئه وه گه وره ترین مه ترس���یه بۆس���ه ر كۆمه ڵگا، چونكه هه روا ئاس���ان نیه ش���تێكی له و جۆره روبدات له كوردس���تاندا". دان به وه شدا ده نێت كه ئه وان زیاتر گرنگییان به ش���ه ڵته رو زیندانی چاكس���ازیی داوه "ئه وه م���ان زۆرال به بای���ه خ نه بو، به اڵم كه ئاماره كان راگه یاندرا به راس���تی جێگای سه رس���وڕمانه و ش���ایه نی هه ڵوه س���ته

له سه ركردنه ".

زیادكردنی‌‌باج‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌ده‌گرێته‌وه‌؟‌"زیادكردنی‌‌باج‌ته‌نها‌ده‌نگۆیه‌‌هێشتا‌نه‌چۆته‌‌بواری‌‌جێبه‌جێكردنه‌وه"

ئاماره‌كانی‌‌جیابونه‌وه‌‌په‌رله‌مانی‌‌توشی‌‌سه‌رسوڕمان‌كردوه‌"ده‌بێت‌بزانین‌بۆچی‌‌له‌كوردستان‌خه‌ریكه‌‌خێزان‌په‌رته‌وازه‌‌ده‌بێت‌و‌تێكده‌چێت"

كۆمپانیای كۆڕه ك تیلیكۆم بڕی زیاتر

له 375 ملیۆن دۆالر باجی حكومه تی

ناوه ندی له سه ره و ئه گه ر ئه و باجه نه دات،

ئه وا له پشكی 17%ی هه رێم ده بڕدرێت

ساڵی ڕابردو له هه رێمی كوردستان 5 هه زارو

326 مامه ڵه ی هاوسه رگیریی

كه میكردوه ، به جۆرێك له پارێزگای هه ولێر ئاماری جیابونه وه

كه میكردوه ، له سلێمانی ودهۆك و

ئیداره ی گه رمیان ڕێژه ی جیابونه وه

زیادیانكردوه

په رله مانی كوردستان

تایبه‌ت(464( سێشه ممه 662015/2/3

ویکیلیکس 2010

ئا: هاوار قادر

باڵیۆزی توركیا مورات ئۆزجه لیك پشتیوانی له وه ده كات كه كه ركوك

به هۆی تایبه تمه ندیی پێكهاته ی دانیشتوانیه وه ، دۆخێكی تایبه تی بۆ دیاریبكرێت، به وجۆره ی له ڕاپۆرتی

"یۆنامی"دا هاتوه سه باره ت به ناوچه كانی دوبز، ئه و ده ڵێت "ئه م

ڕێكه وتنه گونجاوترین و به هێزترین چاره سه ر ده بێت و پێویسته به زوترین

كات بكرێت".

س���ایتی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی له خ���واره وه ئاوێنه ك���ه ویكلیك���س ده قه كه ی كردوه به كوردی و مێژوه كه ی ده گه ڕێته وه بۆ س���اڵی 2010 و پێش نوێنه رانی ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی عێ���راق، له میان���ه ی گفتوگ���ۆی نێوان باڵیۆزانی توركی���او ئه مه ریكا له عێراق عێراق و سیاس���ی بارودۆخی له س���ه ر رایگه یاندوه باڵوێزی توركیا كه ركوك، كه "توركیا نایه وێ مالكی بۆ خولێكی ده ربچێته وه ، حكومه ت كابینه ی نوێی به ڵكو له و ماوه یه دا كه ده كه وێته پێش له ئه یاد پش���تیوانی هه ڵبژاردنه كانه وه لیس���تی عێراقیه و عه الوی س���ه رۆكی ئه نجومه ن���ی بااڵی ئیس���امی عێراق و

هێزه كوردیه كان ده كات".

له به شێكی ئه م به ڵگه نامه یه دا هاتوه كه "توركی���ا نیگه رانه له ئه گه ری زیادبونی توندوتیژی���ی له الیه ن پارتی كرێكارانی كوردستانه وه له چه ند هه فته ی داهاتوداو

به تایبه ت له ئاهه نگی نه ورۆزدا".

ده قی به ڵگه نامه كه 10BAGHDAD244

باڵیۆزانی نێ���وان گفتوگ���ۆی بابه ت: له س���ه ر له عێراق ئه مه ریكا توركی���او

بارودۆخی سیاسی عێراق و كه ركوكسه رچاوه : باڵوێزخانه ی ئه مه ریكا

كات: 31ی كانونی دوه می 2010پۆلێن: نهێنی

ل���ه / باڵی���ۆزی ئه مه ریكا: وه رگیراوه كریستۆفه ر ڕۆبه رت هیڵ

یه كش���ه ممه ڕۆژی كورت���ه : .1له چاوپێكه وتنێك���دا 2010/1/13م���ورات ئۆزجه لیك باڵی���ۆزی توركی بۆچونی خۆی س���ه باره ت به س���ه رۆك وه زی���ران ن���وری مالك���ی و پێكهێنانی ده رب���ڕی . كه رك���وك حكوم���ه ت و ئۆزجه لیك وتی: توركیا نایه وێ مالكی بۆ خولێكی نوێ���ی كابینه ی حكومه ت ده ربچێته وه ، به ڵك���و له و ماوه یه دا كه هه ڵبژاردنه كانه وه پێ���ش ده كه وێت���ه ده كات، تر هاوپه یمانه كانی پشتیوانی له وانه ش ئه یاد عه الوی سه رۆكی لیستی

عێراقیه و ئه نجومه نی بااڵی ئیس���امی عێراق و كورده كان.

هه روه ه���ا وت���ی: حكومه ت���ی توركیا پشتیوانی بارودۆخی تایبه تی كه ركوك ده كات، جه ختیشی كرده وه كه پێویسته

بگه نه ڕێكه وتنێك به زوترین كات.وتیش���ی: بارزان���ی داوای لێكردوه كه ئاشته وایی له پرۆسه ی بكات به شداری كوردو توركمان له كه ركوك و هاوكاتیش عه ره بی سونه و كورد له موسڵ. هه روه ها دوپاتی ك���رده وه كه حكومه تی توركیا به گه رمی پێشوازی ده كات له سه ردانی فه رمانده ی گشتی هێزه چه كداره كانی ئه مه ریكا ئۆدێرنۆ، كه بڕیار بو له مانگی دودا س���ه ردانی ئه نق���ه ره ب���كات بۆ به ره نگاربونه وه ی له سه ر گفتۆگۆكردن

پارتی كرێكارانی كوردستان.

2. له سه ر هه ڵبژاردنه كان و پێكهێنانی حكومه ت، ئۆزجه لیك وتی: حكومه تی توركی���ا پش���تگیری ن���وری مالك���ی ن���اكات بۆ خولێكی تر وه كو س���ه رۆك س���اڵی له چه ند وتیش���ی وه زی���ران. ڕابردودا حكومه تی توركیا پش���تگیری مالكی كردوه ، ب���ه اڵم پێمانوایه ئه گه ر بۆ خولێك���ی تر ده ربچێت���ه وه هه مان مالكی پێش���وتر نابێ���ت، به ڵكو هه وڵ ده دات ده س���ه اڵته كانی فراوانتر بكات و هاوكاری���ش نابێت له چاره س���ه ركردنی

كێشه هه ڵپه سێردراوه كانی وه ك نه وت و غازو ناوچه كێشه له سه ره كان.

هه روه ه���ا ئۆزجه لیك وت���ی: كه پانی داناوه له م چه ن���د هه فته یه ی داهاتودا له نزیك���ه وه كار ب���كات له گه ڵ )ئه یاد عه بدولمه ه���دی و ع���ادل ع���ه الوی و ده س���تپێكردنی ب���ۆ ك���ورده كان( گفتوگۆ له س���ه ر پێكهێنانی حكومه ت. له گ���ه ڵ بون���ی پانی پێش���وه خت بۆ هه ڵبژاردنه كان و كارئاس���انی كردن بۆ

پێكهێنانی حكومه ت.

3. ده رب���اره ی كه رك���وك، ئۆزجه لیك ده كات پش���تیوانی توركی���ا وت���ی: تایب���ه ت دۆخێك���ی له دیاریكردن���ی هه روه كو دیاریك���راو، ماوه یه ك���ی بۆ له ڕاپۆرته ك���ه ی "یۆنام���ی"دا هات���وه سه باره ت به ناوچه كانی دوبز. وتیشی: ئه م ڕێكه وتنه گونجاوترین و به هێزترین چاره س���ه ر ده بێت و پێویسته به زوترین

كات بكرێت. هه روه ه���ا وت���ی: گفتوگۆم���ان كردوه ده رباره ی بیرۆكه ی لیژنه ی ئاشته وایی نێوان كوردو توركمان له گه ڵ سه رۆكی هه رێمی كوردس���تان مه سعود بارزانی. لیژنه كه دوای هه ڵبژاردنه كان دروس���ت ده كرێ���ت و له ژێ���ر چاودێ���ری نه ته وه ئۆزجه لیك ده بێ���ت. یه كگرتوه كان���دا ده كات و توركمان الیه نی سه رۆكایه تی

هاوكات الیه ن���ی حكومه تی هه رێمیش به سه رۆكایه تی فوئاد حسێن ده بێت.

4. سه ردانی ئۆدێرنۆ بۆ ئه نقه ره :ئۆزجه لی���ك به كورت���ی گفتوگۆی كرد ده رباره ی س���ه ردانه كه ی ئۆدیرنۆ، كه بڕیاربو مانگی داهاتو سه ردانی ئه نقه ره بكات. وتی: حكومه تی توركیا به گه رمی پێشوازی له و سه ردانه ده كات كه ئه مه هه لێكه بۆ زیاتر گفتوگۆكردن له س���ه ر پارتی به ره نگاربون���ه وه ی چۆنیه ت���ی

كرێكارانی كوردستان.پرۆژه ی ستایشی ئۆزجه لیك هه روه ها توركیای نه ته وه یی حكومه تی یه كێتی كرد، كه ئامانجی پته وكردنی ئاشته واییه له گه ڵ كورده كان. ئاماژه ی به وه شدا كه هه نگاوه كان به هێواش���ی به ڕێوه ده چن به هۆی سیاس���ه تی ناوخۆو دابه شبونی ڕای گش���تی له نێو توركیادا له سه ر ده

ستپێشخه رییه كه .ئۆزجه لیك ڕایگه یاند كه توركیا نیگه رانه له ئه گه ری زیادبونی توندوتیژیی له الیه ن پارتی كرێكارانی كوردستانه وه له چه ند هه فته ی داهاتوداو به تایبه ت له ئاهه نگی نه ورۆزدا. ئاماژه ی ب���ه وه ش دا ئه گه ر ئ���ه وه حكومه تی ڕویدا توندوتیژی���ی توركی���ا ناچار ده كرێ���ت له الیه ن ڕای هێ���زی به به كارهێنان���ی گش���تییه وه

سه ربازیی.

ئا: هاوكار حسێن

فه رمانده سه ربازییه كان و په رله مانتارانیش كۆكن له سه رئه وه ی

كه وه زاره تی پێشمه رگه به شێوه یه كی یه كسان چه كه كانی به رده ستی به سه ر

میحوه رو لیواكاندا دابه شده كات، باس له وه ش ده كه ن كه ئه گه ر حزب

وازبهێنێت، پێشمه رگه له به ره كانی شه ڕدا كێشه یان نیه .

ناوبه ن���او له گه ڵ توندبونه وه ی ش���ه ڕ له یه كێ���ك له به ره كان���ی جه نگی دژی داعش، به ش���ێك له فه رمانده مه یدانی و له كه موكورتی و باس پێش���مه رگه كان به رده س���تنه بونی چه ك���ی پێویس���ت ده ك���ه ن و ئام���اژه به وه ده ك���ه ن كه له دابه ش���كردنی نابه رابه ری���ه ك هه یه چ���ه ك و ته نان���ه ت نه بون���ی متمان���ه له نێوان به رپرس���ی میحوه رو فه رمانده ب���ه اڵم هه ی���ه ، سه ربازییه كانیش���دا په رله مانتاران ده ڵێن "كێش���ه كه له ناو حزب���ه كان خۆیاندایه ن���ه ك به ره كانی

جه نگ و پێشمه رگه ". له هێرش���ه كانی داعش بۆسه ر كه ركوك له رۆژی هه ینی رابردودا و ش���ه هیدبونی چه ن���د فه رمانده یه ك���ی س���ه ربازیی ، جارێكی دیكه ده نگۆی نه بونی چه كی پێویس���ت، به تایبه ت���ی چه كی میان ئۆتۆمبیله تان���ك و بۆ تێكش���كاندنی باس���ی به زه قی داعش، پته وه كان���ی

لێوه ده ك���را و ته نانه ت باس له وه كرا كه هه ندێك فه رمان���ده ی مه یدانی نه چون ب���ه ده م ئ���ه و فه وجانه ی پێش���مه رگه ك���ه پێویس���تیان به یارمه ت���ی هه بو. په رله مانتارێكی���ش پێیوایه "حزبه كان

خۆیان بێمتمانه ن".دلێ���ر مس���ته فا، جێگری س���ه رۆكی لیژنه ی كاروباری پێشمه رگه به ئاوێنه ی راگه یاند، "گرفته كه له ناو حزبدایه نه ك هه یه ، متمانه یی پێشمه رگه .بێ هێزی كه ركوك ش���ه هیده كانی له ن���او ده نا

ژماره یه ك شه هیدی پێشمه رگه ی پارتی تێدایه ، له وانه ی ش���ه نگال هی یه كێتی تێدای���ه ، خۆم چوم ب���ۆ جه له وال ئه و فه رمانده پارتیه ی كه خۆی به س���تبو بۆ ش���ه ڕ، له وانه ی���ه یه كێتی وا خۆی

نه به ستبێت". له باره ی چۆنیه تی هه ماهه نگی نێوان فه رمانده میح���وه ره كان و به رپرس���ی سه بازییه كان، دلێر ده ڵێت، "حزبه كان خۆیان بێمتمان���ه ن به رامبه ر به یه كتر و ده س���ه اڵت و هێ���ز به ئاس���انی ناده ن

به یه كتر و نایانه وێت هێزی پێش���مه رگه تێكه ڵ بێته وه ، كاك مه سعود بۆخۆی نایه ت بڵێت مسته فای سه ید قادر ئه وه هێزی هه ش���تای ئێمه چی لێده كه یت بیكه ، بۆئ���ه وه ی یه كێتی���ش كه مێك

روگیربێت". به پێچه وان���ه ی ئ���ه و ره خنان���ه ی كه ده گی���ران پێش���مه رگه له وه زاره ت���ی به وه ی به ش���ێوه ی یه كسان چه كه كانی به رده ستی به سه ر میحوه ره كاندا دابه ش ن���اكات، په رله مانت���اران و به رپرس���ی

میحوه ره كانیش كۆكن له س���ه ر ئه وه ی ره چ���اوی بنه مای هاوس���ه نگی كراوه

له دابه شكردنی چه كه كاندا.وه ستا ره س���وڵ، به رپرسی میحوه ری باشوری كه ركوك به ئاوێنه ی راگه یاند، "لیواكان هه مویان وه كو یه ك چه كیان به ركه وتوه ، كه وه زاره تی پێش���مه رگه له ناو به لیواكان، راس���ته وخۆ ده یدات ی���ه ك وه ك هه م���وی لیواكانیش���دا به ریده كه وێ���ت و وه زی���ر به عه دال���ه ت

دابه شیكردوه ".

وه زاره تی پێشمه رگه به دو شێوه چه ك لیواكانی یه كێكی���ان دابه ش���ده كات، وه زاره ت���ی حكومه ت���ن و وه زاره ت���ی پێش���مه رگه خ���ۆی لێی به رپرس���ه ، هێزه كانی میح���وه ره كان و دوه می���ان 70ی س���ه ربه یه كێتی و 80ی سه ربه پارتی���ن، ك���ه به ش���ێوه ی یه كس���ان

به سه ریاندا دابه شده كرێت. په رله مانتاره كه ی كوردستان كه بۆخۆی سه ربه یه كێتی نیشتمانی كوردستانه ، "ئه وان���ه ی ده ڵێ���ت، له وباره ی���ه وه پێنج ئه گه ر دابه ش���ده كه ن چه كه كان كه س بن، س���یانیان یه كێتی���ه ، ئێمه له لیژنه ی كاروباری پێش���مه رگه رازین له و میكانیزمه ی وه زاره تی پێشمه رگه ،

هه ستده كه ین ناعه داله تی تێدا نیه ".له باره ی ده نگۆی كه میی چه كی میان له میحوه ری كه ركوك، به تایبه ت له شه وی هه ینی كه زۆرینه ی هێرشه كانی داعش بۆ س���ه ر ناوچه كانی مه كته ب خالید، مری���ه م به گ، مه ال عه ب���دواڵ له رێگه ی ئۆتۆمبیل���ی گوله نه بڕه وه ئه نجامدران، وه س���تا ره س���وڵ وتی ، "ئێمه له پێنج میح���وه ره وه هێرش���مان بۆ ك���راوه ، به چه ك���ی میان فری���ای دو به ره یان

كه وتوین".ئه و به رپرس���ه سه ربازییه نایشارێته وه كه ئ���ه م ناڕه زاییه له جێگ���ه ی خۆیدا بوه ، بۆی���ه ئاماژه ب���ه وه ده كات كه "چه كی میانمان له گ���ه ڵ وه زیر باس

كردوه و به نیازه زیادیبكات".

توركیا داوا ده كات دۆخێكی تایبه ت بۆ كه ركوك دیاریبكرێت

حزب له به ره كانی شه ڕیش واز له پێشمه رگه ناهێنێت

حزبه كان خۆیان بێمتمانه ن به رامبه ر به یه كتر و ده سه اڵت و هێز به ئاسانی ناده ن به یه كتر و نایانه وێت

هێزی پێشمه رگه تێكه ڵ بێته وه

بارزانی داوای له باڵوێزی تورکیا

کردوه كه به شداری بكات له پرۆسه ی

ئاشته وایی كوردو توركمان

له كه ركوك و هاوكاتیش عه ره بی

سونه و كورد له موسڵ

پێشمه رگه له جه نگی دژ به داعش

که رکوک

ئا: هاوكار حسێن

"له پێناو ئاسانكاریی به رده وامبونی پرۆسه ی سیاسیی و پێكهێنانی

حكومه تی نوێ ، كشانه وه ی خۆم له كاندیدی راده گه یه نم له به رژه وه ندی

برام د. حه یده ر عه بادی "، ئه مه دواین وته ی مالكی بو له مانگی

ئابی ساڵی رابردودا، به اڵم دوای تێپه ڕبونی پێنج مانگ، ئه و

نه ك ئاسانكاری كردوه ،به ڵكو له ژێر په رده وه كارده كات بۆ

شكستپێهێنانی حكومه تی "برا"كه ی .

ئه و رمانه ی له الیه ن به ره ی مالكیه وه سیاسیی پرۆس���ه ی په كخستنی بۆ له عێراق ده هاوێژرێ���ن، به ته نها روی له ماڵی عه بادی نیه ، به ڵكو به شێكی زۆریشی بۆ ماڵی كورده ، تاله رێگه ی ته گه ره خس���تنه ب���ه رده م داواكانی ، له حكومه تی به پاشه كشه كردن ناچار بكات، نێچیرڤان بارزانیش كه ئێستا له گه ڵ چاره نوسسازیی رێكه وتنێكی عه بادی هه یه ، ترس���ی خ���ۆی له م روه وه ناش���ارێته وه و هه فته ی رابردو هه ستی به ده نگی ئه م رمانه ی مالكی ك���ردو رایگه یاند، "مالكی گه وره ترین

كێشه ی به رده م عه بادییه ". ن���وری مالكی ، ته مه ن 65 س���اڵ، كه بۆ دو خولی له سه ریه ك )2006-2014( س���ه رۆك وه زیرانی عێراق بو، له دوای���ن رۆژه كانی ده س���تبه ردابون له پۆس���ته كه ی ، ترس���ی راسته قینه له عێراق دروس���تبو به وه ی له رێگه ی س���ه رۆك وه ك زب���ره وه هێ���زی وه زیران���ی دیفاكت���ۆ خۆی به س���ه ر عێراق���دا بس���ه پێنێت، ته نانه ت دو رۆژ به رله وه ی به ره سمی وازبهێنێت، له ناو نائاسایی دۆخێكی سه ربازیی و به غدا دروس���تكرد، ك���ه خه ریك بو

گومانه كان بكاته یه قین.ئ���ه وه ی رۆڵ���ی گ���ه وره ی گێ���ڕا مالك���ی له په ش���یمانبونه وه ی له خۆسه پاندن، سه رهه ڵدانی گروپێك چه ك���داری تون���دڕه و بو له به ش���ی

باك���وری واڵته كه ی به ن���اوی داعش، ئه مه دۆخێكی وای دروس���تكرد كه بۆ گه ڕان���ده وه به ك���رده وه عێراقی دروستبونی پێش ویایه ته كه ی سێ ده وڵه ت���ی عێراق )موس���ڵ، به غدا و به س���ره (، گریمانه ی هه ڵوه شانه وه ی

عێراق خه ریك بو ببێته دیفاكتۆ.هاتنه پێشه وه ی ئه م دۆخه ناكاوه ، نوری مالكی ناچاركرد رۆژی 15ی ئابی 2014، له پاڵ كه س���ایه تیه كی دیكه ی حزبه كه ی خ���ۆی )حه یده ر عه بادی ( بوه س���تێت و وه ك جێگره وه ی خۆی بیناسێنێت و دانبنێت به وه دا كه كاتی هاتوه بڕوات. به اڵم رۆیشتنی مالكی تا ئه ودیو په رده ی شانۆی سیاسیی عێراق بو، ئێس���تا له ودیو په رده وه گره و له س���ه ر شكس���تی حكومه تی "برا"كه ی ده كات و دودڵیش نیه له هه ر ش���تێك بۆ له رزاندنی پایه كانی ئه م حكومه ته ی كه به فش���اری ئه مریكا و هێزه كان���ی نه ته وه یه كگرت���وه كان و ناوچه كه له سه ره تای مانگی ئه یلولی

2014 دامه زرا. له تیف شێخ مسته فا، په رله مانتاری پێشوی عێراق له وباره یه وه به ئاوێنه ی راگه یاند، "له ئێس���تادا كوردو سوننه هه ر ش���تێك بك���ه ن دژی عه بادی ، ده چێته گیرفانی مالكییه وه ، چونكه كوردی و س���وننه كان هێزه به ئاواته شتێك بكه ن ئه و پێی به هێزبێته وه ، بۆیه ده یه وێت حكومه ته كه ی عه بادی

شكستبهێنێت". هێز و سێبه ری مالكی به سه ر عێراقدا له وه وه نه هاتوه كه 8 ساڵ سه رۆك وه زیران بوه ، به ڵكو به ش���ێكی ئه م هێزه ی له و مه ودا سیاسییه مه زهه بیه وه رده گرێت كه تا تاران درێژبوه ته وه و

له وێ وزه وه رده گرێت.شێخ مسته فا ده ڵێت، "تائێستاش له ن���او ئێران���دا پاڵپش���تی مالك���ی ده كرێت و ده یانه وێ���ت وه ك كارتێك نایانه وێت به ده ستیانه وه بمێنێته وه ، بچوكبێت���ه وه ، ده نا ئه گ���ه ر ئێرانی له گ���ه ڵ نه بێ���ت به دڵنیایی���ه وه ئه و

هێزه ی نیه ".

زورب���ه ی چاودێران كۆكن له س���ه ر ئ���ه وه ی ك���ه دژایه ت���ی مالك���ی بۆ حكومه ته ك���ه ی عه ب���ادی ، ئه گ���ه ر له الیه ك ب���ۆ الوازنه ب���ون و هاتنه وه له الیه كی بێ���ت، خۆی پێش���ه وه ی

ناڕاس���ته وخۆ ده یه وێ���ت دیك���ه وه وه اڵم���ی نه یاره كان���ی دوێنێی خۆی بدات���ه وه كه ئۆباڵی شكس���تهێنانی پرۆسه ی سیاسییان ده خسته پاڵی ، له تیف ش���ێخ مس���ته فاش ده ڵێت، "مالكی ب���ه وه ده یه وێت بڵێت، ئه وه هۆكاری شكس���ته كان، نه ب���وم من حكومه تن" به ش���داربوه كانی به ڵكو پێكه وه واڕاهات���ون، هه میش���ه كه

هه ڵنه كه ن. مالكی ئێس���تای رۆڵی له ب���اره ی به سه ر دامه زراوه كانی عێراقدا، خالید شوانی ، ئه ندامی پێشوی ئه نجومه نی به ئاوێن���ه ی عێ���راق نوێنه ران���ی راگه یاند، "له ئێستادا مالكی خه ریكی ملمانێكانی بۆ خۆڕێكخس���تنه وه یه داهاتو، بۆیه له رۆڵی سیاسیی زیاتر هیچ رۆڵێكی دیك���ه ی حكومی نیه ، ب���ه اڵم هه وڵه كانی بۆ په كخس���تنی ملمانێیه كی به وپێی���ه ی حكومه ته ،

توند و شاراوه له نێوانیاندا هه یه ".په رله مانتاران���ه ئ���ه و وته كان���ی له نوێتری���ن په ره س���ه ندندا ره نگ���ی دایه وه ، كاتێك پڕۆژه یاسای بودجه ی ب���ۆ س���اڵی 2015 هاته فیدراڵ���ی په له رمانی عێراق، لیسته كه ی مالكی )ده وڵه تی قانون( به ئاشكرا كه وتنه دژایه تیكردنی ئ���ه و بڕگه و به ندانه ی ك���ه ئاماژه ب���ون ب���ۆ جێكردنه وه ی مافه كان���ی ك���ورد له پرۆژه كه دا، بۆ به رله په سه ندكردنی ئه م مه به سته ش پرۆژه ك���ه ، عه لی ئه دیب س���ه رۆكی كوتله كه ی مالكی له ن���او په رله مان، نامه یه ك���ی 13 خاڵ���ی ئاراس���ته ی سه رۆكایه تی په رله مانی عێراق كردو دژایه تی خۆی���ان به رامبه ر مافه كانی

كورد نیشاندا. باش���ترین رێگه ش���وانی پێیوایه بۆ راماڵینی ئه و ئاس���ته نگانه ی كه مالكی له ب���ه رده م كورد دایده نێت بۆ له عێراق، مافه كانی به ده س���تهێنانی پشتیوانیكردنی الیه نه میانڕه وه كانی ناو ش���یعه و س���وننه یه بۆ گه یشتن الیه نه دورخس���تنه وه ی به رێكه وتن و

توندڕه وه كان.

7 (464( سێشه ممه 2015/2/3 عێراق

چەپڵەكەی كورد س����ەرەنجام پرۆژەیاسای بودجەی س����اڵی )2015( لەپەرلەمان����ی عیراق پەسەندكرا، ئەمەش لەئەنجامی )34( هاتەدی ب����ەردەوام دانوس����تانی رۆژ كە بۆ كورد لەهەموان س����ەختتر بو. لەدوایین رۆژەكانی گفتوگۆدا چونكە؛ بەرگری����كار وەك بەتەنی����ا ك����ورد لەرێككەوتنەكەی نێوان بەغداو هەولێر مای����ەوەو لەهەوڵ����ی ئەوەدابوی����ن كە زیاتر ل����ەو بڕەنەوتەی لەرێككەوتنەكە دیاریك����راوە، نەكرێت����ە ماڵ بەس����ەر هەرێ����م و دوات����ر لێكەوت����ەی دارایی و لێبكەوێتەوە، نێگەتیڤ����ی سیاس����یی بۆیەش ئاراستەكە واكەوتەوە، چونكە لەوكاتانەدا هەن����دێ زانیاریی لەبارەی بڕی هەناردەك����راوی نەوتی )هەرێم + كەركوك(و هەروا ئەو رێژەیەی تەسلیم بەبەغدا كراوە، لەبەردەس����تی سەرۆك وەزیران و بەرپرس����انی دیكەی عیراق و پەرلەمانتارەكانی����ان بو، ئەمەش وەك كارتێكی گوشارو ئیحراجكردن لەالیەن گروپێكی ناو دەوڵەتی یاسا )نزیكەكانی كە بەكارهێنرا مالیك����ی(ەوە ن����وری سەرەنجام لەناو ئەنجومەنی وەزیران و پەرلەمانیش����دا دەنگەكان زیاتر بون و هەموی����ان )ش����یعەو س����وننە( بونە پشتیوانی ئەو تێزەی داوای دەكرد كە )بەدەر لەرێككەوتنەكە( هەرچی نەوتی دەبێت هەیە هەرێ����م بەرهەمهێنراوی

لەرێگەی )سۆمۆ(وە بفرۆشرێت. ئەمە دۆخێكی هێنایە پێش����ەوە كە تەسكەوە، بكەوێتە گۆشەیەكی كورد بەرامبەرەكانمان ئەو تەنیاییەی كوردیان دەقۆستەوە بۆ سەپاندنی تێزەكەیان، بۆیە مادەیەكی تازەیان هێنایە پێشەوە كە بۆ پرۆژەیاس����اكە زی����اد بكرێت تا رێگەنەدەن هەرێم سەربەخۆ لە)سۆمۆ( یەك بەرمیل نەوتیش بفرۆشێت. دواتر ئێمەش داڕشتنێكی دیكەمان بۆ مادەكە هێنا، رەتیانك����ردەوە، ئەوان یەكێكی نەرمتریان هێنا، رەتمانكردەوە، پاشان لەئەنجامی پەیوەندیی لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی هەرێم- ەوە، داڕش����تنێكی ئیت����ر پێشكەش����كردن، دیكەم����ان لەكۆبونەوەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان و نوێنەرانی پێكهاتەكاندا )بە ماوەیەكی كەم ب����ەر لەكۆبون����ەوەی پەرلەمان( رازیبون و ك����ورد بەتێزەكەی ئ����ەوان رێككەوتی����ن كە هەردوالم����ان دەنگی پ����ێ بدەین، بەاڵم دوای هاتنە دەرەوە لەكۆبونەوەكە، ئەوان پەشیمانبونەوەو ریسەكە بۆوە بەخوری. ویستیان ئەو داڕشتنەی ئێمە خستمانەڕو و لەسەری رێككەوتبوین، البەرن و یەكێكی خۆیان بخەنە ش����وێنی، بەاڵم ئێمە قبوڵمان نەب����و و وتم����ان بامادەك����ە وەكخۆی بمێنێتەوە، ئیتر دەنگی هێنا باش����ە، نەیهێنا با بونی لەناو یاساكەدا نەبێت، ئەمەشمان پێشتر لەكۆبونەوەی خۆمان تاووتوێ ك����ورد پەرلەمانتارانی وەك كردبو و ئ����ەو بڕیارەمان لێدا، چونكە زیادكردنی خاوەنی ئەوان لەئەساسدا ئ����ەو مادەی����ە بون، ئ����ەوەی ئێمەش پێشكەش����مانكردبو بۆ كەمكردنەوەی بو، ئەوان كۆتوبەندەكانی كاریگەریی بۆیە ئەگەر دەنگیش����ی نەهێنایە ئێمە قازانجمان بو. سەرەنجام كە چوینە ناو هۆڵی پەرلەمان، هەمومان لەچاوەڕوانی گەیشتن بەو مادە زیادكراوە بوین، كە نۆرە هاتە سەری، ئەوان بەتێكڕا دژی ئەو مادەیە دەنگیانداو دەس����تیانكرد بەچەپڵەلێ����دان، ئێم����ەی كوردی����ش لەگەڵ ئەوان چەپڵەمان لێدا. یەكێك لەپەرلەمانتارەكانی شیعە لەپشتمەوە خۆی سەرس����وڕمانی دادەنیش����ێت، نیشاندا كە بۆچی ئێمەش خۆشحاڵین ئێوە وتم مادەك����ە، بەدەنگنەهێنانی ئەو مادەیەتان بەه����ی كورد دەزانی و ئێمەیە، لەبەرژەوەندی����ی پێتانواب����و بەاڵم لەئەساس����دا ه����ی خۆتان بو بۆ كۆتوبەندكردن����ی هەرێم ب����و، ئیتر بۆ خۆش����حاڵ نەبین كە لەناو یاس����اكەدا الببرێت. وتی؛ "بەڕاستی ئێستا دەزانم كە ئێوە لەئێمە باش����تر لەسیاس����ەت

گەیشتون و ئەدای دەكەن".

تێبین����ی: رۆڵی چ����وار ئەندامەكەی كورد لەلیژنەی دارایی و جێگری دوەمی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی فراكسیۆنە كوردییەكان زۆر دیارو سەرەكی بو لەو ملمانێیەو جێگەی دەستخۆشین.

نوری مالكی .. له سه ره وه برا، له ژێره وه به اڵ

دوای تێپه ڕینی نۆ ساڵ به گومناوی له كونج����ی زیندان����دا، جارێكیت����ر تیش����كی میدیاكان خرایه وه س����ه ر "ساجیده رێش����اوی "، پاش ئه وه ی رێكخ����راوی ده وڵه ت����ی ئیس����امی ناس����راو به "داعش"، ئ����ازاد كردنی ك����رد به مه رج بۆ به ردان����ی بارمته ژاپۆنیه كان و فڕۆكه وانه ئه رده نیه كه

كه الی داعش دیل كراون.

س����اجیده موب����اره ك عه ت����روس رێش����اوی ، ژنێك����ی عێراقی ته مه ن 49 ساڵه ، س����اڵی 2005 هه وڵی دا پایته ختی عه ممان����ی له ئوتێلێكی ئه رده ن����دا خ����ۆی بته قێنێت����ه وه ، له زنجیره ی����ه ك به ش����ێك وه ك له خۆته قاندن����ه وه له ئوتێل����ه پێنج كه واڵت����ه دا، ئه و ئه س����تێره كانی به رپرس����یارێتی قاعیده رێكخراوی

ته قینه وه كانی له ئه ستۆ ده گرت.س����اجیده له هه وڵی ته قاندنه وه ی پشتێنه بۆمبڕێژكراوه كه یدا شكستی هێن����ا و ده س����تگیر كرا، ب����ه دوای ئ����ه وه دا دادگای ئ����ه رده ن حوكمی سه پاند، به س����ه ردا له سێداره دانی ب����ه اڵم جێبه جێكردنی حوكمه كه ی هه ڵپه س����ێردرا، له به رئه وه ی له ڕوی عه قڵییه وه به "ناته واو" دانرابو، جگه له وه ی كه نه ببوه هۆی كوش����تنی

كه س و خاوه نی سێ منداڵیش بو.چه ند رۆژێك له مه وبه ر، رێكخراوی داع����ش له گرته یه ك����ی ڤیدیۆیی����دا ژاپۆنیه كان بارمت����ه كه رایگه یاند

ئیعدام ده كات ئه گه ر ده سه اڵتدارانی ئه رده ن "خوشكی به دیل گییراومان" ئ����ازاد نه كه ن. ئه م����ه ش بوه هۆی كه ش����یكاری و ش����رۆڤه ی ئه وه ی ئه وه بكرێت كه ساجیده په یوه ندی خزمایه ت����ی له گ����ه ڵ س����ه ركرده ی رێكخ����راوی ده وڵه ت����ی ئیس����امی

"ئه بوبه كر به غدادی " هه بێت.رێكخراوی ئ����ه رده ن كاتی خۆی زه رقاوی مس����عه بی ئه بو قاعیده و تۆمه تبارك����رد ك����ه له پش����ت ئه م كاره وه ن، ساجیده رێشاوی خوشكی "سامر زه رقاوی ، راس����تی ده سته موب����اره ك عه ت����روس" و كچه مامی ئه بوریشه "ی سه رۆك "عه بدولستار عه ش����ره تی دلێم و خزمی سه عدون دلێمی وه زیری پێش����وی س����وپای

عێراقه . سامر عه تروس����ی برای ساجیده یه كێك بو له فه رمانده كانی ش����ه ڕی فه لوجه و سه ركرده یه كی رێكخراوی ته وحیدو جیهاد و ئه فسه ری سوپای سه رده می به عس بو، ئه و له شه ڕی دوه م����ی فه لوجه دا كوژرا. هه روه ها دو برای تری س����اجیده رێشاویش

له رومادی كوژراون.2005دا، دوه م����ی له تش����رینی ته له فزیۆنی ئه رده نی دانپێدانانه كانی رێش����اوی باڵوكرده وه ، ك����ه تێیدا هه وڵه شكس����تخواردوه كه ی باسی ك����رد له ك����رده وه ی ته قاندن����ه وه ی ئوتێل رادیس����یۆن، كه پێش چه ند س����اتێك به ه����ۆی خۆته قاندنه وه ی

ك����ه س 38 هاوس����ه ره كه یه وه ، له ئاهه نگ����ی هاوس����ه رگیریی كچی س����وریی ن����اوداری ده رهێن����ه ری "مسته فا عه قاد"دا گیانیان له ده ست دا، كه مس����ته فا عه قاد یه كێكیان

بو. وتی دانپێدانانه دا له و رێش����اوی "دوای ئه وه ی حسێن عه لی شه مه ری هه وڵم ته قانده وه ، خۆی هاوسه رم دا منی����ش خۆم بته قێنمه وه ، به اڵم رایانكرد، منیش نه متوانی ، خه ڵك

رامكرد له گه ڵیان".

عه مم����ان رایگه یاند ئاماده یه ژنه ئازاد عێراقییه ك����ه زیندانیك����راوه بكات كه تۆمه تبار كراوه به هه وڵی هێرشی خۆكوژیی له ساڵی 2005دا، فڕۆكه وانه داعش رێكخراوی ئه گه ر ئه رده نیه كه مه عاز كه ساسبه ئازاد بكات، ب����ه اڵم به بێ ئ����ه وه ی باس ژاپۆنیه كان به بارمته گی����راوه ل����ه ب����كات، ك����ه داع����ش هه ردوكیانی فڕۆكه وانه چاره نوس����ی سه ربڕی ،

ئه رده نیه كه ش تا ئێستا نادیاره .

ئه م����ه له كاتێكدایه ك����ه زۆرێك له چاودێ����ران پێیانوای����ه هه وڵدانی رێش����اوی ئازادكردنی ب����ۆ داعش بانگه ش����ه و خانه ی ده چێته زیاتر ك����ه خزمه ت كردنێكه وه ری����كام به ئامانجه كان����ی ده كات، بۆ ئه وه ی زیات����ر ئیس����امییه جیهادی����ه كان

له ده وری خۆی كۆبكاته وه .

ساجیده رێشاویئه و ژنه ی داعش داوای ئازادكردنی ده كات

له‌به‌غداوه‌گۆشه یه که

دو هه فته جارێک کاوه محمه د ده ینوسێت

پرۆفایل

ساجیده رێشاوی

باشترین رێگه بۆ راماڵینی ئه و ئاسته نگانه ی كه مالكی له به رده م كورد دایده نێت

بۆ به ده ستهێنانی مافه كانی له عێراق،

پشتیوانیكردنی الیه نه

میانڕه وه كانی ناو شیعه و سوننه یه

بۆ گه یشتن به رێكه وتن و

دورخستنه وه ی الیه نه توندڕه وه كان

مالیکی

‌ئا:‌‌شیروان‌شه‌ریف

به‌هۆی‌قه‌یرانی‌داراییه‌وه‌‌ساڵی‌‌رابردو‌به‌به‌راورد‌به‌ساڵی‌‌پێشتر‌تۆماركردنی‌‌كۆمپانیاكان‌تائاستی‌‌نیوه‌‌دابه‌زیوه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كۆمپانیاكانی‌‌سلێمانیش‌له‌م‌چاوپێكه‌وتنه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌چه‌ند‌

بابه‌تێكی‌گرنگ‌ده‌خاته‌ڕو‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌له‌م‌دۆخه‌دا‌كۆمپانیا‌بیانییه‌كان‌

سودمه‌ندی‌‌یه‌كه‌م‌و‌ئاسایشی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌زه‌ره‌رمه‌نده‌كه‌یه‌تی‌،

له‌ئێس���تادا‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌كۆمپانیاكان‌له‌سنوری‌‌پارێزگای‌‌سلێمانیدا‌كارده‌كه‌ن،‌س���لێمانی‌‌ كۆمپانیاكان���ی‌‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌س���ۆران‌ئه‌حمه‌د‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌‌ئاش���كرای‌‌ده‌كات‌ك���ه‌‌له‌س���اڵی‌‌1999ه‌وه‌‌ته‌واوی‌‌كۆمپانی���ا‌ناوخۆی���ی‌‌و‌ده‌ره‌كیی���ه‌كان‌كه‌‌له‌س���نوری‌‌پارێزگای‌‌سلێمانی‌‌تۆماركراون‌‌5736كۆمپانیان،‌ك���ه‌‌‌4850كۆمپانیای‌ناوخۆیین‌و‌‌565بیان���ی،‌‌321كۆمپانیای‌

رێگه‌پێداروی‌به‌غدادن.س���ه‌باره‌ت‌كاریگ���ه‌ری‌‌قه‌یرانی‌ئابوری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ تۆماری‌‌كۆمپانیاكان،‌ له‌سه‌ر‌كۆمپانیاكانی‌‌س���لێمانی‌‌ده‌ڵێت‌"له‌ساڵی‌‌ناوخۆیم���ان‌ كۆمپانی���ای‌‌ ‌802 2013دا‌تۆماركردوه‌‌ سلێمانی‌‌ پارێزگای‌‌ له‌سنوری‌‌له‌گه‌ڵ‌‌‌70كۆمپانیای‌‌بیانی‌‌و‌‌15كۆمپانیا‌له‌به‌غ���داوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌ل���ه‌‌2014ژماره‌ك���ه‌‌زیات���ر‌له‌نی���وه‌‌كه‌مبوه‌ته‌وه‌‌ك���ه‌‌ته‌نها‌‌410كۆمپانی���ای‌‌ناوخۆی���ی‌‌و‌‌45ی‌‌بیانی‌‌

تۆماركراون.به‌هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌‌و‌ س���ه‌باره‌ت‌ره‌تیكرده‌وه‌‌ كۆمپانی���اكان‌ مایه‌پوچبونی‌‌له‌س���اڵی‌‌راب���وردو‌حاڵه‌تی‌‌ل���ه‌و‌جۆره‌‌به‌هۆی‌‌قه‌یرانی‌‌دارایی���ه‌وه‌‌تۆماركرابێت‌و‌رایگه‌یاند‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌‌سااڵنه‌‌‌10تا‌‌15كۆمپانیا‌هه‌ڵده‌وه‌ش���ێته‌وه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ی���ه‌‌زۆرترین‌گۆڕان���كاری‌‌له‌بواری‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌پش���كدایه‌‌كه‌‌هاوپشكه‌كان‌به‌یه‌كتری‌‌ده‌فرۆش���ن،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش���دا‌س���ه‌باره‌ت‌به‌كۆمپانیا‌بیانییه‌كان‌ده‌توانم‌بڵێم‌نیوه‌یان‌له‌س���لێمانی‌‌و‌كوردس���تاندا‌نه‌م���اون،‌ب���ه‌اڵم‌ئامارێك‌ل���ه‌و‌باره‌یه‌وه‌‌

له‌به‌رده‌ستدا‌نییه‌.به‌پێ���ی‌‌راپۆرت���ی‌‌ژمێ���ره‌ی‌‌كۆتای���ی‌‌)حسابات‌الختامیه‌(‌هه‌ندێك‌له‌كۆمپانیاكان‌ده‌ركه‌وت���وه‌‌70%ی‌‌كۆمپانیاكان‌بێكارن‌و‌ساڵی‌‌رابردو‌كاریان‌نه‌بوه‌،‌واته‌‌كۆمپانیاكه‌‌وه‌ك‌ بێكاره‌‌و‌ به‌اڵم‌ هه‌ڵنه‌وه‌ش���اوه‌ته‌وه‌،‌

هه‌یكه‌ل‌ماوه‌ته‌وه‌.

