Embed Size (px)
Citation preview
1
2
_dæà˝≤¢ Væ≤Ás¡Vü‰à ìÁs¡V”≤yéT
eTT+<äTe÷≥
n ŸVü≤yéT<äT *˝≤¢Væ≤ Ás¡_“ ŸÄ\MTHé edü‡˝≤‘·T ekÕ‡˝≤yéT
n˝≤ s¡dü÷*Væ≤ Ÿ ø£ØyéT. nu≤à u≤<é...
düs¡« k ÔÁ‘·eTT\T n˝≤¢Vt≤düTuŸVü≤q VüQ‘ê˝≤πø #Ó+<äTqT. Á|æj·T
Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT yê]ô|’ n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ
düTuÛ≤\T ≈£î]j·TT>±ø£!
H&ÉT Ä]∆ø£, kÕe÷õø£, uÛÖ‹ø£, yÓ’C≤„ìø£|üs¡+>± ~q~Hê_Ûeè~∆
#Ó+<äT‘·Tqï á ‘·s¡TD+˝À e÷qe⁄&ÉT HÓ’‹ø£+>± ~>∑C≤s¡T‘·THêï&ÉT.
BìøÏ ø±s¡D+>± nHê´j·÷\T, nÁø£e÷\T, Væ≤+kÕø±+&É\T, ô|#·Ã]*¢
b˛‘·THêïsTT. M≥ìïÏì s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄≥¬ø’ πøe\+ ÇkÕ¢+ e÷Á‘·yT |ü]cÕÿs¡
e÷s¡ZeTT yÓ’|ü⁄q≈£î ÄVü‰«ìdüTÔqï~.
@ø£<Ó’y√bÕdüq eT]j·TT Á|ür <X+˝À, Á|ür ÁbÕ+‘·eT+<äT
Ä#·s¡D jÓ÷>∑ yÓTÆq <Ó’e <Ûäs¡à+, ˙‹ ìC≤sTTr dü<ë#·s¡D, Áù|e÷qT
sê>±\T, ø£è‘·»„‘êuÛ≤e+, düs¡« e÷qyê[ düe÷q‘·«+, yÓ’C≤„ìø£, kÕ+|ò”Tø£,
ìkÕ«s¡ú‘·, Ä]∆ø£ |ü]cÕÿsê\T yÓTT<ä\>∑Tq$ |ü]|üPs¡í #·≤º\T πøe\+
ÇkÕ¢+˝À e÷Á‘·yT Ç$T&ç ñHêïj·Tì #Ó|üŒe#·TÃ.
MÏì neT\T|ü]#˚ $<ÛëHê\T, n+‹eT e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î˝…’q
eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT ‘·q JeqXË’*˝À ÁøÏj·÷‘·àø£+>±
neT\T |üs¡∫ #·÷|æ+#ês¡T.
Çeìï ÇVü≤ kÕ|òü\´+ ø=s¡≈£î, eTs¡D≤+‘·s¡ J$‘·+ ñ+<äì
<Ûäè&É $XÊ«dü+‘√ Ä#·]+#·Tyê]øÏ dü«s¡ZeTT \_ÛdüTÔ+<äì ‹s¡düÿ]+#yê]øÏ
qs¡ø£eTì ÇkÕ¢+ eTÚ[ø£ $XÊ«dü+.
3
ô|’ $wüj·TeTT\qT »HêyéT eTÚ˝≤Hê düj·T´<é nãT∆ Ÿ Vü≤ø°+>±s¡T
eTTdæ¢+\ dü+düÿs¡D eT]j·TT eTTdæ¢yT‘·s¡T\≈£î ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à ÄVü‰«q+
yÓTT<ä\>∑T ñqï‘· dü+ø£ ≤Œ\‘√ á |ü⁄düÔø±ìï s¡∫+∫ <ÛäqT´\j·÷´s¡T.
