เอกสารประกอบการเรียน ( ชุดที่ 5 )451 file

บทท 1 ความหมาย คาจากดความ และแนวคดพนฐานของการสารวจขอมลจากระยะไกล

1.1 บทนา

วชาภมศาสตรเปนวชาทเกยวของทงวทยาศาสตรกายภาพ และวทยาศาสตรมนษยและสงคม ขอมลทนามาใชในการอธบายการเปลยนแปลงในพนทของทงสองดานนนไดมาจากวธการหลายรปแบบ และเนองจากวชาภมศาสตรมความเกยวของกบพนท ดงนนแผนทจงเปนเครองมอและขอมลหลกในการอธบายความสมพนธของสงตางๆ ในพนท เมอวทยาการและเทคโนโลยกาวหนามากขนไดมการนาภาพถายทางอากาศมาใชในการผลตผนท ทาใหไดขอมลและรายละเอยดในพนทรวดเรวขนกวาการเดนสารวจแบบดงเดม ดงนนในระยะเรมตนภาพถายทางอากาศจงถกนามาใชเปนขอมลเชงพนททสาคญทางดานภมศาสตร จนกระทงปจจบนววฒนาการในการสารวจพนโลกไดกาวหนาไปมาก มการพฒนาเพอใชดาวเทยมสารวจพนโลกซงครอบคลมพนทเปนบรเวณกวางและใหรายละเอยดในระดบสง อกทงประสทธภาพในการบนทกขอมลในแถบชวงคลนแมเหลกไฟฟาทสายตามนษยมองไมเหน หรอใชฟลมธรรมดาบนทกภาพไมได เชน ชวงคลนในยาน อนฟราเรดใกล (Near infrared) อนฟราเรดความรอน (Thermal infrared) หรอ ไมโครเวฟ (Microwave) เปนตน จงทาใหไดขอมลทยงไมเคยทราบมากอนและมประโยชนในการนามาใชวางแผนและแกปญหาตางๆ ไดอยางรวดเรว ถกตอง และทนเหตการณมากยงขน ดวยเหตนขอมลทเปนภาพจากดาวเทยมจงถกนามาใชในดานภมศาสตรอยางแพรหลาย ทงในดานภมศาสตรกายภาพและภมศาสตรมนษย ความไดเปรยบของภาพถายจากดาวเทยมทาใหเกดประโยชนตอวชาภมศาสตรเปนอยางยง คอ การทภาพคลมพนทบรเวณกวางทาใหเหนและเขาใจปฏสมพนธของสงตางๆ ในพนทไดเปนบรเวณกวางยงขน ซงกอนหนานนทาไดยากตองอาศยจนตนาการของนกภมศาสตรเปนอยางมาก (ประเสรฐ, มปป.) ในปจจบนรโมทเซนซงหรอการสารวจขอมลจากระยะไกล จงเปนวชาหนงทสอนกนอยางแพรหลายในหลายหลกสตร รวมทงเปนรายวชาบงคบในหลกสตรภมศาสตรของหลายมหาวทยาลย

1.2 คาจากดความและความหมายของรโมทเซนซง

“รโมทเซนซง” (Remote Sensing) เปนศพทวชาการ ทใชครงแรกในประเทศสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 1960 ซงมความหมายรวมถงการทาแผนท การแปลภาพถาย ธรณวทยาเชงภาพถาย และศาสตรสาขาอนๆ อกมากมาย ดงนนคาจากดความของรโมทเซนซงในชวงป ค.ศ. 1960 คอ “การใชพลงงานแมเหลกไฟฟา” (Electromagnetic radiation) ในการบนทกภาพสงทอยโดยรอบ ซงสามารถนาภาพมาทาการแปลตความ เพอใหไดมาซงขอมลทเปนประโยชน” (สมพร, 2543) และหลงจากป ค.ศ. 1960 เปนตนมา การใชคารโมทเซนซงเรมแพรหลายมากขนตามความแตกตางของลกษณะวชาทเกยวของ นบตงแตไดมการสงดาวเทยม LANDSAT-1 ซงเปนดาวเทยมสารวจทรพยากรธรรมชาตดวงแรกขนในป ค.ศ. 1972 ทาใหเทคโนโลยภาพถายทางอากาศ (Aerial Photograph) และภาพถายดาวเทยม (Satellite imagery) ตลอดจนถงเทคโนโลยตางๆ ทเกยวกบการไดมาซงขอมลจากตวรบสญญาณระยะไกลถกเรยกรวมกน วาเปนเทคโนโลยรโมทเซนซง สาหรบคาจากดความของรโมทเซนซงมผบญญตศพทไวในระยะตอมาหลากหลายมากขน อยางไรกตามคาจดกดความเหลานนไดแสดงถงแนวคดพนฐานของรโมทเซนซง ดงน

การสารวจขอมลจากระยะไกล หรอ รโมทเซนซง (Remote sensing) เปนวทยาศาสตร ศลปะ และเทคโนโลยแขนงหนงของการไดรบขอมลเกยวกบวตถ พนท หรอปรากฏการณจากอปกรณบนทกขอมล (Remote sensor) โดยมไดสมผสกบวตถหรอพนทเปาหมาย ทงนอาศยคลนแสงทเปนพลงงานแมเหลกไฟฟาเปนสอในการไดมาของขอมลทแสดงคณสมบตของคลน แมเหลกไฟฟาใน 3 ลกษณะ คอ ชวงคลน (Spectral) รปทรงสณฐานของวตถบนพนผวโลก (Spatial) และการเปลยนแปลงตามชวงเวลา (Temporal) โดยขอมลทไดรบถกนามาจดการ ทาการวเคราะห และแปลตความหมายของขอมล เพอใหไดผลผลตทสามารถนามาใชตามวตถประสงคของผใช

การสารวจขอมลจากระยะไกล2

คณลกษณะของวตถทง 3 ลกษณะ คอ ชวงคลน (Spectral) รปทรงสณฐานของวตถบนพนผวโลก (Spatial) และการเปลยนแปลงตามชวงเวลา (Temporal) สามารถหาไดจากลกษณะของการสะทอนหรอการแผพลงงานแมเหลกไฟฟาจากวตถหรอพนทเปาหมายนนๆ โดย “วตถแตละชนดจะมลกษณะการสะทอนแสงหรอการแผรงสทเฉพาะตวและแตกตางกนไปในแตละชวงคลนแมเหลกไฟฟาและชวงระยะเวลาทแตกตางกน”

อนงคาวา รโมทเซนซง อาจจากดความใหกระชบขน ซงหมายถง วธการใชพลงงานของคลนแมเหลกไฟฟา (คลนแสง คลนความรอน และคลนวทย) สาหรบตรวจวดคณลกษณะเฉพาะของเปาหมายทตองการ โดยไมมการสมผสโดยตรงระหวางอปกรณทใชตรวจวดกบเปาหมายทถกตรวจวด แลวทาการบนทกขอมลเกบไวหรอสงผานไปยงเครองประมวลผล ซงสวนใหญอยในรปของภาพถายทางอากาศ หรอภาพถายดาวเทยม (วรตน, 2546)

ดงนนการสารวจจากระยะไกลจงเปนทงวทยาศาสตร ศลปะ และ เทคโนโลย ทเกยวของกบการบนทกขอมลดวย เครองมอทใชวดคาพลงงานแมเหลกไฟฟาทสะทอนหรอแผออกจากวตถ (Sensor) เชน กลองถายรป (Camera) หรอ เครองกวาดภาพหลายชวงคลน (Multispectral scanner) ทถกตดตงบนยานพาหนะหรอยานสารวจ (Platform) เชน เครองบน หรอ ดาวเทยม หลงจากนนขอมลทถกบนทกจะถกนามาแปลตความ จาแนก และวเคราะห เพอใหเขาใจถงวตถและสภาพแวดลอมตางๆ จากลกษณะเฉพาะตวของการสะทอนแสงหรอแผพลงงานแมเหลกไฟฟา อยางไรกตามตวกลางอนๆ เชน ความโนมถวง คลนเสยง หรอสนามแมเหลก กอาจนามาใชในศาสตรของการสารวจจากระยะไกลไดเชนกน

1.3 ขอมลดานภมศาสตรจากรโมทเซนซง

ภมศาสตรสนใจเรองพนทและการกระจายของสงตางๆ บนพนท รปแบบของการจดระเบยบบนพนท ความสมพนธของสงตางๆ บนพนททสมพนธกบเวลา ซงการทจะเขาใจมองเหนสภาพสงเหลานทาไดหลายระดบ ตงแตระดบพนทแคบๆ ไปจนคลมพนทกวางขวาง แตในการมองหาขอสรปทอาจนามาเปนสมมตฐานหรอทฤษฎไดนน จาเปนตองมองจากพนทกวาง ดงนนภาพจากดาวเทยมสามารถใหคาตอบในขอนไดด (ประเสรฐ, มปป) เพราะแตละภาพคลมพนทไดกวางขวาง เชน ภาพจากดาวเทยมLANDSAT ครอบคลมพนท 184 x 175 ตารางกโลเมตร หรอภาพจากดาวเทยมอตนยมวทยา สามารถบนทกภาพไดทงภมภาคเปนตน นอกจากนยงสามารถนาภาพบรเวณขางเคยงมาตอเขาดวยกนใหครอบคลมบรเวณกวางมากขน หรอเรยกกวาการทา“โมเสค” (Mosaic) เพอใหคลมบรเวณกวางไดยงขนและยงใหรายละเอยดไดดกวาแผนท

ขอมลทางภมศาสตรทไดจากการแปลตความภาพถายดาวทยม สามารถจาแนกไดเปนสองประเภทหลก คอ (1) ขอมลดานกายภาพ และ (2) ขอมลดานมนษย (ประเสรฐ, มปป)

1) ขอมลดานกายภาพ ไดแก ลกษณะภมประเทศ ซงประกอบดวยทราบในลกษณะตางๆ เชน สนขา ทวเขา หนาผารอยหก รอยเลอน, ลกษณะโครงสรางของหน รปทรงของหนทราย หนปน หนอคน, หรอการจาแนกระบบการระบายนา เชน ระบบการระบายนาแบบเกลยวเชอก รปรางโคงตวด กด รอยกด, การจาแนกประเภทของแหลงนาเชน หนองบง อางเกบนา, การจาแนกลกษณะดน เชน บรเวณดนตะกอน ดนพงทลาย, การจาแนกลกษณะชายฝงเชน ชายฝงยบจม ชายฝงงอกยน สนทรายทเกดขนชายฝง สนดอนชายฝง ชายหาด เกาะแกงตางๆ, การจาแนกประเภทของปาไม เชน ปาไมผลดใบ ปาผลดใบ ปาถกบกรกทาลาย เปนตน

2) ขอมลดานมนษย เนองจากดาวเทยมทใชในการสารวจทรพยากรพนโลกสามารถโคจรกลบมาบนทกขอมลในทเดมเชน ดาวเทยม LANDSAT จะกลบมาบนทกขอมลบรเวณพนทเดมทก 16 วน หรอดาวเทยม TERRA มความถ

ความหมาย คาจากดความ และแนวคดพนฐานของการสารวจขอมลจากระยะไกล 3

ในการกลบมาบนทกขอมลบรเวณเดมเกอบทกวน (Near dairy frequency of pass) ดงนนการเปลยนแปลงบนพนโลกทเกดจากกจกรรมของมนษยสามารถถกตรวจพบไดอยางทนเหตการณจากขอมลภาพดาวเทยม ตวอยางเชน การเพาะปลกพชเศรษฐกจตามฤดกาล ซงขอมลจากดาวเทยมสามารถนามาวเคราะหเพอประเมนผลผลตของพนทเพาะปลกได หรอ การบนทกขอมลจากดาวเทยมในหลายชวงระยะเวลาสามารถนามาตดตามตรวจสอบการขยายตวของชมชนเมอง เพอศกษาถงแนวโนมการขยายตวของชมชนเมองได โดยลกษณะการเปลยนแปลงจากกจกรรมประเภทตางๆ ของมนษย สามารถเหนไดชดเจนในภาพถายจากดาวเทยม