كارئاسانی‌‌بۆ‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كان‌ده‌كرێت

س���ۆران‌باس���ی‌‌له‌و‌رێنمایی‌‌و‌یاسایانه‌‌

كرد‌كه‌‌له‌س���ودی‌‌كۆمپانیاكان‌به‌گشتی‌‌و‌كۆمپانیا‌بیانیی���ه‌كان‌كاریان‌پێده‌كرێت‌و‌زیان‌به‌ئابوری‌‌هه‌رێم‌و‌ته‌نانه‌ت‌ئاسایشی‌‌نه‌ته‌وه‌ییش‌ده‌گه‌یه‌نن،‌"سیستمه‌كه‌‌چه‌ند‌س���اڵێك‌به‌ر‌له‌ئێستا‌له‌خزمه‌تی‌‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كاندا‌بو،‌له‌كاتێكدا‌به‌رپرسانی‌‌هه‌رێم‌هه‌میش���ه‌‌ئه‌وه‌یان‌وتوه‌‌كه‌‌مه‌به‌ستمانه‌‌بیانیه‌كان‌راكێش���ین،‌به‌هۆی‌‌ س���ه‌رنجی‌‌ئه‌وه‌ش���ه‌وه‌‌كارئاس���انییه‌كی‌‌بێشوماریان‌بۆك���راوه‌،‌به‌جۆرێ���ك‌پ���ڕۆژه‌‌و‌كاری���ان‌پێ���دراوه‌‌كه‌‌به‌ئاس���انی‌‌پ���اره‌ی‌‌خۆیان‌بردوه‌ته‌‌ده‌ره‌وه‌‌و‌لێپرسینه‌وه‌شیان‌له‌گه‌ڵ‌

نه‌كراوه‌".كام‌ ده‌پرس���ێت‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ ئ���ه‌و‌كۆمپانیای‌‌بیانی‌‌مامه‌ڵه‌یه‌كی‌‌توندی‌‌له‌گه‌ڵ‌كراوه‌؟‌كاتێ���ك‌ده‌وترێ���ت‌كۆمپانیایه‌ك‌پاره‌ی‌‌خواردوه‌‌و‌كاره‌كه‌ی‌‌به‌جێهێش���توه‌‌كه‌وات���ه‌‌گه‌ره‌نتی‌لێوه‌رنه‌گی���راوه‌‌له‌كاتی‌‌ناوخۆیی‌‌ كۆمپانیایه‌كی‌‌ ئای���ا‌ كاركردندا،‌هه‌مان‌كارئاسانی‌‌بۆ‌كراوه‌؟‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌هه‌ندێك‌كار‌هه‌بوه‌‌كه‌‌دراوه‌‌به‌كۆمپانیای‌‌زۆر‌ ناوخۆی���ی‌‌ كۆمپانی���ای‌‌ بیان���ی‌‌به‌ئاس���انی‌‌كردویه‌تی‌‌به‌تایبه‌تی‌‌له‌بواری‌‌

وه‌به‌رهێناندا.حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێ���م‌له‌كات���ی‌‌هێنان���ی‌‌بیانی���دا‌هه‌ن���گاوی‌هه‌ڵه‌ی‌‌ كۆمپانی���ای‌‌ن���اوه‌،‌له‌كاتێكدا‌كۆمپانی���ا‌ناوخۆییه‌كان‌ئه‌نجامیب���ده‌ن‌و‌وتی‌‌ ب���وه‌‌ له‌توانایان���دا‌پێویس���ته‌‌له‌كاتێكدا‌كۆمپانیایه‌كی‌‌بیانی‌‌بهێن���ی‌‌كه‌‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌س���تراتیژی‌‌بۆ‌تۆ‌بكات‌ك���ه‌‌یان‌ده‌بێ‌‌له‌توان���ای‌‌كۆمپانیا‌ناوخۆییه‌كاندا‌نه‌بێ���ت،‌یاخود‌ده‌بێت‌بۆ‌راكێشانی‌‌سه‌رمایه‌ی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بێت،‌به‌اڵم‌ئایا‌تائێس���تا‌چه‌ند‌ملیۆن‌دۆالر‌له‌الیه‌ن‌ئ���ه‌و‌كۆمپانیایان���ه‌وه‌‌هێنراوه‌ته‌‌هه‌رێم،‌یان‌ئ���ه‌و‌پڕۆژانه‌ی‌‌ئه‌نجامیان���داوه‌‌جگه‌‌له‌كۆمپانیاكانی‌‌نه‌وت‌چه‌ندیان‌ستراتیژی‌‌ب���ون‌كه‌‌كۆمپانیا‌ناوخۆیی���ه‌كان‌نه‌توانن‌

ئه‌نجامی‌‌بده‌ن.كارئاس���انییه‌كی‌‌ت���ر‌كه‌‌ب���ۆ‌هه‌ندێك‌له‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كان‌كراوه‌،‌رێگه‌پێدانیانه‌‌ب���ۆ‌فرۆش���تن‌به‌ت���اك‌)بی���ع‌بالتجزئه‌(‌له‌كاتێك���دا‌له‌زۆرێ���ك‌له‌واڵتان���ی‌‌جیهان‌كارێك���ی‌‌له‌و‌ج���ۆره‌‌رێ���گای‌‌پێنادرێت،‌س���لێمانی‌‌ كۆمپانیاكان���ی‌‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌ل���ه‌و‌روه‌وه‌‌وت���ی‌"له‌كاتێكدا‌ت���ۆ‌رێگه‌‌

به‌كۆمپانیایه‌ك‌ده‌ده‌یت‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌بچێته‌‌بازاڕه‌وه‌،‌ئ���ه‌وكات‌كۆمپانی���ا‌و‌بازرگانی‌‌ناوخۆیی‌‌چیبكات،‌ئه‌گه‌ر‌یاس���ا‌ئه‌وه‌‌بۆ‌كۆمپانی���ای‌‌بیانی‌‌فه‌راهه‌م‌بكات،‌ئه‌ویش‌كۆمپانی���ا‌و‌بازرگان���ی‌‌ناوخۆی���ی‌‌ناكاته‌‌هاوبه‌ش���ی‌،‌به‌ڵكو‌ده‌یكات���ه‌‌كارمه‌ند‌الی‌‌خۆی‌،‌به‌م���ه‌ش‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كه‌‌پاره‌ی‌‌ناوخۆ‌ده‌باته‌‌ده‌ره‌وه‌‌و‌زیانیش‌به‌بازرگانی‌‌

ناوخۆ‌ده‌گات.رۆتین‌و‌نه‌بونی‌‌رێس���ا‌و‌یاسای‌‌گونجاو‌یه‌كێكه‌‌له‌كێشه‌كانی‌‌به‌رده‌م‌گه‌شه‌ی‌‌ئابوری‌‌هه‌رێم،‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت‌"له‌سیتمێكی‌‌بازرگانی‌‌نوێدا‌رۆژانه‌‌پێویستت‌به‌ده‌ركردنی‌‌رێنمایی‌‌و‌نوێكردنه‌وه‌ی‌‌رێنماییه‌كان‌هه‌یه‌،‌چونك���ه‌‌مامه‌ڵ���ه‌‌بازرگانی���ه‌كان‌به‌هۆی‌‌ب���ه‌رده‌وام‌ ناوچه‌ك���ه‌‌ گۆڕانكارییه‌كان���ی‌‌گۆڕانكاری‌‌به‌سه‌ردێت،‌بۆ‌نمونه‌‌رۆژانێك‌هه‌بوه‌‌له‌هه‌رێمه‌وه‌‌شمه‌ك‌چوه‌ته‌‌ده‌ره‌وه‌،‌پێویس���تی‌‌ ئه‌مه‌‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌،‌ ئێس���تا‌

به‌رێنمایی‌‌و‌یاسای‌‌نوێ‌‌هه‌یه‌".نه‌بونی‌‌رێنمایی‌‌سه‌رچاوه‌ی‌‌سه‌رهه‌ڵدان‌و‌گه‌ش���ه‌كردنی‌‌گه‌نده‌ڵیی���ه‌‌وه‌ك‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌باس���یده‌كات‌"له‌نه‌بونی‌‌سیستم‌و‌رێنمایدا‌

واده‌كات‌میزاجی‌‌تاك���ه‌كان‌كاربكات،‌كه‌‌میزاج���ی‌‌تاكیش‌ته‌حه‌كوم���ی‌‌كرد‌بۆ‌تۆ‌هه‌یه‌‌بۆ‌م���ن‌نیه‌،‌ئه‌م���ه‌ش‌ناعه‌داله‌تی‌‌

دروستده‌كات‌له‌ئیداره‌داندا".

ده‌وڵه‌مه‌ند،‌یان‌فه‌نتاسیای‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبون

ده‌رب���اره‌ی‌‌ب���ازرگان‌و‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌كۆمپانی���اكان‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌ له‌هه‌رێ���م‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌گه‌وره‌ترین‌كێش���ه‌مان‌له‌م‌بواره‌دا‌هه‌یه‌‌كه‌‌كێشه‌ی‌‌بون‌به‌بازرگان‌و‌كێشه‌ی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبونه‌،‌"خه‌ڵك‌له‌م‌واڵته‌‌بون‌ ده‌وڵه‌مه‌ندبون‌و‌ فه‌نتاس���یای‌‌ توشی‌‌به‌بازرگان‌بوه‌،‌ئه‌مه‌ش‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌وه‌وه‌‌هه‌یه‌‌السایی‌‌سیتسمی‌‌كه‌نداو‌ده‌كه‌ینه‌وه‌‌ك���ه‌‌كاره‌س���اتی‌‌به‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌م‌میلله‌ته‌‌هێناوه‌،‌كه‌ن���داو‌چوارچێوه‌یه‌كی‌‌ئه‌منی‌‌و‌سیتماتیكی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌،‌له‌وه‌‌ده‌چێت‌زۆر‌جیاوازبێت‌له‌گه‌ڵ‌ئێمه‌‌كه‌‌بێین‌الس���ایی‌‌بكه‌ینه‌وه‌،‌ئێمه‌‌ژێرخانی‌‌ئابوریمان‌هه‌موی‌‌به‌هه‌ده‌رداوه‌‌له‌سه‌ر‌فه‌نتاسیای‌‌ده‌ركه‌وتن‌

وه‌ك‌ده‌وڵه‌مه‌ند".ده‌توانین‌ "واڵتێكی���ن‌ رونیش���یكرده‌وه‌‌بازرگان���ی‌‌بكه‌ی���ن،‌به‌اڵم‌بزان���ه‌‌خه‌رج‌و‌س���یتمه‌كه‌ی‌‌ كار‌و‌ رۆژان���ه‌ی‌‌ تێچ���وی‌‌ئێم���ه‌‌له‌دوكانێك���ه‌وه‌‌ت���ا‌كۆمپانیا‌و‌تا‌باڵه‌خانه‌یه‌ك‌ ته‌نان���ه‌ت‌ به‌نزینخانه‌ی���ه‌ك‌چ���ۆن‌ ئه‌وه‌دای���ه‌‌ له‌هه‌وڵ���ی‌‌ هه‌میش���ه‌‌فه‌نتاس���یاكه‌ی‌‌بڕازێنێته‌وه‌،‌فه‌نتاس���یای‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبون‌كاره‌ساتی‌‌دروستكردوه‌".

نه‌بونی‌‌سیستمی‌‌ئابوری‌،به‌هه‌ڵه‌دا‌رۆیشتن

رێكنه‌خس���تنی‌‌باج‌و‌نه‌بون���ی‌‌دڵنیایی‌‌و‌نه‌بونی‌‌س���یتمێكی‌‌بانكی‌‌گونجاو‌ئابوری‌‌هه‌رێمی‌له‌گۆش���ه‌یه‌كدا‌هێش���توه‌ته‌وه‌‌كه‌‌نه‌‌ده‌توانرێت‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌سیس���تمێكی‌‌سه‌رمایه‌داریدا‌پۆلێن‌بكرێت،‌نه‌‌ده‌شچێته‌‌خانه‌ی‌‌سیستمه‌‌سۆس���یالدیموكراته‌كانی‌‌جیهانه‌وه‌،‌س���ۆران‌ئه‌حمه‌د‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌رایگه‌یان���د‌"یاس���ایه‌كی‌‌باج���ی‌‌گونجاوو‌كه‌شفی‌‌مالی‌‌كه‌سه‌كانمان‌نییه‌،‌باج‌له‌سه‌ر‌هه‌ژار‌و‌له‌س���ه‌ر‌ده‌وڵه‌مه‌ن���د‌وه‌ك‌یه‌كه‌،‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌هه‌یه‌‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌وه‌به‌رهێنانی‌‌گ���ه‌وره‌ی‌‌هه‌ی���ه‌‌له‌باج‌به‌خش���راوه‌،‌له‌چ‌كاتێكدا‌كه‌سێك‌له‌باج‌ده‌به‌خشیت؟‌بۆچی‌‌بازرگان‌ كه‌‌ نیش���ته‌جێبون‌ له‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌ده‌یفرۆش���ێت‌و‌س���ود‌وه‌رده‌گرێ���ت‌له‌باج‌ده‌یبه‌خشیت؟‌ئه‌م‌حاڵه‌ته‌‌زۆرجار‌له‌گه‌ڵ‌كۆمپانی���ای‌‌بیانی‌‌كراوه‌،‌ك���ه‌‌نه‌ك‌هه‌ر‌پاره‌ی‌‌قازانجی‌‌بردوه‌ته‌‌ده‌ره‌وه‌،‌ته‌نانه‌ت‌هاواڵتیه‌كی‌‌ به‌اڵم‌ به‌خش���راوه‌،‌ له‌باجیش‌ئاسایی‌‌ئه‌گه‌ر‌بیه‌وێت‌خانوه‌كه‌ی‌‌بفرۆشێت‌

له‌باج‌نابه‌خشرێت".رونیشیكرده‌وه‌‌"وه‌رگرتنی‌‌باج‌ته‌نها‌بۆ‌

وه‌رگرتن���ی‌‌پاره‌‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌رێكخس���تنی‌‌پاره‌ی���ه‌‌له‌الیه‌ن‌تاكه‌كان���ه‌وه‌،‌كه‌‌له‌كۆی‌‌ئاسایشی‌‌ له‌پاراس���تنی‌‌ بریتیه‌‌ گش���تیدا‌نه‌ته‌وه‌یی‌،‌كۆی‌‌سه‌روه‌ت‌و‌داهاتی‌‌تاكه‌كان‌به‌شێكه‌‌له‌ئاسایشی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‌نیشتیمانی‌‌ئه‌و‌واڵته‌.‌ئه‌مه‌‌هه‌م���وی‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌ب���اج‌له‌كاتێكدا‌له‌زۆر‌واڵت���دا‌نه‌دانی‌‌باج‌

تاوانێكی‌‌گه‌وره‌یه‌".ده‌رباره‌ی‌‌دڵنیایش‌ده‌ڵێت‌ئه‌گه‌ر‌بچینه‌‌ن���او‌س���تاندارده‌‌جیهیانیه‌كه‌یه‌وه‌‌ته‌واوی‌‌كاری‌‌ئ���ه‌م‌واڵت���ه‌‌كاری‌‌ڕه‌ش���ه‌،‌كاری‌‌س���پی‌‌نیه‌،‌چونكه‌‌هیچ‌پ���ڕۆژه‌‌و‌كارێك‌دڵنیای���ی‌‌نه‌كراوه‌،‌ئه‌و‌هه‌مو‌پڕۆژانه‌ی‌‌تۆ‌ده‌یبینیت،‌پێویس���ته‌‌رێژه‌یه‌ك‌له‌تێچوی‌‌پڕۆژه‌ك���ه‌‌زیادبكرێت‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌دڵنیایی‌‌وه‌ربگرێ���ت،‌دڵنیای���ی‌‌نه‌كرابێ���ت‌چۆن‌پڕۆژه‌ی���ه‌ك‌كارده‌كات،‌ته‌نانه‌ت‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كانیش‌هاتون‌به‌س���یتمه‌‌هه‌ڵه‌كه‌ی‌‌

ئێمه‌دا‌ده‌ڕۆن".كێش���ه‌یه‌كی‌‌ت���ر‌نه‌بونی‌‌سیس���تمێكی‌‌بانكی‌‌گونجاوه‌‌كه‌‌ده‌بێته‌‌رێكخه‌ری‌‌كاری‌‌بازرگانی‌‌و‌له‌كۆتایش���دا‌به‌سیس���تمكردنی‌‌كه‌رتی‌‌ئابوری‌‌هه‌رێم‌و‌ده‌ڵێت‌"سیس���تمی‌‌بانكی‌‌نیه‌،‌جوڵه‌ی‌‌بازرگانی‌‌و‌شمه‌كه‌كانمان‌

بانكی‌‌نین،‌به‌ڵكو‌ده‌ستیین".له‌كه‌رت���ه‌‌ به‌ش���ێك‌ كردن���ی‌خزمه‌تگوزارییه‌كان‌بۆناو‌كه‌رتی‌‌بازرگانی‌‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌ حكومه‌ت���ه‌وه‌،‌ له‌الی���ه‌ن‌كۆمپانیاكانی‌‌س���لێمانی‌‌به‌یه‌كێك‌له‌هه‌ڵه‌‌گه‌وره‌‌و‌دیاره‌كانی‌‌ده‌زانێت‌و‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌"زۆرش���ت‌هه‌یه‌‌ل���ه‌م‌واڵت���ه‌دا‌بازرگانی‌‌پێوه‌‌ده‌كرێ���ت،‌ده‌رمان‌ناكرێت‌بازرگانی‌‌پێوه‌بكرێ���ت،‌ئاسایش���ی‌‌نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌تۆ‌پێویس���تی‌‌به‌ده‌رمان‌هه‌ی���ه‌،‌چونكه‌‌تۆ‌ده‌وڵه‌تێكی���ت‌موچه‌ی‌‌خه‌ڵ���ك‌ده‌ده‌یت،‌پ���ڕۆژه‌كان‌تائێس���تا‌له‌س���ه‌ر‌پ���ڕۆژه‌ی‌‌ده‌وڵه‌ته‌،‌تائێس���تا‌ده‌وڵ���ه‌ت‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌نه‌فرۆش���توه‌‌بڵێ���ت‌به‌كرێی‌‌ب���ده‌ن،‌ئه‌م‌قوتابخانه‌یه‌‌به‌كرێ‌،‌پێویس���تی‌‌به‌وه‌‌نیه‌‌زۆر‌بوار‌بخاته‌‌بازرگانیه‌وه‌"،‌باشه‌‌بۆچی‌

ده‌وڵه‌ت‌خۆی‌‌ئه‌و‌بازرگانییه‌‌ناكات؟‌یه‌كێك���ی‌‌ت���ر‌ل���ه‌و‌بواران���ه‌‌كه‌رت���ی‌‌بواری‌‌ پێیوایه‌‌ نیش���ته‌جێبونه‌و‌س���ۆران‌له‌گ���ه‌ڵ‌ تێكه‌ڵك���راوه‌‌ نیش���ته‌جێكردن‌وه‌به‌رهێنان���دا‌و‌بازرگان���ی‌‌پێوه‌‌ده‌كرێت،‌له‌كاتێك���دا‌حكوم���ه‌ت‌ده‌توانێ���ت‌به‌ده‌ر‌له‌هه‌مو‌بواره‌كان‌كه‌رتی‌‌نیشته‌جێبون‌بۆ‌خۆی‌‌بهێڵێت���ه‌وه‌‌و‌دوری‌بخاته‌وه‌‌له‌كاری‌‌

وه‌به‌رهێنان.له‌كۆتایشدا‌چاره‌س���ه‌ری‌‌سه‌رجه‌م‌ئه‌و‌گرفتان���ه‌وه‌‌ب���ه‌وه‌وه‌‌ده‌به‌س���تێته‌وه‌‌كه‌‌"ده‌بێ���ت‌ئاراس���ته‌ی‌‌سیاس���ه‌تی‌‌ئابوری‌‌هه‌رێم‌راس���تبكرێته‌وه‌،‌كه‌‌ئه‌مه‌ش‌رۆژانه‌‌تایبه‌ته‌‌ رێنمایی‌‌ به‌ده‌ركردنی‌‌ پێویس���تی‌‌

له‌بواره‌‌بازرگانیه‌كاندا".

‌ئا:‌ئاراز‌محه‌مه‌د

مه‌رزه‌كان‌داهاتێكی‌به‌رده‌وامی‌هه‌رێمی‌كوردستانن،‌یه‌كێك‌له‌و‌مه‌رزانه‌‌

مه‌رزی‌په‌روێزخانه‌‌له‌گه‌رمیان‌و‌تائێستا‌داهاته‌كه‌ی‌‌رون‌نییه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌مه‌رزه‌كه‌ش‌ده‌ڵێت‌هیچ‌ئاگادار‌

نیم‌بڕی‌داهاته‌كه‌‌چه‌نده‌و‌چۆنه‌،‌سه‌رچاوه‌یه‌كیش‌رایده‌گه‌نێت‌رۆژانه‌‌ئه‌و‌داهاته‌‌به‌ئۆتۆمبێلێكی‌بارهه‌ڵگری‌جۆری‌پیكئاب‌ره‌وانه‌ی‌بانكی‌كه‌الر‌ده‌كرێت،‌

په‌رله‌مانتارێكی‌لیژنه‌ی‌‌داراییش‌بێئاگایی‌خۆی‌له‌داهاتی‌مه‌رزه‌كان‌

ده‌رده‌بڕێت.

س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌به‌رپ���رس‌له‌م���ه‌رزی‌په‌روێزخان‌كه‌‌نه‌ویست‌ناوی‌باڵوبكرێته‌وه‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ئاشكرای‌‌ده‌كات‌داهاتی‌مه‌رزی‌په‌روێزخان‌رۆژانه‌‌گۆڕانی‌به‌سه‌ردا‌دێت‌و‌به‌هۆی‌قه‌یرانی‌ئابوریی‌و‌شه‌ڕی‌داعشه‌وه‌‌كه‌م���ی‌كردوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌خ���ودی‌وه‌زیری‌دارایش‌نازانێت‌داهاته‌كه‌ی‌‌چه‌نده‌و‌چی‌

لێ‌به‌سه‌ردێت.ئه‌و‌س���ه‌رچاوه‌یه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌شده‌كات‌بارهه‌ڵگرانه‌ی‌‌ ش���تومه‌ك‌و‌ ئ���ه‌و‌ به‌پێی‌ه���اورده‌و‌هه‌ن���ارده‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌هه‌رێ���م‌ده‌كرێت‌بۆ‌واڵت���ی‌ئێران‌بڕی‌پاره‌كه‌ش‌

ده‌گۆڕێت.سه‌رچاوه‌كه‌‌باسی‌له‌وه‌شكرد‌رۆژهه‌بوه‌‌زیاتر‌له‌‌‌1000ه���ه‌زار‌بارهه‌ڵگر‌ره‌وانه‌ی‌واڵت���ی‌ئێران‌كراون‌كه‌‌له‌و‌بارانه‌ش‌بڕی‌ئه‌و‌گومركه‌‌لێیان‌وه‌رده‌گیرێت‌جیاوازه‌،‌بۆ‌نمونه‌‌ئۆتۆمبێل���ی‌گه‌وره‌‌وه‌ك‌مان‌و‌تانكه‌ر‌زیاتر‌له‌‌500هه‌زار‌دیناری‌عێراقی‌ج���ۆری‌ ئۆتۆمبێل���ی‌ لێوه‌رده‌گیرێ���ت‌و‌

پیكئابیش‌زیاترله‌‌100هه‌زار.سه‌رچاوه‌كه‌‌وتیشی‌"له‌ماوه‌ی‌پێشودا‌ئه‌و‌پاره‌یه‌‌كه‌‌رۆژانه‌‌له‌مه‌رزی‌په‌روێزخان‌له‌رێگه‌ی‌گومركه‌وه‌‌كۆده‌كرانه‌وه‌،‌رۆژانه‌‌باری‌ی���ه‌ك‌پیكئاب‌ده‌بێ���ت‌و‌ره‌وانه‌ی‌بان���ك‌ده‌كرێ���ت‌له‌قه‌زای‌ك���ه‌الر،‌به‌اڵم‌ئێس���تا‌به‌هۆی‌كران���ه‌وه‌ی‌لقێكی‌بانكی‌كه‌الر‌له‌مه‌رزی‌په‌روێزخ���ان‌ئه‌و‌پاره‌یه‌‌

ده‌نێردرێت‌بۆ‌لقه‌كه‌.

له‌ب���اره‌ی‌‌بردن���ی‌‌پاره‌كه‌‌ب���ۆ‌بانگی‌ناوبراو‌ بانك���ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ گه‌رمی���ان،‌ئاری���ان‌ره‌وف‌نه‌یویس���ت‌زانیارییه‌كان‌ئاش���كرا‌بكات‌و‌وت���ی‌"ئه‌م���ه‌‌زانیاری‌هاواڵتی���ان‌و‌بانكه‌و‌ناتوانین‌ئاش���كرای‌‌

بكه‌ین".ده‌روازه‌ی‌ به‌ڕێوب���ه‌ری‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا‌م���ه‌رزی‌په‌روێزخ���ان،‌فاتی���ح‌ئه‌حمه‌د‌

له‌لێدوانێكداب���ۆ‌ئاوێنه‌‌وت���ی‌"بڕی‌ئه‌و‌پاره‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌ل���ه‌و‌م���ه‌رزه‌‌وه‌ك‌داهات‌جاران‌ به‌ده‌ستدێت،‌ گومركه‌وه‌‌ له‌رێگه‌ی‌ره‌وانه‌ی‌قه‌زای‌كه‌الر‌كراوه‌،‌به‌اڵم‌ئێستا‌ده‌خرێته‌‌ئه‌و‌لق���ه‌ی‌بانكی‌كه‌الره‌وه‌‌كه‌‌له‌م���ه‌زری‌په‌وێزخان‌كراوه‌ت���ه‌وه‌،‌دواتر‌ئه‌وان‌ره‌وانه‌ی‌بانكی‌كه‌الری‌ده‌كه‌ن".

ه���اوكات‌یه‌كێك‌له‌و‌پۆلیس���انه‌ی‌‌كه‌‌

رۆژان���ه‌‌ئ���ه‌و‌پاره‌یه‌‌ده‌به‌ن‌ب���ۆ‌بانك،‌ئاش���كرای‌‌ده‌كات‌ك���ه‌‌پێش���تر‌به‌چه‌ند‌پۆلیس���ێك‌لیژن���ه‌‌بوی���ن‌و‌پاره‌كه‌م���ان‌

به‌پیكئابێك‌ده‌برد‌بۆ‌بانك.به‌ڕێوبه‌ری‌ده‌روازه‌ی‌‌مه‌رزی‌په‌روێزخان‌وتیشی‌"من‌هیچ‌ئاگادار‌نیم‌بڕی‌داهاته‌كه‌‌چه‌ن���ده‌و‌چۆن���ه‌،‌چونكه‌‌له‌ن���او‌مه‌رزی‌په‌وێزخان���دا‌‌13به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌بونیان‌له‌كۆتایدا‌ داهاته‌كانی���ان‌ زوربه‌ی‌ هه‌یه‌و‌ده‌خرێته‌‌س���ه‌ر‌گومرك‌و‌دواتر‌ره‌وانه‌ی‌

بانك‌ده‌كرێت".له‌ب���اره‌ی‌‌كاریگه‌ری‌‌قه‌یران���ی‌دارایی‌له‌سه‌ر‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌بازرگانی‌و‌هاتوچۆی‌مه‌رزه‌كان،‌فاتیح‌ده‌ڵێت‌"قه‌یرانی‌دارایی‌و‌شه‌ڕی‌داعش‌له‌ماوه‌ی‌رابردودا‌كاریگه‌ی‌له‌س���ه‌ر‌جموجوڵی‌بازرگان���ی‌له‌مه‌رزی‌په‌روێزخ���ان‌هه‌ب���وه‌،‌به‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌ئاڵوگ���ۆڕی‌بازارگانی‌له‌مه‌رزه‌كه‌دا‌به‌ره‌و‌

باشتر‌ده‌چێت".به‌پێ���ی‌ئ���ه‌و‌زانیارییان���ه‌ی‌ده‌س���ت‌ئاوێنه‌‌كه‌وتوه‌‌داهات���ی‌رۆژانه‌ی‌مه‌رزی‌په‌روێزخان‌له‌نێ���وان‌)160-200(‌ملیۆن‌

دیناره‌،‌ئه‌گ���ه‌ر‌رۆژێك‌‌200ملیۆن‌دینار‌بێت،‌ئه‌وا‌بۆ‌مانگێك‌ده‌كاته‌‌)ش���ه‌ش‌ملیار(‌دینار‌و‌بۆ‌ساڵێكیش‌ده‌كاته‌‌)‌72ملیار‌دینار(،‌له‌كاتێكدا‌پێش���تر‌داهاتی‌رۆژانه‌ی‌‌)ی���ه‌ك‌ملیار(‌دینار‌زیاتر‌بوه‌و‌بۆ‌ساڵێكیش‌)‌360ملیار(‌دینار‌بوه‌.

په‌رله‌مانتاری‌‌لیژنه‌ی‌‌پیشه‌سازی‌و‌وزه‌و‌س���ه‌رچاوه‌‌سروش���تییه‌كان‌عه‌لی‌حه‌مه‌‌س���اڵه‌ح‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌‌ده‌ڵێت‌"ئێمه‌‌هی���چ‌ئاگادارنین‌داهاتی‌مه‌رزه‌كان‌چه‌نده‌و‌تائێستاش‌هیچ‌زانیارییه‌ك‌له‌سه‌ر‌بڕی‌داهاته‌كه‌و‌چۆنێتی‌مامه‌ڵه‌پێوه‌كردنی‌

نه‌بوه‌".ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌ی‌‌لیژنه‌ی‌‌س���ه‌رچاوه‌‌سروش���تییه‌كان‌له‌فراكس���یۆنی‌گ���ۆڕان‌ئامس���اڵ‌ ب���ۆ‌ به‌وه‌ش���ده‌كات‌ ئام���اژه‌‌له‌بودجه‌دا‌ بڕیاری���داوه‌‌ وه‌زاره‌تی‌دارایی‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ش���ه‌فاف‌ئ���ه‌و‌داهاتانه‌‌دیاری‌بكرێت‌و‌بڕی‌داهاته‌كه‌ش‌بۆ‌ئێمه‌‌ئاش���كرا‌بكرێت،‌ئه‌وكات‌ئێمه‌‌زانیاریمان‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌داهاتانه‌ی‌مه‌رزه‌كان‌ده‌بێت‌و‌

لێپرسینه‌وه‌ی‌‌تێدا‌ده‌كه‌ین.

ئابوری)464(‌سێشه‌ممه‌‌2015/2/3 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

70%ی كۆمپانیاكان بێكارنبه ڕێوه به ری كۆمپانیاكانی سلێمانی: به پێی ستانداردی جیهانیی ته واوی بازرگانی هه رێم كاری ڕه شه

"پێش قه یرانی دارایی داهاتی ساڵێکی مه رزی په روێزخان 360 ملیار دینار بوه "

له‌م‌واڵته‌‌خه‌ڵك‌توشی‌‌فه‌نتاسیای‌‌ده‌وڵه‌مه‌ندبون‌و‌

بون‌به‌بازرگان‌بوه‌

به‌ڕێوه‌به‌ری‌ده‌روازه‌ی‌‌مه‌رزی‌په‌روێزخان:‌هیچ‌ئاگادار‌نیم‌بڕی‌داهاته‌كه‌‌چه‌نده‌و‌چۆنه‌

په‌رله‌مانتارێكی‌لیژنه‌ی‌‌دارایی:‌نازانین‌داهاتی‌مه‌رزه‌كان‌چه‌نده‌

‌سۆران‌ئه‌حمه‌د

‌ئا:‌سارا‌قادر

ئەو‌نە‌لەمناڵیدا‌ئامێزی‌گەرمی‌باوکی‌‌بینی‌وەک‌پیاوێک،‌نە‌

لەهەرزەکاریدا‌نیگای‌هیچ‌کوڕێک‌سەرنجی‌راکێشا،‌لەبەر‌سەختی‌ژیانی‌لەگەنجێتێشدا‌نەبوەته‌‌خۆشەویستی‌هیچ‌کوڕێک‌،‌بەڵکو‌‌هەرزو،‌کە‌خۆی‌وەکو‌کچێک‌ده‌ناسێ،‌باوەپیارەکەی‌گێچەڵی‌سێکسی‌پێده‌گرێ‌و‌پەالماری‌ده‌داو‌دایکیشی‌بە‌مەرجێ‌لەماڵەوە‌وه‌ریده‌گرێته‌وه‌‌کە‌هەمو‌شتێ‌قبوڵ‌

بکات،‌‌ئیدی‌لەو‌دەمەوە‌هەمو‌ژیانی‌ئەم‌کچە‌بوەته‌‌دۆزەخ،تا‌ئێستا‌کونجی‌زیندان‌ئارامترین‌

شوێنگەیەتی.

س���ینەم،‌ئەو‌ژنە‌تەمەن‌بیس���تودو‌س���اڵەیە‌کە‌بەژیانێکی‌پ���ڕ‌لەهەورازو‌نش���ێودا‌تێپەڕیوە.‌وەک‌خۆی‌دەڵێت‌ئەگ���ەر‌ه���ەر‌چرکەس���اتێکی‌تەمەنی‌ئەژمار‌بکەیت‌و‌ناخۆشیەکانی‌تەمەنی‌پێ‌بەراورد‌بکەی���ت،‌‌رەنگە‌تەمەنی‌

بەدوسەد‌ساڵ‌بژمێریت.گەرچی‌ئەو‌لەنەبونەوە‌گەیش���تۆتە‌هەم���و‌ خاوەن���ی‌ ببێت���ە‌ ئ���ەوەی‌دەسکەوتێکی‌ماددی،‌بەاڵم‌‌هیچ‌دڵی‌بەو‌ش���تانە‌خ���ۆش‌نین،چونکە‌باجی‌بەجەس���تەی‌خۆی‌داوە‌بۆ‌گەیش���تن‌بەو‌دەس���تکەوتانە.‌س���ینەم‌لەسکی‌دایکی���دا‌دەبێ���ت‌باوکی‌س���ەفەرێکی‌ئەب���ەدی‌ب���ەرەو‌هەن���دەران‌دەکات‌و‌هەرگی���ز‌ناگەڕێتەوە،‌س���ینەم‌دەبێتە‌یازدە‌س���ااڵن‌و‌دوای‌ئەوەی‌دایکی‌بێ‌ئومێددەبێت‌لەس���ۆراخی‌باوکی‌ش���و‌بەپیاوك‌دەکاتەوە،‌لەو‌دەمەوە‌سینەم‌نازی‌دایکیشی‌لێدەشێوێ‌و‌دەچێتەوە‌

الی‌نەنک‌و‌باپیری،‌ب���ەاڵم‌لەتەمەنی‌سیازدە‌س���اڵیدا‌جارێکیتر‌ئەم‌منداڵە‌دەکەوێتە‌بەر‌شەقی‌زەمانەو‌لەماوەی‌ش���ەش‌مانگ���دا‌نەن���ک‌و‌باپیری‌دوا‌ب���ەدوای‌یەک‌کۆچ���ی‌دوایی‌دەکەن‌و‌جێیدێڵن.‌بۆیە‌ناچار‌دەبێت‌بچێتەوە‌

الی‌دایک‌و‌باوەپیارەکەی.‌ژیانک���ردن‌ب���ۆ‌کچێکی‌ه���ەرزەکار‌لەماڵێکدا‌کە‌پیاوێکی‌بێگانەی‌لێبێت‌گرفتی‌زۆری‌تێدای���ە،‌بەتایبەت‌"گەر‌پیاوەکە‌چاوچنۆک‌و‌هەوەس���باز‌بێت‌و‌دایکەکەش‌بەهۆی‌کارکردنەوە‌لەماڵەوە‌نەبێت".‌س���ینەم‌ئەوکات‌خوێندکاری‌س���ێی‌ناوەندی‌دەبێ���ت‌لەخوێندنگە‌دەگەرێ‌ێت���ەوەو‌دایک���ی‌تەلەفۆنی‌بۆ‌دەکات،‌ک���ە‌بچێ���ت‌بۆ‌ئارایش���گا‌تا‌یارمەتی‌بدات‌،بەاڵم‌ئەوەی‌رو‌دەدات‌س���ەرجەم‌ژیانی‌ئەو‌کچە‌هەرزەکارە‌تەمەن‌شازدە‌ساڵەیه‌دەگۆڕێت‌و‌بەرەو‌ئاقارێکی‌تری‌دەبات.‌بەدەم‌گریانەوە‌سینەم‌وتی"‌برا‌بچوکەکەم‌‌کە‌کوڕی‌دایکم���ە‌خەوان���دو‌لەژورەک���ەم‌خۆم‌دەگۆڕی‌لەپ���ڕ‌باوەپیارەکەم‌خۆیکرد‌هەرچەندە‌ پەالماری���دام،‌ بەژورەکەداو‌نەدام‌ ب���ەری‌ هاوارمک���رد‌ قیژان���دم‌و‌لەقیژەو‌ ک���ردم،‌ تاخەڵتان���ی‌خوێنی‌ه���اوارم‌منداڵەکە‌خەبەری‌بۆوەو‌وردە‌وردە‌دراوس���ێکان‌هات���ن‌بەهانامەوەو‌پۆلیس���یان‌ئاگادار‌کرد،‌هەر‌ئەوکاتە‌باوەپیارەکەمیان‌دەس���تگیرکرد،‌بەاڵم‌پاش‌ئ���ەوەی‌دایکم‌ب���ەزۆر‌تەنازولی‌پێک���ردم‌لەس���كااڵکەم‌ئازادیان‌کردو‌کاتێک‌گەڕایەوە‌ماڵ���ەوە‌دایکم‌وتی:‌ئەوە‌مێردی‌منە‌دەبێت‌هەمو‌شتێکی‌لێ‌قبوڵ‌بکەیت‌ئەگەرناڕازیش���یت‌بڕۆ‌

دەرەوە‌لەماڵەکە".چاوەروانەک���راوە‌ ڕوداوە‌ ئ���ەم‌ ‌

خراپ���ی‌ زۆر‌ ئاکام���ی‌ س���ینەم‌ الی‌ژیان���ی‌ ئاراس���تەی‌ لێدەکەوێت���ەوەو‌س���ینەم‌ چیتر‌ چونک���ە‌ دەگۆرێ���ت،‌ناتوانێ���ت‌لەناو‌ئەو‌خێزانەدا‌بەردەوام‌بێت‌و‌کاتێک‌کە‌بەداواکەی‌دایکی‌رازی‌نابێت،‌دایک���ی‌دەریدەکات‌و‌دەکەوێتە‌

سەر‌شەقام.‌لەماڵ���ەوە‌چوم���ە‌ کات���ە‌ ئ���ەو‌ ‌"ش���ەو‌ س���ێ‌ دەرەوەولەبێکەس���یدا،‌بەغداد‌ گەراجی‌ لەناوئۆتۆمبێلەکان���ی‌دواتر‌ ئۆتۆمبێلەکاندا‌خەوتم،‌ لەبەینی‌بێئ���ەوەی‌یەک‌دین���ارم‌پێبێت‌لەگەڵ‌ش���وفێرێکدا‌بەرەو‌هەولێر‌رۆیش���تم‌و‌لەوێش‌حەوت‌ش���ەو‌لەن���او‌مۆلیدەدا‌بێکەس���ی‌و‌ بێماڵی���ی‌و‌ ‌." خەوت���م‌بێپارەی���ی،وا‌لەس���ینەم‌دەکات‌بچێتە‌گارس���ۆن‌ وەک‌ هۆتێلێک���ەوەو‌ ن���او‌کاربکات،‌ش���وێنی‌خەوتنی‌بدەنێ.‌لە‌کاتی‌کارکردندا‌کورێک‌دەناس���ێت،کە‌

داوای‌زەواج���ی‌لێدەکات‌راس���تەوخۆ‌رازی‌دەبێت‌و‌دایکیش���ی‌لەسلێمانیەوە‌پیرۆزبایی‌ ببینێ���ت‌ کوڕەکە‌ بێئەوەی‌لێدەکات.‌"‌تەنها‌بۆ‌ئەوەی‌لە‌کۆڵیان‌ببم���ەوە،‌الی‌مەالیەکی‌الکۆاڵن‌مارەی‌ش���تێکی‌ هیچ‌ لەدادگا‌ کردم،بێئەوەی‌

