ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΜΕ ΤΙΣ Τ.Π.Ε.

Ονοματεπώνυμο: ΡΟΥΚΟΥΤΆΚΗΣ ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ, ΠΕ02 [ 5ο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΛΙΟΥ ]

ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΊΟΥ

Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου.

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία.

Διδακτική ενότητα: Η Νέα Αθηναϊκή Σχολή (1880-1922).

Ποιητής: Κωνσταντίνος Π. Καβάφης.

Τίτλος Ποιήματος: « Όσο μπορείς ».

Τόπος διεξαγωγής σεναρίου εργασίας: Αίθουσα διδασκαλίας και

Εργαστήριο Πληροφορικής.

Αριθμός μαθητών: Όλοι οι μαθητές του τμήματος.

Απαιτούμενος χρόνος: Συνολικά 4 ώρες [ 2 ώρες στην αίθουσα

διδασκαλίας(αρχική και τελευταία) και 2 ενδιάμεσες συνεχείς ώρες στο

Εργαστήριο Πληροφορικής ].

Διαθεματικό εύρος σεναρίου: Κοινωνική και πολιτική Αγωγή, Θρησκευτικά,

Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (Ομήρου

Οδύσσεια).

Χρησιμοποιούμενα εργαλεία (έντυπα και ηλεκτρονικά) και εποπτικά

μέσα:

Σχολικό εγχειρίδιο

πίνακας

Διαδίκτυο

λογισμικό παρουσίασης

προβολέας

ηλεκτρονικά (ή και έντυπα) φύλλα εργασίας

Προαπαιτούμενα μαθήματος:

Να έχει προηγηθεί διδασκαλία σε σχέση με τα γενικά χαρακτηριστικά της Αθηναϊκής σχολής και τις ιδιαιτερότητες της Καβαφικής ποίησης.

επαρκής χειρισμός του διαδικτύου (φυλλομετρητή)

επαρκής χειρισμός του λογισμικού παρουσίασης

1

βασική γνώση εργαλείων MS Office

ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα

προγενέστερη εξοικείωσή τους με την ομαδοσυνεργατική αντίληψη επικοινωνίας,

μέσω της οποίας υλοποιείται η διδακτική πρόταση.

ΣΎΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΣΕΝΑΡΊΟΥ

Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το

συγκεκριμένο ποίημα, το δημιουργό και την Καβαφική ποίηση γενικότερα, μέσα

από μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία στο υλικό των πηγών.

Η χρήση πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, η αισθητοποίηση, η

αναζήτηση και αξιοποίηση γνωστικού τύπου πληροφοριών, η απόδοση και η

αξιολόγηση της πληροφορίας μέσα από την παραγωγή καθοδηγημένου και

αυθόρμητου λόγου, η ανατροφοδότηση στην ομάδα κατά τη διάρκεια της

ενδιάμεσης αξιολόγησης μέσα από μία διαδραστική επικοινωνία, αποτελούν

βασικούς άξονες της διδασκαλίας, που υλοποιούνται μέσα από τη χρήση

γενικών εργαλείων των Τ.Π.Ε. και του διαδικτύου.

Έμφαση δίνεται στην εργασία σε ομάδες, στην ανατροφοδότηση των

μαθητών με πληροφορίες και αξιολογικές κρίσεις που προέρχονται από την

ίδια την ομάδα και προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας διδακτικής πράξης

εστιασμένης στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών σε μια ανακαλυπτική

πορεία μάθησης.

Το σενάριο αυτό ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για

τα Ομηρικά Έπη» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους:

ΣΤΌΧΟΙ

Παιδαγωγικοί

Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την

προσέγγιση του

ποιητή και του έργου του.

Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να

δραστηριοποιηθούν σε αυτή.

Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών μέσα από

το υλικό που προσφέρει το διαδίκτυο.

2

Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης των προσφερόμενων

πληροφοριών όσον αφορά τη χρησιμότητά τους.

Να ενεργοποιήσουν, με την επεξεργασία του ποήματος, την κρίση τους,

βάσει αυτής να αυτενεργήσουν και εν τέλει να οικοδομήσουν, έτσι, νέα

βιωματική γνώση.

Να καλλιεργήσουν, μέσα από προσωπικές τους εμπειρίες και βιώματα,

ατομικές και κοινωνικές αξίες και αρχές.

Να αναπτύξουν τεχνικές πρόσληψης και κατανόησης του νεοελληνικού

ποιητικού λόγου.

Να καλλιεργήσουν τις εκφραστικές τους δεξιότητες στον προφορικό

αλλά

και στο γραπτό λόγο και να επικοινωνούν μεταξύ τους οικοδομώντας

κώδικες επικοινωνίας, ώστε να γίνονται αντιληπτοί από τους άλλους.

Να συνεργάζονται μεταξύ τους για την επίτευξη ενός κοινού στόχου

αναπτύσσοντας προσωπική και συλλογική ευθύνη ως μέλη μιας ομάδας,

διαπιστώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της συμμετοχικής

εργασίας.

Να καταστούν αποδέκτες της αισθητικής απόλαυσης του ποιητικού

κειμένου και να το προσεγγίσουν προσωπικά.

Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους φαντασία.

Διδακτικοί

Η διδακτική μέθοδος διαφοροποιείται ανάλογα με το γραμματειακό

είδος, το

συγγραφέα και το συγκεκριμένο κείμενο.