ในปจจบนเทคโนโลยรโมทเซนซงไดรบการพฒนาใหกาวหนาโดยมการประดษฐคดคนอปกรณรบสญญาณทมประสทธภาพสง เทคนคทนามาใชในการแปลตความกไดรบการพฒนาควบคกนไปใหมความถกตอง แมนยา และรวดเรวยงขน จงพบวามการนาขอมลทงภาพถายทางอากาศ (Aerial photograph) ภาพถายจากดาวเทยม (Satellite image) และสารสนเทศเชงพนท (Spatial information) มาใชประโยชนในทางภมศาสตรอยางกวางขวางในปจจบน

1.4 พนฐานของการสารวจจากระยะไกล

พนฐานความรเกยวกบ “การสารวจจากระยะไกล (Remote sensing) โดยไมใชการมองเหนจากสายตามนษยนนสามารถจาแนกได 4 วธดวยกน คอ

1) ระบบวทย (Radiometer) เปนความถทตางกนของคลนแมเหลกไฟฟา ซงเปนพลงงานจากดวงอาทตย โดยระบบนเปนระบบทตรวจวดคาพลงงานตงแตชวงคลนแสงสวางทตามนษยมองเหนจนถงคลนไมโคเวฟ สาหรบระบบนเปนระบบรโมทเซนซงทนามาใชทางดานภมศาสตร

2) ระบบเสยง (Audiometer) เปนความถทตางกนของคลนเสยง ใชในการหยงความลกของพนมหาสมทร หรอรจกกนในระบบโซนา (Zonar) และอลตราซาวด (Ultra sound)

3) ระบบแมเหลก (Magnetometer) เปนความเขมของสนามแมเหลกทตางกน เชน การวดความเขมของทศทางเหนอใตของสนามแมเหลกในชนหนของเปลอกโลก เปนตน

4) ระบบโนมถวง (Granimeter) เปนการเปลยนแปลงอตราความเรงของแรงโนมถวงเกดขนในชนหนทแตกตางกนใชในการคนหา ปโตรเลยม และแหลงแร สาหรบดาวเทยมใชระบบนเพอวดความกลมแปนของโลก เปนตน

1.4.1 พนฐานของรโมทเซนซงดานภมศาสตร

รโมทเซนซงทนามาใชดานภมศาสตรเปนระบบวทยหรอคลนแมเหลกไฟฟาเพอสรางเปนขอมลภาพ (Image data) โดยอาศยการเคลอนทของพลงงานจากดวงอาทตย (Solar energy) มาถงโลกในลกษณะคลนแสงหรอคลนแมเหลกไฟฟาทมความเรวเทาความเรวของแสง คอ 299,792.458 กโลเมตร/วนาท หรอประมาณ 3 x 108 เมตร /วนาท และมขนาดชวงคลนทแตกตางกนโดยทชวงคลนทกวางเรยกวา “ความถตา” (Low frequency) หรอ “คลนยาว” (Long waves) ชวงคลนทแคบเรยกวา “ความถสง”(High frequency) หรอ “คลนสน” (Short waves) รอบของแตละชวงคลน เรยกวา ไซเกล (Cycle) จานวนไซเกลตอวนาทเรยกวาเฮรต (Hertz) 1 ลานไซเกลตอวนาท เรยกวา เมกะเฮรตซ (Megahertz: MHz) สาหรบความยาวชวงคลนมหนวยวดเปนองสตรอม (Ahgstroms) ไมโครมเตอร (Micrometer) หรอไมครอน (Micron; µm) เซนตมเตอร (Centimeter) และเมตร(Meter)


นอกจากดวงอาทตยทเปนแหลงกาเนดตามธรรมชาตของพลงงานแมเหลกไฟฟาทใชในการบนทกขอมล สมพร สงาวงศ(2543) กลาววา พลงงานแมเหลกไฟฟาสามารถจาแนกไดเปน 2 ประเภทหลก คอ

1) พลงงานธรรมชาต (Natural electromagnetic energy)

ดวงอาทตยเปนแหลงกาหนดพลงงานแมเหลกไฟฟาตามธรรมชาตทสาคญในดานการสารวจจากระยะไกล โดยพลงงานจากแสงอาทตยมลกษณะเปนคลนทมความยาวคลนแตกตางกนออกไป เรยกกวา “แถบคลนแมเหลกไฟฟา”(Electromagnetic spectrum) ประกอบดวยชวงคลนทสนทสด คอ รงสคอสมค (Cosmic rays) ซงมความยาว 10-12 เมตร ไปจนถงชวงคลนยาวทสด คอ คลนวทยและโทรทศน (Radio and television wave) ซงมความยาวมากกวา 1 กโลเมตรขนไปชวงคลนทถกนามาใชประโยชนในการสารวจจากระยะไกลเปนชวงคลนทไมถกดดกลนทงหมดโดยบรรยากาศชนบนและสามารถทะลผานชนบรรยากาศของโลกมาตกกระทบกบวตถบนพนโลก ไดแก ชวงคลน Photographic Ultraviolet ชวงคลนแสงสขาวหรอชวงคลนทมองเหนได (Visible rays) ชวงคลนอนฟราเรด (Infrared rays) โดยระบบการสารวจจากระยะไกลในชวงคลนดงกลาวเรยกวา “Passive remote sensing”

2) พลงงานทมนษยสรางขน (Man-made electromagnetic energy)

พลงงานแมเหลกไฟฟาทมนษยสรางขนอยในยานชวงคลนไมโครเวฟ (Microwave) ทถกใชในระบบ RADAR(Radio Detector and Ranging) ซงเปนระบบทสรางพลงงานแมเหลกไฟฟาและสงผานไปยงวตถบนพนผวโลกทตองการสารวจโดยเกยวของกบเวลาทใชในการเดนทางจากอปกรณสรางพลงงานไปสมผสกบวตถเปาหมายและกระจดกระจายกลบมายงอปกรณบนทกขอมล ระบบการสารวจจากระยะไกลลกษณะนเรยกวา “Active remote sensing”

1.4.2 กระบวนการของการสารวจขอมลจากระยะไกล

กระบวนการของการสารวจจากระยะไกลประกอบดวย 2 กระบวนการหลก (ภาพท 1.1 และ ภาพท 1.2) คอการศกษาเกยวกบระบบการรบหรอการเกบขอมล (Data Acquisition) และการศกษาเกยวกบการวเคราะห (Data Analysis)หรอ การใชประโยชนจากขอมลทบนทกไว โดยทงสองกระบวนการมองคประกอบ ดงน

1) ระบบการรบขอมล (Data Acquisition) เปนกระบวนการทไดมาซงขอมลจากระยะไกล โดยเกดจากองคประกอบทสาคญดงน

(1) แหลงพลงงานและการแผรงส (Energy Sources and Radiation) ททาใหเกดคลนแมเหลกไฟฟา ซงมทงแหลงพลงงานตามธรรมชาต (ดวงอาทตย) และ แหลงพลงงานทมนษยสรางขนมา (ระบบ RADARหรอ ระบบ SONAR)

(2) การถายทอดพลงงานในชนบรรยากาศ (Propagation of Energy through the Atmosphere) เปนปฏสมพนธของคลนแมเหลกไฟฟากบชนบรรยากาศทเปนขอจากดในบางชวงคลนทไมสามารถสงผานมาจนถงพนผวโลกไดทงหมด เพราะถกดดกลนในชนบรรยากาศไดทงหมด เชน รงสในยานอตราไวโอเลต(Ultraviolet) ถกดดกลนโดยโอโซน (Ozone: O3) ในบรรยากาศชนไอโอโนสเฟยร


(3) ปฏสมพนธของพลงงานกบพนผวโลก (Energy Interaction with Earth Surface Features) เปนลกษณะของวตถตางชนดทมการสะทอน การดดซบ การสงผาน การแผรงส และการกระจดกระจายกลบ ของพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาทแตกตางกนในแตละชวงคลนและชวงเวลา ซงลกษณะดงกลาวเปนประโยชนตอการนามาแยกแยะวตถบนพนผวโลกทแสดงคณสมบตของคลนแมเหลกไฟฟาทแตกตางกน

(4) อปกรณบนทกขอมล (Airborne and/or Spaceborne Sensor) เปนเครองมอทรบและบนทกสญญานแมเหลกไฟฟาทสะทอน (Reflection) แผรงสความรอน (Emission) หรอกระจดกระจายกลบ(Backscatter) จากวตถเปาหมาย แลวสงกลบมายงสถานรบบนพนโลก และแปลงสญญาณนนเปนขอมลเชงเลข (Digital data) หรอ ขอมลภาพ (Image data) ซงขอมลเหลานจะถกนามาปรบแกขนตนเพอลดหรอขจดความคลาดเคลอนทางเรขาคณต และความบกพรองของสญญาณทไดรบ ณ สถานรบสญญาณกอนทจะนาขอมลภาพไปเผยแพรสผใชงานตอไป

(5) ผลตภณฑขอมลในรปขอมลภาพหรอขอมลเชงเลข (Sensor Data in Pictorial and/or DigitalForm) เปนผลผลตของขอมลทจะเผยแพรหรอจาหนาย ซงมทงอยในรปขอมลเชงเลข (Soft copy) ซงนามาใชรวมกบระบบคอมพวเตอร และขอมลภาพกระดาษ (Hard copy) ทอาจอยในรปแบบแผนทภาพถายจากดาวเทยม (Satellite image map) หรอ ขอมลแผนภาพพมพในมาตราสวนตาง ๆ

ภาพท 1.1 การเกบขอมลโดยการสารวจขอมลจากระยะไกล (JARS, 1993)

2) ระบบการวเคราะหขอมล (Data Analysis)

(1) การแปลตความภาพดวยสายตาหรอการวเคราะหขอมลดวยคอมพวเตอร (Visual Interpretation andData Computer Analysis) เปนการแปลตความหรอใชคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมลภาพจากดาวเทยม เพอสกดขอมลหรอสงทตองการตามวตถประสงคของการใชงาน

(2) ผลตภณฑสารสนเทศ (Information Product) เปนผลผลตทไดจากการแปลตความหรอการวเคราะหดวยคอมพวเตอร ซงตองมการตรวจสอบความถกตองและความนาเชอถอของผลผลตทไดนน กอนนาไปใชงาน โดยทาการเปรยบเทยบกบสภาพจรงหรอขอมลทนาเชอถอได โดยวธทางสถต


(3) ผใช (User) เปนผทนาผลตภณฑสารสนเทศทอยในรปขอมลภาพหรอขอมลเชงเลข ไปประยกตใชตามวตถประสงคทตองการ อาท เชน ผลการแปลตความการใชประโยชนทดนจากภาพถายดาวเทยมในหลายชวงเวลา ผใชสามารถนามาใชเพอตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงของปรากฏการณตางๆ เชนการขยายตวของพนทอตสาหกรรม หรอ การบกรกพนทปาไม เปนตน

ภาพท 1.2 กระบวนการสารวจขอมลจากระยะไกล (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2534)

1.5 ประเภทของระบบการสารวจขอมลจากระยะไกล

ระบบรโมทเซนซงสามารถจาแนกตามแหลงกาเนดพลงงาน ออกไดเปน 2 ประเภทหลก (ภาพท 1.3) คอ

(1) Passive remote sensing

Passive remote sensing เปนระบบรโมทเซนซงทใชตงแตเรมแรกจนถงปจจบน โดยมดวงอาทตยเปนแหลงกาเนดพลงงานตามธรรมชาต ระบบนจงรบสญญาณและบนทกขอมลไดในชวงเวลากลางวนเปนสวนใหญ ดวยการอาศยการสะทอนพลงงานของวตถบนพนโลกดวยแสงอาทตย ดงนนระบบนจงมขอจากดดานสภาวะอากาศ ทาใหไมสามารถบนทกขอมลไดดในชวงฤดฝน หรอในชวงเวลาทมเมฆ หมอกปกคลมอยางหนาแนน อยางไรกตามระบบนสามารถบนทกขอมลในชวงคลนอนฟราเรดความรอน (Thermal Infrared) ซงเปนการแผพลงงานความรอน (Emission) จากวตถบนพนผวโลกในเวลากลางคนได

(2) Active remote sensing

Active remote sensing เปนระบบรโมทเซนซงทมแหลงกาเนดพลงงานจากการสรางขนของอปกรณสารวจในชวงคลนไมโครเวฟ ทนามาใชในระบบเรดาร (Radio Detector and Ranging) โดยสงผานพลงงานนนไปยงพนทเปาหมายและบนทกสญญาณการกระจดกระจายกลบ (Backscatter) จากพนทเปาหมาย ระบบนสามารถทางานไดโดยไมมขอจากดดานเวลาและสภาพภมอากาศ ทงยงสามารถสงสญญาณทะลผานกลมเมฆ หมอก ฝน ทาใหสามารถบนทกสญญาณไดทงเวลากลางวนและกลางคนในทกฤดกาล


