สิทธิมนุษยชน โลกทัศน์และพัฒนาการ

เจริ�ญพงศ์ พริหมศ์ริ 5110022007

สิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุ โลกท�ศนุ�และพั�ฒนุาการ

พั�ฒนุาการและโลกท�ศนุ�ของสิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุของโลกตะวั�นุตก : แง�ม�มของปร�ชญาการเม!อง

School of Athens by Raphael Sanzio

ปริ�ชญาการิเม�องคื�อการิศ์�กษาถึ�งวิ�ถึ�ช�วิ�ตทางสั�งคืมตลอดจนวิ�ถึ�ช�วิ�ตทางการิเม�องของมน!ษย์ ป#ญหาท�$ปริ�ชญาการิเม�องศ์�กษาจ�งเป%นเริ�$องของสั�งคืม (Society) และริ�ฐ (State) ท�)งในแง+ของธริริมชาต� (Essence) บ่+อเก�ดและต.นก/าเน�ด (Origin) และคื!ณคื+า (Value) ของริ�ฐและสั�งคืมซึ่�$งริวิมไปถึ�งสัถึานะและคื!ณคื+าท�$จะท/าให.มน!ษย์อย์3+ในสั�งคืมและการิเม�องน�)นอย์+างม�คื!ณคื+า สั�$งเหล+าน�)นได.แก+ คืวิามย์!ต�ธริริม (Justice) คืวิามเสัมอภาคื (Equality) ภาริดริภาพ (Fraternity or Brotherhood) และ เสัริ�ภาพ (Liberty or

สั�ทธ�มน!ษย์ชน โลกท�ศ์นและพ�ฒนาการิ 1


Freedom) ศ์�ลธริริม (Morality) คื!ณธริริม (Virtues) ตลอดจนสั�$งท�$เริ�ย์กวิ+า สั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) ของมน!ษย์วิ+าปริะกอบ่ด.วิย์อะไริบ่.าง มน!ษย์น�)นเป%นสั�$งม�ช�วิ�ตท�$พ�เศ์ษกวิ+าสั�$งอ�$น ๆ เพริาะสัามาริถึใช.เหต!ผลคื�ดคื/าน�งถึ�งเริ�$องริาวิต+าง ๆ ได. และสั�$งท�$มน!ษย์คื�ดคื/าน�งเสัมอมาต�)งแต+โบ่ริาณกาลจนกริะท�$งในป#จจ!บ่�นน�)นคื�อ จนอาจจะกล+าวิได.วิ+าเป%นข.อคื�ดคื/าน�งอมตะทางปริ�ชญา (philosophia parennis) คื�อ เริา (มน!ษย์) คื�ออะไริ เริาเก�ดมาเพ�$ออะไริ เริาม�จ!ดม!+งหมาย์อะไริในช�วิ�ต ซึ่�$ง ณ สัถึานการิณป#จจ!บ่�น คื/าถึามสั/าคื�ญท�)งในทางปริ�ชญาและปริะย์!กตวิ�ทย์าคื�อ เริาจะสัามาริถึพ�ฒนามวิลมน!ษย์ชาต�ให.ม�คืวิามเป%นเล�ศ์ (human excellence)

อ�นจะน/าสั�งคืมโลกไปสั3+สัภาวิะอ�นเป%นสั�นต�น�ริ�นดริ (protracted

peace) ได.เช+นไริ การิศ์�กษาเริ�$องสั�ทธ�มน!ษย์ชนในโลกท�ศ์นของตะวิ�นตกน�)น คืวิริจะเริ�$มต.นท�$การิท/าคืวิามเข.าใจในเริ�$องของสั�ทธ�ธริริมชาต� (Natural

Right) เสั�ย์ก+อน เน�$องจาก สั�ทธ�ตามธริริมชาต�เป%นคืวิามคื�ดพ�)นฐานแริกสั!ดท�$จะพ�ฒนาเป%นสั�ทธ�มน!ษย์ชนในล�กษณะท�$เน.นในเริ�$องการิริ�บ่ริองสั�ทธ�ของป#จเจกชนในทริ�พย์สั�น (Properties

individualism) และพ�ฒนามาเป%นการิให.คืวิามสั/าคื�ญก�บ่เก�ย์ริต� (dignity) เสัริ�ภาพ (freedom) คืวิามเสัมอภาคื (equality) ภาริดริภาพ (fraternity) คืวิามย์!ต�ธริริม (justice) และสั�นต�ภาพ (peace) ด�งปริากฎอย์3+ในปฏิ�ญญาสัากลวิ+าด.วิย์คื/าปริะกาศ์สั�ทธ�มน!ษย์ชนในป#จจ!บ่�น ปริ�ชญาการิเม�องได.ให.ท�ศ์นะต+อคืวิามสั�ทธ�ของมน!ษย์ไวิ.อย์+างหลากหลาย์และม�พ�ฒนาการิตามย์!คืสัม�ย์ต+าง ๆ ท�)งน�)เพริาะแริกเริ�$มน�)นน�กปริ�ชญาการิเม�องเป%นกล!+มคืนท�$เริ�ย์กวิ+าน�กเหต!ผลน�ย์ม จ�งพย์าย์ามหาสั�$งท�$ถึ3กต.องเหมาะสัมต+าง ๆ ด.วิย์การิใช.เหต!ผลของตน น�กปริ�ชญากล!+มน�)คื�อน�กปริ�ชญาสัม�ย์กริ�กโบ่ริาณ เช+น เปลโต และ อริ�สัโตเต�ล เป%นต.น ต+อมาในย์!คืท�$ศ์าสันาคืริ�สัตม�อ�ทธ�พลต+อการิ



ปกคืริองบ่.านเม�อง ปริ�ชญาการิเม�องจ�งถึ3กผสัมผสัานด.วิย์หล�กคืวิามศ์ริ�ทธาในคืริ�สัตศ์าสัตริและถึ3กอธ�บ่าย์โดย์ให.เหต!ผลย์�ดโย์งก�บ่หล�กศ์าสันาบ่�ญญ�ต�ท�)งหลาย์ ล�กษณะเช+นน�)เก�ดข�)นในย์!คืกลางและย์!คืต.นของการิฟื้<) นฟื้3ศ์�ลปวิ�ทย์าการิ เช+น เซึ่นตออก�สัต�น และ เซึ่นต อไคืวินาสัเป%นต.น ต+อมา เม�$อการิเม�องการิปกคืริองทวิ�คืวิามเข.มแข=งมากข�)น การิขย์าย์ต�วิของชนช�)นกลาง และการิเก�ดข�)นของริ�ฐชาต� ปริะกอบ่ก�บ่การิเสั�$อมถึอย์ของอ�ทธ�พลท�$ศ์าสันจ�กริม�ต+อการิเม�องการิปกคืริอง ท/าให.น�กปริ�ชญาการิเม�องริ! +นใหม+ม�ล�กษณะท�$เริ�ย์กวิ+ามน!ษย์น�ย์มซึ่�$งพย์าย์ามลดบ่ทบ่าทของพริะเจ.า (ท�$ม�ศ์าสันจ�กริเป%นต�วิแทน) ในการิเม�อง และเพ�$มสั�ทธ�ต+าง ๆ ให.ก�บ่พลเม�องของริ�ฐ น�กปริ�ชญาในย์!คืน�)เช+น มาคื�อาเวิลล� และ จอหน ลอคื เป%นต.น “สิ�ทธิ� ในุปร�ชชาการเม!องสิม�ยกร#กโบราณ ” : การค้'นุหาสิ�)งสิมบ*รณ�สิ*งสิ�ดในุช#วั�ตมนุ�ษย� การิศ์�กษาปริ�ชญาการิเม�องตะวิ�นตกม�กจะเริ�$มต.นท�$ปริ�ชญากริ�กในย์!คืโบ่ริาณโดย์น�กปริาชญ 2 คืนท�$ม�กจะได.ริ�บ่การิกล+าวิอ.างอย์+างสัม/$าเสัมอคื�อ เปลโต (Plato) และ อริ�สัโตเต�ล (Aristotle) ท�)งสัองเป%นน�กปริาชญท�$ม�ช�วิ�ตอย์3+ในช+วิง พ.ศ์. 100-200 โดย์ปริะมาณ โดย์ท�$ เปลโต น�)นเป%นศ์�ษย์ของโสัเกริต�สั และ อริ�สัโตเต�ล น�)นเป%นศ์�ษย์ของเปลโตอ�กท�หน�$ง สั�$งท�$น�กปริาชญท�)งสัองท+านสันใจม�ท�)งเริ�$องคื!ณธริริม จริ�ย์ธริริม คืวิามสั/าคื�ญของช�วิ�ต และริ3ปแบ่บ่ท�$ด�ท�$สั!ดในการิอย์3+ด.วิย์ก�นในสั�งคืม1 ตลอดจนการิคื.นหาเป>าหมาย์ท�$สัมบ่3ริณสั3งสั!ดในช�วิ�ต ซึ่�$งเป%นท�$มาของปริ�ชญาการิเม�องท�$คืนริ! +นหล�งได.ศ์�กษาก�นในเวิลาต+อมา



Plato (Πλάτων)

เปลโต (Plato ปริะมาณ พ.ศ์. 115-195) เสันอวิ+า มน!ษย์เป%นสั�ตวิสั�งคืม (Social Animal) โดย์มน!ษย์ไม+สัามาริถึท�$จะเป%นมน!ษย์ท�$สัมบ่3ริณได. หากเขาม�ช�วิ�ตโดดเด�$ย์วิจากริ�ฐ เพริาะริ�ฐคื�อสัถึานท�$ท�$ผ3.คืนมาริวิมก�นเพ�$อท�$จะได.ช+วิย์เหล�อพ�$งพาก�น ได.ศ์�กษาเริ�ย์นริ3 .สั�$งต+าง ๆ จากก�นและก�น ด�งน�)น ริ�ฐจ�งเป%นม�คืวิามจ/าเป%นเพริาะเป%นสั�$งท�$จะสั+งเสัริ�มให.คืนม�คื!ณงามคืวิามด�และม�คืวิามสั!ขจากการิด/าริงช�วิ�ตริ+วิมก�นของท!กคืนภาย์ในริ�ฐ2 ด�งน�)นริ�ฐจ�งเป%นสัถึานท�$คื!.มคืริองปกป>องและคือย์อ/านวิย์ให.มน!ษย์ท�)งหลาย์ม�คืวิามเจริ�ญไปด.วิย์ ในเริ�$องของคืวิามเสัมอภาคืน�)น เปลโต เช�$อวิ+า มน!ษย์เม�$อมาอย์3+ในริ�ฐจะต.องม�หน.าท�$ท�$แตกต+างก�นไปตามคืวิามสัามาริถึของตน ในเริ�$องน�)เปลโต.ก/าหนด ช�)น “ ” (Class) ของคืนในสั�งคืมไวิ. 3 ริะด�บ่ คื�อ ชนช�)นผ3.ปกคืริอง (Ruling / Guardian Class) ชนช�)นข!นศ์�กและข.าริาชการิ (Warrior / Military Class) และ ชนช�)นผ3.ผล�ต (Industrial / Lower Class) ซึ่�$งการิจะเข.าสั3+ช� )นต+าง ๆ ตามท�$เปลโต.ได.อ.างไวิ.น� )น จะต.องผ+านการิฝึ@กฝึนและคื�ดเล�อก ด�งท�$เปลโต.ได.ก/าหนดแนวิทางไวิ.ด�งน�)3



1. ช+วิงแริกของช�วิ�ตให.ฝึ@กริ+างกาย์ให.แข=งแริงสัมบ่3ริณ ท�)งในด.านการิบ่ริ�หาริริ+างกาย์และการิม�โภชนาการิท�$สัมบ่3ริณ และได.ริ�บ่การิอบ่ริมเริ�$องดนตริ�เพ�$อสั+งเสัริ�มล�กษณะสั�งคืมท�$ริ �ฐพ�งปริาถึนา ในข�)นน�)จะอบ่ริมต�)งแต+เม�$อเริ�$มเต�บ่โตจนถึ�งอาย์! 18 ปA และจะอบ่ริมด.านการิทหาริต+ออ�ก 2 ปA สั/าหริ�บ่ผ3.ท�$ไม+ผ+านการิอบ่ริมในช+วิง 20 ปAแริกน�) ถึ�อวิ+าจะหน.าท�$เป%นชนช�)นผล�ตของสั�งคืม

2. การิศ์�กษาในช+วิงท�$สัอง เป%นการิเพ�$มพ3นคืวิามริ3 .ทางวิ�ชาการิ ม�ก/าหนดริะย์ะเวิลา 15 ปA โดย์ในช+วิง 10 ปAแริก จะท!+มเทการิศ์�กษาท�$ได.ริ�บ่ไปท�$วิ�ชาคืณ�ตศ์าสัตริ ดาริาศ์าสัตริ และใน 5 ปAต+อมาจะม!+งการิศ์�กษาไปในเริ�$องของวิ�ชาตริริกศ์าสัตริ หริ�อ ปริ�ชญา ซึ่�$งถึ�อเป%นช+วิงสั/าคื�ญเพริาะเป%นการิศ์�กษาเพ�$อก/าหนดคื!ณธริริมและคื!ณงามคืวิามด�ท�)งหลาย์ เม�$อศ์�กษาจนคืริบ่ตามหล�กสั3ตริเหล+าน�) ผ3.ศ์�กษาจะม�อาย์! 35 ปA ผ3.ท�$ไม+ผ+านจะเข.าไปเป%นชนช�)นข.าริาชการิหริ�อทหาริ ในขณะท�$ผ3.ท�$ม�คืวิามพริ.อมจะได.ริ�บ่การิศ์�กษาในข�)นสั3งสั!ดต+อไป

3. การิศ์�กษาในช+วิงท�$สัาม อาจกล+าวิได.วิ+าเป%นข�)นเหน�ออ!ดมศ์�กษา เน�$องจากเป%นการิฝึ@กอบ่ริมในการิปฏิ�บ่�ต�งานจริ�งโดย์น/าคืวิามริ3 .ท�$เป%นทฤษฏิ�ท�$ได.ริ/$าเริ�ย์นมาใช.ในการิบ่ริ�หาริบ่.านเม�องเป%นริะย์ะเวิลา 15 ปA เม�$อปฏิ�บ่�ต�งานได.คืริบ่เวิลาท�$ก/าหนด ผ3.ศ์�กษาจะม�อาย์! 50 ปA ผ3.ศ์�กษาคืนใดท�$ผ+านมาถึ�งข�)นน�)โดย์ไม+เคืย์ม�ปริะวิ�ต�ด+างพริ.อย์ในการิปฏิ�บ่�ต�หน.าท�$ใด ๆ จะได.เข.าเป%นสัมาช�กของคืณะริาชาปริาชญ (Philosopher

King) ซึ่�$งเป%นผ3.ปกคืริองริ�ฐ ท�)งน�)แม.จะอย์3+ในข�)นน�)แล.วิก=ย์�งจะต.องศ์�กษาหาคืวิามริ3 .ต+าง ๆ ตลอดไป

จะเห=นได.วิ+า เปลโต ได.ก/าหนดสั�งคืมในท�ศ์นะของเขาไวิ.ในล�กษณะของการิม�ชนช�)นทางสั�งคืม ซึ่�$งหากพ�จาริณาอย์+างผ�วิเผ�นแล.วิอาจจะเข.าใจได.วิ+า เป%นสั�งคืมท�$ไม+เสัมอภาคื และสั�ทธ�ของมน!ษย์ท�)ง



หลาย์ถึ3กจ/าก�ดอย์3+ในชนช�)นท�$พวิกเขาเหล+าน�)นสั�งก�ด อย์+างไริก=ด� หากพ�จาริณาเพ�$มเต�มในกริะบ่วินการิท�$จะเข.าถึ�งชนช�)นต+าง ๆ น�)น จะพบ่วิ+า พลเม�องม�สั�ทธ�Cท�$จะเข.าถึ�งชนช�)นต+าง ๆ ด.วิย์คืวิามสัามาริถึของตน นอกจากน�) หากจะพ�จาริณาเพ�$มเต�มในเริ�$องจริ�ย์ธริริมท�$ เปลโต ได.ก/าหนดไวิ.เพ�$อไม+ให.ชนช�)นปกคืริองสัามาริถึเอาเปริ�ย์บ่ชนช�)นใต.ปกคืริองได. คื�อ

1. เด=ก ไม+วิ+าชาย์หริ�อหญ�ง เก�ดจากชนช�)นใดก=ตาม หากม�คืวิามสัามาริถึ ย์+อมได.ริ�บ่การิศ์�กษาอบ่ริมเท+าเท�ย์มก�นท�)งสัองเพศ์

2. หญ�งชาย์ท�$ได.ริ�บ่เล�อกให.เป%นชนช�)นปกคืริองแล.วิ ย์+อมปริาศ์จากคืริอบ่คืริ�วิ โดย์บ่!ตริธ�ดาท�$ก/าเน�ดจากบ่!คืคืลเหล+าน�)ย์+อมเป%นของสั+วินริวิม ม�ผ3.ริ �บ่หน.าท�$เล�)ย์งด3เพ�$อฝึ@กฝึนให.เป%นผ3.ปกคืริองริ�ฐท�$สัามาริถึ โดย์อาศ์�ย์และเล�)ย์งด3ในโริงทหาริ ก�นนอนริ+วิมก�นก�บ่เด=กอ�$น ๆ และไม+ม�สัมบ่�ต�สั+วินต�วิ เพ�$อให.เด=กเหล+าน�)ปริาศ์จากคืวิามเห=นแก+ต�วิ และอย์3+ริ +วิมก�นเพ�$อสั+วินริวิมอย์+างแท.จริ�ง

3. เฉพาะคืนท�$เล�อกสัริริและได.ริ�บ่การิศ์�กษาจนสั3งสั!ดบ่ริ�บ่3ริณพริ.อมเท+าน�)น จ�งจะได.เป%นริาชาปริาชญผ3.สัามาริถึปกคืริองริ�ฐได.