رەسمیمان‌هەبێت".‌‌‌لەبەرئ���ەوەی‌مێردەکەی‌س���ینەم‌پیاوێکی‌دەوڵەمەن���د‌دەبێت‌ناهێڵێت‌خانو‌ ئۆتۆمبێ���ل‌و‌ کارب���کات‌و‌ چیدی‌هەمو‌ش���تێکی‌ب���ۆ‌دەکڕێ���ت،‌بەاڵم‌ناهێڵێت‌کەس���وکاری‌بزان���ن‌کە‌ئەم‌ژن���ەی‌هێناوە،‌‌بەاڵم‌ئەم‌ژیانەش���ی‌ب���ەردەوام‌نابێت‌و‌س���كی‌دو‌مانگان‌دەبێت‌سینەم‌مێردەکەی‌لەگەڵ‌ژنێکدا‌دەبینێت،‌دەزان���ێ‌خیانەتی‌لێدەکات‌بۆیە‌لێ���ی‌جیادەبێتەوە.‌جیابونەوەی‌س���ینەم‌ بێپارەی���ی‌ لەمێردەک���ەی‌و‌دەگەیەنێت���ە‌ئەوەی‌چەن���دان‌پیاوی‌جیاواز‌بناس���ێت،‌بەاڵم‌"ئ���ەو‌پیاوە‌هەوەس���بازانە‌کە‌ژن‌لەش���ەهوانیەت‌و‌سێکسیەکانیاندا‌ ئارەزوە‌ پڕکردنەوەی‌نەبێت‌لەهیچی‌تردا‌نابیننەوە.‌‌‌‌‌‌

ئ���ەو‌هەرچەن���دە‌دوگی���ان‌ب���وە،‌ب���ەاڵم‌مێردەک���ەی‌لێ���ی‌جیابۆتەوە،‌ه���ەژاری‌جارێکیتر‌ئێخەی‌پێدەگرێت.وتی"رۆژێکی���ان‌بێ���زوم‌بەگێ���زەرەوە‌دەکرد‌دو‌کیلۆ‌بەهەزار‌دیناربو،‌بەاڵم‌یەک‌دینارم‌پێ‌نەب���و،‌ئیترناچاربوم‌بکەوم���ە‌ناس���ینی‌پیاوی‌جی���اواز‌لە‌پێناوی‌پەیدا‌کردنی‌پارەدا".‌س���ینەم‌کاتێک‌منداڵەکەی‌دەبێت‌داوای‌باوکی‌منداڵەک���ەی‌دەکەن،بەاڵم‌لەبەرئەوەی‌لەناس���نامەدا‌هەر‌کچ���ە‌بۆیە‌"‌دایکم‌منداڵەکەم���ی‌کرد‌بەن���اوی‌خۆیەوەو‌باوەپیارەکەمبەبڕی‌س���ێ‌هەزار‌دۆالر‌

ناوی‌خستە‌سەر‌ناوی‌خۆی"‌.‌

‌ئ���ەو‌ب���ە‌گریان���ەوە‌نەفەس���ی‌لە‌جگەرەکەی‌دەس���تی‌داو‌وتی"‌شەقی‌زەمان���ە‌فێ���ری‌هەمو‌ش���تێکی‌کردم‌نەک‌هەر‌جگەرەکێش���ان،‌چ‌عەزابێکە‌کوڕە‌سێ‌س���اڵەکەم‌وادەزانێ‌یەکێک‌لە‌دۆستەکانم‌خاڵێتی‌و‌بەخاڵە‌بانگی‌دەکات‌و‌هەموی���ان‌دەناس���ێت‌ب���ەاڵم‌نازانێت‌دۆستی‌منن".‌ئەو‌زۆر‌نیگەرانە‌ل���ەو‌ژیانە‌چونک���ە‌وەک‌خۆی‌وتی‌"‌ناتوانم‌هیچ‌کەس���ێکم‌خ���ۆش‌بوێت،‌بوم‌بە‌مرۆڤێکی‌بەرژەوەندی‌پەرست‌چونکە‌دەزانم‌هەمو‌ئەوانەی‌لەگەڵمدان‌بەبەرژەوەندی‌لەشوالرم‌منیان‌دەوێت‌ناچار‌منی���ش‌بەرژەوەن���دی‌خۆمیان‌لێوەردەگ���رم‌و‌تەواو".‌ئ���ەو‌پیاوانەی‌لەگەڵ‌س���ینەمدان‌زۆر‌دەوڵەمەندن‌"‌خانوی���ان‌بۆ‌گرت���وم،‌ئۆتۆمبێلیان‌بۆ‌کڕیوم،‌ئێس���تا‌خۆم‌و‌کوڕەکەم‌و‌پێنج‌سەرخێزانی‌ماڵی‌دایکیشم‌بەخێودەکەم،‌لەسەر‌جەس���تەم‌خۆم‌بەخێودەکەم‌و‌ش���وێنی‌ لەباخەکانیان‌و‌ دۆس���تەکانم‌لەماڵی‌ کەمجار‌ دەبین���م‌و‌ کارەکانیان‌خۆمدا‌دایانبینم،‌دایکم‌و‌باوەپیارەکەشم‌دەزان���ن‌کە‌بەوجۆرە‌پارەیان‌بۆ‌پەیدا‌

دەکەم".‌س���ینەم‌لەگەرمەی‌هاویندا‌شەوێک‌لەگەڵ‌دوکوڕی‌هاوڕێیدا‌دەچن‌خواردن‌بک���ڕن،‌لەڕێگە‌لەگ���ەڵ‌ئۆتۆمبێلێکدا‌لێی���ان‌دەبێ���ت‌بەش���ەڕ،‌یەکێک‌لەو‌کوڕان���ەی‌لەگ���ەڵ‌س���ینەمدا‌دەبێت‌کوڕێک‌لەجەماعەتەکەی‌تر‌دەکوژێت‌و‌یەکێکیتریشیان‌لێ‌برینداردەکات،بەاڵم‌ل���ەم‌کات���ی‌ش���ەڕەدا"‌م���ن‌لەن���او‌کاتێک‌ دانیش���تبوم،‌ ئۆتۆمبێلەک���ەدا‌گوێ���م‌لەدەنگی‌تەقە‌ب���و‌بینیم‌یەکێ‌لەک���وڕە‌هاوڕکانم‌چەقۆی���ان‌لێدراوەو‌ئەمیش‌لەوانی‌کوش���توە،‌وتیان‌ئێمە‌

رادەکەین‌منیش‌دابەزیم،‌تەلەفۆنم‌بۆ‌پۆلی���س‌کردو‌ئاگادارم‌کردن،‌تا‌هاتن‌تەرمەکەیان‌برد،‌منیش���یان‌دەستگیر‌کردو‌بکوژە‌راس���تەقینەکە‌تا‌ئێس���تا‌

دەستگیر‌نەکراوەو‌هەاڵتوە".‌س���ینەم‌بۆ‌ماوەی‌چل‌وپێنج‌شەو‌وات���ە‌ ‌406 م���اددەی‌ لەزیندانداب���ە‌بەشداریکردن‌لە‌کوشتندا‌دەمێنێتەوەو‌دواتر‌بەکەفال���ەت‌ئازاد‌دەکرێت،بەاڵم‌پاش‌ئەوەی‌گەشت‌دەکات‌بۆ‌تورکیاو‌خۆی‌ڕێگەپێنەدانی‌سەفەری‌لەسەرە،‌جارێکیتر‌دەستگیر‌دەکرێتەوەو‌ئێستا‌چاوەروان���ی‌ئازادکردن���ەو‌ه���ۆن‌هۆن‌فرمێس���ک‌بۆ‌کوڕەک���ەی‌دەڕێژێت‌کە‌

لێی‌دورە.

تێبینی:‌س���ینەم،‌که‌‌ل���ه‌م‌راپۆرته‌دا‌ناوی‌هاتوه‌،‌ناوێکی‌خوازراوه‌.‌

‌ئا:‌ئیحسان‌مه‌ال‌فوئاد

ئێستا‌زۆربه‌ی‌‌په‌نابه‌رانی‌كوردی‌رۆژئاوای‌‌كوردستان‌)سوریا(‌له‌كامپدا‌

ژیان‌ده‌گوزه‌رێنن،‌به‌شێكیشیان‌به‌هۆی‌نه‌بونی‌جێگا‌له‌كامپه‌كان‌له‌ناو‌

شاره‌كان‌و‌له‌هۆتێل‌و‌گه‌ڕه‌كه‌كاندا‌ده‌ژین،‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌كامپدا‌ده‌ژین‌خۆزگه‌‌ده‌خوازن‌له‌كامپدا‌نه‌بونایه‌،‌چونكه‌‌وه‌ك‌زه‌ینه‌ب‌ده‌ڵێت"ژیانی‌نێو‌كامپ‌كۆله‌مه‌رگییه‌"،‌ئه‌وانه‌شی‌له‌هۆتێل‌و‌كۆاڵنه‌كانی‌شاره‌كاندان‌رۆژانه‌‌به‌ژن‌و‌

مێردو‌منداڵه‌كانیانه‌وه‌‌سه‌رقاڵی‌كلێنس‌فرۆشتن‌و‌بۆیاخكردنی‌‌پێاڵون.

له‌به‌ش����ی‌‌Bكامپه‌ك����ه‌‌ژنێك‌ژنێك‌دراوس����ێیه‌كیدا‌ مێرده‌ك����ه‌ی‌و‌ له‌گ����ه‌ڵ‌وه‌س����تابو،‌بۆ‌ئاوێنه‌‌قسه‌ی‌كردو‌وتی‌"له‌روی‌‌ئاوه‌وه‌‌زۆر‌كێشه‌مان‌هه‌یه‌،‌هه‌ر‌ماڵێك‌تانكییه‌ك����ی‌بچوكیان‌پێداوین‌و‌پڕی‌ده‌كه‌ن‌بۆمان‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌سێ‌رۆژ،‌له‌كاتێكدا‌به‌ش����ی‌ته‌نها‌ی����ه‌ك‌رۆژمان‌

ده‌كات".ئ����ه‌و‌ژنه‌‌به‌رده‌وام‌ب����و‌له‌گێڕانه‌وه‌ی‌‌قوڕولیته‌دا‌ "له‌نێو‌ نه‌هامه‌تییه‌كانی����ان،‌نق����وم‌بوین،‌پێویس����ته‌‌به‌م‌زس����تانه‌‌هی����چ‌نه‌بێت‌گه‌ڕه‌كه‌كانم����ان‌بۆ‌چه‌وو‌

تێكه‌ڵه‌ڕێژ‌بكه‌ن".ئه‌وه‌ی‌‌ده‌بینرێ����ت‌له‌كامپی‌عه‌ربه‌ت‌هه‌رخێزانێ����ك‌یان‌ژورێك����ی‌بلۆكی‌بۆ‌پێدراوه‌،‌ چادرێكی‌ یاخود‌ دروستكراوه‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌قوتابخانه‌‌بۆ‌منداڵه‌كانیان‌خوێندن����ن،‌ س����ه‌قاڵی‌ دروس����تكراوه‌و‌هه‌روه‌ه����ا‌بنكه‌ی‌‌ته‌ندروستیش����یان‌بۆ‌دروس����تكراوه‌،‌ب����ه‌اڵم‌قوڕولیته‌و‌باران‌

ژیانی‌لێ‌شێواندون.كێش����ه‌یه‌كی‌ئه‌و‌كامپه‌‌كه‌‌هه‌مویان‌ل����ه‌ده‌وری‌ئێم����ه‌‌كۆبونه‌وه‌و‌باس����یان‌ده‌ك����رد‌جیاوازیك����ردن‌ب����و‌له‌نێ����وان‌په‌نابه‌ره‌كاندا‌بۆ‌پێدانی‌هه‌ر‌یارمه‌تی‌و‌پێداویس����تییه‌ك‌بۆیان‌دێ����ت،‌یه‌كێك‌به‌وه‌ك����رد‌ ئام����اژه‌ی‌ له‌په‌ناب����ه‌ره‌كان‌كاری‌‌ دروس����تكراوه‌‌ ئه‌نجومه‌نێ����ك‌گه‌یاندنی‌هه‌ر‌كه‌موكوڕی‌و‌كێش����ه‌یه‌ك‌و‌كه‌مپه‌كه‌دا،‌ له‌نێو‌ سه‌رپه‌رش����تیكردنه‌‌ب����ه‌اڵم‌خێزانێك����ی‌خه‌ڵكی‌قامیش����لۆ‌

گله‌ییان‌ده‌كرد‌كه‌‌ئه‌نجومه‌نه‌كه‌‌خه‌ڵكی‌كۆبانێ����ن‌و‌جی����اوازی‌ده‌ك����ه‌ن‌له‌نێوان‌ئه‌وان‌و‌خه‌ڵك����ی‌كۆبانێدا،‌واتا‌خه‌ڵكی‌كۆبان����ێ‌زیات����ر‌له‌خه‌ڵكی‌قامیش����لۆو‌عه‌فری����ن‌و‌حه‌له‌ب‌و‌جزی����ره‌‌گرنگییان‌

پێده‌درێت.ژنێك����ی‌خه‌ڵكی‌قامیش����لۆ‌به‌س����ه‌ر‌وه‌س����تابو،‌ گڵ����ه‌وه‌‌ ته‌پۆڵكه‌یه‌ك����ی‌به‌توڕه‌یی����ه‌وه‌‌گله‌یی‌ده‌كرد،‌چاوه‌كانی‌له‌فرمێس����ك،‌ پ����ڕ‌ده‌ب����و‌ خه‌ریكب����و‌ده‌ی����وت‌جیاوازیمان‌له‌گه‌ڵ����دا‌ده‌كه‌ن،‌بۆ‌ئێمه‌‌كوردنی����ن،‌ماڵوحاڵی‌خۆمان‌جێنه‌هێش����توه‌!‌ئ����ه‌و‌ئه‌نجومه‌نه‌ی‌‌كه‌‌هه‌یه‌‌هه‌رچی‌یارمه‌تییه‌ك‌بێت‌ده‌یداته‌‌

خه‌ڵكی‌كۆبانێ.

پیاوێك����ی‌ته‌مه‌ن‌‌45س����اڵ‌‌به‌ناوی‌)سه‌عید‌عه‌بدواڵ(‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌قسه‌ی‌ده‌كرد‌و‌ده‌یوت‌كێش����ه‌كه‌‌ئه‌وه‌نییه‌‌كه‌‌باسده‌كرێت،‌به‌ڵكو‌سه‌ره‌تا‌هه‌ڵمه‌تێكی‌كۆمه‌ك‌و‌خۆراك‌به‌ناوی‌خه‌ڵكی‌كۆبانێوه‌‌هات،‌بۆی����ه‌‌ئه‌وله‌وی����ه‌ت‌درا‌به‌وانه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌كۆبانێن،‌چونكه‌‌كۆبانێ‌زۆرتر‌له‌ئێمه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌حه‌س����ه‌كه‌و‌قامیشلۆ‌په‌نابه‌ر‌بون‌و‌هاتون،‌هه‌رچی‌ش����تێك‌بۆ‌كۆبانێ‌زیاده‌بو‌دابه‌ش����كراوه‌ته‌‌سه‌ر‌

ئه‌وانی‌تردا،‌ئه‌مه‌‌راستییه‌كه‌یه‌.محمدخ����در‌ كامپه‌ك����ه‌‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌‌له‌ب����اره‌ی‌‌ئ����ه‌و‌ده‌نگۆی����ه‌وه‌‌ده‌ڵێ����ت‌"به‌خوای‌‌ئه‌و‌قسه‌یه‌‌راست‌نییه‌،‌راسته‌‌من‌خه‌ڵكی‌كۆبانێم،‌به‌س‌هیچ‌جیاوازی‌

نه‌كردمه‌".كامپ����ی‌عه‌رب����ه‌ت‌جگ����ه‌‌له‌خه‌ڵكی‌عه‌فرین‌و‌قامیش����لۆو‌حه‌سه‌كه‌و‌چه‌ندین‌ش����وێنی‌تر،‌‌170خێزانی‌كۆبانێ‌تێیدا‌نیش����ته‌جێن،‌له‌گه‌ڵ‌پێدانی‌چادردا‌بۆ‌ه����ه‌ر‌خێزانێك‌تانكییه‌ك����ی‌بچوك‌ئاو‌

ئاماده‌كراوه‌.كامپه‌ك����ه‌وه‌‌ س����یمی‌ له‌ته‌نیش����تی‌گه‌نجێك‌كه‌‌ناوی‌مسته‌فا‌بو‌دوكانێكی‌دروس����ت‌كردب����و،‌له‌نێوی����دا‌ئاگرێكی‌كردبوه‌و‌دانیشتبو‌پێداویستی‌رۆژانه‌ی‌‌ده‌فرۆشت،‌ئه‌و‌بۆ‌ئاوێنه‌‌باسی‌له‌وه‌كرد‌كه‌‌پێویستیان‌به‌هه‌مو‌شتێكه‌،‌ده‌ڵێت‌"ئ����او‌نییه‌،‌پاره‌مان‌نیی����ه‌،‌كار‌نییه‌،‌خواردنمان‌كه‌مه‌،‌چونكه‌‌خه‌ڵك‌پاره‌ی‌

پێویسته‌‌بۆ‌كڕینی‌س����ه‌وزه‌ی‌رۆژانه‌،‌خه‌ڵك‌هه‌یه‌‌برنجی‌فرۆشتوه‌‌بۆ‌كڕینی‌

پاكه‌ت‌و‌ته‌ماته‌و‌سه‌وزه‌ی‌‌رۆژانه‌".كامپ����ی‌عه‌ربه‌ت‌له‌الی����ه‌ن‌رێكخراوی‌‌ده‌كرێت،‌ سه‌رپه‌رش����تی‌ UNHCRوه‌‌زانی����اری‌‌ فه‌رمانب����ه‌ری‌‌ به‌وت����ه‌ی‌‌رێكخ����راوی‌‌IMSله‌كامپ����ی‌عه‌رب����ه‌ت،‌رێكخراوه‌ك����ه‌‌ "كاری‌‌ هاش����م‌ كام����ل‌له‌وانه‌‌ له‌خۆده‌گرێت،‌ ته‌وه‌رێ����ك‌ چه‌ند‌رێكخستنی‌ئه‌و‌خزمه‌تگوزارییانه‌ی‌‌وه‌ك‌خۆراك‌و‌ده‌رم����ان‌و‌هه‌مو‌بواره‌كانی‌تر‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌رێكخراوه‌كان‌و‌خێرخوازانه‌وه‌‌به‌س����ه‌ریاندا،‌ ده‌كه‌ن‌ دابه‌ش����ی‌ دێت‌و‌له‌گه‌ڵ‌ كاره‌كان‌ له‌رێكخستنی‌ به‌رپرسه‌‌به‌پێی‌ستانداردی‌خودی‌ رێكخراوه‌كان‌

رێكخراوه‌كه‌".كامپ����ی‌عه‌ربه‌تی‌س����ه‌ر‌به‌پارێزگای‌‌س����لێمانی‌به‌پێی‌بونی‌چادرو‌ژوره‌كان‌‌1059خێزانی‌تێدا‌نیش����ته‌جێكراوه‌‌كه‌‌‌A,‌B,(دابه‌شكراوه‌‌به‌سه‌ر‌‌5به‌شی‌C,‌E,‌G(،‌ك����ه‌‌هه‌مو‌ئه‌و‌خێزانانه‌‌نزیك����ه‌ی‌‌‌4850كه‌س‌ده‌بن،‌ئه‌مه‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌چه‌ندین‌خێزانی‌دیكه‌ی‌‌په‌نابه‌ر‌له‌س����لێمانی‌چاوه‌ڕوانی‌پێدانی‌شوێنن‌

له‌كامپ.له‌باره‌ی‌‌ژماره‌ی‌‌په‌نابه‌ره‌كانی‌سنوری‌‌‌)IMS(پارێزگای‌‌سلێمانی،‌رێكخراوی‌‌له‌س����نوری‌‌ ته‌نه����ا‌ ئاش����كرای‌‌ده‌كات‌س����لێمانی‌و‌ده‌وروبه‌ری‌‌‌22هه‌زارو‌‌156

خێزانی‌په‌نابه‌ر‌بونی‌هه‌یه‌.

9 )464(‌سێشه‌ممه‌‌2015/2/3 کۆمه‌اڵیه‌تی

باوەپیارەکەی پەالماری دا، دایکیشی فڕێی دایە شەقام "گه ر هه مو شتێک قبوڵ نه که یت نایه یته وه ماڵه که م"

کامپی عه ربه ت.. ژیانێک به کوله مه رگی و چه رمه سه ریی

چەندان‌شەو‌لەناو‌مۆلیدەو‌گەراجی‌ئۆتۆمبێلدا‌خەوتم

ئەبێ‌چ‌عەزابێ‌بێت‌کوڕەکەم‌

بەیەکێک‌لەدۆستەکانم‌

دەڵێت‌خاڵە‌وا‌دەزانێ‌برامە

له‌سنوری‌‌سلێمانی‌و‌

ده‌وروبه‌ری‌‌‌22هه‌زارو‌‌156

خێزانی‌په‌نابه‌ر‌‌هه‌ن

منداڵێک‌له‌که‌مپی‌عه‌ربه‌ت

rangalayawene@gmail.com (464( سێشه ممه ‌2015/2/3ره‌نگاڵه

ن���وێ له ژیان���ت خۆشه ویس���تی ب���ه و ده بی���ت روده دات ودڵخ���ۆش په یوه ندیه ، ته ندروس���تیت زۆر باشه

كێشه ت نابێت له و بواره .

پێویس���ته لێب���ورده بی���ت له ژیان و كات���ی زیاتر ب���ده به به رامبه ره كه ت، خۆشه ویس���ته كه ت زیات���ر بایه خ���ت

پێده دات.

ئه م هه فته یه به خت یاوه رت ده بێت و زورب���ه ی كاره كان به دڵی تۆ ده ڕۆن.

باری داراییت به ره و باشتر ده ڕوات.

زۆر په س���تانی كارت له س���ه ره به اڵم ئه گه ری زۆری هه یه ناوه راستی هه فته هه ندێكی���ان چاره س���ه ربن و دۆخه كه

ئاسایی بێته وه .

كاتێكی خۆشله گه ڵدۆستان وه سه تڵ: اورێیانتبه سه رده به یت وئه گه ری ئه وه ه

ه یه گه شتێكی چه ندرۆژه بكه یت.

ناكرێت ته نها له به ر هه ڵه یه كی بچوك ده كرێت له بیركه ی���ت، هاورێك���ه ت چانس���ێكی ت���ری بده یت���ێ و تاقیی

بكه یته وه .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

پرسیارێک‌و‌چه‌ند‌وه‌اڵمێک

چۆن فێری جگه ره کێشان بویت؟ ئێستا رۆژانه چه ند جگه ره

ده کێشیت؟

زه نگه نه، درامای "ساتێک بۆ خۆشه ویستی" به رهه م ده هێنێت"دراماکه ده بێته شتێکی چاوه ڕواننه کراو بۆ بینه ری کورد"

چۆله که کان سه هۆڵه که ی سلێامنی ئاوه دان ده که نه وه

هێم���ن حه س���ه ن، فه رمانبه ر: خۆم ته مه نم 31 س���اڵه ، 9 ساڵ زیاتره جگه ره ده کێشم. چۆنیه تی فێربون���ی جگه ره ش ل���ه الی من ده گه ڕێته وه بۆ کۆمه ڵێک هاوڕێم، ئه وان جگه ره یان ده کێشاو منیش ح���ه زم لێ���ی ک���رد، هه رچه نده تاقی ته نها ده مویست س���ه ره تا بکه مه وه ، بزانم چییه ، به اڵم هه ر ک���ه فێربوم نه متوان���ی وازی لێ بهێنم.س���ه ره تا به جگه ره جگه ره ده س���تم پێ کردو ئێستا پاکه ت

هه ڵده گرم.ج���ه الل ئیبراهی���م، دوکاندار: ل���ه و کات���ه وه ی باوک���م دوکانی هه بوو به گه نجی���ی ده هاتمه الی ب���ۆ ناوب���ازاڕو تێکه ڵ���ی خه ڵک بوم، که س���ی باش و خراپی زۆرم ئه وانه بون خراپ���ه کان ناس���ی، فێ���ری جگه ره کێش���انیان کردم، ئه م���ه به اڵیه که و له کۆڵی مندایه . جارێ���ک چه ن���د هه رچه ن���ده ویس���تومه وازی لێ بهێنم، به اڵم ته نها ماوه یه کی که م بوه و دواتر گه ڕاومه ته وه س���ه ری، وا بۆ زیاد له 35 س���اڵیش ده چێت جگه ره به پاک���ه ت رۆژان���ه ده کێش���م و ده یکێشم و تازه بێ ئومێدیش بوم له وه ی بتوانم ده ستبه رداری ببم.

بێ���کار: س���ه عید، محه م���ه د له ماوه ڵه وه باوکم جگه ره کێشبو، شه وانه هێنده جگه ره ی ده کێشا له ژوره کان���دا، هه م���وی ده ب���وه دوک���ه ڵ و ئێم���ه ش هه رچه ن���ده به حس���اب جگه ره کێش نه بوین، به اڵم هه ر ه���ه وای دوکه اڵوییمان هه ڵده مژی، له وه وه فێری جگه ره کێش���ان بوم و ئه وه بۆ ماوه ی 3 ساڵ ده بێت، به رده وام ده یکێشم ، ب���ه اڵم به ڕێژه یه ک���ی زۆر نییه و رۆژانه ته نه���ا چه ند جگه ره یه کی

که مه . باوان خالید، خوێندکاری زانکۆ: له یه که م س���اڵی هاتنم بۆ زانکۆو ته نها دوای 2 مانگ، فێری جگه ره ته نها هۆکاره که شه ی کێشانبوم. کۆمه ڵێک هاوڕێ بو، که هه موی جگه ره ی ده کێش���او ئه وان پێش ئه وه ی بێنه زانکۆ فێرببون، ته نها م���ن نه بێت، بۆیه منی���ش بومه جگه ره کێش و هه ر له سه ره تاشه وه به کێش���انی جگه ره ی زۆر ده ستم پاکه ت���م راس���ته خۆ پێک���ردو هه ڵگرت. به اڵم له ئێستاداو دوای به نیازم له ده ستپێکردن، ساڵێک ده س���تی ل���ێ هه ڵبگ���رم و ورده ورده که می بکه مه وه ، تا ئه وه ی به ته واوی وازی لێ بهێنم، چونکه جگه له نه خۆشیی و بۆنی ناخۆش، هیچ خێرێکم له جگه ره نه بینیوه .

کاس���بکار: ره ئوف، دڵش���اد هه رچه ن���ده بۆ م���اوه ی زیاتر له 14 س���اڵ جگ���ه ره کێ���ش بوم، ب���ه اڵم توانیم وازی ل���ێ بهێنم و س���ه ره تا س���ه ری. نه گه ڕێمه وه هه ر وه ک شتێکی غه ریب، حه زم ده ک���رد منیش جگه ره بکێش���م چۆن ئه وان به تایبه تی گه وره کان ده یان کێش���ا. ب���ه اڵم دواتر بۆم ده رکه وت که چ هه ڵه یه کم کردوه ، بۆی���ه به ڕاوێژ له گه ڵ پزیش���ک و به هه وڵی خۆم، توانیم به یه کجاری ده س���تهه ڵبگرم له جگه ره کێشان و ئه وه بۆ ماوه ی 2س���اڵ ده چێت،

نه چومه ته وه به الیدا.

ئا: مه زهه ر که ریم

هه رچه نده رۆژ به ڕۆژ ژماره ی باڵنده کان له ناو شاره کانی

کوردستان که م ده بنه وه ، به اڵم له شه قامی سه هۆڵه که ی شاری

سلێمانی ژماره یه ک چۆله که ، ئه و شه قامه ئاوه دا ن ده که نه وه و رۆژانه

به پۆل ڕوده که نه ئه وێ و کاسبکارانی ئه و گوزه ره ش خۆشحاڵن به دیمه نی ئه و باڵندانه و رۆژانه خواردنیان پێ

ده ده ن.

ماوەی چەند ساڵێکە بەهۆی گۆڕان و تێکچونی باری ژینگەی کوردس����تان، باڵن����دەکان روب����ەڕوی لەناوچ����ون و بەب����ەراورد بونەت����ەوەو قڕک����ردن بەسااڵنی ڕابردو ژمارەیەکی زۆر کەم

لەو باڵندانە له شاره کاندا دەبینرێن.

ماوه یه ک����ه ئ����ه وه ش، س����ه ره ڕای ش����اری س����ه هۆڵه که ی له ش����ه قامی سلێمانی لەالیەن چەند هاواڵتیەکەوە هەوڵ����ی ئاش����تکردنەوەی باڵندەکان دەدرێت و ژماره ی����ه ک چۆله که رۆژانه له و ش����ه قامه ده بینرێ����ن و دیمه نێکی

جوان ده به خشنه شه قامه که .

ل����ه و یه کێک����ه دەالک، رێب����واری کاس����بکارانه ی ش����ه قامی سه هۆڵه که که رۆژانه به ش����ێک له کاته کانی خۆی ده به خش����ێته ئ����ه و چۆله کانه ، "ئێمە وەک کۆمەڵێک هاوڕێ لەم شەقامەدا کۆبکەینەوە. چولەکەکان توانیومانە ئەو کۆمەڵه چۆلەکەیەی کە ژمارەیان دو س����ەد چۆلەکەیەک دەبێت، ڕۆژانە

دێنە سەر شۆستەکانی ئەوشەقامە کە م����ن کاری تێدادەکەم، ئه و چۆله کانه ب����ه رده وام بەیانی����ان لەکاتژمێ����ر 9 تا 10:30 ل����ەو ن����اوەدا کۆدەبنەوە، ئێم����ەش خواردنیان پێ ده ده ین، ئەو خواردنەش بریتیە لەوردە س����ەمون و پاشماوەی چەند دوکانێک کە ئیشی

خواردن ده که ن".

ئ����ه و هاواڵتی����ه رایده گه یه نێ����ت که نیازی����ان وایه له به رده رکی س����ه رای ش����اری س����لێمانیدا کۆمه ڵێک کۆتر کۆبکه ن����ه وه وه ک چ����ۆن له زۆربه ری ش����اره گه وره کان����ی جیه����ان بوه ته نه ریت، "لەئێس����تادا لەڕێی وەزارەتی ڕۆش����نبیرییەوە داوامان ک����ردوە دو

حەرەس����مان بۆدابنێ����ن لەبەردەرکی س����ەرا کە بتوانی����ن ژمارەیەک کۆتر له وێ کۆبکەینەوەو بش����توانین ئیش ب����ۆ کۆمەڵێک خەڵ����ک دابین بکەین لەڕێی فرۆشتنی گەنم بەو خەڵکانەی کە دێنە س����ەراو گەن����م ده ده ن به و

کۆترانه ی له وێدان".لەقەرەباڵخترین ژمارە چۆلەکانە ئەو

ش����وێنی شاری س����لێمانیدا ماوەیەک کۆدەبنەوە، ش����ێوەیە ب����ەو دەبێت س����اڵی پاریش ئەو چۆلەکانە هەبون، بەاڵم ئه مس����اڵ ژماره یان زۆر زیادی

کردوە.

دره خته کانی باڵندانه ش له و به شێک ئه و ش����ه قامه یان کردوه ت����ه هێالنه و س����ه هۆڵه که ش ئ����ه وه ی به ه����ۆی ش����ه قامێکی س����ه ره کیی و جه نجاڵه ،

مه ترسییان له سه ر نییه .

ئه و له دوکانداره کانی ت����ر یه کێک����ی شه قامه که هۆگر بوه به باڵنده کانه وه ، ئاری رحیمه . ئه و ده ڵێت، " دوساڵێک دەبێت لەگ����ەڵ چۆلەکەکاندا دەژیم، ڕۆژانە ئه گەر نەیان بینم و خواردنیان پێ نه ده م، هەس����ت بەبێ تاقەتیەکی

زۆر دەکەم ".

ئه و دوکانداره س����ه ره تای گرنگیدانی به و چۆله کان����ه ده گێڕێته وه و ده ڵێت پارچ����ە بەیانییەکی����ان "س����ەرەتا لەسەر پێبو، چۆلەکەکان سەمونێکم لق����ی ئەو درەختەبون ک����ە لەبەردەم دوکانەکەمدایە، منیش بۆم وردکردن و فڕێمدایە بەردەمیان و بۆم هەڵدان کە بینیم کۆبونەوە،له و رۆژه وه به رده وام خواردنیان پێده ده م و کۆیان ده که مه وه ، الدروس����تبو لەوەوەئەوهەس����تەم کەبتوانم بەردەوام خواردنیان بده مێ و لەخۆمی����ان کۆبکەم����ەوە، به تایبه تی رۆژانی س����ه رما. ئه مه ش بوه ته هۆی به خش����ینی دیمه نێک����ی ج����وان به م شه قامه و رۆژانه خه ڵکێکی زۆر لێیان

کۆده بنه وه ".

ئا: ئاکۆ حەمەد رابی

"ساتێک بۆ خۆشەویستی"، ناونیشانی ئەو زنجیرە دراما کوردییەیه کە لەچەند رۆژی

داهاتودا دەستدەکرێت بەکارکردن تێیداو بەوتەی دەرهێنەری

زنجیرە دراماکەش، ئەو درامایە دەبێتە شتێکی چاوه ڕواننه کراو بۆ بینەری کوردی، چونکە ژمارەیەک

هونەرمەندی ناسراوی کورد بەشداری تێدا دەکەن.

دەرهێنەری ناس���راوی کورد جەلیل ئاوێنە ب���ۆ لەلێدوانێکدا زەنگەن���ە ئ���ەوەی رونک���ردەوە ک���ە ئێس���تا دەق���ی زنجیرەدرامای "س���اتێک بۆ خۆشه ویستیی" نوسیوەتەوەو هەموی کردوەو پاکنوسیش���ی تەواوکردوەو ئەکتەریش هونەرمەن���دو چەندی���ن دەستنیشان کراون بۆ رۆڵبینین لەو

دراما نوێیەدا.

زەنگەنە ئەوەش���ی رونک���ردەوە کە ئەو بەمەبەستی پشکنینی پزیشکی له س���ه ره تای ئه م مانگه دا سەردانی ئێ���ران دەکات، "دوای گەڕانەوەش، تەندروس���تیم گرفتێکی هیچ ئەگەر بۆ نەیەتە پێش���ەوە، دەستدەکەین به کارکردن لەو زنجی���رە درامایەداو ئەرکەکانی دراماکە دابەش دەکەم".

لەبارەی ئەوەش کە لەس���ەر ئەرکی کێ ئەم س���ەفەرە ئەنج���ام دەدات، جەلی���ل زەنگەنە جەختی لەس���ەر ئەوەکردەوە کە لەسەر ئەرکی خۆی

ئەنجامی دەدات و هیچ کەس���ێک بۆ ئەو گەشتە هاوکاری نەکردوه ، "ئەو گەشتەش���م زۆر پێویس���تە، چونکە دەبێت پش���کنینی چ���اوو هەندێک پش���کنینی دیکە بکەم، دواتر ئەگەر پێویس���تی کرد دەبێت چارەس���ەر

وەرگرم".

لەبارەی ئەو پرس���یارەش ئاخۆ ئەو درامای���ە چ جیاوازییەک���ی دەبێ���ت لەگەڵ دراماکانی پێشوتردا، زەنگەنە

وتی "لەم درامایەدا گۆرانی و مۆسیقا دەبێت���ە کاری س���ەرەکی، ئەمەش ده بێت���ە یەکەم درام���ای کوردی کە تێی���دا گۆران���ی و مۆس���یقا بکرێتە ئەوەشی دراماکە". بەشی سەرەکی رونک���ردەوە ژمارەی���ەک ئەکت���ەرو ناس���راوی گۆرانیبێژی هونەرمەندو کورد بەهەردو رەگەزەوە بەش���داری هەندێکیان بەش���داری تێدادەکەن و دەکرێت چ���اوەڕێ یەکالبۆت���ەوەو

بەرهەمێکی نایابی لێدەربچێت".

بەوت���ەی دەرهێنەره که ، 50 ئەکتەر له دراماک���ه دا ڕۆڵ دەبین���ن، که 30

ئه کته ریان رۆڵی سه ره کیی ده بێت.ئەوەش���ی راگه یاند کە ئەو درامایە رۆش���نبیری وەزارەت���ی لەالی���ەن ه���اوکاری دەکرێت، "من ئیش���ەکە دەک���ەم و هەرکاتێکی���ش ئەو دۆخە داراییەی هەرێم چارەسەرکراو بودجە رۆش���نبیری وەزارەتی رەوانەک���را، تێچ���وی دراماکە دەگرێتە ئەس���تۆو

لەسلێمانیش وێنەی دەگیرێت".

جەلی���ل زەنگەنە رونیک���ردەوە کە ناونیش���ان و ناوڕۆکی ئ���ەو درامایە پەیوەندییان بەیەکترەوە هەیەو تێیدا باسی خۆشەویستی پاکوراستگۆیانە خۆشەویس���تی ئای���ا دەکرێ���ت، لەم زەمەنەدا دەرەقەتی راستەقینە دێت و کۆمەاڵیەتیانە گرفت���ە ئ���ەو ت���ا چەن���د دەتوانێت بەگ���ژ گرفتە تێیدا بچێت���ەوەو کۆمەاڵیەتیەکاندا س���ەرکەوتو بێت، "دراماکه وه اڵمی

ئه م پرسیارانه ده داته وه ".

جەلیل زەنگەنە له کاتی ده رهێنانی درامایه کدا

‌ره‌نگاڵه(464( سێشه ممه 2015/2/3 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

سه ردان و س���ه فه ره كانت بۆماوه یه كی زۆر دوابخ���ه ، هه ن���دێ كێش���ه ت ب���ۆ دروست ده بێت ده كرێت خۆت سه رقاڵی

چاره سه ركردنیان بكه یت.

له ب���واری كاره ك���ه ت هه نگاوه كانت باش ناوه ، س���ود ل���ه و ده رفه تانه وه ربگ���ره كه له ش���وێنی كاره كه ت

دێته پێشت.

ئه وه ی به ده سته وه یه ئه نجامی بده یت ده توانیت ئ���ه م ماوه یه بیكه یت، زۆر

كاتێكی گونجاوه بۆ راپه راندنیان.

زۆر دڵخۆشی به كۆبونه وه ی ئازیزه كانت له ده وروبه رت، زۆرینه ی ئاواته كانت ئه م

ماوه یه به دیدێت.

پێش���بینی ئه وه مه ك���ه كه بتوانیت زۆرینه ی ئیش���ه كانت به سه ركه وتویی ئه نج���ام بده یت، هه واڵی كه س���ێكی

هاوڕێت به ده ستده گات.

قرژاڵدوانه‌‌

هه ماهه نگی به هاوكاری و پێویس���تت هه ی���ه له زورب���ه ی بواره كانی ژیانت، له وانه ی���ه قه یران���ه دارایه كانت زیاتر

بێت.

فه‌‌ریکشێر

1010مامل���ێ خه اڵت���ی ئه مس���اڵ

ده به خرشێته زۆزان گوله ر

کچان لەبەر نێرگەلە رو لەکافرتیاکان دەکەن"یەکەمجار لەگەڵ براکەمدا نێرگەلەم دەکێشا، ئێستا رۆژانە دەچمە کافتریا"

ئه م ماس���ه كه بۆ گه ش���كردنه وه ی پێست به كاردێت و ده توانین هه فتانه بهێنیت، ب���ه كاری جارێ���ك چه ند هه روه ها هه مو جۆره كانی پێس���ت ده توانن س���ود له م ماسكه وه رگرن

بۆ گه شانه وه یان.پێكهاته ك���ه : نی���و پرته ق���اڵ بكه

به ش���ه ربه ت له گ���ه ڵ 3 كه وچ���ك هه نگوی���ن تێك���ه ڵ بك���ه له س���ه ر ئاگرێك���ی هێواش دایبن���ێ تاوه كو كه پاشان خاوده بێته وه ، به جوانی س���ارد بوه وه ، بیده له روخس���ارت بۆ ماوه ی بیس���ت خول���ه ك و دواتر

ده موچاوت بشۆ.

گێ���زه ر یه كێك���ه له و س���ه وزانه ی كه ڤیتامی���ن E تێدایه كه به پێی ش���اره زایانی بواری جوانكاری ئه م ڤیتامینه زۆر به سوده و رایانگه یاندوه كه خواردنی شه ربه تی گێزه ر زۆر به سوده بۆ جوانكردنی ره نگی پێست. هه روه ها ئه و كه س���انه ی پێستیان هه س���تیاره ده توانن سود له ماسكی

گێزه ر وه ربگرن بۆ جوانكردنی پێستیان.

تارا عومەر، خاوەنی ئارایشتگای اللەلی بۆ جوانکردنی خانمان لەگەرەکی ئاشتی

سیحری جوانیبه پێکهاته سروشتییه کان

پێستت بپارێزه

مه ڵبه ندی هونه ری ماملێ شه ش���ه مین مامل���ێ ده به خش���ێته خانمه خه اڵتی هونه رمه ندی باکوری کوردستان، زۆزان

گوله ر.

لیژنه ی ڕاوێژکاری ئه و مه ڵبه نده بڕیاریدا خه اڵت���ی س���اڵی 2014ی هونه رمه ندی کۆچکردو، محه مه دی ماملێ، ببه خشێته ئ���ه و خانم���ه هونه رمه نه . بڕیاریش���ه ک���ورد ئه نیس���تیتۆی به هاوکاری���ی له ئه ڵمانی���ا بۆنه یه کی ڕێزلێنان بۆ ئه و خه اڵته که ی رێکبخرێ���ت و هونه رمه نده

پێشکه ش بکرێت.