ภาพท 1.3 ประเภท(ดดแป

1.6 คณสมบตขอ

ภาพมลระยะไกล พอสร

1)

2)

3)

แหลงกาเนดงาน

เครองวด(Sensor)

การสารวจจากระยะไกลยานแสงทตามองเหนและอนฟราเรดสะทอน

ของระบบการสารวจขอมลจากระยะไกลงมาจาก: สานกงานคณะกรรมการวจย

งขอมลภาพถายดาวเทยม

ถายจากดาวเทยมสารวจทรพยากร เปปไดดงน

การบนทกขอมลเปนบรเวณกวาง (ทาใหไดขอมลในลกษณะตอเนองในรบรเวณกวางตอเนองในเวลาเดยวกนคลมพนท 175 x 184 ตารางกโลเม3,600 ตารางกโลเมตร หรอ ภาพจาก

การบนทกภาพไดหลายชวงคลน (Mหลายชวงคลนในบรเวณเดยวกน ทสายตามนษย ทาใหสามารถแยกวตถระบบ MSS และ MESSR ม 4 ชวและ 4 ชวงคลนตามลาดบ

การบนทกภาพในบรเวณเดม (Repสมพนธกบดวงอาทตย โดยโคจรรอยางสมาเสมอ ในชวงเวลาทแนนอนวน, ดาวเทยม MOS ทก 17 วน, ดเวลาททนสมย สามารถเปรยบเทยบแโอกาสไดขอมลทไมมเมฆปกคลม

Passiveremote sensing

เครองวด(Sensor

การสารวจจากระยะไกลยานอนฟราเรดความรอน

ลทสมพนธกบยานความยาวคลนทง 3 แหงชาต, 2540)

นภาพทมลกษณะพเศษตามคณสมบตข

Synoptic view) ภาพจากดาวเทยมภะยะเวลาการบนทกภาพสนๆ สามารถทงภาพ เชน ดาวเทยม LANDSAT-Mตร หรอ 32,220 ตารางกโลเมตร ภาพดาวเทยม MOS-MESSR คลมพนท 1

ultispectral) ดาวเทยมสารวจทรพยงในชวงคลนทสายตามองเหน และชวตาง ๆ บนพนโลกตามวตถประสงคทเงคลน, ระบบ ETM+ ม 8 ชวงคลน, ร

etitive Coverage) ดาวเทยมสารวจทรอบโลกในแนวจากเหนอลงใต และกล เชน ดาวเทยม LANDSAT กลบมาาวเทยม SPOT ทก 26 วน ทาใหไดขละตดตามการเปลยนแปลงตางๆ บนพ

การแผรงสความรอน

(อณหภม, สภาพการแผรงส)

14 µm

Passiveremote sensing

เครองวด(Sensor))

การสารวจจากระยะไกลยานไมโครเวฟ

เครองวด(Sensor)

Activeremote sensing

ดวงอาทตย
วตถ วตถ
ประเภท

องดาวเทยมทใชใน

าพหนงๆ ครอบคศกษาสภาพแวดลอSS และ TM หจากดาวเทยม SPO0,000 ตารางกโลเม

ากรมระบบกลองทงคลนนอกเหนอกาฉพาะเจาะจงไดอยาะบบ HRG ภาพขา

พยากรสวนใหญ มบมายงบรเวณเดมใบนทกขอมลทบรเวอมลบรเวณเดยวกนนโลกไดเปนอยางด

สมกระจ

เรดาร
ประสทธการดกระจายกลบ
คาการสะทอนพลงงาน

การแผรงสไมโครเวฟ

พลง

วตถ

คลนแมเหลกไฟฟา

อลตราไวโอเลต
ชวงคลนทตามองเหน อนฟราเรดสะทอน อนฟราเรดความรอน ไมโครเวฟ
0.4 µm
0.7 µm 3 µm 1 mm 8 µm
การส

ลมพมตานงภT คตร เ

บนทรมองงชดวดาแ

วงโนเวลณเดหลา และ

30 cm

ารวจขอ

นทกวางงๆ ในาพครอบลมพนทปนตน

กภาพไดเหนของเจน เชนละสม 1

คจรแบบาทองถนมทก 16ยๆ ชวงชวยใหม


4) การใหรายละเอยดหลายระดบ ขอมลทไดจากดาวเทยมจะใหรายละเอยดเชงพนทหลากหลายระดบ มผลดในการเลอกนาไปใชประโยชนในการศกษาดานตางๆ ตามวตถประสงค เชน ภาพจากดาวเทยม SPOT-5 ชวงคลน Panchromatic (ภาพขาวดา) มรายละเอยดเชงพนท 5 และ 2.5 เมตร สามารถนาไปศกษาตวเมองเสนทางคมนาคมระดบหมบาน หรอปรบปรงแกไขแผนทมาตราสวน 1:50,000 ขณะเดยวกนภาพหลายชวงคลน (Multispectral) ทมรายละเอยด 10 เมตร สามารถศกษาถงการบกรกพนทปาไมเฉพาะจดเลกๆ ไดหรอหาพนทแหลงนาขนาดเลก สาหรบภาพจากดาวเทยม LANDSAT-7 ระบบ ETM+ รายละเอยด 30เมตร เหมาะสมในศกษาสภาพการใชทดนระดบจงหวด

5) การใหภาพสผสม (Color Composite) ขอมลจากดาวเทยมแตละแบนดทเปนขอมลภาพขาวดา (Grayscale image) สามารถนามาซอนทบกนไดครงละ 3 แบนด โดยแทนทแตละแบนดดวยแมสแสงบวก(Additive Primary Color) 3 สหลก คอ สนาเงน (Blue) สเขยว (Green) และสแดง (Red) เมอนามาซอนทบกน ทาใหไดภาพสผสม มสตาง ๆ ปรากฏขนตามทฤษฎส คอ การซอนทบของแมสบวกแตละค จะใหแมสลบ (Subtractive Primary Color) คอ สเหลอง (Yellow) สบานเยน (Magenta) และสฟา (Cyan) ดงน

สแดง (R) + สเขยว (G) => สเหลอง (Yellow)

สแดง (R) + สนาเงน (B) => สบานเยน (Magenta)

สนาเงน (B) + สเขยว (G) => สฟา (Cyan)

สนาเงน (B) + สเขยว (G) + สแดง (R) => สขาว (White)

สเหลอง (Y) + สบานเยน (M) + สฟา (C) => สดา (Black)

6) การเนนคณภาพของภาพ (Image Enhancement) ขอมลจากดาวเทยมตนฉบบทอยในลกษณะขอมลเชงเลข (Digital Data) สามารถนามาปรบปรงคณภาพใหมความชดเจนเพมขน โดยพจารณาจากคาระดบสเทาของกราฟแทงแสดงการกระจายของขอมล หรอ Histogram ของขอมลดาวเทยม โดยทวไปนยมใช 2 วธ คอ1) การขยายพสย (range) ความเขมระดบสเทาใหกระจายจนเตม เรยกวา “Linear Contrast Stretch”และ 2) Non-Linear Contrast Stretch โดยใหมการกระจายของขอมลในแตละคาความเขมระดบสเทาใหมจานวนประชากรใกลเคยงกน ซงเรยกเทคนคนวา “Histogram Equalization Stretch”

1.7 การพฒนาของเทคโนโลยรโมทเซนซง

ในปจจบนความตองการในการใชทรพยากรตางๆ เพอการดารงชพเปนไปอยางเขมขนและตอเนอง อกทงควบคไปกบการเพมขนของประชากรโลกเปนเหตใหเกดการขาดความสมดลและความขดแยงในการใชทรพยากรขน การทจะคงไวซงความสมดลของทรพยากรเหลาน ตองมการวางแผนการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ ซงสงเหลานจาเปนตองมการเกบ รวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของตงแตในอดตอยางตอเนอง เพอนามาจดทาสารบบของสารสนเทศดานการจดการทรพยากรในชวงระยะเวลาตางๆ ไดอยางถกตอง

การนาเอาเทคโนโลยรโมทเซนซงมาใชควบคไปกบวชาการทางดานการผลตแผนท (Cartography) ระบบกาหนดพกดพนโลก (Global Positioning System: GPS) และระบบภมสารสนเทศ (Geographic Information System: GIS) พบวาเปนการบรณาการเพอเชอมโยงเทคโนโลยดานภมสารสนเทศศาสตร (Geo-informatics technology) ไดอยางมประสทธภาพ เนอง


จากในปจจบนเทคโนโลยดานรโมทเซนซงสามารถตรวจเกบและบนทกขอมลเพอนามาวเคราะหใหไดขาวสารเกยวกบวตถสงของหรอพนทเปาหมาย เพอใชประกอบการตดสนใจในการวางแผนการแกไขปญหาและการจดการทรพยากรตางๆ ไดอยางถกตอง แมนยา และทนเหตการณ

สาหรบคาวา รโมทเซนซง หรอ การสารวจจากระยะไกล ไดเรมเกดขนเปนครงแรกในหมนกวทยาศาสตรททางานอย ณ สถานวจยของกองทพเรอสหรฐ ในตอนนนคาจากดความอยางกวางๆ ของรโมทเซนซง คอ "เปนวชาการรวบรวมขอมลเกยวกบคณสมบตของวตถทางธรรมชาต หรอวตถทมนษยไดสรางขน โดยอปกรณเครองมอในการบนทกขอมลนนมไดสมผสโดยตรงกบวตถทกาลงถกตรวจวดเพอรวบรวมขอมลแตอยางใด" ดงทกลาวมาแลววา รโมทเซนซง (Remote Sensing) เปนการหาขอมลหรอขาวสารเกยวกบวตถสงของ หรอพนทเปาหมายซงอยไกลจากเครองมอทใชวดหรอใชบนทก โดยทเครองมอเหลานนไมไดสมผสกบวตถสงของหรอเปาหมายเหลานนเลย เครองมอทใชตรวจบนทกไดรบการนาขนไปบนอากาศยานหรอยานอวกาศ ทาใหมองลงมายงพนทศกษาไดบรเวณกวาง เพอรบและบนทกสญญาณในลกษณะพลงงานแมเหลกไฟฟาทอยในรปของการสะทอนพลงงาน (Reflection) หรอการแผพลงงานความรอนออกจากตวเองของวตถ (Emission)

การพฒนาเทคโนโลยรโมทเซนซงเกดขนในทางปฏบตมาเปนเวลานานแลว โดยการพฒนาเทคโนโลยนจาแนกไดเปนสองยค คอ กอนยคอวกาศ (กอนป 2503) และ ยคอวกาศ (หลงป 2503) โดยมรายละเอยดดงน

1.7.1 กอนยคอวกาศ

วชาการรโมทเซนซง หรอ การสารวจขอมลจากระยะไกล ไดพฒนามาจากการใชภาพถายทางอากาศ ซงถกนามาใชเพอการสารวจทรพยากรและสภาพภมประเทศ โดยในชวงสงครามโลกครงท 1 และ ครงท 2 ไดใชเครองบนถายรปทางอากาศเพอการพฒนาการถายรปทางอากาศในกจการทหารและความปลอดภยของประเทศเปนสวนใหญ ทาใหการพฒนารโมทเซนซงเปนไปอยางรวดเรวและเปนประโยชนสาหรบการสารวจทรพยากรธรรมชาตอนๆ โดยการใชภาพถายทางอากาศและการวเคราะหภาพในยคนนใชการแปลดวยสายตา และใชกญแจ (Key) การแปลภาพชวย ในยคนนยงไมมการนาเอาวธการทางานในรปแบบสหวทยาการมาประยกตใช เพราะตางคนตางทาในสาขาทตนถนดแตกไดผลด นอกจากนยงไมมความคดในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและการปองกนภยพบตตางๆ ททาใหสภาพแวดลอมเสยหาย เนองจากยงไมมขอมลทางดานทรพยากรและสงแวดลอมในระดบโลก อกทงการพฒนาเทคโนโลยรโมทเซนซงยงไมกาวหนาเทาทควร (ดาราศร, 2536)