Βασική προϋπόθεση επίτευξης των σκοπών του σεναρίου είναι να

δημιουργούνται εκείνες οι συνθήκες μάθησης που εξασφαλίζουν την

ενεργητική, δημιουργική συμμετοχή των μαθητών στη διδακτική

διαδικασία. Προφανώς, πρέπει να αποφεύγεται ο άμεσος διδακτισμός,

ώστε ο προβληματισμός που προκύπτει από το κείμενο (πρόβλημα-

συζήτηση-κριτική) να λειτουργήσει έμμεσα, όχι δεοντολογικά, στο

πνεύμα και στις ψυχές των μαθητών.

Η επιδιωκόμενη επικοινωνία των μαθητών με το κείμενο πρέπει να

στηρίζεται: α) στη διερεύνηση της ουσίας του περιεχομένου. Εδώ, μας

ενδιαφέρουν τα πρόσωπα με τις σκέψεις, τα συναισθήματά τους, τη

στάση και τη συμπεριφορά τους, οι καταστάσεις με τις αιτίες

3

δημιουργίας τους και τις συνέπειές τους, οι αξίες, οι ιδέες κλπ, β) στην

καλλιτεχνική μορφή. Εδώ, αναφερόμαστε στους εκφραστικούς τρόπους,

στην αφηγηματική και περιγραφική τέχνη-τεχνική κλπ, γ) στο λεξιλόγιο.

Η επιδιωκόμενη αυτή επικοινωνία των μαθητών με το κείμενο, πρέπει να

στηρίζεται και στους τρεις παραπάνω άξονες.

Η ερμηνευτική διαδικασία στηρίζεται στην αντίληψη ότι το κείμενο

αποτελεί οργανικό σύνολο, του οποίου τα μέρη φωτίζονται και

ερμηνεύονται αμοιβαία. Έτσι, ξεκινάει από μια συνολική θεώρηση του

κειμένου, επισημαίνει τα θεματικά κέντρα και τη δομή του, προχωρεί

αναλυτικά στη διερεύνηση του περιεχομένου και της μορφής του και

κλείνει με συνολική συνθετική εκτίμηση των ουσιωδών στοιχείων του. Η

όλη διαδικασία καταλήγει, ως εργασία, στο (γραπτό) κείμενο του

μαθητή, που συνιστά την απάντηση (αντίδραση) του μαθητή στο

ερέθισμα του κειμένου και συνοψίζει την ιδιαίτερη αναγνωστική

πρόσληψη του καθενός σε συνδυασμό με το νόημα ή τα επιμέρους

νοήματα του κειμένου. Διότι ναι μεν το κείμενο εμπεριέχει τα κλειδιά και

τους κώδικες της ανάγνωσής του, αλλά και ο αναγνώστης έχει το

δικαίωμα της αναδημιουργίας του κειμένου με την ανάγνωσή του και σε

κάθε διαδοχική ανάγνωση. Ο μαθητής είναι αναγνώστης και η άποψή του

αποτελεί συμβολή στη συλλογική ανάγνωση. Ούτως ή άλλως η ερμηνεία

ενός σημαντικού κειμένου δεν είναι ούτε μια και μόνη ούτε οριστική.

Συνδέεται με τις ιδιαίτερες συνθήκες τόπου και χρόνου της ανάγνωσης

και κυρίως συνδέεται με τον αναγνώστη. Επομένως και η στοχοθεσία

στο σημείο αυτό θα πρέπει να έχει μια σχετική ευελιξία.

Βασική ερμηνευτική/διδακτική αρχή είναι η ένταξη του κειμένου στο

κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό πλαίσιο δημιουργίας του, ώστε οι

μαθητές να αντιλαμβάνονται ότι όσα προσπαθούν να κατανοήσουν

ανήκουν σε έναν άλλο κόσμο, σε έναν άλλο πολιτισμό. Οι απόψεις-θέσεις

ενός συγγραφέα (ποιητή/ /πεζογράφου) δεν μπορεί να θεωρούνται πάντα

ως σταθερές και αμετάβλητες, ούτε βέβαια ότι εκφράζουν όλες τις

εποχές, όλες τις κοινωνίες. Έτσι, και η διαχρονικότητα του

περιεχομένου του κειμένου μπορεί να είναι άλλοτε απόλυτα εμφανής και

άλλοτε συγκαλυμμένη, και, ως εκ τούτου, να τίθεται προς διερεύνηση.

Η ενδοκειμενική ερμηνεία συμπληρώνεται και ενισχύεται με

εξωκειμενικές και διακειμενικές αναφορές (διαγραμματειακές και

4

διαχρονικές), με διεπιστημονική σύνδεση με άλλα γνωστικά αντικείμενα

(π.χ. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Θρησκευτικά, Κοινωνική και Πολιτική

Αγωγή κ.ά.) στο βαθμό που είναι δυνατόν και σκόπιμο και με την

προϋπόθεση ότι υπάρχουν οι αντίστοιχοι «δείκτες» μέσα στο κείμενο.

Η αξιοποίηση και η υποστήριξη του μαθήματος από το εποπτικό υλικό

(εικονογράφηση, διαγράμματα, video, CD-ROM κ.ά.) θεωρείται

αυτονόητη.

Γνωστικοί – Μαθησιακοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:

Να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της Καβαφικής ποίησης, ως

προς τη μορφή.

Να προσεγγίσουν το συγκεκριμένο έργο μέσα απ’ τη ζωή του ποιητή.

Να δουν τη γραμματική και σημασιολογική λειτουργία των όρων του

ποιήματος.

Να προσεγγίσουν διαχρονικά το ποίημα , μέσα απ’ τα λόγια του ποιητή.