จะเห=นได.วิ+า แม. เปลโต จะก/าหนดให.ริ�ฐปริะกอบ่ด.วิย์พลเม�อง 3

ชนช�)น ซึ่�$งม�หน.าท�$แตกต+างก�น แต+การิเข.าถึ�งชนช�)นต+าง ๆ ก=เป%นไปด.วิย์คืวิามสัามาริถึ ซึ่�$งถึ�อวิ+าเป%นสั�ทธ�ท�$เท+าเท�ย์มก�นในด.านโอกาสัในการิท/างาน (Equality in employment opportunities)

นอกจากน�) เปลโต. ย์�งให.คืวิามเสัมอภาคืทางเพศ์ โดย์เห=นวิ+าคืวิามสัามาริถึม�คืวิามสั/าคื�ญกวิ+า ด�งน�)น แม.จะเป%นเพศ์หญ�งหากม�คืวิามสัามาริถึเพ�ย์งพอก=สัามาริถึก.าวิสั3+การิเป%นชนช�)นข.าริาชการิหริ�อชนช�)นปกคืริองได. ในสั+วินของชนช�)นปกคืริองน�)น เปลโต. ได.วิางมาตริฐานเริ�$องของคืวิามเท+าเท�ย์มก�นเพ�$อสั+วินริวิม โดย์ล3กหลานของชนช�)นปกคืริองท�$ม�คืวิามสัามาริถึน�)น แม.จะม�สั�ทธ�ท�$จะสัามาริถึใช.สัอย์



ทริ�พย์สั�นสัาธาริณะแต+ไม+ม�สั�ทธ�ในการิท�$จะสัะสัมทริ�พย์สั�นสั+วินต�วิได. นอกจากน�) การิม�ช�วิ�ตอย์3+ของชนช�)นปกคืริองย์�งจะต.องม�ปริะโย์ชนต+อสั+วินริ+วิมท�)งหมด ในขณะท�$คืวิามเป%นสั+วินต�วิ เช+น การิม�คืริอบ่คืริ�วิ การิม�ทริ�พย์สัมบ่�ต�ของตน เป%นสั�$งท�$เปลโต.ก/าหนดไม+ให.ม� เป%นต.น4

Early Islamic portrayal of AristotleSeyyed Hossein Nasr (1976). Islamic Science:An Illustrated Study,

World of Islam Festival Publishing Ltd

อริ�สัโตเต�ล (Aristotle พ.ศ์. 159-221) จากแนวิคื�ดท�$วิ+า มน!ษย์เป%นสั�งคืมของ เปลโต อริ�สัโตเต�ล ได.พ�ฒนาแนวิคื�ดน�)สั3+การิมองวิ+ามน!ษย์เป%นสั�ตวิการิเม�อง (Political Animal) โดย์เห=นสัอดคืล.องก�บ่ เปลโต ริ�ฐ (polis) คื�อสั�$งจ/าเป%นของมน!ษย์ เพริาะเป%นองคืกริทางการิเม�องท�$ซึ่�$งมน!ษย์จะสัามาริถึคื.นพบ่จ!ดหมาย์ปลาย์ทางของช�วิ�ตได. เพริาะมน!ษย์เป%นสั�ตวิท�$ม�คืวิามทะย์านอย์ากในอ/านาจและสั�$งอ�$น ๆ ท�$จะสัามาริถึตอบ่สันองต+อคืวิามต.องการิของเขา หากมน!ษย์ไม+อย์3+ในริ�ฐก=จะม�สัภาพไม+ต+างอะไริจากสั�ตวิปEาท�$แสัวิงหาสั�$งท�$จะตอบ่สันองคืวิามต.องการิของเขาด.วิย์ สั�$งท�$ต+างออกไปคื�อ การิท�$อริ�สัโตเต�ลน�)นม�คืริอบ่คืริ�วิและไม+ได.เป%นเพ�ย์งน�กคื�ดเท+าน�)น หากแต+ย์�ง



น/าคืวิามคื�ดมาทดลองใช. โดย์ม�ผลงานทางวิ�ชาการิหลากหลาย์แขนง และย์�งเปFดมหาวิ�ทย์าล�ย์ (Lyceum) ข�)นเพ�$อสั�$งสัอนผ3.คืน นอกจากน�)ย์�งเป%นอาจาริย์ของพริะเจ.าอเล=กซึ่านเดอริมหาริาชผ3.คืริอบ่คืริองด�นแดนกวิ.างขวิางท�$สั!ดในย์!คืน�)น ในเริ�$องคืวิามเป%นมน!ษย์ (human being) น�)น อริ�สัโตเต�ล มองถึ�งมน!ษย์วิ+า เป%นผ3.ม�ศ์�กย์ภาพในด.านคืวิามคื�ด และน�$เองท�$ท/าให.มน!ษย์แตกต+างก�บ่สั�ตวิอ�$น เพริาะมน!ษย์คื�ดได.และม�เหต!ผล มน!ษย์จ�งแสัวิงหาหนทางท�$จะม�ช�วิ�ตท�$ปริะสับ่คืวิามสั/าเริ=จตามเป>าหมาย์ของตนและภาคืภ3ม�ใจและบ่�งเก�ดคืวิามเคืาริพในต�วิเองก�บ่ช�วิ�ตน�)น อย์+างไริก=ด� มน!ษย์จะได.ริ�บ่ตอบ่สันองเป>าหมาย์ต�วิเองอย์+างด�ท�$สั!ดเม�$อได.อย์3+ในริ�ฐเท+าน�)น และริ�ฐน�$เองท�$จะช+วิย์ให.มน!ษย์สัามาริถึอย์3+ด.วิย์ก�นได.อย์+างม�คืวิามสั!ขและปริะสับ่คืวิามสั/าเริ=จได.เป>าหมาย์ของช�วิ�ต โดย์ริ�ฐม�คืวิามสั/าคื�ญนอกจากการิริวิบ่ริวิมทริ�พย์ากริแล.วิสั�$งท�$สั/าคื�ญย์�$งกวิ+าคื�อ การิให.คืวิามย์!ต�ธริริมแก+พลเม�องของริ�ฐน�)น ๆ คืวิามย์!ต�ธริริมคื�อคื!ณธริริมอย์+างหน�$งท�$แม.จะไม+สัมบ่3ริณแต+ก=ม�คืวิามสัมบ่3ริณในต�วิเอง โดย์ในท�ศ์นะของอริ�สัโตเต�ลน�)นมองคืวิามย์!ต�ธริริมเป%นสัองอย์+างคื�อ คืวิามย์!ต�ธริริมในการิแบ่+งสั�นป#นสั+วิน ก�บ่ คืวิามย์!ต�ธริริมแห+งคืวิามเสัมอภาคื ด�งม�ริาย์ละเอ�ย์ดด�งน�)5

1. คืวิามย์!ต�ธริริมแห+งการิแบ่+งสั�นป#นสั+วิน หมาย์ถึ�ง การิท�$คืนท�$คื!ณสัมบ่�ต�แตกต+างก�นคืวิริท�$จะได.ริ�บ่การิแบ่+งสั�นป#นสั+วินทริ�พย์ากริท�$แตกต+างก�น ต�วิอย์+างเช+น คืนอ.วิน คืวิริได.อาหาริมากกวิ+าคืนผอม เพริาะคืนผอมม�คืวิามต.องการิอาหาริน.อย์กวิ+าคืนอ.วินเป%นต.น

2. คืวิามย์!ต�ธริริมแห+งคืวิามเสัมอภาคื หมาย์ถึ�ง คืวิามย์!ต�ธริริมท�$เก�ดจากคืวิามเสัมอภาคืทางกฎหมาย์ในเริ�$องของการิพ�จาริณาทางอริริถึคืด�คืวิามและข.อกฎหมาย์ท�)งปวิงน�)น ท!กคืนต.องได.ริ�บ่การิปฏิ�บ่�ต�อย์+างเท+าเท�ย์มก�น แม.วิ+าแต+ละบ่!คืคืลจะม�สัถึานะทางสั�งคืมแตกต+างก�นก=ตาม เพริาะกฎหมาย์ฉบ่�บ่



เด�ย์วิก�นจะต.องบ่�งคื�บ่พลเม�องของริ�ฐท�$วิหน.าอย์+างเสัมอก�น ไม+ใช+อ/านวิย์คืวิามย์!ต�ธริริมแต+เพ�ย์งบ่!คืคืลกล!+มใดกล!+มหน�$งเท+าน�)น

อริ�สัโตเต�ล ม�ผลงานช�)นสั/าคื�ญซึ่�$งเป%นท�$ริ3 .จ�กก�นด�อย์3+ 2 ช�)น คื�อ Politics และ Nichomachean Ethic ท�)งสัองเล+มเป%นเริ�$องของการิเม�อง โดย์เฉพาะเล+มท�$ช�$อวิ+า Politics หริ�อ การิเม�องน�)น ได.แบ่+งออกเป%น 8 เล+ม โดย์ม�เน�)อหาท�$เก�$ย์วิข.องก�บ่จ!ดเริ�$มต.นของสั�งคืมมน!ษย์ สัถึาบ่�นการิเม�องในอ!ดมคืต� ริ�ฐธริริมน3ญ ริ3ปแบ่บ่ของการิปกคืริองท�$เหมาะสัมก�บ่พลเม�อง องคืกริท�$จ/าเป%นในการิปกคืริอง การิปฏิ�วิ�ต� สัาเหต! ท�$มา และการิป>องก�นการิปฏิ�วิ�ต� ล�กษณะสั/าคื�ญของริะบ่บ่ปริะชาธ�ปไตย์ วิ�ตถึ!ปริะสังคืของมน!ษย์ในอ!ดมคืต� และ การิศ์�กษา6

สั�$งสั/าคื�ญท�$ปริากฎในหน�งสั�อผลงานช!ดด�งกล+าวิคื�อ การิปฏิ�เสัธริะบ่บ่การิปกคืริองโดย์มน!ษย์ (rule of men) อย์+างท�$ เปลโต. เสันอในเริ�$องของริาชาปริาชญ (philosopher king) และน/าเสันอริะบ่บ่การิปกคืริองภาย์ด.วิย์กฏิหมาย์ (rule of law) 7 โดย์อริ�สัโตเต�ล ได.ให.ท�ศ์นะวิ+า คืวิามย์!ต�ธริริม (Justice) น�)น เป%นท�$ปริะเสัริ�ฐในบ่ริริย์ากาศ์ทางการิเม�องและเป%นสั�$งท�$จะช+วิย์สั+งเสัริ�มผลปริะโย์ชนของสั+วินริวิม คืวิามย์!ต�ธริริมน�)นจะเก�ดข�)นได.เม�$อมน!ษย์ม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�น โดย์ม�หล�กพ�จาริณา 2 ปริะการิคื�อ คืวิามย์!ต�ธริริมแห+งการิแบ่+งสั�นป#นสั+วิน และ คืวิามย์!ต�ธริริมแห+งคืวิามเสัมอภาคื ซึ่�$งท�)งสัองอย์+างน�)น ต�)งอย์3+บ่นปลาย์ทางท�$เริ�ย์กวิ+า การิได.บ่ริริล!วิ�ตถึ!ปริะสังคืในบ่�)นปลาย์ (has realized its telos8) ของคืวิามเป%นมน!ษย์ตามริ3ปแบ่บ่ของศ์�กย์ภาพมน!ษย์ (form of potential)9 โดย์ท�$อริ�สัโตเต�ลเช�$อวิ+า ท!กสั�$งริวิมถึ�งมน!ษย์น�)นม� ภวิ หริ�อคืวิามเป%นมา “ ” (coming

to be) เพ�$อการิไปสั3+วิ�ตถึ!ปริะสังคืบ่างอย์+าง ท!กสัริริพสั�$งจ�งปริะกอบ่ไปด.วิย์ สัาริะ (matter) ซึ่�$งเป%นต�วิก+อก/าเน�ด และ แบ่บ่ (form) ซึ่�$งเป%นล�กษณะปริากฎในขณะน�)น ๆ และท!กสัริริพสั�$งล.วินสัามาริถึเปล�$ย์น



เป%นสั�$งต+าง ๆ ตามศ์�กย์ภาพ (potential) ท�$จะเป%นไปได. จากสัาริะและแบ่บ่ท�$ผน�กริวิมก�นเป%นสั�$งท�$เป%นอย์3+ (actual) ในป#จจ!บ่�นได.โดย์สั/าหริ�บ่มน!ษย์น�)นอาจจะเข.าถึ�งวิ�ตถึ!ปริะสังคืด�งกล+าวิได.ด.วิย์การิคื�ดตริ�กตริองและการิแสัวิงหาคืวิามริ3 . เพริาะในท�ศ์นะของอริ�สัโตเต�ลน�)น คืวิามคื�ดของมน!ษย์คื�อสัาริะ ซึ่�$งแม.จะไม+ริ3ปล�กษณอ�นเป%นริ3ปธริริมอ�นใดเลย์ แต+ด.วิย์การิศ์�กษาหาคืวิามริ3 .และถึ+าย์ทอดออกมาอย์+างคื+อย์เป%นคื+อย์ไป มน!ษย์ย์+อมสัามาริถึท�$จะสัริ.างวิ�ทย์าการิต+าง ๆ ให.ปริากฎข�)นเป%นแบ่บ่ท�$ม�อย์3+จริ�งตามศ์�กย์ภาพของคืวิามริ3 .น� )น ได.10

อน�$ง แนวิคื�ดด�งกล+าวิน�) อธ�บ่าย์อย์+างริวิบ่ริ�ดได.วิ+า โลก (ซึ่�$งหมาย์ถึ�งท!กสัริริพสั�$ง) ล.วินม�แบ่บ่ท�$สัมบ่3ริณอย์3+แล.วิ สัาริะต+าง ๆ น�)นสัามาริถึแปริเปล�$ย์นแบ่บ่ได. อย์+างไริก=ด� ท�)งหมดล.วินม�จ!ดหมาย์ปลาย์คื�อการิบ่ริริล!วิ�ตถึ!ปริะสังคืของสัาริะและแบ่บ่เหล+าน�)น ซึ่�$งในเริ�$องน�)สัามาริถึใช.อธ�บ่าย์คืวิามคื�ดท�$วิ+า จ�กริวิาลถึ3กสัริ.างข�)นเพ�$อให.คืงอย์3+ตลอดไปและท!กเหต!การิณท�$เก�ดข�)นในจ�กริวิาลน�)ได.ถึ3กก/าหนดไวิ.ล+วิงหน.าด.วิย์วิ�ตถึ!ปริะสังคืของผ3.สัริ.างเสัมอ11

จะเห=นได.วิ+า ปริ�ชญากริ�กสัม�ย์โบ่ริาณให.คืวิามสั/าคื�ญของสั�$งสั3งสั!ดของช�วิ�ต มน!ษย์ล.วินแต+ม�คืวิามต.องการิและม�ศ์�กย์ภาพท�$จะไปให.ถึ�งอ!ดมคืต�แห+งคืวิามด�งามของช�วิ�ต ในริะย์ะด�งกล+าวิการิพ�ฒนาเริ�$องคืวิามเสัมอภาคืเริ�$มปริากฎในท�ศ์นะของน�กปริาชญสัม�ย์กริ�กโบ่ริาณซึ่�$งจะม!+งเน.นคืวิามเสัมอภาคืในฐานะมน!ษย์ผ3.ม�เหต!ผลและสัามาริถึใช.เหต!ผลคื�ดตริ�ตริองสั�$งต+าง ๆ ซึ่�$งเป%นล�กษณะพ�เศ์ษต+างจากสั�ตวิโดย์ท�$วิไป แต+ท+ามกลางคืวิามเสัมอภาคืด�งกล+าวิ ก=ย์�งคืวิามแตกต+างก�นในเริ�$องของศ์�กย์ภาพท�$จะพ�ฒนาไปสั3+เป>าหมาย์ปลาย์ทางของช�วิ�ตโดย์ม�เง�$อนไขวิ+า คืวิามสั/าเริ=จหริ�อจะเริ�ย์กวิ+าคืวิามสัมบ่3ริณ หริ�อ คืวิามด�งามของช�วิ�ตก=ได.น� )น จะต.องเก�ดข�)นเพริาะมน!ษย์อย์3+ริ +วิมก�นในสั�$งท�$เริ�ย์กวิ+าริ�ฐ สั�$งท�$แตกต+างก�นริะหวิ+างน�กปริาชญท�)งสัองท+านในเริ�$องของคืวิามสั�ทธ�Cแห+งมน!ษย์คื�อก=คื�อ คืวิามสั�ทธ�ในเริ�$องของทริ�พย์สั�น ในขณะท�$เปลโตม!+งเน.นให.กริริมสั�ทธ�Cของทริ�พย์สั�นเป%นของ



สั+วินริวิม โดย์เฉพาะในสั+วินของชนช�)นผ3.ปกคืริองท�$ก/าหนดถึ�งขนาดท�$วิ+าห.ามไม+ให.ม�ทริ�พย์สั�นสั+วินต�วิ แต+อริ�สัโตเต�ล กล�บ่มองวิ+า พลเม�องท!กคืนย์+อมม�สั�ทธ�Cท�$จะถึ�อกริริมสั�ทธ�Cในทริ�พย์สั�นได. มากน.อย์อย์+างไริน�)น ย์+อมข�)นอย์3+ก�บ่คืวิามสัามาริถึหริ�อศ์�กย์ภาพของเขา แต+ในเริ�$องของคืวิามเสัมอภาคืท�$มาจากริ�ฐ เช+น คืวิามย์!ต�ธริริมน�)น ท�)งสัองเห=นคืริงก�นวิ+า ริ�ฐม�หน.าท�$ท�$จะต.องอ/านวิย์คืวิามเสัมอภาคืให.เก�ดข�)น โดย์เปลโตมองวิ+า ริ�ฐจะต.องให.คืวิามเสัมอภาคืท�)งในด.านทริ�พย์สั�นและการิปกคืริอง สั+วิน อริ�สัโตเต�ล น�)นมองวิ+า ริ�ฐจะต.องให.คืวิามสั�ทธ�ทางกฎหมาย์แก+พลเม�องท�)งหลาย์12อย์+างเสัมอภาคืก�น เป%นต.นสิ�ทธิ�ในุปร�ชญาการเม!องสิม�ยกลาง : พัระเจ้'าสิร'างมนุ�ษย�ให'ม#ค้วัามเสิมอภาค้ก�นุ น�บ่จากสัม�ย์กริ�กโบ่ริาณจนถึ�งย์!คืกลาง ปริ�ชญาการิเม�องม�พ�ฒนาการิท�$เปล�$ย์นแปลงไปอย์+างสั/าคื�ญหลาย์ด.าน กล+าวิคื�อ จากเด�มท�$ปริ�ชญาการิเม�องเป%นเริ�$องของการิแสัวิงหาคื/าตอบ่ถึ�งสัภาวิะของ

1 สั. ศ์�วิล�กษณ. “น�กปริ�ชญาการิเม�องฝึริ�$ง”. ศ์�กษ�ตสัย์าม.กริ!งเทพ. 2546, หน.า 2-15

2 ธวิ�ช ท�นโตภาสั ทฤษฏิ�การิเม�อง“ ” โริงพ�มพป#ตตาน�การิช+าง.ป#ตตาน�.2542, หน.า 15

3 อ.างแล.วิ, หน.า 21

4 สั. ศ์�วิล�กษณ. “น�กปริ�ชญาการิเม�องฝึริ�$ง”. ศ์�กษ�ตสัย์าม.กริ!งเทพ. 2546, หน.า 10




8 อริ�สัโตเต�ล ใช.คื/าวิ+า Telos ในการิอธ�บ่าย์ถึ�ง คืวิามม!+งหมาย์สั3งสั!ดของช�วิ�ต ด3 สั. ศ์�วิล�กษณ. “น�ก

ปริ�ชญาการิเม�องฝึริ�$ง”. ศ์�กษ�ตสัย์าม.

