สรุปย่อ - ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมายทั่วไป (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

40101 ความรู้��เบื้�องต้�นเกี่��ยวกี่�บื้กี่ฎหมายทั่��วไป

หน�วยทั่�� 1 พั�ฒนากี่ารู้กี่�าเน�ดความค�ดทั่างกี่ฎหมาย

1. การทำ�าความเข้�าใจความหมายข้อง กฎหมาย ต้�องทำ�าความเข้�าใจใน“ ”

ปร�ชญากฎหมายในสำ�าน�กความค�ดต้�างๆ และจะทำ�าให�ผู้#�ศึ%กษาม'ทำ�ศึนะคต้�ทำ'(กว�างข้%)น

2. สำ�าน�กความค�ดต้�างๆ หมายถึ%งแนวค�ดหร+อทำฤษฎ'ทำางกฎหมายทำ'(น�กปราชญ-กฎหมายกล.�มหน%(งม'ความค�ดเห/นหร+อความเช+(อต้รงก�น แม�ว�าจะเก�ดข้%)นต้�างย.คต้�างสำม�ยก/ต้าม

3. ป0จจ�ยทำ'(ม'ผู้ลกระทำบต้�อกฎหมายม'สำ�วนสำ�าค�ญหลายประการ ทำ�)งแนวความค�ดทำางศึาสำนา จาร'ต้ประเพณี' ความค�ดเห/นข้องน�กปร�ชญากฎหมาย เหต้.การณี-ต้�างๆ ทำ'(เก�ดข้%)นล�วนเป4นป0จจ�ยทำ'(สำ�าค�ญในการเก�ดการเปล'(ยนแปลง การใช�และการพ�ฒนากฎหมาย

1.1ปรู้ะว�ต้�สำ�าน�กี่ความค�ดต้�างๆ ในทั่างกี่ฎหมาย1. แนวความค�ดข้องสำ�าน�กความค�ดกฎหมายธรรมชาต้� ให�ความสำ�าค�ญอย#�ทำ'(

การใช�เหต้.ผู้ลข้องมน.ษย-ต้ามธรรมชาต้�ข้องมน.ษย- กฎหมายทำ'(แทำ�จร�งค+อ เหต้.ผู้ลทำ'(ถึ#กต้�อง สำอดคล�องก�บหล�กธรรมชาต้� ใช�ประโยชน-ให�สำอดคล�องก�บการใช�อ�านาจโดยชอบธรรม เป4นกระแสำความค�ดหล�กในระบอบเสำร'ประชาธ�ปไต้ยทำ'(ม.�งเน�นในการค.�มครองสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องประชาชนและถึ#กใช�เป4นเคร+(องม+อในการใช�เหต้.ผู้ลในการโต้�แย�ง การใช�อ�านาจร�ฐ

2. แนวความค�ดข้องสำ�าน�กกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+อง เน�นการม'ระบบกฎหมายทำ'(แน�นอน ม'ระเบ'ยบและม'ประสำ�ทำธ�ภาพ ทำ�า ให�เก�ดการพ�ฒนาแนวความค�ดทำางการเม+องและทำฤษฎ'กฎหมายทำ'(จะสำน�บสำน.นความชอบธรรมข้องการใช�อ�านาจโดยเด/ดข้าดข้องร�ฐ ในการต้รากฎหมายต้�างๆ ข้%)นใช�บ�งค�บในการปกครองประเทำศึอย�างไม�ม'ข้�อแม�ใดๆ

3. แนวความค�ดข้องสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมาย ฝ่<ายคอมม�วน�สำต้-ให�ความหมายข้องกฎหมาย ค+อปรากฏการณี- อ�นหน%( งซึ่%(งเป4นผู้ลสำะทำ�อนมาจาก

การเม+อง กล�าวค+อ เศึรษฐก�จและการเม+องต้�องการจะแสำดงค�าสำ�(งค�าบ�ญชาอย�างไร สำ�(งทำ'(แสำดงออกมาค+อกฎหมาย

4. แนวความค�ดข้องสำ�าน�กความค�ดฝ่<ายสำ�งคมว�ทำยากฎหมายเห/นว�า หากกฎหมายม'สำภาพทำ'(ต้รงต้�อความจร�งในสำ�งคม ก/ควรม'การเปล'(ยนหล�กแห�งกฎหมายทำ.กคร�)งทำ'(สำ�งคมเปล'(ยนแปลง และหากผู้#�ใช�กฎหมายเข้�าใจในบร�บทำข้องสำ�งคม การใช�กฎหมายจะลดความข้�ดแย�ง รวมทำ�)งทำ�าให�ม'การพ�ฒนากฎหมายให�ด'ข้%)น

1.1.1 ความหมายและความสำ�าค�ญข้องสำ�าน�กความค�ดในทำางกฎหมายการศึ%กษาและจ�าแนกความค�ดในสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายเป4นไปเพ+(อ

ประโยชน-ใดสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายสำ�าน�กต้�างๆ เป4นพยายามสำก�ดเอาอ.ดมคต้�

หร+อค.ณีค�าทำ'(แทำ�จร�งหร+อแก�นสำารข้องกฎหมาย เพ+(อพยายามหาค�าต้อบว�าด�วยความม.�งหมายหร+อว�ต้ถึ.ประสำงค-ข้องกฎหมาย หร+อบทำบาทำและหน�าทำ'(ข้องกฎหมาย เพ+(อหาหล�กการพ+)นฐานข้องกฎหมาย โดยว�ธ'การแสำวงหาค�าต้อบทำ'(แต้กต้�างก�น กล.�มทำ'(ม'ความค�ดอย�างเด'ยวก�นถึ%งแม�จะเก�ดข้%)นก�อนหร+อภายหล�ง แต้�หากม'ความค�ดเห/นทำ'(สำอดคล�องไปในแนวทำางเด'ยวก�นหร+อใกล�เค'ยงก�น หร+อเพ+(อให�ทำราบถึ%งแนวความค�ดทำ'(สำ�งผู้ล หร+อม'อ�ทำธ�พลต้�อระบบกฎหมายหร+อหล�กกฎหมายทำ'(ใช�อย#�ในแต้�ละย.คสำม�ย

1.1.2 สำ�าน�กความค�ดกฎหมายธรรมชาต้� (School of Natural Law)

แนวความค�ดสำ�าน�กกฎหมายธรรมชาต้�สำามารถึใช�ประโยชน-ได�อย�างไรสำ�าน�กความค�ดกฎหมายธรรมชาต้� เน�นการใช�เหต้.ผู้ลต้ามธรรมชาต้�เป4น

หล�กการพ+)นฐานในการต้�อสำ#�และปกป?องสำ�ทำธ�ข้� )นพ+)นฐานข้องมน.ษย-สำามารถึใช�ประโยชน- ให�สำอดคล�องก�บการใช�อ�านาจโดยชอบธรรมในระบบเสำร'ประชาธ�ปไต้ยทำ'(ม.�งเน�นในการค.�มครองสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องประชาชน และถึ#กใช�เป4นเคร+(องม+อในการใช�เหต้.ผู้ลในการโต้�แย�งการใช�อ�านาจข้องร�ฐ

1.1.3 สำ�าน�กความค�ดกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+อง (School of Positive Law)

ชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

2

ประเทำศึไทำยร�บแนวความค�ดสำ�าหร�บน�กกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+องได�อย�างไร และสำ�งผู้ลต้�อแนวความค�ดข้องน�กกฎหมายไทำยอย�างไร

การสำ�งน�กเร'ยนไทำยไปศึ%กษาต้�อในประเทำศึอ�งกฤษในข้ณีะทำ'(ค�าสำอนข้องออสำต้�น ได�เป4นทำ'(ยอมร�บอย�างมากในวงการกฎหมายอ�งกฤษ ทำ�าให�ม'การน�าสำอนในประเทำศึไทำย และสำ�งผู้ลให�แนวความค�ดด�งกล�าวเป4นทำ'(ยอมร�บในระบบความค�ดข้องน�กกฎหมายไทำยมาเป4นเวลานาน พ�จารณีาได�จากการบรรยายความหมายข้องกฎหมายทำ�าให�ม'การว�พากษ-ว�จารณี-ว�า น�กกฎหมายไทำยหมกม.�นก�บการเล�นในต้�วอ�กษรมากกว�าค.ณีค�าทำ'(แทำ�จร�งข้องกฎหมาย

1.1.4 สำ�าน�กี่ความค�ดกี่ฎหมายฝ่&ายคอมม�วน�สำต้' (School of Communist Jurisprudence)

สำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายฝ่<ายคอมม�วน�สำต้-เห/นว�ากฎหมายม'ล�กษณีะและบทำบาทำอย�างไร

กฎหมายเป4น ปรากฏการณี- “ ” (Phenomenon) และไม�ยอมร�บว�ากฎหมายเป4นสำ�(งจ�าเป4นสำ�าหร�บสำ�งคมปร�ชญากฎหมายข้องฝ่<ายคอมม�วน�สำต้- ค+อความไม�เช+(อในกฎหมาย ไม�เช+(อในกฎแห�งธรรมชาต้� หร+อสำ�(งทำ'(อย#�นอกเหน+อข้อบเข้ต้ข้องกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+อง และแม�ภายในข้อบเข้ต้ข้องกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+องเอง ฝ่<ายคอมม�วน�สำต้-ก/ไม�เช+(อว�าสำ#งสำ.ด หร+อเป4นสำ�(งสำมบ#รณี- (The

Absoluteness) สำ�าหร�บบทำบาทำข้องกฎหมายม'ข้�อสำร.ปหลายประการค+อ1. กฎหมายเป4นผู้ลผู้ล�ต้ หร+อผู้ลสำะทำ�อนข้องโครงสำร�างทำางเศึรษฐก�จ

หร+อเง+(อนไข้ทำางเศึรษฐก�จ2. กฎหมายเป4นเสำม+อนหน%(งเคร+(องม+อหร+ออาว.ธทำ'(ชนช�)นปกครองสำร�าง

ข้%)น เพ+(อปกป?องอ�านาจข้องต้น3. ในสำ�งคมคอมม�วน�สำต้-ทำ'(สำมบ#รณี- กฎหมายในฐานะทำ'(เป4นเคร+(องม+อข้อง

การควบค.มสำ�งคมจะเห+อดหายและสำ#ญสำ�)นไป

1.1.5 สำ�าน�กี่ความค�ดกี่ฎหมายฝ่&ายสำ�งคมว�ทำยา (School of Sociological Jurisprudence)

การศึ%กษาข้องสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายฝ่<ายสำ�งคมว�ทำยา กฎหมายม'ประโยชน-อย�างไร


3

การศึ%กษาในทำางสำ�งคมว�ทำยาจะช�วยอธ�บายเหต้.ผู้ล ข้องกฎเกณีฑ์-และเหต้.ผู้ลข้องพฤต้�กรรมข้องคนในกล.�มผู้ลประโยชน-และบร�บทำข้องสำ�งคมเพ+(อใช�กฎหมายให�สำอดคล�องก�บจาร'ต้ประเพณี' และว�ถึ'ช'ว�ต้ข้องคนสำ�วนใหญ�เป4นการลดความข้�ดแย�งระหว�างกฎหมายก�บความประพฤต้�ข้องบ.คคล เป4นเคร+(องช�วยให�การใช�กฎหมายเป4นธรรมข้%)น รวมทำ�)งช�วยการพ�ฒนากฎหมายให�ด'ข้%)น โดยฝ่<ายน�ต้�บ�ญญ�ต้�

1.1.6 สำ�าน�กี่ความค�ดกี่ฎหมายฝ่&ายสำ�จจน�ยม (School of Realist Jurisprudence)

สำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายฝ่<ายสำ�จจน�ยม มองกฎหมายอย�างไรสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายฝ่<ายสำ�จจน�ยม สำนใจในความเป4นจร�ง เพราะ

ประเด/นข้�อว�พากษ-ว�จารณี-เก'(ยวก�บกฎหมาย หร+อเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐผู้#�ใช�กฎหมายก�อให�เก�ดประสำบการณี-ทำ'(สำ� (งสำมก�นทำ�าให�บ.คคลผู้#�เก'(ยวข้�องเก�ดความสำงสำ�ยหร+อค�บข้�องใจก�บการหาเหต้.ผู้ลข้องกฎหมาย จ%งเก�ดแนวความ ค�ดทำ'(พยายามอธ�บายหร+อหาค�าต้อบทำ'(ม.�งแยกแยะหาเหต้.ผู้ลต้�างๆ ว�าเหต้.ใดกฎหมายจ%งบ�ญญ�ต้�เช�นน�)นหร+อ ทำ�าไมศึาลจ%งต้�ดสำ�นเช�นน�)น โดยม'การน�าว�ธ'การในว�ชาอ+(นๆ มาใช�อธ�บายเร+(องต้�างๆ ในทำางกฎหมายด�วย

1.1.7สำ�าน�กี่ความค�ดกี่ฎหมายฝ่&ายปรู้ะว�ต้�ศาสำต้รู้' (School of Historical Jurisprudence)

ซึ่าว�นย'ม'ความค�ดเก'(ยวก�บกฎหมายอย�างไรซึ่าว�นย'เห/นว�ากฎหมายม�ได�เป4นเร+(องข้องเหต้.ผู้ล แต้�เพ'ยงอย�างเด'ยว แต้�

เจ+อไปด�วยว�ฒนธรรม และความร# �สำ%กร�วมก�นเป4นเอกล�กษณี-ข้องชนชาต้�น�)นๆ ต้ามอารมณี- ความร# �สำ%กทำางจ�ต้ใจข้องแต้�ละชนชาต้�ม'ความแต้กต้�างก�น อารมณี- ความร# �สำ%กทำ'(ว�าน')ค+อ จ�ต้ว�ญญาณีประชาชาต้� “ ” (Volksgeits หร+อ The

spirit of the people) และแสำดงออกให�เห/นได�จากกฎหมายประเพณี' (Gewohnheitsercht) และภาษา

1.1.8 แนวโน�มใหม�ๆ ในกี่ารู้พั�ฒนาความค�ดทั่างกี่ฎหมาย


4

แนวโน�มข้องการพ�ฒนา ความค�ดทำางกฎหมายในป0จจ.บ�นม'แนวโน�มเป4นอย�างไร

แนวโน�มในป0จจ.บ�น ค+อการน�าปร�ชญากฎหมายธรรมชาต้�มาผู้สำมก�บปร�ชญากฎหมายฝ่<ายบ�านเม+องเพ+(อหาสำ�วนทำ'(ละม�ายก�นและเป4นประโยชน-ต้�อสำ�งคมให�มากทำ'(สำ.ด ปร�ชญาใหม�ไม�ม'ช+(อเร'ยกเป4นทำางการ บางคร�)งเร'ยกว�า ปร�ชญากฎหมายฝ่<ายบ�านเม+องแผู้นใหม� (The modern positive law)

1.2ความค�ดในเชิ�งปรู้�ชิญากี่ฎหมาย1. ร�ฎฐาธ�ป0ต้ย- ค+อผู้#�ม'อ�านาจสำ#งสำ.ดในร�ฐ แต้�ต้�องเป4นอ�านาจด�วยความเป4น

ธรรม ม�ฉะน�)นอาจจะถึ#กล�มล�างได�2. ความย.ต้�ธรรม ต้ามความหมายโดยทำ�(วไปน�)นหมายถึ%ง ความถึ#กต้�อง ชอบ

ด�วยเหต้.ผู้ล ความหมายข้องความย.ต้�ธรรมน�)นยากทำ'(จะให�ค�าน�ยาม เพราะข้%)นอย#�ก�บคต้�น�ยม ปร�ชญาข้องแต้�ละคน

3. ด.ลพ�น�จข้องผู้#�ใช�กฎหมาย ทำ�าให�เก�ดการบ�งค�บใช�กฎหมาย และการเปล'(ยนแปลงในกฎหมาย

4. กฎหมายเป4นเคร+(องก�าหนดระเบ'ยบว�น�ยข้องสำ�งคม ประชาชนทำ�)งหลายจ%งต้�องเคารพน�บถึ+อกฎหมาย ผู้#�บร�หารประเทำศึย�อมไม�ม'อ�านาจต้ามอ�าเภอใจ ต้�องเคารพกฎหมายเช�นก�น

1.2.1 รู้�ฎฐาธิ�ป0ต้ย'หล�กน�ต้�ร�ฐและหล�กการแบ�งแยกอ�านาจม'ผู้ลต้�อการจ�าก�ดการใช�อ�านาจ

ข้องร�ฎฐาธ�ป0ต้ย-อย�างไรหล�กน�ต้�ร�ฐหมายถึ%งร�ฐทำ'(ปกครองต้ามหล�กแห�งเหต้.ผู้ลเพ+(อให�การอาศึ�ย

อย#�ร �วมก�นข้องมน.ษย-เป4นไปด�วยความสำงบสำ.ข้ หล�กการแบ�งแยกอ�านาจอธ�ปไต้ยเป4นหล�กการทำ'(ก�าหนดข้%)นเพ+(อค.�มครองสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องประชาชนจากการใช�อ�านาจอธ�ปไต้ยข้องร�ฐ ประเทำศึทำ'(ปกครองด�วยหล�กการด�งกล�าวจะสำ�งผู้ลให�ร�ฎฐาธ�ป0ต้ย-ไม�สำามารถึใช�อ�านาจได�อย�างเต้/มทำ'(

1.2.2 ความย1ต้�ธิรู้รู้มอร�สำโต้เต้�ลได�กล�าวถึ%งความย.ต้�ธรรมอย�างไร


5

อย.ต้�ธรรมย�อมเก�ดข้%)นเม+(อความเทำ�าก�นถึ#กทำ�าให�ไม�ทำ�ดเทำ'ยมก�น และเม+(อความไม�เทำ�าก�นถึ#กทำ�าให�กลายเป4นความทำ�ดเทำ'ยมก�น (In-just arises when equals are treated unequally, and also when unequals are treated equally) อร�สำโต้เต้�ลไม�ยอมร�บว�าความย.ต้�ธรรมเป4นค.ณีธรรมด�งทำ'(เปลโต้เข้�าใจ แต้�บอกว�าความย.ต้�ธรรมเป4นเร+(องข้องการจ�ดระเบ'ยบความสำ�มพ�นธ-ข้องมน.ษย-ในสำ�งคม โดยถึ+อหล�กว�า สำ�(งทำ'(เหม+อนก�นควรได�ร�บการปฏ�บ�ต้�เทำ�าเทำ'ยมก�น

1.2.3 ด1ลพั�น�จของผู้��ใชิ�กี่ฎหมายการใช�ด.ลพ�น�จข้องน�กกฎหมายจะสำอดคล�องก�บความย.ต้�ธรรมในสำ�งคม

ค+ออะไรการใช�ด.ลพ�น�จจ%งเป4นสำ�(งสำ�าค�ญสำ.ดยอดข้�อหน%(ง ในการอ�านวยความ

ย.ต้�ธรรมเม+(อใดทำ'(กฎหมายเปBดโอกาสำให�ใช�ด.ลพ�น�จ น�กกฎหมายควรใช�ด.ลพ�น�จไปในทำางสำอดคล�องต้�อ มโนธรรม ศึ'ลธรรม และความต้�องการข้องสำ�งคม“ ”

1.2.4 กี่ารู้น�บื้ถือกี่ฎหมายประเทำศึทำ'(เป4นน�ต้�ร�ฐม'ล�กษณีะอย�างไรประเทำศึทำ'(เป4นน�ต้�ร�ฐน�)นจะต้�องม'ล�กษณีะด�งต้�อไปน')1. ในประเทำศึน�)นกฎหมายจะต้�องอย#�เหน+อสำ�(งใดทำ�)งหมด การกระทำ�าต้�างๆ

ในทำางปกครองโดยเฉพาะอย�างย�(งการกระทำ�าข้องต้�ารวจจะต้�องเป4นไปต้ามกฎหมายและชอบด�วยกฎหมาย หล�กประก�นสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องราษฎรอย#�ทำ'(กฎหมาย ถึ�าเจ�าพน�กงานข้องร�ฐมากล�)ากลายสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องราษฎร โดยไม�ม'กฎหมายให�อ�านาจ เจ�าพน�กงานก/ย�อมม'ความผู้�ดอาญา

2. ในประเทำศึทำ'(เป4นน�ต้�ร�ฐ ข้อบเข้ต้แห�งอ�านาจหน�าทำ'(ข้องร�ฐย�อมก�าหนดไว�แน�นอน เร�(มต้�)งแต้�การแบ�งแยกอ�านาจและม'ข้อบเข้ต้ในการใช�อ�านาจทำ�)งสำามน') ถึ�ดจากอ�านาจร�ฐ อ�านาจข้องเจ�าพน�กงานทำ'(ลดหล�(นลงมาเป4นอ�านาจทำ'(ว�ดว�ดได� เป4นอ�านาจทำ'(ม'ข้อบเข้ต้เช�นเด'ยวก�น และต้�องม'การควบค.มการใช�อ�านาจภายในข้อบเข้ต้เทำ�าน�)น


6

3. ในประเทำศึทำ'( เป4นน�ต้�ร�ฐ ผู้#�พ�พากษาต้�องม'อ�สำสำระในการพ�จารณีาพ�พากษาคด' โดยจะต้�องม'หล�กประก�นด�งกล�าวไว�ในร�ฐธรรมน#ญและเพ'ยงแต้�ร�ฐได�จ�ดให�ม'ผู้#�พ�พากษาเป4นอ�สำสำระสำ�าหร�บพ�จารณีาคด'แพ�งและคด'อาญาเทำ�าน�)น

1.3ป0จจ�ยทั่��ม�ผู้ลต้�อกี่ารู้พั�ฒนาความค�ดในทั่างกี่ฎหมาย1. ศึาสำนาเป4นป0จจ�ยทำ'(ให�ก�อให�เก�ดกฎหมาย และม'อ�ทำธ�พลต้�อการเก�ดและ

การเปล'(ยนแปลงกฎหมาย2. จาร'ต้ประเพณี' เป4นป0จจ�ยทำ'(ก�อให�เก�ดกกหมาย และม'อ�ทำธ�พลต้�อการใช�

กฎหมาย3. ความเห/นข้องน�กกฎหมาย เป4นป0จจ�ยทำ�าให�เก�ดกฎหมาย และม'อ�ทำธ�พลต้�อ

การใช�กฎหมาย4. เหต้.การณี-ในสำ�งคม ม'สำ�วนทำ�าให�เก�ดกฎหมาย และม'อ�ทำธ�พลต้�อการใช�

กฎหมาย

1.3.1 ศึาสำนากฎหมายต้ราสำามดวงข้องประเทำศึไทำยม'คต้�ความเช+(อในทำางศึาสำนา

อย�างไรกฎหมายต้ราสำามดวงข้องประเทำศึไทำยประกอบด�วยสำ�วนสำ�าค�ญ 2 สำ�วน

ค+อ พระธรรมศึาสำต้ร-และพระราชศึาสำต้ร- เป4นกฎหมายทำ'(ได�ร�บอ�ทำธ�พลจากศึาสำนาในการก�อก�าเน�ดข้%)น ผู้�านคต้�ความเช+(อในศึาสำนาฮิ�นด#และศึาสำนาพ.ทำธ พระธรรมศึาสำต้ร-เป4นสำ�วนทำ'(เน�นอ.ดมคต้�ในเร+(องความย.ต้�ธรรม สำ�วนพระราชศึาสำต้ร-ซึ่%(งเป4นเร+(องข้องบรรดากฎหมาย อรรถึคด' พระราชบ�ญญ�ต้� พระราชก�าหนด และพระราชว�น�จฉ�ยข้องพระมหากษ�ต้ร�ย-และย�งได�กล�าวถึ%งล�กษณีะข้องการเป4นผู้#�พ�พากษาทำ'(ด'ต้�องย%ดหล�กอ�นทำภาษ ค+อ เวลาพ�จารณีาคด'จะต้�องปราศึจากอคต้� 4 ค+อ ฉ�นทำาคต้� (ร�ก) โทำษาคต้� (หลง) และภะยาคต้� (กล�ว)

ล�วนแล�วม'ความสำอดคล�องก�บความเช+(อในเร+(องสำวรรค-และนรกในความเช+(อทำางศึาสำนาทำ�)งสำ�)น

1.3.2 จาร'ต้ประเพณี'จาร'ต้ประเพณี'ก�อให�เก�ดกฎหมายได�อย�างไร


7

เม+(อจาร'ต้ประเพณี'ได�ร�บการยอมร�บและย%ดถึ+อปฏ�บ�ต้� ก/จะม'การน�ามาบ�ญญ�ต้�ในกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรข้%)น แต้�จาร'ต้ประเพณี'อ'กสำ�วนหน%(งทำ'(ไม�ได�ม'การบ�ญญ�ต้�ไว�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร แต้�สำ�งคมก/ย�งยอมร�บปฏ�บ�ต้�ก�นต้�อมา ม'ผู้ลในการยอมร�บปฏ�บ�ต้�เสำม+อนเป4นกฎเกณีฑ์-ต้ามกฎหมาย

1.3.3 ความเห/นข้องน�กปร�ชญาทำางกฎหมายความเห/นข้องน�กปราชญ-ทำางกฎหมายม'อ�ทำธ�พลต้�อกฎหมายอย�างไรความเห/นข้องน�กปร�ชญาทำางกฎหมายหร+อน�กปราชญ-ทำางกฎหมาย หร+อ

ค�าพ�พากษาข้องศึาลหร+อระบบข้องกฎหมายอาจเก�ดข้%)นจากข้�อค�ดเห/น ข้�อโต้�แย�งทำ'(ม'ต้�อต้�วบทำกฎหมายหร+อค�าพ�พากษาข้องศึาล หร+อระบบข้องกฎหมายได�สำร�างบทำบาทำและเปล'(ยนแปลงข้%)นในวงการกฎหมาย อาจสำ�งผู้ลต้�อระบบกฎหมายข้องประเทำศึ ระบบศึาล หร+อม'กฎหมาย หร+อแก�ไข้กฎหมาย

1.3.4 เหต้.การณี-เหต้.การณี-และสำภาพป0จจ�ยแวดล�อมสำ�งผู้ลกระทำบต้�อกฎหมายอย�างไรเหต้.การณี-และสำภาพป0จจ�ยแวดล�อมข้องสำ�งคมหร+อข้องประเทำศึ ม'สำ�วน

สำ�าค�ญอย�างย�(งทำ'(ทำ�า ให�เก�ดการเปล'(ยนแปลงในต้�วบทำกฎหมายหร+อม'บทำกฎหมายข้%)น หร+ออาจสำ�งผู้ลต้�อการใช� การต้'ความกฎหมายด�วย ด�งเช�นการน�าเทำคโนโลย'โดยเฉพาะอย�างย�(งเคร+(องคอมพ�วเต้อร-มาใช�ในช'ว�ต้ประจ�าว�น การพ�ฒนาทำางเทำคโนโลย'ทำางคอมพ�วเต้อร-และโทำรคมนาคมก�อให�เก�ดระบบอ�นเทำอร-เนต้ สำ�งผู้ลให�ต้�องม'การต้รากฎหมายข้%)นรองร�บ

แบื้บื้ปรู้ะเม�นต้นเองหน�วยทั่�� 1

1. สำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายค+อ แนวค�ดหร+อทำฤษฎ'ทำางกฎหมายข้องน�กค�ดทำ�)งหลายซึ่%(งม'ความค�ดเห/นต้รงก�น แม�ว�าแต้�ละคนหร+อแนวความค�ดแต้�ละอย�างเก�ดข้%)นต้�างสำม�ยก�นก/ต้าม

2. สำ�า น�กความค�ดกฎหมายธรรมชาต้�ม'แนวค�ดเก'(ยวก�บกฎหมายค+อ กฎหมายต้�องสำอดคล�องก�บธรรมชาต้�และความม'เหต้.ผู้ล


8

3. การถึ+อว�า กฎหมายทำ'(สำมบ#รณี-ใช�การได�จร�งและเป4นไปต้ามเจต้จ�านงข้อง“

ผู้#�ม'อ�านาจร�ฐ เป4นแนวค�ดข้อง” สำ�าน�กความค�ดกฎหมายฝ่<ายบ�านเม+อง4. แนวความค�ดว�า กฎหมายค+อปรากฏการณี-อ�นหน%(งซึ่%(งเป4นผู้ลสำะทำ�อน“

ทำางการเม+อง เป4นแนวค�ดข้องสำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมาย ” สำ�าน�กความค�ดกฎหมายฝ่<ายคอมม�วน�สำต้-

5. การม.�งหาความจร�งว�าเพราะเหต้.ใดกฎหมายจ%งบ�ญญ�ต้�เช�นน�)น และทำ�าไมศึาลจ%งต้�ดสำ�นคด'เช�นน�)นเป4นแนว ความค�ดข้อง สำ�าน�กความค�ดกฎหมายฝ่<ายสำ�จจะน�ยม

6. สำ�าน�กความค�ดทำางกฎหมายใดทำ'(เป4นว�ากฎหมายเป4นสำ�(งทำ'(ค�นพบ ไม�ได�ถึ#กสำร�างข้%)น ม'ล�กษณีะเฉพาะเช�นเด'ยวก�บภาษา เป4นจ�ต้ว�ญญาณีข้องประชาชาต้� สำ�าน�กความค�ดกฎหมายฝ่<ายน�ยมประว�ต้�ศึาสำต้ร-

7. ร�ฐาธ�ป0ต้ย- ม'ความหมายถึ.ง ผู้#�ม'อ�านาจสำ#งสำ.ดในร�ฐ8. กฎหมายจะสำามารถึใช�ให�เก�ดความสำงบสำ.ข้ได�เม+(อ ประชาชนและผู้#�ม'อ�านาจ

ต้�างเคารพน�บถึ+อกฎหมาย9. ศึาสำนาม'ผู้ลต้�อกฎหมายค+อ (1)เป4นเคร+(องกระต้.�นให�คนกระทำ�าในสำ�(งทำ'(

เหมาะสำมหร+อม'ความประพฤต้�เหมาะสำม (2) ศึาสำนาเป4นเคร+(องควบค.มสำ�งคมเช�นเด'ยวก�บกฎหมาย (3) กฎหมายบางเร+(องม'ทำ'(มาจากหล�กค�าสำอนทำางศึาสำนา (4) การน�บถึ+อศึาสำนาสำ�งผู้ลให�คนปฏ�บ�ต้�สำอดคล�องก�บกฎหมาย

10. จาร'ต้ประเพณี'ม'ความสำ�าค�ญต้�อกฎหมายค+อ จาร'ต้ประเพณี'เป4นบ�อเก�ดข้องกฎหมาย

หน�วยทั่�� 2 ว�ว�ฒนากี่ารู้รู้ะบื้บื้กี่ฎหมาย

1. กฎหมายน�)นได�ว�ว�ฒนาการมาจากระเบ'ยบ ความประพฤต้� ศึ'ลธรรม จาร'ต้ประเพณี' ศึาสำนา แล�วกลายเป4นม'สำภาพบ�งค�บได�

2. ระบบกฎหมายไทำยได�ว�ว�ฒนาการมาเป4นข้�)นต้อนต้ามสำภาพความเป4นเอกราชต้ลอดมา

3. ในการพ�ฒนาระบบกฎหมายไทำยให�ถึ%งเป?าหมายน�)น ย�อมม'ป0ญหาและอ.ปสำรรคหลายประการชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

9

2.1ว�ว�ฒนากี่ารู้ของรู้ะบื้บื้กี่ฎหมายทั่��สำ�าค�ญของโลกี่1. ในสำม�ยด�)งเด�มน�)นย�งไม�ม'ภาษาเข้'ยน จ%งต้�องใช�ค�า สำ�(งข้องห�วหน�า

ประเพณี' ศึ'ลธรรม ศึาสำนา และความเป4นธรรมต้ามความร# �สำ%กข้องมน.ษย- ให�ม'สำภาพบ�งค�บต้ามนามธรรมเป4นกฎหมายได�

2. เม+(อมน.ษย-ร# �จ�กภาษาเข้'ยน ก/ได�เข้'ยนบ�นทำ%กสำ�(งทำ'(บ�งค�บต้ามนามธรรมข้%)นใช� และต้�อมาก/ได�พ�ฒนาข้%)นให�เป4นกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรหร+อประมวลกฎหมาย

3. ในบางประเทำศึ เช�น ประเทำศึอ�งกฤษ ย�งคงย%ดจาร'ต้ประเพณี'ทำ'(ปฏ�บ�ต้�มา เป4นหล�กกฎหมายและ อาศึ�ยค�าพ�พากษาข้องศึาลทำ'(พ�พากษาวางหล�กใช�เป4นกฎหมายในระบบกฎหมายคอมมอนลอว-

4. กฎหมายในระบบอ+(น เช�น กฎหมายสำ�งคมน�ยม กฎหมายอ�สำลาม ย�อมจ�ดอย#�ในระบบประมวลกฎหมาย

5. เม+(อหล�กกฎหมายข้องประเทำศึต้�างๆ คล�ายคล%งก�น ย�อมใช�กฎหมายฉบ�บเด'ยวก�นได� น�กกฎหมายก/สำามารถึใช�กฎหมายฉบ�บเด'ยวก�นได�ทำ�(วโลก กลายเป4นหล�กสำากลข้%)น

2.1.1กฎหมายในสำ�งคมบรรพกาลค�าสำ�(งห�วหน�าเผู้�าเป4นกฎหมายได�อย�างไรเม+(อม'กรณี'พ�พาทำหร+อโต้�แย�งเก�ดข้%)น ผู้#�ทำ'(เป4นห�วหน�าเผู้�าจะต้�องเป4นผู้#�

ช')ข้าด ซึ่%(งต้�องอาศึ�ยความถึ#กต้�องต้ามกฎเกณีฑ์- การช'ข้าดด�งกล�าวบ�งค�บแก�ค#�กรณี'ได� โดยจะต้�องปฏ�บ�ต้�ต้ามและเช+(อฟั0งค�าช')ข้าดและกฎเกณีฑ์-เช�นน�)นจ%งเป4นกฎหมาย

จาร'ต้ประเพณี'เป4นกฎหมายได�อย�างไรจาร'ต้ประเพณี'เก�ดจากพฤต้�กรรมการเล'ยนแบบข้องมน.ษย-ต้ามความ

เคยช�นทำ'(คนในสำ�งคมน�)นจะกระทำ�าต้ามคนสำ�วนใหญ� เม+(อพฤต้�กรรมเหล�าน�)นได�ม'การปฏ�บ�ต้�ต้�อเน+(องก�นมาเล+( อยๆ เป4นระยะเวลาอ�นยาวนานหากผู้#�ใดฝ่<าฝ่Eนไม�ยอมประพฤต้�หร+อปฏ�บ�ต้�ต้ามก/จะได�ร�บการต้�าหน�อย�างร.นแรงจากสำ�งคม ในบาง


10

คร�)งก/จะม'สำภาพเป4นการลงโทำษ ในทำ'(สำ.ดก/จะกลายเป4นหล�กบ�งค�บใช�ก�บประชาชนในถึ�(นน�)นๆ และเป4นกฎหมายจาร'ต้ประเพณี'โดยไม�ร# �ต้�ว

2.1.2ว�ว�ฒนาการข้องระบบประมวลกฎหมายระบบประมวลกฎหมายน�)นจะม'ล�กษณีะอย�างไรจะม'ล�กษณีะเป4นร#ปร�างข้องกฎหมาย 3 ประการค+อ1. เป4นระบบกฎหมายทำ'(มาจากกฎหมายโรม�นและใช�ก�นอย#�ทำ�(วไปในย.โรป

ซึ่%(งแต้กต้�างไปจากกฎหมายจาร'ต้ประเพณี'2. เป4นการต้�)งหล�กเกณีฑ์-ทำ'(ใช�บ�งค�บถึ%งความสำ�มพ�นธ-ระหว�างบ.คคล ซึ่%(ง

แต้กต้�างไปจากกฎหมายมหาชนโดยเฉพาะอย�างย�(งจะแต้กต้�างไปจากกฎหมายอาญา

3. เป4นกฎหมายทำ'(ม'สำภาพบ�งค�บซึ่%(งต้รงข้�ามก�บกฎหมายพระหร+อศึาสำนจ�กร

2.1.3ว�ว�ฒนาการข้องระบบคอมมอนลอว-หล�กเอ/คคว'ต้') (Equity) หมายความว�าอย�างไรเป4นการต้�ดสำ�นทำ'(อาศึ�ยหล�กมโนธรรม (Conscience) ทำ'(ให�ความเป4น

ธรรมแก�ค#�กรณี' โดยค�าน%งถึ%งประโยชน-สำ.ข้และความย.ต้�ธรรมในสำ�งคมเป4นใหญ�

2.1.4ว�ว�ฒนาการข้องระบบกฎหมายอ+(นๆสำต้าล�นได�เปล'(ยนหล�กการใหม�ข้องกฎหมายสำ�งคมน�ยมว�าอย�างไรสำต้าล�นได�เปล'(ยนหล�กการใหม�ข้องกฎหมายสำ�งคมน�ยมว�า ความย.ต้�ธรรม

ม'อย#�เทำ�าทำ'(กฎหมายก�าหนดเทำ�าน�)นและต้�องเป4นกฎหมายทำ'(ร �ฐบาลช�)นกรรมาช'พซึ่%(งอย#�ภายใต้�การน�าข้องพรรคคอมม�วน�สำต้-ก�าหนดข้%)นเทำ�าน�)น

2.1.5แนวโน�มข้องว�ว�ฒนาการข้องระบบกฎหมายในโลกป0จจ.บ�นแนวโน�มข้องการว�ว�ฒนาการข้องระบบกฎหมายในโลกป0จจ.บ�นน')จะเป4น

อย�างไรแนวโน�มในการว�ว�ฒนาการข้องระบบกฎหมายในโลกป0จจ.บ�นน') จะเป4นการ

ใช�ระบบกฎหมายซึ่'ว�ลลอว-ทำ�)งหมด โดยสำามารถึจะจ�ดร#ปแบบและพ�ฒนาได�โดย


11

ฝ่<ายน�ต้�บ�ญญ�ต้� โดยน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-ข้องประเทำศึต้�างๆก/จะน�าความค�ดเห/นทำ'(เป4นธรรมซึ่%(งม'อย#�โดยทำ�(วไป ไปบ�ญญ�ต้�ใช�ในกฎหมายในประเทำศึข้องต้นเพ+(อให�เก�ดความสำอดคล�องก�น ต้�อไปนานเข้�าหล�กเกณีฑ์-ต้�างๆข้องกฎหมายก/จะคล�ายคล%งก�นทำ.กประเทำศึในโลกเก+อบจะเร'ยกว�าใช�กฎหมายฉบ�บเด'ยวก�นก�น ซึ่%(งน�กกฎหมายก/จะสำามารถึใช�กฎหมายเร+(องเด'ยวก�นได�ทำ�(วโลก ถึ+อว�าเป4นหล�กสำากล

2.2ว�ว�ฒนากี่ารู้ของรู้ะบื้บื้กี่ฎหมายไทั่ย1. ระบบกฎหมายไทำยก�อนทำ'(ย�งไม�ม'ภาษาเข้'ยนเป4นหน�งสำ+อ ซึ่%(งเร�(มใช�ในสำม�ย

พ�อข้.นรามค�าแหงมหาราช ในสำม�ยสำ.โข้ทำ�ยต้อนปลาย และสำม�ยกร.งศึร'อย.ธยาจ%งม'กฎหมายเป4นลายล�กษณี-อ�กษรข้%)น

2. ในสำม�ยต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-ได�ม'การจ�ดทำ�ากฎหมาย ในร#ปข้องประมวลกฎหมายไทำยสำ�าเร/จ เร'ยกว�า กฎหมายต้ราสำามดวง

3. ในป0จจ.บ�นน')ในประเทำศึไทำยได�ม'กฎหมายในร#ปข้องประมวลกฎหมายครบถึ�วน

2.2.1ระบบกฎหมายก�อนกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-ศึ�ลาจาร%กพ�อข้.นรามค�าแหงมหาราชเทำ'ยบได�ก�บกฎหมายอะไรทำ'(สำ�าค�ญ

และน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-เร'ยกว�ากฎหมายอะไรศึ�ลาจาร%กพ�อข้.นรามค�าแหงมหาราชเทำ'ยบได�ก�บมหากฎบ�ต้ร (Magna

Carta) ข้องอ�งกฤษ ซึ่%(งข้องอ�งกฤษถึ+อว�าเป4นร�ฐธรรมน#ญฉบ�บแรกข้องอ�งกฤษ เพราะในศึ�ลาจาร%กม'ข้�อความทำ'(เป4นหล�กประก�นสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องราษฎรในสำม�ยน�)น และน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-บางทำ�านเร'ยกว�า กฎหมายสำ'(บทำ โดย“ ”

เก'(ยวก�บเร+(องกฎหมายมรดก กฎหมายทำ'(ด�น กฎหมายว�ธ'พ�จารณีา และกฎหมายร�องทำ.กข้-

2.2.2ระบบกฎหมายต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-ในสำม�ยต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร- ประเทำศึไทำยในระบบกฎหมายอะไร อย�างไรในสำม�ยต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร- ประเทำศึไทำยได�ใช�ระบบประมวลกฎหมายหร+อ

กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรเพราะพระบาทำสำมเด/จพระพ.ทำธยอดฟั?าจ.ฬาโลก


12

มหาราช ได�ช�าระกฎหมายข้%)นใหม�โดยจ�ดทำ�าเป4นประมวลกฎหมายข้%)นเร'ยกว�า กฎหมายต้ราสำามดวง หร+อ ประมวลกฎหมายร�ชกาลทำ'( “ ” “ 1”

2.2.3ระบบประมวลกฎหมายในประเทำศึไทำยประเทำศึไทำยในสำม�ยกร.งสำ.โข้ทำ�ย กร.งศึร'อย.ธยา และกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร- ใช�

กฎหมายระบบใดในสำม�ยกร.งสำ.โข้ทำ�ยน�)น สำม�ยพ�อข้.นรามค�าแหงมหาราชเป4นการใช�หล�ก

กฎหมายทำ�(วไปทำ'(เห/นว�าเป4นธรรมและใช�ระบบกฎหมายในสำ�งคมบรรพกาล ต้�อมาในสำม�ยพญาเลอไทำ ม'หล�กฐานว�าได�ม'การจาร%กในล�กษณีะเป4นกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร โดยปรากฏเป4นเร+(องๆไป และหล�กฐานย�งปรากฏอ'กว�า ในสำม�ยกร.งสำ.โข้ทำ�ยย�งม'การใช�กฎหมายพระธรรมศึาสำต้ร- ซึ่%(งเป4นค�มภ'ร-ทำ'(สำ+บทำอดมาจากมน#ศึาสำต้ร-ข้องชาวฮิ�นด# นอกจากน') ก/ย�งใช�พระราชศึาสำต้ร- ค+อค�าสำ�(งข้องพระมหากษ�ต้ร�ย-เป4นกฎหมายอ'กด�วย

ในสำม�ยกร.งศึร'อย.ธยา ม'หล�กฐานปรากฏช�ดว�าได�ใช�กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรอย�างสำมบ#รณี- กฎหมายทำ'(ใช�ก/ค+อ พระธรรมศึาสำต้ร- อ�นเป4นหล�กกฎหมายทำ'(ม'ต้�นก�าเน�ดมาจากอ�นเด'ย นอกจากน') พระมหากษ�ต้ร�ย-ได�ทำรงต้รากฎหมายข้%)นเพ+(อใช�บ�งค�บแก�ราษฎร เร'ยกว�าพระราชศึาสำต้ร- ซึ่%(งม'กฎหมายทำ'(เป4นลายล�กษณี-อ�กษรอย#�หลายเร+(องด�วยก�น

ในสำม�ยต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-คงใช�กฎหมายเด�มข้องกร.งศึร'อย.ธยา แต้�ต้�อมาได�ม'การต้รากฎหมายจ�ดทำ�าเป4นประมวลกฎหมายข้%)นเร'ยกว�า กฎหมายต้รา“

สำามดวง หร+อ ประมวลกฎหมายร�ชกาลทำ'( ” “ 1” ทำ�)งน')เพ+(อปร�บปร.งให�เก�ดความย.ต้�ธรรมย�(งข้%)น จ%งเป4นการใช�กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร โดยต้รงต้�อมาร�ชกาลทำ'( 5 ได�เร�(มด�าเน�นการช�าระกฎหมายข้%)นเป4นหมวดหม#�ในล�กษณีะข้องระบบประมวลกฎหมาย

ในป0จจ.บ�นน')ประเทำศึไทำยได�ใช�กฎหมายในระบบประมวลกฎหมายหร+อกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรต้ามระบบทำ'(ต้�างประเทำศึยอมร�บและพ�ฒนาแล�ว ซึ่%(งม'การออกกฎหมายเป4นลายล�กษณี-อ�กษรในระบบร�ฐสำภาอย�างสำมบ#รณี-

2.3ป0ญหาและอ1ปสำรู้รู้คในกี่ารู้พั�ฒนารู้ะบื้บื้กี่ฎหมายไทั่ย


13

1. ป0จจ.บ�นการศึ%กษาว�ชาน�ต้�ศึาสำต้ร-ได�กระจายอย#�ในหลายสำถึาบ�น ทำ�าให�เก�ดแนวความค�ดการใช�กฎหมายแต้กต้�างก�น เป4นภ�ยต้�อแนวความค�ดทำางกฎหมายข้องประเทำศึเป4นอย�างย�(ง

2. การฝ่Gกอาช'พทำางกฎหมายม'แยกจากก�น แล�วแต้�หน�วยงานในอาช'พน�)นไม�อาจจะพ�ฒนาความค�ดทำางกฎหมายไปในแนวทำางเด'ยวก�น

3. การร�างกฎหมายในป0จจ.บ�นไม�เป4นไปต้ามระบบข้องการร�างกฎหมายทำ'(ถึ#กต้�อง จ%งทำ�าให�ข้�ดต้�อหล�กการและกฎหมายอ+(น

4. ประเทำศึไทำยไม�ม'ระบบต้�ดต้ามและประเม�นผู้ลการบ�งค�บใช�กฎหมาย จ%งม'กฎหมายบางฉบ�บไม�ม'ประชาชนปฏ�บ�ต้�ต้าม

2.3.1 รู้ะบื้บื้กี่ารู้ศ6กี่ษาน�ต้�ศาสำต้รู้'การศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ทำ'(จะทำ�าให�กฎหมายได�ม'การพ�ฒนาไปโดยถึ#กทำาง

จะทำ�องทำ�าอย�างไรย�อมข้%)นอย#�ก�บการเร'ยนการสำอนทำ'(ถึ#กต้�องต้ามระบบข้องกฎหมายไทำย

โดยจะต้�องม'การเร'ยน การสำอนไปในทำางเด'ยวก�น ให�ผู้#�ทำ�าการศึ%กษากฎหมายม'แนวความค�ดเห/นข้องต้นเองเป4นอ�สำระ และต้�องปล#กฝ่0งน�กกฎหมายให�ม'ค.ณีธรรมในการร�บใช�ประชาชน ไม�ให�ม'การเอาร�ดเอาเปร'ยบสำ�งคม

2.3.2 สำถืาบื้�นว�ชิาชิ�พักี่ฎหมายการแยกฝ่Gกอาช'พน�กกฎหมายเป4นแต้�ละสำาข้าอาช'พม'ผู้ลต้�อการพ�ฒนา

กฎหมายอย�างไรการฝ่Gกอาช'พทำางกฎหมายแต้�ละสำถึาบ�นไม�อาจจะพ�ฒนาแนวความค�ด

ทำางกฎหมายไปในทำางเด'ยวก�นได� เพราะแต้�ละสำถึาบ�นม'ความค�ดเห/นข้องต้นเอง จะเก�ดความแต้กต้�างในการพ�ฒนากฎหมาย

2.3.3 กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้น�ต้�บื้�ญญ�ต้�การบ�ญญ�ต้�กฎหมายแต้�ละฉบ�บน�)นจะต้�องอาศึ�ยหล�กอะไรจะต้�องร�างกฎหมายด�วยอาศึ�ยหล�กค.ณีธรรมและค�าน%งถึ%งธรรมะเป4น

สำ�าค�ญ โดยไม�ออกกฎหมายเพ+(อร�กษาผู้ลประโยชน-ข้องผู้#�หน%(งผู้#�ใดหร+อหน�วยงานใดหน�วยงานหน%(งโดยเฉพาะชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

14

2.3.4 รู้ะบื้บื้กี่ารู้ต้�ดต้ามและกี่ารู้ปรู้ะเม�นผู้ลกี่ารู้บื้�งค�บื้ใชิ�กี่ฎหมายเหต้.ใดทำ'(ระบบกฎหมายไทำยไม�พ�ฒนาไปเทำ�าทำ'(ควรเพราะฝ่<ายน�ต้�บ�ญญ�ต้�ไม�ม'ระบบการต้�ดต้ามและประเม�นผู้ลการบ�งค�บใช�

กฎหมายในประเทำศึไทำยทำ�าให�ม'การออกกฎหมายและยกเล�กกฎหมายต้�างๆอย#�เสำมอ และบางคร�)งกฎหมายออกมามากแต้�ละฉบ�บจะข้�ดแย�งก�น


1. ความค�ดเห/นทำ'(ถึ#กต้�องต้ามทำ�านองคลองธรรมเป4น หล�กกฎหมายทำ�(วไป2. แบบอย�างทำ'(ปฏ�บ�ต้�สำอดคล�องต้�องก�นมาในทำ�องถึ�(นใดเป4นเวลาช�านาน จน

สำามารถึบ�งค�บใช�ก�บประชาชนในทำ�องถึ�(นน�)นเร'ยกว�า กฎหมายจาร'ต้ประเพณี'3. กฎหมายฮิ�นด# ถึ+อว�าเป4นกฎหมายศึาสำนา4. ล�กษณีะข้องระบบประมวลกฎหมาย มาจากกฎหมายโรม�น ซึ่%(งม'สำภาพ

บ�งค�บได�ถึ%งความสำ�มพ�นธ-ระหว�างบ.คคล5. ประมวลกฎหมายฮิ�มม#ราบ' ถึ+อว�าเป4นว�ว�ฒนาการเบ+)องต้�นข้องระบบ

ประมวลกฎหมาย6. กฎหมายทำ'(ออกโดยร�ฐอย�างสำมบ#รณี-ฉบ�บแรกค+อ กฎหมายสำ�บสำองโต้Hะ7. หล�กคอมมอนลอว- เป4นการต้�ดสำ�นคด'ทำ'(ต้�องม'เหต้.ผู้ล8. หล�กกฎหมายเอ/คคร�ต้') ใช�ควบค#�ก�นไปก�บ หล�กคอมมอนลอว-9. พ+)นฐานหล�กกฎหมายคอมมอนลอว- ได�มาจาก ผู้#�พ�พากษา10. ในทำางอาญา ในประเทำศึไทำยใช�กฎหมายล�กษณีะ กฎหมายลาย

ล�กษณี-อ�กษร11. กฎหมายเก�ดจาก แนวความค�ดเพ+(อสำร�างหล�กเกณีฑ์-ในการควบค.ม

มน.ษย-ทำ'(อย#�ในสำ�งคม12. กฎหมายในสำม�ยบรรพกาลจะม'ล�กษณีะ นามธรรม13. จาร'ต้ประเพณี'มาจากล�กษณีะข้อง การทำ'(คนประพฤต้�ปฏ�บ�ต้�ต้าม

แบบอย�างทำ'(ปฏ�บ�ต้�สำอดคล�องต้�องก�นมาเป4นเวลาช�านาน หากผู้#�ใดฝ่<าฝ่Eนจะได�ร�บการต้�าหน�อย�างร.นแรง

14. หล�กกฎหมายทำ�(วไป เป4นกฎหมายด�)งเด�มข้องมน.ษย-ในสำ�งคมชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

15

15. พระเจ�าฮิ�มม#ราบ' เป4นคนค�ดว�าประชาชนไม�สำามารถึอย#�อย�างอ�สำระปลอดภ�ย โดยปราศึจากกฎหมาย

16. กฎหมายสำ�บสำองโต้Hะ ถึ+อได�ว�าเป4นการเร�(มต้�นข้องว�ชาน�ต้�ศึาสำต้ร-ด�วยหล�กการทำ'(ว�า กฎหมายควรเป4นสำ�(งเปBดเผู้ยให�คนทำ�(วไปได�ร# �ได�เห/นและศึ%กษาหาเหต้.ผู้ลได�

17. ในสำม�ยแองโกล-แซึ่กซึ่อน ศึาลต้�ดสำ�นโดยใช�หล�ก กฎหมายจาร'ต้ประเพณี'

18. กฎหมายอ�สำลามจ�ดอย#�ในสำก.ล กฎหมายศึาสำนา19. แนวโน�มในการว�ว�ฒนาการข้องระบบกฎหมายในโลกป0จจ.บ�นน')จะใช�

หล�กกฎหมายระบบ ประมวลกฎหมายหร+อซึ่'ว�ลลอว-

หน�วยทั่�� 3 ทั่��มา ปรู้ะเภทั่ และศ�กี่ด�9ของกี่ฎหมาย

1. ทำ'(มาข้องกฎหมาย ในระบบกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร ระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร ระบบกฎหมายสำ�งคมน�ยมน�)น ย�อมแต้กต้�างก�น ทำ�)งน') ข้%)นอย#�ก�บพ+)นฐานข้องระบบกฎหมายแต้�ละระบบ

2. การแบ�งประเภทำข้องกฎหมาย อาจแบ�งออกได�เป4นหลายล�กษณีะ ทำ�)งน')ข้%)นอย#�ก�บว�าจะย%ดอะไรเป4นเกณีฑ์-ในการแบ�ง

3. กฎหมายทำ'(ออกมาใช�ในสำ�งคมน�)น เก�ดจากองค-กรทำ'(ม'อ�านาจในการออกกฎหมายต้�างก�น จ%งม'ล�าด�บความสำ�าค�ญไม�เทำ�าเทำ'ยมก�น

4. กฎหมายทำ'(ม'ศึ�กด�Iสำ#งกว�าหร+อม'ศึ�กด�Iเทำ�าก�นก�บกฎหมายอ'กฉบ�บหน%(ง ย�อมแก�ไข้เพ�(มเต้�มหร+อยกเล�กกฎหมายฉบ�บหล�งน�)นได�

ทั่��มาของกี่ฎหมาย1. ทำ'(มาข้องกฎหมายย�อมม'ความหมายแต้กต้�างก�นไปต้ามระบบกฎหมาย2. ทำ'(มาข้องกฎหมายในระบบลายล�กษณี-อ�กษรน�)น ได�แก� กฎหมายลาย

ล�กษณี-อ�กษร จาร'ต้ประเพณี' และหล�กกฎหมายทำ�(วไป


16

3. ทำ'(มาข้องกฎหมายในระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร ได�แก� จาร'ต้ประเพณี' ค�าพ�พากษาข้องศึาล กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร ความเห/นข้องน�กน�ต้�ศึาสำต้ร- และหล�กความย.ต้�ธรรม

4. ทำ'(มาข้องกฎหมายในระบบกฎหมายสำ�งคมน�ยม ค+อ กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร

ทั่��มาของกี่ฎหมายในรู้ะบื้บื้กี่ฎหมายลายล�กี่ษณ์'อ�กี่ษรู้ลองบอกช+(อกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรร# �จ�กร#ปแบบข้องกฎหมายด�งต้�อไปน')1)ร�ฐธรรมน#ญ เช�น ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย พ.ศึ. 2517

2)ประมวลกฎหมาย เช�น ประมวลกฎหมายทำ'(ด�น ประมวลร�ษฎากร3)พระราชบ�ญญ�ต้� เช�น พระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองสำ�ต้ว-ป<าสำงวนแห�งชาต้�

พระราชบ�ญญ�ต้�บร�ษ�ทำมหาชน พระราชบ�ญญ�ต้�สำ�งเสำร�มพาณี�ชย-นาว'4)พระราชกฤษฎ'กา เช�น พระราชกฤษฎ'กาก�าหนดเข้ต้ควบค.มศึ.ลกากร

เป4นต้�น

จาร'ต้ประเพณี'ทำ'(กลายมาเป4นกฎหมายต้�วอย�างข้องจาร'ต้ประเพณี'ทำ'(กลายมาเป4นกฎหมาย ค+อ การทำ'(บ.ต้รต้�อง

อ.ปการะเล'(ยงด#บ�ดามารดาซึ่%(งได�น�าไปบ�ญญ�ต้�ใน ป.พ.พ. มาต้รา 1563

การให�สำ�นสำอดทำ'(ฝ่<ายชายให�แก�ฝ่<ายหญ�งน�)นเป4นจาร'ต้ประเพณี'หร+อไม� และฝ่<ายหญ�งจะเร'ยกร�องจากฝ่<ายชายได�เสำมอไปหร+อไม�

การให�สำ�นสำอดเป4นจาร'ต้ประเพณี' เพราะเข้�าต้ามหล�กเกณีฑ์-ทำ�)ง 4 ประการ แต้�ก/ม�ใช�เป4นเร+(องทำ'(ฝ่<ายหญ�งจะบ�งค�บเอาก�บฝ่<ายชายได� เพราะเป4นเร+(องทำ'(ฝ่<ายชายต้�องสำม�ครใจให�แก�ฝ่<ายหญ�งเพ+(อต้อบแทำนการทำ'(หญ�งยอมสำมรสำด�วย (ป.พ.พ. มาต้รา 1437)

ลองสำ�ารวจด#สำ.ภาษ�ต้กฎหมายทำ'(เคยทำราบมาแล�วสำ.ภาษ�ต้กฎหมายทำ'(เคยทำราบมาแล�ว เช�น


17

1) เป4นหน�าทำ'(ข้องศึาลทำ'(จะต้�องให�ความย.ต้�ธรรมแก�คนทำ'(เข้�ามาหาศึาล (ข้�อ 13)

2) ผู้#�พ�พากษาทำ'(ด'ย�อมว�น�จฉ�ยคด'ต้ามหล�กความย.ต้�ธรรมและความถึ#กต้�อง และถึ+อความย.ต้�ธรรมสำ�าค�ญกว�ากฎหมาย (ข้�อ 24)

3) ความทำ.จร�ต้ก�บความย.ต้�ธรรมอย#�ด�วยก�นไม�ได� (ข้�อ 59)

ทั่��มาของกี่ฎหมายในรู้ะบื้บื้กี่ฎหมายไม�เป;นลายล�กี่ษณ์'อ�กี่ษรู้จาร'ต้ประเพณี'ม'ความสำ�มพ�นธ-ต้�อระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร

อย�างไรจาร'ต้ประเพณี'เป4นต้�นต้อข้องกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร เม+(อสำม�ย

เร�(มแรกข้องระบบกฎหมายน') ศึาลใช�จาร'ต้ประเพณี'เป4นกฎหมายในการต้�ดสำ�นคด'จาร'ต้ประเพณี'จ%งเป4นทำ'(มาพ+)นฐาน ข้องระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร

เหต้.ผู้ลสำน�บสำน.นค�ากล�าวทำ'(ว�า กฎหมายทำ'(มาจากค�าพ�พากษาข้องศึาลเป4น“

หล�กเกณีฑ์-ทำ'(ม� (นคง เช�นเด'ยว ก�บหล�กทำ'(เก�ดจากจาร'ต้ประเพณี'”ค�าพ�พากษาข้องศึาลในระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษรเป4นหล�ก

เกณีฑ์-ทำ'(ม� (นคง เน+(องจากศึาลในระบบกฎหมายน')ย%ดถึ+อหล�กแนวบรรทำ�ดฐานค�าพ�พากษาข้องศึาล จ%งทำ�าให�คด'ทำ'(ม'ข้�อเทำ/จจร�งอ�นเป4นสำาระสำ�าค�ญอย�างเด'ยวก�นได�ร�บการต้�ดสำ�น ให�ม'ผู้ลอย�างเด'ยวก�น เม+(อเวลาผู้�านไปหล�กเกณีฑ์-ทำ'(ศึาลวางไว�ในการต้�ดสำ�นคด'ย�อมได�ร�บการยอมร�บมากย�(งข้%)น และกลายเป4นหล�กกฎหมายทำ'(ม� (นคงในเวลาต้�อมา

ในป0จจ.บ�นกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรกล�บม'บทำบาทำสำ�าค�ญต้�อระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษรไม�น�อยกว�ากฎหมายทำ'(เก�ดจากจาร'ต้ประเพณี'และค�าพ�พากษาข้องศึาลน�)นเป4นความจร�งเพ'ยงใด

ในสำม�ยทำ'(โลกม'ความเจร�ญก�าวหน�า การทำ'(จะรอให�กฎหมายเก�ดข้%)นจากจาร'ต้ประเพณี'หร+อค�าพ�พากษาข้องศึาลในคด'ทำ'(ข้%)นสำ#�ศึาลน�)นย�อมจะไม�ทำ�นต้�อความต้�องการ จ%งต้�องออกกฎหมายล�วงหน�าเพ+(อวางระเบ'ยบและกฎเกณีฑ์-ใน


18

สำ�งคม หากจะรอให�กฎหมายเก�ดข้%)นเองจะไม�ทำ�นต้�อเหต้.การณี-ทำ'(เก�ดข้%)นหร+อเปล'(ยนแปลงไปอย�างรวดเร/ว

เอคคว�ต้')ค+ออะไรเอคคว�ต้') ค+อระบบกฎหมายทำ'(เป4นสำ�วนหน%(งในระบบกฎหมายไม�เป4นลาย

ล�กษณี-อ�กษร เอคคว�ต้')เป4นระบบทำ'(ย%ดถึ+อหล�กความย.ต้�ธรรม โดยมโนธรรมข้องผู้#�พ�พากษาเป4นหล�ก จ%งก�อให�เก�ดความย+ดหย.�นในการต้�ดสำ�นคด'ด�วยความเป4นธรรม โดยไม�ต้�องอย#�ในกรอบข้องจาร'ต้ประเพณี'หร+อแนวบรรทำ�ดฐานค�าพ�พากษาข้องศึาล

ศึาลไทำยยอมร�บน�บถึ+อค�าพ�พากษาข้องศึาลในคด'ก�อนเพ'ยงใดหร+อไม�ศึาลไทำยอย#�ในระบบกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร จ%งไม�ถึ+อว�าค�าพ�พากษาเป4น

กฎหมายทำ'(ศึาลทำ�าข้%)น ศึาลคงย%ดต้�วบทำกฎหมายเป4นสำ�าค�ญในการต้�ดสำ�นคด' แต้�ก/ค�าน%งถึ%งผู้ลและเหต้.ผู้ลข้องค�าพ�พากษาในคด'ก�อนอย#�บ�าง โดยเฉพาะคด'ทำ'(ม'ข้�อเทำ/จจร�งเช�นเด'ยวก�บทำ'(ศึาลสำ#งเคยต้�ดสำ�นไว�แล�ว แต้�หากศึาลล�าง (ทำ'(อย#�ในช�)นต้�(ากว�า) ม'เหต้.ผู้ลเป4นอย�างอ+(น ก/อาจต้�ดสำ�นให�เป4นอ'กอย�างหน%(งก/ได� โดยไม�ต้�อค�าน%งถึ%งค�าพ�พากษาในคด'ก�อนๆน�)น

ความเห/นข้องน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-น�)นจะได�ร�บการยอมร�บจากศึาลในการพ�จารณีาพ�พากษาคด'เพ'ยงใด

แม�ว�าความเห/นข้องน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-จะไม�เป4นทำ'(มาข้องกฎหมายในระบบกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรแต้�ความเห/น ข้องน�กน�ต้�ศึาสำต้ร-ผู้#�ทำรงค.ณีว.ฒ� ซึ่%(งเป4นทำ'(ยอมร�บในวงการกฎหมายโดยทำ�(วไป ก/อาจจะม'อ�ทำธ�พลต้�อการต้�ดสำ�นใจคด'ต้�อมา

ทั่��มาของกี่ฎหมายในรู้ะบื้บื้กี่ฎหมายสำ�งคมน�ยมพ�จารณีาว�าการทำ'(ระบบกฎหมายสำ�งคมน�ยมม'ทำ'(มาข้องกฎหมาย ค+อ

กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรแต้�เพ'ยงอย�างเด'ยวน�)น จะสำามารถึให�ความย.ต้�ธรรมแก�อรรถึคด'ต้�างๆได�เพ'ยงพอหร+อไม�


19

ในระบบกฎหมายสำ�งคมน�ยม ใช�กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรเป4นกลไกในการควบค.มสำ�งคมให�เป4นไปต้ามทำ'(วางเป?าหมายไว� ความย.ต้�ธรรมจะม'เพ'ยงใดย�อมข้%)นอย#�ความเป4นอ�สำระข้องศึาลในการต้�ดสำ�นคด' หากศึาลต้�องปฏ�บ�ต้�ต้ามนโยบายข้องพรรคคอมม�วน�สำต้-อย�างหล'กเล'(ยงไม�ได� โอกาสำทำ'(ประชาชนจะได�ร�บความย.ต้�ธรรมก/ย�อมน�อยลงได�ต้ามล�าด�บ

ปรู้ะเภทั่ของกี่ฎหมาย1. การแบ�งประเภทำข้องกฎหมาย อาจแบ�งได�หลายล�กษณีะทำ�)งน')ข้%)นอย#�ก�บว�า

จะย%ดอะไรเป4นเกณีฑ์-ในการแบ�ง2. กฎหมายน�)นอาจแบ�งได�อย�างคร�าวๆ เป4น 2 ประเภทำค+อ กฎหมายภายใน

และกฎหมายภายนอก3. กฎหมายภายในอาจแบ�งได�เป4น

1) กฎหมายลายล�กษณี-อ�ก และกฎหมายทำ'(ไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร2) กฎหมายทำ'(ม'สำภาพบ�งค�บทำางอาญา และกฎหมายทำ'(ม'สำภาพบ�งค�บทำาง

แพ�ง3) กฎหมายสำารบ�ญญ�ต้� และกฎหมายว�ธ'สำบ�ญญ�ต้�4) กฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชน

4. กฎหมายภายนอกอาจแบ�งออกได�เป4น1)กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'เม+อง2)กฎหมายระว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคล3)กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'อาญา

บื้ทั่น�าการแบ�งกฎหมายภายในแบบใดทำ'(ควรได�ร�บการยอมร�บมากทำ'(สำ.ด เพราะ

เหต้.ใดจ%งเป4นเช�นน�)นการแบ�งกฎหมายภายในเป4นกฎหมายมหาชนและกฎหมาเอกชน น�าจะได�

ร�บการยอมร�บมากทำ'(สำ.ดเพราะม'ผู้ลในการพ�จารณีาใช�หล�กเกณีฑ์-ในการใช�และการต้'ความกฎหมาย เพ+(อก�อให�เก�ดความย.ต้�ธรรมแต้�คด'ต้ามล�กษณีะกฎหมาย

ปรู้ะเภทั่ของกี่ฎหมายภายในชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

20

Unwritten Law ค+อ อะไรUnwritten Law ค+อกฎหมายทำ'(ย�งม�ได�ถึ#กถึ�ายทำอดออกมาเป4นลาย

ล�กษณี-อ�กษร

การแบ�งกฎหมายต้ามสำภาพบ�งค�บน�)นม'ประโยชน-อย�างไรบ�างการแบ�งกฎหมายต้ามสำภาพบ�งค�บม'ประโยชน-ในการพ�จารณีาคด'แยกคด'

เพ+(อฟั?องศึาลได�ถึ#กต้�องเช�น คด'แพ�งจะฟั?องศึาลใดทำ'(กฎหมายก�าหนดได�บ�าง หร+อคด'อาญาจะฟั?องศึาลใดได�บ�าง

ถึ�าไม�ม'กฎหมายว�ธ'สำบ�ญญ�ต้�จะเก�ดผู้ลประการใดบ�างต้�อระบบกฎหมายข้องไทำยในป0จจ.บ�น

ถึ�าไม�ม'กฎหมายว�ธ'สำบ�ญญ�ต้�ก/ไม�อาจด�าเน�นคด'ในศึาลต้�างๆ ได�

การแบ�งกฎหมายออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนน�)นม'ประโยชน-อย�างไรบ�าง

การแบ�งกฎหมายเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน น�)น ประเทำศึไทำยย�งไม�อาจมองเห/นประโยชน-ได�อย�างช�ดเจน เพราะประเทำศึไทำยย�งไม�ได�แยกคด'ทำ'(เก'(ยวข้�องก�บกฎหมายมหาชนให�ข้%)นศึาลปกครอง ในป0จจ.บ�นคด'สำ�วนใหญ�ข้%)นศึาลย.ต้�ธรรม ยกเว�นบางคด'ทำ'(จ�ดต้�)งศึาลพ�เศึษไว�พ�จารณีาพ�พากษาคด'โดยเฉพาะ

ปรู้ะเภทั่ของกี่ฎหมายภายนอกี่กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'เม+องม'ความสำ�าค�ญและม'บทำบาทำต้�อ

สำ�งคมประชาชาต้�เพ'ยงใดกฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'เม+องม'ความสำ�าค�ญมาก เพราะเป4น

กฎหมายทำ'(ก�าหนดกฎเกณีฑ์-ทำ'(ให�ร�ฐต้�างๆ ได�ปฏ�บ�ต้�ต้ามเพ+(อความสำงบสำ.ข้ข้องสำ�งคมประชาชาต้�แต้�ในป0จจ.บ�น กฎหมายน')ข้าดความศึ�กด�Iสำ�ทำธ�Iเพราะไม�ม'องค-กรใดทำ'(จะก�อให�เก�ดสำภาพบ�งค�บ จ%งกลายเป4นป0ญหาทำ'(ก�อให�เก�ดความไม�สำงบสำ.ข้ข้%)นเสำมอมา


21

กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคลม'บทำบาทำต้�อสำ�งคมป0จจ.บ�นเพ'ยงใด

กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคลม'บทำบาทำสำ�าค�ญต้�อสำ�งคมย.คป0จจ.บ�น ทำ'(ประชาชนในแต้�ละร�ฐม'โอกาสำต้�ดต้�อก�น หร+อความสำ�มพ�นธ-ก�นในด�านต้�างๆ ความสำ�มพ�นธ-ระหว�างคนต้�างร�ฐย�อมม'ป0ญหาทำ'(จะใช�กฎหมายข้องร�ฐใดบ�งค�บ จ%งต้�องม'กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคลข้%)น เพ+(อแก�ป0ญหาว�าจะใช�กฎหมายใดบ�งค�บแก�ความสำ�มพ�นธ-เหล�าน�)น

การจ')เคร+(องบ�นจากประเทำศึอ+(นแล�วมาร�อนลงในประเทำศึไทำย แล�วบ�งค�บเคร+(องบ�นให�เด�นทำางต้�อไปย�งประเทำศึทำ'(สำาม ประเทำศึไทำยจะม'สำ�ทำธ�เร'ยกให�สำ�งผู้#�ร �ายข้�ามแดน ต้ามกฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'อาญาหร+อไม�

การจ')เคร+(องบ�นเป4นการกระทำ�าผู้�ดกฎหมายต้ามอาญากฎหมายไทำย หากผู้#�ร �ายทำ'(กระทำ�าผู้�ดบ�งค�บเคร+(องบ�นไปประเทำศึทำ'(สำาม และประเทำศึทำ'(สำามม'ข้�อต้กลงทำ'(จะร�วมม+อก�นสำ�งผู้#�ร �ายข้�ามแดนก�บประเทำศึไทำย ก/อาจจะม'การสำ�งผู้#�ร �ายข้�ามแดนได� แต้�ความผู้�ดน')โดยปกต้�ย�อมเป4นความผู้�ดอาญาสำากลซึ่%(งประเทำศึทำ'(สำามก/ย�อมจะลงโทำษได�อย#�แล�ว เพราะเป4นความผู้�ดทำ'(กระทำ�าอย#�ต้�อเน+( องในอาณีาเข้ต้ข้องประเทำศึน�)นด�วย

ศ�กี่ด�9ของกี่ฎหมาย1. กฎหมายทำ'(ออกมาใช�ในสำ�งคมย�อมเก�ดจากองค-กรต้�างก�น จ%งม'ล�าด�บ

ความสำ�าค�ญไม�เทำ�าเทำ'ยมก�นร�ฐธรรมน#ญเป4นกฎหมายทำ'(สำ#งทำ'(สำ.ด จะม'กฎหมายอ+(นมาข้�ดก�บร�ฐธรรมน#ญไม�ได�

2. กฎหมายทำ'(ออกโดยร�ฐสำภา หร+อร�ฐธรรมน#ญได�มอบอ�านาจให�ต้ราข้%)นได�ในกรณี'พ�เศึษ ต้ามความจ�าเป4นและต้ามเง+(อนไข้ทำ'(ก�าหนด ย�อมม'ศึ�กด�Iสำ#งรองลงมาจากร�ฐธรรมน#ญ

3. กฎหมายทำ'(ออกโดยฝ่<ายบร�หาร โดยอาศึ�ยอ�านาจกฎหมายทำ'(ออกโดยร�ฐสำภา ย�อมเป4นกฎหมายล�าด�บรองลงมาจากกฎหมายทำ'(ออกโดยร�ฐสำภา

4. กฎหมายทำ'(ออกโดยองค-กรปกครองต้นเอง โดยอาศึ�ยอ�านาจกฎหมายอ+(น ย�อมม'ศึ�กด�Iต้�(ากว�ากฎหมายทำ'(ออกโดยร�ฐสำภาหร+อฝ่<ายบร�หาร


22

5. การจ�ดล�าด�บข้องกฎหมายต้ามศึ�กด�I ก/เพ+(อให�ทำราบว�ากฎหมายฉบ�บใดม'ความสำ�าค�ญมากกว�าก�น และสำามารถึยกเล�กกฎหมายทำ'(ม'ศึ�กด�Iเทำ�าก�นหร+อต้�(ากว�าได� แต้�ไม�สำามารถึยกเล�กกฎหมายทำ'(ม'ศึ�กด�Iสำ#งกว�าได�

กี่ารู้จ�ดล�าด�บื้ความสำ�าค�ญของกี่ฎหมายเหต้.ใดจ%งต้�องม'การจ�ดล�าด�บกฎหมายต้ามศึ�กด�Iการจ�ดล�าด�บข้องกฎหมายน�)นย�อมข้%)นอย#�ก�บว�ากฎหมายน�)นออกโดย

องค-กรใด และองค-กรน�)นม'ความสำ�าค�ญเพ'ยงใด เม+( อออกกฎหมายมาแล�ว กฎหมายทำ'(ออกมาโดยองค-กรทำ'(ม'อ�านาจออกกฎหมายทำ'(สำ#งกว�าย�อมม'ศึ�กด�Iสำ#งกว�ากฎหมายทำ'(ออกโดยองค-กรทำ'(ต้�(ากว�า ย�อมไม�สำามารถึยกเล�กเพ�กถึอนกฎหมายทำ'(ออกโดยองค-กรทำ'(สำ#งกว�าซึ่%(งม'ศึ�กด�Iสำ#งกว�าได�

ปรู้ะโยชิน'ของกี่ารู้จ�ดล�าด�บื้ของกี่ฎหมายต้ามศ�กี่ด�9หาต้�วอย�างการออกกฎหมายแก�ไข้เพ�(มเต้�มกฎหมายระด�บเด'ยวก�นมา

อย�างน�อย 1 ต้�วอย�างการแก�ไข้เพ�(มเต้�มประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- ล�กษณีะห.�นบร�ษ�ทำ

โดยพระราชบ�ญญ�ต้�แก�ไข้เพ�(มเต้�มประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- ฉบ�บทำ'( 9

(พ.ศึ. 2521)

หาต้�วอย�างการยกเล�กกฎหมายระด�บเด'ยวก�นมาอย�างน�อย 1 ต้�วอย�างพระราชบ�ญญ�ต้�แก�ไข้ประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- ฉบ�บทำ'( 8 (พ.ศึ.

2519) ยกเล�กประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- บรรพ 5


1. กฎหมายในระบบกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรหร+อซึ่'ว�ลลอว- ม'ทำ'(มาจาก กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร จาร'ต้ประเพณี' และหล�กกฎหมายทำ�(วไป

2. ทำ'(มาประการสำ�าค�ญข้องกฎหมายในระบบกฎหมายไม�เป4นลายล�กษณี-อ�กษร (Common Law System) ค+อ จาร'ต้ประเพณี'และค�าพ�พากษา


23

3. ทำ'(มาข้องกฎหมายในระบบกฎหมายสำ�งคมน�ยม (Socialist Law

System) ค+อ กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร4. ประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย-จ�ดอย#�ในกฎหมายประเภทำ กฎหมาย

สำารบ�ญญ�ต้�5. ประมวลกฎหมายอาญาจ�ดอย#�ในกฎเภทำ กฎหมายมหาชน6. บร�ษ�ทำไทำยต้�องการทำ�า สำ�ญญาค�าข้ายก�บบร�ษ�ทำญ'(ป.<น ต้�างฝ่<ายต้�าง

ต้�องการใช�กฎหมายในประเทำศึข้องต้นบ�งค�บในสำ�ญญาทำ'(ทำ�าข้%)นระหว�างก�น กฎหมายทำ'(ควรจะใช�บ�งค�บกรณี'ทำ'(ม'ความข้�ดแย�งก�นน') ค+อ ประมวลกฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคล

7. นายต้'J ถึ#กจ�บและด�าเน�นคด'ข้�อหาค�ายาเสำพต้�ดระหว�างค.มข้�งอย#�นายต้'J เล/ดลอดหน'ข้�ามแดนออกไปมาเลเซึ่'ยได� ต้�อมาต้�ารวจมาเลเซึ่'ยสำ�งต้�วนายต้'Jมาให�ร�ฐบาลไทำยด�าเน�นคด'และลงโทำษต้�อไป ร�ฐบาลมาเลเซึ่'ยปฏ�บ�ต้�ต้าม กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'อาญา

8. กฎบ�ต้รสำหประชาชาต้�หมายถึ%ง กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'เม+อง9. การเร'ยงล�า ด�บศึ�กด�Iข้องกฎหมายจากสำ#งไปต้�(า ควรเป4นด�งน')ค+อ

ร�ฐธรรมน#ญ พระราชบ�ญญ�ต้� พระราชกฤษฎ'กา เทำศึบ�ญญ�ต้�10. ร�ฐธรรมน#ญ ม'ศึ�กด�Iสำ#งกว�ากฎหมายใดๆทำ�)งสำ�)น

หน�วยทั่�� 4 ความสำ�มพั�นธิ'รู้ะหว�างกี่ฎหมายกี่�บื้ศาสำต้รู้'อ�นๆ

1. เหต้.การณี-ในประว�ต้�ศึาสำต้ร-ม'ความสำ�าค�ญทำ'(จะทำ�าให�เก�ดแนวความค�ดในการยกร�าง ปร�บปร.ง แก�ไข้กฎหมาย ให�เป4นกต้�กาทำ'(จะก�อให�เก�ดประโยชน-ต้�อสำ�งคม

2. ร�ฐศึาสำต้ร-เป4นศึาสำต้ร-ทำ'(จ�ดระบบกลไกการปกครอง โดยม'กฎหมายเป4นเคร+(องม+อในการปกครองและการบร�หารประเทำศึ

3. เศึรษฐศึาสำต้ร-เป4นศึาสำต้ร-ทำ'(อาศึ�ยกฎหมายในการก�าหนดทำ�ศึทำางและควบค.ม ด#แลระบบเศึรษฐก�จข้องประเทำศึ เพ+(อสำร�างความเป4นธรรมในสำ�งคม

4. กฎหมายม'บทำบาทำในการควบค.มการศึ%กษาค�นคว�า พ�ฒนาว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย' เพ+(อม�ให�เก�ดผู้ลกระทำบทำ'(เป4นอ�นต้รายต้�อมน.ษย-โลกชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

24

กี่ฎหมายกี่�บื้ปรู้ะว�ต้�ศาสำต้รู้'1. เหต้.การณี-ทำ'(เก�ดข้%)นอ�นเป4นประว�ต้�ศึาสำต้ร-ในสำ�งคมหน%(งน�)น ย�อมม'ความ

สำ�มพ�นธ-เช+(อมโยงก�บกฎหมายทำ'(ม'อย#�ในป0จจ.บ�น และกฎหมายทำ'(จะร�างข้%)นมาใช�ในอนาคต้

2. การศึ%กษาประว�ต้�ศึาสำต้ร-ในเช�งว�เคราะห-ในเร+(องใดเร+(องหน%(งทำ'(จะน�ามายกร�างหร+อปร�บปร.งแก�ไข้กฎหมาย ย�อมจะทำ�าให�เก�ดความช�ดเจนในการยกร�างกฎหมาย หร+อปร�บปร.ง แก�ไข้กฎหมายให�เหมาะสำมสำอดคล�องก�บว�ถึ'ข้องสำ�งคมย�(งข้%)น และทำ�าให�สำ�งคมได�ร�บประโยชน-จากกฎหมายมากย�(งข้%)น

ความสำ�มพั�นธิ'รู้ะหว�างกี่ฎหมายกี่�บื้ปรู้ะว�ต้�ศาสำต้รู้'ยกต้�วอย�างในอด'ต้ทำ'(ม'ผู้ลต้�อมาให�ร�ฐต้�องออกกฎหมายมาควบค.ม ด#แล

รวม 2 เร+(อง1)กรณี'ป0( นห.�นในต้ลาดหล�กทำร�พย-ทำ�าให�ร�ฐต้�องปร�บปร.งกฎหมายเด�ม ค+อ

พระราชบ�ญญ�ต้�ต้ลาดหล�กทำร�พย- พ.ศึ. 2518 มาเป4นกฎหมายใหม� ค+อ พระราชบ�ญญ�ต้�หล�กทำร�พย-และต้ลาดหล�กทำร�พย- พ.ศึ. 2525 ซึ่%(งจะม'การลงโทำษผู้#�ทำ'(ป0( นห.�นทำ�)งทำางแพ�งและทำางอาญา

2)กรณี'ทำ'(ประชาชนถึ#กธนาคารและสำถึาบ�นการเง�นเอาเปร'ยบในเร+(องสำ�ญญาต้�างๆ ทำ'(ทำ�าก�บธนาคารและสำถึาบ�นการเง�น จ%งม'การแก�ไข้กฎหมายพระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองผู้#�บร�โภค พ.ศึ. 2521 เพ�(มเต้�มหมวดทำ'(ค.�มครองผู้#�บร�โภคด�านสำ�ญญา เพ+(อให�เก�ดความเป4นธรรมแก�ผู้#�บร�โภคมากข้%)น

กี่ารู้ศ6กี่ษาปรู้ะว�ต้�ศาสำต้รู้'ในเชิ�งว�เครู้าะห'เพั�อใชิ�ในกี่ารู้รู้�างและปรู้�บื้ปรู้1งกี่ฎหมาย

ว�จารณี-การยกร�างกฎหมายโดยไม�ค�า น%งถึ%งความเป4นมาในทำางประว�ต้�ศึาสำต้ร- เก�ดผู้ลเสำ'ยอย�างไร ยกต้�วอย�างมา 1 ต้�วอย�างด�วย

กรณี'เข้'ยนบทำบ�ญญ�ต้�ในร�ฐธรรมน#ญเร+(องค.ณีสำมบ�ต้�ข้องว.ฒ�สำมาช�กหร+อกรณี'การใช�กฎหมายแรงงานก�บร�ฐว�สำาหก�จ

กี่ฎหมายกี่�บื้รู้�ฐศาสำต้รู้'


25

1. กฎหมายก�บร�ฐศึาสำต้ร-ม'ความสำ�มพ�นธ-ก�นอย�างใกล�ช�ด ร�ฐศึาสำต้ร-จ�ดระบบกลไกการปกครองโดยให�ม'กระบวนการน�ต้�บ�ญญ�ต้� ซึ่%(งก�อให�เก�ดกฎหมายข้%)นมาใช�บ�งค�บแก�ประชาชน และในข้ณีะเด'ยวก�น กฎหมายก/เป4นเคร+(องม+อให�แก�การปกครองและการบร�หารประเทำศึ

2. กฎหมายทำ'(เป4นเคร+(องม+อในการปกครองน�)น ได�แก� ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำยซึ่%(งเป4นกฎหมายสำ#งสำ.ด และกฎหมายรองลงมา ค+อ กฎหมายปกครอง และกฎหมายมหาชนอ+(นๆ ทำ'(จะช�วยให�การบร�หารแผู้�นด�นบรรล.ผู้ลต้ามเป?าหมาย อ�นจะก�อให�เก�ดความสำงบเร'ยบร�อย ความอย#�ด'ก�นด' และความเป4นธรรมในสำ�งคมไทำย

ความสำ�มพั�นธิ'รู้ะหว�างกี่ฎหมายกี่�บื้รู้�ฐศาสำต้รู้'ว�ชากฎหมายหร+อน�ต้�ศึาสำต้ร-ม'ความสำ�มพ�นธ-ก�บว�ชาร�ฐศึาสำต้ร-เพ'ยงใดศึาสำต้ร-ทำ�)งสำองต้�วต้�องพ%(งพาอาศึ�ยก�น ค+อร�ฐศึาสำต้ร-จะสำร�างระบบและ

กลไกในกระบวนการน�ต้�บ�ญญ�ต้�ข้องร�ฐ เพ+(อออกกฎหมายใช�บ�งค�บแก�ประชาชน ในข้ณีะเด'ยวก�นกฎหมายก/จะเป4นกลไกสำ�าค�ญในการเม+องการปกครองทำ'(จะให�อ�านาจร�ฐในการออกกฎหมายภายใต้�ความย�นยอมข้องประชาชน

กี่ฎหมายในฐานะเป;นเครู้�องมอในกี่ารู้ปกี่ครู้องว�เคราะห-ว�ากฎหมายใดบ�างเป4นเคร+(องม+อในการปกครอง และกฎหมายใด

ม'ความสำ�าค�ญสำ#งสำ.ดในฐานะเป4นเคร+(องม+อในทำางปกครองกฎหมายทำ'( เป4นเคร+(องม+อในการปกครองค+อ ร�ฐธรรมน#ญแห�งราช

อาณีาจ�กรไทำย กฎหมายปกครองและกฎหมายมหาชนอ+(นๆกฎหมายทำ'(ม'ความสำ�าค�ญสำ#งสำ.ดในฐานะทำ'(เป4นเคร+(องม+อในการปกครองค+อ

ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย

กี่ฎหมายกี่�บื้เศรู้ษฐศาสำต้รู้'1. เศึรษฐศึาสำต้ร-ก�บกฎหมายต้�างเป4นว�ชาทำางสำ�งคมศึาสำต้ร-ทำ'(ม'ความเช+(อม

โยงก�น เศึรษฐศึาสำต้ร-ต้�องอาศึ�ยออกกฎหมายในการสำร�างความเป4นธรรมให�แก�สำ�งคม และกฎหมายก/ต้�องอาศึ�ยหล�กการในเศึรษฐศึาสำต้ร-มาประกอบการยกร�างกฎหมายชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

26

2. กฎหมายเป4นเคร+(องม+อข้องร�ฐในการก�าหนดทำ�ศึทำางในด�านเศึรษฐก�จข้องประเทำศึ และใช�เป4นกลไกควบค.ม ด#แลระบบเศึรษฐก�จ รวมทำ�)งการสำร�างความเป4นธรรมให�แก�ประชาชนทำ'(ไม�ถึ#กเอร�ดเอาเปร'ยบจากผู้#�ประกอบธ.รก�จ

ความสำ�มพั�นธิ'รู้ะหว�างกี่ฎหมายกี่�บื้เศรู้ษฐศาสำต้รู้'กฎหมายและเศึรษฐศึาสำต้ร-ม'ความสำ�มพ�นธ-ก�นอย�างไรกฎหมายม'สำ�วนเป4นกลไกสำ�าค�ญในการควบค.มระบบเศึรษฐก�จทำ�)งในระด�บ

เศึรษฐก�จมหภาค ค+อระบบการเง�นการคล�งข้องประเทำศึและในระด�บเศึรษฐก�จจ.ลภาค ค+อก�าก�บด#แลให�ความเป4นธรรมระหว�างผู้#�ประกอบการก�บประชาชนผู้#�บร�โภคสำ�นค�าและบร�การ

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้กี่�ากี่�บื้ ด�แลรู้ะบื้บื้เศรู้ษฐกี่�จยกต้�วอย�างกฎหมายทำ'(ก�าก�บด#แลเศึรษฐก�จมา 2 ฉบ�บกฎหมายทำ'(ก�าก�บด#แลระบบเศึรษฐก�จ ค+อ ประมวลร�ษฎากร พระราช

บ�ญญ�ต้�ว�าด�วยราคาสำ�นค�าและบร�การ พ.ศึ. 2542 พระราชบ�ญญ�ต้�ศึ.ลกากร พ.ทำธศึ�กราช 2469 พระราชบ�ญญ�ต้�ป?องก�นและปราบปรามการฟัอกเง�น พ.ศึ.

