ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ

ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Κριτήρια Επιλογής Του Θέματος

Το δάσος και πιο συγκεκριμένα η καταστροφή των δασών είναι, σύμφωνα με την Agenda 21, Rio De Janeiro 1992, ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα της τοπικής, εθνικής και παγκόσμιας προτεραιότητας. Τα παιδιά στην προσχολική ηλικία δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα του δάσους. Το επισκέπτονται συχνά με τους γονείς τους και με το σχολείο, χειμώνα και καλοκαίρι.

Τα προσωπικά τους βιώματα εξάπτουν τη φαντασία και αναπτύσσουν το ενδιαφέρον τους να μάθουν περισσότερα πράγματα για το δάσος και τους οργανισμούς που φιλοξενεί.

Τα τελευταία χρόνια, έχουν καεί μεγάλα τμήματα δασικής έκτασης κοντά στην πόλη μας με αποτέλεσμα να πλημμυρίζουν τα ποτάμια, οι δρόμοι, τα σπίτια, κάτι που είναι έντονα αισθητό και στα παιδιά.

Τα καλοκαίρια, πολλοί από γονείς, γίνονται εθελοντές φύλακες και δασοπυροσβέστες.

Στόχοι Του Προγράμματος

Οι στόχοι ενός σχεδίου εργασίας ποικίλουν ανάλογα το χρονικό διάστημα που θα ασχοληθεί μια τάξη, το ενδιαφέρον των παιδιών, τους τοπικούς παράγοντες (μια ομάδα που ζει στον Έβρο, στο δάσος της Δαδιάς, μπορεί να ασχοληθεί με το θέμα έναν ολόκληρο χρόνο, ενώ παιδιά που ζουν στα νησιά δε μπορούν να προσεγγίσουν αυτό το θέμα το ίδιο, ούτε μπορούν να κάνουν τις ίδιες βιωματικές δραστηριότητες όπως θα μπορούσαν για παράδειγμα για τη θάλασσα).

Οι στόχοι λοιπόν του προγράμματος μπορούν να είναι πολύ γενικοί όπως:

Να κατανοήσουν τα παιδιά, ότι ο άνθρωπος είναι άρρηκτα δεμένος με το περιβάλλον του και οτιδήποτε συμβαίνει σ΄ αυτό έχει άμεσα αποτελέσματα πάνω του.

Να αποκτήσουν γνώσεις και να αναπτύξουν δεξιότητες, για να αναγνωρίζουν και να επιλύουν περιβαλλοντικά προβλήματα.

Να μάθουν το ρόλο του δάσους και να αξιολογήσουν τη σπουδαιότητα και τη σημασία του.

Να γνωρίσουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα δάση και να ευαισθητοποιηθούν στο πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής του δάσους

Να καλλιεργήσουν και να αναπτύξουν στάσεις, αξίες, αισθήματα ευθύνης και συμμετοχής για την προστασίας του περιβάλλοντος.

Μέχρι και πιο ειδικοί όπως: Να έρθουν σε επαφή με το δάσος, που βρίσκεται κοντά στην πόλη μας. Να αναγνωρίσουν ότι αποτελεί ένα οικοσύστημα, που παίζε σημαντικό

ρόλο στη διατήρηση της βιολογικής ισορροπίας. Να διαπιστώσουν τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των φυτών, ζώων και

ανθρώπου Να γνωρίσουν τα είδη των δέντρων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Να καταγράψουν τα βιοτικά στοιχεία του δάσους (έδαφος, θερμοκρασία, υγρασία)

2

Να γνωρίσουν τους Εθνικούς Δρυμούς, τα αισθητικά δάση και τα διατηρητέα μνημεία της φύσης κ.α.. Να διακρίνουν, μέχρι του σημείου που αυτό είναι εφικτό για την ηλικία

τους, τη χρησιμότητα των δασών για τον άνθρωπο. Να προσδιορίσουν τους κινδύνους που απειλούν τα δάση και

συγκεκριμένα το δάσος που βρίσκεται κοντά στην πόλη μας. Να προτείνουν τρόπους περιορισμού των κινδύνων (πυρκαγιάς) που

απειλούν τα δάση και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την εφαρμογή τους.