له س���ااڵنی ڕاب���ردودا خه اڵت���ی ماملێ به چه ندی���ن هونه رمه ن���دو گۆرانیبێژی ناودارو به ئه زمونی كورد به خش���راوه ، له وان���ه : له س���اڵی 2009 به قاڵه مه ڕه، به گۆرانیبێژو موزیكزانی له ساڵی 2010 كوری، له ساڵی 2011 به گۆرانیبێژعه زیز 2012 له س���اڵی هه روه ه���ا ش���ارۆخ و به هونه رمه ند عه باس كه مه ندی. ساڵی له مانگی ڕێوڕه س���مێكدا له ڕابردووش کانون���ی دوه م���دا له هۆڵی ت���ه وار له ش���اری س���لێمانی پێنجه مین خه اڵتی ڕه زازی" "ناس���ر ماملێبه هونه رمه ن���د

پێشكه ش كرا.

ئا: مه زهه ر

لەبەر دوکەڵی نێرگەلەکەی بە ئەستەم دەموچاوە بچوکەکەیت دەبینی، ئەو،

رۆژانە لەپێناو کێشانی نێرگەلەدا دەچێتە یەکێک لەکافتریا ناسراوەکانی سلێمانی، "لەبراکەمەوە فێر بوم، بەاڵم ئێستا گەر رۆژێک نەیکێشم هەستەکەم

شتێکم ونکردوە".

لەرابردودا لە هەرێمی کوردس���تان تەنها کوڕان نێرگەلەیان دەکێشا، بەاڵم ئێستا لەبەش���ێک لەکافتریاکان ژم���ارەی ئەو کچانە کەمترنین لەژمارەی ئەو کوڕانەی

نێرگەلە دەکێشن.

چاوان جەمالی 22 ساڵ باس لەوەدەکات ک���ە هەرکاتێ���ک دەرفەت���ی هەبێت بۆ کافتری���اکان ل���ە رو نێرگەلەکێش���ان دەکات، ئەو کەپێشتر جگەرەی دەکێشا ئێس���تا لەجێگەی ئەو نێرگەلەی کردۆتە هاوەڵی خۆی، وتی " تەمەنم نۆزدەساڵ بەنێرگەلەکێش���ان، کرد بو کەدەس���تم ئاس���اییە، بەالیانەوە زۆر خێزانەک���ەم نێرگەلەم براکەم���دا لەگ���ەڵ یەکەمجار کێش���ا، ئەوە زۆر جیاوازە لەکێش���انی جگەرە، جگ���ەرە بەخۆی���ەوە ئالوده ت دەکات، به اڵم نێرگه له به و شێوه یه نییه . هەروەها نێرگەل���ە چەندی���ن جۆر تامی جیاوازی هەیە بەاڵم جگەرە وانییە، ئەمە مان���ای وانییە کە نێرگەل���ە زیانی نییە،

بەاڵم زیانەکانی بۆ ژینگە کەمترن".

ئێ���واران کافتری���اکان جمەی���ان دێ���ت ل���ەو کچان���ەی کە بۆ نێرگەلە کێش���انە خاوەن���ی ش���وێنانە، ئ���ەو دەچن���ە

کافتری���ای ماڵەدارینە، کەیوان علی له و باره ی���ه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "ئێس���تا رۆژان���ە کۆمەڵێک کچ و ک���وڕ ڕودەکەنە نەک کاتی���ش زۆرب���ەی کافتری���اکان و خۆیان، بەڵکو میوانەکانیشیان دەهێننە کافتریاو لەوێ کۆدەبنەوەو زۆربەی کات سه ردانکه رانمان به خێزانه وه دێنە کافتریا بۆ بەسەربردنی کاتەکانیان، ئێستا وەک ج���اران نییە خێزان���ەکان زۆر کات دێنە

بەاڵم دەکێشن، نێرگەلەش کافتریاکان و ئێمە بەگوێ���رەی رێنمایەکان نێرگەلە بۆ کەس���ێک دانانێن کەتەمەنی لەخوار 18

ساڵەوە بێت".

ش���نۆ ئەحم���ەد، یەکێک���ی دیکەیە لەو کچانەی ک���ە نێرگەلە دەکێش���ێت، ئه و س���ه ره تای فێربون���ی نێرگه له کێش���انی خ���ۆی ده گێڕێت���ه وه و ده ڵێ���ت "براکەم

لەماڵەوە نێرگەلەی دروس���تدەکردو من و دەمانكێش���ا، لەگەڵیدا خوشکەکەش���م کەزانیمان کافتریا هەیە کچانیش دەتوانن نێرگەلەی تێدا بکێشن، بڕیارماندا رۆژێک بچی���ن کە ئەویش س���اڵی ڕابردوبو، له و کاته یشه وه تا ئێس���تا بەپێی کاتەکانی خۆم س���ەردانی کافتری���ا دەکەم لەگەڵ ب���ۆ ل���ەوێ کۆدەبین���ەوە هاورێکان���م

بەسەربردنی کاتێکی ئارام و خۆش".

ش���نۆ کە لەگەڵ قسەکردنیدا مژی قوڵی لە نێرگەلەک���ەی دەدا دەڵێت "هەفتانە دەچمە کافتریاکان، تا ئێس���تا توش���ی هیچ کێشەیەک نەبوم، من چێژێکی زۆری لێدەبینم لەوکاتانەی کە لەوێ ماومەتەوە لەڕوی زانیاری و خوێندنەوەو رۆشنبیری و لەهاورێکانم و زانی���اری ئاڵوگۆڕکردن���ی داواکارم کاتێکی خۆش. بەس���ەربردنی

الیەنی پەیوەندیدارگرنگی بەو ش���وێنانەی ش���وێنە کردن���ەوەی کافتری���او وەک گش���تیەکان ب���دات و چاودێرییان بکات، بەتایبەتی لەڕوی نرخ���ەوە تا ڕادەیەک کە لەوکافتریایانەی نەکرێ���ت جیاوازی

بۆخێزانن ".

تا ئێستا ئامارێکی فەرمی لەبەردەستدا نیی���ه لەهەرێمی کوردس���تان کە ئاماژە بەرێژەی نێرگەلەکێشان بدات، بەگوێرەی توێژینەوەیەکی نوێ کە لەسەر گەنجانی ئامادەی���ی ک���راوە، دەریخس���توە ک���ە گەنجان زیاتر رودەکەن���ە نێرگەلە و واز

لەجگەرەکێشان دەهێنن.

ئ���ەو توێژینەوەیە ک���ە لەچەندین واڵتی جیاوازدا ئەنجامدراوە، دەریخس���توە کە رێژەی گەنجانی جگەرەکێش کەمیکردوە، نێرگەلەکێش���ان لەبەرامب���ەردا ب���ەاڵم هەرچەن���دە نێرگەل���ە زیادیک���ردوە. لەخۆرهەاڵتی ناوەڕاس���ت و هندستانەوە س���ەریهەڵداوە، ب���ه اڵم ل���ه م دواییانه دا ئه وروپاش���دا ئه مه ری���کاو له واڵتان���ی

باڵوبوه ته وه .

ئ���ەو توێژینەوەی���ە دەریدەخ���ات ک���ە الوان پێیانوای���ە نێرگەلەکێش���ان زیانی کەمت���رە لەجگ���ەرەو هێن���دەش خوی توێژین���ەوە لەکاتێک���دا پێوەناگ���رن. کەمت���رە لەس���ەر زیانەکان���ی نێرگەلە، بەاڵم دەرکەوتوە کە نێرگەلە ماددەکانی کاربۆنی دوانەئۆکسیدی نیکۆتین و تار، لەجگەرە. بەرزتر بەڕێژەیەک���ی تێدایە لەئێستادا بەتایبەت لەخۆرئاوا گەنجانی کەمدەرامەت زیاتر نێرگەلە دەکێشن تا

جگەرە.

پێكهاته كه : نی���و گێزه ری مامناوه ند وات���ا به ش���ه ربه ت، ده یكه ی���ن ده یده ین له عه س���اره و پاش���ان نیو تێكه ڵده كه ی���ن، كه وچكهه نگوین���ی

دوات���ر ده یده ی���ن له ده موچاومان بۆ ماوه ی 15 خوله ك پاش���ان به ئاوی كواڵو ده یشۆین )ئاوێك كواڵو بێت و

دواتر شله تێن بوبێته وه (.

ماسك بۆ پێستی هه ستیار

ماسك بۆ گه شكردنه وه ی پێست

لەوەت����ەی ك����ورد توش����ی بەت����وش ش����ەڕی داعش����ەوە بوە، هیچ دیمەنێك هێن����دەی دیمەن����ی تاوانەكان����ی ئ����ەم جەنگ����ە بێتاقەتی نەکردوم. كوش����تنی خەڵكانی بەش����دار-نەبو لەشەڕو خراپ مامەڵه كردن لەگەڵ دیل و كوش����تنیان و بەكارهێنانی����ان و ...هتد، هەمو ئەوانەو چەندین تاوانی نامرۆڤانەی تریش لەهەر بكەرانی ڕێگەپێن����ەدراوەو جەنگێك����دا دوای جەنگ دادگایی دەكرێن و توندترین سزا دەدرێن، هەردو جەنگی جیهانیی و جەنگ����ی ئەمری����كاو ڤێتن����ام نمونەن، لەگەڵدابێت ئێستاش����ی بەش����ێوەیەك چەندین جەنەڕاڵ����ی ئەمریكی و یابانی و .. هتد لەسجنەكاندا كەوتون و زۆرێكیان چەندین لەبەرامب����ەر لەس����ێدارەدراون تاوانی ل����ەم جۆرانەی س����ەرەوەی كە لەجەنگدا كردویان����ە. لەبەرامبەر هەمو ئەوانەدا، ئەوەی ئێستا ئێمە دەجەنگین نەتەوەیەك نیی����ە، واڵتێك لەگەڵ����ی، نییە، مرۆڤگەلێكی ناس����راونین، بەڵكو رێكخراوێكن كە كەس����انێكی لەنەتەوەو كلتورو زمان جیاواز تێیاندا لەژێر چەند هیچ ئ����ەوان كۆبونەتەوە. بنەمای����ەك یاسایەكیان بۆ جەنگ نییەو ڕێز لەهیچ ئەخالقێك����ی مرۆییانە ناگرن لەجەنگدا، بەڵكو تاكەش����ت بۆیان گرنگە، بریتییە لە لەناوبردن����ی هەمو ئەوانەی لەخۆیان نین، ئەم����ەش وامان لێ����دەكات بڵێین شەڕەكەمان زۆر قورسترە لەوەی شەڕی واڵت و نەتەوەی����ەك بێ����ت، بەجۆرێ����ك ن����ەك هەرئەوەی دەیك����ەن تاوان بێت، بەڵك����و هیچ مرۆڤێك دەس����تی ناچێتە ئەم ج����ۆرە كارانە لەه����ەر جەنگێكدا،

هەرل����ە بەكەنیزەككردنی ژنانەوە بیگرە تاسەربڕینی دیل.

لەبەرامب����ەر دوژمنێكی لەم جۆرەدا، جگە لە لەناوبردنی����ان هیچ ڕێگەیەكی ترمان لەبەردەمدا نییە، نە ڕێككەوتن و

نە گفتوگۆک����ردن. تاك����ە پرس����یارێك لێ����رەدا پێویس����تی بەوەاڵمێكی تێروتەس����ەلە، بریتییە لەوەی چۆن كەسانێك لەڕەگەزو نەتەوەی ئێمەن بڕیاری پەیوەنیدكردنیان ب����ەم گروپەوە دەدەن؟ چۆن كەس����ێك ماڵی لەژێر هەڕەش����ەی تیاچوندا بێت، دێت و دەبێتە یارمەتیدەری دوژمنەكەی؟ وەاڵمی ئەم پرس����یارە ناتوانرێ بەتەنها فیك����ری دینی����ی بكەین����ە پاڵن����ەری، هێندەی ئەوەی پێویستی بەلێكدانەوەو هەڵسەنگاندنی فەلسەفی و دەرونی ئەم

جۆرە مرۆڤانە هەیە. ئەوەی ئاشكرایە تێیدا، ئەوان خراپە دەكەن و پێی نازانن، نەوەك تەنها هەر ئەوەندە، بەڵك����و خۆیان بەجەنگاوەری دژ بەخراپ����ە دەزان����ن! م����رۆ چ كاتێك خراپ����ە، دژی جەن����گان لەپێن����اوی خراپ����ەكار دەبێت؟! ژنە فەیلەس����وفی ئەڵمان����ی، )هانا ئارێن����ت(. دەربارەی خراپ����ەكاری و خراپكاران ڕایوایە توانای جیاكردنەوەی چاكە لەخراپە پەیوەستە بیركردنەوە، بەجۆرێك ئەگەر بەتوانای بیركردنەوە)بەمانا توان����ای كەس����ێك ڕەخنەگرەكەی( نەبێت، ناتوانێت چاكە پێیوایە لەخراپە جیابكاتەوە. هەروەها گشت خراپەكاریەكانی مرۆڤ، بەتایبەت لەجەنگدا تەنها بەهۆی نەزانین)جەهل(

ەوەیە. تا ئەو ش����وێنەی بۆمان دەردەكەوێت تیرۆرس����تانی داعش جگ����ە لەهەڵگری جەهل خاوەن هیچیتر نین. ئەو جەهلەش لەبنەم����ای وەس����تان لەبیركردن����ەوەو ئایەتەكان����ی لەئاس����ت بێدەنگب����ون قورئ����ان و حەدیس����ەكانی پێغەمبەرەوە هات����وە، بەجۆرێ����ك پێیانوایە هەرچی كێش����ەو وەاڵم����ە فیكرییەكانی مرۆڤە، لەكۆن����داو لەقورئان و حەدیس����دا وەاڵم دراونەتەوەو پێویستە ئەم وەاڵمە كۆنانە لەس����ەر گشت پرس����یارەكانی مۆدێرنە بچەسپێنن، ئەوان ویستی كوشتنی ئەم واقیعەیان هەیە لەپێن����او ئەو فیكرەی

كە س����ەدان س����اڵ بەر لەئێستا وەاڵم بوە. تا ئ����ەو ئەنجامەی هیچ ش����تێك جگە لەسەرچاوەكەی قورئان و حەدیس وەرناگرن، تێناگ����ەن و نایزانن. تەنانەت لەنێو ئەم دۆگما ئاینیەدا، ئەوان لەچاو ت����ەواوی موس����ڵمانان كەمین����ەن، ئەو س����ەردەمەكاندا لەزۆربەی كەمینەیەی لەژێر ن����اوی جیاو فۆرمی جیادا بونیان

هەبوە.گەر بێینەوە سەر مەسەلەی سەرەكی ئەم بابەتە، ئەوە دەبێ بڵێین له خراپه دا ش����تێك به ن����اوی زانی����ن و عه قاڵنییه ت نییه ، ئه وه ی هه ی����ه بریتییه له نه زانی.

دروستبونی نه زانیش سه رچاوه و پاڵنه ری یه كجار زۆری ه����ه ن، نمونه یه كی زیندو له سه رده می ئه مڕۆدا بریتییه له پاڵنه ری ئاینی ك����ه ئه نجامگه لێكی وه ك داعش و ڕیچكه كان����ی پێش����خۆی لێكه وتۆته وه . جه نگ����ی ئێمه له گه ڵ مرۆڤ����دا نییه تا له پێناو نه زانییه كه ی بیكوژین، تا كاتێ به دیل گی����را س����وكایه تی پێبكه ین، تا وەك ئەوان بین بەرامبەر بەكوژراوەكان، س����ەربڕین و س����وكایەتیكردن بەالشەی مردویان كاری ئێمە نییە، جەنگی ئێمە مرۆڤ����ەكان نین تا دوای مردنیان ڕقمان تێیاندا بەتاڵكەینەوە. جه نگی ئێمه وه كو نه زانییه ك نه زانییه ، له دژی مرۆڤایه تی كه ئاین به ئاس����انی ده كات����ه هێالنه ی خۆیی و له ڕێی����ه وه ڕێ به مرۆڤ ده دات عه قاڵنییه ت و ژی����ری و زانین له ناوببات. جه نگی ئێم����ه پێویس����ته جه نگ دژی هۆكاره كان����ی نه زانیی بێ����ت، كه ئه مڕۆ زۆر به ئاشكرا له ژێر ناوی جیاجیای وه ك ئای����ن و ناسیۆنالیس����تی و ئایدیۆلۆژیای ده كرێ����ت و ب����ۆ كاری جیاوازیت����ردا له تیڤیی����ه كان و ئێم����ه وه به به رچ����اوی كتێبه كان����ی كتێبخانه كانمان ده بینرێن. ئه گه ر ئه م نه زانینه ڕانه گرین، هیچ كاتێك ده س����تمان خاوێن نابێته وه له كوشتنی ئ����ه و مرۆڤان����ه ی له نه زانین����ه وه كار بۆ له ناوبردنی مرۆڤایه تی ده كه ن. ئەوەش نەك تەنها بۆ تیرۆرس����تانی هاوشێوەی داع����ش ك����ە پاڵن����ەری نەزانینەكەیان ئایین����ە، بەڵك����و ب����ۆ هەم����و ئەوانەی لەئایدیۆلۆژیاو سەرچاوەكەی نەزانییان

دۆگمای جیاوازەوە هاتوە. ل����ە كۆتایی����دا تاك����ە چارەس����ەر بۆ فەندەمێنتالیزمی دیاردەی بنەبڕكردنی ئایینی بەبۆچونی م����ن دەگەڕێتەوە بۆ بنەبڕكردنی ئەو س����ەرچاوە ئاینییانەی دەهێنرێن����ە كوردس����تان و بەنهێنییەوە دەدەن. گەنجەكانمان����ی دەرخ����واردی بەرەوپێشخس����تن و لەهەمانكات����دا ئاینییەكانە ریفۆرمیس����تە یارمەتیدانی بۆ زیاتر ب����رەودان بەفیكری میانڕەوی و زیندوكردن����ەوەی فۆرم����ە ئیس����المییە كوردییەكەی خۆمانە بەرامبەر ئەو فۆرمە بەئایدیۆلۆژی و سیاس����ییكراوەی بەناوی ئیسالمەوە ویستی دەستبەسەرداگرتنی

كۆمەڵگەكەمانی هەیە.

مۆته ك���ه ئه و كه راكت���ه رو ڕوداوه یه ك���ه له قوڵترین كاتی ش���یرینه خه ودا به ئاگام���ان ڕامانده چڵه كێن���ێ و دێنێت���ه وه . ناخۆش���ترین خه ونی���ش ئه وه یه س���ه ره تایه كی شیرینی هه بێت توشی خه ونه كه تا له ناوه ڕاستی به اڵم مۆته كه یه ك ببی���ت بتخاته په له قاژه و هانا بۆ نه ست و مێشكت به ریت هه رچی زوه كۆتایی ب���ه و گاڵته جاڕیه بهێنیت

كه خۆت پێوه خه ریك كردوه .ڕه جه ب ته ییب ئه ردوگان له سه ره تای گرتنه ده ستی ده سه اڵت له واڵتی توركیا بوه ئه و ئه ستێره سیوه یله ی كه پارته ئیس���المیه كانی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت له دێرزه مانه وه خه ونیان به هه ڵهاتنییه وه ده بین���ی و كوردانێكی زۆر له ناو توركیا به بانگه شه سیاسیه كه ی كه وتنه سه ماو زۆرێكیان بونه گاوانی هه ڵپه ڕكێیه ك كه

هێشتا ئاهه نگه كه ی ساز نه كراوه .كه س ناتوانێ���ت نكوڵی له و هه نگاوه كۆمه اڵیه تی���ه ئاب���وری و سیاس���ی و ك���ه ب���كات ئ���ه ردوگان گرنگان���ه ی له س���ه ره تای گرتنه ده ستی ده سه اڵت هه ڵینا، ئازایه تی و بوێری زۆری پیشاندا گه نده ڵ���كاران و له ڕوبه ڕوبون���ه وه ی عه قڵیه ت���ی عه س���كه رتاریه تی توركی و مێشكه وشكه دیكتاتۆره به ناو"عه لمانی و

كه مالی و دیموكراتخوازه كان".ئ���ه ردوگان دوای ئ���ه وه ی له س���اڵی 2011 بۆ جاری س���ێیه م و دوای 8 ساڵ حوكمڕانی توان���ی جارێكی تر ببێته وه به سه رۆك وه زیرانی توركیا، ئیتر له وه دڵنیابو ك���ه توركیا پیاوێكی تێدا نییه شان بدات له شانی و بۆی ده ركه وت كه دروس���تبونی "پیاوێ���ك"ی وه ك خۆی مه حاڵ���ه ، ئیت���ر ورده ورده له "پیاوی

میلل���ه ت"ه وه هه ن���گاوی هه ڵهێن���ا بۆ ئه وه ی ببێته "باوكی میلله ت".

ئه ندامانی پارته كه ی به چه پڵه كوتین و هۆنینه وه ی هۆنراوه و به س���ته و گۆرانی شانوباڵی"س���ه رۆك"ه كه یاندا به س���ه ر ڕێگه یان خۆش���كرد هه رچی هه س���تی نه س���تی زۆره ملێ���ی و خۆس���ه پاندن و س���ه وز زوتر له ئه ردوگاندا دیكتاتۆریه

ببێت، زیاتر چه كه ره بكات.ئه ندام په رله مان���ی دوزجه )فه واڤی ئه س���اڵن( له میتینێگدا توانی له به رده م خه ڵكدا ئه و جورئه ته پیشان بداو بڵێ " ئێردۆغان س���ه ركرده یه كه له جیهاندا وێنه ی كه مه و ته واوی سیفاته كانی ڕه ببول

كۆكردوه ته وه ." له خۆی���دا عاله مین���ی به هه مان شێوه )ئیس���ماعیل حه ققی( نوێن���ه ری پارت���ی دادو گه ش���ه پێدان له ش���اری ئایدن له وه س���فی ئه ردوگاندا ش���ه كرێكی ت���ری ش���كاندو وتی"ئێمه هه موم���ان بێ قه یدوش���ه رت پابه ندین به )سه رۆك( مانه وه و وه ك پێغه مبه ری

دوه م ته ماشای ده كه ین".دوای هاتن���ی "به ه���ار"ی عه ره بیش داود ئۆگل���و وه زیری ده ره وه ی ئه وكاته "س���تراتیژیه كی قوڵ" ی بۆ ئه ردوگان داڕش���ت و زیات���ر پ���ه ره ی به خه ون���ه "فانتا"زی ئاس���اكانی ئه م س���ه ركرده تاقانه یه دا، ویستیان نه ك له ناو توركیا به ڵكو له هه مو ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست یه ك سه ركرده هه بێت و خه الفه تی عوسمانی جارێكی ت���ر بگه ڕێیننه وه و وه ك جاران

حوكمی ناوچه كه بگرنه ده ست.له "س���تراتیژیه یه ك���ه م قۆناغ���ی كۆنتڕۆڵكردنی ئۆگلو دادود قوڵه كه ی" ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت ب���و، دواتر خوا كه ریمیش بو ب���ۆ كۆنتڕڵی توركه كانی باڵقان و پاش���ان خوا ڕه حیم و قه هار بو بۆ كۆنترۆڵی ئه وروپا، ئێه دوای ئه وه ش گ���ه ر تۆزێك ئۆگلو زه خت���ی بكردایه ،

ئه مریكاشی كۆنترۆڵ ده كرد.ئیدی ئ���ه ردوگان وه ك ئۆتۆمبێلێكی ب���ێ كۆنترۆڵی لێهات ك���ه له لێژاییه كی به رزه وه خل ده بوه وه و هیچ كه س���ێك نه بو به ری پ���ێ بگرێت و بوێرێت خۆی

بدات له قه ره ی. 28 ی مانگ���ی كانون���ی یه كه م���ی ساڵی 2011 و 6 مانگ دوای بردنه وه ی واڵته ك���ه ی، گش���تی له هه ڵبژاردن���ی توركی���ا هه واڵگ���ری ئ���ه وه ی دوای ده گه یه ننه هه ڵ���ه زانیاریه كی چه ن���د به فه رمانی ئه وكاته ، س���ه رۆكوه زیرانی ئه ردوگان و به نیه تی بۆردومانی په كه كه بۆردومانی كاروانێكی بارهه ڵگری گوندی

ڕۆبۆسكیان كردو 34 هاواڵتی كوردیان بێ هیچ تاوانێك خه ڵتانی خوێن كرد.

به اڵم ئه و كاته ئه ردوگان هێنده به هێز كاریزمای ده س���ه اڵت و له لوتك���ه ی بو خۆیدا بو، بۆیه هه رزو توانی دۆسیه كه ڕه وان���ه ی دادگای س���ه ربازی توركی���ا بكات و له وێش دۆس���یه كه به داخس���تن

بدات.به سه رۆك دۆس���یه كه ش تاوانبارانی وه زیرانه وه توانیان وه ك به رزه كی بانان بێ هیچ س���زایه ك قوتاریان بێت و بۆی

ده رچن.توانیشی زیره كانه الیه نه كوردیه كان به په یمانه س���ه ر پێیه كان���ی " قۆناغی

ئاشتی " بێده نگ بكات.دواتر ئه ردوگان ده ستیكرد به كۆنتڕۆڵی مێدیای توركی له ڕێگه ی به خشینه وه ی ته ن���ده ری پڕۆژه كانی به س���ه ر خاوه ن میدی���ا زه به الحه كانی واڵته كه ی و كه س نه ما په نجه ی���ه ك هه نگوین له ده موپلی

هه ڵنه سوێ.ئ���ه و ڕاوكردن���ی كه وت���ه پاش���ان به ناوبانگانه ی نوس���ه ره ڕۆژنامه نوس و و نه ده ه���ات به چ���اره ی حه زی���ان به فه رمانكردن به سه ر خاوه ن میدیاكاندا س���ه دان ڕۆژنامه نوسی له ڕۆژنامه كانیان به ده ركردن داو كه سیش نه یده وێرا ئه و ڕۆژنامه نوس���ه بوێرانه ی وه كو ئه حمه د ئاڵت���ان و حه س���ه ن جه م���ال و جه نگیز

چاندار بگرێته خۆی .دواتر ئه ردوگان كه وته سوكایه تیكردن ئه وان���ه ی ڕكابه ران���ی و به نه یاران���ی و لێده گ���رت سوكه ڕه خنه یه كیش���یان به خای���ن و خۆف���رۆش ن���اوی ده بردن، چونك���ه ده یزان���ی كه س نی���ه به ری پێبگرێ���ت و كه س نیه بڵێ به ری چاوت

كلی پێوه یه .

هەمو ئ����ە و بەردەوام����ی ئاش����کرابونی گەندەڵی����ی و دزی����ی و تااڵنیی����ە بێوێنەیەی دەزگاکان����ی لەڕێ����گای لەکوردس����تاندا حوکمڕانییەوە ئەنجام دەدرێت، جارێکی تر بەرە و س����ەرەتای سەرەتاکانمان دەباتەوە، بەرە و ئە و جیاکاریی����ە گرنگەی ماکیاڤیلی لەکتێبی "شازادە"دا لەنێوان "تااڵنکاریی" و "هون����ەری حوکمڕانی����ی"دا دەی����کات. ئەم نوسەرە لەبەشی حەوتەمی کتێبی"شازادە"دا جیاکارییەکی گرنگ لەنێوان "شڕەخۆریی"و ،plundering تااڵنکاریی"، بەئینگلیزیی""حوکمڕانی����دا"، هونەری����ی لەگ����ەڵ governing دەکات. ماکیاڤیل����ی پێیوایە تااڵنیی پێوس����تیی بەزانیاری����ی و مەعریفە و هونەر نییە، بەڵکو پێویس����تیی بەتەماح و بەخیلیی و زوڵم و زۆر و س����تەم هەیە، بەاڵم حوکمڕان����ی هون����ەرە و پێویس����تیی بەزیاد لەجۆرێ����ک لەجۆرەکانی زانیاریی و مەعریفە هەیە و بەبێ بونی ئەوانەش حوکمڕانیی وەک هونەرێک نە دروس����تدەبێت و نە دەتوانێت بمێنێتەوە. الی ماکیڤایلی دەوڵەت خۆشی وەک دەزگای هەرە س����ەرەکیی حوکمڕانیی بۆ د و مەبەست پێویستە، یەکەمیان بریتییە لەخۆپاراس����تن لە و هێز و ئەمیرانەی جەنگ کە لەڕێ����گای پەالماردانی دەس����ەاڵتەکانی ترەوە دەژین و خۆی����ان بەهێزدەکەن، واتە ب����ۆ بەرەنگاربونەوەی دوژمن����ی دەرەکیی بەرەنگاربونەوەی بۆ دوەمیان پێویس����تە. هەمو ئە و کەس����ایەتییە بەهێز و ترسناک و دڵڕەق����ە ناوەکییانەی����ە ک����ە دەیانەوێت و دەتوان����ن وەک جەردە و تااڵنک����ەر بەرببنە گیانی هەمو ئەوان����ەی لەخۆیان الوازترن و بە و ش����ێوازەش دزیی و تااڵنی ئەنجام بدەن

کە دەیانەوێت.بەکورتی گەرچی ماکیاڤیلی لەوباوڕەدایە کە کەس����ایەتیی سیاس����یی و دەس����ەاڵتدار ل����ەڕوی هەمیش����ە ن����اکات پێویس����ت ئەخالقییەوە ئە و شتانە ئەنجامبدات کە بەها ئەخالقییەکان داوایان دەکەن، بەاڵم تەوا و لەوباوەڕەدای����ە کە مەس����ەلەی حوکمڕانیی تەوا و جیاوازە لەمەسەلەی دزیی و تااڵنیی و جەردەیی. حوکمڕانیی هونەرێکی تایبەتە و فێربون����ی کردەیەکی ئاس����ان نییە، بەاڵم دزیی و جەردەیی و تااڵنیی پێویستیان تەنها بەتەماح و بەخیلیی و زوڵموزۆر و ستەم هەیە. الی ماکیاڤیلی دەس����ەاڵت لەس����ەر دزیی و بەڕێوەناچێت، تااڵنک����ردن ش����ڕەخۆریی و بەڵکو هەمیشە و هەردەم هونەری حوکمڕانی پێویس����تە. پرس����یارەکە ئەوەیە ئایا ئەم هون����ەرە چییە؟ ئ����ە و زانیارییانە کامانەن ک����ە دەس����ەاڵتدار پێویس����تیی پێیانە؟ چ پەیوەندییەک لەنێوان حوکمڕانیی و مەعریفە و زانیاریی����دا هەیە؟ ب����ۆ وەاڵمدانەوەی ئەم پرسیارانە باهەر لەسنوری کتێبی"شازادە"دا بمێنین����ەوە و بزانین ئە و کتێبە چ وێنەیەکی حوکم����ڕان لەپەیوندی����دا ب����ە زانیارییەوە پێش����نیاردەکات. کتێبی "شازادە"سەر بە و ج����ۆرە لەئەدەبیاتی سیاس����ییە کە بابەتە س����ەرەکییەکەی نەس����یحەت و ڕێپیشاندانە بەحوکمڕانان، دەچێتە قاڵبی ئە و کتێبانەوە ک����ە لەدونی����ای ئیس����المدا ناوی"ئاوێنەی پادش����ا"یان لێنراوە، وات����ە کتێبەکە وەک ئاوێنەیەکە پادش����ا دەتوانێت هەم وێنەی خۆی و ه����ەم وێنەی کۆمەڵگاک����ەی و هەم تیاداببینێت. وێنەی دەسەاڵتداریەتییەکەی ئەم ج����ۆرە کتێبانە بۆ خەڵ����ک و کۆمەڵگا نەنوس����راون بەڵکو بۆ پادشا و شازادەکان و ئە و کەسانەی تر نوسراون کە دەسەاڵتیان

بەدەستەوەیە.س����ەردەمی ماکیاڤیل����ی س����ەردەمی زیادبون����ی لەس����ەرخۆی ڕۆڵ����ی مەعریفە و حوکمڕانی����ی و لەمەس����ەلەی زانیاریی����ە لەبوارەکان����ی ت����ری ژیان����ی کۆمەاڵیەتیی و ئابوری����ی و دینی����ی و فەرهەنگی����دا. ئ����ە و سەردەمە سەردەمی ڕێنیسانس و سەرەتای کردن����ەوەی مەکتەب و فێرگ����ە و زانکۆکانە. ماکیاڤیلی کتێبی "شازادە"بەسەر کۆمەڵێک بەشێکیشان دابەش����دەکات و هەر بەش����دا مەعریفەوە تایبەتەکانی لەجۆرە بەجۆرێک گ����رێ دەدات. بەش����ی یەکەم����ی کتێبەکە جیاوازەکانی ش����ێوازە مۆدێل و باسکردنی دەوڵەت و دەس����ەاڵتدارییە و بەش����ێوەیەکی گشتییش سیستمی پاشایەتیی لەسیستمی کۆماری����ی جیادەکاتەوە و لەنا و ئەوانەش����دا ش����ێوازی جیاوازیی تری دەس����ەاڵتدارێتی لەچۆنیەت����ی ب����اس دەستنیش����اندەکات و دروس����تکردن و ش����ێوازی بەڕێوەبردنی����ان دەکات. ماکیاڤیل����ی پ����ێ لەس����ەر ئ����ە و ڕاستییە دادەگرێت کە زانینی ئەم شێوازە جیاوازان����ەی حوکمڕانی گرنگ����ە، بۆئەوەی دەس����ەاڵتدار بزانێت چ مۆدێلێکی سیاسیی

هەی����ە و لەن����ا و کام ش����ێواز لەحوکمڕانیدا ئامادەی����ە. بەش����ی دوای ئەمە تەرخانە بۆ مەسەلەی س����ەربازیی. لەدیدی ماکیاڤیلیدا دەسەاڵتدار پێویس����تە زانیارییەکی تەواوی لەسەر مەس����ەلە س����ەربازییەکان هەبێت، بۆئەوەی هەم هێزی خۆی بناس����ێت و هەم هێزی ناحەزەکانیی، ش����ارەزای ئەوە ببێت بەجۆرێک س����وپا چەک����دارەکان و هێ����زە مامەڵەب����کات کە نەبنە کێش����ە بۆ خۆی و ب����ۆ کۆمەڵ����گا. دوای ئەمان����ە ماکیاڤیلی باس لە"ئەخالقی ش����ازادەکان"دەکات و ئە و ئاکاران����ە پێش����نیار دەکات کە پێویس����تە دەسەاڵتدار هەڵگریانبێت. بەزمانی ئەمڕۆکە ئەم شێوازە لەزانیاریی زانیارییە لەسەر ئە و کۆمەڵگا و دانیشتوان و گروپ و تاکەکەسانەی دەس����ەاڵتدار حوکمڕانیان دەکات. ئەمەش کۆمەڵناسیی ئینسانناسیی و ئەوەی مانای د و پێداویس����تیی س����ەرەکیی دەس����ەاڵتن لەدونیادا. جگە لەمانە دەسەاڵت پێویستە توان����ای عەقڵیی و دەرونیی و ڕۆش����نبیریی ئ����ەوەی هەبێ����ت بتوانێ����ت س����ود ل����ە و ”نەس����یحەت“ و ”مەشوەرەت“انە وەربگرێت ک����ە ڕوب����ەڕوی دەکرێن����ەوە و بتوانێ����ت، لەدی����دی ماکیاڤیلییەوە، بیانخاتە خزمەتی دەس����تەبەرکردنی ئاس����ایش و بەهێزکردنی

سیستمە سیاسییەکە. هەمو ئەوانەی س����ەر لەمێ����ژوی فیکری سیاس����یی دەردەکەن ئە و ڕاستییە سادەیە دەزانن کە سیاس����ەت لەگ����ەڵ ماکیاڤیلیدا بەش����ێوازە تێکەڵ بەهونەرێ����ک دەبێ����ت جیاوازەکانی مەعریفە، دەس����ەاڵت خۆشی لەبەرهەمهێن����ەرە بەیەکێ����ک دەبێ����ت سەرەکییەکانی ئە و مەعریفانە. لەسەردەمی حوکمڕانی����ی مەس����ەلەی ماکیاڤیلی����ەوە ئ����ەوە نییە بەهەر ش����ێوەیهک بێت بگەیتە دەس����ەاڵت و دواتر ئە و دەسەاڵتە بەلۆژیکی بەڕێوەببەیت، ش����ڕەخۆریی تااڵنکاری����ی و هەمو خزم و کەس����وکار و برا و برازا و ئامۆزا و لەدەزگا گرنگ و سەرەکییەکانی هاوڕێکانت نیش����تەجێ بکەیت و دەوڵەت و حوکمڕانیدا هێزە س����ەربازییەکان و ئابوریی واڵتەکەیان بخەیتە بەردەس����ت. ئەوانیش س����ڵ لەوە نەکەن����ەوە بەدەی����ان ش����ێوازی جی����اواز ت����ااڵن و وێرانی بکەن. ئ����ەوەی ئێمە ئەمڕۆ لەکوردستاندا دەیبینین ئیشکردنە بەلۆژیکی بەر لەهاتنی ماکیاڤیلیی، ئیش����کردنە بە و لۆژیکەی محەمەد عابد ئەلجابریی لەس����ێ ش����ێوازدا کۆیاندەکاتەوە: لۆژیکی غەنیمە، عەقیدە"لۆژیکی لۆژیک����ی قەبیلە، لۆژیکی غەنیمە"مان����ای مامەڵەکردنی ئابوریی واڵت وەک غەنیم����ەی جەن����گ و دەس����کەوتێکی شەخس����یی و خێزانیی دەسەاڵتدار خۆی کە هیچ یاس����ایەک نەتوانێت ل����ەوەی دەرکات قەبیلە"مان����ای غەنیمەیە"لۆژیک����ی ک����ە کورتکردنەوەی دەسەاڵت لەدەستی خێزان و بنەماڵە و خێڵێکدا و بینینی واڵت و کۆمەڵگا و دانیشتوان وەک موڵکی شەخسی ئە و خێڵە "لۆژیک����ی عەقیدە"ش مان����ای پەنابردن بۆ گوتارێک����ی ئایدیۆلۆژیی کە بتوانێت خەڵک قەبیلە غەنیمە و سیاس����ەتەکانی لەدەوری کۆبکاتەوە. لەدۆخی ئەمڕۆکەی کوردستاندا ئەم لۆژیکی عەقیدەیە لەشێوەی گوتارێکی ناسیۆنالیستیی وەرزیی ڕزیودا ئامادەیە کە میدیا ئاراستەکراوەکان بەدەرەوە و ناوەوەی کوردس����تاندا باڵویدەکەن����ەوە. ئەزمون����ی حوکمڕانی لەدونیای ئێمەدا ئەزمونی زانین و زانیاریی و مەعریفە نیی����ە، بەڵکو ئەزمونی

"غەنیمە" و "قەبیلە" و "عەقیدە"یە.