2542 พระราชบ�ญญ�ต้�สำ�งเสำร�มการลงทำ.น พ.ศึ. 2520 พระราชบ�ญญ�ต้�สำถึานสำ�นเช+(อทำ�องถึ�(น พ.ศึ. 2518 พระราชบ�ญญ�ต้�ห�ามเร'ยกดอกเบ')ยเก�นอ�ต้รา พ.ทำธศึ�กราช 2475

กี่ฎหมายกี่�บื้ว�ทั่ยาศาสำต้รู้'และเทั่คโนโลย�1. ว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย'เป4นศึาสำต้ร-ทำ'(มน.ษย-ได�ศึ%กษา ค�นคว�า และ

พ�ฒนา เพ+(ออธ�บายความเป4นไปข้องธรรมชาต้�และปากฎการณี-ต้�างๆ และน�ามาใช�ประโยชน-ในด�านต้�างๆ ให�แก�มน.ษย-จ%งต้�องม'กรอบการใช�ประโยชน-ทำ'(เหมาะสำมแก�สำภาพสำ�งคม โดยอาศึ�ยกฎหมายเป4นต้�วก�าหนดกรอบเพ+(อให�สำอดคล�องก�บว�ถึ'ช'ว�ต้ข้องคนในสำ�งคม

2. เม+( อม'เหต้.การณี-เร+(องใดทำ'( เก�ดผู้ลกระทำบต้�อสำ�งคม ก/ควรจะต้�องน�ากฎหมายมาช�วยควบค.ม ก�าก�บด#แล เพ+(อช�วยแก�ไข้ป0ญหาทำ'(เก�ดข้%)น อ�นจะช�วยให�เก�ดความสำงบเร'ยบร�อยในสำ�งคม


27

ความสำ�มพั�นธิ'รู้ะหว�างกี่ฎหมายกี่�บื้ว�ทั่ยาศาสำต้รู้'และเทั่คโนโลย�กฎหมายม'บทำบาทำต้�อว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย'อย�างไรกฎหมายม'บทำบาทำต้�อว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย'ค+อ1) ในด�านการควบค.มการศึ%กษาค�นคว�าและพ�ฒนาว�ทำยาศึาสำต้ร-และ

เทำคโนโลย' ให�อย#�ในกรอบทำ'(ไม�เป4นอ�นต้รายต้�อมน.ษย- และอย#�ในกรอบข้องศึ'ลธรรมจรรยาอ�นก�อให�เก�ดป0ญหาแก�สำ�งคม และ

2) ในด�านการพ�สำ#จน-พยานหล�กฐานในคด'ความ

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้กี่�า กี่�บื้ด�แลผู้ลกี่รู้ะทั่บื้ต้� อสำ�งคมอ�นเกี่�ดจากี่ว�ทั่ยาศาสำต้รู้' และเทั่คโนโลย�

กฎหมายทำ'(ก�าก�บด#แลผู้ลกระทำบต้�อสำ�งคมอ�นเก�ดจากว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย'ยกต้�วอย�างมา 2 ฉบ�บ

พระราชบ�ญญ�ต้�ยา พ.ศึ. 2510 พระราชบ�ญญ�ต้�โรคพ�ษสำ.น�ข้บ�า พ.ศึ.

2535 พระราชบ�ญญ�ต้�โรคต้�ดต้�อ พ.ศึ. 2523 พระราชบ�ญญ�ต้�ว�ต้ถึ.ออกฤทำธ�Iต้�อจ�ต้และประสำาทำ พ.ศึ. 2518 พระราชบ�ญญ�ต้�เคร+(องสำ�าอาง พ.ศึ. 2535

พระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองพ�นธ.-พ+ช พ.ศึ. 2542 พระราชบ�ญญ�ต้�ว�ทำย.คมนาคม พ.ทำธศึ�กราช 2498 พระราชบ�ญญ�ต้�ว�ทำย.กระจายเสำ'ยงและว�ทำย.โทำรทำ�ศึน- พ.ศึ.

2498 และพระราชบ�ญญ�ต้�ว�าด�วยธ.รกรรมทำางอ�เล/กทำรอน�กสำ- พ.ศึ. 2544

เป4นต้�น


1. การศึ%กษาประว�ต้�ศึาสำต้ร-ม'สำ�วนช�วยในการศึ%กษาว�ชากฎหมายเพราะว�า ช�วยให�เราเข้�าใจเหต้.ผู้ลข้องเร+(องราวทำ'(เก�ดข้%)น

2. ว�ชาประว�ต้�ศึาสำต้ร-ม'สำ�วนเก'(ยวข้�องในการร�างและปร�บปร.งกฎหมายค+อ ใช�ประว�ต้�ศึาสำต้ร-มาประกอบการศึ%กษาและพ�จารณีาในการยกร�างกฎหมาย

3. แนวความค�ดทำ'(ว�า เม+(อประชาชนมอบอ�านาจข้องต้นให�ร�ฐแล�ว ร�ฐต้�อง“

ม'หน�าทำ'(ในการใช�อ�านาจข้องร�ฐเพ+(ออ�านวยประโยชน- และก�อให�เก�ดความม�(นคง ความผู้าสำ.กแก�ประชาชน ข้�อความน')หมายถึ%ง ” ทำฤษฎ'สำ�ญญาประชาคม


28

4. ร�ฐธรรมน#ญ เป4นกฎหมายทำ'(ม'ความสำ�าค�ญสำ#งสำ.ดในการบร�หารราชการแผู้�นด�น

5. ความสำ�มพ�นธ-ระหว�างว�ชาน�ต้�ศึาสำต้ร-ก�บร�ฐศึาสำต้ร-น�)นเปร'ยบเทำ'ยบก�นแล�วจ�ดว�าเป4น ล�กษณีะค#�แฝ่ด

6. กฎหมายก�บเศึรษฐศึาสำต้ร-ม'ความสำ�มพ�นธ-ก�นค+อ น�าหล�กเกณีฑ์-ในทำางว�ชาเศึรษฐศึาสำต้ร-มาใช�เป4นหล�กการและเหต้.ผู้ลในการออกกฎหมาย

7. กฎหมายฉบ�บทำ'(ด#แลสำภาพคล�องข้องการเง�นข้องประเทำศึค+อ พระราชบ�ญญ�ต้�ธนาคารแห�งประเทำศึไทำย พ . ศึ . 2485

8. กรณี'ทำ'(เป4นการพ�สำ#จน-หล�กฐานในทำางว�ทำยาศึาสำต้ร-เช�น การพ�สำ#จน-สำาเหต้.การต้ายข้องศึพทำ'(พบ

9. การทำ'(น�กกฎหมายต้�องเร'ยนร# �ศึาสำต้ร-อ+(นๆ นอกเหน+อจากว�ชากฎหมายเพราะ ช�วยทำ�าให�น�กกฎหมายเข้�าใจศึาสำต้ร-ต้�างๆ และสำามารถึใช�กฎหมายได�อย�างม'ประสำ�ทำธ�ภาพ ให�ความเป4นธรรมได�ด'ย�(งข้%)น

10. กรณี'ทำ'(ย�งไม�ม'กฎหมายใดทำ'(จะช�วยลดผู้ลกระทำบต้�อคนไทำยและมน.ษยชาต้�ได�แก� ภาวะเร+อนกระจกบนโลก

หน�วยทั่�� 5 กี่ารู้ใชิ�เหต้1ผู้ลในทั่างกี่ฎหมาย

1. การน�ากฎหมายมาใช�บ�งค�บอาจม'ผู้ลกระทำบหร+อเก�ดสำภาพบ�งค�บแก�บ.คคล จ�าเป4นต้�องม'การให�เหต้.ผู้ลในการใช�บ�งค�บกฎหมายทำ'(ด' เป4นธรรม สำมเหต้.ผู้ล หร+อร�บฟั0งได� เพ+(อให�เก�ดการยอมร�บข้องสำ�งคม และแก�ไข้ป0ญหาได�ต้รงก�บสำภาพป0ญหาทำ'(แทำ�จร�ง ซึ่%(งจะทำ�าให�กฎหมายน�)นบรรล.ว�ต้ถึ.ประสำงค-และประสำบผู้ล

2. เหต้.ผู้ลในกฎหมายสำามารถึว�เคราะห-ได�จากเหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมาย ความเป4นธรรมข้องต้�วกฎหมายน�)นเองและน�าผู้ลการว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลในกฎหมายมาใช�ประโยชน-ในการใช�กฎหมาย

3. การใช�เหต้.ผู้ลในการว�น�จฉ�ยคด'เป4นเร+(องสำ�าค�ญทำ'(จะช�วยร�กษาความเป4นธรรมให�แก�ค#�ความ โดยทำ'(ฝ่<ายแพ�คด'และสำ�งคมยอมร�บ การใช�เหต้.ผู้ลในคด'ม'อย#�


29

ในทำ.กข้�)นต้อน ต้�)งแต้�ในการต้�อสำ#�คด'ข้องค#�ความ การทำ�าค�าพ�พากษา การทำ�าความเห/นแย�งในค�าพ�พากษา และในการให�ความเห/นทำางกฎหมายโดยทำ�(วไปด�วย

ความสำ�าค�ญของเหต้1ผู้ลในทั่างกี่ฎหมาย1. เหต้.ผู้ลข้องกฎหมายทำ'(ด'และเป4นธรรมทำ'(ม'มาจากแนวความค�ดทำาง

ปร�ชญา โดยน�กปร�ชญาและน�กน�ต้�ปร�ชญาได�พยายามพ�ฒนาแนวความค�ดเก'(ยวก�บเหต้.ผู้ลในการต้รากฎหมาย และการใช�กฎหมายมาโดยต้ลอด เพ+(อให�ได�กฎหมายทำ'(ด'และเป4นธรรมทำ'(สำ.ดแก�สำ�งคม

2. การใช�เหต้.ผู้ลในทำางกฎหมายทำ'(ด'ม'ค.ณีล�กษณีะสำ�าค�ญประการหน%(งค+อ ความสำมเหต้.ผู้ลในทำางต้รรกว�ทำยา ซึ่%(งช�วยให�สำามารถึต้รากฎหมายและน�ากฎหมายมาใช�ในการแก�ไข้ป0ญหาได�ต้รงก�บสำภาพป0ญหาทำ'(แทำ�จร�ง ไม�เบ'(ยงเบนไป

3. การให�เหต้.ผู้ลในกฎหมายม'ความสำ�าค�ญ เน+(องจากเหต้.ผู้ลทำ'(ด' เป4นธรรม สำมเหต้.สำมผู้ล หร+อร�บฟั0งได� ก�อให�เก�ดความเป4นธรรมและการยอมร�บข้องบ.คคลทำ'(เก'(ยวข้�องและสำ�งคม และแก�ไข้ป0ญหาได�ต้รงก�บสำภาพป0ญหาทำ'(แทำ�จร�ง ซึ่%(งจะทำ�าให�กฎหมายน�)นบรรล.ว�ต้ถึ.ประสำงค-และประสำบผู้ล

ปรู้�ชิญากี่�บื้กี่ฎหมายในป0จจ.บ�นม'การน�าหล�กทำฤษฎ'ทำางปร�ชญาใดมาใช�ในการให�เหต้.ผู้ลทำาง

กฎหมายอย�างไรแนวความค�ดค�ดทำางน�ต้�ปร�ชญาทำ'(ย�งคงใช�อย#�ในการให�เหต้.ผู้ลทำาง

กฎหมายในป0จจ.บ�น เช�น แนวความค�ดเก'(ยวก�บหล�กน�ต้�ร�ฐ (Legal State) ซึ่%(งป0จจ.บ�นม'การใช�เหต้.ผู้ลทำางกฎหมายทำ'(เก'(ยวก�บการใช�อ�านาจข้องเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐว�า เจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐจะใช�อ�านาจในทำางทำ'(ล�ดรอนสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องเอกชนได�ก/ต้�อเม+(อม'กฎหมายให�อ�านาจไว�อย�างช�ดเจนเทำ�าน�)น

ต้รู้รู้กี่ว�ทั่ยากี่�บื้กี่ฎหมายการใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายโดยใช�หล�กต้รรกว�ทำยาม'ความสำ�าค�ญอย�างไร


30

การใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายโดยใช�หล�กต้รรกว�ทำยาม'ความสำ�าค�ญ เพราะทำ�าให�เหต้.ผู้ลทำ'(ยกข้%)นกล�าวอ�างม'ความสำมเหต้.ผู้ล และสำามารถึแก�ไข้ป0ญหาได�ต้รงต้ามสำภาพข้องป0ญหาทำ'(แทำ�จร�ง

แนวค�ดและความสำ�าค�ญของเหต้1ผู้ลในกี่ฎหมายการใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายทำ'(ด'ม'ความสำ�าค�ญอย�างไรการใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายทำ'(ด'ม'ความสำ�าค�ญ ค+อ สำามารถึอ�านวยความ

ย.ต้�ธรรมแก�ผู้#�เก'(ยวข้�องได�ต้ามความเหมาะสำมแก�กรณี' และเป4นทำ'(ยอมร�บข้องบ.คคลทำ�(วไป

กี่ารู้ว�เครู้าะห'หาเหต้1ผู้ลในกี่ฎหมาย1. กฎหมายสำร�างข้%)นโดยผู้#�ร �างกฎหมายด�วยเหต้.ผู้ลหร+อเจต้นารมณี-อย�างใด

อย�างหน%(ง โดยผู้#�ร �างกฎหมายจะก�าหนดโครงสำร�างและกลไกข้องกฎหมาย และเข้'ยนบทำบ�ญญ�ต้�เพ+(อให�กฎหมายบรรล.เจต้นารมณี-ต้ามทำ'(ได�ม.�งหมายไว� การจะหย�(งทำราบเหต้.ผู้ลในกฎหมายจ%งสำามารถึกระทำ�าได�โดยการค�นหาเหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมายได�ทำางหน%(ง

2. เม+(อกฎหมายได�ถึ#กต้ราข้%)นแล�ว น�กกฎหมายฝ่<ายหน%(งเห/นว�าต้�วกฎหมายน�)นเองเป4นสำ�(งแสำดงเจต้นารมณี- หร+อเหต้.ผู้ลในต้�วเอง การว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลข้องกฎหมายจ%งพ�จารณีาได�จากความเป4นธรรมข้องกฎหมายน�)นเอง

3. เหต้.ผู้ลในกฎหมายจะถึ#กน�ามาใช�เม+(อม'การใช�กฎหมาย เม+(อผู้#�ใช�กฎหมายได�ทำ�าการว�เคราะห-เพ+(อหาเหต้.ผู้ลในกฎหมายได�โดยอาศึ�ยกระบวนการต้�างๆ แล�ว จะสำามารถึน�าเหต้.ผู้ลน�)นมาใช�อธ�บายค�าว�น�จฉ�ยข้องต้นทำ�)งในการพ�จารณีาคด' และการให�ความเห/นทำางกฎหมายโดยทำ�(วไปอย�างสำมเหต้.สำมผู้ลและม'ความเป4นธรรม

เหต้1ผู้ลของผู้��รู้�างกี่ฎหมายการว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมายม'ประโยชน-ในการใช�เหต้.ผู้ลใน

กฎหมายอย�างไร


31

การว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมายม'ประโยชน-ในการใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายเพราะจะทำ�าให�ว�น�จฉ�ยคด'ได�ต้รงต้ามเจต้นารมณี-ข้องกฎหมาย ม�ใช�เป4นเหต้.ผู้ลทำ'(ผู้#�ใช�กฎหมายน%กค�ดข้%)นเอง

ความเป;นธิรู้รู้มของกี่ฎหมายการว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลจากความเป4นธรรมข้องกฎหมายสำามารถึ

พ�จารณีาได�จากสำ�(งใดการว�เคราะห-เหต้.ผู้ลจากความเป4นธรรมข้องกฎหมาย สำามารถึพ�จารณีา

ได�จากต้�วบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายน�)นเองต้ามทำฤษฎ'อ�าเภอการณี- อย�างไรก/ด' ในการใช�กฎหมาย น�กกฎหมายสำ�วนใหญ�ม�กพ�จารณีาประกอบก�บเหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมายและหล�กการต้'ความกฎหมายต้�างๆด�วย

กี่ารู้น�าผู้ลกี่ารู้ว�เครู้าะห'หาเหต้1ผู้ลในกี่ฎหมายมาใชิ�ปรู้ะโยชิน'เหต้.ผู้ลในกฎหมายทำ'(ว�เคราะห-ได�สำามารถึน�ามาใช�ได�เฉพาะในการพ�จารณีา

คด'หร+อไม�เหต้.ผู้ลในกฎหมายทำ'(ว�เคราะห-ได�ไม�เพ'ยงสำามารถึใช�ได�ในการพ�จารณีาคด'

เทำ�าน�)น แต้�สำามารถึน�าไปใช�ในการให�ความเห/นทำางกฎหมายข้องน�กกฎหมายโดยทำ�(วไปได�

เหต้1ผู้ลในกี่ารู้ว�น�จฉั�ยคด�และกี่ารู้ให�ความเห=นทั่างกี่ฎหมาย1. เม+( อบ.คคลม'ข้�อพ�พาทำทำางกฎหมายต้�อเสำนอคด'ต้�อศึาลเพ+( อให�ม'การ

ว�น�จฉ�ยช')ข้าด ค#�ความแต้�ละฝ่<ายต้�างม'สำ�ทำธ�ยกเหต้.ผู้ลทำ'(ต้นเห/นว�าด'ทำ'(สำ.ดในการต้�อสำ#�คด'เพ+(อโน�มน�าวให�ศึาลเห/นว�าฝ่<ายต้นสำมควรชนะคด'

2. ประเทำศึไทำยเป4นระบบทำ'(ใช�ประมวลกฎหมาย (Civil Law) ต้ามหล�กแล�วต้�องพ�จารณีาข้�อกฎหมายต้ามต้�วบทำกฎหมายโดยไม�จ�าเป4นต้�องย%ดถึ+อแนวค�าพ�พากษาหร+อค�าว�น�จฉ�ยเป4นบรรทำ�ดฐาน อย�างไรก/ด' ในทำางปฏ�บ�ต้� ค�าพ�พากษาทำ'(ม'การใช�เหต้.ผู้ลทำ'(ด' สำมเหต้.สำมผู้ล และเป4นธรรม สำามารถึน�ามาเป4นแนวทำางในการใช�เหต้.ผู้ลในกฎหมายได�ในกรณี'ทำ'(ม'ข้�อเทำ/จจร�งคล�ายคล%งก�น

3. การให�เหต้.ผู้ลในการเข้'ยนค�าพ�พากษาหร+อการให�ความเห/นทำางกฎหมาย ม'หล�กการซึ่%(งต้�องค�าน%งถึ%งหลายประการ เช�นหล�กหร+อทำฤษฎ'กฎหมาย หล�กชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

32

การร�างกฎหมาย หล�กการต้'ความกฎหมายและการอ.ดช�องว�างกฎหมาย และหล�กอ+(นๆ เช�น หล�กต้รรกว�ทำยา สำาม�ญสำ�าน%ก และศึ'ลธรรมเป4นต้�น

4. ในองค-คณีะผู้#�พ�จารณีาคด'หร+อผู้#�ให�ความเห/นทำางกฎหมายอาจม'ผู้#�ไม�เห/นด�วยก�บความเห/นข้องอ'กฝ่<ายหน%(ง ซึ่%(งเป4นฝ่<ายข้�างมาก กฎหมายให�สำ�ทำธ�ฝ่<ายข้�างน�อยในการแสำดงความเห/นแย�ง เพ+(อประโยชน-ในการทำบทำวน หร+อต้รวจสำอบค�าพ�พากษา หร+อความเห/นทำางกฎหมายข้องฝ่<ายข้�างมาก

เหต้1ผู้ลในกี่ารู้ต้�อสำ��คด�การใช�เหต้.ผู้ลในการต้�อสำ#�คด'ม'หล�กเกณีฑ์-เช�นเด'ยวก�บการใช�เหต้.ผู้ลใน

ทำางกฎหมายอ+(นหร+อไม�การใช�เหต้.ผู้ลในการต้�อสำ#�คด'ม'หล�กเกณีฑ์-เช�นเด'ยวก�บการใช�เหต้.ผู้ลใน

ทำางกฎหมายอ+( น เพราะเป4นการใช�กฎหมายเพ+(อร�กษาสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องบ.คคลซึ่%(งเป4นค#�กรณี' จ%งต้�องม'ความสำมเหต้.สำมผู้ล เป4นธรรม และสำามารถึจ#งใจให�ผู้#�อ�านคล�อยต้ามได�

แนวบื้รู้รู้ทั่�ดฐานแห�งค�าพั�พัากี่ษาในประเทำศึไทำยสำามารถึย%ดแนวบรรทำ�ดฐานแห�งค�าพ�พากษาในการใช�

เหต้.ผู้ลทำางกฎหมายได�หร+อไม�เน+(องจากประเทำศึไทำยเป4นประเทำศึในระบบกฎหมายซึ่'ว�ลลอว- หร+อระบบ

ประมวลกฎหมายจ%งไม�จ�าเป4นต้�องย%ดแนวค�าพ�พากษาเป4นบรรทำ�ดฐานในการใช�เหต้.ผู้ลทำางกฎหมายอย�างไรก/ด'ค�าพ�พากษาทำ'(ม'การใช�เหต้.ผู้ลทำ'(ด' สำมเหต้. สำมผู้ลและเป4นธรรมสำามารถึน�ามาใช�เป4นแนวทำางในการใช�เหต้.ผู้ลในกรณี'ทำ'(ม'ข้�อเทำ/จจร�งคล�ายคล%งก�นได�ในทำางปฏ�บ�ต้�

เหต้1ผู้ลในกี่ารู้เข�ยนค�าพั�พัากี่ษาและความเห=นทั่างกี่ฎหมายการหาเหต้.ผู้ลทำ'(ด'ม'น�)าหน�กมาอธ�บายให�ผู้#�เก'(ยวข้�องยอมร�บน�บถึ+อได� จะ

ต้�องค�าน%งถึ%งหล�กเกณีฑ์-หร+อเคร+(องม+อทำางกฎหมายทำ'(สำ�าค�ญอย�างใดการหาเหต้.ผู้ลทำ'(ด' ม'น�)าหน�ก มาอธ�บายให�ผู้#�เก'(ยวข้�องยอมร�บน�บถึ+อได� จะ

ต้�องค�าน%งถึ%งหล�กเกณีฑ์-หร+อเคร+(องม+อทำางกฎหมายทำ'(สำ�าค�ญด�งต้�อไปน') ค+อ1)หล�กหร+อทำฤษฎ'กฎหมาย


33

2)หล�กการร�างกฎหมาย3)หล�กการต้'ความกฎหมายและการอ.ดช�องว�างกฎหมาย4)หล�กอ+(นๆ เช�น หล�กต้รรกว�ทำยา สำาม�ญสำ�าน%ก หร+อศึ'ลธรรม

กี่ารู้เข�ยนความเห=นแย�งในค�าพั�พัากี่ษาหรู้อกี่ารู้ให�ความเห=นทั่างกี่ฎหมาย

การทำ�าความเห/นแย�งม'ประโยชน-อย�างไรการทำ�าความเห/นแย�งม'ประโยชน-ในการทำ�าค�าพ�พากษาหร+อความเห/นทำาง

กฎหมาย โดยเป4นการเปBดโอกาสำให�ผู้#�ใช�กฎหมายม'การพ�จารณีาเร+(องน�)นๆ อย�างรอบด�าน และเล+อกใช�เหต้.ผู้ลทำางกฎหมายทำ'(เห/นว�าเหมาะสำมและเป4นธรรมมากทำ'(สำ.ด


1. เหต้.ทำ'(กฎหมายจ�า เป4นต้�องม'เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ค+อ เพ+( อให�กฎหมายน�)นเป4นทำ'(ยอมร�บข้องสำมาช�กในสำ�งคม

2. เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ควรม'ล�กษณีะด�งน') (1) เป4นธรรม (2) ร�บฟั0งได� (3) สำมเหต้.สำมผู้ล (4) ม'ข้�อเทำ/จจร�งสำน�บสำน.นทำ'(หน�กแน�น

3. หล�กปร�ชญาช�วยในการใช�กฎหมายม'เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ค+อ เป4นเหต้.ผู้ลทำ'(ม'ความเป4นธรรมต้ามย.คสำม�ย

4. หล�กต้รรกว�ทำยาช�วยให�กฎหมายม'เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ค+อ (1) เป4นเหต้.ผู้ลทำ'(ม'ความสำมเหต้.สำมผู้ล (2) สำอดคล�องก�บความเห/นข้องน�กปร�ชญา (3) เป4นเหต้.ผู้ลทำ'(ม'ความเป4นธรรมต้ามย.คสำม�ย (4) สำอดคล�องก�บว�ถึ'ช'ว�ต้ข้องสำมาช�กในสำ�งคม

5. การว�เคราะห-หาเหต้.ผู้ลข้องกฎหมายสำามารถึศึ%กษาได�จาก (1) ผู้#�ร �างกฎหมาย (2) การอภ�ปรายในสำภา (3) บ�นทำ%กหล�กการและเหต้.ผู้ล (4)

รายงานการประช.มพ�จารณีาร�างกฎหมาย6. การค�นหาเหต้.ผู้ลข้องกฎหมายต้ามทำฤษฎ'อ�าเภอการณี-ค+อการหาเหต้.ผู้ล

จาก ต้�วบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายน�)นเอง


34

7. การค�นหาเหต้.ผู้ลเพ+(อสำร�างความเป4นธรรมควรพ�จารณีาจากเหต้.ผู้ลข้อง ผู้#�ร �างกฎหมายประกอบก�บต้�วบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมาย

8. ผู้#�ทำ'(สำามารถึใช�เหต้.ผู้ลในทำางกฎหมายได�ค+อ ทำ.กคนทำ'(ใช�กฎหมาย9. ในการพ�จารณีาข้องศึาลไทำย ศึาลไม�ต้�องผู้#กพ�นต้ามแนวค�าพ�พากษา

เพราะประเทำศึไทำยเป4นระบบประมวลกฎหมาย10. การให�เหต้.ผู้ลในการเข้'ยนค�าพ�พากษาควรค�าน%งถึ%งหล�ก (1)

หล�กศึ'ลธรรม (2) ทำฤษฎ'กฎหมาย (3) หล�กต้รรกว�ทำยา (4) หล�กการต้'ความกฎหมายและการอ.ดช�องว�าง

11. กฎหมายทำ'(ม'การต้ราโดยม'เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ม'ประโยชน-ค+อ ทำ�า ให�กฎหมายสำามารถึอ�านวยความเป4นธรรมได�เหมาะแก�กรณี'

12. เหต้.ผู้ลทำ'(ด'ในการใช�กฎหมายม'ทำ'(มาจากหล�กการค+อ (1) ศึ'ลธรรม (2) ปร�ชญา (3) น�ต้�ปร�ชญา (4) ต้รรกว�ทำยา

13. การศึ%กษารายงานการประช.มสำภาในการพ�จารณีาร�างกฎหมายเป4นการค�นหา เหต้.ผู้ลในล�กษณีะ เหต้.ผู้ลข้องผู้#�ร �างกฎหมาย

14. การทำ�าความเข้�าใจกฎหมายจากเน+)อความข้องกฎหมายเป4นการหาเหต้.ผู้ลในล�กษณีะ เหต้.ผู้ลข้องต้�วกฎหมายน�)นเอง

15. การค�นหาเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายทำ'(น�กกฎหมายสำ�วนใหญ�เห/นว�าเป4นว�ธ'ทำ'(ด'ค+อ (1) ค�นหาจากผู้#�ร �างกฎหมาย (2) ค�นหาจากต้�วกฎหมายน�)นเอง (3) ค�นหาจากความเห/นข้องน�กว�ชาการ (4) ค�นหาจากหล�กการต้'ความกฎหมายทำ�(วไป

16. การใช�เหต้.ผู้ลในทำางกฎหมายสำามารถึปรากฏได�ใน (1) การต้�อสำ#�คด' (2) ค�าพ�พากษาข้องศึาล (3) บทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมาย (4) การให�ความเห/นทำางกฎหมาย

17. ล�กษณีะเฉพาะข้องศึาลในระบบซึ่'ว�ลลอว- ศึาลไม�ต้�องผู้#กพ�นต้ามแนวบรรทำ�ดฐาน

18. การให�เหต้.ผู้ลในการให�ความเห/นทำางกฎหมายควรค�าน%งถึ%งหล�กในเร+(อง (1) หล�กศึ'ลธรรม (2) หล�กต้รรกว�ทำยา (3) หล�กการร�างกฎหมาย (4) หล�กหร+อทำฤษฎ'กฎหมาย


35

หน�วยทั่�� 6 กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้พั�ฒนาสำ�งคม

1. สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องบ.คคลจะม'หล�กประก�นให�ม� (นคงอย#�ได�ก/ต้�องอาศึ�ยกฎหมายเป4นสำ�(งสำ�าค�ญ

2. กฎหมายก�บสำ�งคมเป4นสำ�(งทำ'(ม'ความสำ�มพ�นธ-ก�นอย�างใกล�ช�ด การทำ'(จะควบค.มสำ�งคมได�ย�อมอาศึ�ยกฎหมายเข้�ามาช�วย

3. ในกรณี'ทำ'(สำ�งคมจะพ�ฒนาได�อย�างม'ประสำ�ทำธ�ภาพ ย�อมต้�องอาศึ�ยกฎหมาย สำ�งคมจะเปล'(ยนแปลงไปได�อย�างม�(นคง

4. กฎหมายม'ความจ�าเป4นต้�องต้ราออกมาควบค#�ก�บสำ�งคมย.คว�ทำยาศึาสำต้ร- เทำคโนโลย' เพ+(อควบค.มการใช�เทำคโนโลย'ในทำางทำ'(ถึ#กทำ'(ควร

กี่ฎหมายกี่�บื้หล�กี่ปรู้ะกี่�นสำ�ทั่ธิ�เสำรู้�ภาพั1. มน.ษย-ต้�องม'สำ�ทำธ�ต้�างๆ อย�างทำ'(มน.ษย-ม'ก�น และจะต้�องม'อย#�อย�างเทำ�า

เทำ'ยมก�น ไม�ถึ#กก'ดก�น การจ�าก�ดสำ�ทำธ�จะม'ได�แต้�กฎหมายเทำ�าน�)น2. ประเทำศึไทำยได�ก�าหนดหล�กประก�นสำ�ทำธ� เสำร'ภาพข้องปวงชนชาวไทำยไว�ใน

ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีา จ�กรไทำย ซึ่%(งเป4นกฎหมายสำ#งสำ.ดในการปกครองประเทำศึ

3. การใช�สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องมน.ษย-ในสำ�งคมจะต้�องม'กฎหมายควบค.มเสำมอ

สำ�ทั่ธิ�มน1ษยชินสำ�ทำธ�มน.ษยชนหมายถึ%งอะไรสำ�ทำธ�มน.ษยชนหมายถึ%ง สำ�ทำธ�ความเป4นมน.ษย-หร+อสำ�ทำธ�ในความเป4นคน

อ�นเป4นสำ�ทำธ�ต้ามธรรมชาต้�ข้องมน.ษย-ทำ.กคนทำ'(เก�ดมาก/ม'สำ�ทำธ�ต้�ดต้�วมาต้�)งแต้�เก�ด

หล�กี่ปรู้ะกี่�นสำ�ทั่ธิ� เสำรู้�ภาพัต้ามกี่ฎหมายรู้�ฐธิรู้รู้มน�ญ


36

ร�ฐธรรมน#ญได�ก�าหนดข้อบเข้ต้การใช�สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องบ.คคลไว�เพ'ยงใด

ร�ฐธรรมน#ญได�ก�าหนดข้อบเข้ต้การใช�สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องบ.คคลไว�ว�า บ.คคลจะใช�สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพต้ามร�ฐธรรมน#ญเพ+(อล�มล�างการปกครองระบบอบประชาธ�ปไต้ยอ�นม'พระมหากษ�ต้ร�ย-เป4นประม.ข้ หร+อเพ+(อให�ได�มาซึ่%(งอ�านาจในการปกครองประเทำศึ โดยว�ธ'การซึ่%(งม� ได� เป4นไปต้ามว�ถึ'ทำางทำ'(บ�ญญ�ต้� ไว� ในร�ฐธรรมน#ญม�ได�

กี่ฎหมายกี่�บื้สำ�งคมกฎหมายก�บสำ�งคมม'ความสำ�มพ�นธ-ก�นอย�างไรกฎหมายเป4นสำ�(งสำ�าค�ญสำ�าหร�บสำ�งคม ซึ่%(งกฎหมายจะต้�องเก�ดข้%)นเสำมอ

พร�อมก�นไปก�บการเปล'(ยนแปลงข้องสำ�งคม ซึ่%(งหากม'การเปล'(ยนแปลงไปในทำางช�(วร�าย กฎหมายจะต้�องเข้�าไปควบค.มสำ�งคมน�)นให�ด' เม+(อสำ�งคมได�เปล'(ยนแปลงไปก/ต้�องม'การแก�ไข้กฎหมายให�ทำ�นต้�อเหต้.การณี-น�)น กฎหมายจ%งได�ออกมาต้ามการเปล'(ยนแปลงในทำางสำ�งคม ล�กษณีะข้องกฎหมายจ%งต้�องบ�ญญ�ต้�โดยค�าน%งถึ%งการเปล'(ยนแปลงข้องสำ�งคมในอนาคต้จ%งจะถึ+อว�าเป4นกฎหมายทำ'(ด'

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้ควบื้ค1มสำ�งคม1. กฎหมายม'ความสำ�าค�ญต้�อความสำงบเร'ยบร�อยในสำ�งคมเป4นอย�างย�(ง

เพราะกฎหมายสำามารถึควบค.มสำ�งคมให�ต้กอย#�ในความสำงบเร'ยบร�อยได�2. ความเป4นธรรมในสำ�งคมจะม'ได�ต้�องอาศึ�ยความถึ#กต้�องข้องกฎหมาย

เทำ�าน�)น3. ป0ญหาทำ.กป0ญหาทำางสำ�งคมสำามารถึแก�ไข้ให�ย.ต้�ได�ด�วยกฎหมาย

กี่ฎหมายกี่�บื้ความสำงบื้เรู้�ยบื้รู้�อยของสำ�งคมกฎหมายเก'(ยวข้�องก�บความสำงบเร'ยบร�อยข้องสำ�งคมอย�างไรในแต้�ละสำ�งคมย�อมจะต้�องม'กฎระเบ'ยบ ว�น�ย ทำ�)งน')เพ+(อให�สำ�งคมน�)นม'ความ

สำงบเร'ยบร�อยได� กฎ ระเบ'ยบ ว�น�ย เช�นว�าน')จะต้�องม'สำภาพบ�งค�บในสำ�งคมน�)นได� จ%งจะทำ�าให�สำ�งคมม'ความสำงบเร'ยบร�อย กรณี'ทำ'(จะให�ม'สำภาพบ�งค�บได�จะต้�องต้ราข้%)นเป4นกฎหมาย เม+(อได�ต้รากฎหมายข้%)นมาแล�ว ผู้#�ทำ'(ไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามบทำกฎหมายชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

37

น�)นย�อมเป4นผู้#�ก�อความไม�เร'ยบร�อยข้%)น ก/จะต้�องถึ#กลงโทำษไม�ว�าจะเป4นทำางแพ�งหร+ออาญา ความสำงบเร'ยบร�อยก/ย�อมจะม'ข้%)นได�

กี่ฎหมายกี่�บื้ความเป;นธิรู้รู้มในสำ�งคมเม+(อความไม�เป4นธรรมในสำ�งคมเก�ดข้%)นจะแก�ไข้ด�วยกฎหมายอย�างไร

เพราะอะไรสำ�งคมทำ'(ข้าดความเป4นธรรม การทำ'(จะแก�ไข้ต้�องออกกฎหมายมาแก�ไข้

เปล'(ยนแปลงสำ�(งไม�เป4นธรรมน�)น เพราะกฎหมายม'สำภาพบ�งค�บ สำามารถึออกกฎหมายให�ยกเล�กหร+อเปล'(ยนแปลงการกระทำ�าน�)นเสำ'ย ความเป4นธรรมในสำ�งคมน�)นก/จะเก�ดข้%)น

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้แกี่�ป0ญหาในสำ�งคมกฎหมายช�วยแก�ไข้ป0ญหาทำางสำ�งคมอย�างไรเม+(อสำ�งคมน�)นเก�ดความข้�ดแย�งยากทำ'(จะประสำานให�เก�ดความสำาม�คค'ก�นได�

ว�ธ'การทำ'(จะข้จ�ดป0ญหาในทำางสำ�งคมได�จะต้�องอาศึ�ยกฎหมายเป4นสำ�าค�ญเพราะหากม'กฎหมายบ�ญญ�ต้�ในป0ญหาน�)นไว�อย�างไรแล�วก/ต้�องปฏ�บ�ต้�การให�เป4นไปต้ามกฎหมายหร+อบ�งค�บการให�เป4นไปต้ามกฎหมายน�)น ป0ญหาข้�อข้�ดแย�งก/เป4นอ�นย.ต้�ได� หากม'ป0ญหาข้%)นแต้�ย�งไม�ม'กฎหมายบ�ญญ�ต้�ไว�โดยช�ดแจ�ง ก/สำามารถึต้รากฎหมายเพ+(อข้จ�ดป0ญหาน�)นให�เสำร/จสำ�)นไปโดยปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมาย กฎหมายจ%งม'ความสำ�าค�ญทำ'(สำามารถึแก�ป0ญหาในสำ�งคมได�

กี่ฎหมายเกี่��ยวกี่�บื้กี่ารู้พั�ฒนาสำ�งคม1. การพ�ฒนาการเม+อง จะต้�องต้ราบทำ'(กฎหมายหร+อระเบ'ยบแบบแผู้นต้�างๆ

ให�ช�ดเจน เพ+(อให�น�กการเม+องได�ม'การพ�ฒนาค.ณีธรรมและจร�ยธรรมน�)นอย�างม'สำภาพบ�งค�บได�

2. การทำ'(จะพ�ฒนาระบบเศึรษฐก�จแบบเสำร'ได�ต้�องอาศึ�ยการออกกฎหมายมาบ�งค�บเป4นสำ�าค�ญ

3. การออกกฎหมายเพ+(อพ�ฒนาสำ�งคมสำ�(งแวดล�อมน�)นจะต้�องค�าน%งถึ%งการพ�ฒนาคนและจ�ต้ใจข้องคนด�วย


38

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้พั�ฒนากี่ารู้เมองร�ฐจะต้�องพ�ฒนาทำางการเม+องอย�างไรต้ามร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำยได�ก�าหนดว�า ร�ฐต้�องจ�ดให�ม'แผู้น

พ�ฒนาการเม+อง จ�ดทำ�ามาต้รฐานทำางค.ณีธรรมและจร�ยธรรมข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง ข้�าราชการ และพน�กงาน หร+อล#กจ�างอ+(นข้องร�ฐ เพ+(อป?องก�นการทำ.จร�ต้และประพฤต้�ม�ชอบ และเสำร�มสำร�างประสำ�ทำธ�ภาพในการปฏ�บ�ต้�หน�าทำ'( (ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย พ.ศึ. 2540 มาต้รา 40)

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้พั�ฒนาเศรู้ษฐกี่�จกฎหมายม'สำ�วนเก'(ยวข้�องในการพ�ฒนาเศึรษฐก�จแบบเสำร'อย�างไรในการพ�ฒนาเศึรษฐก�จข้องประเทำศึทำ'(บรรล.เป?าหมายได� ต้�องอาศึ�ยและ

เก'(ยวข้�องก�บกฎหมายทำ�)งสำ�)น เพราะหากไม�ม'กฎหมายบ�งค�บ การพ�ฒนาเศึรษฐก�จก/ไม�อาจจะกระทำ�าได�สำ�าเร/จ และหากกฎหมายใดทำ'(ม'อย#�เป4นการข้�ดต้�อการพ�ฒนาเศึรษฐก�จแบบเสำร' ก/ต้�องยกเล�กกฎหมายฉบ�บน�)นเสำ'ย หร+ออาจจะม'การแก�ไข้กฎหมายน�)นให�สำอดคล�องก�บการพ�ฒนาเศึรษฐก�จแบบเสำร'ก/ได�

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้พั�ฒนาสำ�งคม สำ��งแวดล�อมการพ�ฒนาคนต้�องอาศึ�ยกฎหมายให�ม'การพ�ฒนาทำางด�านใด จ%งจะทำ�าให�

สำ�งคมม'ความสำงบสำ.ข้การพ�ฒนาคนควรจะต้�องม'กฎหมายให�ม'การพ�ฒนาทำางด�านจ�ต้ใจ เพราะ

ต้ามหล�กในการด�าเน�นช'ว�ต้และการด�ารงประเทำศึ จะต้�องอาศึ�ยจ�ต้ใจข้องคนเป4นสำ�าค�ญ โดยจะต้�องพ�ฒนาทำางจ�ต้ใจข้องคนในสำ�งคมให�ม'ธรรมะหร+อให�ม'ค.ณีธรรม ทำ�าแต้�ความด' เพ+(อให�จ�ต้ใจม'ความสำงบ ก/จะทำ�าให�สำ�งคมม'ความราบร+(นม'ความสำงบสำ.ข้

กี่ฎหมายกี่�บื้สำ�งคมย1คว�ทั่ยาศาสำต้รู้'และเทั่คโนโลย�1. การทำ'(จะพ�ฒนาว�ทำยาศึาสำต้ร-ให�ไปสำ#�ความสำ�าเร/จได� ต้�องอาศึ�ยการต้รา

กฎหมายข้%)นมาเพ+(อให�ม'สำภาพบ�งค�บได�2. การทำ�าธ.รกรรมทำางอ�เลคทำรอน�กสำ-จะให�ม'ผู้ลบ�งค�บก�นได� จะต้�องม'

กฎหมายร�บรองชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

39

3. การว�จ�ยทำางว�ทำยาศึาสำต้ร-จะบรรล.เป?าหมายและความสำ�าเร/จได� ต้�องอาศึ�ยกฎหมายเป4นสำ�าค�ญ

4. การทำ'(จะไม�ให�ม'การทำ�าลายสำ�(งแวดล�อม ก/ต้�องต้ราเป4นกฎหมายบ�งค�บ จ%งจะม'โอกาสำสำ�มฤทำธ�Iผู้ลได�

กี่ฎหมายกี่�บื้งานด�านว�ทั่ยาศาสำต้รู้'ข้ณีะน')ม'กฎหมายอะไรบ�างทำ'(เก'(ยวก�บงานด�านว�ทำยาศึาสำต้ร-ในข้ณีะน')ม'กฎหมายทำ'(เก'(ยวข้�องก�บงานด�านว�ทำยาศึาสำต้ร-อย#� 2 ฉบ�บ ค+อ1)พระราชบ�ญญ�ต้�พ�ฒนาว�ทำยาศึาสำต้ร-และเทำคโนโลย' พ.ศึ. 2534

2)พระราชบ�ญญ�ต้�พ�ฒนาระบบมาต้รว�ทำยาแห�งชาต้� พ.ศึ. 2540

กี่ฎหมายกี่�บื้คอมพั�วเต้อรู้'ในป0จจ.บ�นม'กฎหมายเก'(ยวก�บงานด�านคอมพ�วเต้อร-อย�างไรม'กฎหมายอย#� 2 ล�กษณีะด�วยก�น ค+อ1)กฎหมายว�าด�วยธ.รกรรมทำางอ�เล/กทำรอน�กสำ- ซึ่%(งได�แก� พระราชบ�ญญ�ต้�

ว�าด�วยธ.รกรรมทำางอ�เล/กทำรอน�กสำ- พ.ศึ. 2544

2)กฎหมายว�าด�วยการประกอบธ.รก�จข้�อม#ลเครด�ต้ ซึ่%(งได�แก� พระราชบ�ญญ�ต้�การประกอบธ.รก�จข้�อม#ลเครด�ต้ พ.ศึ. 2545

กี่ฎหมายกี่�บื้กี่ารู้ว�จ�ยทั่างว�ทั่ยาศาสำต้รู้'ในกรณี'ทำ'(จะพ�ฒนาการว�จ�ยทำางว�ทำยาศึาสำต้ร-ให�ประสำบความสำ�าเร/จต้�อไป

น�)น ควรจะต้�องทำ�าอย�างไรหากม'การพ�ฒนาให�ม'การว�จ�ยทำางว�ทำยาศึาสำต้ร-ให�สำ�าเร/จต้�อไปน�)น จะต้�อง

ม'การเปล'(ยนแปลง แก�ไข้ กฎหมายให�ม'ผู้ลรองร�บความก�าวหน�าในการพ�ฒนาน�)น

กี่ฎหมายกี่�บื้สำ��งแวดล�อมในอนาคต้สำ�(งแวดล�อมทำ'(ทำ�าให�สำ�งคมเก�ดความเปล'(ยนแปลงในอนาคต้จะอาศึ�ย

กฎหมายได�อย�างไร


40

สำ�(งแวดล�อมทำ'(ทำ�าให�สำ�งคมเปล'(ยนแปลงในอนาคต้ซึ่%(งร�ฐบาลจะต้�องเข้�าควบค.ม จ�า เป4นทำ'(ร �ฐจะต้�องออกกฎหมายเก'(ยวก�บสำ�งคมและสำ�(งแวดล�อมน') ทำ�า การควบค.มและห�ามกระทำ�า หร+อให�กระทำ�า เพ+( อไม�ให�สำ�งคมต้�องกระทำบ กระเทำ+อนต้�อไปอ'ก


1. การพ�ฒนาสำ�งคมจะเก�ดผู้ลสำ�าเร/จได�ต้�องอาศึ�ย กฎหมาย2. สำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องบ.คคลจะม'อย#�ในสำ�งคมได�น�)นต้�องอาศึ�ย กฎหมาย

รองร�บ3. สำ�ทำธ�มน.ษยชนหมายถึ%ง สำ�ทำธ�ความเป4นมน.ษย-4. ในเร+(องทำ'(ร �ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำยได�ก�าหนดสำ�ทำธ� และเสำร'ภาพ

ข้องปวงชนชาวไทำยไว� ได�แก� เสำร'ภาพในการว�จ�ยทำางว�มทำยาศึาสำต้ร-5. กฎหมายได�พ�ฒนาข้%)นมาจาก ระเบ'ยบทำ'(ใช�ในสำ�งคม6. กฎหมายทำ'(ต้ราข้%)นเพ+(อประโยชน-ข้องคนกล.�มใดกล.�มหน%(งจะเป4นล�กษณีะ

กฎหมายทำ'(ข้าดความเป4นธรรม7. เหต้.ทำ'(การแก�ป0ญหาในสำ�งคมจะต้�องอาศึ�ยกฎหมาย เพราะกฎหมายม'

สำภาพบ�งค�บใช�8. การทำ'(จะพ�ฒนาระบบเศึรษฐก�จแบบเสำร'ได�สำ�าเร/จ ต้�องให�ร�ฐเปล'(ยนแปลง

กฎหมาย9. การทำ'(จะเป4นน�กปกครองบ�านเม+องทำ'(ด' น�กปกครองจะต้�องม' ธรรมะประจ�า

ใจ10. การทำ�าธ.รกรรมทำางอ�เลคทำรอน�กสำ-จะเก�ดผู้ลเป4นความสำ�าเร/จได�ต้�อง

อาศึ�ย กฎหมายทำ'(บ�ญญ�ต้�ข้%)น11. สำ�(งทำ'(ทำ�า ให�สำ�งคมม'ระเบ'ยบได�ค+อ ค�าสำ�(งข้องผู้#�ม'อ�านาจปกครอง

ประเทำศึสำ#งสำ.ด12. สำ�ทำธ�ข้องคนหมายความว�า ประโยชน-ทำ'(จะพ%งม'พ%งได�แก�ทำ.กคนต้าม

หล�กธรรมชาต้�


41

13. ร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำยประกาศึความเป4นมน.ษย-ข้องชนชาวไทำยไว�ว�า องค-กรข้องร�ฐทำ.กองค-กรทำ'(ใช�อ�านาจต้�องค�าน%งถึ%งศึ�กด�Iศึร'ความเป4นมน.ษย- และเสำร'ภาพต้ามร�ฐธรรมน#ญ

14. กฎหมายทำ'(จะควบค.มสำ�งคมได�จะต้�องม'ล�กษณีะ ม'สำภาพบ�งค�บได�15. การทำ'(จะให�สำ�งคมม'ความสำงบเร'ยบร�อยได�ต้�องอาศึ�ย กฎหมาย16. กฎหมาย เป4นบทำบาทำสำ�าค�ญทำ'(จะสำร�างความเป4นธรรมให�แก�สำ�งคม

ได�17. เม+(อสำ�งคมเก�ดป0ญหาข้�ดแย�งร.นแรงข้%)นจะต้�องอาศึ�ย กฎหมายใน

การแก�ไข้ป0ญหาน�)น18. นโยบายข้องร�ฐต้ามร�ฐธรรมน#ญน�)นได�กล�าวถึ%งด�านการเม+องว�า

(ก) ร�ฐจะต้�องจ�ดให�ม'แผู้นพ�ฒนาการเม+อง (ข้) ร�ฐจะต้�องจ�ดทำ�ามาต้รฐานทำางค.ณีธรรมและจร�ยธรรมข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง

19. ต้ามร�ฐธรรมน#ญให�ร�ฐจะต้�องสำน�บสำน.นเศึรษฐก�จแบบ เสำร' โดยอาศึ�ยกลไกต้ลาดก�าก�บ ด#แลให�ม'การแข้�งข้�นแบบเป4นธรรม

20. การทำ'(จะไม�ให�ม'การทำ�าลายสำ�(งแวดล�อมน�)นจะทำ�าได�โดย ออกเป4นกฎหมายบ�งค�บ

หน�วยทั่�� 7 กี่ารู้ศ6กี่ษา ค�นคว�า และว�จ�ยทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'

1. การศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- เป4นการเร'ยนร# �อย�างหน%(งทำ'(ต้�องอาศึ�ยข้�)นต้อนต้�างจากการเร'ยนร# �ว�ชาอ+(น เน+(อง จากเป4นว�ชาทำ'(ต้�องม'การประเม�นสำ�(งทำ'(ผู้#�เร'ยนม'อย#� อาทำ� ด�านกายภาพ ด�านจ�ต้ว�ทำยา ด�านศึ�กยภาพ เป4นต้�น นอกจากน�)น ต้�องม'ว�ธ'การศึ%กษาในช�)นเร'ยนในกรณี'ศึ%กษาการศึ%กษาในระบบปBด หร+อม'ว�ธ'การในการศึ%กษาด�วยต้นเองในกรณี'ทำ'(เป4นการเร'ยนในระบบเปBด เช�น การศึ%กษาทำางไกล ซึ่%(งผู้#�เร'ยนต้�องม'สำ+(อในการศึ%กษา ค+อ ต้�าราและหน�งสำ+อต้�างๆ รวมถึ%งการได�ร�บการสำอนเสำร�มและการศึ%กษาเป4นกล.�ม สำ�(งทำ'(สำ�าค�ญสำ.ดทำ�ายค+อ ว�ธ'ต้อบป0ญหาและข้�อสำอบกฎหมาย


42

2. การค�นคว�าทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- เป4นว�ธ'การทำ'(ค�นหาแหล�งทำ'(มาข้องความร# �ด�านต้�างๆ ทำางด�านน�ต้�ศึาสำต้ร-และศึาสำต้ร-ความร# �อ+(นทำ'(น�ามาใช�ผู้สำมผู้สำานก�บความร# �ทำางด�านกฎหมาย เป4นการค�นคว�าจากแหล�งข้�อม#ลปฐมภ#ม�และข้�อม#ลทำ.ต้�ยภ#ม� โดยผู้�านสำ+(อการศึ%กษา เช�นค�นคว�าจากต้�าราจากห�องสำม.ด อาจารย-หร+อบ.คคลทำ'(เป4นทำ'(ยอมร�บในทำางว�ชาการ รวมทำ�)งการสำ�งเกต้จากว�ธ'ปฏ�บ�ต้�จร�ง นอกจากน') แหล�งค�นคว�าทำ'(สำ�าค�ญทำ'(สำ.ดค+อระบบเคร+อข้�ายอ�นเต้อร-เน/ต้ ซึ่%(งผู้#�เร'ยนต้�องม'เทำคน�คในการค�นหา และทำราบเว/บไซึ่ต้-หร+อแหล�งทำ'(อย#�ทำ'(สำ�าค�ญต้�างๆ

3. การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- เป4นการค�นหาความร# �หร+อค�าต้อบทำางกฎหมายข้องแต้�ละป0ญหาทำ'(ม'ความน�าเช+(อถึ+อ โดยม'ว�ธ'การว�จ�ยหร+อทำ'(เร'ยกว�า ว�ทำยว�ธ' ทำ'(ใช�เป4นหล�กในการทำ�าว�จ�ย การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-จ�าเป4นต้�องอาศึ�ยข้�อม#ลจากต้�วบทำกฎหมาย ค�าพ�พากษา และต้�าราต้�างๆ โดยสำามารถึทำ�าได�ทำ�)งในเช�งค.ณีภาพและเช�งปร�มาณี ในการศึ%กษาช�)นปร�ญญาต้ร'จะไม�เน�นการทำ�าว�จ�ย แต้�ผู้#�เร'ยนควรทำราบไว�เป4นความร# �เบ+)องต้�นเพ+(อเป4นแนว หร+อเพ+(อการศึ%กษาในระด�บบ�ณีฑ์�ต้ศึ%กษาต้�อไป

7.1กี่ารู้ศ6กี่ษาทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'1. ในการศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- ผู้#�เร'ยนต้�องประเม�นสำ�(งทำ'(ผู้#�เร'ยนม'อย#�ก�อนทำ'(จะ

ศึ%กษา สำ�(งเหล�าน')ค+อความพร�อมด�านกายภาพ ด�านจ�ต้ว�ทำยา ด�านอารมณี- ด�านสำ�งคม รวมทำ�)งด�านการเง�น เพ+(อให�การใช�ทำร�พยากรหร+อสำ�(งทำ'(ผู้#�เร'ยนม'อย#�ด�งกล�าวเป4นไปอย�างม'ประสำ�ทำธ�ผู้ล โดยค�าน%งถึ%งล�าด�บความสำ�าค�ญ

2. ว�ธ'การศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ม'ทำ�)งการศึ%กษาในช�)นเร'ยนในกรณี'การศึ%กษาในระบบปBด หร+อการศึ%กษาด�วยต้นเองในกรณี'ทำ'(เป4นการเร'ยนในระบบเปBด เช�นการศึ%กษาทำางไกล ซึ่%(งทำ�)งสำองว�ธ'ผู้#�เร'ยนต้�องม'สำ+(อในการศึ%กษาค+อ ต้�าราและหน�งสำ+อต้�างๆ ม'การเต้ร'ยมต้�วก�อนศึ%กษา และม'การทำบทำวนหล�งการศึ%กษา โดยอาจกระทำ�าด�วยต้นเองหร+อศึ%กษาเป4นกล.�ม ซึ่%(งรวมถึ%งการได�ร�บการสำอนเสำร�มในระบบเปBดด�วย

3. โดยทำ�(วไป ว�ธ'ต้อบป0ญหาและข้�อสำอบกฎหมายน�ยมใช�แบบอ�ต้น�ยในสำองร#ปแบบ ค+อ อธ�บายหล�กกฎหมาย และทำ'(เป4นป0ญหาสำมมต้�หร+อต้�)งเป4นต้.Hกต้า


43

สำ�วนในสำถึานศึ%กษาบางแห�ง อาจม'ข้�อสำอบแบบ ปรน�ยและอ�ต้น�ยผู้สำมก�น การต้อบข้�อสำอบจ%งต้�องม'หล�กเกณีฑ์-ในการต้อบข้�อสำอบกฎหมาย

7.1.1 กี่ารู้ปรู้ะเม�นสำ��งทั่��ผู้��เรู้�ยนม�อย��อธ�บายว�าในการศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- ผู้#�เร'ยนต้�องประเม�นสำ�(งทำ'(ผู้#�เร'ยนม'

อย#�ก�อนทำ'(จะศึ%กษาอย�างไรการทำ'(ผู้#� เร'ยนต้�องประเม�นสำ�(งทำ'(ผู้#� เร'ยนม'อย#�ก�อนทำ'(จะศึ%กษาค+อ การ

พ�จารณีาความพร�อมด�านกายภาพ ด�านจ�ต้ว�ทำยา ด�านอารมณี- ด�านสำ�งคม รวมทำ�)งด�านการเง�น เพ+(อให�การใช�ทำร�พยากรหร+อสำ�(งทำ'(ผู้#�เร'ยนม'อย#�ด�งกล�าวเป4นไปอย�างม'ประสำ�ทำธ�ผู้ล

7.1.2 ว�ธิ�กี่ารู้ศ6กี่ษาอธ�บายว�ธ'การศึ%กษาต้�วบทำกฎหมายว�ธ'การศึ%กษาต้�วบทำกฎหมายจะต้�องม'ความเข้�าใจมากกว�าการทำ�องจ�า การ

อ�านต้�วบทำกฎหมายน�)นต้�องอ�านแล�วข้'ดเสำ�นใต้�ถึ�อยค�าสำ�าค�ญ ไม�ต้�องกล�วว�าประมวลกฎหมายหร+อต้�วบทำกฎหมายจะด#ไม�เร'ยบร�อยหร+อสำกปรกเม+(อม'การข้'ดเสำ�นใต้�แล�วหากไม�เข้�าใจอย�างช�ดแจ�งหร+อยากต้�อการเข้�าใจ ผู้#�เร'ยนต้�องอาศึ�ยหล�กการบ�นทำ%กย�อข้ยายความเอาไว� โดยอาจได�มาจากเอกสำารการสำอนหร+อมาต้ราในต้�วบทำกฎหมายทำ'(เก'(ยวโยง หร+อพ�พากษาศึาลฎ'กาทำ'(พ�พากษาต้'ความถึ�อยค�าน�)นไว�แล�ว โดยให�บ�นทำ%กย�อในต้�วบทำกฎหมายน�)น หากเน+)อทำ'(ไม�เพ'ยงพอให�ใช�กระดาษเปล�าทำ�าเป4นบ�นทำ%กต้�อ

7.1.3 กี่ารู้ต้อบื้ป0ญหาและข�อสำอบื้กี่ฎหมายอธ�บายว�ธ'การเข้'ยนต้อบข้�อสำอบแบบอ�ต้น�ยต้�องม'หล�กกฎหมายทำ'(เก'(ยวข้�องก�บป0ญหาน�)น ต้�องว�น�จฉ�ยป0ญหาโดยปร�บ

ข้�อเทำ/จจร�งเข้�าก�บหล�กกฎหมายและสำ.ดทำ�ายค+อ การสำร.ปค�าต้อบ

7.2กี่ารู้ค�นคว�าทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'1. แหล�งสำะสำมต้�วบทำกฎหมาย เอกสำารการสำอน ต้�ารา และวรรณีกรรม

กฎหมายทำ.กประเภทำทำ'(ด'ทำ'(สำ.ดได�แก� ห�องสำม.ดกฎหมาย ผู้#�เร'ยนน�ต้�ศึาสำต้ร-จะต้�อง


44

เข้�าห�องสำม.ดกฎหมายเพ+(อศึ%กษาการค�นหาเอกสำารทำ'(ต้�องการ ทำ�)งจากบ�ต้รรายการและเคร+(องม+อสำ+บค�นต้�างๆ รวมถึ%งฐานข้�อม#ลทำางคอมพ�วเต้อร- ซึ่'ด'รอม อ�นเทำอร-เนต้ และอาจเป4นว�ธ'การสำ+บค�นและย+มเอกสำารระหว�างห�องสำม.ดกฎหมาย

2. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากบ.คคลอ+(น อาจเป4นกรณี'การสำอนเสำร�ม ซึ่%(งเป4นว�ธ'ค�นคว�าจากอาจารย-ทำ'(ไปสำอนเสำร�มและพบปะน�กศึ%กษาหร+อผู้#�เร'ยนเป4นคราวๆ หร+อกรณี'การแลกเปล'(ยนข้�อม#ลก�บกล.�มเพ+(อน หร+อเป4นกรณี'ทำ'(ได�ร�บค�าแนะน�าจากผู้#�ทำ'(เป4นทำ'(ยอมร�บในวงการกฎหมาย

3. การค�นคว�าข้�อม#ลทำางกฎหมายโดยการสำ�งเกต้และฝ่Gกปฏ�บ�ต้� อาจโดยการสำ�งเกต้จากสำถึานการณี-ทำ'(เป4นจร�ง เช�น การพ�จารณีาในศึาล หร+อศึาลจ�าลอง และ การฝ่Gกงานในหน�วยงานทำ'(เก'(ยวก�บกฎหมาย

4. การค�นคว�าข้�อม#ลทำางกฎหมายในเคร+อข้�ายอ�นเทำอร-เนต้ เป4นแหล�งสำ�าค�ญในการค�นคว�าทำางกฎหมาย การค�นหาจ%งต้�องอาศึ�ย Internet Search

Engine เพ+(อค�นหาเว/บไซึ่ต้- แหลางข้�อม#ลทำ'(เก'(ยวข้�องและแหล�งข้�อม#ลทำ'(เช+(อมต้�อทำ'(เก'(ยวข้�อง (Links)

7.2.1 กี่ารู้ค�นคว�าข�อม�ลกี่ฎหมายจากี่ห�องสำม1ดอธ�บายหน�าทำ'(และว�ต้ถึ.ประสำงค-ข้องห�องสำม.ดกฎหมายหน�าทำ'(และว�ต้ถึ.ประสำงค-ข้องห�องสำม.ดกฎหมายค+อ เพ+(อการศึ%กษา เพ+(อให�

ความร# �และข้�าวสำาร เพ+(อการค�นคว�าว�จ�ย และเพ+(อความจรรโลงใจ

7.2.2 กี่ารู้ค�นคว�าข�อม�ลกี่ฎหมายจากี่บื้1คคลอ�นอธ�บายว�ธ'การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากบ.คคลอ+(นอาจเป4นกรณี'สำอนเสำร�ม ซึ่%(งเป4นว�ธ'ค�นคว�าจากอาจารย-ทำ'(ไปสำอนเสำร�ม หร+อ

กรณี'แลกเปล'(ยนข้�อม#ลก�บกล.�มเพ+(อน หร+อเป4นกรณี'ทำ'(ได�ร�บค�าแนะน�าจากผู้#�ทำ'(เป4นทำ'(ยอมร�บในวงการกฎหมาย

7.2.3 กี่ารู้ค�นคว�าข�อม�ลกี่ฎหมายจากี่กี่ารู้สำ�งเกี่ต้และฝ่>กี่ปฏิ�บื้�ต้�อธ�บายการฝ่Gกงานในสำ�าน�กงานกฎหมายว�าม'ล�กษณีะงานอย�างไร


45

ผู้#�เร'ยนจะได�ฝ่Gกในล�กษณีะทำ'(คอยช�วยเหล+อ หร+อภายใต้�การควบค.มมอบหมายข้องทำนายความทำ'(ด#แลผู้#�เร'ยนทำ'(ไปฝ่Gกห�ดจะทำ�างานด�านการค�นคว�าข้�อกฎหมายต้�างๆ ค�นค�าพ�พากษาฎ'กา ทำ�าความเห/นต้�างๆ ร�างเอกสำารต้�างๆ เช�น หน�งสำ+อทำวงหน') หน�งสำ+อบอกกล�าว ค�าร�อง หร+อค�าฟั?อง เป4นต้�น

7.2.4 กี่ารู้ค�นคว�าข�อม�ลกี่ฎหมายจากี่เครู้อข�ายอ�นเทั่อรู้'เนต้อธ�บายว�ธ'การใช�ข้�อม#ลทำ'(ได�จากอ�นเทำอร-เนต้ทำ'(สำ�าค�ญการใช�ข้�อม#ลทำ'(ได�จากอ�นเทำอร-เนต้ ต้�องต้รวจสำอบความถึ#กต้�อง ความน�า

เช+(อถึ+อข้องข้�อม#ลทำ'(ได�มาก�อนน�าไปใช�

7.3กี่ารู้ว�จ�ยทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'1. การว�จ�ยเป4นกระบวนการค�นคว�าหาความร# � ความเข้�าใจในสำ�(งหร+อ

ปรากฏการณี-ทำ'(เป4นเป?าหมายข้องการศึ%กษาเพ+(อให�เก�ดผู้ลทำ'(เช+(อม�(นได�2. ว�ธ'การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-เป4นกระบวนการศึ%กษาจากป0ญหากฎหมาย

โดยน�าข้�อม#ลจากต้�วกฎหมาย บทำความ ค�าพ�พากษา หล�กกฎหมายต้�างประเทำศึมาเปร'ยบเทำ'ยบ ว�เคราะห-ก�บป0ญหาหร+อห�วข้�อทำ'(ต้� )งข้%)น โดยไม�ใช�ว�ธ'การทำางสำถึ�ต้� แล�วสำร.ปลงทำ�ายด�วยข้�อเสำนอแนะว�าควรม'การแก�ไข้ กฎหมายทำ'(ม'อย#� ให�ครอบคล.ม หร+อม'การต้รากฎหมายข้%)นใหม� นอกจากน�)น ว�ธ'การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ย�งรวมถึ%งกระบวนการศึ%กษาป0ญหากฎหมาย โดยได�ข้�อม#ลจากความจร�ง โดยธรรมชาต้�ม'การเก/บข้�อม#ล และน�าว�ธ'การทำางสำถึ�ต้�มาว�เคราะห-เพ+(อประมาณีค�า ว�เคราะห-ก�บป0ญหาทำ'(ต้� )งข้%)นแล�วสำร.ปว�าควรม'การแก�ไข้ ปร�บปร.งกฎหมาย หร+อป0ญหาทำ'(ต้� )งข้%)นอย�างไร ต้ามทำ'(ได�ต้�)งในสำมมต้�ฐานไว�

3. การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ม'ประโยชน-ต้�อการพ�ฒนาการว�ทำยาการทำางกฎหมาย และเป4นการถึ�ายทำอดประสำบการณี-จากคนร. �นหน%(งไปย�งอ'กร. �นหน%(ง

7.3.1 ล�กี่ษณ์ะทั่��วไปของกี่ารู้ว�จ�ยการว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- หากแบ�งต้ามสำาข้าว�ชาการจะเป4นการว�จ�ยด�านใดการว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- เป4นการว�จ�ยด�านสำ�งคมศึาสำต้ร-

7.3.2 ว�ธิ�กี่ารู้ว�จ�ยทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'


46

การว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-โดยทำ�(วไปม'กรณี'ใดบ�างโดยทำ�(วไปแล�วการว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ในเบ+)องต้�นม' 2 กรณี' ค+อ กรณี'แรก

ศึ%กษาจากป0ญหากฎหมายน�าข้�อม#ลจากต้�วกฎหมาย บทำความ ค�าพ�พากษา หล�กกฎหมายต้�างประเทำศึ มาเปร'ยบเทำ'ยบ ว�เคราะห-ก�บป0ญหาหร+อห�วข้�อทำ'(ต้� )งข้%)น โดยไม�ใช�ว�ธ'การทำางสำถึ�ต้� แล�วสำร.ปลงทำ�ายด�วยข้�อเสำนอ ก�บกรณี'ทำ'(สำอง ศึ%กษาป0ญหากฎหมายโดยได�ข้�อม#ลจากความจร�งโดยธรรมชาต้�หร+อข้�อม#ลปฐมภ#ม� ม'การเก/บข้�อม#ล และว�ธ'การทำางสำถึ�ต้�มาว�เคราะห-เพ+(อประมาณีค�า ว�เคราะห-ก�บป0ญหาทำ'(ต้� )งข้%)นแล�วสำร.ป

7.3.3 ปรู้ะโยชิน'ทั่��ได�รู้�บื้จากี่กี่ารู้ว�จ�ยทั่างน�ต้�ศาสำต้รู้'การว�น�จฉ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ม'ประโยชน-อย�างไร อธ�บายมา 3 ประการ1)พ�ฒนากฎหมายทำ'(จะม'ผู้ลกระทำบต้�อการพ�ฒนาเศึรษฐก�จ สำ�งคม และ

การเม+องข้องประเทำศึ2) เป4นการถึ�ายทำอดประสำบการณี-จากน�กกฎหมายร. �นหน%(งไปย�งน�ก

กฎหมายอ'กร. �นหน%(ง ซึ่%(งเป4นว�ธ'การทำ'(น�กกฎหมายจะได�เพ�(มพ#นว�ทำยาการความร# � และความสำามารถึ

3)ช�วยให�ค�นพบทำฤษฎ' หร+อแนวค�ดทำางกฎหมายใหม�ทำ'(น�ามาปร�บใช�ก�บสำภาพสำ�งคมป0จจ.บ�นทำ'(เปล'(ยนแปลงต้ลอดเวลา


1. ในการศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- ผู้#�เร'ยนต้�องม'สำ�(งเหล�าน') (ก) แรงจ#งใจในการเร'ยนร# � (ข้) การต้�ดต้�อและร�วมม+อก�บเพ+(อนๆ (ค) ความเป4นผู้#�ต้+(นต้�ว (ง) ความอดทำนต้�อสำ�(งทำ'(ก�ากวม

2. ในการศึ%กษาทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- ผู้#�เร'ยนต้�องม'ความอดทำนต้�อสำ�(งทำ'(ก�ากวมหมายความว�า (ก) ต้�องค�ดในป0ญหาต้�างๆ (ข้) ต้�องม'การต้'ความในเร+(องต้�างๆ (ค) ต้�องอธ�บายและโต้�แย�งในความค�ด

3. กฎหมายครอบคร�วเร+(องอาย.สำมรสำว�าชายหญ�งต้�องม'อาย.ทำ�าใด ม'ศึาสำต้ร-ทำ'(เก'(ยวข้�องค+อ น�ต้�ศึาสำต้ร- เศึรษฐศึาสำต้ร- ประชากรศึาสำต้ร- ศึาสำนศึาสำต้ร- ร�ฐศึาสำต้ร-ชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

47

4. กฎหมายครอบคร�วเร+(องอาย.สำมรสำว�าชายและหญ�งต้�องม'อาย.เทำ�าใด ม'ศึาสำต้ร-ทำ'(เร'ยกว�า ประชากร ศึาสำต้ร- เก'(ยวข้�องค+อ เป4นการก�าหนดอ�ต้ราการ” ”

เพ�(มและลดข้องพลเม+อง5. ว�ธ'ศึ%กษาต้�วบทำกฎหมายทำ'(ด' จะต้�องทำ�าในสำ�(งต้�อไปร')ค+อ (ก) อ�านแล�วข้'ด

เสำ�นใต้�ค�าต้�างๆ (ข้) บ�นทำ%กย�อข้�อความ (ค) ศึ%กษาค�าพ�พากษาฎ'กาทำ'(ต้'ความถึ�อยค�าต้�างๆ (ง) ศึ%กษามาต้ราอ+(นทำ'(เก'(ยวโยงก�น สำ�วนเร+(องการทำ�องจ�าให�ได�มากทำ'(สำ.ดน�)น ไม�ค�อยม'ความจ�าเป4น

6. การศึ%กษาต้�วบทำกฎหมายทำ'(ด' ไม�ควรใช�การทำ�องจ�าให�ได�ทำ.กมาต้รา โดยค�ดว�าจะทำ�าให�ต้อบข้�อสำอบได�มากทำ'(สำ.ด

7. ในการต้อบข้�อสำอบน�ต้�ศึาสำต้ร-แบบอ�ต้น�ยน�)น อย�าเพ�(งต้อบในข้ณีะทำ'(ย�งต้+(นเต้�น

8. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากห�องสำม.ด เราสำามารถึสำามารถึใช�บร�การสำ�(งเหล�าน')ค+อ (ก) ย+มหน�งสำ+อระหว�างห�องสำม.ด (ข้) ใช�บร�การหน�งสำ+ออ�างอ�ง (ค)

สำ+บค�นข้�อม#ลจากคอมพ�วเต้อร- ( ง ) ย+มหน�งสำ+อเพ+(อถึ�ายอกสำาร แต้�ไม�สำามารู้ถืทั่�าได� คอกี่ารู้จ�ดกี่ล1�มพั�ดค1ยถืกี่ป0ญหากี่ฎหมาย

9. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากบ.คคลอ+(น ค�าว�าบ.คคลอ+(น หมายถึ%ง“ ”

บ.คคลต้�อไปน')ค+อ (ก) อาจารย-ผู้#�สำอนช.ดว�ชา (ข้) อาจารย-กฎหมายสำถึาบ�นอ+(น (ค) ผู้#�พ�พากษา พน�กงานอ�ยการ (ง) ปรมาจารย-ทำางกฎหมาย ยกเว�นบ.คคล เช�น เพ+(อนน�กศึ%กษาสำาข้าว�ชาศึ�ลปะศึาสำต้ร-

10. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายโดยการสำ�งเกต้และฝ่Gกปฏ�บ�ต้�เก'(ยวข้�องก�บสำ�(งต้�อไปน') (ก) ศึาลจ�าลอง (ข้) การฝ่Gกงานในหน�วยงานราชการ (ค) การฝ่Gกงานในบร�ษ�ทำ (ง) การสำ�งเกต้ว�ธ'พ�จารณีาในศึาล ยกเว�นการสำอบถึามบ.คคลอ+(นปากต้�อปากไม�ใช�การค�นคว�า

11. การสำ+บค�นข้�อม#ลกฎหมายในเคร+อข้�ายอ�นเต้อร-เน/ต้ม'ป0ญหาค+อ (ก)

ไม�ม'แหล�งข้�อม#ลทำ'(เพ'ยงพอ (ข้) ข้�อม#ลไม�ถึ#กต้�องและข้าดความน�าเช+(อถึ+อ (ค)

ข้�อม#ลไม�ม'การจ�ดเป4นระเบ'ยบ12. การเข้'ยนรายงานการว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ม' 5 ข้�)นต้อน ข้�)นต้อนทำ'( 4

ค+อ บ#รณีาการกฎหมายก�บข้�อม#ลหร+อข้�อเทำ/จจร�งทำ'(เก'(ยวก�บป0ญหา


48

13. การว�จ�ยเหต้.ข้องการเล+(อนคด'ในศึาลทำ'(ทำ�าให�การพ�จารณีาคด'ล�าช�า ผู้ลการว�จ�ยสำามารถึน�ามาใช�ในการพ�ฒนาว�ธ'จ�ดการและต้�ดสำ�นใจข้องบ.คคลต้�อไปน') (ก) ค#�ความ (ข้) ทำนายความ (ค) พน�กงานอ�ยการ (ง) ผู้#�พ�พากษา โดยยกเว�นบ.คคลต้�อไปน')ค+อ เจ�าหน�าทำ'(ราชทำ�ณีฑ์-ซึ่%(งไม�เก'(ยวข้�อง

14. การเข้'ยนต้อบข้�อสำอบแบบอ�ต้น�ยว�า ข้�าพเจ�าเคยครอบครอง“

ปรป0กษ-ทำ'(ด�นเช�นเด'ยวก�บการครอบ ครองในค�าถึาม เป4นการต้อบ” ทำ'(ไม�ควรทำ�า เพราะเป4นการเข้'ยนประสำบการณี-สำ�วนต้�วประกอบค�าต้อบ

15. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากจากห�องสำม.ด เราสำามารถึใช�บร�การได�ค+อ (ก) ใช�บร�การหน�งสำ+ออ�างอ�ง (ข้) สำ+บค�นข้�อม#ลจากคอมพ�วเต้อร- สำ�วนการจ�ดกล.�มพ#ดค.ยถึกป0ญหากฎหมายห�ามทำ�า

16. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายจากบ.คคลอ+(นหมายถึ%งสำ�(งต้�อไปน') (ก)

การสำอนเสำร�มข้องอาจารย-จากสำถึาบ�นอ+(น (ข้) การสำอนเสำร�มจากผู้#�ทำรงค.ณีว.ฒ� (ค) การได�ร�บค�าแนะน�าจากปรมาจารย-ทำางกฎหมาย (ง) การศึ%กษาเป4นกล.�ม ยกเว�นการศึ%กษาจากศึาลจ�าลอง

17. การค�นคว�าข้�อม#ลกฎหมายโดยการฝ่Gกปฏ�บ�ต้�เก'(ยวข้�องก�บสำ�(งต้�อไปน') (ก) ศึาลจ�าลอง (ข้) การฝ่Gกงานในหน�วยงานราชการ (ค) การฝ่Gกงานในบร�ษ�ทำ (ง) การเป4นผู้#�ช�วยทำนายความ ยกเว�นการน�(งในห�องพ�จารณีาคด'ในศึาล

18. ต้�วอย�างการค�นข้�อม#ลกฎหมายในเคร+อข้�ายอ�นเต้อร-เน/ต้เช�น www.thailandlaw9.com

19. การเข้'ยนรายงานการว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ม' 5 ข้�)นต้อน ข้�)นต้อนทำ'( 5

ค+อ สำร.ปและเสำนอแนะ20. การว�จ�ยว�า ว�ธ'การควบค.มระบบสำ�านวนคด'โดยใช�ฐานข้�อม#ล หร+อ

แถึบรห�สำ หร+อใช�ม+อ ว�ธ'การใดสำามารถึใช�ปฏ�บ�ต้�งานได� เป4นประโยชน-การทำ�าว�จ�ยทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-ค+อ เป4นการเล+อกว�ธ'ปฏ�บ�ต้�งาน

หน�วยทั่�� 8 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมาย


49

http://www.thailandlaw9.com/

1. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้องทำ�าต้ามว�ธ'การ เป4นข้�)นต้อน ค+อ จ�ดทำ�าร�างกฎหมาย เสำนอร�างกฎหมายต้�อผู้#�ม'อ�านาจพ�จารณีา พ�จารณีาร�างกฎหมายเพ+(อร�บหล�กการและแก�ไข้ ปร�บปร.งให�เหมาะสำม น�ากฎหมายทำ'(พ�จารณีาเห/นชอบแล�วข้%)นทำ#ลเกล�าทำ#ลกระหม�อมเพ+( อพระมหากษ�ต้ร�ย-ทำรงลงพระปรมาภ�ไธยและประกาศึในราชก�จจาน.เบกษา เพ+(อใช�บ�งค�บเป4นกฎหมาย

2. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้�องค�าน%งถึ%งหล�กบางประการได�แก� ความถึ#กต้�อง ความแน�นอน ความสำมบ#รณี- ความศึ�กด�Iสำ�ทำธ�I และสำ�มฤทำธ�Iผู้ล รวมทำ�)งความน�ยมด�วย

8.1ว�ธิ�กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมาย1. ผู้#�ม'สำ�ทำธ�เสำนอให�บ�ญญ�ต้�กฎหมาย ค+อผู้#�ทำ'(ร �ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กร

ไทำยก�าหนดไว�2. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายข้%)นใช�บ�งค�บต้�องเสำนอร�างกฎหมายได�แก�ร�ฐสำภา

