ماهي تعريف آب در و بوده فرد و زوج هاي باله داراي كه خونسرد است موجودي ماهي

. كند مي استفاده تنفس براي آبشش از و كند مي زندگيشناسي ماهي تاريخچهدر كه باشند مي داران مهره از گروه پرتعدادترين و ترين متنوع ماهيان

m عمق تا و90ppt تا صفر بين شوري ،c 40ْ نزديك تاc8/1ْ بين دماي محدوده نمود مطالعه شناسي ماهي زمينه در كه كسي نمايند. اولين مي زيست7000

شناسايي را ماهيان از گونه117 كه ميالد( بود از قبل322 تا384) ارسطو در كمي اطالعات ارسطو از پس سال2000 به نزديك تا نمود. متأسفانه

جوانب همه ارسطو مطالعات كه شد مي تصور زيرا رسيد ثبت به ماهي مورد آن از بعد است داده پوشش كامل بطور را شناسي ماهي علوم به مربوط نمود انتشار را ماهيان طبيعي تاريخ كتاب1551 سال ( در belonبلون)

داد انجام مطالعاتي ماهيان فون روي بر1557 سال در سالوياني همچنين كرد منتشر را شناسي ماهي جامع كتاب ( اولينRondelet) روندلت سپس گونه420 توانست1686 سال در ويلوگبي نام به انگليسي دانشمند سپس در آن از پس همچنين نمايد بندي طبقه قبولي قابل روش به و توصيف را ماهي

نمود ارائه را ماهيان بندي طبقه روش پيترآرتري1705 – 1735 سالهاي اينكه از قبل آرتدي شد شناخته شناسي ماهي علم پدر بعنوان كرد( و )بيان

وسيله به او مطالعات وتمام شد غرق آب در نمايد منتشر را خود مطالعات ماهي مطالعات . سپس يافت انتشار جلد پنج در لنيه كارل بنام ايشان دوست

از ديگري مطالعات ، علم پيشرفت با بيستم قرن در و يافت گسترش شناسي حال در كه بطوري شد اضافه آن به نيز ماهي رفتارشناسي و اكولوژي قبيل

شده شناسايي جهان مختلف نقاط در ماهي گونه25000 – 3000 حاضراست.

ماهيان زيست محيطپراكنش جهان شور لب ونيز شور و شيرين آبهاي از وسيعي مناطق در ماهيان

%1 و شيرين آبهاي % در41 و دريا در % آنها58 ماهيان كل بين از . كه دارند ساحلي آبهاي در % آنها44 دريايي . ماهيان هستند مهاجر دومحيط بين در بقيه

%1% - 13 اين از كه دارند پراكنش اقيانوسي آبهاي % در13 ( و قاره )فالت ) كف ناحيه % در7 و آب ستون فروتاكي ناحيه % در5 ، پالژيك اپي ناحيه در

Benthicجايي در شيرين هم و شور آبهاي در هم ماهيان بيشتر . البته ( هستند شوند. مي گرمتر( يافت ) مناطق است حداقل ساليانه حرارتي نوسانات كه

ایران ماهیان بندی تقسیمعمان دریای و فارس خلیج ماهیانخزر دریای ماهیانداخلی های آب ماهیان

ای و فارس خلیج در ماهیان تنوعnnان دریnnبت عمnnه نسnnای بnnای ماهیهnnزر دریnnو خ

است. بیشتر داخلی آبهای

ماهیان بندی طبقه

ماهیان بندی طبقه

oPlacodermiiو Acanathodiiاند. شده منقرض و بوده قدیمی خیلی

Chordata Craniata

Vertebrata

Myxini ( در برخی(منابع

Gnathostomata

Agnatha= Hagfish, Lampery

Placodermii

Acanthodii

Chondrichthyes

Osteichthyes

فوق رده

فوق رده

زیر شاخه

زیر شاخه

class

class

Class:Chondrichthyes

Selachimorpha

Elasmobranchii: Sharks, Rays, Skates

Holocephali: chimaeriforms (Ratfish)subclass

subclass

superclass

ماهيان بدن شكلهستند ذيل موارد شامل :شكل دوكي (Fusiformمقطع : ) باريك دمي ساقه و شكل بيضي عرضي

در بيشتر بدن شكل اين است مناسب بسيار اصطكاك كاهش نظر از كه است مثل شود مي ديده هستند سريعي شناي داراي كه ماهياني و شكارچي ماهيانآال قزل تن، ماهي

شده فشرده پهلو دو از (compressiformاين : ) ماهياني در بيشتر بدن شكل ( اي ) لحظه آني بصورت بلكه ندارند تحرك مداوم بطور كه شود مي ديده

سرخو ( ،centrarchidaeماهيان) خورشيد ماهيان، شانك شامل بگيرند سرعتماهيان) پلورونكتيده(. ( كفشكLutjanidae ) لوتيانيده ماهيان

Class:Osteichthyes

Sarcopterygii (Lobefin): Coelacanthiforms

Dipneustii: Lungfish

Brachiopterygii: Bichir

Actinopterygii: Other bony fishes

subclass

subclass

subclass

subclass

Subclass:Actinopterygii

Chondrosteichthyes: Acipenseriforms

Neopterygii

Teleostei

Amiforms (بوفین)

Lepisosteiforms

Holostei

Infraclass

دون رده

Infraclass

دون رده

3فشرده پايين به باال ( از ( depressiformبيشتر : ) ناحيه در كه ماهياني در x ماهيان اين شود مي ديده كنند مي زندگي بستر)كف( آب تحرك داراي معموال

( كوسهLophiidae ) ها ( آنگلرفيشRajidae) سپرماهيان وشامل هستند كمي)باتراكوئيديده( . ماهيان قورباغه ( وsquatinidae) اي فرشته ماهيان

4) شكل كرمي ( vermiformمثل : ) فيش هاگ ( Myxinidae )5شكل ( ماري (eel – likeمثل : ) مهاجر مارماهي Anguilla anguilla6شكل ( نخي ( Filiformمثل : ) دراز نوك مارماهي 7شكل ( نواري ( taeniformمثل : ) گانل ( Pholidae)8شكل ( سهمي (saggittiformمثل : ) ماهي اردك ( Esocidaeو ) (گار

Lepisosteidae)9شكل اي ( دايره ( Golobolarمثل ) و ماهي خورشيد Mola mola (sun fish)10ماهيان جعبه : مثل شكل اي ( جعبه (box fishيا ) ostracidaeماهي بدن توپوگرافي

: است شده تشكيل اصلي قسمت سه از ماهيان بدن-o(سرHeadاز : ) آبششي سرپوش انتهاي تا پوزه نوك .oتنه (Trunkاز : ) مخرجي. باله يا مخرج تا آبششي سرپوش انتهايoدم (Tailاز : ) دمي باله تا مخرج

x ( ،Total length) كل طول قبيل از فاكتورهايي ماهي بيوتري براي معموال Snout) پوزه طول ( ،Fork length ) چنگالي ( طولSL) استاندارد طول

L.، ) گونه طول (cheek L....و )شامل كه گيرند مي قرار سنجش مورد :

دمي باله انتهاي تا پوزه نوك : از كل طول-دمي باله ابتداي تا پوزه نوك : از استاندارد طول-دمي باله شدن دوشاخه محل تا پوزه نوك : از چنگالي طول- چشم ابتداي تا پوزه نوك : از پوزه طول- سرپوش پيش استخوان ابتداي تا چشم انتهاي : از گونه طول-

آبششي علمي نام با Whale shark نهنگ كوسه ماهي بزرگترين-

Rhincodon typusخانواده از Rhincodontidacبطول كه باشد مي m20- 18كند. مي تغذيه ها پالنكتون از و رسد مي

خانواده از است هم دنيا دار مهره كوچكترين كه ماهي كوچكترين-Cyprinidaeعلمي نام با Paedocypris progeneticaجنس البته

انگل بصورت كهphotocorynus spiniceps( angler fish) نرماهي. استmm2.6 طول داراي چسبد مي ماده ماهي به

(سرHead)شامل ماهي در سر قسمت (دهانmouthمنافذ ) بيني (nostril،اسپيراكل ) خار

(spine،) (سبيلكbarbleپس ) (سریocciput(گلو )Isthmusكه ) زير در مي آبششي سرپوشي و حسي ( كانالهايchin) ( چانهcheekگونه) ، سراست

الين استريم حالت شروع نقطه نيز و حسي عمده هاي اندام محل . سر باشد. است كارآمد شناي براي بدن

دهاني حفره و دهانx قسمت اين به نزديك يا و سر قدامي انتهاي در دهان تيپيك ماهيان در معموال

. هستند زيرين نيمه يا زيرين دهان داراي كفزي ماهيان از بسياري اما قراردارد دهند مي تشكيل را ها آرواره كه است استخوانهايي واجد درماهيان دهان فوقاني . آرواره است متفاوت بسيار غذايي تنوع به باتوجه ها آرواره اين شكل

Maxilla استخوان دو از كه دارد ( نامMaxillماكزيال) ماهيان در فوقاني فك يا) مانديبول را ماهيان در زيرين است. فك شده تشكيلPremaxilla و

Mandible.گويند )

ماهيان در دهان فرم انواعفوقاني دهان (superiorدر : ) گيرند مي آب سطح از تر باال را غذا كه ماهياني

x هستند فوقاني دهان داراي كه ماهياني شوند مي ديده پايييني فك معموال شمشير ، ماهي اردك ، گامبوزيا مثل است فوقاني فك از تر كشيده و بلندتر( .Pseudorasbora parva) آمورچه كن، زمين ماهي ، شيرين آب ماهي

يا زيرين دهان (تحتانيInferiorبيشتر :) از را غذا كه شود مي ديده ماهياني در زيرين دهان داراي كه ماهياني هستند كفزي زندگي داراي و گيرند مي كف

ماهيان مثل است بزرگتر و دارد رشد زيرين فك از بيشتر فوقاني فك هستند. ماهيان كوسه و سپرماهيان ، خاوياري

دهان همچنين Ventral نوعي Inferiorمي ديده خاوياري ماهيان در كه است شود.

دهان (انتهاييTerminal : )دهان x x فكين اندازه ، قرارگرفته بدن جلوي در كامال از را غذا و برابراست تقريبا

كپور خانواده ، شكارچي ماهيان اغلب مثل آورند مي بدست خود روبروي .salmonidae وcyprinidae ماهيان

نيمه دهان (انتهاييsubterminal : )دارد بيشتري رشد كمي فوقاني فك يعني دارد تمايل پايين سمت به كمي دهان

capoeta copoeta ماهي سياه مثل رشد ابتداي ( درHemirhamphidae) منقارداران نيمه خانواده در-

رشد زيرين فك خاصي مرحله در اما است برابر وفك اندازه مي باقي خود اندازه همان به فوقاني فك و كند مي پيدا زيادي

. است شده كنده فوقاني فك از بخشي رسد مي بنظر كه ماندسوراخ يا بيني منافذ (بينيNostril)

مستقيم و پوزه روي بر سر ناحيه در ماهيان در بيني سوراخهاي- را بويايي نقش كه دارند قرار عدد2 تعداد به و چشم جلوي در

ماهيان اكثريت در بيني سوراخهاي يا بيني هاي كيسه كنند مي ايفا . شود مي ديده خارجي بيني سوراخ تنها و ندارند ارتباط حلق با

سر باالي در و بيني سوراخ يك تنها گردان دهان در ماهيان بين در

ماهيان در ولي است بسته بيني ( سوراخ )ته انتهاي كه دارد وجود بيني ( سوراخStargazer) ماهيان اورانوس و دودمي ، فيش هگ

ماهياني واقع در كه است مرتبط حلق باChoana مجراي توسط ها كوسه شود. در مي ديده داخلي بيني سوراخ آنها در كه هستند

دارند. قرار سر زير در بيني هاي سوراخ ماهيان سپر و سوراخ فرم دو استخواني ماهيان مختلف هاي گونه در كلي بطور-

: شود مي ديده بينيoيك توسط سوراخ اين كه دارد وجود بيني سوراخ يك سر هرطرف در

یا کپورماهیان خانواده مانند شود مي تقسيم قسمت دو به پوستي چينAcipenseridae,Cyprinidaeخاویاری ماهیان یا

oدر طرف هر در سوراخ دو هر كه دارند بيني سوراخ دو سر طرف هر در سوراخ در گاوماهيان خانواده مثل شود مي متصل محفظه يك به پايين كيسه داراي كه مارماهيان ماهيان، اسبله ندارند، پوستي چين شان بيني. هستند طويل بيني

اسپيراكل تنفس و تغذيه در كه آيد مي بوجود آبششي شكاف شكل تغيير از-

از برخي چشم نزديك و سر درباالي سوراخها اين دارد نقش سپر ( همةHemiscyllidae) ماهيان كوسه گربه مثل ماهيان كوسه

Husoماهي) فيل هاي جنس در خاوياري ماهيان ودر ماهيانhusoماهي تاس ( و Acipenserشود مي ديده .

و ) شوري آب غلظت تشخيص و تعيين نقش خاوياري ماهيان در سوراخ اين را بالعكس و رودخانه به ماهي مهاجرت مسير نمودن ( مشخص شيريني. دارد برعهده

از بزرگتر و چشم نزديك ماهيان سپر در اسپيراكل سوراخ-. است ماهيان كوسه اسپيراكل

. هستند اسپيراكل فاقد استخواني ماهيان ساير و گردان دهان- اتصال محل نزديك در اسپيراكل سوراخ محل خاوياري درماهيان-

و باشد مي چشم از بيشتر فاصله با و بدن به آبششي سرپوشx . باشد مي كوچك معموال

اسپيراكل: وظايف-و دارد ارتباط دهاني محفظه با اسپيراكل سوراخ سپرماهيان : در تنفس

اسپيراكل سوراخ طريق از راحتي به آب هستند دركف سپرماهيان كه هنگامي زمان در همچنين كند مي برطرف را ماهي تنفسي نياز و رسيده ها آبشش به

دارد وجود اسپيراكل طريق از تنفس امكان هم باز دهان تمام بودن پر و شكار.