1.7.2 ยคอวกาศ

ดาวเทยมดวงแรกถกสงขนไปโคจรรอบโลกครงแรกในป พ.ศ.2500 มชอวา Sputnik ของประเทศรสเซย ทาหนาทตรวจสอบการแผรงสของชนบรรยากาศชนไอโอโนสเฟย และป พ.ศ. 2501 สหรฐอเมรกาไดสงดาวเทยมขนโคจรมชอวา Explorer ซงในขณะนนประเทศรสเซยและสหรฐอเมรกาไดชอวาเปนผนาทางดานเทคโนโลยอวกาศของโลก หลงจากนนกมการพฒนาดานอวกาศขนอยางตอเนอง โดยมการสงดาวเทยมออกไปโคจรรอบโลกอกหลายดวง มการปรบปรงอปกรณทใชในการบนทกขอมล จงทาใหไดขอมลหลายชนดและหลายชวงระยะเวลา มการใชเครองคอมพวเตอรชวยในกระบวนการวเคราะหขอมล ทาใหอปกรณและเทคโนโลยทางดานรโมทเซนซงมความสลบซบซอนมากขน มการนาเอาหลกการทางานแบบสหวทยาการมาใชในสาขาวชารโมทเซนซงมากขน ทาใหเกดแนวคดในการแกไขปญหาและบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ ถงแมวาความตองการขอมลในระดบภมภาคหรอระดบโลกมมากขน แตเทคโนโลยดานภาพถายทางอากาศ โดยการใชกลองถายภาพและใชเครองบนกยงคงมตอไปในลกษณะของการใชงานทเฉพาะเจาะจงและงานทตองการขอมลทมรายละเอยดเชงพนทในระดบสง (ดาราศร, 2536)


1.8 ววฒนาการของการสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยม

การสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยมไดววฒนาการอยางรวดเรวตอเนองมาเปนลาดบ โดยสามารถจาแนกได 2 ระดบ คอ ระดบวจย และ ระดบพฒนา (Research and Development) ในระยะเรมแรก และ ระดบปฏบตงาน (Operational) โดยเรมจากดาวเทยมทสงขนปฏบตงานในชวงแรกมอายปฏบตงานชวงสน ตอมาเปนระบบอตโนมตเพอใชในระดบปฏบตงาน และระบบทมมนษยอวกาศควบคม (ดาราศร, 2536) ในปจจบนมดาวเทยมจานวนมากกวา 2,000 ดวง ไดถกสงเขาสวงโคจรเพอปฏบตงานดานตางๆ ซงสามารถจาแนกตามลกษณะการใชประโยชนออกเปน 3 ประเภท คอ

(1) ดาวเทยมอตนยมวทยา (Meteorological Satellites) เชน ดาวเทยม TIROS, NOAA, SMS/GOES, GMS, METEOSAT, INSAT, FENGYUN

(2) ดาวเทยมสมทรศาสตร (Ocean Satellites) เชน ดาวเทยม SEASAT, MOS, RADASAT

(3) ดาวเทยมสารวจแผนดน (Land Satellites) เชน ดาวเทยม LANDSAT, SPOT, IRS, IKONOS, QuickBird, THEOS, ERS, JERS, RADASAT

การสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยมสารวจทรพยากร ไดววฒนาการจากการรบภาพถายโลกภาพแรกจากการสงสญญาณภาพของดาวเทยม Explorer 6 ในเดอนสงหาคม 2502 ในปถดมาการสารวจโลกดวยภาพถายไดพฒนาระบบและอปกรณทสามารถใชประโยชนดานตางๆ เพมขน ซงพอสรปววฒนาการของดาวเทยมสารวจทรพยากรโลก ดงน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2534)

1.8.1 การสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยมระดบวจยและพฒนา (ดาราศร, 2536)

1.8.1.1 เมอรควร (Mercury) (ป พ.ศ. 2504-2505)

ดาวเทยมดวงแรกๆ ในชดน โคจรรอบโลกในระยะเวลาสนประมาณ 5 นาท โดยไมมมนษยอวกาศ ภายหลงไดพฒนาการโคจรรอบโลกในระดบสงทระดบสง 161-266 กโลเมตร พรอมมนษยอวกาศขนสวงโคจรดวยซงไดรบผลสาเรจเปนอยางด มอปกรณถายภาพทใชเปนกลองถายรปสาหรบ ฟลมส 70 มลลเมตร หรอ 35 มลลเมตร ดาวเทยมชดนมทงสนรวม 9 กระบวนการบน

1.8.1.2 เจมน (Gemini) (ป พ.ศ. 2508 - 2509)

พฒนามาจากโครงการเมอรควร มมนษยอวกาศควบคม โคจรระหวางละตจดท 32 องศา เหนอ-ใต ทระดบสงประมาณ 160-320 กโลเมตร มอปกรณกลองถายรปขนาด 70 มม. ถายภาพสและสอนฟราเรด (คณภาพไมดนก) ครอบคลมพนทกวาง 140 กโลเมตร มาตราสวนประมาณ 1: 2,400,000 แมวาวตถประสงคหลกของโครงการนจะเพอทดสอบมนษยอวกาศ เครองมอ และวธการตางๆ มากกวาการถายภาพผวโลก ยกเวนกระบวนการเจมน-4 ซงใชศกษาทางธรณวทยาโดยเฉพาะ แตกพบวาภาพถายรวม 1,100 ภาพสามารถนามาใชศกษาดานธรณวทยา สมทรศาสตร และภมศาสตรไดเปนอยางด

1.8.1.3 อพอลโล (Apollo) (ป พ.ศ. 2511 - 2512 )

เปนโครงการตอเนองจากโครงการเจมน โคจรระหวางละตจดท 33 องศาเหนอ-ใต อพอลโล 6 ตดตงระบบกลองอตโนมต 70 มลลเมตร สาหรบ อพอลโล 7 และ 9 เปนระบบใชมนษยอวกาศควบคม ถายภาพดวยกลอง 70 มลลเมตร เชนเดยว


กน แตใชฟลมหลายประเภท รวมทงฟลมขาว-ดาดวย โดยเฉพาะ อพอลโล 9 นน เปนกาวแรกของการเรมระบบถายภาพหลายชวงคลนโดยกลอง 4 กลอง ถายพรอมกนดวยระบบควบคมไฟฟา 3 กลอง แลวบนทกลงบนฟลมขาวดา โดยมฟลเตอรแสงสเขยว สแดง และชวงคลนอนฟราเรดใกล สวนกลองทบนทกภาพสอนฟราเรดเปนระบบทใกลเคยงกบกลองทใชในดาวเทยมสารวจทรพยากร LANDSAT 1 อพอลโลดวงแรกๆ มงใชประโยชนดานการสารวจดวงจนทร และดาวเทยมชดนไดสนสดลงทโครงการทดลองอพอลโล-โซยซ (Apollo-Soyua Test Project - ASTP) ในป 2518 ซงเปนโครงการรวมระหวางประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศรสเซย

1.8.1.4 สกายแลบ (Skylab) (ป พ.ศ. 2516 - 2522)

เปนสถานอวกาศซงมงศกษาบทบาทของมนษยในอวกาศ และเปนกระบวนการแรกทแสดงถงการผสมผสานระหวางภาพถายธรรมชาตและภาพถายจากระบบอเลกทรอนกสดวยอปกรณ Earth Resources Experiment Package (EREP) ซงมกลองถายภาพหลายชวงคลนทบนทกภาพลงบนฟลม ขาว-ดา (S190A) กลองถายภาพสรายละเอยดสง (S190B) Infrared Spectrometer บนทกขอมลในชวงคลน 0.4-2.4 µm และ 6.20-12.5 µm ระบบ (S191) Multispectral Scanner (S192) ถายภาพในลกษณะการกวาดเปนเสน (Line-Scan) ใน 13 ชวงคลนตงแต 0.4-12.5 µm ระบบ Microwave Radiometer/Scatterrometer และ Altimeter (S193) ใชวดหาคาการสะทอนและแผรงสของแผนดนและมหาสมทร ตลอดจนระดบความสงเพอดสภาวะของทะเล และระบบสดทาย Band Radiometer (S194) เพอวดคาอณหภมความกระจาง (Brightness Temperature) ทความถ 1.43 GHZ

สกายแลปโคจรครอบคลมพนทระหวางละตจด 50 องศาเหนอ-ใต ทระดบสง 435 กโลเมตร และยอนกลบสแนวโคจรเดมทก 5 วน กระบวนการบนทสาคญและมมนษยอวกาศควบคม คอ กระบวนการ SL-2, 3 และ 4 ซงมระยะการปฏบตงานระหวาง 25 พฤษภาคม ถง 11 มถนายน 2516, 28 กรฎาคม ถง 25 กนยายน 2516,16 พฤศจกายน 2516 ถง 8 กมภาพนธ 2517 ตามลาดบ รวมภาพทไดจาก 3 กระบวนการบนน เปนจานวนมากกวา 35,000 ภาพ และสกายแลบไดตกลงสโลกเหนอประเทศออสเตรเลยเมอป พ.ศ. 2522

1.8.2 การสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยมระดบปฏบตงาน (ดาราศร, 2536)

1.8.2.1 กระสวยอวกาศ (Space Shuttle) (ป พ.ศ. 2514 - 2529)

นบเปนววฒนาการสงสดดานอวกาศจนถงปจจบน ดวยแนวความคดในการนายานอวกาศกลบมาใชงานในครงตอๆ ไป นอกจากน ยงอาจใชเปนยานสาหรบสงและซอมแซมดาวเทยมดวงอนไดอกดวย กระสวยอวกาศสามารถนายานอวกาศขนสวงโคจรและกลบมาสโลกดวยการบงคบของนกบนอวกาศ สาหรบตวยานสามารถแยกออกเปน 3 สวนประกอบ คอ

1) จรวด บรรจสารขบเคลอนชนดแขง 2 ลาสวนนจะถกปลอยลงทะเลหลงจากดาวเทยมขนสระดบสงประมาณ 40 กโลเมตร เพอนามาใชการไดอกตอไป

2) แทงกขนาดใหญบรรจขบเคลอนชนดเหลว ซงจะไดรบการปลอยทงเมอดาวเทยมเขาสวงโคจร

3) ยานโคจร ซงมขนาดประมาณเทาเครองบน DC-9 ประกอบดวยทวางสาหรบบรรจและวางอปกรณ เชน Spacelab ซงสามารถบรรจมนษยอวกาศและเครองมอตางๆ ทใชในการศกษา นอกจากเครองมอวทยาศาสตรทสาคญตางๆ แลว ยงมระบบบนทกภาพระบบ Shuttle Imaging Radar (SIR) Shuttle


Multispectral Infrared Radiometer (SMIRR) และ ระบบ Large Format Camera (LFC) เพอใชในการศกษาการทาแผนทธรณวทยาทไดพฒนาจาก SEASAT -L Band Radar

1.8.2.2 ดาวเทยมอตนยมวทยา

วตถประสงคของดาวเทยมอตนยมวทยา ทกาหนดโดย National Operational Meteorological Satellite (NOMSS) มดงตอไปน

1) เพอถายภาพชนบรรยากาศของโลกเปนระดบรายวน

2) เพอไดภาพตอเนองของชนบรรยากาศโลก และเพอเกบและถายทอดขอมลจากสถานภาคพนดน

3) เพอทาการหยงตรวจอากาศของโลกเปนประจาวน

ภาพถายจากดาวเทยมอตนยมวทยา ยงสามารถนามาใชในการศกษาทางดานปฐพวทยาและสมทรศาสตรไดเปนอยางด ทาใหการใชประโยชนเปนไปอยางแพรหลายกวาทผานมา ดาวเทยมอตนยมวทยาทเปนทรจกกนโดยทวไป ไดแก ดาวเทยม TIROS (Television and Infrared Radiometer Observation Satellite) ชดดาวเทยม NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) ดาวเทยม SMS/GOES (Synchronous Meteorological Satellite/ Geostationary Operational Environmental Satellite) ดาวเทยม NIMBUS, และดาวเทยม GMS

