21
Νέα Μέσα, Τεχνολογία και Κοινωνία Πολιτική και Νέα Μέσα ΙΙ: Κοινωνία των Πολιτών και Ακτιβισμός [email protected]

νέα μέσα και πολιτική ιι

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: νέα μέσα και πολιτική ιι

Νέα Μέσα, Τεχνολογία και Κοινωνία

Πολιτική και Νέα Μέσα ΙΙ: Κοινωνία των Πολιτών και Ακτιβισμός

[email protected]

Page 2: νέα μέσα και πολιτική ιι

Περίληψη

• Τι είναι ο διαδικτυακός ακτιβισμός; Ποιές μορφές παίρνει;

• Hacktivism• Clicktivism• Κοινωνικά κινήματα και νέα μέσα

Page 3: νέα μέσα και πολιτική ιι

Διαδικτυακός Ακτιβισμός• Η χρήση του διαδικτύου και των εφαρμογών του για πολιτικούς σκοπούς από

πολίτες.• Τρεις μορφές: διαμαρτυρία/αντίθεση, αντίσταση και επανάσταση (dissent,

resistance and rebellion, Hands, 2011).• Οι δραστηριότητες αυτές έχουν ως γενικότερο στόχο την κατάργηση της

εκμετάλλευσης και τη θέσπιση σχέσεων που βασίζονται στην ελευθερία.• Αλλά η τεχνολογία αλλάζει και τη μορφή και τις πρακτικές του πολιτικού

ακτιβισμού– Προσοχή όμως: δεν τις προκαθορίζει (ντετερμινισμός) αλλά τις διαμεσολαβεί (mediates)

με έναν συγκεκριμένο τρόπο που έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά (affordances) των διαφορετικών τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών.

• Επίσης: η πολιτική της τεχνολογίας (c.f. Stiegler) – πώς εμπλέκεται η τεχνολογία στην ενδυνάμωση ή αποδυνάμωση των κινημάτων αλλά και της γενικότερης αντίστασης στις σχέσεις εκμετάλλευσης; – Αναπόσπαστο κομμάτι του διαδικτυακού ακτιβισμού αποτελεί η πάλη για την τεχνολογία

και τον έλεγχό της.

Page 4: νέα μέσα και πολιτική ιι

Μορφές

• Τουλάχιστον τρεις (με κριτήριο τις διαφορετικές πρακτικές αλλά και τους διαφορετικούς επιμέρους στόχους) – Hacktivism– Clicktivism– Κοινωνικο-πολιτικά κινήματα

Page 5: νέα μέσα και πολιτική ιι

Hacktivism

• Ρίζες στις κυβερνο-φιλελεύθερες πλευρές του Ίντερνετ, ξεκίνησε ως κίνημα για την ελευθερία της πληροφορίας.

• Το πρώτο τέτοιο γκρουπ ήταν το Cult of the Dead Cow

Page 6: νέα μέσα και πολιτική ιι

Hacktivism• Η συγκεκριμένη μορφή διαδικτυακού ακτιβισμού περιγράφεται

ως ψηφιακή ορθότης (‘digital correctness’ , Jordan, 2007), και συνδέεται με την ελευθερία διακίνησης πληροφοριών και το κίνημα open source – το τελευταίο βασίζεται στην αρχή ότι η πρόσβαση σε πληροφορίες είναι ανθρώπινο δικαίωμα και η παρεμπόδισή του παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων

• Ο σκοπός τους είναι να γράψουν προγράμματα που αντιστέκονται σε προσπάθειες να λογοκριθεί το Ίντερνετ αλλά και να προστατεύσουν τους χρήστες από πρακτικές παρακολούθησης από τις αρχές.

• Το CDC έχει γράψει προγράμματα όπως το CameraShy και το Six/Four που επιτρέπουν στους χρήστες να παρακάμψουν τους λογοκριτές καθώς και το TORPARK, μια παραλλαγή του TOR, ένα φορητό browser που δεν αφήνει ίχνη.