การพ�จารณีาร�างพระราช บ�ญญ�ต้�ต้�องด�าเน�นการต้ามว�ธ'การทำ'(ก�าหนดไว�ในร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย ข้�อบ�งค�บการประช.มสำภาผู้#�แทำนราษฎร และข้�อบ�งคบการประช.มว.ฒ�สำภา

3. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายข้%)นใช�บ�งค�บเป4นพระราชบ�ญญ�ต้� เป4นพระราชอ�านาจข้องพระมหากษ�ต้ร�ย-ต้ามร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย แต้�จะม'ผู้ลใช�บ�งค�บได�ก/ต้�อเม+(อได�ประกาศึในราชก�จจาน.เบกษาแล�ว

8.1.1 กี่ารู้เสำนอให�บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายเป4นเป4นผู้#�ม'สำ�ทำธ�เสำนอร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ให�ร�ฐสำภาพ�จารณีา ให�บอกมาให�

ครบผู้#�ม'สำ�ทำธ�เสำนอร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ให�ร�ฐสำภาพ�จารณีา ค+อ1)คณีะร�ฐมนต้ร'2)สำมาช�กสำภาผู้#�แทำนราษฎร3)ผู้#�ม'สำ�ทำธ�เล+อกต้�)งไม�น�อยกว�า 50,000 คน ซึ่%(งเข้�าช+(อก�นร�องข้อต้�อ

ประธานสำภา เพ+(อให�ร�ฐสำภาพ�จารณีากฎหมายเก'(ยวก�บสำ�ทำธ�และเสำร'ภาพข้องชนชาวไทำย หร+อเก'(ยวก�บแนวนโยบายพ+)นฐานแห�งร�ฐ


50

8.1.2 กี่ารู้พั�จารู้ณ์ารู้�างกี่ฎหมาย(1) การพ�จารณีาร�างพระราชบ�ญญ�ต้�โดยสำภาผู้#�แทำนราษฎรต้�อง

กระทำ�าก'(วาระ แต้�ละวาระให�ลงมต้�อย�างไรการพ�จารณีาร�างพระราชบ�ญญ�ต้�โดยสำภาผู้#�แทำนราษฎรต้�องกระทำ�า 3

วาระ ค+อ วาระทำ'(หน%(ง ให�ลงมต้�ว�าร�บหล�กการหร+อไม�ร�บหล�กการแห�งพระราชบ�ญญ�ต้�น�)น วาระทำ'(สำอง พ�จารณีาโดยคณีะกรรมการทำ'(สำภาต้�)งข้%) นหร+อกรรมาธ�การเต้/มสำภา แล�วรายงานให�สำภาพ�จารณีาลงมต้�ว�าจะแก�ไข้อย�างไร หร+อไม� วาระทำ'(สำาม ให�ลงมต้�ว�าเห/นชอบหร+อไม�เห/นชอบก�บร�างพระราชบ�ญญ�ต้�น�)น

(2) ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(ผู้�านการพ�จารณีาเห/นชอบข้องสำภาผู้#�แทำนราษฎรแล�ว แต้�ต้�องย�บย�)งเพราะว.ฒ�สำภาไม�เห/นชอบ สำภาผู้#�แทำนราษฎรอาจยกข้%)นพ�จารณีาใหม�ได�เม+(อใด

ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(ผู้�านการพ�จารณีาเห/นชอบข้องสำภาผู้#�แทำนราษฎรแล�ว แต้�ต้�องย�บย�)งเพราะว.ฒ�สำภาไม�เห/นชอบ สำภาผู้#�แทำนราษฎรอาจยกข้%)นพ�จารณีาใหม�ได� ด�งน')

1)ร�างพระชาบ�ญญ�ต้�ทำ'(เก'(ยวก�บการเง�น อาจยกข้%)นพ�จารณีาใหม�ได�ทำ�นทำ'(

2)ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(ไม�เก'(ยวก�บการเง�น อาจยกข้%)นพ�จารณีาใหม�ได�เม+(อพ�น 180 ว�น น�บแต้�ว�นทำ'(ว.ฒ�สำภาสำ�งค+นมาย�งสำภาผู้#�แทำนราษฎร หร+อว�นทำ'(ว.ฒ�สำภาไม�เห/นชอบก�บร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(คณีะกรรมาธ�การร�วมก�นพ�จารณีา แล�วแต้�กรณี'

8.1.3 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�เป;นกี่ฎหมายใชิ�บื้�งค�บื้(1) พระมหากษ�ต้ร�ย-ทำรงต้ราพระราชก�าหนดข้%)นใช�บ�งค�บได�ในกรณี'ใดพระมหากษ�ต้ร�ย-ทำรงต้ราพระราชก�าหนดข้%)นใช�บ�งค�บได�เม+(อคณีะร�ฐมนต้ร'

เห/นว�าเป4นกรณี'ฉ.กเฉ�นทำ'(ม'ความจ�าเป4นร'บด�วนอ�นม�อาจหล'กเล'(ยงได� เฉพาะเพ+(อประโยชน-ในอ�นทำ'(จะร�กษาความปลอดภ�ยข้องประเทำศึ ความปลอดภ�ยข้องสำาธารณีะ ความม�(นคงทำางเศึรษฐก�จข้องประเทำศึ ห+อป?องป0ดภ�ยพ�บ�ต้�สำาธารณีะ และในกรณี'ทำ'(ม'ความจ�าเป4นต้�องม'กฎหมายเก'(ยวข้�องด�วยภาษ'อากรหร+อเง�น


51

ต้รา ซึ่%(งจะต้�องได�ร�บการพ�จารณีาโดยด�วนและล�บ เพ+(อร�กษาประโยชน-ข้องแผู้�นด�น

(2) ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(พระมหากษ�ต้ร�ย-ไม�ทำรงเห/นชอบด�วยและไม�ทำรงลงพระปรมาภ�ไธย อาจประกาศึใช�บ�งค�บเป4นกฎหมายในกรณี'ใด หร+อไม�

ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(พระมหากษ�ต้ร�ย-ไม�ทำรงเห/นชอบด�วย และไม�ทำรงลงพระปรมาภ�ไธย อาจประกาศึใช�เป4นกฎหมายได� เม+(อร�ฐสำภาม'มต้�ย+นย�นต้ามเด�มด�วยคะแนนเสำ'ยงไม�น�อยกว�า 2 ใน 3 ข้องจ�านวนสำมาช�กทำ�)งหมดทำ'(ม'อย#�ข้องทำ�)งสำองสำภา

(3) พระราชก�าหนดทำ'(สำภาผู้#�แทำนราษฎรอน.ม�ต้� แต้�ว.ฒ�สำภาไม�อน.ม�ต้� จะม'ผู้ลใช�บ�งค�บได�ในกรณี'ใดหร+อไม�

พระราชก�าหนดทำ'(สำภาผู้#�แทำนราษฎรอน.ม�ต้� แต้�ว.ฒ�สำภาไม�อน.ม�ต้� ม'ผู้ลใช�บ�งค�บเป4นพระราชบ�ญญ�ต้�ต้�อไปได�เม+(อสำภาผู้#�แทำนย+นย�นการอน.ม�ต้�ด�วยคะแนนเสำ'ยงมากกว�าก%(งหน%(งข้องจ�านวนสำมาช�กทำ�)งหมดเทำ�าทำ'(ม'อย#�ข้องสำภาผู้#�แทำนราษฎร

8.2หล�กี่ในกี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมาย1. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายจ�องค�าน%งถึ%งความถึ#กต้�อง ค+อ ถึ#กว�ธ'การ ถึ#กแบบ

ถึ#กเน+)อหา ถึ#กหล�กภาษาและต้�องเป4นธรรมแก�ทำ.กฝ่<ายในสำ�งคมด�วย2. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้�องค�าน%งถึ%งความแน�นอนในถึ�อยค�าและข้�อความ

โดยให�ม'ความช�ดเจนและร�ดก.ม3. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้�องค�าน%งถึ%งความสำมบ#รณี-ค+อให�ได�สำาระครบถึ�วน

ครอบคล.มไม�ข้าดต้กบกพร�อง สำอดคล�องไม�ข้�ดก�น และเช+(อมโยงไม�ข้าดต้อน4. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้�องค�าน%งถึ%งความศึ�กด�Iสำ�ทำธ�I ค+อกฎหมายทำ'(เป4นค�า

บงการ (Command) ให�ใครทำ�าอะไร ต้�องให�ม'สำภาพบ�งค�บ (Sanction) และต้�องให�สำ�มฤทำธ�Iผู้ล ค+อให�ได�ผู้ลบรรล.จ.ดประสำงค-ในการต้รากฎหมายฉบ�บน�)น

5. การบ�ญญ�ต้�กฎหมายต้�องค�าน%งถึ%งความน�ยมเก'(ยวก�บล'ลา ถึ�อยค�า และการใช�ต้�วเลข้แทำนต้�วหน�งสำ+อ


52

8.2.1 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายให�ถื�กี่ต้�องให�บอกข้�อบกพร�องข้องข้�อความในร�างกฎหมายด�งต้�อไปน') และแก�ไข้ให�

ถึ#กหล�กภาษา(1) “กรรมการร�างกฎหมายให�แต้�งต้�)งจากผู้#�ทำรงค.ณีว.ฒ�ด�าน

กฎหมาย ซึ่%(งม'ผู้ลงานด'เด�นถึ#กยอมร�บโดยวงการกฎหมาย”

ข้�อบกพร�องค+อการใช�ค�าว�า ถึ#ก ประกอบค�ากร�ยาในประโยคกรรมวาจก“ ”

ทำ'(ไม�ม'ความหมายในทำางไม�ด'น� )น ไม�เป4นทำ'(น�ยมในภาษากฎหมาย ในกรณี'น')ต้�องใช�ค�าว�า เป4นทำ'( แทำนค�าว�า ถึ#ก“ ” “ ”

(2) “ค�าข้อน�)น ต้�องระบ.ช+(อ อาย. และประว�ต้�ข้องผู้#�ข้อ และเอกสำารหล�กฐานประกอบค�าข้อ”

ข้�อบกพร�องค+อ ข้�อความด�งกล�าวม'ค�าว�า ระบ. เป4นค�ากร�ยาร�วมข้อง “ ” 2

ประโยค เม+(ออ�านข้�อความทำ�)งหมดแล�วจะได�ความว�า ต้�องระบ.ช+(อ อาย. และ“

ประว�ต้�ข้องผู้#�ข้อ ประโยคหน%(ง และ ต้�องระบ.เอกสำารหล�กฐานประกอบค�าข้อ” “ ” อ'กประโยคหน%(ง ซึ่%(งประโยคหล�งน')ผู้�ดไปจากความม.�งหมายทำ'(จะให� สำ�ง หร+อ “ ” “

แนบ เอกสำารหล�กฐานไม�ใช�เพ'ยง ระบ. เหม+อนอย�างระบ.พยานในการต้�อสำ#�” “ ”

คด'ในศึาล ควรแก�ให�ถึ#กต้�องและเหมาะสำม เป4น ให�ผู้#�ข้อระบ.ช+(อ อาย. และประว�ต้�“

ข้องต้นเองลงในค�าข้อ และสำ�ง (แนบ) เอกสำารหล�กฐานประกอบค�าข้อด�วย”

(3) “ผู้#�ผู้ล�ต้สำารระเหยต้�องจ�ดให�ม' เคร+(องหมาย ทำ'(ภาชนะบรรจ.“ ”

สำารระเหยเพ+(อเป4นค�าเต้+อน หร+อข้�อควรระว�งใช�สำารระเหยน�)น”

ข้�อบกพร�องค+อ ใช�ค�าว�า เคร+(องหมาย เป4นค�าหล�กและใช�ค�าว�า ค�า“ ” “

เต้+อน ก�บ ข้�อควรระว�ง เป4นค�า ข้ยาย ซึ่%( ง ไม�สำอดคล�องก�นเพราะ” “ ” เคร+(องหมาย ไม�ได�เป4น ค�า หร+อ ข้�อ จ%งไม�ถึ#กหล�กภาษา ถึ�าจะให�ถึ#กต้�อง“ ” “ ” “ ”

เปล'(ยนค�าว�า เคร+(องหมาย เป4น ข้�อความ จ%งจะสำอดคล�องก�น เพราะ ข้�อค“ ” “ ” “

วาม เป4น ค�า ก/ได� เป4น ข้�อ ก/ได�” “ ” “ ”

8.2.2 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายให�แน�นอนให�บอกข้�อบกพร�องข้องข้�อความในร�างกฎหมายด�งต้�อไปน') และแก�ให�

ช�ดเจนและร�ดก.ม


53

(1) “ให�น�าพระราชบ�ญญ�ต้�ระเบ'ยบข้�าราชการพลเร+อน มาใช�บ�งค�บแก�ข้�าราชการกร.งเทำพมหานครโดยอน.โลม”

ข้�อบกพร�องค+อ ใช�ค�าว�า พระราชบ�ญญ�ต้�ระเบ'ยบข้�อราชการพลเร+อน“ ” ซึ่%(งเป4นค�าเฉพาะ โดยไม�ระบ. พ.ศึ. ทำ'(ต้ราพระราชบ�ญญ�ต้�ฉบ�บน�)นไม�ถึ#กต้�องเพราะไม�ช�ดเจนว�าเป4นพระราชบ�ญญ�ต้�ระเบ'ยบข้�าราชการพลเร+อนฉบ�บไหน เน+(องจากพระราชบ�ญญ�ต้�ระเบ'ยบข้�าราชการพลเร+อนม'การแก�ไข้หลายฉบ�บ ต้�องแกค�าว�า พระราชบ�ญญ�ต้�ระเบ'ยบข้�าราชการพลเร+อน เป4น กฎหมายว�า“ ” “

ด�วยระเบ'ยบข้�าราชการพลเร+อน ซึ่%(งเป4นค�าสำาม�ญทำ'(หมายถึ%งฉบ�บทำ'(ใช�อย#�รวม”

ทำ�)งฉบ�บแก�ไข้เพ�(มเต้�มทำ'(ใช�อย#�ด�วย

(2) “เทำศึบาลม'หน�าทำ'(จ�ดให�ม'และบ�าร.งร�กษาสำถึานทำ'(สำ�าหร�บการเล�นก'ฬาและพลศึ%กษา”

ข้�อบกพร�องค+อ ค�าว�า พลศึ%กษา ซึ่%(งหมายถึ%ง การสำอนว�ชาพละ มา“ ” “ ”

เข้'ยน ให�เป4นหน�าทำ'(ข้องเทำศึบาลทำ'(จะต้�องจ�ดให�ม'และบ�าร.งร�กษารวมก�บสำถึานทำ'(สำ�าหร�บการเล�นก'ฬา จ%งไม�ช�ดเจนและไม�ต้รงก�บความม.�งหมายทำ'(จะให�เทำศึบาลจ�ดให�ม'และบ�าร.งร�กษาสำถึานทำ'(สำ�าหร�บออกก�าล�งกาย จ%งต้�องแก�เป4น เทำศึบาล“

ม'หน�าทำ'(จ�ดให�ม'และบ�าร.งร�กษาสำถึานทำ'(สำ�าหร�บการเล�นก'ฬาและการออกก�าล�งกาย (หร+อการบร�หารร�างกาย)”

(3) “ถึ�าพยานหล�กฐานย+นย�นสำอดคล�องก�น น�าเช+(อว�าผู้#�ถึ#กกล�าวหากระทำ�าผู้�ดว�น�ยอย�างร�ายแรง ให�สำ� (งลงโทำษไล�ออกหร+อปลดออก”

ข้�อบกพร�องค+อ ไม�ร�ดก.ม เพราะค�าว�า น�าเช+(อ ย�งอย#�ในล�กษณีะม'มลทำ�น“ ”

หร+อม�วหมอง ย�งฟั0งไม�ได�ว�า กระทำ�าผู้�ดทำ'(จะถึ#กลงโทำษไล�ออกหร+อปลดออก ถึ�าม'พยานหล�กฐานย+นย�นแน�นอนก/ต้�อง เช+(อได� ไม�ใช� น�าเช+(อ จ%งต้�องแก�เป4น” “ ”

ถึ�าม'พยานหล�กฐานย+นย�นสำอดคล�องก�น ฟั0งได�ว�าผู้#�ถึ#กกล�าวหากระทำ�าผู้�ดว�น�ย“

อย�างร�ายแรง ให�สำ� (งลงโทำษไล�ออกหร+อปลดออก”

8.2.3 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายให�สำมบื้�รู้ณ์'ในการร�างเป4นพระราชบ�ญญ�ต้� หากม'รายละเอ'ยดเป4นหล�กเกณีฑ์- ว�ธ'การ

หร+อเง+( อนไข้ทำ'(ต้�องปฏ�บ�ต้�ต้ามพระราชบ�ญญ�ต้�น�)น โดยเหมาะสำมก�บเวลาหร+อชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

54

สำถึานทำ'(ซึ่%(งย�งไม�อาจก�าหนดไว�ในพระราชบ�ญญ�ต้�น�)นได� ควรร�างอย�างไรจ%งจะสำมบ#รณี-

ควรร�างออกให�เป4นกฎหมายล#กอ'กช�)นหน%(ง เช�น ให�ต้ราเป4นพระราชกฤษฎ'กา ให�ออกเป4นกฎกระทำรวง ข้�อบ�งค�บ ระเบ'ยบ หร+อประกาศึ หร+อให�ร�ฐมนต้ร'ผู้#�ร �กษาการต้ามพระราชบ�ญญ�ต้�น�)น หร+อคณีะกรรมการทำ'(ต้� )งข้%)นต้ามพระราชบ�ญญ�ต้�น�)นก�าหนดรายละเอ'ยดก/ได�

8.2.4 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายให�ศ�กี่ด�9สำ�ทั่ธิ�9และสำ�มฤทั่ธิ�9ผู้ลมาต้รการบ�งค�บ (Sanction) ทำ'(จะเข้'ยนในกฎหมายเพ+(อด�าเน�นการใน

กรณี'ทำ'(ม'ผู้#�ฝ่<าฝ่Eนหร+อไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมายน�)นม'อะไรบ�าง ยกมา 3 ประการมาต้รการบ�งค�บ (Sanction) ทำ'(จะเข้'ยนในกฎหมายม'หลายประการ เช�น

1)มาต้รการทำางแพ�ง เช�น ไม�ร�บร# �ผู้ลในกฎหมาย ค+อ ให�การกระทำ�าน�)นเป4นโมฆะ

2)มาต้รการต้ามกฎหมายปกครอง เช�น พ�กใช�ใบอน.ญาต้ หร+อเพ�กถึอนใบอน.ญาต้

3)มาต้รการทำางอาญา ให�ได�ร�บโทำษทำางอาญา เช�น ประหารช'ว�ต้ จ�าค.ก ปร�บ

8.2.5 กี่ารู้บื้�ญญ�ต้�กี่ฎหมายให�ต้�องต้ามความน�ยมในการร�างพระราชบ�ญญ�ต้� หากม'ค�าทำ'(เก'(ยวก�บจ�านวนน�บ หร+อล�าด�บ ควร

ใช�ต้�วเลข้หร+อต้�วหน�งสำ+อบางกรณี'น�ยมใช�ต้�วเลข้ บางกรณี'น�ยมใช�ต้�วหน�งสำ+อ ค+อกี่รู้ณ์�ทั่��ใชิ�ต้�วเลข(1) ว�นทำ'( พ.ศึ. เช�น ให�ไว� ณี ว�นทำ'( “ 20 มกราคม พ.ศึ. 2518”

(2) จ�านวนน�บทำ'(ไม�ใช�เน+) อหาสำาระในกฎหมาย เช�น เป4นปLทำ'( “ 30 ในร�ชกาลป0จจ.บ�น”

(3) หมวด สำ�วน มาต้รา และอน.มาต้ราข้องกฎหมาย เช�น หมวด “ 1”

“สำ�วนทำ'( 1” “มาต้รา 6 (1)”

(4) หมายเลข้เอกสำารแนบทำ�ายกฎหมาย เช�น บ�ญช'หมายเลข้ “ 3”


55

(5) ล�าด�บช�)นหร+อข้�)น เช�น ต้�าแหน�งระด�บ “ 10 ร�บเง�นเด+อนในอ�นด�บ 10 ซึ่%(งม' 31 ข้�)น”

(6) อ�นด�บข้�)นเง�นเด+อน เช�น อ�นด�บ “ 11 ข้�)น 42,120 บาทำ”

(7) อ�ต้ราค�าธรรมเน'ยมในบ�ญช'ทำ�ายกฎหมาย เช�น ค�าธรรมเน'ยมต้�อ“

ใบอน.ญาต้ 100 บาทำ”

กี่รู้ณ์�ทั่��ใชิ�ต้�วหน�งสำอ(1) จ�านวนน�บทำ'(เป4นเน+)อหาสำาระในกฎหมาย เช�น ใบอน.ญาต้ต้�)งโรง“

ร�บจ�าน�าให�ใช�ได�จนถึ%งว�นทำ'( 31 ธ�นวาคม ข้องปLทำ'(ห�าน�บแต้�ปLทำ'(ออกใบอน.ญาต้”

(2) วรรคข้องมาต้รา เช�น ค#�ความต้ามวรรคหน%(ง พระราช“ ” “

กฤษฎ'กาต้ามวรรคสำอง”

(3) อาย.ข้องบ.คคล เช�น ม'อาย.ไม�ต้�(ากว�าสำ�บแปดปL“ ”

(4) ระยะเวลาเป4นช�(วโมง ว�น เด+อน ปL เช�น ให�อ.ทำธรณี-ได�ภายใน“

สำามสำ�บว�นน�บจากว�นทำราบค�าสำ�(ง”

(5) โทำษทำางอาญา เช�น ต้�องระวางโทำษจ�าค.กไม�เก�นสำามเด+อน หร+อ“

ปร�บไม�เก�นสำามหม+(นบาทำ หร+อทำ�)งจ�าทำ�)งปร�บ”


1. หล�กการและเหต้.ผู้ล เป4นสำ�วนสำ�าค�ญ 2 สำ�วนข้องร�างพระราชบ�ญญ�ต้�2. นายกร�ฐมนต้ร'ต้�องน�าร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ทำ'(สำ#�สำภาให�ความเห/นชอบแล�ว

ข้%)นทำ#ลเกล�าทำ#ลกระหม�อมถึวายเพ+(อให�พระมหากษ�ต้ร�ย-ทำรงลงพระปรมาภ�ไธยในระยะ เวลา 20 ว�น

3. การเสำนอร�างพระราชบ�ญญ�ต้�จะต้�องเสำนอต้�อ สำภาผู้#�แทำนราษฎรก�อน4. กฎหมายทำ'(ออกโดยฝ่<ายบร�หารค+อ พระราชก�าหนด5. กฎหมายทำ'(ออกในกรณี'เร�งด�วนค+อ พระราชก�าหนด6. ร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ใดทำ'(พระมหากษ�ต้ร�ย-ไม�ทำรงเห/นด�วย ไม�ทำรงลงพระ

ปรมาภ�ไธย ถึ�าร�ฐสำภาย+นย�นต้ามเด�มจะต้�องม' คะแนนเสำ'ยง 2 ใน 3 ข้องจ�านวน สำมาช�กทำ�)งหมดข้องทำ�)งสำองสำภา


56

7. พระราชก�าหนด เป4นกฎหมายทำ'(พระมหากษ�ต้ร�ย-ทำรงต้ราข้%)นโดยค�าแนะน�าข้องคณีะร�ฐมนต้ร'

8. การพ�จารณีาร�างพระราชบ�ญญ�ต้�ในสำภาผู้#�แทำนราษฎรจะพ�จารณีาเป4น 3

วาระ ค+อ วาระร�บหล�กการ วาระพ�จารณีา และวาระเห/นชอบ9. ว.ฒ�สำภาจะต้�องพ�จารณีาร�างกฎหมายทำ'(ไม�เก'(ยวก�บการเง�นทำ'(สำภาผู้#�แทำน

ราษฎรให�ความเห/นชอบแล�วภายในระยะเวลา 60 ว�น 10. ความสำ�าค�ญข้องบทำเฉพาะกาลในกฎหมาย ค+อเป4นการเช+(อมโยง

บทำกฎหมายเก�าและกฎหมายใหม�เข้�าด�วยก�นไม�ให�ข้าดต้อน

หน�วยทั่�� 9 หล�กี่กี่ารู้ใชิ�กี่ฎหมาย

1. กฎหมายบ�ญญ�ต้�ข้%)นต้ามหล�กว�ชาในทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- ประสำงค-ให�อ�านแล�วเข้�าใจง�าย สำามารถึน�าไปปฏ�บ�ต้�ได� อย�างไรก/ด' อาจม'การใช�ภาษากฎหมายหร+อภาษาเทำคน�คอ+( น ด�งน�)น ผู้#�ใช�กฎหมายจ%งควรทำ�าความเข้�าใจก�บหล�กการร�างกฎหมาย และการใช�ภาษาในกฎหมายโดยทำ�(วไป ก�อนจะน�ากฎหมายมาใช�ก�บข้�อเทำ/จจร�ง

2. การใช�กฎหมายก�บข้�อเทำ/จจร�ง ม'สำองประการค+อ การใช�กฎหมายในทำางทำฤษฎ' และการใช�กฎหมายในทำางปฏ�บ�ต้�

3. การใช�กฎหมายเก'(ยวข้�องก�บการต้'ความกฎหมายและการใช�ด.ลพ�น�จในทำางกฎหมาย เม+(อบทำกฎหมายน�)นม'ถึ�อยค�าไม�ช�ดเจนหร+ออาจแปลความได�หลายทำาง

4. ในกรณี'ทำ'(ไม�ม'กฎหมายจะน�า ไปปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งได�โดยต้รง ผู้#�ใช�กฎหมายจ�า เป4นต้�องอ.ดช�องว�างแห�งกฎหมายน�)น ต้ามหล�กเกณีฑ์-ในทำางน�ต้�ศึาสำต้ร-

9.1หล�กี่กี่ารู้ใชิ�กี่ฎหมายกี่�บื้ข�อเทั่=จจรู้�ง1. กฎหมายเป4นสำ�(งทำ'(บ�ญญ�ต้�ข้%)นต้ามหล�กว�ชาในทำางน�ต้�ศึาสำต้ร- เพ+(อใช�บ�งค�บ

แก�บ.คคลเป4นการทำ�(วไป โดยหล�กจ%งพยายามใช�ถึ�อยค�าให�ผู้#�อ+(นเข้�าใจได�ง�าย แต้�


57

บางกรณี'อาจจ�าเป4นต้�องใช�ภาษากฎหมายหร+อภาษาเทำคน�คโดยเฉพาะ ผู้#�ใช�กฎหมายจ%งควรทำ�าความเข้�าใจก�บหล�กการร�างกฎหมายและการใช�ภาษาในกฎหมายโดยทำ�(วไป เพราะสำามารถึช�วยให�เข้�าใจความหมายข้องบทำกฎหมายได�ด'ย�(งข้%)น

2. การแปลความหมายข้องบทำบ�ญญ�ต้� เพ+(อให�ทำราบว�ากฎหมายบ�ญญ�ต้�ไว�อย�างไร เป4นสำ�(งสำ�าค�ญเพราะกฎหมายจะก�าหนดสำ�ทำธ� หน�าทำ'(ข้องบ.คคล และสำภาพบ�งค�บแก�ผู้#�ฝ่<าฝ่Eนหร+อไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมายไว� การแปลความหมายข้องบทำบ�ญญ�ต้�สำามารถึกระทำ�าได�โดยการทำ�าความเข้�าใจเน+)อหาข้องกฎหมายด�วยการอ�านกฎหมายทำ�)งฉบ�บ

3. การใช�กฎหมายก�บข้�อเทำ/จจร�ง ม'สำองประการ ค+อ การใช�กฎหมายทำางทำฤษฎ' และการใช�กฎหมายในทำางปฏ�บ�ต้� การใช�กฎหมายในทำางทำฤษฎ' เป4นเร+(องข้องหล�กว�ชาเพ+(อใช�ในการบ�ญญ�ต้�กฎหมาย โดยต้�องพ�จารณีาถึ%งข้องเข้ต้การบ�งค�บใช�กฎหมาย เช�น บ.คคล สำถึานทำ'( และว�นเวลาทำ'(เก'(ยวข้�อง ประเภทำและล�าด�บศึ�กด�Iข้องกฎหมาย ต้ลอดจนอ�านาจในการต้รากฎหมายการใช�กฎหมายในทำางปฏ�บ�ต้� เป4นเร+(องข้องการใช�กฎหมายก�บข้�อเทำ/จจร�งเฉพาะเร+(องในช'ว�ต้ประจ�าว�น

4. การใช�กฎหมายในทำางปฏ�บ�ต้�เป4นเร+(องซึ่%(งหาหล�กเกณีฑ์-ได�ยาก เพราะบ.คคลทำ'(เก'(ยวข้�องทำ.กคนต้�างเป4นผู้#�ใช�กฎหมายด�วยก�นทำ�)งสำ�)น ซึ่%(งม�กใช�กฎหมายต้ามความร# � ความเข้�าใจข้องต้น นอกจากน')ต้�วบทำกฎหมายเองก/อาจม'ความบกพร�อง จ%งอาจน�า ไปสำ#�ป0ญหาการใช�กฎหมาย ได�แก�ป0ญหาการต้'ความกฎหมาย หร+อการเก�ดช�องว�างข้องกฎหมายได�

9.1.1 กี่ารู้อ�านและกี่ารู้เข�าใจกี่ฎหมายการอ�านและเข้�าใจกฎหมายม'ประโยชน-แก�ผู้#�ใช�กฎหมายอย�างไรบ�างเน+( องจากผู้#�ใช�กฎหมาย หมายถึ%งบ.คคลทำ.กคนทำ'(ม'สำ�วนเก'(ยวข้�องก�บ

กฎหมายฉบ�บน�)น ไม�ว�าจะเป4นประชาชนผู้#�ต้�องปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมาย เจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐทำ'(ทำ�าหน�าทำ'(บ�งค�บการให�เป4นไปต้ามกฎหมาย เช�น เจ�าพน�กงานต้ามกฎหมาย หร+อต้�ารวจ ต้ลอดจนผู้#�ด�าเน�นคด'หร+อว�น�จฉ�ยข้�อกฎหมายหร+อช')ข้าดข้�อพ�พาทำทำ'(เก�ดข้%)นเน+( องจากการปฏ�บ�ต้�หร+อไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมายน�)น เช�น


58

น�ต้�กร ทำนายความ อ�ยการ หร+อศึาล ซึ่%(งแต้�ละฝ่<ายอาจม'ความเข้�าใจหล�กการพ+)นฐานข้องบทำกฎหมายหร+อแปลความกฎหมายไปในทำ�ศึทำางเด'ยวก�น ก/จะช�วยให�เก�ดป0ญหาในการใช�กฎหมายน�อยลง หร+อหากเก�ดป0ญหาจะต้�องต้'ความกฎหมายหร+ออ.ดช�องว�างข้องกฎหมายก/จะสำามารถึกระทำ�าได�อย�างเป4นธรรมและเหมาะสำม

9.1.2 กี่ารู้แปลความหมายของบื้ทั่บื้�ญญ�ต้�การแปลความหมายบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายม'หล�กในเบ+)องต้�นอย�างไรการแปลความหมายบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายกระทำ�าไป เพ+(อให�ได�ความว�า

บทำกฎหมายน�)นม'ข้�อ ก�าหนด ให�ใครต้�องทำ�าอะไร ทำ'(ไหน เม+(อได อย�างไร ถึ�าไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามจะม'โทำษหร+อไม� อย�างไร หร+อหากทำ�าจะได�ร�บสำ�ทำธ�ประโยชน-หร+อได�ร�บผู้ลด'อย�างไร ม'หล�กเบ+)องต้�นค+อควรทำ�าความเข้�าใจภาพรวมข้องกฎหมายและหาความหมายข้องบทำบ�ญญ�ต้�รายมาต้รา โดยการอ�านกฎหมายประกอบก�นทำ�)งฉบ�บ ม�ใช�เฉพาะมาต้ราใดมาต้ราหน%(ง

9.1.3 กี่ารู้ใชิ�บื้ทั่บื้�ญญ�ต้�กี่�บื้ข�อเทั่=จจรู้�งหน�วยงานข้องร�ฐซึ่%(งม'หน�าทำ'(ด#แลให�ม'การปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมายฉบ�บหน%(ง

พบว�าม'การฝ่<าฝ่Eนกฎหมายฉบ�บน�)นบ�อยคร�)ง จ%งได�ม'การศึ%กษาข้�อบกพร�องข้องกฎหมายและเสำนอให�ม'การแก�ไข้กฎหมายเช�นน')เจ�าหน�าทำ'(ข้องหน�วยงานน�)นต้�องใช�กฎหมายในทำางทำฤษฎ'หร+อในทำางปฏ�บ�ต้�

เจ�าหน�าทำ'(ข้องหน�วยงานน�)นต้�องใช�กฎหมายทำ�)งในทำางทำฤษฎ' และในทำางปฏ�บ�ต้�โดยการจะทำราบว�าม'ผู้#�ฝ่<าฝ่Eนหร+อไม�เป4นการใช�กฎหมายในทำางปฏ�บ�ต้� เพราะต้�องทำราบข้�อเทำ/จจร�งทำ'(เก�ดข้%)น ข้�อกฎหมายทำ'(จะน�ามาใช� จากน�)นต้�องปร�บข้�อเทำ/จจร�งเข้�าก�บกฎหมายเพ+(อให�ทำราบผู้ลว�าม'การฝ่<าฝ่Eนกฎหมายหร+อไม� และย�งม'การใช�กฎหมายในทำางทำฤษฎ'เม+(อม'การเสำนอแก�ไข้กฎหมายเพราะต้�องม'การพ�จารณีาว�า กฎหมายน�)นย�งควรม'ข้อบเข้ต้การใช�บ�งค�บก�บบ.คคล ในเวลา หร+อสำถึานทำ'( หร+อม'หล�กเกณีฑ์-และเง+(อนไข้เช�นเด�มหร+อไม� หร+อควรจะม'การแก�ไข้ใหม�อย�างไร หร+อควรยกเล�กกฎหมายน�)นเสำ'ยก/ได�

9.1.4 ป0ญหากี่ารู้ใชิ�กี่ฎหมายชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

59

ป0ญหาการต้'ความกฎหมายและช�องว�างในกฎหมายเก�ดข้%)นเม+(อใด ป0ญหาทำ�)งสำองกรณี'ม'ความเก'(ยวข้�องก�นได�หร+อไม� เพราะเหต้.ใด

ป0ญหาการต้'ความกฎหมายเก�ดข้%)นเม+(อม'กฎหมายจะน�ามาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�ง แต้�บทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายน�)นย�งม'ความไม�ช�ดเจน ก�ากวม หร+อเคล+อบคล.ม จ%งต้�องม'การต้'ความเพ+(อหาความหมายทำ'(แทำ�จร�ง สำ�วนช�องว�างในกฎหมายเก�ดข้%)นเม+(อไม�ม'บทำกฎหมายลายล�กษณี-อ�กษรจะน�ามาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�ง

ป0ญหาทำ�)งสำองกรณี'อาจม'ความเก'(ยวข้�องก�นได� เพราะบางคร�)งอาจม'การต้'ความกฎหมายผู้�ดพลาด โดยค�ดว�าเก�ดช�องว�างในกฎหมายเพราะไม�ม'บทำกฎหมายจะน�ามาปร�บใช� แต้�ทำ'(จร�งแล�วม' เพ'ยงแต้�กฎหมายน�)นไม�ช�ดเจนซึ่%(งเป4นป0ญหาการต้'ความกฎหมายต้ามธรรมดา หร+อค�ดว�าสำามารถึน�าบทำกฎหมายซึ่%(งน�ามาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งได� แต้�ทำ'(จร�งแล�วใช�ไม�ได� และไม�ม'บทำกฎหมายอ+(นทำ'(จะน�ามาใช�ได� ซึ่%(งเป4นกรณี'ทำ'(เก�ดป0ญหาช�องว�างในกฎหมายเป4นต้�น ซึ่%(งจะเห/นได�ว�าการต้'ความกฎหมายเป4นสำ�(งสำ�าค�ญทำ'(จะเป4นต้�วบ�งช')ว�า กรณี'น�)นๆ เก�ดป0ญหาในล�กษณีะใด และจะน�าไปสำ#�การปร�บใช�กฎหมายแก�ข้�อเทำ/จจร�งทำ'(ถึ#กต้�องต้�อไป

9.2กี่ารู้ต้�ความกี่ฎหมาย1. การต้'ความกฎหมายค+อ การค�นหาความหมายข้องบทำกฎหมายทำ'(เคล+อบ

คล.ม ไม�ช�ดเจน หร+ออาจแปลความได�หลายน�ย เพ+(อน�ากฎหมายน�)นมาใช�ปร�บก�บข้�อเทำ/จจร�ง

2. การต้'ความกฎหมายต้�องอาศึ�ยหล�กว�ชา ความร# �หลายแข้นง รวมทำ�)งประสำบการณี-และสำาม�ญสำ�าน%กด�วย อาจแยกได�เป4น 2 ประการ ค+อ การต้'ความต้ามลายล�กษณี-อ�กษร และการต้'ความต้ามเจต้นารมณี?