در دارند زايي زنده حالت كه ماهيان كوسه هم و سپرماهيان در : هم تغذيه اسپيراكل به و شده خارج ماده ماهي تخمدان از هايي استطاله جنيني دوران. رساند مي موجود به را غذايي مواد و كند مي پيدا ارتباط جنين

سبيلك (درماهيانBarbels in fish)

هاي اندام جزء و اند شده جدا پوست از كه هستند شكل نخي زوايد ها سبيلك به غذا طعم تشخيص و غذا جستجوي در كه آيند مي بحساب چشايي حسي ميكند. وجود هستندكمك سبيلك روي بر كه چشايي هاي جوانه طريق از ماهي

قرار مكان و موقعيت و اندازه سبيلكها، تعداد ، ماهيان در سبيلك وجود عدم يا از ساختماني نظر از هارود. سبیلک مي بكار ماهيان شناسايي در آنها گرفتن

اند. شده ساخته اپيدرم و درمx ها سبيلك- با و آب پاييني هاي اليه در كه ماهياني در بيشتر معموال

در زيرا شوند مي ديده كنند مي زندگي آلود گل آبهاي يا و كم نور ماهيان در ها چشم نوركافي وجود عدم خاطر به ها اليه اين

از غذا كردن پيدا جهت بنابراين و داده دست از را خود كارايي. كنند مي استفاده ها سبيلك

دارند سبيلك كه ماهياني اغلب x رفته تحليل و كوچك چشمان داراي معموال. هستند

: شوند مي ديده ذيل ماهيان در واقعي هاي سبيلك-1زوج - دو2 ماهي : الي زوج - يك

oبسيار دوزوج و بزرگ بسيار زوج : يك شمال ماهي : گربه زوج سه كوچك

oجنوب ماهيان گربه : در زوج چهارoجويباري ماهيان سگ : در زوج تاپنج سه (cobitidae)

به قراردارد پوزه زيرين سطح در ها سبيلك خاوياري ماهيان در- فيل ( وAcipenser stellatus) برون ازون ماهي در عدد4 تعداد بقيه در حاليكه در هستند نزديكتر دهاني حفره به ها سبيلك ماهي

. سبيلك هستند نزديكتر پوزه نوك به ها سبيلك خاوياري ماهيان طرف دو ) از كتابي يا شكل برگي يا نواري حالت ماهي فيل در

اي لوله و نخي حالت خاوياري ماهيان بقه در ( ولي شده فشرده. دارند شكل

واسترلياد شيپ ماهي سبيلك( در ) نوك سبيلك انتهايي قسمت-. دارد رشته رشته و منشعب حالت

يك ( دارايGadidae) ماهيان روغن خانواده ازLota lota ماهي در- آب خاردار مارماهي همچنين است چانه زير در سبيلك عدد

عدد يك داراي فوقاني فك در Mastacemblus halepensis شيريناست. سبيلك

رود مي بكار شناسايي براي ها جنس برخي در سبيلك همچنين-x كه جنس يك بجز است سبيلك جفت يك دارايcapoeta جنس مثال

capoeta نام به دارد سبيلك جفت دو و كند مي زيست خراسان درcapoeta heratensis

شود مي ديده خوزستان در كه ماهيان سس خانواده ماهیان بين از همچنين در كه Schizothorax pelzami خواجو ماهي گونه است سبيلك فاقد بنی ماهی

. است سبيلك جفت دو داراي نمايد مي زيست زابل در بلوچستان و سيستان

آبهاي در كه ماهي گلو ( ياAriidae) دريايي ماهي گربه در همچنين-دارد. وجود سبيلك جفت3 دارد پراكنش آبادان تا چابهار

سري پس ناحيه (Occipitalis)عصبي جمجمه از بخشي ناحيه اين (Neurocraniumيا ) كه است مغزي محفظه

قطعه چهار داراي و است ( معروف Regio occipitalisسري) پس كپسول بنام: هاي بنام استخوان

1سري پس - استخوان (occipital) 2جانبي) سري پس - استخوانoccipital lateral )3سري پس فوق - استخوان (supra occipital )

oسري پس اي قاعده استخوان ( Basi occipital)شامل كه شده تشكيل قسمت دو از ماهيان در سر كاسه كه شويم يادآور بايد

:

است شده تشكيل هيوئيد و مانديبوالر شامل قوس دو از احشايي اسكلت .تنه (Trunk)

سينه و پشتي هاي باله بين كه سينه شامل ماهيان در تنه قسمت- خط ها، باله بعد به آبششي سرپوش پشت از شكم است، اي

باشد. مي مخرج همچنين و جانبيها باله (Finsدر ) :ماهیان

بنام به ساختارهايي توسط كه هستند پوستي هاي چين ها باله- منشعب و نرم توانند مي ها شعاع این كه شوند مي حمايت شعاع

(branchedو ) منشعب غير بصورت اينكه ياunbranched)خاري ( و (spineو ) شعاع نوع دو ماهیان باله در باشند. پس بند بند غير

دارد. وجود منشعب یا بندبند یا نرم شعاع و غیربندبند یا سخت بودن بند دربند ها باله در سخت و نرم شعاع در اصلي تفاوت و رومی اعداد با را ها باله سخت شعاع است. تعداد نرم شعاع (.D lll/8دهند) می نشان التین اعداد با را نرم شعاع تعداد

مي بندي تقسيم مختلفي گروههاي به ها باله نوع براساس را مختلف ماهيان : شامل كه كنند

بالگان نرم (Malcopterygii: )آنها در ها . باله هستند مفصلي و سخت هاي شعاع فاقد هاي باله از فرم اين

( ميsoft ray fin) باله نرم ماهيان آنها به كه دارد منشعب حالت و بوده نرمخاویاری ماهیان و : آزادماهیان هاي خانواده شامل كه گويند

هاي جنس در ( وcyprinidae) ماهيان كپور خانواده در البته-cyprinus و carrasiusخاري شعاع چند مخرجي و پشتي باله در

و نرم شعاع چندين پيوستن بهم از اصل در كه دارد وجود شكل نمي گفته سخت شعاع آنها به گاه هيچ و اند آمده بوجود منشعب

گويند. مي منشعب غير شعاع و منشعب شعاع آنها به و شودخاربالگان (Acanthopterygii)

آنها به و هستند بند بند غير سخت شعاع داراي ها باله فرم اين-Hard rayيا spine-raysسوف مثل هاي خانواده شامل و گويند

, carangidae,serranidae,Lutjanidae,ماهیان وکفال ماهیانMugilidae

شوند: مي تقسيم دسته دو به كلي بطور ماهيان در ها بالهoهاي باله (فردunpaired finsبه :) شود مي گفته هم مياني هاي باله اين

دمي باله وanal fin مخرجي بالهdorsal fin پشتي باله شامل كهcaudal finو اند شده واقع بدن تقارن محور در ها باله هستند. اين

روند. مي بكار شنا وmovement حركت براي بيشترoهاي باله (زوجpaired finsاين :) كه دارند قرار بدن طرفين در ها باله

x به پست ماهيان از آنها جايگاه ماهي تكاملي روند به توجه با معموال اين پست ماهيان در كه بطوري است متفاوت عالي استخواني ماهيان

با و مياني قسمت در بيشتر و بدن پاييني و شكمي موقعيت در ها باله در خاوياري. ولي ماهيان مثل دارند قرار سينه و سر از بيشتر فاصله جلويي قسمت در و بااليي موقعيت در بيشتر عالي استخواني ماهيان

شكمي هاي باله وPectoral اي سينه هاي باله شامل كه دارند قرار بدن فيش هگ و گردان دهان مثل فک بدون هستند. ماهیانVentral لنگي يا در نيز و ترمز و تعادل در زوج هاي هستند. باله زوج هاي باله فاقد ها

روند. مي بكار دادن جهت تغييرپشتي باله (Dorsal fin:)

ماهيان است ممكن و گرفته قرار ماهي بدن پشت در باله اين- بهم يا و مجزا پشتي باله سه يا دو يا و عدد يك داراي مختلف وجود است ممكن باله اين ماهيان برخي در اينكه و باشند پيوسته ( همچنينDasyatidae) گزنده دم ماهيان سپر مثل باشد نداشته كوچكي خيلي پشتي باله داراي است ممكن ماهيان از برخي باله (. نقشMyliobatidae) شكل عقابي ماهيان سپر مثل باشند می کمک آب شکافتن به و است ماهی سرعت افزایش در پشتی

سريع جهت تغيير به كمك و تثبيت پشتي باله وظایف دیگر از کند. است ترمز و توقف مخرجي دمي باله همراه نيز و ماهي

قسمت در كوچك و رفته تحليل پشتي باله داراي ماهيان از برخي- اسبك و ماهي ماهيان. سوزن اسبله مثل بدن پشتي ناحيه جلويي

حركت براي آن از كه هستند كوچكي پشتي باله داراي هم درياكنند. مي استفاده

شگ ، كپورماهيان مانند هستند پشتي باله يك داراي ماهيان برخي- ماهيان آزاد و ماهيان مار ، خاوياري ماهيان ماهيان، اردك ماهيان

. هاي باله برخي در كه هستند پشتي باله2 داراي ماهيان از برخي-

مثل هستند مجزا و دارند فاصله هم از دومي و اولي پشتي نقره يا ماهيان آذين ماهيان،گل ماهيان،كفال ماهيان،كوتر راشگو

Atherinidaeماهيان پهلو اي فاصله هم از و بوده پيوسته بهم پشتي باله تا2 برخي در همچنين-

(Lutjanidae) ماهيان ماهيان)پرسيده( سرخو سوف مثل ندارند) ماهيان سفيد حلوا و ماهيان ( گيشserranidae ) ماهيان هامور

Stromatidae ) باله است. گاهی پشتي باله تا3 ( دارايGadidae) ماهي روغن-

ندارند)مارماهی پوستی منشا که دارد آزاد خار چند پشتیخاردار(.

باله دارای پشتی باله از بغیر بدن پشت قسمت در آال قزل مانند آزادماهیان در و بدن پشت روی بر پشتی باله از بعد نیز تون هستند. ماهیان نیز چربی

( هستند.finlet) بالچه دارای مخرجی باله از بعد بدن زیر قسمت پشتي باله اندازه-

بلند)نیزه سفید( ویا متوسط)ماهی کوچک)اسبله(، میتواند پشتی باله طول ماهی( باشد.

ماهی مثل هستند ممتد و بلند پشتي باله داراي ماهيان از برخي-کپور

آن حمل اغلب كه است كوتاه پشتي باله پايه ماهيان از برخي در- كلمه مثل است شكمي باله روبروي و بدن مياني بخش در

Rutilus rutilus است شمال در كه تالجي يا . و گرفته قرار بدن عقب قسمت در پشتي باله ماهيان از برخي در-

ماهي. اردك و خاوياري ماهيان مثل است كوتاه پايه داراي

است: شده ايجاد ماهيان از برخي پشتي باله در كه تغييراتي ( بالهEcheneidae) رمورا ماهي چسبك يا چسب كوسه ماهي در-

به و داده شكل تغيير و شده نزديك سر قسمت به اول پشتي آن بوسيله و است مانند پاشنه و درآمده ديسك يا بادكش شكل

مي ها كوسه بخصوص ماهيان ساير بدن به چسبيدن قابليتچسبد.

( یاLophiiforms) ماهيان صياد راسته مثل ماهيان از برخي در- باله اول شعاعCeratiidae وlophidae خانواده و آنگلرفیش

گول زايده يك داراي و درآمده مانند قالب اندام بصورت پشتي نور سمت به طعمه آن بوسيله و كند مي نور توليد كه است زننده وillicium اندام اين به كه كند مي شكار را آن ماهي و شده جذب

ياesca كند مي نور توليد كه آن انتهايي ناحيه در موجود طعمه بهlureگويند .

خار عدد3-12 ( تعدادGastrosteidae) ماهيان خاره سه در- 9 و خاره3 جنس به كه دارد وجود پشتي ناحيه در آزاد بصورت

. شود مي تقسيم خاره بلند مثل هستند بلندي پشتي باله داراي ماهيان از برخي همچنين-

ملوان يا ( وxiphiidae ) ماهي ( نيزهThymalidae) ماهيان بالهماهي.

مثل هستند طويل مخرجي و پشتي باله داراي ماهيان برخي-مارماهيان

- x پشتي باله هستند پشتي باله عدد دو داراي كه ماهياني در معموال از هم دوم پشتي باله ولي خاري و سخت هاي شعاع داراي اول

است. شده تشكيل نرم هاي شعاع از بيشتر و سخت هاي شعاعمخرجی باله (Anal fin :)

دارد. قرار بدن زیرین ناحیه در و بدن تقارن محور در باله این- ماهیان از برخی در اما است ازمخرج بعد آن گرفتن قرار محل

ماهیان کوسه مثالدر ندارد قرار مخرجی باله جلوی در مخرج ماهیان دارد.اغلب قرار شکمی باله دو بین مخرج ماهیان وسپر باله دو ماهیان روغن ولی هستند مخرجی باله عدد یک دارای

دارند مخرجی دربرخی اما است کوچکی قاعده دارای مخرجی باله معموال-

است پشتی باله مخرج از بزرگتر مخرجی باله قاعده ازماهیان(.Mullidaeبزماهیان) ( وClupeidaeماهیان) شگ مثل

وبه رسیده دمی باله تا حتی و است وکشیده طویل باله این ازماهیان -دربرخی در ماهی.که ماهی،چاقو مهاجر،اسبله مارماهی مثل شود می پیوسته آن

گیرد قرارمی تقریبادرزیرچانه منفذمخرج چاقوماهی از برخی و شیمرا،اسکات،سپرماهیان مثل ماهیان از برخی-

ندارد وجود مخرجی بالهSqualus هامثل کوسهاز آثاری تولیدمثل فصل در وفقط ندارد وجود مخرجی باله هم گردان دهان در

شود. می دیده نر جنس در آن داده تغییرشکل مخرجی باله نر جنس در ماهیان از برخی در-

میGonopodium آن به که است شده جفتگیری اندام به وتبدیل ( ماهیoviductاویدکت) به اسپرم انتقال برای واندامی گویند ماهیان گامبوزیا وPoecilidae خانواده شامل باشدکه می ماده کنترل برای گامبوزیا از و هستند زا زنده ماهیان این که باشد می

بیولوژیکی کنند)کنترل می )ماالریا( استفاده آنوفل پشه الروهمینطور(. هم گوپی و پشه()مولی

می بالهEد (Caudal fin:) شود می دیده مختلفی های اندازه و ها شکل به دمی باله-

تکاملی سطوح تواند هابیشترمی باله باسایر ودرمقایسه رفتارهای همچنین نماید منعکس را ها گونه بین وارتباطات

دمی باله روی از حدودی تا توان رامی شنا به مربوط بصورت توانند می دارند شاخ دو دم که دریافت.معموالماهیانی

دارند کوچک دمی باله که ماهیانی وهمچنین نمایند حرکت مداوم است پیوسته بهم ومخرجی پشتی باله به آنها دمی باله اینکه یا

و بوده ماهی حرکتی موتور دمی هستند. باله ضعیفی شناگران باله ها ماهی گردد. بعضی می عقب و جلو به ماهی حرکت باعثحفار. مارماهی مانند ندارند دمی

شودکه می دیده مختلفی شکلهای به ماهیان در دمی باله- ذیل بصورت دمی باله به نسبت مهره ستون موقعیت براساس

شود: می بندی تقسیمیا ابتدایی دمی باله (پروتوسرکProtocercal caudal: )

شاخه باشند)به می شاخه دو ها مهره ستون دمی باله نوع این در- گویند(که میHypochordal پایینی وشاخهEpichordal باالیی

دمی باله مشابه که شکل ای دایره غشاء یک توسط این شود می است،پوشانده

شود. می مشاهده ها فیش هاگ و ماهیان تمام الروی مرحله در باله نوعستون دمی باله (دارDiphycercal caudal:)

انتهای داخلی(مستقیماتا ها)اسکلت مهره ستون باله نوع این در- شده متمایل پایین سمت به کمی وباله یابد می امتداد دمی باله

سالکانت. و دار شش ماهیان مارماهیان، مثل استنا یا هتروسرک دمی باله (متجانسHeterocercal caudal :)

دمی باله باالیی لوب داخل به ها مهره ستون حالت این در- هم نامتقارن دمی باله ها، باله این به است شده وارد یا فرورفته

دمی باله دارای ماهیان کوسه و خاویاری ماهیان گویند میهستند. هتروسرک

هموسرک دمی باله (یامتجانسHomocercal caudal:) نمی شاخه دو داخلی( وارد مهره)اسکلت ستون حالت این در-

این است برابر لوب دو شود( واندازه نمی دمی شود)واردباله نظرداخلی از اما رسد بنظرمی متقارن خارجی ازنظر ها باله نوع

باالتمایل سمت به ها مهره ستون نوک زیرا است متقارن نا نوع چند به که شود می دیده استخوانی دراکثرماهیان داردکهشود: می بندی تقسیم

1)Roundedو گامبوزیا،گاوماهیان هستندمثل گرد دمی باله گرد: دارای یا هامور

2)Truncateآزادماهیان هستندمثل پرقدرتی شناگران ناقص(:که دمی )باله3)Emerginateآزادماهیان از برخی و شکالن ماهی کپور مثل تورفته :اندکی4هاللی) (شکلLunate:)وسریعی مداوم حرکات دارای و باشند می ماهیان ترین سریع ماهیان این

دارند. دمی باله نوع ازاین سیار شکاری ماهیان بیشتر که هستند5چنگالی) (Forkedمثل:) صبور و کپورها،تالجی،ساردین برخی

متقارن دمی باله یا ایزوسرک دمی باله دارای ماهیان روغن-هستند.