بیروڕا)464( سێشه ممه 122015/2/3 birura.awene@gmail.com

19 »»

حوکمڕانیی یان تااڵنکاریی؟

ئەزمونی حوکمڕانی لەدونیای ئێمەدا ئەزمونی زانین و

زانیاریی و مەعریفە نییە بەڵکو ئەزمونی "غەنیمە" و "قەبیلە" و

"عەقیدە"یە

ئه ردوگان وه ك ئۆتۆمبێلێكی بێ كۆنترۆڵی لێهات كه له لێژاییه كی

به رزه وه خل ده بوه وه و هیچ كه سێك نه بو

به ری پێ بگرێت و بوێرێت خۆی بدات

له قه ره ی

جه نگی ئێمه له گه ڵ مرۆڤدا نییه تا

له پێناو نه زانییه كه ی بیكوژین، تا كاتێ به دیل

گیرا سوكایه تی پێبكه ین، تا وەك

ئەوان بین بەرامبەر بەكوژراوەكان

سەربڕین و سوكایەتیكردن

بەالشەی مردویان كاری ئێمە نییە

جەنگ دژی داعش دژی نەزانینە نەوەك الشە

ئه ردوگان مۆته كه ی خه ونی كوردی ساویلكه و ئیسالمی سیاسیزانا تۆفیق

ئوسامە ئەنوەر

13 )464( سێشه ممه 2015/2/3 birura.awene@gmail.comبیروڕا

مه كته ب���ی سیاس���ی ده س���ته واژه یا ده زگای به ده سه اڵترین بڵندترین و ناوی ئه و حزبانه یه كه په یڕه وی س���ه نترالیزم یان س���ه نترالیزمی دێموكراسی ده كه ن. له ب���اره ی پێویس���ت بوون و پێویس���ت نه بوونی ئه و ده زگایه و شێوازی پێكهێنانی ده مێكه مش���تومڕی له س���ه ره ، ده كرێ بڵێین هه ر له س���ه ره تای دروس���تبوونی حزبی مۆدێرنه وه تا ئه مڕۆشی له گه ڵدابێ درێژه ی هه یه . به اڵم له رۆژئاوا به هۆكاری ئه زمون و كه لچه ری دێموكراس���ی له مێژه خۆیان له و گرێیه رزگار كردووه ، كه چی له رۆژهه اڵت به شێوه یه كی گشتی و واڵتی خۆمان به تایبه ت هێش���تا )م.س( نه ك هه ر كاریگه ری و سیحری خۆی پاراستوه ، بگ���ره به ده زگایه كی نیمچ���ه پیرۆزیش

ده بیندرێ ..! دی���اره له واڵتانی جۆراج���ۆر نمونه ی جیاواز هه ن بۆ باسكردن، به اڵم ئه وه ی من مه به ستمه قسه كردنه له سه ر سه نگ و كاریگه ری���ی ئ���ه و ده زگایه ی���ه له ژیانی

سیاسی و حوكمڕانی كوردستان.به پێی نه ریت حزبه كوردس���تانیه كان )م.س(ی���ان هه یه و بڕیاری ئه و )م.س(

نان���ه ش ب���ۆ كادی���رو ئه ندامه كانی���ان ئیلزامیی���ه و ئه و ئیل���زام كردنه ش باش بێ ی���ان نا، په یوه ندی به ژیانی ناوخۆی حزبه كه وه هه یه ، كه واته مادام كه سانێك هه ن ئام���اده ن پابه ندی ئه و سیس���تم و سیاس���ه ته بن جێ���گای گله ی���ی نیه و ماف���ی خۆیانه ، به اڵم كاتێك بڕیاره كانی )م.س( كاریگه رییان بۆ سه ر داموده زگا سیس���تمی هه ب���ێ و نیش���تیمانیه كان ناجێگی���رو هێش���تا حوكمرانیه ك���ه ش

ده ڵه مه بێ ئه وه قسه یه كی تری ده وێ .ئه گ���ه ر به نموون���ه باس���ی مه كته بی سۆسیالیس���ت و حزب���ه سیاس���ی راب���ردوو س���ه ده ی دیكتاتۆره كان���ی بكه ی���ن ده بینین له س���ه ره تای خه بات و كاری سیاس���یان هه میش���ه مه كته ب���ی سیاس���ی له كه س���انی سیاس���ه تمه دارو به تواناو ئایدیۆلۆجیس���ت و س���ه ربازیی رۆش���نبیری گه وره پێكهات���وون، به اڵم دوای ئه وه ی گه یش���تونه ته ده س���ه اڵت

هه روه ك���و چ���ۆن تاقه حزبه ك���ه باڵی به س���ه ر ته واوی كایه كانی سیاس���ه ت و فه رهه نگی واڵتدا گرتووه ، نمونه ی كۆباو عێراق و س���وریاو س���ۆڤیه ت، واتا دوای ئه وه ی هه م���وو جومگه كان���ی ده وڵه ت له الیه ن حزبه وه كۆنتڕۆڵ كراون جارێكی تر له ناو خودی حزبه كانیش به ش���ێوازی جۆراوج���ۆر به وه النان و دورخس���تنه وه و گرتن و له ناوبردنیش ته نانه ت بۆ ئه ندامه چاالكه كانی خۆشیان ده ستپێ ده كاته وه . وات���ه ئه وكات���ه ی ك���ه كه س���ێك وه ك دیكتاتۆر س���ه رهه ڵده دا بۆ قایم كردنی پێگ���ه ی خۆی یه كس���ه ر په ن���ا ده باته به ر له ناوبردنی هه ندێ له كه س���ه هه ره ئه كتیڤ و نزیكه كانی خۆش���ی ... لێره دا سه رۆك، ڕابه ر، سكرتێر یا هه ر ناوێكی تری هه بێ ده نگی جیاواز كپ ده كاته وه و بۆ ئه و مه به سته ش كه سانی گوێڕایه ڵ و ناڕۆش���نبیر ناسیاس���ی و )موئه ده ب(و پێ ئه وانه ی���ان ش���وێنی س���ه رده خاو پڕده كاته وه كه تا دوێنێ هه ڤاڵ و هاوڕێ و گۆڕانكارییه ئه و بوون. هاوس���ه نگه ری به ش���ێنه یی كرابێ یا به كوده تا، ئه نجام ده س���ه اڵته كانی ناوه ك���ه ی و )م.س( هه روه ك���و ج���اران ماوه ت���ه وه ، ب���ه اڵم ناسیاس���ی مه كته بێكی له ناوه ڕۆك���دا به ده س���تی كه سێك دروس���تكراوه و ئه و كه سه ش به ناوی )م.س(وه واڵت و حزب

یا ته نیا حزب به رێوه ده با. لێره دا پرس���یار ئه وه ی���ه ئایا ئه گه ر نزمی بێتوانایی و له ئاستێكی ده زگایه ك گشتی رۆشنبیریی سیاسی و فه رهه نگی بێ و كاریگه ریشی به س���ه ر جومگه كانی ده سه اڵت و حزب و سیستمی حوكمڕانییه وه

هه بێ چاوه روانی چی لێده كرێ ؟)مه به س���تم ته نی���ا حزبێ���ك نیی���ه به دیاریكراوی ،به اڵم ئه گه ر پێویست بكا ده توانین قامك ب���ۆ چه ندین حزبی الی

خۆشمان درێژ بكه ین(.ئه م���ڕۆ له كوردس���تان ده ی���ان حزب ه���ه ن و هه ندێكی���ش له وان���ه گ���ه وره و كاریگه رترن،مای���ه ی خۆشحالیش���ه كه تاق���ه حزبێك به ئ���اره زوی خۆی حوكم ن���اكات، ب���ه اڵم ئه وه ی جێی س���ه رنجه بیركردنه وه و ش���ێوازی كاركردنی هه موو حزب���ه كان زۆر تا كه م له یه كتری ئه چێ . چونكه بمانه وێ و نه مانه وێ دیموكراسی نێوخۆی���ی حزب���ه كان هێنده گه ش���ه ی نه ك���ردووه تا حزب���ه كان ته نیا موڵكی كه سێك یان چه ند كاراكته رێكی سیاسی نه بن. له وه ش پتر هه موو ئه و حزبانه ی سیاسیه كانیان مه كته بی له ده س���ه اڵتن هه وڵده ده ن كه راسته وخۆ یا ناراسته وخۆ ده وڵه ت���داری له كاروب���اری خۆی���ان به پڕۆژه یاس���ا هه ڵقورتێنن،ئ���ه وه ش گونجاو به پێش���نیازی ن���ا، نا،به په یام جیاواز نمونه ی به پێشكه ش���كردنی نا، نا... به ڵكو هه میش���ه له گه ڵ یه كتری

له كێبركێ و هه ڵپه دان بۆ وه ده ستهێنانی ده س���تكه وتی ماددی و مه عنه وی پتر. ب���ه زۆری پله و پایه ب���ۆ بێده نگ كردن و قای���ل كردن���ی هه ن���دێ ك���ه س وه ك به خش���ین و خێر پێكردن و ب���ۆ له یه كتر ئه وه ش كه به كارده هێندرێ كڕینه وه ش هه مووی له سه ر حس���ابی به رژه وه ندیی گشتی و دوورخس���تنه وه ی هێزو توانای

ده وڵه تداری كۆتایی دێ . مه كته بی سیاس���ی ، یاخود مه كته بی هێنده ده س���ته واژه یه كی سیاسی ( )نا كه سێك كاتێك به چێژه سه رنجڕاكێش و ش���ه ره فی ئه ندامێت���ی لێوه رده گ���رێ ، یه كسه ر باری ژیانی له هه مو روییه كه وه ده گۆڕێ و ژماره یه ك گه نجی قۆز ده بنه

پاسه وانی و هه میشه چوارده وری ده گرن و پاس���ه وانی ماڵه ك���ه ی له ب���ه رده رگای ده ك���ه ن.... جارێ م���ن نازان���م ئێمه له كێ ئه ترس���ین و ئه و هه مو پاس���ه وانه

تایبه تانه مان بۆ چیه ؟ خۆ به ڕاستی ئه گه ر بمانه وێ واڵته كه مان شامی ش���ه ریفه و ئاشتی كۆمه اڵیه تی تا راده یه كی باش سه قامگیره ، به اڵم ئه وه ی چاو له و ئاشتی و ئارامیه سور ده كاته وه ته نیا خۆمانین. واتا مه كته بی سیاسی ، سكرتێر، س���ه رۆك، س���ه ركردایه تی ، ڕاب���ه رو ئه وجۆره ناوانه ن.. س���ه یركه ن ئه ندام مه كته ب سیاس���یه كانمان خۆیان پێ له وه گه وره تره ئه ن���دام په رله مانی یاخ���ود ب���ن! كوردس���تان عێ���راق و كاربه ده ستی ده وڵه ت بن، ئه وان ئه گه ر كورس���ی یه كه م���ی ده زگا گه وره كانیان پێش���كه ش بك���رێ ئه وا ئام���اده ن ببن به )شوانی ( ئه وانی تر، به اڵم خۆیان پێ له وه زیاتره له ناو خه لكی كوردستان بۆ ئه نجومه نه ڕه واو راس���ته قینه كانی واڵت خۆیان بپالێون و له وێوه خزمه ت به گه ل و

حزبه كانیشان بكه ن؟!كاتێك من چووم���ه په رله مانی عێراق ئه گه ر نه ڵێ���م هه موو ئه وا زۆربه ی هه ره عێراق ناوداره كان���ی س���ه ركرده زۆری به س���وننه و شیعه وه له وێ بوون، خۆیان كاندی���د كرد ب���وو، ده ریش���چووبوون و له وێش���ه وه جارێكیتر پۆس���ته بااڵكانی رۆژه وه ل���ه و وه رگرته وه . ده وڵه تی���ان پرس���یارێك الم دروست بووه : گه لۆ تۆ بڵێی س���ه ركرده عه ره ب���ه عێراقیه كان له وان���ه ی خۆمان پێش���كه وتوتربن یان ئه وان به خ���ۆ كاندید كردنی���ان خۆیان

بچوك كردۆته وه ؟! دنیاش پێش���كه وتووه كانی له واڵت���ه سیاس���ه كان له رێگ���ه ی خ���ۆ كاندی���د جیاجیاكان ئه نجومه ن���ه ب���ۆ كردنه وه چوونه هه وڵی په رله م���ان به تایبه تیش پێش و وه رگرتنی پۆست بۆ خزمه تكردن ده ده ن. ب���ه اڵم الی خۆم���ان مه كته بی سیاس���ی حزبه كان له دوره وه ده وه ستن: ئامۆژگاری ده كه ن، بڕیاڕ ده ده ن، خۆیان له كاروباری داموده زگا نیش���تیمانیه كان هه ڵده قورتێن���ن، زۆرجاری���ش بێئ���اگا ئه ندامه كانیش ده رده ك���ه ن و ڕێنمای���ی له ئه نجومه نه جیاجیاكان چاك یان خراپ ناچار ده كه ن گوێ ڕایه ل بن و ئه نجامیش دی���اره ك���ه ده رفه ت���ی پێش���كه وتن و ده ستپێش���خه ریی ئه گ���ه ر نه ڵێ���م هه ر

نامێنێ ئه وا زۆر زۆر كه م ده بێته وه !له كۆتاییدا ده پرسم ئایا سه رۆكایه تی و س���ه ركردایه تی حزبه كان ده زگای هێنده پیرۆزن تا په رله مان و ئه نجومه نه كانی تر له ئاس���تی شایسته یی ئه واندا نه بن، یان له خۆی���ان رانابینن و نایانه وێ له ئاوێنه ی كۆمه اڵنی خه ڵكی كوردس���تاندا خۆیان

ببینه وه و بناسنه وه ؟!

كه مال "مس����ته فا پارته كه ی ئێس����تا توركیای دامه زرێن����ه ری ئه تات����ورك"ی مۆدێ����رن، چه هه په CHP فۆكۆس����ی ئۆردوغان و س����ه ر ته واوه تی خس����تۆته دژایه تی پارته ئیس����المیه حوكمڕانه كه ی زۆرتری����ن خۆش����ی كات����ی ئاكه پ����ه ، – ك����ه زێ له پارك����ی توندوتیژی����ان ئیسته نبوڵ، ئه نجامدا بۆ شكستپێهێنانی

حكومه ته كه ی ئۆردوغان. پارت����ی گه ل����ی كۆم����اری، كوردێك كلیچدار به ناوی"كه م����ال س����ه رۆكیه تی ئۆغلو" تا هاتنی ئیس����المیه كان بۆ سه ر به رته سك س����نوره كانیان هه مو حوكم، كردب����وه وه له ك����وردو دۆزه ره واك����ه ی و به هاوكاری ئه م پارته ش بو له سه رده می بوڵن����د ئه جه وی����دی س����ه ره ك وه زیرانی ئ����ه و كات 1999 عه ب����دواڵ ئ����ۆچ ئاالن

ده ستگیركرا. ته واوی س����تراتیجیه تی ئ����ه م پارته ، هه نوك����ه ئۆردوغان به مه ترس����ی گه وره ده زانن بۆ سه ر بچوككردنه وه ی خۆیان و كولتورو كه له پوری كه مالیزم له توركیا كه نزیكه ی سه ده یه كه ره گی خۆی داكوتاوه له ن����او جومگه س����ه ره كیه كانی توركیا، به تایبه تی دوای ئ����ه وه ی ئۆردوغان بوه سه رۆك كۆمارو باڵه كانی خۆی كرده وه و میللیگه رایانه دیكتاتۆریه تێكی نه شئه ی چ����وه خه یاڵ����ی و كۆش����كێكی بۆ خۆی دروستكرد به زیاتر له 600 ملیۆن دۆالرو ئاماده نه بو بچێته كۆشكه كه ی ئه تاتورك،

ئه مه واخوێنرایه وه ئۆردوغانیش خه ریكی خۆیه تی و سێبه ره كانی به كه له پوركردنی وه ك نوێنه رو ئه میری ئوممه ی ئیسالمی و سوڵتانێكی نوێی س����ه ده ی بیستویه ك، دوای به تایبه تی بمێنێت����ه وه ، ده یه وێت له الیه ن داعش رێكخ����راوی یارمه تیدانی ئۆردوغان����ه وه ئی����دی هه وڵه كان����ی ئه م سوڵتانه نوێیه به س����ه ره تایه ك دانرا بۆ كابوسی تارمایی و نه هێش����تنی البردن و

ئه تاتورك به سه ر توركیاوه . له بڕینه وه ی چه ند دارێكی ئه سته نبوڵ مانگێك خۆپیشاندان كرا كه چی "ره جه ب ته ی����ب ئۆردوغان" كۆش����كی ئه تاتوركی گ����ۆڕی ب����ه كۆش����كێكی ن����وێ، هیچ پ����ارت و ره وتێكی نه ژادپه رس����تی تورك ده نگه ده نگێكی ته نها نه كرد، قس����ه یان كه م نه بێ����ت، كه مال كلیچ����دار ئۆغلوی س����ه رۆكی چه هه پ����ه ، به ئۆردوغانی وت: تۆ س����ه دان ملی دارت شكاندو بڕیه وه تا له جێگه یدا كۆش����كێك بۆ خۆت دروست تاكڕه وییه ، ئه وپ����ه ری ئه مه ش بكه یت و وتی: ئۆپۆزس����یۆنیش س����ه ركرده یه كی ئۆردوغان نه خۆشه و له ناو خۆیدا بنیادی كۆشكێكی سوڵتانیانه ده نێت، له كاتێكدا س����ێ ملیۆن كه س بێ ئیشن له توركیا، ئه مه ده ریده خات توركیا له ش����پرزه یی و

دوڕێیان و فه وزایه كی گه وره دایه . ئۆردوغ����ان ل����ه م كۆش����كه تازه یه وه ك����ه بریتیه له ه����ه زار ژورو كوالیتیه كه ی به رزتره له كۆشكه شاهانه كانی بریتانیاو ئه لیزێ له فه ره نساو كۆشكه كانی له نده ن، به نیازی ده ستكاریكردنی ریشه یی ته واوی كۆمه ڵ����گای توركیه ، تا س����ێبه ری خۆی

س����ه ركرده یه كی جیهانی كاریزماو وه ك ئیس����المی باڵوبكاته وه ، ئه م ده ستكاریه به هاوپه یمان����ی په یوه ن����دی به ش����ێكی داعشه وه هه یه كه ده عمی ئه م پرۆژه یه ی ئۆردوغ����ان ده كه ن له داهات����وی نزیكدا، ئه م����ه ش به ش����ێك له بزوتن����ه وه چه پ و توڕه نه ژادپه رس����ته كانی ئایدۆلۆژیسته كردوه ، به اڵم ئه م توره ییه نه گه یش����تۆته ئاستی ته قینه وه ، چونكه هێشتا ركابه ره ئیس����المیه كه یان له ن����او زۆر جومگ����ه ی هه ستیاری ده وڵه تدا، وه ك سوپاو میت و ژیت����ه م و دادگاو په روه رده و ئابوری واڵت

به هێزه .له تی����ره ی ك����ه كلیچ����دار" "كم����ال عه له ویه كانی توركیای����ه و به رده وام دژی دادوگه شه پێدان پارتی سیاس����ه ته كانی ئۆپۆزسیۆنێكی ئێستاش وه ستاوه ته وه و په رله مانی����ه ، ده نگۆیه ك هه یه كه له گه ڵ HDP ،پارتی دیموكراتی گه الن هاده پئیئتیالف بكات بۆ هه ڵبژاردنه كانی مانگی حوزه یران، به اڵم به رپرس����ێكی كه جه كه ئه مه ی ره تكرده وه كه كورد هاوپه یمانی ببه ستێت له گه ڵ ئه و پارته ی ده یان جار به قه تڵوعامی قه تڵوعامی كوردی كردوه دێرسیمیشه وه له ساڵی 1937، ئه گه رچی نادیده هاده پ دیبلۆماس����یه تی نه رمی و ناگیرێ����ت، كه نایه وێ����ت بكه ونه به ره ی دژایه تیه كان����ی ب����ه وه ی ئۆردوغانی����زم خۆیان تۆخ بكه نه وه له س����ه ر ئه تاتورك و پارته كه ی، چونكه له كۆنفرانس����ه كانی خۆی����ان وه ك ش����اره كانی ئه ده نه و وان ئاس����ایی بو الیان ك����ه وێنه ی ئۆچ ئاالن له ته نیش����ت وێنه ی كه مال ئه تاتوركه وه

ئه مه ش وه ك مه سجێك هه ڵبواس����رێت، خوێندن����ه وه ی بۆ ك����را ب����ۆ پارته كه ی ئۆردوغان كه له سیاس����ه تدا هیچ شتێك مه حاڵ نیه به تایبه تی هاوپه یمانی نێوان ك����وردو پارته كه ی ئه تات����ورك، چونكه چیه و ئۆردوغان سیناریۆكانی ده زانرێت

بۆ چ مه به ستێكی سیاسیه ؟ جه هه پ����ه جۆرێك هاوس����ۆزیان هه یه له گ����ه ڵ عه له ویه كان����ی ناو س����وریا كه ده كات و رابه رایه تیان ئه س����ه د" "به شار ئێران و حیزبواڵش به وپه ری لۆجستیه وه پش����تگیریان ده كه ن، له وه ته ی قه یرانی سوریا ده س����تی پێكردوه حكومه ته كه ی توركیا، ته واوی هه وڵه كانی خستۆته گه ڕ بۆ روخانی رژێمه كه ی ئه سه د كه هه مان كات نوخب����ه ی عه له ویه كان����ی س����وریا پێكدێنن، ئه مه چه هه په ی توڕه كردوه ، واڵتێكی وه ك كۆماری ئیسالمی ئێرانیش سه رس����ه ختانه دژی ئه و سیاس����ه تانه ی ئۆردوغان����ه ، بۆیه له زۆر ش����وێن هه وڵی تێكشكاندنی داعش����یدا وه ك ناوچه كانی جه له والو سه عدیه ، ئه وه مان بیر نه چێت نزیك����ه ی حه وت ملیۆن عه له وی ش����یعه مه زهه ب هه ن له توركیاو س����وریاو هێڵی یه كگرتویان پاراستوه دژی هه ر لێدانێكی به به رنامه بۆیان به پشتگیری ده وڵه تانی شیعه مه زهه ب، ئێستاش كه هه ڕه شه یان ده وڵه تی داع����ش و له الی����ه ن له س����ه ره ئاكه پ����ه وه ، ئام����اده ن ه����ه ر هه وڵێ����ك بقۆزنه وه كه مه ترسیه كانیان له سه ر دور

بخاته وه ،

س���ەدەی حەفتاکان���ی لەس���ااڵنی بابەتی س���ەلەفیزم وەکو ڕاب���ردوەوە سیاس���یی - ئایین���ی دیاردەیەک���ی بوەتە جێگای مش���ومڕی ناو زانس���تە کۆمەاڵیەتییەکان. لەدوای سەرهەڵدانی داعش���یزمیش وەکو هێزێکی سەلەفی جیهادی���ی، ئ���ەم بابەت���ە جارێکی تر بوەت���ەوە بەش���وێنی گفتوگ���ۆی چڕو

هەمەالیەنە.

سەرەتا با لەو پێدراوەوە دەستپێبکەین ک���ە بابەتی س���ەلەفیزم گرفتێک نییە بەتەنها ئیسالم ئالودەی بوبێت، بەڵکو پرسێکی سیاس���یی ئایینییە کە لەناو هەمو ئایینە ئاس���مانی و زەمینییەکاندا بونی هەیە. ئەوەی لەم وتارەدا شوێنی دەستنیش���انکردنی پێدانە، گرنگی���ی هەندێ���ک لەو خەس���ڵەتە هاوبەش���ە بونیادییانەی س���ەلەفیزمە لەهەرس���ێ

ئایینە ئاسمانییەکەدا.

دەتوانی���ن گش���تی بەش���ێوەیەکی س���ەلەفییەکان دیدگای ک���ۆی بڵێین لەسێ ڕەهەندی س���ەرەکیی هاوبەشدا ترسەکانیشیان رەخنەو یەکدەگرنەوەو لەکۆمەڵ���گا لەس���ەر س���ێ جومگەی بریتییە یەکەمیان بەن���دە. کۆنکرێتدا لەلەدەس���تدانی ت���رس لەرەهەن���دی کولت���وری. ئایین���ی و شوناس���ی ئەمەش ئەو فۆبیایەی���ە کە نوێنەرانی سەلەفیزمی ئایینی کاری لەسەردەکەن و دەیوروژێنن. ترس���ی دوەمیان بریتییە لە Heteronomy واتە ژێرکەوتن کە ماناکەی بەپێچەوان���ەی ئۆتۆنۆمییەوە دێت. ئەم ترس���ە، ترس���ە لەوەی کە لەالی���ەن هێزێک���ی دەرەکییەوە حوکم لەکۆلۆنیالی���زم و وەک���و بکرێی���ت، بەرجەستەدەبێت. نوێدا کۆلۆنیالیزمی سێیەمیش���یان ترس���ە لەکاریگەری���ی کولتوری بێگانە لەس���ەر سیس���تەمی بەهاکان���ی کۆمەڵ���گاو لەدەس���تدانی ڕەس���انەیەتی کولت���وری و داڕوخان���ی ئەخالقیی کۆمەڵگا، وەکو لەپرۆس���ەی

گلۆبالیزمدا خۆی بەیاندەکات.

رەهەن���دە س���ێ ئ���ەم لەم���ڕۆدا کۆنکرێ���ت بەرچ���اوو بەش���ێوەیەکی لەناو س���ەلەفیزمی جیهادیی ئیسالمیی کاردەک���ه ن و زۆر بەوردی کار لەس���ەر ئەنترۆپۆلۆژی و سیاس���یی و برینە ئەو ک���ە جیهانی دەکات س���ایکۆلۆژییانە ئیسالمیی جیهانی بەتایبەت و عەرەبی مۆدێرن���ەو بەدەس���ت بەگش���تی پرۆس���ەی گڵۆبالیزەب���ون و نوێن���ەرە خۆرئ���اواو ک���ە س���ەرەکییەکانییەوە

ئەمریکایە، دەناڵێنن.

سەلەفییەکان گشتیی بەشێوەیەکی لەه���ەر فۆرمێک���ی ئایینیی���دا خۆیان لەگەڵ بنەمادا لەهەندێ���ک رێکبخەن، ی���ەک هاوت���ان و لەهەندێک���ی ت���ردا ناهاوتان. هەمویان لەو خاڵەدا هاوتان کە دامەزراندنی ئەو دەسەاڵتدارێتییەی دەیانەوێت بونیاتی بنێن، بۆ مێژویەکی ک���ۆن و پیرۆز دەگەڕێت���ەوە، مێژویەک کە کەسمان تیایدا نەژیاوین و کەسمان نازانێ���ت وێنە راس���تەقینەکەی چۆن ب���وە. ناهاوتاش���ن ل���ەوەی فۆرم���ی ئ���ەم دەس���ەاڵتدارێتییە چ���ۆن بێت. س���ەلەفی هێزێکی لەکاتێکدا بۆنمونە وەکو ”گ���وش ئیمونیم“ لەئیس���رائیل خوازیارە دەسەاڵتدارێتییەکی مۆنارشی ب���ەوە بەرامب���ەر بەرهەمبهێنێ���ت، پرۆتستانت و ئیسالمیستەکان خوازیاری

دەسەاڵتدارێتییەکی تیۆکراتین.

یەکێک لەگرنگتری���ن خاڵی هاوبەش بریتیی���ە هێزان���ەدا ئ���ەم لەنێ���وان ک���ە خوازی���ارن هەموی���ان ل���ەوەی یاس���ا ئاس���مانییەکانی خودا جارێکی لەس���ەرزەمین زیندوبکرێن���ەوەو ت���ر پیادەبکرێ���ن. گەرچی ئەو یاس���ایانە ن���اوی ئاس���مانییەکاندا لەئایین���ە ب���ەاڵم هەمویان جیاوازی���ان هەی���ە، یەک ئامانجیان هەی���ە، الی یەهودییە فۆندەمێنتالیستەکان ناوی ”هاالخا“یەو الی مەس���یحییە س���ەلەفییەکان ناوی ناوی موس���ڵمانەکان ”بیب���ل“ەو الی

”شەریعەیە“.

خاڵێک���ی هاوبەش���ی ت���ری هەم���و س���ەلەفییەکانی دونیا بریتییە لە بونی ”یادەوەریی دەس���تەجەمعیی“ کە بێ جیاوازی���ی هەمو ئیمان���دارەکان بۆی دەگەڕێنەوە. ئەم یادەورییانە وێنەیەکی پاک و بێگەردی ئەو دەس���ەاڵتدارێتییە بێوێنەی���ەی س���ەردەمی دێرین���ە کە دەسەاڵتدارێتییەک هیچ ئەمڕۆ تاوەکو بگرێت���ەوە. جێگ���ەی نەیتوانیی���وە دەس���تەجەمعییە یادەوەریی���ە ئ���ەم بونی س���ەردەمێکی بۆ دەگەڕێت���ەوە ئاڵتونیی. ئەم سەردەمە الی هەر سێ ئایین���ە ئاس���مانییەکەو الی هەر چوار ئایینزاکەی ناویشیان کە پرۆتستانیزم و شیعیتیزمە، سوننیتیزم و کاتۆلیکیزم و بەشێوەی جیاواز بونیان هەیە. بۆنمونە یەهودییەتدا مەس���یحییەت و لەمێژوی زێڕینی )داود( ی مۆدێلی س���ەردەمی س���وننە الی هەی���ەو پێغەمبەرم���ان سەردەمی پێغەمبەرو خەالفەتمان هەیەو الی ش���یعەش س���ەردەمی)عەلی(مان هەیە. ئەم مۆدێالنە لەدەسەاڵتدارێتیی ڕەواتری���ن پاکتری���ن و بەزێڕینتری���ن و ئایین���ی دەس���ەاڵتدارێتی فۆرم���ی لەشەخسی کەس���ایەتییە ئایینییەکاندا بەئازاتری���ن و ک���ە بەرجەس���تەدەبن زاناتری���ن و دادپەوەرترین کەس���ایەتی

مێژوی مرۆڤایەتی ناویان دەبرێت.

رەهەندێکی تری بنەمای هاوبەش���ی دونیا هەم���و س���ەلەفییەکانی رێبازە ئەوەی���ە ک���ە هەم���و لەچاوەڕوانیدان؛ چاوەڕوانی فریادرەسێک کە ئەم دونیا خراپ و ناشرینە هەڵگێڕێتەوەو سەردەمی زێڕینیان دوبارە بۆ دروستبکاتەوە. ئەم سەردەمە، سەردەمێک نییە لەخۆیەوە بێ���ت و مێژوی���ەک نییە ک���ە کۆتایی هاتبێ���ت، بەڵکو ئەرکی ئەو گروپانەیە ل���ەم دونیای���ەدا دروس���تیبکەن. الی مەسیحی گەڕانەوەی مەس���یحییەکان کوڕە، الی یەهودییەکان دەرکەوتنەوەی مەسیحەو الی شیعەش هاتنی مەهدی، دەبێ���ت بەخەس���ڵەتە هاوتاکانی ئەم

ئایینە جیاوازانە.

بەهەمو دونیا، هەمو سەلەفییەکانی ئایین���ە جیاوازەکان���ەوە، دونیامان بۆ دەکەن بە دو بەش���ەوە؛ بەش���ێکیان تریان بەش���ەکەی خێ���رەو دونی���ای دونیای شەڕ، بەشێکیان لەروناکییەکی ڕەهادا دەژی و ئەویتریان لەتاریکییەکی لەن���او هەر دێج���ور. س���ەلەفییەکان هەمیشە س���ەرهەڵبێننن، ئایینێکەوە خۆیان بەالیەنی باشە لەقەڵەمدەدەن و بەڕێب���ازی خۆش���یان رێبازەک���ەی ڕاس���تەقینەی ناو ئەو ئایینە دەبینن و وەک هەقیقەتی ڕەها نمایشی دەکەن. هەرچ���ی الیەنەکەی تریش���ە بەبەرەی لەڕێ���الدەر دروس���تکراوو ناڕاس���ت و کاتیگۆریکردن و ئ���ەم دەکەن. ناوزەد پۆلێنکردن و خانەبەندییە س���ادەیە الی

خەڵکی ئاساییی

مه كته بی سیاسی و سیستمی حوكمرانی

! CHP – HDP له كۆشكه كه ی ئۆردوغانه وهئایا په كه كه په رله مانێكی كوردی بۆ خۆی دروست ده كات له توركیا؟

19 »»19 »»

سەلەفیزم و خەسڵەتە هاوبەشەکانیئاراس فه تاح

سەلەفییەکان هەمیشە خۆیان بەالیەنی

باشە لەقەڵەمدەدەن و رێبازەکەی خۆشیان

وەک هەقیقەتی ڕەها نمایش دەکەن

هەرچی الیەنەکەی تریشە بەبەرەی

ناڕاست و دروستکراوو لەڕێالدەر ناوزەد

دەکەن

ئاسۆ عه بدولله تیف

ئارێز عه بدواڵ

مه كته بی سیاسی یاخود مه كته بی

)نا سیاسی ( ده سته واژه یه كی

هێنده سه رنجڕاكێش و به چێژه كاتێك

كه سێك شه ره فی ئه ندامێتی

لێوه رده گرێ ، یه كسه ر باری ژیانی له هه مو

روییه كه وه ده گۆڕێ و ژماره یه ك گه نجی

قۆز ده بنه پاسه وانی و هه میشه چوارده وری ده گرن و له به رده رگای ماڵه كه ی پاسه وانی

ده كه ن

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌ده‌ینوسێت

بیرورا(464( سێشه ممه 2015/2/3 14

له شاری دهۆک له مینی کۆنفرانسێکدا داوای ئه وه م لێکراوه که له س���اڵی 2014 رابمێنم. ئاوڕدانه وه ب���ۆ دواوه کارێکی ئاس���ان نییه. هه رچه نده ره نگه 2014 و قه یرانه کانی به هیچ شێوه یه ک له دواوه مان نه بن. س���اڵی 2014 یادی سه د ساڵه ی جه نگ���ی جیهانی یه كه م بو. ئه م جه نگه به یه ک���ه م جه نگ���ی مۆدرێ���ن له قه ڵه م ده درێ���ت له مێ���ژودا. جه نگێک بو نه ك له نێوان پادشاو سوپاو میره كان به ڵکو جه نگی کۆمه ڵگاکان بو له گه ڵ یه كتردا. ل���ه رۆژگاری ئه م جه نگه دا کوردس���تانی عوس���مانیه وه له ده س���ه اڵتی باش���ور گواس���تیه وه بۆ ده س���ه اڵتی به ریتانی. ئه م گۆڕانکاریه کاریگه ری هه بو له چه ند ئاس���تێکدا. یه که م خه س���ڵه تی بریتیه له هاتنی مۆدێرنه به هه مو چه مکه كانیه وه. مۆدێرنه ئه و قۆناغه ی پاش که له پور که هه تا ئێس���تا کۆمه ڵگاکان���ی رۆژهه اڵتی کوردی کۆمه ڵگای به گشتی و ناوه ڕاست به تایبه ت���ی قه یرانی گ���ه وره ی هه یه که بتوانێت بۆ بگوێزێته وه. کورد له قۆناغی ڕاگوزه ردا چه قیوه و زۆرجار به ره و دواوه هه نگاوده نێ���ت ی���ان له جێ���گای خۆیدا ده یشێلێت. گواستنه وه بۆ مۆدێرنه یانی کۆمه ڵێک گۆڕانکاری و وه رچه رخانی گه وره له ئاستی جیاواز جیاوازدا. مۆدرێن بون یانی به نه ته وه بون، یان بون به خاوه نی ی���ان کۆمه ڵگایه كی ده وڵه تی، ده وڵه ت له هه مانکات���دا یانی ده رچون له قۆزاخه به ده ستهێنانی که له پورو ته س���که کانی خه یاڵک���ردن خه یاڵک���ردن. توان���ای به پێکه وه بونێکی جیاواز، به شوناسێکی فراوانتر، به رێکخستی ئاڵۆزتر. مۆدرێرنه که له گه ڵ ئینگلیزه كاندا هات کۆمه ڵێک ده زگای ئاڵ���ۆزی وه ك ده وڵه ت، خاک، س���نور، ده زگا، سیسته م، ته کنه لۆجیا، له ب���ازاڕی جیهانی، به به ش���ێک ب���ون سیس���ته می س���ه رمایه داری، گۆڕین���ی سامانی سروش���تی بۆ کااڵ، بونیادنانی شوناس���یی و که لتوری نوێ و زۆر ش���تی

تریشی هێنا. له 2014دا ئێمه هێشتا له هه ناوی ئه م قه یرانانه داین. به مانایه کی تر سه ده یه كه مۆدێرنه له گه ڵماندایه، به هێزمان ده كات، الوازم���ان ده كات، شوناس���ی نوێم���ان ده داتێ، ده مانتۆقێنێت، توش���ی شه ڕو پێکددانمان ده كات، هه مو ئه مانه چونکه نازانین و ناتوانین مۆدرێن بین. مۆدرێنبون یانی بون به خاوه ن سنوری نوێ. سنور یان���ی جیاکاریکردن له گ���ه ڵ ده ره وه دا، له گه ڵ ئه ویت���ردا، له گه ڵ دوژمندا. بۆیه س���نور دو ڕه هه ن���دی ناوه كی و ده ره كی هه یه. له کاتێکدا له ناوه وه یانی زاڵبون و وه ك سنوری کۆنه كان، سڕینه وه یسنوره عه ش���یره ت، س���نوری ناوچه، سنوری بنه ماڵه، سنوری تایفه، سنوری باوه ڕی ئاینی ک���ۆن، له هه مانکاتدا له ئاس���تی ده ره وه دا یانی خۆجیاکردنه وه له وانیتر. ئ���ه م خۆجیاکردنه وه یه به چه ند مانایه ک دێت. له یه ك ئاستیدا به مانای فراوانکردنی پانتای���ی خه یاڵ���ی تاک له ن���اوه وه، بۆ ئ���ه وه ی خ���ۆی به ئه ندام���ی گه لێ���ک، نه ته وه ی���ه ک یان نیش���تمانێک ببینێت. له هه مانکات���دا یان���ی خۆجیاکردن���ه وه له گه النی تر، نیش���تمانه كانی تر. ئه مه کارێکی دوژمنکارانه نیه. به ڵکو به شێکه وه ک له دونیادا ئاماده بون له پرۆس���ه ی خ���ۆت. له هه مانکاتدا یان���ی ئاماده بون به شوناس���ی جی���اوازه وه. ک���ه ته نها رێگای���ه ب���ۆ رزگارب���ون له کۆیال یه تی و سڕینه وه و نکوڵیلێکردن. له2014داکاتێک کوردروب���ه ڕوی هێزێک���ی وه ك داع���ش بوه وه نه یتوانی خۆی ج���ودا بکاته وه، له هه مانکات���دا نه یتوانی وه ك یه ک هێز روبه ڕوی ببێته وه. به ڵکو له ڕاستیدا کورد هێش���تا به مۆدێله پێ���ش مۆدێرنه كانی شوناسه ته سک و ناوچه ییه کان روبه ڕوی داعش بوه وه. له هه مانکاتدا کورد نه یتوانی خ���ۆی له داع���ش جودابکات���ه وه، ته نها ئه وه بو که باوه ڕی ئاینی له کوردستاندا توش���ی قه یران ب���و، ک���ه تاکه ڕێگا بۆ خۆده ربازکردن ل���ه م قه یرانه ئه وه بو که داعش به نائیس���الم له قه ڵه م بدات. ئه مه خۆده ربازکردنێک���ی ترس���ناکه. چونکه س���اته وه ختێک ببوایاته ده ب���و داعش بۆ قسه کردن له س���ه ر په یوه ندی ئاین و ئاین و ع���ه ره ب، ئای���ن و توندوتی���ژی، ئه خالق، ئاین و مۆدرێرنه. ده بو زه مینه ی ئاینناسی بهێنایه ته ئاراوه. بۆیه جارێکی تر مۆدێرن���ه دواخراو نه توان���را بکرێته به ش���ێک له کۆمه ڵ���گا. دی���اره مۆدێرن نه ب���ون له دونیایه كی مۆدێرندا یانی بون

نه بونی مۆدێرن���ه كان. به خزمه ت���کاری توانای چاکس���ازی یانی هێش���تنه وه ی ئه گه ری س���ه رهه ڵدانه وه ی قه یرانه كان و به ره وپێشچونێک. داعش له هه ر رێگرتن ته نه���ا له ئاس���تی ئاینی ی���ان فیکری بومه له زره نه کرد، توش���ی ئێمه ی دینی به ڵك���و به هه م���ان ئاس���ت له ئاس���تی ئابوری، له ئاس���تی سیاس���ی، هه روه ها له ئاستی ئاسایش. له کاتێکدا سه ده یه ك تێده په ڕێت به س���ه ر هاتن���ی مۆدێرنه دا له هه مانکاتدا ئابوری ئێمه مۆدرێن نیه، ڕازیکردنه، به خشینه وه و ئابوری به ڵکو له پێناو حوکمکردن ئ���ار ه زوی تاکه كان به ئامانج���ی ڕامکردنیان. لێره وه ئابوری ئامرازی ی���اری ڕامکردنه، که له کوردیدا

ده كاته ڕامیاری یان سیاسه ت. ئه گه ر له ن���اوه وه قه یرانه كان روبه ڕوی کردین���ه وه، سیس���ته میان ڕاس���تی ئێمه ل���ه روی ده ره وه دا له هه مانکات���دا روبه ڕوی قه یران ده بین���ه وه. له کاتێکدا هه م���و ش���تێک ئاماژه یه بۆ شکس���تی ناوچه ی���ی ناوه ک���ی و سیس���ته می له هه مانکات���دا )regional order)ئێم���ه هه ت���ا ئێس���تا الم���ان ڕون نیه چ���ی ده خوازی���ن. چونک���ه خواس���تی ئێم���ه ده بێته ه���ۆکاری داڕش���تنه وه ی رۆژهه اڵت���ی ناوچه ی���ی سیس���ته می ناوه ڕاس���ت. رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت که له سه رده می س���ایکس-پیکۆدا دا، وه ک به رجه س���ته بوی مۆدێل���ی وێس���تڤیلیا مۆدێلێکی وێس���تڤیلیا مۆدێلی داڕێژرا. دانپیانان به یه كسانی سه روه ره كانه، که یانی به س���ه قامگیرڕاگرتنی سنوره كان و رێزگرت���ن له س���ه روه ریه كان س���ه رباری قه باره یان. به اڵم سیس���ته می ناوچه یی ی���ان جیهان���ی هێزه ئیس���المیه کان دژ به مۆدێلی وێس���تڤیلیان. ئیسالم له ڕوی له سه رده می حوکمداریه وه سیس���ته می پێش مۆدێرنه دایه. ئه مه یانی سیسته می قه ڵه مڕه ویی .)frontier( قه ڵه مڕه ویی بریتی���ه له دیاریکردن���ی س���نور به پێی توان���ات، به مانایه ك���ی تر س���نوری تۆ س���ه قامگیر نیه به پێی هێزت ده گۆڕێت. ئه گ���ه ر هاتو توانات هه ب���و ئه وا هێرش ب���ه ره، هه تا ده توانی هێرش به ریت ئه وا به هێزتر ده بیت و مافی بردن و داگیرکردنت هه یه. ئه مه له هه مانکاتدا پاڵپشتکراوه به کۆمه ڵێ���ک باوه ڕی ت���ر، له کاتێکدا که هێزێ���ک هێرش ده بات ئ���ه وا هه مو ده ستکه وته كانی بۆ ئه وه. ئه مه کرۆکی ئاب���وری ئه نفاله. ئابوری ئه نفال ئابوری بردنی یان حه اڵکردنی سامانی خه ڵكێکه له الیه ن خه ڵكێکی تره وه، به مه به س���تی بردن���ی. ئه مه له سیس���ته می ده وڵه تی ئیس���المیدا ته نها به ش���ته وه ناوه ستێت مرۆڤه كانی���ش له هه مانکات���دا به ڵک���و ده گرێته وه. به مانایه كی تر هێشتا مرۆڤ و ش���ت له سیسته می سیاس���ی ئیسالمیدا له سه ر باوه ڕیان جودا ده كرێنه وه. باوه ڕ که س���ێک ده کات به مرۆڤ و که س���ێکی تری���ش له مرۆڤب���ون ده خ���ات. ته نه���ا رێگاچاره ی ک���ورد مۆدێرنبونه، له پێناو هێز. بونیادنانی به دونیاو په یوه ستبون له ناوه وه مۆدێرن به، هه تا ببیته به شێک له دونی���ای مۆدێرن. ه���ه ر دژایه تیه كی

مۆدێرنه ته نها خۆ به کۆیله كردنه.