3. การต้'ความต้ามลายล�กษณี-อ�กษรค+อ การหย�(งทำราบความหมายข้องถึ�อยค�าจากต้�วอ�กษรข้องบทำกฎหมายน�)นเอง โดยว�ธ'การต้�างๆ เช�น การหาความหมายต้ามธรรมดาข้องถึ�อยค�า การหาความหมายจากภาษาเทำคน�คหร+อภาษาทำางว�ชาการ หร+อจากความหมายพ�เศึษ

4. การต้'ความต้ามเจต้นารมณี- ค+อการหย�(งทำราบความหมายข้องถึ�อยค�าในบทำกฎหมายจากจากเจต้นารมณี- หร+อความม.�งหมายข้องกฎหมายน�)น โดย


60

อาศึ�ยเคร+(องม+อต้�างๆ ทำ�)งจากต้�วกฎหมายน�)นเอง หร+อสำ�(งทำ'(อย#�ภายนอกกฎหมาย

9.2.1 หล�กี่กี่ารู้ต้�ความกี่ฎหมายการต้'ความกฎหมายต้ามหล�กว�ชาม'หล�กเกณีฑ์-ใหญ�ๆ ก'(ประเภทำ และจะน�า

มาใช�เม+(อใด อย�างไรการต้'ความกฎหมายต้ามหล�กว�ชาม' 2 ประเภทำใหญ�ๆ ค+อ การต้'ความต้าม

ลายล�กษณี-อ�กษรหร+อต้ามต้�วอ�กษร และการต้'ความต้ามเจต้นารมณี- หร+อต้ามความม.�งหมายข้องบทำบ�ญญ�ต้� จะน�ามาใช�เม+(อเก�ดป0ญหาความไม�ช�ดเจน เคล+อบคล.ม หร+อก�ากวมข้องถึ�อยค�า หากกฎหมายม'ความช�ดเจนอย#�แล�วก/ไม�จ�าเป4นต้�องม'การต้'ความ ในการต้'ความอาจใช�หล�กเกณีฑ์-ใดหล�กเกณีฑ์-หน%(งก/ได� แต้�โดยทำ�(วไปม�กใช�การต้'ความต้ามต้�วอ�กษรก�บการต้'ความต้ามเจต้นารมณี-ประกอบก�น เพ+(อช�วยให�หย�(งทำราบหร+อค�นหาความหมายข้องบทำบ�ญญ�ต้�ได�อย�างถึ#กต้�องเหมาะสำมหร+อเป4นธรรมมากทำ'(สำ.ด

9.2.2 กี่ารู้ต้�ความต้ามลายล�กี่ษณ์'อ�กี่ษรู้พระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองแรงงาน พ.ศึ. 2541 มาต้รา 9 วรรคแรก

บ�ญญ�ต้�ว�า ในกรณี'ทำ'(นายจ�างไม�ค+นเง�นประก�นต้ามมาต้รา “ 10 วรรคสำอง หร+อไม�จ�ายค�าจ�าง ค�าล�วงเวลา ค�าทำ�างานในว�นหย.ด และค�าล�วงเวลาในว�นหย.ด ภายในเวลาทำ'(ก�าหนดต้ามมาต้รา 70 หร+อค�าชดเชยต้ามมาต้รา 118 ค�าชดเชยพ�เศึษต้ามมาต้รา 120 มาต้รา 121 และมาต้รา 122 ให�นายจ�างเสำ'ยดอกเบ')ยให�แก�ล#กจ�างในระหว�างเวลาผู้�ดน�ดร�อยละสำ�บห�าต้�อปL ให�อธ�บายว�าบทำบ�ญญ�ต้�น')”

ม'ความหมายว�าอย�างไร อาจม'ประเด/นการต้'ความถึ�อยค�าต้ามลายล�กษณี-อ�กษรต้รงถึ�อยค�าใดบ�าง และจะสำามารถึค�นหาความหมายข้องถึ�อยค�าน�)นได�จากทำ'(ใด

พระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองแรงงาน พ.ศึ. 2541 เป4นต้�วอย�างข้องกฎหมายทำ'(ม'การเข้'ยนบทำบ�ญญ�ต้�ในเช�งเทำคน�คทำางกฎหมายฉบ�บหน%(ง เม+(อพ�จารณีาด#กฎหมายทำ�)งฉบ�บอย�างคร�าวๆ แล�วจะเห/นว�าการใช�น�ยามศึ�พทำ-และการอ�างอ�งถึ%งมาต้ราอ+(นค�อนข้�างมาก เม+(ออ�านเฉพาะมาต้รา 9 วรรคแรก ในเบ+)องต้�นจะพอเข้�าใจได�ว�าเป4นบทำบ�ญญ�ต้�ทำ'(ก�าหนดความร�บผู้�ดชอบข้องนายจ�าง


61

ในกรณี'ทำ'(ไม�ปฏ�บ�ต้�หน�าทำ'(ข้องต้นในประการสำ�าค�ญค+อการไม�จ�ายเง�นอย�างใดอย�างหน%(ง ให�แก�ล#กจ�างด�งน')

(1) เง�นประก�น หร+อ(2) ค�าจ�าง ค�าล�วงเวลา ค�าทำ�างานในว�นหย.ด หร+อค�าล�วงเวลาในว�นหย.ด

หร+อ(3) ค�าชดเชย หร+อค�าชดเชยพ�เศึษซึ่%(งหากนายจ�างผู้�ดน�ดไม�จ�ายเง�นด�งกล�าวให�แก�ล#กจ�างต้ามก�าหนด

กฎหมายก�าหนดสำภาพบ�งค�บประการหน%(งให�นายจ�างค+อต้�องเสำ'ยดอกเบ')ยให�แก�ล#กจ�างในระหว�างเวลาผู้�ดน�ดร�อยละสำ�บห�าต้�อปL

บทำบ�ญญ�ต้�น')อาจม'ประเด/นการต้'ความถึ�อยค�าแทำบจะทำ.กถึ�อยค�าทำ'(ปรากฏเช�น นายจ�าง ล#กจ�าง เง�นประก�น ค�าจ�าง ค�าล�วงเวลา ค�าทำ�างาน“ ” “ ” “ ” “ ” “ ” “

ในว�นหย.ด ค�าล�วงเวลาในว�นหย.ด ค�าชดเชย ค�าชดเชยพ�เศึษ” “ ” “ ” “ ” ผู้�ดน�ด ภายในเวลาทำ'(ก�าหนด หร+อ ดอกเบ')ย ซึ่%(งต้�องม'การค�นหาความ“ ” “ ” “ ”

หมายจากต้�วบทำกฎหมายทำ'(ปรากฏก�อน หากพบแล�วก/ถึ+อว�าไม�ม'ป0ญหาการต้'ความ แต้�หากย�งย'ข้�อสำงสำ�ยอย#�จะน�ามาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งได�หร+อไม� ก/ต้�องใช�หล�กการต้'ความต้�างๆ ต้'ความต้ามถึ�อยค�าน�)นต้�อไป จนกว�าจะได�ความหมายทำ'(เห/นว�าถึ#กต้�องเหมาะสำม

ประเด/นทำ'(ยกต้�วอย�างข้%)นมาต้'ความ อาจแยกถึ�อยค�าทำ'(อาจม'ป0ญหาต้�องต้'ความออกเป4น 2 กล.�ม โดยกล.�มแรกค+อถึ�อยค�าทำ'(อาจหาความหมายได�จากต้�วบทำกฎหมายฉบ�บน')เอง และกล.�มทำ'(สำองค+อถึ�อยค�าทำ'(ไม�สำามารถึหาความหมายโดยต้รงจากกฎหมายฉบ�บน') ซึ่%(งอาจต้�องค�นหาความหมายโดยใช�เคร+(องม+ออย�างอ+(นมาช�วย ด�งน')

กี่ล1�มแรู้กี่ ได�แก�ถึ�อยค�าซึ่%(งม'น�ยามศึ�พทำ-ไว�ในต้�วพระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองแรงงานฯ เช�นค�าว�า นายจ�าง ล#กจ�าง ค�าจ�าง ค�าล�วงเวลา ค�าทำ�างาน“ ” “ ” “ ” “ ” “

ในว�นหย.ด ค�าล�วงเวลาในว�นหย.ด ค�าชดเชย หร+อค�าชดเชยพ�เศึษ ซึ่%(งก/” “ ” “ ” “ ”

สำามารถึหาความหมายได�จากน�ยามศึ�พทำ-ด�งกล�าวโดยเฉพาะนอกน')ย�งม'ถึ�อยค�าอ+(นทำ'(ไม�ม'น�ยามศึ�พทำ-ไว�แต้�อาจหาความหมายได�ระด�บ

หน%(งจากมาต้ราอ+(นทำ'(อ�างอ�งถึ%ง เช�นค�าว�า เง�นประก�น ซึ่%(งอ�างอ�งอย#�ในเง�น“ ”

ประก�นต้ามมาต้รา 10 วรรคสำอง ซึ่%(งเม+(ออ�านเน+)อความต้ามมาต้ราด�งกล�าว


62

แล�วจะได�มาเพ�(มเต้�มว�าเง�นประก�นน�)นเป4นเง�นทำ'(นายจ�างเร'ยกหร+อร�บหร+อทำ�าสำ�ญญาประก�นก�บล#กจ�างเพ+(อชดใช�ค�าเสำ'ยหายในกรณี'ทำ'(ล#กจ�างเป4นผู้#�กระทำ�า หร+อค�าว�า ภายในเวลาทำ'(ก�าหนด เป4นก�าหนดเวลาทำ'(นายจ�างจะต้�องจ�ายค�าจ�าง“ ” ค�าล�วงเวลา ค�าทำ�างานในว�นหย.ด หร+อค�าล�วงเวลาในว�นหย.ด ซึ่%(งม'การอ�างอ�งถึ%งก�าหนดเวลาต้ามมาต้รา 70 ซึ่%(งมาต้ราด�งกล�าวก/ได�ม'การก�าหนดรายละเอ'ยดเก'(ยวก�บว�นทำ'(นายจ�างจะต้�องจ�ายเง�นค�าจ�าง ฯลฯ ไว�เป4นต้�น

กี่ล1�มทั่��สำอง ได�แก�ถึ�อยค�าเช�น ค�าว�า ผู้�ดน�ด ซึ่%(งไม�ม'น�ยามศึ�พทำ-ไว�ใน“ ”

ต้�วพระราชบ�ญญ�ต้�ค.�มครองแรงงานฯ ซึ่%(งค�าน') หล�กกฎหมายเร+(องหน') ต้าม ป.พ.พ. แล�วจะทำราบว�าเป4นศึ�พทำ-ทำ'(กฎหมายม'บ�ญญ�ต้� เช�น มาต้รา 204 แห�ง ป.พ.พ. อธ�บายความหมายกรณี'ล#กหน')ผู้�ดน�ดไว�ว�า หมายถึ%งการทำ'(หน')ถึ%งก�าหนดช�าระแล�วล#กหน')ไม�ช�าระหน') เช�น เง�นก#�เข้ามา เม+(อถึ%งก�าหนดจ�ายค+นแล�วไม�ยอมจ�าย ซึ่%(งแยกเป4น 2 กรณี'ค+อ ถึ�าหน')น� )นไม�ได�ก�าหนดว�นช�าระหน')ไว�ล#กหน')จะผู้�ดน�ดก/ต้�อเม+(อเจ�าหน')ได�เต้+อนให�ช�าระหน')แล�วล#กหน')ไม�ช�าระหน') ก�บอ'กกรณี'หน%(งค+อ ม'การก�าหนดว�นช�าระหน')ต้ามว�นแห�งปฏ�ทำ�นไว� หากล#กหน')ไม�ช�าระหน')ต้ามว�นทำ'(ก�าหนดก/ถึ+อว�าผู้�ดน�ดทำ�นทำ' โดยเจ�าหน')ไม�จ�าเป4นต้�องเต้+อนก�อน

เม+อทำราบความหมายข้องค�าว�า ผู้�ดน�ด ก/ให�ไปพ�จารณีามาต้รา “ ” 9 ข้องกฎหมายค.�มครองแรงงานฯอ'กคร�)งว�านายจ�าง (ซึ่%(งถึ+อว�าเป4นล#กหน')ในกรณี'น')เพราะม'หน�าทำ'(ต้�องจ�ายเง�นให�แก�ล#กจ�าง) จะผู้�ดน�ดเม+(อใด โดยพ�จารณีาประกอบก�บความหมายค�าว�า ภายในเวลาทำ'(ก�าหนด ทำ'(ได�ค�นหาความหมายไว�แล�ว หาก“ ”

ข้�อเทำ/จจร�งนายจ�างไม�จ�ายเง�นให�ล#กจ�าง (หร+อมาต้รา 204 ป.พ.พ. เร'ยกว�าเป4นการ ไม�ช�าระหน')“ ”) ภายในเวลาทำ'(ก�าหนดด�งกล�าว ก/ถึ+อว�านายจ�างผู้�ดน�ด ก/ต้�องเสำ'ยดอกเบ')ยให�แก�ล#กจ�างในระหว�างเวลาผู้�ดน�ด ต้�องเสำ'ยดอกเบ')ยให�แก�ล#กจ�างในระหว�างเวลาผู้�ดน�ดน�)นร�อยละสำ�บห�าต้�อปL

ประเด/นทำ'(อาจจะเป4นข้�อสำงสำ�ยซึ่%(งต้�องม'การต้'ความต้�อไปอ'ก เช�น หากนายจ�างจ�ายเง�นเป4นเช/คหร+อเป4นต้ราสำารอ+(นเช�นน') จะถึ+อว�านายจ�างได�จ�ายเง�นแล�วหร+อไม� เพราะในเวลาทำ'(ล#กจ�างน�าเช/คไปข้%)นเง�น อาจไม�ม'เง�นในบ�ญช' หร+อทำ'(เร'ยกว�าเช/คเด�ง ซึ่%(งก/ต้�องต้'ความก�นต้�อไปว�า การจ�ายเง�นข้องนายจ�างด�วยว�ธ'ด�งกล�าวถึ+อเป4นการจ�ายเง�นให�ล#กจ�างแล�วหร+อไม� ด�งน')เป4นต้�น


63

9.2.3 กี่ารู้ต้�ความต้ามเจต้นารู้มณ์'ม'ประเด/นการต้'ความว�า รถึเข้/นโรต้' จะอย#�ในบ�งค�บแห�งพระราชบ�ญญ�ต้�“ ”

จราจรทำางบก พ.ศึ. 2522 มาต้รา 78 ซึ่%(งบ�ญญ�ต้�กรณี'ผู้#�ข้�บรถึในทำางซึ่%(งก�อให�เก�ดความเสำ'ยหายแก�บ.คคลอ+(นหร+อไม� โดยข้�อเทำ/จจร�งค+อจ�าเลยได�เข้/นรถึข้ายโรต้'ไปต้ามไหล�ถึนนและถึ#กรถึจ�กรยานยนต้-ทำ'(ผู้#�อ+(นข้�บต้ามหล�งมาเฉ'(ยวชน เป4นเหต้.ให�ผู้#�น� )นถึ%งแก�ความต้าย โดยจ�าเลยหลบหน'ไปไม�ให�ความช�วยเหล+อ และในเร+(องน')ม'การก�าหนดความหมายข้องถึ�อยค�าทำ'(เก'(ยวข้�องด�งน')

พระราชบ�ญญ�ต้�จราจรทำางบก พ.ศึ. 2522 มาต้รา 4(15) บ�ญญ�ต้�น�ยามค�าว�า รถึ ว�าหมายถึ%งยานพาหะนะทำางบกทำ.กชน�ด เว�นแต้�รถึไฟัและรถึ“ ”

รางพจนาน.กรมฉบ�บราชบ�ณีฑ์�ต้ยสำถึานก�าหนดความหมายข้องค�าว�า ยาน“ ”

ค+อเคร+(องน�าไป พาหนะต้�างๆ เช�นรถึ เกว'ยน เร+อค�าว�า พาหนะ ค+อเคร+(องน�า ไป เคร+(องข้�บข้'(ยานต้�างๆ ม'รถึและเร+อ“ ”

เป4นต้�นเร'ยกว�ายานพาหนะ และค�าว�า ข้�บ ค+อ บ�งค�บให�เคล+(อนไป เช�นข้�บรถึ ข้�บเร+อ“ ”

ให�พ�จารณีาต้ามหล�กการต้'ความต้ามเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายว�ารถึเข้/นโรต้'จะอย#�ในบ�งค�บพระราชบ�ญญ�ต้�จราจรทำางบก พ.ศึ. 2522 หร+อไม� ด�วยเหต้.ด�วยผู้ล

กรณี'น')เป4นเร+(องทำ'(เก�ดข้%)นจร�งต้ามค�าพ�พากษาฎ'กาทำ'( 4445/2543 ซึ่%(งศึาลฎ'กาต้'ความกฎหมาย ด�งน')

พระราชบ�ญญ�ต้�จราจรทำางบก พ.ศึ. 2522 มาต้รา 4(15) บ�ญญ�ต้�น�ยามค�าว�า รถึ ไว�ว�า ยานพาหนะทำางบกทำ.กชน�ด เว�นแต้�รถึไฟัและรถึราง ทำ�)ง“ ”

ต้ามพจนาน.กรมฉบ�บราชบ�ณีฑ์�ต้ยสำถึาน พ.ศึ. 2525 ก�าหนดความหมายข้องค�าว�า ยาน ค+อ เคร+(องน�าไป พาหนะต้�างๆ เช�นรถึ เกว'ยน เร+อ ค�าว�า พาหนะ“ ” “ ” ค+อเคร+(องน�าไป เคร+(องข้�บข้'( ค+อ บ�งค�บให�เคล+(อนไป เช�น ข้�บรถึ ข้�บเร+อ ด�งน') รถึ“

เข้/น ข้องจ�าเลยเป4นเพ'ยงว�สำด. อ.ปกรณี- และเคร+(องใช�ในการประกอบอาช'พข้าย”

โรต้' ม�ใช�ด�วยเจต้นาม.�งประสำงค-ในอ�นทำ'(จะข้นเคล+(อนบ.คคลหร+อทำร�พย-สำ�นใดจากทำ'(แห�งหน%(งไปย�งทำ'(อ'กแห�งหน%(งในล�กษณีะข้องยานพาหนะ จ%งม�ใช� รถึ ต้าม“ ”

ความหมายทำ'(บ�ญญ�ต้�น�ยามไว�ด�งกล�าว และย�อมไม�อย#�ในบ�งค�บแห�งพระราช


64

บ�ญญ�ต้�จราจรทำางบกฯ มาต้รา 78 (แต้�จ�าเลยต้�องร�บผู้�ดต้ามกฎหมายอ+(น เช�น ต้าม ปอ มาต้รา 129 ฐานกระทำ�าโดยประมาทำให�ผู้#�อ+(นถึ%งแก�ความต้าย)

ซึ่%(งเห/นได�ว�าศึาลฎ'กาได�น�าความหมายจากน�ยามศึ�พทำ-ค�าว�า รถึ ต้ามพ“ ”

ระราชบ�ญญ�ต้�จราจรทำางบกฯ มาพ�จารณีาในช�)นแรก แต้�เน+(องจากน�ยามน�)นเองย�งม'ความไม�ช�ดเจนว�า ยานพาหนะ หมายความว�าอย�างไรจ%งได�น�าความ“ ”

หมายต้ามพจนาน.กรมมาใช�ประกอบ จ%งเห/นเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายได�ช�ดเจนย�(งข้%)น

9.3กี่ารู้อ1ดชิ�องว�างในกี่ฎหมาย1. เม+(อเก�ดช�องว�างในกฎหมาย ค+อการทำ'(ไม�ม'บทำกฎหมายจะยกมาปร�บแก�คด'

ได�ในทำางแพ�งและพาณี�ชย- ให�ว�น�จฉ�ยคด'น�)นต้ามจาร'ต้ประเพณี'แห�งทำ�องถึ�(น หร+อโดยอาศึ�ยเทำ'ยบเค'ยงบทำกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(ง หร+อต้ามหล�กกฎหมายทำ�(วไปต้ามล�าด�บ

2. การอ.ดช�องว�างโดยจาร'ต้ประเพณี' เป4นการพ�จารณีาว�าในกรณี'ทำ'(ไม�ม'กฎหมายจะน�ามาใช�บ�งค�บน�)น ในทำ�องถึ�(นทำ'(เก�ดคด'ม'จาร'ต้ประเพณี' ซึ่%(งหมายถึ%งสำ�(งทำ'(ถึ+อปฏ�บ�ต้�สำ+บต้�อก�นมาจนเป4นกรอบปฏ�บ�ต้�ข้องกล.�มชนในเร+(องน�)นหร+อไม� ถึ�าหากม' ให�ว�น�จฉ�ยไปต้ามน�)น

3. การอ.ดช�องว�างโดยเทำ'ยบเค'ยงกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(ง เป4นกรณี'ทำ'(ไม�ม'กฎหมายและจาร'ต้ประเพณี'แห�งทำ�องถึ�(น จะน�ามาใช�บ�งค�บก/ให�น�าบทำกฎหมายทำ'(บ�ญญ�ต้�ไว�สำ�าหร�บข้�อเทำ/จจร�งทำ'(ใกล�เค'ยงก�นมาใช�ว�น�จฉ�ยแก�คด'

4. การอ.ดช�องว�างโดยหล�กกฎหมายทำ�(วไป เป4นกรณี'ทำ'(ไม�ม'ทำ�)งกฎหมาย จาร'ต้ประเพณี'แห�งทำ�องถึ�(นและกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(งจะน�ามาใช�บ�งค�บ ก/ให�น�าหล�กกฎหมายทำ�(วไป ได�แก�หล�กกฎหมายทำ'(ได�สำก�ดได�จากเร+(องเฉพาะเร+(องหลายเร+(อง หล�กกฎหมายทำ'(ใช�ก�นจนเป4นหล�กสำากล หร+อสำ.ภาษ�ต้กฎหมาย เป4นต้�น มาใช�ว�น�จฉ�ยแก�คด'

5. กฎหมายบางประเภทำ เช�น กฎหมายอาญาม'หล�กการต้'ความไว�โดยเฉพาะ ไม�สำามารถึใช�หล�กการอ.ดช�องว�างข้องกฎหมายในทำางแพ�งน')ได�หร+อหากกฎหมายอ+(นได�ก�าหนดว�ธ'อ.ดช�องว�างข้องกฎหมายไว�โดยเฉพาะ ก/ให�ใช�ว�ธ'อ.ดช�องว�างต้ามก�าหนดไว�น� )น


65

9.3.1 กี่ารู้อ1ดชิ�องว�างโดยจารู้�ต้ปรู้ะเพัณ์�จาร'ต้ประเพณี'ทำ'(จะน�ามาปร�บแก�คด'ได� จะต้�องม'ล�กษณีะอย�างไรจาร'ต้ประเพณี'ทำ'(จะน�ามาปร�บแก�คด'ได� จะต้�องม'ล�กษณีะด�งต้�อไปน')(1) ต้�องใช�บ�งค�บมาเป4นเวลานาน(2) ต้�องเป4นทำ'(ยอมร�บและถึ+อต้ามข้องมหาชนทำ�(วไป(3) ต้�องไม�ข้�ดหร+อแย�งก�บกฎหมาย(4) ต้�องไม�ข้�ดต้�อความสำงบเร'ยบร�อยหร+อศึ'ลธรรมอ�นด'ข้องประชาชน

9.3.2 กี่ารู้อ1ดชิ�องว�างโดยเทั่�ยบื้เค�ยงกี่ฎหมายใกี่ล�เค�ยงอย�างย��งในการค�นหาบทำกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(งเพ+(อมาปร�บใช�แก�กรณี'ผู้#�อ.ด

ช�องว�างในกฎหมายควรต้�องม'ค.ณีล�กษณีะสำ�าค�ญอย�างไรเน+(องจากกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(งค+อบทำกฎหมายทำ'(บ�ญญ�ต้�ไว�สำ�าหร�บ

ข้�อเทำ/จจร�งทำ'(ใกล�เค'ยงก�นก�บ เร+(องทำ'(เป4นประเด/นป0ญหา ด�งน�)น ผู้#�อ.ดช�องว�างในกฎหมายซึ่%(งต้�องค�นหาบทำกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(ง จ%งควรม'ค.ณีสำมบ�ต้�สำ�าค�ญ ค+อควรศึ%กษาหล�กกฎหมายในเร+(องต้�างๆ ให�แต้กฉานว�า กฎหมายแต้�ละล�กษณีะม'หล�กการสำ�าค�ญอย�างไร และน�ามาใช�ในกรณี'ใดบ�าง เพราะบ�อยคร�)งทำ'(กฎหมายม'ล�กษณีะเบ+)องต้�นใกล�เค'ยงก�นมาก เช�นการซึ่+)อข้ายเง�นผู้�อน และการเช�าซึ่+)อซึ่%(งม'การน�าทำร�พย-สำ�นทำ'(ต้กลงทำ�าน�ต้�กรรมก�นมาใช�ได�ก�อนและม'การช�าระราคาก�นเป4นงวดเช�นเด'ยวก�น แต้�ต้�างก�นทำ'(การโอนกรรมสำ�ทำธ�I โดยการซึ่+)อข้ายเง�นผู้�อน กรรมสำ�ทำธ�Iจะโอนมาย�งผู้#�ซึ่+)อทำ�นทำ' แต้�การเช�าซึ่+)อกรรมสำ�ทำธ�Iจะโอนมาย�งผู้#�เช�าซึ่+)อต้�อเม+(อได�ช�าระเง�นครบต้ามงวดทำ'(ต้กลงก�นไว�

การเข้�าใจหล�กกฎหมายจะช�วยให�ทำราบว�าในเร+(องน�)น ๆ ม'กฎหมายทำ'(จะน�ามาปร�บใช�โดยต้รงหร+อไม� หากไม�ม' จะม'บทำกฎหมายใดทำ'(ม'ล�กษณีะใกล�เค'ยงก�นได�บ�าง ซึ่%(งจะสำามารถึน�ามาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งทำ'(เป4นป0ญหาน�)นได�อย�างเหมาะสำม

9.3.3 กี่ารู้อ1ดชิ�องว�างโดยกี่ฎหมายทั่��วไปการอ.ดช�องว�างโดยใช�หล�กกฎหมายทำ�(วไปในกฎหมายแพ�งฯ และกฎหมาย

อาญาม'ความเหม+อนหร+อต้�างก�นอย�างไรชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

66

การอ.ดช�องว�างโดยใช�หล�กกฎหมายทำ�(วไปในกฎหมายแพ�งฯ และกฎหมายอาญาม'ความเหม+อนก�นค+อ ในกรณี'ทำ'(ไม�ม'บทำกฎหมายหร+อจาร'ต้ประเพณี'มาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งได� ผู้#�ใช�กฎหมายอาจอ.ดช�องว�างในกฎหมายเพ+(อความเป4นธรรมหร+อเป4นค.ณีแก�บ.คคลทำ'(เก'(ยวข้�องได� แต้�การอ.ดช�องว�างในกฎหมายแพ�งและกฎหมายอาญาม'ความต้�างก�นค+อ ต้ามกฎหมายอาญาจะอ.ดช�องว�างแห�งกฎหมายให�เป4นการลงโทำษแก�บ.คคลหร+อให�เป4นการลงโทำษหน�กข้%)นไม�ได�


1. บ.คคลทำ'(เป4นผู้#�ใช�กฎหมายค+อ อ�ยการ ประชาชน ผู้#�พ�พากษา ทำนายความ2. การบ�ญญ�ต้�กฎหมาย เป4นสำ�(งทำ'(ม'หล�กเกณีฑ์-ต้าม หล�กการร�างกฎหมาย3. ในกฎหมายฉบ�บหน%(งๆต้ามปกต้�จะข้%)นต้�นด�วย ช+(อกฎหมาย4. การทำ�าความเข้�าใจเน+)อหาสำาระข้องกฎหมายฉบ�บหน%(งๆ ผู้#�อ�านควรอ�าน

และทำ�าความเข้�าใจกฎหมายทำ�)งฉบ�บ5. เม+(อต้�วบทำกฎหมายเก�ดความเคล+อบคล.มไม�ช�ดเจน ผู้#�ใช�กฎหมายจ�าเป4น

จะต้�องใช�ว�ธ'การ ต้'ความกฎหมาย เพ+(อแก�ไข้ป0ญหา6. การต้'ความต้ามต้�วอ�กษร ค+อว�ธ'การต้'ความกฎหมายต้ามหล�กว�ชาการ7. การหย�(งทำราบเจต้นารมณี-ในการต้รากฎหมายสำามารถึพ�จารณีาได�จาก

(1) ช+(อกฎหมาย (2) ค�าปรารภข้องกฎหมาย (3) หมายเหต้.ทำ�ายกฎหมาย (4)

ต้�วบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมาย8. การอ.ดช�องว�างข้องกฎหมายในคด'แพ�งข้องไทำยน�าหล�กการมาจาก

มาต้รา 4 แห�งประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- 9. เม+(อไม�ม'กฎหมายมาปร�บใช�แก�ข้�อเทำ/จจร�งให�น�า จาร'ต้ประเพณี'มาปร�บใช�10. กฎหมายอาญาต้�องต้'ความ อย�างเคร�งคร�ด11. ภาษทำ'(ใช�ในกฎหมายได�แก� ภาษาเทำคน�ค ภาษว�ชาการ ภาษา

ธรรมดา และภาษต้�างประเทำศึ12. ช+(อกฎหมายม'สำ�วนช�วยให�ผู้#�อ�านเข้�าใจกฎหมายฉบ�บน�)นค+อ (1)

เพ+(อบ�งช')ข้อบเข้ต้การใช�บ�งค�บกฎหมายโดยรวบยอด (2) เพ+(อบ�งช')ประเภทำข้องกฎหมาย และเน+)อหาสำาระข้องกฎหมายโดยรวบยอด


67

13. การอ�านกฎหมายทำ�)งฉบ�บ จ%งจะช�วยให�แปลความกฎหมายได�อย�างถึ#กต้�องและเหมาะสำม

14. ผู้#�ใช�กฎหมายจ�าเป4นจะต้�องต้'ความกฎหมายเม+(อ บทำบ�ญญ�ต้�ไม�ม'ความช�ดเจน

15. การต้'ความกฎหมายต้ามหล�กว�ชาการ จะต้�อง (1) การต้'ความต้ามต้�วอ�กษร (2) การต้'ความต้ามเจต้นารมณี-

16. เคร+(องช�วยในการต้%ความกฎหมายต้ามเจต้นารมณี- ได�แก� ค�าพ�พากษาข้องศึาล ความเห/นข้องน�กว�ชาการ หล�กการต้'ความกฎหมายทำ�(วไป รายงานการประช.มร�ฐสำภา

17. สำ�(งทำ'(น�ามาใช�ในการอ.ดช�องว�างข้องกฎหมายในคด'แพ�งข้องไทำย ได�แก� จาร'ต้ประเพณี'แห�งทำ�องถึ�(นกฎหมายใกล�เค'ยงอย�างย�(ง หล�กกฎหมายทำ�(วไป

หน�วยทั่�� 10 กี่ารู้บื้�งค�บื้ใชิ�กี่ฎหมาย และกี่ารู้ยกี่เล�กี่กี่ฎหมาย

1. กฎหมายซึ่%(งบ�ญญ�ต้�ข้%)นน�)น เม+( อจะน�ามาบ�งค�บใช�ม'หล�กสำ�าค�ญทำ'(ต้�องพ�จารณีาอย#� 3 ประการ ค+อ เวลา สำถึานทำ'( และบ.คคลทำ'(ใช�บ�งค�บ

2. ในการบ�งค�บใช�กฎหมายให�ได�ม'ประสำ�ทำธ�ผู้ลน�)น ร�ฐเองม'หน�าทำ'(จะต้�องเต้ร'ยมการให�พร�อมในด�านสำถึานทำ'( บ.คลากร และประชาสำ�มพ�นธ-

3. การยกเล�กกฎหมาย ค+อการทำ'(กฎหมายน�)นสำ�)นสำ.ดลง ไม�สำามารถึใช�บ�งค�บได�อ'กต้�อไป การยกเล�กกฎหมายน�)นแบ�งออกได�เป4น 2 กรณี' ค+อ การยกเล�กกฎหมายโดยต้รง และการยกเล�กกฎหมายโดยปร�ยาย

10.1 กี่ารู้บื้�งค�บื้ใชิ�กี่ฎหมาย1. เวลาทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บน�)น ก/ค+อเวลาทำ'(กฎหมายก�าหนดไว�ในต้�วกฎหมาย

น�)นเองว�าจะให�กฎหมายน�)นใช�บ�งค�บเม+(อใด อาจเป4นว�นทำ'(ประกาศึใช� หร+อโดยก�าหนดว�นใช�ไว�แน�นอน หร+อก�าหนดให�ใช�เม+(อระยะเวลาหน%(งล�วงพ�นไป


68

2. สำถึานทำ'(ทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บ กฎหมายข้องประเทำศึไดก/ใช�บ�งค�บได�ในอาณีาเข้ต้ข้องประเทำศึน�)นๆ ซึ่%(งเป4นการใช�หล�กด�นแดน

3. กฎหมายย�อมใช�บ�งค�บแก�บ.คคลทำ.กคนทำ'(อย#�ในอาณีาเข้ต้ข้องประเทำศึน�)นๆ ไม�ว�าจะเป4นบ.คคลสำ�ญญาต้�น�)นเองหร+อบ.คคลต้�างด�าวก/ต้าม

4. การบ�งค�บใช�กฎหมายให�ได�ผู้ล ต้�องม'การเต้ร'ยมการทำ�)งในด�านการประชาสำ�มพ�นธ- บ.คลากร สำถึานทำ'( และอ.ปกรณี-

10.1.1เวลาทั่��กี่ฎหมายใชิ�บื้�งค�บื้การบ�งค�บใช�กฎหมายแบ�งได�เป4นก'(ประเภทำการบ�งค�บใช�กฎหมายแบ�งออกเป4น 3 ประเภทำ ค+อ1) เวลาทำ'(ใช�บ�งค�บ2)สำถึานทำ'(ทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บ3)บ.คคลทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บ

อธ�บายหล�กทำ�(วไปข้องก�าหนดเวลาทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บก�าหนดเวลาทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บสำามารถึแบ�งได�เป4น 4 กรณี' ค+อ1) กรณี'ทำ�(วไป ค+อ โดยปกต้�กฎหมายม�กจะก�าหนดว�นใช�บ�งค�บในว�นถึ�ด

จากว�นประกาศึในราชก�จจาน.เบกษา2) กรณี'เร�งด�วน เป4นกรณี'ทำ'(ต้�องการใช�บ�งค�บกฎหมายอย�างร'บด�วนให�

ทำ�นสำถึานการณี- จ%งก�าหนด ให�ใช�ในว�นทำ'(ประกาศึในราชก�จจาน.เบกษา3) ก�าหนดเวลาให�ใช�เม+(อระยะเวลาหน%(งล�วงไป เช�น เม+(อพ�นจากว�นน�บแต้�

ว�นประกาศึในราชก�จจาน.เบกษาทำ�)งน') เพ+(อให�เวลาแก�ทำางราชการทำ'(เต้ร'ยมต้�วให�พร�อมในการบ�งค�บใช�กฎหมายน�)นและให�ประชาชนได�เต้ร'ยมศึ%กษาเพ+(อปฏ�บ�ต้�ต้ามได�ถึ#กต้�อง

4) กรณี'พ�เศึษ กฎหมายอาจก�าหนดให�พระราชบ�ญญ�ต้�น�)นใช�บ�งค�บในว�นถึ�ดจากว�นประกาศึในราชก�จจาน.เบกษา แต้�พระราชบ�ญญ�ต้�น�)นจะใช�ได�จร�ง ในทำ�องทำ'(ใด เวลาใด

10.1.2สำถืานทั่��ทั่��กี่ฎหมายใชิ�บื้�งค�บื้หล�กด�นแดนหมายความว�าอย�างไร


69

“หล�กด�นแดน หมายความว�า กฎหมายข้องประเทำศึใดก/ให�ใช�บ�งค�บ”

กฎหมายข้องประเทำศึน�)นภายในอาณีาเข้ต้ข้องประเทำศึน�)น

10.1.3บื้1คคลทั่��กี่ฎหมายใชิ�บื้�งค�บื้บ.คคลใดบ�างทำ'(ร �ฐธรรมน#ญยกเว�นไม�ให�ใช�บ�งค�บกฎหมายบ.คคลทำ'(ร �ฐธรรมน#ญยกเว�นไม�ให�ใช�บ�งค�บกฎหมายได�แก�1. พระมหากษ�ต้ร�ย- เพราะเป4นทำ'(เคารพสำ�กการะ ใครจะล�วงละเม�ดฟั?องร�อง

พระมหากษ�ต้ร�ย-ไม�ได� ไม�ว�าทำางแพ�งหร+อทำางอาญา2. สำมาช�กว.ฒ�สำภา สำมาช�กสำภาผู้#�แทำนราษฎร ร�ฐมนต้ร' กรรมาธ�การ และ

บ.คคลทำ'(ประธานสำภาฯ อน.ญาต้ให�แถึลงข้�อเทำ/จจร�ง หร+อแสำดงความค�ดเห/นในสำภาต้ลอดจนบ.คคลผู้#�พ�มพ-รายงานการประช.มต้ามค�าสำ�(งข้องสำภาฯ เหต้.ทำ'(กฎหมายให�เอกสำ�ทำธ�Iไม�ให�ผู้#�ใดฟั?องบ.คคลด�งกล�าวในข้ณีะปฏ�บ�ต้�หน�าทำ'(ในสำภา ก/เพ+(อแสำดงความค�ดเห/นได�เต้/มทำ'(เพ+(อประโยชน-ในการพ�จารณีาข้องสำภาน�)นเอง เว�นแต้�การประช.มน�)นจะม'การถึ�ายทำอดทำางว�ทำย.กระจายเสำ'ยงหร+อว�ทำย.โทำรทำ�ศึน-

10.1.4กี่ารู้เต้รู้�ยมกี่ารู้บื้�งค�บื้ใชิ�กี่ฎหมายการเต้ร'ยมการบ�งค�บใช�กฎหมายม'ก'(ประเภทำ อะไรบ�างการเต้ร'ยมการบ�งค�บใช�กฎหมายแบ�งออกเป4น 3 กรณี'1. ด�านประชาสำ�มพ�นธ- ม'การเต้ร'ยมการ โดยผู้�านสำ+(อต้�างๆ ไม�ว�าทำางว�ทำย.

โทำรทำ�ศึน- สำ+(อสำ�(งพ�มพ- เพ+(อให�บ.คคลต้�างๆ ได�ทำราบข้�อม#ล2. ด�านเจ�าหน�าทำ'( ต้�องม'การเต้ร'ยมการให�เจ�าหน�าทำ'(ผู้#�บ�งค�บใช�กฎหมายม'

ความร# � ความช�านาญ และความเข้�าใจ เพ+(อจะบ�งค�บใช�กฎหมายได�ถึ#กต้�อง3. ด�านสำถึานทำ'(และอ.ปกรณี- ม'การเต้ร'ยมสำถึานทำ'(เพ+(อให�เพ'ยงพอให�เป4นไป

ต้ามเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายเพ+(อให�ม'ประสำ�ทำธ�ภาพในการบ�งค�บใช�กฎหมาย

10.2 กี่ารู้ยกี่เล�กี่กี่ฎหมาย1. การยกเล�กกฎหมาย ค+อการทำ�าให�กฎหมายทำ'(เคยใช�บ�งค�บอย#�น� )นสำ�)นสำ.ดลง

โดยยกเล�กโดยต้รง และยกเล�กโดยปร�ยาย2. การยกเล�กกฎหมายโดยต้รงน�)น แบ�งออกเป4น 3 กรณี' ค+อ

1) ต้�วกฎหมายน�)นเอง ก�าหนดว�นทำ'(ยกเล�กกฎหมายน�)นไว�ชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

70

2) ยกเล�กโดยม'กฎหมายใหม� ซึ่%(งม'ล�กษณีะอย�างเด'ยวก�น ก�าหนดให�ยกเล�กไว�โดยต้รง

3) ยกเล�กโดยพระราชบ�ญญ�ต้�3. การยกเล�กกฎหมายโดยปร�ยายน�)น เป4นเร+(องทำ'(ไม�ม'กฎหมายใหม�บ�ญญ�ต้�

ให�ยกเล�กกฎหมายเก�าโดยช�ดแจ�ง แต้�เป4นทำ'(เห/นได�ว�ากฎหมายใหม�ย�อมยกเล�กกฎหมายเก�า เพราะกฎหมายใหม�ย�อมด'กว�ากฎหมายเก�า และหากประสำงค-จะใช�กฎหมายเก�าอย#�ก/คงไม�บ�ญญ�ต้�กฎหมายในเร+(องเด'ยวก�นข้%)นมาใหม�

10.2.1กี่ารู้ยกี่เล�กี่กี่ฎหมายโดยต้รู้งอธ�บายการยกเล�กกฎหมายโดยต้รงการยกเล�กกฎหมายโดยต้รงแบ�งออกได�เป4น 3 กรณี' ค+อ1. ในกฎหมายน�)นเองก�าหนดว�นยกเล�กไว�เช�น ให�กฎหมายน')สำ�)นสำ.ดลงเม+(อ

พ�นก�าหนด 3 ปL2. เม+(อม'กฎหมายใหม�ม'ล�กษณีะเช�นเด'ยวก�น ระบ.ยกเล�กไว�โดยต้รง ซึ่%(ง

อาจจะยกเล�กทำ�)งฉบ�บหร+อบางมาต้ราก/ได�3. เม+( อพระราชก�าหนดทำ'(ประกาศึใช�ถึ#กยกเล�ก เม+( อพระราชก�าหนดได�

ประกาศึใช�แต้�ต้�อมาได�ม'พระราชบ�ญญ�ต้�ไม�อน.ม�ต้�พระราชก�าหนดน�)น ม'ผู้ลทำ�าให�พระราชก�าหนดน�)นถึ#กยกเล�กไป

10.2.2กี่ารู้ยกี่เล�กี่กี่ฎหมายโดยปรู้�ยายเม+(อยกเล�กพระราชบ�ญญ�ต้�แล�ว พระราชกฤษฎ'กาทำ'(ออกโดยอ�านาจข้อง

กฎหมายน�)นจะถึ#กยกเล�กหร+อไม�เม+(อยกเล�กพระราชบ�ญญ�ต้�แล�ว พระราชกฤษฎ'กาทำ'(ออกโดยอ�านาจข้อง

กฎหมายน�)นจะถึ#กยกเล�กไปในต้�วด�วยเพราะพระราชบ�ญญ�ต้�เป4นกฎหมายแม�บทำ เม+(อกฎหมายแม�บทำถึ#กยกเล�กไปแล�ว พระราชกฤษฎ'กาซึ่%(งออกมาเพ+(อจะให�ม'ด�าเน�นการให�เป4นกฎหมายแม�บทำก/จะถึ#กยกเล�กไปด�วย



71

1. การบ�งค�บใช�กฎหมาย ม' 3 ประเภทำ ค+อ ใช�บ�งค�บก�บเวลา สำถึานทำ'( และ บ.คคล

2. “พระราชบ�ญญ�ต้�น')ให�ใช�บ�งค�บต้�)งแต้�ว�นถึ�ดจากว�นประกาศึในราชก�จจาน.เบกษาเป4นต้�นไป เป4นเวลาทำ'(กฎหมายใช�บ�งค�บ ” ในกรณี'ทำ�(วไป

3. ทำะเลห�างจากฝ่0( งทำ'(เป4นด�นแดนไทำย 15 ไมล-ทำะเล ไม�อย#�ในความหมายค�าว�า ราชอาณีาจ�กร “ ” (12 ไมล'ทั่ะเลจ6งอย��ในรู้าชิอาณ์าจ�กี่รู้)

4. กรณี'หล�กด�นแดน (1) หล�กด�นแดนค+อหล�กทำ'(ว�ากฎหมายข้องประเทำศึใดย�อมใช�บ�งค�บเฉพาะในอาณีาเข้ต้ข้องประเทำศึน�)น (2) ศึาลไทำยพ�พากษาความผู้�ดต้�อความม�(นคงแห�งราชอาณีาจ�กรไทำยได�แม�เก�ดนอกราชอาณีาจ�กร (3)

ศึาลไทำยพ�พากษาความผู้�ดเก'(ยวก�บการปลอมเง�นต้ราได�แม�เก�ดนอกราชอาณีาจ�กร (4) ศึาลไทำยพ�พากษาความผู้�ดฐานปล�นทำร�พย-ซึ่%(งได�กระทำ�า ในทำะเลหลวงได�

5. กฎหมายไทำยไม�สำามารถึใช�บ�งค�บแก�บ.คคลต้�อไปน')ได�แก� (1) ประม.ข้แห�งร�ฐต้�างๆ (2) ทำ#ต้และบร�วาร (ค) กองทำ�พต้�างประเทำศึทำ'(เข้�ามาย%ดครองราชย-อาณีาจ�กร (ง) บ.คคลทำ'(ทำ�างานในหน�วยงานองค-การสำหประชาชาต้�

6. บ.คคลทำ'(ร �ฐธรรมน#ญให�ใช�บ�งค�บกฎหมายได�แก� ทำ'(ปร%กษานายกร�ฐมนต้ร'7. การเต้ร'ยมการบ�งค�บใช�กฎหมาย ม' 3 ประเภทำ 8. การยกเล�กกฎหมายโดยต้รงทำ�าได� 3 ว�ธ' 9. เก'(ยวก�บการยกเล�กกฎหมาย (1) ได�ก�าหนดว�นยกเล�กกฎหมายไว�ใน

กฎหมายน�)นเอง (2) ได�ออกกฎหมายใหม�ทำ'(ม'ล�กษณีะเช�นเด'ยวก�น (3) เม+(อพระราชก�าหนดไม�ได�ร�บการอน.ม�ต้� (4) เม+(อม'กฎหมายใหม�ล�กษณีะพ�เศึษ บ�ญญ�ต้�ในเร+(องเด'ยวก�บกฎหมายเก�าล�กษณีะทำ�(วไป

10. เก'(ยวก�บกฎหมายทำ'(ม'ผู้ลย�อนหล�ง (1) จะออกกฎหมายย�อนหล�งให�ลงโทำษบ.คคลไม�ได� (2) จะออกกฎหมายย�อนหล�งเพ�(มโทำษบ.คคลให�สำ#งข้%)นไม�ได� (3) โดยหล�กการทำ�(วไปแล�วกฎหมายไม�ม'ผู้ลย�อนหล�ง (4)ม'ผู้ลย�อนหล�งได�โดยทำ'(กฎหมายต้�องระบ.ไว�โดยกฎหมายน�)น

หน�วยทั่�� 11 กี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชิน


72

1. ในระบบประมวลกฎหมาย (Civil Law System) ม'การแบ�งแยกประเภทำกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน

2. กฎหมายเอกชน เป4นกฎหมายทำ'(ใช�ระหว�างเอกชนก�บเอกชน ซึ่%(งอย#�บนพ+)นฐานความเทำ�าเทำ'ยมข้องบ.คคล