Να ασκηθούν στην περιγραφική παραγωγή λόγου, μέσα απ’ το χώρο ζωής

του ποιητή και να οδηγηθούν σε αξιολογικές κρίσεις κοινωνιολογικού

ενδιαφέροντος.

Ακούγοντας κριτικά τις απαγγελίες άλλων, να διατυπώσουν τη δική τους

πρόταση απαγγελίας.

Να διαπιστώσουν ομοιότητες του συγκεκριμένου ποιήματος με άλλα

παράλληλα του ίδιου ποιητή.

Τεχνολογικοί

Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη

διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία του μαθητή

προς τη

γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση.

Ταυτόχρονα, προάγει τον ρόλο του δασκάλου από αυτόν του απλού

καθοδηγητή,

σε εκείνον του συντονιστή ενεργειών και του διευκολυντή για την

απόκτηση

γνώσης. Η προσέγγιση του κειμένου, με τη χρήση ΤΠΕ, αφίσταται της

παραδοσιακής διδακτικής πράξης, διότι:

o Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πλήθος

5

πληροφοριών στο διαδίκτυο, γεγονός που λειτουργεί παρωθητικά για το

μαθητή και διευκολύνει την προσέγγιση του συγκεκριμένου καβαφικού

ποήματος.

o Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά

αντικείμενα.

o Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να πορευθεί στο δικό του δρόμο προς

τη

μάθηση, μέσα από μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών.

o Διευκολύνει τη συνάντηση του μαθητή με το κείμενο.

o Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα από

συνεργατικά περιβάλλοντα.

o Βελτιώνει τη δυνατότητα παραγωγής λόγου μέσα από περιβάλλοντα που

επιτρέπουν τον πειραματισμό, τη δοκιμή, τον έλεγχο.

o Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή, καθώς ενσωματώνει

ποικίλες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας.

o Βοηθάει το μαθητή να αντιληφθεί τις δυνατότητες και τους

περιορισμούς που θέτει το ηλεκτρονικό μέσο στην αναζήτηση και στον

εντοπισμό δεδομένων για ένα θέμα.

o Προβληματίζει το μαθητή για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των

δεδομένων που περιέχονται σε κάποιο λογισμικό και για τον τρόπο με

τον οποίο τα διαχειρίζεται αυτά ο κατασκευαστής του λογισμικού.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΉΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΌΤΑΣΗΣ

Η διδασκαλία χωρίζεται σε πέντε (3) φάσεις:

Α΄ΦΑΣΗ (1 ώρα στην τάξη)

Η φάση αυτή της διδασκαλίας, περιλαμβάνει:

1. Εξηγήσεις προς τους μαθητές, ιδιαίτερα των σημείων εκείνων της

διδασκαλίας που είναι απαραίτητα προκειμένου να κατανοήσουν το σκοπό

και τους στόχους της και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός

«συμβολαίου», που θα τηρηθεί από το διδάσκοντα και τους μαθητές στη

διάρκειά της. Στο μέρος αυτό εξηγείται η διαδικασία, οι ρόλοι που θα

κληθούν να αναλάβουν και το πόσο σημαντική είναι η δική τους συμμετοχή

στη βελτίωση της διδασκαλίας του μαθήματος.

6

2. Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών. Ο βαθμός

ανταπόκρισης των μαθητών στις λειτουργίες που πρόκειται να αναλάβουν,

καθώς και η κινητοποίηση τους και η δημιουργία συνεργατικού

περιβάλλοντος, ενισχύονται σε κάποιο βαθμό και από τις περιστάσεις που η

ιδέα του σεναρίου δημιουργεί. Μπορούμε λοιπόν να εντάξουμε τη

συγκεκριμένη διδασκαλία σε ένα γενικότερο project. H δημοσίευση όσων

παραχθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου ή στην σχολική ή τοπική

εφημερίδα ή η ανάρτησή τους σε ένα blog, λειτουργεί παρωθητικά στη

μαθησιακή διαδικασία, αλλά και εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους της

διδασκαλίας, όπως, για παράδειγμα, την παραγωγή λόγου, ενταγμένου σε

συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.

3. Την παιδαγωγική αρχή της Αφόρμησης. Στο στάδιο αυτό ο διδάσκων

παρουσιάζει σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση πληροφορίες και στοιχεία σχετικά

με:

Τα γενικά χαρακτηριστικά της ποίησης της Νέας Αθηναϊκής σχολής

(1880-1922). Εδώ θα αναφερούν οι κυριότεροι εκπρόσωποι, τα ποιητικά

ρεύματα και οι τάσεις της περιόδου.

Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποίησης του Κ.Π.Καβάφη και, ως εκ

τούτου, το ιδιαίτερο στίγμα του στα πλαίσια της παραπάνω λογοτεχνικής

περιόδου.

4. Την ανάγνωση του συγκεκριμένου ποιήματος, την εξομάλυνσή του και μια πρώτη

επεξεργασία. Συγκεκριμένα:

α) Αναγιγνώσκει ο διδάσκων ή κάποιος μαθητής που έχει την ικανότητα

να αποδίδει

τις αποχρώσεις του λόγου, τις εντάσεις, τις αποσιωπήσεις και τις

συναισθηματικές

μεταπτώσεις.

β) Κατά τη διάρκεια της 2ης ανάγνωσης συντελείται και η απαραίτητη

γλωσσική

εξομάλυνση σε λέξεις, όρους, φράσεις.

