به بڕیارێك���ی ئه نجومه ن���ی هه رێم���ی ب���ۆ ن���ه وت و گاز، ت���ه واوی داهات و داراییه كانی فرۆشتنی به ده س���تهاتوه نه وت و سوته مه نی له بانكی كوردستانی نێوده وڵه ت���ی ئه هل���ی داده نرێ���ت كه خاڵی���ی نێچیرڤ���ان بارزان���ی خاوه ن پشكی سه ره كی بانكه كه یه ، له ڕێگه ی ئه مكاره وه حكومه ت مانگانه س���ه دان ملیۆن دین���ار قازانج بۆ بانكی ناوبراو هه ڵده ڕێژێ���ت، ب���ه اڵم به رپرس���ێكی بانكه ك���ه ده ڵێت "قازانجه كه مان كه م و

مه عنه وییه ".ئه و به پێ���ی به ئاوێن���ه : تایب���ه ت

زانیاریانه ی ده ست ئاوێنه كه وتون به ر له رێكه وتنی نێوان هه رێم و ناوه ند له سه ر نه وتی راده س���تكردنی نه وت-بودجه و هه رێم به كۆمپانیای س���ۆمۆ، سه رجه م نه وتی فرۆشراوی هه رێم بۆ ساڵی 2014 جیهاندا ساغكرانه وه له بازاڕه كانی كه پاش گه ڕانه وه ی داهاته كانیان بۆ هالك بانك له توركیا، ئه ركی هێنانه وه ی ئه و داهات���ه له توركیاوه بۆ هه رێم به بانكی كوردس���تان س���پێردراوه و بانكه كه ش له به رامب���ه ر س���ودێكی دارایی گه وره ئه و كاره ی ئه نجامداوه . هه روه ها جگه له داهاتی نه وتی فرۆش���راو له ده ره وه ،

سه رجه م داهاتی جۆره كانی سوته مه نی فرۆش���راو له ناوخ���ۆدا له مانگی ئابی س���اڵی راب���ردوه وه له جیات���ی بانكه حكومیی���ه كان له بانكی كوردس���تانی

نێوده وڵه تی داده نرێت.به ڕێوه ب���ه ری لقی س���لێمانی بانكی كوردس���تانی نێوده وڵه ت���ی ، دڵش���اد به ئاوێنه ی له مب���اره وه عه بدولمه جید راگه یاند، پێش���تر بانكه حكومییه كان هه ڵس���وكه وتیان به پ���اره ی داهات���ی س���وته مه نی ناوخ���ۆوه كردب���و ب���ۆ به ڵێن���ده ران و پ���اره ی دابینكردن���ی پێداویستی بانكه كان و پێداویستیه كانی

س���امانه وه زیری بۆی���ه حكوم���ه ت داهاته كه كه بڕیاریدا سروش���تیه كان

له بانكی كوردستان كۆبكرێته وه .ناوبراو بڕی قازانج���ی بانكه كه یانی له و كاره به )كه م و مه عنه وی ( ناوبرد، ئ���ه و وت���ی "رێ���ژه ی س���ودی بانك له ه���ه زاردا پێنج دین���اره و النیكه می س���وده بانكیه كه ش به 10 هه زار دینار

دیاریكراوه ".به اڵم به پێ���ی زانیارییه كانی ئاوێنه به ته نه���ا له س���لێمانی رۆژان���ه زیاتر له یه ك ملیۆن و 750 هه زار لیتر به نزین ده فرۆش���رێت، گه ر هه ر لیترێك به 500

دینار بفرۆش���رێته به نزینخانه كان ئه وا داهاتی رۆژان���ه ی به نزین 875 ملیۆن دین���اره و ل���ه و بڕه ش س���ودی بانكی كوردس���تان بۆ مانگێك ته نها له سه ر ئاستی سلێمانی ده كاته 131 ملیۆن و )به مه رجێ���ك دین���ار، ه���ه زار 250بانكه كه له هه ر سێ پارێزگاكه ی هه رێم

لقی هه یه (.بانكه سه باره ت به خاوه ندارێتی ئه و پش���كی ئاوێنه زانیارییه كانی به پێی سه ره كی بانكی كوردستان ده گه ڕێته وه بۆ خاڵ���ی نێچیرڤ���ان بارزانی و چه ند كه س���ێكی تر كه وه ك هاوپش���ك له و

بانكه دا ناویان هاتوه ، له مباره وه دڵشاد عه بدولمه جی���د رایگه یاند "س���ه رجه م هاوپشكین و بانكی ئه هلییه كان بانكه له ژماره یه ك كوردس���تانیش بانك���ی

هاوپشك پێكهاتوه ".ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه هه فته ی پ���اره ی كۆكردن���ه وه ی راب���ردوش س���ه رمایه داران له "كه مپین���ی ره نجی ش���ه هیدان" له كه ناڵی روداوی س���ه ر به نێچیرڤان بارزانیه وه دیسان له ڕێگه ی

ئه م بانكه وه بو.

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )478( سێشەممە 2015/5/12

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

9

سه نته رێک بۆ دۆزینه وه ی هاوسه رگیریی

400 هاوسه رگیریی رێکده خات

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

ئه مریکاو ده وڵه ت له رۆژهه اڵتی

ناوه ڕاست

ئه وه ی بارزانی له باره ی سه ربه خۆییه وه گوتی،

نه یاره كانی كورد سودیان لێبینی

به غدا قه رزی کۆن له سه ر هه رێم

زیندوده کاته وه

14113

117 هه زار هونه رمه ند له هه رێمی کوردستان

هه ن

حكومه ت مانگانه سه دان ملیۆن دینار قازانج بۆ بانكی ئه هلی كوردستان هه ڵده ڕێژێتخاڵی‌‌نێچیرڤان‌بارزانی‌‌خاوه‌ن‌پشكی‌‌سه‌ره‌كی‌‌بانكه‌كه‌یه‌

تورکیا به ره و هه ڵبژاردن

2

نازم ده باغ نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له تاران ئاماژه به وه ده كات كه ئێ���ران رۆڵ���ی كاریگ���ه ری هه بوه له كۆتایهێن���ان به ناكۆكییه كان���ی ن���او یه كێتی، ئه و ده ڵێت "كۆماری ئیسالمی ئێران له رابردو، ئێستاو ئاینده شدا وه ك هاوپه یمانی ستراتیجی سه یری یه كێتی

نیشتمانی كوردستان ده كات".تایب���ه ت به ئاوێن���ه : ن���ازم ده ب���اغ له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا له سه ردانه كه ی مه به ست كه رایگه یاند س���ه ره تای ئه م هه فته ی���ه ی د.به رهه م س���اڵح بۆ ئێران به مه به س���ت نه بوه و په یوه ن���دی به مه س���ه له ی هه ڵبژاردنی سه رۆكایه تی هه رێم و لێدوانه كانی بارزانی سه باره ت به س���ه ربه خۆیی و راگه یاندنی ده وڵه تی كوردییه وه نیه ، ئه و وتی "له و كۆبونه وانه ی من تێیدا به ش���دار بوم، به كۆی به گشتی سه باره ت گفتوگۆكان بارودۆخی سیاسی هه رێمی كوردستان و

كۆم���اری نێ���وان په یوه ندییه كان���ی ئیسالمی و یه كێتی نیشتمانی كوردستان بون، ب���ه اڵم له كۆبون���ه وه ی تایبه تیی د.به رهه م و كاربه ده ستانی ئێراندا باسی ناكۆكییه كانی ناو یه كێتی و چی كراوه و چی نه كراوه من ئ���اگادار نیم ده توانن

له د.به رهه م خۆی بپرسن".وتیش���ی "سیاس���ه ت و س���تراتیجی س���ه باره ت ئێران ئیس���المی كۆماری به عێراق و كوردس���تان له س���ه ر س���ێ ته وه ره ی س���ه ره كی كار ده كات، ئێران زیاتر جه غت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه پارێزراو عێ���راق یه كپارچه یی یه كه م، نێ���وان دۆس���تایه تی دوه م، بێ���ت. كوردو ش���یعه پارێزراو بێت. سێهه م، هاوپه یمانییه ك���ی هاوس���ه نگ له نێوان ئه وه هه بێ���ت، كوردیی���ه كان هێ���زه

سیاسه تی كۆماری ئیسالمییه ".

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران:ئێران‌وه‌ك‌هاوپه‌یمانی‌‌ستراتیجی‌‌

سه‌یری‌‌یه‌كێتی‌‌ده‌كات

کوردس���تان په رله مانتارێک���ی چه ندی���ن دۆس���یه ی به ه���ه ده ردان ل���ه و بڕه پاره یه ئاش���کراده کات که هه ولێر ش���اری چاالکییه کانی ب���ۆ وه ک پایته ختی گه ش���تیاری واڵتانی عه ره بی ته رخانكرابو، ئه و ده ڵێت "5 ملیۆن دۆالری چاالکییه کانی هه ولێر

به هه ده ر دراوه " .تایبه ت، ئاوێنه : س���ۆران عومه ر، کوردس���تان، په رله مانی ئه ندام���ی به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "س���ه ره تا له 2013/8/6 له پاره ی نه وت، وه زاره تی به بڕیارێک سروش���تییه کان سامانه 20 ملی���ۆن دۆالری ته رخانکردوه بۆ

چاالکییه کانی ئه و بۆنه یه ، به اڵم دواتر به هۆی قه یرانی داراییه وه ئه و بڕه بۆ 5 ملیۆن دۆالر که مکراوه ته وه ، به اڵم سه رفکردنی له چۆنیه تی کێش���ه که

ئه و 5 ملیۆنه دایه ".

كه س���وكاری بێسه روشوێنبوانی شه ڕی ناوخۆ داواده كه ن به به ڵگه وه حكومه ت بیسه لمێنێت كه ئه وان���ه له ژیاندا نه م���اون و ته رمه كانیان راده ستی كه سوكاره كانیان بكه نه وه ، وه زیری كاروباری ش���ه هیدانیش ده ڵێ���ت له هه ركوێ زانیاریمان پێبگات له س���ه ر گۆڕی به كۆمه ڵ،

هه ڵیده ده ینه وه .

تایبه ت، ئاوێنه : داواكاریی ئه و خانه وادانه دوای ئ���ه وه ده ێ���ت ك���ه وه زاره ت���ی ناوخۆ نوسراوێكی ئاراسته ی په رله مانی كوردستانی ك���ردو تێی���دا ئام���اژه ی ب���ه وه ك���ردوه كه "بێسه روش���وێنانی ش���ه ڕی ناوخ���ۆ له ژیاندا

نه ماون". بێسه روشوێنبوان كه س���وكاری ژماره یه ك

له رێ���ی ئاوێنه وه داواده ك���ه ن "ئه گه ر ماون، ده بێ���ت ئازادبكرێن و ته س���لیممان بكرێنه وه . ئه گه ر نه ماون ده بێت ته رمه كانیانمان بده نه وه . تاوانبارانی���ش ل���ه و كه یس���ه دا دیاریبكرێن و س���زابدرێن، دوای قه ره بوی مادی و مه عنه وی

بۆ كه سوكارییان".

فەرهاد پیرباڵ پێشنیاردەکات کە بنەماڵەی دوربخرێنەوە ، چونكه لەحکومەت بارزانی پێیوای���ە بنەماڵەی بارزان���ی له حکومه تدا "ترسناکن"، ئه و ده ڵێت "له پارتی ناترسم

له بنه ماڵه ی بارزانی ده ترسم".ئاوێنه، هه ولێر : فه رهاد پیرباڵ جارێکی تر پێش���نیارده کات سیس���تەمی سیاسی هه رێم بکرێت بەپادش���ایەتی و مەس���عود بارزانی بکرێت بەپادشاو رێگە بەبنەماڵەی بارزان���ی نەدرێ���ت بەش���داری حکومەت

بکەن.ئ���ه و له لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه رایگه یاند گەورەن کێش���ه یه کی بارزانی "بنەماڵەی بۆ ئەقڵی سیاسی حیزبەکانی کوردستان، بەتایبەت���ی ب���ۆ هێ���زە س���ەرەکیەکان،

پارتی و یەکێتی و گۆڕان. ئەو س���ێ حیزبە یەکلەیەکتر بەاڵتر بون بۆ کورد".

پیرباڵ وتی "بنەماڵ���ەی بارزانی هێزی ئابوری���ی لەدەس���تدایە ک���ە ئ���ەو هێزە وزه یه ک���ی گەورەیە لەکوردس���تان، بۆیە باش���ترین چارەسەر ئەوەیە ئەو بارزانیانە لە ناو حکومەت بخەینە دەرەوە و بیانکەین بەپادشاو حکومەتیش بدرێتە دەستکەسانی

پسپۆڕی وەک عەلی حەمە ساڵح".وتیشی "ئەو ڕەگەی لەنێوان بنەماڵەی بارزانی و خەڵکی نابارزانیدا هه یە لەمێژودا

بوه ته هۆی دروستکردنی شەڕی ناوخۆ".

"ئه‌گه‌ر‌رۆڵه‌كانمان‌نه‌ماون،‌ته‌رمه‌كانیانمان‌بده‌نه‌وه‌""‌5ملیۆن‌دۆالری‌‌چاالکییه‌کانی‌‌هه‌ولێر‌به‌هه‌ده‌ر‌دراوه‌"

فەرهاد پیرباڵ:له‌پارتی‌ناترسم‌

له‌بنه‌ماڵه‌ی‌بارزانی‌ده‌ترسم

8

3 2

24

6

الریجانی و به رهه م ساڵح له تاران

بارزانی و فه رهاد پیرباڵ

تایبه‌ت(478( سێشه ممه 22015/5/12

ئا: ڕه وا بورهان

نوسەر و رۆشنبیر ، فەرهاد پیرباڵ پێشنیار دەکات کە بنەماڵەی بارزانی لەحکومەت

دوربخرێنەوە و "بەرێز مەسعود بارزانی بکرێتە پاشای کوردستان " و پێشی

وایە کە بنەماڵەی بارزانی له حکومه تدا ترسناکن.

رۆژهه اڵت���ی بەبارودۆخ���ی س���ەبارەت کوردستان و خۆپیشاندانه کانی ئه م دواییه ی شاری مه هاباده وه دوای خۆکوشتنی فه ریناز خوسره وانی، پیرباڵ باس لەوە دەکات کە ئێستا کاتی ئەوەیە گەلی کورد له و به شه راپەرین به رپا بکات، "کۆماری ئیسالمی وا تەفسیری خۆکوشتنی ئەو کچە دەکات کە لەشفرۆش���بێت ، کورد دەبێت بەو وەاڵمەی وەزارەت���ی ناوخۆی ئێ���ران په رچەکرداری هەبێ���ت و هەڵبس���تن و بیس���ەلمێنن ک���ە کێش���ەیەکی سیاسییەو باگراوەندی هەیە و ئەو کچە له ش���فرۆش نییە، بەبۆچونی من کوردانی رۆژهه اڵت مەحکومن بەش���ۆڕش و راپەرین، نابێت ئ���ه وان بێدەنگ بمێننه وه بەرامبەر بەو تۆمەتانەو عیزەتی ژنێک کە خۆی کوش���توە لەس���ەر کەرامەتی خۆی، دەبێ���ت ئەو ژنە پەیکەرێکی بۆ دروس���ت

بکرێت و پێش���نیاری پەیکەرت���اش هادی زیائه ددینی دەکەم".

پیرباڵ پێشنیاریش دەکات کە پارتەکانی باش���وری کوردس���تان دەس���توەرنەدەنە کاروباری رۆژهه اڵتی کوردستان و ئامادەیی خۆشی نیش���اندەدات گەر داوای لێبکرێت ببێتە پێش���مەرگە "ئەگەر داوام لێبکەن و

نەچم، شەرەفمەند نیم".له باره ی بارودۆخی ئێس���تای باش���وری کوردستان، فه رهاد پیرباڵ جارێکی دیکه ش پێشنیار ده کات سیستەمی سیاسی هەرێم بارزانی بەپاش���ایەتی و مەس���عود بکرێت بکرێت بەپاشاو رێگە بەبنەماڵەی بارزانی

نەدرێت بەشداری حکومەت بکەن.له وباره یه وه پیرب���اڵ ده ڵێت "بنەماڵەی بارزانی کێش���ه یه کی گ���ەورەن بۆ ئەقڵی سیاسی حیزبەکانی کوردستان، بەتایبەتی بۆ هێزە س���ەرەکیەکان، پارتی و یەکێتی و گۆڕان. ئەو سێ هێزە سەرەکییە هەریەکەو بەرنام���ەی خ���ۆی هەیە، ئەو س���ێ هێزە چارەن���وس و ئایندەی���ان پێک���ەوە دراوە، دەبێت ئێمەمانان هەوڵبده ین ئەو بەاڵیە کە بۆ کورد هەیە چۆن چارەسەر بکەین، من و هەمو کوردیش پێمان وایە ئەو سێ حیزبە

یەک لەیەکتر بەاڵتر بون بۆ کورد".هه روه ه���ا ب���اس ل���ەوە دەکات کە ئەو

ناترسێت، کوردستان دیموکراتی لەپارتی بەڵک���و لەبنەماڵەی بارزانی دەترس���ێت ، "من لەپارتی ناترسم، لەبنەماڵەی بارزانی دەترس���م، منیش دەڵێم بنەماڵەی بارزانی مه تسیداره ، لەبەر ئەو ئابوریەی کە ئەمرۆ لەسەری دەوڵەتی کوردی دروست دەکرێت

100% لەدەستی بنەماڵەی بارزانیدایە".ئه و نوسه ره له وباره یه وه زیاتر ده دوێت و ده ڵێ���ت "بنەماڵەی بارزانی هێزی ئابوریی لەدەستدایە کە ئەو هێزە وزه یه کی گەورەیە لەکوردستان، چونکە ئەمان بەشەرعیەتی دەبێت کورد وەریانگرتوە، شۆڕش���گێری سوپاسگوزاربێت کە ئابوری دنیا لە هەولێر کۆبۆتەوە کە دەتوانرێت دەوڵەتی لەس���ەر دروست بکرێت و زۆرم پێخۆشە ئەو پارەیە لەدەستی ئەو چەند بنەماڵەیەدا کۆبۆتەوە. بۆی���ە باش���ترین چارەس���ەر ئەوەیە ئەو بارزانیانە لە ناو حکومەت بخەینە دەرەوە و بیانکەین بەپاشاو سیستەمی شاهانشاهی، ئامانجی ئێمە ئەوەیە کە بنەماڵەی بارزانی بخەینە دەرەوەی حکومەت بەگوێرەی ئەو یاسایەی کە سیستەمی پاشایەتی لەسەر دادەمەزرێ���ت بۆی نییە بێت���ە حکومەت، لەدەرەوە کۆمپانیای گەورەی خۆی هەیە، تەیارە دروس���ت دەکات ئ���ەوە پەیوەندی

بەخۆیانەوە هەیە".

پیرب���اڵ ب���ەردەوام دەبێ���ت و دەڵێ���ت بنەماڵەی ئ���ەو سیس���تەمە به گوێ���ره ی بارزانی نابنە وەزیر و س���ەرۆکی حکومەت "ئەو ڕەگەی لەنێ���وان بنەماڵەی بارزانی و خەڵکی نابارزانیدا هەی���ە لەمێژودا بوه ته هۆی دروستکردنی شەڕی ناوخۆ . من دژی بارزانی نیم، بەڵکو ئەقڵی سیاس���ی ئەمە

قبوڵ ناکات".قس����ەکانیدا لەکۆتایی پیرب����اڵ فەرهاد پێش����نیار دەکات ک����ە دوای دامەزراندن����ی "مەال دیاریکردنی سیستەمی شاهانشاهی و مستەفا کە شایستەیە ببێتە یەکەم پاشای کوردس����تان "، ئەوا حکومەت بدرێتە دەست کەسانی پسپۆری وەک عەلی حەمە ساڵح.

ئا: ره وا

په رله مانتارێکی کوردستان ژماره یه کی زۆر له و بڕه پارانه ئاشکراده کات

که بۆ چاالکییه کانی شاری هه ولێر وه ک پایته ختی گه شتیاری واڵتانی

عه ره بی خه رجکراوه و رایده گه یه نێت که به هه ده ردانێکی زۆر کراوه و به و هۆیه وه داوای یاسایی له سه ر پارێزگای هه ولێر

تۆمارده کات.

س���ۆران عومه ر، ئه ندام���ی په رله مانی کوردستان، ئه و بڕه پارانه ئاشکراده کات

که بۆ شاری هه ولێر ته رخانکراوه ، دوای ئه وه ی وه ک پایته ختی گه شتیاریی واڵتانی

عه ره بی بۆ ساڵی 2014 دیاریکرا.به وته ی ئه و په رله مانتاره س���ه ره تا له 2013/8/6 له پاره ی ن���ه وت، وه زاره تی به بڕیارێ���ک سروش���تییه کان س���امان 20 ملی���ۆن دۆالری ته رخانک���ردوه ب���ۆ چاالکییه کانی ئ���ه و بۆنه یه ، به اڵم دواتر به ه���ۆی قه یرانی دارایی���ه وه ئه و بڕه بۆ 5 ملی���ۆن دۆالر که مکراوه ت���ه وه ، "به اڵم کێشه که له چۆنیه تی سه رفکردنی ئه و 5

ملیۆنه دایه ".له 2013/9/24 به نوسراوێکی پارێزگای

هه ولێ���ر، لیژنه ی���ه ک پێکهێن���راوه ب���ۆ سه رفکردن و راکێشانی پاره که ی وه زاره تی سامانه سروشتییه کان، " به اڵم کۆمه ڵێک

پاره راکشێراوه نازانرێت بۆ چییه !"عومه ر س���ۆران زانیارییه کانی به پێی ك���ه تایبه ت ب���ۆ ئاوێنه ی ئاش���كراكرد، دین���ار ملی���ۆن 50 "ل���ه1/1/ 2014، راکێشراوه و نازانرێت بۆ چییه ، له هه مان ڕۆژدا 209 ملی���ار دینار راکێش���راوه بۆ قه رزی که س���ێک به ن���اوی )ڕ. س. ع(و هیچ به ڵگه یه ک نه بوه که قه رز له م پیاوه کراوه ، له رۆژی 2014/1/21دا 200 ملیار دینار راکێش���راوه بۆ که س���ێک به ناوی

)م. س(و پاره ک���ه ی وه رگرت���وه و هیچ به ڵگه یه ک نییه که قه رزی لێکراوه ".

سۆران ده ڵێت، "کۆمه ڵێک گرێبه ستیش هه ن بۆ هه ندێک چاالکیی، که له بنه ڕه تدا ب���ۆ ئه نجامن���ه دراون، چاالکیی���ه کان ئه لفسه ر کۆمپانیای گرێبه س���تی نمونه وه کیل���ی که ناڵی MBC ی���ه بۆ هێنانی ئه س���تێره کانی عه ره ب ئایدڵ، بۆئه وه ی ئاهه نگێک بگێڕن و بۆ ئه و مه به سته بڕی 300 ه���ه زار دۆالر دراوه به و کۆمپانیایه

له کاتێکدا ئه و ئاهه نگه نه کراوه ". هه روه ها "گرێبه س���تێک کراوه له گه ڵ کۆمپانیای MIJ فیلم، بۆ به رهه مهێنانی

دو فیلم به بڕی893 هه زار دۆالر که به دو قیست ده درێت، له قیستی یه که مدا 630 ه���ه زار دۆالر دراوه به کۆمپانیاکه ، به اڵم 2014ش ته واوبوه و ئه و فیلمانه دیارنین و

به رهه م نه هێنراون".په رله مانتاره ئ���ه و له وان���ه ش، جگه باس له گرێبه س���تێک ده کات که له گه ڵ کۆمپانی���ای "جن���اح ژهبی الس���هیلی" کراوه بۆ فێرکردنی فڕین به په ڕه ش���وت و نمایش���کردن بۆ م���اوه ی دو ڕۆژو 280 هه زار دۆالری بۆ ته رخانکراوه و "که سیش

نه فڕیوه".هه روه ها بڕی 83 ه���ه زار وه ک کرێی

خانو ته رخانکراوه بۆ ئه و س���تافه ی که چاودێری ئه م شاری گه شتیاره ده که ن و دو ئوتومبێلیش���یان ب���ۆ کڕیون به 84

هه زار دۆالر.به وته ی سۆران عومه ر ئه وانه به شێک له و پاران���ه بون که له س���اڵی قه یرانی گه ش���تیاریی پایته ختی ب���ۆ دارایی���دا سه رفکراوه و "به هه ده ردان و بردنی پاره ی

نه وت و قوتی هاواڵتیانه ".بڕیاریشه ئه و په رله مانتاره ئه مرۆ سێ شه ممه، به گوێره ی ئه و به ڵگانه له دادگای هه ولێر داوای یاس���ایی له سه ر ئیداره ی

پارێزگای هه ولێر تۆماربکات.

ئا: رێنوار نه جم

ئه ندامێکی ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان رایده گه یه نێت که

رژێمی ئێران له هه مو ناوچه کان هێزی چه کداری باڵوکردوه ته وه بۆ ڕێگرتن

له سه رهه ڵدانی ناڕه زایی، هاوکات نیگه رانه له ڕوماڵی هه ندێک میدیای

الیه نه کان که گرنگیان به و ڕوداوه نه داوه .

قادر وریا، ئەندامی دەفتەری سیاسی حیزبی دیموکراتی کوردستان ، له باره ی دواین پێشهاته کانی رۆژهه اڵتی کوردستان پێنجشه ممه ی خۆپیش����اندانه که ی دوای راب����ردوی ش����اری مه هاب����اد به ئاوێنه ی راگه یاند "له دوای ئه و ڕوداوه ی له مه هاباد ڕویدا، ئه و چاوه ڕوانییه هه بو که خه ڵکی دیک����ه ش به ده نگ خه ڵک����ی مه هاباده وه بچ����ن و هاوده نگ����ی بنوێ����ن. له زۆربه ی ناوچه کانی رۆژهه اڵتی کوردس����تان، رژێم هێزی چه کداری باڵوکردوه ته وه به تایبه تی له شوێنه گشتییه کان و هه مو شوێنه کانی به توندی خستوه ته ژێر چاودێری، چونکه هه س����ت ده کات خه ڵکێک هه یه توڕه یه و

ده یه وێت ناڕه زایی ده رببڕێت".له ش����اری مه هابادی ئ����ه وه ی له دوای کچێک����ی کوردس����تان، رۆژهه اڵت����ی ک����ورد به ن����اوی فه ریناز خوس����ره وانی له نهۆم����ی چواره م����ی هۆتێلێکه وه خۆی له ده س����تدا، گیانی فڕێدایه خ����واره وه و ژماره یه کی زۆر له دانیش����توانی ئه و شاره خۆپیش����اندانیان ئه نجامداو هۆتێله که یان

سوتاند.له هه م����و "ئێس����تا ده ڵێ����ت وری����ا

له ده رفه تێ����ک خه ڵکه ک����ه ش����اره کان ده رببڕن، ده گه ڕێنناڕه زاییه تییه کانی����ان به ش����ێوه یه کی هه وڵده دات حکومه تیش تون����د دۆخه که کۆنتڕۆڵ بکات بۆ ئه وه ی له ئاس����تی ناوچ����ه کوردییه کاندا ده نگی

ناڕه زایی نه بیسترێت"ڕژێمی ناڕه زایه تییه کانیشه وه ، له دوای کۆماری ئیس����المیی ئێران، ده ستیکردوه چاالکوانان و ده ستگیرکردنی به هه ڵمه تی

به شداربونی خۆپیشانده ران. قادر وریا رایده گه یه نێت که هه ر له دوای سوتاندنی مه هابادو خۆپیش����اندانه که ی هۆتێله که وه ، نزیکه ی 200 که س له الیه ن ڕژێم����ه وه ده س����تگیرکراون، رۆژی دوای گه ڕاون و گه ڕه که کاندا له ناو روداوه که ش ده ستگیکردوه .له سه رده شتیش خه ڵکیان تا ئێس����تا نزیکه ی 20 ک����ه س گیراون و له ش����اره کانی نه غ����ه ده و بۆکانیش گیراو

هه ن.مانگرتن����ی پێش����بینی هه روه ه����ا گش����تییش ده کات و ده ڵێت "پێش����بینی ده کرێت مانگرتنێکی گش����تیی له کاتێکی چوارش����ه ممه ی ڕوبدات. دیارییک����راودا داهاتو یادی له سێداره دانی 5 تێکۆشه ری کورده له زیندانییه کانی ئێران، پێده چێت له و ی����اده دا خه ڵک مانگرتنی گش����تیی ئه نجام����دات و هه ندێ����ک الیه نیش کار بۆ

رێکخستنی ئه و مانگرتنه ده که ن".میدی����او هه ڵوێس����تی له ب����اره ی راگه یاندنه کانی هه رێمی کوردستانه وه بۆ ئه و ڕوداوه ، ق����ادر وریا نیگه رانه له وه ی هه ندێک له ته له فزیۆن و میدیای الیه نه کان باسی ئه و ڕوداوه یان نه کردوه و گرنگیان پێ نه داوه ، "نازانم ئه وه هۆکاره که ی چییه ، به اڵم پێم وای����ه هه مو حیزب و الیه نه کان له هه مو به شه کانی کوردستان، بزانن که کاته کاندا له هه مو کوردستان رۆژهه اڵتی پش����تیوانیان بوه ، ئه گه ر له کاتێکی وادا بێده نگبن و هیچ شتێک نه ڵێن، پێموابێت

گران ده که وێت له سه ریان".

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی به نوسراوێك داوا له سه رۆكایه تی

ئه نجومه نه كه ی ده كات كه 41 پااڵوگه و عه مباری نه وتی نایاسایی له سنوری

پارێزگای سلێمانی دابخرێت، به وه ی ژیانی خه ڵكی سلێمانی و ده وروبه ری خستوه ته مه ترسییه وه و ده ڵێت پارێزگاری سلێمانی

به نوسراوێك داوای له وه زاره تی سامانه سروشتییه كان كردوه به دواداچون بۆ ئه و

پااڵوگه نایاساییانه بكه ن، به اڵم پارێزگاری سلێمانی ره تیده كاته وه نوسراویان بۆ

وه زاره تی ناوبراو كردبێت.

ل���ه و باره ی���ه وه ئه ندام���ی ئه نجومه ن���ی پارێزگای سلێمانی غالیب محه مه د بۆ ئاوێنه ، وتی "پاش به دواداچونمان بۆ ئه و دۆس���ێیه ، بۆم���ان ده رك���ه وت 41 پااڵوگ���ه و عه مباری نه وت���ی نایاس���ایی له س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی به بێ مۆڵه ت له ساڵی 2008وه كار ده كه ن و 745 دۆنم زه ویش���یان داگیركردوه و ژینگه ی س���لێمانی و ئاوی تانجه رۆو به نداوی

ده ربه ندیخانیان پیس كردوه ".وتیش���ی "ئێم���ه نوس���راومان ك���رد بۆ س���ه رۆكایه تی ئه نجومه نی پارێ���زگا كه ئه و پااڵوگانه یان به مۆدێرن بكرێن و رێنماییه كانی ده سته ی ژینگه په یڕه و بكه ن یاخود فه رمان بكرێت به داخس���تنیان، به اڵم س���ه رۆكایه تی ب���ۆ ك���ردوه نوس���راوی ئه نجومه نی���ش پارێزگارو پارێزگاریش بۆ وه زاره تی س���امانه

سروشتییه كان".ئ���ه و ئه ندام���ه ی ئه نجومه ن���ی پارێزگای سلێمانی باس له وه شده كات بابه ته كه زۆر له وه گه وره تره چاوه ڕوانی نوسراو بكرێت و ده بێت پارێزگار ده س���تبه جێ فه رمانی داخستنیانی ده ربكردایه نه ك نوس���راو به رز بكاته وه و ئه و به رپرسی یه كه می پارێزگاكه یه و ده بێت كه سی

یه كه میش بێت له خه مخۆری خه ڵكدا، چونكه وه زاره تی س���امانه سرشتییه كان زۆر جیدی نییه له داخستن یان چاره سه ركردنیان، بۆیه ده ڵێم ژیانی خه ڵكی س���لێمانی ده وروبه ری له مه ترس���یدایه ، له به رئ���ه وه ی دو كاریگه ری خراپی���ان هه یه ، هه م ئاووه���ه واو ژینگه یان پیس���كردوه ، هه م كوالیت���ی به نزین و گازی

خراپیان خستوه ته بازاڕه وه .ه���اوكات هه ڤ���اڵ ئه بوبه ك���ر س���ه رۆكی ئه نجومه ن���ی پارێزگای س���لێمانی بۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت "پارێ���زگاری س���لێمانی وه اڵم���ی داوینه ته وه كه به وردی كاری له سه ر ده كه ن، هاوكات له س���ه ردانه كه ی سه رۆكی حكومه ت بۆ س���لێمانی له و بابه ته ئاگادارمان كرده وه و داوان لێكرد به په له كاری له سه ر بكه ن، به اڵم بڕیارێك���ی كۆنكرێتی ده رب���اره ی ئه و بابه ته نییه ، هۆكاره ك���ه ی ئه وه یه لێكۆڵینه وه یه كی

وردی پێویسته ".وتیشی "پارێزگاری سلێمانی به نوسراوێك پشتیوانی له راپۆرته كه ی ئێمه ده كات و داوای كردوه به زوترین كات چاره سه ری ئه و بابه ته بكرێت، له كاتێكدا داخس���تن له ده س���ه اڵتی جێبه جێكردندایه نه ك ئێمه ، به ڵكو كاری ئێمه چاودێ���ری و به دواداچونه ، ده بێت پێش ئێمه په رله مان و وه زاره تی سامانه سروشتییه كان و ده س���ته ی بااڵی ژیننگه به وردی كاری تێدا

بكه ن".س���ه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی به دڵنیاییه وه ك���ه به وه ش���ده كات ئام���اژه ئ���ه و پااڵوگان���ه ی ك���ه فلته رو رێوش���وێنی كاره سات و نییه ، گه وره ترین پاشماوه كانیان

هه ڕه شه یان هه یه له سه ر ژینگه .له به رامبه ردا ئاس���ۆ فه ره یدون پارێزگاری س���لێمانی به ئاوێن���ه ی راگه یان���د نه ك هه ر پااڵوگه كان، به ڵكو كارگه كانی دروستكردنی رۆن و هه مو پاش���ماوه كانی پااڵوتنی نه وتی ره ش���یش ك���ه جۆره ه���ا م���ادده ی پی���س فڕێ���ده ده ن و بونه ت���ه مایه ی مه ترس���ی بۆ

ژینگه ی كوردس���تان، چونك���ه پااڵوگه كان و به هی���چ رۆن، دروس���تكردنی كارگه كان���ی ته ندروس���تی و رێنماییه كان���ی ش���ێوه یه ك ژینگه یان په یڕه و نه كردوه ، بۆیه ته ندروستی منداڵه ك���ه م و منداڵی خه ڵك الی من له هه مو

شتێك گرنگتره .پارێزگاری س���لێمانی ئاماژه به وه شده كات كه له مه ودوا قبوڵی ناكه ن له وه زیاتر ژینگه ی س���لێمانی به و ش���ێوه یه فه رامۆش بكرێت، چونكه له كاتی بانگه شه ی هه ڵبژاردندا ژینگه یه كێك ب���وه له به ڵێنه كانی و گه ر گه یش���ته ئه وه ی پێویست به راگرتن بكه ن، ئه وا بڕیاری راگرتنیان ده رده كات یان ئه وه تا رێوش���وێنه

یاسایی و ژینگه ییه كان جێبه جێ بكه ن.ئ���ه وه ی ئه نجومه ن���ی پارێزگای له باره ی س���لێمانی نوس���راوی بۆ پارێ���زگار كردوه ، پارێزگاری س���لێمانی ده ڵێ���ت "ئێمه پێش ئه نجومه نی پارێزگا كارمان له س���ه ر كردوه و ئه وان تازه بیس���تویانه ، به اڵم ده س���ه اڵتی ن���ه ك ئێمه دای���ه له ده س���تی داخس���تن

ئه نجومه ن".پارێزگاری سلێمانی له نوسراوێكدا به ژماره 7000 له 2015/4/26 كه كۆپییه كی ده س���ت ئاوێنه كه وتوه ، داوای له وه زاره تی س���امانه سروش���تییه كان ك���ردوه به دواداچ���ون ب���ۆ پااڵوگه كان بكه ن كه به نایاسایی كارده كه ن.

س���لێمانی پارێ���زگاری خۆی���ه وه الی ره تیده كات���ه وه نوس���راویان ب���ۆ وه زاره تی ده ڵێت كردبێت و سروش���تییه كان س���امانه "نه خێر نوس���راومان بۆ وه زاره تی س���امانه سروشتییه كان نه كردوه ، به ڵكو ئه م بابه ته م گه یانده كاك نێچیرڤان و ئه ویش زۆری پێباش ب���و، به اڵم داخس���تنیان هه ر له ده س���ه اڵتی خۆماندای���ه ، بۆیه له م چه ن���د رۆژه ی داهاتو كۆبونه وی���ه ك به هه مو پااڵوگ���ه كان ده كه م و ده بێ���ت له ماوه یه ك���ی زۆر كورت���دا هه م���و رێوشوێنه ، یاسایی و ژینگه ییه كان بگرنه به ر،

ئه گه ر نه یانكرد ئه نجامیان داخستنه ".

به وت���ه ی په رله مانتارێكی ك���ورد، به غدا قه رزی كۆنی له س���ه ر هه رێمی كوردس���تان به ش���ه كه مكردنه وه ی زیندوكردوه ت���ه وه و هه رێمی���ش نیس���انی مانگ���ی بودج���ه ی هۆكاره ك���ه ی زیاتر سیاس���یه ، ده ش���ڵێت، فه رمییه كه ی س���ه ردانه عه ب���ادی حه یده ر هۆش���یاری زێب���اری ب���ۆ ده ره وه ی واڵت

قۆستوه ته وه .شیروان شه ریف، ئاوێنه : چاوه ڕوان ده كرا بودجه ی هه رێم بۆ مانگی نیس���ان نزیكه ی 800 ملی���ار دین���ار بێت، ب���ه اڵم حكومه تی ناوه ند ته نه���ا 543 ملیار دیناری دیاریكرد و دوێنێش له كاتی ناردنی ئه و بڕه پاره یه دا بۆ هه رێم، 10%ی دیكه ی لێبڕاوه و بڕه كه بوه ته

488 ملیارو 700 ملیۆن دینار. ئه ندام���ی ئه نجومه ن���ی نوێنه رانی عێراق له لیژن���ه ی دارای���ی ، مه س���عود حه ی���ده ر به ئاوێنه ی راگه یاند، "نوس���راوێكی ره سمیم وه زیران س���ه رۆك نوس���ینگه ی ئاراسته ی كردوه و پرسیاری ئه وه م لێكردوه كه له سه ر چ بنه مایه كی یاسایی ئه و رێژه یه بڕدراوه ". به وت���ه ی ئ���ه و په رله مانتاره ، پاس���اوی س���ه رۆك وه زیران ئه وه یه كه عێراق قه رزی سااڵنی رابردوی الی هه رێم هه یه و بۆ بڕینی بودجه ك���ه ش هه ماهه نگی له گ���ه ڵ هیچكام ئه نجومه نی عێ���راق و دارای���ی له وه زی���ری وه زیران و دیوانی چاودێ���ری دارایی عێراق و س���ه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردس���تاندا

نه كردوه .به پێ���ی زانیاری���ه كان بڕی���اره س���به ی چوارشه ممه وه زیر و نوێنه رانی كورد له به غدا له گه ڵ س���ه رۆك و جێگری سه رۆك وه زیرانی هه رێ���م و وه زیری دارایی و وه زیری س���امانه سروشتیه كان كۆببنه وه تا تاوتوێی ته نگژه كه بكه ن. مه س���عود حه یده ر رونیش���یكرده وه ، "به پێ���ی زانیارییه كان���م س���ه رۆك وه زیران سه ردانێكی فه رمی هۆشیاری زێباری ، وه زیری ده ره وه ی بۆ ده ره وه ی عێراق قۆستوه ته وه و بڕیاره كه ی داوه ". س���ه باره ت به و قه رزه ش كه له نێوان هه ردو حكومه ت هه یه ، حه یده ر وت���ی ، "به غداد داوای بڕێ���ك پاره ده كات و هه رێمی���ش ده ڵێت بڕێكی زۆرت���ری پاره ی الی ناوه ند هه یه كه یه كێك له وانه بودجه ی س���اڵی 2014 یه كه به نوس���راوی ره سمی وه زاره تی دارایی عێراق بڕه كه ی 16 ترلیۆن دیناره ، جگه له بودجه ی س���ااڵنی رابردوی هێزی پێش���مه رگه ك���ه زیاتر ل���ه 9 ملیار دیناره ، له گه ڵ پش���كی كۆمپانیا نه وتیه كان

كه له یاسای بودجه دا رێكخراوه ".ئ���ه و س���ه باره ت به ه���ۆكاری ئامانج���ه وه زیرانی���ش س���ه رۆك سیاس���یه كانی وتی ، بڕیاره ك���ه له الیه ك ب���ۆ رێگریكردنه له باشكردنی ره وشی دارایی هه رێم، له الیه كی تری���ش په رچه ك���رداره به رامب���ه ر پ���رۆژه بڕیاری ئه مدواییه ی كۆنگرێس���ی ئه مریكا بۆ

پڕچه ككردنی هێزه كانی پێشمه رگه .

فەرهاد‌پیرباڵ:‌بنەماڵەی‌بارزانی‌مه‌ترسیدارندەبێت‌لەحکومەت‌دوربخرێنەوە‌و‌بکرێن‌بەپاشا

به‌هۆی‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌،‌داوای‌یاسایی‌له‌سه‌ر‌ئیداره‌ی‌‌پارێزگای‌هه‌ولێر‌تۆمارده‌کرێت

"رژێمی‌ئێران‌له‌ناوچه‌‌کوردییه‌کان‌هێزی‌باڵوکردوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌رێگرتن‌له‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ناڕه‌زایی"

"‌41پااڵوگه‌ی‌‌نایاسایی‌‌نه‌وت‌ژیانی‌خه‌ڵكی‌سلێمانی‌خستوه‌ته‌‌مه‌ترسییه‌وه‌"

به‌غدا‌قه‌رزی‌‌كۆنله‌سه‌ر‌هه‌رێم‌زیندوده‌كاته‌وه‌

فه ریناز خوسره وانی

فەرهاد پیرباڵ

3(478( سێشه ممه ‌2015/5/12هه‌نوکه

ئا: محه مه د حسێن

كرستین ڤاندن تۆن، شاره زای كاروباری عێراق و سه رۆكی

په یمانگای لێكۆڵینه وه نێوده وڵه تی و هه رێمایه تیه كانه له زانكۆی ئه مریكی له عێراق-سلێمانی، له باره ی دواین

سه ردانی بارزانیه وه بۆ والیه ته یه كگرتوه كانی ئه مریكا بۆ ئاوێنه دوا و

گوتی"

بارزان���ی س���ه ردانه كه ی ئاوێن���ه : رێ���ك دوای ئ���ه و پرۆژه بڕیاره هات كه بۆ چه كداركردنی ئه مریكی كۆنگرێسی ك���ورد و س���وننه ، ب���ێ گه ڕان���ه وه بۆ حكومه ت���ی به غ���دا، گه اڵڵه یك���رد، تۆ پێتوای���ه په یوه ندیه ك هه بێ�ت له نێوان

سه ردانه كه و پرۆژه بڕیاره كه دا؟ كرس���تین: ب���ڕوام وای���ه به رنامه و پالن���ی س���ه ردانه كه ی بارزان���ی پێش گه اڵڵه كردن���ی ئ���ه و پرۆژه بڕیاره بوه ، هه رچه نده زانیاری وردم نیه و دڵنیاش نیم له مه ، ئه وه ی ئاشكرابو ئه وه یه كه بارزانی بۆ به ده س���تهێنانی پشتیوانی

زیاتری واشتنتۆن رۆیشتبو.ئاوێنه : پش���تیوانی بۆچی ؟ ش���ه ڕی داعش، س���ه ربه خۆیی كوردستان، یان

شه ڕی چاوه ڕوانكراوی موسڵ؟كرستین: به دڵنیایه وه بارزانی داوای چه ك و ته قه مه نی كردوه ، داوای پشتوانی راسته وخۆی له واشتنتۆن كردوه ، به اڵم له پرێسكۆنفرانس���ێكدا ئه وه ب���و دواتر رایگه یاند كه ئه و پش���تیوانی و چه كی ئه مریكای قبوڵه به هه ر رێگه یه ك بێت، ته نان���ه ت له ڕێگای به غداش���ه وه بێت، ئه مه ش وه ها لێكدرای���ه وه كه بارزانی رازیبكات ئه مریكا ئیداره ی نه یتوانیوه به وه رگرتنی پش���تیوانی راس���ته وخۆ و دواجار رازی ب���وه به وه ی كه له ڕێگای به غداش���ه وه بێ���ت ه���ه ر یارمه تیه كه

وه ربگرێت.ئاوێن���ه : به ڕای تۆ بۆچ���ی ئیداره ی ئۆبام���ا بارزانی���ان نائومێدكرد له وه ی راس���ته وخۆ یارمه تی كورد بده ن نه ك

له ڕێگای به غداوه ؟

كرس���تین: پێ ئه چێت دور له چاوی میدی���اكان گفوگ���ۆو راگۆڕینه وه ی���ان هه بوبێ�ت له سه ر ئه م پرسه و به بارزانیان ئاماده نیه ئه مری���كا م���ادام وتبێ���ت راس���ته وخۆ یارمه تی كورد و پێشمه رگه بدات ئه وا فش���ار ده خاته س���ه ر به غدا ت���ا له و یارمه ت���ی و هاوكاریانه ی وه ری ده گرێ���ت به ش���ی ك���وردی لێب���دات. له ڕاس���تیدا گرفتێك هه یه ، له ئه مریكاو زۆر ش���وێنی تری���ش گومان���ی ئه وه ئه م���ڕۆ چه كان���ه ی ئ���ه و ده كرێ���ت ده درێنه كورد و پێش���مه رگه ، سبه ینێ ش���ه ڕی به ده ستهێنانی س���ه ربه خۆیی كوردس���تانی پێبكرێ���ت له به رامب���ه ر ش���تێكه ئه مه ش ناوچه كه ، واڵتان���ی ئه مریكا نایه وێت. ته ماش���اكه بارزانی خۆشی له واشتنۆن باسی سه ربه خۆیی ده كرد. ئ���ه وه ی بارزانی وتی له باره ی ئه گه ری س���ه ربه خۆیی كوردستان رێك ئه و گوم���ان و بیانوانه ی س���ه لماند كه ل���ه دژی چه كداركردنی كه س هه ندێك

راسته وخۆی كورد به كاری ده هێنن.

ئاوێنه : تۆ پێتوای���ه ئه وه ی بارزانی گوتی له باره ی سه ربه خۆیی كوردستانه وه واقعیه ، ئایا دۆخی هه رێمی كوردستان له باره بۆ س���ه ربه خۆیی له ئاینده یه كی

نزیكدا؟كرستین: كه س نیه الری له وه هه بێت كه ئێستا و له ئاینده یه كی نزیكیشدا كورد ره نگه راناگه یه نێت، ئه م سه ربه خۆییه پاش چه ند س���اڵێكی تر دۆخی كورد له ئێستا باش���تر بێت بۆ سه ربه خۆیی ، پێم وای���ه بارزانی بۆ به ده س���تهێنانی له ناوخ���ۆی جه م���اوه ری پش���تیوانی كوردستاندا مه سه له ی سه ربه خۆیی به كارده هێنێت زیاتر له هه ر ش���تێكی تر. مادام ئه و وتی یارمه ت���ی ئه مریكامان قبوڵه له ڕێگای به غ���داوه ئه وا ناچاره ش���تێكیش بڵێت له سه ر س���ه به خۆیی

كوردستان.ئاوێن���ه : كه وات���ه ئ���ه وه ی بارزانی له واشنتۆن گوتی ده رباره ی سه ربه خۆیی الیه نانه خه ڵ���ك و ئ���ه و كوردس���تان سودیان لێبینی كه نایانه وێت ئه مریكا

راسته وخۆ یارمه تی كورد بدات؟كرس���تین: ئه وه ی بارزان���ی له باره ی س���ه ربه خۆیی كوردس���تانه وه گوت���ی جۆرێك له ناكۆكی تیایه له گه ڵ ئه وه ی كه كورد له راس���تیدا ئێستا ده یه وێت، چونك���ه ئه وان���ه ی ك���ه داواده ك���ه ن راس���ته وخۆ یارمه تی كورد و پێشمه رگه نه درێ���ت س���ه ربه خۆیی كورس���تانیان كردۆت���ه بیانو، كاتێك���دا بارزانیش بۆ داوای یارمه تی و پشتیوانی له واشنتۆنه ، كه چی باس���ی س���ه ربه خۆیی ده كات. بێگومان س���ه ردانه كه ی بارزانی گرنگ بو ب���ۆ ك���ورد، وه ك س���ه ركرده یه ك كه ش���ه ڕی داعش ده كات له م كاته دا واش���نتۆن گرنگه بۆ ئ���ه و، له وێ جگه له ئۆباما زۆر ده زگاو كه سی تری گرنگی بینی كه پشتیوانی ئه وان بۆ كورد زۆر

به سود و گرنگه . ئه وه ی له ئێستادا ئه مریكا له كوردی ده وێت ته نها شه ڕی داعشه ، هه ڕه شه ی سه ره كی و گه وره ی سه ر كوردیش هه ر داعش���ه ، كه واته پێوس���ته كار له سه ر

ئه و خاڵه هاوبه ش���ه بكرێت. چه ندین ج���ار به رپرس���انی ئه مری���كا ئه وه یان دوپاتكردۆته وه كه كورد هاوپه یمانێكی

سه ره كیانه له شه ڕی دژ به داعشدا.ئاوێنه : بۆچی ئه مریكا هێنده پابه نده رۆژهه اڵتی نێوده وڵه تیه كانی به سنوره ناوه ڕاس���ته وه ، وه ك ئه و پێداگریه یان له سه ر یه كپارچه یی خاكی عێراق و سوریا رۆژانه دوب���اره ی ده كه نه وه ، له كاتێكدا ئه م واڵتانه خۆیان پارچه پارچه بون؟

زاڵ بیركردن���ه وه ی كرس���تین: الی ئه مریكی���ه كان ئه وه ی���ه ك���ه هه ر پارچه بونێك له ده وڵه ته نه ته وه ییه كانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا روبدات، ئاژاوه و نائارام���ی زیاتر و گه وره تر له گه ڵ خۆی دێنێت، ئه مه ش ش���تێكه ئ���ه وان لێی ده ترس���ن. به الی ئه وانه وه باش���ترین رێگاچاره هه رئه وه یه كه له چوارچێوه ی ده دۆزرێت���ه وه ، ده وڵه تان���ه دا ئ���ه م ب���ره ودان به فیدراڵیك���ردن و وه ك ئه مه ش بێگوم���ان به المه ركه زی���ه ت،

گرفت و كێشه ی خۆی هه یه .

ئا: ئاوێنه

نازم ده باغ نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له تاران، له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "ئێران رۆڵی كاریگه ری هه بوه له كۆتایهێنان به ناكۆكییه كانی

ناو یه كێتی".

