الرحمن الرحيم...بسم ا

”ساختار هزينه در صنعت داروسازي و قيمت گذاري دارو “

دكتر لطفعلي عاقلي: تهيه كننده

مدرسپژوهشكده اقتصاد دانشگاه تربيت

اولين كنفرانس اقتصاد دارو و درمان

1390بهمن

تعريف مساله

نهاده اساسي و پر هزينه در نظام درمان و مراقبت از سالمت•

رشد مخارج دارويي در بين تمام اجزاي مخارج سالمت•

اثربر حوزه هاي درمان•

اثر بر بيمه ها•

اثرات بر تأمين مالي بيمارستان ها•اثرات بر تأمين مالي بيمارستان ها•

اثر بر رشد صنعت دارو •

)OOP(اثر بر پرداخت هاي مستقيم بيماران •

مخارج دارويي و آزادسازي نرخ ارز•

هدفمندسازي يارانه ها ي انرژي و اثر آن بر صنعت داروسازي•

)ساختار بازار(عرضه و تقاضاي داروها •

2006، )از كل مخارج سالمت((((سهم مخارج داروييLu et al(2011)/WHO

گروهدرآمدي

ميانگين)هزار نفر(جمعيتتعداد كشوردرصد

46101195719.7باال

به متوسطباال

3781248923.1 به متوسطباال

3781248923.1

به متوسطپايين

44337987327.6

34111489130.4پايين

161631921024.9مجموع

)درصد(سهم مخارج دارويي از توليد ناخالص داخلي Lu et al(2011)/WHO

گروه/سالدرآمدي

متوسط باالبه باال

متوسط به پايين

مجموعپايين

19951.191.191.311.121.22 19951.191.191.311.121.22

20061.411.451.631.621.52

مخارج دارو در ايرانمخارج دارويي براي تمام فرآورده كاهش :)2011(مطالعه داوري و همكاران

ميالدي به 2000ميليون دالر در سال 1585هاي دارويي توليد داخل از 2009ميليون دالر در سال 1540

829ميليون دالر به 276افزايش مخارج دارويي براي داروهاي وارداتي از ميليون دالر يافته

1861از ) داروهاي توليد داخل و وارداتي( كل مخارج دارويي افزايش 1861از ) داروهاي توليد داخل و وارداتي( كل مخارج دارويي افزايش. ميليون دالر يابد 2369ميليون دالر به

2008-2009 هاي سال در داخلي داروهاي براي دارويي مخارج رشد بوده درصد 25.4 ميزان به دوره همان تورم نرخ از كمتر و درصد 23 حدود.است درصد 42 حدود وارداتي داروهاي دارويي مخارج رشد

متوسط قيمت داروهاي داخلي از افزايش : ) 2009(آورد شركت كيميداروبر2008سنت در سال 8به 2001سنت در سال 2

بازار دارو

مربوطه هاي هزينه و توليد ماهيت :عرضه سمت•

توان دارو، نوع تجويز، نحوه بيماري، شدت بيماري، نوع :تقاضا سمت•

تعداد ،)ها بيمه (جايگزين پرداخت روشهاي ،)بيمار خريد قدرت (پرداخت تعداد ،)ها بيمه (جايگزين پرداخت روشهاي ،)بيمار خريد قدرت (پرداخت

و جمعيت ها، گيري همه جايگزين، هاي درمان يا و دارويي هاي جايگزين

دارويي مخارج بر مصرف زمان

محور عرضه يا و محور تقاضا :دارو اقتصاد مطالعات •

ساختار بازاردارويي- هرفيندال شاخص مالي، گردش ارقام مبناي بر :تمركز•

.است متغير 1221 تا 915 از اروپا دارويي بازار براي )HHI(هيرشمن سطح در واقعيت اين .است ماليم تمركز با بازاري دارويي بازار•

.است صادق نيز جهاني

هزينه شامل - اروپايي اتحاديه در فروشي خرده بازار اندازه :اروپا در مالي گردش هزينه شامل - اروپايي اتحاديه در فروشي خرده بازار اندازه :اروپا در مالي گردش

يورو ميليارد 214 بر بالغ -توزيع كانال منافع و ها 138 كارخانه درب هاي قيمت مبناي بر -انساني مصارف براي نسخه بدون و نسخه با داروهاي بازار اندازه دنيا مالي گردش ثلث تقريباً / يورو ميليارد تقريباً/ يورو ميليارد 122 بر بالغ كارخانه، درب برمبناي دسترس در اي نسخه داروهاي براي مالي گردش