سه‌‌ده‌یه‌ك‌له‌شکست

هێشتا مرۆڤ له سیسته می

سیاسی ئیسالمیدا له سه ر باوه ڕیان جودا ده كرێنه وه

باوه ڕ که سێک ده کات به مرۆڤ و که سێکی تریش

له مرۆڤبون ده خات

دوای مانگێك له داگیركردنی موسڵ، كه داعش ئاراس����ته ی هێرش����ه كانی گۆڕیی، ب����ه ره و هه ولێ����ر كه وته ڕێ و ده س����تی مه خم����وره وه له گوێ����ڕو به داگیركاری كرد، هه رێمی كوردستان و سیاسه تمه دارانی توركیا چاویان بڕیه س����ه ر ئه نق����ه ره ی دۆس����تی هه ولێرو پرس����یارێك كه له و ماوه یه دا دوباره كرایه وه ئه مه بو؛ ئایا تانكه كانی توركیا به رگریی له هه ولێ����ر ده كه ن؟ پارتیی گه لی كۆماریی)جه هه په ( وه ك گه وره پارتیی ئۆپۆزسیۆنی توركیا له الیه ك و پارتی دیموكرات����ی گه الن )هه ده په ( "قه ندیل����ی" ئۆپۆزس����یۆنێكی وه ك له الیه ك����ی ت����ره وه ، ئ����ه م بابه ته یان ده هێنای����ه ناو ڕۆژه ڤ����ه وه. جه هه په به ن����اوی به رگ����ری له توركمانه كانه وه داوای له حكوم����ه ت ده ك����رد به رگری بكات)هه ڵبه ت هه ولێ����ر له كه ركوك و ئه م����ه ی وه ك كارتێك بۆ پرۆس����ه ی هه ڵبژاردن����ی داهات����و به كارده هێنا(، هه ده پ����ه ش په یوه ندییه باش����ه كانی نێوان ئه نق����ه ره وه و هه ولێری وه بیری هه موان ده هێنایه وه و به تایبه تی باسی س����ه ردانه كه ی بارزانیی����ان بۆ ئامه د ده كردو ده یانپرس����ی؛ ئه ی ئه نقه ره ی

دۆست بۆ فریای هه ولێر ناكه ویت؟به اڵم نه ئه وكات و نه ئێس����تاش، ئه نق����ه ره وه اڵم����ی نه دای����ه وه و تاكه بیان����وی بارمته گرتن����ی ژماره ی����ه ك ب����و كۆنس����وڵخانه كه ی كارمه ن����دی له موسڵ، كه دوایی له ئۆپه راسیۆنێكی لێڵدا ئازادكران. ه����ه روه ك دواتریش ڕایانگه یان����د كه ئه نقه ره ته نها له ڕوی مرۆییه وه هاریكاری هه رێمی كوردستان له ده س����تێوه ردانی خ����ۆی ده كات و

سه ربازی به دو ده گرێت. به روار 8ی ئاب����ی 2014... به پێی ئه و زانیارییانه ی چاودێرانی سیاسیی نزیك له حكومه تی توركیا ده س����تیان كه وتوه ، كه داعش هێرشی كرده سه ر س����نوری هه ولێر، حكومه تی هه رێمی په یوه ندی ڕاس����ته وخۆ كوردس����تان به ئه نق����ه ره وه كردوه و داوای هاوكاری به په ل����ه ی لێكردوه . وه ك ئاش����كرایه توركی����ا ژماره یه ك����ی زۆر كارمه ندی هه واڵگریی له هه ولێر هه یه ، له سه روی هه موش����یانه وه نوس����ینگه ی ده زگای هه واڵگریی نیش����تیمانی "میت" دێت. كارمه ندانی میت له هه ولێر ڕاپۆرتێكیان ئه نقه ره یان ڕه وان����ه ی ئاماده كردوه و

كردوه .كارمه ندان����ی حكومه ت����ی توركی����ا ده كه ن واڵته كه ی����ان داوا له هه ولێ����ر بكات كوردس����تان هه رێمی هاوكاری

له به ره نگاربونه وه ی داعش����دا. بۆ ئه م مه به س����ته ش چه ند پالنێ����ك ئاماده ده كه ن. پالنی "ئه ی" ئه وه یه له ڕێگه ی هێزی ئاس����مانییه وه هاوكاری هه ولێر بك����ه ن. پالنی "بی" ئ����ه وه بو تانك و زرێپۆش����ه كانی توركیا ك����ه له بنكه ی هه ولێر به ره و "بانیماران"ه سه ربازی

بجوڵێندرێت. واڵتانی ناوچه كه و جیهان له سه روی هه موش����یانه وه ئێران، ده س����تبه جێ به ڵێن����ی هاوكارییان گه یانده هه رێمی كوردس����تان. به اڵم سه رۆكی هه رێمی كوردستان مه سعود بارزانی، به تایبه تی چاوه ڕێی هاوكاریی توركیای دۆستیی ده كات. دیپلۆمات����كاره توركه كان����ی هه ولێ����ر ئ����ه م داواكاریی����ه ی بارزانی

ده گه یه ننه ئه نقه ره . حوسه ین یایمان، نوسه رێكی نزیك له ده سه اڵتی توركیایه ، له وتارێكیدا ئاماژه به وه ده كات كه داواكارییه كه ی بارزانی پێشكه ش����ی س����ه رۆكی میت هاكان فی����دان ده كرێ����ت. فیدان كه كوردێك����ی خه ڵكی پارێزگای "وان"ه ، ده س����تبه جێ له گه ڵ ده س����ه اڵتدارانی توركیا)ته سه كه ( هێزه چه كداره كانی دا ده كه وێت����ه گفتوگۆ ب����ه اڵم ئه وان به گه رمی پێش����وازی له داواكارییه كه ناك����ه ن. هیچ كام له ده س����ه اڵتدارانی هێ����زه چه ك����داره كان داواكارییه ك����ه په س����ه ند ناكه ن. ئه مه ش س����ه رۆكی هه رێمی كوردستان مه سعود بارزانی، كه تا ئه وكاته توركیای به دۆس����تێكی ستراتیژی ده زانی، نائومێد ده كات.

هێڵی ئه نقه ره � هه ولێرچی لێهات؟

هه رچه ن����ده توركی����ا هه وڵی����دا به س����ه ردانه كه ی ئه حم����ه د داودئۆغڵو، سه رۆك وه زیرانی توركیا، بۆ هه رێمی ئاسایی په یوه ندییه كان كوردس����تان بكات����ه وه، به اڵم برین����ی دڵی هه ولێر نه ب����وه . دواتریش هێش����تا س����اڕێژ له سه ر داوای دۆستانی نێوان هه ردوال ترافیكی په یوه ندییه كان به س����ه ردانی هه رێم����ی حكومه ت����ی س����ه رۆكی كوردس����تان نێچیرڤ����ان بارزان����ی بۆ ئیستانبوڵ و ئه نقه ره گه رمتر كرایه وه . به تایبه ت����ی میدیاكان����ی توركیا باس له بونی فشارێكی زۆر له سه ر نێچیرڤان

بارزانی ده كه ن له م بابه ته دا.بۆ ئاماژه توركیا سیاسه تمه دارانی ئه وه ده كه ن كه ؛ ده رفه تێك بۆ هێزه چه كداره كانی توركیا هاته پێش����ه وه له هه رێم����ی ده س����ه اڵتیان ب����ه وه ی كوردس����تان به رف����راوان بكه ن، به اڵم سه ره ڕای ئه مه، هاوكاریی هه ولێریان نه كرد، ب����ه پێچه وان����ه وه هه ولێریان له بارێكی زۆر س����ه ختدا ب����ه ته نها

جێهێش����ت. هه روه ها ده شڵێن؛ ئه گه ر تانكه كان����ی توركی����ا بجواڵنه یه ، هه م هه ولێری����ان ده پاراس����ت و ئه وه ن����ده نه ده كه وت����ه مه ترس����ییه وه ، هه م به ئاواته مێژوییه كه یان ده گه یش����تن كه به رفروانكردنی ده س����ه اڵته له هه رێمی

كوردستان.

ئه و پرسیاره بێوه اڵمه ی كه ڕه نگه ئه ركانی س����ه رۆكایه تی له داهات����ودا س����وپای توركی����ا وه اڵم����ی بداته وه ، چاودێرانی سیاسه تمه دارو له زۆرێك به خۆی����ه وه توركی����ای سیاس����یی س����ه رقاڵكردوه . ئه وان تا ئێس����ته ش س����ه ره ڕای ئاخۆ ده پرس����ن؛ ه����ه ر نێوان په یوه ندییه س����تراتیجییه كانی ئه نقه ره و هه ولێرو ڕه زامه ندی كابینه ی بۆچی ئه ردۆغ����ان، حكومه ته ك����ه ی س����وپای توركیا ده ستی یارمه تی بۆ هه رێمی كوردس����تان درێ����ژ نه كرد؟ بۆچ����ی بێده نگی هه ڵب����ژارد به رانبه ر به هاریكارییه كان����ی ئێران له كاتێكدا هه میش����ه دژی ئه مه وه ستاوه ته وه ؟ له كاتێكدا ساڵ به ساڵ ماوه ی مانه وه ی بنكه سه ربازییه كانی له خاكی هه رێمی كوردس����تاندا درێژ ده كاته وه ، بۆچی ك����ه ده رفه ت����ی بۆ هه ڵك����ه وت خۆی كێشنه كرد بۆ ئه و ناوچانه ی كه ڕه نگه

جارێكی تر نه توانێت بگات پێیان؟

ئه نقه ره و هه ولێر ده بنه وه به "دۆسته كه "ی جاران؟

حكومه تی وته بێ����ژی هه رچه ن����ده هه رێمی كوردستان له وته كانیدا وای نیش����ان بدات ك����ه په یوه ندیی نێوان ئه نق����ه ره و هه ولێ����ر وه ك خۆیه تیی، به ه����ۆی ئ����ه وه ی ئه نق����ه ره دوج����ار هه ولێ����ری نائومێدك����ردو به ته نی����ای جێهێشت، هیچ كه سێك گومانی له وه نییه كه ئیتر كێرڤی په یوه ندییه كانی نێوان ه����ه ردوال له لوتك����ه وه به ره وه خ����واره وه نزم ده بێت����ه وه . ئه نقه ره، له گه ڵ ده س����تپێكی قه یرانی دارایی نێ����وان هه ولێرو به غداد به ئاش����كرا ڕایگه یاند كه خ����ۆی ناخاته ناو ئه م بابه ته وه و داهاتی نه وتی فرۆش����راوی هه رێمی كوردستان به پێی ده ستوری عێراق ڕاده ست ده كاته وه . هه رچه نده له وماوه یه دا ژماره یه كی زۆر كۆبونه وه له نێ����وان ش����اندی بااڵی ه����ه ردوالدا ئه نجامدرا، وه اڵمی س����ه ره تاو كۆتایی ئه نقه ره ئه وه بو كه به بێ ڕێككه وتن له گه ڵ به غ����داد هیچ كارێك ناكات بۆ هه رێمی كوردستان. ئه مه تاڕاده یه ك هه رێمی كوردستانی توشی نائومێدی كرد، ب����ه اڵم بێ هه ڵوێس����تی توركیا له به رانب����ه ر هێرش����ه كانی داعش بۆ سه ر سنوره كانی هه رێمی كوردستان، پرسیارێكی وه اڵمنه دراوه ی ئاراسته ی هه ولێ����ر كرد؛ ئایا توركیا ئێس����تاش وه ك هۆزێ����ك مامه ڵه له گه ڵ هه رێمی

كوردستاندا ده كات؟بپرس����ینه وه ؛ ده كرێ����ت دوب����اره بۆچ����ی تانكه كان����ی توركیا نه جواڵن ب����ۆ هاریكاریی و پاراس����تنی هه رێمی

كوردستان؟

له واڵتاندا سیاس����ییه كان سیستمه كه تیایاندا دابه ش����كراون به شێوازیك په رله مانییه یان س����ه رۆكایه تییه یان حكومه تی ده سته یه ، ئه م دابه شكردنه له 0س����ه ر بنه مایه كه پێ����ی ده وترێت بنه مای جیاكردنه وه ی ده س����ه اڵته كان وات����ه )الفصل بی���ن الس���لطات(، كه لێكردنی ده گه ڕێته وه باس سه ره تای ب����ه اڵم دوات����ر كه بو )ئه رس����تۆ(، وه ك����و تیۆر باس����ی لێك����را له الیه ن

)مونتیسكیۆ( ه وه بو.

به پێی ئه م بنه مایه ده بێت هه ر سێ جێبه جێكردن و یاسادانان و ده سه اڵتی دادوه ری له یه كتر جیابكرێنه وه ، به اڵم ش����ێوازی جیاكرنه وه كه دیاری ده كات كه سیس����تمی سیاس����ی واڵت له سه ر كامیان ڕۆیشتوه ، واته په رله مانییه یان س����ه رۆكایه تی یان حكومه تی ده سته ، هه ر ش����ێوازیك له م شێوازانه واڵتیك نمونه یه تی ، س����ه ره تای دروس����تبونی ئه و سیس����تمه ده گه ڕێت����ه وه بۆ ئه و واڵته ، بۆ نمونه سیستمی په رله مانی س����ه ره تاكه ی ده گه ڕێت����ه وه بۆ واڵتی به ریتانیا، سیس����تمی س����ه رۆكایه تی ویالیه ته بۆ ده گه ڕێته وه سه ره تاكه ی یه كگرتوه كان����ی ئه مریكا، سیس����تمی

س����ه ره تاكه ی ده س����ته حكومه ت����ی ده گه رێته وه بۆ واڵتی سویسرا.

ئه وه ی ئێمه مه به ستمانه باسی لێوه بكه ین سیستمی په رله مانییه كه كۆمه ڵێ تایبه تمه ندی خ���ۆی هه یه ، ئه ویش دو جه مسه ری ده س���ه اڵتی جێبه جێكردنه كه خۆی له سه رۆكی واڵت و ئه نجومه نی وه زیران ده بینێته وه ، هه روه ها سه رۆكی واڵت به هیچ ش���ێوه یه ك به رپرسیارێتی نایه ته ئه ستۆی ، ئه نجومه نی وه زیران و سه رۆكی حكومه ت به رپرسیارن به رامبه ر په رله م���ان، ش���ێوازێك له ه���اوكاری و یه كسانی و چاودێری له نێوان ده سه اڵتی

جێبه جێ كردن و یاسادانان هه یه .

له ناو سیستمی په رله مانیدا سه رۆكی واڵت ی���ان به هه ڵبژاردن ده ستنیش���ان یان خه ڵك���ه وه ، له الی���ه ن ده كرێ���ت له الیه ن په رله مانه وه به پێی سیس���تمه په رله مانییه ك���ه ، یان به میراتگری واته ده س���ه اڵت له باوكه وه بۆ كوڕ، ئه ویش به یاسا ڕێكده خرێت له الیه ن په رله مانه وه

بۆ نمونه به ریتانیا.

لێره وه دێمه س���ه ر باس���ی هه رێمی دێت���ه پرس���یارێك كوردس���تان و به رده ممان، ئه ویش ئه وه یه ئایا هه رێمی كوردستان له سه ر چ جۆره سیستمێك ده ڕوات؟ یان له م���اوه ی چه ند مانگی

داهاتو كه باسی ده ستور دێته پێش چ جۆره سیستمێك به باش ده زانرێت بۆ

هه رێمی كوردستان؟

له واقیعی ئێس����تای كوردستاندا به م له ده س����ه اڵته كان و تێكه ڵكردنه هه مو نه بونی ده س����تورو نه مانی موعاره زه و به ته وافوق پۆس����ته كان دابه شكردنی له نێوان الیه نه كان و نه بونی شه فافییه ت له كاره كان، ده ستبه سه راگرتنی پۆستی س����ه رۆكایه تی هه رێم بۆ ماوه ی زیاتر نه رمبونی موعاره زه ی له بیست ساڵ ، دوێنێ و دۆس����تی ئه مڕۆو هه وڵدان بۆ تێپه راندنی ده س����تور به هه رشێوه یه ك بێت، ئ����ه م پێش����نیاره ده خه مه به ر دیدی جه ماوه ر بۆ ئه وه ی له م دۆخه ش رزگارمان بێت، با ئه و لیژنه به ڕێزه ی دروست ده كرێت بۆ هه مواركردنه وه ی ده س����تور كار له س����ه ر ئه وه بكات كه بكرێته هه رێم حوكمڕانی سیس����تمی په رله مانی پاش����ایه تی ، دواتر له الیه ن په رله مانه وه یاس����ایه ك ده ربكرێت بۆ ده سه اڵتی گواس����تنه وه ی ش����ێوازی كوردس����تان، له هه رێمی پاش����ایه تی له گ����ه ڵ دیاریكردنی ده س����ه اڵته كانی پاش����ای هه رێم، له به رئه وه ی بمانه وێ یان نا هه ر واده بێ����ت به اڵم ناوه كه ی

جیاوازه !

*ماسته ر له یاسای گشتی

تانكه‌كانی‌ئه‌نقه‌ره‌‌له‌كوێی‌هه‌ولێردان؟

ئه و پرسیاره بێوه اڵمه ی كه

ڕه نگه له داهاتودا سه رۆكایه تی ئه ركانی

سوپای توركیا وه اڵمی بداته وه ، زۆرێك

له سیاسه تمه دارو چاودێرانی سیاسیی توركیای به خۆیه وه سه رقاڵكردوه ئه وان

تا ئێسته ش هه ر ده پرسن؛ ئاخۆ

سه ره ڕای په یوه ندییه ستراتیجییه كانی نێوان

ئه نقه ره و هه ولێرو ڕه زامه ندی كابینه ی

حكومه ته كه ی ئه ردۆغان، بۆچی

سوپای توركیا ده ستی یارمه تی بۆ هه رێمی كوردستان

درێژ نه كرد؟

ئایا هه رێمی كوردستان له سه ر

چ جۆره سیستمێك ده ڕوات؟ یان

له ماوه ی چه ند مانگی داهاتو كه

باسی ده ستور دێته پێش چ

جۆره سیستمێك به باش ده زانرێت

بۆ هه رێمی كوردستان؟

سیستمی‌‌حوكمڕانی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌له‌نێوان‌پادشایه‌تی‌‌و‌كۆماری‌دا

فه الح مسته فا سدیق*

محه مه د ئیسماعیل

15 (464( سێشه ممه 2015/2/3 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

به‌م‌هه‌نگاوانه‌خۆت‌به‌دور‌بگره‌‌له‌شێرپه‌نجه‌

ل����ه و ڤیتامینانه ڤیتامین C یه كێكه كه بۆ له ش پێویس����ته و ل����ه زوربه ی نه خۆشیه كان ده مانپارێزێت، هه روه ها به رگری له ش به هێز ده كات و یارمه تی زو چاكبونه وه ی برین و دروستبونه وه ی هه روه ه����ا ده دات، ش����انه كان به س����وده بۆ ئیس����ك و پێست و پوك و مولوله خوێنه كان. هه ر له س����وده كانی تری ئ����ه م ڤیتامینه به س����وده بۆ زو چاكبون����ه وه له په ت����او ئه نفلۆنزا. ئه م

ناكات دروس����تی ل����ه ش ڤیتامین����ه له رێ����ی خۆراكه وه به ڵك����و ده بێ����ت خۆراكانه ش ئه و بێنێت. به ده س����تی كه ئ����ه م ڤیتامینه ی تێدای����ه بریتین له مزره مه نیه كان وه ك پرته قاڵ و لیمۆو له س����ه وزه كی����وی و هه روه ها نارنج و گه اڵ گ����ه وره كان وه ك كاهو، برۆكلی ، كه له رم، مه عده نوس، س����ڵق و بیبه رو

چه ندین سه وزه ی تر.له له ش����دا ڤیتامین����ه ئ����ه م كه م����ی

ده بێت����ه هۆی چه ندی����ن گرفت له وانه خوێنبه ربونی پوك و كێشه ی ده مودان و دره ن����گ چاكبونه وه ی بری����ن و ئازاری جمگه كان و كه مبونه وه ی به رگی له ش كه ئه مه ش ده بێته هۆی زو توش����بون

به نه خۆشی ، به تایبه تی په تا. بۆئ����ه وه ی زیاتر س����ود له وخۆراكانه وه ربگری����ت كه ڤیتامین س����ی تێدایه باش����تر وایه به كاڵ����ی بخورێت، واتا نابێت ئه و سه وزانه بكوڵێنرێت چونكه

له كات����ی كواڵن����ی نزیك����ه ی 50%ی سوده كه ی نامێنێت.

هه روه ه����ا ئ����ه م ڤیتامین����ه ده كرێت به شێوه ی حه ب وه رگیرێت به تایبه تی له كاتی توشبون به په تا. هه ندێ برینی پێس����ت به تایبه تی له كاتی س����وتان و هه روه ه����ا له ژنان����ی دوگی����ان هه ندێ حاڵه تی تر، به اڵم له هه مو حاڵه تێكدا پێویس����ته له ژێر چاودێری پزیش����ك

به كار بهێنرێت.

1- خۆت به دوربگره له قه ڵه وی .زیادبون���ی كێ���ش ده بێت���ه هۆی

توشبون به م جۆره شێرپه نجانه .*شێرپه نجه ی ریخۆڵه ، په نكریاس،

مه مك، منداڵدان، گورچیله كان.له خواردن���ه وه دوركه وتن���ه وه -2

كحولیه كان.وه ك ئاش���كرایه ئه م خواردنه وانه ده بنه هۆی دروس���تبونی چه ندین

جۆری شێرپه نجه له وانه .• شێرپه نجه ی ناوده م، سورێنچك و

قوڕگ، كۆلۆن.3- دوركه وتنه وه له جگه ره كێشان.

* جگه ره كێش���ان هۆكاری مردنی

یه ك له سه ر چواری شێرپه نجه كانه و س���ه ره كی ه���ۆكاری هه روه ه���ا

شێرپه نجه ی سییه كانه .له تیش���كی دوركه وتن���ه وه -4

هه تاو.س���ه ره كی ه���ۆكاری هه ت���او *شێرپه نجه ی پێسته بۆیه پێویسته ب���ه دور بگ���ری له هه تاوو خ���ۆت مه ڵحه می دژه خۆر به كاربێنه ، به اڵم نابێت ئه وه له بیر بكه ین كه نابێت به ت���ه واوی دوربكه وینه وه له هه تاو ته نها له هه تاوی نێوان كاتژمێر 10 بۆ4 ئێواره چونكه هه تاو به سوده و

ڤیتامین D تێدایه .

یه كێك له مانه هه ڵبژێره

پێویس����ته دای����كان زۆر به بایه خه وه چاودێ����ری ددانی منداڵه كه یان بكه ن، چونكه ددان به شێكی گرینگی له شی به هۆیان����ه وه چه ندین منداڵه كه ی����ه و ناڕه حه تی بۆمنداڵه كه دروست ده بێت له كاتی ده رهاتنی ، هه ربۆیه پێویسته بۆ پاراس����تنیان به تایبه تی له ته مه نی 2 بۆ 5 س����اڵیی ئه م چه ند رێنماییه

ئه نجام بده ن:-

1- پێویس����ته من����داڵ رۆژانه س����ێ جار ددانه كانیان بش����ۆن، به تایبه تی به فڵچ����ه ی ن����ه رم و مه عجونی تایبه ت به منداڵ، هه روه ها زۆر گرینگه پێش به مه عجونێكی كه م ددانه كان خه وتن

بشۆردرێن.2- ده بێ����ت منداڵ هه رش����ه ش مانگ جارێك س����ه ردانی پزیش����كی ددانی

پێبكرێت.

دژ ك����ه فلۆری����دای م����ادده ی -3به كلۆربونی ددانه هه مو شه ش مانگ جارێ����ك دابنرێت بۆ ئ����ه و مندااڵنه ی كه پێویستیان پێیه تی به پێی رێنمای

پزیشك. fissure( 4- هه روه ها دانانی ماده یدژ مادده یه ك����ی )sealantبه درزبردن����ی ددانه . ب����ه اڵم ئه مه بۆ

دوای ته مه نی 6 ساڵی ده بێت.

له ددان��ی پارێ��زگاری چ��ۆن منداڵه كامنان بكه ین؟

)له‌ته‌مه‌نی‌‌‌2بۆ‌‌5ساڵی‌(

نه خۆش: چ ته مه نێك بۆخوێن به خشین گونجاوه ؟

دكت���ۆر: نابێت خ���وار ته م���ه ن 18 ساڵ و سه رو په نجا س���اڵ و هه روه ها ئه وكه سانه ی كێشیان خوار 50 كیلۆیه

ناتوانن خوێن ببه خشن.نه خ���ۆش: ك���ێ ناتوانێ���ت خوێ���ن

ببه خشی ؟دكتۆر: ئه وانه ی نه خۆش���ی خوێنیان هه یه به هه مو جۆره كانیه وه ، نه خۆشی نه خۆشی ئه وكه س���انه ی درێژخایه ن، سس���تی گورچیله یان هه یه ، نه خۆشی سینگ، نه خۆش���یه كانی شێرپه نجه ، جگ���ه ر، هه ڵئاوس���انی نه خۆش���ی نه خۆشیه كانی غوده ی ده ره قی ، نابێت نه ش���ته رگه رییه كی هیچ له وماوه یه دا كردبێ���ت، ژن���ی دوگی���ان و هه روه ها

له كاتی سوری مانگانه .نه خ���ۆش: پێویس���ته م���اوه ی خوێن

به خشینه كان چه ند بێت؟دكتۆر: پێویس���ته ئه و كه سه ی خوێن ده به خشێت نابێت له سێ مانگ كه متر بێت واتا الیه نی كه م ده بێت سێ مانگ به س���ه ر خوێن به خشینی جاری پێشو

تێپه ربوبێ���ت ئه وكات ده توانیت خوێن ببه خشێت.

كه خوێ���ن ئه وكه س���ه ی نه خ���ۆش: ده به خشێت پێویسته چی بكات؟

دكتۆر: پێویس���ته پش���كنینی خوێن بكات ئایا رێژه ی خوێنه كه ی ئه وه نده یه ك���ه خوێن ببه خش���ێت، پش���كنینی په ستانی خوێن و شه كره و لێدانی دڵ، هه روه ها ئه و رۆژه ی كه ده چێت خوێن ببه خش���ێت، باش���تره خواردنی باش بخوات و ش���ه وه كه ی خه وێكی باش���ی

كردبێت.نه خۆش: خوێن به خشین هیچ زیانێك

هه یه ؟دكت���ۆر: نه خێر هی���چ زیانێكی نییه ، س���ه ره وه رێنمایه كانی به پێی ئه گه ر

خوێن ببه خشرێ .نه خۆش: س���وده كانی خوێن به خشین

چیه ؟دكتۆر: ته ندروس���تییه كی باش ده دات به خوێنبه خش، خان���ه ی خوێنی نوێ دروست ده بێت و ئه مه ش ده بێته هۆی رۆیشتنی برێكی باش له ئوكسجین بۆ به شه كانی تری جه سته وه ك مێشك.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

خوێن به خشین

ئا: هاوار قادر

هاوكات له گه ڵ گۆڕانكاریه كانی ژیان و وه رزش نه كردن به شێوه یه كی گونجاو، كه سانێكی زۆر به ده ست ئازاری ئێسكه كان و

الوازبوونیانه وه ده ناڵێنن. بۆ ئه مه ش به ڕێگایه كی سروشتی و به به كارهێنانی

هه شت جۆر خواردن ده توانرێت ئێسكه كان بپارێزرێت له الوازبون و ئازار.

1. دانه وێڵ���ه: دانه وێڵه كان به ش���ێوه یه كی گش���تی به س���ودن و دیارترینیان گه نمه، كه ڤیتامین و كان���زاكان له پێكهاته كه یدا هه یه و ل���ه 25% ی پێداویس���تی ڕۆژان���ه ی له ش

له)ڤیتامین D( دابین ده كات.كالیس���یۆم زۆر ڕێژه یه ك���ی 2. په نی���ر: له پێكهاته كه ی���دا هه یه، ه���ه ر 200 گرامێك له په نی���ر30% كالیس���یۆمی ڕۆژان���ه دابین ده كات. له گه ڵ ئه وه شدا پێویسته زیاده ڕه وی نه كرێت له خواردنیدا، چونكه ڕێژه یه كی زۆر له گه رمۆك���ه ی تێدایه و ئه مه ش هۆكارێكه بۆ

زیادبونی كێش.3. كه له رم و س���پیناخ: سه وزه گه اڵداره كان ده وڵه مه ندن به كالیس���یۆم، له هه ر كوپێك كه له رمی كواڵو له 25% ی پێداویستی ڕۆژانه

له كالیسیۆم دابین ده كات.4. هێلك���ه: له 6% پێداویس���تی ڕۆژانه له

)ڤیتامین D( دابینده كات.5. ش���یر: ش���یری ب���ێ چ���ه وری له %30 دابین له كالیس���یۆم ڕۆژان���ه پێداویس���تی

ده كات.6. ماسی س���ڵێمانکه : ئه م جۆره ماسییه ڕێژه یه كی زۆری له ترشه چه وری ئۆمێگا 3 تێدای���ه، ژه مێك له م ماس���ییه به ڕێژه ی له )D 100% ی پێداویستی ڕۆژانه له) ڤیتامین

دابین ده كات.7. ماس���ی س���ه ردین: ئه م ماسییه بچوكه ڕێژه یه كی به رزی له)ڤیتامین D(و كالیسیۆم

تێدایه.8. ماس���ی تونه: ئه مه ش له وماسییه چه ورانه یه كه سه رچاوه یه كی باشی )ڤیتامین

D(ی تێدایه.سه رچاوه / الفجر

ئه و هه شت خواردنه ی ئێسكه كان به هێز ده كه ن

خوێندن(464( سێشه ممه 162015/2/3

ریکالم

به‌دو‌ساڵ‌خوێندن‌دبلۆمه‌کان‌ده‌بنه‌‌به‌کالۆریۆس"وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌ده‌یه‌وێت‌دبلۆم‌نه‌هێڵێت،‌به‌اڵم‌په‌یمانگای‌زیاتر‌ده‌کاته‌وه‌"

xwendn.awene@gmail.com

ئا: رێنوار نه جم

مامۆستایانی هه ڵگری بڕوانامه ی دبلۆم به خوێندنی دو ساڵی په یمانگایه ک

ده بنه خاوه ن بڕوانامه ی به کالۆریۆس، په رله مانتارێک رایده گه یه نێت که

هه رچه نده سیاسه تی گشتیی وه زاره تی په روه رده ئه وه یه بڕوانامه ی دبلۆم نه هێڵێت، به اڵم چه ندین په یمانگای

دیکه ی کردونه ته وه .

له کۆنگ���ره ی په روه رده ی���ی وه زاره تی په روه رده ی حکومه تی هه رێمدا له س���اڵی 2007، کۆمه ڵێ���ک بڕی���اری گۆڕانکاریی ریشه یی له ئاسته جیاوازه کانی خوێندندا درا، یه کێ���ک ل���ه و بڕیارانه نه هێش���تنی قۆناغ���ی س���ه ره تایی خوێن���دن بو، که پێشتر به پۆله کانی 1 تا 6 ده وترا. له بری ئ���ه وه قۆناغه کانی خوێندن���ی وه زاره تی په روه رده کرا به دو به ش���ه وه ، پۆلی 1 تا 9، که پێی ده وترێت قۆناغی بنه ڕه تیی، هه روه ه���ا له پۆلی 9 تا 12 که به قۆناغی ئاماده یی ناوده برێت. پێشتر خوێندن تا قۆناغی 6ی س���ه ره تایی به زۆر بو، به اڵم ئێس���تا هه مو منداڵێ���ک ده بێت قۆناغی بنه ڕه تیی ت���ه واو بکات، واته تا پۆلی 9

بخوێنێت. ل���ه دوای ئه وه یش���ه وه بڕی���ار ده رچو که نابێ���ت خ���اوه ن بڕوانام���ه ی دبلۆم به ڕێوه به رایه تییه کانیان به ده س���ته وه بێت هه روه ه���ا له قوتابخانه کان���دا، مه ڵبه ندییش مامۆستایانی په یمانگاکانی هه ڵوه شێندرانه وه که له دوای ته واوکردنی قۆناغی ئاماده ییه وه ، به دو ساڵ خوێندن فێرخ���واز ده ب���وه مامۆس���تای قۆناغی

سه ره تایی. دواتریش کۆلێ���ژی بنه ڕه تیی کرایه وه و ئه و کۆلێژان���ه مامۆس���تا پێده گه یه نێت ب���ۆ قۆناغ���ی بنه ڕه ت���ی 1 ت���ا 9. ئه و مامۆستایانه ی بڕوانامه ی دبلۆمیان هه یه ، له کۆلێجی بنه ڕه تی ئێ���واران ده خوێنن و

بڕوانامه کانیان ده بێته به کالۆریۆس.پ���ه روه رده ش وه زاره ت���ی هه روه ه���ا په روه رده یی په ره پێدان���ی په یمان���گای کردوه ت���ه وه و هه مو ئه و مامۆس���تایانه ی بڕوانام���ه ی دبلۆمیان هه یه ، به دو س���اڵ

خوێندن بڕوانامه کانیان به رزده بێته وه بۆ "به کالۆریۆسی ئیداریی"، ئه و بڕوانامه یه ، هه م���ان بڕوانام���ه ی به کالۆریۆس���ه که ده رچوانی زانکۆکان به ده س���تی ده هێنن، به اڵم ئه مان بۆیان نییه دواتر ماس���ته رو

دکتۆرا بخوێنن. ئه ندام���ی لیژنه ی په روه رده و خوێندنی بااڵ له په رله مانی کوردس���تان، ش���ێرکۆ حه مه ئه مین پێیوایه س���ه ره ڕای ئه وه ی سیاسه تی گش���تیی وه زاره تی په روه رده ئه وه یه که بڕوانام���ه ی دبلۆم نه مێنێت، "به اڵم ئه و هه مو په یمانگایه ی کردوه ته وه ،

ئه وه ش ناڕێکییه کی زۆر گه وره یه" .هه مو په رله مانت���اره ئه و مه به س���تی ئه و په یمانگایانه یه که فێرخواز 5 س���اڵ تیایان���دا ده خوێنێت. ئ���ه و په یمانگایانه به ش���ێوه ی حکومی���ی و ئه هلییش هه یه ، هه روه ها ده ڵێت "ئه مانیش دواتر ده بێت دو س���اڵی دیکه بخوێنن���ه وه بۆ ئه وه ی بڕوانامه کانیان ببێته وه به به کالۆریۆس".

له ب���اره ی ئ���ه وه ی ئای���ا ئ���ه و وه ک په رله مانتارێک سه ردانی ئه و په یمانگایه ی ک���ردوه تا بزانێت ئاس���تی زانس���تییان له گه ڵ حه مه ئه می���ن ش���ێرکۆ چۆن���ه ، ئ���ه وه ی هیواخوازه ئاس���تێکی به رزیان هه بێت، ب���ه اڵم رایده گه یه نێت "به داخه وه له ئه ندامانی لیژنه ی په روه رده و خوێندنی بااڵ ته نه���ا من له س���لێمانیم و بۆ ئه وه ی ڕه نگێک���ی حیزبی وه رنه گرێت، پێمخۆش نییه به ته نها سه ردانی ئه و شوێنانه بکه م. ب���ه اڵم له ماوه ی داهات���ودا به دڵنییایه وه

سه ردانیان ده که ین".مامۆس���تا هه ورامان وریا، یه کێک له و مامۆستایانه ی ناوی هاتوه ته وه بۆ ئه وه ی گه ش���ه پێدانی راهێنان و له په یمان���گای له ب���اره ی ئه و په روه رده ی���ی بخوێنێت، په یمانگای���ه وه به ئاوێنه ی راگه یاند، "ئه و په یمانگایه ئیش���ێکی باش���ه که ئاستی مامۆستای تێدا به رزده کرێته وه ، کێشه که ئه وه ی���ه که ئه وه س���اڵێک ته واو ده بێت

به اڵم هێشتا ئێمه ده ستمان پێ نه کردوه ، ناشزانین که ی ده ست پێ ده کات".

ئ���ه وه له کاتێکدای���ه ناوی مامۆس���تا هه ورامان و ژماره یه ک مامۆس���تای دیکه ، هاتۆت���ه وه راب���ردوه وه له نۆڤه مب���ه ری ب���ۆ خوێن���دن له په یمان���گای راهێنان و گه شه پێدان، به اڵم هه تا ئێستا ده ستیان

نه کردوه به خوێندن. له ب���اره ی ئ���ه وه ی ئایا مامۆس���تایان به ویستی خۆیانه له و په یمانگایه بخوێنن، یاخ���ود ناچارییه ، مامۆس���تا هه ورامان ده ڵێت "ئه وه ن���ده ی م���ن ئاگاداربم، تا ئێس���تا خوێن���دن ل���ه و په یمانگایه دا بۆ مامۆس���تایانی هه ڵگرانی دبلۆم به ویستی خۆیانه ، به اڵم ڕه نگ���ه له داهاتودا ببێته پێویست مامۆس���تایان له س���ه ر ئه رک و ب���کات ل���ه و په یمانگای���ه بخوێن���ن بۆ به رزکردنه وه ی بڕوانامه کانیان له دبلۆمه وه

بۆ به کالۆریۆس". "ده رچوان���ی ده ڵێ���ت، هه روه ه���ا

ئ���ه و په یمانگای���ه هه م���و ئیمتیازاتێکی به کالۆریۆسی بۆ هه ژمار ده کرێت، ته نها ئه وه ن���ده نه بێ���ت ک���ه ناتوانرێت دوای ته واو کردنی ئه و په یمانگایانه ماس���ته ر

بخوێنێت".به بڕوای ئه و مامۆس���تایه له ئێس���تادا ئه و په یمانگایانه پێوستن بۆ ئه وه ی ئه و مامۆس���تایه نه ی دبلۆمیان هه یه و ئێستا وان���ه ی قۆناغه کانی 1 ت���ا 9 ده ڵێنه وه ، دوای ته واوکردنی ئه و په یمانگایه ده توانن بڵێنه وه ، وان���ه ی قۆناغه کان���ی دوات���ر "به هۆی ئه وه ی ئێستا قه یرانێکی گه وره ی مامۆس���تا له و قۆناغه دا هه یه ، به تایبه تی زینده وه رزانیی و زانس���ت و له بابه ته کانی فیزیاو کیمیادا. بڕێ���ک له پالنه که ی ئه و مامۆس���تایانه ئه و ئه وه یه په یمانگای���ه پێبگه یه نن که ئێستا قۆناغی سه ره تایی بتوان���ن قۆناغه کانی ده ڵێن���ه وه و دواتر

دیکه ش بڵێنه وه" . له باره ی په یمانگا ئه هلییه کانیشه وه که

له ئێستادا به شێوه یه کی به رچاو ژماره یان زی���ادی کردوه ، ش���ێرکۆ حه م���ه ئه مین ده ڵێت "نه ک هه ر په یمانگا ئه هلییه کان، به ڵک���و خوێندن���ی ئه هل���ی به گش���تیی زاڵه ، بازرگانییه که ی الیه ن���ه ئه وه نده ی الیه ن���ه ئه کادیمییه که ی زاڵ نییه . رۆژانه هاواڵتی���ان و که س���وکاری خوێن���دکاران دێ���ن گله یی���ان هه ی���ه ل���ه و خوێندنگا نیوده وڵه تی���ی و نمونه ییان���ه ی به پاره ن. ئێم���ه بۆ ئه و مه به س���ته لێکۆڵینه وه مان کردوه و به ڕێوه به ری گشتیی په روه رده مان

بانگکردوه ته نوسینگه ی په رله مان".هه روه ه���ا ده ڵێت "له ڕوی بیناش���ه وه به شێک له و په یمانگایانه گونجاو نین بۆ خوێندن. زۆرجار به پێ���ی زانیارییه کان، په یمان���گای ئه هلی هه یه ، که ره س���ته ی حکومیی به کاردێنێته وه ، ئێمه لێکۆڵینه وه له و باره یه وه ده که ین. پێویس���ته چاوی حکومه ت له سه ر ئه م خوێندنی ئه هلییانه

کراوه ترو وردتر بێت".

ده رچوانی ئه و په یمانگایه هه مو

ئیمتیازاتێکی به کالۆریۆسی بۆ هه ژمار ده کرێت ته نها ئه وه نده

نه بێت که ناتوانرێت دوای ته واو کردنی ئه و په یمانگایانه ماسته ر بخوێنێت

خوێندکاران چاوه ڕوانی مامۆستای باش و به ئه زمونن

17(464( سێشه ممه 2015/2/3 کتێب

ئا: ئاکۆ حەمەد ڕابی

ژنە س����ەرۆک یاداش����تەکانی کتێبی ئیس����رائیل پێش����وتری وەزیران����ی دەکرێتە کوردی و وەرگێڕەکەش����ی باس لەگرنگی����ی خوێدن����ەوەی ئەزمونی ئەو دەکرێت دەڵێت دەکات و کەسایەتییانە نەتەوایەت����ی، لەبواریس����ەرکردایەتی،

دەوڵەتایەتی، چاویان لێبکرێت.