ئاوێن����ه : نازم ده ب����اغ یه كێك بو له و له كۆبونه وه كانی له به ش����ێك كه سانه ی د.به رهه م له گه ڵ گه وره به رپرسانی ئێران به شداری كرد، مه به ست له سه ردانه كه ی

ئێستای د.به رهه م بۆ ئێران چی بو؟نازم ده باغ: مه به ست نه بو، د.به رهه م داوه ت كرابو له الیه ن كۆماری ئیسالمی له گه ڵ چه ند له سه ردانه كه یدا ئێرانه وه ، گه وره به رپرس����ێكی كۆماری ئیسالمی ئێران كۆبۆوه و س����ه باره ت به بارودۆخی كوردستان و هه رێمی عێراق و ناوچه كه و گفتوگۆو داعش تیرۆر و روبه ڕوبونه وه ی

قسه وباسیان كرد.ل����ه م ئ����اگادارن وه ك ئاوێن����ه : ساته وه خته دا مه سه له ی هه ڵبژاردنه وه ی سه رۆكایه تی هه رێم و راگه یاندنی بارزانی سه باره ت به ده وڵه تی كوردی له ئارادایه ، ئایا ئ����ه م س����ه ردانه په یوه ن����دی به م

پێشهات و روداوانه وه هه یه ؟نازم: ئه وه ی من تێبینیم كردوه باسی

ئه م شتانه نه كراوه .ئاوێنه : ئایا ل����ه م گفتوگۆیانه دا باس به ناكۆكیه كانی كۆتایهێنان له چۆنیه تی ن����او یه كێت����ی نه ك����را ی����ان داوا نه كرا نێوان به س����ه ر رێككه وتنی چاودێربێت

سه ركرده كانه وه ؟نازم ده ب����اغ: ل����ه و كۆبونه وانه ی من تێیدا به شدار بوم، گفتوگۆكان به گشتی س����ه باره ت به كۆی بارودۆخی سیاس����ی په یوه ندییه كانی كوردس����تان و هه رێمی نێ����وان كۆم����اری ئیس����المی و یه كێتی ب����ون، به اڵم نیش����تمانی كوردس����تان د.به رهه م و تایبه تی����ی له كۆبون����ه وه ی كاربه ده ستانی ئێراندا باسی ئه و بابه ته و چی كراوه و چی نه كراوه من ئاگادار نیم

ده توانن له د.به رهه م خۆی بپرسن.رۆڵ����ی ئێ����ران ئای����ا ئاوێن����ه : په یوه ندییه كان����ی له ئاس����اییكردنه وه ی نێ����وان د.به ره����ه م و هێ����رۆ ئیبراهی����م

ئه حمه ددا نه بوه ؟ن����ازم ده ب����اغ: پێموای����ه كۆم����اری ئیسالمی ئێران هه میش����ه رۆڵی هه بوه س����ه ركرده كانی له نزیكخس����تنه وه ی كوردستانداو له س����ه ركرده كانی یه كێتی نیش����تمانی كوردستانیش����دا له یه كت����ر به مه به س����تی چاره س����ه ر كردن����ی هه ر هه میش����ه چونكه ناكۆكییه ك، گرفت و

به ڕێزه وه له مام جه اللیان روانیوه .ئاوێن����ه : ئای����ا ئێ����ران ل����ه م كاته دا خوازیاره یه كێتی و گۆڕان له یه كتر نزیك

بخاته وه ؟نازم ده باغ: س����ه باره ت به وه ئاگادار نی����م، ب����ه اڵم ب����ه ڕای من سیاس����ه ت و ئێران ئیس����المی س����تراتیجی كۆماری س����ه باره ت به عێراق و كوردستان له سه ر

س����ێ ته وه ره ی س����ه ره كی كار ده كات. ئێ����ران زیات����ر جه غ����ت له س����ه ر ئه وه ده كات����ه وه ك����ه یه ك����ه م، یه كپارچه یی عێراق پارێزراو بێت. دوه م، دۆستایه تی نێ����وان كوردو ش����یعه پارێ����زراو بێت. س����ێهه م، هاوپه یمانییه كی هاوس����ه نگ له نێوان هێزه كوردییه كان هه بێت، ئه وه

سیاسه تی كۆماری ئیسالمییه .

ئاوێن����ه : ئای����ا ل����ه م چوارچێوه یه دا كۆماری ئیس����المی وه ك هاوپه یمانێكی نیش����تمانی له یه كێت����ی س����تراتیجی

كوردستان ده ڕوانێت؟نازم ده باغ: كۆماری ئیس����المی ئێران له راب����ردو، ئێس����تاو ئاینده ش����دا وه ك یه كێتی هاوپه یمانی ستراتیجی سه یری

نیشتمانی كوردستان ده كات.

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران:

ئێران‌وه‌ك‌هاوپه‌یمانی‌‌ستراتیجی‌‌سه‌یری‌‌یه‌كێتی‌‌ده‌كات

شاره‌زایه‌كی‌ئه‌مریكی:‌ئه‌وه‌ی‌‌بارزانی‌له‌باره‌ی‌‌سه‌ربه‌خۆییكوردستانه‌وه‌‌گوتی،‌نه‌یاره‌كانی‌كورد‌سودیان‌لێبینی

بارزانی نه یتوانیوه ئیداره ی ئه مریكا

رازیبكات به وه رگرتنی پشتیوانی راسته وخۆ

سیاسه ت و ستراتیجی

ئێران سه باره ت به كوردستان ئه وه یه

هاوپه یمانییه كی هاوسه نگ له نێوان هێزه كوردییه كان

هه بێت

کۆبونه وه یه کی بارزانی له واشنتن

کۆبونه وه ی به رهه م ساڵح له گه ڵ الریجانی له تاران

نازم ده باغ

كرستین ڤاندن تۆن

هەنوکە(478( سێشه ممه 42015/5/12

ئا: هاوكار حسێن

ئه و ئێواره یه ی براكان دابه شبوبون و له هه ڵپه ی رشتنی خوێنی یه كتربون،

له ژێر دوكه ڵه ڕه شه كه ی سه ر ئاسمانی هه ولێر، باوكێك و كوڕه تازه پێگه یشتوه كه ی مقۆ مقۆیان

بو له سه رئه وه ی به ناچاری له یه كتر دوربكه ونه وه ، تا هه ردوكیان به یه كه وه نه كوژرێن، چونكه باوكه كه ته نها ئه و

كوڕه تاقانه یه ی شك ده برد. ئه م لێكدوركه وتنه وه یه 19 ساڵی خایاندو هێشتا به یه كتری شادنه بونه ته وه .

عه لی ، ئه وكات ته مه نی ته نها 21 ساڵ بو، به اڵم له به رئه وه ی باوكی فه رمانده ی هێزێكی یه كێتی بو، شانبه شانی باوكی له ش���ه ڕی براك���وژی یه كێت���ی و پارتی

(1994-1998(دا، به شداریكردوه . باوك���ی عه لی به رپرس���ی میحوه ری هه ولێر-پیرزی���ن بوه ، كه س���نوره كه ی له كه س���نه زانه وه هه تا عه ن���كاوه بوه ، دوای شه ڕێكی سه خت و پێشڕه وییه كانی هێزه كان���ی پارتی ، پاشه كش���ه ده كه ن بۆناو هه ولێر، الی سكرتاریه ت شه ڕه كه زۆر گ���ه رم ده بێ���ت و ژماره یه ك���ی زۆر

له هاوڕێكانیان ده كوژرێن. سه عات 4ی پاشنیوه ڕۆی 31ی ئابی 1996، له گه رمه ی ش���ه ڕه كه دا، باوكی بانگی عه ل���ی ده كات و هه مو پاره كانی گیرفانی ك���ه 600 دیناری سویس���ری ب���وه له گه ڵی به ش ده كات و پێیده ڵێت، "باهه ردوكمان پێكه وه شه هید نه بین، دو پێشمه رگه ی له گه ڵ من دانا و وتی له وال بمێنه ره وه و منیش له مال ش���ه ڕده كه م، بمێنین، یه كێكمان بۆئه وه ی النیك���ه م چونك���ه من تاقان���ه ب���وم"، عه لی وا

ده ڵێت.باوكی عه ل���ی و هێزه كه ی تا كاژێر 5

خۆیان راده گرن و به رگریی ده كه ن، به اڵم به یارمه تی تانكه كان���ی رژێمی به عس، پارتی هه ولێ���ر كۆنترۆڵده كاته وه و هه ر ئه و شه وه مه سعود بارزانی لێبوردنێك بۆ ئ���ه و هێزه په رته وازه بوانه ی یه كێتی ده رده كات كه له ناو هه ولێردا ماونه ته وه و به رگریی ده كه ن. له س���ه ر ئه م داوایه ی بارزانی ، باوكی عه لی و هاوڕێكانی خۆیان ته سلیمی به رپرس���ێكی پارتی ده كه ن. چاره نوسیان تائێستا له وكاته وه ئیدی

نادیاره و بێسه وشوێنن. عه لی كه ئێستا مامۆستای زانكۆیه و ته مه ن���ی بوه ته نزیكه ی 40 س���اڵ، بۆ ئاوێنه ده ڵێت: "س���اڵی 1998، باوكم نامه یه ك���ی بۆ ناردم و وت���ی من ماوم، كه ئه وكات له مه س���یف بو. دو جاریش س���ه ردانی بارزانیمان ك���ردوه بۆ ئه و مه به س���ته ، به اڵم هێش���تا چاره نوسی

دیارنیه ".عه لی تاكه كه س نیه له كوردس���تان كه به رداشی شه ڕی ناوخۆ كه سوكاری هاڕی بێت، به ڵكو به پێی زانیارییه كان تا ئێستا نزیكه ی 400 كه س به هۆی ئه و له كوردستاندا، بێسه روشوێنن شه ڕه وه له وان���ه ش 200 یه كێت���ی و پارتین، 67 ئیسالمی، كۆمه ڵی شه ش���ی په كه كه ، پێنجی بزوتنه وه ی ئیس���المی، نزیكه ی 50 كه س���یش له س���ه ر كه یس���ی تیرۆر

بێسه روشوێن بون.ئه و گه نج���ه ده ڵێت:"ئه گ���ه ر ماون، ته س���لیممان ئازادبكرێ���ن و ده بێ���ت ده بێت نه م���اون ئه گ���ه ر بكرێن���ه وه . تاوانبارانیش بده نه وه . ته رمه كانیانمان له و كه یس���ه دا دیاریبكرێن و سزابدرێن، دوای قه ره ب���وی م���ادی و مه عنه وی بۆ

كه سوكارییان". هاوكات نه س���رین، ئافره تێكی ته مه ن 45 س���اڵه و خاوه نی 5 بێسه روشوێنه ، ئ���ه و كه م���اوه ی زیاتر له 17 س���اڵه

هاوسه ره كه ش���ی ونه ، داواده كات مافی ئ���ه و هه م���و س���اڵه چاوه ڕوانیه ی بۆ بگه ڕێنرێت���ه وه و ده ڵێت، "ئه گه ر بڕیاره ئه وانه نه ماون، كوا ته رمه كانیان، به كام

دادگا و یاسا حكومدراون و كوژراون؟"نوسراوێكی هه فته یه ، ئه م سه ره تای وه زاره تی ناوخۆ له میدیاكاندا باڵوكرایه وه كه ئاراس���ته ی په رله مانی كوردستانی كوردوه و تێیدا ئاماژه ی به وه كردوه كه "بێسه روشوێنانی شه ڕی ناوخۆ له ژیاندا

نه ماون". ب���ه اڵم نه س���رین ده ڵێ���ت، "كاتێك بێسه روش���وێنه كان ده ڵێ���ن ئ���ه وان له ژیان���دا نه م���اون، خۆ ئێم���ه ناڵێین بۆم���ان زیندوبكه نه وه ، ده ڵێین به ڵگه ی بڕواپێهێنه رمان بده ن���ێ ، ناكرێت ئێمه مه حروم كه سوكاره كانیشمان له ته رمی

بین".ش���ه ڕی ناوخۆی یه كێت���ی و پارتی ، مێژوییان���ه ی روداوه ل���ه و یه كێك���ه

كه مترین ك���ه كوردس���تان هه رێم���ی به ڵگه نامه ی له س���ه ر ده س���تده كه وێت و دروس���تی ژماره ی ناتوانرێت ته نانه ت كوژراوو بریندارو زیانه مادییه كانیش���ی

دیاریبكرێت. بێستون فایه ق، ئه ندامی لیژنه ی مافی مرۆڤ له په له مانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یان���د، "كێش���ه كه له وه دایه كاتێك كه س���ێك ش���ه هید ده كرێت، خۆنابێت

بكوژه كه ی به ئازادانه بسوڕێته وه ". كه ئاوێنه ش���دا له چاوپێكه وتنێك���ی له م ژماره یه دا باڵوكراوه ته وه ، مس���ته فا چاوڕه ش ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی له باره ی بێسه روشوێنبوانی شه ڕی ناوخۆ ده ڵێت: "ئه وه ی تائێس���تا دیارنه بێت، حه تمه ن كوژراوه ، هه ركه سێكیش دیلی

كوشتبێت خوا بیگرێت"وته كان���ی په رله مانت���اره ش ئ���ه و دوپاتده كاته وه و یه كێتی به رپرسه كه ی ده ڵێ���ت، "ئه وانه ی له ش���ه ڕی ناوخۆدا

به دیل���ی گی���راون یان چاره نوس���یان تائێس���تا دیارنیه ، به داخ���ه وه هیچیان له ژیان���دا نه م���اون. یه كێت���ی و پارتی و ئه وانه ی���ان هه م���و چه كداره كانی���ان كوش���تون و زینده به چاڵی���ان ك���ردون له ش���وێنێكدا، ده بێت بوێری ئه وه شیان هه بێ���ت ئ���ه و ش���وێنانه ب���ۆ خه ڵكی

ئاشكرابكه ن". له الی���ه ن خۆیه وه مه حم���ود حاجی س���اڵح، وه زیری كاروباری ش���ه هیدان و هه رێ���م، حكومه ت���ی ئه نفالكراوان���ی به ئاوێنه ی راگه یاند: "ئیش���ی ئێمه نیه به دواداچ���ون بكه ین بۆ بێسه روش���وێن بوه كان. هه ركه س���ێكیش وه ك شه هید له وه زاره تی ناوخۆ بێت یان پێشمه رگه ، له الیه ن ئه نجومه نی وه زیرانه وه بڕیارمان

بۆ هات جێبه جێیی ده كه ین".له باره ی بونی گۆڕی به كۆمه ڵی شه ڕی ناوخۆش، حاجی س���اڵح وتی : "تیمی هه یه و به كۆمه ڵمان گۆڕی هه ڵدانه وه ی

له هه ركوێ زانیاریمان پێبگات كه گۆڕی به كۆمه ڵی لێبێ���ت، به فه رمانی دادوه ر دی پشكنینی پاش���ان ده رده هێنرێن و ئێن ئه یان ب���ۆ ده كرێت. هه ركاتێكیش زانیاریمان هه بێت له س���ه ر بونی گۆڕی به كۆمه ڵی ش���ه ڕی ناوخۆ له هه ر كوێ

بێت هه ڵی ده ده ینه وه ". ت���ااڵوی ش���ه ڕی ناوخ���ۆ به جۆرێك ماوه ت���ه وه ، بكه ره كانی���دا له گ���ه روی پێیانناخۆش���ه ئێس���تا ته نان���ه ت بیریش���یان بكه وێته وه ، ن���ه ك جارێكی دیك���ه په نای بۆب���ه رن، بۆیه به رده وام به رپرسانی یه كێتی و پارتی به یه قینه وه ده ڵێن: "جارێكی دیكه ش���ه ڕی ناوخۆ

روناداته وه ". ئه نوه ری حاجی عوس���مان، بریكاری وه زیری پێش���مه رگه و فه رمانده ی بااڵی سه ربازیی پارتی ، به ئاوێنه ی راگه یاند: شه ڕی كاریگه ریی ئێستا ""باوه ڕناكه م ناوخۆ له سه ر هێزه سیاسییه كان مابێت، رونادات و پێش���مه رگه له به ینی ش���ه ڕ ئێستا هێزه كانی پارتی و یه كێتی له ناو وه زاره تی پێشمه رگه له برا له پێشترن بۆ

یه كتری " ئه و به هه مو باوه ڕێكه وه ره تیكرده وه "جارێكی تر شه ڕ له نێوان هێزه سیاسییه كوردییه كان، به تایبه ت یه كێتی و پارتی

روبداته وه ".الپ���ه ڕه ی كۆتایی چیرۆكی ش���ه ڕی ناوخۆ به س���پێتی جێماوه و پێویس���ته پڕبكرێت���ه وه ، چونك���ه ئ���ه م چیرۆكه به وه كۆتای���ی نایه ت بكه ره كانی پێكی په ش���یمانی هه ڵده ن، ده بێ���ت بوێری راش���كاوانه كه هه بێ���ت ئه وه ش���یان دیاریبكه ن كه كێ ماف بۆ نه س���رین و وه اڵم���ی ده گێڕێت���ه وه و عه لیی���ه كان پرس���یاره دوباره بوه كانی���ان بده نه وه : ئه گه ر باوك و براكانم���ان نه ماون، كوا

ته رمه كانیان؟ كوا به ڵگه كانتان؟

"ناكرێت له ته رمه كانیشیان مه حروم بین"شه ڕی ناوخۆ، به دیاریكردنی چاره نوسی بێسه روشوێنه كان كۆتایی دێت

ئا: هاوكار

مسته فا چاوڕه ش، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتمانی

كوردستان، له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا له باره ی بێسه روشوێنبوانی شه ڕی ناوخۆ

ده ڵێت: "ئه وه ی تائێستا دیارنه بێت، حه تمه ن كوژراوه ، هه ركه سێكیش

دیلی كوشتبێت خوا بیگرێت". ئه و باس له رۆڵی تاڵه بانی و بارزانی ده كات

له شه ڕی ناوخۆداو ده ڵێت، " ئه م شه ڕه یه كێتی و پارتی ته حه مولی

به رپرسیارێتیه كه ده كه ن. تاڵه بانی و بارزانی به رپرسی یه كه من و كێ ئه و شه ڕه ی كردوه با محاسه به ی بكه ن. خۆیان ته حه مولی به رپرسیارێتیه كه ده كه ن". له باره ی رۆڵی خۆی له و

شه ڕه دا، چاوڕه ش ده ڵێت، "ته حه دا ده كه م به قه ده ر ده نكه ده رزییه ك گوناهی

منی تێدا بێت. پێش ئه وه ی بمكوژی ده تكوژم، دوایی داده نیشم سوڵحت

له گه ڵ ده كه م".

ئاوێنه : ش���ه ڕی ناوخۆ نه ده كرا رێگه ی لێبگیرێت یان ش���ه ڕێكی حه تمی بو ده بو

هه ر روبدات؟مس���ته فا چاوڕه ش: هه ركه سێكمان كه هه ڵده كێش���ین ئاخوداخ قس���ه ده كه ین، بۆ ش���ه ڕی ناوخۆ، هه موم���ان به داخین ب���ۆ ئه وه ی رویدا. ب���ه اڵم مه رج نه بو ئه و ش���ه ڕه روب���دات، دوای ڕاپه ڕین دۆخێك هاته پێش���ه وه ك���ه كه س ب���ه دۆی خۆی نه ده وت ترش���ه . كه س جوابی كه س���ی تری نه ده دایه وه و ه���ه ر كه س وایده زانی زیهنیه ت و عه قڵیه تی بااڵده س���ته . خۆی میلله ته كه ی ئێمه ش وابو كه ئه و ش���ه ڕه دورس���تبو، زه مینه ی ش���ه ڕیش له باربو، ریش���ه ی ئه م ش���ه ڕه ش ده گه ڕێته وه بۆ مێژوییه ك���ی زۆر له وه وپێش. عه قڵیه ت و خۆم���ان و میلله ته ك���ه ی دواكه وتوی���ی زه عامه تیش به ش���ێك بو له وه ی كه ئه و

شه ڕه بو.

ئاوێنه : له و ش���وێنه ی شه ڕی ناوخۆی لێهه ڵگیرس���ا له مانگی ئایاری 1994، تۆ له یه كێتی به په رسی یه كه م بویت، نه ده كرا

رێگه ی لێبگریت؟مسته فا چاوڕه ش: ئه وه نه له ده سه اڵتی مندا بو، نه منیش هه ڵمگیرس���اندوه ، من به رپرس���ی مه ڵبه ندی راپه ڕین بوم، پێش ئه وه ش پارێزگاری كه ركوك بوم. كاتێك منی���ان نارد بۆ رانیه ، نه چوم بۆ ش���ه ڕ، به ڵكو كه چوم هێش���تا دیواری مه ڵه به ند بۆیه نه كرابو كه توشی ئه و شه ڕه هاتین. رۆژی 1ی ئایاری 1994 بو، له گه ڵ چه ند براده رێك له سه ردانێكی ده ره وه ی قه اڵدزه ده گه ڕاین���ه وه ، بینیمان كۆمه ڵێك خه ڵك به جامانه ی س���وره وه كۆمه ڵ بوبون، كه پرس���یمان، وتیان ئه وه كوڕی حه س���ۆ میرخانه و هاتوه ئ���ه و موڵكانه تێكبدات گوایه هی باوكیه تی و خه ڵك داگیری كردوه ، خه ڵكه كه هانای بۆ ئێمه هێنا به وپێیه ی به رپرس���ی مه ڵبه ند بوم و یه كێتیش له وێ بااڵده س���ت بو، بۆیه پێموتن كه كێ دڵی دێ���ت ئه و كاره بكات له ق���ه اڵدزێ ؟ ئیتر كاتێ���ك گه ڕاینه وه بۆ رانیه ، ئێمه له گه ڵ دانیشتبوین، چه ند به رپرسێكی قه اڵدزێ سه عات 7 هه واڵیان هێنا كه مام جوتیار ش���ه هیدبوه ، كه یه كێك بو له به رپرس���ی پێش���مه گه كانی ئێمه و ئیتر له مه وه شه ڕ دروستبو، ئێمه ش كه هێزێكی وامان نه بو، ناردم به ش���وێن عه لی نه بی و هاوڕێكانی وتم بچن ب���ا باره گاكه مان نه گیرێت. خۆ ئێمه نه چوی���ن بۆ ش���ه ڕ، خه ڵك هێزی هێناوه . به اڵم به داخه وه بۆ به یانی الشه ی ئه وانیشمان بۆ هاته وه ، ئیتر لێره وه شه ڕ دامه زرا. بۆیه زه مینه ی شه ڕ گه ر له رانیه نه بوایه ، له كه الر یان شوێنێكی تر ده بو،

چونكه عه قڵیه ته كه وابو. ئاوێنه : ئه م ش���ه ڕه خواستی خواره وه بو رۆیشت بۆ س���ه ره وه ، یان له سه ره وه داسه پێنرا به سه ر كادره كانی خواره وه دا؟له خواره وه خۆی چاوڕه ش: مس���ته فا بو، به اڵم ئیتر عه قڵیه ته كه ی سه ره وه ش وابو ه���ه ر ك���ه س دوای ئ���ه وه ی خۆی

ده كه وێت. كێش���ه ی ئه و شه ڕه له سه ره تا ده ب���و له س���ه ر مێزه ك���ه ی م���ن و ئازاد قه ره داغی كه به رپرس���ی لقی پارتی بو، نه ك لێبدایه ، بڕیارمان دابنیش���تاینایه و هه ركه س���ه به ئاره زوی خۆی هێز بێنێت و به رێت. به اڵم ئه س���ڵی بابه ته كه ئه وه بو

كه هه رالیه ك خۆی به به هێز ده زانی .ئ���ه وه ت ب���ه اڵم ره خن���ه ی ئاوێن���ه : هه ڵگیرس���انی دوای ك���ه لێده گیرێ���ت ش���ه ڕه كه ی قه اڵدزێ ، تۆ رۆڵ���ت هه بوه

له خۆشكردنی ، ئه مه راسته ؟خۆشكردن؟ كام چاوڕه ش: مس���ته فا پێش ئه وه ی باره گاكه م بگریت، باره گاكه ت ده گرم. پێش ئه وه ی بمكوژی ده تكوژم، دوایی داده نیشم سوڵحت له گه ڵ ده كه م. ئه ی ئه وه مه عقوله مام جه الل و مه كته بی سیاسیی منیان ناردوه بۆ ئه وێ مه ڵبه ند دروستبكه م، به اڵم كۆمیته و مه ڵبه نده كه م بگیرێت، كه س قبوڵی ئه وه ده كات؟ من

پیاوێكی سیاس���ی بوم و حه زم له ش���ه ڕ نه بوه ، مێژوی م���ن له گه ڵ یه كێتیدا نیه ، پێش ئه وه ش پیاوێكی تێكۆش���ه ر بوم، هه میش���ه رقم له شه ڕ بوه و كاتێك خه ڵك ش���ه ڕی كردوه ، من هه ر تی���ای نه بوم و ش���یوعی بوم. من به رگری���م له یه كێتی و پی���رۆزی یه كێتی كردوه و ئێس���تاش لێی په ش���یمان نیم، به اڵم هه مو كات ش���ه ڕم

پێ خراپ بوه .ئاوێنه : ناوه ڕۆكی بروس���كه كانی نێوان تاڵه بان���ی و بارزان���ی له و س���ه روبه نده دا به جۆرێكه هه مو ئۆباڵێكی ش���ه ڕه كه یان كادره كانی به رپ���رس و خس���توه ته ملی

شوێنی شه ڕه كه ، بۆچی ؟مسته فا چاوڕه ش: ئه وه ی كه واده ڵێت خۆی به رپرسیارێتیه كه هه ڵده گرێت، باشه ئه ی بۆچی نه یگرتم و زیندانیم بكات ئه گه ر من به رپرس���م و سه رپێچی قانونم كردوه ؟ من به رگری���م له یه كێتی كردوه و به رپرس

بوم، ش���ه ڕ ب���ه رده رگای پێگرتوم، پێش ئه وه ی ده س���تبكه مه وه ، 5 له هاوڕێكانیان كوشتوم، تا رۆژی دواتر شه ڕه كه رویداوه . له به رئه وه له نێوانی خۆیاندا هه رش���تێك ده ك���ه ن و ته حه مولی به رپرس���یارێتیه كه ده كه ن، خۆیان به رپرس���ی یه كه من و كێ ئه و ش���ه ڕه ی كردوه با بێن محاس���ه به ی

بكه ن. ئاوێن���ه : كه وات���ه مام ج���ه الل و كاك

مه سعودیش به رپرسیارن له و شه ڕه ؟مس���ته فا چ���اوڕه ش: هه مو كه س���ێك

ده بێت به رپرسیارێتی له ئه ستۆبگرێت.ئاوێنه : ئ���ه ی چۆن ئه وان رایده گه یه نن كه له ش���ه ڕی ناوخ���ۆدا ئه س���تۆپاكیان

هه یه ؟به راگه یاندن جاخۆ چاوڕه ش: مسته فا نابێت، ئه س���تۆپاكی چیه ؟ راسته ئه وان فه رمانیان به كه س نه كردوه بچێت ش���ه ڕ ب���كات، به اڵم كه له رانیه ش���ه ڕ ده بێت،

له بادین���ان بۆچ���ی باره گاكه یان گرتین؟ ئ���ه ی رێبازو مه ال س���لێمان و كێ و كێیان بۆچی كوش���ت؟ ئه ی حه سه ن كوێستانی بۆ ك���وژرا؟ ئه ی لقی 4 له س���لێمانی بۆ گی���را؟ بۆیه بۆ ئ���ه م ش���ه ڕه یه كێتی و پارت���ی ته حه مول���ی به رپرس���یارێتیه كه ده كه ن و هه مو ئه وانه ش���ی له ش���ه ڕه كه دا

به شداربون.ئاوێنه : ئه وانه ی رۆڵی سه ره كیان هه بوه له ش���ه ڕی ناوخۆ، كاتێك یاداشته كانیان ده نوس���نه وه هه میش���ه ش���انی خۆیان روداوه ئ���ه و به رامبه ر له به رپرس���ارێتی

خاڵی ده كه نه وه ، بۆچی ؟مس���ته فا چ���اوڕه ش: ب���ا لیژنه یه كی به ئه زمون دابنیشێت بۆئه وه ی بزانرێت كێ به رپرسه به رامبه ر به و شه ڕه و كێ هێزی هێناوه و كێ كوڕی خه ڵكی كوشتوه . بۆیه ك���ه س خۆی نه كات به پیاوی باش و بڵێت من فریش���ته م، ته حه دا ده كه م به قه ده ر ده نكه ده رزییه ك گوناهی منی تێدا بێت. ئاوێن���ه : یه كێتی نزیكه ی 180 ئه ندامی خۆی له و ش���ه ڕه دا بێسه روش���وێن بون،

چیتان بۆ كه سوكاریان كردوه ؟ئ���اگام له وه مس���ته فا چاوڕه ش: من نیه و لیژنه ی خۆی هه یه . ئه وه ی تائێستا دیارنه بێ���ت، حه تمه ن ك���وژراوه له كاتی

شه ڕدا، له هه ردوال خه ڵك كوژراوه . ئه وانه ی تۆ به زانیارییه كان���ی ئاوێنه :

بێسه روشوێنن له ژیاندا ماون؟ئه گه ر باوه ڕناكه م، چاوڕه ش: مسته فا مابێتن یاخوا به كه سوكاریان شادببنه وه ، هه ركه س���ێكیش دیل���ی كوش���تبێت خوا

بیگرێت. ئاوێنه : ئێس���تا زهنیه تی ش���ه ڕ له الی

هێزه سیاسییه كان ئاماده یی هه یه ؟مسته فا چاوڕه ش: باوه ڕناكه م، هیوادارم هه مومان عاقڵ بوبێتین و س���ه ركردایه تی ك���ورد له س���ه ر ه���ه ر كێش���ه یه ك بێت، دابنیش���ن و به عاقاڵنه چاره سه ری بكه ن. بۆیه ده بێ���ت یه كگرت���و و یه كڕیز بین، خۆش���مان ئاماده كه ین بۆ قۆناغی دوای

داعش.

"ئه و كه سه ی تائێستا دیارنه بێت، حه تمه ن كوژراوه "مسته فا چاوڕه ش: یه كێتی و پارتی ته حه مولی به رپرسیارێتی شه ڕی ناوخۆ ده كه ن

كاتێك ده ڵێن بێسه روشوێنه كان

له ژیاندا نه ماون، ناڵێین بۆمان زیندوبكه نه وه

ده ڵێین به ڵگه ی بڕواپێهێنه رمان بده نێ

تاڵه بانی و بارزانی به رپرسی یه كه من و

كێ ئه و شه ڕه ی كردوه با محاسه به ی بكه ن

عه لی و باوکی

مسته فا چاوڕه ش

5(478( سێشه ممه 2015/5/12په‌رله‌مان

له‌باره‌ی‌‌ده‌ستوره‌وه‌بۆ هاوڕێیانم

د. شاهۆ سه عیدو عه دنان عوسمان

ساالر مه حمود

ئه وه ی ئه مڕۆ ده گوزه رێت زۆر جیاوازتره له وه ی دوێن���ێ له باره یه وه ده گوترا. به و مانایه ی هه مو ئه و حزبه سیاسیانه ی پرسی به ده ستورییكردنی دامه زراوه كانی هه رێمی كوردس���تانیان كردبوه به ش���ێك له گوت���اری سیاس���ی و بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردن. ده ركه وت له س���ات و كاتی پێویستدا بێده نگ و له دوای باران باس باسی )فه ره نجیه (. ئه م���ه ش له كورتترین م���ه ودادا ده رخه ری ئه و راس���تیه تاڵه یه كه كه من یان ه���ه ر ده گمه نن ده س���تورخواهان. به ده س���توریكردنیش مانای هاتنه ژێر ب���اری گۆڕانكاری���ی و جیاكردنه وه ی ده س���ه اڵته كان، به مانایه كی تری���ش واته لێدان زیاتر له وه ش نامه ش���روعه كان. له به رژه وه ندیه

گرتنه به ری رێچكه یه كی نوێی حوكمڕانیی .ده س���تورو پرس���ی له ب���اره ی ده مه وێ���ت به تایبه تیش له سه روه ختی گه اڵڵه كردنی پرۆژه ی ده س���تور پرۆژه ی ئاماده كردنی )پیاچونه وه و بۆ راپرس���ی ( ك���ه دوات���ر )پیاچونه وه (كه ی به زۆرینه ی ده نگ الب���را. چه ند ورده كاریه ك بۆ هه ردو هاوڕێیانم د. شاهۆ سه عیدو كاك عه دنان عوسمان و رای گشتی بخه مه ڕو، له و روانگه وه ی ئه م دو هاوكاره ی خولی پێشوی په رله مان له دو نوس���یندا به جوانی له الیه ك دركیان به به شێك له هه نگاوه كانی له باربردنی پرس���ی ده س���تورو هه ڵوه شانه وه ی هه نگاوه سه ره تاییه كان كردوه . له الیه كی تریشه وه گه مه زمانه وانیه كانیان له پێناو به تاڵكردنه وه ی ئه م هه نگاوه به سه رچوانه باش خوێندۆته وه . به تایبه تیش له سۆنگه ی سیناریۆی

ئاماده كردنی لیژنه ی 21 كه سیه كه وه .ئه وه ی ئێستا ڕوده دات سه باره ت به پرۆژه ی ده س���تور كتوم���ت پێبزانرێت ی���ان نه زانرێت جۆرێكه له )گه مژاندنی یاسایی (. چونكه هه موان ده زانن له م خوله ی په رله ماندا ئه و هه نگاوانه ی گرنگترین و پێویس���تترین بو له هه فته ی یه كه می په رله مانه وه س���ه رۆكایه تی ده س���تبه كاربونی كاری بگیرایه ته به رو هه ڵبژێردرا( 2014-4-29)له س���ه ر بكرایه ، بابه تی هه مواركردنی پرۆژه ی ده ستور بو، وه ك پرسێكی ستراتیژیی سیاسی

یاسایی .ده مه وێت یاسای ژماره )4( )یاسای ئاماه كردنی ده س���تور بۆ راپرس���ی ( بكه مه ده روازه یه ك بۆ گه یاندنی په یامه كه م به تایبه تیش )هه ردو كاك شاهۆو كاك عه دنان(یش زیاتر له سه ر ئه م پرسه هه ڵوه سته یان كردوه . به ڵێ ئه م یاسایه بابه تی هه ر نه ك )هه مواركردنه وه (و )پیاچونه وه (شی به تاڵكرده وه ، به ڵكو قبوڵ نه كرا له ناو یاساكه دا بمێنێته وه . له كاتێكدا ده سته واژه ی )پیاچونه وه (

له ناو ئه سڵی پرۆژه كه دا هه بو.ئه ن���دام )61( یاس���ایه ی پ���رۆژه ئ���ه و به سه رۆكایه تی سه رۆك و جێگرو سكرتێریشه وه واژۆیان له سه ر كردبو. له مه ش سه یرتر سه رۆكی فراكس���یۆنی گ���ۆڕان به داخه وه ده س���ته واژه ی نایاسایی به ده سته واژه یه كی )هه مواركردنه وه ( ناوده ب���ات! بۆی���ه ئه م نمونه یه ش���م هێنایه وه ، چونكه د شاهۆ س���ه عید له نوسینه كه ی خۆیدا ئاماژه ی داوه به و )هه اڵنه ی به تایبه ت به س���ه ر به ش���ێك له یاس���ا دانه رانی گۆڕان( تێپه ڕیوه . هه رچه ن���ده هه وڵدرا رێچكه كه له ئاراس���ته كه ی خۆی به و دره نگوه ختیه ش���ه وه النه درێت به اڵم به "ده نگ���ی زۆرین���ه " پرۆژه ك���ه له مه به س���ته هه قیقیه كه ی خاڵ���ی كرایه وه . له به رئه وه به نده ده نگی به ڵێم به و یاس���ایه نه داوه . به تایبه تیش دوای ئه وه ی سه رۆكی په رله مان له سه ر سه كۆی س���ه رۆكایه تیه وه رایگه یان���د ئه ش���ێ له س���ه ر بنه مای ئه م یاس���ایه پرۆژه یه كی نوێی ده ستور

بنوسرێته وه .پرس���یاره س���ه ره كیه كه ئه وه یه بۆو له پێناو چیدا ئه مه كرا؟ بۆچی رازینه بون ده سته واژه ی بچه سپێت؟ له یاس���اكه دا پیاچوونه وه هه موارو س���اته وه ختی ده ركردنی یاساكه واڵمی به شێك له پرسیاه كه ی دایه وه كه ئه مه یان له پرۆتۆكۆڵدا ده نوس���رێته وه . به شێكی تریش ده مێنێته وه بۆ چه ند مانگی داهاتو. به اڵم هه ر له و سه روبه نده دا ئه وه ش رونبوه وه وه ك كاردانه وه یه ك ناویسترێت دورو نزیك دابنرێت، به یاس���ای ژماره )19(ی ساڵی 2013. چونكه له ماده ی دوه میدا به ڕونی هاتوه )پرۆژه ی ده ستوریی هه رێمی كوردستان هه موار ده كرێته وه به سازان( له یاساكه شدا دوا ماوه ی زه مه نی دیاریك���ردوه كه تا2015-8-20

ده بێت پرۆسه كه به ئاكام گه یشتبێت.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

parlaman.awene@gmail.com

ئا: هانا چۆمانی

دوای ئه وه ی په رله مانی كوردستان سندوقێكی بۆ داهاته نه وتی و گازیه كان پێكهێنا، ئێستا له هه وڵدایه

بۆئه وه ی له رێی پرۆژه یاسایه كه وه كۆمپانایه كی تایبه ت دابمه زرێنێت كه كاره كانی ئێستای وه زاره تی

سامانه سروشتیه كان ده كات له روی سه رپه رشتی دۆزینه وه و به رهه مهێنانی نه وت له هه رێمی

كوردستان.

له باره ی ئه و پرۆژه یاس���ایه ی ك���ه ئاماده كراوه بۆ دامه زراندنی كۆمپانیای كوردس���تان ب���ۆ دۆزینه وه و به رهه مهێنانی نه وت له هه رێم، فایه ق مسته فا ئه ندامی لیژن���ه ی وزه له په رله مان���ی كوردس���تان به ئاوێنه ی راگه یان���د: "كۆمپانیای كوردس���تان ب���ۆ دۆزینه وه و به رهه مهێنان���ی نه وت و غازه له هه رێمی كوردس���تان و هه روه ها بۆ زیاتر به دامه زراوه ییكردنی كه رتی نه وت و غازه له كوردستان تا بتوانرێت ئه و دۆسیه یه شه فاف و

رونبێت، بۆیه پرۆژه یاسایه كی بۆ ئاماده كراوه ".مس���ته فا ده ڵێت: "له م���اوه ی رابردودا س���ندوقی كوردستان بۆ داهاتی نه وتی و غازیه كان له كوردستان پاكێج���ه دا ئ���ه و له ن���او ئێس���تاش په س���ه ندكرا، پرۆژه یاس���ایه كی ت���ر ئام���اده ده كه ین ك���ه ئه ویش دامه زراندنی كۆمپانیای كوردس���تانه ب���ۆ دۆزینه وه و به رهه م هێنانی نه وت له كوردستان، ئه و پرۆژه یاسایه په یوه س���ته به چه ند لیژنه یه ك���ی په رله مان و به كۆی ئ���ه و لیژنانه پرۆژه یاس���اكه ئاماده كرێ���ت بۆئه وه ی

كۆمپانیایه كی وا دابمه زرێت".به پێی وت���ه ی په رله مانت���اران ئه و پرۆژه یاس���ایه

به به ش���داربونی الیه ن���ی په یوه ندی���دار له حكومه ت، له الیه ن په رله مانه وه ئاماده كرێت، مس���ته فا هۆكاری ئه مه رونده كات���ه وه و ده ڵێت:"چونكه ئ���ه و پرۆژه یه به نوێنه رایه تی حكومه تیشه له به رئه وه ی ته نها ئیشی په رله مان نیه ، به ڵكو حكومه تیش ده بێ�ت به شداربێت له چۆنیه ت���ی میكانیزمه ك���ه ی و ئه وانیش س���ه رنج و پێش���نیاریان ده خه نه ڕو كه یه كێ���ك به نوێنه رایه تی ئه نجومه ن���ی وه زیران به ش���دارده بێت جا س���كرتێری ئه نجومه ن���ی وه زیران یان وه زیری دارایی یان وه زیری

سامانه سروشتیه كان".هاوكات سه رۆكی لیژنه ی وزه له په رله مانی كوردستان، ش���ێركۆ ج���ه وده ت له باره ی ئ���ه و پرۆژه یاس���ایه ی ئاماده یانكردوه بۆ دامه زراندنی كۆمپانیاكه ، بۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت: "به مه به س���تی به دامه زراوه ییكردنی كه رتی نه وت و گاز له هه ێمی كوردستان، ئێستا له كاركردنداین بۆئه وه ی پرۆژه یاسای نوێ سه باره ت به كه رتی نه وت ئاماده بكه ین، ئه وه ش بۆ ئێمه گرنگه و پێشتر سندوقی كوردس���تان بو، ئێس���تاش له هه ن���گاوی داهاتومان كۆمپانیای كوردس���تان بۆ دۆزینه وه و به رهه مهێنانی نه وت دروست ده كه ین كه یه كێكه له چوار كۆمپانیاكه كه ده بێت دابمه زرێت بۆ پرۆس���ه ی نه وت له هه رێمی

كوردستان".به وته ی ش���ێركۆ "ئه وه ی پێشتر وه زاره تی سامانه سروش���تیه كان به ته نها خۆیان ده یانك���رد، له مه ودوا كۆمپانی���ای تایبه ت به بڕیاری په رله مان به یاس���ا ئه و كاره ده كات و به زمان���ی نێوده وڵه تی له گه ڵ كۆمپانیا جیهانیه كان و ناوخۆییه كان هاوكارو هه ماهه نگ ده بێت

بۆئه وه ی شه فافیه ت له كه رتی نه وت و گاز بێته دی".په رله مانتاران ئه م هه نگاوه به گرنگ وه س���فده كه ن

كوردس���تان و وزه ی كه رت���ی ش���ه فافیه تی ب���ۆ به دامه زراوه ییكردنی ئه و كه رته . جه وده ت له وباره یه وه ده ڵێت: "ئه مه هه نگاوێكی زۆر گرنگه كه ئێمه بتوانین له قۆناغی داهاتو كۆمپانیایه كی پرۆفشینالی نیشتمانی ده بمه زرێنین له كوردستان تا سه رپه رشتی دۆزینه وه ی كه رتی نه وت بكات و چیتر به ته نیا وه زاره تی س���امانه سروشتیه كان ئه وه نه كات. ئه گه ر ئه وه ش سه ربگرێت، ئه وا سه روه ریه كی گه وره یه بۆ ئه م خوله ی په رله مان ك���ه كار له س���ه ر كه رتی ن���ه وت ده كات و هه وڵده دات بیخاته چوارچێوه یه كی ش���ه فافانه ، چونكه كۆی ئه و كۆمپانیانه خ���ۆی ده بینێ�ته وه له چ���وار كۆمپانیای تایب���ه ت و جیاواز به ن���ه وت كه ئه وانه س���ه ربه خۆن و هه یكه لی ته واوی ئیداریی و دارایی به خۆیان هه یه وه ك

كۆمپانیای سه ربه خۆ كارده كه ن"به پێ���ی زانیارییه كان���ی ئاوێن���ه ، ئه ندامان���ی ئه و كۆمپانیایه كه له هه یكه لی كۆمپانیاكه دان، چوار ساڵێك جارێك ده گۆڕدرێن، ئه گه ر یه كێك له وانه ش متمانه ی پێنه درایه وه له و ماوه یه و یه كێكی تر له شوێنی دانرا، ئه وا ده بێ���ت هه رجاره و په رله مان متمانه یان پێبدات و هه ر دامه زراندێك له هه یكه لی ئه و كۆمپانایانه روبدات،

ده بێت به ڕه زامه ندی و پشتیوانی په رله مان بێت.ئ���ه وه ی تێبینی ده كرێت، ل���ه م خوله ی په رله ماندا زیاتر گرنگی به دۆسیه ی نه وت ده درێت، هۆكاره كه ش ئه وه یه چونكه پێشتر پارته ئۆپۆزیسیۆنه كان ره خنه و تێبینی زۆریان هه بو له سه ر دۆسیه ی نه وت، ئێستاش كه ئ���ه وان به ژماره یه ك كورس���ی زۆر له په رله مانن، ده یانه وێت له ڕێی كۆمپانیای كوردس���تان و س���ندوقی داهاته كانی ئه و كه رته ، دۆسیه ی نه وت له ژێر ده ستی

وه زاره تی سامانه سروشتیه كان نه هێڵن.

په‌رله‌مان‌ئه‌ركی‌‌دۆزینه‌وه‌و‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌وزه‌ی‌‌هه‌رێم‌ده‌داته‌‌كۆمپانیایه‌ك

19 »»

ئا: هانا

سه ره ڕای ئه وه ی چه ندین گوند و پرۆژه ی نیشته جێكردن له پارێزگاكانی هه رێمی

كوردستان دروستكراون، به اڵم هێشتا كێشه ی نیشته جێبون چاره سه رنه بوه و یه كێكیشه

له كێشه سه ره كیه كانی هه رێمی كوردستان.

له باره ی كێشه ی نیشته جێبون و هۆكاره كانی، ئاوه دانكردنه وه و لیژن���ه ی س���ه رۆكی جێگری نیش���ته جێكردن، عب���اس فه ت���اح په رله مانتار له فراكس���یۆنی س���ه وز به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "وه ك���و لیژنه كه م���ان به ڕاس���تی كێش���ه مان هه ی���ه و ئێمه پرۆژه مان هه ب���وه بۆ دۆزینه وه ی رێگه چاره ی كێش���ه ی نیشته جێبون كه ئه ویش تایبه ت ده س���ته یه كی به دروستكردنی بڕیاربو به نیش���ته جێكردن، ب���ه اڵم چونكه ده س���ته ی تایبه ت به وه هه یه ، ئێمه نه مانویس���ت بیكه ینه وه به رهێنان ده س���ته ی به داخه وه پرۆژه یاسا و س���ه ركه وتو نه بوه و نه یتوانیوه به ئه ركی خۆی

هه ڵبستێت".ئ���ه و په رله مانه پێیباش���ه "ئه گ���ه ر یه كه ی نیش���ته جێبونه كان له ناحیه و قه زاكان دروست بكرێ���ن، ئ���ه وا س���ه ره تایه كی باش���ده بێت بۆ نیش���ته جێبون، كێش���ه كانی چاره س���كردنی چونك���ه خه ڵكی ه���ه ژار و ئاس���ایی زیاتر له و ناوچانه نیشته جێیه ، به اڵم خراپترین به رنامه ی ده س���ته ی وه به رهێنان ئه وه ب���وه كه هه وڵی قازانجی داوه له بری ئه وه ی بیر له چاره س���ه ری كێش���ه ی نیش���ته جێبون بكات���ه وه ، چونك���ه

له ش���اره كان هه ر له گه ڵ دانانی چه ند بلۆكێك له س���ه ر یه ك، نزیكه ی چل په نجا هه زار دۆالر

قازانج ده كات."زۆرین���ه ی په له مانت���اره كان ره خن���ه ی ئه وه له پرۆژه كانی نیش���ته جێبون ده گرن كه ئه وه ی تائێس���تا ك���راوه بۆ چاره س���ه ری كێش���ه ی نیشته جێبون له كوردستان له بری خه ڵكی هه ژارو كه مده رام���ه ت، ده وڵه مه ند و س���ه رمایه داره كان بونه ت���ه خاوه نی ئ���ه و خانوان���ه و له قازانجی

ده وڵه مه نده كان بوه . هاوكات بڕی���ارده ری لیژنه ی نیش���ته جێبون له په رله مانی كوردستان، له فراكس���یۆنی زه رد قه یران���ی ه���ۆكاری ئیس���ماعیل تحس���ین نیش���ته جێكردن ده خاته ئه ستۆی ده وڵه مه ندو س���ه رمایه داره كان و بۆ ئاوێن���ه ده ڵێت: "ئێمه

پێش���نیاری ئه وه مان كردوه كه ئیتر له مه ودوا پرۆژه له شاره كان رابگیرێت و له قه زاو ناحیه كان دروس���تبكرێت، به م���ه ش ده توانرێ���ت كه مێك كێشه ی نیشته جێبون چاره سه ر بكرێت، چونكه فشار له سه ر شاره گه وره كان كه متر ده بێته وه ، كاتێكیش له قه زاو ناحیه كان پێداویس���تی خانو دابینكرا، خه ڵك ناچارنیه روبكاته ش���اره كان و

له كرێچیدا بژێت و به دوای كاردا بگه ڕێت".به پێی زانیارییه كان، حكومه ت گه یش���توه ته ئ���ه و بڕوای���ه ی ك���ه س���تراتیژیه تێكی نوێی نیشته جێبون په یڕه وبكات، بۆ ئه م مه به سته ش به نیازه له داهاتودا خانو له ده ره وه ی پارێزگاكان دروست بكات و بگوازرێته وه بۆ قه زاو ناحیه كان، ته نانه ت سه رۆكی ده سته ی وه به رهێنانیش ئه م

پالنه ی به الوه په سه ندبوه .

له وباره ی���ه وه ته حس���ین وت���ی : "ئێمه ئه و پێش���نیاره مان وه ك پرۆژه ی���ه ك ئاراس���ته ی باش���ی پش���تگیری ك���ردوه و حكوم���ه ت به ده س���تهێناوه ، چونك���ه زۆرب���ه ی الیه نه كان له س���ه ری كۆكن و ئه و پێش���نیاره ی ئێمه زۆر گرنگه ، چیت���ر ده وڵه مه ن���ده كان ڕو له ناحیه و قه زاكان ناكه ن بۆ كڕینی خانو، ئه وه ش خه ڵكی هه ژار س���ودمه ند ده بێت له كۆی نرخی خانو و

كرێش داده به زێت".ئاوه دانكردن���ه وه و لیژن���ه ی بڕی���ارده ری نیش���ته جێكردن، زیاتر هۆكاری ئ���ه و قه یرانه له هه رێ���م رونده كات���ه وه و ده ڵێت:"به داخ���ه وه ئه وه ی قه یرانی نیش���ته جێبونی دروستكردوه ، به دواداچونه كانمان به پێ���ی ده وڵه مه نده كانن، بۆمان ده ركه وتوه كه خه ڵكی ده وڵه مه ند فێری ش���تێكی زۆر سه یر بوه ، له گونده مۆدێرنه كان و بیست ناوشاره كان، نیشته جێبونی ناوچه كانی خانو به یه ك���ه وه ده كرێ���ت، ئه وكاتیش نرخی به رزده بێت�ه وه ، ئه ی خه ڵك���ی هه ژار چیبكات چۆن بتوانێت ببێته خاوه ن خانو؟ بۆیه بیرمان ل���ه وه كردۆته وه رێگایه ك���ی وا بگیرێته به ر كه له به رژه وه ن���دی خه ڵك بێت، به اڵم پێویس���تی

به ره زامه ندی ئه نجومه نی وه زیرانه ".له گه ڵ ئه وه ی چه ند س���اڵێك به ر له ئێس���تا بودجه یه ك���ی زۆر له الیه ن به غ���داوه ره وانه ی هه رێمی كوردس���تان كراوه ، به اڵم كێشه یه كی گ���ه وره ی وه ك���و نیش���ته جێبون له هه رێم���ی كوردستان بێچاره س���ه ر ماوه ته وه و تائێستاش زۆرب���ه ی خه ڵكی كوردس���تان به ده س���ت ئه و

كێشه یه وه ده ناڵێن .