(1) ดาวเทยม NOAA/TIROS

ดาวเทยม NOAA และดาวเทยม TIROS เปนดาวเทยมทมวงโคจรแบบสมพนธกบดวงอาทตยทระดบสงประมาณ 1,450 กโลเมตร ดาวเทยมชดแรก คอ TIROS-1 ซงดวงแรก คอ TIROS-1 ไดขนสวงโคจร เมอป พ ศ. 2503 ดาวเทยมชดตอมา คอ ITOS ซงเรมปฏบตการในป 2513 ประกอบดวย ITOS-1 และ NOAA 1- 5 ทาการถายภาพดวยระบบ VHRR (Very High Resolution Radiometer) ในชวงคลนทตามองเหนคอ 0.6-0.7 µm และชวงคลนความรอน 10.5-12.5 µm ถายภาพวนละ 2 ครง ขนาดภาพกวาง 3,400 กโลเมตร ใหรายละเอยดภาพ 1 กโลเมตร นอกจากนมระบบ VTPR (Vertical Temperature Profile Radiometer) ทใชวดอณหภมในชนบรรยากาศและระบบ SR (Scanning Radiometer) ซงคลายกบระบบ VHRR แตมรายละเอยดภาพหยาบกวา คอ 4 และ 8 กโลเมตร)

ดาวเทยม TIROS-N เปนดาวเทยมชดท 3 ทสงขนเมอป 2521 จนถงปจจบน คอ NOAA-17 ดาวเทยมชดนโคจรทระดบสงประมาณ 830 กโลเมตร ประกอบดวยระบบ AVHRR (Advanced Very High Resolution Radometer) ถายภาพในชวงคลนทตามองเหน 2 ชวงคลนและชวงคลนความรอน 2 ชวงคลน ไดแก 0.55-0.90 µm 0.725-1.0 µm 10.5-11.5 µm และ 3.55-3.93 µm นอกจากนยงไดมการเพมชวงคลนความรอนชวงท 3 เพอใชในการหาคาอณหภมผวหนาทะเล

(2) ดาวเทยม NIMBUS

ดาวเทยมชดนจดวาเปนดาวเทยมเพอการวจยและพฒนามากกวาทจะเปนดาวเทยมปฏบตการเหมอนดาวเทยม TIROS โดยดาวเทยม NIMBUS-1 เรมปฏบตการเมอป พ.ศ.2507 และดวงสดทาย คอ NIMBUS-7 สงขนในป พ.ศ. 2521 แมวาจะเปนดาวเทยมทใชประโยชนหลกทางดานอตนยมวทยา แตสาหรบ NIMBUS ดวงสดทายไดบรรทกเครองมอทใชสารวจ


สภาพแวดลอมในชนบรรยากาศและสมทรศาสตรดวย เชน อปกรณ Coastal Zone Color Scanner (CZCS) ถายภาพใน 7 ชวงคลน สาหรบใชในการศกษาตะกอน สารคลอโรฟลล และสารสเหลอง ตลอดจนอณหภมผวหนาทะเล

(3) ดาวเทยม Defense Meteorological Satellite Program (DMSP)

เปนดาวเทยมทางการทหาร ซงดวงแรกขนสวงโคจรตงแต พ.ศ. 2509 แตไดมการเผยแพรขอมลสาธารณชนในราวปลายป พ.ศ.2515 DMSP มวงโคจรแบบสมพนธกบดวงอาทตย ถายภาพดวยระบบกลองวดคอน (Vidicon) ในชวงคลนทตามองเหน มรายละเอยดของภาพประมาณ 3 กโลเมตร นอกจากนยงมอปกรณทถายภาพใน 2 ชวงคลน คอ ชวงคลน 0.4-4.0 µm และ ชวงคลน 8.0-12.0 µm มรายละเอยดภาพประมาณ 200 เมตร การถายภาพในชวงคลนทตามองเหนสามารถกระทาไดแมในเวลากลางคน เชน ภาพแสดงแสงสยามคาคน การใชประโยชนดานอนๆ รวมถงการตดตามดไฟปา ภเขาไฟระเบด แหลงนามน และแกสธรรมชาต

(4) ดาวเทยม SMS / GOES

SMS / GOES (Synchronous Meteorological Satellite / Geostationary Operational Environmental Satellite) เปนดาวเทยมประจาถนอยทระดบความสง 35,00 กโลเมตร ดาวเทยม SMS-1 SMS-2, GOES-1, GOES-2, และ GOES-3 เขาสงวงโคจรเมอเดอนพฤษภาคม 2517, กมภาพนธ 2518, ตลาคม 2518, มถนายน 2520 และมถนายน 2521 โดยมตาแหนงเหนอแนวศนยสตรทลองจจด 45 องศาตะวนตก, 13 องศาตะวนตก 126 องศาตะวนตก, 107 องศาตะวนตก และ 90 องศาตะวนตก ตามลาดบ ระบบบนทกขอมลหลก คอ VISSR (Visible and Infrared Spin-Scan Radiometer) เปนระบบทถายภาพของซกโลกในชวงคลนทตามองเหนทงหมด 8 ชวงคลน ไดในทกๆ 30 นาท และชวงคลนความรอน 2 ชวงคลน ทงเวลากลางวนและกลางคนโดยมรายละเอยดภาพ 800 เมตร และ 8 กโลเมตร ตามลาดบ การบนทกภาพจะครอบคลมพนทในรศมจากละตจด 60 องศาใต ดาวเทยม GOES-4 ถง GOES-7 เปนดาวเทยมทไดรบการพฒนาใหดยงขน คอ มระบบ VISSR (Visible Infrared Spin-Scan Radiometer Atmospheric Sounder) ททางานในลกษณะถายภาพสลบในชวงคลนทตามองเหนและความรอน และใหขอมลโครงสรางการกระจายตวของอณหภมและไอนาในลกษณะ 3 มตดวย ดาวเทยมทง 4 ดวง อยทตาแหนง 43 องศาตะวนตก, 108 องศาตะวนตก, 134 องศาตะวนตก และ 74.3 องศาตะวนตก ตามลาดบ สาหรบในบรเวณพนทมหาสมทรแปซฟก ดาวเทยมททาหนาทเหมอน GOES คอ ดาวเทยม GMS ของญปน ซงประเทศไทยสามารถใชประโยชนในดานการพยากรณอากาศ

1.8.2.3 ดาวเทยมสารวจสมทรศาสตร

แมวาดาวเทยมอตนยมวทยา และดาวเทยมประเภทอนๆ จะประกอบดวยอปกรณทใหขอมลซงสามารถนามาใชในการศกษาดานสมทรศาสตรไดดพอสมควร สวนใหญจะเปนอปกรณบนทกขอมลในชวงคลนอนฟราเรด (IR Radiometer) แตโดยทวไปดาวเทยมทสรางขนเพอใชในงานสมทรศาสตรจะตดตงระบบบนทกขอมลในชวงคลนไมโครเวฟ ทสามารถใหขอมลทางดานสมทรศาสตรในลกษณะตางๆ ทหลากหลายกวา โดยดาวเทยมทางดานสมทรศาสตรดวงแรก คอ ดาวเทยม SEASAT

(1) ดาวเทยม SEASAT (ป พ.ศ. 2521)

ดาวเทยม SEASAT เปนดาวเทยมทมวงโคจรในระดบความสง 800 กโลเมตร ในลกษณะวงโคจรใกลขวโลก ไดรบการออกแบบใหสามารถถายภาพสลบกนระหวางกลางวนและกลางคนทกๆ 36 ชวโมง บรเวณถายภาพครอบคลมมหาสมทร


ตางๆ ถงรอยละ 95 แตหลงจากปฏบตงานไดเพยง 99 วน กเกดการขดของของเครองมอ ทาใหดาวเทยมไมสามารถปฏบตงานไดตามปกต อยางไรกตามจากการศกษาขอมลทไดทาใหบรรดานกสมทรศาสตรเรมเหนถงทศทางใหมในการสารวจทางสมทรศาสตรดวยขอมลจากดาวเทยม โดยใชเครองมอบนทกขอมลในชวงคลนไมโครเวฟทมขดความสามารถในการประยกตใชดานตางๆ เชน ระบบ SAR (Synthetic Aperture Radar) ซงใชชวงคลน L-band (25 เซนตเมตร) ถายภาพในแนวกวาง 100 กโลเมตร ในแนวเฉยงจาก 230 ถง 330 กโลเมตร จากแนวโคจร มรายละเอยดภาพ 25 เมตร ภาพถายเรดารดงกลาวใหรายละเอยดขอมลเกยวกบคลนผวหนานา (Surface wave) และคลนใตผวนา (Internal wave) ซงมประโยชนทางดานสมทรศาสตรเปนอยางมาก อกระบบคอ อปกรณ Altimeter ซงใชวดระดบสงของดาวเทยม, สามารถนามาศกษาหาความสงของคลน (Wave height) และรปรางของ จออยด (Geoid) มความละเอยดทเชงพนทตงแต 0.5 ถง 1 เมตร เพอใชในการศกษาความสงของคลน และความละเอยดเชงพนท10 เซนตเมตร ทใชในการศกษาจออยด นอกจากนยงมระบบ Radiometer ทถายภาพทงชวงคลนทตามองเหนและชวงคลนอนฟราเรดความรอน ใหรายละเอยดของภาพ 7 กโลเมตร สวนระบบบนทกขอมลแบบ Microwave Radiometer ใชสาหรบศกษานาแขงทะเล ไอนาในชนบรรยากาศ อณหภมผวหนาทะเล และความเรวลมในระดบปานกลางถงระดบสง โดยบนทกขอมลในแนวกวาง 1,000 กโลเมตร ทกๆ 36 ชวโมง ใหรายละเอยดภาพ 25 กโลเมตรสาหรบนาแขง และ 125 กโลเมตรสาหรบอณหภม ระบบสดทาย คอ Scatterometer สาหรบวดความเรวลมผวหนาทะเลทมขนาดตาถงปานกลาง ถายภาพในแนวกวาง 1,200 กโลเมตร คลมทวโลกทกๆ 36 ชวโมง

(2) ดาวเทยม MOS-1

ดาวเทยม MOS หรอ Marine Observation Satellite เปนดาวเทยมของญปนทไดรบการออกแบบเพอศกษาเทคโนโลยพนฐานทางดานการสารวจทรพยากร โดยเฉพาะอยางยงเกยวกบสภาพทางทะเลและชนบรรยากาศ ดวยอปกรณไมโครเวฟ และอปกรณถายภาพในชวงคลนทตามองเหน MOS-1 สงขนโคจรเมอเดอนกมภาพนธ 2530 อยทระดบความสง 900 กโลเมตร โคจรแบบสมพนธกบดวงอาทตย และกลบมาถายภาพทเดมทก 17 วน ประกอบดวยระบบ MESSR (Mulispectral Electronic Self-Scanning Radiometer) ซงถายภาพในชวงคลนทเหมอนระบบ MSS ของดาวเทยม LANDSAT ทกประการ ยกเวนการถายภาพเปนแบบ Pushbroom มแนวถายภาพกวาง 100 กโลเมตร และมรายละเอยดของภาพ 50 เมตร ระบบ VTIR (Visible and Thermal Infrared Radiometer) เปนระบบถายภาพ 4 ชวงคลน เปนชวงคลนทตามองเหน 1 ชวงคลน และชวงคลนความรอน 3 ชวงคลน (0.5-0.7 µm, 6.0-7.0 µm, 10.5-11.5 µm และ 11.5 -12.5 µm) โดยมรายละเอยดภาพ 0.9 กโลเมตรในชวงคลนทตามองเหน และ 2.7 กโลเมตร ในชวงคลนความรอน ภาพมขนาด 1,500 x 1,500 ตารางกโลเมตร ระบบนจะใหขอมลเกยวกบผวหนาทะเล การปกคลมของเมฆและไอนา ระบบท 3 คอ MSR (Microwave Scanning Radiometer) บนทกขอมลทความถ 23 GHz รายละเอยดภาพ 30 กโลเมตร และทความถ 31 GHz รายละเอยดภาพ 10 กโลเมตร กวาดภาพในแนวกวาง 317 กโลเมตร ใชสารวจปรมาณไอนาและนาในบรรยากาศ ลมทะเล หน และนาแขงทะล นอกจากนยงมระบบเกบรวบรวมขอมล DCS (Data Collection System) สาหรบถายทอดขอมลจากจดสารวจตางๆ บนพนดนตลอดจนเรอและทน

1.8.2.4 ดาวเทยมสารวจแผนดน

(1) ดาวเทยม LANDSAT (ป พ.ศ. 2515 - ปจจบน)

เปนดาวเทยมทไดรบการออกแบบเพอสารวจทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะเปนชดแรก โดยมจดมงหมายดงตอไปน