Ç+<äT nìï $wüj·÷\T ~e´ KTsYÄHé eT]j·TT Vü≤BdüT e#·Hê\
Ä<Ûës¡+‘√H ù|s=ÿqã&çq$. á ÁøÏ+~ n‹ ≈£î¢|üÔ+>± s¡#·sTT‘· J$‘·
$X‚cÕ\T Çe«ã&ÉT‘·THêïsTT.
düj·T´<é nãT∆ Ÿ Vü≤ø°+>±s¡T ‘~ 07`09`1939q ôV’≤<äsêu≤<é
˝À »ìà+#ês¡T. Äj·Tq 1969˝À ñkÕàìj·÷ $X« $<ë´\j·T+ qT+&ç
m+.m. #XÊs¡T. eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ÇkÕ¢+ <Ûë]àø£ $<ä ˝À ≈£L&Ü ÁbÕMD´‘·
dü+bÕ~+#ês¡T. Äj·Tq >=|üŒ Á|üdü+^≈£î Òø±ø£ Á|üeTTK s¡#·sTT‘· ≈£L&Ü.
Ç+‘·es¡≈£î düTe÷s¡T Çs¡yÓ’≈£î ô|’>± |ü⁄düÔø±\T s¡∫+#ês¡T. n$ ñs¡÷∆
uÛ≤wü ÀH ø±ø£ Ä+>∑¢ eT]j·TT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À¢ ≈£L&Ü nqTe~+|üã&ç
Á|ü#·T]+|üã&çq$. eTÚ˝≤Hê düj·T´<é>±s¡T Á|üdüTÔ‘·+ kÂB nπs_j·÷
Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·s¡T|ü⁄q <=Vü≤K‘·sY À ÇkÕ¢+ Á|ü#ês¡ uÀ<ÛäHê πø+Á<ä+˝À
<Ûë]àø£ uÀ<Ûä≈£îì>± ùde #j·TT#·THêïs¡T.
n˝≤¢Vt≤ s¡#·sTT‘·≈£î, nqTyê<ä≈£îìø°, Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô≈£î eT]j·TT
Ç‘·s¡ düVü≤ø±s¡T\+<ä]ø° dü+ø£\Œ Xó~∆ Á|ükÕ~+#·T>±ø£. á |ü⁄düÔø±ìï
Á|ü»\ ø√]ø£ô|’ ‘·<äT|ü] eTTÁ<äD\≈£î nqTeT‹bı+~, HqT nãTkÕõ<ë
(ãVü≤<äTsY) $XÊK|ü≥ï+ qT+&ç eTTÁ~+#·T≥ ÁbÕs¡+_Û+∫‹ì. Ç|üŒÏ
es¡≈£î ◊<äTy\ |ü⁄düÔø£eT\T eTTÁ~+|üã&çq$. á |ü⁄düÔø±ìï n‹ ‘·≈£îÿe
<Ûäs¡≈£î eTTÁ~+∫ kÕe÷qT´&ç #s¡Te˝À n+~+#·T≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·T
#·THêïqT. n˝≤¢Vt≤ e÷ dü+ø£ ≤Œìï d”«ø£]+∫, eT]ìï <Ûë]àø£ |ü⁄düÔø£eTT\qT
Á|ü#·T]+∫ Á|ü»\≈£î n+<äCÒùd XøÏÔ kÕeTsê∆ \T Á|ükÕ~+#·T >±ø£! ÄMTHé
s¡ã“Hê ‘·Kã“ Ÿ $THêï Çqïø£ n+‘ê dü$Te⁄ Ÿ n©yéT
Ç≥T¢
ãVü≤<äTsY
Ç.HÓ+. 24`63`2dæ, nãTdüs¡+>¥ eTHéõ Ÿ (ø√≥M~Û)
ô|òÁ]s√&é, $XÊK|ü≥ï+`1. ôd Ÿ HÓ+. 9848067793
4
_dæà˝≤¢ Væ≤Ás¡Vü‰à ìÁs¡V”≤yéT
|ü$Á‘· e#·q |ü]#·j·T+ : ˝≤Ç˝≤Vü≤ Ç\¢˝≤¢Vü≤ eTTVü≤eTà
<äTÁs¡dü÷\T˝≤¢Vt≤. nq>± n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ y˚πs Äsê<ÛäT´&Óes¡÷ ˝Òs¡T.
eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ Á|üeø£Ô.