กริ!งเทพ. 2546, หน.า 20



11 ข.าพเจ.าสัริ!ปข.อคืวิามน�)ในบ่ริริท�ดน�)ด.วิย์คืวิามเช�$อวิ+า สัริริพคืวิามริ3 .ของกริ�กได.ถึ3กถึ+าย์ทอดไปย์�ง

โลกอาหริ�บ่และจ�กริวิริริด�โริม�นซึ่�$งต+อมาได.ใช.แนวิคืวิามคื�ดด�งกล+าวิในการิเปล�$ย์นริะบ่บ่คืวิามเช�$อจากการิน�บ่ถึ�อเทพเจ.าหลาย์องคื เป%นการิวิางริะบ่บ่คืวิามสั�มพ�นธของจ�กริวิาลโดย์ม�ผ3.สัริ.างเพ�ย์งหน�$งเด�ย์วิ เช+นเด�ย์วิก�บ่ท�$เฮริาคืล�ต!สัได.น/าคืวิามริ3 .จากล!+มน/)าสั�นธ!มาพ�ฒนาเป%นปริ�ชญาวิ�ตถึ!น�ย์มของตนและเป%นพ�)นฐานของการิพ�ฒนาปริ�ชญาอ!ดมคืต�น�ย์มและปฏิ�บ่�ต�น�ย์มของกริ�กในเวิลาต+อมา



มน!ษย์และหนทางท�$จะท/าให.มน!ษย์ท�$อย์3+ริ +วิมก�นในสั�งคืมหริ�อริ�ฐได.พบ่ก�บ่คืวิามสัมบ่3ริณสั3งสั!ดในช�วิ�ต มาเป%นการิอธ�บ่าย์สัภาวิะต+าง ๆ โดย์ม�แกนกลางคื�อศ์าสันาคืริ�สัต ซึ่�$งเช�$อในพริะเจ.าผ3.สัริ.างสัริริพสั�$งเช+นเด�ย์วิก�บ่พริะผ3.เป%นเจ.าในศ์าสันาอ�สัลาม ท�)งน�)เพริาะในขณะน�)น ศ์าสันาคืริ�สัตก/าล�งเป%นศ์าสันาอย์+างเป%นทางการิของอาณาจ�กริโริม�นอ�นศ์�กด�Cสั�ทธ�Cอ�กท�)งการิคืวิบ่คื!มด3แลการิพลเม�องอ�กท�)งริะบ่บ่การิเม�องการิปกคืริองท�)งหลาย์ต+างก=ม�ศ์าสันาจ�กริเป%นศ์3นย์กลาง ต+อมาเม�$ออาณาจ�กริโริม�นแตกสัลาย์ศ์าสันาคืริ�สัตกล�บ่ย์�$งทวิ�อ�ทธ�พลต+อริะบ่บ่การิเม�องการิปกคืริองของโลกตะวิ�นตกมากย์�$งข�)น ท�)งน�)เพริาะพวิกเย์อริม�น เช+นพวิกวิ�ซึ่�กอธ (Visigoths หริ�อท�$เริ�ย์กอ�กช�$อวิ+า พวิกกอธตะวิ�นตก) พวิกแฟื้ริงก (Frank) พวิกวิ�ลดาล (Vandal) พวิกออสัโตริกอธ (Ostrogoths หริ�อพวิกกอธตะวิ�นออก)13 ท�$ริ!กริานอาณาจ�กริโริม�นน�)นนอกจากจะไม+ต+อต.านศ์าสันาแล.วิย์�งริ�บ่เอาศ์าสันาเป%นสั+วินหน�$งในการิปกคืริองไปด.วิย์ นอกจากน�)เม�$ออาณาจ�กริโริม�นแตกสัลาย์ท/าให.เก�ดอาณาจ�กริน.อย์ใหญ+มากมาย์ สั+งผลให.เก�ดช+องวิ+างทางการิปกคืริอง เน�$องจากผ3.น/าทางโลกน�)นย์�งไม+ม�คืวิามสัามาริถึเพ�ย์งพอท�$จะด3แลริ�ฐอ�สัริะน.อย์ใหญ+ได. จ�งท/าให.ผ3.น/าทางธริริมและศ์าสันาจ�กริเข.ามาม�อ�ทธ�พลต+อการิเม�องการิปกคืริองมากย์�$งข�)น14

12 อย์+างไริก=ด� คื/าวิ+า พลเม�อง“ ” ในย์!คืด�งกล+าวิ ย์�งไม+ได.หมาย์ถึ�ง มน!ษย์หริ�อปริะชาชนท!กคืนท�$

อย์3+ในริ�ฐ ด�งเช+น ช+วิงโซึ่ลอน (Solon) ได.ปฏิ�ริ3ปการิเม�องของนคืริริ�ฐเอเธนธ เม�$อ พ.ศ์. 51 โดย์การิให.สั�ทธ�พลเม�องจากนคืริริ�ฐอ�$นท�$เข.าท/างานในเอเธนสั แต+ถึ3กย์�ดอ/านาจโดย์ ไปริซึ่�สัเทริทอสั

(Peisistratos) ในเวิลาไม+นานน�ก หล�งจากน�)นใน พ.ศ์.33 ไคืลสัธ�น�สั (Cleisthenes) จ�งได.ท/าการิปฏิ�ริ3ปการิเม�องของเอเธนสัอ�กคืริ�)งด.วิย์การิต�)งสัภาต�วิแทนท�$ม�จากสัภาช�กจ/านวิน 500 คืน โดย์สัมาช�กจะเป%นต�วิแทน 50 คืนจากแต+ละหน+วิย์ปกคืริองท�)ง 10 หน+วิย์ อย์+างไริก=ด�เฉพาะเพศ์ชาย์เท+าน�)นท�$ม�สั�ทธ�ได.ริ�บ่เล�อกต�)งเป%นสัมาช�กสั+วินเพศ์หญ�งและทาสัไม+ได.ริ�บ่สั�ทธ�ในการิริ�บ่เล�อกและไม+ม�สั�ทธ�ในการิออกเสั�ย์งอ�กด.วิย์ ด�งน�)น ปริะชากริท�$ม�ฐานะเป%นพลเม�องของเอเธนสัจ�งม�เพ�ย์ง 1 ใน 6 ของปริะชากริท�)งหมด

ด3 ธ�ริย์!ทธ บ่!ญม�. “คืวิามหลากหลาย์ของช�วิ�ต คืวิามหลากหลาย์ของวิ�ฒนธริริม”.สัาย์ธาริ.

กริ!งเทพ. 2547, หน.า 129 และพ�ศ์าล ม!กดาริ�ศ์ม�. “บ่างบ่ทสั/าริวิจปริ�ชญาการิเม�องคืลาสั�ก”. วิ�ภาษา. กริ!งเทพ. 2551, หน.า 179-

183



ในย์!คืสัม�ย์ด�งกล+าวิได.เก�ดน�กปริ�ชญาทางศ์าสันาข�)นสัองท+าน คื�อ เซึ่นตออก�สัต�น (St. Augustine of Hippo พ.ศ์. 897-

973) สั�งฆริาชแห+งแอฟื้ริ�กาผ3.เข�ย์น Confessions (คื/าสัาริภาพ)

ซึ่�$งเป%นหน�งสั�ออ�ตช�วิปริะวิ�ต�ท�$เข�ย์นเช�งการิสัาริภาพบ่าปต+อพริะเจ.า และอ�กเล+มหน�$งคื�อ De Cevita Dei หริ�อในภาษาอ�งกฤษวิ+า The

City of GOD (นคืริแห+งพริะเจ.า) ซึ่�$งเป%นหน�งสั�อศ์าสันาท�$ให.คื!ณคื+าทางด.านปริ�ชญาการิเม�องเป%นอย์+างมาก15 อ�กท+านหน�$งท�$คืวิริสันใจอย์+างย์�$งคื�อ เซึ่นตอไคืวินาสั (St. Thomas Aquinas พ.ศ์.

1768-1817) ซึ่�$งเป%นน�กปริ�ชญาทางศ์าสันา (Scholastic

philosopher) ท�$ม�คืวิามสั/าคื�ญต+อคืริ�สัตจ�กริน�กาย์โริม�นคืาธอล�กอย์+างย์�$ง ด�งสัมญาวิ+า Doctor Angelicus ของท+าน16 งานเข�ย์นสั/าคื�ญ เช+น Rule of Prince (การิปกคืริองของริาชา) และ Summa Theologica เป%นต.น

13 ธ�ริย์!ทธ บ่!ญม�. “คืวิามหลากหลาย์ของช�วิ�ต คืวิามหลากหลาย์ของวิ�ฒนธริริม”.สัาย์ธาริ.

กริ!งเทพ. 2547, หน.า 311


15 สั. ศ์�วิล�กษณ. “น�กปริ�ชญาการิเม�องฝึริ�$ง”. ศ์�กษ�ตสัย์าม.กริ!งเทพ. 2546,หน.า 34




Augustinus in betrachtendem Gebet by Sandro Botticelli (1480)

เซนุต�ออก�สิต�นุ (St. Augustine of Hippo พั.ศ.

897-973) เข�ย์นหน�งสั�อเริ�$อง The City of GOD เพ�$อโต.แย์.งก�บ่คื/ากล+าวิหาของฝึEาย์ม�จฉาท�ฐ�ของคืริ�สัตศ์าสันาท�$กล+าวิวิ+า นคืริโริม�นน�)นล+มสัลาย์เพริาะการิริ�บ่ศ์าสันาคืริ�สัตเข.ามา ท�)งท�$นคืริแห+งน�)ต� )งม�$นมาได.น�บ่พ�นปA แต+คืริ�)นเม�$อริ�บ่ศ์าสันาคืริ�สัตมาเป%นศ์าสันาปริะจ/าอาณาจ�กริอย์+างออกหน.าออกตาแล.วิกล�บ่ท/าให.นคืริด�งกล+าวิถึ�งกาลล+มสัลาย์อย์+างริวิดเริ=วิ เพริาะการิเปล�$ย์นมาน�บ่ถึ�อคื!ณธริริมท�$ผ�ด ๆ ของศ์าสันาคืริ�สัต เซึ่นตออก�สัต�นจ�งใช.เวิลากวิ+า 13 ปAเพ�$อเข�ย์นหน�งสั�อด�งกล+าวิ 22 เล+ม และสั�$งท�$ได.น� )นม�ใช+จะใช.ปริะโย์ชนได.ในทางศ์าสันาหริ�อแคื+ปริะวิ�ต�ศ์าสัตริปริ�ชญาเท+าน�)นแต+ย์�งไปไกลถึ�งการิเป%นแม+แบ่บ่ของปริ�ชญาการิเม�องฝึEาย์คืริ�สัตซึ่�$งจะม�อ�ทธ�พลต+อปริ�ชญาการิเม�องสัม�ย์ใหม+ในเวิลาต+อมาอ�กด.วิย์ ใน The City of GOD น�)น เซึ่นตออก�สัต�นได.แบ่+งโลกออกเป%น 4 ริะด�บ่คื�อ บ่.าน หริ�อ domus เม�อง หริ�อ Civitas โลก หริ�อ orbis terrae และจ�กริวิาล หริ�อ mundus โดย์เม�องของพริะเจ.าท�$วิ+าจะอย์3+ในริะด�บ่เม�องบ่นโลกมน!ษย์หริ�อในจ�กริวิาลของสัริวิงสัวิริริคืก=ได. โดย์อธ�บ่าย์คืวิามสั�มพ�นธริะหวิ+างมน!ษย์ก�บ่พริะเจ.าคื�อ การิท�$



มน!ษย์จะต.องศ์ริ�ทธาในพริะเจ.าวิ+าสั�$งท�$พริะองคืทริงก/าหนดข�)นมาน�)นย์+อมเป%นไปในทางย์!ต�ธริริมเสัมอ และ ผ3.ม�ศ์ริ�ทธาอย์+างม�$นคืงพริะเจ.าย์+อมปริะทานพริโดย์ย์กย์+องหริ�อเล�อกสัริริผ3.ท�$ม�ศ์ริ�ทธาปสัาทะเหล+าน�)แม.จะม�บ่าปกริริมมากล/)ากริาย์ แต+เม�$อได.ริ�บ่พริพ�เศ์ษแล.วิย์+อมท�$จะพ.นบ่าปไปได. ท�)งน�) เซึ่นตออก�สัต�นได.อธ�บ่าย์วิ+า คืวิามสั�มพ�นธด�งกล+าวิคื�อคืวิามสั�มพ�นธท�$จะท/าให.เก�ดคืวิามย์!ต�ธริริม17 ด�งคื/ากล+าวิของเซึ่นตออก�สัต�นท�$วิ+า ถึ.าปริาศ์จากคืวิามย์!ต�ธริริมเสั�ย์แล.วิ ริาชอาณาจ�กริก=ม�“

คื+าเท+าก�บ่ซึ่+องโจริ ”

เซึ่นตออกก�สัต�นมองวิ+า เม�$อคืริ�)งสัม�ย์แริกท�$มน!ษย์อาศ์�ย์อย์3+ตามธริริมชาต�น�)น มน!ษย์ท!กคืนม�คืวิามเสัมอภาคืก�นโดย์ม�กฎธริริมชาต� (Natural Law) เป%นเคืริ�$องม�อในการิสัริ.างสั�นต�ภาพในการิอย์3+ริ +วิมก�นของมวิลมน!ษย์ ต+อมาเม�$อสัภาพตามธริริมชาต�ของมน!ษย์ถึ3กท/าลาย์ลงด.วิย์บ่าป (Sin) มน!ษย์แต+ละคืนจ�งห�นไปแสัวิงหาผลปริะโย์ชนสั+วินตน ด�งน�)นคืวิามเสัมอภาคืริะหวิ+างมน!ษย์ในฐานะผ3.ริ +วิมโลกจ�งหมดสั�)นลง เพริาะบ่าปของมน!ษย์ท�$มาจากคืวิามผ�ดพลาดและการิริ�กในสั�$งท�$ผ�ด ด�งน�)น ริ�ฐ ผ3.ปกคืริอง กฎหมาย์ จ�งต.องม�ข�)นเพ�$อการิริ�กษาสั�นต�ภาพริะหวิ+างมวิลมน!ษย์ ซึ่�$งอาจจะกล+าวิได.วิ+า ในท�ศ์นะของเซึ่นตออก�สัต�นน�)น ริ�ฐเก�ดข�)นเพริาะบ่าปของมน!ษย์น�$นเอง18

เซึ่นตออก�สัต�นเห=นวิ+า หน.าท�$สั/าคื�ญของริ�ฐคื�อการิ ริ�กษา“

สั�นต�ภาพของมวิลชน โดย์เน.นย์/)าวิ+า เฉพาะริ�ฐท�$ม�ศ์าสันาคืริ�สัตเป%น”

ศ์าสันาปริะจ/าริ�ฐเท+าน�)นจ�งสัามาริถึน/าคืวิามย์!ต�ธริริม (justifia หริ�อ justice) ท�$เท�$ย์งแท.ไปสั3+ช!มชนได. เพริาะหากไม+ใช+คืริ�สัตศ์าสันาแล.วิ มน!ษย์จะท/าได.เพ�ย์งการิท/าพ�นธสั�ญญาให.ปริะก�นสั�นต�ภาพ (Pax)

เป%นคืริาวิ ๆ ไป แต+จะไม+สัามาริถึให.ก/าเน�ดคืวิามย์!ต�ธริริมท�$เท�$ย์งแท. (Absolute righteousness) ได.เลย์ อย์+างไริก=ด� เพริาะริ�ฐน�)น17

เซึ่นตออก�สัต�นใช.คื/าวิ+า odr ในการิอธ�บ่าย์ถึ�ง ริะบ่บ่คืวิามสั�มพ�นธอ�นถึ3กต.อง“ ” ซึ่�$งม�คืวิามหมาย์เด�ย์วิก�นก�บ่คื/าวิ+าย์!ต�ธริริม อ.างแล.วิ, หน.า 36




ปริะกอบ่ไปด.วิย์พลเม�องท�$เป%นคืนม�บ่าปต�ดต�วิแต+ก/าเน�ดเป%นจ/านวินมาก นอกจากน�)น ย์�งสัามาริถึปริะกอบ่บ่าปต+าง ๆ ในริะหวิ+างท�$ม�ช�วิ�ตอย์3+ แต+อาณาจ�กริน�)นสัามาริถึให.ศ์�ลล.างบ่าปแก+พลเม�องของริ�ฐได. ด�งน�)นศ์าสันจ�กริจ�งเป%นเสัม�อนอาณาจ�กริของพริะเจ.าและด.วิย์ท�ศ์นะเช+นน�) ได.สั+งผลให.การิปกคืริองของสั�นตะปาปาในฐานะของปริะม!ขของศ์าสันาจ�กริวิาต�ก�นอ�นศ์�กด�Cสั�ทธ�Cจ�งทวิ�อ�ทธ�พลเป%นอย์+างย์�$งในเวิลาต+อมา19 โดย์เซึ่นตออก�สัต�สัม�คืวิามเช�$อวิ+ามน!ษย์จะด/าริงช�วิ�ตอย์+าม�สั�นต�ภาพได.น�)น ก=ด.วิย์อาศ์�ย์กฎหมาย์ใหญ+ 2 ปริะเภท คื�อ20

1. กฎหมาย์มน!ษย์ (Human Law) คื�อกฎหมาย์ท�$มน!ษย์บ่�ญญ�ต�ข�)นและต�)งเป%นพ�นธสั�ญญาต+อก�น โดย์ม�จ!ดม!+งหมาย์เพ�$อการิบ่�งคื�บ่ให.มน!ษย์สัามาริถึอย์3+ริ +วิมก�นในสั�งคืมหริ�อริ�ฐได.อย์+างม�คืวิามสั!ข

2. กฎหมาย์ศ์�กด�Cสั�ทธ�C (Divine Law) คื�อกฎของพริะเจ.าท�$ปริะทานแก+มวิลมน!ษย์ซึ่�$งเป%นกฎท�$คืริอบ่คืล!มถึ�งคืวิามน�กคื�ดและมโนสั/าน�กของมน!ษย์

เน�$องจากมน!ษย์จ/าเป%นท�$จะต.องอย์3+ริ +วิมก�นในริ�ฐการิม�กฎหมาย์จ�งเป%นสั�$งจ/าเป%นท�$จะจ�ดริะบ่บ่คืวิามสั�มพ�นธริะหวิ+างก�น ในเริ�$องน�)เซึ่นตออก�สัต�นได.กล+าวิไวิ.อย์+างช�ดเจนวิ+า กฎหมาย์ของมน!ษย์น�)นเป%นเพ�ย์งแคื+การิท/าพ�นธสั�ญญาเพ�$อให.ปริะก�นสั�นต�ภาพ (Pax) เป%นคืริาวิ ๆ ไป แต+ในกฎหมาย์ศ์�กด�Cสั�ทธ�Cน� )น จะม�คืวิามเป%นอ�นหน�$งอ�นเด�ย์วิก�บ่ธริริมชาต� ซึ่�$งพริะเจ.าได.ปริะทานมาให.มน!ษย์ม�คืวิามเหน�อกวิ+าสั�ตวิท�)งปวิงและมน!ษย์จ�กต.องปฏิ�บ่�ต�ตามกฎด�งน�)เพ�$อสัริ.างคืวิามย์!ต�ธริริม (odr) และด/าเน�นช�วิ�ตม!+งไปสั3+สั�นต�ภาพท�$เท�$ย์งแท.ถึาวิริ อ�นหมาย์ถึ�งภาวิะแห+งคืวิามเสัมอภาคืก�นริะหวิ+างมน!ษย์บ่นกฎแห+งธริริมชาต�น�$นเอง





Triumph des Hl. By Thomas von Aquin über Averroes Benozzo Gozzoli (1468-1484)

เซนุต�อไค้วันุาสิ (St. Thomas Aquinas พั.ศ.