3. กฎหมายมหาชน เป4นกฎหมายทำ'(ใช�บ�งค�บระหว�างร�ฐก�บเอกชน ซึ่%(งอย#�บนพ+)นฐานทำ'(ไม�เทำ�าเทำ'ยมก�น

11.1 กี่ารู้แบื้�งแยกี่กี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชิน1. การแบ�งแยกกฎหมายออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน เป4น

ล�กษณีะเด�นข้องระบบกฎหมายแบบโรมาโน-เยอรมาน�ก2. หล�กเกณีฑ์-ทำ'(ใช�ในการแบ�งแยกกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนม'

หลายประการ เช�น เน+)อหา ว�ต้ถึ.ประสำงค- น�ต้�ว�ธ' เป4นต้�น3. ประเทำศึไทำยเร�(มม'การแบ�งแยกกฎหมายเอกชนออกจากกฎหมายมหาชน

อย�างช�ดเจน หล�งจากม'การเปล'(ยนแปลงการปกครองใน พ.ศึ. 2475

11.1.1ความจ�าเป;นในกี่ารู้แบื้�งกี่ฎหมายออกี่เป;นกี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชิน

ในสำม�ยโรม�นม'การแบ�งแยกประเภทำออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนหร+อไม�

ในสำม�ยโรม�นม'การแบ�งแยกประเภทำออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน แต้�เป4นการแบ�งเพ+(อจะไม�ต้�องศึ%กษากฎหมายมหาข้น

11.1.2หล�กี่เกี่ณ์ฑ์'ในกี่ารู้แบื้�งกี่ฎหมายออกี่เป;นกี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชิน

การแบ�งกฎหมายออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนใช�หล�กเกณีฑ์-ใดบ�าง

เกณีฑ์-การแบ�งกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนอาจใช�หล�กเกณีฑ์-ค+อ(1) เกณีฑ์-ทำ'(เก'(ยวก�บบ.คคลผู้#�ก�อน�ต้�สำ�มพ�นธ-(2) เกณีฑ์-ทำ'(เก'(ยวก�บว�ต้ถึ.ประสำงค-ข้องน�ต้�สำ�มพ�นธ-(3) เกณีฑ์-ทำ'(เก'(ยวก�บว�ธ'การทำ'(ใช�ในการก�อน�ต้�สำ�มพ�นธ-ระหว�างก�น


73

(4) เกณีฑ์-ทำ'(เก'(ยวก�บเน+)อหา

11.1.3พั�ฒนากี่ารู้แบื้�งแยกี่กี่ฎหมายออกี่เป;นกี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชินในปรู้ะเทั่ศไทั่ย

ประเทำศึไทำยม'การแบ�งกฎหมายออกเป4นกฎหมาย เอกชนและกฎหมายมหาชนอย�างช�ดเจนในสำม�ยใด

ประเทำศึไทำยม'การแบ�งแยกกฎหมายออกเป4นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนอย�างช�ดเจนในช�วงหล�งจากการเปล'(ยนแปลงการปกครอง พ.ศึ. 2475

11.2 กี่ารู้แบื้�งแยกี่สำาขาย�อยในกี่ฎหมายเอกี่ชินและกี่ฎหมายมหาชิน1. กฎหมายเอกชนประกอบด�วยกฎหมายสำาข้าย�อยทำ'(สำ�าค�ญค+อ กฎหมาย

แพ�งและพาณี�ชย-2. กฎหมายมหาชนประกอบด�วยกฎหมายสำาข้าย�อยทำ'(สำ�าค�ญค+อ กฎหมาย

ร�ฐธรรมน#ญ กฎหมายปกครอง และกฎหมายการคล�งและภาษ'อากร3. การแบ�งสำาข้าย�อยข้องกฎหมายมหาชนในแต้�ละประเทำศึอาจม'ความแต้ก

ต้�างก�นได� ซึ่%(งข้%)นอย#�ก�บประว�ต้�ศึาสำต้ร- แนวค�ดข้องน�กว�ชาการข้องประเทำศึน�)นๆ

11.2.1กี่ารู้แบื้�งสำาขาย�อยในกี่ฎหมายเอกี่ชินกฎหมายใดทำ'(ถึ+อว�าอย#�ในสำาข้าย�อยข้องกฎหมายเอกชนกฎหมายทำ'(ถึ+อว�าอย#�ในสำาข้าย�อยข้องกฎหมายเอกชน ค+อ กฎหมายแพ�ง

กฎหมายพาณี�ชย- กฎหมายอาญา กฎหมายว�ธ'พ�จารณีาความแพ�งและธรรมน#ญศึาล กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'บ.คคล

11.2.2กี่ารู้แบื้�งสำาขาย�อยในกี่ฎหมายมหาชินกฎหมายใดทำ'(ถึ+อว�าอย#�ในสำาข้าย�อยข้องกฎหมายมหาชนกฎหมายทำ'(ถึ+อว�าอย#�ในสำาข้าย�อยข้องกฎหมายมหาชน ค+อ กฎหมาย

ร�ฐธรรมน#ญ กฎหมายปกครอง กฎหมายการคล�งและภาษ'อากร กฎหมายระหว�างประเทำศึแผู้นกคด'เม+อง


74


1. กฎหมายการคล�ง จ�ดว�าเป4นกฎหมายมหาชน (กฎหมายแพ�งฯ กฎหมายอาญา กฎหมายพาณี�ชย- กฎหมายทำร�พย-สำ�นทำางป0ญญา->ไม�เป4น)

2. ล�กษณีะข้องกฎหมายมหาชนค+อ ใช�บ�งค�บก�บน�ต้�สำ�มพ�นธ-ทำ'(ไม�ต้�องอาศึ�ยความสำม�ครใจข้องผู้#�ก�อน�ต้�สำ�มพ�นธ-ข้องอ'กฝ่<ายหน%(ง

3. กฎหมายร�ฐธรรมน#ญเป4น กฎหมายทำ'(วางระเบ'ยบในการปกครองประเทำศึ4. ประเทำศึไทำยม'การแบ�งแยกกฎหมายมหาชนออกจากกฎหมายมหาชน

อย�างช�ดเจนในสำม�ย หล�งการเปล'(ยนแปลงการปกครอง พ . ศึ . 2475 5. ระบบกฎหมายไทำยจ�ดอย#�ในระบบกฎหมาย โรมาโน - เยอรมาน�ก 6. ประเทำศึไทำยม'การปฏ�ร#ประบบกฎหมายคร�)งใหญ�ในสำม�ย ร�ชกาลทำ'( 5 แห�ง

กร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-7. กฎหมายต้ราสำามดวง ได�ม'การปร�บปร.งกฎหมายคร�)งใหญ�ในช�วงต้�นกร.ง

ร�ต้นโกสำ�นทำร-8. ก�อนม'การประกาศึใช�ประมวลกฎหมายและพาณี�ชย- ประเทำศึไทำยน�าหล�ก

กฎหมายข้องประเทำศึอ�งกฤษ มาใช�สำอนในโรงเร'ยนกฎหมาย9. การจ�ดต้�)งศึาลปกครอง พ . ศึ . 2542 เป4นเหต้.การณี-ทำ'(ทำ�าให�ม'การพ�ฒนา

กฎหมายมหาชนคร�)งใหญ�ในประเทำศึไทำย10.ประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย-ข้องไทำย ได�ร�บอ�ทำธ�พลจากประมวล

กฎหมายข้องประเทำศึ เยอรมน'11.กฎหมายจาร'ต้นครบาล เป4นกฎหมายทำ'(ม'การปร�บปร.งกฎหมายคร�)งใหญ�

ในช�วงต้�นกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-

หน�วยทั่�� 12 รู้ะบื้บื้กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มไทั่ย

1. กระบวนการย.ต้�ธรรมเป4นเร+(องทำ'(ม'ความสำ�าค�ญอย�างย�(ง เน+(องจากม'ผู้ลกระทำบต้�อประชาชนในประเทำศึ เพราะเป4นกระบวนการว�น�จฉ�ยข้�อข้�ดแย�งข้องบ.คคลในสำ�งคมให�ได�ร�บความเป4นธรรม และก�อให�เก�ดความสำงบสำ.ข้แก�สำ�งคม ทำ�)งย�งเป4นสำาระสำ�าค�ญข้องการปกครองในระบบประชาธ�ปไต้ยภายใต้�หล�กน�ต้�ธรรม


75

2. กระบวนการย.ต้�ธรรมป0จจ.บ�นข้องไทำยได�เปล'(ยนแปลงไปจากอด'ต้ในหลายด�าน เพ+(อให�เหมาะสำมสำอดคล�องก�บสำภาพสำ�งคมทำ'(เปล'(ยนไป และสำามารถึอ�านวยความย.ต้�ธรรมและค.�มครองสำ�ทำธ� เสำร'ภาพข้องประชาชนต้ามกฎหมาย

3. เพ+(อให�กระบวนการย.ต้�ธรรมด�าเน�นไปอย�างม'ประสำ�ทำธ�ภาพ และประสำาทำความย.ต้�ธรรมให�แก�ประชาชนได�จ%งจ�าเป4นต้�องม'หล�กประก�นความเป4นธรรมและความเป4นอ�สำระข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการ

4. ในป0จจ.บ�นย�งม'องค-กรอ+(นทำ'(ทำ�าหน�าทำ'(ในการว�น�จฉ�ยช')ข้าดข้�อพ�พาทำข้องประชาชน ซึ่%(งเป4นองค-กรอ�สำระทำ'(ไม�ใช�องค-กรต้.ลาการก/ได�

12.1 กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มไทั่ยในอด�ต้1. กระบวนการย.ต้�ธรรมในสำม�ยสำ.โข้ทำ�ยไม�ม'ระบบช�ดเจนแน�นอน ราษฎรเม+(อ

ม'ข้�อพ�พาทำก/อาจไปถึวายฎ'กาเพ+(อข้อความเป4นธรรมจากพระเจ�าแผู้�นด�นได�ด�วยต้�วเอง

2. กระบวนการย.ต้�ธรรมในสำม�ยอย.ธยาเป4นระบบและช�ดเจนกว�าสำม�ยสำ.โข้ทำ�ย ซึ่%(งในสำม�ยอย.ธยาม'ทำ�)งกฎหมายสำารบ�ญญ�ต้� และกฎหมายว�ธ'สำบ�ญญ�ต้�ใช� โดยในการบ�ญญ�ต้�กฎหมายได�ร�บเอาค�มภ'ร-พระธรรมศึาสำต้ร-มาเป4นหล�กในการบ�ญญ�ต้�กฎหมาย

3. กฎหมายต้ราสำามดวงซึ่%( งช�า ร ะข้%) น ในสำม�ยร�ชกาลทำ'( 1 แห�งกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร- สำ�วนใหญ�เป4นกฎหมายทำ'(รวบรวมมาจากกฎหมายสำม�นอย.ธยา ซึ่%(งแยกออกเป4นล�กษณีะต้�างๆ ในสำ�วนทำ'(เก'(ยวก�บว�ธ'พ�จารณีาความในศึาล ได�แก� ล�กษณีะพระธรรมน#ญ ล�กษณีะร�บฟั?อง ล�กษณีะพยาน ล�กษณีะพ�สำ#จน-ด�าน�)า ล.ยเพล�ง ล�กษณีะต้ระลาการ และล�กษณีะอ.ทำธรณี-

4. ระบบการศึาลไทำยก�อนย.คปฏ�ร#ปการศึาลในสำม�ยร�ชกาลทำ'( 5 ศึาลเป4นหน�วยงานทำ'(ข้%)นอย#�ก�บกรมต้�างๆ ม'ต้ระลาการทำ�าหน�าทำ'(พ�จารณีาคด'ต้ามทำ'(กรมทำ'(ต้นสำ�งก�ดอย#� มอบหมายให�ม'ล#กข้.น ณี ศึาลหลวงทำ�าหน�าทำ'(พ�พากษาคด' และม'ผู้#�ทำ�าหน�าทำ'(ปร�บบทำความผู้�ดและวางบทำลงโทำษผู้#�กระทำ�าผู้�ดให�เหมาะสำมแก�ความผู้�ด

5. ระบบการศึาลไทำยหล�งการปฏ�ร#ประบบกฎหมายและการศึาลในสำม�นร�ชกาลทำ'( 5 เป4นระบบศึาลเด'(ยว โดยระบบศึาลไม�ต้�องสำ�งก�ดอย#�ก�บกรมต้�างๆอ'ก


76

ต้�อไป ม'ศึาลย.ต้�ธรรมเป4นองค-กรเด'ยวทำ'(ใช�อ�านาจต้.ลาการทำ�าหน�าทำ'(พ�จารณีาพ�พากษาอรรถึคด'โดยเฉพาะ

6. ป0จจ.บ�นประเทำศึไทำยใช�ระบบประมวลกฎหมาย (Civil Law) และระบบศึาลเป4นระบบศึาลค#� ค+อม'ศึาลทำ'(ม'ความร# � ความช�านาญ และประสำบการณี-ในคด'เร+(องน�)นๆ โดยเฉพาะทำ�าหน�าทำ'(ค#�เค'ยงไปก�บศึาลย.ต้�ธรรม และม'การจ�ดแบ�งโครงสำร�างข้องศึาลเป4นต้ามล�าด�บช�)นและประเภทำข้องคด'

12.1.1กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มสำม�ยสำ1โขทั่�ยอธ�บายล�กษณีะข้องกระบวนการย.ต้�ธรรมในสำม�ยสำ.โข้ทำ�ยระบบการย.ต้�ธรรมในสำม�ยกร.งสำ.โข้ทำ�ย ไม�ม'ระบบทำ'(ช�ดเจน แต้�เม+(อราษฎรม'

ข้�อพ�พาทำก�นก/สำามารถึไปสำ�(นกระด�(งทำ'(แข้วนไว�ทำ'(หน�าประต้#เพ+(อให�พระมหากษ�ต้ร�ย-มาสำอบสำวนและต้�ดสำ�นคด'ความได�

12.1.2กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มสำม�ยอย1ธิยาอธ�บายล�กษณีะข้องกระบวนการย.ต้�ธรรมในสำม�ยอย.ธยากระบวนการย.ต้�ธรรมในสำม�ยอย.ธยาเป4นระบบกว�าในสำม�ยสำ.โข้ทำ�ย ม'การจ�ด

ต้�)งศึาลเพ+(อพ�จารณีาคด'ต้�างๆ ซึ่%(งกระจายอย#�ต้ามต้�วกระทำรวงต้�างๆ

12.1.3กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มสำม�ยกี่รู้1งรู้�ต้นโกี่สำ�นทั่รู้'ต้อนต้�นเพราะเหต้.ใดในสำม�ยกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-ต้อนต้�นจ%งได�ม'ช�าระกฎหมายข้%)น

ใหม�กฎหมายทำ'(ใช�ในสำม�ยกร.งร�ต้นโกสำ�นทำร-ต้อนต้�นน�)น เป4นกฎหมายทำ'(ต้กทำอด

สำ+บมาจากสำม�ยกร.งศึร'อย.ธยาต้อนปลาย แต้�เน+(องจากกฎหมายต้�างๆ ถึ#กเผู้าทำ�าลายไป กฎหมายทำ'(เหล+ออย#�ไม�เหมาะสำมก�บกาลสำม�ยไม�อาจอ�านวยความย.ต้�ธรรมได� พระบาทำสำมเด/จพระพ.ทำธยอดฟั?าจ.ฬาโลกจ%งได�โปรดให�ม'การช�าระกฎหมายข้%)นใหม�

12.1.4กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มในป0จจ1บื้�นอธ�บายถึ%งความเปล'(ยนแปลงทำ'(สำ�าค�ญข้องระบบกระบวนการย.ต้�ธรรมไทำย

ในป0จจ.บ�น


77

การเปล'(ยนแปลงทำ'(สำ�าค�ญข้องระบบย.ต้�ธรรมไทำย ค+อ ม'การเปล'(ยนแปลงจากระบบศึาลเด'(ยวเป4นระบบศึาลค#� ค+อม'การจ�ดต้�)งศึาลหลายประเภทำ โดยแบ�งชน�ดข้องต้ามประเภทำข้องคด'

12.2 หล�กี่กี่ารู้สำ�าค�ญของกี่ารู้ด�าเน�นกี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มในศาล1. เพ+(อให�กระบวนการย.ต้�ธรรมด�าเน�นไปอย�างม'ประสำ�ทำธ�ภาพ และก�อให�เก�ด

ความเป4นธรรมแก�ประชาชนจ�าเป4นจะต้�องการก�าหนดหล�กประก�นความเป4นธรรมให�แก�ผู้#�พ�พากษา เพ+(อให�ผู้#�พ�พากษาสำามารถึอ�านวยความย.ต้�ธรรมให�แก�ค#�ความได�

2. เพ+(อให�ผู้#�พ�พากษาได�ต้�ดสำ�นคด'ต้�างๆ อย�างเทำ'(ยงธรรมโดยม�ต้�องเกรงกล�วอ�ทำธ�พลใดๆ หร+อให�ถึ#กแทำรกแซึ่งโดยอ�านาจอ+(น จ�าเป4นต้�องม'หล�กประก�นความเป4นอ�สำระข้องผู้#�พ�พากษา

3. แม�นฝ่<ายต้.ลาการจะม'หล�กประก�นความเป4นธรรมและความเป4นอ�สำระ แต้�กระบวนการย.ต้�ธรรมก/อาจถึ#กต้รวจสำอบได�และต้�องม'ความโปร�งใสำด�วย

12.2.1หล�กี่ปรู้ะกี่�นความย1ต้�ธิรู้รู้มของผู้��พั�พัากี่ษาและต้1ลากี่ารู้หล�กประก�นความเป4นธรรมข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการซึ่%(งร�ฐธรรมน#ญ

แห�งราชอาณีาจ�กรไทำย พ.ทำธศึ�กราช 2540 ก�าหนดไว�ไว�ได�แก�หล�กการใดบ�างหล�กประก�นความเป4นธรรมข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการ ได�แก�1)การพ�จารณีาคด'จะกระทำ�าโดยองค-คณีะและต้�องครบองค-คณีะ2)ม'การพ�จารณีาคด'แบบต้�อเน+(อง

12.2.2หล�กี่ปรู้ะกี่�นความเป;นอ�สำรู้ะของผู้��พั�พัากี่ษาและต้1ลากี่ารู้มาต้รการทำ'(เป4นหล�กประก�นความเป4นอ�สำระข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการ

จากองค-กรภายนอกได�แก�มาต้รการใดมาต้รการทำ'(เป4นหล�กประก�นความเป4นอ�สำระข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการ

จากองค-กรภายนอก ได�แก�1)ม'หน�วยธรการเป4นอ�สำระ2)แยกบ.คคลทำ'(ด�ารงต้�าแหน�งผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการออกจากฝ่<าย

น�ต้�บ�ญญ�ต้�และบร�หารชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

78

12.2.3หล�กี่กี่ารู้พั�จารู้ณ์าโดยเปBดเผู้ยหล�กการพ�จารณีาคด'โดยเปBดเผู้ยในศึาลม'ประโยชน-ในกรณี'ใดบ�างหล�กการพ�จารณีาโดยเปBดเผู้ยม'ประโยชน-ในด�านการควบค.ม และต้รวจ

สำอบการทำ�างานข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการ ว�าด�าเน�นการไปโดยสำ.จร�ต้และย.ต้�ธรรมหร+อไม�

12.3 กี่รู้ะบื้วนกี่ารู้ย1ต้�ธิรู้รู้มอ�น1. ในระบอบประชาธ�ปไต้ยทำ'(ม'การแยกองค-กรทำ'(ใช�อ�านาจอธ�ปไต้ยออกเป4น

หลายองค-กร ศึาลม�ใช�องค-กรเด'ยวเทำ�าน�)นทำ'(ทำ�าหน�าทำ'(มนการว�น�จฉ�ยข้�อพ�พาทำ2. องค-กรทำ'(ม'อ�านาจในการว�น�จฉ�ยข้�อพ�พาทำอาจเป4นหน�วยราชการหร+อ

องค-กรทำ'( ไม�ใช�หน�วยราชการก/ได�ซึ่%(งเร'ยกว�า องค-กรก%(งต้.ลาการ (Quasi Judicial)

12.3.1องค'กี่รู้ว�น�จฉั�ยอ�สำรู้ะยกต้�วอย�างองค-กรว�น�จฉ�ยอ�สำระทำ'(ไม�ได�เป4นสำ�วนราชการองค-กรว�น�จฉ�ยอ�สำระทำ'(ไม�ได�เป4นสำ�วนราชการ เช�น1. คณีะกรรมการ ป.ป.ช.

2. คณีะกรรมการเล+อกต้�)ง

12.3.2องค'กี่รู้ว�น�จฉั�ยของหน�วยรู้าชิกี่ารู้ค�าว�น�จฉ�ยข้องคณีะกรรมการว�น�จฉ�ยร�องทำ.กข้- เม+(อว�น�จฉ�ยช')ข้าดเร+(อง

ร�องทำ.กข้-แล�วม'ผู้ลประการใดค�าว�น�จฉ�ยข้องคณีะกรรมการว�น�จฉ�ยร�องทำ.กข้-ย�งไม�ม'ผู้ลบ�งค�บแก�ค#�กรณี'

ต้�องสำ�งให�นายกร�ฐมนต้ร'สำ� (งการอ'กทำ'หน%(ง


1. บ.คคลทำ'(ม'อ�านาจฟั?องคด'อาญาได�แก� พน�กงานอ�ยการและผู้#�เสำ'ยหาย2. บ.คคลจะม'อ�านาจฟั?องคด'ได�เม+(อ สำ�ทำธ�หร+อหน�าทำ'(ต้ามกฎหมายแพ�งถึ#กโต้�

แย�งชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

79

3. ล�กษณีะข้องระบบศึาลไทำยก�อนการปฏ�ร#ปการศึาลในร�ชกาลทำ'( 5 เป4นหน�วยงานทำ'(ข้%)นอย#�ก�บกรมต้�างๆ ทำ�าหน�าทำ'(พ�จารณีาคด'ต้ามทำ'(กรมทำ'(ต้นสำ�งก�ดอย#�มอบหมาย

4. ล�กษณีะข้องระบบศึาลค#�ข้องประเทำศึไทำยในป0จจ.บ�นค+อ ม'ศึาลย.ต้�ธรรมค#�ก�บศึาลปกครอง

5. องค-กรทำ'(ทำ�า หน�าทำ'(ต้รวจสำอบบ�ญช'ทำร�พย-สำ�นและหน')สำ�นข้องผู้#�ด�า รงต้�าแหน�งทำางการเม+อง ค+อ คณีะ กรรมการป?องก�นและปราบปรามการทำ.จร�ต้แห�งชาต้�

6. องค-กรทำ'(ทำ�าหน�าทำ'(ไต้�สำวนกรณี'การเข้�าช+(อร�องข้อถึอดถึอนนายกร�ฐมนต้ร' เน+(องจากม'พฤต้�กรรมร�(ารวยผู้�ดปกต้�ค+อ ศึาลฎ'กาแผู้นกคด'อาญาข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง

7. หล�กในการพ�จารณีาคด'ข้องศึาลอาญาค+อ การพ�จารณีาและสำ+บพยานต้�องกระทำ�าโดยเปBดเผู้ยต้�อหน�าจ�าเลย

8. มาต้รการทำ'(เป4นหล�กประก�นความเป4นอ�สำระข้องผู้#�พ�พากษาและต้.ลาการข้ององค-กรภายนอกค+อ การก�าหนดให�หน�วยงานธ.รการข้องศึาลเป4นอ�สำระข้%)นต้�อประธานศึาล

9. ในคด'มาก�อนการปฏ�ร#ประบบศึาลไทำย ในสำม�ยร�ชกาลทำ'( 5 ระบบการพ�จารณีาคด'ในศึาลเป4นระบบ ไต้�สำวน

หน�วยทั่�� 13 รู้ะบื้บื้ศาลไทั่ย

1. ศึาลร�ฐธรรมน#ญ เป4นศึาลช�าน�ญพ�เศึษทำ'(จ�ดต้�)งข้%)น ม'อ�านาจหน�าทำ'(ทำ'(สำ�าค�ญ ค+อ พ�จารณีาคด'ทำ'(เก'(ยวข้�องก�บร�ฐธรรมน#ญ

2. ศึาลย.ต้�ธรรม เป4นศึาลทำ'(ม'อ�านาจพ�จารณีาพ�พากษาทำ'(เป4นการทำ�(วไป ค+อคด'ทำ'(ไม�ม'กฎหมายบ�ญญ�ต้�ให�อย#�ในอ�านาจศึาลอ+(น

3. ศึาลปกครอง เป4นศึาลช�าน�ญพ�เศึษทำ'(จ�ดต้�)งข้%)น ม'อ�านาจทำ'(พ�จารณีาคด'ปกครอง

4. ศึาลทำหาร เป4นศึาลทำ'(ม'อ�านาจพ�จารณีาคด'ทำ'(เก'(ยวก�บว�น�ยทำหารเป4นหล�ก


80

13.1 ศาลรู้�ฐธิรู้รู้มน�ญ1. ศึาลร�ฐธรรมน#ญเป4นศึาลประเภทำหน%(งทำ'(ม'อ�านาจในการพ�จารณีาคด'

เก'(ยวข้�องก�บร�ฐธรรมน#ญ ซึ่%(งเป4นกฎหมายสำ#งสำ.ดข้องประเทำศึ2. ศึาลร�ฐธรรมน#ญจะเร�(มด�า เน�นการเองไม�ได� ต้�องม'ผู้#�เสำนอค�าร�องให�

พ�จารณีา ผู้#�ม'อ�านาจฟั?องคด'ต้�อศึาลร�ฐธรรมน#ญได�ก�าหนดไว�ในร�ฐธรรมน#ญ เช�น ศึาล ประธานสำภาผู้#�แทำนราษฎร ประธานว.ฒ�สำภา ประธานร�ฐสำภา นายกร�ฐมนต้ร' เป4นต้�น

3. ศึาลร�ฐธรรมน#ญม'ว�ธ'พ�จารณีาคด'ทำ'(ก�าหนดข้%)นมาเอง โดยความเห/นชอบเป4นเอกล�กษณี-ข้องต้.ลาการร�ฐธรรมน#ญ

4. ค�าว�น�จฉ�ยข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญให�เป4นเด/ดข้าด ม'ผู้ลผู้#กพ�นร�ฐสำภา คณีะร�ฐมนต้ร' ศึาล องค-กรอ+(นข้องร�ฐ

13.1.1ขอบื้เขต้อ�านาจหน�าทั่��ของศาลรู้�ฐธิรู้รู้มน�ญยกต้�วอย�างคด'ทำ'(ในข้อบเข้ต้อ�านาจหน�าทำ'(ข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญ 2 คด'คด'ทำ'(อย#�ในข้อบเข้ต้อ�านาจหน�าทำ'(ข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญ เช�น1. กรณี'ว�น�จฉ�ยว�าร�างพระราชบ�ญญ�ต้�หร+อร�างพระราชก�าหนดข้�ดหร+อ

แย�งก�บร�ฐธรรมน#ญ2. ว�น�จฉ�ยว�ากฎหมายใดข้�ดหร+อแย�งก�บร�ฐธรรมน#ญ

13.1.2สำ�ทั่ธิ�เสำนอค�ารู้�องต้�อศาลรู้�ฐธิรู้รู้มน�ญในกรณี'ทำ'(ม'ป0ญหาว�ากฎหมายใดข้�ดหร+อแย�งก�บร�ฐธรรมน#ญหร+อไม� ใคร

เป4นผู้#�ม'สำ�ทำธ�เสำนอค�าร�องให�ศึาลย.ต้�ธรรมพ�จารณีาม' 2 กรณี'ค+อ1. ศึาลทำ.กศึาล ทำ�)ง ในกรณี'ทำ'(ศึาลเห/นเองหร+อม'ค#�กรณี' โต้�แย�งว�า

บทำบ�ญญ�ต้�ใดข้องกฎหมายข้�ดต้�อร�ฐธรรมน#ญ2. ผู้#�ต้รวจการแผู้�นด�นข้องร�ฐสำภาเห/นว�าบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมาย ม'

ป0ญหาเก'(ยวก�บความชอบด�วยร�ฐธรรมน#ญ

13.1.3กี่ารู้ด�าเน�นกี่รู้ะบื้วนพั�จารู้ณ์าว�ธ'พ�จารณีาข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญม'ล�กษณีะพ�เศึษอย�างไร


81

ศึาลร�ฐธรรมน#ญสำามารถึก�าหนดว�ธ'พ�จารณีาคด'ได�ด�วยต้นเอง ซึ่%(งกระทำ�าโดยมต้�เอกฉ�นทำ-ข้องคณีะต้.ลาการศึาลร�ฐธรรมน#ญ และประกาศึในราชก�จจาน.เบกษา แต้�ว�ธ'พ�จารณีาคด'ข้องศึาลอ+( นน�)นจะต้�องต้ราเป4นกฎหมายโดยฝ่<ายน�ต้�บ�ญญ�ต้�

13.1.4ผู้ลของค�าว�น�จฉั�ยของศาลรู้�ฐธิรู้รู้มน�ญผู้ลข้องค�าว�น�จฉ�ยข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญม'ผู้ลอย�างไรค�าว�น�จฉ�ยข้องศึาลร�ฐธรรมน#ญม'ผู้ลผู้#กพ�นทำ.กองค-กรให�ปฏ�บ�ต้�ต้าม

13.2 ศาลย1ต้�ธิรู้รู้ม1. ศึาลย.ต้�ธรรมเป4นศึาลทำ'(ม'อ�านาจทำ�(วไป คด'ทำ'(ไม�ม'กฎหมายบ�ญญ�ต้�ให�อย#�ใน

อ�านาจศึาลอ+(นจ%งอย#�ในเข้ต้อ�านาจศึาลย.ต้�ธรรม2. ผู้#�ม'สำ�ทำธ�เร�(มคด'ได�ต้�องเป4นบ.คคลทำ'(กฎหมายบ�ญญ�ต้�ให�ม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'ได�3. การด�าเน�นการกระบวนพ�จารณีาข้องศึาลย.ต้�ธรรมเป4นระบบกล�าวหา ค+อ

ผู้#�ใดกล�าวอ�าง ผู้#�น� )นม'หน�าทำ'(น�าสำ+บ4. ค�าพ�พากษาข้องศึาลย�อมม'ผู้#กพ�นค#�กรณี' และการบ�งค�บคด'กระทำ�าโดย

ศึาลออกค�าบ�งค�บ5. การด�าเน�นคด'อาญาข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง เป4นการด�าเน�น

คด'อาญาก�บผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง เพ+(อเป4นการสำร�างระบบควบค.มต้รวจสำอบผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง โดยก�าหนดเป4นว�ธ'พ�เศึษข้%)น

13.2.1รู้ะบื้บื้ศาลย1ต้�ธิรู้รู้มและขอบื้เขต้อ�านาจหน�าทั่��ศึาลย.ต้�ธรรมม'อ�านาจพ�จารณีาคด'ประเภทำใดบ�างคด'ทำ.กประเภทำทำ'(ม�ได�ม'กฎหมายบ�ญญ�ต้�ให�อย#�ในอ�านาจข้องศึาลอ+(น เช�น

คด'แพ�ง คด'อาญา คด'แรงงาน คด'ภาษ'อากร คด'ทำร�พย-สำ�นทำางป0ญญาและการค�าระหว�างประเทำศึ คด'ล�มละลาย คด'เด/กเยาวชนและครอบคร�ว

13.2.2กี่ารู้เรู้��มคด�ผู้#�ม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'อาญาม'ใครบ�างผู้#�ม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'อาญา ได�แก�


82

1)ร�ฐ2)ผู้#�เสำ'ยหาย

13.2.3กี่ารู้ด�าเน�นกี่รู้ะบื้วนกี่ารู้พั�จารู้ณ์าในคด'อาญา การพ�จารณีาคด'ต้�องกระทำ�าต้�อหน�าจ�าเลย โดยม'ข้�อยกเว�นใน

กรณี'ใดบ�างในคด'อาญา การพ�จารณีาคด'ต้�องกระทำ�าต้�อหน�าจ�าเลย ยกเว�นกรณี'ต้�อไป

น')1. ในคด'ม'อ�ต้ราจ�าค.กอย�างสำ#งไม�เก�นสำามปL จะม'โทำษปร�บด�วยหร+อไม�

ก/ต้าม หร+อในคด'ม'โทำษปร�บสำถึานเด'ยว เม+( อจ�าเลยม'ทำนายและจ�า เลยได�ร�บอน.ญาต้จากศึาลทำ'(จะไม�มาฟั0งการพ�จารณีาและการสำ+บพยาน

2. ในคด'ทำ'(ม'จ�า เลยหลายคน ถึ�าศึาลพอใจค�าแถึลงข้องโจทำก-ว�าการพ�จารณีาและการสำ+บพยานต้ามทำ'(โจทำก-ข้อให�กระทำ�าไม�เก'(ยวแก�จ�าเลยคนใด ศึาลจะพ�จารณีาและสำ+บพยานล�บหล�งจ�าเลยคนน�)นก/ได�

3. คด'ทำ'(ม'จ�าเลยหลายคน ถึ�าศึาลเห/นสำมควรจะพ�จารณีาและสำ+บพยานจ�าเลยคนหน%(งๆ ล�บหล�งจ�าเลยคนอ+(นก/ได�

13.2.4ค�าพั�พัากี่ษาและกี่ารู้บื้�งค�บื้คด�การบ�งค�บคด'ทำ'(ศึาลช�)นต้�นพ�พากษาลงโทำษประหารช'ว�ต้และจ�าเลยไม�ม'

ฝ่<ายใดอ.ทำธรณี-จะต้�องด�าเน�นการอย�างไรในคด'ทำ'(ศึาลช�)นต้�นพ�พากษาลงโทำษประหารช'ว�ต้จ�าเลยและไม�ม'ฝ่<ายใด

อ.ทำธรณี- ศึาลช�)นต้�นจะต้�องสำ�งสำ�านวนคด'น�)นไปให�ศึาลอ.ทำธรณี-ว�น�จฉ�ยอ'กคร�)งหน%(ง จะบ�งค�บคด'ทำ�นทำ'ไม�ได� หากศึาลอ.ทำธรณี-พ�พากษาย+นต้ามค�าพ�พากษาข้องศึาลช�)นต้�นจ%งจะถึ+อว�าคด'น�)นถึ%งทำ'(สำ.ด แต้�ย�งน�าต้�วจ�าเลยไปประหารไม�ได� ต้�องปฏ�บ�ต้�ในเร+(องข้องพระราชทำานอภ�ยโทำษก�อน

13.2.5กี่ารู้ด�าเน�นคด�อาญาของผู้��ด�ารู้งต้�าแหน�งทั่างกี่ารู้เมองบ.คคลใดทำ'(อาจถึ#กฟั?องต้�อศึาลฎ'กาแผู้นกคด'อาญาข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�ง

ทำางการเม+อง


83

บ.คคลทำ'(อาจถึ#กฟั?องต้�อศึาลฎ'กาแผู้นกคด'อาญาข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+องได�แก�

1)ผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง เช�น นายกร�ฐมนต้ร' ร�ฐมนต้ร' สำมาช�กสำภาผู้#�แทำนราษฎร สำมาช�ก ว.ฒ�สำภา ข้�าราชการการเม+องอ+(น ผู้#�บร�หารทำ�องถึ�(น บ.คคลทำ'(เป4นต้�วการผู้#�ใช�หร+อผู้#�สำน�บสำน.น

2)กรรมการ ป.ป.ช.

13.3 ศาลปกี่ครู้อง1. ศึาลปกครองเป4นศึาลช�าน�ญพ�เศึษม'อ�านาจในการพ�จารณีาพ�พากษาคด'

เฉพาะทำ'(กฎหมายบ�ญญ�ต้�ไว�2. ผู้#�ม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'ต้�อศึาลปกครอง จะต้�องเป4นผู้#�ได�ร�บความเด+อดร�อนหร+อ

เสำ'ยหายหร+ออาจจะเด+อด ร�อนหร+อเสำ'ยหายจากการกระทำ�า หร+องดเว�นการกระทำ�าข้องหน�วยงานทำางปกครองหร+อเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐ หร+อม'ข้�อโต้�แย�งเก'(ยวก�บสำ�ญญาทำางปกครอง หร+อกรณี'อ+(นใดทำ'(อย#�ในเข้ต้อ�านาจศึาลปกครอง

3. การด�าเน�นกระบวนพ�จารณีาข้องศึาลปกครองใช�หล�กการด�าเน�นการ โดยใช�พยานเอกสำารเป4นหล�กและใช�ระบบไต้�สำวนในการพ�จารณีา

4. ค�าพ�พากษาข้องศึาลปกครองย�อมผู้#กพ�นค#�กรณี'ให�ต้�องปฏ�บ�ต้�ต้าม

13.3.1ขอบื้เขต้ของอ�านาจหน�าทั่��ค�าว�า หน�วยงานปกครอง ต้าม พ“ ” .ร.บ. จ�ดต้�)งศึาลปกครองและว�ธ'

พ�จารณีาคด'ปกครองหมายถึ%งหน�วยงานใดค�าว�า หน�วยงานปกครอง หมายถึ%ง กระทำรวง ทำบวง กรม สำ�วนราชการ“ ”

ทำ'(เร'ยกช+(ออย�างอ+(นและม'ฐานะเป4นกรม ราชการสำ�วนภ#ม�ภาค เช�น จ�งหว�ด“ ” อ�าเภอ ราชการสำ�วนทำ�องถึ�(น เช�น เทำศึบาล ร�ฐว�สำาหก�จ หน�วยราชการอ+(น“ ” “

ข้องร�ฐ ทำ'(ได�ร�บมอบหมายให�ใช�อ�านาจปกครองหร+อได�ด�า เน�นก�จการทำาง”

ปกครอง องค-กรมหาชน หน�วยงานเอกชนทำ'(ได�ร�บมอบหมายให�ใช�อ�านาจ“ ”

ปกครอง

13.3.2กี่ารู้ฟ้Dองคด�ปกี่ครู้องในกรณี'ฟั?องว�าพระราชกฤษฎ'กาไม�ชอบด�วยกฎหมายต้�องฟั?องต้�อศึาลใด


84

ต้�องฟั?องต้�อศึาลปกครองสำ#งสำ.ด

13.3.3กี่ารู้ด�าเน�นกี่ารู้กี่รู้ะบื้วนพั�จารู้ณ์าว�ธ'พ�จารณีาคด'ข้องศึาลปกครองเป4นแบบใดศึาลปกครองใช�ว�ธ'พ�จารณีาคด'แบบไต้�สำวนและใช�พยานเอกสำารเป4นหล�ก

แต้�อย�างไรก/ต้าม จะม'การน�(งพ�จารณีาอย�างน�อย 1 คร�)ง

13.3.4กี่ารู้พั�พัากี่ษาและกี่ารู้บื้�งค�บื้คด�ค�าพ�พากษาข้องศึาลปกครองม'ผู้ลย�อนหล�งได�ในกรณี'ใดในกรณี'ทำ'(ศึาลปกครองม'ค�าสำ�(งให�เพ�กถึอนกฎหร+อค�าสำ�(ง หร+อสำ�(งห�ามการก

ระทำ�าทำ�)งหมดหร+อบางสำ�วนในกรณี'ฟั?องว�าหน�วยงานทำางปกครองหร+อเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐกระทำ�าการโดยไม�ชอบด�วยกฎหมาย

13.4 ศาลทั่หารู้1. ศึาลทำหารม'อ�านาจพ�จารณีาพ�พากษาลงโทำษผู้#�กระทำ�าผู้�ดกฎหมายทำหาร

หร+อกฎหมายอ+(นในทำางอาญาในคด'ซึ่%(งผู้#�กระทำ�าเป4นบ.คคลทำ'(อย#�ในอ�านาจข้องศึาลทำหารในข้ณีะกระทำ�าผู้�ด

2. ผู้#�ฟั?องคด'ในศึาลทำหารม'ได�เฉพาะอ�ยการทำหารและผู้#�เสำ'ยหายเทำ�าน�)น3. กระบวนการพ�จารณีาในศึาลทำหารเป4นไปต้าม พ.ร.บ. ธรรมน#ญศึาล

ทำหาร พ.ศึ. 2498

4. ค�าพ�พากษาข้องศึาลทำหารย�งไม�ม'ผู้ลบ�งค�บทำ�นทำ' เม+( อศึาลทำหารม'ค�าพ�พากษาลงโทำษแล�วจะต้�องออกหมายแจ�งโทำษให�ผู้#�บ�งค�บบ�ญชาเป4นผู้#�สำ� (งลงโทำษจ�าเลย

13.4.1ขอบื้เขต้อ�านาจหน�าทั่��ของศาลทั่หารู้ศึาลทำหารม'อ�านาจในการพ�จารณีาพ�พากษาคด'ใดศึาลทำหารม'อ�านาจในการพ�จารณีาพ�พากษาคด'ทำ'(ผู้#�กระทำ�าผู้�ดกฎหมาย

ทำหาร หร+อกฎหมายอ+(นในทำางอาญาในคด'ซึ่%(งผู้#�กระทำ�าเป4นบ.คคลทำ'(อย#�ในอ�านาจข้องศึาลทำหารในข้ณีะกระทำ�าความผู้�ดและม'อ�านาจสำ�(งลงโทำษบ.คคลทำ'(กระทำ�าความผู้�ดฐานละเม�ดอ�านาจศึาลทำหารด�วย


85

13.4.2กี่ารู้ฟ้Dองคด�ในศาลอาหารู้บ.คคลใดม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'ต้�อศึาลทำหารผู้#�ม'สำ�ทำธ�ฟั?องคด'ในศึาลทำหาร ได�แก�1)อ�ยการทำหาร2)ผู้#�เสำ'ยหาย ภายใต้�เง+(อนไข้ ค+อ

- ผู้#�เสำ'ยหายเป4นบ.คคลในอ�านาจศึาลทำหาร- ความผู้�ดทำ'(ฟั?องร�องเก�ดในเวลาปกต้�

13.4.3กี่รู้ะบื้วนพั�จารู้ณ์าในศาลทั่หารู้องค-คณีะข้องศึาลทำหารแต้กต้�างจากศึาลพลเร+อนหร+อไม� อย�างไรองค-คณีะข้องศึาลทำหารแต้กต้�างจากศึาลพลเร+อน โดยจะต้�องม'นาย