2007 سال ارقام ( 2007 سال در اروپا اتحاديه در دارويي صنعت مالي گردش كل درصد90

تقريباً ارز آزاد نرخ با(تومان ميليارد 2000 از بيش برآوردها :كشور در مالي گردش

)دالر ميليارد 1/1

بازيگران اصلي داروسازي

و تحقيق هنگفت مخارج :)نسخه با(تجويزي داروهاي توليدكنندگان

)برند داراي (بازاريابي هاي زيرساخت و جهاني مقياس در فروش ، توسعه

بازاريابي هاي ظرفيت:)OTC(نسخه بدون داروهاي توليدكنندگان

)برند داراي( )direct-to-consumer(كننده مصرف-تا-مستقيم

هزينه رهبري و عرضه زنجيره مديريت :ژنريك توليدكنندگان

manufacturing(توليد cost leadership(

intellectual(فكري مالكيت حقوق :بيوتك توليدكنندگان property(

تحقيقاتي تخصصي هاي حوزه در

سوابق مطالعات اقتصاد و قيمت گذاري دارو

•Comanor, قيمت صنعت، ساختار داروسازي؛ صنعت اقتصادسياسي :1986 هاي دهه در آمريكا در داروها اثرگذاري و ايمني مقررات بر تاكيد با مقررات و گذاري1980 و 1970

•Scherer .فني پيشرفت و سودها گذاري، قيمت موضوعات :(1993)•Bailey هزينه افزايش ، جديد داروهاي هزينه تابع و توليد تابع تخمين : (1972)

برابر 3 از بيش 1962 از بعد )جديد(نوظهور داروي هر ازاي به نهاده هاي هزينه افزايش ، جديد داروهاي هزينه تابع و توليد تابع تخمين :

برابر 3 از بيش 1962 از بعد )جديد(نوظهور داروي هر ازاي به نهاده هاي

•Peltzman(1997): تقاضا كشش مدل ي تخمين)demand pull model( پيش و بين اختالف 1962 از قبل روابط مبناي بر 1962 از پس دروه براي جديد داروهاي بيني

.دارد ربط مقررات به واقعي و شده بيني پيش داروهاي تعداد

•Danzon et al(2004): تمليك و ادغام الگوي مطالعه=M& A صنعت در بزرگ، بنگاههاي بين .تمليك و ادغام هاي فعاليت كننده تعيين عوامل و داروسازي كوچك بازار لذا و عايدات انتظاري پايين رشد داراي (كوچك توبين q با بنگاههاي

خريداري را ديگري بنگاه كه دارد بيشتري احتمال )ها دارايي دفتري ارزش به نسبت.كند

قيمت داروها

قيمت مواد اوليه•زينه هاي عملياتي توليده•هزينه بازاريابي•تحقيقات داروييهزينه • تحقيقات داروييهزينه •

ويژگي هاي خاص توليد در صنعت داروسازي

چند محصولي بودن و توليد محصوالت مشترك

)Material-intensive(شدت مواد باال)high R&D expenditure(مخارج تحقيق و توسعه باال

)Intermediates Imports(اتكا به واردات واسطه اي و مصرفي )Intermediates Imports(اتكا به واردات واسطه اي و مصرفيتوليد انبوه و صرفه هاي مقياس

استانداردها، ::::)Regulated Industry(توليد تحت شرايط مقرراتيعوارض جانبي، مقررات سازمان هاي سياستگزاري سالمت

مخارج باالي تبليغات و بازاريابي

مدل زنجيره عرضه داروهاي تجويزي)با نسخه(

)ژنريك/اصلي(شركت هاي داروسازي

عرضهعمده فروشي ها عرضه

عرضهعرضه

داروخانه ها

عمده فروشي ها

بيمارستان ها

نظام / بيمه هاسالمت

پزشكانبيماران

توزيع

عرضه

زپرداختبا

توزيع

عرضه

عرضهعرضه

تجويز

موانع ورود به صنعت داروسازي

توسعه و تحقيق توليد،(دامنه و مقياس هاي صرفه :طبيعي هاي محدوديت

Sunk(مستغرق هاي هزينه ،)فروش و Cost( اشتهار اثرات و ها گذاري سرمايه

اعتبار و

(فروش و بازاريابي هاي مجوز و انحصاري حقوق :قانوني هاي محدوديت (فروش و بازاريابي هاي مجوز و انحصاري حقوق :قانوني هاي محدوديت