1768-1817) น�กปริ�ชญาแบ่บ่ศ์าสันา (Scholastic

philosopher) และเป%นน�กคื�ดท�$ย์�$งใหญ+ท�$ได.ริ�บ่การิย์อมริ�บ่อย์+างมากในคืริ�สัตศ์าสันาน�กาย์โริม�นคืาธอล�ก โดย์สั�$งท�$เซึ่นตอไคืวินาสัท/าก=คื�อ การิพย์าย์ามเช�$อมโย์งศ์ริ�ทธาทางศ์าสันามาสั3+ป#ญญาของมน!ษย์ เน�$องจากก+อนหน.าน�)น สั�จจะในศ์าสันาคืริ�สัตริย์+อมข�)นอย์3+ก�บ่การิศ์ริ�ทธาในพริะเจ.าเป%นสั/าคื�ญ โดย์คืวิามริ3 .ท�)งหลาย์ของมน!ษย์น�)นย์+อมมาจากการิท�$พริะองคืทริงเปFดเผย์พริะวิ�วิริณ (revealed) ของพริะองคืผ+านศ์าสัดาพย์ากริณและอ�$น ๆ ซึ่�$งสั�จจะในล�กษณะด�งกล+าวิย์+อมอย์3+เหน�อเหต!ผลทางป#ญญา อไคืวินาสัจ�งใช.ปริ�ชญาวิ+าวิ�วิริณของพริะเจ.าหาได.ข�ดก�บ่สัต�ป#ญญาของมน!ษย์ ในขณะน�)นย์!โริปก/าล�งเข.าสั3+สัม�ย์ของการิริ�)อฟื้<) นศ์�ลปวิ�ทย์าการิ (Renaissance) โดย์การิอาศ์�ย์คืวิามริ3 .เก�$ย์วิก�บ่ปริ�ชญาและโลกของผ3.ริ3 .ชาวิอาหริ�บ่ท�$ได.ริ�บ่มาจากอาริย์ธริริมกริ�กมาฟื้<) นฟื้3คืวิามริ3 .แบ่บ่กริ�กในสัม�ย์โบ่ริาณ ท/าให.ศ์าสันจ�กริไม+สัามาริถึปกคืริองริ�ฐต+าง ๆ โดย์การิคืวิบ่คื!มเฉพาะคืวิามศ์ริ�ทธาได.เพ�ย์งอย์+างเด�ย์วิ การิเก�ดข�)นมาของล�ทธ�มน!ษย์น�ย์มท/าให.มน!ษย์ในย์!คืด�งกล+าวิเริ�$มเห=นคืวิามสั/าคื�ญของ



ต�วิเองมากกวิ+าศ์าสันจ�กรินอกจากน�)ในย์!คืสัม�ย์ด�งกล+าวิถึ�อเป%นจ!ดก/าเน�ดท�$สั/าคื�ญต+อการิเก�ดข�)นของริ�ฐชาต�ในเวิลาต+อมาอ�กด.วิย์ เซึ่นตอไคืวินาสัเช�$อวิ+า มน!ษย์เป%นสั�ตวิสั�งคืมโดย์ธริริมชาต� และเช�$อวิ+ามน!ษย์เป%นสั�ตวิท�$ม�เหต!ผล ซึ่�$งท�ศ์นะน�)สัอดคืล.องก�บ่คืวิามคื�ดของอริ�สัโตเต�ล โดย์ท�$เซึ่นตอไคืวินาสัถึ�อวิ+าสั�งคืมม�คืวิมสั/าคื�ญต+อป#จเจกบ่!คืคืล คืนแต+ละคืนจะต.องม�ช�วิ�ตอย์3+ในสั�งคืมจ�งจะสัามาริถึม�ช�วิ�ตท�$สัมก�บ่การิเป%นมน!ษย์ได. เหน�อไปกวิ+าน�)น แม.แต+การิอย์3+แต+เพ�ย์งในคืริอบ่คืริ�วิก=ไม+สัามาริถึท/าให.มน!ษย์ม�คืวิามเป%นมน!ษย์ท�$สัมบ่3ริณได. จะต.องม�การิริวิมต�วิก�นเป%นชมริมทางการิเม�องเพ�$อช+วิย์เหล�อซึ่�$งก�นและก�น โดย์ริ�ฐม�คืวิามสั/าคื�ญนอกจากการิเป%นผ3.พ�ท�กษสั�นต�ภาพและปกป>องผลปริะโย์ชนของคืริอบ่คืริ�วิต+าง ๆ แล.วิ ย์�งจะต.องคือย์สัอดสั+องด3แลให.พละเม�องของริ�ฐปริะพฤต�ตนให.สัอดคืล.องก�บ่เหต!ผลริ�ฐเพ�$อท�$จะได.ปริะชาคืมท�$ด� ช�วิ�ตท�$ด�ตามคืวิามหมาย์ของเซึ่นตอไคืวินาสัจ�งเป%นช�วิ�ตท�$สัามาริถึช/าริะล.างบ่าปของมน!ษย์ได. ด�งน�)นมน!ษย์จะต.องอย์3+ในสั�งคืมท�$ม�สัถึาบ่�นทางศ์าสันาช+วิย์ในการิสั+งเสัริ�มการิปฏิ�บ่�ต�ธริริมก�จต+าง ๆ ซึ่�$งเป%นก�จกริริมท�$สั/าคื�ญกวิ+ากวิ+าก�จกริริมทางโลก โดย์ศ์าสันาคืริ�สัตคื�อสัถึาบ่�นด�งกล+าวิและเป%นสัถึาบ่�นหน�$งเด�ย์วิท�$จะน/าพลเม�องของริ�ฐไปสั3+คืวิามบ่ริ�สั!ทธ�Cจากบ่าปและน/าพวิกเขาเหล+าน�)นเข.าปริะต3สัวิริริคืได. ริ�ฐท�$ด�ในคืวิามหมาย์ของอไคืวินาสัจ�งเป%นริ�ฐท�$สัามาริถึมอบ่ช�วิ�ตท�$ม�คืวิามผาสั!กช�$วิน�ริ�นดริในโลกหน.าตามคืต�น�ย์มของศ์าสันาคืริ�สัตเท+าน�)น เซึ่นตอไคืวินาสัเช�$อวิ+า มน!ษย์ท!กคืนม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�นต+อหน.าพริะเจ.า แต+ไม+เช�$อวิ+า มน!ษย์จะม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�นในการิใช.เหต!ผล ด�งน�)นในท�ศ์นะของอไคืวินาสัจนท�$ฉลาดและม�คืวิามสัามาริถึมากกวิ+าคืนท�$วิไปจ�งเป%นคืนท�$คืวิริท/าหน.าท�$เป%นผ3.ปกคืริอง นอกจากน�)อไคืวินาสัเช�$อวิ+าการิปกคืริองโดย์คืน ๆ เด�ย์วิย์+อมด�กวิ+าการิปกคืริองโดย์คืนหลาย์คืน ด�งน�)น เขาจ�งเช�$อวิ+าริ3ปแบ่บ่การิปกคืริองท�$ด�ท�$สั!ดคื�อการิปกคืริองแบ่บ่ริาชาธ�ปไตย์ (Monarchy) เพริาะการิปกคืริองด�ง



กล+าวิสัอดคืล.องก�บ่หล�กธริริมชาต� แต+การิสั�บ่ทอดต/าแหน+งของผ3.ปกคืริองคืวิริเป%นการิเล�อกต�)งมากกวิ+าการิสั�บ่ทอดทางสัาย์เล�อด เพริาะสัามาริถึเปFดโอกาสัให.พลเม�องม�สั+วินริ+วิมในการิเล�อกผ3.ม�คื!ณสัมบ่�ต�ท�$ด�ท�$สั!ดมาเป%นผ3.ปกคืริองได. ด.วิย์เหต!น�) เซึ่นตอไคืวินาสั จ�งเห=นวิ+าริ�ฐน�)นเป%นสัถึาบ่�นตามธริริมชาต� กฎหมาย์ต+าง ๆ ท�$ออกโดย์ริ�ฐจ�งต.องม�คืวิามสัอดคืล.องก�บ่กฎตามธริริมชาต� (Natural Law) ด.วิย์ โดย์เซึ่นตอไคืวินาสัได.กล+าวิวิ+า กฎธริริมชาต�ก=คื�อกฎของพริะเจ.า ด�งน�)น มน!ษย์ซึ่�$งถึ3กสัริ.างโดย์พริะเจ.าจ�งม�คืวิามเสัมอภาคืก�นต+อหน.าพริะพ�กตของพริะเจ.า อย์+างไริก=ด� ด.วิย์การิท�$เซึ่นตอไคืวินาสัไม+เช�$อวิ+ามน!ษย์ม�คืวิามเสัมอภาคืก�นในการิใช.เหต!ผล ด�งน�)นเซึ่นตอไคืวินาสัจ�งได.ย์กย์+องเพศ์ชาย์วิ+าม�คืวิามเหน�อกวิ+าเพศ์หญ�ง โดย์เพศ์หญ�งน�)นอ+อนแอกวิ+าเพศ์ชาย์ท�)งทางริ+างกาย์และจ�ตใจ ในขณะท�$เพศ์ชาย์น�)นสัามาริถึท/าก�จการิต+าง ๆ ได.ด�กวิ+าเพศ์หญ�งแม.แต+การิด3แลบ่.านเริ�อน เพศ์หญ�งจ�งไม+สัมคืวิริท�$จะม�ต/าแหน+งต+าง ๆ ท�)งในอาณาจ�กริและศ์าสันจ�กริ และเพศ์หญ�งคืวิริท�$จะย์กย์+องเพศ์ชาย์ให.เป%นผ3.น/าและอย์3+ในโอวิาทของเพศ์ชาย์อ�กด.วิย์ ในเริ�$องของเสัริ�ภาพน�)น เซึ่นตอไคืวินาสัให.ท�ศ์นะวิ+าเสัริ�ภาพไม+ถึ�อวิ+าเป%นสั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของมน!ษย์ แต+เสัริ�ภาพเป%นสั+วินหน�$งของสั�งคืมท�$ม�คืวิามย์!ต�ธริริริม กล+าวิคื�อ หากริ�ฐใดม�คืวิามย์!ต�ธริริมเพ�ย์งพอ ย์+อมท�$จะใจกวิ.างพอท�$จะให.เสัริ�ภาพก�บ่พลเม�องของริ�ฐน�)น ๆ ท�)งน�)เพริาะผ3.ปกคืริองจะสัอนให.พลเม�องของริ�ฐน�)นท/าในสั�$งท�$ริ �ฐต.องการิ ซึ่�$งอไคืวินาสัเห=นวิ+าล�กษณะด�งกล+าวิสัอดคืล.องก�บ่กฎตามธริริมชาต�

จะเห=นได.วิ+าในย์!คืกลางน�)น ศ์าสันาคืริ�สัตได.เข.ามาม�บ่ทบ่าทต+อปริ�ชญาการิเม�องอย์+างมาก การิอธ�บ่าย์เริ�$องสั�ทธ�ของมน!ษย์จ�งเน.นไปท�$กฎธริริมชาต�ซึ่�$งหมาย์ถึ�งกฎของพริะเจ.าท�$ก/าหนดให.มน!ษย์ม�คืวิามเสัมอภาคืโดย์ต�)งอย์3+บ่นหล�กการิท�$วิ+าพริะเจ.าเป%นผ3.สัริ.างมน!ษย์และสัริริพสั�$งต+าง ๆ และอาจะกล+าวิได.วิ+า การิอธ�บ่าย์ขย์าย์คืวิามเริ�$อง กฎ“

ธริริมชาต� ในห.วิงเวิลาด�งกล+าวิ จะเป%นพ�)นฐานสั/าคื�ญต+อการิให.คืวิาม”



หมาย์ของ สั�ทธ�ตามธริริมชาต� “ ” (Natural Right) ของมน!ษย์ในเวิลาต+อมา นอกจากน�)การิก/าหนดให.กฎธริริมชาต�ของมน!ษย์ต�)งอย์3+บ่นหล�กการิท�$วิ+ามน!ษย์ถึ3กสัริ.างมาอย์+างเสัมอภาคืก�นโดย์พริะเจ.าน�)นม�ล�กษณะสัอดคืล.องก�บ่คืวิามเสัมอภาคืในศ์าสันาอ�สัลามอย์3+พอสัมคืวิริ เช+น การิอธ�บ่าย์วิ+ามน!ษย์ม�คืวิามเสัมอภาคืเน�$องจากมน!ษย์น�)นถึ3กสัริ.างโดย์พริะเจ.าให.ม�อ/านาจ ป#ญญา และคืวิามสัามาริถึเหน�อกวิ+าสั�ตวิท�)งหลาย์ การิเป%นมน!ษย์จ�งถึ�อวิ+าม�คืวิามเสัมอภาคืก�นต+อหน.าพริะเจ.า และถึ�อได.วิ+า คืวิามเสัมอภาคืต+อหน.าพริะเจ.าน�)น เป%นกฎตามธริริมชาต�ของมน!ษย์

สิ�ทธิ�ตามธิรรมชาต�ของมนุ�ษย�ในุปร�ชญาการเม!องสิม�ยใหม� : ต'นุทางของสิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุ ภาย์หล�งจากท�$อาริธริริมตะวิ�นตกเข.าสั3+ย์!คืสัม�ย์ของการิฟื้<) นฟื้3ศ์�ลปวิ�ทย์าการิอย์+างเต=มต�วิ อ/านาจทางศ์าสันจ�กริเริ�$มถึ3กต�)งคื/าถึามด.วิย์เหต!ผลมากย์�$งข�)น ในย์!คืน�)เองท�$น�กปริ�ชญาการิเม�องเริ�$มปลดปล+อย์แนวิคื�ดปริ�ชญาการิเม�องออกจากหล�กการิทางศ์าสันา หริ�อการิหาคื/าอธ�บ่าย์ใหม+บ่นหล�กการิเด�มโดย์ลดการิพ�$งพ�งแนวิคื�ดของศ์าสันจ�กริลงไป และเป%นจ!ดเริ�$มต.นของปริ�ชญาการิเม�องแบ่บ่มน!ษย์น�มคืม (Humanism) ท�$เน.นคืวิามสั/าคื�ญของป#จเจกชน (individual) โดย์ม�แนวิคื�ดพ�)นฐานคื�อ สั�ทธ�ตามธริริมชาต� (natural right) ของมน!ษย์ และ ทฤษฏิ�สั�ญญาปริะชาคืม (social

contract) น�กปริ�ชญาการิเม�องท�$สั/าคื�ญต+อการิเปล�$ย์นแปลงของย์!คืสัม�ย์ด�งกล+าวิในท�$น�) ได.แก+ มาคื�อาเวิลล� (Nicolo Machiavelli

พ.ศ์. 2012-2170) น�กการิเม�องชาวิฟื้ลอเรินซึ่ ผ3.เข�ย์นหน�งสั�อสั/าคื�ญท�$ช�$อวิ+า Il Principe หริ�อในภาษาอ�งกฤษวิ+า The Prince

(เจ.า) ซึ่�$งม�บ่ทบ่าทสั/าคื�ญในคืวิามพย์าย์ามปลดปล+อย์ปริ�ชญาการิเม�องออกจากศ์าสันจ�กริและข!นนางพริะท�)งหลาย์ โดย์แนะน/าให.ผ3.ปกคืริองสังวินอ/านาจไวิ.ท�$ตนอย์+างเข.มแข=งและใสั+ใจในคืวิามสั!ขสั+วินตนของพลเม�องแห+งริ�ฐซึ่�$งเป%นผ3.เสั�ย์ภาษ�และกองท�พให.ก�บ่ริ�ฐน�)น ๆ



และ จอหน ลอคื (John Locke พ.ศ์. 2175-2274) น�กปริ�ชญาการิเม�องชาวิอ�งกฤษ ผ3.ม�ผลงานช�)นสั/าคื�ญได.แก+ The Essays on

The Law of Nature (คืวิามเริ�ย์งเก�$ย์วิก�บ่กฎธริริมชาต�) The

Letter on Toleration (กฎหมาย์เก�$ย์วิก�บ่ข�นต�ธริริม) และท�$สั/าคื�ญท�$สั!ดคื�อ Two Treaties of Civil Government (หน�งสั�อสัองเล+มเก�$ย์วิก�บ่การิปกคืริอง) และเป%นผ3.น/าเสันอทฤษฏิ�สั�ญญาปริะชาคืมข�)นเป%นคืริ�)งแริก อ�กท�)งแนวิคื�ดสั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของเขาก=ม�อ�ทธ�พลต+อการิก+อต�วิของสั�ทธ�มน!ษย์ชนในสัม�ย์ต+อมาเป%นอย์+างมาก

Niccolò di Bernardo dei Machiavelli

มาค้�อาเวัลล� (Niccolò di Bernardo dei

Machiavelli พั.ศ. 2012-2170) เป%นน�กการิเม�อง น�กการิฑู3ตและน�กเข�ย์นของเม�องฟื้ลอเรินซึ่ ปริะเทศ์อ�ตาล� ซึ่�$งในขณะน�)นอย์3+ใต.การิปกคืริองของตริะก3ลเมด�ซึ่� (The Medici) มาคื�อาเวิลล� ริ�บ่ริาชการิคืริ�)งแริกในหน.าท�$เสัม�ย์นศ์าลและเต�บ่โตสั3งสั!ดด.วิย์การิเป%นริ�ฐมนตริ�กลาโหมและมหาดไทย์ในเวิลาต+อมา ท�$สั/าคื�ญคื�อการิเป%นเลขาน!การิของคืณะริ�ฐมนตริ�ท�)งสั�บ่ (Council of Ten) ซึ่�$งเป%น



องคืกริท�$ม�หน.าท�$ริ �บ่ผ�ดชอบ่ในเริ�$องสังคืริามและก�จการิภาย์ในบ่.านเม�อง และด.วิย์การิเป%นน�กการิฑู3ต ท/าให.มาคื�อาเวิลล�ม�โอกาสัได.เด�นทางไปต+างปริะเทศ์และได.พบ่ปะบ่!คืคืลผ3.น/าท�$สั/าคื�ญ ๆ เช+น พริะเจ.า

หล!ย์สัท�$ 12 แห+งฝึริ�$งเศ์สั แมกซึ่�ม�เล�$ย์นแห+งเย์อริมณ� และซึ่�ซึ่าริ บ่อริเจ�ย์แห+งโริแม=กนา เป%นต.น จากปริะสับ่การิณเหล+าน�)ท/าให.มาคื�อาเวิลล�เห=นคืวิามสั/าคื�ญของการิม�กองท�พท�$เข.มแข=งเพ�$อสัริ.างเสัถึ�ย์ริภาพให.ริ�ฐ ผลคื�อ มาคื�อาเวิลล�ได.เสันอให.คืณะริ�ฐมนตริ�จ�ดต�)งกองท�พชน�ดท�$ใช.วิ�ธ�เกณฑูทหาริเข.าปริะจ/าการิ21 ในขณะท�$ในย์!คืด�งกล+าวิริ�ฐต+าง ๆ ม�กน�ย์มใช.ทหาริริ�บ่จ.างมากกวิ+า มาคื�อาเวิลล�สัริ.างคืวิามเป%นกองท�พของริ�ฐด.วิย์การิให.คื!ณธริริมท�$เริ�ย์กวิ+า คืวิามกล.าหาญองอาจชน�ดพล�ช�พเพ�$อชาต� แต+ละริ�ฐคืวิริม�กองท�พเป%นด�งสั�ญล�กษณของชาต� เพริาะสั�ญล�กษณด�งกล+าวิจะช+วิย์ให.พลเม�องของริ�ฐภาคืภ3ม�ใจในคืวิามเป%นชาต�ได.ด�ย์�$ง22 อ�กปริะการิหน�$งท�$สั/าคื�ญคื�อ การิท�$มาคื�อาเวิลล� เป%นผ3.สัน�บ่สัน!นอ/านาจของกษ�ตริ�ย์หริ�อเจ.าผ3.คืริองริ�ฐ ด�งผลงานอ�นเป%นท�$

ปริะจ�กษของเขาช�$อ The Prince ในท�ศ์นะของมาคื�อาเวิลล�น�)น มองวิ+าริ�ฐ หริ�อ สั�งคืมการิเม�องไม+ได.เก�ดข�)นจากคืวิามอ+อนแอและไม+ม�ปริะสั�ทธ�ของมน!ษย์จนไม+อาจจะปกป>องต�วิเองให.พ.นจากภย์�นตริาย์ต+าง ๆ หริ�อจากการิบ่�นดาลของพริะเจ.า แต+เก�ดจากการิท�$ผ3.อ+อนแอกวิ+าสัย์บ่ย์อมต+ออ/านาจของผ3.เข.มแข=งกวิ+า และมอบ่ต�วิให.อย์3+ในคืวิามด3แลของผ3.ท�$แข=งแริงกวิ+า ริ�ฐจ�งเป%นเสัม�อนก�บ่ผ3.ท�$คือย์คืวิบ่คื!มธริริมชาต�ของมน!ษย์ไม+ให.เบ่�ย์ดเบ่�ย์นก�นจนท/าลาย์เสัถึ�ย์ริภาพและคืวิามม�$นคืงของ

การิอย์3+ริ +วิมก�นในสั�งคืม ด�งน�)นจ�งเป%นหน.าท�$ของริ�ฐท�$จะต.องผด!งสั�นต�ภาพเอาไวิ.23

ท�ศ์นะด�งกล+าวิของมาคื�อาเวิลล�ช+วิย์สัน�บ่สัน!นแนวิคื�ดท�$วิ+าด.วิย์อ/านาจน�ย์ม (Authoritarian) ท�)งน�)เพริาะแนวิคื�ดเริ�$องธริริมชาต�ของคืนและริ�ฐของมาคื�อาเวิลล�น�)นมองมน!ษย์โดย์ท�$วิไปวิ+าโดย์สั+วิน21

อ.างแล.วิ, หน.า 65





มากแล.วิม�กจะเป%นคืนโง+และไม+ม�เหต!ผล (Stupid and

Irrational) ด�งท�$มาคื�อาเวิลล�ได.ให.ริาย์ละเอ�ย์ดเอาไวิ.ในหน�งสั�อ The

Prince ของเขาวิ+า24

1. ธริริมชาต�ของมน!ษย์น�)นเป%นสั�ตวิท�$เห=นแก+ต�วิ ก.าวิริ.าวิ แสัวิงหาผลก/าไริและผลปริะโย์ชนริวิม�)งพย์าย์ามหล�กเล�$ย์งอ�นตริาย์ต+าง ๆ ด�งน�)นมน!ษย์จ�งม�ช�วิ�ตอย์3+ท+ามกลางภาวิะของการิด�)นรินต+อสั3.และการิแข+งข�นก�นเอง