Η Μέθοδος Διδασκαλίας: Σχέδιο Εργασίας

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα εμφανίζει τον τελευταίο καιρό μια ιδιαίτερα έντονη κινητικότητα προς μια κατεύθυνση που μπορεί να χαρακτηριστεί ως αποκεντρωτική, παιδοκεντρική ή ως μια περίπτωση δημιουργίας προϋποθέσεων για κινητοποίηση των εκπαιδευτικών και ενεργό συμμετοχή τους στη διαμόρφωση του μαθήματος. Για ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπως το ελληνικό, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια καταλυτική παρουσία του σχολικού εγχειριδίου που οδηγεί σε μια στερεότυπη διαμόρφωση της διδακτικής πράξης, τα μηνύματα της αποκέντρωσης φαντάζουν άκρως τολμηρά και ρηξικέλευθα, ενώ στην πραγματικότητα θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως αυτονόητες ενέργειες σε ένα σύγχρονο σχολείο (Χρυσαφίδης,2000).

Οι καινοτομίες που στοχεύουν να μεταρρυθμίσουν τη σχολική πραγματικότητα ονομάζονται , Ευέλικτη Ζώνη και Καινοτόμος Δράση. Μέσα από τις προτάσεις αυτές έχουμε την αναβίωση της μεθόδου project. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτής της μεθόδου, δίνεται έμφαση στις διαδικασίες που βοηθούν τα μέλη της ομάδας να επιικοινωνήσουν, να προβάλουν τις απόψεις τους και να ακούν τις απόψεις των άλλων.

Τα σχέδια Εργασίας (project) είναι μια καθαρά μαθητοκεντρική μέθοδος εργασίας, η οποία βασίζεται στη συλλογική δράση των μαθητών. Μπορεί να ξεκινήσουν με αφορμή τα ενδιαφέροντα μεμονωμένων ατόμων ή του συνόλου της διδακτικής ομάδας, ο σχεδιασμός όμως των εργασιών γίνεται σε συνεργασία και με την ευθύνη της ομάδας, και στόχος είναι η ολοκλήρωση κάποιου έργου, που σχετίζεται με τη λύση ενός προβλήματος ή την απάντηση κάποιου ερωτήματος. Η όλη διαδικασία βασίζεται πάντα σε βιωματικές δραστηριότητες. Η μέθοδος project θεωρείται μια ανοικτή διαδικασία μάθησης, στην οποία τα όρια και οι διαδικασίες δεν είναι αυστηρά καθορισμένα από την αρχή, αλλά εξελίσσονται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και τα ενδιαφέροντα αυτών που συμμετέχουν.

Βασική λοιπόν προϋπόθεση για την επιτυχία ενός σχεδίου εργασίας είναι η συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας στα πλαίσια της επικοινωνιακής προσέγγισης. Κατά την επιλογή των θεμάτων και της επεξεργασίας τους θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνονται υπόψη και να αξιοποιούνται ανάλογα οι δυνατότητες, οι εκπαιδευτικές ανάγκες αλλά και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά, θρησκευτικά, γλωσσικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των παιδιών, ώστε να είναι δυνατή η συμμετοχή τους και η ανάληψη ευθυνών στην όλη διαδικασία.

Σημαντικό σημείο, που χρειάζεται πάντα ιδιαίτερη προσοχή και είναι ζητούμενο, είναι η αλλαγή του ρόλου του εκπαιδευτικού. Εδώ ο εκπαιδευτικός

3

αποκτά ρόλο καθοδηγητικό, διαμεσολαβητικό, συμβουλευτικό και υποστηρικτικό ρόλο. Είναι σημαντικό λοιπόν, να είναι προετοιμασμένος και αποφασισμένος να ακούσει τις ανάγκες της τάξης του και όχι να κατευθύνει ή να επιβάλλει αυτό το οποίο έχει προετοιμάσει.

Για την τη δημιουργία του συγκεκριμένου project ακολουθήσαμε τις 4 φάσεις oι οποίες είναι :

1 Φάση: Αναζήτηση και διερεύνηση του θέματος (εντοπισμός του ενδιαφέροντος, των επιθυμιών, των προβληματισμών των παιδιών.)

2 Φάση : Σχεδιασμός ( περιλαμβάνει τις προτάσεις των παιδιών)

3 Φάση : Υλοποίηση (περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που είναι σύμφωνες με τις προτάσεις των παιδιών.)