γ) Ακολουθεί η σύντομη απόδοση του περιεχομένου απ’ τους μαθητές,

καθώς και

7

μια πρώτη προσπάθεια επεξεργασίας, με την προσπάθεια εύρεσης (πάντα

από τους

μαθητές) της κατευθυντήριας ιδέας, των αναφορών και αξιών του

ποιητή, μέσα

απ’ τη δομή του ποιήματος. Θα μπορούσαμε να φτάσουμε και σε

επιγραφικές

διατυπώσεις των δομικών μερών (πλαγιότιτλους), ώστε να κλείσουμε με

συνολική

συνθετική εκτίμηση των ουσιωδών στοιχείων του ποιήματος.

Στη φάση αυτή δεν είναι αναγκαία η διεξαγωγή του μαθήματος στο εργαστήριο, ούτε

κάποια συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης.

Β΄ΦΑΣΗ (1 ώρα στο εργαστήριο Η/Υ)

Στη φάση αυτή οι μαθητές έρχονται στο εργαστήριο και χωρίζονται σε ομάδες

των τριών. Ο χωρισμός γίνεται από τον καθηγητή/τρια και οφείλει να

λαμβάνει υπόψη τις τεχνολογικές δεξιότητες των μαθητών. Είναι αναγκαίο σε

κάθε ομάδα να υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη

χρήση επεξεργαστή κειμένου, λογισμικού παρουσίασης και φυλλομετρητή. Θα

μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ρόλους που αναλαμβάνουν οι

μαθητές στα πλαίσια της μικρής ομάδας, στο στάδιο της διερευνητικής

διαδικασίας ως εξής:

Σε εκείνον του χειριστή του ηλ. υπολογιστή και του «πλοηγητή» στο

ψηφιακό υλικό.

Σε εκείνον του αναγνώστη - συντονιστή της διαδικασίας.

Σε εκείνον του καταγραφέα, του γραμματέα της ομάδας που κρατά τις

σημειώσεις.

Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν είναι αναγκαία η παρέμβαση

του δασκάλου. Οι μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν

ότι τους ανήκει και που η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους

αναγνωρίζει.

Αυτή η εικόνα, του μαθητή για το εαυτό του, αλλά και της ομάδας γι’ αυτόν,

που έχει διαμορφωθεί σε περιβάλλον παραδοσιακής τάξης συχνά ανατρέπεται

στο σχολικό εργαστήριο.

8

Στο στάδιο αυτό ο διδάσκων και αφού έχουν προηγηθεί η αφόρμηση, η

ανάγνωση και η πρώτη επεξεργασία στην τάξη, προβαίνει στις ακόλουθες

ενέργειες:

Επανέρχεται σε ολιγόλεπτη αφόρμηση με τη χρήση λογισμικού

παρουσίασης και βιντεοπροβολέα, επιλεγμένες φωτογραφίες και

χειρόγραφα από το αρχειακό υλικό του explorer (π.χ. αναζήτηση Goοgle),

μελέτες και αναφορές στον Κ.Π.Καβάφη και το έργο του.

Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές, στοχεύουν στη διέγερση του ενδιαφέροντος

των μαθητών, αλλά και στη συμπλήρωση γνώσεων που είναι απαραίτητες

για την ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα

ερωτήματα των φύλλων εργασίας. Το αρχείο της παρουσίασης, πρέπει να

βρίσκεται σε κάθε σταθμό εργασίας, ώστε να μπορεί να γίνει χρήση του από

κάθε ομάδα, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο από τους μαθητές. Ιδιαίτερη

σημασία έχει η παρουσίαση να είναι σύντομη (όχι πάνω από δέκα λεπτά), ώστε

να μην κουράζει και όπως αναφέρθηκε αρκετά αφαιρετική για να μην στρέφει -

τουλάχιστον σε αυτή τη φάση- τους μαθητές σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Σίγουρα πάντως δεν πρέπει να περιλαμβάνει «έτοιμες» απαντήσεις.

Προβαίνει στην παρουσίαση του ποιήματος, αυτή τη φορά όμως μέσω

του λογισμικού παρουσίασης, ώστε οι μαθητές να το έχουν μπροστά

τους σε ηλεκτρονική μορφή και όχι σε έντυπη, όπως στην τάξη, στη Α΄

Φάση. Από δω και στο εξής θα μπορούν άμεσα να ανατρέχουν σ’ αυτό, κάθε

φορά που θα επιχειρούν την οποιαδήποτε ερμηνευτική τους ή άλλη

προσέγγιση στα πλαίσια των ηλεκτρονικών φύλλων εργασίας της επόμενης

φάσης.

Στο σημείο αυτό, δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές, για 15 περίπου

λεπτά, να περιηγηθούν ελεύθερα στους σχετικούς με την ενότητά μας

δικτυακούς τόπους, προκειμένου να τους αναζητήσουν ευκολότερα στην

επόμενη φάση, σ’ αυτήν της ενασχόλησής τους με τα φύλλα εργασίας. Οι

τόποι αυτοί είναι:

www . snhell . gr (Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού).

www . edutv . gr (Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση) Δευτεροβάθμια

Λογοτεχνία.

www . komvos . edu . gr Λεξικό Τριανταφυλλίδη (αναζήτηση όρων που δεν

κατανοούν οι μαθητές).