یا شکل نخی حالت دمی باله گزنده دم درسپرماهیان همچنین- آن به و است باریک و طویل دمی باله واقع در که دارد شالقی

( گویند.Leptocercal) لپتوسرک رشد خالل در بدن انتهای بخش ماهیان از درتعدادی همچنین-

ازقسمت ومخرجی پشتی های باله بنابراین شودو می جذبجفیروسرک) دم آن به رودکه می فراتر بدن خلفی انتهایی

Gephyrocercalدر که گویند ( می (هدفیشHead fishو)Mola mola شود. می دیده

است. بزرگتر باالیی لوب از دمی باله پایینی لوب پرنده ماهی در-(:Pectoral finای) سینه باله- از بعد بدن وراست چپ سمت ودر ( بودهPaired finزوج) ای باله-

سیاراین شکارچی ماهیان دارد. در قرار آن ودرطرفین سر ناحیه وحالت گیرند می قرار زیربدن یا بدن میانی ناحیه بیشتردر ها باله هستند)مثل زیاد شنای سرعت دارای که ودرماهیانی دارند گرد

حالت ها باله هستنداین بلند بدنی دارای که تن( وماهیانی ماهیاندارند. وتیز دراز

ای سینه باله هستند شکل وماری کشیده بدنی دارای که ماهیانی-نیست. ومشخص برجسته چندان شان

روندتکاملی با ولی پایینی درموقعیت ای سینه باله اولیه درماهیان-. رود می باالتر هم ای سینه باله جایگاه ماهی

بزرگ بسیار ای سینه باله پرنده ماهیان مانند ماهیان از دربرخی- طول کندکه می استفاده آب از بیرون در پرواز برای آن واز شده این باشد مترمی2 هم پرش ارتفاع و متر50-100 آنها در پرشباشد. می خوار پالنکتون ماهی

ای سینه باله های ازشعاع تعدادی راشگوماهیان خانواده در- در ای سینه ازباله جلوتر وکمی نگرفته قرار پوستی درچنین

شعاع عدد4-6توانند می که دارد وجود آزاد حالت به سر جلوی حسی های اندام بعنوان آزاد های شعاع این که باشند داشته آزاد

هستند. المسه

استفاده آب در پرواز برای ای سینه باله از هم عقابی سپرماهیان-آب(. داخل کنند)در می

قطعه وقطعه مانند بازو ای سینه باله دارای ماهیان از برخی- دار شش ماهیان در که گویندBrachiopterygium آن به که هستند

شود می دیده بیچیر و وضعیت در ای سینه های باله پست استخوانی ماهیان در بنابراین-

مزوکوراکوئید( استخوان مانند()بخاطر )اریب مورب و بدن پایینی و باال وضعیت در عالی استخوانی ماهیان در ولی دارند قرار

اند. گرفته قرار عمودی(:Pelvic fin) شکمی باله- قرار محل که دارد قرار شکمی درقسمت و بوده زوج ای باله-

اغلب است. در متفاوت مختلف های خانواده در آن گرفتن از است شده واقع تنه انتهایی قسمت در شکمی باله ماهیان به آن محل باشد تر یافته تکامل ماهی چه هر تکاملی لحاظ درکوسه مثال دارد قرار ای سینه باله سمت وبه بدن جلوی سمت

به هم خاویاری ماهیان ودر بدن پایین ناحیه در شکمی های باله ها نزدیک شکمی باله عالی استخوانی ماهیان در ولی شکل همین

و ماهیان روغن در دارد تمایل بدن باالیی سمت به و ای سینه باله ( وJogularجوگوالر) وضعیت در شکمی باله ماهیان قورباغهقراردارد. ای سینه باله درجلوی

عدد معموالیک استخوانی ماهیان در شکمی باله هادر شعاع تعداد- در شعاع این تعداد هستندو منشعب و عددنرم5و یاخاری سختاست. بیشتر تر پست ماهیان

اندام به تبدیل شکمی باله وشیمرا کوسه،سپرماهیان نر جنس در- یاPterygopodium یا کالسپر آن به که شده جفتگیری

Myxopodiumگویند. می )مارماهی المپری مانند هستند شکمی باله فاقد ماهیان از برخی-

Eel یا مهاجر مارماهی گرد( و دهان که شده مانند دیسک و پیوسته بهم شکمی باله ازماهیان برخی در-

رودمانند بکارمی بستر ناحیه و ها سنگ کف به چسبیدن جهتسیکلوپتریده. ماهیان، چسبک گاوماهیان،

: شکمی باله از ای سینه باله تشخیص روش-فاصله شکمی های باله ولی هستند نزدیک بدن میانی خط به ای سینه های باله

دارند. بدن میانی ازخط بیشتری

ماهیان پوستحفاظتي نقش و كند مي جدا محيط از را موجود بدن كه است پوششي پوست

مي صورت آن طريق از خارج محيط با ارتباطات از بسياري و دارد موجود براي برقراري حفاظت، مهم، هاي نقش و متعدد وظايف با ماهي گيرد. پوست

تنظيم و ترشح يوني، تنظيم تنفس، حركت، حسي، پيامهاي دريافت ارتباط،. دارد عهده رابه حرارتي

براي پوست در باكتريها و خارجي انگلهاي ديدن جهت مرطوب الم آزمايش به ايها ياخته تك از بسياري از بسياري كه چنان است ضروري تقريبا تشخيص،

شوند. مي ديده بهتر پارافيني مقطع تهيه به نسبت مرطوب الم روشپوست عمومي ساختار شامل كه است شده تشكيل اليه دو از داران مهره ساير همانند ماهيان پوست

بافت باشد. اپيدرم كوريوم( مي يا )درم داخلي اليه )اپيدرم( و خارجي اليه ساختار درم و گيرد مي منشأ جنين اكتوردم اليه از و است اليه چند پوششي

x هاي سلول با فيبري منشأ مزودرمي منشأ با جنين مزانشيم از و است كم نسبتاx مي آن ضخامت ولي است تر نازك درم از اپيدرم ماهيان در گيرد. معموال

تعدادي اپيدرم دارد. در غيره و محيطي شرايط سن، ماهي، گونه به بستگي سمي غدد ، موكوسي غدد ، ها پولك ، حساس هاي گيرنده مثل ضميمه اندامهاي

، ماهيها مختلف هاي گونه در اندامها اين كه دارند وجود درخشان اندامهاي وهستند. اختصاصي

روپوست (Epiderm)هاي اليه تعداد است مطبق سنگفرش پوششي بافت نوع يك ماهي اپيدرم

ماهيان در است. اپيدرم بالغ ماهيان در اليه ده تا نوزادان در اليه دو از سلولي تشكيل ميكرون250متوسط ضخامت با سلولي اليه10-30 از و است نازك سلول اليه2-3 داراي تنها وابسته هاي گونه و دريا اسبك ماهي است. در شده ولي است ميكرون20 حدود آنها در اپيدرم ضخامت كه است اپيدرمي هاي

دارد. ضخامتmm3 از بيش ماهيان تاس هاي لب ناحيه اپيدرماپي پوششي سلول داران مهره تمام همانند ، ماهي اپيدرم پايه ساختاري واحد(

است. ماهيان همه در ثابت ويژگي تنها پوششي سلول وجود تليال( است تشكيل پوششي سلولهاي اليه چندين از و گيرد مي منشا اكتودرم از روپوست،

مي جدا درم از را اپيدرم كه هستند متصل پايه غشاي به ها اليه . اين است شده مثل ديگر سلول نوع چندين داراي پوششي سلولهاي بر عالوه كند. اپيدرم

باشد. مي شكل اي كيسه سلولهاي و گرزي سلولهاي موكوسي، سلولهاي ترشحي سلولهاي از دسته چهارمين (Club cells)شكل گرزي سلولهاي

توان مي دارند شكل گرزي سلولهاي كه ماهياني بين در هستند، ماهيان اپيدرم كرد. بزرگترين اشاره مارماهيان و پتريفومس پلي راسته ابتدايي ماهيان به

كه است اوستاريوفيزي راسته فوق شكل گرزي سلولهاي داراي ماهيان گروه , Gonorhinchiforms , Cypriniforms , Characiforms هاي راسته شامل

Siluriforms , Gymnotiformsو شده شناخته ماهيان هاي گونه از بيش و

گيرد. مي بر در را شيرين آب ماهيانx به منافذي فاقد و اند شده واقع اپيدرم مياني هاي اليه در سلولها اين معموال

هستند. اپيدرم سطح سمتيا دهنده هشدار ماده ايجاد گرزي سلولهاي وظيفه اوستاريوفيزي ماهيان در

ماهي يك كه هنگامي و دارد نام ترس عصاره كه استSchreckstof دستگاهx بيند مي آسيب اين وجود به بوييدن طريق از ديگر اوستاريوفيزي ماهيان غالبا دهند. مي نشان خود از شكارچي مقابل در دفاعي واكنش و برند مي پي موادx مي پناهگاه داخل اينكه يا و شوند مي جمع اي گله بصورت فشرده بصورت مثال به استاريوفيزي ماهيان در گرزي مانند.سلولهاي مي حركت بي اينكه ويا روند كنند مي كمك نيز پوست جراحات بستن به ترس عصاره توليد از غير

موكوسي يا جامي سلولهاي (Mucous cells )تك و ريز برون اي غده جزء كه سلول اين است متداول حيوانات هاي گروه بيشتر در كه است سلولي

ساير همانند شود مي محسوب ماهي پوست در ترشحي سلول ثانويه دستجاتx و شود مي ديده ماهي دروني پوششي هاي بافت در داران مهره جز به تقريبا فاقد المپري شود. اپيدرم مي يافت ماهي پوست در معمول بطور مورد چند

هاي سلول توسط المپري در موكوس . توليد است شكل جامي هاي سلول هاي سلول داراي اپيدرم ديگر، ماهيهاي بيشتر در اما گيرد مي صورت پوششي

باشد. مي موكوسي

درم اليه هاي رگ واجد و شود مي شامل را فيبري همبند بافت آن اعظم بخش اليه اين

اپيدرم از تر ضخيم بسيار است. درم چربي بافت و ها فلس اعصاب، خوني،x است برخوردار بيشتري پيچيدگي از و است اسفنجي الية از اليه اين معموال

Stratum spongiosumو است همبند بافت از اي شبكه كه است يافته تشكيل دارد قرار اپيدرم زير در درست

متراكم اليه درم، تر عميق اليه (Stratum compactumx داراي درم ( است. معموال) كوتيس تحت اليه يك همچنين است نيز سلول اندكي تعداد و همبند بافت

Subcutisهاي سلول حاوي درم گيرد مي قرار عضالت از بعد همبند بافت ( از ها فلس و اسكوت نور، مولد هاي عدسي اعصاب، خوني، هاي رگ اي، رنگدانه

باشد. ميپايه غشاي شكل براي نيز اپيدرم مشاركت اما آيد مي حساب به درم از جزء يك پايه غشاي

سد بعنوان آنها دارد بعهده وظيفه چندين پايه غشاي است ضروري آن گيري را مختلف بافتهاي بين ها مولكول و ها سلول عبور و كنند مي عمل كننده تصفيه

و ماهي ظاهر گيري شكل تنظيم در كه شود مي تصور همچنين و كنند مي كنترل ساير و پوششي هاي سلول براي اتصال محل همچنين و دارند نقش زخم التيام هستند. ها سلول

هيپودرم x پوست داخلي پوششي بافت زير در درست هيپودرم فوقاني بخش معموال

دستجات و خوني هاي رگ شود مي اشغال عمقي كروماتوفورهاي الية توسط قرار اليه اين در نيز اند شده ( محصورperinurium) نوريوم پري در كه عصبي

دارند. قرار پوست زير چربي حاوي متورم هاي سلول آن زير در گيرند مي اليه بين جلد مالحظه قابل حركت كه دهد مي امكان هيپودرم انعطاف قابليت گيرد. صورت )عضالت( سطحي ميوتوم و فشرده

نور )فتوفورها( و نور مولد هاي اندام (زیستیBioluminescenseدر ) ماهیان

اما شوند مي يافت دريا اعماق ماهيان در بيشتر و دريايي ماهيان در اندامها اين نور تولید به قادر که شوند. ماهیانی مي ديده نيز تر عمق كم آبهاي درماهيان

نور کنند. به می متر( زیست300-1000عمیق) آبهای در بیشترشان هستند نور است. تولید گرما و حرارت فاقد چون شود می اطالق سرد نور شده تولید

می صورت شود می ( نامیدهPhotophoresفتوفور) که خاصی اندام در ماهیان دراست: نوع دو ماهيان در زنده یا زیستی نور گیرد

يك اساس بر نوري هاي اندام در در نور مولد هاي باكتري حضور اثر در كه نور شود. مي ايجاد همزيستي ارتباط

نور مولد هاي سلول از كه نوري (self – luminousبصورت ) مي بوجود بخود خود آيد.

گونه شامل اند شده شناسايي ماهيان نوري هاي اندام در نور مولد باكتريهاي و باكتريايي نوع از چه نور مولد هاي هستند. اندام ويبريو و فتوباكتريوم از هايي

x و دارند اپيدرمي منشأ بخودي خود نوع از چه مي ديده بدن از جايي هر در تقريباشوند.

كروماتوفورها( رنگي هاي سلول(مي ديده درم در ها سلول اين عالي استخواني ماهيان تا ها المپري از ماهيان در

جنيني منشاء داراي ماهيان جمله از داران مهره همه در رنگي هاي سلول شوند ماهيان در سلولها اين اند گرفته نشأت عصبي تاج از و هستند مشترك

شوند: مي بندي تقسيم گروه پنج به خونسرد داران وسايرمهره1اي قهوه تا سياه هاي :رنگدانه (مالنوفورها 2زرد به متمايل قرمز هاي : رنگدانه (اريتروفورها 3گزافتوفورها) x زرد هاي رنگدانه با : اساسا4انعكاسي رنگدانة با رنگ : بدون (لوكوفورها5انعكاسي رنگدانة با رنگ : بدون (ايريدوفورها

6آبي هاي : رنگدانه (سيانوفورها آن وظایف و فلسدرمیس منشا دارای و دارند قرار پوستی جیب در که هستند ساختارهایی ها فلس

دارند. بیشترین دخالت درم هم و اپیدرم هم پالکوئید فلسهای تشکیل در ولی هستند خطوطی سری یک فلسها روی باشد. معموال می بلوغ از قبل ماهیان در فلس رشد کانالهای بنام و اند شده کشیده آنها لبه طرف به فلس مرکز از که شوند می دیده

بخصوص آنها پذیری انعطاف باعث کانالها این که شوند می ( خواندهRadiusشعاعی) ها فلس آبششی سرپوش از پس ماهیان اغلب در شوند. اما می ضخیم فلسهای در

فلس فاقد ابتدا در الروی هنگام در متولدشده ماهیان کنند. تمام می رویش به شروع در زمان یک در ها کنند. فلس می رشد به شروع ها فلس مدتی از پس ولی هستند

تعیین در امر این دانستن که کنند نمی رویش به شروع ماهی بدن های قسمت تمام میانی قسمت از ها فلس کپورماهیان است. در مهم فلس از استفاده با ماهی سن در تنه، وسط ناحیه از مارماهی پشتی( در باله کنند)زیر می ظاهرشدن به شروع بدن

محل کفال ماهی کنند. در می ظهور به شروع دمی ناحیه در ها فلس سوف ماهی ماهیان از برخی رود. در می بکار کلیدشناسایی بعنوان آن جایگاه و فلس رویش ابتدای

خیلی فلس خلفی و قدامی قسمت بین ( مرزRutilus rutilusخزر) دریای کلمه مثل داده تشخیص هم از براحتی قسمت دو این هرینگ ماهیان اکثر در ولی است مشخص

شوند می کنده بدن از براحتی فلسها ماهیان شگ مانند ماهیان از برخی شوند. در نمی فصل در بخصوص خزر دریای سفید ماهی و ماهیان سوف مانند دیگر برخی در ولی شوند. می جدا بدن از سختی به هورمونی مختلف های فعالیت نتیجه در ریزی تخم

این مرکز ولی شوند می جایگزین تازه فلسهای توسط ماهیان شده ریخته فلسهاینیستند. مناسب تعیین برای و نداشته منظمی خطوط فلسها