- เพอถายภาพหลายชวงคลน (Multispectral) ของผวโลก

- เพอเกบและถายทอดขอมลจากสถานวดระบบอตโนมต ณ จดตางๆ บนภาคพนดน (Data Collection System)

- เพอวดคาการสะทอนแสงชวงคลนตาง ๆ สาหรบนาไปใชในกรรมวธจาแนกประเภทขอมลแบบอตโนมต

- เพอพฒนากรรมวธผลตขอมลสาหรบเปลยนสญญาณขอมลใหอยในลกษณะภาพถายทใชงานได

ในชดนมดาวเทยมทงหมด 7 ดวง ขนสวงโคจรเมอ พ.ศ. 2515, 2518, 2521, 2525, 2535 และ 2542 ตามลาดบ (ดาวเทยม LANDSAT-6 ไมสามารถขนสวงโคจรไดสาเรจ) โดย 3 ดวงแรก ไดรบการดดแปลงมาจากดาวเทยม NIMBUS โคจรเปนวงกลมในลกษณะสมพนธกบดวงอาทตยและใกลขวโลกทระดบสงประมาณ 920 กโลเมตร ประกอบดวยกลอง Return Beam Vidicon (RBV) ถายภาพใน 3 ชวงคลน (0.47-0.575 µm, 0.58-0.68 µm และ 0.69-0.83 µm) ยกเวนใน LANDSAT-3 ซงเหลอเพยงชวงคลนเดยว คอ 0.51-0.75 µm และ Multispectral Scanner (MSS) ถายภาพในชวงคลนทตามองเหน 2 ชวงคลน คอ 0.5-0.6 µm และ 0.6-0.7 µm และชวงคลนอนฟราเรด 2 ชวงคลน คอ 0.7-0.8 µm และ 0.8-1.1 µm สาหรบ LANDSAT-3 ไดเพมชวงคลนความรอน คอ 10.4-12.6 µm แตเกดขดของและไมทางานตงแตดาวเทยมเรมปฏบตการ ภาพ MSS ภาพหนงๆ คลมเนอท 185 x 185 ตารางกโลเมตร รายละเอยดภาพ 80 เมตร และกลบมาถายซาทเดมทกๆ 18 วน สาหรบ LANDSAT-4 และ LANDSAT-5 เปนววฒนาการอกขนหนงโดยมระดบโคจรลดลงเปน 705 กโลเมตร และความถในการกลบมาถายภาพซาเพมขนเปนทกๆ 16 วน และมระบบ Thematic Mapper (TM) ซงถายภาพใน 7 ชวงคลนทมความละเอยดเชงแสง (Spectral resolution) แคบลง และรวมชวงคลนความรอนไวดวย (0.45-0.52 µm 1.55-1.75 µm 10.40-12.50 µm และ 2.08-2.35 µm) ทาใหสามารถจาแนกประเภทขอมลไดดขน และรายละเอยดของภาพกสงขน คอ 30 เมตร ในชวงคลนทตามองเหน และ 120 เมตร สาหรบชวงคลนความรอน นอกจากระบบ TM แลว ระบบ MSS ยงคงอย สวนระบบ RBV นนไดเลกใชไปแลว

ดาวเทยม LANDSAT-7 เปนดาวเทยมดวงลาสดทสงขนโคจร วนท 15 เมษายน 2542 ไดพฒนาระบบบนทกขอมลแบบ ETM+ (Enhanced Thematic Mapper Pluse) ซงแตละแบนดสามารถเลอก Gain ได 2 แบบ คอ Low Gain และ High Gain และมระบบบนทกขอมลแบบ Panchromatic Band ใหรายละเอยดภาพ 15 เมตร

(2) ดาวเทยม HCMM

HCMM (Heat Capacity Mapping Mission) เปนดาวเทยมอกชดหนงภายใตโครงการ Application Explorer Missions (AEM) เปนดาวเทยมขนาดเลก ขนสวงโคจรเมอเดอนเมษายน 2521 เพอทดลองศกษาความรอนทผวโลก ซงแยกประเภทพนผวทตางกน ตลอดจนสภาวะทตางกน เชน ระดบความชน โดยใชเครอง Heat Capacity Mapping Radiometer (HCMR) ถายภาพในชวงคลนอนฟราเรดใกล (0.8-1.1 µm) และชวงคลนความรอน (10.5-12.5 µm) ถายภาพในแนวกวาง 720 กโลเมตร มรายละเอยดภาพ 600 เมตร. ดาวเทยม AEM-1 เปนดาวเทยมโคจรสมพนธกบดวงอาทตยทระดบสง 620 กโลเมตร และหมดอายการใชงานเมอเดอนกนยายนป พ.ศ.2523 การใชประโยชนขอมล HCMM สวนใหญ คอ การแยกชนดหนเพอสารวจแหลงแร การวดอณหภมของพชพรรณ เพอหาอตราการระเหย และระดบความเครยด การวดตวแปรดานความชนของดน ศกษาแหลงระบายนารอน ดสงแปลกปลอมทผวหนาทะเล เชน คราบนามน และทานายการละลายของหมะ


(3) ดาวเทยม SPOT (ป พ.ศ. 2529 - ปจจบน)

SPOT (Systeme Probaoiire d'Observation de la Terre) เปนดาวเทยมสารวจทรพยากรทมรายละเอยดสง ของสถาบนอวกาศแหงฝรงเศส สงขนสวงโคจรโดยยาน ARIANE เมอเดอนกมภาพนธ 2529 โคจรในระบบสมพนธกบดวงอาทตยทระดบสง 830 กโลเมตร ประกอบดวย High Resolution Visible (HRV) Scanners 2 ตว แตละตวสามารถเลอกใชระบบ3-band Multispectral ไดแก ชวงคลน 0.39-0.59 µm, 0.61-0.71 µm และ 0.80-0.91 µm ซงใหรายละเอยดภาพ 20 เมตร หรอเปนระบบ Panchromatic (ขาว-ดา) รายละเอยดภาพ 10 เมตร การกวาดภาพเปนในลกษณะ Push-broom และสามารถจดใหถายภาพในแนวเฉยงไดถง ± 27 องศา ทาใหไดภาพ Stereo Pair ระหวางแนวโคจรได แนวกวาดภาพมขนาด 60 กโลเมตร นอกจากนยงสามารถปรบมมกลองถายภาพคสามมตไดดวย ปจจบนดาวเทยม SPOT ดวงลาสด คอ SPOT-5 สงขนโคจรเมอป พ.ศ. 2544 ตดตงระบบบนทกขอมล High Resolution Geometric (HRG) ทใหรายละเอยดเชงพนท 10 เมตรสาหรบภาพ Multispectral ขณะทภาพระบบ Panchromatic มรายละเอยดเชงพนท 5 เมตร และ 2.5 เมตร สาหรบ Supermode panchromatic

(4) ดาวเทยม ERS-1 และ ERS-2

เปนดาวเทยมสารวจทรพยากรชดแรก ทองคการอวกาศยโรปไดพฒนาและสงขนโคจรในป พ.ศ. 2534 ใชศกษาทางดานสมทรศาสตร ทงชายฝงและทะเลลกไดดเชนเดยวกบ SEASAT ดาวเทยมนอยในลกษณะ MMS โคจรในลกษณะสมพนธกบดวงอาทตยทระดบสง 780 กโลเมตร และยอนกลบทเดมทก 3 วน ระบบทใช คอ SAR ซงเปนระบบเรดารถายภาพมแนวกวาง 100 กโลเมตร รายละเอยดภาพ 30 เมตร OCM (Ocean Color Monitor) ถายภาพ 10 ชวงคลนจาก 0.4-11.5 µm รายละเอยดภาพ 400 เมตร นอกจากนจะเปนระบบ IMRS (Imaging Microwave Radiometer Scatterometer) ท 2 ความถ ใชวดทศทาง ความเรวลม และ Altimeter สาหรบศกษาสภาวะทองทะเล สาหรบ ERS-2 จะไดพฒนาใหมระบบ MSS 5 ชวงคลน ถายภาพมแนวกวาง 200 กโลเมตร รายละเอยดภาพ 30 เมตร

(5) ดาวเทยม JERS-1 และ JERS-2

เปนดาวเทยมทสงขนสวงโคจรโดยประเทศญปนในป 2535 โคจรทระดบสง 568 กโลเมตร มอปกรณคลายคลงกบของดาวเทยม ERS-1 ของยโรป คอ SAR ถายภาพเปนแนวกวาง 75 กโลเมตร และใหรายละเอยดภาพถง 18 เมตร นอกจากนเปนแบบถายภาพในชวงคลนทตามองเหนและอนฟราเรดใกล พรอมทงความสามารถถายภาพสามมต ภาพมรายละเอยดประมาณ 18 เมตร x 24 เมตร ปจจบน ดาวเทยม JERS-1 ไดยตภารกจแลว เมอวนท 12 ตลาคม 2541 ทผานมา

(6) ดาวเทยม IRS

เปนดาวเทยมองคการวจยอวกาศแหงอนเดย (India Space Research Organization : ISRO) ประสบความสาเรจในการสงดาวเทยมสารวจโลก (Earth Observation Satellite) ขนสวงโคจรแลวหลายดวง โดยมวตถประสงคเพอใหได ขอมลมาประยกตใชดานการจดการทรพยากรธรรมชาต ไดแก ดาวเทยม Bhaskara-1 และ 2 ดาวเทยม IRS-1A/1B ดาวเทยม IRS-P2/P3 และดาวเทยม IRS-1C/1C โดยดาวเทยม Bhaskara-1 และ 2 เปนดาวเทยมเพอการทดลอง ไดรบการสงขนสวงโคจรเมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2514 และ พฤศจกายน พ.ศ. 2516 ตามลาดบ อปกรณบนทกขอมลประกอบดวยกลองโทรทศนและกลองวดคารงส (Radiometer) ดาวเทยม IRS-1A และ IRS-1B ถกสงขนสวงโคจรเมอวนท 17 มนาคม 2531 และ 29 สงหาคม 2534 ตามลาดบ นบเปนดาวเทยมชดแรกทออกแบบเพอการสารวจโลกเชงปฏบตการ อปกรณบนทกขอมลทตดตงบนดาวเทยมชดนประกอบดวย Linear Imaging and Self Scanning (LISS) 2 ระบบ คอ LISS-I และ LISS-II บนทกขอมลในชวงคลนตามองเหนและอนฟราเรดใกล ใหคาความคมชดของขอมล (Resolution ) 72.5 เมตร และ 36.25 เมตร ตามลาดบ


ดาวเทยม IRS-P2 ถกสงขนสวงโคจรเมอวนท 15 ตลาคม 2537 โดยจรวด PSLV-D2 ทพฒนาโดยองคการวจยอวกาศแหงอนเดย ดาวเทยมดวงนตดตงอปกรณบนทกขอมล LISS-III ซงใหขอมลทคลายคลงกบระบบ LISS-II ทตดตงบนดาวเทยม IRS-1A/1B ตอมาองคการวจยอวกาศแหงอนเดยได สงดาวเทยม IRS-1C และ IRS-P3 ขนสวงโคจรเมอวนท 25 ธนวาคม 2535 และ 22 มนาคม 2539 ตามลาดบ ดาวเทยม IRS-P3 ตดตงอปกรณบนทกขอมล 3 ระบบ ไดแก Wide Field Sensor (WiFS), Modular Opto-Electronic Scanner (MOS) อปกรณ x-ray สาหรบสารวจขอมลดานดาราศาสตร