)تصويب و تاييد هاي هزينه

با )مسلط و (موجود با طرفهاي رفتار مرتبط :راهبردي هاي محدوديت

بندي بخش يا تفكيك ،)تجاري نام(برند به وفاداري .بازار در قوي موقعيت

و بليغات مخارج و متقاطع هاي يارانه ،)درماني هاي گروه زير ويژه به (بازارها

سنگين بازاريابي

عدم صرفه هاي مقياس/صرفه ها

1SAC 3SAC

هزينه

1SAC 3SAC2SAC

1q bqaq rq

qمقدار توليد

LAC

مقياس توليد بهينه

Cost

AC

MCAC

CRS

EoSDoS

MC

q

MES

اثر مقررات بر صنعت داروسازي

بر ترويج و تبليغات و بازپرداخت قيمت، مقررات•.هستند موثر سودآوري و تقاضا و عرضه

بر كيفيت و )تاثير درجه(تاثيرگذاري ايمني، مقررات.هستند موثر سودآوري و تقاضا و عرضه

بر كيفيت و )تاثير درجه(تاثيرگذاري ايمني، مقررات• داروسازي صنعت در رقابت ماهيت و هزينه ساختار

.هستند موثر

فرايندهاي توليد در صنعت داروسازيCM=Continuous(پيوسته توليد manufacturing(: توليد، هاي هزينه تقليل توليد در ويژه به فرايندها آنالين كنترل كمتر، ضايعات با كيفيت پر محصول توليد

.بزرگ مقياس نيروي كاهش ، batch واحدهاي بين اوليه مواد جابجايي در الزم كار نيروي كاهش

كيفيت تضمين /كيفيت كنترل در الزم كار)گردش در سرمايه (ساخت جريان در كاالي موجودي كاهش )گردش در سرمايه (ساخت جريان در كاالي موجودي كاهش) شيميايي سنتز در (كوچك بسيار پروسسينگ و فرآوري تجهيزات از استفادهسريع تبريد و شيميايي هاي واكنش سرعت افزايش مواد، اختالط تسريع

)CapEx(اي سرمايه مخارج و)OpEx(عملياتي مخارج در جويي صرفه :طوركلي بهBP=batch(گسسته توليد production(: يك از بيش در مرحله به مرحله محصول

از قبل پروسه هر از بچ هر كيفيت تاييد .شود مي توليد كارگاهها از اي مجموعهبيشتر هاي ناخالصي با همراه كُند هاي واكنش .است مقدور بعد پروسه

جريان فرايند هاي خط توليد گسسته قرص هاي داروييSchaber, 2010

جريان فرايند هاي خط توليد پيوسته قرص هاي داروييSchaber, 2010

اجزاء مخارج عملياتي در صنعت داروسازي

سرانه ): مخارج مستقيم نيروي كار و نظارت بر آن(هزينه هاي نيروي كار) 1()تعداد اپراتور در فرايند پيوسته دو برابر فرايند گسسته( براي هر اپراتور

درصد فرآيند 40در فرآيند پيوسته : هندلينگ و ذخيره سازي مواد اوليه) 2(گسسته

.بايد صفر باشد: توليد غير استاندارد) 3( .بايد صفر باشد: توليد غير استاندارد) 3(درصد فرآيند گسسته 50در فرآيند پيوسته : كنترل كيفيت/تضمين) 4(بر حسب واحد ( هزينه واحد...): آب، برق وگاز و(تأسيسات جانبي) 5(

مواد اوليه) واحد حجم/كيلوگرم يا واحد پول/پولواحد حجم براي آب، حالل هاي /بر حسب واحد پول: دفع پسماندها) 6(

آلي و ساير مواد6تا 1مجموع اقالم : كل مخارج عملياتي) 7(

اجزاء مخارج سرمايه اي در صنعت داروسازي

مجموع واحدهاي تجهيزات فرآوري: قيمت فوب) 1(درصد قيمت فوب 5: تحويل) 2(جانبي، اتوماسيون، الكتريكي، لوله كشي و مهندسي/تجهيزات كمكي: نصب) 3(

3تا 1مجموع : ) IC(كل هزينه نصب شده) 4(ICدرصد 20: هزينه تجهيزات تحويل شده)* 1-ضريب رات ( "سازه ها و ساختمان ها) 5(

ICدرصد 20: مخارج سرمايه اي پيش بيني نشده) 6(

ICدرصد 150): براي يك كارخانه زيربنايي(سرمايه خارج سايت) 7(

ICدرصد 20: تاسيسات خدماتي) 8( ICدرصد 20: تاسيسات خدماتي) 8(

در مخارج سرمايه اي لحاظ نمي شود بلكه مثل يك هزينه صوري با آن برخورد مي : دفع پسماندها) 9(.شود