ماهیان در فلس انواعخاوياري ماهيان )بيچر(، پتريدي پلي ماهيان در ها فلس گانوئيدي: اين هاي فلس

شوند. مي ديده ماهيان پاروبوزه واند. شده ديده شميراها و ماهيان سپر ماهيان، كوسه پالكوئيدي: در هاي فلسها سالكانت ساركوپتربيگي، و فسيل ماهيان سموئيدي: در كا هاي فلس

دارند. وجود دار شش وماهيانشوند. مي ... مشاهده و آزادماهيان كپورماهيان، سيكلوئيدي: در فلسهايدارند. وجود ماهيان سوف كتنوئيدي: در هاي فلسحسی ادراکماهیان در بینایی و چشایی بویایی، های حسماهیان از کنند.بسیاری می حس گوناگون های روش به را خود اطراف ،جهان ماهیان

به خود تجارب روی از توانیم می ما که هستند وچشایی شنوایی بینایی، حواس واجدکنیم. درک را وآنها ببریم پی آنها

شیمیایی های گیرندهحسهستند. شیمیایی منفرد های گیرنده و چشایی بویایی، شامل ها گیرنده این

� خشکی حیوانات بیشتر در چشایی و بویایی هردو است. درماهی تفکیک قابل کامال مشابه حساسیت ،دارای آب در محلول شیمیایی مواد از ناشی تحریک به اندام،نسبت

در ها داده وتحلیل مراکزتجزیه همچنین و حسی های گیرنده محل براساس اما هستندشوند. می تفکیک هم از مغز

بویایی حسبویایی اندامهای تشریح

و اند گرفته قرار پوزه روی بر هایی کیسه داخل در ماهیان، در بویایی اندامهای اکثریت در بینی های کیسه اند شده واقع چشم جلوی در مستقیم طور به معموال طرف میشود. درهر مشاهده خارجی بینی سوراخ تنها و ندارند ارتباط حلق با ، ماهیان

آنها در که ماهیانی دارد. از وجود خلفی و قدامی بینی های سوراخ مشخصا ، سر و ها فیش هاگ ، دار شش ماهیان میتوان ، میشود دیده داخلی بینی های سوراخ

برد. نام را استارگازرهاچشایی حس

چشایی های گیرنده تشریح ،تا ها غنچه این نامند.ساختار می چشایی های غنچه را چشایی حس های گیرنده ناحیه و دهان در چشایی، های غنچه است. معموال گالبی یا فوتبال توپ شبیه حدودی

می ظاهر نیز استخوانی ماهیان آبششی کمانهای روی بر حتی و متمرکزند حلق به چشایی های دارندغنچه قرار بینی داخل در بویایی های گیرنده که حالی شوند. در

اند. گرفته قرار بدن خارجی سطح از نقطه چندین در دهان، بر عالوه متداول طور و ها ،باله پوست روی بر چشایی گیرنده زیادی تعداد ماهیان گربه مثل کفزی ماهیان دیده دهانی حفره کامی های واندام لب روی بر چشایی های دارند. غنچه خود سبیلک

سطح از نقطه چندین ،در دهان بر عالوه متداول طور به چشایی های غنچه شوند می کند،لوب می پیدا چشایی حس توسط را غذا که اند. ماهیانی گرفته قرار بدن خارجاست. یافته توسعه بسیار النخاع بصل واگ ویا ای چهره های

حس (بیناییVision)را غذایابی در عمل مهمترین زیرا دارد، آنها زندگی و ماهی تغذیه در زیادی اهمیت نور

به نسبت ماهیان در بدن به نسبت ماهی چشم اندازه، لحاظ میدهد. از انجام چشم در نور اهمیت دلیل به آبی های محیط در زیرا است بزرگتر چشم اندازه جانوران سایر باشد می الزم دید برای بزرگتری چشمان کمتر، نور وجود همچنین و ماهی تغذیه

ماهی و یافته کاهش غذا یافتن در چشم کارایی بتدریج تاریکی و کم نور در که بطوریپردازد. می غذا جستجوی به ها سبیلک کمک به

به تغذیه و غذایابی در ماهیان است. اغلب انسان از بیشتر ماهی تیزبینی قدرت ماهیان در گویند. بیناییSelective Feeder آنها به که کنند می عمل انتخابی صورت ( وSchoolingگله) تشکیل شکار، از فرار و دفاع در در مهمی نقش غذا یافتن بر عالوه

دارد. عمودی و افقی های مهاجرتچشم

عقب و جلو چشم کره داخل در تطابق برای و است وکروی گرد ماهیان چشم عدسی در دهد(. ماهیان می ضخامت تغییر عدسی که داران مهره سایر رود)برخالف می

مانندی چربی نازک صفحه ماهیان از برخی در ندارند غدداشکی و پلک مژه، خود چشم در پالزیک ماهیان در بیشتر که دارد ( وجودNictitantچربی) پلک یا سوم پلک نام به

می دیده تن ماهیان ( وMugilidaeماهیان) کفال (،Clupeidaeماهیان) شگ ها، کوسه

جریان مقابل در چشم تحدب مقاومت کاهش برای اساسا و است غیرمتحرک که شودمیرود. بکار سر سطح سوی آن در آب

گاوماهیان) مثل است گرفته قرار بدن نقطه باالترین در چشم ماهیان از برخی درGobidaeکن) زمین ماهی که ماهیان کن زمین و چهارچشم ماهی ( وPlatycephalus indicusبه و است بیرون آن های چشم فقط و شده پنهان ها ماسه زیر در ( معموال

کند. همچنین می تغذیه کوچک ماهیان و پوستان سخت از و گردد می شکار دنبال می شده، تقسیم قسمت دو به طرف هر در آن چشم ( کهAnablepsچهارچشم) ماهی در بیشتر ماهی این که ببیند را آب سطح باالی هم و پایین هم همزمان بطور تواندنماید. می ( زیستBrackish waterشور) لب و شیرین آبهای

هد. بیگ و فیتوفاگ مثل دارند قرار سر نقطه ترین پایین در ها چشم ماهیان برخی درکه گرد دهان مارماهی الرو در Amocoetنسبتا پرده است شکل برگی و دارد نام

تکمیل با بتدریج ولی پوشاند می است ها ماسه زیر در که زمانی تا را چشم ضخیمی ظاهر آن در ها چشم و شده هضم کم کم آل پینه غده تاثیر تحت پرده این دگردیسی

غارها در ( کهIranocypris typhlopsغاری) کور ماهی مثل غارزی شوند. ماهیان می شفافی رنگ دارای و است چشم فاقد شده گزارش نیز لرستان در و کند می زیست

با بتدریج ولی دارند قرار بدن طرف دو در ابتدا ها چشم ماهیان کفشک باشد. در می بر زندگی به شروع کم کم رسد می متر سانتی20 اندازه به که وقتی و شدن بزرگ می خود بدن طرف یک روی یعنی کشند می دراز پهلو روی بر و نموده دریا بستر روی

باالی سمت به بتدریج ها چشم و شده بیرنگ کم کم بدن زیرین سمت بنابراین خوابند سمت در چشمها فالندر ماهیان کفشک بیشتر در که شوند می منتقل طرف یک و بدن

در ولیPleuronectidae مانند گویند چشم راست آنها به که دارند قرار بدن راست خانواده گویند. در چشم چپ آنها به که دارند قرار بدن چپ سمت درBothidae خانواده

Soleidaeکه کنند. ماهیانی می مهاجرت راست سمت به چپ چشم شدن، بزرگ با هم بدن چپ سمت در که آنهایی وDextral را دارد قرار بدن راست سمت در شان چشم بینا سمت را دارد چشم که سمتی ماهیان این در گویند. بطورکلیSinistral را دارد قرار

این گویند. معموالBlind یا نابینا سمت را است چشم فاقد که سمتی وOcular یا محیط در ماهی خوابند. گربه می بستر روی ندارند چشم که را سمتی در ماهیانشود. می خشمگین و عصبی نورانی و روشن

مکانیکی های گیرندههستند. الکتریکی و جانبی خط شنوایی، حس شاملماهیان در تعادلی و شنوایی حسشنوایی محفظه و جمجمه در سر قسمت در که هستند داخلی گوش دارای ماهیان

استخوانهای و صماخ پرده ندارند. بنایراین خارجی و میانی گوش و است گرفته قرارندارند. را مربوطه

شنوایی( زیرین)نقش تعادلی( و فوقانی)نقش دوبخش از ماهیان در گوش بطورکلی بنام زیرین بخش و تعادل در که اتریکول بنام فوقانی بخش که است شده تشکیل

هم نیمدایره مجرای این بر باشد. عالوه می دارند نقش شنوایی در که الگنا و ساکول و عدد2 ها المپری عدد، یک ها فیش هاگ در آن تعداد که گرفته قرار فوقانی بخش در بیش و كم مجرا سه این است شده تشکیل نیمدایره مجرای عدد3 از ماهیان سایر در نسبت درجه90 زاویه با مجاری این دارندکه قرار پهلویی و عمودی ، افقی سطوح در وجود آمپول بنام هایی برآمدگی یکدیگر به آنها اتصال محل در و اند گرفته قرار هم به

كالهك یك آن روی بر و اند شده واقعCrista های سلول ها آمپول این روی بر که دارد است كرده احاطه را نوروماست سلولهای مانند مو زوائد كه است گرفته قرار ژالتینی

مجموعه هستند. این جانبی خط – شنوایی دستگاه اصلی های گیرنده ها نوروماست كرده احاطه را شكل گالبی حسی سلولهای كه است كننده حمایت سلولهای شامل در سر . حركت هستند مژه یا حسی های رشته واجد سلولها این از كدام هر كه است نوروماست تحریك باعث ، نیمدایره مجاری آندولنف كه شود می سبب مختلف جهات

قسمت به كه الگنا و است شده متصل اوتریكول به شكمی سطح از شود. ساكول ها الذكر فوق بخش سه هر است. در تشخیص قابل خوبی به ، چسبیده ساكول خلفی

، آن روی بر و گویند می ماكوله آن به كه دارد وجود نوروماست سلولهای از بسترهایی جفت3 استخوانی ماهیان دارند. در ( قرار ها ) اتولیت شنوایی های سنگریزه هر که دارد وجود آستریکوس و ساجیتا الپیلوس، های بنام اتولیت یا شنوایی سنگریزه

دارد(، قرار آن در الپیلوس شنوایی سنگریزه اتریکول)که استخوانهای روی کدام شنوایی سنگریزه الگنا)که دارد( و قرار آن در ساجیتا شنوایی سنگریزه ساکول)که در اتولیت یا شنوایی سنگریزه باشند. بزرگترین دارد( می قرار آن در آستریکوس

است. اتولیت همین از برگرفته هم آن علمی نامگذاری و دارد وجود شوریده ماهیباشد. می ساجیتا شنوایی سنگریزه بزرگترین

های سلول (موییHair Cellsزیادی ) عمل که دارند وجود ها سنگریزه اطراف در دهد. می انجام را ماهی موقعیت و وضعیت دریافت همچنین و شنیدن

خط (جانبیLateral Line)قرار بدن طرف دو در که هایی سوراخ توسط جانبی خط سیستم ماهیان اغلب در

می پیدا ارتباط کرده، سوراخ را فلس و پوست معموال که بیرون محیط با اند گرفته بلکه شود نمی دیده بدن برروی جانبی خط از اثری ظاهرا ماهیان از برخی در ولی کند هستند. در جانبی خط فاقد ماهیان از است. برخی گرفته قرار پوست و فلس زیر در

جانبی خط کپورماهیان خانواده ( ازBitterling یاRhodeus spای) لوله مخرج ماهی مانند زیگزاگ جانبی خط کپورماهیان ( ازPelecus spشمشیرماهی) باشد. در می ناقص

در و است شکل ای مالقه جانبی ( خطCarangidaeماهیان) گیش است. در کامل و در جانبی ( خطExocoetidaeپرنده) ماهی دارد. در انحناء باال سمت به جلو قسمتاست. گرفته قرار شکمی قسمت

دو هر ولی دارند فرق هم با فرکانس میزان دریافت نظر از جانبی خط و داخلی گوش و هرتز15- 50 بین های فرکانس جانبی هستند. خط مکانیکی های گیرنده دارای خط نماید. بنابراین می دریافت را هرتز50- 4700 بین و باالتر های فرکانس گوش دهد. خط می نشان حساسیت آب ضعیف و قوی تکانهای و حرکات به عمدتا جانبی را موجود خود حرکت انعکاس یا و جانوران دیگر حرکت از ناشی امواج بخوبی جانبی

دریافت را امواج این تواند می و است فعال جانبی خط در که کند. عاملی می دریافت

قرار ها فلس سوراخ پایه در که شود می ( خواندهNeuromastنوروماست) بعنوان نماید سایر و پوست روی و سر بخش در است. البته مکانیکی های گیرنده دارای و گرفته

از نوروماست یا حسی سلول باشند. هر داشته وجود توانند می بدن های قسمت که دارد ( نامCupulaکاپوال) نوروماست فوقانی وبخش شده تشکیل مویی های سلول

مویی) هایی سلول شده( و شده)خم جابجا آب حرکات و مکانیکی های محرک اثر برHair Cellsایجاد باعث اول حالت به برگشتن و شدن خم این که کند می تحریک ( را

شود. می مغز به عصبی های رشته طریق از جریان انتقال آن دنبال به و جریانباشد. می ارتباط در مغز و شنوایی دستگاه با عصبی مسیر طریق از جانبی خطگرزک سپرماهیان( و و االسموبرانش)کوسه ماهیان در (ماهیانPlotosidaeدر ) قسمت

توسط و است مانند کیسه وبیش کم که دارد وجود لورنزینی آمپول بنام اندامی سر ممکن و شده پر ای ژله ماده از که دارند ارتباط بیرون به کانال یک با منافذ از یکسری

باشند شوند می ختم حسی های سلول به که مسدود مجرای چندین یا یک دارای است دارای ماهیان این در آمپول گردد. این می دهی عصب هفتم شاخه عصب بوسیله و

پوزه در باشد. سپرماهیان می ضعیفی الکتریکی و مکانیکی حساس های گیرنده لورنزینی آمپول مشابه آن عمل که باشند می ساوی های وزیکول دارای خودشان

است.ماهیان در الکتریسیته تولیدبندی تقسیم قوی و ضعیف گروه2 به ولتاژ لحاظ از ماهیان توسط تولیدی الکتریسیته

پایین( بسیار ولتاژ با سوم گروه) گروه3 به دیگر بندی تقسیم یک در و شود می خصوصیت سه هر و بوده مستقیم نوع از ماهیان توسط تولیدی شود. برق می تقسیم

تواند می کند، می منحرف ار مغناطیسی عقربه دارد. یعنی را مستقیم الکتریسیته ماهیان از راسته6 کند. معموال گرما تولید و کند هیدرولیز را آب نماید، روشن را المپ

تولید توانایی غضروفی ماهیان از خانواده2 و استخوانی ماهیان خانوداه9 شامل کهشامل: که دارند را برق

راسته Rajiiformes : Rajiidae، Torpedinidaeراسته Siluriformes : Malapteridaeراسته Gymnotiformes : Electrophoridae، Gymnotidae، Apteronotidae،

Rhamphichthidaeراسته Perciformes : Uranoscopidaeراسته Petromyzontiformes : Petromyzontidaeراسته Osteoglossiformes : Mormyridae، Gymnarchidae الکتریکی) مارماهی به مربوط ماهیان بین در برق ولتاژ بیشترینElectrophorus

electricusباشد. می ولت650- 700 بین ( کهالکتریسیته تولیدکننده های اندام تغییر از که مستقل و مجزا الکتریکی های اندام توسط ماهیان در الکتریسیته تولید

محل و شکل لحاظ از که گیرد می صورت آید می بوجود ای ماهیچه های بخش شکل آنها میکروسکوپی ساختمان اساس اما است متفاوت مختلف های گونه در قرارگیری