2. มน!ษย์น�)นเป%นผ3.โง+เขลาเบ่าป#ญญา ปล+อย์จ�ตใจให.ตกอย์3+ภาย์ใต.การิคืริอบ่ง/าของก�เลสัต�ณหา ปริาริถึนาท�$จะสังวินริ�กษาสั�$งท�$ตนเองม�อย์3+เสัมอ

3. มน!ษย์เป%นผ3.ไม+ริ3 .จ�กอ�$ม ม�คืวิามทะเย์อทะย์าน อ!ดมไปด.วิย์ต�ณหา ไม+ม�สั�$งใดสัามาริถึสัริ.างคืวิามอ�$มให.ก�บ่มน!ษย์ได. ท�)งน�)เป%นเพริาะมน!ษย์ถึ3กสัริ.างโดย์ธริริมชาต�ให.คื�ดวิ+าไม+ม�สั�$งใดท�$มน!ษย์ไม+สัามาริถึแสัวิงหามาได.น�$นเอง

4. แริกเริ�$มเด�มท�มน!ษย์กริะจ�ดกริะจาย์ก�นอย์3+ ไม+ได.ม�การิริวิมต�วิก�น แต+เพริาะภาย์หล�งจ/านวินปริะชากริท�$เพ�$มมากข�)นได.เป%นต�วิบ่�งคื�บ่ให.มน!ษย์จ/าเป%นต.องอย์3+ริ +วิมก�นในสั�งคืม

5. ด.วิย์ธริริมชาต�อ�นช�$วิริ.าย์ของมน!ษย์ท/าให.สั�งคืมของมน!ษย์เต=มไปด.วิย์บ่ริริย์ากาศ์ของการิแข+งข�นต+อสั3. หากไม+ม�อ/านาจใดสัามาริถึบ่�งคื�บ่ให.คืนเก�ดคืวิามเกริงกล�วิแล.วิ สั�งคืมน�)นจะเก�ดคืวิามย์!+งเหย์�งไริ.ริะเบ่�ย์บ่ข�)นมาในท�นท� ท�)งน�)เพริาะพลเม�องท�)งหลาย์พริ.อมจะท/าผ�ดเสัมอเพริาะไม+ริ3 .จ�กการิปริะมาณตนในคืวิามอย์าก

จะเห=นได.วิ+ามาคื�อาเวิลล�ไม+ศ์ริ�ทธาในต�วิของป#จเจกบ่!คืคืลมากน�ก และย์�งเช�$อวิ+ามน!ษย์น�)นถึ�อก/าเน�ดข�)นมาอย์+างสั�บ่สันวิ! +นวิาย์และม�ช�วิ�ตอย์3+เพ�$อปริะโย์ชนสั!ขเฉพาะตนเท+าน�)น ในสั+วินท�$เก�$ย์วิก�บ่คืริ�สัต




ศ์าสันาอาจกล+าวิได.วิ+า มาคื�อาเวิลล� มาน�กปริ�ชญาการิเม�องคืนแริก ๆ ท�$ต+อต.านการิน/าเอาคื!ณธริริมทางศ์าสันามาใช.ในการิปกคืริอง ในช+วิงท�$มาคื�อาเวิลล�ม�ช�วิ�ตอย์3+น� )น คืริ�สัตศ์าสันาม�บ่ทบ่าทและอ�ทธ�พลอย์+างมากต+อการิเม�องการิปกคืริอง โดย์ในช+วิงแริกของช�วิ�ตริาชการิของมาคื�อาเวิลล�น�)น ม�บ่าทหลวิงสัาโวินาโริลาได.พย์าย์ามน/าแนวิคื�ดทางศ์าสันาและจริ�ย์ธริริมแบ่บ่คืริ�สัตมาปริ�บ่ใช.ก�บ่เม�องฟื้ลอเรินซึ่เพ�$อสัริ.างมหาชนริ�ฐในอ!ดมคืต� โดย์การิให.พลเม�องและผ3.ปกคืริองม�ช�วิ�ตอย์3+อย์+างเริ�ย์บ่ง+าย์ ไริ.สั�$งฟื้! Eมเฟื้<อย์ เพ�$อป>องก�นการิฉ.อฉล ไม+ม�การิละเล+นเต.นริ/า ห.ามการิด�$มสั!ริา ท�)งน�)โดย์อาศ์�ย์การิบ่�งคื�บ่อย์+างเด=ดขาด ไม+วิ+าจะเป%นการิบ่�งคื�บ่ให.บ่ริ�จาคืทริ�พย์สั�นและสั�$งของ การิเผาหริ�อท�)งสั!+งฟื้! Eมเฟื้<อย์ การิม�เจ.าหน.าท�$ตริวิจตริา อย์+างไริก=ด� ในข�)นแริก บ่าทหลวิงสัาโวินาโริลาปริะสับ่คืวิามสั/าเริ=จในการิใช.แนวิคื�ดและจริ�ย์ธริริมแบ่บ่คืริ�สัตเช+นน�)ในการิปกคืริอง เพริาะพลเม�องของฟื้ลอเรินซึ่ม�ศ์ริ�ทธาและเข.าใจวิ+าบ่าทหลวิงสัาโวินาโริลาม�อ�ทธ�ฤทธ�C แต+ในท�$สั!ดแล.วิ เม�$อพลเม�องท�)งหลาย์เล�กศ์ริ�ทธาต+ออ�ทธ�ฤทธท�$ไม+อย์3+จริ�งของบ่าทหลวิงสัาโวินาโริลาแล.วิ ผลสั!ดท.าย์คื�อ ท+านบ่าทหลวิงถึ3กลงโทษจากพลเม�องด.วิย์การิเผาท�)งเป%น ซึ่�$งขณะน�)นมาคื�อาเวิลล�ม�อาย์!ปริะมาณ 28 ปA ด.วิย์เหต!ด�งน�) ท/าให.มาคื�อาเวิลล�ไม+ศ์ริ�ทธาต+อการิน/าหล�กการิทางคืริ�สัตศ์าสันามาใช.ในการิปกคืริอง ย์�$งเม�$อได.พ�จาริณาข.อเสันอถึ�งคื!ณธริริม (Virtu) ตามแนวิคื�ดของมาคื�อาเวิลล�แล.วิ จะพบ่วิ+าแตกต+างและถึ�งข�)นโต.แย์.งก�บ่หล�กจริ�ย์ธริริมทางคืริ�สัตศ์าสันาเลย์ท�เด�ย์วิ โดย์หล�กคื!ณธริริมท�$มาคื�อาเวิลล�เสันอ ม�ด�งน�)25

มน!ษย์ท�)งหลาย์จะสั3งสั+งและย์�$งใหญ+ได.ด.วิย์1. การิริ3 .จ�กหย์�$งผย์อง ไม+ใช+ด.วิย์การิอ+อนน.อมน.อมตน2. การิปริาบ่ศ์�ตริ3ให.อย์3+ในอ/านาจ ไม+ใช+ด.วิย์การิให.อภ�ย์ศ์�ตริ33. การิแสัดงคืวิามกล.าหาญ ไม+ใช+ด.วิย์การิย์อมทนท!กขทริมาน




4. การิกริะท/า (action) ไม+ใช+ด.วิย์การิสัวิดมนตอ.อนวิอนภาวินา (pray)

5. ด.วิย์การิแสัดงต�วิอย์+างโออ+า โดย์เฉพาะต.องม�เคืริ�$องริบ่อ�นพริ.อมสัริริพและอย์3+ในคืฤหาสันอ�นโอ+โถึง ไม+ใช+ด.วิย์การิแต+งต�วิด.วิย์ผ.าย์.อมฝึาดและเก=บ่ต�วิอย์3+ในโบ่สัถึ

นอกจากน�)แล.วิย์�งคืวิริม�คืวิามสัน!กสันาน พอใจในคืวิามเป%นเพศ์ชาย์ ม!+งหมาย์ไปสั3+คืวิามเป%นวิ�ริบ่!ริ!ษท�$ม�จ�ตใจเข.มแข=ง ย์�$งใหญ+ และเบ่�กบ่าน และหากคื!ณธริริมทางศ์าสันาจะเข.ามาม�บ่ทบ่าทในการิปกคืริอง คื!ณธริริมน�)นจะต.องสัอดคืล.องและกริะต!.นให.เก�ดคื!ณธริริมตามข.อเสันอของมาคื�อาเวิลล� ท�)งน�)เพริาะเขาเห=นวิ+าคื!ณธริริมแบ่บ่คืริ�สัตน�)น “สัอนคื!ณคืวิามด�ผ�ด ๆ ย์กย์+องคืนถึ+อมต�วิและคืนสังบ่เสัง�$ย์ม ต/าหน�ต�ฉ�นโลกธริริม หากสัริริเสัริ�ญหล�กแห+งการิสัละละเวิ.น ท�)งหมดน�)เป%นปฏิ�ป#กษต+อเสัริ�ภาพเพริาะวิ+าการิริ�กษาริ�ฐอ�สัริะไวิ.ได. พลเม�องต.องกล.าหาญและริ�กชาต� หย์�$งผย์องในตนเองและในมหาชน ”

มาคื�อาเวิลล�เช�$อวิ+าแริกเริ�$มเด�มท�$น� )นมน!ษย์ไม+ได.ถึ3กบ่�ญชาจากพริะเจ.าให.มาริวิมต�วิเป%นริ�ฐ หากแต+เป%นเพริาะสัภาพบ่�งคื�บ่และผลพลอย์ได.จากการิขย์าย์ต�วิของปริะชากริ อย์+างไริก=ด� ใช+วิ+ามาคื�อาเวิลล�จะไม+เห=นคืวิามสั/าคื�ญต+อปริะชาชนต�วิเล=กต�วิน.อย์ท�$ปริะกอบ่ข�)นเป%นพลเม�องของริ�ฐ หากตริงก�นข.าม มาคื�อาเวิลล�กล�บ่เน.นย์/)าให.ผ3.ปกคืริองจะต.องให.คืวิามสั/าคื�ญต+อพลเม�องของตนเพริาะพลเม�องคื�อฐานท�$มาแห+งอ/านาจ ในด.านริ3ปแบ่บ่การิปกคืริอง แม.มาคื�อาเวิลล�จะเห=นวิ+าริ3ปแบ่บ่สัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ (Absolute Monarchy) จะเป%นริ3ปแบ่บ่ท�$เหมาะสัมท�$สั!ดสั/าหริ�บ่ฟื้ลอเรินซึ่ เพริาะม�เสัถึ�ย์ริภาพแต+ก=สัามาริถึท/าลาย์ต�วิเองได.เพริาะพ�$งพ�งอ/านาจของบ่!คืคืล ริ3ปแบ่บ่การิปกคืริองท�$มาคื�อาเวิลล�เห=นวิ+าด�ท�$สั!ดคื�อริ3ปแบ่บ่การิปกคืริองแบ่บ่สัาธาริณริ�ฐท�$ผสัมผสัานริะหวิ+างการิปกคืริองแบ่บ่อภ�ชนาธ�ปไตย์ (Aristocracy) และปริะชาธ�ปไตย์ (Democracy) โดย์ให.พลเม�องท�$ม�คืวิามฉลาดน/าเสันอคืวิามต.องการิของเขาเพ�$อท/าเป%น



นโย์บ่าย์ และจ�ดท/าริ�ฐธริริมน3ญตลอดจนการิเล�อกคืณะผ3.ปกคืริองมาท/าหน.าในการิบ่ริ�หาริริ�ฐ ซึ่�$งมาคื�อาเวิลล�เช�$อวิ+า หากพลเม�องโดย์ท�$วิไปม�คืวิามฉลาดแล.วิ เขาจะไม+เล�อกหริ�อสัน�บ่สัน!นคืนไม+ด�ให.มาท/าหน.าท�$บ่ริ�หาริริ�ฐก�จเลย์ อย์+างไริก=ด� คืวิริพ�จาริณาด.วิย์วิ+า ท.าย์ท�$สั!ดแล.วิมาคื�อาเวิลล�ก=ย์�งเน.นย์/)าวิ+า พลเม�องของริ�ฐจะต.องเช�$อฟื้#งกฎหมาย์และอย์3+ภาย์ใต.อ/านาจของผ3.ปกคืริองอย์+างเคืริ+งคืริ�ดด.วิย์26

โดย์ล�กษณะของข.อเสันอทางปริ�ชญาการิเม�องของมาคื�อาเวิลล�น�)น ท/าให.เริาเห=นภาพของริ�ฐท�$ปกคืริองโดย์กฎหมาย์ (rule of law

state) อย์+างเบ่=ดเสัริ=จ โดย์ปริะชาชนจะม�สั�ทธ�และหน.าท�$โดย์ตริงต+อริ�ฐ (duties and obligation to state) ไม+วิ+าจะเป%นการิเสั�ย์ภาษ� การิเข.าเกณฑูทหาริ และการิเล�อกต�)งผ3.ท/าหน.าท�$บ่ริ�หาริก�จการิของริ�ฐ โดย์ได.ละเวิ.นเอาศ์าสันจ�กริออกไปเสั�ย์จากการิปกคืริอง บ่ทบ่าทของศ์าสันาในท�ศ์นะของมาคื�อาเวิลล�น�)น คื�อ การิเป%นเคืริ�$องม�อหน�$งท�$สัามาริถึใช.ในการิช�กจ3งพลเม�องของริ�ฐให.อย์3+ริ +วิมก�นในริ�ฐอย์+างสังบ่สั!ข27 จ�งเป%นการิปริ�บ่เปล�$ย์นสัถึานะของศ์าสันจ�กริจากผ3.ให.อ!ปถึ�มปJริ�ฐ กลาย์เป%นริ�ฐอ!ปถึ�มปJศ์าสันาจ�กริ และเป%นท�$มาของแนวิคื�ดการิแย์กศ์าสันาออกจากการิเม�อง (Secularization) ในเวิลาต+อมา นอกจากน�)แนวิคื�ดท�$ให.คืวิามสั/าคื�ญก�บ่พลเม�องมากกวิ+าคืวิามต.องการิเหล+าข!นนางและบ่าทหลวิงย์�งม�อ�ทธ�พลต+อล�ทธ�ป#จเจกน�ย์ม (individualism) ซึ่�$งจะทวิ�คืวิามสั/าคื�ญย์�$งข�)นและม�อ�ทธ�พลต+อแนวิคื�ดสั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) ของมน!ษย์ท�$ม�ต�ดต�วิมาแต+ก/าเน�ดแต+ไม+อาจจะแย์+งช�งไปได. ซึ่�$งจะถึ3กใช.ต+อต.านแนวิคื�ดกฎหมาย์ศ์�กด�Cสั�ทธ�C (กฎของพริะเจ.า หริ�อ เทวิสั�ทธ�C:Divine Right)

ท�$ข�บ่เคืล�$อนริะบ่บ่ปกคืริองแบ่บ่สัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ในย์!โริปมาต�)งแต+ย์!คืกลาง





จ้อห�นุ ลอค้ (John Locke พั.ศ. 2175-2274) น�กปริ�ชญาการิเม�องชาวิอ�งกฤษ และเป%นน�กปริ�ชญาการิเม�องท�$ได.ริ�บ่การิอ.างถึ�งมากท�$สั!ด ข.อคื�ดเห=นของเขาเก�$ย์วิก�บ่สั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) คื�อสั�$งท�$ปริากฎต+อมาในคื/าปริะกาศ์อ�สัริภาพของปริะเทศ์สัหริ�ฐอเมริ�กา (United States Declaration of

Independence) ในย์!คืลของจอหน ลอคื ปริะเทศ์อ�งกฤษปริะสับ่ป#ญหาคืวิามวิ! +นวิาย์ทางการิเม�อง เริ�$มจากคืวิามพย์าย์ามเปล�$ย์นแปลงริะบ่บ่การิปกคืริองจากสัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ (Absolute

Monarchy) ของข.าริาชการิและปริะชาชน เพริาะเห=นวิ+าริาชวิงศ์สัจKวิตเอาเปริ�ย์บ่ปริะชาชนในหลาย์ ๆ ปริะการิ ต�)งแต+การิเก=บ่ภาษ�จนกริะท�$งถึ�งการิน�บ่ถึ�อศ์าสันา โดย์ม�คืวิามต.องการิท�$จะเปล�$ย์นเป%นริะบ่อบ่การิปกคืริองแบ่บ่ริ�ฐสัภา (Parliament) ต+อมาเม�$อฝึEาย์ปริะชาชนเป%นฝึEาย์ชนะ และกษ�ตริ�ย์ทริงย์อมให.สัภาจ/าก�ดอ/านาจของ



พริะองคื ด.วิย์การิลงพริะนามในกฎบ่�ตริแมกนาคืาริตา จอนห ลอคื ได.ริ�บ่แต+งต�)งให.ด/าริงต/าแหน+งข.าหลวิงใหญ+ด.านการิริ.องท!กข (Commissioner of Appeals) ในเริ�$องภาษ�สัริริพสัาม�ต และต/าแหน+งข.าหลวิงใหญ+ด.านการิคื.า (Commissioner of Trade)

ในเวิลาต+อมา ผลงานสั/าคื�ญของจอหน ลอคื เช+น The Essay on

The Law of Nature (คืวิามเริ�ย์งเก�$ย์วิก�บ่กฎธริริมชาต�) The

Letter of Toleration (กฎหมาย์เก�$ย์วิก�บ่ข�นต�) และท�$สั/าคื�ญอย์+างย์�$งคื�อ The Treatises of Civil Government (หน�งสั�อเก�$ย์วิก�บ่การิปกคืริอง) ซึ่�$งเป%นหน�งสั�อท�$แสัดงท�ศ์นะของจอหน ลอคื เก�$ย์วิก�บ่การิก/าเน�ดของมน!ษย์และริ�ฐ อ/านาจ และจ!ดปริะสังคืของริ�ฐ โดย์เฉพาะริ�ฐในริ3ปแบ่บ่มหาชนริ�ฐท�$ม�ริ�ฐธริริมน3ญเป%นแม+บ่ทในการิปกคืริองและริ�ฐบ่าลอย์3+ภาย์ใต.การิคืวิบ่คื!มของปริะชาชน28 จอหน ลอคื ได.เข�ย์นหน�งสั�อด�งกล+าวิเป%น 2 เล+ม จ�งเป%นท�$ริ3 .จ�กก�นอ�กช�$อหน�$งวิ+า Two Treatise of Government เล+มแริกน�)น จอหน ลอคื ได.แสัดงท�ศ์นะของเขาในการิคื�ดคื.านคืวิามคื�ดของล�ทธ�เทวิสั�ทธ�C (Divine Right)29 ซึ่�$งเช�$อวิ+ากษ�ตริ�ย์ม�อ/านาจในการิปกคืริองได.เพริาะริ�บ่อ/านาจมาจากสัวิริริคื โดย์จอหน ลอคื ได.กล+าวิอ.างถึ�งพริะคื�มภ�ริในคืริ�สัตศ์าสันาถึ�งเริ�$องอด�มก�บ่อ�วิา เพ�$อแสัดงให.เห=นวิ+ามน!ษย์ถึ3กสัริ.างมาอย์+างเท+าเท�ย์มก�น และเล+มท�$สัองเสันอท�ศ์นะของเขาเริ�$องริ3ปแบ่บ่การิปกคืริองท�$ด�วิ+าคืวิริจะเป%นริ3ปแบ่บ่ท�$ริ �ฐบ่าลปกคืริองด.วิย์คืวิามย์�นย์อมพริ.อมใจของพลเม�อง30

จอหน ลอคื เช�$อวิ+า สัภาวิะธริริมชาต� (State of Nature) วิ+าเป%นสัภาวิะแห+งเสัริ�ภาพและคืวิามเสัมอภาคืท�$สัมบ่3ริณภาย์ใต.กฎของ


