บานจางนก

กอตงเมอป พ.ศ. 2528 โดย สลาเพชร วรยะซงไดรวบรวมเพอนฝง ตลอดจนลกศษยลกหา ชางแกะสลกฝมอดและมความรกในศลปะการแกะสลก ไมแบบลานนามารวมตวกนจดตง กลมแกะสลกขนมา

เมอปพ.ศ.2531 คณลงประยร จรรยาวงศ (2458) คอลมนนสตชอดงแหงหนงสอพมพ ไทยรฐในขณะ นน ไดใหเกยรต มา เยยม เยอน พรอมกบตงชอบานวา “บานจางนก” อนหมายถงบานทมชาง เยอะแยะมากมาย

บานจางนก ไดมการพฒนารปแบบการแกะสลกชาง จากเดมทชางแกะจะมการแกะสลกแบบ ตายตว รปแบบจะซ ากน มาเปนการแกะสลกชางทดมชวตชวา มทาทางทวงท านองทเหมอน ชางจรง ๆซงนบเปนแหงแรกทมการแกะสลกชาง รปแบบน

บานจางนกยงเปนแหงแรกทมการทดลองน าวสดใหม ๆทหาไดในทองถนมาทดแทนวสดเดม ทนบวนมแตจะหายากมากขน เชน มการน าเอาไมขเหลกมาทดแทนไมสก ซงประโยชนเพยงอยางเดยวของไมขเหลก ในสมยกอน คอน ามาท าเปนเชอเพลงเทานน และผลทไดจากการน ามาแกะสลกพบวา ไมขเหลกเปนไมเนอแขงมากการแกะคอน ขางยากกวาไมสก แตผลงานทออกมาจะสวยงาม และสเปนธรรมชาต

นอกจากการทดลองเรองของไมแลว ยงมการน าเอาภมปญญาชาวบานทสบทอด กนมามาประยกตใช กบงานแกะสลก นนกคอ น าเอาลกมะเกลอทใชในการยอมผา มายอมสไมซงกใหสทเปนธรรมชาตและ ไมมสารพษตกคางเปนอนตราย ตอมนษย และสงแวดลอม

เมอป พ.ศ. 2546 บานจางนก ไดรบการบรรจใหเปนหนงในพพธภณฑทองถน สงกด เอกชน ยงผลใหเปนทรจก กนอยางแพรหลายในหมนกทองเทยวทงชาวไทยและ ชาวตางประเทศ ทมความสนใจในศลปะแขนงน

นอกจากน หนงในความภาคภมใจของสลาบานจางนกทกคนคอ การทเปนสวนหนงของการท าใหผคน ไดเกดความรก หวงแหน และ ตระหนกถงความส าคญ และปญหาของ ชางไทยในปจจบน และรวมกนอนรกษชางไทยใหอยคกบคนไทยอกนานเทานาน

ประวตและผลงานของ สลา เพชร วรยะ

ศลปนดเดนจงหวดเชยงใหม ประจ าป 2543 สาขาทศนศลป ดานประตมากรรม

สลา เพชร วรยะ เกดเมอวนท 8 มนาคม พ.ศ. 2498 สถานทเกด บานบวกคาง อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม เปนบตรของ นายสงห วรยะ และ นางบวจน วรยะ มพนอง 5 คน

ครอบครว นายเพชร วรยะ สมรสกบนางนงเยาว วรยะ (นนไชยศลป) มบตรธดาทงหมด 2 คน คอ 1. นางสาววารยา วรยะ 2. นางสาวเวรยา วรยะ

การศกษา ระดบประถมศกษาปท 4 จากโรงเรยนผใหญ 1 หอพระ จงหวดเชยงใหม การศกษาผใหญ ระดบ 4 (ม.ศ. 3) จากโรงเรยนผใหญสนก าแพง อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

ผลงานทผานมา พ.ศ. 2515-2519 เรยนแกะสลกไมกบครอาย เดชดวงตา จากนนไดรบจางแกะสลกตามราน พ.ศ. 2526 ไดรบราชการเปนวทยากรฝกอบรมอาชพแกะสลกไมประจ ากรมสงเสรมอตสาหกรรม กรงเทพฯ 2 ป จงลาออกมาท างานทบาน พ.ศ. 2530 ศกษาเกยวกบเรองชาง สามารถถายทอดเปนผลงานแกสะลกชางไดหลายรปแบบ กลายเปนชางฝมอและประกอบอาชพแกะสลกไมจนถงปจจบน และไดฝกสอนเยาวชนในหมบาน แนวความคด ภาคภมใจอางยงทไดท างานทรกและชอบ ถอเปนหนาทชวงหนงทไดรบการถายทอดจากบรมครค าอาย เดชดวงตา แลวพฒนาฝมอและรปแบงานและไดถายทอดสงสอนศลปะวชาชางแจนงนใหอยยนยาวตอไป และชาง คอความยงใหญในต านาน เรองราว รปแบบและตวตนการแสดงงาน รวมแสดงงานศลปะกบศลปนกลมลานนามาตลอด ป 2535 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๑ ทจงหวดภเกต ป 2536 รวมแสดงงานมหกรรมประตมากรรม 93 รอยปศาสตราจารย ศลป พระศร ณ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟาฯ กรงเทพฯ ป 2537 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๒ ณ ศนยการแพทยโรงพยาบาลเทพธารนทร กรงเทพฯ ป 2541 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๓ ณ ศนยการคาโอเรยนเตลเพลส กรงเทพฯ ป 2542 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๔ ณ โรงแรมรอยลการเดนรสอรทพทยา จงหวดชลบร ป 2542 รวมนทรรศการศลปกรรมศลปนภาคเหนอ เทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ ณ หอนทรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม ป 2543 รวมแสดงนทรรศการ ศลปกรรมของศลปนลานนา “จตวญญาณลานนา ๗ คนเมอง” ป 2543 คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต โดยสภาวฒนธรรมจงหวดเชยงใหม มองโลเชดชเกยรต เปนศลปนดเดน จงหวดเชยงใหม สาขาทศนศลป ประจ าป 2543 ป 2545 รวมแสดงนทรรศการ “ตามฮตโตยฮอยสลาเมอง ๑” ณ หอนทรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม ป 2545 น าทมงานสลา “บานจางนก” จดนทรรศการงานแกะสลกไมชดคชธาต 4 ดน น า ลม ไฟ ณ Motion Hall ชน G ดเอมโพเรยม ชอปปง คอมเพลกซ กรงเทพฯ ป 2546 รวมแสดงงานนทรรศการ “ตามฮตโตยฮอยสลาเมอง ๒” ณ หอนรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม

ตดตอ : 56/1 หม 2 ต. บวกคาง อ. สนก าแพง จ. เชยงใหม 50130 โทรศพท / โทรสาร : 053-446-891, 083-203-9991

บานถวาย

หมบานถวาย ซงอยไมไกลจากตวเมองเชยงใหม บานถวาย อยถดจากเหมองกงไปตามเสนทางสายเชยงใหม-ฮอด ประมาณหลกกโลเมตรท ๑๕ ถงหองสมดประชาชน อ าเภอหางดง มทางแยกซายเขาหมบานถวาย

หวชางไมแกะสลกแขวนผนง

ราคา : 1,500 บาท ขนาด : 1 ม.X50 ซม.

การใชประโยชนในงานภมทศน

- ใชประดบตกแตงผนงเพอความ

สวยงาม

การตดตง

- น าไปแขวนในจดทตองการ

ขนตอนการแกะสลกไม

1.เตรยมเครองมอและวสดอปกรณตางๆใหพรอม 2. ออกแบบลวดลายลงบนกระดาษแขงเพอใชเปนแบบทาบ 3. ใชแบบทาบแลวลอกลายลงบนแผนไม 4. ใชเลอยเลอยไมสวนทไมตองการออกเสยกอนเพอเปนการ ขนรปหรอโครงลาย 5. ใชสวขนาดใหญสกดลวดลาย เปนการคดลายใหทราบวา สวนใดเปนลาย สวนใดเปนพน 6. ท าการขดพน โดยขดเพยงตนๆกอนแลวตรวดดความถกตองแลวจงลงมอขดพนใหลกตามความตองการ 7. แกะตวลายหรอโกลนลายดวยการใชสวฉากปาดตวลายโดยใหตงฉากดานหนง เอยงดานหนง เปนการคดลายใหเหนเดนชดยงขน 8. เกบรายละเอยดของลวดลายใหเรยบรอย สมบรณ ดวยสวแบบตาง ๆเชน สวเลบมอ สวขมวด 9. ขดกระดาษทรายและทาดนสอพองเพออดรองเนอไม 10.ทาน ามนเคลอบเนอไม หรอทาน ามนชกเงา หรอยอมสไมหรอทาสทบหรอลงรกปดทอง ตามชนดของงาน

บานเหมองกง

บานเหมองกงเปนหมบานเลก ๆ อยไมไกลจากตวเมองเชยงใหมมากนก เดนทางสะดวกตามถนนสายเชยงใหม-หางดงเพยง 6 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางประมาณ 10นาท บานเหมองกงไดรบเลอกจากพฒนาชมชน อ.หางดง และการทองเทยวแหงประเทศไทย ใหเปนหมบานโอทอปเพอการทองเทยวเมอหลายปกอน เพราะเปนหมบานผลตเครองปนดนเผาทมเรองราวประวตศาสตร วถวฒนธรรมทสามารถรอยเรยงเชอมโยงไดอยางกลมกลนกบการทองเทยว

ตกตาเครองปนดนเผารปสนข ราคา: 150 บาท ขนาด: 20X30 ซม. ประโยชนทใชในงานภมทศน

- ตกแตงสวนใหมความสนกสนานมากยงขน แตถา หากมอายการใชงานนานแลว สจะหมองลง การตดตง

- น าไปวางในจดทตองการภายในสวน หรอขาง สระน า การท าเครองปนดนเผา 1.ดนทใชในการปนเปนดนเหนยวจาก ทองนาทผานการโมอยางละเอยดแลว เราจะน ามาผสมน า และท าการหมกในถงพลาสตก ทงไวประมาณ 1 คน 2.น าดนทไดหมกไวท าการนวด เพอใหดนเหนยวมากทสดในภาพ การนวดตอกอนจะใชเวลาประมาณ 20 นาท 3.น าดนทไดรบการนวด มาปนตามรปแบบตางๆ ชางในภาพใชดน ปนประมาณ 2 ปบ ใชเวลาปน 2 วน 4.ตกตาทปนเสรจเรยบรอย จะตองรอใหแหงโดยการตากในทรม ไมสามารถตากแดดไดเนองจากจะท าใหตกตาแตกราวไดงาย ในภาพ จะตองทงไวในรมประมาณ 5 วนจงจะเผาได (หากเปนหนาฝน จะตองใชเวลาถง 10-14 วนทเดยว) และน าไปเผา ประมาณ 2 วน 1 คน