په‌رله‌مانتاران:‌پرۆژه‌كانی‌نیشته‌جێبون‌ته‌نها‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌سه‌رمایه‌داره‌كانه

بۆ زیاتر به دامه زراوه ییكردنی كه رتی نه وت و غازه

له كوردستان تا بتوانرێت ئه و دۆسیه یه

شه فاف و رونبێت

خراپترین به رنامه ی ده سته ی وه به رهێنان ئه وه بوه كه هه وڵی قازانجی داوه له بری ئه وه ی بیر

له چاره سه ری كێشه ی نیشته جێبون بكاته وه

تایبه‌ت(478( سێشه ممه 662015/5/12

ئا: هاوكار حسێن

هه ڵبژاردنی گش���تیی توركیا بۆ س���اڵی 2015، بڕیاره 7ی مانگی حوزه یران���ی 2015 ئه نجامبدرێت بۆ هه ڵبژاردنی 550 ئه ندام���ی ئه نجومه نی نیش���تمانی توركیا. هه ڵبژاردنه كه به )24(ه مین هه ڵبژاردنی گش���تیی داده نرێ���ت له مێژوی كۆماری

توركیادا و ئه ندامه هه ڵبژێردراوه كان )25(ه مین په رله مانی واڵته كه یان پێكده هێنن.

تورکیا به ره و هه ڵبژاردنی 2015 کارنامه ی هه ڵبژاردنی

پارته سه ره کیه کان بۆ 2015

داود ئۆغڵۆ کلچدار ئۆغڵؤده وڵه ت باخچه لی ده میرتاش که ماالک و مسته فا

پرسه سیاسیه سه ره کیه کان

ده روازه ی هه ڵبژاردنی نشتیامنی

رێکخستنه وه ی ئه و یاسایانه ی که

به ربه ستن له به رده م به شداریکردن

سه ربه خۆیی ده بێت له دیاریکردنی

سیاسه تی نه ختینه یی و به رده وام

له ئه نکه ره ده بێت

هیچ په یمانێکی نییه بانکی ناوه ندی هیچ په یمانێکی نییه له ده ستێوه ردانی نابه جێ ده پارێزین

به رده وام ده بێت بۆ دیاریکردنی

سیاسه تی نه ختینه یی له پێناو سه قامگیری به های

دراودا

بانکی ناوه ندی

به ڵێ بۆ سیستمی

سه رۆکایه تی

هه مو به ربه سته کانمان

البردوه له به رده م

ئازادی راده ربڕین.

نه خێر بۆ سیستمی

سه رۆکایه تی

کارده که ین بۆ بونی

میدیایه کی ئازادو

سه ربه خۆ.

نه خێر بۆ سیستمی

سه رۆکایه تی

نابێت میدیا سانسۆر

بکرێت به ڵکو پێویسته سه ربه خۆ

بێت.

نه خێر بۆ سیستمی

سه رۆکایه تی

نه خێر بۆ سیستمی

سه رۆکایه تی

یاسای ئیتکی رۆژنامه وانی راگه یاندن

به هێز ده که ن و پێویسته یاساکان

گۆڕانکارییان تێدا بکرێت

ئازادی راگه یاندن و بابه تیبون گرنگترین

پێداویستین

سیستمی سه رۆکایه تی

ئازادی راگه یاندن

که مرتین کرێی هه فتانه

ئ����ه م هه ڵبژاردنه دوای����ن هه ڵبژاردن ده بێت ك����ه تا س����اڵی 2019 له توركیا ئه نجامبدرێت، به و واتایه ی كه حكومه تی تازه هه ڵبژێردراوی دوای هه ڵبژاردنه كه ی 7ی حوزه یران، بۆ ماوه ی چوار س����اڵی داهاتو هه م����و كاروبارێكی حكومڕانێتی له ئه ستۆده گرێت به بێ هیچ هه ڵبژاردنێكی دیك����ه ی ناوخۆی����ی و یاخود گش����تیی ، هه م����و هه ڵبژاردنه كان����ی دیكه ی وه ك سه رۆكایه تی و لۆكاڵی و گشتیی ده كه ونه س����اڵی 2019. هێشتا مش����تومڕی ئه وه له ن����او توركیادا گه رمه ك����ه ئاخۆ ئه وه به رێكه وت بو یان به پالن بو، كه كاتێك

گه ش����ه پێدانی حكومڕان دادو پارت����ی داودئۆغڵۆ ئه ردۆگان و به س����ه رۆكایه تی له ریفراندۆمه ده س����تورییه كه ی س����اڵی 2007، ماوه ی هه ر خولێكی په رله مانیان ل����ه پێنج س����اڵه وه ب����ۆ چوار س����اڵ كه مكردوه ؟ له ئێستاوه چاوه ڕوانده كرێت كه چوار ساڵی داهاتوی بێ هه ڵبژاردن، چانسی ئه وه له به رده م حكومه تی داهاتو بڕه خسێنێت كه ریفۆڕمی ئابوریی فراوان

ئه نجامبدات. ه����اوكات ره خنه گرانی����ش گومان����ی ئه وه له پارتی دادو گه شه پێدان ده كه ن كه ئه م چوار س����اڵه ی داهاتو چانس����ی

به هێ����زی ده داتێ بۆئه وه ی سیس����تمی جیاكردنه وه ی ده س����ه اڵتی سیاس����یی و قانونی توركیا تێكبشكێنێت و به خواستی خۆی دایبڕێژێت����ه وه ، به تایبه ت كاتێك ئه و ژماره كورس����ییه به ده س����تبهێنێت كه زۆرینه ی ره های له ناو په رله ماندا بۆ مس����ۆگه ر بكات، له سه رو هه موشیانه وه سه پاندنی سیستمی س����ه رۆكایه تی كه ئه م پارته سه رس����ه ختانه پش����تیوانی لێ����ده كات و ده یه وێ����ت ل����ه م رێگه یه وه ده س����ه اڵتێكی زیاتر ببه خشێته سه رۆك كۆم����اری توركی����ا، ره ج����ه ب ته ی����ب

ئه ردۆگان.

هه ر چ���وار پارته س���ه ره كیه كه و هه ڵبژاردنی هاوپه یمانێتیه كه ی تاكه گش���تیی توركی���ا ب���ۆ هه ڵبژاردنی په رله مان���ی 7ی حوزه یرانی 2015، خۆی���ان هه ڵبژاردن���ی كارنام���ه ی به یانكردوه و هه ر یه كێكیان پێویستی و داواكاری���ی ده نگده رانی���ان كردوه ته تیشكیان له كارنامه كانیان و به شێك

خستوه ته سه ر چه ند بوارێك. پارتی دیموكراتی گه الن، كه تاكه پارت���ی گه وره ی كوردیی���ه ، به ڵێنی په ره پێ���دان به ئازادیی���ه كان ده دات

له چه ندین ئاس���تدا، به ش���ێوه یه كی سه ره كیش ژنان و گه نجانی به ئامانج

گرتوه .ئه م گه ش���ه پێدان، دادو پارت���ی پارته كارنامه ی خۆی له چوارچێوه ی "گرێبه ن���دی توركیای ن���وێ 2023" خستوه سه ر س���ه رنجی راگه یاندوه و گه ش���ه پێدانی ئابوری و ده س���توری

نوێ .پارتی گه لی كۆماری ، كه پارتێكی كارنامه ی ئۆپۆزس���یۆنه ، سه ره كی خ���ۆی ل���ه وه دا چڕكردوه ت���ه وه كه

كارده كات بۆ كۆتاییهێنان به هه ژاری و خس���تنه ڕوی كێش���ه ی 17 ملی���ۆن ه���ه ژاری توركی���ا و ئه وله ویه ت���دان بۆ گۆڕینی واڵت و به وه رچه رخاندنی

دیموكراسیه تێكی پێشه نگ.گه وره تری���ن پارت���ی نه ته وه ی���ی بزوتنه وه ی پارت���ی ئۆپۆزس���یۆن، نه ته وه په رس���ت )MHP(، سه رنجی ئابوری الیه نه كانی خستوه ته س���ه ر به ش���ێوه یه كی س���ه ره كی ، هاوكات په یمانی هه ڵگرتنی باجه كان له سه ر

هه ندێك بواری تایبه ت.

ئه مس���اڵ، ش���وباتی 1ی رۆژی ئه نجومه ن���ی ب���ااڵی هه ڵبژاردنی توركیا ناوی 32 پارتی راگه یاند، بۆئه وه ی ناوی دیاریكراو له ماوه یه ك���ی كاندیده كانیان پێش���كه ش به ئه نجومه نه كه بكه ن. هه ر پارتێك بۆئه وه ی به ش���داری هه ڵبژاردن ب���كات، پێویس���ته پێ���ش 6 مان���گ له هه ڵبژاردن رێكخس���تنه ناوخۆییه كانی خۆی و كۆنگره ی ناوخۆیی ته واوكردبێت. هه روه ك پێویسته النیكه م له نیوه ی 81 پارێزگاكه ی توركیا ب���اره گای حزبییان هه بێ���ت. گرنگتری���ن ئه و چ���وار پارته سیاس���ییه ی له م هه ڵبژاردنه دا زۆرترین

چاویان له سه ره ئه مانه ن:

پارتی دیموكراتی گه الن )هه ده په ( كوردیی���ه پارت���ی گه وره تری���ن له گ���ه ڵ س���ه ختدایه له ملمالنێیه ك���ی )ئاكه په ( توركیا فه رمان���ڕه وای پارتی له ناوچه كوردییه كاندا، بۆ چونه ناو ئه م هه ڵبژاردنه ی ئه مجاره سه ركه ش���ییه كی سیاسی كردوه و جیاواز له هه ڵبژاردنه كانی به ش���ێوه ی كاندیده كانی ك���ه پێش���و س���ه ربه خۆو له سه ر ئاس���تی ناوچه كان دیاریده ك���رد، ده یه وێت چانس���ی خۆی تاقیبكات���ه وه و كاندی���دان له لیس���تی هاوش���ێوه ی پارته كانی دیكه ، ئه مجاره كاندیده كانی خستوه ته ناو پاكێجی پارتی هه ده په وه ، ئه مه ش له س���ه ر خواس���تی خ���ودی عه ب���دواڵ ئۆجه الن���ی رێبه ری زیندانیكراوی په كه كه . سه ركێشیی ئه م

هه نگاوه ی هه ده په له وه دایه ئه گه ر بێت و ئه م پارته كوردییه نه توانێت س���ه روی 10%ی كۆی ده نگه كان���ی هه ڵبژاردنه كه به ده ستبهێنێت، كه وه ك به ربه ستێك له م سیستمی هه ڵبژاردنه ی ئه مجاره دا دانراوه بۆ هه ر حزبێك تا بگاته په رله مان، ئه وا ك���ۆی ده نگه كانی ده چێ���ت بۆ ئاكه په . له سه ر ئه م بابه ته ش هێشتا گومانه كان نه ڕه وینه ته وه ك���ه ئاخۆ ئۆجه الن له ژێر فش���اری ئاكه په دا بڕی���اری ئه وه ی داوه هه ده پ���ه وه ك پارتێك به ش���داریبكات ن���ه ك كاندیدی س���ه ربه خۆ. هه ده په 2 ه���ه زار كاندیدی پی���او و 1000 كاندیدی ژن و گه نجی بۆ ئه م هه ڵبژاردنه هه یه كه

ته مه نیان له خوار 27 ساڵه وه یه . ئه م پارته كوردییه له الیه ن گه نجێكه وه ده میرت���اش و س���ه اڵحه دین به ن���اوی خانمێك���ه وه به ناوی فیگه ن ش���ه نۆغڵۆ سه ركردایه تی ده كرێت، له هه ڵبژادرنه كه ی پێشوی س���اڵی 2011، هه ده په كه ئه و كات ناوی )كۆنگره ی دیموكراتی گه الن( بو، كاندیده كانی به ش���ێوه ی سه ربه خۆ به شداری هه ڵبژاردنه كه یان كرد و له كۆی 61 كاندی���د، 36یان توانی���ان بچنه ناو

په رله مانی توركیاوه .

ئاك پارتی )پارتی دادو گه شه پێدان(

له م هه ڵبژاردنه دا چ���اوی له وه بڕیوه ب���ۆ چواره مین جاری یه ك له دوای یه ك، جومگ���ه س���ه ره كیه كانی ده وڵه تداری و

حكومه ت���ی توركیا بگرێته وه ده س���ت. سه ركرده ی ئه م حزبه له ئێستادا ئه حمه د داودئۆغڵۆی سه رۆك وه زیرانی توركیایه كه له 14ی ئابی 2014دا ئه و پۆس���ته ی له جێگ���ه ی ره جه ب ته ی���ب ئه ردۆگانی س���ه رۆكی ئێس���تای كۆماری توركیای وه رگرت، به اڵم ئه مجاره ده یه وێت به مافی خۆی و بۆ ماوه ی چوار ساڵی داهاتو وه ك له پۆسته كه یدا س���ه رۆك وه زیرانی نوێ بمێنێته وه . ئه م پارته نیمچه ئیس���المیه به وه ده ناس���رێته وه كه هه میشه خه ونی گه وره ب���ون و په لوپۆ هاویش���تنی هه یه ، خه ونی ئه مجاره ی ئه نجامدانی گۆڕانكاریی ئه وه ش واڵتدا، له ده س���توری ریشه ییه له رێگه ی ئه نجامدانی ریفراندۆمێكه وه بۆ وه رگرتنی ره زامه ندی گه ل له س���ه ر ئه و گۆڕانكارییان���ه . بۆیه بۆ هه ڵبژاردنه كه ی حوزه یرانی داهاتو، ئامانجیه تی زیاتر له 330 كورسی له كۆی 550 كورسییه كه ی په رله مان به ده ستبهێنێت یاخود النیكه م 267 كورس���ی بباته وه ب���ۆ به دیهێنانی ئ���ه م ئامانجه ی تا بتوانێت بێ گرێوگۆڵ تێپه ڕێنێت. له په رله مان خواس���ته كانی ئه م پارته له هه ڵبژارنه كه ی پێشودا 327

كورسی به ده ستهێنا.

،)CHP( پارت���ی گه ل���ی كۆم���اریده یه وێت له م هه ڵبژاردنه دا رێژه ی 30%ی ده نگ���ه كان تێپه ڕێنێت و خۆی حكومه ت پێكبهێنێت، ئ���ه وه ش به یارمه تی پارته بچوكه كانی دیكه یاخود به ته نها خۆی .

كه مال كلیچدارئۆغلۆ كه س���ه ركردایه تی ئه م حزب���ه ده كات، به ئاش���كرا ئه وه ی راگه یاند كه پارته كه ی به نیازی بردنه وه ی زیادكردنی وات���ه 35%ی ده نگه كان���ه . رێ���ژه ی 9%ی ده نگه كان���ی به ب���ه راورد به هه ڵبژاردنی پێشوی ساڵی 2011، كه ئ���ه م پارته توانی ببێت���ه خاوه نی 135

كورسی .

پارتی بزوتنه وه ی نه ته وه په رستی )MHP)

له هه ڵبژاردن���ه لۆكاڵییه كانی س���اڵی به رچ���اوی به رزبونه وه یه ك���ی 2014به خۆیه وه جه ماوه ری���ی له پش���تیوانی بینی ، هه ر له سه ره تاوه له گه ڵ پره نسیپی هاوپه یمانێتیه . حكومه ت���ی پێكهێنانی له گ���ه ڵ ئه وه ش���دا چه ند سیاس���ییه ك له هه ردوال )جه هه په و مه هه په ( پێش���تر ده ستیانله كاركێشایه وه و بۆخۆیان چه ند پارتێكی تایبه ت به خۆیان دروستكرد كه گرنگترینی���ان پارتی ئه ناتۆلیایه . پارتی بزوتنه وه ی نه ته وه په رستی له هه ڵبژاردنی كورس���ی 53 توان���ی پێش���وی 2011، په رله مانی به ده س���تبهێنێت. ئه م پارته له كارنامه كه یدا زۆر به ئاش���كرا دژایه تی خۆی بۆ دروس���تبونی هه ر جیابونه وه و پێكهێنانی سیس���تمێكی سیاسیی دیكه كه نیش���انداوه ، توركی���ا له ناوخ���ۆی به شێك له م دژایه تیه روی له داواكاریی و مافه نه ته وایه تیه كانی گه لی كورده له و

واڵته .

خولی هه ڵبژاردن

كارنامه ی هه ڵبژاردنی پارته سیاسییه كان

پارته به شداربوه كانی هه ڵبژاردن

ل����ه رۆژی 7ی حوزه یران����ی 2015، ده نگده رانی توركیا 550 په رله مانتار بۆ ئه نجومه نی نیشتمانی واڵته كه یان دیاریده كه ن، سیستمی ئه م هه ڵبژاردنه به ش����ێوازی دۆن����دت به ڕێوه ده چێت، رێژه یی . نوێنه رایه تی واته سیستمی بۆئه وه ی په رله مانتاران پێیه ش به م بگه نه په رله مان، پێویسته پارته كه یان رێژه ی زیاتری 10%ی تێكڕای ده نگه وات����ه به ده س����تبهێنێت. دراوه كان له ناوچه یه ك����ی پارتێ����ك ده ش����ێت ده نگ����ه كان زۆرین����ه ی دیاریك����راو به ده ستبهێنێت، به اڵم به هۆی ئه وه ی تێكڕای ده نگه كانی ناكاته 10%، هیچ

كورس����ییه كی په رله مانی مس����ۆگه ر هه مو حاڵه ته ش����دا ل����ه م ن����ه كات، ده نگه كانی ده چێت بۆ پارتی براوه . ئه م شێوه سیس����تمه به پله ی یه كه م له به رژه وه ن����دی دادو گه ش����ه پێدانه ، چونكه پارتی براوه و یه كه م چانسی ئه وه ی ده بێت زۆرترین رێژه ی ده نگه دیكه ی پارته كان����ی رۆیش����توه كانی به ربكه وێت، وه ك ئه وه ی له هه ڵبژاردنه گشتیه كه ی ساڵی 2002 رویدا، كاتێك ئاك پارتی رێژه ی 34%ی ده نگه كانی به ده س����تهێنا، ب����ه اڵم به ه����ۆی ئه م سیس����تمه وه توانی دو له سه ر سێی كورس����ییه كانی په رله م����ان بۆ خۆی

مسۆگه ر بكات. به اڵم ئه م جۆره سیستمه به سه ر كاندیده سه ربه خۆكاندا په یڕه ونابێت، وات����ه ئه گ����ه ر كاندیده ك����ورده كان بیانه وێ����ت خۆیان له م به ربه س����ته ی هه ڵبژاردن البده ن، ده بێت به شێوه ی سه ربه خۆو وه ك تاكه كاندید له سه ر ئاس����تی ناوچه كان خۆیان بپاڵێون. ئه مه ش ئ����ه و رێگه یه بو كه له هه ردو هه ڵبژاردنی ساڵه كانی 2007 و 2011، )پارتی دیموكراتی گه الن( و )پارتی ئاشتی و دیموكراس����ی (ی كورده كانی كوردس����تانی باك����ور كاندیده كانی

خۆیان به شداری پێكرد.

سیستمی هه ڵبژاردن

دابه شبونی کورسیه کانی په رله مان به پێی ناوچه ی جوگرافی

7 (478( سێشه ممه 2015/5/12 عێراق

ناکۆکیه‌کانی‌نێوان‌حه‌شدی‌شه‌عبی‌و‌پێشمه‌رگه‌‌په‌ره‌ده‌ستێنێت‌"حه شدی شه عبی ده بێته مه ترسی له سه ر بونی کورد له عێراقدا"

ئا: ره وا بورهان

هه فته ی رابردو، ناکۆکیه کانی نێوان کورد و حه شدی شه عبی به ره و زیادبون چو، هه روه ها

گۆڕانکاری گه وره ی به خۆیه وه بینی و له ناوچه ی گواڵڵه حه شدی شه عبی هه وڵیدا بچێته ناو ئه و

قه زایه وه و چوار پێشمه رگه ی گاردی سه رۆک کۆماریش له الیه ن ئه و

هێزه وه رفێنرا، ئه ندامێکی لیژنه ی ئاسایش و ناوخۆ له په رله مانی عێراق

ده ڵێت "حه شدی شه عبی ده بێته مه ترسی له سه ر وجودی کورد

له عێراقدا".

ناوخۆ ئاسایش و لیژنه ی ئه ندامی له په رله مانی عێراق، هۆشیار عه بدواڵ به ئاوێنه ی راگه یان����د "ناکۆکیه کانی نێوان حه شدی شه عبی و پێشمه رگه تا دێت ئاڵۆزتر ده بێت، له ئێس����تادا که حه شدی شه عبی که متر سه رقاڵه به به ره کانی شه ڕه وه له گه ڵ داعش، به تایب����ه ت که گرتن����ه وه ی ئه نبار و موسڵ دواخراوه یاخود لێی گه ڕاون له ئێس����تادا، من ئیتر پێ����م وایه که له ناوچ����ه جێناکۆکه کان حه ش����دی شه عبی ئاوڕدانه وه یه کیان ده بێت بۆ

پێشمه رگه ".ئه و ئه ندامه ی ئه نجومه نی نوێنه ران باس له مه ترس����یه کانی ئ����ه م گروپه ده کات و جه خ����ت ل����ه وه ده کاته وه که فه رمان����ده ی هێزه چه کداره کانی عێراق، هیچ ده سه اڵتیکی به سه ریاندا نییه و ده ڵێت "حه شدی شه عبی چه ند گروپێک����ن و هه ریه که و له الیه ن چه ند س����ه رکرده یه کی ش����یعه وه ئاراسته ده کرێ����ت . ده مه وێ����ت زۆر به رونی حکومه تی بڵێم، ئاوێنه وه له رێگه ی عێراق و عه بادی هیچ ده سه اڵتێکیان به س����ه ر حه شدی ش����ه عبیدا نییه ، ته نها پێ����ی وتوین که هه ماهه نگیان

هه یه له گه ڵیاندا".ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ئاس����ایش و ناوخۆ جه خت ل����ه وه ده کاته وه که مه ترسیه کانی حه شدی شه عبی رۆژ

به رۆژ زیاتر ده ب����ن "له ئاینده دا ئه و هێزانه ده بنه مه ترسی له سه ر وجودی کورد، چ ل����ه به غدا ی����ان له ناوچه ده بنه به تایب����ه ت جێناکۆک����ه کان، مه ترس����ی له سه ر س����ه رۆک کۆمار و نوێنه ران����ی کورد له به غ����دا و وه زیره گروپی هه ندێک چونکه کورده کان، په یوه ندیه کانی ده یانه وێ����ت تێدایه نێوان کورد و ش����یعه خ����راپ ببێت و شتی خراپتر ده بینین و رفاندنی ئه و چوار سه ربازه ی سه رۆکایه تی کۆمار

سه ره تای روداوه کانه ".س����ه باره ت عه ب����دواڵ هۆش����یار چ����وار ئ����ه و به چاره نوس����ی ئه فس����ه ره ی گاردی سه رۆک کۆمار رایگه یان����د" له به رئه وه ی حه ش����دی ش����ه عبی یاس����ایی نی����ن ناتوانین

لێپرس����ینه وه یان له په رله مان له گه ڵ بکه ی����ن وه ک لیژنه که م����ان، ئ����ه و به په یوه ندی شه خس����ی کاران����ه ش ئاگاداری����ن چاره س����ه ر ده کرێ����ت و سه رۆکایه تی کۆمار له سه ر خه ته بۆ

ئازادکردنیان".په رله مانتاری فراکس����یۆنی پارتی ئه می����ره عێ����راق. له په رله مان����ی عه بدولکه ری����م زه نگه نه پێ����ی وایه حه شدی ش����ه عبی هه ر ده رفه تێکی ده س����تبکه وێت له هه وڵدایه کێش����ه له گه ڵ پێش����مه رگه دروست بکات و ده ڵێت "حه شدی شه عبی ده یانه وێت بێنه ئه و ناوچانه ی که پێشمه رگه ی تێدای����ه ، ئ����ه وان ده یانه وێ����ت بێنه ئه و ناوچانه ی ک����ه به خوێنی کورد

گیراوه ته وه و بێنه سه ر حازری".

ئه و په رله مانتاره باس له وه ده کات که به هۆی ئه وه ی حه شدی شه عبی ناڕێکخراوه ، بۆت����ه هۆی ئه وه ی که له زۆرێک له و ناوچانه ی که ده س����تی به سه ردا ده گرن "راوڕوت و دزییه کی زۆر بکه ن و که سیش نه توانێت لێیان بپرس����ێته وه ، له به رئه وه بێنه ناوچه کوردیه کانیش واده که ن و له ئێستاشدا هه ڕه ش����ه یه کی گه وره ن بۆ سوننه و

کورد له به غدا".س����ه باره ت به وه ی که مه ترس����ی ش����ه ڕی نێوان پێشمه رگه و حه شدی ش����ه عبی هه ی����ه له ئاین����ده دا، ئه و په رله مانتاره پێی وایه هه مو شتێک له و هێزه چاوه ڕوان ده کرێت و به دوری نازانێ����ت دوای داع����ش، حه ش����دی

شه عبی شه ڕی پێشمه رگه بکات.

عه بدولره حمان مس���ته فا قادولی كه له ناو هێزه كانی داعشدا به "ئه بو یه كێكه ده ناسرێت، عه فری " عه الی ئه بوبه كری نزیكه كان���ی له كه س���ه به غدادی، ده وڵه تی ئه مه ریكا ناوبراو به پیاوی ژماره دوی داعش ناوده بات و 7 ملیۆن دۆالر پاداشتی دیاریكردوه هێزه كانی ه���اوكاری ئه وان���ه ی بۆ ئه مه ریكا ده كه ن له ده س���تگیر كردن

یان كوشتنیدا.

رۆژنام���ه ی گاردیان���ی به ریتان���ی به پشتبه ستن به چه ند سه رچاوه یه كی هه واڵ له شاری موسڵه وه ، رایگه یاند ئیس���امی " "ده وڵه تی رێكخ���راوی ناسراو به داعش، جێنشینێكی نوێی

بۆ ئه بوبه كری به غدادی ده ستنیشان كردوه ، ك���ه ن���اوی عه بدولره حمان مس���ته فا قادولی���ه و به "ئه بو عه الی عه فری " به ناوبانگه . عه فری یه كێكه ئه بوبه كری نزیكه كان���ی له ه���اوڕێ كاربه ده س���تانی ك���ه به غ���دادی ، ئه منی زۆرێ���ك له واڵتانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست و جیهان ئه م سه ركرده یه ی داعش به "مه ترسیدارترین تیرۆریستی ناوی ناوده به ن و جیهان" ئێس���تای

راسته قینه ی ئیبراهیم به درییه .به پێی لێدوانی چه ند سه رچاوه یه كی نهێنی دبلۆماس���ی و سیاسی عێراقی به غدادی ئه بوبه ك���ری گاردیان، بۆ بۆردومان���ی به ه���ۆی به مدوایی���ه هێزه كان���ی ئه مه ریكاوه به س���ه ختی

به عاجی له گه ڕه ك���ی ب���وه بریندار شاری موسڵ .

راوێژكارێك���ی حكومه ت���ی عێراقی رایگه یاندوه ك���ه ئه بوعه الی عه فری یه كێكه له سێ فه رمانده ی سه ربازیی ك���ه رێكخراوی ده وڵه تی ئیس���امی ده به ن به ڕێوه . عه فری ساڵی 1957 له ش���اری موس���ڵ له دایكبوه ، دوای به ده ستهێنانی بڕوانامه ی زانكۆ، بوه به مامۆستای فیزیا له زانكۆی موسڵ ، س���اڵی 1998 چوه ته ئه فغانستان و پاش���ان بوه ته ئه ندام���ی رێكخراوی قاعی���ده ، س���اڵی 2004 به یعه تی بۆ ئه بی مس���عه بی زه رقاوی كردوه و بۆ له چوارچێوه ی ماوه ی چه ند ساڵێك ئه و گروپه دا چاالكی كردوه ، كه دوای كوژرانی زه رقاوی له س���اڵی 2006دا ناوی خ���ۆی گۆڕی���وه به "ده وڵه تی ئیسامی له عێراق" و له ساڵی 2010دا ئه بوبه كری به غدادی بوه به سه ركرده ی ئه م گروپه . له س���اڵی 2013ه وه ئه م گروپه به ش���داری له جه نگی سوریادا كردوه و یه كه مجار ناوی خۆی گۆڕیوه عێراق له شام و ئیسامی به ده وڵه تی )داع���ش( و پاش���ان به "ده وڵه ت���ی رێكخراوی له الیه ن كه ئیس���امی "، ناوه نده كانی یه كگرتوه كان و نه ته وه چاودێری مافی مرۆڤ���ه وه تۆمه تبار

دژه تاوانی به كۆمه ڵكوژی و ده كرێت مرۆڤایه تی .

راوێژكاره كه ی لێدوان���ی به پێ���ی عه بدولڕه حمان عێ���راق، حكومه تی به "ئه بو ناس���راو قادولی مس���ته فا زیره ك���ه و زۆر عه ف���ری " ع���ه الی زۆر په یوه ندییه كان���ی چاالك���ه ، وتاربێژێكی له به غ���دادی و باش���تره به توان���او خاوه ن���ی كاریزمایه ك���ی كردن و له س���ه ركردایه تی به هێ���زه ، رێكخراوه ك���ه دا ئیداره كردن���ی به هره مه ن���ده و دوای شكس���ته كانی ئه مدواییه ی داعش له عێراق و سوریا،

جڵ���ه وی به ڕێوه بردنی رێكخراوه كه ی مردنی له حاڵه تی گرتوه ته ده س���ت و ئه بوبه كری به غدادیدا ئه و فه رمانده یی

داعش له ئه ستۆ ده گرێت. ده وڵه تی ئه مه ریكا، بۆ ده ستگیری ئه بوعه الی عه فری و سێ سه ركرده ی دیك���ه ی ده وڵه ت���ی ئیس���امی بڕی 20 ملی���ۆن دۆالری وه ك پاداش���ت دیاریكردوه ، كه یه كێكیان عه فرییه و به پیاوی ژم���اره ی دوی داعش ناوی ب���ردوه و 7 ملیۆن دۆالر پاداش���تی دیاریك���ردوه بۆ ئه وان���ه ی هاوكاری

ده ستگیر كردنی ده كه ن.

ئه‌بو‌عه‌الی‌‌عه‌فری‌پیاوی ژماره دوی داعش

پرۆفایل

له‌به‌غداوه‌گۆشه یه که

دو هه فته جارێک کاوه محه مه د ده ینوسێت

جیاوازیی داتاكانی

هەرێم و بەغدانەبونی متمانە كێش����ەی سەرەكیی پەیوەندیی نێ����وان هەولێرو بەغدایە، بۆی����ە هەمیش����ە ئ����ەو پەیوەندییانە بەتونێلێك����ی پێچاوپێچدا تێپەڕدەبن و رەنگە بچوكتری����ن گرفت، گەورەترین قەیرانی لێ بكەوێتەوە. پێشتر گرفتەكە كەمیی نەوتی هەرێم بو، ئێستا كەمیی پ����ارەی بەغدایە. ئەم����ەش گرفتێكی جدیەو پێویس����تی بەدواداچونی وردو هەڵوەس����تەی سیاس����ییانە هەیە كە دوربینانی هەردوال كاری لەسەر بكەن، ئەگەرنا جیاوازیی داتاكان، بۆش����اییە سیاسییەكان فراوانتر دەكات و ئەگەری تێكچون����ی ت����ەواوی رێككەوتنەكەش دەخاتە سەر رێگای هەولێرو بەغدا. جێی چاوەڕوانی هەرێم نەبو كە بۆ مانگ����ی نیس����انی )2015( حكومەتی عیراق تەنیا بڕی )543( ملیار دیناری بۆ هەرێم ناردوە، لەكاتێكدا حكومەتی راگەیاندنێك����ی بەگوێ����رەی هەرێ����م وەزارەت����ی س����امانە سروش����تییەكان بڕی )16.026.290( بەرمیل نەوتی تەسلیم بەكۆمپانیای )سۆمۆ( كردوە. بەاڵم ئ����ەوەی وەزارەتی نەوتی عیراق رایگەیان����دوە ژمارەیەكی جیاوازە كە دەڵێ هەرێم )13.500.000( بەرمیلی لەهەمان مانگدا تەس����لیمی )سۆمۆ( ك����ردوە. واتە ب����ڕی )2.526.290( بەرمی����ل جیاوازی����ی لەنێ����وان داتای بەدواداچونی ب����ۆ ه����ەردوالدا هەیە. ئەم پرس����انە، پرسیارێكی پەرلەمانیم ئاراستەی وەزیری دارایی عیراق كردوەو لەهۆكاری كەمیی ئەو پارەیەو بەش����ە بودجەی پێشمەرگە دەپرسم؟ چونكە دارایی وەزارەت����ی پەیوەندارەو دەبێ

ئەم وەاڵمەمان لەوێ دەستكەوێت.ب����ۆ جیاوازی����ی داتاكان����ی هەرێم و بەغ����داش، پەیوەندی����م بەوەزارەت����ی ئ����ەوان ك����ردو عیراق����ەوە نەوت����ی رایانگەیاند ك����ە بەڵی هەرێم لەمانگی نیساندا بە تێكڕای رۆژانە بڕی )505( هەزار بەرمیلی رادەس����تی )س����ۆمۆ( كردوە، واتە )15.150.000( بەرمیلی )س����ۆمۆ(، داوەت����ە لەمانگەك����ەدا تەنی����ا عی����راق ب����ەاڵم حكومەت����ی (13.500.000( ی ل����ێ فرۆش����توە. بۆیە )هەر بەقسەی وەزارەتی نەوتی عیراق( پ����ارەی كەمی ناردوەو بڕیارە لەمانگ����ی داهاتودا ئەو ب����ڕە قەرەبو بكات����ەوە. ئەمەش لەكاتێكدا لەمانگی نیس����اندا عێراق بەتێك����ڕا بەرمیلێك نەوتی بە )51.7( دۆالر فرۆش����توە. واتە ئەگەر ئەو بڕەش حس����اب بكرایە ك����ە وەزارەت����ی نەوتی عی����راق دانی پێ دان����اوە )13.500.000( بەرمیل، پارەكەی دەكات����ە )697.950.000( دۆالرو )907.335.000.000( ملی����ار دینار، ئەمەش جگە لەبەشە بودجەی پێش����مەرگە ك����ە ئەویش لەیاس����ای بودج����ەی س����اڵی )2015(دا جێگیر كراوەو دەبێ بەغدا جێبەجێی بكات.

لەوەت����ەی رێككەوتنەك����ە كەوتۆتە ئەم����ە جێبەجێكردن����ەوە، ب����واری یەكەمجارە بوترێت بەغدا پارە بەپێی رادەس����تكراو نەك نەوتی فرۆش����راو بۆ هەرێم دەنێرێت! بەاڵم لەراس����تیدا لەیاس����ای لەرێككەوتنەكەو ئ����ەوەی بودجەی س����اڵی )2015(یشدا هاتوە، حكومەتی عیراق بۆی نیە بەپێی ئەوە پارە ب����ۆ هەرێم بنێرێ����ت كە چەندی لێفرۆش����توەو چەندی لەعەمبارەكاندا ماوە، بەڵكو مەرجی سەرەكی ئەوەیە ك����ە هەرێم بڕی ئ����ەو نەوت����ە بداتە )سۆمۆ( كە رێككەوتنی لەسەركراوە.

لێرەوە دەمەوێ بڵێم كە ئەم كێشانە وادەكات دەرف����ەت و بیانو بۆ هەندێ لەهەولێر( كەس والی����ەن )لەبەغ����داو بڕەخسینێت كە دژی رێككەوتنەكەن، بۆئ����ەوەی كار بۆ هەڵوەش����اندنەوەی بكەن و ئەجێندە سیاسییەكانی خۆیان جێبەجێ بكەن. ئەمەش لەبەرژەوەندی هیچ الیەكیان نییە. لەبەرئەوە باشترین كۆبونەوەی بەزویی ئەوەیە رێگاچارە دیكە لەم ماوەی����ەدا بكرێت و هەردوال لەنزیكەوە قس����ە لەگرفتەكان بكەن و بەتێگەیشتنی هاوبەشەوە چارەسەریان

بۆ بدۆزنەوە.

عه بادی پێی وتین ده سه اڵتی به سه ر

حه شدی شه عبیدا نیه

حه شدی شه عبی دوای شه ڕی داعش روده کاته پێشمه رگه

ئابوری(478( سێشه ممه 2015/5/12 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: شیروان

زیادبونی به رده وامی ژماره ی ئاواره بوان و خراپی ره وشی ئه منی هێڵه زه مینییه كان،

گه شته ئاسمانیه كانی له نێوان به غدا و هه رێم چه ند هێنده كردوه ، گه شتیارێكیش

ده ڵێت، به بیانوی نه بونی جێگاوه بڕه پاره یه كی زۆری بۆ گه شتێك لێوه رگیراوه و

به رپرسێكی هێڵی ئاسمانیش ره تیده كاته وه ئه و كاره الی ئه وان رویدابێت.

له مانگ���ی حوزه یرانی س���اڵی رابردوه وه هاوكات له گه ڵ هێرش���ه كانی داعش بۆسه ر ره وش���ی خراپبونی عێ���راق و پارێزگاكانی ئه منی ، لێش���اوی ئاواره بوان بۆ شاره كانی هه رێم ده س���تیپێكردوه ، زۆرێكی���ش له وانه بۆ س���ه المه تی گیانیان رێگا ئاس���مانیه كان

به كارده هێنن.به پێ���ی زانیارییه كان���ی ئاوێنه پێش ئه و روداوانه رۆژانه ته نها یه ك گه شتی ئاسمانی له نێوان سلێمانی و به غدا هه بوه ، به اڵم پاش ش���ه ڕی داعش گه شته كان گه یشتونه ته سێ

تا چوار هێنده .هێڵی س���لێمانی ئۆفیس���ی به رپرس���ی ئاس���مانی عێراق، دلێر عی���زه ت به ئاوێنه ی راگه یاند، رۆژانه 3 تا 4 گه ش���تی ناوخۆیی چون و گه ڕانه وه له نێوان س���لێمانی و به غدا ئه نجامده درێت، جگه له هه فته ی دو گه ش���ت

بۆ نه جه ف و دو گه شت بۆ به سره .وتیشی ، گه ش���ته ناوخۆییه كان فشارێكی زۆری له س���ه ره به جۆرێك له رابردودا رۆژانه یه ك گه شت به فڕۆكه یه كی CRJ 70 نه فه ری له س���لێمانیه وه ئه نجامده درا، به اڵم ئێس���تا سه ره ڕای زیادبونی گه شته كان، فڕۆكه كانیش گه وره كراون و به هۆی���ه وه له رۆژێكدا نزیكه ی هاتوچۆده ك���ه ن. ك���ه س 600 ت���ا 500ئاماژه ش���یدا، زۆرترین فش���ار له سه ر هاتنه له به غداوه ب���ۆ هه رێم به جۆرێك دابینكردنی واده ی گه ش���ت و كڕینی تكتێ���ك 15 تا 20

رۆژی ده وێت.هێڵ���ی ئاس���مانی عێ���راق كۆمپانیایه كی نیش���تیمانی س���ه ر به حكومه ت���ی ناوه نده ، س���ه ره كی و بریكاری ئۆفیس���ی ژماره یه ك الوه كی له س���ه رجه م پارێزگاكان���ی عێراق و

هه رێمی كوردستان هه یه .كۆمپانیاكه گه شته ئاسمانیه كان بۆ ناوخۆ و ده ره وه ی عێراق ئه نجامده دات. بریكارنامه ی ئۆفیسی سلێمانی كۆمپانیاكه له الیه ن لقێكی كۆمپانیای فڕۆكه وانی ئه زمه رئێر وه رگیراوه .ده رب���اره ی كاریگ���ه ری قه یرانی ئه منی و دارایی له سه ر گه ش���ته كان دلێر رایگه یاند، گه شته ئاسمانییه كانی هێڵی ئاسمانی عێراق به راود به ڕابردو زیادیكردوه ، به هۆی ئه وه ی زۆرێك له كۆمپانیا جیهانیه كان گه شته كانیان ب���ۆ عێ���راق راوه س���تاندوه ، بۆی���ه هێڵی ئاس���مانی نیش���تیمانی ئه ركی پڕكردنه وه ی

ئه و بۆشاییه ی له ئه س���تۆگرتوه بۆ ئه مه ش چه ندین فڕۆكه ی جۆری بۆینگ 738-800ی

فه راهه مكردوه . نرخی هه ر تكتێكی گه شت له سلێمانیه وه ب���ۆ به غ���دا 88 دۆالر و به پێچه وانه ش���ه وه له به غ���داوه بۆ س���لێمانی 84 دۆالره ، به اڵم هه ندێكجار ده س���تكاری و یاری به و نرخانه

ده كرێت.

گه ش���تیارێك كه نه یویست ناوی بهێنرێت به ئاوێن���ه ی راگه یان���د، به بیان���وی نه بونی جێ���گاوه بڕی 150 ه���ه زار دیناری ته نها بۆ

چون بۆ به غا لێوه رگیراوه .ئه وه شی وت، ئه گه رچی بیانوه كه نه مانی جێگا بوه ، به اڵم كاتێك چوه ته ناو فڕۆكه كه

چه ندین كورسی به تاڵی به دیكردوه .به اڵم به رپرس���ه كه ی ئۆفیس���ی سلێمانی

هێڵ���ی ئاس���مانی عێراق ره تیك���رده وه ئه و كاره له الیه ن ئه وانه وه ئه نجامدرابێت و وتی ، "نه مانهێش���توه نرخه كان زیادبكرێت، به ڵكو نرخ���ی گه ش���ت الی ئێمه جێگی���ره و له ناو

ئۆفیس به ڕونی ئاشكرامانكردوه ".له ب���اره ی ئ���ه وه ی ئایا الیه ن���ی به رپرس له یاریكردن به و نرخانه كێن، ئه و ره تیكرده وه

كه زانیاری له باره یه وه هه بێت.

هێڵی ئاس���مانی عێراق جگه له گه ش���ته ناوخۆییه كان، له سلێمانیه وه چه ندین گه شت بۆ ده ره وه ش ئه نجام���ده دات، دلێر عیزه ت وت���ی ، هه فتانه دو گه ش���ت ب���ۆ عه ممان، گه شتێك بۆ قاهیره ، دو گه شت بۆ به یروت، سێ گه شت بۆ له نده ن و مانچسته ر، گه شتێك بۆ دۆس���لدۆرف، دو گه شت بۆ ئه سته مبوڵ و

دو گه شت بۆ دوبه ی ئه نجامده ده ن.

ئاواره‌بوان‌گه‌شته‌‌ئاسمانییه‌كانی‌‌به‌غدا-هه‌رێم‌ده‌ته‌ننهه ندێك جار به بیانوی نه بونی جێگاوه نرخی تكتێك چه ند هێنده زیادده كرێت

ئا: شیروان شه ریف

بۆ كۆكردنه وه ی داهاتی سوته مه نی فرۆشراو بانكه حكومییه كان

پشتگوێ ده خرێن و بانكی كوردستانی نێوده وڵه تی به و كاره راده سپێردرێت، بانكه كه ش رۆژانه ده یان ملیۆن دینار قازانجی لێده كات، به اڵم به رپرسێكی بانكه كه ده ڵێت، قازانجه كه یان كه م و

مه عنه وییه .

به پێ����ی ئ����ه و زانیاریی����ه تایبه تانه ی داهات و ت����ه واوی گه یش����توه به ئاوێنه به ده س����تهاتوه داراییه كانی فرۆش����تنی به بڕیارێك����ی س����وته مه نی ن����ه وت و ئه نجومه ن����ی هه رێم����ی بۆ ن����ه وت و گاز نێوده وڵه ت����ی كوردس����تانی له بانك����ی ئه هلی داده نرێت و س����ود و قازانجه كانی ئه و كاره ش س����ه دان ملیۆن دیناره و بۆ

بانكه كه ده گه ڕێته وه .زانیاریی����ه كان كه له س����ه رچاوه یه كی تایبه ته وه ده س����تكه وتون ئاماژه ده ده ن ب����ه ر له رێكه وتن����ی نێ����وان ب����ه وه ی ، هه رێ����م و ناوه ند له س����ه ر نه وت-بودجه و راده ستكردنی نه وتی هه رێم به كۆمپانیای نه وتی فرۆشراوی س����ۆمۆ، س����ه رجه م هه رێم بۆ س����اڵی 2014 كه له بازاڕه كانی جیهاندا س����اغكرانه وه پاش گه ڕانه وه ی داهاته كانی����ان بۆ هالك بانك له توركیا، ئه رك����ی هێنانه وه ی����ان له توركیاوه بۆ سپێردراوه و كوردستان به بانكی هه رێم دارایی سودێكی له به رامبه ر بانكه كه ش

گه وره ئه و كاره ی ئه نجامداوه .ئه وه ی ئاش����كرایه ئه وه ی����ه كه بانكه حكومییه كان����ی هه رێم����ی كوردس����تان له ده ره وه مامه ڵه ی ره س����مییان له گه ڵ ناكرێ����ت و هێنان����ه وه ی پ����اره ی نه وتی فرۆشراوی هه رێم پێویسته له الیه ن بانكه ئه هلییه نێوده وڵه تییه كان ئه نجامبدرێت، به پێی یاس����ا و رێنماییه كانیش پێویست ب����و بۆ هه ڵبژاردن����ی یه كێكیان هه ل بۆ سه رجه م بانكه ئه هلییه كان بڕه خسێنرێت تا له ئاكامی كێبركێی یاس����ایی و دارایی بانكێكیان ده ستنیش����ان بكرێت، به اڵم به پێی زانیارییه كان بڕیاری هه ڵبژاردنی

بانكی كوردستان راسته وخۆ بوه .س����ه باره ت ب����ه وه ی چ����ۆن بانكه كه

هه ڵبژێ����ردراوه وته بێژێ����ك له وه زاره تی به ئاوێن����ه ی سروش����تیه كان س����امانه راگه یان����د، "هه ڵبژاردن����ی ئ����ه و بانكه به بڕی����اری ئه نجومه ن����ی ن����ه وت و گازی هه رێمی كوردستان بوه كه هه نگاوێكی كرداریی بو بۆ چاره س����ه ركردنی هه ندێ كێشه ی ته كنیكی له حه واڵه كردنی پاره دا

له ده ره وه بۆ هه رێمی كوردستان".وتیش����ی ، ئه م حس����ابانه ده مێننه وه تاكو یاسای نوێی سندوقی داهاته كانی نه وت ده خرێته كار و ئه وكات حسابه كان

ده چنه ژێر ئه و ده سه اڵته نوێیه وه .جگ����ه له داهات����ی نه وتی فرۆش����راو داهاتی جۆره كانی له ده ره وه ، سه رجه م سوته مه نی فرۆشراو له ناوخۆدا له مانگی ئابی س����اڵی رابردوه وه له جیاتی بانكه حكومیی����ه كان له بانك����ی كوردس����تانی نێوده وڵه تی داده نرێت و به مه ش له جیاتی بانك����ی داهاته كانی ئ����ه وه ی س����ودی س����وته مه نی بۆ بانك����ه حكومییه كان و

دواتری����ش بگه ڕێته وه بۆ س����ه ر داهاتی گشتی ، ده درێته بانكێكی ئه هلی .

به پێ����ی زانیاریی����ه كان ئه نجومه ن����ی هه رێم����ی ب����ۆ ن����ه وت و گاز به بیان����وی ئ����ه وه ی پ����اره ی س����وته مه نی كاتێك ده چێته بانك����ه حكومییه كان بۆ بواری دیك����ه س����ه رفده كرێت و ناگه ڕێته وه بۆ خه رجییه كان����ی بواری ن����ه وت و موچه ، بڕیاریان����داوه داهاتی س����وته مه نی له و

بانكه ئه هلییه كۆبكرێته وه .ئه مه ش له كاتێكدایه له س����ه ر ئاستی هه رێ����م حكومه ت خاوه ن����ی 87 بانكه ، به جۆرێ����ك ته نها له س����نوری پارێزگای س����لێمانی له س����ه رو 30 بانكی حكومی

بونیان هه یه .له بانزینخانه كان یه كێ����ك خاوه ن����ی پاره ی راگه یاند، به ئاوێنه ی له سلێمانی ئ����ه و بانزین����ه ی له س����ااڵنی راب����ردودا راده ستی یه كێك له بانكه حكومییه كانیان ده كرد، له ئێس����تادا له بانكی كوردستان

دایده نێن و دواتریش به نوسراوی تایبه ت به ڕێوه به رایه تی دابه ش����كردنی به رهه مه

نه وتییه كان ئاگادارده كه نه وه .كوردس����تانی بانك����ی به رپرس����ێكی نێوده وڵه تی پێیوایه قازانجی بانكه كه یان ل����ه و داهاتانه له چ����او گه وره یی كاره كه

كه م و مه عنه وییه .بانكی لقی س����لێمانی به ڕێوه ب����ه ری دڵش����اد نێوده وڵه ت����ی ، كوردس����تانی عه بدولمه جید به ئاوێنه ی راگه یاند، پێشتر بانك����ه حكومییه كان هه ڵس����وكه وتیان به پاره ی داهاتی س����وته مه نی ناوخۆوه كردبو بۆ دابینكردنی پاره ی به ڵێنده ران و پێداویستیه كانی بانكه كان و پێداویستی حكوم����ه ت بۆیه بڕیاریدرا كه داهاته كه تا كۆبكرێته وه كوردس����تان له بانك����ی دواتریش چه ن����ده و بڕه ك����ه ی بزانرێت ببێت����ه بنه مایه ك بۆ پێدان����ی موچه ی

فه رمانبه ران.یه ك����ه م هه ن����گاوی وه ك وتیش����ی ،

داهاتی س����وته مه نی فرۆشراو له ناوخۆدا له هه رس����ێ لق����ی هه ولێر و س����لێمانی و كۆده كرێته وه و بانكه كه ی����ان دهۆك����ی دواتریش ئه وان راده ستی بانكی ناوه ندی س����لێمانی و هه ولێری ده كه ن تا بكرێته ته واوكاری به ش����ه بودج����ه ی نێردراوی موچه ی به غ����داوه و له الی����ه ن هه رێ����م

فه رمانبه رانی پێدابینبكرێت.ئ����ه و بڕی قازانج����ی بانكه كه یانی له و كاره به )كه م و مه عنه وی ( ناوبرد و وتی ، رێژه ی س����ودی بانك له ه����ه زاردا پێنج بانكیه كه ش دیناره و النیكه می س����وده

به 10 هه زار دینار دیاریكراوه .ب����ه اڵم به پێی زانیارییه كان����ی ئاوێنه به ته نه����ا له س����لێمانی رۆژان����ه زیات����ر له ی����ه ك ملی����ۆن و 750 ه����ه زار لیت����ر به نزین ده فرۆش����رێت، گه ر هه ر لیترێك به 500 دینار بفرۆش����رێته به نزینخانه كان )له كاتێكدا ته نها ئوتومبیلی ته كس����ی و پاس به و نرخ����ه به نزینیان پێده درێت(

ئ����ه وا داهات����ی رۆژان����ه ی به نزین 875 ملیۆن دیناره و له و بڕه ش سودی بانكی كوردستان بۆ رۆژێك ده كاته چوار ملیۆن و 375 هه زار دینار و بۆ مانگێكیش ته نها له س����ه ر ئاستی س����لێمانی ده كاته 131

ملیۆن و 250 هه زار دینار.س����ه باره ت به خاوه ندارێتی ئه و بانكه به پێ����ی زانیارییه كانی ئاوێنه پش����كی سه ره كی بانكی كوردستان ده گه ڕێته وه بۆ خاڵی نێچیرڤان بارزانی ، س����ه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان له هه مان كاتدا چه ند كه سێكی تر وه ك هاوپشك له و بانكه دا ناویان هاتوه ، به اڵم دڵشاد عه بدولمه جید رایگه یاند، سه رجه م بانكه ئه هلییه كان بانكی هاوپش����كین و بانكی كوردس����تانیش له ژماره یه ك هاوپش����ك

پێكهاتوه .وتیش����ی ، "ئ����ه و قس����انه ی له باره ی س����ه رۆكی حكومه ت له گه ڵ نزیكایه تی باسی لێوه ده كرێت به هۆی ئه وه وه یه كه گه وره یی هاتوه ته ڕوو چاالكه و بانكه كه ئ����ه و كارانه ی ك����ه ئه نجام����ی ده ده ین وێنایه كی وای نیش����انداوه كه بانكێكی حكومی بێت یان نزیك بێت له سه رۆكی

حكومه ته وه ".

