Ծաղիկների մասին

Մեխակ , : Մեխակը մեխակազգիների ընտանիքի խոտաբույս է հազվադեպ՝ կիսաթուփ Հայտնի

 300    ,  , : -է մեխակի մոտ տեսակ՝ տարածված Եվրոպայում Ասիայում Աֆրիկայում ՀՀ   15  , , , , ում հանդիպում է տեսակ՝ արևելյան անհրապույր խայտաբղետ խավավոր

: մանրածաղիկ և այլն Տարածված  , ,  ,  ,  ,    : է Արագածոտնի Շիրակի Լոռու Տավուշի Գեղարքունիքի Սյունիքի մարզերում Աճում , , , , է չոր քարքարոտ լանջերին ավազոտ վայրերում կիսաանապատներում

, : լեռնատափաստաններում ալպյան և ենթալպյան մարգագետիններում Մշակության , , , մեջ տարածված են գեղազարդիչ տեսակներ՝ պարտեզային չինական թուրքական

, :հոլանդական որոնք կիրառվում են ծաղկաբուծության մեջ ,  70 : , Ցողունը հանգուցավոր է բարձրությունը՝ մինչև սմ Տերևները հակադիր են

, : ամբողջական գծաձև կամ նշտարաձև Տեսակների մեծ մասի ցողունն ու տերևները : , , գորշակապտավուն երանգ ունեն Ծաղիկները երկսեռ են ծոպավոր ատամնաեզր

, , , , , կամ ամբողջաեզր սպիտակ վարդագույն կարմիր ծիրանագույն : , , , դեղնականաչավուն և այլն Պտուղը բուրավետ երկարավուն միաբուն բազմասերմ

: , , : . տուփիկ է Սերմերը սև են մանր տափակ Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են , , , պարունակում են սապոնիններ ալկալոիդներ եթերայուղեր C  :վիտամին և այլն

      , Քուռի մեխակը հանդիպում է Արարատյան գոգավորության չոր ավազոտ , գետափերին և միջին լեռնային գոտու մարգագետիններում անհրապույր

  ,  մեխակը՝Սյունիքի մարզի միջին լեռնային գոտու քարքարոտ լանջերին Լիբանանի      , , մեխակը՝Երևանի և Վայոց ձորի ստորին ու միջին լեռնային գոտիների չոր կավային

,     գիպսակիր կամ աղակալած լանջերին մանրածաղիկ մեխակը՝ Վայոց ձորի մարզի , : միջին լեռնային գոտու չոր քարքարոտ լանջերին Այս տեսակները գրանցված

    :են ՀՀԿարմիր գրքում

Հայկական Վարդակակաչ , Բնության մեջ վարդակակաչը հանդիպում է Միջին Ասիայի չոր լեռնային

, , , շրջաններում Պարսկաստանում Փոքր Ասիայում Հնդկաստանի հյուսիսում։Մշակության մեջ գտնվող վարդակակաչների նախահայրը

Tulipa gesneriana տեսակը հանդիպում է Ալթայում եւ Հայաստանում։ Հայկական լեռնաշխարհում աճող վարդակակաչներն ունեն պատմական

կենսագրություն եւ հետաքրքիր ճակատագիր։ Դրանք են Վարդակակաչ (անտառայինը Tulipa SILVESTRIS), (Վարդակակաչ երկծաղկավորը Tulipa

BIFLORA), (Վարդակակաչ Ջուլիային Tulipa Julia) եւ Հայաստանին բնորոշ էնդեմ Վարդակակաչ Սոսնովսկուն։

, Բազմաթիվ հայտնի բնագետներ ենթադրում են որ ժամանակակից ` դեկորատիվ տեսակները հայկական լեռնաշխարհում եւ Միջին Ասիայում

բնության մեջ աճող Գեսների եւ Շրենկի կողմից ուսումնասիրված վարդակակաչների հիբրիդներ են։ Վարդակակաչը մշակվել է Արեւմտյան

16- Հայաստանում հնագույն ժամանակներից։ րդ դարի կեսերին Ավստրիայի դեսպան Օգե դե Բյուսբեկը Թուրքիայից Վիեննա է բերել մեծ

քանակությամբ վարդակակաչի սոխուկ եւ սերմ։

Կակաչ « »:Որպես անհետացող տեսակ գրանցված է հայկական Կարմիր գրքում

: , հայրենիքը Հայաստանն է Հանդիպում է Շիրակի դաշտում Արագածի, , , , լանջերում Լոռիում հյուսիսային շրջաններում Ապարանում Սևանի

, , , ավազանում Արարատյան դաշտի նախալեռնային գոտում Վայքում, , : Զանգեզուրում չոր քարքարոտ լանջերում Հայաստանից դուրս