درصد هزينه ساالنه مواد اوليه در فرايند گسسته و 35( درصد فروش ساالنه 35: سرمايه در گردش) 10(برابر نسبت به فرايند 10عمليات در فرآوري پيوسته /زيرا زمان ساخت) درصد در فرايند پيوسته 3.5

).گسسته كمتر است10تا 4مجموع اقالم : كل مخارج سرمايه اي) 11(

ساختار هزينه ها درشركت هاي )داروهاي با نسخه( دارويي

)درصد 25 (توليد و ساخت هزينه

)درصد 12-21(توسعه و تحقيق )درصد 12-21(توسعه و تحقيق

)درصد 10(مديريت

)درصد 25(بازاريابي و فروش

روشهاي قيمت گذاري قابل استفاده در صنعت داروسازي

قيمت گذاري رمزي)Negotiated prices(قيمت هاي مذاكره ايقيمت تمام شده)= Average pricing(قيمت گذاري متوسط

)Reference pricing(قيمت گذاري مرجع )Reference pricing(قيمت گذاري مرجع)Post Patent Pricing(قيمت گذاري پس از انقضاي حق انحصاري

)Collusive Pricing(قيمت گذاري تباني گرايانه

)Predatory Pricing(قيمت گذاري غارت گرايانه

تئوري قيمت گذاري رمزي )RAMSEY PRICING, 1927(

پوشش جهت در گذاري قيمت براي ها قيمت تفاوت از بهينه مجموعه ارائه به تمايل يا و پرداخت توان نظر از كنندگان مصرف اگر مشترك هاي هزينه

.باشند متفاوت پرداخت بهينه هاي تفاوت مشخص، تقاضاي كششهاي فرض با رمزي گذاري قيمت بهينه هاي تفاوت مشخص، تقاضاي كششهاي فرض با رمزي گذاري قيمت

)انفرادي(تكي محصوالت براي تقاضا هاي كشش اما .كند مي تعيين را قيمت .دارد )انحصاري حقوق(Patentساختار به بستگي

و اختراع ثبت شرايط به مربوط تفاوتهاي كامل، اجتماعي بهينه وضعيت در همزمان تعيين اين .شود مي تعيين همزمان طور به قيمت هاي تفاوت

جمله از جهاني محصوالت هاي قيمت و اختراع ثبت ملي شرايط در اختالف.دارد بيشتر تحقيق جاي داروها

داراي برند در مخارج ) با نسخه( داروهاي تجويزي) اهميت(وزندارويي خانوارها

داروهاي تجويزي ژنريك در مخارج دارويي خانوارها) اهميت(وزن

α

β

∗≥

+

ππ

βα

tS

PzpzMax

.

)()(21

داروهاي تجويزي ژنريك در مخارج دارويي خانوارها) اهميت(وزنقيمت دارو هاي تجويزي داراي برند قيمت داروهاي تجويزي ژنريك تجويزي داراي برند مازاد مصرف كننده در بخش داروهاي مازاد مصرف كننده در بخش داروهاي تجويزي ژنريك حداقل سود شركتهاي دارويي دولتي

βp

1

p2

)(1

pz

)(2

pz

∗π

1

2

2

22/

1

11ε

ε=

−−

p

MCp

P

MCP

MC

هزينه نهايي توليد درداروهاي تجويزي داراي برند 1MC

هزينه نهايي توليد داروهاي تجويزي ژنريك2MC

1ε

2ε

هزينه نهايي توليد داروهاي تجويزي ژنريك

كشش قيمتي تقاضاي داروي تجويزي داراي برند

كشش قيمتي تقاضاي داروي تجويزي ژنريك

نتيجه گيري و پيشنهادات نهايي /كاربردي پژوهشهاي سهم ارتقاي (توسعه و تحقيق مخارج افزايش •

)داروسازي صنعت در بنياديداروها انواع براي تبعيضي گذاري قيمت •)دوم بهينه (مقرراتي گذاري قيمت • در وPatent بدون و با دارو قيمتهاي اختالف مطالعه :1 پيشنهاد•

جهاني سطح در داروها قيمت با مقايسه و كشور در و بدون و با دارو قيمتهاي اختالف مطالعه :1 پيشنهاد

جهاني سطح در داروها قيمت با مقايسه و كشور دليل به كنندگان مصرف رفته دست از رفاه هزينه مطالعه :2 پيشنهاد •

)داروها تاييد در تاخير يا تسريع( جديد داروهاي حذف يا تأخيردارو اقتصاد با مرتبط كاربردي تحقيقات انجام :3 پيشنهاد•

سپاس از توجه شما