که اند شده تشکیل خاصی سلولهای از الکتریکی باشد. اندامهای می یکسان همه در اند. الکتروسیتها گرفته نشات عضالنی سلولهای از و گویند می الکتروسیت آنها به

های اند. اندام شده مرتب ای توده یا ای دسته صورت به و هستند مانند ویفر و نازک شده تشکیل الکتروسل یا الکتروپلت بنام مانند دیسک و بزرگ سلولهای از الکتریکی

باشد. هر می اند گرفته قرار هم روی بر که همشکلی سطوح دارای که است شبکه بوسیله سطوح از یکی که باشد می هم از متفاوت سطح دو دارای الکتروسل

طرف و است صافی سطح دارای و شده پوشیده عصبی های پایانه از ای فشرده حالت سطح، افزایش برای و است مانند کرک زوایدی دارای و غیرعصبی دیگرشان

عدد50- 70 به ماهیان در است ممکن ستونها است. تعداد نموده پیدا خوردگی چین ماهیان در که دارد قرار الکتروپلت5000- 10000 بین ستون هر داخل در و برسد

است. متفاوت مختلفشوند: می تقسیم گروه سه به الکتریکی ماهیانسفره الکتریکی، ماهی گربه الکتریکی، مارماهیقوی: الکتریسته با ماهیان

الکتریکی ماهیچاقوماهیانضعیف: الکتریسته با ماهیانknife fishes ، Elephant noseفیل یا

مورمورید ماهیماهیان، سفره ها، کوسهکنند: می دریافت الکتریسسته فقط که ماهیانی

Paddle fish ماهی، گربهماهی اسکلت است شده تشکیل بخش3از ماهی اسکلت

ها مهره ستون– 1 جمجمه– 2 ضمیمه اسکلت– 3

ها مهره ستونها امامهره قراردارند ردیف یک در چه اگر ومهره است متفاوت رشد نظر از ماهیان در

ماهیان شنای حرکات جهت ساختاری اساس ها ومهره ندارند پیوستن جهت الزم زوائد اثر در که فشارزیادی تحمل و دارد وجود مهره یک بدن بند هر وبرای کند می تامین را

است یافته سازگاری شود می شناوارد حین در بزرگ عضالت توده انقباضاست شده ساخته مهره نوع2 از ها مهره ستون

( آکسیس و ) اطلس قدامی های مهره– 1 است یافته اختصاص جمجمه شدن ومتصل اتصال برای که استخوان صفحات ردیف یک وبه یافته شکل تغییر که – خلفی های مهره– 2

وبین شده متصل دمی باله شعاع با که شده ( تبدیل اوروستیل – اپورال– پهن) هیپورال می دمی عضالت تمام به رسانی خون ووظیفه اند قرارگرفته تنه ها مهره ردیف دو

باشد.

ماهیان جمجمهورود محل که باشد سرمی ان نقطه اولین که است پیچیده ساختار یک دارای جمجمه

وپوشش است حساس مهم اندمهای ومحل است وتنفس یه تغذ وغذابرای آب

ماهی حرکت شروع محل ونیز اید می حساب به ها وسایراندام مغزوآبشش حفاظتی: شامل که است

1 –گردد می شامل حسی ومغزواندام عصبی) سفت جمجمه 2 –گردد( می شامل ها) فکین آرواره3( کند می حمایت را آبششها ) که آبششی - غضروفای ضمیمه اسکلت

است شکمی و ایسینه مختلف های باله برای داخلی کننده حمایت که فقرات ستون ناحیه در که شوند می دیده کوچک غضروف های مهره وجود آثاراولیه ها فیش هاگ در

ودر شود می دیده بدن طول سرتاسر خونی کمانی اجزای المپری ودر هستند دمی تسبیح رشته یک وبه شده ومنقبض فشرده غضروفی مهره االسموبرانشی ماهیان

و است غضروفی بیشتر فقرات ستون خاویاری ماهیان دارد. در شباهت مانند خالی فضای که هستند مقعر طرف دو از استخوانی های مهره تلئوست درماهیان

اوروستیل) بدن مهره آخرین به استخوانی ماهیان شود. در می پر نوتوکورد بوسیلهUrostyleصفحه آن ملحقات به ( و (هیپورالHypural plate.گویند )

آن انواع و عضالت1قرمز: - عضالتبه مستقل ای رنگدانه سبب به آن ورنگ هستند زیادی ومویرگهای عروق دارای

دارای که ماهیانی و دارد نقش سلولها برای اکسیژن تامین ودر است خون در اکسیژن انرژی تامین هوازی راه از که دارند بیشتری قرمز عضالت دارای هستند زیاد فعالیت

دارند. کاربرد وقفه بی و مدت طوالنی العملهای عکس برای و کنند می2 –سفید عضالت :که کنند می تبدیل اسیدالکتیک به را وگلیگوژن هستند تر ضخیم قرمز عضالت به نسبت

بیهوازی راه از و است مفید سریع و انفجاری ولی کوتاه العملهای عکس برایهستند. بیشتر عضالت این تحرک کم ماهیان . در آورند می بدست را انرژیشان

3 –صورتی عضالت : است مشکل تحملش قرمز عضالت برای که گردد می زیاداستفاده سرعتهای برای

شود. می استفاده کند سرعتهای وبرای است کم سفید عضالت وبرای

ماهي تنفس دستگاهآبششي كمان رديف چند از متشكل و ميباشد حلقوي شكل به ماهي تنفس دستگاه

شده پوشيد مخاطي نازك اليه توسط كه خوني هاي ورگ آبششي خارهاي همراه به.ميكنند تنفس هم وروده پوست توسط آبشش بر عالوه ها ماهي است

آبشش ساختارهاي كمان از و اند واقع ماهي سر طرف دو در آبششي هاي حفره درون در آبششها

به آبششي هاي رشته از هايي زوج كه شده تشكيل سخت غضروفي يا استخواني

سطح كه ميباشد تيغه زيادي تعداد از متشكل آبششي وهررشته است متصل آنها.ميكنند فراهم اكسيژن تبادل منظور به را مناسبي

آبششی کمانرشته تعداد و باشد مي آبششي هاي رشته زيادي تعداد از متشكل آبششي هركمان

بدن سطحي ناحيه اندازه و گونه نظير عواملي به و ميباشد متفاوت ماهيان در ها از برخی در البته هستند آبششی کمان جفت4 دارای . ماهیاندارد بستگي ماهي

آبششی است. کمان شده حلقی دندان به تبدیل که داشته وجود هم پنجم کمان ماهیان Gillآبششی) خارهای از آن داخلی بخش که باشد می خارجی و داخلی بخش شاملrakerهای رشته از خارجی بخش ( و (آبششیGill filamentتشکیل ) بر که است شده فعالیت در اصلی عامل که دارند ( قرارLamellaآبششی) های تیغه ها رشته این روی

هر و دارند قرار آبششی خارهای بزرگترین کمان اولین در باشند. معموال می تنفسی خارجی قسمت در و دارند شدن کوتاه به تمایل خارها این رویم می عقب سمت به چه و است متفاوت ماهی مختلف های گونه در آبششی های رشته هستند. تعداد بلندتر نیزشود. می زیاد ها رشته این وسعت ماهی شدن بزرگ با

آبششی خارهای قرار آبششی کمان هر درونی سطح روی بر استخوانی یا و غضروفی آبششی خارهای

خوار پالنکتون ماهیان در خصوص به مختلفی ای تغذیه های روش برای و گرفته غیر و مکانیکی فرآیند از بخشی فقط آبششی خارهای عمل است، یافته اختصاص

از شکار فرار از جلوگیری آبششی خارهای وظیفه . اساسا باشد می کردن الک فعال فلس کردن جدا به حدودی تا است ممکن و آنهاست به رساندن آسیب و ها آبشش

، ظریف آبششی کنند. خارهای کمک آبششی خارهای بین از عبور هنگام در طعمه های اطلس اقیانوس منهادن فیتوفاگ، ماهی مانند خوار پالنکتون ماهیان در متراکم و باریک

(Brevoortia tyannusو ) و تر ضخیم آبششی های خار و شود می دیده ماهیان شگ می دیده خورند می را تری بزرگ شکارهای که وماهیانی گوشتخوار ماهیان در کوتاهتر

ماهیان اردک مثل شودآبششی های تیغهها تيغه (lamella )طويل محور به عمود زواياي با تحتاني و فوقاني سطوح روي بر

مختلف درماهيان ها تيغه ضخامت ميباشد نازك ها تيغه اين ديواره دارند قرار ها رشته تر فعال ماهيان وتعدادآنهادر متغير ها ماهي انواع در آنها وتعداد ميباشد متفاوت

ميزان با آنها يي وكارا ميشوند محسوب گاز مبادله سطح ها تيغه درواقع. است بيشتر می محسوب گاز مبادله براي نازك سطح ويك دارد بستگي آب با آنها تماس سطح

باعث آنها بين فاصله كردن كم با و آنها طول و ها تيغه تعداد افزايش شود. با.شود مي آب سطح از اكسيژن افزايش

تنفسی سیستمکیسه در که عروقی طریق از ابتدا تنفس الروی و جنینی هنگام در ماهیان در معموال

و شده انجام پوستی طریق از آن تکامل با سپس و گیرد می صورت هستند زرده ماهیان شود. در می واگذار آبشش به تنفسی نقش ها آبشش گیری شکل با بتدریج

در اند( و خورده هستند)جوش پیوسته بهم آبششی سرپوش های استخوان خاویاری استخوانی ماهیان سایر در ولی شود می دیده آبششی سرپوش اسخوان یک طرف هر

شامل: سرپوش که است شده تشکیل مختلفی های بخش از آبششی سرپوش آبششی سرپوش (،Sub operculumزیرین) آبششی سرپوش (،Operculumآبششی)

(Pre operculumآبششی) سرپوش پیش (،Inter operculumمیانی)کنند: می بندی تقسیم دسته سه به تنفسی فعالیت نظر از را ماهیانبنتیک)کفزی( زندگی اغلب که هستند تحرک: ماهیانی کم یا کم تنفسی نیاز با ماهیان

فاصله و المال ضخامت همین خاطر به باشد می کم آنها در تنفسی نیاز و دارند المال تعداد و بیشتر ماهیان این در آب و خونی های سلول بین فاصله و المال

بیشتر آن تعداد و کمتر المال فاصله و ضخامت چه هر چون است کمتر متر میلی هر در المال ضخامت تحرک کم ماهیان در شود. که می بیشتر ماهی تنفسی فعالیت باشد آب و خونی های سلول بین فاصله و میکرون75 المالها فاصله میکرون،35 حدود

ماهیان، قورباغه مثل است متر میلی هر در عدد8 آنها تعداد و میکرون10-6ماهیان کفشک و صیادماهیان

و هستند باالیی تحرک دارای معموال ماهیان پرتحرک: این یا باال تنفسی نیاز با ماهیان ضخامت ماهیان این کنند. در می زیست آب باالیی طبقات و آب ستون در بیشتر المال تعداد و کمتر آب، و خونی های سلول بین فاصله و المال فاصله ، المال

المال فاصله و ضخامت چه هر چون است بیشتر ماهیان بقیه به نسبت متر میلی هر در -7 حدود المال ضخامت است، بیشتر ماهی تنفسی فعالیت باشد بیشتر آن تعداد و کمتر

1 حدود آب و خونی های سلول بین فاصله و میکرون25 المالها فاصله میکرون،5 و ماهیان شگ و آال قزل ماهی مانند است متر میلی هر در عدد32 آنها تعداد میکرون

ماکرل ماهیهستند. دو این بین واسط حد متوسط: که تحرک با یا متوسط تنفسی نیاز با ماهیانماهیان تنفسی های سیستم انواعکمک به سکون حات در هستند سیستم این دارای که فعال: ماهیانی مکشی پمپ

روی را آب جریان دارد وجود دهان و آبششی سرپوش اطراف در که هایی ماهیچه می برقرار آبششی سرپوش و دهان نمودن بسته و باز طریق از آبششی های کمان می پیروی سیستم این از ماهیان نمایند. اغلب می برطرف را شان تنفسی نیاز و کنند

کنند.در دایما تنفسی نیاز نمودن برطرف جهت بایستی ماهیان غیرفعال: این مکشی پمپ

اب جریان تا دهند قرار آب جریان مسیر خالف بر را خودشان اینکه یا و باشند شنا حال Ram Ventilation یاRam Jet سیستم این به گردد برقرار شان آبششی کمانهای روی بر

مانند شود می استفاده زنی گشت زیاد های سرعت و سریع شنای هنگام در که گویند یا و کنند گیر ها سنگ بین در ماهیان کوسه اگر بطوریکه ماهیان، کوسه و تون ماهیان

شد. خواهند خفه داریم باز حرکت از را آنهاهستند هم آب مخالف جریان نیازمند فعال مکش پمپ سیستم وجود با سوم گروه در

آزادماهیان مانندگوارش دستگاهباشد می آن ضمیمه های اندام و گوارشی لوله شامل ماهیان گوارش دستگاه .یا روده راست و باریک روده ، معده ، کوتاه مری ، حلق ، : دهان شامل گوارش لوله

rectumشود. می منتهی مخرج به که است کوتاهی

و کبد )پانکراس، گوارشی غدد و آبشش خارهای ، ها : دندان شامل ضمیمه های اندام صفرا( هستند. کیسه

حلقاز بخشی عنوان به توان می را ناحیه این حلق در مختلف ساختارهای وجود دلیل به

- دهانی حفره ساختاری های ویژگی از یکی آورد، حساب به تنفس و گوارش دستگاه که باشد میCyprinus carpio های گونه ( در کامی ) اندام حلقی بالشتک وجود حلقی

بلعیده غذای از اضافی آب بازگرداندن در و است شده واقع مری به ورود محل دردارد. نقش شده

مری اتساع قابل و کوتاه ، ماهیان در مری شود. معموال می مری وارد شده بلعیده غذای

فراهم را آن اتساع امکان که است طولی های چین داشتن ماهیان مری ویژگی و بوده را بزرگ نسبتا ذرات ماهیان بنابراین است شده پوشیده موکوسی الیه یک از و کرده امروزی ماهیان بعضی و گردان دهان مانند ابتدایی ماهیان در . مری ببلعند توانند می ، شود می منتهی روده به ( مستقیما ماهیان کپور هستند) مانند ترشحی معده فاقد که محل مری پست استخوانی ماهیان یابد. در می راه معده به ماهیان بیشتر در اما

) پنوماتیک هوایی مجرای طریق از گوارش دستگاه مجرای با شنا کیسه ارتباطphenumaticوضعیت این با که ( است physostomeگویند. می

معده در و است متغیر بسیار معده حال این شود. با می آغاز معده از ماهیان در غذا هضم

از بعضی و شیمرا ، گردان دهان ؛ مانند % بالغین15 حدود در و الروها اکثر واقع و ندارد ( وجودCyprinidae ، Scaridae ، Odacidae ، Blenniidae) استخوانی ماهیان

لوله یک شکل به معده . معموال شود می تخلیه روده داخل به مستقیما مری محتویات بسیار و باشد می شکلU ماهیان کوسه معده مثال طور به باشد می خمیده عضالنی: کرد تقسیم ناحیه3 به را معده توان می کلی طور است. به اسیدی

1ناحیه یا المعده -فم cardiacکه � غدد فاقد قسمت این و است متصل مری به مستقیماگیرد. می صورت کاردیاک بخش در اسید تولید بیشترین باشد، می ترشحی

2یا ای قاعده -ناحیه fundicباشد می معدی غدد دارای قسمت این که oیا المعدی باب ناحیه pyloricهای سلول معدی غدد بر عالوه قسمت این در که

باعث گاسترین هورمون کنند، می ترشح را گاسترین هورمونG اندوکرینیشود. می معده تخلیه و معده اسید ترشح تحریک

باشد می گوارش دستگاه های قسمت سایر از تر عضالنی و تر ضخیم معده دیواره � فوندیک ناحیه از را قسمت این تشخیص امکان امر این و پیلوریک ناحیه در خصوصاسازد. می پذیر امکان راحتی به ای وقاعده