حكومه‌ت‌مانگانه‌‌سه‌دان‌ملیۆن‌دینار‌قازانج‌بۆ‌بانكی‌‌ئه‌هلی‌‌كوردستان‌هه‌ڵده‌ڕێژێت

خاڵی نێچیرڤان بارزانی خاوه ن

پشكی سه ره كی بانكه كه یه

به نزینخانه یه ک له سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنه

فڕۆکه خانه ی سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنه

9 (478( سێشه ممه 2015/5/12 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

سه فین ئه و منداڵه ی كه پاش شه ش ساڵ مانه وه له خانه ی كوڕانی

نه وجه وانان، ده گه ڕێته وه بۆ الی باوكی، پاش سێ ساڵ مانه وه له گه ڵ

باوكیدا ده بێته كێشه یان و ماڵه وه به جێه هێڵێت و ده چێت له پۆلیس

سكااڵی له سه ر تۆمار ده كات و ره وانه ی خانه ده كرێته وه تاوه كو كێشه كه یان

چاره سه ر ده بێت، به اڵم ئه و وتی "ئێره خۆشتره له ماڵه وه ".

س���ه فین مێ���رد منداڵێك���ی ته مه ن 16 س���ااڵنه ، به هۆی مردنی دایكیه وه ده خرێته له ته مه نی حه وت س���ااڵنه وه خان���ه ی نه وجه وانانه وه ، ئه و وتی "من ل���ه 2006وه لێره ب���وم تاوه كو 2012، واتا ماوه ی شه ش ساڵه له خانه م، هه ر لێره گه وره بوم و فێری هه مو شتێكیان ك���ردم، هه ر ئێره ش���م پێ خۆش���تره

له ماڵه وه ".س���ه فین ك���ه له س���ه ر قه نه فه یه ك دانیشتبو، خانه به ڕێوه به ری به رامبه ر هاتبو قسه یان له سه ر كێشه كه ی ده كرد كه له گه ڵ باوكیدا دروس���تبوه ، ده ڵێت "كاتێ���ك لێ���ره بوم هیچ كێش���ه یه كم نه ب���و، ئێ���ره زۆر خۆش ب���و بۆ من، به ڵك���و له ماڵه وه خۆش���تره به المه وه ، چونكه ببوم به خێزانێك له گه ڵ منداڵ و

مامۆستاو داده كاندا".هه رچه نده ئه و باس���ی كێش���ه كه ی نه كردو نه یویست باسی بكات و شه رمی ده كرد، به اڵم باس���ی له وه كرد كاتێك دایكی كۆچی دوایی كردوه ، باوكی ژنی هێناوه ته وه ، وتی "دایكم نه ماوه و كۆچی دوایی ك���ردوه ، به اڵم باوك���م له ژیاندا ماوه ، ئیدی پاش مردنی دایكم، باوكم

ژنی هێنا و كێشه ی بۆ دروستكردین".سه فین كاتێك ده گه ڕێته وه بۆ ماڵی باوكی، ته مه نی گه یشتوه ته 13 ساڵ، واتا شه ش ساڵ له سۆزی باوكایه تییه وه دور بوه ، به اڵم كه ده گه ڕێته وه ماڵه وه ، ده ستده كات به كاركردن و ده ستپێكردنی نه هامه تییه كی تر له ژیانیدا، چونكه هه م له وری یاسایی و هه م له روی مرۆییه وه ،

رێگه پێنه داروه مندااڵن له هه ر ته مه نێكدا بن كاریان پێبكرێت.

وه ك خۆی وت���ی "كاتێك گه ڕامه وه بۆ ماڵه وه ، له ماوه ی ئه و س���ێ ساڵه دا ه���ه ر كارم ده ك���رد، له پێش���انگاكانی له فه و چه ندین فرۆش���تنی ئۆتۆمبێل و كاری دیك���ه و تاوه ك���و ئێس���تا ه���ه ر

به رده وامم له كاركردن".س���ه فین كه قس���ه ی ده كرد په نجه و به یه ك���داو ئااڵندب���و ده س���ته كانی ده یجواڵند، ئه و دیار بو كه زۆر شه رمی باس���ی به مش���ێوه یه به اڵم ده ك���رد، له كێش���ه كه ی كرد كه ئێستا له پۆلیس س���كااڵی له س���ه ر باوكی تۆماركردوه ، به اڵم به ه���اوكاری خانه كێش���ه كه یان

له گه ڵ باوكیدا چاره سه ر كردوه .ئه و له پۆلی پێنجه می س���ه ره تاییه وه

ده س���تبه رداری خوێندنه ك���ه ی ب���وه و پێب���دات، به رده وام���ی نه یتوانی���وه به وته ی خۆی به هیچ شێوه یه ك حه زی

له قوتابخانه و خوێندن نه بوه .ئه و مێردمنداڵه له گه ڵ قس���ه كردندا، هه میشه خه نده یه كی بۆ ده كردو سه ری خۆی به وت���ه ی خواره وه ، ده خس���ته له خێزانه كه یدا به ته نها له خانه دا نه بوه ، به ڵكو دوبرای دیكه شی بۆ چه ند ساڵێك له گه ڵدا بوه له و ش���وێنه ، پاش چه ند

ساڵێك ده گه ڕێنه وه الی باوكیان.له گێڕان���ه وه ی ده بێ���ت ب���ه رده وام چیرۆكه ك���ه ی و رونیده كات���ه وه كه ئه و دو برای���ه ی ك���ه چه ند س���اڵه له خانه له ماڵی یه كێكیان ئێستا له گه ڵیدابوه ، پ���وری و ئه ویتری���ان الی باوكی ژیان

به سه ر ده بات.

له خانه ی نه وجه وانان كوڕان دو جۆر ته مه ن بونی هه یه ، ئه وانیش ته مه نه كانی (4-12، 12-18(، جێگ���ه ی تایبه تییان بۆ رێكخراوه و به خێو ده كرێن و ده خرێنه قوتابخان���ه وه ، تاوه كو ده گه نه قۆناغی

زانكۆ.سه فین له گه ڵ مامۆستا ئه نوه ر عه لی به ڕێوه به ری خانه دا دانیش���تبو، باسی كێش���ه كه ی ده كرد كه له گه ڵ باوكیدا دروس���تبوه ، ئ���ه و زۆر به ڕێ���زو رێك

دانیشتبو.كوڕان���ی خان���ه ی به ڕێوه ب���ه ری نه وجه وانان ئه ن���وه ر عه لی، ده رباه ری كێشه كه ی س���ه فین و باوكی بۆ ئاوێنه وتی "سه فین به یه كجاری نه هاتوه ته وه ب���ۆ ئێ���ره ، به ڵك���و له گ���ه ڵ باوكیدا ئێس���تا سه رقاڵی هه بوه و كێشه یه كی

هه رچه نده سه فین چاره س���ه ركردنین، له پۆلیس سكااڵی تۆمار كردوه ، پاشان

ره نگه باوكی بانگ بكه ن و بیده نه وه ".ئه و باس���ی له وه شكرد سه فین پاش ئه وه ی له گه ڵ باوكیدا ده بێته كێشه یان، ده چێت له پۆلیس سكااڵ تۆمار ده كات، ب���ه اڵم به هۆی ئ���ه وه ی ته مه نی له 18 س���اڵ كه مت���ره ، به فه رمان���ی دادوه ر ره وانه ی ئێره كراوه و لێره ده مێنێته وه تا كێشه كه ی چاره سه ر ده بێت و باوكی

ده یباته وه .به ڕێوه ب���ه ری خان���ه ی نه واجه وانانی كوڕان رونیك���رده وه كاتێك منداڵێكی له م ج���ۆره ره وانه ی ئێ���ره ده كرێت، وه ك���و منداڵی خانه ئه ژم���ار ناكرێت، به ڵكو وه كو منداڵی په رته وازه لێره یه ، منداڵی په رته وازه ش كه دێته ئێره ، له و

ماوه یه دا كه لێره دمێنێته وه ، چاودێری ئاماده پێداویس���تییه كانی ده كه ی���ن و چاره سه ر كێشه كه ی تاوه كو ده كرێت، ده بێت، ئێمه ش تاوه كو چاره سه ربونی كێش���ه كه ی ناهێڵین بچێت���ه ده ره وه ، دواتر هه ر ده بێت به ئه ستۆگرتن )زمه (

ی دادوه ر بینێرینه وه .س���ه فین ده زانێت تاوه كو كێشه كه ی چاره س���ه ر ده كرێ���ت، ده بێ���ت وه كو به ندك���ردن رێگ���ه ی نه درێ���ت بچێته ده ره وه و ل���ه و بینای���ه دا بمێنێت���ه وه و ره نگه زۆر بێزار ببێت، به اڵم خۆی وتی "نه خێ���ر به هێچ ش���ێوه یه ك بێزار نابم خانه ش به ڕێوه به ری ه���اوكات لێره "، وتی "من سوپاس���ی سه فین ده كه م كه هاتوه گوێمان لێده گرێت و دانیش���توین

گفتوگۆ ده كه ین".

منداڵێك پاش 6 ساڵ ده گه ڕێته وه الی باوكی

خانه ی کوڕانی نه وجه وانان فۆتۆ: ئیحسان

دایكم نه ماوه و كۆچی دوایی كردوه ، به اڵم

باوكم له ژیاندا ماوه ئیدی پاش مردنی دایكم، باوكم ژنی هێنا و كێشه ی بۆ

دروستكردین

ئا: مه زهه ر که ریم

له شاری سلێمانی سه نته رێکی تایبه ت به پێکهێنانی ژیانی هاوسه رگیریی هه یه و تا ئێستاش له ڕێیه وه چه ندین کوڕو کچ

چونه ته ژیانی هاوسه رییه وه ، یه کێک له و که سانه ش رایده گه یه نێت که هاوسه ره که ی

له ڕێی ئه و سه نته ره وه دۆزیوه ته وه و ئێستاش ژیانێکی "زۆر خۆش"ی هه یه .

س���ه نته ری په یمان بۆ هاوس���ه رگیریی، به دۆزین���ه وه ی تایبه ت���ه س���ه نته رێکی هاوس���ه رگیریی بۆ کچان و کوڕان. شێوازی کارکردنی س���ه نته ره که به و شێوه یه یه هه ر کوڕو کچێک خوازیاری ژیانی هاوسه رگیریی بن، له وێ ناو ده نوسێت و فۆڕم پڕده کاته وه و ئه و مه رجانه ده نوس���ێت ک���ه ده خوازێت له هاوس���ه ری داهاتویدا هه بێت. کاتێکیش به ڕێوه به رانی س���ه نته ره که که سێکی نزیک له و مه رجانه له ناو به ش���داربوانی خۆیاندا ده دۆزنه وه ، ئ���ه وا دیدارو دانیش���تیان بۆ ڕێکده خ���ه ن ت���ا له نزیکه وه ی���ه ک ببینن و پڕۆس���ه ی رێکه وتن، گه یش���تنه ئه گ���ه ر

هاوسه رگیرییه که به ڕێوه ده چێت.په یم���ان، س���ه نته ری خاوه ن���ی سه ره تای مامۆستافایەقحەمەسورله باره ی دامه زراندنی س���ه نته ره که یانه وه به ئاوێنه ی راگه یاند كەس���ەرەتا ویستویەتی لەڕێگەی ماڵپه ڕێکی ئینتەرنێتیەوە ئه و کاره بکه ن، "ب���ەاڵم دوات���ر زانیم���ان خەڵكێك���ی زۆر لەدامەزراندنی بیرم���ان نییەو ئینتەرنێتی

سه نته ره که کرده وه ".رایده گه یه نێت خ���اوه ن س���ه نته ره ئه و که ئ���ه و ج���ۆره س���ه نته ری دۆزینه وه ی هاوس���ه رگیرییه لەواڵتان���ی وەك میس���رو

ئیمارات و قەتەریش هه یه .په یم���ان س���ه نته ری له ئێس���تادا

هاواڵتیی���ه و 1400 ژمارەیبەش���داربوانی به ش���داربویان خاوه نه ک���ه ی به وت���ه ی له زۆرینه ی شاره کانی عێراقه وه هه یه ، وه ک بەس���رە،بەغدا، كوت، عەم���ارە تادەگاتە هەولێرو دهۆك و زۆربەی ناوچەكانی دیکه ی

كوردستان.به ش���داربوه کانه وه ، ته مه نی له ب���اره ی مامۆس���تا فایه ق حه مه سور ئاشکرای کرد که له ڕوی ته مه نه وه هه مه جۆره و که س���ی جیاوازی تێدایه ، پیاوی ته مه ن 85 س���اڵ و کچی ته مه ن 18 یشی تێدایه . به شداربوانیش له توێ���ژه جیاوازه کانن و خاوه نی پیش���ه ی جۆراوج���ۆرن، وه ک، مامۆس���تاو پارێزه و کچ���ی ماڵ���ه وه و فه رمانب���ه ر. هه روه ه���ا هه یه . هه نده رانیشیان کوردی به شداربوی جگه له وان���ه ش 45 به ش���داربوی خاوه ن پێداویستیی تایبه تیش���یان هه یه و تێیدانه

هاوسه رگیریی کردوه .شێوازی به شداریکردن له سه نته ری په یمان له رێگه ی فۆڕمێکه وه یه که به شداربو به بڕی 25 هه زار دینار ده یکڕێت و پڕی ده کاته وه ، دواتر له کاتی دۆزینه وه ی که سی گونجاودا، س���ه نته ره که په یوه ن���دی پێ���وه ده کات و

پێکه وه دیداریان بۆ ڕێکده خات.خاوه نی س���ه نته ره که که خۆی پیشه ی 5 خاوه ن���ی خێزان���داره و مامۆس���تایه و منداڵه ، رایده گه یه نێت که له الیه ن یه کێتی ئافره تانه وه س���وپاس و س���تایش کراون و هه ڵسه نگاندوه ، به گرنگ کاره که یان ئه وان ئه و ده ڵێ���ت "دەبوای���ە حكومەتی هەرێم خەاڵت���ی لێبكردینای���ەو ده ستخۆش���ی داهێنانی پ���ێ ببەخش���ینایە له به رئه وه ی لەعێراق و كوردستان ئێمە یەكەمكەس���ین

سه نته رێکی لەو جۆرە بكەینەوە".له ب���اره ی ژم���اره ی ئ���ه و که سانه ش���ی له ڕێ���ی ئه و س���ه نته ره وه چونه ت���ه ژیانی هاوس���ه رگییرییه وه رایگه یاند که تا ئێستا

400 که س له ڕێی ئه وانه وه هاوسه رگیرییان کردوه .

له ڕێگ���ه ی که س���انه ی ل���ه و یه کێ���ک به شداریکردن له س���ه نته ریپه یمانه وه ژیانی بۆ هاوسه رگیریی پێکهێناوه ، چیرۆکه که ی

ئاوێنه ده گێڕێته وه .تارا، سه ره تای ئاشنابونی به و سه نته ره له رێگ���ه ی به رنامه یه ک���ی ته له فزیۆنییه وه ب���وه و کاتێک مامۆس���تا فایه ق���ی بینیوه باس له نوس���ینگه که ی ده کات، راسته وخۆ دوای به رنامه ک���ه ژماره ک���ه ی له که ناڵه که

وه رده گرێت و په یوه ندی پێوه ده کات.ئه و ده ڵێت "دوای په یوه ندی پێوه کردن لەگەڵ ئەوكەس���ەی ئێس���تا هاوس���ەرمە،

كاتێك���ی بۆداناین تابتوانین یەكتر ببینین، ئەوەب���و یەكترمان بین���ی و دواتر كەوتینە

پرسیارکردن له یه کتر".تارا باس له وه ش ده کات که ئێستا له گه ڵ

هاوسه ره که یدا ژیانێکی خۆشیان هه یه .ده ڵێت نوسینگه یه ش���ه وه ئه و له باره ی "بون���ی ئه و نوس���ینگه یه له ئێس���تادا زۆر به پێویست ده زانم، ئێمه ی ئافره تان کێشه و گرفتم���ان زۆره و له وانه یه پی���اوان به پێی

پێویست درکی پێ نه که ن".ئ���ه و له ئێس���تادا خاوه ن���ی منداڵێکه و دانیشتوی شاری چه مچه ماڵه . خۆی کۆلێژی هاوسه ره که شی ته واوکردوه و ده رمانسازیی

مامۆستایه .

سه نته رێک بۆ دۆزینه وه ی هاوسه رگیرییتا ئێستا 400 که س له و رێگه یه وه هاوسه رگیرییان کردوه

به شداربوانی سه نته ره که

له ڕوی ته مه نه وه هه مه جۆر ن و که سی

جیاوازی تێدایه پیاوی ته مه ن 85 ساڵ و کچی ته مه ن 18ساڵیشی تێدایه

هه ر کوڕو کچێک خوازیاری ژیانی

هاوسه رگیریی بن له وێ ناو ده نوسێت و

فۆڕم پڕده کاته وه و ئه و مه رجانه ده نوسێت که ده خوازێت له هاوسه ری

داهاتویدا هه بێت

مامۆستا فایه ق له به رده م سه نته ره که یدا

rangalayawene@gmail.com (478( سێشه ممه ‌2015/5/12ره‌نگاڵه

روب���ەروی حاڵتێك���ی نوێ���ی هیوابەخش دەبیتەوە، هەوالێكی خۆش بەرێوەیە بۆ

ژیانت و دەیگۆرێت.

بەرێنمای���ی كەس���انی دەوروبەرت تورە مەب���ە، چونكە ئەوان���ە هاندانی تۆ زیاتر

دەكەن بۆ كۆششی ژیانت.

بارودۆخ���ی ژیان���ت لەباش���تر دەچێت و پێشكەوتنیان سۆزدارییه كانت پەیوەندیە

پێوە دیارە، لەهەوڵ بەردەوامبە.

خۆش���بەختی ئەم چەن���د رۆژەو هەنگاو بەرەو پێش���كەوتن ده نێی���ت، میوانێكی

ئازیزت دێت بۆ الت.

خەمێكی چاوەروان نەكراوت بۆ دروس���ت دەبێت، ماوەیەكە زۆر بێزاری دەردەبڕیت،

چاوەروانی روداوی زیاتربە.

رەنگە تەندروس���تیت زیات���ر نارەحەتت بكات، باشتروایە بەزوترین كات سەردانی

نه خۆشخانه بکه یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

هونه رمه ن����د عه دنان كه ریم هه رچه نده به بنه چ����ه خه ڵك����ی گون����دی ژاژڵه ی س����ه ر به قه زای ش����ارباژێری ش����اری س����لێمانییه ، ب����ه اڵم خۆی له س����اڵی (1963( له شاری كه ركوك له دایكبوه و پاشان خانه واده كه ی گه ڕاونه ته وه بۆ سلێمانی و هه ر له وێش خوێندنی ته واو كردوه و ده رچوی به شی نیگاركێشانی جوانه كان����ی هون����ه ره په یمانگ����ه ی

سلێمانییه .عه دن����ان كه ریم له س����اڵی 1979ه وه له گه ڵ تیپی موزیكی سلێمانی ده ستی به كاری هونه ریی كردوه و دوای ئه وه ی بۆ ماوه ی زیاد له 20 س����اڵ له ش����اری ئۆپساالی واڵتی س����وید ژیاوه ، چه ند گه ڕاوه ته وه ده بێ����ت که م س����اڵێکی

کوردستان و شاری سلێمانی. گۆرانیبێ����ژه هونه رمه ن����ده ئ����ه و له ساڵی 1985 به ش����ی نیگارکێشانی هونه ره جوانه کان����ی له په یمان����گای

سلێمانی ته واوکردوه .یه كێک له و گۆرانیانه ی له س����ه ره تای کاری هونه ریی����ه وه عه دن����ان که ری����م تۆماریکردوه و تا ئێس����تاش به رده وام گوێی لێده گیرێته وه ، گۆرانیی "شەوی تاریک و بێدەنگی"یه که له ساڵی 1983 تۆماریکردوه . هه روه ها گۆرانیی درامای "ژاڵه " که ساڵێکی دواتر تایبه ت به و

درامایه تۆمارکراوه .دیاره کان����ی له س����یفاته یه کێ����ک هونه رمه ن����ده ئ����ه و گۆرانییه کان����ی هه ڵبژاردنی تێکسته . ئه و، شاره زایانه تێکستی کالسیک و نوێ هه ڵده بژرێت. له وباره ی����ه وه عه دنان که ریم بۆ ئاوێنه ده ڵێت "من هه میشه شیعری كالسیك و

ش����ت یه ك تێكه ڵكردوه ، هاوچه رخم هه یه كه هونه رمه ند نابێت س����نور بۆ خۆی دابنێت، بڵێ����ت من ته نها یه ك جۆر ش����یعر ده كه م به گۆرانی، به ڵكو ده بێت هه س����تی ئه وه نده كراوه بێت بتوانی����ت هه س����ت به جوان����ی و قوڵی له هه مو شتێكدا بكات. بینینی جوانی و چونه وشه كان و به ڕیتمی هه ستكردن ن����او قواڵی����ی كارێك����ه وه ، به مه رجی س����ه ره كی ب����ۆ ه����ه ر هونه رمه ندێك

ده زانم".له باره ی چۆنیه تی هه ڵبژاردنی شیعری گۆرانییه کانییه وه ده ڵێت "هه ر كاتێك ش����یعرێك دڵی گرتم و چێژم لێ بینی، حه ز ده كه م ئاوازی بۆ دابنێم و به گۆرانی بیڵێم ئه گه ر شیعری كالسیك بێت یان

هاوچه رخ".عه دن����ان که ریم له ئێس����تادا به یه کێک له دیارتری����ن هونه رمه نده کان����ی کورد داده نرێت و بڕیاره له هه فته ی ئاینده دا نوێترین س����ی دی باڵوببێته وه ، به اڵم ئه و پێی وایه هێش����تا نه گه یش����تۆته لوتکه ، "من هێش����تا نه گه یش����تومه ته لوتكه ، به ڵكو جارێ زۆرم ماوه بگه مه لوتكه ، ب����ه اڵم ئایا به ڕاس����تی لوتكه هه ی����ه ؟ لوتكه ب����ۆ هونه رمه ند چیه و كوێیه ؟ نازانم! به س ئه وه ده زانم هه ر كه س هه س����تیكرد گه یشتۆته لوتكه ، هه ر ئه وكاته وه ك هونه رمه ند ده مرێت. پێموایه كاری هونه رمه ند زۆر له كاری س����یزیف ده چێت، ئه وكاته ی ده گاته سه ر لوتكه كه بۆ یه ك سات نامێنێته وه و ده كه وێته خوارێ و به رده ك����ه دوباره ده بێت له س����ه ره تاوه ده ستپێبكاته وه

بۆ سه رخستنی به رده كه ".

عه‌دنان‌که‌ریم:‌کاری‌هونه‌رمه‌ند‌له‌سیزیف‌ده‌چێت

له‌ماوه‌ی‌ساڵێکدا‌زیاتر‌له‌‌‌50گۆڤار‌و‌رۆژنامه‌‌راگیراون

ئا: ئازاد بایز

هونه رمه ندی موسیکژه ن ئه نوه ر قه ره داغی سستی بواری هونه ر

له ئێستادا بۆ ناله باریی بارودۆخی سیاسیی ده گێڕێته وه و هاوکات

رایده گه یه نێت که ژماره ی هونه رمه ند له کوردستاندا زیاتر له 117 هه زار هونه رمه نده ، "ئه وه ش وایکردوه پیشه ی هونه ر هه رزان بکرێت".

له باره ی قه ره داغی ئه نوه ر هونه رمه ند هۆکاره کانی سس���تی ب���واری هونه ری ده دوێ���ت و به ئاوێن���ه ی راگه یان���د که له ئێس���تادا س���ه ره کیی ه���ۆکاری ده گه ڕێت���ه وه بۆ بارودۆخ���ی ناله باری سیاس���یی و ئه و ش���ه ڕه ی کوردستانی

تێدایه .قه ره داغ���ی پێی وایه ک���ه به هۆی ئه و دۆخه وه هونه ری به ره نگاریی هاتوه ته ئاراوه و له وه ش���دا هه ندێ���ک به رهه می

جوان تۆمارکراوه و هه ندێکیشیان کاڵ و کرچن،"ئ���ه و بابه تان���ه ی کاڵ و کرچن من بۆ الوازیی میدیاکانی ده گێڕمه وه . هه ندێک که سی ناهونه ریی له مه ڵبه نده هونه رییه ک���ه دان. هه ر ئه مه ش���ه وای کردوه ڕه وشه هونه رییه که به ره و دواوه بابه تی نابه رپرسیارانه بچێت، زۆرجار

نه شیاو باڵوده که نه وه ".موس���یکژه نه هونه رمه ن���ده ئ���ه و له وباره یه وه زیات���ر ده ده وێت و ده ڵێت "ته له فزیۆن���ه کان به بێ ئ���ه وه ی ڕوی هونه ری���ی و کاریگه ری���ی و ناوه ڕۆک���ی کاره هونه ریی���ه کان له به رچ���او بگرن، ئه و کاران���ه باڵوده که ن���ه وه ، ئه وه ش موزیک و کولت���ورو خه ریکه وایکردوه

ڕه سه نایه تییمان له ده ست ده ده ین".ئه نوه ر قه ره داغ���ی هۆکارێکی دیکه ی الوازیی هونه ری کوردیی له ئێستادا بۆ زۆریی رێژه ی هونه رمه ند ده گه ڕێنێته وه به به راورد به ژماره ی دانیشتوان، "له پێنج ملیۆن دانیشتوی هه رێمی کوردستان،

زیاتر له 117 ه���ه زار هونه رمه ند هه یه . ئ���ه وه ش وایکردوه پیش���ه ی هونه ریی

هه رزان کراوه ".له باره ی هاتنه ناوه وه ی جیلی تازه بۆ

ناو بواری هونه ر، ده ڵێت من به ش���به حاڵی خۆم ب���اوه ڕم وایه ده بێت ده رگا بۆ جیلی تازه بکه ینه وه ب���ۆ کارکردن، ب���ه اڵم نابێت ئه و جیله تازه ی���ه ش به ته واوی���ی ده رگاکه ی بۆ وااڵ بکرێ���ت و به ئ���اره وزی خۆی چی بوێت بی���کات، تا ئه وکاته ی ڕه وش���ه هونه رییه ک���ه هه ڵکش���ان به خۆی���ه وه

ده بینێت".له باره ی کاری نوێی هونه ریی خۆیه وه ، ئه ن���وه ر قه ره داغ���ی رایگه یان���د ک���ه سه رقاڵی کارکردنه له سه ر مه قامه کانی هونه رمه ن���دی کۆچکردو حه مه س���اڵح دی���الن، "براده رێک���ی خۆم���ان هه یه ده نگی خۆشه و له به رنامه مدایه ده نگی دیالن به تازه ی���ی و الویی بده مه وه به ر

بای گوێچکه ی گوێگردا".

ئا:دالیا که مال

نمایشی هونەری خاشاک، له سه ره تای ئه م هه فته یه لەکارگەی جگه ره له شاری

سلێمانی نمایش کرا له الیه ن هونه رمه ندان ئاڤان سدیق، ڕۆژگار مستەفا هه روه ها

ڕێبین حەمە ڕەفیق.

نمایش���ه که لەدو کاری ڤیدۆیی پێک هاتبو. ڤیدیۆ ئاڕتی خاش���اک، کە بەش���ێوەیەکی پێڕفۆڕمان���س لەالیەن ئاڤ���ان و ڕۆژگارەوە

ئاماده کرابو.ڕۆژگاڕ مستەفا لەس���ەڕ فۆڕم و کۆنسێپتی ئیش���ەکەیان بەئاوێن���ەی ڕاگەیاند "کاره کە لەالی���ەن دو کەس���ایەتیەوە ئەنجام دراون کە ژنن. فۆڕمی کارکردنەکەش خاش���اکە، ب���ەاڵم ڕەنگ���ە زۆرترین قس���ە هەڵبگرێت،

لەڕێگای ئەم خاشاکەوە کە لەزەمەنێکی 11 خوله کیدا ڕوبەڕوبونەوەیەک دروست دەبێت لەالی���ەن من و ئاڤانەوە لەس���ەر س���نورێک خاشاک ڕوبەڕوی یەکتر دەکەینەوە. لەزۆر ڕوه وه دەتوانین قسە لەسەر ئیشەکە بکەین و بینین���ەکان جی���اوازە، ڕەنگە کەس���انێک بەئیش���ێکی ژینگەی���ی یان بەدابەش���بونی دو س���نور ی���ان بەکارێک���ی فێمینیزم لێی

تێبگەن".لەسەر ئەو که ره ستانه ی له کاره که دا بەکاریان هێناوە، رایگه یاند "ئێمە وەک ژن گسکمان بەکارهێنا وەک فۆڕمێک زۆر لەگەڵ مێژوی ئێمە ژیاوە. هەروەها خاشاکی ناو کارگەمان بەکارهێنە ک���ە پەیوەندی بەش���وێنەکەوە

هەبو".بڕیارە ئەم نمایشە لەڕۆژانی داهاتو بەرده وام

بێت و دانیشتن و گفتوگۆی لەسەر بکرێت.

له کارگه ی جگه ره ی سلێامنی خاشاک

ده کرێته هونه ر

ئه‌نوه‌ر‌قه‌ره‌داغی:له هه رێم��ی کوردس��تان 117 ه��ه زار

هونه رمه ند هه یه

‌ره‌نگاڵه(478( سێشه ممه 2015/5/12 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

چاالكی چاوەروان���ی خەڵكی هەرچەن���دە زیات���رت لێ���دەكات، ب���ەاڵم ئ���ەوە مانای كاركردنی زیاتر نایه ت و كارە ئاس���اییەكانی

رۆژانەی خۆت بكە.

كۆمەڵێ���ك روداو لەژیان���ت رودەدەن رەنگە هەندێك كەس سەردانت بكەن بۆ ئەم مەبەستە، خۆت ئامادەی میوانداری

بكە.

پێویس���تت بەئارامی زیاتر هەیە هەوڵبدە خۆت لەكێش���ەكانی رۆژانە بەدوربگریت،

بەاڵم بەشێوەیەكی كاتی.

هەوڵب���دە پەیوەندی س���ۆزداریت پتەوتر بكەیت رۆژ لەدوای رۆژ با تێگەیشتن زیاتر

ببێت بۆ خۆشەویستەكەت.

لەروی پیش���ەوەیە ئەم مانگە پرۆژەیەك ئەخرێت���ە بەردەس���تت، هاورێكانت هانت

دەدەن بۆ ئەنجامدانی.

قرژاڵدوانه‌‌

ئەگ���ەر ئ���ەم ماوەی���ە بەربەس���تێك لە كارەكانت رویداوە نیگەران مەبە، چونكە ئەوە ته نها دەتوانی���ت خێرایی كارەكەت

كەم بكاتەوە نەك شتی تر.

فه‌‌ریکشێر

1010

پەنجەو نینۆكەكان بەش���ێكی تری جوانی ئافرەتان پێك دەهێنن، بەاڵم زۆر جار خانمان كێش���ەی ئەوەیان هەیە كە نینۆكەكانیان دەشكێت، هەر بۆیە نینۆكیش وەك هەر ئەندامێكی جەستە پێویستی بەخۆراكە بۆ بەهێز بون و هێش���تنەوەی بەجوانی، دەكرێت خۆمان خۆراك بۆ نینۆكەكانمان دروس���ت

بكەین بۆ ئەوەی لەلەشكان بیپارێزین.

* ئەم گیراوەیە نێنۆك بەهێزو بریقەدار ئەكات3 كەوچك زەیتی زەیتون و3 كەوچك س���ركەی سێو لەگەڵ یەك زەردێنەی هێلكە تێكەڵ بەیەك ئەكەیت و ئەخرێتە سەالجەوە رۆژانە نینۆكەكەو دەورو

بەری پێ چەور ئەكەیت.

هەندێ كەس نینۆكیان زەردە هەر بۆیە ئەم كەسانە دەتوانن بەم گیراوەیە نینۆكیان سپی بكەنەوە

2 كەوچك ئاوی لیم���ۆ لەگەڵ 2 كەوچك ئاوی گوڵ تێكەڵ بەیەك دەكەین دەس���تەكانت لەن���اوی دائەنەیت بۆ ماوەی 15 خولەك دواتر بیش���ۆ. ئەمە

هەفتانە سێ جار دوبارەی بكەرەوە.• پێویستە ئەوە بزانیت كە هەندێك كاری رۆژانە یاخود خوی رۆژانه ئه بێتە

هۆی شكانی نینۆكەكان، ئه وانیش:- زۆر بەكارهێنانی ئەس���یتون كە بۆ لێكردنەوەی بۆیەی نینۆك بەكاردێت ئەبێت���ە هۆی لەن���او بردنی تویژی دەرەوەی نین���ۆك بەمەش نینۆكەكە زو

دەشكێت.- هەمو ئەو مه رهه م و س���پرای مو لێكردنەوە ئەبێتە هۆی ناسك كردنەوەی

نینۆك.- هەم���و ئەو ده رمانانه ی بۆ پاك كردنەوەی ناو ماڵ بەكاردێت نینۆك لەناو

ئەبات. هەر بۆیە لەم كاتانە بەكار هێنانی دەستكێش پێویستە.- ئ���ەو بۆنان���ە بەكارمەهێن���ە كە رێ���ژەی ئه لکول تێدای���ە چونكە نینۆك

دەشكێنێت.

سیحری جوانیپەنجەو نینۆكەكانت بەجوانی بهێڵه ره وه

له ماوه ی ساڵێکدا زیاتر له 50 گۆڤار و رۆژنامه راگیراون

داراییه ی قه یران���ه ئ���ه و به هۆی روی له هه رێمی کوردستان کردوه له م���اوه ی س���اڵێکدا زیاتر له 50 گۆڤ���ار و رۆژنامه له کوردس���تاندا

راگیراون.به ڕێوب���ه ری کۆمپانیای نێوه ند بۆ گۆڤار، رۆژنامه و باڵوکردن���ه وه ی له ب���اره ی ژم���اره ی ئ���ه و گۆڤارو رابردودا له س���اڵی رۆژنامان���ه ی به هۆی قه یرانی داراییه وه داخراون، به ئاوێنه ی راگه یاند "ئامارێکی ورد له به رده ستدا نییه له سه ر راگیرانی ئه وه نده ی ب���ه اڵم رۆژنام���ه کان، ئاگاداربین له ته واوی کوردس���تان زیات���ر ل���ه 50 رۆژنام���ه و گۆڤار له م���اوه ی ئه و قه یران���ه داراییه ی

روی له هه رێم کردوه راگیراون".هه روه ه���ا وتیش���ی "پێش���تریش راگیرانی رۆژنامه کان هه بو، به اڵم له دوای قه یرانی داراییه وه داخرانی ئه و رۆژنامانه به شێوه یه کی به رچاو

زیادی کردوه ". کۆمپانیای بالڤ پەیک کە تایبەتە باڵوک���راوەکان بەدابەش���کردنی بەس���ەر ناوەندەکانی فرۆش���تندا لەشاری س���لێمانی ناوی 18 لەو گۆڤارانەی تۆمارکردوە کە ئێستا بەهۆی ئەم قه یرانه وه داخراون.

سەنگەر عەلی، خاوەنی کۆمپانیاکە رایگه یان���د "ب���ەر لەهاتن���ی ئه و قه یران���ه داراییانه ئ���ەم گۆڤارانە کڕیارێک���ی باش���یان هەبو، بەاڵم بەه���ۆی کەمبونەوەی فرۆش���ەوە

ئیتر نەیانتوانی بەردەوام بن".ناوب���راو باس���ی ل���ەوەش ک���رد ک���ە زۆرێک���ی دیک���ە لەرۆژنامەو گۆڤارەکان���ی دیک���ەش داخراون، ب���ەاڵم کۆمپانیاکەی ئ���ەو تەنها لەبەردەس���تدایە و ژمارەیەی ئەو هیچ ش���وێنێکی فه رمی���ش نییه ژماره ی راگی���ران یاخود داخرانی

رۆژنامه کانی له البێت.

ئا: ئاكۆ حەمەد رابی

ئەگەرچی هێرش هەسنانی هەردو چاوی نابینان، بەاڵم ئەوه نه بوه ته هۆی ئه وه ی دەرگا به روی ژیاندا دابخات، ئەو له یەك كاتدا چەندین كاری جۆراوجۆر دەكات و خاوەن چەندین بەهرەی جیاوازە. ئەو

دەڵێت " من كاری هونەریی و میدیایی و چاالكی جۆراوجۆر ئەنجام دەدەم و تا ئێستاش چەندین سرودی نیشتیمانیم تۆمار كردون. هەروەها فەیسبوكیش به هاوكاری چەند براو دۆستێك بەكار

دەهێنم و نزیكەی 2000هەزار ژمارە مۆبایلیشم ئەزبەرە".

هێرش���ی محەم���ەد هەس���نانی، تەم���ەن 28س���اڵ و دانیش���توی س���ۆران، له بارەی چۆنیەتی له دەس���تدانی بینایی چاوانی بۆ ئاوێنەی ڕونکرده وه که له نەورۆزی س���اڵی 1996 توش���ی نەخۆشیەك بوه كە ئەوكات باڵوبۆت���ه وەو پێی���ان گوتوه "س���ەحایە"، دوای ئ���ەو روداوەش نه یتوانی���وه درێ���ژە به خوێندن ب���دات و له پۆلی چواری بنەرەتی دەس���تی له خوێندن هەڵگرتوه ، "س���ەرەتا سەرئێشەیەكی توندم گرت و دواتر بۆ ماوەی ساڵێك به دەس���ت ئەو سەرئێشە توندەوە

نااڵندم و پاشان چاوەكانم له دەستدان". هێرش ئاماژەی بەوەشكرد كە ئەو هەرچەندە نابیانەیە، بەاڵم ئەوه س���اردی نەكردۆتەوە لەكارو چاالكی جۆراجۆر. هه روه ها ئەوەشی

رونكردەوە كە ئەو ئێستا فەیسبوكی هەیەو چەند هاورێیەكی هاوكاری دەكەن و خۆیشی

كۆمپیۆتەر بەكاردەهێنێت. ئەگەرچ���ی هێ���رش یه کێ���ک له ئه ندام���ه له ده س���تداوه ، جه س���ته ی گرنگه کان���ی سه ره ڕای ئه وه ش له چەند بوارێكی جیاوازدا كارو چاالك���ی ئەنج���ام دەدات، "ئام���ادەو پێشكەش���كاری دو بەرنامەی جیاوازم له دو رادیۆی جیاواز، هەروەها ماوەی دو س���اڵە

كاری پەیامنێری���ش دەك���ەم ب���ۆ رادیۆی هێلی���ن. جگە ل���ه كاری میدیایش، له بواری هونەریی و ئەدەبی���ش كار دەكەم و ئامێری ساز لێدەدەم و دەفیش دەژەنم. هەروەها تا ئێستا 6 سرودی نیشتیمانم تۆمار كردون و

ناوە ناوەش شیعر دەنوسم". هێ���رش جگە له ئەنجامدان���ی ئەو چاالكیە جۆراوجۆرانە، هاوكات كۆمپیۆتەرو مۆبایلیش بەكاردەهێنێت و بۆ تەلەفۆنكردنیش دەڵێت

"هەر ژمارە تەله فۆنێكم یەك جار له ال بڵێن له مێش���كم تۆمار دەبێت و ئەزبەری دەكەم، بەو هۆیەوەش تائێستا نزیكەی 2000 ژمارە مۆبایلم ئەزبەركردوەو خۆیشم ژمارەته له فۆن

لێدەدەم و نامه ی مۆبایلیش دەنوسم". ئ���ەو گەنجە تا ئێس���تا ژیانی هاوس���ەری پێكنەهێناوەو هیواخوازە ئەو قۆناغەی ژیانی تێپەڕێنێت. هێرش ئەوەشی رونكردەوە كە ئەو تەنها ئارەزوی ئەوە دەكات ئەوەندەی كە پێی بكرێ���ت و له توانایدا بێت خزمەتی

كۆمەڵگا بكات.داواکارییه کیش���ی له خه ڵ���ک هه یه و ده ڵێت "داواش دەكەم كە خەڵك به چاوی سۆزەوە بەڵكو نەك���ەن. كەمئەندام���ان س���ەیری به پێچەوانەوە وەك هەر مرۆڤێكی ئاس���ایی له ئێمە بڕوانن. چونك���ە ئێمەش دەتوانین وەك ه���ەر مرۆڤێكی ئاس���ایی بژین و كاری

جۆراوجۆر ئەنجام بدەین". هه روه ها ده ڵێت "من له كۆمەڵگەدا وەك هەر مرۆڤێكی ئاسایی رەفتار دەكەم و بەشداری كۆڕو سیمینارو چاالكی جۆراوجۆر دەكەم و وەك ه���ەر گەنجێكی���ش لەگەڵ دۆس���ت و برادەرانم بەشداری خۆشیی و ناخۆشیەكانی

خەڵك دەكەم". هێرش گلەییشی له الیەنە پەیوەندیدارەكان هه یه كە تا ئێستا هیچ كارێكی بۆ نەكراوەو موچەش���ی نی���ە، تەنها ئ���ەوە نەبێت جار له راگەیاندنەكان كارەكانی پاداش���تی جار وەردەگرێ���ت، ئەوی���ش به ه���ۆی قەیرانی دارایی���ەوە زۆر دوا دەكەوێت و هاوكارییەكە

كەمبۆتەوە.

ئا: ڕه وا

له بازاڕی کڕین و فرۆشتنی ئۆتۆمبێل، "ئۆپترا که جۆرێکی ئوتومبێلی شۆفلێته "

زۆرترین کڕین و فرۆشتنی پێوه ده کرێت و ئۆتۆمبێلی ئه ڵمانیش که س به الیدا ناچێت.

بیشوان فه ره ج یه کێکه له و که سانه ی له بازاڕی کڕین فرۆشتنی ئۆتۆمبێل له سلێمانی مامه ڵه به ئۆتۆمبێله وه ده کات باس له وه ده کات که ئۆتۆمبێلی جۆری ئۆپترا رۆژانه فرۆش���ێکی باش���ی هه یه و ئه ویش به هۆی ئه وه ی "ئه و ئۆتۆمبێل���ه هه رزانه و مه سره فیش���ی که مه بۆیه زۆر به ئاس���انی ده فرۆش���رێت ". وه ک ئه و وه س���فیکرد "ئۆپترا وه ک سه د دۆالری وایه هه ر بیبه یته پێش���انگا ئوتومبێله کان

به پاره وه ده گه ڕێیته وه و ده فرۆشرێت".دیکه یه یه کێک���ی محه مه د عه بدولحه می���د له فرۆشیاره کانی بازاڕی ئۆتۆمبێل، جه خت له وه ده کاته وه که ئێس���تا باش���ترین کار ئه وه یه که ئۆتۆمبێل بکڕیت، نه ک ئۆتۆمبێل بفرۆش���یت، چونکه ئێستا بازاری ئۆتۆمبێل

شکاوه و زه ره رێکی زۆر ده که یت".ئه و فرۆش���یاره ده ڵێت "ئۆتۆمبێلی یابانی زۆرترین فرۆش���ی هه یه ، ب���ه اڵم ئۆتۆمبێلی ئه مریکی که متر ده فرۆشرێت و زۆر قورسیشه ئۆتۆمبێلی ئه ڵمانی بفرۆشیت، چونکه نرخی

گرانه و کڕیارێکی تایبه تی خۆی هه یه ".عه بدولحه می���د وتیش���ی که به ه���ۆی ئه و ئۆتۆمبێله هاواڵتی���ان دارایی���ه وه قه یرانه گرانبه هاکانی���ان ده فرۆش���ن و له به رامبه ردا

ئۆتۆمبێلێکی مام ناوه ند ده کڕن.

هێرش.. نابینایەكی جیاوازو بەهرەمەند 2000 هەزار ژمارە مۆبایلی ئەزبەرەو

كاری هونەری و میدیایش دەكات

بازاڕی فرۆشتنی ئۆتۆمبێل"ئۆپرتا وه ک س��ه د

دۆالری وایه "

تارا عومه ر، خاوه نی ئارایشتگای الله لی بۆ جوانکردنی خانمان له گه ڕه کی ئاشتی

هێرش هه سنانی

بیروڕا(478( سێشه ممه 122015/5/12 birura.awene@gmail.com

شارۆچکەی سێللە ــ ئەڵمانیا

ماوەی زیاتر لە14 ســـاڵە بەزۆربوبێ، خـــۆم لەواڵتـــی بەخوایشـــت، یـــان لەتاراوگەدا ژیـــان دورکەوتومەتـــەوەو بەسەردەبەم، هەمو ئەم ماوەیەی لێرەم بۆ چرکەساتێک نەمتوانیوە لەواڵت ببڕێم، زۆرینەی جار تەنها بەجەستە لێرەبوم، بەهۆش لەکوردستان، لەبینینی هەرجۆرە لێرە، ناوازەو پێشـــکەوتودا حاڵەتێکی خوازیـــاری ئەوەبوم ئەویاســـایەی لێرە داڕێـــژراوەو لەخزمەتی تاک بەتاکی ئەم کۆمەڵگایەدایە، لەواڵتەکەی منیشدا نیو هێندەی ئێرە یاسای تێدا پەیڕەو بکرایە، لەم ماوەیەی لێرەم هەندێ شت سەرنجی ڕاکێشـــاوم ومایەی سەرســـامیم بـــوەو الیخۆم یاداشـــتمکردوە، بۆیە پێمباشبو زۆربەی هەرەزۆری ئەویاداشـــتانە لەژێر ناوی)دەنکەهەنارەکانـــی من(دا، وەک دیارییـــەک پێشکەشـــی نەتەوەکەمانی بکـــەم، ئـــەم دەنکەهەنارانـــە دەکرێت هەندێکیان ترش یان شیرین هەندێکیش لەوانە )مێخۆش(بـــن، هەمو ئاواتی من ئەوەیە ئەم هەوڵـــە چکۆلەیە، هەوێنی بەرەو بێت کۆمەڵگاکەمان پێشکەوتنی ســـیکۆالریزەکردنی بەمۆدێرنکـــردن و هەنگاوبنێت وتراویشە)ڕێگای کوردستان هەزار میلی بەهەنگاوێک دەســـتپێدە(، جێگـــەی ئاماژەپێکردنـــە، لەدوتوێـــی هەر بەشـــێکی ئـــەم دەنکەهەنارانەدا، ئاماژەیەکـــی ڕون بەخوێنەر دەدات کە عەقڵ و ژیرییەک لەپشـــت هەریەکێ لەم ڕوداوانەوە هەیە، هەموشیان لەکۆتاییدا دەچنـــە بـــواری خزمەتکـــردی تاکـــی کۆمەڵـــگاوەو ژینگەوە، من تەنها ئاماژە بەحاڵەتەکـــە دەدەم، لێکدانەوەکەی بۆ خوێنەر جێدەهێڵم.بەهیوام هەرچی زوە ئەم کردەوانە لەواڵتەکەی منیشدا چاوی لێبکرێـــت و بەخزمەتی مـــرۆڤ و ئاژەڵ و ژینگـــەی کوردســـتان تەواوبێت.ئەکرێ ئەوەش بوترێتئەم دەســـتکەوتانە هەروا

لەخۆڕا نەهاتونەتە بون، ئەمە بەرهەمی هەوڵی لێبڕاوانەی کەسانێکن کە دڵیان بۆ ئازادی و ژیانێکی شەرەفمەندانەی الیق بەئینســـان لێیداوە، پێدەچێت خۆشیان ئێســـتا لەژیاندا نەمابێتن، بەاڵم ئەوەتا لێی نەوەکانیان ماندوبونیان، بەرهەمی بەهرەمەند بون، ئێمـــەی پەناهەندەش لەژێر ســـێبەری ئەو دارەدا پشکێکمان

بەرکەوتوە.

دەنکەهەناری یەکەم:ئەڵمانیـــاداو لەتـــەواوی ماەیەکـــە بەمەبەســـتی ســـڕینەوەی ئاســـەواری )نازیەت(، هەڵمەتـــی البردن و گۆڕینی ناوی شـــەقام و شـــوێنە گشـــتییەکان زۆرێـــک کـــە پێکـــردوە، دەســـتی لەسەروەختی گشـــتی شەقام و شوێنی فەرمانڕەوایەتـــی نازیەکانـــدا کرابـــون بەناوی کەســـە دیارەکانیانەوە. نمونەی یەکێـــک لـــەو شـــەقامانە، شـــەقامی )ئێرنســـت مایەر ئەللێ(یە، )ئێرنست مایەر(کـــە تـــەواوی خێزانەکەیان نازی بون و لەخزمەتی نازییەتدا کاریانکردوە، ئێرنستیش لەســـەرەتای ساڵی1933وە تا 1945خزمەتی بیری نازیەتی کردوە، دواین پۆستیشـــی ســـەرۆکی شارەوانی شاری ســـێللە بوە)ئەو شارەی ئێستە منی لێدەژیم(.شـــایەنی وتنە ناوی ئەو شەقامە گۆڕدراوە بەناوی)لودڤیگ هۆلتی شراسە( کە نوسەرو لێکۆڵەرێکی بواری ماتماتیک و مامۆســـتایەکی سەرکەوتوی

بوارەکەی خۆی بوە.دەنکەهەناری دوەم:

)ڕێسە( گوندێکی ڕازاوەی نزیک شاری شـــوێنەکەی هەڵکەوتەی هانۆڤـــەرەو ناوەڕاستی دارســـتانێکی چڕەو لەچوار الوە شـــەقامی چونەنـــاوەوەی هەیـــە، شـــەوێک کارێکم پێســـپێردرا کە ژنێک لەم شـــارەوە، واتە )سێللە(بەتەکسی، ببەمەوە بۆ گوندی )ڕێسە(، لەڕێگا چەند کیلۆمەترێک مابـــو بگەینە ناوگوندەکە، شەقامەکە لەتیژڕەوی 100کم ەوە کرابو بە30کـــم و ئامـــاژە کرابو)ئەم یاســـایە لەکاتژمێـــر 19ەی ئێـــوارەوە بـــۆ 6ی

بەیانـــی کاری پێدەکرێـــت(، لەژنەکەم پرســـی، هیـــچ هۆکارێـــک نابینـــم بۆ کەمکردنەوەی تیژڕەوی، ســـەیرە کراوە لەوەاڵمـــدا لەکاتژمێرێکـــدا؟ بە30کـــم وتی: چـــۆن هیچ هۆکارێـــک نیە، ئەو جۆگایە دەبینیت)ئاماژەی بەتەنیشـــتی لەبەر کەمکردنەوەیە ئەو شەقامەکرد(، ئەو)بۆق(انەی ناو ئەو جۆگەیە دانراوە کە شـــەو بتوانن بەئاســـودەیی بنون و

دەنگی ئۆتۆمبیل هەراسانیان نەکات.