4 Φάση : Αξιολόγηση (εκφράζονται από τα νήπια και την νηπιαγωγό οι απόψεις τους για τα θετικά και αρνητικά σημεία του project)

To συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας μπορεί να αξιοποιηθεί στον κύκλο σπουδών που αφορά την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

4

Αγαπώ το ΔΑΣΟΣ

5

1η Φάση:

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΈΜΑΤΟΣ

Σε κοντινή απόσταση από το νηπιαγωγείο του σχολείου μας υπήρχε ένας

μικρός δρυμός. Παρατηρήσαμε ότι τα παιδιά στα ελεύθερα σχέδιά τους

ζωγράφιζαν, σχεδόν καθημερινά, σκηνές και εικόνες από το δάσος, άλλοτε

ρεαλιστικές και άλλοτε διανθισμένες με τη φαντασία και τη δημιουργικότητα

που τους διακρίνει σ΄ αυτή την ηλικία. Στις συζητήσεις τους επίσης, που

έκαναν μεταξύ τους αναφέρονταν συχνά σ΄ αυτό. Επειδή το ενδιαφέρον των

παιδιών συνεχιζόταν επιδιώξαμε μία περισσότερη εξειδικευμένη συζήτηση με

όλη την ομάδα. Θέλαμε να μάθουμε γιατί τους αρέσει ιδιαίτερα και τι

συναισθήματα τους προκαλούσε.

Από τη συζήτηση αυτή θα προέκυπτε αν πραγματικά το ενδιαφέρον ήταν

τέτοιο που θα δικαιολογούσε την ενασχόληση μας με το δάσος. Τους

προκαλούσε μια σειρά από απορίες και ενδιαφέροντα για τον κόσμο του, την

εικόνα που παρουσιάζει, τα μυστικά που κρύβει, τη σχέση του με τα

παραμύθια κλπ.

Η ομάδα ομόφωνα συμφώνησε και προχώρησε στη Β΄ φάση του project,

το σχεδιασμό της δράσης.

Β΄ Φάση

6

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

3η Φάση

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Κατά την υλοποίηση των προτάσεων των παιδιών αποφασίζουμε να αξιοποιήσουμε, με βάση τα δεδομένα της τάξης, να αξιοποιήσουμε τις

7

Να μιλήσουμε και μάθουμε για το δάσος

Να επισκεφτούμε το δάσος

Να ζωγραφίσουμε και να φτιάξουμε το δάσος

Να παίξουμε το δάσος μέσα στη την τάξη

Να πούμε ποιήματα και τραγούδια για το δάσος

Nα παίξουμε κουκλοθέατρο με το δάσος

Να γίνουμε τα δέντρα και τα ζώα του δάσους

προτάσεις των παιδιών και να διαμορφώσουμε μία σειρά από δραστηριότητες, η διάρκεια των οποίων ποικίλει από ομάδα σε ομάδα και από εποχή σε εποχή. Η έμφαση που δίνεται στους επιμέρους τομείς εξαρτάται από τις ανάγκες των παιδιών και τη γενικότερη εικόνα της ομάδας σε σχέση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα.

1Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Τομέας Δραστηριότητα

Νοητικός Συζητούμε με τα παιδιά για το δάσος: καταθέτουμε γνώσεις, εμπειρίες, απορίες που να αναφέρονται στη ζωή του δάσους και αναλαμβάνουμε να αναζητήσουμε και άλλες πληροφορίες και να φέρουμε σχετικό υλικό από το σπίτι με τη συνεργασία των γονιών.

Γλώσσα Μα βάση τις εμπειρίες από τη συζήτηση, «γράφουμε» συνθήματα για το δάσος.

Αισθητικός Θεατρικό παιχνίδι: Το δάσος κινδυνεύει…

2Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

8

Τομέας Δραστηριότητα

Νοητικός 1. Προετοιμασία της επίσκεψης Συζητούμε για τη διοργάνωση της επίσκεψης (π.χ. τι θα πάρουμε μαζί μας, τι θα παρατηρήσουμε, τι μπορούμε να συλλέξουμε, κανόνες συμπεριφοράς κ.α.).

Νοητικός 2. Πραγματοποιούμε την επίσκεψη.

Κοινωνικο-συναισθηματικός

Παιχνίδια παρατήρησης, παιχνίδια άσκησης των αισθήσεων (μαγνητοφωνώ, φωτογραφίζω, συλλέγω παράξενα και ενδιαφέροντα υλικά) Παίζουμε ομαδικά παιχνίδια.