(7) ดาวเทยมขนาดเลกของประเทศไทย

ประเทศไทยเองกมโครงการสรางดาวเทยมขนาดเลกเปนของตวเอง ภายใตความรวมมอกบประเทศแคนาดา แตโครงการนตองยกเลกไปในขณะนเนองจากปญหาเศรษฐกจ แตในขณะเดยวกนประเทศไทยกมดาวเทยมขนาดเลกเปนดวงแรกดวยฝมอคนไทย โดยมหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร รวมกบบรษท ไทแซทเทลไลท เทเลคอมมนเคชนจากด (ทเอสซ) ในเครอยคอมไดดาเนนโครงการรบการถายทอดเทคโนโลยการผลตดาวเทยมขนาดเลกจากมหาวทยาลยเซอรเรย ประเทศองกฤษ โดยสงอาจารยของมหาวทยาลยฯ และวศวกรของบรษททเอสซฯ ไปเรยนรพนฐานการออกแบบดาวเทยม การสรางและการทดสอบ ดาวเทยม โดยสรางดาวเทยมเพอใชงานจรงชอ TMSAT (Thai Micro-Satellite) เสรจสนเมอเดอนเมษายน 2540 นบเปน ดาวเทยมดวงแรกทออกแบบและสรางดวยฝมอคนไทยอยางแทจรง ตอมาดาวเทยม TMSAT ไดรบพระราชทานชอใหมเปน“ไทพฒ” เมอเดอนตลาคม 2541 ดาวเทยมไทพฒประสบความสาเรจในการสงเขาสวงโคจรโดยจรวด Zenith-II จากฐานยง ณ เมอง Baikanour ประเทศ Kazakstan เมอวนท 10 กรกฎาคม 2541 สาหรบดาวเทยม ไทพฒ-2 กาลงอยในระหวางการดาเนนการสรางและทดสอบ ตามแผนดาวเทยมไทพฒ-๒ จะถกสงขนสอวกาศในประมาณป พ.ศ. 2546

ดาวเทยมไทพฒ เปนดาวเทยมขนาดเลก คอ ขนาด 364x364x630 มม.3 มนาหนก 50 กโลกรม และเปนดาวเทยมประเภทวถโคจรตา (Low Earth Orbit) มความสงเฉลยจากพนผวโลก 815 กโลเมตร วถโคจรของดาวเทยมไทพฒเปนแบบสมพนธกบดวงอาทตย (Sun-synchronous Orbit) โดยมวถโคจรในแนวเกอบตงฉากกบระนาบของเสนศนยสตร คอ ระนาบของวงโคจร ทามมประมาณ 98 องศากบระนาบของเสนศนยสตร และโคจรผานบรเวณตางๆ บนโลกในชวงเวลาเดมทกครง ดาวเทยมไทพฒใชเวลาโคจรรอบโลกรอบละ 101.2 นาทและโคจรรอบโลกวนละ 14.2 รอบ โดยทแตละรอบวถโคจรจะเลอนไปทางทศตะวนตกในแนวประมาณ 25 องศา ทาใหดาวเทยมไทพฒโคจรผานทกพนทในโลกและโคจรผานประเทศไทยทกวน วนละ 2 ชวงเวลา คอ ชวงเวลาแรกประมาณ 8.30-12.30 น. วนละ 2 ถง 3 ครง และชวงเวลาทสองประมาณ 20.30-00.30 น. วนละ 2 ถง 3 ครง แตละครงทโคจรผานประเทศไทย สถานรบสญญาณดาวเทยมภาคพนดนซงตงอย ณ มหาวทยาลย เทคโนโลยมหานคร เขตหนองจอก กรงเทพมหานคร จะสามารถรบสญญาณดาวเทยมไทพฒไดประมาณ 17 นาท ดาวเทยมไทพฒเนนคณสมบตหลกดานการสอสารแบบดจตอล ดานการสารวจทรพยากรธรรมชาตและภมอากาศโดยดานการสอสารแบบดจตอลซงเรยกกนวา Packet Radio นน ใชยานความถวทยสมครเลน ซงนกวทยสมครเลนทวโลกทอย ในรศม 3,000 ไมลจากตาแหนงศนยกลางทดาวเทยมไทพฒโคจรอยสามารถตดตอสอสารกบดาวเทยมไดโดยตรงโดยไมเสยคาใชจาย นบวาเปนประโยชนอยางยงตอ การศกษาคนควาโดยตรงของประชาชนทสนใจทวไป สาหรบดานการสารวจทรพยากรธรรมชาตและการสารวจภมอากาศนน ดาวเทยมไทพฒตดตงกลองถายภาพมมกวาง ซงสามารถถายภาพในยานความถแสงอนฟาเรดใกล ขนาด 578 จดภาพ x 576 จดภาพ โดยสามารถถายภาพไดภายในครงเดยวซงแตกตางจากดาวเทยมอนทถายภาพทละเสน ทาใหภาพทไดจากดาวเทยมไทพฒไมตองไปผานกระบวนการแกไขการเอยงของภาพ ซงภาพถายดาวเทยมดงกลาวนสามารถนาไปใชในการดสภาพภมอากาศ การเกดของเมฆและพายรวมทงการตรวจสอบพนทในมมกวาง นอกจากนดาวเทยมไทพฒยงตดตงกลองถายภาพมมแคบอก 3 กลอง เพอถายภาพในชวงคลนแสง อนฟาเรดใกล สแดง และ สเขยว (0.8-0.89 µm, 0.61-0.69 µm, 0.50-0.59 µm) แตละภาพทไดมขนาด 1020 จดภาพ x 1020 จดภาพ แตละจดภาพมขนาดพนทบนภาคพนดน 65 เมตร ทาใหถายภาพไดพนทประมาณ 65 x 65 ตารางกโลเมตร ภาพถาย ดาวเทยมนสามารถนาไปใชในการสารวจทรพยากรธรรมชาต เชน ปาไมแหลงนา เขตเมอง เปนตน เมอตองการใหดาวเทยมบนทก


ภาพบรเวณใดบนพนโลกกกาหนดพกดทตองการใหกบดาวเทยม เมอดาวเทยมโคจรผานไปกจะทาการบนทกภาพแลวเกบภาพไวในหนวยความจาของดาวเทยมซงมขนาดความจ 128 เมกะไบต (128 ลานไบต) ทาใหสามารถเกบภาพไดสงสดถง 128 ภาพ ในอนาคตอนใกลมหาวทยาลยเทคโนโลยมหานครมโครงการทจะสรางดาวเทยมซงมรายละเอยดสงยงขน โดยคาดวาจะสงเขาสวงโคจรในปพ.ศ. 2543-2544 สาหรบลกษณะทวไปของดาวเทยมไทยพฒ มดงน (วราภรณ, 2541)

(1) นาหนก : 50 กโลกรม(2) โคจรสงจากผวโลก : 815 กโลเมตร(3) ระนาบของวงโคจร : 9 องศา (Sun-synchronous Orbit) โดยถายภาพไดทกตาแหนงบนโลก(4) กลองมมแคบ : 3 กลอง ถายภาพใน 3 ชวงคลนแสง(5) ขนาดภาพมมแคบ : 1020 จดภาพ x 1020 จดภาพ(6) ความละเอยดของภาพสมมแคบ : 65 เมตร(7) ขนาดภาพมมกวาง : 578 จดภาพ x 576 จดภาพ(8) ความละเอยดของภาพมมกวาง : 1.5 กโลเมตร(9) ยานความถใชงาน : Uplink - VHF (145 MHz) และ Downlink - UHF (436 MHz)(10) อตราเรวการสอสารขอมล : 76.8 กโลบตตอวนาท(11) อายการใชงาน : มากกวา 10 ป

1.9 ความเปนมาของการสารวจทรพยากรดวยดาวเทยมในประเทศไทย

ประเทศไทยไดเขารวมโครงการสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมขององคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (NASA) ตามมตคณะรฐมนตรเมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2514 และในป พ.ศ. 2515 ไดจดตง “โครงการสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมแหงประเทศไทย” (Thailand National Remote Sensing Programme : TNRSP) โดยเรมใหบรการขอมลจากดาวเทยม ERTS-1 หรอ LANDSAT-1 ในป พ.ศ.2515 ซงโครงการฯ ดงกลาวมการแตงตงคณะกรรมการแหงชาตวาดวย การประสานงานการสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมและหอปฏบตการลอยฟา ซงประกอบดวยกรรมการจากหนวยงานราชการทเกยวของ มหนาทในการกาหนดนโยบาย วางแผน ประสานงาน เกยวกบการสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมของประเทศไทยตลอดจนสงเสรมสนบสนนอปกรณและการฝกอบรมเพอเสรมสรางบคลากรในดานการจดการทรพยากรตางๆ โดยไดแตงตงคณะอนกรรมการตางๆ อาท คณะอนกรรมการวางแผนและตดตามผล คณะอนกรรมการการเกษตร ปาไม และการใชทดน คณะอนกรรมการธรณวทยา อทกวทยา สมทรศาสตร และสงแวดลอม คณะอนกรรมการประสานงานการจดตงสถานรบสญญาณจากดาวเทยมสารวจทรพยากร และคณะอนกรรมการวเคราะหขอมลดวยคอมพวเตอร เพอปฎบตงานและประสานงานการนาขอมลจากดาวเทยมสารวจทรพยากรไปประยกตใชในดานตางๆ เพอเปนขอมลพนฐานในการพฒนาประเทศอยางกวางขวางและเปนผลดยง เชน ปาไม การใชทดน การแผนท การเกษตร ธรณวทยา การตรวจตราฉกเฉน อทกวทยาสมทรศาสตร และสงแวดลอม (รตนา, 2545 และ สวทย, 2536)

หลงจากนนในป พ.ศ. 2522 โครงการสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมแหงประเทศไทย ถกยกฐานะเปน “กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม” เพมบทบาทหนาทประสานงานแลกเปลยนขอมลดาวเทยมกบองคการอวกาศของประเทศตางๆ และหนวยงานในประเทศ และในปลายป พ.ศ. 2524 ประเทศไทยไดจดตง สถานรบสญญาณดาวเทยมสารวจภาคพนดนเปนแหงแรกในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต ตงอยในเขตลาดกระบง มรศมขอบขายการรบสญญาณประมาณ 2,800 กโลเมตร ซงครอบคลม 17 ประเทศ ดงน ไทย อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร มาเลเซย พมา กมพชา เวยดนาม ลาว บงกลาเทศ ภฏาน เนปาล อนเดย บรไน ศรลงกา ไตหวน สาธารณรฐประชาซนจน และ ฮองกง สถานรบฯ น สามารถรบสญญาณจากดาวเทยม LANDSAT-3 และดาวเทยมอตนยมวทยา GMS และ NOAA


ในปลายป พ.ศ. 2530 สถานรบสญญาณดาวเทยมภาคพนดนไดรบการพฒนาปรบปรงใหสามารถรบสญญาณจากดาวเทยมรายละเอยดสง คอ ระบบ Thematic Mapper ของดาวเทยม LANDSAT-5 (ภาพท 1.4) ซงมรายละเอยดเชงพนท 30 เมตร และระบบ HRV ของดาวเทยม SPOT มรายละเอยดภาพ 20 เมตร ในภาพหลายชวงคลน (Multispectral Linear Array; MLA) และ 10 เมตร ในภาพขาวดา (Panchromatic Linear Array; PLA) รวมทงยงไดปรบปรงใหสามารถรบสญญาณดาวเทยม MOS-1 ของญปนทมรายละเอยด 50 เมตร ในป พ.ศ. 2535 สถานรบสญญาณฯ ไดพฒนาระบบใหสามารถรบสญญาณขอมลดาวเทยม NOAA ขององคการสมทรศาสตรและบรรยากาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (NOAA) ป พ.ศ. 2536 ไดพฒนาปรบปรงเพอรบสญญาณและผลตขอมลไมโครเวฟระบบ SAR ของดาวเทยม ERS ขององคการอวกาศยโรป (ESA), ดาวเทยม RADASAT ของแคนาดา และดาวเทยม IRS ของอนเดย ดาวเทยม LANDSAT-7 ระบบ EnhanceThematic Mapper Plus (ETM+) ของสหรฐอเมรกา

ปจจบนกองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม ไดเปลยนโครงสรางของหนวยงานไปเปน “สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน): สทอภ.” หรอ GISTDA ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2543 เปนหนวยงานใหบรการขอมลจากดาวเทยมแบบครบวงจร โดยเรมตงแตรบสญญาณโดยตรงจากดาวเทยม บนทกไวในคลงขอมล การวเคราะห ขอมล การบรการภาพและคาแนะนาปรกษา การถายทอดเทคโนโลย และใหทนเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ รวมทงเปนเครอขายในการรบสญญาณของดาวเทยม LANDSAT, IRS และ RADASAT บรการขอมล MODIS จากดาวเทยม TERRAและใหบรการขอมลดาวเทยม LANDSAT-5, SPOT, JERS, NOAA ซงถกเกบอยในคลงขอมล สาหรบสถานภาพในปจจบนของสถานรบสญญาณดาวเทยมภาคพนดน สามารถรบสญญาณขอมลจากดาวเทยม LANDSAT-7, IRS-1C และ RADASAT-1 นอกจากนสถาบนเทคโนโลยแหงเอเซยไดจดตงระบบรบสญญาณขอมลจากดาวเทยม TERRA/MODIS และองคกร SI SEA สามารถรบขอมลจากดาวเทยมรายละเอยดสง IKONOS ไดในปจจบน (รตนา, 2545 และ สวทย, 2536)