دەنکەهەناری سێیەم:بەرچاو بەڕێژەیەکـــی واڵتـــەدا، لەم خزمـــەت بەمنداڵ و مێرمنـــداڵ دەکرێت تاقوتابخانـــە تەواودەکەن، جگە لەوەی هەر منداڵێک لەلەدایکبونیەوە تاقوتابخانە تەواو دەکات پارەی منداڵ وەردەگرێت. دایک و باوکـــی منداڵ. چەندیش زەنگین بن ئەم هاوکارییە هەر بەردەوامە. لێرەدا

چەند نمونەیەک دەخەمە ڕو:1.لەقوتابخانـــەدا، ڕۆژانـــە بەهـــۆی مانـــەوەی خوێنکار بـــۆ ماوەیەکی زۆر، دەبێت ژەمەخواردنی نیوەڕۆیان بۆ دابین بکرێت، بـــۆ هـــەر ژەمەخواردنێک لە3 ئۆیرۆوە تا 5 ئۆیرۆ بۆ هەر ژەمەخواردنێک بـــەاڵم نرخەکەیەتی ووەردەگیرێـــت، ئەگـــەر دایک و باوکی ئـــەو خوێندکارە بەڵگە، نیشـــاندانی دوای بێکاربـــون، بۆ هـــەر ژەمەخواردنێـــک تەنها1 ئۆیرۆ

وەردەگیرێت.2.هەمو ســـاڵێک بۆ پشـــوی سەری ساڵ، دەوڵەت ئاســـانکارییەکی بەرچاو نمونـــەی دەکات خوێنـــدکاران بـــۆ دروستکردنی بلیتی خۆڕایی کە سینەماو پارکی جۆراوجۆرو شـــانۆو خواســـتنی گشتییەکانداوشوێنی لەکتێبخانە کتێب یاری و شەمەنەفەر.... هتد دەگرێتەوە، تا بتوانن ئەو ماوەی پشوەیان بەخۆشی

بەسەر بەرن.3.دانانی نرخێکی کەمتر لەکەســـانی ئاســـایی بۆ خوێنکاران بۆ هاتوچۆکردن

بەپاس یان بەشەمەنەفەر یان فڕۆکە.4.تەواوی تێچونـــی خوێندنی منداڵ، دەوڵەت دەیگرێتە ئەســـتۆ تا قوتابخانە

تەواودەکات.5.ئەو کاتەی منداڵ لەســـکی دایکیدا دروستدەبێت، ئەگەر ئەو خێزانە بێکاربن، دەوڵـــەت تەواوی پێداویســـتی ئەگرێتە ئەستۆ، لە جل و پۆشاکەوە بگرە تادەگات بەپێداویستی منداڵێک لەژورێکی تایبەتی خۆیـــدا، هـــەروا پێداویســـتی دایکیش تـــا کۆرپەکە لەدایکدەبێـــت لەخواردن و لەدایکبونی جلوبەرگ.لەڕۆژی دەرمان و دایکوباوکـــی ئەگـــەر منداڵیشـــەوە، منداڵەکە بێکار بون، یارمەتی مانگانەی دایکایەتییـــان پێدەدرێت، کە ماوەکەی

سێ3 ساڵە.

دەنکەهەناری چوارەم:هەمو وەرزی زســــتانێک، کاتێ بەفر دەبارێت، خەڵکی ئەم واڵتە بەیانیان زو بەخێراییەکی بەرچاو بەردەرگاو سنوری دەماڵن و بەبەفرماڵ خۆیــــان ماڵەکەی پاکیدەکەنــــەوەو خوێــــی پێوە دەکەن، ئەم ڕوداوە ســــەیرە سەرنجی ڕاکێشام و لەئەڵمانێکم پرســــی: گەلۆ دەبینم هەر بەفر باری، خەڵکی ئەم واڵتە بەخێرایی دەســــت بەماڵینی ئــــەو بەفرە دەکەن و خوێشــــی پێوەدەکەن، پێم ناڵێی ئەم

ڕەفتارە لەکوێوە سەرچاوەی گرتوە؟ زۆر بەســــادەیی وەاڵمــــی دامــــەوە هەیــــە یاســــایەک برالــــە، وتــــی: ئەڵێت:ئەگەر ماڵێک بەردەمی ماڵەکەی بەوێــــدا ڕیبوارێــــک پاکنەکردبــــۆوەو کەوت، هەڵخلیســــکاو پێــــی تێپەڕی و ئەو کەســــە هەرچییەکی لێهات پارەی تێچونی پزیشک و دەرمانەکەی دەکەوێتە سەر ئەو ماڵەو دەبێت بیدات، خۆیشت ئەزانــــی لێــــرە تێچونی نەخۆشــــخانە تێچونێکــــی خەیاڵییە، بــــۆ ئەوەی لەو پارەدانە بەدوربن، بەردەمی ماڵەکانیان

پاکدەنەوە.

دەنکەهەناری پێنجەم:کارکــــردن کۆڵەکەی هــــەرە بەهێزی مرۆڤ واڵتانەیــــە، ئەم بەڕێوەبردنــــی کەکاریکرد، باجدەدات، باجی خانەنشینی دەدات، باجی تەئمینی ژیان و کار دەدات، لێئەگیرێت، گوێی ئەمانەدا، لەبەرانبەر قســــەی دەڕوات، سەری بەرزە، خاوەن بڕیارە، توانــــای خۆ کاندیدکردنی هەیە بۆ هەر پۆســــتێک کە بەالیەوە خزمەت دەگەیەنێــــت، بەهۆی کارکردنییەوە ئەو بڕوایەی الدروســــتدەبێت کە بەشــــدارە لەبەڕێوەبردنــــی واڵتــــداو هاوکارێکــــی لەدەســــتگیرۆییکردنی بەرچاویشــــە کەســــانێک کە بەهەر هۆکارێکەوە بێت توانــــای کارکردنیان نیــــە، بەکارکردنی ئــــەم، بــــاری سەرشــــانی دەوڵــــەت لــــەم کارکــــەر ســــوککراوە.مرۆڤی واڵتانەدا ســــەربەرزەو حسابی تایبەتی بۆ دەکرێــــت، لەهــــەر دەرگایەک بدات

لەبەردەمیدا وااڵیە.لەبەرانبەر ئەمەشدا، بــــەکاری)ڕەش( کە نایاســــایی کاری نــــاوزەد کــــراوە، ســــزای قورســــی بۆ دانــــراوە، لەماوەی کارکردن بەڕەشــــدا هیچ زەمانێکــــی کارو ژیان نایگرێتەوەو درێژەدان بەکاری نایاسایی، کاریگەریی تەواوی هەیە لەســــەر پاشــــەڕۆژی ئەو تاکەو پاش خانەنشینیشــــی، گرفتەکان زەق هەســــتپێدەکرێن وبەتەواوی

دەبنەوە.

دەنکەهەناری شەشەم:خەڵکی و پەالماردانــــی شــــەڕکردن و بریندارکردنی تاکێک یان زیاتر، دەچێتە خانــــەی تاوانی گەورەوەو ســــزای زۆر قورســــی بۆ دانراوە، بۆیە کەسانێک کە مەبەســــتیانە وەهــــا ڕەفتارێک بنوێنن، ئەو سزا قورســــە ڕێگرێکی بەرچاوە بۆ دەســــتکۆتاکردنیان، سزاکەش زیاتر بۆ کەسی سەرەتایە کە دەست دەوەشێنێت، لێرەدا وتە باوەکــــەی ئێرانم بیردێتەوە کە لەکاتی ڕودانی هەر شــــەڕێکدا یەک بەویتر دەڵێت)بوەشــــێنە تا بوەشێنم، ئەویتــــر دەڵێــــت، تــــۆ بوەشــــێنە با بوەشێنم، دەرەنجام هەردوکیان پێکەوە دەڵێــــن، دەبابڕۆین چایــــەک بەیەکەوە

بخۆینەوە(.

دەنکەهەناری حەوتەم:گروپــــی ســــەردانی جارجــــار ئینتەرناشــــناڵ( سێللەی)ئەمنســــتی دەکەم، ژنێکی ژیــــری تەمەن هەڵچوی چاالک لەو گروپە ئەندام بو، پرســــێکم ئەوەبو: پرســــەکەش وروژان لەگەڵیدا بۆچی لەم واڵتەی ئێوەدا هێندە گرنگی بەسەرۆک)جا لەسەرۆکی واڵتەوە بگرە فەرمانگەیەک( بەســــەرۆک تــــادەگات نــــادەن، وەک ئەوەی لــــە واڵتی ئێمەو لەواڵتانــــی دەوروبەرمانــــدا تــــا ڕادەی پەرســــتن، خەڵکانێک کڕنوشــــبەرن بۆ ســــەرۆک، لەکردەوەی ئەو سەرۆکانەی

ئێوەشدا ئەمە بەڕونی دەبینرێت؟

دەنکە هەنارەکانی منعەبدواڵ محەمەد

کارکردن کۆڵەکەی هەرە بەهێزی بەڕێوەبردنی ئەم واڵتانەیە، مرۆڤ کەکاریکرد، باجدەدات

باجی خانەنشینی دەدات، باجی تەئمینی

ژیان و کار دەدات لەبەرانبەر ئەمانەدا گوێی لێئەگیرێت

قسەی دەڕوات، سەری بەرزە، خاوەن بڕیارە

19 »»

ئه وه راســــته كه كه م یاســــا هه یه به قه د یاسای ژماره ی ســــاڵی 2006ی وه به رهێنان هه مــــواری دواكه وتبێــــت. چه نــــد خولێكی په رله مانی به ســــه ریدا تێپه ری كه چی نه ك هه مــــوار نه كرا، به ڵكو ببوه وه ســــیله یه كی باشــــیش بۆ گه رموگوڕكردنی بانگه شــــه ی هه ڵبــــژاردن، كــــه م یاســــا هه یــــه به قــــه د به باگراوندێكی پێویســــتی یاســــایه ئــــه م زانســــتی و تێگه یشــــتنێكی واقعی له دۆخی ئابوری و سیاســــی و كۆمه اڵیه تی هه بێت بۆ هه مواركردنه وه ی، كه م یاسا هه یه به قه د ئه م یاسایه پێویستی به هه مواری ناوبه ناو و خێرا هه بێت، كه م یاســــا هه یه به قه د ئه م یاسایه پێویســــتی به زۆرترین و زانستیترین رێنمایی هه بێت، چونكه ته نها یاسایه كه به راده یه كی زۆر وابه سته ی كێشه و گۆڕانكاریه سیاسی و كاریگــــه ری راســــته خۆش ئابوریه كانــــه و

هه مه الیه نی له سه ر بزاوتی ئابوری هه یه .له ئێســــتادا جوڵه یه ك هه یه له په رله مانی كوردســــتاندا بــــۆ هه مواری ئه م یاســــایه ، به تایبه ت درافتێك ئاماده كراو له الیه ن لیژنه ی دارایی و كاروباری ئابــــوری و وه به رهێنانه وه له ئــــازاری2015دا. پێده چێــــت قســــه كردن له وتــــارو دواندا له ســــه ر هه مــــو ماده كانی یاســــاكه و درافتی ئاماده كراوی ئه و لیژنه یه مه حاڵ بێــــت، به اڵم به گشــــتی ده مانه وێت تیشــــك بخه ینه سه ر ئه و ســــتراتیژانه ی كه پێویســــته ببن به بنه مــــای كار بۆ هه مواری

ئه م یاسایه .وه به رهێناندا یاســــای له هه مواركردنــــی پێویســــته چه ند فاكته رو پرنسیپێك هه یه له به رچاو بگیرێت له گرنگترینیان تێگه یشتنه له واقعی سیاسیی و ئابوری هه رێم به تایبه ت لــــه و بوارانــــه ی كه په یوه ســــته به كه رتــــی تایبه ت و پرۆسه ی وه به رهێنانه وه ، هه روه ها تێگه یشــــتنێكی واقعی له گرفت و كێشه كانی یاســــای پێشــــو به تایبه تی له ئاستی الیه نی جێ به جێــــكاری یاســــاكه دا، تێگه یشــــتن له كه موكوڕی رێنمایه كان به گشتی و شێوازی ئه رك و به پرســــیارێتیه كاندا، سودوه رگرتن و ئه م پرۆگرامه كانی له به رنامه و تێگه یشــــتن بواره كــــه له ئاســــتی نێوده وڵه تــــی كاری له خیبــــره و وه تێگه یشــــتن پێده كرێــــت، یاساو شــــێوازی مامه ڵه ی ئه و واڵتانه ی كه گه شه ســــه ندنی گه وره ی ئابوریان به ده ست هێناوه له م بواره دا. پاڵپشتی و سودوه رگرتن له و ۆرك شــــۆپ و ســــینمارو نوســــراوانه ی كه په یوه سته به م یاساوه . ئه وه ش جێگه ی دڵخۆشیه باس له به ستنی كۆنفرانس ده كرێت بۆ كۆكردنه وه ی بیروبۆچونه كان له سه ر ئه م

یاسایه ئه گه ر ئه نجام بدرێت.

ستراتیژی هه مواری ئه م یاسایه ....به گشتی یاسای وه به رهێنان ده بێت له سه ر دو بنه مای ستراتیژی هه مواربكرێته وه ، واتا داڕشــــتنی بڕگه و ماده ی تــــازه و هه مواری ئه وانی پێشــــو له خزمه ت یه كێــــك له م دو

ستراتیژه دا بێت:دارشتنه وه ی هه موارو یه كه م: ستراتیژی ئــــه و بڕگه و مادانه ی كه ئامانجه كه ی بریتین ســــه رمایه ی زۆرتریــــن له به گه ڕخســــتنی ناوخۆو په لكێشــــكردنی زۆرترین سه رمایه و كۆمپانیــــای بیانــــی بــــۆ ئــــه م هه رێمــــه . به دیوێكی تردا واتــــا ده بێته هۆی بینادنانی زۆرتریــــن پرۆژه، بۆ ده ســــته به ركردنی ئه م داڕشتنه وه ی پێویســــته هه موارو ئامانجه ش برگه و مــــاده كان زۆرتریــــن واقیعبینی تێدا

ره چاوبكرێت بۆ ئه م هه رێمه له م روانه وه :

1. به گشــــتی له ڕوی سیاســــی و ئه منی و ئابوریــــه وه : كاتێــــك كوردســــتان واڵتێكی سه ربه خۆ نیه له ئاســــتی ناوخۆو ده ره وه دا كاریگه ری زۆر له سه ر پرۆسه ی وه به رهێنان له نه بونی ســــه ربه خۆیی هه یه به تایبه تــــی ئابوری و ده ســــه اڵت و رۆڵی له په یره و كردنی سیاســــه تی بازرگانی و نه ختینه ی و مالییدا، نه بونی ئاســــمانی و وه نه بونی سه ربه خۆیی ده ســــه اڵت له ئاســــتی ئاژانــــس و رێكخراوه نیوده وڵه تیه كانی كه بتوانێت وه ك واڵتێكی ســــه ربه خۆ مامه ڵــــه ی له گــــه ڵ بكرێـــــت. كاریگه ری عێراق و ناوچه كه و ناسه قامگیری له سه ر ره وشــــی ئابوری ئه منی كوردستان بۆخــــۆی خاڵگه لێكی گرنگه كــــه تێبگه ین له به رزی ئاســــتی مه ترســــی به گه ڕخستنی

سه رمایه له م هه رێمه دا.2. له ئاســــتی ناخۆییدا: گرنگه له واقیع و كێشــــه ئابوریــــه كان تێبگه یــــن به تایبه تی به رچاوكردنی الوازی ژێرخانی ئابوری ، بونی قه یرانێكی دارایی ، قــــه رزداری حكومه ت، به رزبوونــــه وه ی ڕێژه ی بیــــكاری و هه ژاری، ئه مه جگــــه له گرفته كانــــی خزمه تگوزاری و پێداویستیه ســــه ره كییه كانی تر، وه نه بونی سیسته مێكی ئابوری پالنبۆدانراو و نه بونی و الوازی به رهه می ناوخۆی و الوازی سیسته می له داموده زگاكانداو ناموئه سیســــی ئیداری و الوازی سیسته می بانكی و گرفتی بازاركردن و سه رچاوه ی وزه و كه ره ســــته ی سه ره تایی و مرۆیــــی و ســــه رچاوه ی كه فائــــه ی الوازی نه بونی رۆشنگه ری وه به رهێنان و گرفته كانی كه رتی تایبــــه ت ..........هتد. به گشــــتی واتــــا له به رچاوگرتنی هه مو ئه و فاكته رانه ی كه تێچــــوی بنیادی پــــرۆژه به رزده كه نه وه ، به دیوێكی تردا واتــــا قه راری بنیادی پرۆژه

دژوارو قورس ده كه ن.3. له به رچاوگرتنــــی دۆخــــی ئابــــوری و سیاســــی و ژێرخان و سه رخانی ئه و واڵتانه ی له ڕوی ده ســــته به ری هه لــــی وه به رهێنانه وه به هێزن، به تایبه ت ئه و واڵتانه ی به ئاســــانی كااڵكانیان ده خه نــــه بازاڕه كانی هه رێمه وه ،

به واتایه كی تر له رچاوكردنی تێچوی بنیادی پرۆژه به راورد به و واڵتانه .

ڕچاوكــــردن و خوێندنه وه یه كی واقیعی بۆ هه مو ئه و فاكته رو هۆكارانه خۆی له و برگه و بابانه دا ده بینێته وه كه ئاسانكاری و امتیازاتی زۆر به پــــرۆژه كان ده دات، به مانایه كــــی تر كاریگــــه ری ئه رێنی له ســــه ر كه مكردنه وه ی تێچوی پرۆژه كان ده بێت له هه مانكاتدا واتا

رێژه ی قازانجیان به رزده كاته وه .

بریتیی یــــه كــــه دوه م: ســــتراتیژی له ده ســــته به ركردنی ئــــه و ئامانجانــــه ی كه پــــرۆژه كان وه به رهێنــــان و له پرۆســــه ی چاوه ڕوان ده كرێت ئه ویش خۆی له چۆنێتی ئاراسته كردنی پرۆژه كانه بۆ خزمه تی ئابوری نیشتیمانی ده بینێته وه ، به مانایه كی تر چۆن بتوانین هه موارێكی وا جۆری و عه قالنی ئه و برگــــه و بابانه بكه ین كــــه واده كات رۆژه كان بخاتــــه خزمــــه ت ئامانجــــه ئابوریه كانه وه نه رێنــــی كاریگــــه ری كــــه به شــــێوه یه ك له سه ر ســــتراتیژی یه كه م نه بێت و بتوانێت ته وازنێكی وا دروســــت بكات كــــه هاندانی وه به رهێنــــان الواز نــــه كات، به دیوێكی تردا تێچو له سه رشــــانی حكومه ت یه كسان بكات به كاریگه ریه ئیجابیه كان كه چاوه رێده كرێت

به ده ستبهێنرێت له پرۆژه كان.

ئه م ستراتیجه چۆن به ده ستدێت:1. خــــۆالدان له باب و بڕگــــه و ڕێنمایه كان به خشــــین و له ســــه ر بلۆكــــی به شــــێوه ی ئیمتیازاته كان، به ڵكو به شێوه یه ك ڕه چاوی ئاســــتی ناوچه یی و ســــێكته ری و سروشتی بكرێــــت، تێــــدا وه به رهێنــــه ری پــــرۆژه و به مانایه كی تر ســــه رجه میان له سه ر بنه مای هاندانی زیاتر له الیه ك ده ستكه وتی ئابوری

له الیه كی تره وه دابڕێژرێنه وه .2. پێویســــتی و زه مینه سازی و په له كردن له هه ندێك یاســــاو رێنمایی تــــر له ده ره وه ی ئاراســــته ی كــــه وبه رهێنــــان. یاســــای پرۆژه كان لــــه روی خزمه تگوزاری و به رهه می پرۆژه كانه وه بۆ خزمه تی ئابوری نیشتیمانی

زیاتر ده كه ن.3. دانانــــی ئیلتیزامه كانــــی وه به رهێنه ر له سه ر بنه مای هاندان، له حاڵه تی جێبه جێ نه كردنیانــــدا، چونكه ئیلتیــــزام پێكردنــــی وه به رهێنه ر له ســــه ر حســــابی به خشــــین و ئیمتیازاته كانــــی باشــــترو كاریگــــه ر تــــره له جێبه جێكردنــــی ئیلتیزماته كانیدا به راورد به ســــزای بلۆكی، ئــــه م خاڵــــه له خزمه ت

ستراتیجی یه كه میشدا زۆر گرنگه .

4. دیاریكردنــــی ئه رك و به رپرســــیارێتی ده ســــته ی وه به رهێنان و داموده زگاكانی تر زۆر به رونی چونكه الوازی نا ڕونی ئه ركه كان كاریگه ری نه رێنی له سه ر خزمه تی پرۆژه كان

بۆ ئابوری نیشتمانی هه بو ده بێت.ده ســــته ی له فراوانكردنی خــــۆالدان .5هه یكه لــــه وه لــــه روی وه به رهێنــــان هه یكه لــــی فراوانكرنــــی چونكه گــــه وره ی و ئیداری زیاتر رۆتین و ته مه ڵی كار دروســــت ده كات ئه مــــه جگــــه له بارگرانــــی ماددی . هه روه هــــا دورخســــتنه وه ی ده یــــان الیه نی ناحكومی تری حكومــــی و په یوه ندیــــداری كه هیچ كاریگه ریه كانه و یا له ســــه ر باشــــتر به ڕێوه چونی پرۆســــه كه نیــــه جگه له وه ی تێچوی پرۆژه كه له ڕوی كات و مالییه وه زیاد

ده كه ن.6. دیاریكردنی پێــــوه رو مه رجه كان زۆر به ڕونی بۆ ئه و پرۆژانه ی سودمه ندی یاسای وه به رهێنــــان ده بــــن وه دیاریكردنی الیه نی دوه م و سێهه م بۆ مامه ڵه و پێدانی مۆڵه ت بۆ ئه وانه ی نایانگرێته وه چونكه پرۆژه گه لێكی مۆڵه ت و فره سه رچاوه ی زۆربون به قوربانی نه بونی پێوه ری رون و ئاشكرا، كه سه رئه نجام

زه ره رمه ندی یه كه م ئابوری نیشتیمانییه .دو ئــــه م له به رچاوگرتنــــی به گشــــتی ستراتیژه وه ك بنه ما، هه موارێكی جۆری لێ به رجه ســــته ده بێت به اڵم پێویسته زۆرترین بیروڕاو پێشــــنیاری بۆ كۆبكرێته وه، درافتی ئاماده كــــراوی په رله مان جگــــه له گۆڕانێكی روكه شــــی هیچتر نیه هه رچه ند ئه وه وه ك ده ســــتپێك كراوه تابیروبۆچونه كانی له سه ر كۆبكرێتــــه وه بــــه اڵم هه ڵه یه كــــی گه وره یه حكومه ت و هه ر الیه نێكی تری راســــپێراو و په یوه ندیدار ئه و درافته وه ك بنه مای هه موار ســــه یربكه ن، به ڵكو باشــــتر یاسای پێشو به هه مو بڕگــــه و بابه ته كانیه وه خوێندنه وه ی بــــۆ بكرێت و بکرێت به بنه مــــای كاری هه مواره كه .

* ماسته ری ئابوری / مامۆستای زانكۆ

یاسای وه به رهێنان و هه موارێكی جۆری

ئامانج جه الل*amangglaly@yahoo.com

درافتی ئاماده كراوی په رله مان جگه

له گۆڕانێكی روكه شی هیچتر نیه هه رچه ند ئه وه وه ك ده ستپێك

كراوه تابیروبۆچونه كانی له سه ر كۆبكرێته وه

به اڵم هه ڵه یه كی گه وره یه حكومه ت و هه ر الیه نێكی تری راسپێراوو په یوه ندیدار ئه و درافته

وه ك بنه مای هه موار سه یربكه ن

مه ریوان وریا قانع به هۆی سه رقاڵی به کاری تایبه ته وه نه یتوانی گۆشه ی "ئه ودیو شته کان" بنوسێت، له گه ڵ داوای لێبوردنمان له خوێنه رانی به رێزی ئاوێنه

دەوڵەت و فەوزا دو جەمس����ەری دژ بەیەکن. ھی����چ یەکێکیان بونی ئەوی تر قبوڵناکات. دەوڵەت مانای دانانی رێسای گشتیی رێکخستن و سیستەمە ب����ۆ کۆمەڵ����گا، ف����ەوزاش دژ بەم دو پرنس����یپە جەوھەریی����ەی دەوڵ����ەت تایب����ەت سیس����تەمێکی کاردەکات و بەخۆی دروس����تدەکات. پرس����یارەکە ئەوەی����ە ئایا گ����ەر واڵتێ����ک فەوزای تێک����ەوت چ دۆخێک دروس����تدەبێت و

ناوی ئەو دەوڵەتە بنێین چی؟ س����ەرەتا ل����ەھەر واڵتێ����ک دۆخی فەوزا دروس����تدەبێت مان����ای ئەوەیە ک����ە دەوڵ����ەت ش����ەرعییەتی خ����ۆی بەکارەکانی ناتوانێت لەدەس����تداوەو خۆی ھەڵسێت. ئەمەش چەند مانایەک لەخۆی دەگرێ����ت و چەند ھۆکارێکیش س����ەرھەڵدانی بەپرۆس����ەی دەب����ن کۆمەاڵیەتیی و سیاس����یی و ف����ەوزای ئابوریی. سەبارەت بەماناکانی: یەکەم مانای ئەوەیە ک����ە دەوڵەت بێھێزە. دوەمیشیان قۆناغێکی مەترسیدارترەو مان����ای ئ����ەوە دەگەیەنێ����ت دەوڵەت ل����ەھەردو داوەش����اندایە. لەدۆخ����ی دۆخەکەش����دا دەوڵەت ھێ����زە مادی و لەدەستدەدات و خۆی مەعنەوییەکانی کۆمەڵگا لەبری ئەو رێس����ای تایبەتی بەرھەمدەھێنێت. بۆخۆی بەڕێوەبردن لەم ج����ۆرە حاڵەتان����ەدا کە دەوڵەت ھێ����زی مۆنۆپۆڵکردن����ی دەس����ەاڵتی نامێنێ����ت، مانای ئەوەی����ە کە ھێزی مادی و مەعنەوی خ����ۆی لەکۆمەڵگادا دەدۆڕێنێت، چونکە ناتوانێت رۆڵێکی بەرامب����ەر لەکۆمەڵ����گادا بێالی����ەن ھەمو تاک و گروپێ����ک بگێڕێت و ببێت بەدەزگای����ەک ک����ە بەب����ێ جیاوازیی بەرگری����ی لەبەرژەوەندی����ی ھەم����وان

بکات. لێکۆڵینەوەکانی بواری دەوڵەتناسیی ب����اس لەچەن����د خاڵێکی س����ەرەکیی دەکەن کە دەبنە ھۆکاری داوەش����انی دەوڵەت. یەکەم ش����ەڕی دابەشکردنی سامان یەکێکە لەگرنگترین ھۆکارەکانی پرۆسەی داوەشانی دەوڵەت. نوخبەی بااڵدەس����ت کاتێ����ک س����امانی واڵت تاکالیەنان����ە بۆ خۆی کۆنترۆڵدەکات و گروپەکان����ی تر لەداھات����ی نەتەوەیی ھۆکاری دەبێت����ە بێبەش����دەکات، دروس����تبونی ملمالنێی توند لەس����ەر سامان و چەش����نی دابەشکردنی. ئەم دۆخەش ل����ە زۆرینەی حاڵەتەکاندا وا لەگروپ����ە پەراوێزخ����راوەکان دەکات، پەن����ا بۆ ملمالنێی توندوتیژ بەرن، بۆ ئەوەی بەرگری����ی لەمافەکانی خۆیان

بکەن. گەورەبونی جیاوازیی کۆمەاڵیەتیی نوخبەیەک����ی دروس����تبونی مان����ای بچوک����ی دەوڵەمەن����د دەگەیەنێت کە خاوەنی ھەمو ش����تێکەو سامانی واڵت لەرێ����گای دەوڵ����ەت و دەزگاکانییەوە بەرامبەر کۆنترۆڵ����دەکات. بۆخ����ۆی لەدۆخی زۆرین����ەی کۆمەڵگا بەوەش دەژی و ترس����ناکدا ھەژارییەک����ی خاوەن����ی بچوکترین بەش و ماف نییە کاتەکاندا لەزۆرین����ەی لەواڵتەکەیدا. ئ����ەم دۆخ����ەش لەڕێگای یاس����ا یان لەرێگای دەس����تکاریکردنی دەستوری واڵت����ەوە بەرھەمدێ����ت ک����ە وادەکات گروپێک یان خێزانێکی تایبەت ببێت بەخاوەنی دەسەاڵت و موڵکداری ھەمو ش����تێک و ئەمەش بەیاس����ا رێکبخات. ل����ەم دۆخەدا پرۆس����ەی داوەش����ان لەوکاتەوە دەس����تپێدەکات کە دەزگا مۆدێرنەکان����ی دەوڵ����ەت جێگ����ە بۆ س����تروکتورە تەقلیدییەکان، یان کایە مۆدێرنەکان پێ����ش- کۆمەاڵیەتیی����ە چۆڵبکەن و خزمەتی گشتیی کۆمەڵگا بگۆڕدرێ����ت ب����ۆ خزمەت����ی تایبەتی

خێزانێکی سیاسیی دیاریکراو.خاڵێکی ت����ر کە دەبێت����ە ھۆکاری بریتیی����ە دەوڵ����ەت داوەش����انی دروستکردنی پرۆسەی لەتەواونەبونی نەتەوە. دەوڵ����ەت لەزۆرینەی واڵتانی جیھانی س����ێ دەوڵەتگەلێکی نوێن، ن����ە گەلەک����ەی خاوەن����ی مێژویەکی پێکەوەییەو نە کۆمەڵگاکەی شێلگیرەو نە دەزگاکانی پت����ەوە. بۆیە دەوڵەت دروستکردنی بەپرۆسەی ھەڵدەسێت نەت����ەوەو ھەس����تی نیش����تیمانیی بۆ ئەم پێکھاتە نوێیە. ئەم پرۆس����ەیە

لەزۆرینەی ئەو واڵتانەی کە توش����ی پەتای داوەشان دەبن، مانای ئەوەیە کە ئەم پرۆس����ەیە سەرکەوتو نەبوە. دروستکردنی پرۆسەی سەرنەکەوتنی نەت����ەوەش لەزۆرین����ەی حاڵەتەکاندا دەگەڕێتەوە بۆئەوەی کە نوخبەیەکی سیاسیی، گروپێکی ئەتنی یان ئاییینی وێناکانی خ����ۆی بۆ ک����ۆی کۆمەڵگا لەسەر نەتەوە دەگوازێتەوەو چەمکی وێنای گروپەکەی خۆی دروستدەکات. ئ����ەم خاڵ����ەش مان����ای ئەوەی����ە کە گروپەکان����ی ت����ر ھی����چ ھەس����تێکی الدروستنەبێت و ھاونیش����تیمانیبونیان خۆیان بەبەشێک لەو نەتەوەیە نەزانن کە لەالیەن دەوڵەتەوە دروستدەکرێت. ھۆکاری سەرھەڵدانی دەبێتە ئەمەش ملمالن����ێ لەس����ەر شوناس����ی ئ����ەو دەوڵەتەی کە ھەیە. عێراق، سوماڵیا، ئەفغانستان، کۆنگۆ، سودان، سوریاو چەندی����ن دەوڵەتی تر گەواھی ئەوەن دەس����ەاڵت دەرەوەی گروپەکانی کە خۆیان بەھاونیشتیمانیی ڕاستەقینەی ئەو واڵتە نەبین����ن، یان وەکو مرۆڤی

پلە دو مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت.لەوێن����ەی دەرەکی����ی فاکت����ەری سەربازیی سیاسیی و دەستتێوەردانی ھێ����زە دەرەکیی����ەکان ھۆکارێکی تری دەوڵەت����ن. داوەش����انی پرۆس����ەی س����ارددا جەنگ����ی لەس����ەردەمی دەوڵەتگەلێکی زۆر ھەبون کە لەناوەوە شەرعییەتی سیاسییان الواز بو، بەاڵم لەبەرئەوەی لەالیەن یەکێک لەزلھێزە س����ەرەکییەکەی جیھان پش����تیوانی س����ەربازی و دارایی دەک����ران، تواناو شانسی مانەوەیان گەورەبو. ئەم دۆخە ب����ەو مانایە دێت کە گەر س����ۆڤیەتی لەوەدابوای����ە بەرژەوەن����دی ج����اران بەرامبەر ب����کات، دەوڵەتێک کۆمەک ب����ەو ئەمریکاو خۆرئاوا پش����تیوانیان لەدراوسێکانیان دەکرد بۆ بێھێزکردنی ئەو دەوڵەتەی کە سۆڤیەت کۆمەکی دەک����رد، ی����ان بەپێچەوان����ەوە. ئەم سیس����تەمە لەسیاسەتی نێونەتەوەیی بیس����تویەکەمەوە سەدەی لەکۆتایی تاوەک����و ئەم����ڕۆ گۆران����ی گ����ەورەی بەس����ەردا ھات����وەو بەتایبەت دوای١١ تەدەخولکردنی دیاردەی سێپتێمبەر. بەناوی لەھەندێک دەوڵەت سەربازیی ڕاگرتن����ی س����ەقامگیریی ناوچەی����ی و نێودەوڵەتیی ئاساییش����ی پاراستنی دەبێت بەواقیعێکی نوێی سیاس����ەتی نێودەوڵەتی����ی و ھۆکارێک����ی گرنگ بۆ پرۆسەی داوەشانی دەوڵەت و بەتایبەت پۆست- پۆست-کۆلۆنیال و دەوڵەتانی

سۆسیالیزم.

13 (478( سێشه ممه ١2/20١5/5 birura.awene@gmail.comبیروڕا

ئاراس فه تاح

دەوڵەت و فەوزا

گەورەبونی جیاوازیی کۆمەاڵیەتیی مانای

دروستبونی نوخبەیەکی بچوکی دەوڵەمەند

دەگەیەنێت کە خاوەنی ھەمو شتێکەو سامانی

واڵت لەرێگای دەوڵەت و دەزگاکانییەوە بۆخۆی

کۆنترۆڵدەکات. بەرامبەر بەوەش زۆرینەی کۆمەڵگا لەدۆخی

ھەژارییەکی ترسناکدا دەژی

پارتی دیموكراتی گه الن)ھه ده په ( كه ته نیا نوێنه ری ده نگه كوردیه كانی واڵتی توركیایه ، بۆ یه كه م جار گه وره ترین گره و له سه ر چاره نوس����ی خۆی و چاره نوسی

واڵتی توركیا به گشتی ده كات.درێژكراوه كان����ی پارت����ه له مێ����ژوی س����ه ر به پارتی كرێكارانی كوردس����تان )په كه ك����ه (دا ب����ۆ یه كه م ج����ار له ژێر ناوی ھه ده په وه ك پارتێكی سیاس����ی ھه ڵبژاردنه كانی به ش����داری ده یانه وێت توركی����ا بكه ن، ئه م����ه ش كارێكی وه ھا ئاس����ان نیه و گونجاوتر له وشه ی گره و ده توانین بڵێین ھه ده په قومار به ده نگی خۆی و چاره نوسی ھه مو واڵتی توركیاوه

ده كات.ھه ده پ����ه بۆ ئ����ه وه ی وه ك پارتێكی سیاس����ی بچێته ناوه په رله مانی توركیا پێویس����ته به ربه س����تی ل����ه ١0% كۆی ده نگه كان����ی ھه ڵبژاردنه كه ببڕێت و ئه م به ربه س����ته ش له س����اڵی ١982 له الیه ن "كه نان به ناوی كوده تاچی ژه نه راڵێكی ئێڤره ن"ه وه دانراوه و مه به ست له دانانی به ربه س����ته كه ڕێگرت����ن ب����وه له چونی ته واوی پارته سیاسیه كان بۆ په ڕله مان

كه به دڵی عه سكه ر نه جواڵونه ته وه .دی����اره ھه ده په و ن����اوه جیاوازه كانی پێش����تری ك����ه به بۆن����ه ی قه ده غ����ه ی سیاسیه وه زو زو ناچار به گۆڕان ده كرا، پێش����تر وه كو پارتی سیاسی به شداری ھه ڵبژاردنی نه ده كردو كاندیده كانی وه كو كاندیدی بێالیه ن به شداری ھه ڵبژاردنیان ده كردو پاش����ان له ن����او په رله مان وه ك كوتله یه كی سیاس����ی ك����وردی یه كیان

ده گرت.ئه م����ه ش له به ر ئه وه بو ك����ه ھه ده په ڕێ����ژه ی ده نگه كان����ی ته نیا ل����ه 6% تا 7%ی ك����ۆی ده نگه كانی تێنه ده په ڕاندو گه ر وه كو پارتێكی سیاس����ی به شداری بكردایه نه یده توانی به ربه سته كه ببڕێت و ت����ه واوی ده نگه كانی به س����وتاو ھه ژمار ته نانه ت نه یده توانی ھه روه ھ����ا ده كرا. ی����ه ك په رله مانتاری����ش بخزێنێت����ه ناو

په رله مانی توركیاوه .به ربه ستی له ١0% له كه یه كی ڕه شه به ناوچه وانی واڵتێكی به ناو دیموكراس����ی وه ك توركیاو ڕێگرێكی گه وره بوه له وه ی پارتێكی سیاسی كه ئه گه ر نوێنه ری له 9.99% خه ڵك����ی ئ����ه و واڵته ش بكه یت

ناتوانێت بچێته په رله مانه وه .ھه روه ھ����ا پارته كان����ی خ����وار ئ����ه و به ربه سته بێبه شكراون له و بڕه پاره یه ی ك����ه له ڕێگ����ه ی خه زێن����ه ی ده وڵه ته وه ده به خشرێت به پارته كانی ناو په رله مان و له ١5 س����اڵی ڕاب����ردودا ته نی����ا پارتی )ئاكه پ����ه (ی ئێردۆگانی و )جه ھه په (ی ئه تاتوركی و )مه ھه په (ی نه ژادپه رس����ت سودمه ند بون له و بڕه پاره یه و پارتێكی گه وره ی كوردی كه خاوه نی زیاتر له 5 ملیۆن تا 6 ملیۆن ده نگه بێبه ش كراوه له ھه مو یارمه تیه كی خه زێنه ی ده وڵه ت.

ئه و 3 پارته ش ھیچیان بۆ ڕۆژێكیش بیری����ان ل����ه وه نه كردۆت����ه وه ك����ه ئه و ھه نگاوێك����ی ھه ڵبگ����رن و به ربه س����ته به ڕوی كوردی خێرنه دیوی دیموكراسی

ئه و واڵته بنێن.چونك����ه ئه و3 پارت����ه نایانه وێت بڕی پاره ی دیاریكراو له خه زێنه ی ده وڵه ته وه له گ����ه ڵ پارتێكی تر به ش����بكه ن و ھه ر سێكیان له س����ه ر ئه وه كۆك بون كێكی شیرینی خه زێنه ی ده وڵه ت له ناو خۆیاندا

به برایانه به ش بكه ن.له س����ه ره تای ئێردۆگان ھه رچه ن����ده ب����ۆ ده س����ه اڵته وه گرتنه ده س����تی ھه ڵخه ڵه تاندن����ی ڕای گش����تی و ده نگه كوردی����ه كان باس����ی له البردن����ی ئ����ه و ھی����چ ب����ه اڵم ده ك����رد، به ربه س����ته ی كاتێك وته كان����ی و به ڵێنه كانی لڤینێكی

بچوكیشیان نه كرد به ره و كردار.ئاشكرابونی دۆسیه ی گه نده ڵی دوای ئێردۆگان و كوڕه كه ی له كانونی یه كه می س����اڵی 20١3 و تێكش����انی كاریزم����ای خه یاڵیی سه ركرده یه ك كه وای پیشان

ده دا له الیه ن خوداوه ب����ۆ ڕزگاركردنی نێ����ردراوه ، ئیدی ت����ه واوی مرۆڤایه تی ئێردۆگان ماس����كی ده موچاوی كه وت و ڕوه ڕاس����ته كه ی ده رك����ه وت ب����ۆ ڕای

گشتی .ئێس����تا به گوێره ی ئه و ڕاپرس����یانه ی ك����ه كۆمپانی����ا به ناوبانگه كانی توركیا ڕێكیده خ����ه ن بۆ ھه ڵس����ه نگاندنی ڕای گشتی ئه وه ده ركه وتوه كه زیاتر له %70 توركی����ا باوه ڕیان وایه ده س����ه اڵته كه ی

ئێردۆگان گه نده ڵی ئه نجامداوه .ب����ه اڵم له به رنه بون����ی جێگره وه یه كی باوه ڕپێكراو بۆ پارتی دادوگه شه پێدان

ھێش����تا خه ڵك����ی توركی����ا غیره تی ئه وه یان نیه س����زای ئێ����ردۆگان بده ن و ده ترس����ن ئه وه ی دوای ئێردۆگان دێت كوڕه كه ی و له ئێ����ردۆگان و بێت خراپتر

داروده سته كه ی.ئێ����ردۆگان ئێس����تا دڵنیای����ه له وه ی دوای 8 س����اڵ له ته واوبون����ی واده ی حه س����انه ی ئی����دی ده س����ه اڵته كه ی، ھه ڵده گیرێت و له س����ه ر س����ه رۆكایه تی دۆس����یه كانی گه نده ڵی ك����ه ھه موی له تۆڕه كۆمه اڵیه تیه كان به تۆماری ده نگی باڵوبۆته وه ، دێنه وه س����ه ر ڕێگای و وه ك "كه نان ئێڤره ن"ی كوده تاچی له ته مه نی 90 ساڵیدا به زه لیلی ڕه وانه ی به رده م

دادگا ده كرێت.خه وه ڕه واندن����ه وه ی ب����ۆ ئێردۆگان تاڵه كانی ش����ه وانی ده یه وێت سیسته می په رله مانی واڵته كه ی بۆ س����ه رۆكایه تی س����وڵتانێكی وه ك تام����ردن بگۆڕێت و عوس����مانی له سه ر كورس����ی ده سه اڵت

بمێنێته وه .ده یه وێت خۆی س����ه رۆكی په رله مان و حكومه ت و دادگاو كه ناڵه كانی ڕاگه یاندن بێت. ده یه وێت وه ك شێفی سیمفۆنیایه ك ھه موان سه یری داره كه ی ده ستی بكه ن و ھه ركه سێك له ڕیتمی مۆسیقاكه ی بچێته

ده ره وه فه رمانی مردنی بۆ ده ربكات.به نمونه ی باوباپیرانی ده یه وێت وه ك سوڵتان سوله یمان و فاتیح سوڵتان خۆی س����ه رۆكی ڕه عیه ته كه بێت و به داره كه ی ده ستی مێگه ل ئاڕاسته ی ئه و كه الوه یه

بكات كه دڵی ئاره زوی ده كات.سیسته می سه رۆكایه تی الی ئێردۆگان ھی����چ جیاوازیه كی ئه وت����ۆی نیه له گه ڵ سیس����ته می خه الفه تی عوس����مانی یان

خه الفه ته كه ی ئه بوبه كر به غدادی .ده بێت فه رمان فه رمانی سوڵتان بێت و ھه رك����ه س ئیتاعه ی س����وڵتانی نه كرد وه ك خائین و خۆف����رۆش و به كرێگیراوی ئیس����رایل و ئه مریكا له قه ڵ����ه م بدرێت و

فه رمانی له سێداره دانی بۆ ده ربكرێت.ئێ����ردۆگان ب����ۆ گۆڕینی ده س����توری واڵته كه ی له په رله مانیه وه بۆ سه رۆكایه تی پێویستی به وه ھه یه له كۆی550 كورسی په رله مان 367 كورس����ی یاخود الیه نی

كه م 330 كورسی به ده ست بێنێت.كورس����ی 367 ئ����ه وه ی له ب����اری به ده ستهێنا بێ ئه وه ی ھیچ ڕیفراندۆمێك بكات ده توانێت ڕاسته وخۆ سیسته می واڵته ك����ه ی بگۆڕێ����ت و به پێچه وان����ه وه گه ر330 كورسی به ده ستهێنا ده توانێت

له ڕێگ����ه ی ڕیفراندۆمه وه سیس����ته مه كه بكات به سیسته می "سوڵتانی ".

ئ����ه م ھه واڵنه ی ئێردۆگان ترس����ێكی گه وره ی����ان له دڵی ت����ه واوی نه یاره كانی دروس����ت كردوه و ده یانه وێت به ھه رچی نرخێك بێت ئه م خه ونه ی ئێردۆگان له

گۆڕ بنێن.به اڵم ته نیا ڕیگه بۆ له ناوبردنی خه ونی سوڵتانه نوێكه ی ئالی عوسمان ئه وه یه ھه ده په له ھه ڵبژاردنه كاندا به ربه ستی له ١0% تێبپه ڕێنێ����ت و وه ك پارتێك بچێته

ناو په رله مان.

ن����ه ك ڕوی����دا ئ����ه وه ش گ����ه ر كورس����ی و330 به ده س����تهێنانی 367 كورس����ی بۆ ئێ����ردۆگان ده بێته خه یاڵ له ھه م����ان كاتدا به ده س����تهێنانی 276 كورس����ی كه پێویس����ته بۆ پێكهێنانی حكوم����ه ت له الیه ن ئاكه پ����ه وه ده چێته

زۆنی مه ترسیه وه .ل����ه ١١% توان����ی ھه ده پ����ه گ����ه ر به ده ستبێنێت وه ك چه ند كۆمپانیایه كی نه خشه كه ی سه ره وه ی ئاماژه یان پێداوه ئ����ه وا ئاكه پ����ه پێویس����تی به پارتێكی ناو په رله م����ان ده بێت ب����ۆ پێكهێنانی حكومه ت و ناتوانێ����ت به ته نیا حكومه ت

پێكبێنێت وه ك ١5 ساڵی ڕابردو.ئه گه رێكی وه ھاش ته واوی ھاوكێش����ه سیاسیه كانی توركیا ئاوه ژو ده كاته وه و خه ونه ڕه نگاڵه كان����ی ئێردۆگان ده كات

به سه رابی سه ر ئاو.گاڵته جاڕی ق����ه ده ری واڵتی توركیا له وه دایه ت����ه واوی نه یاره كانی ئێردۆگان كه له ھه مان كاتدا له ڕابردووش����دا دژی كوردو خه باته ك����ه ی بون ته نیا ھیوایان به ھه ده په وه به س����تراوه و بۆ یه كه م جار له مێژودا زۆرێك له چه پڕه وه كانی توركیا پش����تگیری له ھه ده په ده كه ن. ته نانه ت الیه نگرانی جه ھه په و مه ھه په ش له ژێره وه پ����ڕ به دڵ حه ز ده ك����ه ن ھه ده په بچێته سیاس����ی. پارتێكی وه ك په رله مانه وه به پێچه وان����ه وه ئێ����ردۆگان په رله م����ان ده كات به ھۆڵێكی بێ واتا كه ته نیا 550

كورسی تێدا دانراوه .گاڵته ج����اڕی ق����ه ده ری كه مالیه كان و نه یاره كانی تری كورد له وه دایه ده بێت ئه و له نیعمه ته كه ی كه 20 ساڵه به ربه سته ی ده خۆن به ده س����تی خۆی����ان بیڕوخێنن ئه گینا ئه و كه ش����تیه ی ھه مویانی تێدان

نوقمی غه زه بی ئێردۆگان ده بێت.گاڵته جاڕی قه ده ری ئێردۆگان له وه دایه چه ندین ساڵه بانگه شه بۆ ئه وه ده كات كه دژی سیس����ته می عه س����كه رتاریه تی توركیایه و ھه وڵ بۆ ھێنانی دیموكراسی ڕاس����ته قینه ده دات، به اڵم ئێستا خۆی له پش����ت به ربه س����تی له ١0% ی "كه نان ئێڤ����ره ن"ی كوده تاچی م����ات داوه و نزا ده كات بۆ ئه وه ی ھه ده په نه توانێت ئه و به ربه س����ته دیكتاتۆریه عه سكه رتاریه ته

ببڕێت.الیه نگرانی ئێردۆگان بێ ئه وه ی شه رم بكه ن خۆشحاڵی خۆیان ده رده بڕن به وه ی ھه ده په به ربه س����ته كه نه بڕێت و ته واوی ھێ����زی خۆیان كۆكردۆت����ه وه بۆ ئه وه ی ھه ده پ����ه بخه نه ژێر به ربه س����ته كه وه ، ئه مه له كاتێكدایه پێش چه ندین س����اڵ به ربه سته یان بانگه ش����ه ی البردنی ئه و ده كردو به بڕگه یه كی ده ستوری عه سكه ر

ناویان ده برد.به ربه س����ته كه نه بڕین����ی پێناچێ����ت له الیه ن ھه ده پ����ه وه زیانێكی ئه وتۆ به و پارت����ه بگه یه نێت و له ب����اری مانه وه یان له ژێر به ربه ستی "كه نان ئێڤره ن"و به مه ده س����تیان و ده كه وێته به ھێز كارتێكی له و ڕێگ����ه وه ده توانن به بیانوی نادادیی ھه ڵبژاردنه كانی توركیا ناوچه كوردیه كان

له نه خشه ی توركیا داببڕن.پێده چێ����ت وه ك چ����ۆن كاریزم����ای خه لیفه ك����ه ی داعش له س����ه ر ده س����تی كورد له كۆبانی ئه تككرا به ھه مان شێوه كاریزمای خه لیفه نوێكه ی ئالی عوسمان

له سه ر ده ستی كورد ئه تك بكرێت!قه ده ری كورد وابوه ڕۆڵی كاریگه ری ھه بێ����ت له له ناوبردنی زۆر س����ته مكارو ملهوڕی وه كو ھۆالكۆو زوحاك و نه مرودو س����ه ددام حوس����ه ین و عه ل����ی كیمیاوی له مێ����ژوی خۆی����دا، وانه كان����ی مێژوش ئه وه م����ان پێده ڵێ����ن كه خ����ودی مێژو ھیچی پێنیه بۆ س����ته مكاران و ملهوڕان

جگه له دوباره بونه وه .