á ¬s+&ÉT yêø±´\qT ø£*|æ |ü$Á‘· e#·q+ n+≤s¡T. á e#·Hêìï
|ü]ƒ+∫, <ëì ns¡›+ ‘Ó\TdüTø=ì, <ëìì n+^ø£]+∫, <ëìj·T+<äT
$XÊ«dü+ ñ+∫, <ëì Á|üø±s¡+ Ä#·]kÕÔqì yê>±∆q+ #dæq ‘·sê«‘·H
me¬s’Hêdüπs eTTdæ¢+ ne⁄‘ê&ÉT. <ëì ns¡∆+ n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ& ì»yÓTÆq
<Ó’e+. Äj·Tq ‘·|üŒ yπs me]øÏ <Ó’e+ nqã& ns¡Ω‘· Ò<äT. n˝≤¢Vt≤
‘·|üŒ eT] me]ì |üPõ+#·sê<äT.
<ëì ¬s+&Ée uÛ≤>∑+ jÓTTø£ÿ ns¡∆+ eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e
dü\¢yéT n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ ∫≥º∫e] dü‘· Á|üeø£Ô. Ç+<äT m≥Te+Ï
dü+<Vü≤eTT Ò<äT. Äj·Tq j·T+<äT $XÊ«dü+ ñ+∫ Äj·TqqT nqTdü]+
#·≥+ <ë«sêH e÷qe C≤‹øÏ yÓ÷ø£å+ \_Û+#·TqT.
ô|’q ù|s=ÿqã&çq |ü$Á‘· e#·qeTTq+<äT $XÊ«dü+ ñ+#·T≥¬ø’
@&ÉT ìã+<Ûäq\T ø£\e⁄. n$ 1) C≤„q+ 2) dü+|üPs¡í qeTàø£+ 3)
∫‘·ÔXó~∆ 4) dü‘· dü+<Ûä‘· 5) d”«ø±s¡+ 6) $<Ûj·T‘· 7) Áù|eT.
1. C≤„q+ : |ü$Á‘· e#·Hêìï |ü]ƒ+∫ Á|ür e´øÏÔ Ä e#·q+ jÓTTø£ÿ
nsê∆ìï ‘·|üŒø£ ‘Ó\TdüTø√yê*. nq>± n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ yπs mes¡÷
Äsê<Ûäqø£s¡TΩ\T ø±C≤\s¡ì, n˝≤¢Vt≤ ø£ÿ& dü‘· <Ó’eeTì eT]j·TT
eTTVü≤eTà<é (dü) n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ dü‘· Á|üeø£Ôj·Tì ‘Ó\TdüTø√yê*.
2. dü+|üPs¡í qeTàø£+: n˝≤¢Vt≤ ø£ÿ& <Ó’eeTì j·T<ësê∆ìï dü+|üPs¡í+>±
qe÷à*. <ëì >∑T]+∫ m≥Te+Ï dü+<Vü≤eT÷ ñ+&É ≈£L&É<äT.
3. ∫‘·ÔXó~∆ : |ü$Á‘· e#·q+ Á|üø±s¡+ Ä#·]dü÷Ô ø£ n˝≤¢Vt≤H ∫‘·ÔXó
~∆‘√ Äsê~Û+#ê*. ãVüQ<Ó’yês¡<Ûäq≈£î s¡e«+‘Ó’Hê neø±X¯
$Te«sê<äT. eTq+<ä] Äsê<Ûäq\T dü«#·Ã¤+>∑ n˝≤¢Vt≤ ø=s¡πø n+øÏ‘·+
ø±yê*.
5
4. dü‘· dü+<Ûä‘· : |ü$Á‘· e#·q+ n~ dü‘· e#·qeTì dü«#·Ã¤yÓTÆq
eTqdüT‘√ $X«dædü÷Ô ø£|ü≥ eTqdüÔ‘ê«ìøÏ n‹<ä÷s¡+>± ñ+&Ü*.
5. d”«ø±s¡+ : |ü$Á‘· e#·Hêìï ìdü‡+ø√#·+>± d”«ø£]+∫ n+^ø£]+#ê*.