Ψυχοκινητικός Ψυχοκινητικά παιχνίδια μέσα στο δάσος

Αισθητικός Ζωγραφίζω το δάσος.

9

3Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Τομέας Δραστηριότητα

Αισθητικός Ζωγραφική, κολάζ με φυσικό υλικό, τυπώματα με φύλλα, ξυλάκια κλπ.

Νοητικός Παρουσιάζουν το έργο και αυτοσχεδιάζουν μία ιστορία

Κοινωνικο-συναισθηματικός

Κατασκευή ομαδικής μακέτας

10

4Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Τομέας Δραστηριότητα

Κοινωνικο-συναισθηματικός

Παιχνίδια ρόλων με θέμα το δάσος (ξυλοκόποι, επισκέπτες, κυνηγοί, ζωγράφοι κ.α.)

Δεξιότητες Παιχνίδια που διευκολύνουν την προσέγγιση χωροχρονικών εννοιών)

Ψυχοκινητικός Ψυχοκινητικά παιχνίδια με θέμα ζώα και φυτά του δάσους (μετακινήσεις, ακινησία, κίνηση επί τόπου)

Αισθητικός Θεατρικό παιχνίδι

11

5Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Τομέας Δραστηριότητα

Νοητικός Διαβάζουμε και επεξεργαζόμαστε ιστορίες και παραμύθια

Αισθητικός Ακούμε και μαθαίνουμε ποιήματα, τραγούδια και παίζουμε με μουσικά όργανα

Γλώσσα Αυτοσχεδιάζουμε ποιήματα, παραμύθια, τραγούδια και τα «γράφουμε» ο καθένας με το δικό του τρόπο.

12

6Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Τομέας Δραστηριότητα

Αισθητικός Κατασκευάζουμε κούκλες κουκλοθεάτρου, με διάφορα υλικά του δάσους

Νοητικός Αυτοσχεδιάζουμε ιστορίες για το δάσος

Κοινωνικο-συναισθηματικός

Οι ομάδες παρουσιάζουν τις ιστορίες τους

13

ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ

7Η ΠΡΟΤΑΣΗ: ΝΑ ΝΤΥΘΟΥΜΕ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ ΘΕΑΤΡΟ

Αυτοσχεδιάζουμε ή επιλέγουμε μία γνωστή ιστορία για το δάσος

Κατασκευάζουμε στολές και σκηνικά

Επιλέγουμε τη μουσική επένδυση της ιστορίας

Παίζουμε το έργο

14

4η Φάση

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Στη φάση αυτή τα παιδιά και η νηπιαγωγός εκφράζουν τις απόψεις

τους για τα θετικά και τα αρνητικά σημεία του σχεδίου εργασίας, εντοπίζουν

πιθανά λάθη και δεσμεύονται έμμεσα για έναν πιο προσεκτικό και

συστηματικό σχεδιασμό στο μέλλον. Στο παράδειγμα μας, τα συμπεράσματα

της αξιολόγηση ήταν ιδιαίτερα θετικά. Στα παιδιά άρεσε αυτός ο τρόπος

δράσης, ασφαλώς όχι μόνο για λόγους που ανάγονται στα χαρακτηριστικά

του σχεδίου εργασίας ως μεθοδολογίας. Υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα

που ανάγονται σε πορίσματα της Ψυχολογίας των Κινήτρων και μας δίνουν το

δικαίωμα να πιστεύουμε ότι ένας από τους λόγους θετικής αντιμετώπισης της

προσέγγισης του δάσους, οφείλεται στο γεγονός ότι ο μαθητής αντιλαμβάνεται

τον εαυτό του όχι ως ενεργούμενο αλλά ως συνδημιουργό της μαθησιακής

διαδικασίας.

15

Βιβλιογραφία Μανούσου Γ., (2002) Μια μικρή εισαγωγή για τα Σχέδια Εργασίας Παράθυρο στην εκπαίδευση, τ.17., σς.93-98.

Ρόζη Θ., Εμπειρίες από την εφαρμογή της μεθόδου project στο νηπιαγωγείο., Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ. 37, Ιαν-Φεβ.2004,σ. 72-80.

Φλογαϊτη Ε. (1998) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Ελληνική Εταιρία Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης «Τα δάσος: ο άγνωστος ευεργέτης μας».