29 Divine Right ถึ3กน/าเสันออย์+างเป%นริะบ่บ่คืริ�)งแริกโดย์ เซึ่นต ออก�สัต�น โดย์เช�$อวิ+าริ�ฐท�$ด�จะต.อง

ใช.กฎหมาย์ของพริะเจ.าในการิปกคืริองปริะชาชน ซึ่�$งเปFดโอกาสัให.ศ์าสันจ�กริม�บ่ทบ่ทและอ�ทธ�พลต+อการิเม�องการิปกคืริอง และสั+งต+อมาย์�งสัถึาบ่�นกษ�ตริ�ย์ในริ3ปของการิปกคืริองแบ่บ่สัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ในเวิลาต+อมา ด3หน.า 10 ของบ่ทคืวิามน�)30

สั. ศ์�วิล�กษณ. “น�กปริ�ชญาการิเม�องฝึริ�$ง”. ศ์�กษ�ตสัย์าม.กริ!งเทพ. 2546, หน.า 107



ธริริมชาต� (Law of Nature) สัภาวิะด�งกล+าวิม�ล�กษณะด�งน�)31

1. สัภาวิะธริริมชาต�เป%นสัภาวิะท�$ม�เสัริ�ภาพอ�นสัมบ่3ริณ สัภาวิะเช+นน�)ท/าให.มน!ษย์สัามาริถึกริะท/าการิใด ๆ ก=ได.ตามปริาริถึนา ท�)งน�) ตามขอบ่เขตข.อก/าจ�ดของกฎธริริมชาต�

2. สัภาวิะธริริมชาต�เป%นสัภาวิะท�$ม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�นอย์+างสัมบ่3ริณ พริะเจ.าสัริ.างท!กสัริริพสั�$งข�)นมาบ่นโลก ด�งน�)นมน!ษย์ท!กคืนบ่นโลกจ�งม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�น คืวิามเท+าเท�ย์มด�งกล+าวิคื�อคืวิามเท+าเท�ย์มในสั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural

Right) ไม+ใช+คืวิามเท+าเท�ย์มก�นในคืวิามสัามาริถึ จอหน ลอคื อธ�บ่าย์วิ+า มน!ษย์อย์3+ในธริริมชาต�ริ+วิมก�นอย์+างม�เหต!ผล เหต!ผลคื�อเคืริ�$องม�อท�$ใช.ในการิท/าคืวิามเข.าใจต+อกฎของธริริมชาต� เช+น มน!ษย์ตริะหน�กด�กวิ+าจะม�ช�วิ�ตอย์3+โดย์ไม+ปริาริถึนาท�$จะท/าลาย์ตนเอง อย์+างไริด� การิท�$มน!ษย์อย์3+ริ +วิมก�นในสัภาวิะธริริมชาต�ย์+อมม�ข.อบ่กพริ+อง 3 ปริะการิสั/าคื�ญ คื�อ 32

1. สัภาวิะธริริมชาต�เป%นสัภาวิะท�$ไม+กฎหมาย์ริองริ�บ่เป%นการิท�$วิไป ท/าให.เก�ดคืวิามข�ดแย์.งก�นเน�$องจากมน!ษย์หลาย์คืน ย์+อมม�ท�ศ์นะและเข.าใจกฎธริริมชาต�แต+งต+างก�นไป จ�งเป%นสัาเหต!ให.ไม+สัามาริถึสัริ.างข.อตกลงในข.อข�ดแย์.งบ่างปริะการิได.

2. สัภาวิะธริริมชาต�เป%นสัภาวิะท�$ไม+ม�ต!ลาการิผ3.ต�ดสั�นอริริถึคืด�ท�$เป%นท�$ย์อมริ�บ่ในคืวิามเท�$ย์งธริริมและเป%นท�$ริ3 .ก�นโดย์ท�$วิไป จ�งล/าบ่ากต+อการิริะง�บ่ข.อข�ดแย์.งต+าง ๆ ท�$เก�ดข�)นในสัภาวิะธริริมชาต�

3. สัภาวิะธริริมชาต�เป%นสัภาวิะท�$ไม+ม�อ/านาจบ่�งคื�บ่ การิต�ดสั�นต+าง ๆ จ�งม�ล�กษณะท�$จะล/าเอ�ย์งไปตามอาริมณของผ3.ต�ดสั�น





จากข.อบ่กพริ+องเหล+าน�) ริ�ฐหริ�อสั�งคืมการิเม�อง (Commonwealth) จ�งก/าเน�ดข�)นโดย์คืวิามย์�นย์อมของมน!ษย์ท�)งหลาย์เพ�$อแก.ไขข.อบ่กพริ+องด�งกล+าวิและสัริ.างสัภาวิะท�$สัามาริถึจะอย์3+ริ +วิมก�นได.อย์+างสั�นต�สั!ขและปลอดภ�ย์ ในท�ศ์นะของ จอหน ลอคื สั�งคืมการิเม�องหริ�อริ�ฐจ�งเก�ดข�)นได.ด.วิย์การิท/าสั�ญญาปริะชาคืม (Social Contract) จากท�ศ์นะเช+นน�)ได.สั+งผลให.ริ3ปแบ่บ่ของการิเม�องการิปกคืริองท�$ได.ริ�บ่อ�ทธ�พลจากแนวิคืวิามคื�ดของ จอหน ลอคื ให.คืวิามสั/าคื�ญก�บ่สั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของมน!ษย์ท!กคืน โดย์ถึ�อวิ+า กฎหมาย์ของริ�ฐไม+อาจจะริ�ดลอนสั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของมน!ษย์ได. มน!ษย์ม�เสัริ�ภาพและคืวิามเสัมอภาคืต�ดต�วิมาแต+ก/าเน�ดตามท�$กฎแห+งธริริมชาต�ได.บ่�ญญ�ต�ไวิ. การิเข.ามาอย์3+ริ +วิมก�นภาย์ในริ�ฐจ�งเป%นการิหาหล�กปริะก�นท�$จะหาคืวิามสั!ขจากเสัริ�ภาพท�$ตนม� ท�)งน�) จอหน ลอคื ได.แบ่+งสั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของมน!ษย์เป%น 3 อย์+าง คื�อ สั�ทธ�ท�$จะม�ช�วิ�ตของตน (Life)

สั�ทธ�ในเสัริ�ภาพของตน (Freedom) และสั�ทธ�ในทริ�พย์สั�นของตน (Properties)33 ท�)งน�)ภาย์ใต.ขอบ่เขตของคืวิามไม+ฟื้! >งเฟื้>อและเป%นไปเพ�$อปริะโย์ชนของสั+วินริวิม เช+น ในกริณ�ท�$ย์อมให.พลเม�องของริ�ฐสัามาริถึสัะสัมทริ�พย์สั�นได.น�)น ก=โดย์ท�ศ์นะท�$วิ+า หากการิสัะสัมทริ�พย์สั�นน�)นช+วิย์ในการิขย์าย์ต�วิของป#จเจกบ่!คืคืลตลอดจนสัริ.างการิม�สั+วินได.สั+วินเสั�ย์ทางสั�งคืมให.เก�ดข�)นแล.วิ การิท�$พลเม�องย์อมให.เก=บ่ภาษ�จากทริ�พย์สัมบ่�ต�ท�$เขาสัะสัมก=ย์+อมเป%นการิเสั�ย์สัละทริ�พย์สัมบ่�ต�น� )นเพ�$อให.ได.มาซึ่�$งคืวิามม�สั�นต�สั!ขและคืวิามปลอดภ�ย์ในช�วิ�ตซึ่�$งริ�ฐเป%นผ3.ให.หล�กปริะก�นด�งกล+าวิ34

จอหน ล=อคื ได.ใช.เหต!ผลทางปริ�ชญาการิเม�องของเขาผ3กโย์งเข.าก�บ่หล�กจริ�ย์ธริริมทางคืริ�สัตศ์าสันา เพริาะเขาเช�$อวิ+ามน!ษย์เป%นสั�ตวิท�$ม�เหต!ผล เม�$ออย์3+ภาย์นอกริ�ฐก=สัามาริถึริ3 .ได.วิ+าอาจม�โอกาสัท�$จะพบ่ก�บ่ภย์�นตริาย์ต+าง ๆ อ�กท�)งย์�งม�คืวิามศ์ริ�ทธาในศ์าสันา เหน�ออ�$นใด 33





จอหน ลอคื ย์�งเริ�ย์กริ.อย์ให.ริ�ฐ ใจกวิ.าง ต+อน�กาย์ทางศ์าสันา ด.วิย์“ ”

เหต!ท�$ในย์!คืด�งกล+าวิ การิพ3ดแสัดงคืวิามคื�ดเห=นใด จะต.องคื/าน�งถึ�งท�ศ์นะต+อศ์าสันาของผ3.พ3ดและผ3.ฟื้#ง นอกจากน�) หากริ�ฐเองย์�งห.ามหามผ3.น�บ่ถึ�อศ์าสันาคืริ�สัตน�กาย์ย์+อย์ ๆ ไม+ให.พ3ดจาปริาศ์�ย์ในท�$ปริะช!มชนท�)งหลาย์อ�กด.วิย์ โดย์เขาให.คืวิามสั/าคื�ญก�บ่สั�$งท�$เริ�ย์กวิ+า เสัริ�ภาพในการิพ3ด (Free of Speech) โดย์ท�$เขาให.ท�ศ์นะวิ+า อาณาจ�กริของมน!ษย์เก�ดข�)นเพ�$อแสัดงหาและริ�กษาไวิ.ซึ่�$งคืวิามเจริ�ญก.าวิหน.าของสั�$งท�$ม�ปริะโย์ชนต+อบ่.านเม�อง อ�นได.แก+ ช�วิ�ต เสัริ�ภาพ ทริ�พย์สั�น และสั!ขภาพ สั+วินคืริ�สัตจ�กริน�)น เป%นสั�งคืมท�$มน!ษย์ย์�นย์อมพริ.อมจก�นเข.ามาริ+วิมก�นเพ�$อบ่3ชาคื!ณของพริะเจ.าเพ�$อคืวิามริอดพ.นทางวิ�ญญาณ ซึ่�$งเป%นการิให.เก�ย์ริต�ต+อศ์าสันาจ�กริ ด�งน�)นแล.วิ เจ.าพน�กงานของริ�ฐและข.าริาชการิท�)งปวิง จ�งม�หน.าท�$เพ�ย์งเพ�$อให.พลเม�องม�โอกาสัได.คืริอบ่คืริองสั�ทธ�ท�$เขาคืวิริจะได.ริ�บ่เพ�$อสัริ.างปริะโย์ชนแก+ริ�ฐเท+าน�)น โดย์ม�พ�กต.องคื/าน�งถึ�งคืวิามเช�$อและวิ�ญญาณของป#จเจกชนแต+ละคืน และไม+จ/าเป%นต.องบ่�งคื�บ่ให.ใคืริเช�$อถึ�ออะไริอย์+างไริ เวิ.นแต+คืวิามเช�$อในศ์าสันาและล�ทธ�น�กาย์น�)นจะเป%นริ.าย์และริ!กริานสั�ทธ�ของพลเม�องของริ�ฐ ผลคื�อ การิอธ�บ่าย์เริ�$องสั�ทธ�ตามธริริมชาต�ของเขาม�พล�งสั+งต+อมาย์�งย์!คืสัม�ย์ของการิปฏิ�วิ�ต�ต+อมา35

ในย์!คืสัม�ย์ใหม+ของปริ�ชญาการิเม�อง สั�ทธ�และคืวิามเสัมอภาคืด3เหม�อนจะอ.างอ�งหล�กการิทางศ์าสันาน.อย์ลง ต�)งแต+การิให.คืวิามหมาย์ของริ�ฐโดย์มาคื�อาเวิลล� จนมาถึ�งการิกล+าวิถึ�งสั�ทธ�และกฎธริริมชาต�ของจอหน ลอคื ท�$ท/าให.เริาเห=นแนวิโน.มของการิแย์กอาณาจ�กริของจากศ์าสันจ�กริแจ+มช�ดข�)นท!กขณะ การิอ.างอ�งถึ�งคืวิามเสัมอภาคืของมน!ษย์ท�$มาจากการิสัริริคืสัริ.างของพริะเจ.าแม.จะเป%นหล�กการิพ�)นฐานท�$วิ+า มน!ษย์ท!กคืนม�คืวิามเสัมอภาคืก�นต+อเบ่�)องพริะพ�กตของพริะเจ.า แม.จะย์�งเป%นหล�กการิท�$ย์อมริ�บ่ แต+ก=ลดอ�ทธ�พลไปอย์+างมาก เพริาะศ์าสันจ�กริเองเริ�$มม�บ่ทบ่าทในการิบ่ริ�หาริและปกคืริองริ�ฐน.อย์ลง

35 อ.างแล.วิ หน.า 121



คืวิามเสัมอภาคืจ�งเหล�อเพ�ย์ง การิเท+าเท�ย์มก�นในการิเก�ดเป%นมน!ษย์ สั+วินเริ�$องคืวิามสัามาริถึและชนช�)นน�)นถึ�อเป%นเริ�$องของศ์�กย์ภาพท�$มน!ษย์แต+ละคืนจะต.องใช.คืวิามสัามาริถึของตนในอ�นท�$จะได.มาซึ่�$งสั�$งท�$ตนต.องการิ อย์+างไริก=ด� เม�$อเช�$อวิ+า มน!ษย์เก�ดมาอย์+างเสัมอภาคืก�นและม�เสัริ�ภาพท�$จะกริะท/าการิใด ๆ ตามสั�ทธ�ท�$ม�มาแต+ธริริมชาต�แล.วิ สัภาวิะของริ�ฐท�$ไม+เข.าก�บ่ท�ศ์นะเช+นน�)จ�งเก�ดคืวิามเปล�$ย์นแปลง โดย์เฉพาะริ�ฐท�$ม�คืวิามแตกต+างทางชนช�)นอย์+างสั3ง ด�งเช+นท�$ การิปริะกาศ์อ�สัริภาพของสัหริ�ฐอเมริ�กา ใน พ.ศ์.2319 (คื.ศ์. 1776) และการิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สัใน พ.ศ์. 2332 (คื.ศ์. 1789)

การประกาศอ�สิรภาพัของสิหร�ฐอเมร�กาและการปฏิ�วั�ต�ฝร�)งเศสิ จ้�ดก3าเนุ�ดแห�งสิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุ

United States Declaration of Independence



ในวิ�นท�$ 4 กริกฏิาคืม พ.ศ์. 2319 (คื.ศ์.1776) ต�วิแทนจากริ�ฐเม�องข�)น 13 ริ�ฐแถึบ่ชาย์ฝึ#$ งแอตแลนต�คื ของสัหริาชอาณาจ�กริบ่ริ�เตนใหญ+ ได.ลงนามในปริะกาศ์ฉบ่�บ่หน�$งเพ�$อต�ดขาดจากการิเป%นสั+วินหน�$งของจ�กริวิริริด�อ�งกฤษ ท�)งน�) เพริาะข.อเริ�ย์กริ.องในการิม�ต�วิแทนในริ�ฐสัภาสัหริาชอาณาจ�กริไม+ได.ริ�บ่การิตอบ่สันอง ผนวิกก�บ่การิถึ3กเอาเปริ�ย์บ่ด.านการิเก=บ่ภาษ�จากสัหริาชอาณาจ�กริ และสังคืริามริะหวิ+างริ�ฐแม+ คื�อ สัหริาชอาณาจ�กริ ก�บ่ อาณาน�คืมในทวิ�ปอเมริ�กา เหล+าน�)เป%นป#จจ�ย์ให.ผ3.น/าท�)ง 13 ริ�ฐด�งกล+าวิ ริ+วิมลงนามก�นเอกสัาริท�$เริ�ย์กวิ+า คื/าปริะกาศ์อ�สัริภาพสัหริ�ฐอเมริ�กา “ ”

คื/าปริะกาศ์อ�สัริะภาพด�งกล+าวิได.อ.างอ�งถึ�งสั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) ของมน!ษย์ท�$ไม+อาจจะเปล�$ย์นแปลงเป%นอ�$นได. (Unalienable right) ใน 3 สั�$งน�$นคื�อ ช�วิ�ต (Life) อ�สัริภาพ (Freedom) และการิแสัวิงหาคืวิามสั!ข (Pursuit of

Happiness)36 ซึ่�$งเป%นหล�กการิเด�ย์วิก�บ่ท�$ จอหน ลอคื ได.กล+าวิถึ�งคื�อ มน!ษย์ม�สั�ทธ�ตามธริริมชาต�ในช�วิ�ต (Life) เสัริ�ภาพ (Freedom)

และทริ�พย์สั�น (Properties)37

สั�$งสั/าคื�ญของคื/าปริะกาศ์ด�งกล+าวิท�$คืวิริพ�จาริณาในท�$น�)คื�อ การิให.เหต!ผลถึ�งท�$มาของสั�ทธ�แห+งคืวิามเป%นมน!ษย์ท�$ม�มาต�)งแต+ก/าเน�ด ด�งข.อคืวิามท�$วิ+า

We hold these Truths to be self-evident, that all Men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty, and the Pursuit of Happiness That to secure these Rights, Governments are instituted among Men, deriving their just Powers from the Consent of the Governed, that whenever 36

http://en.wikipedia.org/wiki/United_States_Declaration_of_Independence37

ธวิ�ช ท�นโตภาสั ทฤษฏิ�การิเม�อง“ ” โริงพ�มพป#ตตาน�การิช+าง.ป#ตตาน�.2542, หน.า 89



any Form of Government becomes destructive of these Ends, it is the Right of the People to alter or to abolish it, and to institute new Government, laying its Foundation on such Principles, and organizing its Powers in such Form, as to them shall seem most likely to effect their Safety and Happiness 38

พวิกเริาถึ�อวิ+าคืวิามจริ�งเหล+าน�) ม�คืวิามช�ดเจนในต�วิของม�นเอง,

คืวิามจริ�งท�$วิ+ามน!ษย์ท!กคืนถึ3กสัริ.างมาให.ม�คืวิามเท+าเท�ย์มก�น, คืวิามจริ�งท�$วิ+าพวิกเขาได.ริ�บ่มอบ่สั�$งต+างๆ จากผ3.สัริ.าง พริ.อมด.วิย์สั�ทธ�ท�$ไม+อาจเปล�$ย์นแปลงเป%นอ�$นได., สั�$งเหล+าน�)นได.แก+ ช�วิ�ต, อ�สัริภาพ, และ การิแสัวิงหาคืวิามสั!ข.

ด�งน�)น เพ�$อท�$จะปริะก�นสั�ทธ�เหล+าน�), ริ�ฐบ่าลจ�งได.ริ�บ่การิจ�ดต�)งข�)นในหม3+ผ3.คืน, โดย์พวิกเขาได.ย์�นย์อมให.ริ�ฐบ่าลใช.อ/านาจปกคืริองต+อเขา โดย์ท�$วิ+า เม�$อใดท�$ริ �ฐบ่าลช!ดใด ไม+วิ+าจะอย์3+ในริ3ปแบ่บ่ล�กษณะใดก=ตามแต+ ได.กล�บ่มาท/าลาย์สั�$งเหล+าน�), จ�งเป%นสั�ทธ�ของปริะชาชนท�$จะเปล�$ย์นแปลงหริ�อล.มล.างริ�ฐบ่าล,

และท�$จะจ�ดต�)งริ�ฐบ่าลช!ดใหม+, ท�$วิางอย์3+บ่นริากฐานของหล�กการิเช+นวิ+าน�)น, และ จ�ดริะบ่บ่อ/านาจของริ�ฐบ่าลในริ3ปแบ่บ่ล�กษณะท�$ปริากฏิให.เช�$อได.วิ+า จะก+อให.เก�ดคืวิามปลอดภ�ย์และคืวิามสังบ่สั!ขต+อพวิกเขาอย์+างมากท�$สั!ดเท+าท�$จะเป%นได.