Page 7: νέα μέσα και πολιτική ιι

Hacktivism• Έμφαση στη συγγραφή κώδικα με στόχο την ελευθερία του λόγου• Παράδειγμα, το TOR στο Ιράν στις εκλογές του 2009• Το ΤΟR μπορεί να κρύψει τον IP των χρηστών κι έτσι μπορούν να

παρακάμψουν τον έλεγχο των αρχών – η χρήση του είναι encrypted• Αλλά το 2012 λίγο πριν τις εκλογές του Μαρτίου, το Ιράν κατάφερε να

τους σταματήσει, σταματώντας όλη την κυκλοφορία encrypted δεδομένων στο ιρανικό Ίντερνετ…

• Μετά από λίγο το TOR ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε ένα εργαλείο, το obfuscated proxy, το οποίο κάνει τις κωδικοποιημένες πληροφορίες να φαίνονται ανοιχτές.

• Συνεχείς μάχες για την παράκαμψη της λογοκρισίας αλλά με έναν συγκεκριμένο τρόπο: – Την παραγωγή σχετικού κώδικα και εργαλείων

Page 8: νέα μέσα και πολιτική ιι

Hacktivism II

• O Tim Jordan (2007) το αποκαλεί mass action hacktivism

• Αναφέρεται σε επιθέσεις σε φορείς/πρόσωπα/οργανισμούς κλπ, οι οποίοι φέρονται ως εχθροί της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και λόγου.

• Παράδειγμα οι Anonymous -

Page 9: νέα μέσα και πολιτική ιι

Anonymous• Ένας οργανισμός ‘ομπρέλα’ που

στεγάζει διαφορετικούς ανθρώπους και ομάδες που συνδέονται μόνο με την κοινή τους πεποίθηση ότι το Ίντερνετ θα πρέπει να είναι ελεύθερο.

• Η ιδέα αναφέρεται και ως meme δηλ μια κοινή κατηγορία που διαχέεται μέσω του Ίντερνετ

• Η οργάνωση λειτουργεί αποκεντρωμένα, ο καθένας μπορεί να γίνει μέλος και να αναλάβει πρωτοβουλία. Η distributed μορφή των Anonymous κάνει δύσκολο τον εντοπισμό τους.

Page 10: νέα μέσα και πολιτική ιι

Anonymous• Tι είναι οι Anonymous;• Τυπικά οι Anonymous λειτουργούν ‘καταστροφικά’ και συμβολικά.

Συνήθως κατεβάζουν σάιτς μέσω επιθέσεων DdοS (Distributed denial of service).

• Σε κάθε επίθεση ανεβάζουν ένα μήνυμα στο hacked site κατι YouTube εξηγώντας τους λόγους – π.χ. η επίθεση στο Υπ. Δικαιοσύνης της Ελλάδας.

• Η αποκεντρωμένη και μη-ιεραρχική δομή τους, το γεγονός ότι καθένας μπορεί να γίνει μέλος και οι τεχνολογικές ικανότητές τους είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους.

Page 11: νέα μέσα και πολιτική ιι

Κάποιες εντάσεις• Από την άλλη, οι επιθέσεις τους σε σάιτς θεωρούνται από άλλους, όπως οι CdC,

προβληματικές επειδή αρνούνται την ελευθερία του λόγου σε κάποιους. • Έτσι και οι CdC και οι CCC (Chaos Computer Club) τοποθετούνται

εναντίον τέτοιων επιθέσεων με κάποιες εξαιρέσεις (π.χ. Ιράν)• Ένα άλλο θέμα που προκύπτει είναι ότι ενώ η ανωνυμία έχει σαν στόχο να δείξει

την δημοκρατικότητα , λαϊκή βάση και ανοιχτό χαρακτήρα των Anonymous κάποιες φορές έχει σαν αποτέλεσμα τη χρήση του από κάποιους με τη δική τους ατζέντα – π.χ. το υποτιθέμενο δεύτερο βίντεο προς τους Έλληνες.

• Ενώ στην επίθεση εναντίων του Υπ Δικαιοσύνης συνεργάστηκαν με τους Greek Hacking Scene, σε μήνυμά τους αργότερα κράτησαν αποστάσεις από τις ιδεολογικές τοποθετήσεις τους – δείτε εδώ

• Με άλλα λόγια η χαλαρή ιδεολογική τοποθέτηση των Anonymous καθιστά την ταυτότητα αυτή ευάλωτη σε σφετερισμό από πλευρές μη-δημοκρατικές.