سنگدانی معده (شکلGizzard-Like Stomach)در ساختار . این Mugilidaeماهیانکفال یا ، Girellidaeو Acanthuridaeشود می دیده

pH دارای معده نوع این با ماهیانی هستند، خوار دتریتوس Acanthurid وMugilid که

قسمت در نیز خاویاری ماهیان هستند. در طویل نسبتا روده و خنثی تقریبا معدی به حجیمی حالت و داشته ای ماهیچه حالت که دارد سنگدانی حالت یک معده انتهایی

دهد. می معدهروده دیواره از مترشحه های آنزیم و پانکراس های آنزیم و است گوارش اصلی محل روده

و گوارشی محصوالت جذب و شود می غذایی مواد نهایی گوارش سبب روده خود و طول لحاظ از ماهیان میان در زیادی . تغییرات باشد می ها الکترولیت و آب همچنین

تفاوت ترین مشاهده قابل . و شود می دیده شکمی حفره در روده گرفتن قرار ترتیب های گونه باشد. در ( می مخرج تا پیلوریک اسفنکتر ) از روده طول ماهیان بین در

ماهیان این در باشد، بدن % طول20 حدود تنها است ممکن روده طول گوشتخوار ماهیان از بعضی روده عکس . بر است شده کشیده مخرج تا معده از مستقیما روده

بوده خورده پیچ بسیار و برسد شان بدن طول برابر20 از بیش است ممکن گیاهخوار و خوار چیز همه ماهیان بگیرد. در قرار شکمی حفره محدود فضای در بتواند تا

� باشد، می متوسط روده طول خوار دتریتوس مواد نسبت به بستگی حالت این اساسا گیاهی مواد با هایی دارد. جیره گروه هر غذایی رژیم در موجود گیاهی مواد و پروتئینی

روده به نیاز و شوند می تجزیه تر سخت گیاهی مواد بودن فیبری دلیل به بیشتر روده طول بنابراین شوند می هضم تر آسان پروتئینی . مواد دارد تری طوالنی

راست حال این با ولی ندارد وجود بزرگ روده ماهیان است. در ترکوتاه گوشتخواران جدا ای روده دریچه یک وسیله به ها گونه برخی در که است مشهودRectum یا روده مانند شود می گرفته نظر در کوچک روده مشخصه عنوان به که . وظایفی شود می

است. تشخیص قابل مخرج تا پیلوریک اسفنکتر از واقع در جذب و هضمای لوله غده یک ها کوسه بعضی درrectal gland)مجاور ۀ�ناحی ( به روده عقبی

تنظیم در مهمی نقش نمک ترشح با غده این است متصل مخرج . دارد اسمزی

غذایی رژیم اساس بر ماهیان بندی گروهشوند: می تقسیم گروه4 به ماهیان غذایی عادات براساس1گیاهخوار- Herbivoresآمور یا علفخوار کپور ماهی : مثل2گوشتخوار- Carnivoresآال قزل : مانند3خوار -ریزه Detritivoresکفال ماهی : مانند

oخوار چیز همه Omnivoresکپور : ماهیصفرا کیسه و صفرا ، کبد ابتدایی درقسمت لوبی چند اندام . این باشد می بدن غده مهمترین و بزرگترین کبد

آن پیداکردن روش بهترین که است گرفته معده( قرار گوارش)سطح دستگاه لوب دو ماهی های گونه بیشتر در است. و متصل آن به که است صفرا کیسه پیداکردن کوسه در و لوب سه دارای ماکرل در لوب، یک دارای آزاد ماهی در دارد، مشخص های کوسه از دربرخی است بزرگ بسیار کبد ماهیان روغن و ماهیان وسپر ماهیان قسمت دو به کبد ها فیش هاگ دهد. در می تشکیل را بدن وزن % از20 حدود پالژیک یابند. بخش می راه صفرا کیسه به مجرا یک توسط هرکدام که شود می تقسیم مجزا

را روده از شده جذب مغذی مواد که خونی و دارد نقش متابولیسم در کبد بافت اعظم

کبد طور همین رود می کبد سمت به کبدی باب سیاهرگ طریق از کند می آوری جمع دیگر ترکیبات به را آنها مواد این متابولیسم با و کند می پاالیش خون از را سمی مواد

می دفع و شده ترشح روده به سپس و گرداند می بر صفرا داخل به و کرده تیدیلشوند.

توسط . صفرا دارد دخالت صفرا تولید در و است ای غده کبدی بافت دیگر بخش به کوچکی مجرای در ماهیان بیشتر در و شود می ترشح کبدی هپاتوسیت های سلول

ریزند. کیسه می صفرا کیسه داخل به و گردد می تغلیظ و شده جمعcanniculi نام طریق از صفرا دارد کشیده حالت ها گونه بعضی در اما است کروی معموال صفرا

� که ای دریچه و صفراوی مجرای داخل به دارد قرار پیلوریک اسفنکتر عقب در معموال که است مدتی ماهی که دهد می نشان صفرا کیسه بودن شود. پر می ریخته روده کرده تغذیه تازگی به ماهی که است آن از حاکی آن بودن خالی ولی نکرده تغذیه

ندارد. وجود صفرا کیسه یا صفراوی مجرای هیچگونه بالغ های المپری است. درو دارد قرار ها روده بین و گوارش دستگاه دست پایین و میانی قسمتهای در طحال

می جدا راحتی به آال قزل در و است پانکراس و کبد به نسبت تر تیره رنگی دارای گلبولهای از بخشی بردن بین از و خون سفید گلبولهای تولید طحال شود. وظایف

باشد. می اند مرده و پیر که خون قرمزپیلوریک زوائد phyloric caecaپیلوریک منطقه انتهای در استخوانی ماهیان از بسیاری روده قدامی قسمت روی بر

مانند ها گروه از . بعضی دارد وجود پیلوریک زوائد نام به کور کیسه چند یا یک معده ماهی اردک وtop minnows (Cyprinodontidae) ( ،Ictaluridae) ماهیان گربه

Esocidae)ماهیان هستند ساختار این ( فاقد . Polypterusپیلوریک ۀ�زائد یک تنها آنها تعداد زرد سوف در ها 3دارند گروه سایر و باشد می عدد

پهن ) ماهیان نمی عدد5 از بیشتر معموال آنها ( تعدادPleuronectiformesمانند ماهیان حلزون ( و(Salmonidae آزادماهیان ( ،Scombridae) ها ماکرل . در باشد

Liparidae)در زواید تعداد برسد. بیشترین عدد200 به است ممکن زوائد این ( تعداد وضعیت ، اندازه نظر از مختلف ها گونه در پیلوریک دارند. زوائد وجود ماهیان روغنای ۀ�نحو شدن، شاخه شاخه مالحظه قابل طور به روده با شان ارتباط

توسط . زوائد خاویاری ماهیان در دارند تفاوت یکدیگر باسازمان همبندی و آمده در منفرد و مجتمع ای توده بصورت و شده دهیبافت

مجرا یک با تنها و کنند می پیدا را اندام یک ظاهر که خروجی و ورودی مدخل یک دارای می دیده گوشتخوار ماهیان بیشتر در زوائد کند. این می پیدا راه روده به منفرد ی

شوند. شامل: شوند، می داده نسبت پیلوریک زوائد به وظیفه چندینترشح طریق از روده به ورود محل در غذا اسید میزان تعدیل گوارشی، سطح افزایش

گوارشی های آنزیم بعضی ترشح مواد،

(دندانTooth)

دندان باشند. مینای می دندان مغز و عاج الیهء یک مینایی بخش یک دارای ها دندان اكثر های دندان و است متفاوت داران مهره سایر دندان مینایی پوشش با ماهیان های

ماهیان بین در نیز ها دندان ندارد. شکل عصب دیگر داران مهره برخالف ماهیان ماهیان های است. دندان غذایی عادات تنوع آن علت و باشد می متغیر بسیار مختلف

، قاپیدن در تا برگشته عقب سمت به آنها نوک و است مخروطی حالت گوشتخوار غذای که ماهیانی عکس بر کند کمک عقب سمت به آنها هدایت و غذایی مواد نگهداری

غذایی مواد که ماهیانی ( یا تیالپیا و ) کپور دهند می تشکیل گیاهی مواد عمدتا را آنها و پهن های دندان ( غالبا ماهیان سپر و ماهیان ) سفره کنند می خرد را خود

دهند. افزایش را هضم قابلیت و کنند خرد کوچکتر ذرات به را غذا تا دارند سنگفرشی داخل سمت به و بوده تیز ( دندانهاEsocideaماهی) اردک مانند ماهیان از برخی در

این بطوریکه باشد، نداشته گریزی راه طعمه شود می باعث که اند برگشته دهان گیر دلیل به و کند می شکار هم را خودش اندازه از بزرگتر های طعمه موارد در ماهیشود. می ماهی این خفگی سبب بیرون به برگشت راه نداشتن و طعمه کردن

های دندان دارای آزادماهیان قبیل از ماهیان از برخی (ومریVomerدر ) دهان سقف ماهیان این در و دارد وجود دهان سقف در که است استخوانی ومر واقع در که هستندرود. می بکار ها گونه این شناسایی کلید عنوان به و است دندان دارای

دندان نام به دندان از دیگری فرم همچنین (حلقیPharyngeal Teeth) راسته در است آمده بوجود آبششی کمان پنجمین شکل تغییر از که دارد وجود شکالن کپورماهی

بعنوان و روند می بکار غذایی مواد کردن له و کردن آسیاب برای ها داندان این که جنس و خانواده به بسته که گیرد می قرار استفاده مورد راسته این کلیدشناسایی

خانواده در حلقی باشند. دندانهای ردیفی سه یا ردیفی دو ردیفی، یک است ممکن های خانواده در ولی ردیفی سه یا ردیفی دو ردیفی، یک است ممکن کپورماهیان

Cobitideaو Balitorideaهستند. ردیفی یک حلقی های دندان فوق راسته ازدر کپورماهیان خانواده بین در (فیتوفاگHypophthalmichthys molitrixو ) ماهی

( دندانCarassiusکاراس) جنس ( وHypophthalmichthys nobilisهد) بیگ یا سرگنده Rutilusسفید) ماهی وRutilus sp های جنس در ( ولی4- 4متقارن) و ردیفی یک حلقی

frissi kuttumباشند. می5- 6 فرمول با و نامتقارن ردیفی یک حلقی های ( دندانماهی (آمورCtenopharyngodon idellaو ) (مرواریدماهیAlbernoidesدارای ) دندان

آمور)کپور ماهی در که باشند می2.5- 5.2 فرمول با و متقارن دوردیفی حلقی برگرفته هم آن جنس اسم و است ای شانه و مضرس بصورت حلقی علفخوار( دندان

باشد. می آن مضرس حلقی های دندان این ازسس در (ماهیانBarbus spکه ) 3 حلقی دندان نمایند می زیست خوزستان آبهای در

حلقی دندان همCyprinus sp جنس باشد. در می2.3.5- 5.3.2 فرمول با و ردیفی است.1.1.3- 3.1.1 فرمول با و ردیفی سه

جدید دندانهای مجددا است ممکن ولی ریزد می راحتی به ماهیان از برخی در دندانها فصل در کپورماهیان در دندانها که کپورماهیان و ماهیان کوسه مانند شود جایگزیندارند. را حالت این تولیدمثل

دندان بزرگترشدن با اما هستند دندان دارای جنینی مرحله در فقط خاویاری ماهیان روند. می بین از آنها های

کیسه (شناSwim bladder)حرکت وبدون بودن ثابت برای بنابراین هستند خود اطراف از تر متراکم ها ماهی

باز توسط را مشکل این استخوانی ماهیان دارند، نیاز کمک به آب درستون ماندن که است پرازگاز محفظه یک شنا کیسه اند کرده حل شنا هوائی کیسه یک کردن

بوجود گوارش دستگاه پیشین بخش از که سازد می شناور طبیعی بصورت را ماهیان قسمت باالترین در آن رگرفتن قرار ندارد. محل نقشی گوارش در البته آید می

دستگاه که ای لوله اتصال است. به ها مهره ستون به چسبیده و شکمی محفظه با اتصال لحاظ گویند. از پنوماتوفور را کند می وصل بهم را شنا کیسه و گوارششوند: می تقسیم دسته2 به ماهیان گوارش دستگاه

بخش به پنوماتیک مجرای یک طریق از شنا کیسه ماهیان این فیزوستوم: در ماهیان و ماهیان شگ مانند است، باز اتصال لوله و دارد ارتباط مری یا گوارش لوله جلویی

و.... کپورماهیاندر و بوده گوارش لوله با ارتباط فاقد شنا کیسه ماهیان این فیزوکلیست: در ماهیان

غده دارای گاز جذب و ترشح جهت آنها در شنا کیسه باشد می بسته اتصال لوله واقعماهیان سوف مثل است گازی

آرگون و اکسیدکربن دی نیتروژن، اکسیژن، شامل شنا کیسه در موجود گازهای کیسه خاویاری ماهیان است. در ارادی شنا کیسه داخل در گاز وزیادکردن هستند. کم

دارد. کاربرد چسب تولید در شناباشد. در می قسمتی دو کپورماهیان در ولی قسمتی یک ماهیان اکثر در شنا کیسه

شود. می جایگزین چربیها با بتدریج ماهی سن به توجه با شنا کیسه ماهیان فانوسگوش و گوارش دستگاه با ارتباط تا سه دارای ماهیان شگ خانواده در شنا کیسه

خلفی قسمت با ارتیاط یک و جلویی قسمت با ارتباط یک شامل که باشد می داخلی گوشتخوار و درنده ماهیان در شنا باشد. کیسه می داخلی گوش با ارتباط یک و دستگاه

کیسه پهن وماهیان ها کوسه مثال شود می آنها مانور موجب آن نداشتن که ندارد وجود خنثی شناوری برای کمتری کارآئی که هستند بزرگ پرازچربی کبد دارای اما ندارند شنا

زیادی مانور قدرت شنا کیسه وجود عدم دلیل به ماهیان این دارد شنا کیسه به نسبت و عمق تغییر توانایی کمترین فیزوکلیست دارند. ماهیان آبی های الیه عمق تغییر در

دارند. را مانور قدرتشنا کیسه وظایفآب مخصوص وزن نزدیک به که حدی تا مخصوص وزن کردن کم و ماهی شناوری

برسد.فشار با و کرده تولید داخلی فشار یک که شود می وارد بدن به که آبی فشار با مقابله

نماید. می مقابله آب خارجیدستگاه (وبرWeberian Apparatus)اندام بنام اندامی ماهیان از تعدادی در (وبرWeberian Apparatusوجود ) از که دارد

عقب به جلو از که جانبی زوائد و ماهی های مهره ستون اول مهره4 تا3 شكل تغییر Tripus وScaphium، Intercalarium ندارد(، وجودGymnotidae )درClaustrum بترتیب و داده رخ مهره4 تا3 لیگامنت بافت در تغییرات سری یك كه صورتی به آمده، بوجود

پایین فرکانس با صداهای وقتی آید می بوجود داخلی گوش و شنا كیسه بین ارتباطی

جابجایی باعث كه شود می شنا كیسه در حجم تغییر ایجاد باعث رسد می شنا كیسه به ستون از یافته شکل تغییر استخوانهای این طریق از و شده وبر اندام استخوانهای

x حركت این و شده منتقل داخلی گوش به ها مهره های سنگریزه حركت باعث نهایتا شود. وبر تقویت ماهی شنوایی قدرت شود می باعث و شود می داخلی گوش شنوایی

ماهیان رده فوق در اندام کرد. این کشف را اندام این که بود آلمانی دانشمند اسم Cypriniformes، Siluriformes، Gonorynchiformes، Characiformes شامل استاریوفیزی

زندگی کم دید با و آلود گل آبهای در اغلب و شیرین آب ساکنان کهGymnotiformes وشود. می دیده کنند می