คื/าปริะกาศ์อ�สัริะภาพของอเมริ�กาจ�งต�)งอย์3+บ่นฐานคื�ดท�$วิ+า ป#จเจกชนท!กคืนล.วินม�สั�ทธ�ตามธริริมชาต�ในช�วิ�ต ในเสัริ�ภาพ และการิแสัวิงหาซึ่�$งคืวิามสั!ขท�$พวิกเขาต.องการิ ซึ่�$งเป%นคืวิามคื�ดในล�ทธ�ป#จเจกน�ย์ม (Individualism) ซึ่�$งสัน�บ่สัน!นสั�ทธ�และเสัริ�ภาพของบ่!คืคืลวิ+าม�อย์3+แล.วิตามธริริมชาต� การิม�ริ�ฐน�)น เป%นเริ�$องท�$ป#จเจกชนท�)งหลาย์ต+างย์�นย์อม (consent) ท�$จะสัละสั�ทธ�บ่างสั+วินของตนให.แก+ริ�ฐบ่าล

38 http://en.wikipedia.org/wiki/United_States_Declaration_of_Independence



เพ�$อท�$จะได.ปริะก�นวิ+าตนจะม�สั�ทธ�เหล+าน�)นได. สั�$งเหล+าน�)ได.เปล�$ย์นโลกท�ศ์นของมน!ษย์จากการิท�$มองสั�ทธ�วิ+า เป%นอ/านาจท�$พริะเจ.าได.ปริะทานให.ผ3.ปกคืริองเพ�$อมาปกคืริองตน ซึ่�$งเป%นล�กษณะสั/าคื�ญของล�ทธ�เทวิสั�ทธ�C หริ�อท�$เซึ่นตออก�สัต�นกล+าวิวิ+า เป%นกฎหมาย์ของพริะเจ.า (Divine Right) ไปเป%น สั�ทธ�คื�อสั�$งท�$พริะเจ.าได.ปริะทานให.ต�ดต�วิมน!ษย์ท!กคืนแล.วิ และป#จเจกชนท�)งหลาย์ได.สัละอ/านาจน�)นให.ผ3.ปกคืริองเพ�$อปริะโย์ชนสั!ขแห+งตนแทน ซึ่�$งสัน�บ่สัน!นแนวิคื�ดวิ+าด.วิย์เสัริ�น�ย์มปริะชาธ�ปไตย์ (Liberalism Democracy) และเม�$อคืวิามหมาย์และพล�งอ/านาจ (Meaning and power of Right) ได.เคืล�$อนย์.าย์จากคืนกล!+มเล=กไปสั3+มวิลชนท�)งหลาย์แล.วิ จ�งบ่�งเก�ดคืวิามชอบ่ธริริมท�$จะจ/าก�ดและเปล�$ย์นแปลงอ/านาจของริะบ่บ่กษ�ตริ�ย์ท�$ม�การิปกคืริองในริ3ปของสัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ (Absolute

Monarchy) ด�งท�$ได.เคืย์ท/าสั/าเริ=จแล.วิในอ�งกฤษเม�$อ พ.ศ์.1758 (

คื.ศ์. 1215) โดย์กฎบ่�ตริแมกนาคืาริตา และต+อมาคื�อการิปริะกาศ์อ�สัริะภาพของอาณาน�คืมอ�งกฤษใน พ.ศ์. 2319 (คื.ศ์.1776) ด.วิย์ปริะกาศ์ปริะกาศ์อ�สัริภาพสัหริ�ฐอเมริ�กา และต+อไปคื�อ การิปริะกาศ์สั�ทธ�มน!ษย์ชนของฝึริ�$งเศ์สัใน พ.ศ์. 2332 (คื.ศ์. 1789) ในการิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สั



The Storming of the Bastille by marquis de Launay

การิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สัใน พ.ศ์. 2332 (คื.ศ์. 1789) เป%นการิโคื+นล.มสัถึาบ่�นกษ�ตริ�ย์ของฝึริ�$งเศ์สั และเปล�$ย์นการิปกคืริองของปริะเทศ์จากสัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์ (Absolute Monarchy) มาเป%นริะบ่อบ่สัาธาริณริ�ฐ (Republic หริ�ออ�กช�$อวิ+า มหาชนริ�ฐ)โดย์ม�การิโจมต�คื!กบ่าสัต�ย์ (Prise de la Bastille) ในวิ�นท�$ 14 กริกฎาคืม พ.ศ์.2332 (คื.ศ์.1789) เป%นสั�ญล�กษณของเหต!การิณด�งกล+าวิ39 ม�การิล.มล.างและเปล�$ย์นแปลงริะบ่บ่สั�งคืมอย์+างกวิ.างขวิาง ไม+วิ+าจะการิปริ�บ่ปริ!งข.าริาชการิและพน�กงานของริ�ฐในต/าแหน+งต+าง ๆ ในริาชการิซึ่�$งแต+เด�มม�ล�กษณะเป%นต/าแหน+งท�$ตกทอดได. เป%นการิก/าหนดต/าแหน+งทางริาชการิไม+สัามาริถึตกทอดไปย์�งล3กหลาน จ�งหวิ�ดต+าง ๆ ถึ3กย์!บ่เพ�$อสัลาย์ริะบ่บ่ข!นนางและเจ.าท�$ด�นเด�ม ท�)งน�)ฝึริ�$งเศ์สัถึ3กแบ่+งเป%น 83 เขตการิปกคืริอง (départements) แทนริะบ่บ่เด�ม ม�การิจ�ดต�)งศ์าลปริะชาชนแทนริะบ่บ่ศ์าลเด�ม ม�การิปฏิ�ริ3ปกฎหมาย์ของฝึริ�$งเศ์สั การิเวินคื�นท�$ธริณ�สังฆ แล.วิน/ามาคื/)าปริะก�นพ�นธบ่�ตริ ท�$ออกเพ�$อริะดมท!นจากปริะชาชน มาแก.ไขป#ญหาหน�)ของปริะเทศ์ เป%นต.น

39 http://th.wikipedia.org/wiki/การิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สั



คื/าขวิ�ญของสัาธาริณริ�ฐฝึริ�$งเศ์สั

การิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สัน/าไปสั3+การิปริะกาศ์ สั�ทธ�ของมน!ษย์และพลเม�อง (La déclaration des droits de l'homme et du

citoyen) โดย์สัภาแห+งชาต� (Assemblée nationale

constituante) ในวิ�นท�$ 26 สั�งหาคืม พ.ศ์. 2332 (คื.ศ์. 1789)

ซึ่�$งต�)งอย์3+บ่นพ�)นฐานของหล�กการิ เสัริ�ภาพ เสัมอภาคื และภริาดริภาพ (Liberty, Equality, Fraternity : Liberté, Égalité, Fraternité) และน�บ่เป%นคืริ�)งแริกท�$ป#จเจกบ่!คืคืลได.ริ�บ่การิริ�บ่ริองจากริ�ฐโดย์กฎหมาย์วิ+าม�สั�ทธ�อ�นชอบ่ธริริมในช�วิ�ตของตน40 โดย์การิให.คื/าจ/าก�ดคืวิามของสั�ทธ�มน!ษย์ชน และริวิบ่ริวิมสั�ทธ�ท�)งหมดในทริ�พย์สั�น

"First Article – Men are born and remain free and equal in rights. Social distinctions can be founded only on the common utility"41

บ่ทท�$ 1 มน!ษย์ย์+อมเก�ดมาอย์+างม�เสัริ�ภาพและคืวิามเท+าเท�ย์มก�นในสั�ทธ� คืวิามโดดเด+นของสั�งคืมสัามาริถึพบ่ได.เพ�ย์งสั�งคืมท�$เป%นปริะโย์ชนโดย์ท�$วิไปต+อท!กคืน

40 http://en.wikipedia.org/wiki/Declaration_of_the_Rights_of_Man_and_of_the_Citizen

41 http://en.wikisource.org/wiki/Declaration_of_the_Rights_of_Man_and_of_the_Citizen



Declaration of the Rights of Man and of the Citizen in 1789

คื/าปริะกาศ์สั�ทธ�ของมน!ษย์และพลเม�องของฝึริ�$งเศ์สัถึ�อเป%นเอกสัาริสั/าคื�ญช�)นหน�$งในการิปฏิ�วิ�ต�ฝึริ�$งเศ์สั โดย์เน�)อหาในเอกสัาริได.ริ�บ่อ�ทธ�พลจากหล�กการิสั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) สั�ทธ�เหล+าน�)เป%นสั�ทธ�สัากล (Universal Right) มน!ษย์ม�สั�ทธ�ในเวิลา และสัถึานท�$ โดย์อ.างถึ�งธริริมชาต�ของมน!ษย์ และเป%นก.าวิแริกของการิริ+างริ�ฐธริริมน3ญท�$บ่ริริจ!เริ�$องของสั�ทธ�ข� )นพ�)นฐานของพลเม�อง ซึ่�$งอ�ทธ�พลด�งกล+าวิไม+ได.เก�ดเพ�ย์งแต+ในฝึริ�$งเศ์สัแต+ริวิมถึ�งชาต�ต+าง ๆ ในเวิลาต+อมาท�)งในซึ่�กโลกตะวิ�นตกและตะวิ�นออก เน�)อหาของคื/าปริะกาศ์สั�ทธ�ของมน!ษย์และพลเม�องน�) ไม+ม�คื/ากล+าวิถึ�งสัถึานะของสัตริ� ริะบ่บ่ทาสั ซึ่�$งหมาย์ถึ�งการิไม+ให.คืวิามแตกต+างริะหวิ+างชาย์และหญ�งและริะหวิ+างผ3.ม�อ/านาจเหน�อกวิ+าก�บ่ผ3.ม�อ/านาจน.อย์กวิ+าท�$อย์3+ภาย์ใต.การิปกคืริองอย์+างเบ่=ดเสัริ=จของผ3.ม�อ/านาจเหน�อกวิ+า ซึ่�$งสั�$งเหล+าน�)ย์+อมแสัดงถึ�งหล�กสัากลแห+งคืวิามเสัมอภาคื ซึ่�$งจะม�บ่ทบ่าทต+อคื/า



ปริะกาศ์ปฏิ�ญญาสัากลวิ+าด.วิย์สั�ทธ�มน!ษย์ชน (Universal

Declaration of Human Rights หริ�อ UDHR) ซึ่�$งเป%นเอกสัาริท�$แสัดงถึ�งการิปริะกาศ์เจตนาริมณในการิริ+วิมม�อริะหวิ+างปริะเทศ์ท�$ม�คืวิามสั/าคื�ญในการิวิางกริอบ่เบ่�)องต.นเก�$ย์วิก�บ่สั�ทธ�มน!ษย์ชน และเป%นเอกสัาริหล�กด.านสั�ทธ�มน!ษย์ชนฉบ่�บ่แริก ซึ่�$งท�$ปริะช!มสัม�ชชาใหญ+แห+งสัหปริะชาชาต� ให.การิริ�บ่ริองตามข.อมต�ท�$ 217 A (III) เม�$อวิ�นท�$ 10

ธ�นวิาคืม พ.ศ์. 249142ในเวิลาต+อมา

จะเห=นได.วิ+าท�นท�$ฐานคื�ดเก�$ย์วิก�บ่สั�ทธ�ม�การิเปล�$ย์นแปลงไป จากเด�มท�$ริะบ่บ่สัมบ่3ริณาญาสั�ทธ�ริาชย์น�)น สั�ทธ�เป%นเริ�$องของอ/านาจโดย์ชอบ่ธริริมในการิปกคืริอง ซึ่�$งผ3.ปกคืริองได.ริ�บ่มาจากพริะเจ.า ผ+านกฎหมาย์ศ์�กด�Cสั�ทธ�C (Divine Right หริ�อเทวิสั�ทธ�C) ได.ถึ3กเปล�$ย์นเป%นฐานคื�ดเก�$ย์วิก�บ่สั�ทธ�ตามธริริมชาต� (Natural Right) ซึ่�$งแม.ท�)งสัองจะถึ3กอ.างอ�งจากฐานคื�ดเด�มเริ�$องกฎของธริริมชาต� (Natural

Law) วิ+าเป%นสั�$งท�$เก�ดข�)นโดย์พริะเจ.าผ3.สัริ.างสัริริคืสัริริพสั�$ง แต+กล�บ่สั+งผลถึ�งการิใช.และริ3ปแบ่บ่คืวิามสั�มพ�นธทางการิเม�องท�$แตกต+างก�นอย์+างย์�$ง ในขณะท�$ริะบ่บ่กษ�ตริ�ย์ม�คืวิามม�$นคืงได.ด.วิย์การิอ.างสั�ทธ�อ/านาจจากพริะเจ.าผ+านกฎหมาย์ศ์�กด�Cสั�ทธ�Cเพ�$อท�$จะสัามาริถึม�อ/านาจปกคืริองคืนหม3+มากได.ด.วิย์กล!+มชนช�)นน/า ริะบ่บ่ปริะชาธ�ปไตย์กล�บ่สัริ.างสั�ทธ�ของป#จเจกชนด.วิย์การิอ.างสั�ทธ�อ/านาจท�$มน!ษย์ท!กคืนได.ริ�บ่จากผ3.สัริ.าง สั�ทธ�มน!ษย์ชนจ�งเป%นสั�$งท�$ม�ล�กษณะเป%นพลวิ�ตริ และเก�ดข�)นเพริาะการิต+อริองเริ�ย์กริ.องทางการิเม�องเพ�$อถึ+าย์โอนอ/านาจท�$ม�อย์3+แต+เด�มจากชนสั+วินน.อย์ไปสั3+ชนสั+วินมาก และเพ�$อการิริ�บ่ปริะก�นถึ�งการิม�ช�วิ�ต เสัริ�ภาพ ทริ�พย์สั�น และการิแสัวิงหาคืวิามสั!ขของป#จเจกชนท�$วิไปภาย์ในริ�ฐต+าง ๆ วิ+าจะสัามาริถึด/าริงคืวิามเป%นมน!ษย์ได.อย์+างม�ศ์�กด�Cศ์ริ� (Dignity) ตามศ์�กย์ภาพและคืวิามสัามาริถึของตนท�$ม� โดย์ริ�ฐม�หน.า

42 http://th.wikipedia.org/wiki ปฏิ�ญญาสัากลวิ+าด.วิย์สั�ทธ�มน!ษย์ชน



ท�$ท�$จะอ/านวิย์ให.เก�ดซึ่�$งสั�$งเหล+าน�)ตลอดจนการิปกป>องสั�ทธ�เหล+าน�)ของพลเม�องไม+ให.ถึ3กลดทอนสั3ญหาย์ไปได.

พั�ฒนุาการและโลกท�ศนุ�ของสิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุของโลกตะวั�นุออก:ท#)มาของสิ�ทธิ�และอ3านุาจ้ การิกล+าวิถึ�งพ�ฒนาการิของสั�ทธ�มน!ษย์ชนในโลกตะวิ�นออก หากไม+กล+าวิถึ�งท�$มาของสั�ทธ�และอ/านาจแล.วิ ก=จะเป%นอ.างเฉพาะถึ�งริ3ปแบ่บ่กฎหมาย์ริะหวิ+างปริะเทศ์ในเริ�$องปฏิ�ญญาสัากลวิ+าด.วิย์สั�ทธ�มน!ษย์ชนท�$ริ �ฐชาต�ต+าง ๆ ในโลกฝึ#$ งตะวิ�นออกริ�บ่มาจากโลกฝึ#$ งตะวิ�นตกผ+านกริะบ่วินการิการิท/าให.เป%นตะวิ�นตก (Westernization)

เท+าน�)น และจะสั+งผลถึ�งคืวิามไม+ลงริอย์ก�นริะหวิ+างสั�ทธ�มน!ษย์ชนท�$น/าเข.ามาจากโลกตะวิ�นออก ก�บ่ คืวิามริ�บ่ริ3 .ด.านสั�ทธ�และอ/านาจของตนเองและผ3.ปกคืริองของพลเม�องในปริะเทศ์ต+าง ๆ ในโลกตะวิ�นออก ด�งท�$ปริากฎอย์3+ในป#จจ!บ่�น ต�วิอย์+างท�$ด�ท�$สั!ดเก�$ย์วิการิไม+ลงริอย์ริะหวิ+างโลกท�ศ์นด.านสั�ทธ�มน!ษย์ชนของคืนในโลกตะวิ�นออกคื�อ กริณ�การิฆ+าต�ดตอนและการิลงโทษผ3.ท/าคืวิามผ�ดในคืด�ท�$เก�$ย์วิข.องก�บ่ย์าเสัพต�ดหริ�อท�$เริ�ย์กก�นวิ+า พวิกผ3.คื.าย์าบ่.า เช+นกริณ�เปริ�ย์บ่เท�ย์บ่ริะหวิ+างข+าวิจากหน�งสั�อพ�มพ“ ”

มต�ชนริาย์วิ�น ฉบ่�บ่วิ�นท�$ 14 พฤศ์จ�กาย์น พ.ศ์.2551 หน.า 12 ท�$ต�วิแทนขององคืการิฮ�วิแมนไริทวิอทซึ่ (Human Right Watch)

ได.แสัดงคืวิามก�งวิลต+อนโย์บ่าย์ต+อต.านย์าเสัพต�ดของริ�ฐบ่าลไทย์ ในขณะเด�ย์วิก�นท�$คืนไทย์ท�$ใช.ช�$อวิ+า ผ3.เกล�ย์ดองคืกริสั�ทธ�ฯ ท�$ลงในคือ“ ”

ล�มภ ถึามตอบ่คืริอบ่จ�กริวิาล ของนาย์เหล=กหวิานในหน�งสั�อพ�มพ“ ”

มต�ชนริาย์วิ�น ฉบ่�บ่วิ�นท�$ 25 ก!มภาพ�นธ พ.ศ์.2546 ท�$แสัดงท�ศ์นะอย์+างแข=งกริ.าวิต+อองคืกริสั�ทธ�Cและมองการิใช.คืวิามริ!นแริงของริ�ฐต+อผ3.คื.าย์าเสัพต�ดวิ+าเป%นสั�$งท�$ม�คืวิามถึ3กต.องชอบ่ธริริม ด�งน�)



หน�งสั�อพ�มพมต�ชนริาย์วิ�น ฉบ่�บ่วิ�นท�$ 14 พฤศ์จ�กาย์น พ.ศ์.2551

หน.า 12

“ถึ�งนาย์เหล=กหวิาน” ผมเห=นด.วิย์ก�บ่การิท�$ต/าริวิจวิ�สัาม�ญฆาตกริริมพวิกคื.าย์าเสัพต�ดหริ�อย์าบ่.า เพริาะพวิกน�)ม�นอ�นตริาย์ ต/าริวิจม�คื+ามากกวิ+าพวิกม�น ไม+คืวิริไปห+วิงช�วิ�ตพวิกคื.าย์า และผมขอปริะณามฝึEาย์คื.านและองคืกริสั�ทธ�มน!ษย์ชน ท�$ออกมาต+อต.านการิปริาบ่ปริามและวิ�สัาม�ญฆาตกริริมผ3.คื.าย์า โดย์เอาคื/าวิ+าสั�ทธ�มน!ษย์ชนมาอ.าง และท�พวิกคื.าย์าละเม�ดสั�ทธ�มน!ษย์ชนของเย์าวิชน โดย์การิน/าเอาเสัพต�ดริะบ่าดสั3+เย์าวิชนและคืนไทย์ ท/าไมพวิกองคืกริสั�ทธ�มน!ษย์ชนและฝึEาย์คื.านไม+คื/าน�งถึ�งบ่.าง

“ผ3.เกล�ย์ดองคืกริสั�ทธ�ฯ”หน�งสั�อพ�มพมต�ชนริาย์วิ�น ฉบ่�บ่วิ�นท�$ 25 ก!มภาพ�นธ พ.ศ์.2546