• Επίσης η λειτουργία τους είναι εκτός νόμου κι έτσι συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη – π.χ. οι πρόσφατες συλλήψεις μελών της Greek Hacking Scene και των LulzSec.

Page 12: νέα μέσα και πολιτική ιι

Clicktivism• H άλλη πλευρά του

hacktivism – αναφέρεται σε πράξεις όπως συλλογή υπογραφών ή κλικ, με άλλα λόγια εύκολες αλλά και συνήθως αναποτελεσματικές κινήσεις.

• Πού ακριβώς είναι το πρόβλημα; Ο Micah White λέει ότι clicktivism είναι η μόλυνση του ακτιβισμού με τις λογικές του μάρκετινγκ, του καταναλωτισμού και των υπολογιστών.

Page 13: νέα μέσα και πολιτική ιι

Ο Joseph Kony• Ποιος είναι ο Κόνυ; • Ο αρχηγός του Lord’s

Resistance Army, απήγαγε χιλιάδες παιδιά και τους έβαζε να πολεμούν στην Ουγκάντα.

• Το Μάρτιο του 2012, μια φιλανθρωπική οργάνωση, Invisible Children, δημιούργησε ένα βίντεο για τον Kony, το Kony 2012

• Μέσα σε τρεις εβδομάδες, το βίντεο είχε προσελκύσει 80 εκ θεατές, μεταξύ τους διάφορα celebrities

Page 14: νέα μέσα και πολιτική ιι

Πού είναι το πρόβλημα;• Απλοϊκή αφήγηση πολύ-παραγοντικών συγκρούσεων: ένας κακός που αν συλληφθεί

όλα θα είναι εντάξει.• Ο στόχος – η σύλληψη του Κόνυ – δεν είναι προτεραιότητα στην περιοχή της Βόρειας

Ουγκάντα• Πώς; (βλ 23’25)

– Πρώτα στοχεύοντας σε διάσημους– Δεύτερον πολιτικούς– Τρίτον, αγοράζοντας ένα σετ με βραχιολάκια κλπ για $30

• Ξεκάθαρη λογική μάρκετινγκ και καταναλωτισμού• Επίσης, ο Κόνυ δεν είναι πλέον στην Ουγκάντα και το LRA έχει μόνο γύρω στους 200

μαχητές – δεν αποτελεί πλέον παράγοντα αποσταθεροποίησης της περιοχής• Εντέλει τι καταφέρνει το βίντεο αυτό;

– Για την Ουγκάντα;– Για τα παιδιά της Αφρικής– Για την οργάνωση Invisible children– Για το διαδικτυακό ακτιβισμό

• Δείτε τι έχει να πει ο Ethan Zuckerman

Page 15: νέα μέσα και πολιτική ιι

Clicktivism

• Γενικότερα το πρόβλημα είναι ότι οδηγούμαστε – στην υπεραπλούστευση πολιτικών συγκρούσεων– την ταύτιση της πολιτικής συμμετοχής με την

κατανάλωση– Στην επικοινωνιακή προσέγγιση πολιτικών

ζητημάτων

Page 16: νέα μέσα και πολιτική ιι

Κοινωνικά κινήματα

• Χρησιμοποιούν το ίντερνετ για:– Να διανείμουν πληροφορίες– Να οργανώσουν διαμαρτυρίες – Να υποστηρίξουν τις απόψεις τους – Να ενθαρρύνουν διαβούλευση πάνω σε διάφορα

ζητήματα.

Page 17: νέα μέσα και πολιτική ιι

Κοινωνικά κινήματα

• Γενικότερα, το ίντερνετ αλλάζει τη φύση των κινημάτων διαμαρτυρίας (Bennett, 2003):– Έχουν γίνει πολύ-κεντρικά (multiple hubs) – Δεν περιστρέφονται πλέον γύρω από τους ηγέτες

τους. – Αφορούν κάπως λιγότερο ιδεολογικές διαφορές

και περισσότερο προσωπικές και ρευστές μορφές διασύνδεσης (Bennett, 2003: 147).

Page 18: νέα μέσα και πολιτική ιι

Κοινωνικά κινήματα• Ο Bennett επίσης συζήτησε τα χαρακτηριστικά των

διαδικτυακών κινημάτων :– Είναι σε μια κατάστασης διαρκούς εκστρατείας – Η επικοινωνία αφορά περισσότερο σε προσωπικές εμπειρίες

και αφηγήσεις και λιγότερο ιδεολογικές διαμάχες. – Έχουν μια ρευστή δικτυωμένη οργάνωση – Μπορούν να επηρεάσουν τα mainstream media.