9

http :// neoellines . wordpress . com (Ιστολόγιο Νέας Ελληνικής)

Νεοελληνιστής

Καβάφης (αναζήτηση).

www . e - yliko . gr (Ιστοσελίδα/Η επίσημη δικτυακή Πύλη του ΥΠΕΠΔΜΘ)

Καβάφης

(αναζήτηση) Αρχείο Καβάφη Βιογραφία.

www . e - Alexandria . gr Συγγραφείς Καβάφης Βιογραφία.

www . greek - language . gr (Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα) Νέα

Ελληνική

Εργαλεία Ηλεκτρονικά Λεξικά Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής

Τριανταφυλλίδη

(αναζήτηση όρων που δεν κατανοούν οι μαθητές).

http :// cavafis . compupress . gr / index . htm

http :// youtube . com (video, απαγγελίες) Καβάφης «όσο μπορείς»

(αναζήτηση)

http :// www . el . wikipedia . org

http :// www . kavafis . gr / index . asp (Ο επίσημος δικτυακός τόπος του Αρχείου

Καβάφη)

http://www.youtube.com/watch?v=_Ir6cZb6bnE (video)

Τέλος, παρουσιάζει σύντομα στους μαθητές τα ζητούμενα των φύλλων

εργασίας και δίνει τις απαραίτητες αρχικές διευκρινίσεις.

Γ΄ΦΑΣΗ (1 ώρα στο εργαστήριο Η/Υ)

Στο στάδιο αυτό οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, επιχειρούν την

ερμηνευτική τους προσέγγιση και την επεξεργασία του ποιήματος μέσα από

τις οδηγίες που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας, που βρίσκονται σε

κάθε σταθμό, αλλά και σε έντυπη μορφή.

Στη φάση αυτή ο καθηγητής εξηγεί ό,τι είναι αναγκαίο για το φύλλο

εργασίας κάθε ομάδας, δίνει οδηγίες για την πορεία εργασίας των μαθητών,

ώστε να επιτύχει να εργαστούν αυτόνομα, χωρίς την ανάγκη της δικής του

παρέμβασης.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ενεργεί διευκολυντικά ελέγχει και αξιολογεί,

στο βαθμό

10

που είναι δυνατόν, όχι μόνον τις επιλεγμένες από τους μαθητές πληροφορίες

αλλά και τον τρόπο και την ίδια τη διαδικασία αναζήτησης – οικοδόμησης της

γνώσης.

Σημαντικό είναι, τα ζητούμενα στα φύλλα εργασίας να είναι σαφή και

σύντομα, ώστε να επαρκέσει ο χρόνος για τη σύνθεση των συμπερασμάτων

των μαθητών σε γραπτό λόγο, ο οποίος μάλιστα πρέπει να είναι ενταγμένος σε

συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα:

o ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ: Οι μαθητές, μέσω του κειμένου, αναγνωρίζουν και

καταγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά της Καβαφικής ποίησης, ως προς

τη μορφή.

o 1η ΟΜΑΔΑ: Προσεγγίζει ερμηνευτικά το ποίημα μέσα απ’ τη ζωή και τα

βιώματα του ποιητή.

o 2η ΟΜΑΔΑ: Στα πλαίσια της λεξιλογικής επεξεργασίας του ποιήματος,

διερευνά γραμματικές και σημασιολογικές λειτουργίες των όρων που

χρησιμοποιεί ο ποιητής.

o 3η ΟΜΑΔΑ: Ερμηνεύει διαχρονικά το ποίημα, εμβαθύνοντας στις

παραινέσεις του ποιητή για την πρέπουσα στάση ζωής του ανθρώπου.

o 4η ΟΜΑΔΑ: Περιγράφει το χώρο ζωής του ποιητή και προβαίνει σε

συμπεράσματα για το βιοτικό του επίπεδο, κάνοντας χρήση του

φωτογραφικού υλικού απ’ το Λογισμικό Παρουσίασης (P.Point).

o 5η ΟΜΑΔΑ: Αφού ακούσει σύγχρονες απαγγελίες του ποιήματος, προβαίνει

σε δική της πρόταση απαγγελίας, δικαιολογώντας τις διακυμάνσεις και

τους χρωματισμούς της.

o 6η ΟΜΑΔΑ: Συγκρίνει ερμηνευτικά το ποίημα με άλλα του ίδιου ποιητή και

διαπιστώνει κοινούς νοηματικούς τόπους και αναφορές.

[ Κάθε ομάδα καταγράφει τα αποτελέσματα της ερευνητικής της

προσπάθειας και της ερμηνευτικής της προσέγγισης σε έγγραφο Word

και το αποθηκεύει στην επιφάνεια εργασίας της. Στη συνέχεια, στο

τέλος της διδακτικής ώρας, ο διδάσκων μεταφέρει από τις επιφάνειες

εργασίας των ομάδων τα αποθηκευμένα έγγραφα Word στο

προσωπικό του φλασάκι (USB), προκειμένου, αφού τα μελετήσει, να

προβεί σε επισημάνσεις και αξιολογικές κρίσεις στα πλαίσια της

επόμενης και τελευταίας φάσης.]

Δ΄ΦΑΣΗ (1 ώρα στην τάξη)

11

Στην τελευταία αυτή φάση, στην αίθουσα διδασκαλίας πλέον, διδάσκων και

μαθητές καλούνται να αναφερθούν στα αποτελέσματα της συλλογικής αυτής

διδακτικής προσπάθειας, όπως αυτά διαμορφώθηκαν, τόσο κατά την πορεία

της συνεργασίας τους όσο και από τις απαντήσεις τους στα φύλλα εργασίας.

Ο διδάσκων θα παραδώσει στις ομάδες τις απαντήσεις τους, σε έντυπη μορφή,

και εκείνες με τη σειρά τους θα τις παρουσιάσουν και θα τις υποστηρίξουν

στους συμμαθητές τους.

Οι επισημάνσεις, οι διορθώσεις και η αξιολόγηση των προσπαθειών απ’ το

διδάσκοντα και τους μαθητές θα γίνει ως προς:

Την επίτευξη των ακαδημαϊκών γνωστικών στόχων.

Τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας σε σχέση με τις άλλες ομάδες, μέσα σε

συνεργατικά πλαίσια.

Τη συμβολή κάθε μέλους στην επίτευξη των στόχων της ομάδας.

Τις συνεργατικές δεξιότητες που αναπτύχθηκαν.

Την ατομική αλλά και τη συνολική σχετική βελτίωση που παρουσιάστηκε.

Ο διδάσκων επιβάλλεται, αφού επισημαίνει στους μαθητές τις αδυναμίες ή

παραλείψεις τους, να τους ενθαρρύνει και να τους κατευθύνει προς τέτοιου

είδους ομαδοσυνεργατικές μαθησιακές πρακτικές.

ΦΎΛΛΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

Τα ακόλουθα φύλλα εργασίας απευθύνονται αποκλειστικά στους μαθητές και

στοχεύουν στην επίτευξη των ανωτέρω προτεινόμενων στόχων του σεναρίου

και κυρίως των γνωστικών – μαθησιακών. Το πρώτο φύλλο εργασίας είναι

κοινό για όλες τις ομάδες ενώ τα υπόλοιπα αφορούν κάθε ομάδα μαθητών

ξεχωριστά, ανάλογα με την αρίθμησή της. Τα φύλλα εργασίας καλό είναι να

δίνονται στις ομάδες και σε ηλεκτρονική και σε έντυπη μορφή.

Φύλλο εργασίας για όλες τις ομάδες

Αναζητήστε στο Δικτυακό Τόπο, http :// www . el . wikipedia . org / wiki

[ Καβάφης (αναζήτηση) « Η μορφή » ], τα βασικά χαρακτηριστικά της

12

Καβαφικής ποίησης ως προς τη μορφή. Ποια απ’ αυτά διαπιστώνετε στο

ποίημά μας, « Όσο μπορείς »;

Φύλλο εργασίας για την 1 η ομάδα

(ομάδα διερεύνησης και αξιοποίησης βιογραφικών στοιχείων)

13

Η προσωπική ζωή του ποιητή και οι επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον διαμορφώνουν σε ένα βαθμό και την ποίησή του. Επιβεβαιώνεται η παραπάνω άποψη απ’ τη στάση ζωής που προτείνει ο Κ.Π.Καβάφης στο συγκεκριμένο ποίημα; Συνθέστε ένα κείμενο όπου θα καταγράφετε την άποψή σας. Στην προσπάθεια αυτή θα σας βοηθήσουν τα βιογραφικά που θα βρείτε στο διαδίκτυο. ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ: www . snhell . gr / www . e - Alexandria . gr

www . kavafis . gr / index . asp / www . el . wikipedia . org

Φύλλο εργασίας για τη 2 η ομάδα

(ομάδα γλωσσοτεχνικής προσέγγισης)

14

α) Καταγράψτε τις μετοχές και εξηγήστε τη γραμματική και σημασιολογική λειτουργία τους στο ποίημα. β) Επισκεφθείτε τα παρακάτω ηλεκτρονικά λεξικά για να βρείτε τις ερμηνείες των λέξεων που σας δίνονται. Απ’ τις ερμηνείες αυτές, σημειώστε δίπλα σε κάθε λέξη εκείνη που της ταιριάζει περισσότερο ως προς τη σημασιολογική της λειτουργία στο ποίημα (λειτουργικά συνώνυμα). εξευτελίζεις: ……………………………………………. συνάφεια: ……………………………………………….. εκθέτοντας: ……………………………………………… φορτική: …………………………………………………..ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ: www . komvos . edu . gr / www . greek - language . gr

Φύλλο εργασίας για την 3 η ομάδα

15

(ομάδα βιωματικής, διαχρονικής και διαθεματικής προσέγγισης)

Εμβαθύνοντας στα λόγια του ποιητή, ποιες είναι σήμερα αυτές οι κοινωνικές εκδηλώσεις και συνήθειες που ευτελίζουν τη ζωή του ατόμου και πού μπορούν αυτές να οδηγήσουν το σύγχρονο άνθρωπο, σύμφωνα με τον τελευταίο στίχο; Πώς ονομάζουμε αυτόν το μηχανισμό αλλοτρίωσης; Συνθέστε ένα κείμενο όπου θα καταγράφετε την άποψή σας. Στην προσπάθεια αυτή θα σας βοηθήσει ο ΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΤΟΠΟΣ: www . Google . gr [ «Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄Γυμνασίου», Βιβλίο Καθηγητή (αναζήτηση) www . pi - schools . sch . gr / gymnasio «Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄Γυμνασίου»,Βιβλίο Καθηγητή, σελ. 63-144 σελ. 77,78 ]

16

Φύλλο εργασίας για την 4 η ομάδα

(ομάδα παραγωγής περιγραφικού λόγου και αξιολογικών

κρίσεων)

Μέσα απ’ το φωτογραφικό υλικό του Λογισμικού Παρουσίασης (P.Point), περιγράψτε, σε μια σύντομη παράγραφο, τον προσωπικό χώρο ζωής του ποιητή, όπου σήμερα φιλοξενείται το μουσείο Καβάφη. Αφού λάβετε υπ’ όψη σας και τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή που αναφέρονται στην οικονομική του κατάσταση, τι θα μπορούσατε να συμπεράνετε για το βιοτικό του επίπεδο, αν λάβετε υπ’ όψη σας ότι αναφερόμαστε στις αρχές του 20ου αιώνα; Θα σας βοηθήσουν σ’ αυτό οι ακόλουθοι ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ: www . kavafis . gr / index . asp / www . el . wikipedia . org / www . snhell . gr / www . e - Alexandria . gr