Χρυσαφίδης K. (2000) Βιωματική – Επικοινωνιακή Μάθηση: η σύγχρονη εκδοχή της μεθόδου project. Αθήνα: Gutenberg

http://www.minagric.gr/greek/agro_pol/DASIKA/Forests/Forests1.htm

http://www.dasos.gr/

http://alex.eled.duth.gr/viotopoi/bio/dasos_fr.htm

http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/class/Dasos.htm

http :// www . startpoint . gr / fullarticle . asp ? article =041029 forest

16

Ζωγραφιές με τη χρήση του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τις παρακάτω ζωγραφιές έκαναν παιδιά ηλικίας 5 ως 8 ετών. Τα βάλαμε να δουλέψουν ανά δύο, αφού πρώτα τους εξηγήσαμε το πρόγραμμα ζωγραφικής

των windons.Τα μεγάλα παιδιά ήξεραν τον χειρισμό του προγράμματος και δούλεψαν μόνα τους. Τα μικρά παιδιά συχνά ζητούσαν την βοήθειά μας.

Κατερίνα-Ταξιαρχούλα. Ετών 8

Μαρία-Γιάννα. Ετών 7 Αποστόλης-Βησσαρίων. Ετών 8

Η Κατερίνα και η Ταξιαρχούλα σχεδίασαν πρώτα, με την χρήση του μολυβιού,την γέφυρα που περνά από κάτω το ποτάμι, και τους κορμούς των δέντρων. Στη συνέχεια έβαψαν, με την χρήση πινέλου, τους κορμούς, το ποτάμι, και το λουλούδι.Mε τον αερογράφο έκαναν τον δρόμο και την πρασινάδα. Η Μαρία και η Γιάννα έκαναν πρώτα το πράσινο γέμισμα. Με το πινέλο έκαναν το γα-λάζιο φόντο, το πράσινο στα δέντρα, τα φρούτα, και τον ήλιο. Με την επιλογή σχήματος έκαναν το χώμα και τους κορμούς. Ο Αποστόλης και ο Βησσαρίων έφτιαξαν ένα δέντρο με επιλογή σχήματος και πινέλο, στην συνέχεια έκαναν αντιγραφή, και σμίκρυνση στα πίσω δέντρα. Με τον αερογράφο έκαναν το χώ- μα. Το βουνό, τον ήλιο και τους καρπούς τα έφτιαξαν με πινέλο. Χρησιμοποίη-

17

σαν κάθε φορά και το ανάλογο χρώμα.χρώμα

Θανάσης-Γιώργος. Ετών 5

Τα παιδιά δούλεψαν με το μολύβι για να φτιάξουν τα περιγράμματα της ζωγραφιάς τους. Το γέμισμα το έκαναν με το πινέλο. Διευκολύνονταν μετην χρήση αυτό των δύο εργαλείων,(μολύβι και πινέλο),ενώ συχνά για νασβήσουν έκαναν χρήση της γόμας.

Λίζα-Ελένη. Ετών 8Η Λίζα με την Ελένη χρησιμοποίησαν το πινέλο ,για τον ουρανό, την πρασινά-δα, τον ήλιο, τα λουλούδια, τον ένα κορμό και τα φύλλα. Τον άλλο κορμό τον

έκαναν με την επιλογή σχήματος και το γέμισμα. Το σώμα των πουλιών το

18

έφτιαξαν με αερογράφο ενώ τα φτερά τους ,τα κλαδιά, τις ακτίνες του ήλιου με μολύβι. Για να κάνουν τις διορθώσεις τους χρησιμοποιούσαν την γόμα.

Νεφέλη-Δήμητρα. Ετών 6Τα δύο κορίτσια χρησιμοποίησαν για την ζωγραφική τους το μολύβι και το πι-νέλο. Το σπίτι, την πρασινάδα κάτω, και των δέντρων, τα σύννεφα τα λουλούδια, τον ήλιο τα έφτιαξαν με το πινέλο. Τους κορμούς και την πόρτα του σπι- τιού την έκαναν με μολύβι.

Πασχαλιά –Σεβαστή. Ετών 8

Η πασχαλιά με την Σεβαστή έκαναν πρώτα το γαλάζιο φόντο. Με την επιλογή σχήματος έφτιαξαν τον ήλιο και τους κορμούς των δέντρων. Τα κοτσάνια των λουλουδιών και τις ακτίνες του ήλιου τις έκαναν με μολύβι. Όλη την υπόλοιπη

19

ζωγραφιά την έκαναν με το πινέλο, χρησιμοποιώντας τα ανάλογα κάθε φορά χρώματα.