"ژیان����ی من" لەنوس����ینی گۆڵدا مایەر، سه رۆک وه زیرانی پێشووتری ئیسرائیله ، لەئینگلیزییەوە خدر حاجی ش����ەفیقی ناوەرۆک����ی به ك����وردی. كردویه ت����ی لەیاداش����تەکانی بریتیی����ە کتێبەک����ە ئیس����رائیلییە، سیاس����ەتمەدارە ئ����ەو وەرگێڕی ئەو کتێب����ە بۆ ئاوێنە دەڵێت "ژیاننامەکەی مایەر ژیاننامەیەکیسەخت ئاماژەم لەسەربەرگیشدا هەروەک بوە. بۆک����ردوە بەڕاس����تی ئ����ەو رێگەی����ەی کەلەدەیەی دوەمی س����ەدەی رابردوودا

گرتبوویەبەر رێگای هاتونەهات بو".گۆڵ����دا مایەر لەس����اڵی 1898 لەکییف لەدایکب����وەو لەتەمەن����ی 80 س����اڵیدا

لەئۆرشەلیم مردوە، بۆ ماوەی 5 ساڵ و ل����ە1969 تا 1974 س����ەرۆک وەزیرانی

ئیسرائیل بوە. مایەر هەر لەمنداڵی����ەوە کە لەئۆکرانیا لەدایک بوە، ئیدی بەهۆی باری نەداری باوک����ی ب����ەرەو ئه مری����کا کۆچدەکات، سێ س����اڵێکی پێدەچێت تابتوانێت بڕە پارەی����ەک کۆبکات����ەوەو بتوانێت ماڵ و منداڵ����ی بباتە ئەوێ. کۆچ����ی گۆڵداو دایکی و خوش����کەکانی زۆرسەخت بوە. دوایهەرزەیی و خوێندنیش����ی لەئەمریکا، رزگارب����ون زایۆنی����زم و کەڵکەڵ����ەی بۆ خ����ۆی س����ەری لەدەس����تئاوارەیی فەلەس����تین هەڵدەگرێ، لەوێ شوێنپێی داود بنگۆری����ۆن و هەڤاڵەکان����ی دیکەی بێوێنەدا لەخەباتێک����ی هه ڵده گرێ����ت. بەرامبەر هەژاریی، بێکاریی، نەخۆشیی، نەزانیی، دوژمنکاری عەرەب و سیاسەتی

ئینگلیز دەجەنگێت. دواترلەهەوڵەکەیان سەردەکەون و جاڕی دەوڵەت����ی س����ەربەخۆ دەدەن. ب����ەاڵم قەیرانەکانیان پەالمارو زنجیرە هێرش و دوای وات����ە 1948 س����اڵی ل����ەدوای س����ەربەخۆبونیان دەستپێدەکات. لەنێو

حکومەتە ساواکەیدا گۆڵدا مایەر سەرەتا دەبێتە نوێنەر لەروسیا، پاشان وەزیری کار، دواتر وەزی����ری دەرەوەو دواتریش

سەرۆک وەزیران.کوشندەترین س����ەرۆکایەتیدا لەماوەی عەرەبیەکان دەوڵەتە لەگەڵ ش����ەڕیان لێدەقەومێت و س����ەریش دەکەون. دواتر ئارامی ژیانێک����ی هەس����تدەکا دەب����ێ لەپۆس����تەکەی دەهێنێت و واز هەبێت و دەگەڕێت����ەوە پاش����ماوەی ژیانی وەک

داپیرەیەک بەسەر دەبا.ش����ەفیقی حاجی خدر لەب����ارەی خاڵی سەرنجراکێش����ی ئەو کتێب����ەوە دەڵێت "ش����تگەلی س����ەرنجڕاکێش لەدوتوێ����ی لەپێش����ەوە جارێ زۆرن. کتێبەک����ەدا گۆلدا هونەرێکی نوێ دادەهێنێ، بەوەی وەک ژن، باسکی تێکۆشانی شانبەشانی پیاو لێهەڵدەماڵ����ێ و ئەرکی زۆر قورس لەئەستۆ دەگرێ. پشودرێژی، بیرتیژی، کۆڵنەدان، ئاوەز، لێزانی و دڵس����ۆزی بۆ نەتەوەکەی ئەو شتە سەرسوڕهێنەرانەن کەچۆک ب����ە مه ح����اڵ دادەدەن. ئەمە وایکرد کە ژیاننامەی خۆی لەژیاننامەی نیوس����ەدەی نەتەوەکەیدا رەنگبداتەوە،

ئەمەش پ����ڕ ئەزمونتری����ن ژیاننامەیە، دەکرێ����ت پەن����دی زۆرو بەکەڵک����ی لێ

هەڵبهێنجێنرێت".لەب����ارەی ه����ۆکاری وەرگێڕان����ی ئ����ەو کتێب����ەو گرنگیی بۆ خوێن����ەری کورد، ئەم "بۆچ����ی دەڵێ����ت وەرگێڕەک����ەی کتێب����ەم وەرگێڕا؟ پرس����ێکی بەجێیە. بەاڵم لەهەمان کاتیشدا رەنگبێ هەبێت به گوماناوی پرسەکە بکات، بەتایبەتیش ئەوکەسانەی کە سەرچاوەی خۆ ڕۆشنبیر کردن و پەروەردەیان ئەدەبیاتی عه رەب و رۆژهەاڵتی دیکەی دراوسێکانی نەتەوە

ناوین بێت".ش����ەفیقی حاجی خدر پێش����تریش دو ئیس����رائیل و لەس����ەر دیکەی کتێب����ی س����ەرکردەکانیانی وەرگێڕاوە بۆ زمانی "نهێنییەکان����ی ئەوانی����ش کوردی����ی،

مۆساد"و "داود بنگۆریۆن" بون.لەبارەی گرنگیدانی ب����ۆ ئەو کتێبانەی دەرب����ارەی ئیس����رائیلن و وەرگێڕانیان، دەڵێت "دەوڵەمەندیی ئەزمونی نەتەوەو لێهاتویی و دڵس����ۆزی س����ەرکردەکانیان منی����ان خس����تە س����ەر ئ����ەو بڕوایەو هاوبەش����بن هاوزمانانیش����م ویس����تم

ل����ەوەی م����ن ل����ەو کتێبان����ە فێربوم. پێموای����ە ناوەڕۆکی کتێبەکان دەهێنێت لەب����واری س����ەرکردایەتی، نەتەوایەتی، دەوڵەتایەتی، چاویان لێبکرێ و ش����تی

بەکەڵکیان لێ هەڵبهێنجرێت".ئ����ەو پێی وایە کتێبی "ژیانی من"لەگەڵ کتێبەکانی تریدا کە وەریگێراوە لەسەر ئیس����رائیل بەهەردو زمانی هۆڵەندەیی و ئینگلیزیی، هەر هەمان هێڵی گشتییە، ش����یوازیاندا له وردەکاری����ی و ب����ەاڵم ئەوان "بەڕاس����تی جیاوازیی����ان هەیە، ش����تێکیان گوتوە کە لەتی����ۆدۆر هێرتز ل����ەوە دەیگێڕنەوە. کە ئ����ەوەی ئەوان خەون نی����ە بەڵکو ئاواتە. ئاشکراش����ە ئاواتی����ش دێ، لەنەس����تەوە خ����ەون لەهەس����ت و ئی����رادەو نەخشەکێش����ان. ئیدی بۆیە خەونی ئ����ەوان بوە ئاوات و بەدیهێنرا.پێموای����ە ئێم����ەش دەبێ لەم روەوە ش����تی هاوش����ێوە بکەین. لێرەدا هەقە ئاماژە بەیەک ش����تی تاڕادەیەک بکەم. مێژویی����ەوە( هاوبەش)ل����ەروی ئەوان بەڵێنی بلفۆریان له 1917وەرگرت، بەاڵم تا لەرێکه وتننامەی سیڤەر یاداشت نەکرا هێزێکی فەرم����ی رێکەوتنامانەی

وەرنەگرت. بۆ ئێمەی کوردیش ماددەکانی 62،63 و 64 وەک تیشکی خۆر رۆشن و وزە بەخش����ن. هەرچەندە سیڤەر دواتر بەل����ۆزان گۆڕدرا، ب����ەاڵم هێزوئیرادەی گەلی جولەکە بلفۆرەکەی نێو سیڤەری ن����ەوەک هەر پەرەپێ����دا، بەڵکو گیانی کردەبەر، کەچی هی ئێمەش تائێس����تا هەرلەسەر رەفەی مێژوەو تۆزی لەسەر نیش����توە. ئەوان ئی����رادەی خۆبزێویان

هەبو، ئێمە لەوەمان کەمە".ش����ەفیقی حاجی خ����در، جگە لەکتێبی سیاس����یی، ه����اوکات کار لەوەرگێڕانی کتێب����ی ئەدەبیی و رۆمانی����ش دەکات، "وەرگێڕان کارێکی س����ەختە. جیاوازی ژانرەکانیشی زۆرن. وەرگێڕانی رۆمانێک لەگەڵ یاداش����ت یان کتێبێکی سیاسیی جیاوازی شێوەی وەرگێڕانەکە، جیاوازی زمانەکەیە. لەیاداش����ت و شتی سیاسیدا وشەو دەستەواژەکان حیسابی زۆرتریان بۆدەکرێ لەوەی هەرئامرازێکی گەیاندن و تێگەیان����دن بن. تاقەت����ی خوێندنەوەی رۆمان و ش����تی سیاسیش جیاوازە. بۆیە دەبێ وەرگێڕ ئەم وردەکارییانە بەهەند

وه ربگرێ".

ئا: رێنوار نەجم

بەڕێوەبەرایەتی شانۆی سلێمانی سەرقاڵی پرۆژەی چاپکردنی

زنجیرەیەک کتێبی شانۆیی بیانییەو سەرپەرشتیاری پرۆژەکەش باس

لەوردەکاریی ئەو پرۆژەیە دەکات و گرنگیی دەقی شانۆنامە بۆ ئێستای

کوردستان ڕوندەکاتەوە.

نوسەرو وەرگێڕ، مەریوان هەڵه بجەیی کە سەرپەرشتیاریی ئەو پرۆژە نوێیەی س���لێمانی ش���انۆ بەڕێوەبەرایەت���ی "پرۆژەکە راگەیاند بەئاوێنەی دەکات، ش���انۆنامەی 100" ناونیش���انی لەژێر بیانیی"دای���ەو بەدیزاینێک���ی ج���وان و باڵویدەکەینەوە. وێنەوە کەم تایبەت و ماوەی چەند ساڵێکە بیر لەم پرۆژەیە قەیرانەکانەوە بەهۆی بەاڵم کراوتەوە، دەکەوێت���ە جێبەجێکردنەک���ەی ئەمس���اڵەوە، لەکاتێکدا ئەگەر دۆخیی

ئابوریی بەرەو باشیی بڕوات".بەوتەی ئەو وەرگێ���ڕە کە لەهەمان کاتدا کارمەندی بەڕێوەبەرایەتی شانۆی رۆش���نبیریی "وەزیری سلێمانیش���ە، بەڵێن���ی داوە پش���تگیریی پرۆژەک���ە

بکات".هەرچەندە پرۆژەکە 100 کتێب لەخۆ دەگرێت، بەاڵم هەموی پێکەوە چاپ و

باڵو ناکرێنەوە،بەش���ێک لەمس���اڵدا پێدەچێ���ت لەکتێبەکان چاپ بکرێن و هەندێکیشیان داهاتوەوە،"دەمانەوێت ساڵی بکەوێتە ئەمساڵ لەرۆژی ش���انۆدا 20 کتێبیان

باڵوبکەینەوە".ئەو 20 کتێبە لەئێس���تادا ئامادەن و 10 دانەی���ان ش���انۆنامەی فارس���یین و ئەوان���ی دیکەیان بیانین. بەش���ێکیان دەقی نوسەرانی وەک داریۆ فۆ، فرانک ئیش���میت ئەمانیول ئیریک کارام���ە،

هەروەها محەمەد یەعقوبیی-ە.لەپرۆژەکەش���دا زیاتر گرنگیی دراوە بەدەق���ی ش���انۆیی ن���وێ و هاوچەرخ، "لەهەرێمدا زیاد لە10 پەیمانگای تایبەت بەش���انۆ هەیە، بۆ ئەوەی دەستداخراو نەبن لەکاری شانۆییدا، پێوستە دەقیان لەبەردەس���تدا بێ���ت". لەنێویش���یاندا کۆمەاڵیەتییەکان کۆمیدی���ی و دەق���ە لەپرۆژەکەدا گرنگیی زۆریان پێ دراوە، هەڵه بجەیی لەو بارەیەوە دەڵێت "لێره غیاب���ی ژانری کۆمیدی���ا هەیەو نمایش ناکرێت و بۆش���ایی بینەریش���ی هەیە.

بینەر تەس���ەورێکی باشی بۆ کۆمیدیا نەبوە، ئەوەی هەب���وە گاڵتەجاڕییەک بوە بەناوی کۆمیدیاوە، لەس���ەرەتاوە بینەر هەبوە کاتێک نمایشی داریۆ فۆی بینیوە لێرە، پێی سەیربوە کە کارێک کاتدا لەهەمان کۆمیدیابێ���ت و هەبێت

جیدییش بێت"."هەوڵمان���داوە دەڵێ���ت هەروەه���ا بەش���ێکی دیکەش لەدەقەکان شانۆی کۆمەاڵیەتی���ی بێ���ت، ئ���ەو دو ژانرە لەشانۆنامەدا لێرە زۆر پەراوێز خراوەو لەو پرۆژەیەدا هەوڵمانداوە گرنگیی بەو

دو الیەنە بدەین".ئ���ەو 20 کتێب���ەی ئام���ادەن ب���ۆ چاپک���ردن، س���ەرجەمیان وەرگێڕانی مەری���وان هەڵەبجەیین و پێش���تر چاپ نەکراون و لەماوەی چەند ساڵی رابردودا وەرگێڕانیان بۆ کراوەو بەش���ێک لەوانە

پێشتر کراون بەشانۆو نمایشکراون.بەوتەی ئ���ەو وەرگێڕە، لەئێس���تادا بەش���ێکی زۆر لەدەرهێنەرانی ش���انۆ لەهەرێمی کوردس���تاندا دەقی شانۆیی باشیان لەبەردەستدا نییەو ئەوەش وا دەکات کاری ش���انۆیی باش نەکرێت، "لەئێس���تادا لەچەند ش���اری جیاوازی کوردستانەوە ئەو دەقانە بەدەستنوس

ب���راون و الی دەرهێنەرن و پرۆڤەی تێدا دەکەن".

بەڕێوەبەرایەتی ش���انۆی پرۆژەکەی ئەوەی���ە ل���ێ مەبەس���ت س���لێمانی بتوانێ���ت جوڵەیەک بخاتە ش���انۆکانی کوردس���تانەوە، "م���ەرج نییە هەر ئەو 100 دەقە بێت، لەدوای ئەوەوە ڕەنگە

پرۆژەی زیاتریش هەبێت".مەری���وان هەڵەبجەی���ی ئەوەیش���ی راگەیاند کە هەمو وەرگێڕێک دەتوانێت دەقی ش���انۆیی وەرگێڕدراو بنێرێت بۆ بەڕێوەبەرایەتیی���ەکان و لەدوای ئەوەی لیژن���ە بەوەرگێڕانەکان���دا دەچێتەوە، دەخرێتە ناو ئ���ەو زنجیرەیەوەو چاپ و

باڵودەکرێتەوە.

گۆڵدا.. ژنێكی بوێرو ئازایاده‌وه‌ریی‌ئه‌و‌ژنه‌ی‌له‌س���ه‌خترتین‌کاته‌کاندا‌رابه‌رایه‌تی‌ئیرسائیلی‌ده‌کرد

مەریوان‌هەڵەبجەیی‌سەرپەرشتی‌چاپکردنی‌‌100دەقی‌شانۆیی‌دەکات

ئەوەی ئەوان خەون نیە بەڵکو ئاواتە. ئاشکراشە خەون لەنەستەوە

دێ، ئاواتیش لەهەست و ئیرادەو

نەخشەکێشان. ئیدی بۆیە خەونی ئەوان

بوە ئاوات و بەدیهێنرا پێموایە ئێمەش دەبێ

لەم روەوە شتی هاوشێوە بکەین

داعش کتێبیش ده سوتێنێ

ده وروبه ری هه ش���ت مانگ له مه وبه رو ه���اوکات له گه ڵ په الماردانی عێرقدا، داعش شاری موسڵی داگیرکرد.

هه واڵ���ه کان له عێراق���ه وه ب���اس له وه ده که ن، داعش که ئێس���تا ش���اری موس���ڵیان له بن ده ستدایه ، داویانه به سه ر کتێبخانه کانی ئه و شاره داو کتێبه

نائایینییه کانیان له گه ڵ خۆیاندا بردون و به شێکیان سوتاندون. ئاژانسی ده نگوباسی ئه شیۆتێدپرێس ئاشکرای کردوه که داعش ده وروبه ری مانگێک له مه وبه ر، نزیکه ی دوهه زار کتێبیان له کتێبخانه ی گش���تی ش���اری موس���ڵ ده رهێناوه. به گوێره ی ئه و ئاژانسه ، جگه له تێکسته ئیسالمییه کان، کتێبی فه لسه فه ، فه رهه نگ، زانست و بابه تی تریان له نێو ڕه فه ی کتتێبه کان

ده رهێناون. مه ترس���ی ئه وه هه یه که ئ���ه و ڕۆژنامه عێراقییانه ی نزیکه ی س���ه ده یه ک له مه وب���ه ر له عێراق باڵوبونه ته وه ، جگه له نه خش���ه و کتێبه کانی س���ه رده می

عوسمانییه کان، له الیه ن داعشه وه له ناوبرابن.شایه تحاڵه کان ده ڵێن: جه نگاوه رانی داعش قوفڵی دوکانی کتێبفرۆشییه کانیان

شکاندوه و ته نانه ت کتیبی مندااڵنیشیان بردوه .ئاژانسی ئه شیۆتێدپرێس ده ڵێ، داعش دوای په الماردانی کتێبخانه ی گشتی

شار، به خه ڵکیان گوتوه که ئه وان کتێبی کوفر ده سوتێنن.داعش س���ێیه کی خاکی عێراق و سوریای داگیرکردوه، موسڵ له گه وره ترین

شاره کانی ژێرده ستیانه .دوای هێرش���ی س���اڵی 2003 ی ئه مریکاو هاوپه یمانانی بۆ س���ه ر عێراق، به ش���ێک له دانیشتوانی شاری موسڵ، نوس���خه ده ستنوسه کانی کتێبخانه ی گشتی ش���اره که یان له ماڵه کانی خۆیاندا ش���اردبۆوه تابه ر تااڵن وبڕۆی دوای

هێرشه که نه که ون.به گوێره ی ڕاپۆرته که ی ئاژانسی ئه شیۆتێدپرێس، داعش هه ڕه شه ی ئه وه ی

کردوه که ئه مجاره کاری له وجۆره سزای مه رگی به دواوه ده بێت.

تایبه‌ت (464( سێشه ممه 182015/2/3

"كاری ژینگه یی زۆر گه وره تره له وه ی له چوارچێوه ی وه زاره تێكدا ئه نجام بدرێت"

سروشت له سه ر ستونه كانی كاره با ده نه خشێنێت

گه رمبونی گۆی زه وی

به خش����ینی به مه به س����تی س����یمایه كی جوان به ش����ه قام و شوێنه گش����تیه كان، هونه رمه ندی����ك به قه ڵه مه ره نگاوڕه نگه كانی سه رقاڵی نه خشاندنی وێنه ی سروش����ته له سه ر س����تونه كانی كاره با. ئه و دڵخۆش����ه به وه ی كاره كه ی بۆته جێگه ی ره زامه ن����دی هاواڵتیان، راش����یده گه یه نێت ح����ه زده كات به ته نها

كاره كانی ئه نجام بدات.كاتێك به ش����ه قامی س����المی ش����اری س����لێمانیدا گ����وزه ر ده كه ی����ت، وێنه ی گوڵه كانی سه ر س����تونه كاره باییه كانی ئه و شه قامه سه رنجت راده كێشێت، ئه و كاره ش له الیه ن یه كێك له كارمه نده كانی به ڕێوه به رایه تی باخچه كانی سلێمانیه وه خۆی و به كارامه یی ئ����ه و ئه نجامدراوه . له ڕێگ����ه ی هونه ره كه ی����ه وه ده یه وێ����ت به ش����ه قامه كه و ج����وان س����یمایه كی كاره بای س����ه ر شه قامه كه ستونه كانی

ببه خشێت.محه مه د عه لی حس����ێن ك����ه نازناوی خالقیه ، ئه و ش����ێوه كاره یه كه له ساڵی ده كات، هون����ه ری كاری (1969(وه له س����اڵی )1976( دوكانێك����ی به ناوی خالقی����ه وه ل����ه گه ڕه كی س����ابونكه ران به رده وام����ه تائێس����تاش كردۆت����ه وه ، به ه����اوكاری وێنه كێش����ان، له هونه ری به ڕێوه به رایه تی باخچه كانی س����لێمانی ،

كاری نوێكردن����ه وه و نه خش����اندنی وێنه له سه ر هه مو ئه و جێگه و شوێنانه ده كات كه پێویس����تیان ب����ه كاره ره نگینه كانی

خالقی هه بێت.خالقی ، ب����اس ل����ه وه ده كات ئه وكاته ئاس����وده ده بێت كه كاره كانی جێگه ی ده ستخۆش����ی خه ڵك بێ����ت، له وه اڵمی ئه وه ش����دا تائێس����تا چ الیه نێك له ڕوی

مادییه وه ه����اوكاری كردوه ، وتی "تاكه پش����تگیری م����اددی به ڕێوه به رایه ت����ی له كڕینی ك����ه باخچه كانی س����لێمانیه ، هون����ه ری پێداویس����تی كه ره س����ته و

شێوه كاری هاوكاریم ده كه ن".هونه رمه ن����ده ئ����ه م له كاره كان����ی فولكه ی وێنه كێش����انی نوێكردن����ه وه و س����ه رچنار، پیاڵه ك����ه "ی "ق����ۆری و

دروس����تكردنی هه ش����ت وێنه له س����ه ر تانكی باخێكی نزی����ك مزگه وتی گردی زه بیحی و له باخچه ی جگه س����ه رچنار، ش����ه وكه تی حاجی موشیر. له ئێستاشدا سه رقاڵی وێنه كێشانه له سه ر دیوارێكی ناو پاركی ئازادی و ستونه كاره باییه كانی

شه قامی سالم.له باره ی هه ڵبژاردنی ئه و شوێنانه ، وتی

"به گوێره ی پێویس����تیه كانی شوێنه كه ، كاره كانم ده گونجێنم". هه روه ها ده ڵێت "ده مه وێ����ت كارێك����ی پوخ����ت و جوان بكه م، بۆ ئ����ه وه ی بمێنێته وه و جێگای ده ستخۆش����ی و گرنگ����ی بێ����ت ل����ه الی

خه ڵكی ".سه باره ت به وێنه كێشان له سه ر ستونه كاره باییه كانی شه قامی سالم، رایگه یاند ئه و بیرۆكه ی����ه ی له گ����ه ڵ به ڕێوه به ری تاوتوێكردوه ، س����لێمانی باخچه كان����ی ئه ویش په س����ه ندی كردوه ، ئامانج له و كاره ش جگه له وێنه كێشان، پاكردنه وه ی ئه و س����تونانه بوه له و پۆسته رانه ی كه پێوه ی هه ڵواسرابون. بۆیه له سه ره تادا ستونه كان، به سڕینه وه ی ده ستیكردوه دواتر بۆیاخی كردون و پاش����ان وێنه ی

له سه ر كێشاون.ئ����ه و هونه رمه ن����ده ، رایده گه یه نێ����ت كاره كان����ی ته نه����ا س����ه رنجی خه ڵكی س����لێمانی رانه كێشاوه ، به ڵكو سه رنجی كه سانی ده ره وه ی سلێمانیشی راكێشاوه و به تایبه تی هونه رمه ندان ده ست خۆشیان لێكردوه . وتیش����ی "هه رچه نده هه ندێك له هونه رمه ن����دان داوای ئه وه یان لێكردم كارم له گه ڵ����دا بك����ه ن، ب����ه اڵم من وام پێباشتر بوه كه به ته نها كاربكه م، ره نگه ش����ێوازی كاركردنم له گه ڵ شێوه كارانی

تر جیاوازبێت".

ئا: مه عروف محه مه د

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، شاره زای بواری ژینگه ئه ندازیار شه ماڵ موفتی ، باس له دیارترین ئه و مه ترسیانه ده كات

كه هه ڕه شه له ژینگه ی كوردستان ده كه ن، له باره ی هه ڵوه شانه وه ی

وه زاره تی ژینگه ش له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه ، ده ڵێت "كاری ژینگه یی

زۆر گه وره تره له وه ی له چوارچێوه ی وه زاره تێكدا ئه نجام بدرێت".

ش����ه ماڵ موفتی ، نزیكه ی س����ی ساڵ له مه وبه ر هه وڵیداوه رێكخراوێكی تایبه ت به ژینگه دروست بكات، بۆ ماوه یه كیش راوێژكاری وه زاره تی ژینگه ی حكومه تی هه رێم ب����وه ، خاوه نی چه ندی����ن وتارو نوسراوه له باره ی ژینگه و مه ترسیه كانی له ئێستاش����دا ژینگ����ه ، پیس����بونی كه مبونه وه ی روبه ری دارس����تان و زه وی كشتوكاڵ و فڕێدانی پاشماوه ی خاشاكی هاواڵتیان، به مه ترسیه گه وره كانی سه ر

ژینگه ی كوردستان ناوده بات.رێكخ����راوی یه ك����ه م دروس����تكردنی

ژینگه یی ش����ه ماڵ موفت����ی ه����ه ر له وكاته وه ی بایه خ ده بێ����ت، زانك����ۆ خوێن����دكاری له دوای به بواره كان����ی ژینگ����ه ده دات، ده رچونیش����ی له زانكۆ، كتێب و گۆڤاری تایبه ت به ژینگ����ه به عه ره بی و ئینگلیزی ده یهێنێته سه ر ئه مه ش ده خوێنێته وه ، رێكخراوێكی خۆبه خش����ی بڕوایه ی ئه و

تایبه ت به ژینگه دروست بكات.به مه به ستی دروستكردنی رێكخراوێكی تایب����ه ت به ژینگه ، له س����اڵی )19٨6( به ئه نجومه نی پێش����كه ش داواكارییه ك ته ش����ریعی س����ه ر به ناوچه ی "حوكمی زاتی" ده كات، به اڵم "له ترس����ی ئه گه ری بونی به حی����زب ل����ه دواڕۆژدا" داواكه ی قبوڵ ناكرێ����ت، به اڵم ئ����ه وه ی مایه ی سه رنجه به الی موفتیه وه ئه وه یه "دوای نزیكه ی ساڵێك له داواكه ی من، عوده ی ژینگه یی رێكخراوێكی س����ه ددام كوڕی

دروستكرد".هه وڵی����دا له یه ك����ه م ئ����ه وه ی دوای س����ه ركه وتو نابێت، شه ماڵ موفتی كۆڵ نادات، ته نها ن����ۆ مانگ دوای راپه ڕینی س����اڵی )1991(، له گ����ه ڵ ژماره ی����ه ك كه س����ی دیكه دا ده چن����ه الی بارزانی و مۆڵه تی )1991/12/31( له تاڵه بانی و یاس����ایی وه رده گرن. له باره ی كاره كانی ئه و كاته ی����ان، ده ڵێت "له رێی وتنه وه ی م����اوه ی ب����ۆ مانگان����ه و س����یمیناری چه ند س����اڵێك، توانیمان ئ����ه و وێنایه دروستبكه ین كه هه مو بواره كانی ژینگه

گرنگن".

حكومه ت و ژینگه : له وه زاره ته وه بۆ ده سته

بۆ یه كه مجار حكومه تی هه رێم له ساڵی (2007( وه زاره تی ژینگه دروستده كات، وه زاره ته ك����ه ش پرۆتۆكۆلی هه ماهه نگی له گ����ه ڵ هه رێم����ی هه س����نی ئه ڵمانی و ئازربایجان����ی غه رب����ی له ئێ����ران واژو ده كات، چه ندی����ن كارمه ندیش ره وانه ی التڤیا ده كات، بۆ مه شقكردن و حاڵیبون له كاری ژینگه ی����ی و چه ند جارێكیش بۆ ئه ڵمانیاو كۆریاو ژاپ����ۆن، به اڵم له بری به رده وامبون له سه ر ئه م كارانه حكومه ت بڕیار ده دات وه زاره ته كه بكاته ده سته .

له باره ی هه ڵوه ش����انه وه ی ده سته كه و له وه اڵم����ی ئه وه ش����دا تاچه ن����د گرنگه حكومه ت بایه خ به ژینگه بدات، شه ماڵ به س����ه رهاتێكی به گێڕانه وه ی موفت����ی خ����ۆی وه اڵم ده دات����ه وه و ده ڵێ����ت "له (1991( چه ند میوانێكی بیانی سه ردانی نوسینگه كه یان كردین له باڵه خانه ی عه لی نه مه ڵ����ی، پێیانوتی����ن میلله تێك له ژێر هێرشی ئه گه ری له ناوچون و هه ڕه شه ی سه دامن بۆ سه ر كوردستان، كه چی بیر له پاراستنی ژینگه ده كه نه وه ، به ڕاستی میلله تێكی بێدارو رۆشنبیرن". هه روه ها ده ڵێ����ت "كاری ژینگه یی زۆر گه وره تره ل����ه وه ی له چوارچێ����وه ی وه زاره تێك����دا

ئه نجام بدرێت".مه ترسییه كان

له سه ر ژینگه ی كوردستانهه ڕه شه مه ترسیانه ی ئه و ده رباره ی له ژینگه ی كوردس����تان ده كه ن، موفتی دو مه ترس����ییه كان ل����ه وه ده كات باس ج����ۆرن، ئه وانیش مه ترس����ی له س����ه ر ته ندروستی مرۆڤه كان و مه ترسی له سه ر

پێكهاته كانی ژینگه .ئ����ه و له ب����اره ی رونت����ر ناوب����راو، ده ڵێ����ت ده دوێ����ت و مه ترس����یانه وه زبڵ و به فڕێدانی ناخ����او "پیس����كردنی خاشاك به شێوه ی نادروست و نایاسایی، ژه ه����راوی و كه ره س����ته گه یش����تنی كیمیاویی����ه كان ل����ه زبڵدانه كان����ه وه بۆ ئاوی ژێر زه مین، كێشه ی كه مبونه وه ی روبه ری دارس����تان و زه وی كش����توكاڵ، پیس����بونی هه واو كێشه ی پێشێلكردنی یاس����او رێنماییه ژینگه ییه كان له ئاستی حكومه ت و له ئاس����تی جه م����اوه ردا، له

دیارترین مه ترسیه كانن".ئ����ه م ش����اره زایه ی ب����واری ژینگ����ه ره خن����ه له چۆنێت����ی راوكردنی ماس����ی له ده ریاچه كانی كوردس����تاندا ده گرێت، هۆكاره كه ش����ی بۆ هه ژاری ده گێڕێته وه و ه����ه ژاری كاتێ����ك "هه م����و ده ڵێ����ت فاكته رێكی س����ه ره كییه بۆ پیس����بونی ژینگ����ه ، ئ����ه و هه ژارییه وایك����رد راوه ماس����ی بكرێ به ژه هرو به بۆمب و پاشان

كاولكردنی س����امانی ماس����ی و تێكدانی ژینگه ئاوییه كان".

له ئێس����تادا ئ����ه وه ی تێبینی ده كرێت فڕێدانی زب����ڵ و پاش����ماوه ی هاواڵتیانه پاش����ان ش����اره كان و ل����ه ده ره وه ی س����وتاندنیانه ، له وباره ی����ه وه ش����ه ماڵ موفتی ئه و كاره به مه ترس����ی بۆ س����ه ر ناودێ����ر ده كات و ژینگه ی كوردس����تان ده ڵێت "نه بونی ش����وێنی فڕێدانی زبڵی یاس����ایی و دروس����ت له ڕوی زانس����ته وه هه ڕه ش����ه یه كی گه وره یه بۆ پیس����بونی ناخاوه كان����ی كوردس����تان، چونكه له و جۆراوجۆر كیمیاوی كه ره سته ی زبڵه دا ه����ه ن )له پیل����ی كامی����راو مۆبایل به تایبه ت( كه توخمی كادمیۆمی تێدایه و ته نانه ت یه ك گ����رام ملیۆنێك لیتر ئاو

پیس ده كات".به ب����ڕوای ناوب����راو هه م����و تاكێ����ك

پێشێلكاری تاڕاده یه ك له كوردس����تاندا ده رهه ق به ژینگه ك����ردوه ، به به ڵگه ی ئ����ه وه ی خ����اوه ن كارگه به خاش����اك و پاش����ه ڕۆی كارگه كه ی هه واو سه رچاوه ئاوییه كان پیس ده كا، هاواڵتی ئاسایی دایۆكس����ین پالس����تیك به س����وتاندنی ده رهاویشته ی هه وا ده كات و ژینگه پیس

ده كات.راوكردن..

سودو مه ترسیه كانی له ب����اره ی راوكردن����ی ئاژه ڵی كێوی و باڵن����ده ، موفتی به پێویس����تی ده زانێت پاراس����تنی سروش����ت نیوه ی چاالكییه ژینگه یی����ه كان داگیر ب����كا، ئه وه ش چ به دیاریكردن����ی ناوچ����ه پارێ����زراوه كان ی����ان به كۆنترۆڵكردن����ی راوكردن بێت. له هاواڵتی����ان و هه ندێ����ك هه رچه ن����ده چاالكوانانی مه ده نی داوای قه ده غه كردنی راوكردن ده كه ن، به اڵم ئه م شاره زایه ی ب����واری ژینگه بۆچۆنێك����ی پێچه وانه ی هه یه و ده ڵێت "ل����ه هه ندێ كاتدا ده بێ راو بكرێت بۆ گێڕانه وه ی هاوس����ه نگی و

ئه مه ش مه سه له یه كی زانستییه ".م����اوه ی چه ن����د س����اڵێكه حكومه تی دامه زراندوه ، دارستانی پۆلیسی هه رێم به مه به س����تی س����زادانی راوچی����ه كان و پاراس����تنی ژینگه ی كوردس����تان، به اڵم وه كو موفتی باسیده كات ئه و كه سانه ی له حیكم����ه ت و ده گ����رن راوچی����ه كان قه ده غه كردنی مه به س����تی فه لس����ه فه و راوكردنه كه حاڵی نین، بۆیه داواده كات ئ����ه و دادوه رو پۆلی����س و ئه فس����ه رانه ی دارستان و ژینگه خولیان بۆ بكرێته وه ، تاوه كو بزانن "كه ی راوكردن قه ده غه یه و

كه ی قه ده غه نییه ".له الی����ه ن به فه ت����وادان س����ه باره ت زانایان����ی ئاینیه وه ب����ۆ قه ده غه كردنی راوكردن، ش����ه ماڵ موفت����ی ده ڵێت "بۆ ماوه یه كی دیاریكراو كارێكی شه رعییه ، ئاینیه كه و خه ڵكه كه ش زانا به مه رجێك له حیكمه ته كه ی تێبگه ن. پاش����ان هه ر بونه وه رێ����ك م����اوه ی تایبه ت����ی خۆی هه ی����ه ب����ۆ زاوزێك����ردن و به چكه دانان و هێلكه كردن، ده بێ له ڕێی پس����پۆڕانه وه

دیاری بكرێت".میدیاو ژینگه

ب����وارو كات����ی تایبه تدا له هه ندێ����ك به بواری بایه خ كوردس����تان میدیاكانی ژینگه ده ده ن، ئه وه ش له ڕێگه ی هه واڵ و ب����ه اڵم به بۆچونی راپۆرت و به رنامه وه ، موفتی نه بونی كادیری پسپۆڕی ژینگه ده بێته هۆی "نه گه یاندنی په یامه كه یان به پێویس����تی بۆیه گه یاندنی". به هه ڵه ده زانێ����ت په یامنێ����ری ژینگه یی هه بێ و بزانێ چۆن په یامه كه ی به بیسه رو بینه ر

ده گه یه نێ.

دانا كه ریم محه مه د*

بریتیه له زیادبونی تێكڕای پله ی گه رمی روی زه وی )وشكانی(، به رگی ئاوی )ده ری����او زه ریاكان(، به رگی گازی )چینی ژێ����ره وه (. گۆی زه وی تائێس����تا چه ندجارێك گه رمبوه و ساردبۆته وه ، هاوكات له ئێستادا زاناكان هاوڕان له س����ه ر ئه وه ی كه گۆی زه وی روبه ڕوی گه رمبونێكی نوێ و خێرا ده بێته وه ، گه رمبونی گۆی زه ویش له ئه نجامی گلدانه وه یاخود زیندانیكردنی گه رمی����ه وه روده دات، ئه م دیارده یه ش )گلدانه وه یاخ����ود زیندانیكردنی گه رمی( دیارده یه كی سروش����تیه و پێویسته بۆ به رده وامبونی ژیان له سه ر گۆی زه وی، چونكه ده بێته هۆی رونه دانی زیاده ڕۆیی گه رمی له سه ر گۆی

زه وی، كه له ئه نجامی دو هۆكاره وه په یدا ده بێت ئه وانیش:1. رێگه دان به تێپه ڕبونی تیشكی خۆری شه پۆل كورت به چینی ژێره وه ی

به رگی گازیدا )چینی ترۆبۆسفێر(و گه یشتنی به ڕوی گۆی زه وی.2. رێگه گرت����ن له تێپه ڕبونی به ش����ی هه ره زۆری )زیات����ر له )90%(ی تیشكی زه وی ش����ه پۆل درێژو گه ڕانه وه ی بۆ بۆش����ایی ئاسمان، له الیه ن

كۆمه ڵه گازێكه وه كه رۆڵ و كاریگه ری خانوه شوشه ییه كانیان هه یه .گرنگترین ئه و گازانه ی زۆرترین كاریگه ریان هه یه له س����ه ر به رزبونه وه ی

پله ی گه رمی گۆی زه وی، بریتین له : 1. گازی دوه م ئۆكسیدی كاربۆن: ئه م گازه له ئه نجامی سوتانی )نه وت و گازو خه ڵوزی به ردین و كرداری هه ناسه دانی مرۆڤ و گازه مه ترسیداره كان( دروس����ت ده بێت، توانای هه ڵمژینی بۆ تیشكی خۆری ژێر سور )%55(. ئه م گازه له ئه نجامی زۆربونی ژماره ی دانیشتوانی گۆی زه وی و سوتاندن و له ناوبردنی دارس����تانه كان، هه روه ها گه ش����ه كردنی چاالكی پیشه سازی و زۆربونی به كارهێنانی ئامرازه كانی گواستنه وه ، رێژه كه ی زۆر زیادیكردوه و زیادبونیش����ی مه ترسیداره ، چونكه ماوه ی مانه وه ی له به رگی گازیدا زۆره و ده گاته )100 – 200( س����اڵ، بۆیه سروشت ناتوانێت به ئاسانی خۆی له م گازه پاك بكاته وه و كاریگه ی درێژخایه نی ده بێت له س����ه ر گه رمبونی گۆی

زه وی.2. كلۆرۆ فلۆرۆ كاربۆن: ئه م گازه له ئه نجامی چاالكیه پیشه سازییه كانه وه دروست ده بێت، كاریگه ری له سه ر تێكشكاندنی چینی ئۆزۆن هه یه له ئاسته به رزه كاندا، ئه م گازه توانای هه ڵمژینی بۆ تیش����كی ژێر س����ور )%44(.

رۆڵێكی به رچاوی هه یه له به رزكردنه وه ی پله ی گه رمی گۆی زه وی.3. ئۆكس����یدی نیتریك: دروس����ت ده بێت به ه����ۆی به كارهێنانی په ینی كیمیای����ی و به هێزك����ه ری زه وییه كش����توكاڵیه كان، هه روه ه����ا كارگه كانی به رهه مهێنانی نایلۆن و پالس����تیك، ئه م گازه له ساڵی )1750(وه تا ئه مڕۆ به ڕێژه ی )71%( زیادیكردوه و رێژه كه ش به ره و هه ڵكشانه ، ئه مه ش به هۆی به كارهێنانی زۆرو بێ ئه ندازه ی س����وته مه نیه به به ردبوه كان و پیشه سازی و

چاالكیه كشتوكاڵیه كانه وه .4. گازی میس����ان: گازێك����ی تری خان����وه شوش����ه ییه كانه ، ئه م گازه كاریگه رییه كه ی بیس����ت جار زیاتره له كاریگه ری گازی دوه م ئۆكس����یدی كاربۆن، ئ����ه م گازه به هۆی به كارهێنانی وزه پیس����ه كانی وه كو )نه وت و خه ڵوزی به ردین و گازو ئه تۆم(، به خێوكردنی ئاژه ڵ، سوتاندنی پاشماوه كان

دروست ده بێت. توانای هه ڵمژینی بۆ تیشكی ژێر سور )15%( یه .چی بكرێت بۆ كه مكردنه وه ی ئه م دیارده یه ؟

زانایانی بواری ژینگه به مه به ستی چاره سه ركردن یاخود كه مكردنه وه ی گه رمبونی گۆی زه وی چه ند رێوش����وێنێكیان خس����تۆته ڕو له دیارترینیان

ئه مانه ن:1. گرنگی����دان به چاندن����ی دارو دره خت و زیادكردنی روبه ری س����ه وزایی

له سه ر ئاستی شاره كان.2. ناچاركردن����ی خاوه ن����كارو گارگ����ه كان به پابه ندب����ون به ڕێنمایی����ه

ژینگه ییه كان.3. هه وڵ����دان ب����ۆ كه مكردن����ه وه ی به كارهێنانی ئۆتۆمبێل����ی تایبه ت و ئاسانكاری كردن بۆ به كارهێنانی گواستنه وه ی گشتی )پاس، شه مه نده فه ر،

میترۆ..(4. دیاریكردنی شوێنی پایسكل له سه ر شه قام و رێگاكان.

*لێپرسراوی هۆبه ی هۆشیاری فه رمانگه ی ژینگه ی راپه ڕین.

به گوێره ی پێویستیه كانی

شوێنه كه ، كاره كانم ده گونجێنم

ده مه وێت كارێكی پوخت و جوان

بكه م، بۆ ئه وه ی بمێنێته وه و جێگای

ده ستخۆشی و گرنگی بێت له الی

خه ڵكی

که مبونه وه ی روبه ری دارستان و زه وی كشتوكاڵ و

فڕێدانی پاشماوه ی خاشاكی هاواڵتیان

مه ترسیه گه وره كانی سه ر

ژینگه ی كوردستانن

‌رێکخراوی‌ئاینده‌‌بۆ‌ژینگه‌دۆستی‌ئاماده‌ی‌ده‌کات

(464( سێشه ممه 2015/2/3 19تایبه‌ت

راده س���تی مۆبایله ك���ه م له وه داب���و پرس���گه بكه م، یه كێك ل���ه دوره وه وتی بابڕوات)پێده چو منی ناس���یبێ( چومه نوس���ینگه ی وه زیر، به یانی باش���م كرد، كه س���ێك دانیشتبو له ش���وێنی خۆیه وه

وتی : فه رمو!- ده چمه الی وه زیر.