17

Φύλλο εργασίας για την 5 η ομάδα

(ομάδα αισθητικής προσέγγισης)

Στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις, http :// www . snhell . gr / lections / content . asp ? id =53& author _ id =60& page = anthology και http :// www . snhell . gr / lections / content . asp ? id =85& author _ id =60& page = anthology ,ακούστε τις απαγγελίες του Γ.Π.Σαββίδη [Κ.Π.Καβάφη, Ποιήματα Ι, (1896-1918), Διόνυσος] και του Μίμη Σουλιώτη [Ανέκδοτη ηχογράφηση, Αθήνα 2002] αντίστοιχα και α) Ηχογραφήστε μια δική σας πρόταση απαγγελίας και βάλτε την να ακουστεί στην τάξη, αιτιολογώντας τον τόνο, το χρωματισμό και την ένταση της φωνής σας σε κάθε στίχο.β) Με τη βοήθεια των εργαλείων του επεξεργαστή κειμένου, χρωματίστε, όπως εσείς νομίζετε, τους στίχους ή και συγκεκριμένες λέξεις του ποιήματος και παρουσιάστε το στην τάξη, αιτιολογώντας τους χρωματικούς συνδυασμούς που επιλέξατε.

18

Φύλλο εργασίας για την 6 η ομάδα

(ομάδα συσχέτισης – σύγκρισης με παράλληλα κείμενα)

Επισκεφθείτε τους ΔΙΚΤΥΑΚΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ , http://www.kavafis.gr/poems/list.asp?cat=1 και http://cavafis.compupress.gr/index3.htm και μελετήστε τις παραινέσεις που απευθύνει ο ποιητής στα ποιήματα, «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» και «Ιθάκη». Ποιους κοινούς τόπους και αναφορές επισημαίνετε ανάμεσα σ’ αυτά και στο ποίημά μας , «Όσο μπορείς», για την πρέπουσα στάση ζωής κάθε ανθρώπου;

19

Α΄ Παράλληλο Ποίημα

Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ', ακουσθεί

αόρατος θίασος να περνά

με μουσικές εξαίσιες, με φωνές -

την τύχη σου που ενδίδει πιά, τα έργα σου

που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου

που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανοφέλετα θρηνήσεις.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν

ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·

μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μιά τέτοια πόλι,

πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,

κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ' όχι

με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,

ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,

τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,

κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

20

Β΄ Παράλληλο Ποίημα

Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,αν μεν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναιπου με τι ευχαρίστησι, με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους,να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά,σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.Το φθάσιμον εκεί ειν' ο προορισμός σου.Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσεικαι γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο,μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ'έδωσε τ' ωραίο ταξείδι.Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

21

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ

Η διδακτική πρόταση, μπορεί να χωριστεί σε δραστηριότητες πάνω στις

οποίες το σύνολο της τάξης θα εργάζεται σε ένα κοινό φύλλο εργασίας, κάθε

φορά.

Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική συνθετική εργασία και να

πάρει τη μορφή project. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν οι

καθηγητές της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, των Θρησκευτικών, της

Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και της Ιστορίας (Γυμνάσιο).

Το σενάριο μπορεί, επίσης, με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες

τις τάξεις του Γυμνασίου.

Μια πιθανή προέκταση του σεναρίου θα μπορούσε να αποτελέσει η

δημιουργία ενός κοινού blog του τμήματος, όπου οι μαθητές θα είναι σε θέση

να δημοσιεύουν τις εργασίες τους, ώστε έτσι να έχουν και την ευκαιρία να

επικοινωνούν μεταξύ τους.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Γνωρίζοντας καλά τη δυναμική των μαθητών του τμήματος και έχοντας

κάνει λόγο μαζί τους, στην αίθουσα, για τη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση,

όπως αυτή παρατίθεται στο παρόν σενάριο, θεωρώ ότι, σε γενικές γραμμές, δε

θα μας δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα κατά την εφαρμογή της.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ / ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ / INTERNET (Πηγή: e-Alexandria.gr)

1. Άγρα Τ., Κριτικά Α΄· Καβάφης - Παλαμάς· Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος, Αθήνα, Ερμής, 1980, σ. 31 - 115.

2. Γιουρσενάρ Μ., Κριτική παρουσίαση του Κωνσταντίνου Καβάφη· Μετάφραση Γ. Π. Σαββίδης. Αθήνα, Χατζηνικολή, 1983.

22

3. Δάλλα Γ., Σπουδές στον Καβάφη. Αθήνα, Ερμής, 1987.

4. Καραντώνη Α. (επιμ.), Παλαμάς - Σικελιανός - Καβάφης. Αθήνα, Αετός, 1955 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, αρ.25).

5. Καραντώνη Α., «Κωνσταντίνος Καβάφης», Φυσιογνωμίες· Τόμος πρώτος, Αθήνα, Παπαδήμας, 1977, σ. 298 - 317.

6. Πιερή Μ. (επιμ.), Εισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη. Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1994.

7. Πολίτη Λ., Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Δ΄ Έκδοση, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1985, σ. 227 - 235.

8. Σαββίδη Γ. Π., Mικρά Kαβαφικά, τόμοι A΄- B΄, Ερμής, 1985 - 1987.

9. Στεργιόπουλου Κ. (επιμέλεια), «Κ. Π. Καβάφης», Η ελληνική ποίηση· Ανθολογία - Γραμματολογία· Η ανανεωμένη παράδοση, Αθήνα, Σοκόλης, 1980, σ. 193 - 229.