هه ده په مۆته كه ی خه ونی خه لیفه نوێكه ی ئالی عوسمان

زانا تۆفیقئێردۆگان بۆ

ڕه واندنه وه ی خه وه تاڵه كانی شه وانی

ده یه وێت سیسته می په رله مانی واڵته كه ی

بۆ سه رۆكایه تی بگۆڕێت و تامردن وه ك سوڵتانێكی عوسمانی

له سه ر كورسی ده سه اڵت بمێنێته وه

ئێردۆگان ئێستا دڵنیایه له وه ی دوای 8 ساڵ له ته واوبونی واده ی ده سه اڵته كه ی، ئیدی

حه سانه ی سه رۆكایه تی له سه ر ھه ڵده گیرێت و دۆسیه كانی گه نده ڵی كه ھه موی له تۆڕه

كۆمه اڵیه تیه كان به تۆماری ده نگی

باڵوبۆته وه ، دێنه وه سه ر ڕێگای و وه ك "كه نان ئێڤره ن"ی كوده تاچی له ته مه نی 90 ساڵیدا

به زه لیلی ڕه وانه ی به رده م دادگا ده كرێت

ئه نجامی ڕوپێوی ١١ كۆمپانیای تایبه تمه ند به ھه ڵسه نگاندنی ڕای گشتی ده نگده رانی ھه ڵبژاردنی 20١5 واڵتی توركیا

١9 »»

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌ده‌ینوسێت

بیرورا 14(478( سێشه ممه 2015/5/12

ده وڵه ت، وه ك سیسته مێکی بااڵی مۆدرێن له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت هاورده ی رۆژئاوایه. جۆره ده وڵه تانی وه ك عێراق، سوریا، لوبنان، ئوردون، کوێ���ت و ئه وانی ت���ر هه مو واڵتانی له رزۆکی، بێ بنه مای الوازن. ئه م واڵتانانه هه ر هه مویان له قه یراندان. قه یرانی شکس���تی بون به ده وڵه ت. مێژوی ئه م شکس���ته ده گه ڕێته وه بۆ س���ه ده یه ك له مه وپێش کاتێ���ک مۆدێکی وێس���تڤیلیا هێنرا بۆ رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت. مۆدێکی وێس���تڤیلیا بریتیه له س���ه رهه ڵدانی سیس���ته مێکی به ڕێوبه ری ناوخۆیی و ده ره كی که له س���ه ده ی حه ڤ���ده له ئه وروپ���ا له پاش

جه نگی سی ساڵه ی ئه ورپا هاته ئاراوه. ده وڵه ت���ی مۆدێل���ی خه س���ڵه ته کانی رۆژهه اڵتی: یه كه م، له ب���ه ر نه بونی ده وڵه ت و نه ته وه، پێکهاته کۆمه اڵیه تیه كانی رۆژهه اڵتی پێکهاته ی ببن���ه نه یانتوانی���وه ناوه ڕاس���ت سیاس���ی فراوان، به ڵکو هه ر له سنوری خێڵ و بنه ماڵه یی و ناوچه گه ریی س���نورداردا مانه وه. کاتێک ئه وروپاییه كان مۆدێلی ده وڵه تیان هێنا به هیوابون که ده وڵه ت له رێگای ده زگاکانیه وه: سه ربازو قوتابخانه و بیرۆکراسی ئه م پێکهاتانه بکاته نه ته وه بۆ خ���ۆی. به م پێیه، ده وڵه ت پێش نه ت���ه وه که وت و ئه رکی دروس���تکردنی نه ته وه ی پێ س���پێردرا. ئه م ئه رکه ئه رکێکی س���ه خت بو. چونکه نوخبه ی ده وڵه ت کاتێک ده وڵه تیان درایه ده ست خه ڵكانی ده وڵه تمه دار نه بون به ڵک���و خه ڵکانی خێڵه ك���ی و تایفی و بنه ماڵه ی���ی بون. بۆیه له بری دروس���تکردنی نه ت���ه وه ب���ۆ ده وڵ���ه ت هه وڵیان���دا که چۆن ده سه اڵتی بنه ماڵه یان تایفه بسه پێنن به سه ر س���ه رجه م پێکهاته كان���ی ت���ردا. له ئه نجامدا ده وڵه تی خاوه ن نه ته وه نه هاته ئاراوه، به ڵکو به پێچه وانه وه ده وڵه ت���ی بێ نه ته وه هه روه ها

ده وڵه تی بێناسنامه هاته ئاراوه.دوه م، کاتێک ده وڵه ت دروستکراو ئامرازی پێدرا خۆی بسه پێنێت و پێکهاته جیاوازه کان یه ك بخات، ئیتر ده وڵه ت چرای س���ه وزی بۆ هه ڵکرا که ببێت���ه به کارب���ه ری توندوتیژی. هه رچه نده به پێی پێناسه ناسراوه که ی ویبه ر ده وڵه ت ده بێ���ت مۆنۆپۆلی توندوتیژی بکات به ش���ێوازێکی ش���ه رعی له پێن���او رێگه گرتن له توندتیژی ت���ر، به اڵم ئه م���ه بۆخۆی یانی رێگاپێدان نیه به س���ڵنه كردنه وه له توندوتیژی هه تا ئاس���تی جینۆس���اید. ئه م توندوتیژیه ی ده وڵ���ه ت په رچه ك���رداری به ره���ه م هێنا. له هه مانکات���دا جۆرێک له ناوه ندو په راوێز. به اڵم هه ر له س���ه ره تاوه ناوه ند توانای خۆڕاگرتنی

نه بو جگه له شێوازی توندتیژی نه بێت. سێیه م، ده رئه نجامی ئه م ناوه ندگه رایی پڕ له توندوتیژیه ده وڵه تێک بو که له ڕوی گه شه و ئاب���وری و هاواڵتیب���ون و ئی���داره ی پانتایی و سیاس���یه وه شکس���ت خواردوب���و. هۆکاری س���ه ره كی ئه م شکس���ته نه وت ب���و. چونکه ن���ه وت جۆرێک له ئابوری له م واڵتانه دا هێنایه ئاراوه که ئاس���ان بو بۆ ده وڵ���ه ت که ببێته خاوه ن چه ك و ته قه مه نی و سه ربازو کرێگرته. ئه م ئاس���انکاریه سوته مه نی ئه و باوه ڕه بو که ده وڵه ت ده بێت له ڕێگای زه بروزه نگه وه خۆی بس���ه پێنێت. ده رئه نجامی ئه مه س���ڕینه وه ی هه موالیه نه كانی تری مۆدێرنه بو که پێویستن ب���ۆ ب���ون به کۆمه ڵگایه كی س���ه رده می وه ك ئازادی، چاکه ی گش���تی، سیسته می ئابوری،

ئابوری مه عریفه، هه روه ها سه رمایه داری. که وات���ه خه س���ڵه تی س���ه ره کی ده وڵه تی رۆژهه اڵتی ناوه راس���ت بریتی بو له بااڵده ستی له به رامبه ر پێکهاته ی���ه ك که ڵه گای���ی ی���ان هه مو پێکهاته کانی تردا، به بێ س���ڵکردنه وه له به كاربردنی توندوتیژی و هه وڵی خۆسه پاندن. په راوێزبون���ی هه مو جیاوازه کانی ده رئه نجام

یان هه مو ئه وانی تر.کاتێ���ک ئه مری���کا له س���اڵی 200٣ هات بۆ عێ���راق، عێراقی وه ک گه ل���ی عێراق نه بینی. چونکه ئه مه فه نتازیایه کی نه خۆش���ه. به ڵکو عێراقی وه ك خۆی بینی که پێکهاتوو له س���ێ پێکهاته ی س���ه ره كی. ئه م هه وڵه ی ئه مریکا، بریتی بو له هه وڵدان ب���ۆ تێپه ڕاندنی مۆدێلی زاڵبونی یه ك پێکهاته به س���ه ر سیس���ته می حوکم���دا له عێراق���داو فراوانکردن���ی بنکه ی حوکمڕان���ی بۆ گرتنه خۆی هه مو پێکهاته کانی تر. لێ���ره دا کۆمه ڵێک پرس���یار دێته ئاراوه: ئایا بونیادی حکومه تی عێراق توانای ئه وه ی تیادایه که فراوان بکرێت. له که یس���ی عێراقدا ناچاربو بکرێ���ت به فیدڕاڵی، که مۆدێلێکه بۆ له خۆگرتن���ی جیاواز له هه ن���اوی یه کدا، یانی مانه وه ی سه نته ر به اڵم به ده سه اڵتی که متره وه. ده ستوریش وه ها داڕێژرا که ماف بدات به هه ر پێکهاته ی���ه ك که قه واره ی خۆی دابمه زرێنێت له هه ناوی ئه م ده وڵه ته دا. لێره دا ده بێت ئه وه له به رچاوبگرین که ناوه ند به سه رچاوه ی قه یران دانرا نه ك ناس���نامه. به اڵم عێ���راق چه ندێک قه یران���ی ناوه ندگه رایی هه ی���ه چه ند هێنده قه یرانی ناس���نامه ی هه ی���ه. هاتنه وه ی دین، چ له ش���ێوه ی تایفه یان له ش���ێوه ی ئیسالمی

سیاس���ی نیش���انه ی ئه وه یه که پێکهاته كان ناخوازن پێک���ه وه بژین به ڵک���و هه وڵده ده ن ک���ه به س���ه ریه کدا زاڵ ب���ن. دی���ن مۆدێلی پێکه وهژیان نیه، به ڵکو مۆدێلی س���ه پاندن و سه رکوت و سڕینه وه ی جیاوازه کانه. بۆ نمونه په نابردنی سوننه بۆ ئیسالمی سیاسی یه کێک له هۆکاره س���ه ره كیه كانی ئه وه یه که سوننه ده خوازن حاکمی عێراق بن، به اڵم سیسته می مۆدرێن، ک���ه لههه ڵبژاردندا خۆی ده بینێته وه توانای ئه وه یان پێنابه خش���ێت، ئه وا به باشی ده زانن په نا ببه نه ب���ه ر ئه و مۆدێله ی که دژ به دیموکراسیه، بۆ شه رعیه ت دان به گه ڕانه وه

بۆ ده سه اڵت. ئایا ئه م مۆدێله ی ئه مریکا چار س���ه ره یان

قۆناغێکی ڕاگوزه ره؟دی���اره ئ���ه م مۆدێڵ���ه کۆمه ڵێ���ک رێگری له به رده مدایه. یه ک���ه م، کاتێک ئه مریکیه کان ده خ���وازن ک���ه عێ���راق وه ك چوارچێوه یه ک بمێنێته وه، ئه م خواسته جارێکی تر زاڵ ده که ن به سه ر سروشتی واڵته که دا. به مانایه كی تر ئایا بونیادی ده وڵه ت و حکومه ت و ده زگاو خه یاڵی سیاس���ی و حوکمڕانی له عێراقدا به جۆرێکه که بتوانێت به ئاس���انی له یه که وه بگوێزێته وه بۆ فره. ئه م وه رچه رخانه مه رج نیه ته نها پرۆسه ی فراوانکردن، یان دابه شکردن، یان پێکه وه بون بێ���ت. ب���ه اڵم پێویس���تی به وه رچه رخان���ی ڕادیکاڵ���ی هه یه له خه یاڵی حوکمڕانی که هیچ پێکهاته ی���ه ك خۆی به خاوه ن واڵت نه زانێت. هیچ الیه نێک هه وڵی سه پاندنی خواسته کانی نه دا، هه روه ها ئاسایش���ی په یوه ندی هه بێت. کاتێک هیچ پێکهاته یه ك هه س���ت به ئاسایش ن���اکات به رامبه ر هی���چ پێکهاته یه كی تر ئه وا پێکه وه یی به ش���ێوازی بتوانرێت ئه س���ته مه حوکم بکرێت. له هه مانکاتدا ئه مه پێویس���تی به گۆڕین���ی ئه خ���الق و ب���اوه ڕو الب���ردن یان

پیاداچونه وه ی مێژوه. وه ك ده بینین له میانه ی ده رفه ت ڕه خساندن بۆ پێکهاته جیاوازه کان بۆ حوکمکردن، هه ریه ك بیر له وه ده کاته وه چۆن نه که وێته ژێر حوکمی ئه ویتر، بۆیه خۆ قایمک���ردن، باوه ڕنه كردن، ترس سروش���تی په یوه ندی پێکهاته کانن. که له ئه نجامدا بوه ته هۆکاری س���ڕینه وه ی هه مو ج���ۆره په یمانێکی کۆمه اڵیه ت���ی. واڵت به بێ بون���ی په یمانی کۆمه اڵیه ت���ی ناتوانێت ببێته واڵتی یاسا، واڵتی ده زگا، واڵتی پێکه وه بونی

هاواڵتی و ده سه اڵتدار. ئه مریکی���ه كان وه ها ئاڵۆز بیر له ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت ناکه نه وه. ئه وان هه مو قۆناغێک له هه ڵ���وه دای ئه وه دان که چۆن کێش���ه كانی ناوچه كه له میان���ه ی فره یمی مێژوی رۆژئاوادا وێنابک���ه ن. ئ���ه م فره یم���ه به ت���ه واوی مێژو و فاکت���ه ری سیاس���ی و خه یاڵ���ی خه ڵك���ی

ده شێوێنێت. ل���ه الیه کی ت���ره وه ئ���ه م هه وڵ���ی بنکه نی���ه، ناوخ���ۆدا له پێن���او فراوانکردن���ه وه اڵم���ده ره وه ی خواس���ته کانی ن���اوه وه نیه به ته نها هێنده وه اڵمی یاری شه ترنجی سیاسی

ناوچه یی و جیهانیه. ک���ورد ده بێ���ت پالن���ی وه ه���ا بێ���ت که فراوانبونی بنک���ه ی ده وڵه ت ده بێت له فۆرمی تردابێ���ت. پێکه وه ب���ون له هه م���ان فۆرمدا، یه كپارچه یی و مافی ناوه ندگه رایی���ی و فۆرمی س���ه رکوتکردنی ناوه ن���د ب���ۆ په راوێ���ز، به میتۆدی ڤه یبه ر، یان به تێگه یشتنی ڕه وایه تی به کاربردنی هێ���ز بۆ له ناوبردن���ی هێز، ئه وا ناوه ندگه رای���ی له عێراق���دا ناتوانێت خۆی پێ

ڕابگیرێت.پێویس���تی پێکهات���ه کان پێکه وه بون���ی به داڕش���تنه وه یه. پێکه وه بون���ه كان ده بێ���ت له پاش پێکه وه نه بون جارێکی تر له سه ره تاوه

دابڕێژرێن.

ئه مریکاو ده وڵه ت له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست

واڵت به بێ بونی په یمانی کۆمه اڵیه تی ناتوانێت ببێته واڵتی یاسا، واڵتی ده زگا، واڵتی پێکه وه بونی

هاواڵتی و ده سه اڵتدار

ب���ۆن و ئاش���کرایە الی هەم���وان تامی ن���ەوت پەیداک���ەرو موگناتیزی ڕاکێشانیدۆس���ت و دەسگیرانە، ئەگەرنا کاتێ تەنوری ئەنف���ال مرۆڤی کوردی ئەکردە سوتەمەنی، کاتێک دکتاتۆریەت و شۆڤینیزم ئەم واڵتەیان سوتماک ئەکرد ئەوانەی ئەمڕۆ سنگی دۆستایەتیان بۆ ک���ورد دەرئەپەڕێنن وپاڵپاڵێنیئەوەیانە خۆی���ان دۆس���تایەتی دڵس���ۆزی و جۆراوج���ۆر بەزمان���ی بس���ەلمێنن، بەشانوباڵی پێش���مەرگەدا هەڵدەدەن! هەر ئەوان نەبون کاتێ عەلی کیمیاویی جۆرەه���ا ئ���ەوان لەکۆمپانیاکان���ی چەکی کۆمەڵک���وژی کیمیاوی ئەکڕی و ئەیک���رد بەس���ەر ژن ومنداڵ���ی کوردا، لەمیدیاکانیانەوە ئەیانوت دڵنیانین کە ڕژێمی عێراق تاوانی وای ئەنجام دابێت! ئەم جۆرە بیانوە هەرزانبەهایە الی تاکی ک���ورد زۆر ئاش���کرابو، لەبەر هۆیەکی س���ادەو س���اکار ئەویش بازاڕی ئەوان گەرم بێت، ئیتر ئاش���ی دیکتاتۆریەت مرۆڤی کورد ئەهاڕێت یا نا گرنگ نیەو مافی مرۆڤ ئەو مانش���ێتەیە تەنها بۆ سەر الپەڕەی ڕۆژنامەو شاشەی تی ڤی

جوانە.ئێس���تاش کاتێ سیاس���ەت ڕویەکی ڕەشتری بۆ چینێکی تری ئەم خەڵکە ئاش���کرا ئەبێت دەس���تی قوماربازانی سیاس���ەت ئەکەوێتە ڕو، هەڵلوشەرانی س���امانی ئەم واڵت���ە، کۆمپانیاکانیان ڕەش���ماڵیان واڵتە ل���ەم بەجۆرێ���ک هەڵداوە، هەڕەشەی تیرۆری داعشیش نایان لەقێنێ، بەاڵم ئەوەی پرس���یارە واڵتانەبەچاوێك���ی گەورەکەیە،ئ���ەو دور لەدبلۆمات و هاوش���انی سیاس���ی دەڕوانن���ە هاوب���ەش، بەرژەوەن���دی واڵتەکەو خەڵکەکەی. من لێرەدا ئاماژە بەبابەتێکئ���ەدەم ک���ە گرنگی تایبەتی هەیەو هەڵوێس���تەیەکی دەوێت لەسێ

الیەنەوە.کە لەم باس���ەدا تەنه���ا ئەو خاڵەی پەیوەندی بەڤی���زاو هاتوچۆی خەڵکی ئ���ەو واڵتانەوە کوردس���تان و خەڵکی لەکوردستان کونسوڵخانەیان هەیە کە هەیەو باس لەدۆستایەتی و خەمخۆری و

هاوسۆزی خۆیان دەکەن بۆ کورد!1. لەالی���ەن حکومەت���ی هەرێم���ی کوردس���تانەوە. واپێویس���ت ئ���ەکات بەرژەوەندی پەیوەن���دی و بەعورف���ی هاوبەش مامەڵە لەگ���ەڵ ئەو واڵتانەدا بکرێت. ئەوان بااڵو لۆرد نەبن ئێمەش بەن���دەو دەس���توپێوەند، بەڵگەش بۆ ئەم پرسە ئەوەیە، کاتێک ئەوان دێنە ئەم واڵتە هیچ جۆرە سانسۆرێک نیەو بەتەش���ریفهێنانی کەسێکی ئەوروپایی دەمودەس���ت بەڕێزەوە ڤی���زای )15( ڕۆژ دەخرێتە س���ەر پاسپۆرتەکانیان، لەپچوکتری���ن تاکی ک���وردەوە رێزیان لێدەگرێ تادەگاتە س���ەر بەرپرس���ان و حکومەتتەنان���ەت بینین���ی کەس���انی حکومەت و لەسیاس���یەکان و پلەب���ااڵ ژورە بازرگانی���ەکان دەرگایان ئاوەاڵیە پێداچون���ەوەو بۆی���ە لەئاس���تیاندا، دروس���ت و پەیوەن���دی ڕێکخس���تنی

پێویستە.2. لەالی���ەن خەڵکی کوردس���تانەوە باش���تروایە بەچاوی هاوش���ان سەیری بیانیە ئەوروپاییەکان بکرێ نەک وەک بااڵت���ر،وا نەزانرێ���ت واڵتەکانی ئەوان ش���امی ش���ەریفە یا جەنەتولمەئوایە. ئەمانی���ش یەحی���ای مەعم���ەدان ی���ا یەس���وعی مەس���یحن، واڵتانێک���ی تر زۆرن بەچاوی ڕێزەوه ئەڕواننە خەڵکی ئەگەر خەڵکی لەکاتێکدا کوردس���تان کوردس���تان ڕوبکەنە هەر واڵتێک، ئەوا پارە دەبەنە ئ���ەو واڵتەو مایەی خێرو خۆش���ی ئەبن،ئ���ەوە قب���وڵ نەکەن و سەردانی ئەو کونسوڵخانانە نەکەن کە سوکایەتی بەخەڵکی ئەم واڵتە ئەکەن لەژێر ناوی سیس���تمداو خەڵک لەگەڵ حکومەتی هەرێمدا هاوکاری یەک بکەن تا ئەو السەنگیە هاوسەنگ ئەکەنەوە.

٣. لەالی���ەن ئ���ەو واڵتان���ەوە ک���ە لەم واڵت���ەدا کونس���وڵخانەیان هەیە. ئەم���ە خاڵ���ی جەوهەری باس���ەکەی لەڕابوردوداکونس���وڵخانەکان من���ە، خواخ���وای ئەوی���ان ب���و زۆترینخەڵک س���ەردانی واڵتەکەی���ان ب���کات، بەاڵم ئەم���ە پێچەوانەبوەت���ەوە ئێس���تا جگەل���ەوەی بەجۆرێ���ک لەج���ۆرەکان کە بۆنی گەندەڵیش���ی لێدێ. نمونەی زیندوش���م کۆنس���وڵخانەی بەریتانیایە کە کەس نازانێت چناوێک لەو مامەڵە نادروس���تە بنێت کە بەرامبەر خەڵکی کورد دەیکات. کاتێک کەس���ێک داوای

ڤیزایەک ئەکات جگە لەمەس���رەفێکی زۆر بۆ وەرگێڕانی گەلێ دۆکۆمێنت کە لەس���وکایەتی پێکردن بەوالوە شتێکی تر نیە، وەک تاپ���ۆی خانو یا موڵک، ناس���نامەو ڕەگەزنام���ەی دایک و باوک بۆ کەس���ێک کەداوای ڤی���زای کردوەو تەمەنی نزیک شەست ساڵە، ناسنامەو رەگەزنامەی منداڵ و هاوسەرو گرێبەستی هاوسەرگیری، دۆکۆمێنتی دامەزراندنی کارگ���ە ی���ا کۆمپانی، داوای حس���ابی بانک���ی ئەکەن ل���ەداواکار، کە خۆیان زۆر باش���تر لەئێمە ئەزانن لەم واڵتەدا خزمەتگ���وزاری بانک���ی ئەکتیڤ نیە، پاش���ان ناردنی مامەڵەکە بۆ عەممانی پایتەخت���ی ئ���ەردەن بەپۆس���تدا کە نازانینن بۆ؟ئەوەی لەهەموی سەیرترە ئەو بڕە پارەیەیە کە بەناوی رەس���می وەر کونس���وڵگەریەوە لەالیەن ڤیزاوە

لەکاتێکدا نی���ە گەڕانەوەی ئەگیرێت و کە٩0 % داواکان رەفز ئەکرێتبەهۆکاری بێهۆ ، ل���ەم حاڵەت���ەدا وا پێئەچێت مەسرەفی کونسوڵخانەکەیانبەم پارەیە بەرن بەڕێوە،ئایا ئەمە کاڵو لەسەرنانی داواکاران���ی ڤی���زا نیە، وە س���ەرەڕای گش���ت ئەمانە مۆرێک���ی ناقۆاڵی رەفز ئەنێن بەپاسپۆرتەکەدا کە لەسوکایەتی پێکردن ب���ەوالوە هیچی تر نیە، بەاڵم دیارە کونس���وڵە بەڕێزەکان وەک ئەو حاکمانە مامەڵەمان ئەکەن کە دەستێ ئەوان بیبڕن خوێنی نەبێت، بەڵگەشم ئەوەی���ە کە نزیکەی هەش���ت نۆ کەس داوامان پێشکەش کردبەاڵم تەنها بەیەک سەیرەکە بەمەرجێک بەخش���را کەس ئێمە دۆکۆمێنتەکانی ک���ە لەوەداب���و هیچی لەوەی هاوڕێکەمان کەمتر نەبو، بۆیە ڕون نیەونازانین ئەمە ڤیزاپێدانە یا لۆتەریە ئەبێ بۆت دەرچێت، هەروەها پێشکەش دامەزراوەیەکمان پشتگیری کردبو ک���ە لەالی ئ���ەوان لەحکومەت سەرنجڕاکێش���تر، لەمەش گرنگت���رە، کەس���انێکێش ه���ەن کە پش���تگیری هیچ دامەزراوەیەک���ی پێنیە ڤیزایەکی چەند س���اڵەی لەباخەڵدایە، دیسانەوە س���ەیر نیە لەئاس���تی بااڵدا وەزیرێکی حکومەت���ی هەرێ���م داوای ڤیزای���ەک بکا ت و ڕەتبکرێت���ەوە، بۆیە بۆم هەیە بپرس���م کوا هاوتابون���ی دبلۆماتی کوا کواپەیوەندی مرۆڤان���ە مامەڵەکردنی دۆس���تانەی دو واڵت ، کوا پرۆتۆکۆلە ئەو پاداشتی ئەمە ئیمزاکراوەکان،ئایا ڕێزلێن���ان و پەیوه ندیانەی���ە کە الیەنی کوردی تی���ا کەمتەرخ���ەم نیە؟ ئەی ئ���ەو بەریتانیای���ەی ڕۆژێ���ک بو خۆر لەئااڵکەت ئ���اوا نەئەبو، رەنگە بەهۆی ئ���ەم لوتب���ەرزی و خ���ۆ بەزلزانینەوە بێت وا چونەئاو و ب���ەرەو دورگەکانی خۆتان کش���انەوە لەکۆتاییدا، خۆزگەم ئەوەیە کوردێک���ی ئینگلیزیزان ئەم دو دێڕەی وەک خۆی وەرئەگێڕا بۆ زمانی ئینگلیزی و ئەینارد بۆ کۆنس���وڵخانەو دەرەوەی وەزارەتی باڵوێزخان���ەکان و بەریتانی���ای عوزم���ا تائەوانیش بزانن خەڵک���ی دنی���ا گێ���ل نی���ەو ئێمەش بەرپرس���ان کەس���انی ئەمە بزانی���ن لەکونسوڵخانەکانئەم جۆرە هەڵسوکەوتە بەخۆڕسکی خۆیان ئەکەن یاسیاسەتی واڵتەکەیان ئەوەیە هیوادارم پیکابێتم و

وەاڵمێکی دروستیشم دەسکەوێت.

کاڵوی ڤیزا دالوەر عەلی سۆفی کەریم

dlawarsofy@yahoo.com

کاتێک کەسێکی ته مه ن 60 ساڵ

داوای ڤیزایەک ئەکات جگه له وه رگێرانی

تاپۆی خانو یا موڵک، ناسنامەو

ڕەگەزنامەی دایک و باوک و هاوسه رو

منداڵ و گرێبەستی هاوسەرگیری، داوای

حسابی بانکیشی لێئەکەن

كاك فایه ق س���ه عید له وتارێكدا كه له ڕۆژنام���ه ی ئاوێنه ی ژم���اره 474 دا باڵوكراوه ته وه به ناوی سیس���تمی پ���ه روه رده ی كوردس���تان: داع���ش دابه زی���ن هه یه ، به ب���ێ ره چاوكردنی هیچ بنه مایه كی زانس���تی و ئه كادیمی ده یه وێ���ت پوخت���ه ی بۆچونه كان���ی ل���ه وه دا ك���ورت بكات���ه وه و بڵێ���ت به عس ئێمه و په روه رده یی سیستمی به هه مان شێوه كارده كه ن، سیستمی قوتابخان���ه كان نه وه یه كی توندڕه وی وای���ان به ره���ه م هێناوه ك���ه جگه له پیرۆزیه ئاینیه كان و حیزبیه كان شه ق هه ڵده ده ن، تر پیرۆزیه كانی له هه مو سیستمی خوێندن له كوردستان هه مان سیستمی حوجره یه و هیچ بنه مایه كی زانس���تی نی���ه ، خوێندن���ی وان���ه ی س���ه رچاوه ی له قوتابخانه كاندا ئاین به رهه مهێنان���ی فیك���ری توندڕه ویه و دواجار هه موی به رهه مهێنانی تاكێكی تیرۆریستی توندڕه ویه و تاكێكی وه ك داعش به رهه م ده هێنێت، كه هه موی له م ساته وه خته دا ده بێته به رژه وه ندی داعش و هێزه توندڕه وه كان.. ئه مانه و چه ندان ده سته واژه ی تر له نوسینه كه ی

كاك فایه قدا ده بینرێت.من به المه وه سه یره كه كاك فایه ق به م شێوازه قس���ه له سه ر سیستمی په روه رده و فێركردن ده كات له هه رێمی كوردستاندا، چونكه پێشتر هه ندێك بابه تی تری نوس���یوه له سه ر بواری په روه رده ك���ه گرنگ و پڕبایه خ بون و

جێگه ی ده ستخۆش���ی ب���ون، به اڵم ئه مجاره ی���ان ل���ه م نوس���ینه یدا زۆر به تایبه تی دی���اره ، پێوه س���اده یی له نوسینی له بواری ئاین و توندڕه وی و په یوه ندی نێوان ئیسالم و توندڕه وی و هه روه ها ئ���ه وه ی په یوه ندی به ڕۆڵی خێزان و له كۆمه ڵ���گاو هه یه ئاینه وه كاك پێموایه چونك���ه قوتابخانه دا، فایه ق له وڕوه وه نه شاره زایه ، له ڕویئه و چاكسازیه ی كه ئێس���تا له پرۆگرامی ئایندا كراوه ، ئه گه ر كاك فایه ق چاوێك بگێڕێته وه به پرۆگرامی ئایندا له پۆلی یه ك���ی بنه ڕه تی هه تا 12ی ئاماده یی گ���ه وره و گۆڕان���كاری و چاكس���ازی كراوه و له پرۆگرامه ك���ه دا بنه ڕه ت���ی به ت���ه واوی پاك كراوه ت���ه وه له هه مو بۆچونێكی به عس���یانه و توندڕه وانه و ئه وانه ش كه دایانڕشتۆته وه هه مویان كه سانی به تواناو ش���اره زاو لێهاتون ل���ه و ب���واره دا، چونك���ه توانیویانه میان���ڕه وی و ك���راوه و به عه قڵێك���ی پرۆگرامه ك���ه دیموكراس���یخوازانه وه بنوسنه وه ، به مه ش پرۆگرامی ئاینیان له قوتابخانه كاندا رزگاركردوه له هه مو جۆره دی���دو بۆچونێكی توندڕه وانه و پێموایه ئ���ه و گۆڕانكاریه ی كه كراوه له پرۆگرامی ئاینی په روه رده ی هه رێمی له واڵتان���ی رۆژهه اڵتی كوردس���تاندا ناوه ڕاستیشدا نمونه ی كه مه ، چونكه ئای���ن وای لێك���راوه ك���ه هۆكارێك بێت بۆ چه س���پاندنی خۆشه ویستی و لێبورده یی و چاكه كاری و به رهه مهێنانی رۆڵی كراوه و چاكه خ���واز، كه ببێته كائینێك���ی ئیجاب���ی له كۆمه ڵ���گادا، هه روه ه���ا پارێزگاری له گه نجان بكات

كه توش���ی الدان و خراپه كاری ببن و رێنماییان بكات بۆ ئه خالق و مامه ڵه و بنه مایه كی ج���وان و هه ڵس���وكه وتی باشیان بۆ دابڕێژێت بۆ بیركردنه وه یه كی له پس���پۆڕانی زۆر باش،ب���ه ڕای بواری په روه رده ،پ���ه روه رده ی ئاینی هۆكارێكی گرنگه بۆ په روه رده كردنی

نه وه یه ك���ی چاكه خ���وازو دڵس���ۆزو نیش���تمانپه روه رو هاواڵتیه ك���ی باش ئه گه ر له سه ر بنه مایه كی نوێخوازی بێت كه ئاین و زانست و دیموكراسی و شوراو ره س���ه نایه تی و نوێگ���ه ری به یه كه وه گرێبدات، له الیه كی تره وه له شێوازی وانه وتن���ه وه دا مامۆس���تایانی وانه ی سه رپه رش���تیارانه وه له الی���ه ن ئاین به رده وام رێنمایی ئه وه یان پێده درێت كه به ش���ێوازی زانس���تی نوێ وانه بڵێنه وه و له ئێستاشدا سه رپه رشتیاری پس���پۆڕی ئاین هه ی���ه و له الیه ن ئه م مامۆس���تایان سه رپه رش���تیارانه وه چاودێری ده كرێن و ده بێت به پێی ئه و پالنی رۆژانه یه وانه بڵێنه وه كه بۆیان

دیاری ده كرێت.كاك فای���ه ق زۆر جه خت له س���ه ر ئ���ه وه ده كاته وه كه وتن���ه وه ی ئاین به ش���ێوازی حوجره یه ك���ه پێموایه ئه م بۆچونه شی نه ش���اره زایی زۆری ده یه وێت له الیه ك چونكه پێوه دیاره زۆر به ش���ێوه یه كی بێ بایه خ باس���ی حوج���ره بكات و له هه ندێك ش���وێنی س���ه ره كی به بنكه ی نوس���ینه كه یدا تیرۆر تون���دڕه وی و به رهه مهێنان���ی له الیه ك���ی ده دات و له قه ڵه م���ی په روه رده و سیستمی كۆی تریشه وه فێركردن له هه رێمی كوردستاندا به وه تاوانبارده كات كه له ژێر هه ژمونی ئه و ج���ۆره خوێندن���ه دا ده ڕوات به ڕێوه و ته نانه ت وانه زانس���تیه كان به هه مان

شێواز ده وترێنه وه .

سیستمی په روه رده و به رهه م هێنانی داعش وه اڵمێك بۆ فایه ق سه عید

عمر علی محمد *

ئایا ئه وانه ی كه شه ڕی ناوخۆیان كرد، ده رچوی

قوتابخانه ی ئاینی و مه ال بون ؟ یان ئه وانه بون كه هه ڵگری بیری

چه پ و ماركسیزم و لیبرالیزم و

پێشكه وتوخوازی بون ؟

1٩ »»

15 (478( سێشه ممه 2015/5/12 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه خۆش: زه هایمه ر چیه ؟دكتۆر: یه كێكه له و نه خۆش����یانه ی كه توشی مێش����ك ده بێت به هۆیه وه كه سی توشبو بیره وه رییه كانی له بیر ده كات و توانای فێربون و گه شه كردنی كه س����ه كه له هه مانكاتیش نامێنێت، له پێویست هه ڵچون و توڕه بونی زیاد

هه یه .نه خۆش: هۆكاری توشبون چیه ؟

دكتۆر: یه كه م هۆكار هه ڵكش����انی ته مه ن����ه كه به س����ه ره كیترین هۆكار له س����ه روی به تایبه تیش دائه نرێ����ن ته مه نی شه ست س����اڵیه وه . هۆكاری دوه م����ی بۆماوه یه ، ئه و كه س����انه ی له ناو خێزانه كانیاندا زه هایمه ر هه بوه ئه وه ئه گه ری توش����بونی نه وه كانیان س����ێ ئه وه نده ی خه ڵكی ئاساییه بۆ هۆكاری به نه خۆش����ییه كه . توشبون به ركه وتن����ی به ه����ۆی س����ێیه میش س����ه ره به ه����ه ر ش����تێك به تایبه تی به شی پشته وه ی س����ه ر یاخود زیان پێگه یشتنی هه ندێ ده ماری مێشك.

زه هایمه ر نیش����انه كانی نه خۆش: چین؟

كه س����ه كه كات����ی بی����ر نامینێت و كێش����ه ی له كاتدا بۆ دروست ده بێت نازانێ����ت ك����ه ی ش����ه و و رۆژ دێت و ئه ڕوات، ورده ورده خۆی گۆش����ه گیر ده كات و تێكه ڵ����ی خه ڵك نابێت، ئه و ڕس����تانه ی ده یڵێت زۆربه یان بێماناو خۆخزمه تكردنی توان����ای بچڕبچرن، نامێنێت ته نانه ت چونه س����ه رئاو و خۆش����ۆردن، به زه حه مه ت له قسه ی

خه ڵكی تێده گات.چ����ۆن خۆپاراس����تن نه خ����ۆش:

ده بێت؟دكت����ۆر: زۆر ب����ه ی توێژینه وه كان ئاماژه یان به وه كردوه كه تاوه كو ئێستا چاره سه ری ئه م نه خۆشیه نیه ، به اڵم وه رزشكردن به خوێندنه وه و ده كرێت به تایبه تی ئه و وه رزشانه ی بۆ مێشك ل����ه م نه خۆش����ییه ده كرێ����ت خۆت كه می تاڕاده یه ك یاخ����ود بپارێزیت

كه یته وه له سه ر خۆت.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

زه‌هایمه‌ر

یه كێكه به من����داڵ پێدانی خواردن له كێشه كانی دایكان و زۆر جار چه ندین رێگه ده گرن بۆ ئ����ه وه ی منداڵه كه یان ئه و خواردنه بخوات كه ئه مان بۆیان دان����اون، هه ر بۆیه هه ن����دێ جار ئه و رێگایانه ی هه ڵیده بژێرن هه ڵه یه و زیان به منداڵه ك����ه ئه گه یه نێ����ت. ئه مانه ی

خواره وه به شێكن له و هه اڵنه :

1. ئه و خواردنه ی بۆت داناوه پێویسته ته واوی بكات

هه ندێ ج����ار دای����كان بڕێكی زۆر دائه نێن و منداڵه كانی����ان بۆ خواردن پێیان ده ڵێن ئه بێ����ت ته واوی بكه ن، ئه م����ه هه ڵه یه چونكه من����داڵ خۆی پێویس����ت خواردن تێری هه ركاتێك به وه ن����اكات زۆری لێبكه ی����ت زیات����ر

بخوات.

2. پێدانی شیرینی له پاداشتی ئه وه ی هه مو خواردنه كه ی بخوات

ئه م����ه هه ڵه یه كی ت����ر هه ندێ جار ئه گه ر ده ڵێن به منداڵه كانیان دایكان هه م����و خواردنه ك����ه ت خ����وارد م����ن نه س����ته له یه ك یاخود هه رشیرینیه كت پێ����ده ده م، ئه مه له م كاته هه م فێری ش����ێوه یه ك له به رتی����ل ئه بێ����ت هه م

شیرینیه ش زیانی پێده گه یه نێت.

3. هیچ شیرینی ناده ن به منداڵه كانیانبه پێچه وان���ه ی خاڵی پیش���و هه ندێ له دایكان هیچ یاخود زۆر كه م شیرینی ئه ده ن به منداڵه كانیان به بیانوی ئه وه ی خراپه ، راسته زۆر خواردنی زیانی هه یه ب���ه اڵم به پێچه وان���ه وه ش كه مخواردنی

زیانی هه یه .

4. شێوه ی خواردنه كانت نه گۆڕبێتهه ن���دێ جار دای���كان گۆڕان���كاری له ش���ێوه ی خواردنه ك���ه ناك���ه ن واتا ئه وش���ێوه یه ی بۆخۆی���ان ده یخۆن بۆ منداڵه كانیش���یان هه مان ش���ته ، ئه مه هه ڵه یه پێویس���ته شێوه ی خواردنه كان بگ���ۆڕن وات���ا له ش���ێوه ی ئ���ه و فلیم كارتۆنانه دایبنێ كه ئه و حه زی لێیه تی یاخود ئه و خواردنان���ه ئاماده بكه كه به زۆری منداڵه كه حه زی لێیه تی له قاپی فیلمكارتۆنه كان شێوه ی ره نگاوڕه نگ و خواردنی تێدا پێشكه ش بكه ن. جیاواز

له قاپوقاچاخه كانی خۆتان.

5. حه زی له كام شه ربه ت و ساردیانه بو ئه وه ی ده ده نێ

ئه مه زۆر هه ڵه یه پێویسته زۆر به كه می ئه و ش���ه ربه تانه به كار بهێنرێت كه فره ش���ه كرن، به ڵكو پێویس���ته شه ربه تی

سروشتی و شیر زیاتر بخۆنه وه .

كاتێك‌خواردن‌ده‌ده‌یت‌به‌منداڵه‌كه‌ت‌خۆت‌له‌م‌هه‌اڵنه‌‌به‌دور‌بگره‌

بالوكه یه كێكه له نه خۆش���ییه درمه كان كه زیاتر به هۆی ڤایرۆس���ه وه توش���ی كه سه كان ده ب���ێ، به ش���ێوه یه كی س���ه ره كی دو جۆرن یه كه میان ئه وانه ی له س���ه ر پێس���ت به گشتی دروست ده بێت، هه رچی جۆری دوه مه توشی كۆئه ندامی زاوزێ ده بێت ئه و جۆره یان یه كێكه له ه���ه ره باوتری���ن نه خۆش���ییه زوهرێكان كه له ڕێگه ی به ركه وتنی سێكس���ی ده گوێزرێته وه زیاتر له وكه س���انه ی كه له گه ڵ چه ند كه سێك سێكس ده كه ن و زیاتر له ته مه نی الوێتی هه یه . ئه م بالوكه یه له ش���ێوه ی گۆشتی زیاده یه كه

له س���ه ره وه و ناوه وه ی كۆئه ندامی زاوزێ و كۆم دروست ده بێت.

هه رچه نده ئه م نه خۆشییه زیاتر له پیاوه وه ده گوێزرێته وه ، به اڵم نیشانه كان زیاتر له ژنان ده رده كه ون و پیاوان زۆرجار هیچ نیشانه یه كیان لێده رناكه وێت. ئه م نه خۆشییه زۆر مه ترسیدار ده بێت ئه گه ر كه سه كه كێشه ی كه می به رگری له ش���ی هه بو چونكه له وان���ه له كۆتایدا بیكات هه ربۆیه له خانمان. به تایبه تی به ش���ێرپه نجه له كاتی بونی نیشانه ی ئه م نه خۆشییه پێویسته

به زوترین كات سه ردانی پزیشك بكات.

رۆژنام���ه ی ته ندروس���تی به ش���ی ده یل���ی مه یلی به ریتان���ی هه ندێک له و هۆکارانه ی ئاش���کراکردوه ک���ه ده بنه ه���ۆی که مکردنه وه ی ئه و دڵه راوکێیه ی مرۆڤ رۆژان���ه له کاتی کاردا توش���ی ده بێت و گوێگرتن له میوزیکیش یه کێکه

له چاره سه ره کان.یه کێک له و چاره سه رانه ، ده ستشتنی رۆژانه یه به س���ابون ک���ه ده بێته هۆی ئه وه ی مرۆڤ هه س���ت به ئارامی زیاتر بکات، شاره زایان جه خت ده که نه وه بۆ

ئه وه ی مرۆڤ قه له قی نه مێنێت باشتره هه م���و دو کاتژمێ���ر جارێک ده س���تی

بشوات.هه روه ها ش���اره زایان ئامۆژگاری ئه و که سانه ده که ن که فشاریان زۆر له سه ره و به نائارامی له روی ده رونیه وه هه س���ت باشه ، چاره سه رێکی میوزیک ده که ن، ده توانێت هێمن میوزیکێکی به تایبه ت فشاره کانت له سه ر که مبکاته وه و باشتره له کاتی پش���ووی رۆژان���ه ی کاره که تدا

گوێ له میوزیک بگریت.

ت���ری ئه م���ه جۆرێك���ی ژنانی توشی كه گه شكه یه دوگیان ئه بێت. كه له ئه نجامی زۆر به رز بونه وه ی په ستانی چاره س���ه رنه كراو خوێن���ی هه رچه ن���ده ئ���ه دات. رو نه خۆشی په س���تانی خوێن باوه و له ن���او ژنانی دوگیان به رێ���ژه ی 20%ه هه روه ها له م رێژه یه 2%یان دوچاری ده بن دوگیانی گه ش���كه ی ئه وی���ش له كاتێك���دا ئه گه ر وه رنه گرێ���ت چاره س���ه ری ئه م ب���ۆ په س���تانه كه ی ، نه خۆشیه كاتێك مه ترسیدار ده بێت ی���ان له وانه یه ببێته هۆی مردنی دایكه كه ئه گه ر په ستانی خوێن به رزبونه وه ی چاره سه ری بێت و به رده وام

بۆ وه رنه گیرێت.

گه ش���كه له كاتی چونكه هه ناس���ه دان كۆئه ندام���ی تێ���ك ئه چێت و ئۆكس���جین به باشی ناچێت بۆ مێشك و سییه كان. گرفتی گه شكه ی دوگیانی له وه دایه كه پێشتر كه س���ه كه هیچ نیشانه یه كی نیه و له پڕ چه ند جوڵه یه كی نام���ۆو نه ویس���تراو ئه كات كه ف له ده می دێته خواره وه و له م ده بورێت���ه وه . دوات���ر باش���تروایه حاڵه ت���ه ش له وكاته ی كه گه ش���كه كه ی لێبێنن تاوه كو لێدێت وازی ته واو جوڵه ك���ه ی هه م���و بیخه نه س���ه ر دواتر ئه بێت الو بۆ ئ���ه وه ی ئه و كه ف و لێبێت���ه ده ردراوان���ه ی ده ره وه . پاش���ان ببرێت بۆ

نه خۆشخانه .

خۆت له م جۆره بالوكه یه بپارێزه

مۆسیقا چاره سه ری دڵه ڕاوکێیه

گه‌شكه‌ی‌‌سكپڕی‌‌چیه‌؟

ریکالم

خوێندن(478( سێشه ممه 162015/5/12

به‌ڕێوه‌به‌ری‌په‌روه‌رده‌کان‌و‌لقه‌کانی‌یه‌کێتی‌مامۆستایان‌له‌کۆنگره‌‌نیگه‌رانن"به جێبه جێکردنی نیوه ی راسپارده کانی کۆنگره ، په روه رده تا ئاستێکی زۆر به ره وپێش ده چێت"

xwendn.awene@gmail.com

ئا: رێنوار نه جم

بانگهێشتنه کردنی به ڕێوه به ری په روه رده کان و لقه کانی یه کێتی

مامۆستایان بۆ کۆنگره ی په روه رده یی نیگه رانی لێده که وێته وه و ئه ندامێکی

کۆنگره که ش رایده گه یه نێت که له کۆنگره دا بڕیاری باش ده رچوه ، به اڵم

گرنگ جێبه جێکردنیه تی.

دوای چه ندین جار دواخستن، دواجار وه زاره ت���ی په روه رده ی���ی کۆنگ���ره ی هه رێم���ی حکومه ت���ی پ���ه روه رده ی کوردستان له رۆژی شه ممه ی ڕابردو، 9ی ئایار له شاری هه ولێر سازکراو دوای سێ

رۆژ، دوێنێ کۆتایی به کاره کانی هێنا.ئه م کۆنگ���ره ی په روه رده ییه له دوای کۆنگره که ی س���اڵی 2007 ک���ه بڕیاری له سیس���تمی دا ریش���ه یی گۆڕانکاریی خوێندن���دا، یه که می���ن کۆنگره ی���ه که به چه ن���د پێش���تریش ده به س���ترێت و کۆنفرانس���ێکی په روه رده یی ناوچه کان،

ئاماده یی بۆ ئه م کۆنگره یه کرابو.به ڕێوه ب���ه ری ئینس���تیتیۆی په ی بۆ س���ه روه ر گه ش���ه پێدان ، پ���ه روه رده و ب���و یه کێ���ک ک���ه عه بدولره حم���ان له به ش���داربوانی کۆنگره ی په روه رده یی، کۆنگره که ی به پۆزه تیف و باش وه س���ف کرد، ب���ه اڵم ب���ێ که موکوڕییش نه بوه ، له وباره ی���ه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "چه ند له کۆنگره دا هه ب���ون گرنگ بابه تێک���ی وه ک دانه نراب���ون، ب���ۆ ته وه ره ی���ان پیش���ه ییه کان، تایبه ت، پ���ه روه ره ه ی پڕۆگرام���ه کان، باخچه ی س���اوایان، که پێویستبو ته وه ره ی تایبه یان هه بوایه ". هه روه ها یه کێ���ک له که موکوڕییه کانی دیک���ه به بڕوای ئه و ئه ندامه ی پێش���وی لیژنه ی په روه رده له په رله مانی کوردستان ئه وه بوه که "کۆنگره بۆ ئه وه ده کرێت، کارێک بکات که له ده س���ه اڵتی وه زاره ت نییه و داوا له سه روی خۆی بکات هه ندێک کارب���کات، به اڵم ل���ه م کۆنگره یه دا به و

شێوه یه نه بو".جگه له وانه ش "جۆرێ���ک له کێبه ڕکێ دو له نی���وان له کۆنگ���ره دا، هه ب���و

عه قڵه یه ت���دا، یه کێکیان که ده یوس���ت سیستم و رێنماییه کانی کۆن بمێنێته وه ، یه کێکی دی که ده یه وێ���ت گۆڕانکاریی سه رپه رش���تیارو زۆرب���ه ی ب���کات. به ڕێوه به ره گش���تییه کان و ڕاوێژکاره کان

بون، ئه وانیش زۆربه یان به ته مه نن". به ش���ێک بانگهێش���تنه کردنی له په روه رده کاران و ئه و که س���انه ی له ناو الیانه جیاوازه کانی خوێندندا کارده که ن بۆ کۆنگ���ره ، نیگه ران���ی و ناڕه زایی لێ

که وتوه ته وه .ئام���اده کاری لیژن���ه ی به بڕیارێك���ی کۆنگره ، هیچ به ڕێوه به ری په روه رده یه کی

قه زاکان بانگهێشتی په روه رده نه کران.به ڕێوه به ری په روه رده ی ده ربه ندیخان، به ئاوێنه ی له وباره یه وه مامۆستا عومه ر راگه یان���د "ئێم���ه ئه ندام���ی کۆنگ���ره نه بوین و هه ر بۆ پێشوازی بانگکرابوین، به ڕێوه به ران���ی په روه رده ک���ه خاوه نی ماڵن، بانگهێش���تی کۆنگ���ره نه کرابون و

خه ڵکی دیکه بانگهێشتکرابون".په روه رده ی���ه به ڕێوه ب���ه ری ئ���ه و له کۆنگره دا به ڕێوه به ره کان به شداربونی به گرن���گ ده زانێت، "ئێمه راس���ته وخۆ ئاگامان له کێش���ه کانی په روه رده هه یه ، گوایه به هۆی ئه وه ی ئێمه به ش���داریمان بۆی���ه له کۆنفرانس���ه کاندا ک���ردوه به ش���داریمان پێ نه کراوه ، ب���ه اڵم ئایا ئه وانه ی له کۆنگره شدا به شدارییان کرد،

به شداری کۆنفرانسه کانیشیان نه کرد؟"پاکێجانه ی "ئ���ه و ده ڵێت هه روه ه���ا ئاماده کراب���ون له کۆنفرانس���ه کاندا وه ک خۆیان نه خرابونه ته وه ره کانی کۆنگره وه ، بۆ نمونه ئێم���ه وه ک ته وه ری کارگێڕی ده سه اڵتی زۆرمان دابو به به ڕێوه به ره کان،

به اڵم ئه و بابه ته هه ر البرابو".هه روه ها یه کێکی دیکه له و الیه نانه ی لقه کانی نه کرابون، کۆنگره بانگهێشتی یه کێتی مامۆس����تایان بون، مامۆس����تا دڵشاد، سه رۆکی لقی سلێمانی یه کێتی

مامۆس����تایانی کوردس����تان رایگه یان����د که ئ����ه وان به هۆی ئه وه ی بانگهێش����ت کۆنگره ی����ان به ش����داری نه کراب����ون،

نه کردوه .هی����چ لقێک����ی یه کێتی مامۆس����تایان بانگهێش����ت نه کرابون بۆ کۆنگره ، به اڵم یه کێتی ئاستی س����کرتارییه ت، له سه ر مامۆس����تایان به ش����داری کۆنگره ی����ان

کردوه .س����ه رۆکی لق����ی س����لێمانی یه کێتی مامۆس����تایان به ئاوێنه ی راگه یاند "ئێمه بێت چاکس����ازیی مه به س����تمان ئه گه ر له بواری په روه رده دا، پێویس����ته به شی زۆری په روه رده کاران به شداری کۆنگره بکرێت، بۆ ئه وه ی باش����ترین میکانیزم

بدۆزرێته وه بۆ چاره سه ری کێشه کان".هه روه ه����ا ده ڵێ����ت "ئه و که س����انه ی زۆرینه یان له کۆنگ����ره دا، به ش����داربون ئ����ه و که س����انه بون که پێش����ترو هه ر ئێستاش له ناوه ندی بڕیاری په روه رده ی

کۆنگره ی به ش����داریی کوردس����تاندان و ساڵی 2007یشیان کردوه ، که ئاراسته ی په روه رده ی����ان به و ئاق����اره دا بردوه که

ئێستا هه یه ".ه����ۆکاری زانین����ی ب����ۆ ئاوێن����ه به ڕێوه ب����ه ری بانگهێش����تنه کردنی یه کێت����ی لقه کان����ی پ����ه روه رده کان و مامۆستایان، په یوه ندی کرد به وته بێژی وه اڵمی ب����ه اڵم پ����ه روه رده ، وه زاره تی

په یوه ندییه کانی نه دایه وه .س����ه روه ر عه بدولره حمان له وباره یه وه رایگه یاند وه زیری په روه رده له وباره یه وه باس����ی ل����ه وه ک����ردوه که ئ����ه و توانا ماددییه ی����ان نه بوه ئه وان بانگهێش����تی کۆنگره بکه ن و پێش����تریش به ش����داری

کۆنفرانسه ناوچه ییه کانیان کردوه . به اڵم مامۆس����تا دڵشاد پێی وانیه که ئه وه هۆکاره که ی بێ����ت، "بڕوام وانییه هۆکاره که قه یرانی دارایی بێت، چونکه ئه گه ر بیانوتایه له سه ر خه رجی خۆشتان

به شداربن، پێمان وانییه که س ئه وه نده بیرکردنه وه ی ماددی نییه ، به و هۆیه وه

به شداری نه کات".له باره ی بڕیارو ڕاسپارده کانی کۆنگره ی ئه مجاره وه ، سه روه ر عه بدولره حمان پێی وانیه که گۆڕانکاریی ریش����ه یی بهێنێته ئاراوه ، "به اڵم راس����پارده ی زۆر باش����ی تیدا ده رچ����و. ئه گه ر ئه و راس����پارده و 50%ی ده رچون، له کۆنگره دا بڕیارانه ی جێبه جێ بکرێن، ڕه وش����ی په روه رده تا

ئاستێکی زۆر به ره و پێش ده چێت".له باره ی هۆکاری ئه و ره ش����بینییه که پێ����ی وایه بڕیاره کانی کۆنگره جێبه جێ ناکرێت، ده ڵێت "به شێک له و راسپاردانه په یوه ستن به بودجه وه . به شێکی تریان په یوه ن����دی ب����ه وه وه هه یه ک����ه له الی ده س����ه اڵتی ئێمه په روه رده گرنگیه کی ئه وتۆی نییه .بڕیاری زۆر باش ده رچوه ، به اڵم پرسیاره که ئه وه یه تا چه ند الیه نه په یوه ندیداره کان په یوه ست ده بن به وه ی

ئه و بڕیارانه جێبه جێ بکه ن".