• Αλλά και κάποια προβλήματα:– Οι αδύναμοι δεσμοί τους οδηγούν σε ασταθείς συνασπισμούς. – Η έλλειψη ιδεολογικής στάσης οδηγεί σε έλλειψη ξεκάθαρων

στόχων και σε αδύναμη πλαισίωση ιδεών.

Page 19: νέα μέσα και πολιτική ιι

Αποτελεσματικότητα• Πιο αποτελεσματικά σε ad hoc εκστρατείες παρά στο να επιφέρουν

ριζικές αλλαγές. – Πχ εκστρατείες εναντίον παδικών εργοστασίων από τη Nike, GAP

κλπ αποδείχτηκαν αρκετά πετυχημένες αλλά ευρύτερες νέο-φιλελεύθερες πολιτικές παραμένουν διαδεδομένες.

• Αρκετά κινήματα λειτουργούν με το παλιό μοντέλο βασισμένο στην ηγεσία και στην τοπική (σε εθνικό επίπεδο) πολιτική: – Gillan & Pickerill (2008): βρήκαν ότι το κίνημα κατά του πολέμου

στην Αγγλία, Αυστραλία και Αμερική έκανε μικρή χρηση του διαδικτύου για δικτύωση και συνεργασία και το χρησιμοποίησε κυρίως για την αποδοτικότητά του.

• Γενικότερα πάντως η παγκοσμιοποιημένη πολιτική δεν είναι δημοκρατική και έτσι δεν είναι αναγκασμένη να απαντήσει στις πιέσεις για αλλαγή.

• Πρόσφατα όμως κάποιες εξελίξεις ανανεώνουν τις ελπίδες…

Page 20: νέα μέσα και πολιτική ιι

Κοινωνικά κινήματα• Το Δεκέμβριο του 2010 στην Τυνησία ξεκίνησε η λεγόμενη Αραβική

Άνοιξη με διαμαρτυρίες εναντίον του Μπεν Αλι.• Το 2011, στην πλατεία Ταχρίρ της Αιγύπτου και σε αντίστοιχες

πλατείες στην Τρίπολη της Λιβύης, στο Μπαχρέιν, στην Υεμένη, στη Συρία και λιγότερο στην Ιορδανία διαμαρτυρίες κατά της καταστολής, της λογοκρισίας κλπ και υπέρ της ελευθερίας οδήγησαν σε παραίτηση τον Χόσνι Μουμπάρακ της Αιγύπτου και τον Αλι Σάλεχ της Υεμένης, σε Νατοϊκή εισβολή στη Λιβύη και εντέλει στο θάνατο του Καντάφι, και σε συνεχιζόμενες συγκρούσεις στη Συρία.

• Ποιος ο ρόλος των κοινωνικών μέσων;• Πόλωση στις απόψεις με κάποιους, π.χ. Clay Shirky να θεωρεί τα

social media τουλάχιστον ως καταλύτες και τους Evgeni Morozov και Malcolm Gladwell να υποστηρίζουν το αντίθετο

Page 21: νέα μέσα και πολιτική ιι

Τι συμβαίνει;

• Δύσκολο να βγουν συμπεράσματα• Αλλά η ερώτηση ίσως λάθος: το να βρεθεί ένας τρόπος να

αποδειχτούν τα αποτελέσματα της χρήσης των κοινωνικών μέσων στη δημιουργία και πράξεις κοινωνικών κινημάτων είναι εμπειρικά σχεδόν αδύνατο αλλά και θεωρητικά προβληματικό καθώς βασίζεται σε μίντια-κεντρικές θεωρήσεις.

• Ίσως καλύτερα να ρωτήσουμε πως τα κοινωνικά μέσα διαμεσολαβούν πολιτικές κινητοποιήσεις – δηλ με ποιους τρόπους πολιτικό-κοινωνικά κινήματα ενσωματώνουν και ‘κοινωνικοποιούν’ τέτοιου είδους μέσα…

• Και τα εμπειρικά και τα θεωρητικά ερωτήματα παραμένουν…