10. Τσίρκα Σ., Ο Καβάφης και η εποχή του. Αθήνα, Κέδρος, 1958.

11. Χάρη Π., «Κ. Π. Καβάφης», Μικρή Πινακοθήκη, Εκδόσεις «Κριτικών Φύλλων», Αθήνα, 1975, σ. 18 - 22.

12. Vitti M ., Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα, 1992, σ. 332 - 337.

 

Αφιερώματα σε περιοδικά

1. Νέα Τέχνη (Ιούλιος - Οκτώβριος 1924).2. La egyptienne (25 Απριλίου 1929 και 1η Ιουλίου 1933)

3. Ο Κύκλος Β΄ ετ. Α΄, τεύχ. 3 - 4 (1932)

4. Παναιγύπτια ετ. Ε΄, (8 Ιουλίου 1933)

5. Νέα Εστία, ετ. Ζ΄, τεύχ. 158 (15 Ιουλίου 1933)

6. Μακεδονική Ηχώ ετ. Α΄, τεύχ. 4 (Ιούλιος 1940)

7. Νέα Εστία τόμος 53, τεύχ. 620 (1η Μαΐου 1953)

8. Νέα Εστία τόμος 74, τεύχ. 872 (1η Νοεμβρίου 1963)

9. Επιθεώρηση Τέχνης τόμος ΙΗ΄, ετ. Θ΄, τεύχ. 108 (Δεκέμβριος 1963)

10. Θρακικά Χρονικά τεύχ. 13 (Ιανουάριος 1964)

11. Λογοτεχνικό Δελτίο ετ.Γ΄, τεύχ. 15, (Φεβρουάριος - Μάρτιος 1967)

23

12. Ορίζοντες ετ. 1ο, τεύχ. 2 (Ιούνιος 1970)

13. Ορίζοντες ετ. 2ο, τεύχ. 6 (Μάρτιος - Απρίλιος 1971)

14. Φιλόλογος τεύχ. 11 - 12 (Οκτώβριος 1977)

15. Κριτικά Φύλλα Στ΄, 1978.

16. Η Λέξη τεύχ. 23 (Μάρτιος - Απρίλιος 1983)

17. Οδός Πανός τεύχ. 9 Απρίλιος - Ιούνιος 1983)

18. Διαβάζω τεύχ. 78 (5 Οκτωβρίου 1983)

19. Χάρτης τεύχ. 5/6 (Απρίλιος 1983)

20. Τετράδια Ευθύνης τεύχ. 19 (Μέρες του ποιητή Κ. Π. Καβάφη - 1983)

21. Μολυβδοκονδυλοπελεκητής τεύχ. 6, Περίοδος Γ΄, 1998 - 1999, σ. 37 - 116 (Με κείμενα των Μιχάλη Πιερή, Peter Mackridge και Αλέξη Καλοκαιρινού).

 

Πηγές στο Ιντερνετ

1. http :// www . kavafis . gr / Ο επίσημος δικτυακός τόπος του αρχείου Καβάφη2. Βίος, έργα, βιβλιογραφία

3. Ποιήματα και εκτενές αφιέρωμα

4.

Καβάφης wikipedia

5. Λίγα βιογραφικά και μερικά ποιήματα 6. Ηξερε ο Καβάφης ελληνικά; * Ο Καβάφης δεν μπορούσε να υποτάξει τις

καλλιτεχνικές-ποιητικές εκφραστικές του ανάγκες σε ένα «γλωσσικό μοντέλο» - Γ. ΒΕΛΟΥΔΗΣ - Το ΒΗΜΑ, 13/04/2003

7. Βίος έργα

8. Ποιήματα

9. Ερμηνευτική ανάλυση σε 7 ποιήματά του

10. Ο Καβάφης στο Διαδίκτυο -   Δ. ΤΖΙΟΒΑΣ - Το ΒΗΜΑ, 16/07/2006

11. Κ. Π. Καβάφης: Λυρικός και στοχαστικός, προηγήθηκε της εποχής του. Δημήτρης Δασκαλόπουλος - ΤΑ ΝΕΑ   22/11/1999

24

12. Βίος έργα

13. Βίος, χρονολόγιο, χαρακτηριστικά του έργου του

14. Μελοποιημένη ποίηση του Καβάφη

15. Wikipedeia

16. Κείμενα για τον Κ.Π. Καβάφη

17. Χριστόφορος Μηλιώνης, «Κ.Π. Καβάφης - "Αλεξανδρινοί Βασιλείς"», Φιλόλογος 114 (Χειμώνας 2003-2004)

18. Νταϊάνα Χάας, «Κ. Π. Καβάφης, "ελληνικότητα" και "οικουμενικότητα"», Νέα Εστία 1761 (Νοέμβριος 2003)

19. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, «Καβάφης: ελληνικός και οικουμενικός», Νέα Εστία 1761 (Νοέμβριος 2003)

20. Κ.Π. Καβάφης - Ενας ιδιάζων ποιητής Νάσος Βαγενάς - Το ΒΗΜΑ, 04/05/2003

21. Η τόλμη του Καβάφη και οι προκαταλήψεις για το έργο του Μ. ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ - Το ΒΗΜΑ, 19/03/2000

22. «Ο Καβάφης και η κριτική», Ελευθεροτυπία (δημοσίευση: 06-06- 2003)

Κώστας Π. Καβάφης

Η ζωή του Εργογραφία Έγραψαν γι' αυτόν Για περισσότερες πληροφορίες...

ΙΛΙΟΝ 4-5-2010

[ e-mail:

roukdim@gmail.com ]

25