جۆرێک له کێبه ڕکێ هه بو له کۆنگره دا

له نیوان دو عه قڵه یه تدا، یه کێکیان

ده یوست سیستم و رێنماییه کانی کۆن

بمێنێته وه ، یه کێکی دی ده یویست

گۆڕانکاریی بکاتدوای چه ندین جار دواخستن کۆنگره ی په روه رده یی ئه نجامدرا

‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

"ئه‌مریكا‌پێیوایه‌‌سه‌ربه‌خۆیی‌‌بۆ‌كورده‌كانی‌‌عێراق‌ده‌بێته‌‌مایه‌ی‌‌پشێوی‌‌ناوچه‌كه‌‌و‌مه‌ترسی‌‌دروست‌ده‌كات‌له‌سه‌ر‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان‌له‌داهاتودا".‌ئه‌مه‌‌به‌شێكه‌‌له‌بروسكه‌یه‌كی‌‌باڵێوزخانه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌عێراق،‌كه‌‌له‌دوتوێی‌‌كتێبی‌‌

كوردو‌ئه‌مریكادا‌باڵوكراوه‌ته‌وه‌.

كتێب���ی‌‌)كوردو‌ئه‌مریكا:‌په‌ره‌س���ه‌ندنی‌‌سیاس���ه‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مری���كا‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌كورده‌كانی‌‌عێراق‌له‌‌1918 - 2006(،‌ده‌قی‌‌دكتۆرانامه‌كه‌ی‌‌شیرین‌فوئاد‌مه‌عسومه‌،‌ئه‌م‌كتێبه‌‌له‌الی���ه‌ن‌رزگار‌عومه‌ر‌عه‌لی‌‌كراوه‌ته‌‌له‌س���لێمانی‌‌ وه‌رگێ���ڕان‌ خانه‌ی‌‌ ك���وردی‌‌و‌

باڵویكردۆته‌وه‌.

واشنتۆن‌و‌فه‌رامۆشكردنی‌‌كوردپش���تی‌‌ نوس���ه‌ر‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا،‌ ل���ه‌م‌به‌بروسكه‌و‌به‌ڵگه‌نامه‌‌فه‌رمیه‌كانی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مری���كا،‌بیره‌وه‌ری‌‌و‌یاداش���تی‌‌گه‌وره‌‌به‌رپرس���انی‌‌ئه‌مری���كا،‌چاوپێكه‌وتن‌له‌گه‌ڵ‌به‌رپرس���انی‌‌كورد‌به‌ستوه‌.‌نوسه‌ر،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌كات‌ئه‌مریكا‌له‌دوای‌‌س���ااڵنی‌‌چله‌كانی‌‌سه‌ده‌ی‌‌رابردو،‌بایه‌خی‌‌به‌واڵتانی‌‌رۆژهه‌اڵت���ی‌ناوه‌ڕاس���ت‌داوه‌،‌ئه‌مه‌ش‌دوای‌‌دۆزین���ه‌وه‌ی‌‌نه‌وت‌له‌ناوچه‌ك���ه‌و‌فراوانبونی‌‌ملمالنێی‌‌نێ���وان‌واڵتانی‌‌رۆژئاوا‌له‌ناوچه‌كه‌.‌بایه‌خدانی‌‌ب���ه‌دۆزی‌‌كوردیش‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌سیاسه‌تی‌‌گش���تی‌‌ئه‌مریكادا‌بوه‌‌سه‌باره‌ت‌به‌و‌واڵتانه‌ی‌‌كوردیان‌به‌سه‌ردا‌دابه‌شكراوه‌.‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت‌"وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌هیچ‌گرنگیه‌ك���ی‌‌نه‌دا‌به‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌كورد.‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌رش���یفی‌‌ئ���ه‌و‌وه‌زاره‌ته‌‌له‌پێش‌س���ااڵنی‌‌چله‌كانه‌وه‌،‌هیچ‌باسێكی‌‌ئه‌وتۆی‌‌

كوردی‌‌تێدانیه‌".به‌بڕوای‌‌نوس���ه‌ر‌هه‌ر‌له‌)1918 - 2006(‌سیاس���ه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌كورد‌هیچ‌گۆڕانكارییه‌ك���ی‌‌ئه‌وتۆی‌‌به‌خۆیه‌وه‌‌نه‌بینی‌.‌هێڵی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌ئه‌م‌سیاس���ه‌ته‌‌تائێستاش‌ه���ه‌ر‌بریتی‌‌بوه‌‌له‌كارك���ردن‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌حكومه‌تێك���ی‌‌مه‌ركه‌زیدا.‌ره‌نگ���ه‌‌هه‌ندێك‌به‌س���ه‌ركرده‌‌ به‌رانبه‌ر‌ رویدابێت‌ گۆڕانكاری‌‌كورده‌كان،‌چونكه‌‌"چیتر‌واش���نتن‌ناتوانێت‌رێگه‌یان‌پێنه‌دات‌بگه‌ن‌به‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌،‌كورده‌كانیش‌چیت���ر‌رازی‌نابن‌هه‌ر‌له‌الیه‌ن‌كاربه‌ده‌ستانی‌‌پله‌‌دو‌پله‌‌سێوه‌‌پێشوازیان‌لێ‌‌بكرێت.‌ه���ه‌روه‌ك‌چ���ۆن‌ئه‌مریكا‌له‌وه‌‌تێگه‌یشت‌كه‌‌ناتوانێت‌چیتر‌كورد‌پشتگوێ‌‌بخات،‌چونكه‌‌هه‌ر‌ئه‌و‌پش���تگوێ‌‌خستنه‌بو‌ك���ه‌‌له‌راب���ردودا‌بوه‌‌هۆی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌چه‌ندین‌كاره‌ساتی‌‌مرۆیی‌‌به‌سه‌ردا‌بێت‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌

له‌)‌1975و‌1991(‌رویدا".

بارزانی‌:‌شیوعیه‌كان‌و‌ئه‌مریكایه‌كێك‌له‌كاراكته‌ره‌‌سیاس���یه‌‌دیاره‌كانی‌‌كورد‌له‌كۆتایی‌‌په‌نجاكانه‌وه‌‌تا‌ناوه‌ڕاس���تی‌‌حه‌فتاكانی‌‌س���ه‌ده‌ی‌‌رابردو،‌مه‌ال‌مسته‌فای‌‌بارزانی‌‌رابه‌ری‌‌شۆڕش���ی‌‌ئه‌یل���ول‌بوه‌،‌كه‌‌هه‌وڵێك���ی‌‌چڕوپڕی‌‌داوه‌‌بۆ‌دروس���تكردنی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌راسته‌وخۆ‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌مریكادا.‌

بۆیه‌‌به‌ش���ێكی‌‌زۆری‌‌لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‌تایبه‌ته‌‌به‌باسی‌‌ئه‌و‌هه‌واڵنه‌ی‌‌بارزانی‌.‌

نوسه‌ر،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌كات‌له‌دوای‌‌چونی‌‌بارزانی‌‌بۆ‌یه‌كێتی‌‌ش���ۆڤیه‌ت،‌ئه‌مریكیه‌كان‌زیات���ر‌گومانیان‌لێك���رد،‌گومانه‌كه‌ش‌زیاتر‌ل���ه‌وه‌وه‌‌س���ه‌رچاوه‌ی‌‌ده‌گرت‌ك���ه‌‌باڵێكی‌‌ماركسی‌‌له‌ناو‌پارته‌كه‌ی‌‌بارزانیدا‌هه‌بو.‌بۆیه‌‌له‌مانگی‌‌ئه‌یلولی‌‌)1962(دا‌بارزانی‌،‌هه‌وڵێكی‌‌زۆریدا‌سه‌رنجی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌به‌الی‌‌كوردا‌راكێش���ێت،‌نوێنه‌رێكی‌‌نارد‌بۆ‌باڵێوزخان���ه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌به‌غ���دا،‌تا‌داوای‌‌پشتگیری‌‌ئه‌مریكا‌بكات‌بۆ‌مه‌سه‌له‌ی‌‌كورد،‌ته‌نانه‌ت‌بارزانی‌‌له‌نامه‌یه‌كدا‌به‌ڵێنی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌داب���و‌هه‌رچی‌‌ئه‌ندامی‌‌ش���یوعی‌‌هه‌یه‌‌له‌ناو‌حیزبه‌كه‌یدا‌نه‌یهێڵێت،‌له‌به‌رامبه‌ر‌پشتگیری‌‌ئه‌مری���كادا‌بۆ‌ك���ورد.‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌مریكیه‌كان‌هێنده‌‌مه‌س���ه‌له‌كه‌یان‌به‌الوه‌‌گرنگ‌نه‌بو‌كه‌‌ته‌نانه‌ت‌ناوی‌‌نوێنه‌ره‌‌كورده‌كه‌ش‌بنوس���ن.‌چونكه‌‌ئه‌وان‌پێش���تر‌وه‌ها‌بڕیاریاندابو‌كه‌‌"كورده‌كان‌گه‌لێكن‌له‌ن���او‌خۆیاندا‌رێكخراو‌نی���ن،‌هێزه‌كانی‌‌ئاسایش���ی‌‌ناوخۆ‌ده‌توانن‌

هه‌مو‌سه‌ركه‌شیه‌كانیان‌دابمركێننه‌وه‌".

یه‌كپارچه‌یی‌‌عێراق‌باشترین‌چاره‌سه‌ره سیاس���ه‌تی‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌س���ه‌باره‌ت‌به‌كورد‌له‌نوس���ینێكی‌‌ره‌سمیدا‌ئاماژه‌ی‌‌پێكراوه‌،‌كه‌‌تیایدا‌ئه‌مریكا‌كێشه‌ی‌‌كورد‌به‌كێشه‌یه‌كی‌‌ناوخۆیی‌‌عێراق‌ده‌زانێت‌و‌پێیوایه‌‌ده‌بێت‌له‌ناوخۆدا‌چاره‌س���ه‌ر‌بێت،‌پش���تگیری‌‌جموجۆڵ���ی‌‌كوردی���ش‌له‌دژی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌ناوه‌ندی‌‌ناكات.‌ئه‌مریكا‌پێیوایه‌‌كورده‌كانی‌‌ گه‌شه‌كردنی‌‌ خۆشی‌‌و‌ پاشه‌ڕۆژو‌عێراق‌و‌ئێ���ران‌و‌توركیا،‌به‌نده‌‌به‌"گه‌ش���ه‌و‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ئه‌و‌واڵتانه‌وه‌‌كه‌‌تێیدا‌ده‌ژین".له‌س���اڵی‌‌)1961(دا‌ئه‌مری���كا‌رێنمای���ی‌‌س���ه‌فاره‌ته‌كه‌ی‌‌كرد‌له‌عێراق،‌كه‌‌نامه‌یه‌ك‌له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ج���ه‌الل‌تاڵه‌بانی���ه‌وه‌‌به‌بارزانی‌‌بگه‌یه‌نێت،‌رێنمایی‌‌باڵێوزخانه‌كه‌ش���ی‌‌كرد‌س���ه‌باره‌ت‌به‌و‌خااڵنه‌ی‌‌كه‌‌پێویسته‌‌له‌گه‌ڵ‌ك���وردا‌باس‌بكرێن،‌كه‌‌بریت���ی‌‌بون‌له‌وه‌ی‌‌بۆ‌كورد‌واباش���تره‌‌ببنه‌‌به‌شێك‌له‌ده‌وڵه‌تی‌‌عێ���راق،‌نابێت‌حه‌زه‌كانی‌‌ك���ورد‌كاریگه‌ری‌‌په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌‌عێراق‌و‌ له‌س���ه‌ر‌ خ���راپ‌

ئه‌مریكا‌دروست‌بكات.نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌له‌ڕاس���تیدا‌سیاس���ه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌به‌رانبه‌ر‌به‌كورد‌تا‌روخانی‌‌یه‌كێتی‌‌س���ۆڤیه‌تیش،‌به‌ش���ێك‌بو‌له‌و‌سیاسه‌ته‌ی‌‌ئه‌مریكا‌گرتبویه‌‌به‌ر‌له‌دژی‌‌یه‌كێتی‌‌سۆڤیه‌ت‌

كه‌‌پێی‌‌ده‌گوترا‌سیاسه‌تی‌‌ئیحیتوا.

نامه‌‌بۆ‌كه‌نه‌دی كاتێ���ك‌كه‌نه‌دی‌‌بوه‌‌س���ه‌رۆكی‌‌ئه‌مریكا،‌بارزان���ی‌‌نامه‌یه‌ك���ی‌‌ب���ۆ‌ن���اردو‌داوایكرد‌پش���تگیری‌‌ئۆتۆنۆمی‌‌بۆ‌كورد‌بكات.‌به‌اڵم‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌رێنمایی‌‌ئه‌وه‌یدا‌وه‌اڵمی‌‌نه‌درێته‌وه‌،‌چونك���ه‌‌"ده‌بێته‌‌هۆی‌‌تێكچونی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌به‌غداو‌واش���نتۆن"،‌به‌ڵكو‌"ته‌نها‌كونسڵی‌‌ئه‌مریكا‌له‌ته‌برێز‌به‌زاره‌كیی‌وه‌اڵمی‌‌دایه‌وه‌‌كه‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌نامه‌كه‌ی‌‌به‌ده‌ست‌گه‌یش���توه‌"،‌ئه‌مه‌ش‌یه‌كه‌مجار‌بو‌كه‌‌به‌ك���ورد‌بوترێت‌نامه‌كه‌ی‌‌گه‌یش���تۆته‌‌

شوێنی‌‌مه‌به‌ست.

له‌قاهیره‌وه‌‌بۆ‌واشنتۆنله‌درێژه‌ی‌‌هه‌وڵه‌كانی���دا‌بۆ‌په‌یوه‌ندیكردن‌به‌ئه‌مری���كاوه‌،‌بارزان���ی‌‌ل���ه‌)1964/6/2(،‌شه‌وكه‌ت‌عه‌قراوی‌‌و‌لوقمان‌بارزانی‌‌ده‌نێرێت‌ل���ه‌وێ‌‌چاویان‌به‌به‌رپرس���ێكی‌‌ بۆ‌قاهیره‌و‌نوسینگه‌ی‌‌س���ه‌فاره‌تی‌‌ئه‌مریكا‌ده‌كه‌وێتت،‌نوێنه‌ره‌كانی‌‌بارزانی‌‌رایده‌گه‌یه‌نن‌ده‌یانه‌وێت‌به‌نوێنه‌رایه‌ت���ی‌‌بارزان���ی‌‌بچنه‌‌واش���نتۆن‌و‌دۆزی‌‌كورد‌بۆ‌كاربه‌ده‌س���تانی‌‌ئه‌مریكا‌رون‌بكه‌ن���ه‌وه‌،‌هه‌روه‌ه���ا‌ب���ۆ‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‌كوردس���تان‌داوای‌‌كۆمه‌ك‌له‌ئه‌مریكا‌بكه‌ن.‌به‌اڵم‌وه‌اڵمه‌كه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌توندو‌راش���كاوانه‌‌ب���و:‌ته‌نه���ا‌به‌ڕێكه‌وتن‌له‌گ���ه‌ڵ‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌ده‌توانن‌ئه‌و‌كۆمه‌كه‌‌به‌ده‌ست‌بهێنن،‌ئه‌مریكا‌ئاماده‌نیه‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌الیه‌نی‌‌سێیه‌مه‌وه‌‌

هاریكاری‌‌كورد‌بكات.

ویالیه‌تی‌‌)52(‌ئه‌مریكادوای‌‌نائومێدب���ون‌له‌هه‌وڵه‌ك���ه‌ی‌‌قاهیره‌،‌شه‌مس���ه‌دین‌ ل���ه‌)1965/4/12(‌ بارزان���ی‌‌موفتی‌‌و‌مه‌س���عود‌بارزانی‌‌ك���وڕی‌‌ره‌وانه‌ی‌‌باڵێوزخانه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌تاران‌ده‌كات،‌ئه‌م‌دو‌نوێنه‌ره‌ش‌داوای‌‌كۆمه‌كی‌‌مادی‌‌و‌س���ه‌ربازی‌‌له‌ئه‌مری���كا‌ب���ۆ‌شۆڕش���ی‌‌ك���ورد‌ده‌كه‌ن.‌به‌گوێ���ره‌ی‌‌بروس���كه‌یه‌كی‌‌باڵێوزخانه‌كه‌‌كه‌‌ئاراسته‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌كردوه‌،‌تیایدا‌هاتوه‌:‌بارزانی‌‌پێی‌‌خۆشه‌‌ناوچه‌كانی‌‌ئه‌وان‌وه‌ك‌ویالیه‌تێك���ی‌‌دیكه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌ته‌ماش���ا‌بكرێت،‌واته‌‌كوردس���تان‌بكرێت���ه‌‌ویالیه‌تی‌‌)52(هه‌مینی‌‌ئه‌مریكا.‌هه‌روه‌ها‌بارزانی‌‌پێی‌‌باشه‌‌سه‌رچاوه‌‌نه‌وتیه‌كان‌له‌الیه‌ن‌كۆمپانیا‌ئه‌مریكیه‌كانه‌وه‌‌به‌‌رێكه‌وتنێكی‌‌راس���ته‌وخۆ‌

له‌گه‌ڵ‌كورده‌كانی‌‌عێراقدا‌به‌ڕێوه‌ببرێن.دوای‌‌گه‌یشتنی‌‌بروس���كه‌كه‌ش،‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌به‌م‌ج���ۆره‌‌وه‌اڵمیدایه‌وه‌:‌یاخیبونی‌‌ك���وردان‌كێش���ه‌یه‌كی‌‌ناوخۆیی���ه‌و‌ئه‌مریكا‌هیچ‌ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‌ل���ه‌و‌مه‌س���ه‌له‌یه‌دا‌نیه‌.‌باڵێوزخان���ه‌ش‌ئاگاداركرای���ه‌وه‌‌ك���ه‌‌هی���چ‌گفتوگۆیه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌نوێنه‌رانه‌دا‌نه‌كات‌كه‌‌

بارزانی‌‌ده‌یاننێرێت.دوای‌‌س���ه‌ردانی‌‌نوێنه‌ره‌كان���ی‌‌بارزان���ی‌،‌ل���ه‌‌)1965/10/30(‌باڵێوزخان���ه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌به‌غدا‌بروس���كه‌یه‌ك‌ئاراس���ته‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌ده‌كات‌و‌تیایدا‌هاتوه‌‌"ئه‌مریكا‌پێیوایه‌‌ئۆتۆنۆمیه‌كی‌‌فراوان،‌یاخود‌سه‌ربه‌خۆیی‌‌بۆ‌كورده‌كان���ی‌‌عێراق‌ده‌بێته‌‌مایه‌ی‌‌پش���ێوی‌‌ناوچه‌كه‌‌و‌مه‌ترسی‌‌دروس���ت‌ده‌كات‌له‌سه‌ر‌

به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان‌له‌داهاتودا".

نامه‌كه‌ی‌‌مه‌حمود‌عوسمانبارزان���ی‌‌له‌هه‌وڵه‌كانی‌‌ب���ه‌رده‌وام‌ده‌بێت،‌بۆیه‌‌له‌س���اڵی‌‌)1967(‌مه‌حمود‌عوس���مان‌نامه‌یه‌كی‌‌بارزانی‌‌ده‌بات‌بۆ‌ئه‌مریكا،‌نامه‌كه‌‌داوای‌‌له‌ئه‌مری���كا‌ده‌ك���رد‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌خۆی‌‌به‌كاربهێنێت‌بۆ‌په‌له‌كردن‌له‌گه‌یش���تن‌به‌چاره‌س���ه‌رێكی‌‌كۆتایی‌‌و‌عادیالنه‌‌بۆ‌دۆزی‌‌ك���ورد‌له‌عێراقدا.‌وه‌اڵم���ی‌‌ئه‌مریكیه‌كانیش‌به‌زاره‌كی‌‌ئه‌مه‌‌بو‌"ئه‌مری���كا‌له‌روانگه‌یه‌كی‌‌مرۆڤدۆس���تانه‌وه‌‌گرنگ���ی‌‌به‌ك���ورد‌ده‌دات،‌به‌ڵگ���ه‌ش‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌م���ه‌‌به‌رده‌وامبون���ی‌‌ناردن���ی‌‌كۆمه‌ك���ه‌‌خۆراكێكانه‌‌ب���ۆ‌كورده‌‌

لێقه‌وماوه‌كان".

بارزانی‌‌و‌كۆرۆلۆنبارزان���ی‌‌ نوێنه‌ره‌كان���ی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ دوای‌‌بارزانی‌‌ به‌دیبهێنن،‌ نه‌یانتوانی‌‌خواسته‌كانی‌‌خۆی‌‌له‌مانگی‌‌نۆڤه‌مب���ه‌ری‌‌)1971(‌توانی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌له‌گه‌ڵ‌تۆم���اس‌كۆرۆلۆن‌گه‌وره‌‌كاربه‌ده‌ستی‌‌سیاسی‌‌له‌باڵێوزخانه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌به‌یروت‌دروس���ت‌بكات،‌به‌اڵم‌واش���نتۆن‌جه‌ختی‌‌له‌س���ه‌رئه‌وه‌‌ك���رده‌وه‌‌كه‌‌"كۆرلۆن‌ته‌نه���ا‌گوێی‌‌ب���ۆ‌بگرێت‌و‌هی���چ‌رێنمایی‌‌و‌ئامۆژگارییه‌كی‌‌پێنه‌دات،‌چونكه‌‌ده‌ترس���ان‌ه���ه‌ر‌رێنمایی‌‌و‌ئامۆژگارییه‌ك‌به‌سیاس���ه‌تی‌‌ره‌س���می‌‌ئه‌مری���كا‌به‌رانب���ه‌ر‌به‌خۆیان‌یان‌

به‌عێراق‌لێكبده‌نه‌وه‌".

شای‌‌ئێران‌و‌بارزانی له‌هه‌وڵێكی‌‌دیك���ه‌دا،‌له‌مانگی‌‌حوزه‌یرانی‌‌)1972(‌ئیدریس‌بارزانی‌‌و‌مه‌حمود‌عوسمان‌ده‌چنه‌‌واش���نتۆن‌و‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ند‌به‌رپرسێكی‌‌ئه‌مریكی‌‌كۆده‌بنه‌وه‌.‌له‌باره‌ی‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌وه‌‌د.‌مه‌حم���ود‌ده‌ڵێ���ت‌"ریچ���ارد‌هێڵم���زی‌‌یاری���ده‌ده‌ری‌‌كیس���نجه‌ر‌زۆر‌به‌ڕاش���كاوی‌‌پێیوتین‌بۆیه‌‌رازیبوه‌‌پێشوازیمان‌لێ‌‌بكات،‌چونكه‌‌شای‌‌ئێران‌داوای‌‌له‌حكومه‌ته‌كه‌مان‌

كردوه‌‌كه‌‌یارمه‌تی‌‌ئێمه‌‌بدات".‌هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌مریكا‌له‌ڕێگه‌ی‌‌شای‌‌ئێرانه‌وه‌‌كۆمه‌كی‌‌به‌شۆڕش���ی‌‌ك���وردی‌‌ده‌كرد،‌به‌اڵم‌بارزانی‌‌به‌جیم‌هۆگالندی‌‌واش���نتۆن‌پۆستی‌‌وتبو‌"ئێمه‌‌متمانه‌مان‌به‌شا‌نییه‌.‌من‌بڕواو‌متمانه‌م‌به‌ئه‌مریكایه‌.‌ئه‌مریكا‌هێزێكی‌‌له‌وه‌‌گه‌وره‌تره‌‌كه‌‌پش���ت‌له‌گه‌لێكی‌‌بچوكی‌‌وه‌ك‌ك���ورد‌ب���كات‌و‌خیانه‌تی‌‌لێ‌‌ب���كات".‌به‌اڵم‌دواتر‌مه‌ال‌مس���ته‌فا‌به‌وت���ه‌ی‌‌هاوه‌ڵه‌كانی‌‌بێت‌ت���ه‌واو‌روخا،‌چونك���ه‌‌هه‌رگیز‌باوه‌ڕی‌‌نه‌ده‌كرد‌ئه‌مریكا‌پشت‌بكاته‌‌كورد.‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت‌"به‌داخ���ه‌وه‌‌بارزانی‌‌ئ���اگاداری‌‌ئه‌و‌گه‌مه‌‌دیبلۆماس���یه‌‌نه‌بو‌كه‌‌له‌چه‌ند‌واڵتێكدا‌

به‌ڕێوه‌ده‌چو".دوای‌‌رێكه‌وتنی‌‌نێوان‌شای‌‌ئێران‌و‌سه‌دام،‌ل���ه‌‌)1975/3/19(‌بانگه‌وازێكی‌‌ بارزان���ی‌‌فریاكه‌وتنی‌‌نارد‌بۆ‌كیس���نجه‌رو‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌وه‌بیرهێنای���ه‌وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌كیس���نجه‌ر‌وه‌اڵمی‌‌‌)CIA(نه‌دای���ه‌وه‌.‌كاتێ���ك‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌له‌واشنتن‌پرسیاری‌‌له‌كیسنجه‌ر‌كرد،‌وه‌اڵمی‌‌دایه‌وه‌‌"ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی‌‌ده‌زگای‌‌هه‌واڵگری‌‌

كارێكی‌‌مسیۆنه‌ری‌‌نیه‌".

بۆچی‌‌بارزانی‌‌نه‌چو‌بۆ‌ئه‌مریكا؟نوسه‌ر‌ئاشكرای‌‌ده‌كات‌بارزانی‌‌له‌چه‌ندین‌بۆنه‌دا‌ئاواتی‌‌خۆی‌‌ده‌ربڕیوه‌‌كه‌‌س���ه‌ردانی‌‌ئه‌مریكا‌ب���كات،‌به‌اڵم‌ب���ه‌رده‌وام‌به‌بیانوی‌‌نوس���ه‌ر‌ نه‌یانهێش���توه‌.‌ س���ه‌المه‌تیه‌وه‌‌ده‌ڵێ���ت‌"حكومه‌ت���ی‌‌ئه‌مری���كا‌هیچ‌كاتێك‌كورده‌كانی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ره‌س���می‌‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌عێراقدا‌نه‌بوه‌.‌هیچ‌كاتێكیش‌نه‌یویس���توه‌‌ئه‌وان‌و‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ره‌س���می‌‌ په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌‌هی���چ‌كوردێكی‌‌دیك���ه‌ی‌‌ناوچه‌كه‌دا‌هه‌بێت.‌ه���ه‌ر‌ج���ۆره‌‌په‌یوه‌ندییه‌كی���ش‌هه‌بوبێ���ت‌به‌نهێنی‌‌و‌له‌س���ه‌ر‌ئاس���تێكی‌‌نزم‌بوه‌.‌كه‌‌كورده‌كان‌داوایانده‌كرد‌چاویان‌به‌به‌رپرس���ه‌‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌ بكه‌وێ���ت،‌ ئه‌مریكی���ه‌كان‌لێده‌كرد‌ داوایان‌ ره‌تیانده‌كرده‌وه‌‌و‌ رێكوپێك‌له‌گه‌ڵ‌س���كرتێری‌‌دوهه‌م‌یاخود‌جێگرێكدا‌كۆببن���ه‌وه‌.‌ئه‌مه‌ش‌له‌ژماره‌یه‌ك‌نوس���راوی‌‌

وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌یاندا‌ئاماژه‌ی‌‌پێكراوه‌".

قوربانی‌‌و‌به‌رژه‌وه‌ندی‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌ هیچ‌ هه‌شتاكاندا‌ له‌سااڵنی‌‌ئه‌وت���ۆ‌له‌نێوان‌حكومه‌ت���ی‌‌ئه‌مریكاو‌كوردا‌روین���ه‌دا،‌هه‌رچه‌ن���ده‌‌له‌م‌ده‌یه‌ی���ه‌دا‌كورد‌ئه‌نفال‌و‌ كۆمه‌ڵكوژی‌‌ ش���ااڵوه‌كانی‌‌ دوچاری‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌بوه‌وه‌.‌ئه‌مه‌ش‌"به‌كورتی‌‌و‌كوردی‌‌به‌ڵگه‌یه‌كی‌‌زیاتر‌بو‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌ئه‌مریكا‌

هیچ‌گرنگیه‌كی‌‌ن���ه‌ده‌دا‌به‌قه‌زییه‌ی‌‌كوردی‌،‌چونكه‌‌پێگه‌یانی‌‌ده‌خس���ته‌‌مه‌ترس���یه‌وه‌و‌توش���ی‌‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌كی‌‌نه‌خوازراویش���ی‌‌

ده‌كردن".ك���ورد‌ فه‌رامۆش���كردنی‌‌ سیاس���ه‌تی‌‌له‌نه‌وه‌ده‌كانیش���دا‌تاڕاده‌یه‌ك‌به‌رده‌وام‌بو،‌به‌به‌ڵگ���ه‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌‌)1991/4/16(‌جۆرج‌بوشی‌‌باوك‌ده‌یڤد‌ماكی‌‌له‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌راسپارد‌به‌‌ئۆپۆزسیۆنی‌‌عێراقی‌‌رابگه‌یه‌نێت‌"ئه‌مریكا‌نه‌‌یه‌ك‌دۆالر،‌نه‌‌یه‌ك‌سه‌رباز،‌بۆ‌

پاراستنی‌‌كورده‌كان‌به‌كارناهێنێت".نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت‌"به‌ر‌له‌‌)1990(‌ئه‌مریكا‌هی���چ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌راس���ته‌وخۆی‌‌ئه‌وتۆی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌كوردان���ی‌‌عێراق���دا‌نه‌ب���وه‌،‌هه‌مو‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌ئه‌گ���ه‌ر‌هه‌بوبێت‌له‌ڕێگه‌ی‌‌

ده‌وڵه‌تێكی‌‌سێهه‌مه‌وه‌‌بوه‌".نوس���ه‌ر،‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌ده‌كات‌مه‌س���عود‌‌)CIA(بارزان���ی‌‌هی���چ‌كات‌له‌پیالنه‌كانی‌‌به‌ش���داری‌‌نه‌ده‌كرد،‌له‌الیه‌كه‌وه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌متمانه‌ی‌‌پێیان‌نه‌بو،‌له‌الیه‌كی‌‌دیكه‌ش���ه‌وه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌نائومێدببو‌له‌و‌هه‌مو‌بێده‌نگی‌‌و‌واش���نتن‌ وه‌رنه‌گرتن���ه‌وه‌ی‌‌ هه‌ڵوێس���ت‌له‌به‌رانبه‌ر‌سه‌دام‌حسێن.‌جگه‌‌له‌و‌جاروبار‌بۆردومانانه‌‌نه‌بێت،‌كه‌‌زیاتر‌مه‌به‌س���ت‌لێی‌‌سه‌رنجڕاكێش���انی‌‌میدیاكان‌بو‌نه‌ك‌گۆڕینی‌‌

رژێمی‌‌عێراق.ده‌رباره‌ی‌‌قۆناغ���ی‌‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێمی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌ )2003(‌و‌ له‌س���اڵی‌‌ به‌عس‌ده‌نوس���ێت:‌ د.ش���یرین‌ ئه‌مریكا،‌ ك���وردو‌به‌هاوپه‌یمان���ی‌‌ئه‌مریكا‌ ئێس���تا‌كورده‌كان‌وه‌س���فده‌كرێن..‌ب���ه‌اڵم‌ناتوانرێ���ت‌هه‌مان‌ش���ت‌به‌رانبه‌ر‌به‌ئه‌مری���كا‌بوترێت،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌هاوپه‌یمانی‌‌كورد‌نین‌و‌ئه‌وان‌هێش���تا‌كورده‌كان‌وه‌ك‌به‌ش���ێك‌له‌عێراق‌ته‌ماش���ا‌ده‌كه‌ن.‌به‌اڵم‌وه‌ك‌به‌ش���ێكی‌‌ده‌سته‌مۆترو‌

بێ‌‌كێشه‌تر.

17)478(‌سێشه‌ممه‌‌2015/5/12 کتێب

"بارزانی پێشنیاری كردوه كوردستان بكرێته ویالیه تی )52(هه مینی ئه مریكا"

ئا:‌بێریڤان‌جه‌مال‌حه‌مه‌سه‌عید

"یاد،‌كچێكی‌بێ‌مێژو"،‌ئه‌و‌رۆمانه‌یه‌‌كه‌‌له‌ساڵیادی‌‌پرۆسه‌ی‌‌ئه‌نفالدا‌چه‌ند‌رۆژێك‌له‌مه‌وبه‌ر‌به‌زمانی‌‌هۆڵه‌ندی‌‌باڵوكرایه‌وه‌،‌دكتۆر‌سه‌روه‌ر‌جوانڕۆیی‌نوسه‌ری‌‌ئه‌م‌رۆمانه‌‌له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌ده‌ڵێت‌

"نه‌وه‌ی‌تازه‌ی‌كوردانی‌ده‌ره‌وه‌ی‌كوردستان،‌به‌سه‌رهاتی‌باوباپیرانیان‌و‌

میلله‌ته‌كه‌یان‌وه‌ك‌چیرۆكێكی‌دوور‌وایه‌‌بۆیان.‌كه‌س‌بیر‌له‌م‌گروپه‌‌ناكاته‌وه‌".

ئاوێن����ه‌:‌رۆماننوس����ین‌كارێك����ی‌گران‌و‌سه‌خته‌،‌بۆچی‌‌زمانی‌هۆڵه‌ندیت‌هه‌ڵبژاردوه‌‌‌بۆ‌نووسینی‌ئه‌م‌رۆمانه‌،‌له‌كاتێكدا‌زمانی‌هۆڵه‌ندی‌زمانێكی‌ئاس����ان‌نییه‌‌به‌تایبه‌تی‌

بۆ‌په‌نا‌به‌ران؟‌س����ه‌روه‌ر‌جوانڕۆی����ی:‌به‌ڵێ‌ڕاس����ته‌،‌‌نوس����ینی‌ڕۆم����ان‌كارێكی‌س����ه‌خته‌و‌من‌له‌چه‌ند‌س����اڵی‌ڕابردودا‌هه‌نگاو‌به‌هه‌نگاو‌هه‌س����تم‌به‌مه‌‌كردوه‌.‌من‌له‌هۆڵه‌ندا‌ده‌ژیم‌بۆی����ه‌‌ڕۆمانه‌كه‌مم‌به‌هۆڵه‌ندی‌نوس����یوه‌.‌له‌ڕاستیدا‌حه‌زم‌ده‌كرد‌به‌زمانێكی‌جیهانی‌

وه‌ك‌زمان����ی‌ئینگلیزی‌بمنوس����یایه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌مه‌‌پێوویس����تی‌به‌ش����اره‌زایییه‌كی‌زۆری‌وێژه‌یی‌زمانه‌كه‌‌هه‌یه‌.‌هه‌ڵبژاردنی‌زمانێكی‌ت����ر‌بێجگ����ه‌‌له‌زمان����ی‌كوردی‌ب����ۆ‌دو‌هۆ‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌:‌یه‌كه‌میان‌ناس����اندنی‌ئه‌نفال‌دوه‌میش‌ هۆڵه‌ندی.‌ زمان����ی‌ به‌خوێنه‌رانی‌ناساندن‌و‌خۆگونجاندانه‌وه‌‌بۆ‌نه‌وه‌ی‌دوه‌م‌و‌تازه‌ی‌كوردانی‌ده‌ره‌وه‌ی‌كوردس����تان،‌كه‌‌میلله‌ته‌كه‌یان‌ باوباپیرانیان‌و‌ به‌س����ه‌رهاتی‌وه‌ك‌چیرۆكێك����ی‌دوو‌وای����ه‌‌بۆیان.‌ئه‌وی‌ڕاستی‌بێت‌كه‌س‌بیر‌له‌م‌گروپه‌‌ناكاته‌وه‌،‌‌بۆیه‌‌ویستومه‌‌ڕۆمانه‌كه‌‌ببێته‌‌ئاوێنه‌یه‌كیش‌

بۆ‌ژیانی‌خۆیان‌له‌واڵتانی‌ڕۆژئاوا.رۆمانه‌ك����ه‌‌ ڕوداوه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌:‌ ‌له‌هۆڵه‌ندا‌ ده‌س����تپێده‌كه‌ن‌ له‌سلێمانییه‌وه‌‌كۆتاییان‌دێ����ت،‌ئه‌م����ه‌‌چ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌

به‌ئه‌زمونی‌ژیانی‌خۆته‌وه‌‌هه‌یه‌؟سه‌روه‌ر‌جوانڕۆیی:‌روداوه‌كانی‌ڕۆمانه‌كه‌‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌ڕاسته‌وخۆی‌هه‌یه‌‌به‌ئه‌زمونی‌ژیان����ی‌خۆم����ه‌وه‌‌،‌هه‌رچه‌ن����ده‌‌ڕۆمانه‌كه‌‌ژیاننامه‌ی‌خ����ۆم‌نییه‌،‌‌ب����ه‌اڵم‌ڕوداوه‌كان‌زۆربه‌یان‌ڕاسته‌قینه‌ن،‌كه‌‌یان‌به‌سه‌ر‌خۆم‌هاتون‌‌یان‌به‌س����ه‌ر‌هاوڕێ‌و‌ئاش����نایانمدا‌

ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌ ئه‌مان����ه‌‌ به‌كورت����ی‌ هاتون‌.‌ئه‌زمونێك����ه‌‌كه‌‌من‌به‌چاوی‌خۆم‌بینیومن.‌به‌س����ه‌رهاته‌كان‌به‌ش����ێوه‌یه‌ك‌چنراون‌كه‌‌ناچنه‌وه‌‌سه‌ر‌كه‌س����ێكی‌دیاریكراو،‌به‌اڵم‌ده‌كرێت‌هه‌ر‌كه‌س����ێك‌كه‌‌ل����ه‌و‌ڕوداوانه‌دا‌

ژیابێت،‌خۆیی‌تێدا‌ببینێته‌وه‌.ئاوێن����ه‌:‌ئایا‌مه‌به‌س����تت‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌ئه‌نفال‌و‌ئێ����ش‌و‌ئازاری‌په‌ناب����ه‌ران،‌وه‌ك‌بابه‌ت����ی‌س����ه‌ره‌كی‌رۆمانه‌ك����ه‌ت،‌ئه‌وه‌یه‌‌ك����ه‌‌په‌یامێ����ك‌بگه‌یه‌نی����ت‌به‌خوێنه‌رانی‌

هۆڵه‌ندی؟س����ه‌روه‌ر‌جوانڕۆیی:‌به‌ڵێ،‌وه‌ك‌پێشتر‌باسم‌كرد،‌یه‌كێك‌له‌ئامانجه‌‌سه‌ره‌كییه‌كانم‌له‌نوسسینی‌ئه‌م‌ڕۆمانه‌‌به‌زمانی‌هۆڵندی،‌هه‌لومه‌رجی‌ پاش����ان‌ ئه‌نفال‌و‌ ناس����اندنی‌زمان����ی‌ به‌خوێنه‌ران����ی‌ تاراوگ����ه‌‌ ژیان����ی‌هۆڵن����دی‌و‌زمانه‌كان����ی‌تر،‌ئه‌گ����ه‌ر‌بێت‌و‌ئه‌م‌ڕۆمانه‌‌وه‌ربگێڕدرێته‌‌س����ه‌ر‌زمانه‌كانی‌تر.‌وش����ه‌ی‌ئه‌نفال‌له‌الی‌خه‌ڵكی‌ڕۆژئاوا‌نه‌ناس����راوه‌.‌س����ه‌رچاوه‌كانیش‌كه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌نفال‌هه‌ن‌زۆرب����ه‌ی‌لێكۆڵینه‌وه‌ن.‌به‌اڵم‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئازارو‌گێ����ژاوی‌تاك‌بگه‌یه‌نیت‌به‌خه‌ڵك،‌به‌بۆچونی‌من‌ڕۆمان‌باش����ترین‌

ڕێگا‌ی����ه‌.‌ئه‌مه‌ش‌هه‌نگاوێك����ی‌بچوكه‌‌له‌و‌كاروانه‌‌هونه‌رییه‌‌ك����ه‌‌ده‌بێت‌له‌خاڵێكه‌وه‌‌

ده‌ستپێبكه‌یت.رۆمانه‌ك����ه‌ت‌پێش����كه‌ش‌به‌و‌ ‌ئاوێن����ه‌:‌خانمان����ه‌‌كردوه‌‌كه‌‌له‌ژیان����دا‌گرنگن،‌ئایا‌ئه‌مه‌و‌هه‌ڵبژاردنی‌ناوی‌رۆمانه‌كه‌ش����ت‌كه‌‌ی����اد‌كچێكی‌بێ‌مێژوه‌،‌په‌یوه‌ندی‌به‌ژیانی‌پڕ‌له‌نه‌هامه‌تی‌و‌كوێره‌وه‌ری‌زۆربه‌ی‌ژنانی‌

كورده‌وه‌‌هه‌یه‌؟‌س����ه‌روه‌ر‌جوانڕۆیی:‌ئافره‌تان‌به‌به‌راورد‌به‌پیاوان،‌به‌چه‌ندان‌شێوه‌ی‌تر‌بوه‌‌به‌نێچیر‌بۆ‌دڕنده‌كانی‌ئه‌نف����ال.‌به‌داخه‌وه‌‌له‌هه‌مو‌الیه‌نێك����ه‌وه‌،‌هه‌تا‌به‌باری‌ده‌رونیش����ه‌وه‌،‌دوای‌ ئه‌نفال����داو‌ له‌كات����ی‌ له‌ڕاب����ردودا،‌ئه‌نفالی����ش،‌ئازار‌بۆ‌ئاف����ره‌ت‌هه‌ر‌هه‌بوه‌و‌تائێستاش‌هه‌ر‌به‌رده‌وامه‌.‌بۆیه‌‌ئه‌م‌ژانه‌ی‌ژن‌له‌ڕۆمانه‌كه‌دا‌زۆر‌تیشكی‌خراوه‌ته‌سه‌ر.‌من‌ئه‌وه‌م‌نوسیوه‌‌كه‌‌بینیومه‌و‌بیستومه‌و‌هیچ‌هه‌وڵێكیش����م‌نه‌داوه‌‌ب����ۆ‌دۆزینه‌وه‌ی‌ی����ان‌چاره‌س����ه‌ركردنی‌ئه‌م‌ ه����ۆكاره‌كان‌دژواریانه‌.‌بێگوم����ان‌ئازاره‌كانی‌پیاوانیش‌شانبه‌شانی‌ئه‌وانه‌ی‌ژنان،‌باسكراوه‌‌وه‌ك‌

دو‌دیارده‌ی‌له‌یه‌ك‌دانه‌بڕاو.

نوسه‌ری‌رۆمانێك‌له‌سه‌ر‌ئه‌نفال‌به‌هۆڵه‌ندی:‌ئه نفال بۆ نه وه ی دوه می په نابه رانی كورد له ئه وروپا ده گێڕمه وه

كاتێك‌كه‌نه‌دی‌‌بوه‌‌سه‌رۆكی‌‌ئه‌مریكا‌بارزانی‌‌نامه‌یه‌كی‌‌بۆ‌ناردو‌داوایكرد‌

پشتگیری‌‌ئۆتۆنۆمی‌‌بۆ‌كورد‌بكات.‌به‌اڵم‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌رێنمایی‌‌ئه‌وه‌یدا‌وه‌اڵمی‌‌نه‌درێته‌وه

سه‌روه‌ر‌جوانڕۆیی‌نوسه‌ری‌رۆمانی‌"یاد،‌كچێكی‌بێ‌مێژو"

تایبه‌ت (478( سێشه ممه 182015/5/12

هەڵبژاردن���ە ڕۆژی 5/7سەرتاس���ەریەکەی بەریتانی���ا ب���و. لەچ���وار هەرێمەک���ەی ئ���ەم واڵتە چەندەه���ا پ���ارت ئەس���پی خۆیان لەپێش���بڕکێکەدا تاودا. بەاڵم ئەسپە توانی پارێزگارەکان شینپۆشەکەی

خۆی لەپێشەنگدا ببینێتەوە .س���کۆتلەند یەکێ���ک ب���و لەچوار ب���ون بەش���دار ک���ە هەرێم���ەی بۆ ئەندام نزیک���ەی٦0 لەدیاریکرنی

وێست مینستەرەکەی لەندەن.سکۆتیەکان بەرەو رێگایەکی تەواو جی���اواز ملیان نا، ک���ە تاڕادەیەکی زۆر بەالی چاودێرەسیاسیەکانی ئەم

واڵتە سوپرایز بو .سکۆتلەند زەردپۆشەکانی چونکە لەهەڵبژاردنی پێنج س���اڵ لەمەوبەر تەنها ش���ەش کاندیدی���ان ناردبۆوە لەن���دەن. لە کاتێکدا ئەس���پە رەنگ سورەکە توانیبوی خاوەنداریەتی لەم هەرێمە بکات، لە کۆی 59 کورس���ی بەدەستبهێنن کورسی 41 توانیبوی

.ئەم جارە مێژو خۆی بەشێوەیەکی تەواو پێچەوانە نمایش کرد، پارتەکەی خانم نیکۆاڵ، توانی سوپڕایز پیشانی سەرانی لەندەن بدات. خانمە نیکۆاڵو پارتەکەی لەس���اڵی ڕاب���ردو خەونی س���ەربەخۆیی س���کۆتلەندایان نزیک خستبۆوە، لەم هەڵبژاردنەدا ئەمەیان دوبارەکردەوە کە خەونی داچەقاندنی ئااڵی سەربەخۆیی هەرگیز نامرێت .

لەئەلێکش���نەکەی ئ���ەم ج���ارەدا توانیان ئەسپێکی دواوەی پێشبڕکێکە تاو بدەن و بەش���ێوەیەکی سیحراوی

پێشەنگ بگرنەدەست .لەکۆی 59 کورس���ی تەرخانکراوی لەندەن5٦ دورودرێژەکەی پەرلەمانە بەدەس���ت بهێن���ن. دێوەزمەیەک���ی شانش���ینی پیش���انی ترس���ناکیان

یه کگرتووی گەورەدا .هەرێمەکەی خەیاڵیەکەی ئەنجامە گەورەپاڵەوانی لیڤندس���تۆنی داڤید مێژوی شێرکوژ، دایڤدەکەی لەندەنی

توشی ترسێکی گەورەکرد .ئ���ەوەی لەم هەرێم���ە ڕاونرا تەنها پارتەکان نەبون بەڵکو وەک چاودێران دەڵێن ڕەنگی بەریتانی بون بو. بەاڵم

دەرکراوی سەرەکی ئەم ماڵە لەیبەر ب���و. دوای یەک کاتژمێ���ر لەکۆتایی پارتە ئەم لیدەرەکانی پرۆس���ەکە،

دەستیان بە فرمێسکڕشتن کرد .ئەس���پە زەرد پۆش���ەکەی قەاڵی ئیدنب���رە، رەنگ���ە زەردەکەی هەمو هەرێمەکەی داپۆش���ی. زەردبونی قەاڵ بەرزەکانی کەلەدۆنیا لەکاتێکدایە لەمەوب���ەر مان���گ هەش���ت ک���ە لەپێشبڕکێیەکی زۆر سەختدا توشی نەیانتوان���ی ک���ە دۆڕان هاتب���ون، جیابکەنەوە بەتەواوی سنورەکەیان

لەشانشینی یەکگرتو .

لێ���رەوە پرس���یاری ج���دی خۆی ق���وت دەکات���ەوە، خاتون���ە نیکۆاڵ ئەم ئینێرجی���ەی لە کوێوە هێنا کە هەس���پە دۆڕاوەکەی هەش���ت مانگ هەرێمە تاکەسواری بکاتە لەمەوبەر

شاخاویەکەی .ئەلێک���س س���المۆندی جەنگاوەرە س���ەربەخۆیی سەرس���ەختەکەی لەق���ەاڵ س���کۆتلەند، هەس���پەکەی بەرزەکان���ی ئەبەردین���ەوە تاو دا بۆ

لەندەنی پایتەختی شانشینیەت .وەک دەڵێن ئه فس���ونی پەنای ئەم س���وپرایزە چەند هۆکارێکن، یەکێک

لەمانە، دانیشتوانەکەی ئەم هەرێمە شانش���ینی خ���وارەوەی لەچین���ی هۆکارێک هەرئەم���ەش بەریتانیان، بو بۆ بەهێ���زی پارتی کرێکاران لەم

هەرێمە .بەاڵم سیحرە بەهێزەکە بۆ خانمی یەکەم���ی ئەم پارتەو ئ���ەم هەرێمە

دەگێڕنەوە .بەهێ���زو بەگوتارێک���ی نیک���ۆاڵ، زمانێک���ی پ���اراو، مانایەکی تەواوی دەدایە گوتارەکانی، کە ئەمە بەپێی شیکەرەوەکانی سیاسەتی بەریتانیا، فێرس���ت گوتارەکان���ی س���ەرجەم

لەگەڵ چینی خوارەوەی مینس���تەر کۆمەڵگا هاوتەریب بو .

س���ەرەڕای هەمو ئەمان���ە زۆرێک لەس���کۆتیەکان دەڵێ���ن بەئاش���کرا دابەش���بونێکی حەقیقەتم���ان بینی لەسیاسەتەکانی پارتە ئینگلیزەکان، وەک دەردەک���ەوت هاوڕابون لەگەڵ نیشتیمانی سکۆتلەندی وەک پارتی خیانەت لەواڵت سەیر دەکرا لەالیەن تۆری و لیب���ەرەوە، بۆیە هەرێمەکەی ئەس���تێرە لەجیاتی هۆڵ���س ولیام زەردەکانی ئەس���تێرە س���ورەکان،

خستە ئاسمانی خۆی .