- میوانی هه یه . - م���ن مه وعی���دی كاتژمێ���ر 10:30م

له گه ڵی هه یه ، میوانی چی ؟!فه رمو، وت���ی له حمایه كانی یه كێ���ك

چومه ژوره وه .وه زی���ر له ش���وێنی خ���ۆی هه س���تاو به خێرهاتنی كردم، ژوره كه ی زیاتر له 10 كه سی لێبو، زوربه یان كاری شه خسییان هه بو، س���ێ كارمه ندی خۆش���ی به سه ر سه ریه وه وه س���تابون، هه ریه كه فایلێكی پێبو، زۆرم الس���ه یر بو، به حس���اب ئه م نیوكاژێ���ره ی بۆ من دان���اوه ، به هه رحاڵ من له سه ر كورسیه كه ی به رده م )معالی الوزیر( دانیش���تم و هیچم ن���ه وت، هه مو موڕاجیعه كان���ی به ڕێك���رد، دو كه س���ی دی هاتن���ه ژوره وه ، من ه���ه ر چاوه ڕێ بوم، له م كه ینوبه ین���ه دا دو برای به ڕێز هاتنه پێش���و له پارله مانتاران���ی خولی ژوره وه ، من لێره وه ویس���تم خواحافیزی

بك���ه م و بچمه ده ره وه ، ب���ه اڵم مامه ڵه ی هاواڵتیه كی هه ڵه بجه یی���م پێبو، به ناوی )ش���اخه وان( ك���ه به هۆی كاره س���اتی ئۆتۆمبێله وه كه س���یكی له گه ڵدا مردبو، فه س���ڵ كرابو، ئ���ه و مامه ڵه ی���ه له گه ڵ گرێبه س���تێك ده رب���اره ی راپۆرتێ���ك به گوژمه ی 11 ملیار دینار بۆ 24 مانگ بۆ 22 ئه ندازی���اری بیانی له به ڕێوه به رایه تی رێگاوبان���ی ئاوه دانكردن���ه وه و گش���تی نیشته جێی سلێمانی و له گه ڵ دو مامه ڵه 10000 نزیك���ه ی ده رب���اره ی چاپكردنی پێبو زیندانیانی سیاس���یم ناس���نامه ی ئه ویشم راده ستی كردو تائێستاش نازانم ئ���ه و كه یس���انه چییان لێهات���وه ! به اڵم تانوس���ینی ئه م بابه ته كاریان له س���ه ر نه كراوه ، بێئه وه ی چاكه م بخۆمه وه هاتمه ده ره وه ، له راس���تیدا من بۆ ئه وه چوبوم چه ندین زانی���اری بده مه وه زیرو چه ندین زانیاری له گه ڵدا ده رده شه بكه م، له وانه :

- ده نگ���ۆی ئ���ه و گوژم���ه 400 ملیۆن دۆالره ی ك���ه حكومه ت���ی هه رێم به نیازه له بری ك���ۆڕه ك تیلیك���ۆم بیداته به غدا یان به غدا ده ی���ه وێ له بودجه ی هه رێمی

ببڕێت. - ده مویست باسی دامه زراندنه كاتیه كانی له گه ڵ بكه م كه من خۆم ش���اهیدم چۆن

به رپرسی هه ندێ له فه رمانگه كان به حیله و به ویس���تی كۆمیته و ناوچ���ه كان هه زاران كه س���یان به بڕوانامه ی نزمه وه به شێوه ی كاتی دامه زراندوه و له په سا پاش 3 ساڵ ده یانكه ن���ه كارمه ندی دائیم���ی و ده یان ه���ه زار ده رچ���وی زانك���ۆو په یمانگاش زه ق���ه ی چاویان دێ، ئ���ه م دامه زراندنه كاتی���ه بوه ت���ه به دیلی ئه و سیس���تمی دامه زراندنه ی ك���ه له رێگه ی فه رمانگه ی

ئاماره وه ده كرێت.- ده رباره ی ته زویركردنی نوس���راوی وه زاره تی دارایی له س���نوری باشماخ بۆ

هێنانی بوتڵی غاز. -باس له و رێنماییه ی وه زاره تی دارایی بك���ه م كه پاش البردن���ی خه زێنه ی 2 و 3 ده رباره ی سلفه ی مستدیمه ده رچوه و كێشه ی بۆ شاره وانیه كانی زۆنی سه وزی

جاران دروستكردوه .- باس له و بڕه قیره بكه م كه له به غداوه هاتوه و دراوه ته ده س���ت دو كۆمپانیای حیزب���ی و گوایا وه زاره تی دارایی پێش���و

ده ستی له و پرۆسه یه دا هه بوه .- ناوی چه ندین بندیوارم البو كه زیاتر له 20 ساڵه له ئه وروپان و له سه ر سۆشیال ده ژی���ن و بۆ ی���ه ك رۆژیش پێش���مه رگه

نه بون و به پله ی به رز خانه نشین كراون.

- چه ندین كه یسی گرنگی په یوه ندیدار به وه زاره ته ك���ه ی به ڕێزی���ان، هه روه ه���ا ده مویست وه ك نوێنه ری خه ڵك، ئاگاداری باری ئابوری كوردستان و موچه ی مانگی 12 ببم به داخه وه ، ئه و بواره نه ڕه خساو تێگه یشتم جه نابی وه زیر ئه وه ی حسابی له س���ه ر نه كردوه ئ���ه و مه وعیده بوه كه له گه ڵ من داینابو، له كاتێكدا له گه ڵ من قس���ه ی ده كرد چه ند جار باسی ئه وه ی كرد كه سه عات 11 ده چێته پارله مان بۆ كۆبون���ه وه له گه ڵ لیژنه ی دارایی، منیش

پێم وت: كۆبونه وی چی ؟ سه عات 11 دانیشتنی

نائاسایی پارله مان هه یه . ئێم���ه ی پارله مانت���ار رۆژان���ه وه اڵمی ده ده ینه وه ، هاواڵتیان ته له فۆنی سه دان گ���ه ر وه زیره كان���ه ، وه اڵمه ك���ه ش الی ئه مه هه ڵوێس���تی وه زیر بێ���ت به رامبه ر پارله مانتار ئیت���ر هاواڵتی چاوه ڕێی چی

بێت له نوێنه ره كه ی ؟لێره وه ده مه وێ به به ڕێز وه زیری دارایی بڵێم كه ئه م هه ڵوێسته ت 100% پێچه وانه ی ئ���ه و قس���انه ته ك���ه له كۆبونه وه كان���دا ده یكه یت، ناكرێ���ت ده رگات كراوه بێ بۆ هه ندێ ئه ندام پارله مان و ئه وه ش وه زعی ئێمه بێ���ت! ئێمه نوێن���ه ری خه ڵكین و

گه ر ت���ۆ ئاماده نه بیت وه ك پێویس���ت پێش���وازی له پارله مانتارێكی حیزبه كه ی خۆت بكه یت و به هه زار ناری عه لی وه اڵمی ته له فۆنی بده یته وه ، قوڕ به سه ر هاواڵتی ئاس���ایی ده بێ چۆن به خزمه تتان بگات، بۆیه منیش به ناچاری له مه ودوا له رێگه ی

میدیاوه به خزمه ت تۆ ده گه م.له كات���ی چاوه ڕوانیم���دا په رۆش���یی و بین���ی ، به وه زی���ره وه ش���پرزه یی زۆرم هێنان���ه دی چاكس���ازی و له غه م���ی دادپ���ه روه ری و په یداكردن���ی بودج���ه ی فه رمانگه و پڕۆژه كان و موچه ی كارمه ندانی وه زاره ت���ه كان بو، به اڵم ئ���ه م هاتوه ته س���ه ر قاس���ه ی قه رزار، ل���ه و جوتیاره ده چ���و كه الفاو ده غڵه ك���ه ی راماڵیبێ و منداڵه كان���ی چاوه ڕێی به رهه می ئه م بن، له كه سێك ده چو به ده رزی بیرهه ڵكه نێ و به ته مابێ باخ���ه تینوه كه ی به ر گه رمای هاوینی پێ ئاوبدا، ل���ه و كرێكاره ده چو شاردا خۆڵه عه مه له ی فڕێدانی له شوێنی به ش���وێن بیتاقه ی براوه ی یانسیبه كه یدا بگه ڕێ، ل���ه و خاوه ن قومارخانه یه ده چو ته ماش���ای مێزی قوماره ك���ه ی ده كات و جگ���ه له دۆڕاوه كان و جام���ه خاڵییه كه ی واره كه كه س���ی دی ل���ه ده وری مێزه كه بێ له الوێك���ی خوێنگه رم���ی نابین���ێ،

غه لوغه شی گوندی ده چو كه وتبێته داوی جامبازه كانی شارو به رانه كه یان لێكردبێته به رخ���ه كۆرپه ، له و بازرگانه موفلیس���ه ده چو په ڕه ی ده فته ری قه رزه كۆنه كانی هه ڵبداته وه ، له پۆڕی خوراوی به ر ده نوكی دو دااڵش ده چو، له ش���ێفی كارگه یه كی داڕزاو ده چ���و ن���ه ك به رهه مه كه ی وه ك پێویس���ت نیه ، به ڵكو خه رجی كارگه كه ده رناهێنێ، له و بازرگانه ده چو كه هه مو س���ه رمایه كه ی داوه ته قه رزو دۆشداماوه له كه س���ێك به تاڵه وه ، قاس���ه ی به دیار ده چو ك���ه به هیوا بێت ئاردی رژاوی ناو دڕك له رۆژی ره شه بادا كۆبكاته وه ، به اڵم له وه تێنه گه یش���تم په رۆشی ئه م وه زیره به ڕێ���زه بۆ كاره كه ی وایك���رد من له یاد بكات؟ ی���ان كاریگه ری ئ���ه و لێدوانه ی پێش���تری من بو كه باسی كه مئه زمونیی ئه وم كردبو ل���ه كاری وه زاره تی دارایی؟ یان تائێستا ئه ته كێتی مه وعیدو پێشوازی له پارله مانتار فێرنه بوه ؟ یان ته نها بۆ من وه ها بو؟ ئه وه خۆی ده یزانێ، به هه رحاڵ هه ركامیان بێت پێویستبو جه نابی وه زیر جدیتر بوایه له پێشوازی نوێنه ری خه ڵك دی پارله مانتاره كانی له گ���ه ڵ هیوادارم به م ش���ێوه یه نه بێت و هیچ وه زیرێك چاو

له م نه كات.

سه ره نجام ته قینه وه یه كی كۆمه اڵیه تی لێكه وت����ه وه و گه نجان����ی ن����اڕازی له م "س����وڵتانه نوێ عوس����مانیه " به بیانوی ڕێگه گرت����ن له دروس����تكردنی مۆڵێك����ی بازرگانیه كانی خۆمان هاوشێوه ی مۆڵه له ناوچه ی����ه ك كه پڕ بو له س����ه وزایی و دره خت����ی ج����وان له )پارك����ی گه زی( كردو گه وره یان ساز خۆپیش����اندانێكی 47 ش����اری توركی����ای ته نی����ه وه .دوای مانگێ����ك له مانگرت����ن و خۆپیش����اندان به زه ب����ری هێزو پۆلی����س توانی گه نجه ناڕازیه كان س����ه ركوت ب����كات و چه ندین چاالكوانی����ش به گولله ی زیندوی پۆلیس

كوژران.دوای س����اڵێك ل����ه و ڕوداوه پۆلیس و دادوه ری گشتی توركیا ئۆپه راسیۆنیكیان بۆ سه ر 4 وه زیری كابینه كه ی ئه ردوگانی س����ه رۆكوه زیرانی ئه وكات����ه ئه نجام����دا به تۆمه تی گه نده ڵ����ی و به رتیل وه رگرتن ، ه����ه ر چواری����ان دوات����ر ناچ����ار بون له پۆسته كانیان ده ست له كاربكێشنه وه .

پاش����ان چه ند تۆمارێك����ی ده نگیی دزه پێك����راوی ئ����ه ردوگان و كوڕه ك����ه ی به ناوی بی����الل ئه ردوگان له ن����او تۆڕه كۆمه اڵیه تیی����ه كان باڵوب����وه وه و ئ����ه وه ده ركه وت كه ئه و ئه ردوگانه ی به پێاڵوێكی دڕاوه وه هات����ه ناو سیاس����ه ت و به وته ی خۆی كه پێش 20 س����اڵ وتبوی )گه ر رۆژێك بیس����تتان ده وڵه مه ند بوم ئه وه بزانن حه رامم خواردوه ( بوه ته خاوه نی

ملیۆنه ها دۆالرو كوڕه كه ی 12 كه ش����تی هه یه كه هه ریه كه یان نرخی له ملیۆنێك

دۆالر زیاتره .ئ����ه و ك����ورده س����اویلكانه ی هه ت����ا دژ داع����ش ش����ه ڕی هه ڵگیرس����انی به په یه ده و كانتۆنی كۆبانی پش����تگیری ئاكه په یان ده ك����رد بۆیان ده ركه وت كه ڕوی ڕاس����ته قینه ی ئ����ه ردوگان چۆنه و

مه هدی ئه خیر زه مان نیه .له كاتێكا هه مو میدیای جیهانی جگه "له میدیا توركیه كانی سه ر به ئاكه په " به ش����انوباڵی كیژه ش����ه ڕڤانه كانی ناو كۆبانیان هه ڵده دا، ئه ردوگان له ش����اری گازیئه نته بی كوردی له نێو جه ماوه رێكی زۆرینه كوردا وتی" من نازانم بۆ ئه وه نده میدیای جیهانی بایه خ به كۆبانی ده ده ن كه هیچ گرنگیه كی س����تراتیژی نیه و دو به ره ی تیرۆرس����ت به یه كدا هه ڵپژاون، ئه و شاره هیچی نه ماوه بكه وێته ده ست داعش، پێویس����ت به و ه����ه را ئیعالمیه ن����اكات كه بۆی ده كرێت، ئه ی بۆ كه س

باسی حه ڵه ب و غه ززه ناكات!!؟؟"ئه م وتاره ی ئ����ه ردوگان وه ك ئاوێكی سارد وا بو له گه رماوێكی گه رما، كردی به ده موچ����اوی ئه و كوردان����ه ی چه ندین س����اڵه چه پڵه ی بۆ ده كوت����ن و ده نگی پێده ده ن چونكه به فریادڕه سی خۆیان و

نه ته وه كه یان له قه ڵه م دابو.ئیتر بۆیان ده رك����ه وت كه ئه ردوگان ئه و فریشته یه نیه كه خوا له ئاسمانه وه

بۆڕزگاری كوردان ناردبێتی .دوای چه ندین مانگ له و وتاره و دوای پاككردنه وه ی كۆبانی له چه ته كانی داعش دیسان ئه ردوگان وتارێكی دوژمنكارانه ی به رامبه ر كۆبانی و خوێنی شه هیده كانی دوباره كرده وه و به ئاش����كرا وتی:" ئێمه ڕازی نابی����ن به ئه زمونێكی هاوش����ێوه ی باكوری عێراق له س����وریاو جیابونه وه ی كوردانی س����وریا هه ڕه ش����ه له ئاینده ی

توركیا ده كات"ئیتر هه مو كوردێكی ڕاس����ته قینه كه پرۆسه ی"توركاندن" یان "ته تریك" دڵ و مێشكی داگیر نه كردبێت بۆی ده ركه وت كه سوارچاكه دادپه روه ره كه ی بانگه شه ی برایه تی كوردو توركی ده كرد دژی هه مو بزوتنه وه یه كی كوردیه له سوریاو عێراق و توركیاو گه ر هه رێمی كوردستانیش ئه و قومه نه وت����ه ی نه بوایه له په كه كه ئه زیز

تر نه ده بو بۆ ئه ردوگان!ك����ه "قۆناغ����ی بۆی����ان ده رك����ه وت ئاش����تی " له توركیا ته نیا پرۆسه یه كه بۆ گه وجاندنی ك����وردو پارته كوردیه كان و وه ك كارتێك����ی هه ڵبژاردن "س����وغره " ده كرێ����ت به مه به س����تی درێژكردنه وه ی نوێی����ه س����ه ركرده فه رمانڕه وای����ی

عوسمانیه كه ی "توركیای مۆدێرن".ئه م وتانه ی ئ����ه ردوگان له كاتێكدا بو كه پێش ته نیا ی����ه ك ڕۆژ، داود ئۆگڵو ئه و خه لیفه یه ی كه دوای خۆی تاعینی س����ه درولئه عزه می پۆس����تی بۆ كردبو

سه رۆك وه زیرانی توركیا له دیار به كره وه ساڵوی گه رمی بۆ كۆبانی ده نارد!

ئێس����تا كوردانی توركیا نازانن دڵیان به بانگ و س����اڵوی داود ئۆگلو خۆشكه ن یان باوه ڕ به و ڕاس����تیه تاڵ����ه بێنن كه س����وارچاكی خه ونه كانی����ان ده یدا به بن

گوێیاندا.ك����ورد خۆیان ده پرس����ن 12 س����اڵه هوتاف بۆ س����ه ركرده یه ك ده كێشین كه به تیرۆرس����ت ناوزه ندم����ان ده كات؟ جا هه ر به رده وام بین له هه لهه له كێشان یان

ئه مجاره له هه ڵبژاردن سزای بده ین؟پاش ئه و هه مو ساڵه له پشتگیری گه ر پشتی تێبكه ین له هه ردو جه ژنه كه نابین؟ ئاخر ئه وان بۆ ڕیش چون سمیڵیش����یان نایه بانی، خواشیان له خۆیان ڕه نجاندو

خورماشیان نۆشی گیان نه كرد.كوردانی باش����ور هیچیان جیاواز نیه له كوردان����ی باكور، ئه وانی����ش ئومێدی "دروس����تكردن"ی نه ك "ڕاگه یاندن����ی" یه كه م ده وڵه تی كوردیان له سه ر بناغه ی په یوه ندیه نه وتیه ك����ه ی هه رێم و توركیا

هه ڵچنی بو.داعش و ئ����ه ردوگان وه ك دو مۆته كه قه ش����ه نگه ڕه نگاڵ����ه خه ون����ه ئ����ه م مێژوییه ی����ان له كوردانی باش����ور تێكداو پێیانوتن تا ئێره و به س، ئێوه و ده وڵه ت

كوجا مه رحه با!بۆ توركیا گرنگ نه بو كێ بۆری نه وتی له هه رێمه وه ڕاكێشاوه بۆیان، الی ئه وان

ئه وه گرنگ بو كه نه وت له بۆریه كه بێته ده ره وه جا داعش له هه ولێره وه بینێرێت یان برا كورده كان بۆ ئه و هه ریه كه ,هه ر بۆی����ه كه داعش هاته س����ه ر بینه قاقای هه ولێر، ئه مریكا له دوری 7 قاڕه كه وته هه له كه س����ه ما به اڵم توركیا نقه ی لێوه

نه هات.به اڵم به داخه وه ئه وه ی كه هێشتا له و خه ونه هه نگوینیه ژێر زبڵدانه خه به ری نه بۆت����ه وه هه ندێك له پارته ئیس����المیه

سیاسیه كانه .ده بینین لێره وله وێ وه ك پارێزه رێكی له سیاس����ه ته به رگ����ری خۆبه خ����ش چه وته كان����ی ئاكه په ده ك����ه ن و خۆیان به ئه ندامێكی دێرینی ئه و پارته سیاسیه

توركیه دێته به رچاو.ده كه یت����ه وه هه رچیه كی����ان ده م����ی باس����ی كه ناڵی "ته ره ت����ه 6" و "قۆناغی

ئاشتی "ده كات.گ����ه ر كه س����ێك ئ����اگای ل����ه توركیا نه بێ����ت واده زانێت ئ����ه م كه ناڵه ته نیا پارێزه ری مافی ك����ورده و ده نگی هه مو كوردانی به جیه����ان ڕاگه یاندوه ، نكوڵی له باش����یه كه ی ناكه م به س ئه و مینبه ره ئازاده س����ه ربه خۆیه پوخت كوردیه نیه كه پاس����اوی كاره چه وته كانی ئاكه په ی

پێبێنیته وه ."قوناغ����ی ئاش����تی "یش له نێوان ئه م هه ڵب����ژاردن ب����ۆ ئه و هه ڵب����ژاردن وه ك بنێش����تی جوراو درێژ ده بێته وه و كه س

نازانێ����ت كۆتاییه ك����ه ی ده گات به كوێ، هه م����و الیه ك ئه وه مان له س����ه ره بڵێین

"ئاخیری خێر بێت ئیشه اڵ".ك����ه س ناتوانێت ڕه خنه له ئیس����المی سیاس����ی بگرێت له وه ی ده یه وێت بێته ده سه اڵت به اڵم پێش ئه وه حه ز ده كه ین بپرسین گه ر هاتنه سه ر ده سه اڵت وه كو ئه ردوگانی س����ه ره تا مامه ڵ����ه ده كه ن و ناگوڕێن ی����ان وه ك ئه و ئه ردوگانه ی كه له س����ه ر كۆمێنتێك له تۆڕی كۆمه اڵیه تی تویت����ه ر، بێژه رێك����ی به ناوبانگی وه ك دادگاو ده ده یت����ه كه باش" "س����ه ده ف

داوای 4 ساڵ زیندانیكردنی ده كه ن؟س���اڵ 16 خوێندكارێك���ی ی���ان هاوه ڵه كانی له به رده م ئه وه ی له س���ه ر ڕه خنه ی له ئ���ه ردوگان گرتوه فه رمانی ده س���گیركردنی بۆ ده رده كه یت و 2 ڕۆژ زیندان���ی ده كه یت، دواتر سه ربه س���تی ده كه یت و پاشان داوای 5 ساڵ زیندانی

ده كه یت له دادگا؟ئیسالمیه كانی الی خۆشمان له پارته ده پرس���م دوای خوێنی 34 ك���ورد له ڕۆبۆسكی هێش���تا هه ر ئه ردوگان ڕۆل

مۆدێلی ده سه اڵتگرتنه ده ستتانه ؟دوای هێرش���ه كه ی ئه ردوگان بۆ سه ر كۆبانی و شه ڕڤانانی و شه هیدانی، دوای بێهه ڵوێس���تی به رامبه ر هه ولێرو نه هاتن به هانایه وه له كاتی ته نانه ی ناموسماندا هێش���تا ه���ه ر ئ���ه ردوگان شاس���واری

خه ونتانه ؟

پیرۆزه به بۆن���ه ی چون���ه ک���ه ژاوه ی زێڕین���ه وه ، پیرۆزبای���ی ل���ه )کۆس���ره ت و رازه ( ده که ین،

به و هیوایه ی ژیانێکی پڕ له به خته وه ری به یه که وه به سه ربه رن.ستافی ئاوێنه

راسته ئه م ستراتیجه دوره له كورده وه ، چه هه په و نزیكبونه وه ی ده ڵێن هه ندێك ه���اده پ، په یوه ن���دی ب���ه و هاوكێش���ه سیاس���یه وه هه یه كه به حساب كوردانی ش���ه ڕی ئێس���تا قه ندیلیش رۆژئ���اواو ئه س���ه دو عه له ویه كان ناكه ن به ئاشكراو كه وتونه ته ب���ه ره ی "چه هه په � ئێران � حیزبواڵو ش���یعه ی عێراقی" ئه سه دیش نی���ه په ی���ه ده ی لێدان���ی به رنام���ه ی بۆ سه لماندنی له ئێستاش���دا له رۆژئاوا، ئه م شیكاریه نه ده نگی تۆپه كانی ئێران نه خشه خش���ی له قه ندیل و ده بیس���تین قاچی گه ریالكان���ی كۆدار � په ژاك دژی ئێران و نه جوڵه ی سوپاكه ی ئه سه دیش به رانب���ه ر كانتۆنه كان. به اڵم ئۆردوغان و AKP زیاتر ئه یانه وێت ش���ه رعیه ت به م نه زمه بده ن، زیندانیكردنی زیاتر له 350 ئه فسه ری بااڵ له الیه ن AKP و الوازكردنی باڵی عه سكه رو دورخستنه وه ی فه تحواڵ گویله ن و بزوتنه وه ی گوله نیه كان و هه ندێ كاراكته ری ناڕازی وه ك عه بدواڵ گویل بۆ به یه كێك نه كه ن، ده ستێوه ردان ئه وه ی هاته ئۆردوغ���ان له ده س���تكه وته كانی هه ژمارك���ردن بۆ كۆنترۆڵكردنی توركیاو زه مینه سازی بۆ ئه م به رنامه یه ، ئه مه ش ده ستی پارته كه ی ئۆردوغانی كرده وه تا گفتوگۆی ئیمراڵی ده س���تپێبكات له گه ڵ

گه وره تری���ن پارتی چه ك���دار كه 12000 شه هیدی هه یه و زیاتر له 11000 ئه ندامی گه ریالشی له گه ڵ ملیۆنان الیه نگر له ناو

توركیا هه یه ،توركیا چی���دی نایه وێ���ت ئابوریه كی زه به الح بخات���ه خزمه تی ئه و جه نگه وه ، بۆیه شه ڕی وه س���تاندوه له گه ڵ كورد، كوردان���ی توركی���ا له نێ���وان ئاكه په ی سه رس���ه ختی دوژمن���ی حوكم���ران و له مێژین���ه دا، له كێبركێدان بۆ بردنه وه ی ئه مس���اڵ، حوزه یرانی هه ڵبژاردنه كانی ره نگ���ه به جۆرێك له جۆره كان ئۆردوغان بیه وێ���ت یاریه كه له ك���ورد تێك بدات به وه ی دۆس���تی ك���ورده و ك���ورد دور بخاته وه ل���ه و پارت���ه توركیانه ی وه ك چه هه په ، بۆیه هه رگیز وه ك ئه م ماوه یه سه ركرده كانی دادوگه شه پێدان سه ردانی وه ك نه ك���ردوه كوردیه كانیان ناوچ���ه س���ه ردانه كه ی داود ئۆغلۆ ب���ۆ ئامه دو به ك���وردی ئاخافتنی له گ���ه ڵ ئه ندامانی

پارته كه ی. هه مو ئه مانه بۆ یه ك مه به سته ، نه وه ك كورد فێری سیاسه ت بوبێت و هاوپه یمانی پێكبهێنن له گه ڵ پارت و بزوتنه وه چه په ته نگاو ئۆردوغان پێكه وه توركیه كانداو بكه ن، چونك���ه زه حمه ته كورد به ته نها وات���ه HDP بتوانێت ئاس���ته نگی %10

ببڕێت و بێته په رله مان ئه گه ر سازانێكی حیزبی ئه نجام نه دات، ئه گه ر ئه مس���اڵ بچن���ه په رله مان و نه توانن ك���ورده كان ئاس���ته نگی 10% نه بڕن ره نگه دۆخه كه تێكبچێ���ت وه ك جه زی���ره ، روداوه كانی شاری جه زیره له 27 / 12/ 2014، كه گه نجانی شۆرش���گێڕو واڵتپارێزی كورد توانیان جۆرێك له سه ربه خۆیی سنوردار بس���ه پێنن به خه نده ق لێ���دان و حوكمی خۆجێی���ی وه ك یه كه می���ن ئه زمون���ی خۆسه ری دیموكراتی و په یامێكی گرنگی قه ندیل خوێنرایه وه بۆ رای گشتی توركیا داواكاریه كانی ئۆردوغان پێویس���ته كه ك���ورد جێبه جێ بكات، چاودێران ده ڵێن جه زی���ره ئه زمونێكه و په كه كه ده توانێت له خراپتری���ن حاڵه تی ب���كات، فراوانی له په رله مان، كوردانیش دورخستنه وه ی وه ك ئه و ئه ندامه بااڵیه ی په كه كه به منی وت: "ناچاری���ن په رله مانێك���ی كوردی

له ئامه د چێ بكه ین"له په نجه ره كان���ی ئ���ه وه ی بۆی���ه كۆش���كه كه ی ئۆردوغان���ه وه دیاره وه ك نزیكبون���ه وه ی ته نه���ا هه ڕه ش���ه یه ك هه ده په و چه هه په نی���ه به ته نها، به ڵكو خۆس���ه ری دیموكراتی و دروس���تكردنی په رله مانێك���ی كوردیه له الیه ن هه ده په و

په كه كه وه .

پارله مانتارو معالی الوزیر!... پاشماوه

ئه ردوگان مۆته كه ی خه ونی... پاشماوه

له كۆشكه كه ی ئۆردوغانه وه ... پاشماوه

وەکو س����امانێکی گەورەی هەست ئەوەشە ش����ایانی تەماشادەکرێت و هەمو چرکەساتێک ببێت بەهێزێکی سیاسیی بۆئەوەی بگات بەئامانجێکی ئەم دونیای����ەدا. لەم ئایدیۆل����ۆژی هێزان����ە چیدی بڕوای����ان بەوە نییە ک����ە چاوەروانی ئەوەبن ”لەو دونیا“ بەو ش����ێوەیە بژین کە دەیانەوێت و شایس����تەن، بەڵکو دەیانەوێت ئەم پرنس����یپانە ”لەم دونی����ا“ مادییەی ئێستادا بنیاتبنێن، وەکو پاداشتێک

کە خودا لەو دونیا دەیانداتەوە.

خاڵێکی هاوبەشی تر کە ئەم فۆرمە لەبیرکردن����ەوە بەرهەمیدەهێنێ����ت، بریتیی����ە ل����ە Xenophobia واتە ”بێگانەهەراسیی“. سەرەڕای ئەوەی ئەم هەراسانبونە لەبێگانە ترسێکی ناماقوڵ و ناعەقالنییە، بەاڵم توانای ئەوەی هەی����ە فۆبیاو دڵەڕاوکێیەکی گ����ەورە لەناو ئەندامان����ی کۆمەڵگا ئیسرائیل و بۆنمونە بەرهەمبهێنێت. ئەمریکا بەمەرکەزی هەمو بەاڵیەکی ئەم دونیایە تەماشا بکرێن، یان کورد وەکو ئیس����رائیلی دوەم بۆ جیهانی ع����ەرەب و دونی����ای موس����ڵمانەکان نمایی����ش بکرێت. فۆرمێکی تایبەتی

ئەم بێگانەهەراسییەش لەکۆمەڵگای کوردستاندا بەرامبەر بەئێزیدییەکان و بەئاوارەکان بەرامبەر لەئێستاش����دا دەبینرێ����ت. لەگەڵ هەمو قەیرانێکی گەورەش لەخۆرئاوادا بێگانەهەراسیی

دەبێت بەگوتاری بااڵدەست.

پرسی خاوەندارێتی بۆ هەقیقەتی ڕەه����او پیرۆزیی ئ����ەم هەقیقەتەش یەکێک����ە لەگرنگتری����ن خەس����ڵەتە تەوژم����ە ئ����ەم هاوبەش����ەکانی سەلەفییانە. هەریەکێک لەم ئایینانە بەدونیابینییەکی خ����ۆی دونیابینی ڕاست و پیرۆز دەزانێت و ئەوانیتریش نەزانێت بەهەڵەش����ی گەر بەهەڵە؛ وەکو قۆناغێکی بەس����ەرچوی دوای خۆی تەماشای دەکات. ئەم دۆخەش ڕەهەندی ڕەخنە لەهەمو ئەو دیدگایانە وەکو خۆیان چونکی دەسەنێتەوە، دوا- ویس����تگای پەیامێکی ئیالهیی بەسەرەتای خۆیان تەماشادەکەن و کۆتای����ی مێژوی ئەوانیت����ر دەبینن. نوخبەی ئ����ەم دیدگایانە مۆنۆپۆڵی هەقیقەتێکی پیرۆز دەکەن و بوارێک ناهێڵێت����ەوە بۆ گفتوگ����ۆی لۆژیکی لەنێ����وان ئەم ئایینان����ە یان ڕەخنە لەئایین خۆی. بەم ش����ێوەیە هەمو

ڕەخنەگرتنێ����ک لەئایی����ن دەبێ����ت Blasphemie ل����ە بەکردەی����ەک بەرامبەر بێڕێزی کوفرگەرایی و واتە

بەخودی خوداوەند.

ئایین س����امانێکە کە س����ەلەفیزم بۆ دەیخاتەگەڕ س����تراتیژێک وەکو سیاس����یی بەئامانجێکی گەیش����تن ئایدیۆلۆژیا هەم����و گەر دیاریکراو. وەرش����ەیەکی دەس����ەاڵتگەرەکان کۆمەڵ����گاو عەس����کەرتاریزمی بن، س����ەرۆکەکان بەپیرۆزکردن����ی ئەوا سەلەفیزمی ئایینیی دەرکردنی ئینس����انە لەس����ەنتەری ”ب����ون“ و بەه����ا موق����ەدەس و هێنان����ەوەی لەهەمو ئ����ەوەی ئایینە. ڕەهاکانی ئەم فۆرمە جیاوازانەی س����ەلەفیزم پرنسیپی ونبونی تێڕامانە، جێگای مەس����افەیەکە نەمانی پلورالی����زم و نێ����وان کولتورو ب����ۆ پێکەوەژیانی ئایینە جیاوازەکان. لەهەناوی هەمو ئیشدەکات جەبرێک سەلەفیزمێکدا کە ناهێڵێت مرۆڤ س����ەربەخۆبێت و ناهێڵێت لەگەڕدای����ە کە ڕەهاییەک بیربکات����ەوەو ئازادان����ە م����رۆڤ س����تەمگەراییەک ئامادەیە کە رێگە بەداهێنان و فەنتازیاو ڕەخنە نادات.

سەلەفیزم و خەسڵەتە

هاوبه شه کانی... پاشماوه

په‌كخستنی‌‌چاكسازی‌له‌داعش‌مه‌ترسیداره‌

‌ئه‌له‌ند‌ئه‌مین

هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌به‌دۆخێكی‌‌نه‌خوازراوو‌پ���ڕ‌له‌ته‌نگژه‌و‌نائارامیدا‌تێده‌په‌ڕێت،‌درێژه‌كێش���انی‌‌قه‌یرانی‌‌دارایی‌‌و‌ش���ه‌ڕی‌‌داعش‌وزه‌و‌توانای‌‌شه‌كه‌ت‌و‌ماندو‌كردوه‌،‌هه‌روه‌ك‌چۆن‌ساڵی‌‌رابردو‌ساڵێكی‌‌پڕ‌له‌نه‌هامه‌تی‌‌بو‌بۆ‌كوردس���تان،‌پێناچێت‌تا‌كۆتایی‌‌ئه‌مس���اڵی‌‌2015ش‌ئاسۆیه‌كی‌‌رونمان‌له‌به‌رده‌مدا‌بێ‌‌بۆ‌ده‌رباز‌بون‌له‌و‌گرفتانه‌ی‌‌تێیكه‌وتوین،‌كه‌‌جگه‌‌له‌شه‌ڕی‌‌داعش‌و‌قه‌یرانی‌‌دارایش،‌زۆرن‌ئه‌و‌كێشانه‌ی‌‌به‌هه‌ڵپه‌سێردراوی‌‌ماونه‌ته‌وه‌و‌چاره‌س���ه‌ر‌كردنیش���یان‌به‌زوی���ی‌‌و‌ئاس���انی‌‌ناكرێت،‌هه‌ر‌له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌ده‌ستوره‌وه‌‌بگره‌‌تا‌ده‌گات‌به‌یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‌درێژكردنه‌وه‌‌

یان‌درێژ‌نه‌كردنه‌وه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌بارزانی‌.راس���تییه‌ك‌هه‌یه‌‌له‌كوردستاندا‌پێویس���ته‌‌چاوی‌‌لێدانه‌خرێ‌‌و‌نه‌كرێت‌به‌ژێر‌هه‌راو‌زه‌نای‌‌ش���ه‌ڕ‌و‌مه‌ترس���یه‌كانی‌‌داعش‌و‌قه‌یران���ی‌‌داراییه‌وه‌،‌ئه‌ویش‌پێویستی‌‌هه‌نگاونانی‌‌حكومه‌ته‌‌به‌ره‌و‌چاكسازی‌،‌دوای‌‌‌23ساڵ‌‌له‌حكومڕانی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌،‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ئێستا‌له‌شه‌مه‌نده‌فه‌رێك‌ده‌چێت‌كه‌‌له‌سه‌ر‌هێڵی‌‌راسته‌قینه‌ی‌‌خۆی‌‌الیدابێت،‌ئه‌مه‌ش‌كاره‌ساتی‌‌گه‌وره‌ی‌‌قه‌وماندوه‌،‌به‌ملیار‌دۆالر‌بێسه‌روشوێن‌و‌لوش‌دراوه‌،‌گه‌نده‌ڵی‌‌بوه‌‌به‌كولتورێكی‌‌ره‌گ‌داكوتاوو‌ناعه‌داله‌تییه‌كی‌‌گه‌وره‌‌هه‌رێمی‌‌داهێزراندوه‌،‌داهات‌و‌باج‌و‌دارایی‌‌گشتی‌‌و‌خه‌رجیه‌كان‌زۆربه‌یان‌ناشه‌فاف‌و‌نه‌زانراون،‌له‌ڕوی‌‌س���ه‌ربازییه‌وه‌‌له‌شه‌ڕی‌‌دژ‌به‌داعش���دا‌ده‌ركه‌وت‌كه‌‌چۆن‌خه‌ڵكی‌‌داماوی‌‌ئێمه‌‌باجیی‌ده‌س���تگرتنی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌به‌هێزی‌‌پێش���مه‌رگه‌و‌ئاس���ایش‌و‌هه‌واڵگریی‌‌و‌ده‌زگای‌‌ئه‌منی‌‌و‌سه‌ربازییه‌كانیانی‌‌سه‌ر‌به‌خۆیان‌ده‌ده‌ن‌و‌په‌رته‌وازه‌ییه‌كی‌‌سه‌یری‌‌له‌پالن‌و‌بڕیارداندا‌لێكه‌وتوه‌ته‌وه‌،‌له‌ڕوی‌‌سیاسیش���ه‌وه‌‌ده‌ركه‌وت‌كه‌‌له‌كوردس���تاندا‌هه‌ڵب���ژاردن‌ته‌نها‌له‌پێناوی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌بۆ‌ریكالم‌ده‌كرێت،‌نه‌ك‌بۆ‌ده‌ستاوده‌ست‌كردنی‌‌ده‌سه‌اڵت‌و‌

به‌دیهێنانی‌‌گۆڕانكارییه‌كی‌‌ریشه‌یی‌.ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌‌كوردستان‌كه‌‌‌23ساڵه‌‌بون‌به‌بار‌به‌سه‌ر‌ورگ‌و‌شانی‌‌ئه‌م‌خه‌ڵكه‌وه‌،‌هه‌ڵه‌یه‌كی‌‌كوش���نده‌‌ده‌كه‌ن‌گه‌ر‌پێیانوابێت‌هه‌تاس���ه‌ر‌ئه‌م‌دۆخه‌یان‌به‌ش���ێوه‌ی‌‌س���ااڵنی‌‌پێشو‌بۆ‌ده‌چێته‌‌س���ه‌ر،‌چاك‌وایه‌‌په‌ن���دو‌عیب���ره‌ت‌له‌ئه‌زمون���ی‌‌گه‌النی‌‌ئ���ه‌م‌ناوچه‌یه‌و‌دنی���ا‌وه‌ربگرن،‌ئه‌زمونی‌‌گه‌الن‌ئه‌و‌راس���تیه‌یان‌س���ه‌لماندوه‌‌كه‌‌ئه‌و‌جۆره‌‌حكومڕانیه‌ی‌‌ناعه‌داله‌تیی‌‌گه‌وره‌یان‌له‌دابه‌شكردنی‌‌سه‌روه‌ت‌و‌سامان‌و‌له‌به‌خشینه‌وه‌ی‌‌پێگه‌ی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌له‌ده‌س���تدرێژی‌‌كردن‌بۆ‌دارایی‌‌و‌موڵكی‌‌گش���تیدا‌دروس���تكردوه‌،‌سه‌ره‌نجام‌جگه‌‌له‌مایه‌پوچ‌بون‌و‌ملشكان‌هیچ‌رێگه‌یه‌كی‌‌

تریان‌له‌به‌رده‌مدا‌نه‌بوه‌.‌ئه‌زمونی‌‌گه‌الن‌س���ه‌لماندویه‌تی‌‌كه‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌به‌زۆری‌‌زۆرداره‌كی‌‌خۆیان‌ده‌س���ه‌پێنن‌و‌به‌زه‌بری‌‌هێ���زو‌پاره‌‌درێژه‌‌به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌خۆیان‌ده‌ده‌ن‌و‌بێباكانه‌‌پش���ت‌ده‌كه‌نه‌‌چاكس���ازی‌،‌كه‌‌رۆژی‌‌خۆی‌‌هات‌هه‌رگیز‌هێزی‌‌س���ه‌ربازی‌‌و‌ده‌زگا‌ئه‌منیه‌كان‌و‌دروس���تكردنی‌‌چه‌ندی���ن‌بازنه‌ی‌‌حیمایه‌‌فریایان‌ناكه‌وێ‌‌و‌نایانپارێزێت،‌چونكه‌‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌پاراستنی‌‌ده‌سه‌اڵت‌و‌كاربه‌ده‌ست‌و‌به‌رپرسان‌به‌رله‌وه‌ی‌‌مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‌ئه‌منی‌‌بێت‌مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‌سیاسییه‌،‌ئه‌گه‌ر‌سیاس���ه‌ت‌نه‌یانپارێزێت‌ئه‌وا‌ئاسایش‌و‌ده‌زگای‌‌ئه‌منی‌‌

دادیان‌نادات.حكومڕانه‌كانی‌‌هه‌رێم‌ده‌بێت‌له‌و‌راستیه‌ش‌تێبگه‌ن‌كه‌‌داعش‌له‌مێژوی‌‌ئه‌م‌ناوچه‌یه‌و‌كوردستانیش���دا‌دیارده‌یه‌كی‌‌زو‌تێپه‌ڕه‌و‌مه‌ترس���یه‌كانی‌‌ده‌ڕه‌وێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌داعش‌مه‌ترسیدارتره‌‌درێژه‌كێشانی‌‌ناشه‌فافی‌‌و‌ناعه‌داله‌تی‌‌و‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌نادیموكراسی‌‌و‌په‌كخستنی‌‌پرۆسه‌ی‌‌چاكسازییه‌،‌

كه‌‌زیاد‌له‌هه‌ر‌شتێك‌كوردستان‌پێویستی‌‌پێیه‌تی‌.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

له که رکوک پێشمه رگه سه رکه وتنه کانی

فۆتۆکان:‌بێساران‌تۆفیق

نیه غه مگین چیرت کوبانێ