ทำหารเป4นองค-คณีะรวมก�บต้.ลาการพระธรรมน#ญด�วย

13.4.4ผู้ลของค�าพั�พัากี่ษาการบ�งค�บคด'ข้องศึาลทำหารแต้กต้�างจากการบ�งค�บคด'ข้องศึาลพลเร+อน

หร+อไม�การบ�งค�บคด'ข้องศึาลทำหารแต้กต้�างจากการบ�งค�บคด'ข้องศึาลพลเร+อน

โดยเม+(อศึาลทำหารพ�พากษาลงโทำษจ�าเลยแล�วจะไม�ออกหมายไปย�งเร+อนจ�า แต้�จะออกหมายแจ�งไปให�ผู้#�บ�งค�บบ�ญชาทำหารทำราบและสำ�(งลงโทำษจ�าเลย


1. องค-กรใดทำ�า หน� าทำ'( ว�น� จฉ�ยช')ข้าดว�ากฎหมายใดข้�ดหร+อแย�งก�บร�ฐธรรมน#ญ ค+อ ศึาลร�ฐธรรมน#ญ

2. ว�ธ'การพ�จารณีาคด'ในศึาลร�ฐธรรมน#ญเป4นแบบไต้�สำวน3. ศึาลย.ต้�ธรรม เป4นศึาลทำ'(ม'อ�านาจทำ�(วไป4. คด'อ.ทำธรณี-การประเม�นภาษ'อากร เป4นคด'ทำ'(ไม�อย#�ในอ�านาจศึาลปกครอง5. การสำ+บพยานในศึาลใช�พยานเอกสำารเป4นหล�ก ไม�ใช�หล�กในการพ�จารณีา

คด'แพ�ง


86

6. ผู้#�ต้รวจการแผู้�นด�นร�ฐสำภา เป4นบ.คคลทำ'(ไม�ได�อย#�ในเข้ต้อ�านาจข้องศึาลฎ'กาแผู้นกคด'อาญาข้องผู้#�ด�ารงต้�าแหน�งทำางการเม+อง

7. ในศึาลปกครองใช�ว�ธ'การด�าเน�นกระบวนการพ�จารณีาแบบไต้�สำวน8. คด'ฟั?องว�าพระราชกฤษฎ'กาข้�ดต้�อพระราชบ�ญญ�ต้� อาจฟั?องต้�อศึาล

ปกครองสำ#งสำ.ดได�9. องค-คณีะข้องศึาลทำหารแต้กต้�างจากศึาลพลเร+อนค+อ ม'นายทำหารร�วม

เป4นคณีะก�บต้.ลาการพระธรรมน#ญด�วย10. ความแต้กต้�างข้องการฟั?องคด'ต้�อศึาลปกครองก�บการฟั?องคด'

ในศึาลย.ต้�ธรรมค+อ การฟั?องคด'ปกครองอาจฟั?องทำางไปรษณี'ย-ได�

หน�วยทั่�� 14 กี่ฎหมายกี่�บื้ความเป;นธิรู้รู้มในสำ�งคม

1. กฎหมายเป4นสำ�(งทำ'(ร �ฐก�าหนดข้%)นเพ+(อให�มน.ษย-อย#�ร �วมก�นอย�างม'ความสำงบสำ.ข้ และเพ+(อเป4นธรรมในสำ�งคม อย�างไรก/ด' กฎหมายบางฉบ�บอาจก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรม เช�น กฎหมายทำ'(ม'บทำบ�ญญ�ต้�ล�าสำม�ย หร+อม'บทำบ�ญญ�ต้�ทำ'(ไม�สำอดคล�องก�บสำภาวการณี-ในสำ�งคม

2. กฎหมายไม�สำามารถึบ�ญญ�ต้�ข้%)นให�ครอบคล.มข้�อเทำ/จจร�งทำ.กกรณี'ได� จ%งม'บทำบ�ญญ�ต้�ให�ด.ลพ�น�จแก�ผู้#�บ�งค�บใช�กฎหมายเพ+(อให�เก�ดความย+ดหย.�น โดยอาจก�าหนดแนวทำางหร+อกรอบในการใช�ด.ลพ�น�จไว�หร+อไม�ก/ได�ต้ามความเหมาะสำม รวมทำ�)งม'กระบวนการแก�ไข้การใช�ด.ลพ�น�จทำ'(ไม�เป4นธรรม

3. ในการสำร�างความเป4นธรรมในสำ�งคมโดยกฎหมาย นอกจากกฎหมายจะต้ราข้%)นโดยม'เจต้นารมณี-เพ+(อความเป4นธรรมแล�ว ผู้#�ใช�กฎหมายต้�องใช�กฎหมายเพ+(อให�เก�ดความเป4นธรรม และเม+(อพบว�ากฎหมายใดม'บทำบ�ญญ�ต้�ทำ'(ก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมในสำ�งคม ย�อมจ�าเป4นต้�องม'การแก�ไข้กฎหมายน�)นให�เก�ดความเป4นธรรมต้�อไปด�วย

14.1 บื้ทั่บื้�ญญ�ต้�ของกี่ฎหมายทั่��กี่�อให�เกี่�ดความไม�เป;นธิรู้รู้ม


87

1. ป0จจ.บ�นสำ�งคมม'การเปล'(ยนแปลงอย�างรวดเร/ว ทำ�าให�แนวความค�ดข้องประชาชนในสำ�งคมได�เปล'(ยน แปลงไปโดยเฉพาะอย�างย�(งว�ทำยาการและและเทำคโนโลย'ทำ'(พ�ฒนาไปอย�างไม�หย.ดย�)ง สำ�งผู้ลให�กฎหมายทำ'(บ�ญญ�ต้�ข้%)นในสำภาพสำ�งคมย.คหน%(งๆ ล�าสำม�ยไม�เหมาะสำมทำ'(จะน�ามาใช�ในย.คป0จจ.บ�น การย�งคงใช�กฎหมายทำ'(ล�าสำม�ย ก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมแก�ผู้#�เก'(ยวข้�องและสำ�งคม

2. กฎหมายบางฉบ�บบ�ญญ�ต้�ข้%)นบนพ+)นฐานข้องสำภาวการณี-ช�วงหน%(งๆ ข้องสำ�งคมต้�อมาเม+(อ สำภาวการณี-น�)นๆ ได�สำ�)นสำ.ดลงหร+อเปล'(ยนแปลงไปการย�งคงใช�กฎหมายน�)นต้�อไปจ%งไม�สำอดคล�องก�บ สำภาวการณี-ในป0จจ.บ�นก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมแก�สำ�งคมหร+อกฎหมายน�)นไม�อาจน�ามาใช�บ�งค�บได�โดยปร�ยาย

14.1.1บื้ทั่บื้�ญญ�ต้�ทั่��ล�าสำม�ยยกต้�วอย�างบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายทำ'(เห/นว�าล�าสำม�ยและไม�เป4นธรรม

เพราะแนวค�ดข้องสำ�งคมในย.คป0จจ.บ�นได�เปล'(ยนแปลงไป โดยในป0จจ.บ�นได�ม'การปร�บปร.งแก�ไข้กฎหมายด�งกล�าวแล�วหร+อไม�ก/ได�

ต้�วอย�างบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายอ+(นทำ'(ล�าสำม�ยและไม�เป4นธรรม เพราะแนวค�ดข้องสำ�งคมในย.คป0จจ.บ�นได�เปล'(ยนแปลงไป เช�น บทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายทำ'(เก'(ยวก�บการจ�ดการทำร�พย-สำ�นระหว�างสำาม'ภร�ยา ซึ่%(งแต้�เด�มประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย- บรรพ 5 พ.ศึ. 2478 บ�ญญ�ต้�ให�สำาม'แต้�เพ'ยงผู้#�เด'ยวเป4นผู้#�ม'อ�านาจในการจ�ดการสำ�นสำมรสำ ซึ่%(งสำภาพสำ�งคมป0จจ.บ�นฝ่<ายหญ�งก/ม'สำ�วนช�วยหารายได�ให�แก�ครอบคร�ว และร�ฐธรรมน#ญยอมร�บให�ม'สำ�ทำธ�เทำ�าเทำ'ยมก�บชาย จ%งไม�เป4นธรรมทำ'(จะให�ฝ่<ายชายแต้�เพ'ยงฝ่<ายเด'ยวเป4นผู้#�จ�ดการทำร�พย-สำ�นข้องครอบคร�ว ซึ่%(งต้�อมาในปL พ.ศึ. 2519 ได�ม'การแก�ไข้ประมวลกฎหมายแพ�งและพาณี�ชย-ว�าด�วยครอบคร�ว ให�สำาม'และภร�ยาเป4นผู้#�จ�ดการสำ�นสำมรสำร�วมก�น และได�ม'การแก�ไข้เพ�(มเต้�มหล�กกฎหมายด�งกล�าวอ'กหลายคร�)ง ล�าสำ.ดในปL พ.ศึ.

2533 ได�ม'การแก�ไข้ให�สำาม'หร+อภร�ยาจ�ดการสำ�นสำมรสำโดยล�าพ�งได� เว�นแต้�ในก�จการทำ'(สำ�าค�ญบางประการทำ'(ต้�องจ�ดการร�วมก�นหร+อได�ร�บความย�นยอมจากอ'กฝ่<ายหน%(ง ปรากฏต้ามมาต้รา 1476 ซึ่%(งย�งม'ผู้ลใช�บ�งค�บอย#�ในป0จจ.บ�น

14.1.2บื้ทั่บื้�ญญ�ต้�ทั่��ไม�สำอดคล�อง


88

ยกต้�วอย�างบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายทำ'(เห/นว�าไม�สำอดคล�องก�บสำภาวการณี-ในย.คป0จจ.บ�น โดยป0จจ.บ�นได�ม'การปร�บปร.ง แก�ไข้ หร+อยกเล�กใช�แล�ว

ต้�วอย�างบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายทำ'(ไม�สำอดคล�องก�บสำภาวการณี-ในย.คป0จจ.บ�น เช�น พระราชก�าหนดจ�ดต้�)งศึาลพ�เศึษเพ+(อพ�จารณีาพ�พากษาคด'ความผู้�ดฐานข้บถึภายนอกราชอาณีาจ�กร พ.ทำธศึ�กราช พ.ศึ. 2483 และพระราชบ�ญญ�ต้�อน.ม�ต้�พระราชก�าหนดจ�ดต้�)งศึาลพ�เศึษเพ+(อพ�จารณีาพ�พากษาคด'ความผู้�ดฐานข้บถึภายนอกพระราชอาณีาจ�กร พ.ทำธศึ�กราช 2483 ซึ่%(งในป0จจ.บ�นม'บทำบ�ญญ�ต้�ข้องร�ฐธรรมน#ญแห�งราชอาณีาจ�กรไทำย พ.ทำธศึ�กราช 2540

มาต้รา 234 วรรคสำอง บ�ญญ�ต้�ว�า การต้�)งศึาลข้%)นใหม�เพ+(อพ�จารณีาพ�พากษา“

คด'ใดคด'หน%(งหร+อคด'ทำ'(ม'ข้�อหาฐานใดฐานหน%(งโดยเฉพาะ แทำนศึาลทำ'(ม'อย#�ต้ามกฎหมายสำ�าหร�บพ�จารณีาพ�พากษาคด'น�)นจะกระทำ�าม�ได� และกฎหมายด�งกล�าว”

ถึ#กยกเล�กโดยพระราชบ�ญญ�ต้�ยกเล�กกฎหมายบางฉบ�บทำ'(ไม�เหมาะสำมก�บกาลป0จจ.บ�น พ.ศึ. 2546 แล�ว

14.2 ด1ลพั�น�จของผู้��ใชิ�กี่ฎหมายกี่�บื้ความเป;นธิรู้รู้ม1. เน+( องจากกฎหมายไม�สำามารถึบ�ญญ�ต้�ข้%)นให�ครอบคล.มข้�อเทำ/จจร�งทำ.ก

กรณี'ได� จ%งจ�าเป4นต้�องม'บทำ บ�ญญ�ต้�ทำ'(ให�ด.ลพ�น�จแก�ผู้#�บ�งค�บใช�กฎหมายเพ+(อความย+ดหย.�น ให�สำามารถึปร�บใช�กฎหมายเพ+(ออ�านวยความย.ต้�ธรรมได�ต้ามความเหมาะสำมแก�กรณี'

2. ในการให�ด.ลพ�น�จในกฎหมาย อาจเป4นการให�ด.ลพ�น�จโดยเด/ดข้าดแก�ผู้#�ใช�กฎหมาย หร+อโดยก�าหนดแนวทำาง หร+อกรอบในการใช�ด.ลพ�น�จหร+อไม�ก/ได� ต้ามความเหมาะสำมหร+อความสำ�าค�ญข้องเร+(องทำ'(กฎหมายน�)นให�ด.ลพ�น�จไว�

3. การใช�ด.ลพ�น�จย�อมข้%)นอย#�ก�บบ.คคลผู้#�ใช�ด.ลพ�น�จทำ'(กฎหมายก�าหนดไว� บางคร�)งอาจม'การใช�ด.ลพ�น�จอย�างไม�เหมาะสำมหร+อไม�เป4นไปต้ามกฎหมาย จ%งจ�าเป4นต้�องม'กระบวนการแก�ไข้การใช�ด.ลพ�น�จทำ'(ไม�เป4นธรรมโดยองค-กรต้�างๆ

14.2.1ด1ลพั�น�จในกี่ฎหมาย


89

กฎหมายฉบ�บหน%(งบ�ญญ�ต้�ว�า เม+(อปรากฏแกเจ�าพน�กงานทำ�องถึ�(นว�า“

อาคารหร+อสำ�วนข้องอาคารใดหร+อสำ�(งหน%(งสำ�(งใดซึ่%(งต้�อเน+(องก�บอาคาร ม'สำภาพช�าร.ดทำร.ดโทำรม หร+อปล�อยให�ม'สำภาพรกร.งร�งจนอาจเป4นอ�นต้รายต้�อสำ.ข้ภาพข้องผู้#�อย#�อาศึ�ย หร+อม'ล�กษณีะไม�ถึ#กต้�องด�วยสำ.ข้ล�กษณีะข้องการใช�เป4นทำ'(อย#�อาศึ�ย ให�เจ�าพน�กงานทำ�องถึ�(น ม'อ�านาจออกค�าสำ�(งเป4นหน�งสำ+อให�เจ�าข้องหร+อผู้#�ครอบครองอาคารน�)นจ�ดการแก�ไข้เปล'(ยนแปลงร+)อถึอนอาคาร หร+อสำ�(งหน%(งสำ�(งใดซึ่%(งต้�อเน+(องก�บอาคารทำ�)งหมดหร+อแต้�บางสำ�วนหร+อจ�ดการอย�างอ+(นต้ามความจ�าเป4นเพ+(อม�ให�เป4นอ�นต้รายต้�อสำ.ข้ภาพ หร+อให�ถึ#กต้�องด�วยสำ.ข้ล�กษณีะ ภายในเวลาซึ่%(งก�าหนดให�ต้ามสำมควร บทำบ�ญญ�ต้�ด�งกล�าวม'ล�กษณีะเป4นการให�”

ด.ลพ�น�จแก�เจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐหร+อไม�บทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายข้�างต้�นม'ล�กษณีะเป4นการให�ด.ลพ�น�จแก�เจ�าหน�าทำ'(

ข้องร�ฐ เน+(องจากก�อนออกค�าสำ�(ง เจ�าหน�าทำ'(ทำ�องถึ�(นจะต้�องใช�ด.ลพ�น�จพ�จารณีาว�าอาคารม'สำภาพทำ'( อาจเป4นอ�นต้ราต้�อสำ.ข้ภาพข้องผู้#�อย#�อาศึ�ย หร+อม'ล�กษณีะ“

ไม�ถึ#กต้�องด�วยสำ.ข้ล�กษณีะข้องการใช�เป4นทำ'(อย#�อาศึ�ย หร+อไม�”

14.2.2แนวทั่างกี่ารู้ใชิ�ด1ลพั�น�จเหต้.ใดจ%งจ�าเป4นต้�องม'แนวทำางในการใช�ด.ลพ�น�จในกฎหมายกฎหมายจ�า เป4นต้�องก�าหนดแนวทำางในการใช�ด.ลพ�น�จเพ+( อให�การใช�

ด.ลพ�น�จเป4นไปในทำางเด'ยวก�น เพ+(อเป4นหล�กประก�นการใช�ด.ลพ�น�จในการให�เก�ดความเป4นธรรมแก�ผู้#�เก'(ยวข้�องเพราะผู้.�ใช�ด.ลพ�น�จได�ค�าน%งถึ%งเง+( อนไข้ต้�างๆทำ'(กฎหมายวางกรอบไว� และเพ+(อเป4นพ+)นฐานในการต้รวจสำอบการใช�ด.ลพ�น�จอ'กทำางหน%(งด�วย

14.2.3กี่ารู้แกี่�ไขกี่ารู้ใชิ�ด1ลพั�น�จทั่��ไม�เป;นธิรู้รู้มการแก�ไข้การใช�ด.ลพ�น�จทำ'( ไม�เป4นธรรมข้องฝ่<ายต้.ลาการ โดยทำ�(วไป

สำามารถึกระทำ�าได�โดยว�ธ'ใดการแก�ไข้การใช�ด.ลพ�น�จทำ'( ไม�เป4นธรรมข้องฝ่<ายต้.ลาการ โดยทำ�(วไป

สำามารถึกระทำ�าได�โดยการอ.ทำธรณี-ค�าพ�พากษาหร+อค�าสำ�(งข้องศึาลช�)นต้�น ต้ามมาต้รา 223-มาต้รา 246 และการฎ'กาค�า พ�พากษาหร+อค�า สำ�(งข้องศึาล


90

อ.ทำธรณี- ต้ามมาต้รา 247 - มาต้รา 252 แห�งประมวลกฎหมายว�ธ'พ�จารณีาความแพ�ง ต้ามล�าด�บ หร+อการอ.ทำธรณี-ฎ'กาต้ามกฎหมายว�าด�วยว�ธ'พ�จารณีาคด'ข้องศึาลช�าน�ญพ�เศึษอ+(นข้องศึาลย.ต้�ธรรม เช�นศึาลแรงงาน ศึาลภาษ'อากร

14.3 กี่ารู้ใชิ�กี่ฎหมายให�เกี่�ดความเป;นธิรู้รู้ม1. กฎหมายทำ�)งหลายต้ราข้%)นโดยม'เจต้นารมณี-ประการหน%(ง ค+อ เพ+(อการ

ร�กษาความสำงบสำ.ข้และความเป4นธรรมข้องสำ�งคมโดยรวม บนพ+)นฐานข้องความชอบธรรมต้ามกฎหมายและศึ'ลธรรม

2. การใช�กฎหมายเพ+(อให�เก�ดความเป4นธรรม ค+อ การใช�กฎหมายให�ต้รงต้ามเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายให�มากทำ'(สำ.ด หร+อในการทำ'(ต้�อมาบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายอาจก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมแก�บ.คคลผู้#�ต้�องปฏ�บ�ต้�ต้ามกฎหมายด�วยสำาเหต้.ต้�างๆ ผู้#�ใช�กฎหมายจ%งจ�าเป4นต้�องหาหนทำางใช�กฎหมายให�เก�ดความเป4นธรรมให�มากทำ'(สำ.ดเทำ�าทำ'(จะสำามารถึทำ�าได�

3. เจต้นารมณี-ข้องกฎหมายเพ+(อสำร�างความเป4นธรรมในย.คหน%(ง อาจมองว�าไม�เป4นธรรมในอ'กย.คสำม�ยหน%(งหากสำ�งคมม'การเปล'(ยนแปลงไป ทำ�าให�กฎหมายทำ�)งฉบ�บหร+อบทำบ�ญญ�ต้�บางบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมอย�างช�ดแจ�ง โดยทำ'(ผู้#�ใช�กฎหมายไม�สำามารถึหาหนทำางในการใช�กฎหมายอย�างเป4นธรรมได� จ�าเป4นต้�องแก�ไข้กฎหมายเพ+(อให�เก�ดความเป4นธรรมต้�อไป

14.3.1เจต้นารู้มณ์'ของกี่ฎหมายกี่�บื้ความเป;นธิรู้รู้มเพราะเหต้.ใดเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายจ%งม'สำ�วนสำ�าค�ญในการสำร�างความ

เป4นธรรมให�แก�สำ�งคมเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายม'ความสำ�าค�ญในการสำร�างความเป4นธรรมให�แก�

สำ�งคม โดยเฉพาะอย�างย�(งในประเทำศึไทำยซึ่%(งเป4นประเทำศึในระบบทำ'(ใช�กฎหมายลายล�กษณี-อ�กษร โดยหล�กแล�วผู้#�ใช�กฎหมายจ�าเป4น ต้�องใช�กฎหมายซึ่%(งต้ราข้%)นโดยฝ่<ายน�ต้�บ�ญญ�ต้�ซึ่%(งเป4นต้�วแทำนข้องปวงชนและในการต้รากฎหมายฉบ�บใดฉบ�บหน%(ง น�)นย�อมม'ความม.�งหมายทำ'(จะสำร�างความสำงบสำ.ข้และเป4นธรรมแก�สำ�งคม หร+อเพ+(อแก�ไข้ป0ญหาข้องสำ�งคมอย#�แล�ว

14.3.2กี่ารู้ใชิ�กี่ฎหมายเพั�อให�เกี่�ดความเป;นธิรู้รู้มชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

91

การใช�กฎหมายให�เก�ดความเป4นธรรมเก�ดข้%)นได�อย�างไรการใช�กฎหมายให�เก�ดความเป4นธรรมเก�ดข้%)นได�จากหลายองค-ประกอบ

เช�น จากเจต้นารมณี-และบทำบ�ญญ�ต้�ข้องกฎหมายทำ'(ต้ราข้%)นเพ+(อความเป4นธรรม และจากต้�วข้องผู้#�ใช�กฎหมายทำ'(ต้�องเป4นผู้#�ม'ค.ณีธรรมในจ�ต้ใจ

14.3.3กี่ารู้แกี่�ไขกี่ฎหมายให�เกี่�ดความเป;นธิรู้รู้มการแก�ไข้กฎหมายทำ'(ไม�เป4นธรรมเป4นหน�าทำ'(ข้องผู้#�ใดการแก�ไข้กฎหมายทำ'(ไม�เป4นธรรมเป4นหน�าทำ'(ข้องประชาชนทำ.กคน และทำ.ก

องค-กรทำ�)งภาคร�ฐและเอกชน


1. กฎหมายล�กษณีะทำ'(ก�อให�เก�ดความไม�เป4นธรรมแก�สำ�งคม ได�แก� กฎหมายทำ'(ล�าสำม�ย

2. กฎหมายทำ'(ล�าสำม�ยเน+(องจากสำาเหต้. (1) เทำคโนโลย'ก�าวหน�าข้%)น (2) ความค�ดข้องคนในสำ�งคมเปล'(ยนไป

3. กฎหมายล�าสำม�ยเน+(องจากสำาเหต้. ความค�ดข้องคนแต้�ละย.คสำม�ยทำ'(ม'ต้�อกฎหมายน�)นเปล'(ยนแปลงไป

4. กฎหมายเก'(ยวก�บรถึลาก เป4นกฎหมายทำ'(ไม�เหมาะสำมแก�สำภาวการณี-ป0จจ.บ�น

5. กฎหมายทำ'(ไม�เหมาะสำมก�บสำภาวการณี-ป0จจ.บ�นได�แก� (1) กฎหมายว�าด�วยรถึลาก (2) กฎหมาย ต้ามช�าง ร . ศึ . 127 (3) กฎหมายล�กษณีะพยาน ร . ศึ . 113 (4) กฎหมายการเปร'ยบเทำ'ยบคด'อาญา พ.ทำธศึ�กราช 2481

6. ในการใช�กฎหมายควรม'การใช�ด.ลพ�น�จบ�าง เพราะทำ�าให�สำามารถึปร�บใช�กฎหมายให�เหมาะสำมในแต้�ละกรณี'ได�

7. เจ�าหน�าทำ'(ออกใบอน.ญาต้เม+(อก�จการน�)นไม�ข้�ดต้�อศึ'ลธรรม ถึ+อว�าเป4นการใช�ด.ลพ�น�จ

8. การร�บแจ�งการด�าเน�นก�จการข้องเอกชน ไม�ใช�การใช�ด.ลพ�น�จ9. แนวทำางการใช�ด.ลพ�น�จข้องเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐอาจพบได�จาก (1)

ร�ฐธรรมน#ญ (2) กฎหมายในเร+(องน�)นๆ (3) ประมวลกฎหมายแพ�งและชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

92

พาณี�ชย- (4) ประมวลกฎหมายอาญา (5) แนวปฏ�บ�ต้�ข้องเจ�าหน�าทำ'(ในเร+(องน�)นๆ

10.บ.คคลหร+อองค-กรทำ'(สำามารถึทำบทำวนการใช�ด.ลพ�น�จทำ'(ไม�ชอบข้องเจ�าหน�าทำ'(ข้องร�ฐค+อ (1) ศึาล (2) ร�ฐมนต้ร' (3) นายกร�ฐมนต้ร' (4) คณีะกรรมการพ�จารณีาอ.ทำธรณี-

11.หากเห/นว�าเจ�าหน�าทำ'( ใช�ด.ลพ�น�จโดยไม�ชอบ บ.คคลผู้#�ถึ#กกระทำบสำ�ทำธ�สำามารถึด�าเน�นการ (1) ฟั?องศึาล (2) ข้อให�เจ�าหน�าทำ'(ผู้#�น� )นพ�จารณีาใหม� (3)

อ.ทำธรณี-ไปย�งองค-กรพ�จารณีาอ.ทำธรณี- (4) ร�องเร'ยนไปย�งผู้#�บ�งค�บบ�ญชาข้องเจ�าหน�าทำ'(ผู้#�น� )น

12.หากเห/นว�าค�าพ�พากษาข้องศึาลไม�ถึ#กต้�อง ค#�ความสำามารถึ (1) ฎ'กาค�าพ�พากษา (2) อ.ทำธรณี-ค�าพ�พากษา

13.ผู้#� ใช�กฎหมายสำามารถึใช�กฎหมายให�เก�ดความเป4นธรรมได�โดย ใช�กฎหมายต้ามเจต้นารมณี-ข้องกฎหมายน�)น

14.การแก�ไข้กฎหมายเก�ดได�จากเหต้.ผู้ล (1) การเก�ดว�กฤต้เศึรษฐก�จ (2)

การปฏ�ร#ประบบราชการ (3) ความเจร�ญทำางเทำคโนโลย' (4) แนวความค�ดข้องสำ�งคมเปล'(ยนไป

15.กฎหมายทำ'(สำร�างความเป4นธรรมแก�สำ�งคม ได�แก� กฎหมายทำ'(เหมาะสำมแก�สำภาวการณี-

16.ว�ธ'การต้รวจสำอบการใช�ด.ลพ�น�จข้องศึาลในการพ�จาณีาคด' ค+อ การอ.ทำธรณี-ค�าสำ�(งข้องศึาล

17.สำ�(งช�วยให�การใช�กฎหมายเก�ดความเป4นธรรมได�แก� (1) ร�ฐธรรมน#ญ (2)

ต้�วผู้#�ใช�กฎหมาย (3) เจต้นารมณี-ข้องกฎหมาย (4) หล�กกฎหมายทำ�(วไป เช�นหล�กต้าม ป . พ . พ .

18.เหต้.ผู้ลข้องการแก� ไข้กฎหมายต้ามหล�กการข้องร�ฐธรรมน#ญฯ พ.ทำธศึ�กราช 2540 ได�แก� การม'สำ�วนร�วมข้องประชาชน

หน�วยทั่�� 15 กี่ารู้ปรู้ะกี่อบื้ว�ชิาชิ�พักี่ฎหมาย และจรู้รู้ยาบื้รู้รู้ณ์ของน�กี่กี่ฎหมาย


93

1. การประกอบว�ชาช'พกฎหมายแบ�งออกได�เป4นหลายการประกอบว�ชาช'พกฎหมาย โดยต้รงได�แก� การเป4นผู้#�พ�พากษา อ�ยการ หร+อทำนายความ ซึ่%(งอย#�ภายใต้�การควบค.มข้องเนต้�บ�ณีฑ์�ต้ยสำภา สำ�วนการประกอบอาช'พกฎหมายโดยทำ�(วไป อาจทำ�าได�โดยเป4นพน�กงานเจ�าหน�าทำ'(ในหน�วยงานข้องร�ฐหร+อเอกชน

2. หล�กการข้องว�ชาช'พกฎหมายโดยทำ�(วไป ค+อ การอ�านวยความย.ต้�ธรรมและเป4นผู้#�น�ามต้�มหาชน นอกจากน')ผู้#�ประกอบว�ชาช'พกฎหมายย�งต้�องม'หล�กธรรมเฉพาะเฉพาะอาช'พข้องต้นเพ+(อทำ�าหน�าทำ'(บร�การประชาชนให�ด'ทำ'(สำ.ดและช�วยให�เก�ดความเป4นธรรมในสำ�งคม

15.1 กี่ารู้ปรู้ะกี่อบื้ว�ชิาชิ�พักี่ฎหมาย1. ว�ชาช'พกฎหมายเป4นการประกอบว�ชาช'พซึ่%(งม'องค-การควบค.ม ม'การ

ศึ%กษาอบรม ม'เจต้นารมณี- เพ+(อบร�การประชาชน และเพ+(ออ�านวยความสำะดวกย.ต้�ธรรม

2. การประกอบว�ชาช'พกฎหมายแบ�งออกได�เป4น การประกอบว�ชาช'พกฎหมายโดยต้รง ซึ่%(งได�แก� การเป4นผู้#�พ�พากษา อ�ยการ หร+อทำนายความ อ'กประเภทำหน%(งค+อ การประกอบว�ชาช'พกฎหมายโดยทำ�(วไป โดยเป4นพน�กงานเจ�าหน�าทำ'(ในหน�วยงานข้องร�ฐหร+อเอกชน

3. องค-การทำ'(ควบค.มการประกอบว�ชาช'พกฎหมายค+อเนต้�บ�ณีฑ์�ต้ยสำภา

15.1.1ความหมายของว�ชิาชิ�พักี่ฎหมายให�อธ�บายความหมายข้อง ว�ชาช'พกฎหมาย “ ”

ว�ชาช'พกฎหมายเป4นการศึ%กษาอบรมช�)นสำ#งทำ'(เน�นให�ผู้#�ร �บการศึ%กษาอบรมสำามารถึน�า ไปประกอบอาช'พ เพ+( อให�บร�การแก�ประชาชนและร�กษาความย.ต้�ธรรมให�เก�ดข้%)นในสำ�งคม

15.1.2กี่ารู้ปรู้ะกี่อบื้ว�ชิาชิ�พักี่ฎหมายผู้#�สำ�าเร/จการศึ%กษาเป4นน�ต้�ศึาสำต้ร-บ�ณีฑ์�ต้อาจประกอบอาช'พใดได�บ�างผู้#�สำ�าเร/จการศึ%กษาเป4นน�ต้�ศึาสำต้ร-บ�ณีฑ์�ต้อาจประกอบอาช'พได�ด�งน')1)ประกอบว�ชาช'พกฎหมายโดยต้รง ได�แก� การเป4นผู้#�พ�พากษา อ�ยการ

หร+อทำนายความชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

94

2)ประกอบอาช'พกฎหมายอ+( น เช�น เป4นน�ต้�กร ต้�ารวจ ทำหาร อาจารย- ปล�ดอ�าเภอ หร+อเจ�าพน�กงานอ+(นๆ ในหน�วยงานข้องร�ฐ หร+อเป4นน�ต้�กร หร+อเจ�าหน�าทำ'(ในห�างร�าน บร�ษ�ทำ และธนาคารพาณี�ชย- ซึ่%(งเป4นหน�วยงานข้องเอกชน

15.1.3องค'กี่ารู้ทั่��ควบื้ค1มกี่ารู้ปรู้ะกี่อบื้ว�ชิาชิ�พักี่ฎหมายองค-กรใดทำ'(ควบค.มการประกอบว�ชาช'พกฎหมายในประเทำศึไทำยองค-การทำ'(ควบค.มการประกอบว�ชาช'พกฎหมายในประเทำศึไทำยค+อ เนต้�

บ�ณีฑ์�ต้ยสำภา

15.2 หล�กี่ว�ชิาชิ�พัน�กี่กี่ฎหมาย1. หล�กการข้องว�ชาช'พทำางกฎหมาย ค+อการอ�านวยความย.ต้�ธรรมและการ

เป4นผู้#�น�ามต้�มหาชน2. ทำนายความม'หน�าทำ'(ต้�องซึ่+(อต้รงต้�อต้�วเอง ต้�อล#กความ ต้�เพ+(อนร�วมอาช'พ

ต้�อช.มชน และต้�อการอ�านวยความย.ต้�ธรรม3. ผู้#�พ�พากษาต้�องไม�ม'ฉ�นทำาคต้� โทำสำาคต้� และภยาคต้� และย�งต้�องม'ใจเป4น

ธรรม อ�สำระ เปBดเผู้ย เห/นใจผู้#�อ+(น และสำ�าน%กในภาวะสำ�งคม4. อ�ยการเป4นทำนายข้องแผู้�นด�นทำ�)งในคด'อาญาและในคด'แพ�ง เป4นสำ�วนหน%(ง

ข้องราชการ อ�านวยความย.ต้�ธรรม ม'อ�สำระในการด�าเน�นคด'ความแทำนร�ฐ เพ+(อให�เก�ดความย.ต้�ธรรมแก�ประชาชน

15.2.1หล�กี่กี่ารู้ของว�ชิาชิ�พัทั่างกี่ฎหมายหล�กการข้องว�ชาช'พทำางกฎหมายทำ'(น�กกฎหมายโดยทำ�(วไปพ%งต้�องม'น�)นม'

ประการใดบ�างหล�กการว�ชาช'พทำางกฎหมาย ค+อการอ�านวยความย.ต้�ธรรมและการเป4น

ผู้#�น�ามต้�มหาชน

หากกฎหมายไม�สำอดคล�องก�บความย.ต้�ธรรม น�กกฎหมายควรปฏ�บ�ต้�อย�างไร

หากกฎหมายไม�สำอดคล�องก�บความย.ต้�ธรรม น�กกฎหมายควรต้�องแก�ไข้กฎหมายเข้�าสำ#�ความย.ต้�ธรรม และหากย�งไม�อาจแก�ไข้กฎหมายได� ก/ต้�องใช�


95

กฎหมายให�ได�ความย.ต้�ธรรมมากทำ'(สำ.ด โดยบรรเทำาความไม�ย.ต้�ธรรมให�เหล+อน�อยทำ'(สำ.ด

เหต้.ใดน�กกฎหมายจ%งม�กจะเป4นผู้#�น�ามต้�มหาชนอย#�เสำมอเหต้.ทำ'(น�กกฎหมายเป4นผู้#�น�ามต้�มหาชน เพราะ1) โดยสำภาพข้องงานว�ชาช'พทำางกฎหมาย น�กกฎหมายเป4นคนกลาง

ประสำานประโยชน-ข้องกล.�มต้�างๆในสำ�งคม2)ภารก�จข้องน�กกฎหมายม'สำ�วนสำ�าค�ญและม'อ�ทำธ�พลในการก�าหนด

นโยบาย และการต้�ดสำ�นใจข้องวงการธ.รก�จเอกชนและก�จการข้องร�ฐ3)ความกล�าในการแสำดงความค�ดเห/นต้�อมหาชนอย�างม'เหต้.ผู้ล

15.2.2หล�กี่ธิรู้รู้มของทั่นายความน�กกฎหมายม'หน�าทำ'(ในทำางว�ชาช'พทำ'(จะต้�องปฏ�บ�ต้�ต้�อผู้#�อ+(นอย�างไรน�กกฎหมายม'หน�าทำ'(ในทำางว�ชาช'พทำ'(จะต้�องปฏ�บ�ต้�ต้�อผู้#�อ+(นด�งน') ค+อ1)หน�าทำ'(ต้�องซึ่+(อต้รงต้�อล#กความ2)หน�าทำ'(ต้�องซึ่+( อต้รงต้�อก�จการอ�า นวยความย.ต้�ธรรม ซึ่%(งได�แก� ผู้#�

พ�พากษา อ�ยการ ต้�วความและพยานในคด'3)หน�าทำ'(ซึ่%(งต้รงต้�อเพ+(อนร�วมว�ชาช'พ4)หน�าทำ'(ซึ่+(อต้รงต้�อช.มชน โดยสำ�งเสำร�มความย.ต้�ธรรมให�เก�ดข้%)นทำ�)งในและ

นอกศึาล

15.2.3หล�กี่ธิรู้รู้มของผู้��พั�พัากี่ษาผู้#�พ�พากษาจะต้�องม'หล�กธรรมประการใดบ�างจ%งจะประสำาทำความย.ต้�ธรรม

ให�แก�ประชาชนได�ผู้#�พ�พากษาจะต้�องม'หล�กธรรม ค+อ ปราศึจากคต้�สำ'(ประการค+อ ฉ�นทำาคต้�

โทำสำาคต้� โมหาคต้� และภยาคต้� และนอกจากคต้�ด�งกล�าวแล�ว ผู้#�พ�พากษาย�งต้�องม'หล�กธรรมทำ'(ย%ดปฏ�บ�ต้�อ'กด�งน')ค+อ (1) ต้�องเป4นอ�สำระไม�ถึ#กอ�ทำธ�พลแทำรกแซึ่ง (2) ให�ความสำะดวกและเป4นธรรมในการพ�จารณีาคด' (3) การพ�จารณีาคด'ต้�องเปBดเผู้ยไม�ง.บง�บต้.กต้�ก (4) ในค�าสำ�(งหร+อค�าพ�พากษาต้�องม'เหต้.ม'ผู้ลและ


96

กะทำ�ดร�ด (5) ความย.ต้�ธรรมต้�องม'โดยรวดเร/วและทำ�(วถึ%ง แม�แก�คนทำ'(ยากจนไม�สำามารถึจ�บจ�ายในทำางคด'ได�

15.2.4หล�กี่ธิรู้รู้มของข�ารู้าชิกี่ารู้อ�ยกี่ารู้หล�กธรรมข้องอ�ยการน�)นม'ประการใดบ�าง จ%งจะช�วยให�เก�ดความย.ต้�ธรรม

ในการด�าเน�นคด'หล�กธรรมข้องอ�ยการน�)นนอกจากจะม'คต้�เช�นเด'ยวก�บน�กกฎหมายโดย

ทำ�(วไป แล�วย�งต้�องม'คต้�เพ�(มเต้�มด�งน') ค+อ1)ม'อ�สำระในการทำ�างาน เพ+(อให�เก�ดความย.ต้�ธรรมแก�ประชาชน2)สำ�าน%กในหน�าทำ'( เพ+(ออ�านวยความย.ต้�ธรรมแก�ประชาชนเป4นใหญ�ย�(งกว�า

อ+(นใด ไม�ม.�งจะเอาจ�าเลยเข้�าค.กทำ.กเร+(องไป3)การสำ�(งฟั?องคด'หร+อไม�ฟั?องคด'ต้�องทำ�าโดยม'เหต้.ผู้ล เพ+(อความย.ต้�ธรรม

แก�ประชาชน4)การพ�จารณีาใช�ด.ลพ�น�จในการสำ�(งคด' การอ.ทำธรณี- ฎ'กา ควรใช�ความ

เอ+)อเฟัE) อน%กถึ%งประโยชน-เทำ'ยบก�บความเด+อดร�อนข้องจ�าเลยในคด'


1. ว�ชาช'พกฎหมายค+อ ว�ชาช'พ ซึ่%(งม'องค-การ การศึ%กษาอบรม และอ.ดมการณี-เพ+(อบร�การประชาชน

2. ผู้#�ทำ'(ประกอบอาช'พกฎหมายโดยต้รงค+อ ทำนายความ3. ผู้#�จ�ดการธนาคารพาณี�ชย- ไม�ถึ+อว�าเป4นการประกอบว�ชาช'พกฎหมาย4. องค-การทำ'(ควบค.มการประกอบว�ชาช'พกฎหมายในประเทำศึไทำยค+อ

องค-การเนต้�บ�ณีฑ์�ต้สำภา5. หล�กการข้องว�ชาช'พกฎหมายค+อ การอ�านวยความย.ต้�ธรรมและการเป4น

ผู้#�น�ามต้�มหาชน6. ทำนายความย�อมม'พ�นธะต้�อล#กความค+อ (1) ต้�องอ.ทำ�ศึต้นเพ+(อประโยชน-

ข้องล#กความ (2) ต้�องร�กษาความล�บข้องล#กความ7. ทำนายความม'หน�าทำ'(ต้�อศึาลค+อ ไม�เสำ')ยมสำอนพยานให�เบ�กความเทำ/จ หร+อ

อ�าพรางพยานหล�กฐานใดๆชมรมน�กศึ%กษามหาว�ทำยาล�ยสำ.โข้ทำ�ยธรรมาธ�ราช จ�งหว�ดราชบ.ร' 2551

97

8. ทำนายความม'หน�าทำ'(ต้�อประชาชนค+อ ค�ดค�านผู้#�ทำ'(ข้าดค.ณีสำมบ�ต้�หร+อม'ประว�ต้�หร+อพฤต้�การณี-อ�นไม�เหมาะสำมเข้�ามาเป4นผู้#�ร �วมว�ชาช'พ

9. ผู้#�พ�พากษาทำ'(ด'ต้�องประพฤต้�ต้นด�งน') พ�จารณีาคด'โดยเปBดเผู้ย ไม�ง.บง�บต้.กต้�ก

10. อ�ยการทำ'(ด'ต้�องประพฤต้�ต้นโดย ค�า น%งถึ%งความย.ต้�ธรรมแก�ประชาชนย�(งกว�าอ+(นใด

-------------------------------------------------


98

Documents

สรุปย่อ - ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมายทั่วไป (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)