ئا: محه مه د ره ئوف

له دوای روخانی رژێمی به عس و چونی كورد بۆ به غدا تائه مرۆ هیچ

یه ك له كێشه چاره نوسسازه كان یه كالنه كراوه ته وه و بگره

قوڵتربونه ته وه ، له كێشه ی خاك و ماده ی 140، پێشمه رگه ، نه وت و

گرێبه سته كانی، ده سه اڵته كانی هه رێم، بودجه ی هه رێم..هتد له ئێستاشدا به رپرسانی هه رێم ته واوی كێشه و

ناكۆكیه كانیان له ناردنی به شه بودجه ی هه رێمدا چڕكردۆته وه ، كه پێشتر هه رێم هیچ بڕه نه وتێكیشی

ره وانه نه ده كرد، به اڵم به غدا مانگانه پشكی له 17%ی بودجه یان

ره وانه ی هه رێم ده كرد، له ئێستادا هه رێم نه وتیش ره وانه ده كات

به اڵم به غدا به شه بودجه ی هه رێم نانێرێت، له م نێوه نده دا پرسیاره

سه ره كیه كه ئه وه یه ئایا كورد له سیاسیه تی نه وتی و په یوه ندیه كانی له گه ڵ به غدا سه ركه وتو بوه یاخود

شكستخواردو..؟

كێشه ی نه وت و بودجه نێ���وان رێكه وتن���ی ئه گه رچ���ی هه ولێ���رو به غداد له یاس���ای بودجه ی 2015 دا چه س���پێنراوه و بوه به یاسا، ب���واری نه چۆت���ه تائێس���تا ب���ه اڵم وه ك كێش���ه كان جێبه جێكردن���ه وه و خۆیان به رده وامن، سه رۆكی حكومه تی هه رێمیش له س���لێمانی راگه یاند به غدا په یوه س���ت نی���ه به رێكه وتنه ك���ه وه و پێویستمان به ئیمزاكردنی رێكه وتنێكی نوێ هه یه ، وات���ا رێكه وتنه كه كه بوه به یاس���اش جێبه جێناكرێ، كه به پێی وته ی په رله مانتاران هه ردوال تۆمه تبارن

له جێبه جێنه كردنی رێكه وتنه كه .حكومه تی عێراق بۆ مانگی نیس���ان بڕی )543 ملیارو ٦٦ ملیۆن دیناری( خستۆته سه ر ژماره بانكی هه رێم، له و بڕه پاره یه )509 ملیار و 841 ملیۆن( دین���اری وه ك موچ���ه ی فه رمانبه رانی حكومه تی هه رێمی كوردستان ناردوه و ملیۆن(دین���اری 225 ملی���ارو 33)دیكه ی وه ك به شه بودجه ی پێشمه رگه

ناردوه .به پێی به دواداچونی كاوه محه مه د كه ئه ندامی لیژنه ی نه وت و گازی په رله مانی عێراق كه له وه زاره تی نه وتی عێراقه وه وه ری گرتوه ، هه رێم رۆژانه بڕی )490 هه زار به رمیل نه وتی( له رێگه ی سۆمۆوه ره وانه كردوه ، ئاماژه یان به وه شكردوه كه ك���ۆی مانگی نیس���ان هه رێم بڕی (13 ملیارو 500 هه زار( به رمیل نه وتی ره وانه كردوه له ڕێگه ی سۆمۆوه ، به اڵم به دواداچون���ه كان ئه وه ده خه نه ڕو كه عێ���راق له بری رۆژان���ه ی )490 هه زار به رمی���ل(ی هه رێم )450 ه���ه زاری ( فرۆش���توه و ئه وه ی دیكه ماوه و هێشتا عێراقیش حكومه ت���ی نه فرۆش���راوه ، ئه وه ی خس���تۆته ڕو كه زیاده ی نه وتی هه رێم و بڕی داهاته كه ی ده خرێته سه ر مانگی ئایارو له گ���ه ڵ ئه و مانگه دا بۆ

هه رێم خه رج ده كرێت.كێش���ه كه ته نها لێ���ره دا نیه به ڵكو یاس���اكه كه ی ب���ه وه ی په یوه س���ته به شه بودجه ی به غدا جێبه جێده كرێت و هه رێم وه ك خ���ۆی ده نێرێت، چونكه به پێی یاسای بودجه ی 2015ی عێراق، ده بێ���ت هه رێ���م رۆژان���ه )550 هه زار به رمیل( نه وت )300 هه زاری كه ركوك و 250 هه زاری هه رێم خ���ۆی( له ڕێگه ی له به رامبه ردا بكات، س���ۆمۆوه ره وانه به غدا پشكی له 17% بۆ هه رێم ده نێرێت كه مانگانه زیات���ر له )1 ترلیۆن و 200 ملیار دین���اره ( س���ه ره ڕای 100 ملیار مانگانه ی پێش���مه رگه كه له ده ره وه ی

بودجه ی 17% ده نێردرێت. له رونكردنه وه ی وه زاره تی س���امانه له ڕۆژی سروشتیه كانی هه رێمیشدا كه 2015/5/٦ باڵویكردۆته وه ئاماژه به وه

ده كات ك���ه له مانگ���ی نیس���اندا، هه رێ���م به رمیل���ی )1٦,878,985( ب���ڕی له نه وتی خاو )واته تێكڕا ٦33,5٦2 به رمیل���ی رۆژانه (ی له ڕێی هێڵی بۆری به نده ری هه ن���ارده ی كوردس���تانه وه جیهان ك���ردوه له توركی���ا. له م بڕه ، كێڵگه كان���ی هه رێمی كوردس���تان به )وات���ه (12,457,371(به رمی���ل به رمیل���ی 415,24٦ به تێك���ڕای ڕۆژانه ( به ش���داریان كردوه ، له كاتێكدا

باكور نه وتی كۆمپانی���ای كێڵگه كانی )وات���ه به )4,421,٦14(به رمی���ل تێكڕا ب���ه 147,387 به رمیلی رۆژانه ( به ش���دار بون. ئه وه ش���ی خستۆته ڕو كه له كۆتایی مانگی نیس���اندا، ئاستی ئه مباركردن���ی حكومه تی كۆگاكان���ی هه رێمی كوردستان له به نده ری جیهان ل���ه )1,182,094(به رمیلدا بوه ، كه هه موی راده ستی س���ومۆ كراوه وه ك به ش���ێك له پابه ندبون���ی حكومه ت���ی له نیس���اندا. كوردس���تان هه رێم���ی وات���ا له مانگ���ی نیس���اندا هه رێم بڕی (1٦,02٦,290( به رمیل )واته تێكڕای راده ستی به رمیلی رۆژانه ی 534,210سۆمۆ كردوه ، ئه وه شی خستۆته ڕو كه م���اوه ی 22 كاتژمێر كاتی له كاركه وتن هه نارده كردندا ب���ۆری له هێڵی هه بوه ئه م به ڕه چاوكردنی نیساندا. له مانگی

له كاركه وتنانه ، ئه وا حكومه تی هه رێمی )551,047( تێك���ڕای كوردس���تان به رمیلی رۆژانه ی راده س���تی س���ۆمۆ كردوه . به و پێیه ش هه رێمی كوردستان پابه ن���دی خۆی به ڕێكه وتن و یاس���ای بودجه وه ده ربڕیوه و به شه نه وتی خۆی

ره وانه كردوه . به پێی وت���ه ی مه س���عود حه یده ر ئه ندامی لیژن���ه ی دارایی له په رله مانی عێراق ك���ه له په یج���ی تایبه تی خۆی ب���اڵوی كردۆته وه حكومه ت���ی عێراق یاساو رێساكان پێشێلده كات به رامبه ر هه نارده كردنی كوردستان و به هه رێمی نه وت ره چاو ناكات، به و پێیه ی به پێی داتاكانی وه زاره تی نه وتی عێراق هه رێم له مانگی نیساندا زیاتر له )450 هه زار(به رمیل نه وتی رۆژانه ی هه نارده كردوه و ه���ه ر به رملێك نه وتی���ش به ) 51,7

دۆالر( فرۆش���راوه به و پێیه ش پشكی كوردس���تان زیات���ره ده كات���ه زیاتر له 800 ملیار دینارو به به ش���ه بودجه ی پێش���مه رگه ش ده بوایه به غ���دا زیاتر له 850 ملیار دینار بۆ هه ولێر بنێرێت. به و پێی���ه ی به پێی یاس���ای بودجه له مادده ی 10 بڕگه ی 5 ده بێت به ش���ه بودجه ی مانگانه ی پێش���مه رگه له 50

ملیار دینار كه متر نه بێت.خ���ۆ ئه گ���ه ر هه رێمی كوردس���تان به ته واوی په یوه س���ت بێ���ت به ڕێژه ی ناردنه ده ره وه ی نه وتی خۆی له ڕێگه ی س���ۆمۆوه كه )550 ه���ه زار( به رمیل نه وت���ی رۆژانه یه و حكومه تی عێراقیش په یوه ست بێت به ناردنی به شه بودجه ی هه رێم و بودجه ی دیاریكراوی پێشمه رگه ئ���ه وا قه یران���ی دارای���ی له هه رێم���ی كوردستان چاره سه ر ده بێت كه به پێی یاسای بودجه ی 2015ی عێراق ده بێت مانگانه ب���ڕی ) 1 ترلیۆن و 200 ملیار دین���ار( ره وانه ی هه رێمی كوردس���تان ب���كات له گ���ه ڵ 100 ملی���ار دین���اری پێش���مه رگه ، كه حكومه تی هه رێمیش 850 ملیار دین���اری بۆ موچه ته رخان ده كات و زیات���ر ل���ه350 ملی���ار دینار ده مێنێت���ه وه ب���ۆ وه به رهێنان و بواری

به كار بردن .

هه رێم و سیاسه تی نه وتیئه گه رچی ده رهێن���ان و ره وانه كردنی نه وتی هه رێم به یه كێك له ده ستكه وته كوردس���تان هه رێم���ی گرنگه كان���ی له قه ڵه م ده درێت و ئه گه ر به ش���ه فافی و مامه ڵه ی دروس���ته وه سیاس���ه تێكی له گ���ه ڵ بكرێ���ت ده كرێ���ت هه رێم���ی كوردس���تان بگه یه نێت���ه ن���او نه ته وه یه كگرتوه كان و ژماره ی ده وڵه تی خۆی وه ربگرێ���ت، به اڵم ئه وه ی تا ئێس���تا هه یه س���ه ره ڕای ناڕۆشنی و ناشه فافی سیاسه تی له ڕوی ناوخۆدا له ئاس���تی

نه وتیشه وه سه ركه وتو نه بوه .ب���ه و پێی���ه ی به ر له س���اڵی 2013و بانگه ش���ه ی ناردن���ه ده ره وه ی نه وت له الیه ن به رپرسانی كورده وه حكومه تی عێ���راق به ب���ێ ناردن���ه ده ره وه ی یه ك به رمیل نه وتی هه رێم به ش���ه بودجه ی خۆی ره وانه ده كرد، له ئێستادا هه رێم

نه وتیش ره وانه ده كات و بودجه شی بۆ نایه ت، سه ره ڕای كه ڵه كه بونی قه رزێكی گه وره كه به زیاتر له 17 ترلیۆن دینار

مه زه نده ده كرێت. له س���اڵی 2004 بۆ 2013 حكومه تی به غداد 17%ی پشكی هه رێمی مانگانه ده نارد بۆ هه رێم به بێ ناردنه ده ره وه ی نه وت و هیچ مه رجێ���ك، به اڵم له دوای ئه وه ی وه زیری س���امانه سروشتیه كان رایگه یان���د كه خۆیان ن���ه وت ده نێرنه هه رێمی پێداویستی ده توانن ده ره وه و پێدابی���ن بكه ن، بۆیه حكومه تی به غدا كه وته بیانوگرت���ن و ئه وه بو له پرۆژه بودجه ی 2013 مه رجی دانانی ناردنی 17%ی پش���كی هه رێمیان به س���ته وه به ناردن���ی 200 ه���ه زار به رمیل نه وتی رۆژانه ی هه رێم، به اڵم حكومه تی هه رێم به و مه رج���ه رازی نه ب���و، حكومه تی به غداش بودجه ی نارد، به اڵم له پرۆژه بودجه ی 2014 بڕی 400 هه زار به رمیل نه وتی رۆژانه ی كرده مه رج بۆ ناردنی بودجه ی هه رێم هه ربۆیه له مانگی یه كی 2014 ه وه بودج���ه ی هه رێمی بڕی كه مانگان���ه بڕی )1 ترلیۆن و 200 ملیار( دین���ار له به غداوه ده ه���ات بۆ هه رێم، جارجار بڕێك پ���اره ی ره وانه ی هه رێم كردوه ، واتا له ماوه ی ئه و 1٦ مانگه دا هه رێ���م زیاتر ل���ه )1٦ ترلیۆن( دینار زیانی له خۆی داوه به هۆی نه وته كه یه وه كه له ئاس���تی ناوخ���ۆش پاره ی نه وت نه یتوان���ی ته نها موچه ی فه رمانبه رانی پێدابی���ن بكرێت به و پێیه ی له س���اڵی 2014 دا وه زاره تی سامانه سروشتیه كان ته نه���ا بڕی )3 ملی���ار و 3٦3 ملیۆن دۆالر( وه ك داهات راده ستی وه زاره تی له كاتێكدا خه رجیه كانی كردوه دارایی وه زاره تی دارایی له 2014دا بڕی )12 ملی���ارو 24٦ ملی���ۆن دۆالر( بوه واتا ئ���ه و پاره یه ی كه وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان له ماوه ی یه ك س���اڵدا كردوه دارای���ی وه زاره تی راده س���تی ته نه���ا 27% ی ك���ۆی خه رجیه كانی هه رێم بوه ، له كاتێك���دا چه ند جارێك وه زیری سامانه سروشتیه كان ئاماژه ی به وه دا ك���ه هه رێم ده توانێت به داهاتی نه وته ك���ه ی خه رجیه كانی خۆی دابین

بكات و پێویستی به به غدا نابێت..

ناكۆكیه كانی هه ولێرو به غداهه رێم ته واوی كێشه كانی له گه ڵ به غدا له بودجه دا چڕكردۆته وه

ئافرەتێک شۆڕشی سکۆتیەکان درێژە پێدەداعلی حسێن کەریمی _ سکۆتلەند

ده رهێنان و ره وانه كردنی نه وتی هه رێم به یه كێك

له ده ستكه وته گرنگه كانی هه رێمی كوردستان له قه ڵه م

ده درێت و ئه گه ر به شه فافی و سیاسه تێكی

دروسته وه مامه ڵه ی له گه ڵ بكرێت ده كرێت

هه رێمی كوردستان بگه یه نێته ناو نه ته وه

یه كگرتوه كان

له ماوه ی ئه و 1٦ مانگه دا هه رێم زیاتر

له )1٦ ترلیۆن( دینار زیانی له خۆی داوه

به هۆی نه وته كه یه وه كه له ئاستی

ناوخۆش پاره ی نه وت نه یتوانی ته نها موچه ی

فه رمانبه رانی پێدابین بكرێت

نیکۆاڵ بەگوتارێکی بەهێزو زمانێکی پاراو، مانایەکی تەواوی دەدایە گوتارەکانی که لەگەڵ چینی

خوارەوەی کۆمەڵگا

نیکۆال سێرجن هاوتەریب بو

(478( سێشه ممه 2015/5/12 19تایبه‌ت

ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )رێبوار عبدالله حه مه خان( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )رحمن ڕحیم علی ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كامل سعید قادر( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه

.* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )سامان حه مه بۆر احمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ر و وف عبدالله محمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )انور حه مه فره ج اسماعیل( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عثمان حه مه صالح محمود( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئاوێنه .* كارتێكی زانیاری ونبوه به ناوی ) ش����مس������ه ع�ب�دالق���ادر م���حم����ود ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرس���گه ی

ئاوێنه .

سوپاس و پێزانینهۆزی هه مه وه ند س���وپاس و رێزی خۆیان ئاڕاسته ی سه رجه م گه النی عێراق و كوردستان ده كه ن به هۆی به شدارییان له پرسه ی

كه سایه تی ناوداری كورد و كوردستان خوالێخۆشبوو )كه ریم ئاغای هه مه وه ند(- بۆ سه رۆكایه تیی كۆماری عێراقی فیدراڵ و سه رۆكایه تیی هه رێمی كوردستان و ئه نجوومه نی وه زیران

- ئه ندامانی په رله مانی عێراق و كوردستان- سه رجه م پارت و ڕێكخراوه رامیارییه كانی كوردستان- سه ركردایه تییه كان و ئه ندام و الیه نگر و هه وادارانیان

- هه موو رێكخراوه كانی كۆمه ڵگه ی مه ده نی - سه رجه م زانایان و پیاوانی ئایینی له گه وره پیاوانی رێبازی شیعه نوێنه رانی ئایه تواڵ سیستانی و به ڕێزان سه ید عه مار الحكیم و

سید موقته دا سه در و به ڕێزان برایانی سوننه مه زهه ب و خاوه ن رێبازی قادری و نه قشبه ندی .- به ڕێوه به رایه تی هاتوچۆی چه مچه ماڵ

- هێزی پێشمه رگه ی كوردستان و ئاسایش و پۆلیسه به ڕێزه كان و ئه فسه ره پله داره كانی سوپای عێراق و كوردستان- سه رجه م هۆزه كوردی و عه ره بی و توركمانییه كانی عێراق و كوردستان

- سه رجه م مامۆستایانی زانكۆكانی عێراق و كوردستان هه روه ها نووسه ر، ڕۆژنامه نووسان، هونه رمه ندان، وێنه گران- به رپرسی مه سیحییه كانی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست

- كه مینه و كوردانی تاراوگه - دۆست و خزمان له كوردستانی باكور، ڕۆژهه اڵت، لوبنان، فه له ستین

- سه رجه م كه ناڵه ئاسمانییه كانی كوردی و توركی و ئێرانییه كان- هه موو دۆستان و هاوواڵتییانی عه ره ب و توركمان و مه زهه به جیاوازه كان له برایانی كاكه یی و ئێزیدییه كان

- دۆستانمان له مه سیحی و كلد و ئاشورییه كان- هه موو ئه و كه سایه تییانه ی به نامه ی تایبه ت و په یوه ندی ته له فۆنی و ئیمه یل سه ره خۆشییان لێكردین

سوپاسی ئه رك و مانوبوونیان ده كه ین داواكارین له خوای گه وره پاداشتی هه موو الیه ك بداته وه )انا لله و انا الیه راجعون(

)نه وه كانی هۆزی هه مه وه ند(

www.awene.com

له‌باره‌ی‌‌ده‌ستوره‌وه‌...‌پاشماوه‌

سیستمی‌په‌روه‌رده‌و...‌پاشماوه‌

هه روه ها ئه م یاس���ایه یاسای ژماره (4(ی س���اڵی 2015 هه ڵگری كۆمه ڵێك ئیش���كالی تره كه به شێك له وانه له ناو هۆڵ���ی په رله م���ان مش���تومڕی توندو گفتوگۆی زۆریش���ی له س���ه ركرا، به اڵم به داخ���ه وه به هه م���ان ریتم���ی جاران به زۆرین���ه و كه مین���ه تێپه ڕێن���را. واته زو درك به مراندن���ی پرۆس���ه كه ك���را، ب���ه اڵم بۆ ئ���ه وه ی دواجاریش نه وترێت رێگری هه ی���ه له ناو هۆڵی په رله مان بۆ ده رچونی یاسایه ك كه تایبه ته به بابه تی ده س���تورو )اضعف األیم������ان( دژایه تی نه كرا. هه رچه ن���ده زیاتر له چوار مانگ پرۆژه كه له لیژنه ی یاس���ایی قه تیسكرا، له كاتێك���دا به پێی په ی���ڕه وی ناوخۆی په رله مان، ده بێت له م���اوه ی 10 رۆژدا راپۆرت���ی كۆتایی ئاماده بكرێت بۆ ناو

هۆڵی په رله مان.پێویس���ته ئ���ه وه ڕون بێ���ت ئ���ه م زۆرب���ه ی له ه���ه ره بێده نگیكردن���ه خه مناك���ن ئام���اژه ی الیه نه كان���ه وه به رازیبون به دۆخێك له سه روی یاساوه ،

یان داتاش���ینی بیدعه ی یاسایی ئه وتۆ له س���ه ر بنه مای پرۆس���ه ی سیاس���ی و هه یبه تی یاس���ایی . له به رئه وه نوخبه ی خوێن���ده وارو چاودێران گه ره كه وردترو نزیكت���ر بۆ ئ���ه م بابه ت���ه به ئاگاییه وه له س���ه ر خ���ه ت ب���ن. دره ن���گ كه وتن ئاماده كردن���ی یاس���ای له ده ركردن���ی ده س���تور وای ك���رد، هه ڵ���ه ی گه وره پێویسته ئه وه ی به پێچه وانه ی بكرێت و كه بكرێت یاس���اكه ده ركرا. له كاتێكدا نه ك په رله مانتاران خۆیان، به ڵكو هه ر كه س���ێك نه ختێك رۆشنبیریی یاسایی یاس���ایی له ماوه ی ده زانێت هه بێ���ت، خۆیدا لیژنه ك���ه و په رله مانیش ناتوانن پرس���ی هه مواركردن���ه وه ی ده س���تور بگه یه ننه ئاكام كه ده بێت ئه م پرۆسه یه ل���ه 19-8-2015 هه م���و هه نگاوه كانی

ته واو كرابێت.ئاكام وێڕای نرخاندنی س���ه رنجه كانی هه ردو برای نوسه ر، دڵنیام له تێگه یشتنی ت���ه واو ب���ۆ بایه خی ده س���تورو خه می به ده ستوریكردنی دامه زراوه كانی هه رێم

له م بابه ته دا هاتونه ته سه ر خه ت. به اڵم ده ب���و هه م ئه م���ان و چاودێرانی تریش به تێپه ڕاندنی دركیان له نزیكه وه زوترو بكردایه و كوش���ندانه ئیشكالیه ته ئه م رۆڵی���ان ببینیای���ه بۆ ئه وه ی له س���ه ر بنه م���ای كاردان���ه وه كار له س���ه ر ئه م پرس���ه نه كرایه و له كاتی به س���ه رچودا هه نگاوی بۆ نه هاوێژرێت. له ئێستاش���دا ه���ه ر بۆ پرس���ی ده س���تورو پرس���ه به پێویستی چاره نوسسازه كانی تریش، ده زان���م ئه ندامانی پێش���وی په رله مان یه كێتی به تایبه تتری���ش به تایبه ت���ی و په رله مانتاران���ی كوردس���تان، هانبده م له نزیك���ه وه ه���اوكارو له س���ه ر خه تبن له گه ڵ په رله مانی كوردستاندا بۆ ئه وه ی په رله مان له پرۆسه ی یاساداناندا ئاستی الوازی���ی ل���ه وه زیات���ر تێنه په ڕێنێت. هه موانیش به ش���داربن له چه س���پاندنی ده س���تورێكی مۆدێ���رن و س���ه رده میی كه خواس���تی هه ره زۆرین���ه ی خه ڵكی كوردس���تان له خۆبگرێ���ت به تایبه تیش

سیسته مێكی په رله مانی راسته قینه .

له الیه ك ئه م دیدوبۆچونه سوكایه تی كردنه به مێژویه كی س���ه دان ساڵه ی حوجره له هه رێمی كوردس���تاندا كه پێ���ش ئه وه ی قوتابخان���ه و زانكۆش دروس���ت ببێت حوجره سه رچاوه ی به رهه مهێنانی زانست و زانیاری بوه و ئێمه سه دان كه س���ایه تی سیاسیی و ئه ده ب���ی و هونه ری و فیقه���ی و زانای گه وره ی كورد ده بینین كه به رهه می ئه م حوجرانه ب���ون و بۆ كاتی خۆی یه كه می���ن پێگه ی زانس���ت و زانیاری بون، له الیه كی تریش���ه وه سیستمی له هه رێم���ی ئه م���ڕۆ پ���ه روه رده ی په یه وه ندی نازان���م كوردس���تانه وه به حوج���ره وه چیی���ه ، له كاتێكدا كه ئێستا فش���اری زۆر له سه ر حوجره هه یه و زۆربه یان به فه رمانی حكومه ت داخراون و گرنگیه ك���ی ئه وتۆیان پێ نادرێت، هه رچه ن���د من خۆم له گه ڵ ئه وه دام كه له ئێس���تادا سیس���تمی به رهه مهێنان���ی توان���ای حوج���ره مرۆڤێكی ئاینداری كراوه و تێگه یشتوو زانس���تپه روه ری نیه به م مانایه ی كه ئێس���تا هه یه ، به اڵم ئه مه ش مانای ئه وه نییه كه به چاوی سوك سه یری رۆڵی مێژویی حوج���ره بكرێت و ئه و رۆڵه گه وره یه ی كه له ڕابردودا هه یبوه

له به رچاو نه گیرێت.پ���ه روه رده ی ت���ره وه له الیه ك���ی ئاین���ی و پرۆگرامی توندوتیژی ئاینی له هه رێمی كوردس���تان به سه رچاوه ی توندڕه وی ناوده ب���ات و وای له قه ڵه م س���ه رچاوه ی ئه م���ه ك���ه ده دات به رهه مهێنانی داعش و فكری داعشه ، كاك فایه ق له م بۆچونه یدا كه فیكری ئاینی ب���ه به رهه مهێنانی توندڕه وی تاوانبار ده كات له الیه كی تره وه كۆی كۆمه ڵگه ی مسوڵمانی كوردستان كه له سه ر په روه رده یه كی ئاینی ئه خالق و هه ڵسوكه وت ده كه ن و ده چنه مزگه وت به الیه نگ���ری داعش له قه ڵه م ده دات، ك���ه ئه مه ش هه ڵه یه كی كوش���نده یه به رامبه ر به ئاین و كۆمه ڵگه و كولتوری ك���وردی ده ی���كات، چونك���ه ئه گه ر سه رنج بدرێت له كۆی گشتی سیستمی كوردس���تان له هه رێمی پ���ه روه رده به قوتابی و مامۆس���تاوه ، هه ڵوێستی زۆر ئیجابی و جوانیان هه بوه به رامبه ر به توندڕه وی و له م دواییه شدا داعش.. داعش كاریگه ری كه متری���ن چونكه

هه ب���وه به س���ه ریانه وه و زۆرین���ه ی وه س���تاونه ته وه و دژی���ان زۆری���ان له وانه كان���ی ئاین و ده ره وه ی ئاینیش دژایه تیان كردون و داعش و ئیسالمیان به دو ش���تی دژبه یه ك له قه ڵه م داوه ، ئه و پرۆگرامه ئاینیه ی كه ئێس���تا له به رده س���تدایه هه مو خزمه تكردنه به یه كتر خوێندنه وه و میانڕه وی و بیری به رامب���ه رو به مافه كان���ی دانن���ان رێزگرت���ن له كه رام���ه ت و مافه كان���ی ئاش���تیانه ژیانی پێك���ه وه مرۆڤ و له گ���ه ڵ ئاین���ه كان و مه زهه ب���ه كان و نه ته وه جیاوازه كان و ڕێگه گرتن له هه ر مامه ڵه یه كی نادروست و جوداخوازی و فاش���یزمی .به اڵم چونكه كاك فایه ق پرۆگرامه كه ی نه خوێندۆته وه ئاگاداری

ئه م راستیانه نیه .له الیه كی تره وه ئاین به سه رچاوه ی هه م���و ئ���اژاوه و ش���ه ڕه ناوخۆكانی كوردس���تان له قه ڵه م ده دات و ده ڵێت ئه م ئاینه مرۆڤێك به رهه م ده هێنێت كه بڕوای به خوێندن���ه وه ی به رامبه ر نه بێت و به پیرۆزی خۆی سه یر بكات، ئه م بۆچونه ی كاك فایه ق له كاتێكدا كه شاره زای ئیسالم نیه كه ئیسالم چۆن ب���اس له فره ی���ی و لێبورده یی و رێزگرتنی ئاین���ه كان ده كات كه ئه م بابه ته درێژه و لێره دا جێی نابێته وه ، له الیه ك���ی تره وه ئای���ا ئه وانه ی كه شه ڕی ناوخۆیان كرد، خۆ نه ده رچوی قوتابخان���ه ی ئاینی ب���ون و نه مه ال بون و نه هه ڵگری دروشمی ئیسالمی ب���ون. به ڵكو هه م���و ئه وانه بون كه هه ڵگ���ری بیری چه پ و ماركس���یزم و بون و پێش���كه وتوخوازی لیبرالیزم و به میتۆدی بڕوای���ان له رۆژان رۆژێك ئاینی نه بوه له حوك���م و كۆمه ڵگاداو له رۆژئ���اوا ژیانی���ان زۆرب���ه ی ره گه زنامه ی زۆربه یان به سه ربردوه و ئه وروپیان هه یه ، به ڵكو له ڕاس���تیدا ئه گه ر بگه ڕێینه وه بۆ مێژوی ش���ه ڕه ده توانین كوردك���وژی ناوخ���ۆكان و بڵێین ئه وه چه پ و عه لمانی و كه سانی دور له دین بون كه له ژێر دروش���می توندوتیژی و شۆڕش���دا بڕوایان ته نها به حوكمی تاك حیزب���ی هه بو، هه ر ئه مه ش بنچینه ی ش���ه ڕه ناوخۆكان بون، نه ك ئاین و قوتابخانه ی ئاینی . كاك فایه ق ده بوایه ئه و راس���تیه ی بزانیایه كه ئاین له كۆمه ڵگای كوردیدا

رۆڵێكی پۆزه تیڤ���ی گه وره ی بینیوه ئاسایشی ده رونی و ئارامی و له بواری كۆمه اڵیه تی و ئه خالقیدا، چونكه ته نها ئاین بنه مایه كی چه سپاوی هه بوه بۆ ئه و بوارانه و سه رچاوه یه كی تر نه بوه

بۆ وه رگتنی هۆشیاری كۆمه اڵیه تی .له الیه كی تره وه هه وڵ و ماندوبونی مامۆس���تایان و كارمه ندان و كۆمه ڵێك بواری په روه رده به رپرسی دڵسۆزی هه ریه كه یان ك���ه ده گرێت نادی���ده به پێی توانای خ���ۆی كاری كردوه و له ئێستاش���دا هه وڵ���ی جۆراوج���ۆر هه ن بۆ ن���وێ بونه وه و چاكس���ازی ئاشناكردنی مامۆستایان له پرۆگرام و به اڵم نوێ ، وانه وتنه وه ی به شێوازی ئ���ه و دێ���ت و هه مو ئه و دڵس���ۆزی و زه حمه ته ی ئه و ده یان هه زار كه س���ه نادی���ده ده گرێ���ت و وای له قه ڵ���ه م ده دات كه به پێی سیس���تمی حوجره ده ڕۆن به ڕێ���وه و كۆی سیس���تمه كه ئاش���ی نه زانه و خاوه نی هیچ پالن و به رنامه ی���ه ك نییه و ه���ه ر له خۆیه وه

ئاوا ده ڕوات به ڕێوه .له كۆتایی���دا ده مه وێت بڵێم له گه ڵ رێزمان���دا ب���ۆ كاك فای���ه ق، ئ���ه م وتاره ی تۆ به ه���ۆی كه می زانیاری و نه ش���اره زایی له ب���واری ئای���ن و بێ ئاگاب���ون له پرۆگرامی ت���ازه ی ئاین له هه رێمی كوردستان و نه ناسینی رۆڵی ئیجاب���ی ئاین له كۆمه ڵگه ی كوردیدا، ده چێت���ه خانه ی وتارێكی س���اده ی پڕ له ته ش���هیرو ناوزڕاندن و بێ بایه خ كردنی كاری به رامبه ره كان، له كاتێكدا كه خۆی هی���چ به رنامه یه كی به دیلی ته نها ڕه خنه ی نه كردوه و پێش���نیار گرت���وه ، پێموای���ه ئه م���ه ش گرفتی له الی���ه ك عه لمانیه توندڕه وه كانه كه به بێ شاره زایی هێرشی توند ده كه نه س���ه ر ئای���ن، له الیه كی تریش���ه وه كۆمه ڵێك ئیس���المی تون���دڕه و هه ن له عه لمانیه ت و ش���اره زایی به بێ كه لیبراڵیه ت هێرشی توندده كه ن و ڕه تی ده كه نه وه . من پێموایه رێگه ی سێهه م هه ی���ه ده بێت هه م���وان به عه قڵێكی كراوه و زانستی له یه كتر بگه ن و ئه وه هه ڵبژێرن كه له پێن���او به رژه وه ندی گشتی كۆمه ڵگاو گه شه پێداندایه ، كه

ئه مه ش رێگه ی سێهه مه .

*سه رپه رشتیاری په روه رده یی

ئ���ەوەی لێ���رەدا جێگای س���ەرنجە بریتیی���ە لەجیاکارییەکی میتۆدۆلۆگیی لەنێ���وان دەوڵەتی بێهێ���زو دەوڵەتی داوەش���او. دەوڵەتی بێهێز لەزانس���تە سیاس���ییەکاندا بەو مۆدێڵە لەدەوڵەت دەگوترێت کە نوخبەیەکی بچوک دەزگای دەوڵەت بۆ بەرژەوەندیی تایبەتی خۆی بەکاردەهێنێت. واتە واڵت وەکو مۆڵکی تایبەت���ی خۆی دەبینێ���ت و لەترۆپکی دەوڵەتدا نوخبەیەکی مشەخۆرو گەندەڵ دروستدەبێت کە دەزگا سەرەکییەکانی دەوڵ���ەت لەوێنەی دەزگای یاس���ایی و ئابوری���ی و ئەمنی���ی ب���ۆ گروپێک���ی س���امانی کۆنترۆڵدەکات و دیاریک���راو واڵت بۆخۆیان تەخش���ان و پەخش���ان دەکەن و گروپەکانی تر لەگەیشتن بەم پەراوێزدەخەن و دەس���ەاڵتانە نێوەندو لەس���امانی واڵت بێبەریی���ان دەکەن. ئەم دۆخەش بەرگریی و ملمالنێی توند کاتێک بەتایب���ەت بەرهەمدەهێنێ���ت. گروپ���ە پەراوێزخ���راوەکان لەفۆرم���ی هێزی سیاسیی یان خەباتی چەکداریی خۆی���ان رێکدەخ���ەن و دژ بەدەوڵ���ەت دەجەنگ���ن. یەکێ���ک لەدەرکەوتەکانی

لەداوەش���انی بریتییە دۆخ���ەش ئەم پەروەردەو سیستەمی خزمەتگوزاریی، زۆری بەش���ێکی تەندروس���تیی. هەرێمەکانی ناو واڵت بێبەریی دەکرێن دەوڵەتیش خزمەتگوزارییان���ەو ل���ەم ب���ەم چەش���نە ش���ەرعییەتی خ���ۆی لەدەس���تدەدات، چونک���ی لەماڵێک���ی گش���تییەوە دەکرێت بەماڵێکی تایبەت بۆ پاراس���تنی بەرژەوەندی���ی تایبەتی

گروپێکی دیاریکراو. فۆرمە بەو داوەش���اویش و دەوڵەتی ڕادەی ک���ە دەگوترێ���ت لەدەوڵ���ەت لەکۆمەڵگادا بەرب���او توندوتیژییەکی دەبێت بەدۆخی باو، لۆردەکانی جەنگ س���ەرهەڵدەدەن و ئابوریی چەتەگەریی جێگا بەئابوریی نەتەوەیی چۆڵدەکات و گروپ���ەکان نافەرمییەکان���ی دەزگا جێگ���ەی دەزگا فەرمییەکانی دەوڵەت دەس���ەاڵت مۆنۆپۆڵکردنی دەگرنەوە. لەبری نامێنێت و دەوڵەت���ەوە لەالیەن ئەو دەس���ەاڵتدارێتی لۆکاڵیی و ئەتنی و ئایینی دروس���تدەبن و بەجێبەجێکردنی هەڵدەس���ن. دەوڵ���ەت وەزیفەکان���ی پرۆس���ەی گش���تی بەش���ێوەیەکی

داوەشانی دەوڵەت لەچەند رەهەندێکی سەرەکیی پێکدێت کە خۆی لەنەمانی دەوڵەت���ی و س���ەنتراڵی دەزگای توندوتیژییەکی دەوڵەتیی و دەسەاڵتی کۆمەڵ���گاو لەن���او کۆنتڕۆڵنەک���راو س���ەرهەڵدانی هەرێمی دەسەاڵتدارێتی ئابوری���ی س���ەرهەڵدانی جی���اوازو چەتەگەریی و تەخش���ان و پەخشانێکی بێوێن���ەی س���امانی واڵت دەبینێتەوە. واتە هەرکەس و گروپێک ڕێسای تایبەت بەخۆی و بۆ ناوچ���ەی خۆی دادەنێت و بەئارەزوی خۆی و بەپێی بەرژەوەندییە کاتیی و ستراتیژییەکانی خۆی سیاسەت

دادەڕێژێت.پرس���یاری هەنوکەیی ب���ۆ ئێمەی ک���ورد ئەوەی���ە: ئایا ئێم���ە لەکوێی دەوڵەت پرس���ی پرۆس���ەیەدان و ئەم چ چارەس���ەرێکی ب���ۆ ئێم���ە دەبێت؟ بۆ وەاڵم���ی ئەم پرس���یارەش دەبێت دەستپێبکەین، ترەوە لەپرس���یارێکی ئایا بەدروستکردنی دەوڵەتێک لەوێنەی سۆماڵ، خواستە نەتەوەییەکانی گەلی کوردس���تان دێنە دی؟ ئەمەش شوێنی

تاووتوێکردنی بابەتێکی ترە.

لەوەاڵم���دا وتی: مرۆڤ بەسروش���تی ویس���تی بونەوەرێک���ە دروس���تبونی، زاڵبونی بەس���ەر کەسانی دیکەدا هەیە، ه���ەر کەبینی دەوروپش���تەکەی گرنگی زی���ادی پێ���دەدەن، ئەم لەخ���ۆی بایی دەبێت، ئەگەر ئەم گرنگیدانە زیادیکرد ئەوکاتە دەبێ���ت بەدیکتاتۆرێک و بکوژو ببڕ هەرخۆی دەبێت، ئێمەش مارانگازی ئ���ەو هەڵەیەی خۆمانین، بەیەک وش���ە دەڵێم)دوای هیتلەر، نا بۆ سوجدەبردن و هەڵنانی مرۆڤی تاک بەرەو دیکتاتۆری(

Nach dem Hitler,nie wieder

دەنکەهەناری هەشتەم:الیەنێکی ه���ەرە گەش و بەرچاوی ئەم لەڕادەبەدەری گرنگیدان���ی کۆمەڵگایە، تایب���ەت(و )پێداویس���تی کەس���انی خۆمان کەالی )ژیریلەدەس���تدەران(ە، ناوزەدکراوە.هەرجێگایەک بە)ش���ێت( دەچی���ت لەم واڵتەدا، ش���وێنی تایبەت دەبینیت کەبۆ حەوانەوەو خزمەتکردنی کەسانی پێداویستی تایبەت دروستکراوەو دەوڵەت تەواوی مەسرەفی ئەم خانانەی لەئەستۆ گرتوە، لەش���ەقام و باڵەخانەو فەرمانگ���ەکان و مەسعەدوش���ەمەنەفەرو ئۆتۆمبێلدا، پارککردنی فڕۆکەو شوێنی پێداویستی کەس���انی تەواوی ڕەچاوی تایبەت و پی���رو پەککەوتە ک���راوە، کە زۆر بەس���انایی و بێ گرفت کاری خۆیان بدەن.بەڕادەی���ەک خزمەت���ی ئەنج���ام ئەو کەس���انە دەکرێت مرۆڤ بەبینینی ڕاماندەبێت.ئەم خزمەتە خۆی توش���ی لەدابینکردنی ش���وێنی نیشتەجێکردن و

ب���ۆ پس���پۆڕ کەس���انی دانان���ی سەرپەرش���تیکردنیان و پێدانی خواردن و پاککردنەوەیان، تا دەگات بەدابینکردنی بۆی���ان سەرپەرش���تیار پزیش���کی ئەنجامدانی ئەم���ەو لەهەموبوارەکاندا، گەشتی سااڵنە بۆیان بۆ ئەو جێگایانەی لێدەبینێت.هەم���و خۆش���ی م���رۆڤ فەرمانگەو کۆمپانیایەک )دەبێت( شوێنی کار ب���ۆ ئەمجۆرە کەس���انە دابینبکرێت زیاتر.لەگ���ەڵ لەس���ەداو 2 ب���ەڕادەی ئەمانەشداکەسانێک هەن لەو جێگایانەدا کەسوکاریان نەماوەو بەتەنها ماونەتەوە، بەمەبەستی بونی سەرپەرشتێک بۆیان، کەسێک ئەو بەرپرس���یارێتییە ئەگرێتە ئەس���تۆی کە لەدەرەوەی ئ���ەم خانانە دەژی، کاری ئەم سەردانی ئەوکەسەیە بەبەردەوامی و هەڵسان بەجێبەجێکردنی کارەش ئ���ەم یاس���اییەکانی، کارە لەبەرانبەر ئەنجامدەدرێت، بەخۆبەخش ئەمەدا دەوڵەت س���ااڵنە بڕێک یارمەتی بەناوی)یارمەت���ی بەوکەس���ە دەدات ئەگ���ەر سەرپەرش���تیاری(یەوە.خۆ خێزانێک کەسێکی پێداویستی تایبەتیان هەبێ���ت و بیانەوێ���ت خۆی���ان لەماڵەوە دەوڵەت ئەوکات���ە بک���ەن، خزمەت���ی یارمەتییەک���ی مانگانەی بەرچاو دەدات ب���ەو خێزان���ە لەژێرناوی)خزمەتکردنی کەس���ێکی پێداویستی تایبەت(.بۆ زیاتر هەرچی یارمەتیدان���ی دەس���تگیرۆیی و زیاتری ئەم کەس���انە، لەتەواوی شوێنە ئوتێلەکان، بەتایبەت گەشتیارییەکاندا، بڕێ���ک دانراوە کە هەرگەش���تیارێک لەو ئەو لەنێ���و دەمێنن���ەوە، ئوتێالن���ەدا

ب���ڕەی دەدرێت به ش���ێکی ئۆتۆماتیکی دەچێ���ت ب���ۆ ئ���ەو خانانە.م���ن خۆم کە منداڵێک���م لەوجۆرەی���ە، هێندەیان ه���اوکاری ئەو منداڵەیان کردوم، ئازاری هەم���و ئەوکاتانەی���ان لەبیربردومەتەوە بەدەس���تییەوە کەلەلەدایکبونی���ەوە

کێشابومان.

دەنکەهەناری نۆیەم:دیاردەیەک���ی زۆرج���وان و لەبەرچاوی دیک���ە، خۆتەرخانکردن���ی چەندان کچ و کوڕی خۆبەخشە بۆ کاری ئاگرکوژاندنەوە، پێشکەش���کردنی پ���اش بەجۆرێ���ک داوای خۆبەخش���ی، دەوڵ���ەت ڕەوانەی بەئاگرکوژاندنەوەیان تایبەت کۆرس���ی دەکات و ت���ەواوی تێچونی ئەو کۆرس���ە لەئەس���تۆ ئەگرێ���ت، پ���اش وەرگرتنی ئاگادارکردنەوەیان ئامێرێک���ی بڕوانامە بەس���تراوە ڕاس���تەوخۆ کە پێدەدرێت ئاگرکوژێن���ەرەوە. بەبەڕێوەبەرایەت���ی ش���ایەنی ئاماژە پێکردنە، هەمو ئەمانە کەسانێکن لەژیانی ئاسایی خۆیاندا کاری خۆیان هەیەو بژێویی خۆیان لەسەر ئەو کارکردنەیان���ە، بەاڵم جی���اوازی ئەمان لەگەڵ کەس���انی دیکەدا کە خۆبەخش نین، ئەوەیە، بەیاسا ماف دراوە بەمان کە لەکات���ی ه���ەر ئاگرکەوتنەوەیەکدا، بەلێدانی زەنگی ئادارکردنەوە، لەس���ەر کە کراوە خاوەنکارەکەیان)پێویس���ت( ڕێگایان پێبدات بچ���ن بۆ کوژاندنەوەی ئەو ئاگ���رەی کەوتۆت���ەوە، بێ ئەوەی خاوەن���کار مافی دەرک���ردن لەکاریانی

هەبێت.

دەوڵەت‌و‌فەوزا...‌پاشماوه‌

دەنکە‌هەنارەکانی‌من...‌پاشماوه‌

دامه زراوەکان پێویستیان بەگۆڕێنە د. شێرکۆ حەمەئەمین قادر

دامەزراوەکانی هەرێمی کوردس����تان زیاتر مەبەس����تم هەر سی دامەزراوەی س����ەرۆکایەتی هەرێم، س����ەرۆکایەتی پەرلەمان ، ئەنجومەن����ی وەزیران، لەبنەڕەت����دا، هەر یەکێک لەم دامەزراوانە ، ب����ۆ کۆمەڵێک ئەرکی گرنگ و خزمەتی هاواڵتینی کوردس����تان و بەرجەس����تەکردنی سیستمی حوکمڕانی

دامەزراون .ئێستاو پەیوەست بەدۆخی هەرێمی کوردستان ئەم دامەزراوانە ، لەحاڵێکی باش����دا نی����ن و زێدەڕۆیی ناکەین ئەگ����ەر بڵێین، ئەرکی خۆیان بەباش����ی جێبەجێنەکردوە، بۆ نمونە تائێس����تاش دامەزراوەی سەرۆکایەتی هەرێم نەیتوانیوە، ئاوێنەنمای کۆی خەڵکی کوردستان بێت ، بەجۆرێک بڕواناکەم هیچ هاوالتییەکی کوردس����تان ناو بینای ئەم دامەزراوەیه یەی بینبێت، کە بەپیی یاسای ژمارە ١ساڵی ٢٠٠٥یاسای سەرۆکایەتی هەرێم مادەی دوەم، سەرۆکی هەرێم، لەسەر ئاس����تی ناوخۆو دەرەوەش، نوێنەرایەتی خەڵکی

هەرێمی کوردستان دەکات و بەناویانەوە دەدوێت .وەختی����ک کەس����ێک ، نوێنەرایەتی خەڵک بکات، مافی ئ����ەو خەڵکانەیە راس����تەوخۆ نوێنەرەکەیان ببینن و وتووێژی لەتەکدا بکەن و باس����ی گرفت و رەوش����ی ژیانیانی بۆ بکەن، بۆ نمونە تۆ بڵێی چەندە س����ەرۆکی هەرێم و سەرۆکەکانی ترو جێگرو کاربەدەستە گەورەکانی تری ناو ئەو دامەزراوانە، ئاگایان لە دۆخی دژوارو س����ەختی ئێستای خەڵکی کوردستان بێت ، کە بەش����ێکی زۆریان، لەژیانێکدان کە تەواوو سەدان جاریش جیاوازترە، لەو

ژیانەی ئەوان بەڕێی دەکەن.دڵنیام خەڵکی کوردس����تان سایستەی ژیانێکی زۆر لەمەی ئێستا شایستە ترو باش����ترن، بەتایبەتی لە واڵتێکی دەوڵەمەندی وەک کوردس����تاندا، کە خاک و س����ەچاوەی وزەو کەشوهەوای گونجاوی چوار وەرزەو هێزی مرۆیی باش����ی هەیە، ڕەنگە ئەوەی نەیبێت ، پالنی ستراتیژی و ئەقڵێکی باشی

بەڕێوەبردن و ئیرادەیەکی بەهێزی چاکسازی ڕیشەیی بێت.مرۆڤ وەختێک پیاس����ەیەک بەناو بازاڕدا دەکات، گوێی لەچەندین چیرۆک دەبێت، کە دەرخەری دۆخی خراپی ژیانی خەڵکی کوردستانن، بەتایبەتی هەژاران����ی واڵتەکەم و ئەوانەی بەرکەوتێکی س����نورداریان، لە داهاتی ئەم واڵت����ە هەیە، بۆ نمونە، منداڵێ����ک داوای کڕینی ش����تی لەدایکی دەکرد، ب����ەاڵم دایک����ی پێی وت: خۆت دەزان����ی معاش نییەو با بۆ س����اڵێکی تر بێت، تۆ بڵیی منداڵی سەرۆک و سەرکردەو بەرپرسە حیزبیەکان و تەنانەت پەرلەمانتارانیش، حەزوخولیای منداڵەکانیان، بۆ س����اڵیکی تر دوابخەن ،

بێگومان وەاڵمەکەی نەخێرە، بەشێک لەو بەرپرسانەیکوردس����تان چەند س����ەد دۆالرێک، بۆ کڕینی ش����تێکی زۆر س����ادە ، بۆ

منداڵەکانیان یان عەشیقەکانیان خەرجدەکەن.باش����ە چی دەبێت ئەگەر ڕوژێک ئەم سەرۆک و سەرکردانە، بەشێوەیەکی ساده ی ئاش����کرا یان نهێنی بچنە ناو خەڵک و خۆیان، لە نزیکەوە گوێیان

لەئازارو خەمەکانییان بێت.دواجار ئەگەر ئەم دامەزراوانەی کوردستان، سەرۆکایەتی هەرێم، پەرلەمان، حکومەت، ئەگ����ەر لەماوەیەکی دیاریکراودا، بە پالنێکی ورد نەتوانن، ئەم دۆخ����ە تێپەڕێنن و ژیانی خەڵکی چاک بک����ەن، ئەوا بەدەنگی بەرز دەڵێم، ئەم دامەزروانە نوێنەرایەتی خەڵکی کوردستان، بەتایبەتی هەژاران ناکەن و پێویستە خەڵکی کوردستان بیانگۆڕن، بەمەش کۆتایی بەو جەدەلە دێت، لەناوخەڵ����ک هەڵبژێردرێت ی����ان لەپەرلەمانەوە، س����ەرۆکایەتی بێت یان

پەرلەمانی.

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

ریکالم

سوڵتان عه بدولعه زیز

سوڵتان عه بدولعه زیز

مقرنعه بدولعه زیزله جێنشینی

البرا

سه لمانعه بدولعه زیز شای ئێستا

٢٠١٥

نایفعه بدولعه زیز

عه بدواڵ عه بدولعه زیز شای پێشو٢٠٥-٢٠١٥

فه هه د عه بدولعه زیز ١-٢٠٠٥98٢

خالد عه بدولعه زیز ١98١-٢97٥

فه یسه ڵعه بدولعه زیز ١97١-٥964

سعودعه بدولعه زیز ١964-١9٥3

بۆ یه که م جار به بڕیاری ش���ا سه لمان نه وه یه ک���ی ش���ا عه بدولعه زیز ده بێت جێنشینی ش���ا. ئه مه ش به ڕچه شکێنی ناوده برێ���ت ل���ه هێنان���ه پێش���ه وه ی ش���ا کوڕه کانی چونک���ه گه نجان���دا،

عه بدولعه زیز چونه ته ته مه نه وه .

سعودئه لفه یسه ڵ

خالدئه لفه یسه ڵ

متعب عه بدوآل ئه میر ته اڵڵ

محه مه د فه هه دخالد سوڵتانبه نده ر سوڵتان

سعود نایف محه مه د نایفجێنشینی نوێ

محه مه د سه لمان

سوڵتانسه لمان

فه یسه ڵسه لمان

شا‌عه‌بدولعه‌زیز‌‌34ژن‌و‌‌30کچ‌و‌‌36کوڕی‌هه‌بوه‌

بنه‌ماڵه‌ی‌ئال‌‌سعود

شا عه بدولعه زیز سعود١9٥3-١93٢

نزیکه ی 9٠ ساڵه عه ره بستانی سعودی له الی���ه ن باوکێ���ک و ش���ه ش کوڕیه وه به ڕێوه ده برێ���ت. به پێی ئه و نه ریته که خێزانه کانی ش���ا عه بدولعه زیز له سه ری ته مه نیان به پێی ب���راکان رێککه وتون

له گه وره وه بۆ بچوک ده بن به شا