شود: می تقسیم سری دو به استاریوفیزی رده فوق حاضر حال درAnothophysiراسته : Gonorynchiformesگونه37 با

o2 )Othophysi (Euostariophysi) : oCypriniformes (minnows and allies), about 3,268 species (contains

Cyprinidae, largest family of freshwater fishes) oCharaciformes (characins and allies), at least 1,674 species

oSiluriformes (catfishes), about 1,727 species oGymnotiformes (electric eels, American knifefishes), at least 173

species (sometimes grouped under Siluriformes) خون گردش دستگاهاست. که بسته دستگاه یک ماهیان، بیشتر عروقی قلبی دستگاه ،x قلب شامل مشخصا

ارتباط قلب با سیاهرگها و سرخرگها توسط که مویرگهایی همچنین و پمپ یک بعنواندارند

ماهیها مختلف گروههای در قلب ساختمان است: سینوس شده تشکیل حفره یا بخش4 از ماهیان قلب (وریدیSinus venusus،)

است. شریانی مخروط یا پیازآئورتی چهارم بخش ( وVentricleبطن) (،Atriumدهلیز) غضروفی ماهیان در که دارد وجود غضروفی و استخوانی ماهیان قلب بین تفاوتی

از و شده تشکیل دریچه4 از که دارد وجود شریانی مخروط پیازشریانی، بجای جفت یک استخوانی ماهیان در ولی کند می جلوگیری قلب درون به خون بازگشت

باله دو بین سر زیر در ماهیان در قلب قرارگرفتن است. محل مدخل در کوچک دریچه ( در قلب)پریکارد دور حفره داخل در اندام باشد.این می قلبی محفظه در و ای سینه

دارن مهره بین در ماهیان دارد. قلب قرار آبششها پشت در اندک فاصله به یا زیر بعد است وریدی سینوس ماهی قلب حفره است. اولین گرفته قرار همه از جلوترx حفره وریدی، سینوس با مقایسه در که باشد می دهلیز پشت در که است بزرگی نسبتا گیرد می قرار بطن

نوع ترین ساده و ترین ابتدایی ماهی، شبه داران مهره بین در ها فیش هگ قلب است. قلب

سایر قلب با مقایسه در و است ها فیش هاگ از تر فشرده بسیار المپری قلب x اندازه از ماهیان است. برخوردار بزرگتری نسبتا

در و استخوانی- غضروفی ماهیان االسموبرانش، دمی، دو ماهیان در شریانی مخروط ماهیان در شریانی پیاز اما دارد وجود آمیا و کاد مانند استخوانی ماهیان از برخی

است. سفید و غیرعضالنی که دارد وجود استخوانی

خون گردش دستگاه و قلب از خون عبور نحوهدارای دارد جریان قلب داخل در که است. خونی یکطرفه آن مسیر CO2است)خون

سینوس به آن ریختن و بدن مختلف قسمتهای از تیره خون آوری جمع از تیره(. پس وارد بطن پمپاژ با بطن در رود، می بطن به سپس و رفته دهلیز به آنجا از وریدی

از پس شود می فرستاده ها آبشش روی به رگ جفت4 توسط سپس شده پیازآئورتی کند می خونرسانی را سر ناحیه اندامهای اکسیژن دارای خون از بخشی گازی تبادالت بدن مهم بخشهای به اصلی سرخرگ یک توسط سرخرگی خون اعظم قسمت

و ای سینه باله و ای سینه قسمت ناحیه به کوچک سرخرگ یک شود می فرستاده منشعب اصلی سرخرگ از دیگر سرخرگهای شود می فرستاده ای سینه ناحیه عضالت

بر عالوه کنند می خونرسانی را آن خود و گوارش دستگاه مختلف ضمائم گردند می کلیه بدن، خلفی بخش پشتی، ناحیه اصلی سرخرگ از منشعب سرخرگهای تعداد اینها

خون بدن بافتهای تمام در گازی تبادالت از پس کند می خونرسانی را گنادها و ها سر ناحیه سیاهرگی خون برگشت مسیر در و شده تبدیل سیاهرگی به سرخرگی

کوچکی سیاهرگ همچنین و شود می فرستاده قلب ناحیه به کوچکی سیاهرگ توسط سیاهرگ و آورده قلب نزدیک به را آن عضالت و ای سینه باله ناحیه سیاهرگی خون

می قلب نزدیکی به و کرده آوری جمع گنادها( را و کلیه خلفی)دم، ناحیه خون دیگری یا خلفی های بخش سیاهرگی خون و سر ناحیه سیاهرگی خون قلب نزدیکی در برد

بر ریزد. عالوه می وریدی سینوس داخل ( بهCuvier ductکوویر) مجرای توسط گنادها شده کبد وارد شده جمع گوارش دستگاه مختلف های بخش از که سیاهرگی خون اینها

عمل و شود می وریدی سینوس وارد مستقیما سیاهرگ یک توسط پاالیش از پس وشود. می تکرار مجددا خون جریان

ماهیان خونحمل شان قرمز)وظیفه های گلبول از و گرفته منشا هموسیتوبالستها از ماهیان خون

پالکت و سفید های گلبول باشد(، میCO2 دفع و بافتها به ان رساندن و اکسیزن 2-3 حدود در چیزی استخوانی ماهیان در که است شده ها( تشکیل ها)گرانولوسیت

سلولهای دهد. تولید می تشکیل را بدن وزن درصد7 االسموبرانش ماهیان در و درصد بیشتر در قرمز گیرد. گلبولهای می صورت بدن از مختلفی مناطق در ماهیان در خون

x ماهیان x می تولید طحال و کلیه در عمدتا تولید محل مهمترین کلیه رأس شوند. معموال یا بینابینی بافت ماهیان در بدن خونساز بافت قسمت آنهاست. بزرگترین

باشد. در است( می آبشش از مشتق اندامهای از که تیموس و طحال لنفاوی)کلیه، اما دارد عهده بر را خونی گلبولهای ساخت وظیفه جنینی دوران در کبد ماهیان اکثر

در ولی دهد می انجام کلیه قدامی بخش را عمل این شدند بزرگتر ماهیان که زمانی عصب نزدیک در و پشتی ناحیه در که چربی بافت از خونی سلولهای بالغ های المپری اندام از خونی سلولهای االسموبرانش ماهیان شود. در می ساخته گرفته قرار پشتی

اطراف در که گونال اپی اندام همچنین مری( و ابتدای و فاگوس)حلق و دراز که الیدیگ طحال دارد عهده بر را گلبولها تولید که دیگری شوند. بخش می تولید دارد قرار گنادها

و کلیه خلفی بخش در قرمز گلبولهای استخوانی ماهیان در کلی بطور ولی باشد می بردن بین از برای اندامی طحال ضمن شوند. در می ساخته طحال در سفید گلبولهای است. گلبولهای سفید گلبولهای از بیشتر قرمز گلبولهای است. تعداد قرمز گلبولهای

الروی دوره در بطوریکه باشد می متفاوت آنها زندگی دوره با متناسب ماهیان قرمز کاسته حجم واحد در آنها تعداد از سن و رشد افزایش با ولی باشد می زیاد آن تعداد کپورماهیان یابد. خون می افزایش آن نعداد دوباره جفتگیری فصل در ولی شود می در قرمز گلبول بیشتر تعداد وجود بخاطر آن دلیل که است آزادماهیان خون از تر تیرهx کپورماهیان خون و کمتر داران مهره سایر به نسبت ماهیان خون حجم است. معموال

x استخوانی ماهیان در از است. بعضی گرم100 ازای به لیتر میلی4 تا2 بین حدودا کاهش فیلوژنیک بصورت ماهیان کل بین در خون حجم که اند کرده اشاره محققان،

خاطر بهمین هستند کاملتری عروقی دستگاه دارای عالیتر استخوانی یابد. ماهیان می ماهیان، قرمز دارند. گلبولهای نیاز موارد سایر و اکسیژن انتقال برای کمتری خون به

x و دار هسته بصورت ها گونه از محدودی تعداد در فقط و است شکل بیضی معموالx x می دیده کروی تقریبا x قرمز گلبولهای المپریها در شود. مثال ارتباط کرویند. معموال

سپر و ها کوسه در بطوریکه دارد وجود قرمز گلبولهای تعداد و اندازه بین معکوسی این دارد. با وجود مکعب متر میلی هر در قرمز گلبول میلیون نیم از کمتر ماهیان است. درصد حدود همین در قرمز گلبولهای تعداد نیز گاوماهیان از بعضی در وجود،

تعداد با گویند. که می هماتوکریت خون، کل حجم با مقایسه در را قرمز گلبولهایx نزدیک ارتباط قرمز گلبولهای هماتوکریت میزان االسموبرانش ماهیان در دارد. معموال

باشد. % می30 تا10% بین استخوانی ماهیان بیشتر در اما % است25 از کمتر حسب بر هموگلوبین غلظت و هماتوکریت میزان نتیجه در و قرمز گلبولهای تعداد

است. گلبولهای متفاوت ماهی بهداشت و غذایی وضعیت دما، فصل،x و برخوردارند کمتری فراوانی از قرمز گلبولهای به سفید)لوکوسیتها( نسبت معموال

است. خون مکعب متر میلی هر در عدد150000 از کمتر ماهیان بیشتر در آنها تعدادعصبی دستگاهمغزي دارد. اعصاب كرانيوم( قرار )نورو عصبي جمجمه حفرة داخل در ماهيان مغز

شوند. مي كشيده بدن ي قسمتها ساير به دارد، قرار جمجمه در كه منافذي توسط %1/0 از كمتر اي، مالحظه قابل ميزان به شكاري، ماهيان از بعضي و ها كوسه مغز ماهيان فيل به مربوط ماهيان، بين در نسبي وزن بيشترين است بدن كل وزن

يك از بيش به است ممكن كه مورميريده( است )خانوادة مورميريدها يا آفريقايي قدامي مغز شامل داران، مهره ساير مغز مانند نيز ماهيان مغز برسد. بدن وزن درصد

و است سفالون رومبن يا خلفي مغز و سالفون مزن يا مياني مغز سفالون، پروسن يا دياانسفالون و سفالون تلن بخش دو به قدامي كند. مغز مي حاصل تمايز سپس است. سفالون ميلن و سفالون متن شامل نيز خلفي مغز شود. تقسيمات مي تقسيم

متن سفالون، مزن انسفالون، دي سفالون، تلن شامل بترتيب، مغز بخش پنج بنابرايناست. سفالون ميلن و سفالون

قدامي( )مغز سفالون تلن مراكز واجد بويايي، مركز بر عالوه سفالون است. تلن بويايي حس محل سفالون، تلن

هست نيز ارتباط و هماهنگيرابط( )مغز ديانسفالون

x، گويند مي رابط مغز يا انسفالون دي را قدامي مغر خلفي قسمت يك توسط ومعموال كوچك ساختار يك ماهيان، در انسفالون شود. دي مي متمايز سفالون تلن از فشردگي

هيپوتاالموس و تاالموس اپي تاالموس، قسمت سه از كه است پيچيده بسيار اما شود. مي پوشانده يافته، رشد سفالون مزن توسط پشت، از و است شده تشكيل

رنگ تغيير زمينة در بخش اين كه است اين ماهيان، در انسفالون دي وظايف كلي بطور خارج و شونده وارد هاي پيام ارتباط و هماهنگي ايجاد آل(، پينه غده )توسط نور درك و

x شونده، ارتباطات و خودكار عصبي دستگاه ريز، درون غدد دستگاه به توجه با خصوصا نقش هم تنفس منظم حركات در همچنين است.و اهميت حائز حيوان عمومي داخليدارد.

مياني( )مغز سفالون مزنx ساختار يك ماهيان، مياني مغز يا سفالون مزن پشتي ناحية يك به كه است بزرگ نسبتا

هاگ در مياني شود. مغز مي تقسيم تگمنتوم نام به شكمي ناحية و بينايي تكتوم ياx كوچك شود، مي ديده آنها در چشم از بقايايي فقط كه ها، فيش است. كامال

عهده به نيز ديگري وظايف بخش، اين اما است سفالون مزن اصلي وظيفة بينائي، پيامهاي بين ارتباط و هماهنگي ايجاد همچنين، و يادگيري به توان مي جمله، از كه دارد

كرد. اشاره حركتي هاي پاسخ و حسيخلفي( ) مغز سفالون متن

ماهيان و ماهيان سفالون( كوسه رومبن قدامي )بخش سفالون متن برجستة قسمت مورميريده خانوادة ماهيان و بزرگ هاي كوسه در نامند. مخچه مي مخچه را استخواني

x مخچه ماهيان، اين است. در كرده رشد خوبي به بر و است بزرگ و عادي غير نسبتاx مي كشيده نيز قدامي مغز روي ماهيان، تن و ها ماكرل ماهيان، گربه شود. معموال

x ها، فيش هاگ در و است كوچك بسيار مخچه ها، المپري در دارند، بزرگي مخچة اساسانيست. تشخيص قابل

)باالنس( است. موازنه يا وضعيت و عضالت تونوس حركات، تعادل مخچه، وظيفة گربه در هستند. بجز سريعي شناگران دارند، بزرگ مخچة كه ماهياني از بسياري سريعي شناگران دارند، بزرگ مخچة كه ماهياني از بسياري.مورميريدها و ماهيان ارتباط در سفالون، متن نقش كل در مورميريدها(. و و ماهيان گربه استثناي )به هستند

است. ماهي وضعيت حفظ باخلفي( )مغز سفالون ميلن

باشد.می ماهیان مغز خلفی قسمت کهتولیدمثلات آن توسط كه است اعمالي سلسله از عبارت ماهيان در مثل توليدnnاء و حيnnل بقnnنس

مثnnل توليnnد مراحnnل در ژنتيكي تحوالت و تغيير با و يابد مي تداوم زمان طول در ماهيان را مثل شود. توليد ظاهر حاصله نسلهاي در نيز جديد صفات است ممكن متوالي بطور

كnه دانسnت آن آينnده نسnل بقاء تضمين براي ماهي سوي از غريزي رفتار يك توان مي آن جمعيت گرنnnه و داشnnت خواهnnد ادامnnه ماهيان هاي گونه بقاء باشد آميز موفقيت اگر

پي در را آن نسnnل انقراض باالخره رود. و مي بين از تدريج به ماهيان هاي گونه يا گونه گرددكnnه مي آغnnاز جنسnnي بلnnوغ رسnnيدن فnnرا بnnا ماهيnnان در مثnnل داشت. توليnnد خواهد

مnnيزان نnnور، كnnافي، تغذيnnه و محيnnط حnnرارت درجnnه جملnnه از خnnارجي عوامnnل يكسري و ماهيnnان مnnوروثي صnnفات مثnnل داخلي عوامnnل سnnري يnnك و آب در محلnnول اكسnnيژن

جنسnnي بلوغ بروز در نيز سن دارند. نقش فراوان تاثير آن حصول در فردي خصوصيات داخلي و خارجي عوامل اين متقابل تاثير .است برخوردار اي ويژه اهميت از ماهيان در را زايي اسپرم و گذاري تخمك جهت آمادگي مرحله به ماهي رسيدن شرايط يكديگر بر

فقnnط و شnnده شناور سطح نزدیک و کوچک ساحلی، ماهیان های تخم.نمايند مي آماده بصnnورت هفتnnه8 مnnدت به الرو گرمسیری آبهای در و شوند می تفریخ بعد روز دو یا یک

کنnnد می تغذیnnه هnnا پالنکتnnون از و بnnود خواهد آب سطح ( درIchthyoplanktonپالنکتونی) 12 یnnا و مnnاه4- 5 از بیش اسnnت ممکن الروی مرحله معتدله مناطق دریاهای در ولی هnnای تخم بکشnnد. معمnnوال ( طnnولEelمهnnاجر) مارمnnاهی بnnرای مثال بیشnnتر یnnا و مnnاه

هnnای تخم و...( از آزادماهیnnان خاویnnاری، ماهیnnان کپورماهیnnان، تخم غیرشnnناور)ماننnnد دریnnایی( ماهیnnان اکnnثر و هامورماهیnnان ماهیnnان، شnnگ ماهیnnان، کفnnال تخم شناور)مانند

بزرگترند. راقبت کار که کنند می مراقبت هایشان تخم از ماهیان از برخیnnا از مnnان در تخمهnnماهی

کیسnه یnک دارای آن نnر جنس که دریایی اسب مانند دهد، می انجام نر جنس معموال راBroodتخمی) pouchا را ها تخم که باشد می خود شکم زیر ( درnnریخ تnداری تفnمی نگه

(Apogonidaeکاردینnnال) ماهیnnان ( وAriidaeدریnnایی) ماهیnnان گربnnه نمایnnد. همچnnنین تفریخ زمان تا را ها تخم نرها که ( دارندBuccal or Oral Incubationدهانی) انکوباسیون

و هسnnتند شnnیرین آب ساکن که سیچلید ماهیان در کنند. بجز می نگهداری خود دهان در دهnnان در را هnnا تخم که دهد می انجام ماده جنس آنها در را تخم انکوباسیون و مراقبت

Ovophile آنهnnا بnnه کندکnnه می نگهnnداری آزاد شnnنای مرحلnnه تnnا و تفnnریخ زمnnان تnnا خnnودMouthbroodingدnnد گوینnnمانن Pseudotropheus spو Tropheus spو Maylandia spو

Maylandia zebra یا باز فضای در ابتدا را ها تخم ماهیان همین از دیگری گروه همچنین از و کرده نگهداری خود دهان در را الروها تفریخ محض به و گذارند می شکافها و غارها

Larvophile آنهnnا به که کنند می مراقبت آنها Mouthbroodingدnnد گوینnnمانن Geophagus altifrons، Satanopercaو Gymnogeophagus sp.