, :հանդիպում է հյուսիսային Իրանում Փոքր Ասիայում 20 , 4-6 Ծաղիկները խոշոր են՝ մինչև սմ տրամագծով պսակաթերթերը

, , , հատ են՝ վառ կարմիր նարնջակարմրավուն հասարակ կամ լիաթերթիկ , : հիմքում սև ու մանուշակագույն գրեթե քառակուսի բնով Տերևները

, : փետրաբաժան են ծածկված կոշտ աղվամազով Ցողունի բարձրությունը 50-90 : , , հասնում է սմ Լուսասեր է բավականին չորադիմացկուն

: : պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ Ցրտադիմացկուն է XIX դարի ակտիվ սելեկցիոն աշխատանքներ են կատարվում բույսի նոր տեսակներ : ստանալու ուղղությամբ Այժմ հայտնի են այդ տսակի բազմաթիվ

, :տարատեսակներ բազմազան գունավորմամբ

Անմոռուկ  Անմոռուկ ծաղիկները   , միամյա երկամյա և

    : բազմամյա ոչ մեծ բույսեր են Պատկանում են :գողտրիկազգիների ընտանիքին

,  10—40  Ցողունները ճյուղավորված են մինչև սմ: , : բարձրությամբ Տերևները հերթադիր են նստած

, Ծաղիկները սովորաբար երկնագույն են երբեմն էլ , : վարդագույն կամ սպիտակ դեղին աչիկով Ծաղկում են

: , մայիսից մինչև հունիս Պտուղները՝ եռանկյունաձև, :ձվաձև փայլուն տուփիկներ են

: Հանդիպում են համարյա բոլոր մայրցամաքներում : Գերադասում են խոնավ վայրերը Հայաստանում

:հանդիպում են անմոռուկի բազմաթիվ տեսակներ

Խատուտիկ , , Խատուտիկի տերևները բազմաթիվ են կանաչ նշտարաձև կամ

, :  , երկարավուն ատամնավոր եզրերով Ծաղկաբույլը զամբյուղ է , : ծաղիկները լեզվակաձև վառ դեղին Սերմիկները թխավուն են

, , կամ գորշ բնորոշ սպիտակ փուփուլով որի օգնությամբ քամու , միջոցով սերմերը պարաշյուտի նման թռչում տարածվում են. 10 — 12 : ամենուր ծլունակությունը պահպանում տարի Բույսը

- , սկսում է ծաղկել մայիս հուլիսին իսկ պտուղները հասունանում : , են օգոստոսին Աշնանը խատուտիկը նորից է ծաղկում մոլախոտ

, , , , է աճում այգիներում ցանքերում խամահողերում, , արոտավայրերում մարգագետիններում և այլուր հաճախ

: տալով հոծ բուսուտներ Բույսը լավ է աճում չափավոր խոնավ և : « » հարուստ հողերում Տարաքսակում անունը ունի հունական

, :ծագում որը նշանակում է հանգստացնող  

( )Փողաշուշան կալա (Կալան պատկանում է նվիկազգիների ընտանքին Araceae): Հայրենիքը

: , : Հարավային Աֆրիկան է Բազմամյա պալարավոր բույս է Ծաղկակիր ցողունի 1 :երկարությունը կարող է հասնել մինչև մ

: Կան կալայի սպիտակ և գունավոր տեսակները Մեր մոտ տարածված է սպիտակ: , , , տեսակը Տերևները բավական խոշոր են երկար սրածայր նստած են երկար

: :   , տերևակոթերի ծայրին Կալլան էլեգանտ ծաղիկ ունի Այն խոշոր ձագարաձև և , , : մաքուր սպիտակ է արձակում է թեթև բայց խեղդող վանիլային բուրմունք

  :Ծաղկում է գարնան ընթացքում   , Բույսը տան մեջ ամռանը պետք է դնել ստվերոտ մասում կարելի դնել նաև

  : պատշգամբում՝ միայն թե ստվերոտ հատվածում Աշնանը կալլային կարելի է դնել, :   , լուսամուտագոգերին որտեղ ավելի տաք է Կալլան քմահաճ բույս չէ սակայն

:   պահանջկոտ է հողի բերրիության նկատմամբ Որպես կիսաճահճային բույս՝   , աճման ընթացքում պահանջում է մեծ քանակությամբ խոնավություն սակայն

    10 հանգստի շրջանում ջրելն աստիճանաբար պետք է դանդաղեցնել մինչև օրը :մեկ անգամ

: Կալլան բազմացվում է թփիկի բաժանմամբ և սերմերով Սերմերը ցանում են, : 200 , աշնանը իսկ թփիկներով բազմացվում են գարնանը Կալան մոտ տարի է որ

 :տարածվել է Եվրոպայում

` Նյութը պատրաստեց Ղազարյան Տաթև ` Դասավանդող Գայանե Վարդանյան