Κώστας-Χρήστος. Ετών 6 Τα δύο αγόρια έφτιαξαν πρώτα τα επάνω δέντρα με την επιλογή σχημάτων και προσπάθησαν να φτιάξουν το ποτάμι με το μολύβι. Στο κάτω μέρος έφτιαξαν τούς κορμούς με την επιλογή σχημάτων και τους γέμισαν με χρώμα

Έκαναν με πινέλο το γαλάζιο στον ουρανό, τις πρασινάδες των δέντρων, τα φύλλα και τον ήλιο. Τις ακτίνες του ήλιου, τα πουλιά και τα κλαδιά τα έκαναν με την χρήση του μολυβιού. Τις πράσινες και καφέ πιτσιλιές τις έκαναν με τοναερογράφο.

20

Στην παρακάτω ζωγραφιά τα κορίτσια έφτιαξαν τους κορμούς των δέντρων, τον ήλιο και την λίμνη με επιλογή σχημάτων. Τα γέμισαν με το κατάλληλο χρώμα. Με το πινέλο έκαναν τα έλατα ,το γέμισμα των δύο άλλων δέντρων, το άσπρο στην λίμνη καθώς και τα λουλούδια. Για τις ακτίνες του ήλιου, τα κοτσάνια, το πάνω μέρος των άλλων δύο δέντρων χρησιμοποίησαν το μολύβι. Στο τέλος έκαναν το γαλάζιο και το πράσινο φόντο.

Εύα-Αθηνά. Ετών 8

Γιάννης- Κώστας. Ετών 7

21

Έκαναν ένα δέντρο με επιλογή σχήματος και γέμισμα για τον κορμό, και με πινέλο την πρασινάδα του. Στην συνέχεια έκαναν αντιγραφή. Με το πινέλο επίσης έφτιαξαν τον ήλιο και τους καρπούς του δέντρου. Με τη βοήθεια του αερογράφου έκαναν τις καφέ και τις πράσινες πιτσιλιές. Η εργασία ζωγραφικής με την χρήση προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή πραγματοποιήθηκε στο ιδιωτικό σχολείο «Γεννάδειος Σχολή» που βρίσκεται στο Καλαμάκι. Η επιλογή των παιδιών ήταν τυχαία. Εμάς μας ενδιέφερε η ηλικία των παιδιών να είναι από 5 ως 8 ετών. Όπως είπαμε και στην αρχή τα παιδιά δούλεψαν δυο-δυο. Έκτος από τις προαναφερθέντες παρατηρήσεις που κάναμε ανά ζωγραφιά, είδαμε ότι τα κορίτσια κάθε ηλικίας χρησιμοποίησαν έντονα και διάφορα χρώματα, σε σχέση με τα αγόρια που η χρωματική τους επιλογή ήταν περιορισμένη. Δύο ομάδες αγοριών έκαναν την χρήση της αντιγραφής στην ζωγραφιά τους. Τα παιδιά 5 και 6 ετών επέλεξαν να κάνουν την ζωγραφιά τους με μολύβι και πινέλο, καθώς τα άλλα εργαλεία τους φάνηκαν δύσκολα στην χρήση. (π.χ. επιλογή σχήματος). Αυτό που εισπράξαμε από τη συνεργασία μας με τα παιδιά ήταν πως αυτά αρέσκονται στη χρήση του υπολογιστή, αφού συνδύασαν την ευχαρίστηση με τη δημιουργικότητα τους. Έκαναν κάτι που τους ευχαριστεί ιδιαίτερα, όπως είναι η ζωγραφική ,με τη βοήθεια όμως της τεχνολογίας, χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή κάτι που στην ηλικία τους δείχνει ίσως απρόσιτο, αφού χρησιμοποιείται κατά κανόνα μόνο από μεγαλύτερους. Από εμάς υπήρξε έντονη η ενθάρρυνση προς τη χρήση του υπολογιστή, αφού πολλά παιδιά (κυρίως τα μικρότερα) έδειχναν αρχικά προτίμηση στο να ζωγραφίσουν με τον κλασσικό τρόπο, πάνω στο χαρτί. Τελικά δούλεψαν ευχάριστα και η παρέμβαση η δική μας ήταν διακριτική.

22