ماهیان تناسلی اعضاءو شده واقع بدن محوطه داخل ماهي در تناسلي اعضاء x كليه با نزديكي ارتباط معموال

روند. در مي بكار تناسلي مواد خروج براي ها كليه كانالهاي از قسمتي زيرا دارند، ها و مثل توليد نحوه اساس بر را ماهيان .باشند مي زوج تناسلي اعضاء ماهيان اكثر

تقسيم زازنده گذار تخم و زا زنده گذار، تخم دسته سه به تناسلي دستگاه خصوصيات.نمايند مي

ماده جنس در تناسلي دستگاه تشريحدو در قرينه بطور كه شده تشكيل تخمدان جفت يك از ماده ماهيان در تناسلي دستگاه

ها اند. تخمدان گرفته قرار نوار جفت يك شكل به شنا كيسه تحتاني طرفين قسمت

كه اي ماهيچه غشاء سيله بو باشندكه مي ماده ماهيان مثل توليد دستگاه اصلي اعضاء ماهيچه غشاء اين تحريكات تخمريزي زمان اند. در پوشيده باشد مي هم ضخيم قدري

بر تخم مجراي يك به تخمدان هاي كيسه از گردد. هريك مي تخمكها خروج سبب اي مي تخمدان دو از كه مجرايي دواست( رفته تحلیل آزادماهیان در )کهشود مي ختم تناسلي منفذ نزديك مجرا آورند. اين مي بوجود را مجرا يك و شده وصل يكديگر به آيند.گردد مي وصل حالت مجراي به

تخمدانهای آنها به که کنند می رشد زمان یک در فولیکولها تمام ماهیان از برخی در فقط که مهاجر مارماهی ( وSalmonاطلس) اقیانوس آزاد ماهی مانند گویند همزمان

پاریتی سمل آنها به و میرند می بعد و کنند می ریزی تخم عمرشان طول در یکبار بار چندین و هستند غیرهمزمان تخمدانهای دارای ماهی سوزن مانند برخی گویند. ولی

گویند. اریتروپاریتی آنها به که کنند می ریزی تخمنر جنس در تناسلي دستگاه تشريحدو در قرينه طور به كه شده تشكيل بيضه جفت يك از نر ماهي در تناسلي دستگاه

است. طرفين گرفته قرار نوار جفت يك شكل به شنا كيسه تحتاني طرفين قسمتگردد. مي ختم بر اسپرم مجراي به انتها در ها غده اين

ماهیان در تولیدمثل سیستم شود مي بندي تقسيم اصلي گروه سه به ماهيان در مثل توليد سيستم: جنس جدا ماهيان)الف (Bisexuall )دو ماهي، حيات ابتدای از ماهيان گونه اين در

.گویند می همGonochorism آنها به که هستند مستقل و متمايز هم از ماده و نر جنسيعني ديگر اصلي گروه دو به خود هرمافروديت: كه ماهيان )ب Protandrous ,

Protogynous به سپس و بوده نر اول كه هستند ماهياني پروتاندروس .شود مي تقسيم صبیتی. ( وSparidaeماهیان) شانک مثل دهند مي جنسيت تغيير ماده جنس

يابند مي جنسيت تغيير نر جنس به سپس و ماده ابتدا كه هستند ماهياني پروتوژینوس پدیده. ...و هامورماهیان وLabridae مثل

بکرزاییج ) (Parthenogenic) : كه هستند ماهياني x از بعد عنی بوده جنسي تك گاها اسپرم این که ریخته تخمها روی را اسپرم نر ماهی ماده، جنس توسط ریزی تخم عمل تحریک نقش فقط اسپرم و رود می بین از و نشده ترکیب آن با ولی شده تخمک وارد

Carassiusای) نقره حوض ماهی مانند دارد را تقسیمات شروع برای تخمک کنندگیauratusمولی (و (آمازونPoecila formosa).

در جالب تولیدمثلی الگوهای از یکی Serranidaeگونه در و Anthias anthiasکه می دیده مرجانی های صخره در کوچک دستجات بصورت و باشد می پروتوژینوس

و بوده ها ماده از متمایز نرها آمیزی رنگ دستجات این در که است بدینصورت شوند گروهها این از یکی در چنانچه اگر که دارد وجود ماده عدد2-12 و نر یک دسته هر در

و داده جنسیت تغییر دسته آن ماده ماهی بزرگترین بالفاصله برود بین از نر جنس تغییر حین در اگر و شود می تبدیل نر به روز چند طی در و شده عوض آن رنگی الگوی

حال در که ماهی آن شود دسته این ماهیان وارد نر ماهی یک نر به ماده جنس جنسیتگردد. برمی خود اصلی جنس به دوباره است جنسیت تغییر

تولیدمثلی های شیوه (ماهیFish Reproductive Method )تخم ماهیان (گذارOviparousبیش :) می گذار تخم شده شناخته ماهیان درصد97 از

ماهیان سیچلید، گلدفیش، آزاد، ماهی مانند کند می پیدا توسعه خارجی لقاح با باشند... و خاویاری ماهیان تن،

زنده گذار تخم ماهیان (زاOvoviviparousدر :) ا تخم روش اینnnل در هnnدن داخnnاهی بnnم تناسnnلی سnnوراخ بnnه را اسnnپرم کnnهIntromitten انnnدام طریق از داخلی لقاح از بعد مادر

بوجnود نnnر ماهیnnان در شnnکمی بالnه شnnکل تغییر از اندام این دهد می انتقال ماده ماهی وجnnود مادر و جنین بین ارتباطی نوع هیچ و یافته تکامل دارد ( نامValvaکالسپر) و آمده می استفاده خودش زرده کیسه از و کند نمی دریافت مادر از غذایی مواد جنین و ندارد گnnnوپی، مnnnاهی ماننnnnد یابnnnد می تکامnnnل خnnnودش تخم داخnnnل در جنیnnnنی هnnnر و کنnnnد

(.Squatinidaeفرشته) کوسه سالکانت)التیمریا( وانnnده ماهیnnزن (زاViviparousدر :) تم اینnnاح هم سیسnnوع از لقnnوده داخلی نnnل و بnnتکام

Placenta یnnا جفت طریnnق از جnnنین با مادر و گیرد می صورت مادر رحم داخل در تخمها می دریافت خود مادر از مختلف های روش به را غذایی مواد جنین و بوده ارتباط دارای

راسnnnnته از کnnnnهEmbiotocidae(Surfperches)، Goodeidae(Splitfins) ماننnnnnد نمایnnnnدگامبوزیا و سپرماهیان ماهیان، کوسه و باشد می کپوردندانیها

برجستگیهای یا شکل مرواریدی های دانه تولیدمثل فصل در ماهیان از برخی در سفید ماهی کپورماهیان، مانند شود می ظاهر سر ناحیه در بخصوص بدن در اپیتلیالدارند. اپیدرمیس منشا ها دانه این که خزر دریای

پایین فک نر جنس در و شده رنگتر خوش تولیدمثل فصل در نیز آزادماهیان همچنین کند. می پیدا انحناء باال سمت به و آمده در قالب به شبیه

ماهی در کلیه ساختمانامتداد در که است تیره قرمز رنگ به و طویل باریک، اندامی ماهیان از بسیاری کلیه

صورت به و است شده هاکشیده مهره ستون زیر در درست بدن، دیواره پشتی ناحیه بخش و است شده متمرکز آن خلفی بخش در کلیه دفعی شوند. وظایف می دیده زوج

سازی خون در که است شده وظایف تغیر همچنین و ساختار تغییر دچار آن قدامی واحد از داران مهره تمام است. کلیه اسمزی تنظیم کلیه وظایف از دارد. یکی نقشاست. شده تشکیل نفرون نام به زیادی بسیار

کلیوی - لوله2 کلیوی - جسم1: نفرون اجزاءکوچکی سرخرگ کلیوی جسم هر به است دیواره دو بومن کپسول دارای کلیوی جسم

می منشعب گلومرول به موسوم مویرگها از ای شبکه یا دسته به که شود می وارد کلیوی جسم در خون پاالیش فرا عمل اند خورده پیچ بومن کپسول داخل در و شوند

پاالیه یا مایع گیرد، می صورت خون فشار اثر در پاالیش فرا عمل گیرد، می صورتشود. می کلیوی های لوله وارد گلومرولی

شوند می تقسیم بخش دو به کلیوی لوله :دور پیچیده . لوله2 نزدیک پیچیده لوله

می جذب باز دوباره آب همچنین و گلوکز مانند محلول مواد نزدیک پیچیده لوله در های گیرد. لوله می صورت ادرار به ای لوله مایع تغییر دور پیچیده لوله در ولی شوند نفرون دهند. در می تشکیل را کننده جمع مجاری و پیوسته یکدیگر به پسین

می خمی تشکیل خاصی ظریف بند اتصال بوسیله ودور نزدیک پیچیده لوله پستانداران خون پالسمای از تر متراکم ادرار تشکیل مسئول که است معروف هنله خم به که دهدندارد. وجود خزندگان و دوزیستان ها ماهی در که باشد می

آب دارند. ماهیان را هنله لوله از غیر به نفرون اجزای تمام شیرین آب ماهیان باشند نداشته هم را اجزا سایر است ممکن و ندارند را دیستال یا دور پیچیده شورلوله

و نزدیک پیچیده لوله هستند مشترک آن در ها تلئوست همه که نفرون ساختار .تنها نیز دیگر طریق از کلیه از غیر به را آب که دریایی ماهیان است ادرار کننده جمع توبول

کمتر و کوچکتر مرول گلو از شیرین آب ماهیان به نسبت دهند می دست ازبرخوردارند.

که است شکل بندی یا نواری ، پهن ساختاری دارای برانش االسمو ماهیان در کلیه می تناسلی ادراری رابطه دارای ماهیان است. غضروف تر پهن خلفی قسمت در

حاصل ارتباط تناسلی غده با کلیه قدامی قسمت ماهیان غضروف نر باشد.درجنس کند. در می فعالیت ادراری و بر اسپرم کانال عنوان به ولف کانال اینجا در و کند می

دابطه ماده جنس آید. در می در ای زائده صورت به و رفته تحلیل مولر کانال نر جنس ادرار برای ولف هستند. کانال جدا یکدیگر از کانال دو این و دارد وجود تناسلی ادراری

ماهیان و ماهیان غضروف کند. در می فعالیت بر تخم مجاری عنوان به مولر کانال و خارج به وسپس شدهcluaca کلواک یا بالوعه وارد تناسلی و ادراری حفره دار شش

گردد. می دفعسفید مجرای هرکلیه باشد. از می تناسلی ادراری رابطه فاقد عالی استخوانی ماهیان

به یکدیگر موازات به که گردد می ولف( خارج ) کانالureter نای میز نام به رنگی به کوچک کیسه به و شود می یکی انتها در و رفته پیش شکمی محوطه خلفی انتهای

سوراخ خلفی قسمت در که کوتاهی مجرای توسط . مثانه میگردند بر مثانه نام مولر کانال ماده ماهیان در بر تخم .مجرای شود می باز خارج به دارد قرار تناسلی

. است پیوسته تخمدان به مجرا این بلکه نبودهدر تناسلی دستگاه با قدامی قسمت نر جنس دارند. در طویل ای کلیه خاویاری ماهیان

است. ارتباطدر مهاجرت (ماهیانFish Migration)مانند پالژیک ماهیان توسط اغلب و روزانه بصورت ماهیان مهاجرتهای از یکسری

که کنند می مهاجرت آب پایین و باالیی های الیه به که شود می انجام ماهیان فانوس نوری شرایط بهترین باشد. که می تغذیه آنها در روزانه مهاجرتهای این عامل مهمترین

انتقالی( می نوری آفتاب)رزیم غروب از قبل و طلوع از قبل ماهیان این تغذیه برای خوردن بهم یا و تغذیه اثر در یا و تولیدمثلی های فعالیت شدن نزدیک با باشد. همچنین

ماهیان در مهاجرتهایی خارجی، های انگل کردن برطرف و محیطی شرایط تغییر و بین تغییرمکان با هم و ها رودخانه هم و دریا در هم مهاجرتها نوع این گیرد، می صورت

هستند: دسته سه ماهیان گیرد. مهاجرتهای می انجام ناحیه دو این

(دیادروموسDiadromousاین :) یرین آب و دریا بین حقیقی مهاجران ماهیانnnتند شnهس شامل: زیرگروه سه به کهoالف( ماهیان (رودروAnadromousمحل :) وجهت بوده دریا در ماهیان این زیست

آزادماهیان گویند. مانندUpstream آنها به کنند می مهاجرت رودخانه به تولیدمثل جهت کnه جنnnوب در صnبور مnnاهی و خnزر دریای سفید ماهی و خاویاری ماهیان و

شود. می کارون رودخانه وارد ریزی تخمoب(ماهیان (دریاروKatadromousماهیانی :) وده زیست رودخانه در که هستندnnنم

ماننnnد گوینnnدDownstream آنهnnا بnnه کننnnد می مهnnاجرت دریnnا به تخمریزی جهت و به و کرده طی را مسیر کیلومتر3000 ( کهAnguilla Anguillaمهاجر) مارماهی

میرد. می ریزی تخم از پس ماهی این کند می مهاجرت سارگاسو دریایo )جAmphidromousیرین یا و شور آب در ماهیان : اینnnدگی شnnد می زنnnبین و کنن

یnnا و تغذیه جهت بلکه نبوده تولیدمثل آنها هدف و هستند آمد و رفت در محیط دو و گاوماهیان مانند دهند می انجام را مهاجرتها این زیستی نیازهای سایر برآوردن

Bull Shark(Carcharhinus leucas) کوسه2(پوتامودروموس -Potamodromousماهیانی :) وع این دارای کهnnاجرت نnnتند مهnnدر هس

رودخانnnه باالدسnnت و دسnnت پnnایین قسمت از جا همان در و کنند می زندگی شیرین آبکمان رنگین آالی قزل مثل دهند می انجام مهاجرت

(اوشینودرموسOceanodromousاین :) ا در ماهیانnnت دریnnوده زیسnnود در و نمnnا خnnدری شnnگ ماهیان، کفال مثل دهند می انجام ساحلی یا و آزاد آبهای سمت به را مهاجرتهایی

Clupeaهرینگ) مانند ماهیان harengus،) انnnان، گیش تن، ماهیnnاهی ماهیnnون مnnدر زال شمال