เหต!ใดโลกท�ศ์นของตะวิ�นออกและตะวิ�นในเริ�$องสั�ทธ�มน!ษย์ชนจ�งม�คืวิามแตกต+างก�นในล�กษณะน�) ท�$เป%นเช+นน�)นเน�$องจากโลกท�ศ์นของคืนตะวิ�นออกเช+นคืนไทย์ มองคืวิามหมาย์ของสั�ทธ�วิ+าเป%นเริ�$องของ ข.อก/าหนดและข.อห.ามในการิกริะท/าท�$ไม+เป%นผลด�ต+อสั+วินริวิม “

จ!ดหมาย์จ�งได.แก+คืวิามอย์3+ริอดและปลอดภ�ย์ของช!มชนและสัมาช�กท!ก



คืน”43 ด�งน�)นแล.วิในท�ศ์นะของตะวิ�นออกน�)น สั�ทธ�จ�งไม+ใช+เริ�$องของท�$ม�อย์3+แล.วิตามธริริมชาต�ของป#จเจกบ่!คืคืล แต+เป%นกต�กาของการิอย์3+ริ +วิมก�นในสั�งคืม และในขณะเด�ย์วิก�นน�)น สั�ทธ�จ�งม�คืวิามสั�มพ�นธก�บ่อ/านาจและบ่าริม�อย์+างแย์กไม+ออก เพริาะสั�ทธ�น�)นหมาย์ถึ�ง อ/านาจอ�น“

ชอบ่ธริริมและคืวิามสั/าเริ=จ ของผ3.ม�บ่าริม�ในริะด�บ่ต+าง ๆ น�$นเอง”

ในริะบ่บ่การิปกคืริองแต+เด�มของโลกตะวิ�นออก โดย์เฉพาะในกล!+มอ!ษาคืเนย์ เช+น ไทย์ และอ�นโดน�เซึ่�ย์ ได.ก/าหนดริะบ่บ่คืวิามสั�มพ�นธริะหวิ+างชนช�)นต+าง ๆ และก/าหนดสั�ทธ�-อ/านาจและหน.าท�$ในล�กษณะของการิม�บ่!ญญาบ่าริม� กล+าวิคื�อ ผ3.ม�สั�ทธ�-อ/านาจมาก ก=จะม�หน.าท�$ต+อชนช�)นอ�$น ๆ น.อย์ เช+น กษ�ตริ�ย์น� )นเป%นผ3.ม�บ่าริม�มาก ย์+อมจะม�หน.าท�$ท�$จะต.องปฏิ�บ่�ต�ต+อชนช�)นริองลงมาเช+น ข!นนาง ไพริ+ และ ทาสั น.อย์มาก สั�$งท�$เป%นหน.าท�$ท�$กษ�ตริ�ย์ต.องริ�บ่ผ�ดชอบ่ด.วิย์น�)น คื�อ พริะศ์าสันาท�$ต.องทริงอ!ปภ�มปJ และ เก�ย์ริต�ของสัถึาบ่�นกษ�ตริ�ย์ของพริะองคืน�$นเอง และสั�ทธ�ของกษ�ตริ�ย์น� )นย์+อมม�มากท�$สั!ด เพริาะพริะองคืเป%นผ3.ม�บ่!ญญาบ่าริม�สั3งท�$สั!ด จนเอนกน�กริท�)งหลาย์ย์+อมต�)งพ�$งพ�งข�)นต+อพริะบ่ริมโพธ�สัมภาริของพริะองคื และพริะองคืย์+อมม�สั�ทธ�อาณาปริะชาริาชและเขตคืามสั�มาริวิมท�)งริาชสัมบ่�ต�ท�)งหลาย์ในแผ+นด�นของพริะองคือ�กด.วิย์ ในขณะเด�ย์วิก�นท�$ทาสัน�)นม�หน.าท�$ท�$จะต.องปฏิ�บ่�ต�ต+อนาย์ทาสั ไพริ+ ข!นนาง กษ�ตริ�ย์ อย์+างเบ่=ดเสัริ=จและริ�ดก!ม และด.วิย์การิเป%นทาสัน�)นย์+อมแสัดงถึ�งบ่!ญญาบ่าริม�อย์3+น.อย์น�ด สั�ทธ�ต+าง ๆ ของทาสัจ�งแทบ่ไม+ม�เช+นเด�ย์วิก�บ่บ่าริม� จนแม.แต+ช�วิ�ตของต�วิเองก=ไม+สัามาริถึคืวิบ่คื!มหริ�อกริะท/าการิใดได.อย์+างม�อ�สัริภาพ44

เช+นเด�ย์วิก�น คื/าวิ+าอ�สัริภาพในคืวิามหมาย์ของตะวิ�นออก ก=ม�คืวิามแตกต+างก�บ่คื/าวิ+า Freedom ในคืวิามหมาย์ของตะวิ�นตก ท�$หมาย์ถึ�งการิไม+ม�ป#จจ�ย์หริ�อม�ป#จจ�ย์น.อย์ท�$จะท/าให.ป#จเจกชนแต+ละคืน

43 ธเนศ์ อาภริณสั!วิริริณ. “ก/าเน�ดและคืวิามเป%นมาของสั�ทธ�มน!ษย์ชน” เอกสัาริปริะกอบ่การิ

ปริะช!มศ์!กริเสัวินา. 8 ม�ถึ!นาย์น 2550

หน.า 144




ไม+สัามาริถึกริะท/าการิใด ๆ ได.อย์+างต.องการิ แต+ในคืวิามหมาย์ของตะวิ�นออกน�)น คื/าวิ+า อ�สัริภาพ คื�อ การิเป%นใหญ+ในตนและอาจจะ“ ”

ขย์าย์ไปสั3+คืนอ�$น ๆ ท�$ตนเองท/าหน.าท�$ปกคืริองได.อ�กด.วิย์45 ด�งน�)นสั�ทธ�ในสั�งคืมอ!ษาคืเนย์น�)นย์+อมหมาย์ถึ�งการิท�$ผ3.ม�อ/านาจ หริ�อ อาวิ!โสั และต/าแหน+งท�$เหน�อกวิ+าจะม�คืวิามสั/าคื�ญกวิ+าผ3.อย์3+ใต.คืวิามริ�บ่ผ�ดชอบ่ของคืนผ3.น� )น Benedict Anderson ได.กล+าวิถึ�งอ/านาจในโลกชวิา ซึ่�$งหมาย์ถึ�งริะบ่บ่และริ3ปแบ่บ่การิปกคืริองด�)งเด�มของปริะเทศ์อ�นโดน�เช�ย์ไวิ.อย์+างน+าสันใจ ด�งน�)46

1. อ/านาจเป%นสั�$งนามธริริม ท�$แม.วิ+าจะไม+แสัดงออกมาให.เห=นอย์+างช�ดเจน แต+ก=ริ�บ่ริ3 .ได.โดย์ท�$วิไป อ/านาจเป%นคื/าท�$วิ ๆ ไปท�$แสัดงถึ�งคืวิามสั�มพ�นธหริ�อสั�$งสั�มพ�นธเหม�อนคื/าวิ+าอ/านาจสั�$งการิและคืวิามชอบ่ธริริม เริาไม+สัามาริถึบ่อกได.วิ+าใคืริหริ�อกล!+มใดม�อ/านาจหริ�อไม+จนกวิ+าจะได.เห=นการิแสัดงออกซึ่�$งอ/านาจออกมา

2. ท�$มาของอ/านาจม�หลากหลาย์ ท�)งจากคืวิามพ�นธทางสั�งคืม การิสั�บ่ทอดจากบ่ริริพบ่!ริ!ษ การิสั�$งสัมอาวิ!ธและก/าล�ง การิจ�ดองคืกริ การิม�ปริะชากริในคืวิามด3แล เทพเจ.า ม.าแก.วิ นางแก.วิ ฯลฯ

3. การิสั�$งสัมอ/านาจน�)นไม+ม�ข.อจ/าก�ดท�$ซึ่+อนอย์3+ภาย์ใน การิสั�$งสัมอ/านาจเป%นคืวิามสัามาริถึของผ3.ม�อ/านาจ

4. อ/านาจน�)นม�คืวิามคืล!มเคืล�อทางศ์�ลธริริม อ/านาจไม+ต.องการิคืวิามชอบ่ธริริมเหม�อนก�บ่อ/านาจของตะวิ�นตก

ด�งน�)นแล.วิ โลกท�ศ์นต+ออ/านาจของชาวิชวิาคื�อการิท�$อ/านาจเป%นสั�$งคืงทน ถึาวิริและม�อย์3+จริ�ง อ�กท�)งไม+ได.ข�)นต+อผ3.ใช.อ/านาจอ�กด.วิย์ เพริาะอ/านาจม�อย์3+หน�$งเด�ย์วิและเป%นสั�$งท�$ม�อย์+างคืงท�$ใน


46 Anderson, Benedict R. O'G."Language and power : exploring political cultures in Indonesia ".

Cornell University Press, New York. 1990, p 20-21



จ�กริวิาลอ�กท�)ง อ/านาจ ไม+ต.องการิสั�$งอธ�บ่าย์ใด ๆ ถึ�งคืวิามชอบ่“ ”

ธริริม เพริาะอ/านาจน�)นม�คืวิามชอบ่ธริริมในต�วิม�นเอง หริ�ออาจจะกล+าวิได.วิ+า อ/านาจก=คื�ออ/านาจ สั�ทธ�และอ/านาจในโลกท�ศ์นตะวิ�นออกจ�งเป%นเริ�$องท�$สัมบ่3ริณในต�วิของต�วิเอง การิใช.สั�ทธ�และอ/านาจจ�งไม+ใช+เริ�$องของปริะชาชนท�$วิไปแต+เป%นเริ�$องของผ3.ม�สั�ทธ�และอ/านาจท�$จะใช.สั�ทธ�และอ/านาจน�)นท/าการิใด ๆ ตามปริะสังคืของเขา ข.อจ/าก�ดของสั�ทธ�และอ/านาจน�)นคืงจะม�แต+เพ�ย์งหล�กการิทางศ์าสันาซึ่�$งเป%นหล�กคื�ดท�$ให.คืวิามชอบ่ธริริมต+อการิคืงอย์3+ของผ3.ม�อ/านาจ ด.วิย์โลกท�ศ์นเช+นน�)การิท�$ ผ3.เกล�ย์ดองคืกริสั�ทธ�C จะม�คืวิามเห=นวิ+า คืนช�$วิ ไม+คืวิริม�สั�ทธ�ใด ๆ “ ” “ ”

เลย์ และต/าริวิจอ�นถึ�อได.วิ+าเป%นเจ.าหน.าท�$ของริ�ฐก=ม�สั�ทธ�และอ/านาจในหน.าท�$ท�$จะวิ�สัาม�ญฆาตกริริมพวิกผ3.คื.าย์าเสัพต�ดได.อย์+างชอบ่ธริริมอ�กด.วิย์ นอกจากน�)ย์�งมองวิ+า พวิกองคืกริสั�ทธ� เป%นพวิกสัริ.างคืวิาม“ ”

วิ! +นวิาย์ เพริาะ ไม+คื/าน�งถึ�งการิละเม�ดสั�ทธ�ของเด=กและเย์าวิชนของผ3.“

คื.าย์าเสัพต�ดด.วิย์การิเอาย์าเสัพต�ดมาแพริ+ริะบ่าดสั3+เย์าวิชนและคืนไทย์ เป%นต.น”

สิ�ทธิ�มนุ�ษยชนุก�บการสิร'างค้วัามเป4นุเล�ศของมนุ�ษย์ ด.วิย์เหต!เช+นน�)ข.าพเจ.าจ�งเห=นวิ+าการิจะสัริ.างโลกท�ศ์นด.านสั�ทธ�มน!ษย์ชนให.เก�ดข�)นก�บ่โลกตะวิ�นออกน�)น จ/าเป%นท�$จะต.องสัริ.างม!มมองของการิย์อมริ�บ่ในการิม�อย์3+ของ คืวิามเป%นคืน ของตนเองและผ3.อ�$น“ ”

อย์+างเสัมอภาคืก�น เพริาะจ!ดหมาย์สั3งสั!ดของสั�ทธ�มน!ษย์ชนคื�อการิปลดปล+อย์คืนท�)งหลาย์ให.พ.นจากคืวิามท!กขของการิกดข�$เหย์�ย์ดหย์ามและไม+เป%นธริริมท�)งหลาย์ท�$เก�ดข�)นในสั�งคืม และเป>าหมาย์เช+นน�)ย์+อมใช.ได.ท�)งโลกท�ศ์นแบ่บ่ตะวิ�นตกและตะวิ�นออก เพริาะแท.ท�$จริ�งแล.วิ คืวิามย์!ต�ธริริมท�$สั3งสั!ดย์+อมเป%นหน�$งเด�ย์วิก�บ่คืวิามด�งาม“ ” คืวิาม

ย์!ต�ธริริมน�)นคื�อคืวิามเสัมอภาคืก�นของคืวิามเป%นคืน เป%นคืวิามเสัมอภาคืก�นในเก�ย์ริต�แห+งคืวิามเป%นมน!ษย์ ไม+วิ+ามน!ษย์ท�$วิ+าน�)นจะม�เพศ์ พ�นธ! ภาษา สั�ผ�วิ คืวิามเช�$อ-ศ์าสันา อย์+างไริ ในขณะท�$คืวิามด�งามน�)น



คื�อ ธริริม สั3งสั!ดซึ่�$งหมาย์ถึ�งการิสัริ.างสัริริคืสั�$งท�$เป%นปริะโย์ชนต+อ“ ”

มวิลมน!ษย์ชาต� การิไม+เบ่�ย์ดเบ่�ย์นตนเองและผ3.อ�$นให.เป%นท!กข และการิพ�ฒนาตนเองให.ม�คืวิามริ3 .คืวิามเข.าใจ ภาวิะ คืวิามเป%นไปของ“ ”

ตนเองและสัริริพสั�$งท�$เก�$ย์วิข.อง และน�$นคื�อคืวิามหมาย์ของการิปลดปล+อย์ศ์�กย์ภาพมน!ษย์ด.วิย์การิให.สั�ทธ�เสัริ�ภาพต+อตนเองและผ3.อ�$นเพ�$อวิ�ตถึ!ปริะสังคื 3 ปริะการิข.างต.น47น�$นเอง มน!ษย์น�)นเป%นสั�$งม�ช�วิ�ตท�$ม�ศ์�กย์ภาพในการิจะคื�ดและท/าตามคืวิามคื�ดของตน การิสั+งเสัริ�มศ์�กย์ภาพของมน!ษย์น�)นจ�งท/าได.ด.วิย์ให.สั�ทธ�เสัริ�ภาพในการิคื�ดและการิกริะท/า อย์+างไริก=ด� มน!ษย์หาได.เป%นสั�$งม�ช�วิ�ตม�คืวิามเหต!ผลเพ�$อคื!ณคืวิามด�อย์+างเด�ย์วิเท+าน�)น หลาย์ต+อหลาย์คืริ�)งท�$มน!ษย์ม!+งปริะโย์ชนสั+วินต�วิและท/าริ.าย์ผ3.อ�$นและสั�$งอ�$น ๆ เพ�$อให.บ่ริริล!วิ�ตถึ!ปริะสังคืแห+งคืวิามต.องการิของตน ปริะวิ�ต�ศ์าสัตริท�$ผ+านมาของมน!ษย์ชาต�เต=มไปด.วิย์สังคืริามและการิท/าลาย์ล.างชาต�พ�นธ!ริะห+างมน!ษย์ด.วิย์ก�น และอาจจะกล+าวิโดย์ไม+ข�ดเข�นวิ+า ปริะวิ�ต�ศ์าสัตริให.คืวิามสันใจก�บ่สังคืริามมากกวิ+าสั�นต�ภาพ และสั�นต�ภาพท�$ปริะวิ�ต�ศ์าสัตริสันใจน�)น คื�อผลพวิงมาจากสังคืริาม ไม+วิ+าจะเป%นการิให.คืวิามสั/าคื�ญก�บ่สัหปริะชาชาต�ด.วิย์การิอ.างถึ�งล/าด�บ่เหต!การิณต+าง ๆ ของสังคืริามโลกคืริ�)งท�$ 2 การิบ่อกกล+าวิถึ�งสั�นน�บ่าตชาต� ด.วิย์การิบ่อกเล+าถึ�งเหต!การิณท�$เป%นชนวินเหต!ของสังคืริามโลกคืริ�)งท�$ 1 การิเก�ดข�)นของริ�ฐชาต�ในย์!โริปและน/าสั�นต�ภาพของเหล+าคืนขาวิ ด.วิย์การิกล+าวิถึ�งสันธ�สั�ญญาเวิสัปาเล�ย์ ซึ่�$งจ/าเป%นต.องอ.างอ�งถึ�งสังคืริามริะหวิ+างริาชวิงศ์ต+าง ๆ ในย์!โริปท�$ก�นเวิลาน�บ่ริ.อย์ปA อย์+างไริก=ด� การิสัริ.างคืวิามเป%นเล�ศ์ของมน!ษย์น�)น ไม+จ/าเป%น

47 วิ�ตถึ!ปริะสังคื 3 ปริะการิข.างต.น ข.าพเจ.าอน!มานมาจาก หล�กไตริสั�ขาในศ์าสันาพ!ทธ อ�นได.แก+

การิไม+ท/าบ่าป (สั�พพะปาป#สัสัะ อะกะริะณ�ง) การิท/าก!ศ์ลท�)งปวิงท�)งปวิง (ก!สัะล�สัสั3ปะสั�มปะทา) และการิท/าจ�ตตนให.ขาวิริอบ่ (สัะจ�ตตะปริ�โย์ทะปะน�ง)



ต.องเริ�$มต.นด.วิย์การิต+อสั3.ก�บ่ศ์�ตริ3 (ท�$สัมมต�ข�)น?) หากแต+เก�ดข�)นได.ด.วิย์การิแสัวิงหาสั�นต�ภาพจากภาย์ในของมน!ษย์แต+ละคืน สั�นต�ภาพจ�งเป%นสั�$งท�$เก�ดข�)นได.ด.วิย์ต�วิของม�นเอง ไม+ใช+สั�$งท�$เก�ดข�)นได.เพริาะคืวิามจ/าเป%นในการิแก.ไขป#ญหาคืวิามริ!นแริงและคืวิามข�ดแย์.งต+าง ๆ เท+าน�)น ด.วิย์ตริริกน�) สั�นต�ภาพจ�งไม+ใช+สั�$งท�$ม�คืวิามสั�มพ�นธอย์+างตาย์ต�วิก�บ่สั�$งท�$เริ�ย์กวิ+า สังคืริาม หากแต+สั�นต�ภาพน�)น เป%น ภาวิะ ท�$“ ”

สังบ่และไริ.สั�$งก�ดขวิางอ�นเป%นอ!ปสัริริคืท�$ท/าให.มน!ษย์ไม+สัามาริถึพ�ฒนาศ์�กย์ภาพอ�นม�คื+าของตนเองได.ต+างหาก สั�$งท�$สั/าคื�ญตามมาคื�อ จะท/าอย์+างไริมน!ษย์จ�งจะสัามาริถึสัริ.างสั�นต�ภาพภาย์ในต�วิเอง เพ�$อน/าไปสั3+สั�นต�ภาพของมน!ษย์ชาต�ได. ข.าพเจ.าเช�$อวิ+า หล�กการิ 3 ปริะการิ อ�นได.แก+ การิสัริ.างสัริริคืสั�$งท�$เป%นปริะโย์ชนต+อมวิลมน!ษย์ชาต� การิไม+เบ่�ย์ดเบ่�ย์นตนเองและผ3.อ�$นให.เป%นท!กข และการิศ์�กษาเพ�$อเข.าใจตนเองและสัริริพสั�$งจะเป%นการิท/าให.มน!ษย์ม�ศ์�กย์ภาพท�$ไม+สั�)นสั!ดและสัริ.างสั�นต�ภาพท�$ม� $นคืงถึาวิริคืวิบ่คื3+ไปก�บ่การิด/าริงคือย์3+ของมวิลมน!ษย์ชาต�ในจ�กริวิาลอ�นย์�$งใหญ+น�)ได.



เช�งอริริถึ


Documents

สิทธิมนุษยชน โลกทัศน์และพัฒนาการ