ภาพท 1.4 ขอบเขตรบสญญาณจากดาวเทยม LANDSAT-5 ของสถานรบสญญาณภาคพนดนของประเทศไทย(สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2534)


1.10 การประยกตขอมลรโมทเซนซงในประเทศไทย

การสารวจขอมลจากระยะไกลมประโยชนในการนามาใช เ พอแปลตความและว เคราะหหาขอมลเ กยวกบทรพยากรธรรมชาตตางๆ ทมอยในโลกน รวมตลอดถงสามารถใชในการสารวจสภาพความเปลยนแปลงของสงแวดลอมทเกดขนในแตละชวงเวลาดวย โดยจะไดผลการสารวจในรปของแผนท ซงสามารถนามาศกษา คนควา วจย วเคราะห และประเมนผล เพอหาขอมลสาหรบใชในการพจารณากาหนดนโยบาย หรอวางแผนการดาเนนงานใหไดรบผลสาเรจตรงตามสภาพความเปนจรงใน ภมประเทศตอไปไดในปจจบนวทยาการสาขาตางๆ ทไดมการนาขอมลการสารวจระยะไกลมาใชประโยชนในการสารวจทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานตางๆ ดงตอไปน

(1) ปาไม

การตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงของพนทปาไมทวประเทศพบวา ในป พ.ศ. 2516 มพนทปาไมรอยละ 43.20ของพนทประเทศ สวนป พ.ศ. 2543 เหลอเพยงรอยละ 33.33 โดยเฉพาะในเขตพนทปาตนนาลาธาร นอกจากนยงนาขอมลภาพถายดาวเทยมมาประยกตใชในดานการจาแนกชนดของปา สารวจหาพนทปาอดมสมบรณและปาเสอมโทรมทวประเทศ การศกษาดานไฟปา การหาพนทเหมาะสาหรบการปลกสรางสวนปาทดแทนบรเวณพนทปาไมทถกบกรก

(2) การเกษตร

การใชภาพถายดาวเทยมทางดานการเกษตรสวนใหญจะใชศกษาหาพนทเพาะปลกของพชเศรษฐกจทสาคญ เชนขาวนาป ขาวนาปรง สวนยางพารา สบปะรด ออย และ ขาวโพด การสารวจตรวจสอบสภาพของพชทปลก การปลยนแปลงบรเวณเพาะปลกพชเศรษฐกจ ตลอดจนการกาหนดพนททมศกยภาพทางการเกษตร

(3) การใชทดน

ศกษาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในรปแบบตางๆ เชน การทาเกษตรกรรม เหมองแร การกอสรางอาคารทอยอาศย สารวจและวางแผนการใชทดน การจาแนกความเหมาะสมดน (Land Suitability) ตลอดจนการจดทาแผนทแสดงขอบเขตการใชทดนแตละประเภทซงมการเปลยนแปลงรวดเรวตาม ฤดกาลและสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

(4) ธรณวทยาและธรณสณฐาน

การจดทาแผนทภมสณฐานวทยาและแผนทภมพฤษศาสตร (Mapping geomorphology and geobotany)แผนทธรณวทยา (Geology map) ตรวจสอบภาวะธรรมชาตของดน หนและบรเวณเกดแผนดนไหว การวเคราะหธรณสณฐานและการระบายนา (Landform and drainage analysis) ธรณโครงสรางของประเทศไทยซงเปนขอมลพนฐานสนบสนนในการพฒนาประเทศดานอน เชน การหาแหลงแร แหลงเชอเพลงธรรมชาต แหลงนาบาดาล การสรางเขอน เปนตน

(5) อทกวทยา

การศกษาในดานอทกวทยา อาจรวมถงการศกษาทเกยวกบ อทกภาพ ซงหมายถงแหลงนาทงบนบก ในทะเล นาบนดนและนาใตผวดน ซงรวมไปถงแหลงนา ปรมาณ คณภาพ ทศทางการไหล การหมนเวยน ตลอดจนองคประกอบอนๆ ทสมพนธกบทรพยากรนา ภาพถายดาวเทยมจะใหขอมลแหลงทตง รปราง และขนาดของแหลงนาผวดนเปนอยางด (สวทย, 2536)


นอกจากนยงสามารถใชขอมลดาวเทยมสาหรบตดตามประเมนผลการบารงรกษาระบบและการจดสรรนาของโครงการชลประทานตางๆ การศกษาดานการใชนาและการบารงรกษาเขอน รวมทงการสารวจบรเวณทราบทจะเกดนาทวมและสภาวะนาทวม

(6) สมทรศาสตร

ศกษาเกยวกบการไหลเวยนของนาทะเล ตะกอนในทะเลและคณภาพของนาบรเวณชายฝง เชน การแพรกระจายของตะกอนแขวนลอยทเกดจากกจกรรมเหมองแรในทะเล นอกจากนยงไดศกษาการแพรกระจายของตะกอนบรเวณปากแมนาตางๆ ของอาวไทย รวมทงการตดตามการพงทลายของชายฝงทะเล

(7) ภยพบตธรรมชาต

ประเทศไทยมกประสบปญหาเกยวกบอบตภยทางธรรมชาต เชน อทกภย วาตภย และแผนดนถลม เปนตน ซงภาพจากดาวเทยมชวยทาใหทราบขอบเขตบรเวณทเกดอบตภยไดอยางรวดเรว รวมทงชวยในการตดตามและประเมนผลเสยหายเบองตนเกยวกบอบตภยตางๆ เพอนามาใชในการวางแผนการชวยเหลอและฟนฟตอไปได ตวอยางเชน อทกภยทจงหวดนครศรธรรมราช เมอป พ.ศ. 2531 วาตภยทจงหวดชมพร เมอป พ.ศ. 2532 และแผนดนถลมบรเวณ ตาบลนากอและนาชนจงหวดเพชรบรณ เมอป พ.ศ. 2543

(8) วางผงเมอง

ปจจบนภาพถายดาวเทยมมความละเอยดเชงพนทเทยบเทากบภาพถายทางอากาศ เชน ภาพจากดาวเทยมIKONOS ทมความละเอยด 1 เมตร ซงเหมาะสมในการประยกตใชในการวางผงเมองของชมชนทอยในเมองขนาดใหญ การวางผงหมบานทอยใกลพนทปาไม การวางแผนสรางสะพาน แหลงชมชนแออด การพฒนาเมองเกา การกอสรางเมองใหม และการเคลอนยายเมองทมความแออดไปอยในทแหงใหม ตลอดจนการออกแบบถนนหนทาง ไฟฟา ประปา และระบบสาธารณปโภคตางๆใหเหมาะสม

(9) การประมง

ใชในการสารวจหาพนทเพาะเลยงสตวนาประเภทตาง ๆ รวมถงการหาแหลงทอยอาศยของปะการงใตทะเลและการกระจายตวของแพลงตอนพชและสตว

(10) สงแวดลอม

ใชในการตรวจสอบนาเสยทไหลลงสแมนา ลาคลอง ตรวจสอบบรเวณทครอบคลมดวยควนพษ ตรวจดผลเสยทเกดจากสงแวดลอมเปนพษ หรอตรวจสอบสภาวะความเขมขนของแกสตางๆ ในชนบรรยากาศ

(11) การทาแผนท

ภาพถายดาวเทยมเปนภาพททนสมยทสดสามารถนาไปแกไขแผนทภมประเทศไดอยางรวดเรวมความถกตองเปนทยอมรบ เชน ภาพจากดาวเทยม QuickBird ทมรายละเอยดเชงพนท เทากบ 61 เซนตเมตร ทาใหไดขอมลทมความถกตองทางตาแหนงและรปทรงเรขาคณตในระดบสง นอกจากนภาพถายดาวเทยมสามารถแสดงลกษณะภมประเทศทเปลยนแปลงไป ตลอดจนเสนทางคมนาคม หรอสงกอสรางทเกดขนใหม ทาใหไดแผนทททนสมยเพอการวางแผนทรวดเรวและถกตองยงขน


จากตวอยางการประยกตใชเทคโนโลยการสารวจระยะไกลในดานตางๆ ดงทกลาวมา พบวาปจจบนประเทศไทยไดนาขอมลดาวเทยมสารวจทรพยากรมาใชในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเปนเวลานานแลว และไดสรางองคกรและบคลากรมากพอสมควรในการนาเทคโนโลยนมาใชอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงการมสถานรบสญญาณจากดาวเทยมภาคพนดนยอมเปนขอไดเปรยบอยางยงสาหรบประเทศไทยในการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศ ซงในการใชประโยชนจากดาวเทยมสารวจทรพยากรแตละดวงลวนมสมรรถนะการถายภาพทมรายละเอยดสงเทยบเทารปถายทางอากาศ ยอมเปนตวสาคญทกอใหเกดการใชประโยชนอยางกวางขวางยงขน โดยเฉพาะในดานการวางแผนการใชทดน การจดการปาไม การประเมนพนท เพาะปลก และการพยากรณผลผลตทางเกษตร เปนตน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2534) อยางไรกตามขอมลจากดาวเทยมสามารถนามาบรณาการเชอมตอเขากบขอมลจากเทคโนโลยอน เชน ภาพถายทางอากาศ แผนทภมประเทศ ขอมลจากการสารวจภาคพนดนดวยGPS ในลกษณะการทางานภายใตระบบสารสนเทศภมศาสตร เพอใหไดประโยชนเตมประสทธภาพ ซงขณะนระบบดงกลาวไดมขนใชในประเทศทพฒนาแลว แตการพฒนาเชนนในประเทศไทยเปนเพยงแคระยะเรมตน ดงนนการวจยและพฒนาระบบนใหเหมาะสมกบประเทศไทยตองยงมการสนบสนน รวมทงการรวมมอจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เพอมงไปสการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเกดประโยชนอยางมประสทธภาพและยงยน


บรรณานกรม

ดาราศร ดาวเรอง. 2536. ววฒนาการของการสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยม ใน การสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพมหานคร.

ประเสรฐ วทยารฐ. มปป. การใชขอมลดาวเทยมดานภมศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. กรงเทพมหานคร.

รตนา ปณณหรรษา. 2545. แนะนา สทอภ. ใน วารสาร เทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ ปท1 เลมท 1. สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน). กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. กรงเทพ. หนา 9-23.

วราภรณ สชยชต. 2541. ดาวเทยมไทพฒดาวเทยมขนาดเลกดวงแรกฝมอคนไทย. วารสารภมศาสตร (กรกฎาคม -ธนวาคม)หนา 18-20.

วรตน. 2546. การสงผานขอมลจากระยะไกล. นตยสารนาวกศาสตร ปท ๘๖ เลมท ๓ มนาคม พ.ศ.๒๕๔๖. กองสารสนเทศกรมอเลกทรอนกสทหารเรอ. กองทพเรอ. http://www.navy.mi.th/newwww/document/navic/8603.html

ศทธน ดนตร. 2542. ความรพนฐานดานการสารวจจากระยะไกล. ภาควชาภมศาสตร. คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534. จากหวงอวกาศสพนแผนดนไทย : กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2540. คาบรรยายเรองการสารวจระยะไกล. กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพมหานคร.

สรชย รตนเสรมพงศ. 2536. หลกการเบองตนของเทคโนโลยการสารวจขอมลระยะไกล ใน การสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพมหานคร.

สวทย วบลยเศรษฐ. 2536. การสารวจทรพยากรโลกดวยดาวเทยม ใน การสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพมหานคร.

สมพร สงาวงศ. 2543. รโมทเซนซงเบองตน และกรณศกษารโมทเซนซง. นพบรการพมพ เชยงใหม. 243 หนา.

JARS. 1993. Remote Sensing Note Murai S. (ed.), Japan Association on Remote Sensing,

Lillesand T.M. and Kiefer R.W. 1994. Remote sensing and image interpretation 3rd ed., John Wiley & Sons,Inc.

Documents

เอกสารประกอบการเรียน ( ชุดที่ 5 )451 file