6. $<Û˚j·T‘· : |ü$Á‘· e#·Hêìï n+^ø£]+∫q ‘·sê«‘· n˝≤¢Vt≤
Ä<XÊ\≈£î |üP]Ô>± $<Ûj·TT\T ø±yê*. nq>± n˝≤¢Vt≤ Ä<XÊ\
Á|üø±s¡+ Ä#·]dü÷Ô, Äj·Tq ìùw~+∫q yêÏøÏ n‹ <ä÷s¡+>±
ñ+&Ü*. ÇkÕ¢+ j·T<ës¡∆+ jT$T≥+fÒ e÷qe⁄&ÉT ‘·q ‘·qTeP
eTqdüT‡ <ë«sê n˝≤¢Vt≤qT dü+‘·Twüº|üsêÃ* <Ó’e Á|üdüqï‘· ø±s¡ eTT\T
e÷Á‘·yT #j·÷*.
7. Áù|eT : |ü$Á‘· e#·q+ j·T+<äT $XÊ«dü+ ñ+#·≥yTø±ø£ <ëì |ü≥¢
Áù|eT ≈£L&Ü ø£*– ñ+&Ü*. m+<äTø£+fÒ n˝≤¢Vt≤qT Áù|$T+#·T
yê&ÉT n˝≤¢Vt≤ <Ûäs¡àyÓTÆq ÇkÕ¢+qT ‘·|üŒø£ Áù|$TkÕÔ&ÉT. n˝≤¢Vt≤ |ü≥¢
Áù|eT Òìyê&ÉT n˝≤¢Vt≤ <Ûäsêàìï ≈£L&Ü Áù|$T+|üC≤\&ÉT.
$<Ûë´uÛ≤´dü ÁbÕeTTK´‘· : ~e´ KTsYÄHé˝À yÓTT≥ºyÓTT<äÏ
ne‘·]+|üã&çq yêø£ + ÇUŸsê_dæàs¡_“ø£\¢õ K\UŸ... (96:1) ns¡∆+:
|ü]ƒ+#·T düsê«ìï düèwæº+∫q ˙ Á|üuÛÑTe⁄ (n˝≤¢Vt≤) ù|s¡T‘√ $<ä quÛÑ
dæ+#·eTì Ä<˚•+|üã&ç+~. eTq ÁX¯eD, <äèX¯´, Ä˝À#·Hê X¯≈£îÔ\T
yêÏì $ìjÓ÷–+#·Tø=ì Á|üjÓ÷»q+ bı+<ä≤ìπø eTq≈£î Á|ükÕ~+|ü
ã&çq~. n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ <Ó’e‘ê«ìï ‘Ó\TdüTø√yê\H dü+ø£\Œ+‘√H Á|ü‹
e´øÏÔ $<Ûë´uÛ≤´dü+ #j·÷*. n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ n~«rj·T‘·, Äj·Tq ñ‘·ÔeT
>∑TD $X‚wüD≤\T eT]j·TT ø±sê´\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê*. yêÏøÏ
nqT>∑TD+>± Jeq+ eT\#·T≈£î+fÒ n‘·ì C≤„HêìøÏ eT]j·TT J$‘êìøÏ
kÕs¡∆ø£‘· ÁbÕ|üÔeTe⁄‘·T+~.
eTs=ø£ eTTK´ $wüj·TyT$T≥+fÒ n˝≤¢Vt≤≈£î ÇwüºyÓTÆq $wüj·÷\T
jT$TÀ, Äj·Tq≈£î nsTTwüºyÓTÆq $wüj·÷\T @$TÀ ‘Ó\TdüTø=ì, Äj·Tq≈£î
ÇwüºyÓTÆq $wüj·÷\qT d”«ø£]+∫, Äj·Tq≈£î nsTTwüºyÓTÆq yêÏøÏ n‹
6
<ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. Äj·Tq≈£î ÇwüºyÓTÆq $wüj·÷\T ñ<ë : <Ó’e<Ûäs¡à+ô|’
$XÊ«dü+, @ø£ <Ó’yêsê<Ûäq, <Ó’e Á|üeø£Ô nqTdüs¡D. dü‘· dü+<ä‘·, <Ûë]àø£
dæús¡‘·«+ yÓTT<ä\>∑Tq$. Äj·Tq≈£î q#·Ãì $wüj·÷\T ñ<ë :
ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq, <Ûäs¡à ‹s¡kÕÿs¡+, ø£|ü≥ eTqdüÔ‘·«+, <Ûäs¡àÁuÛÑwüº‘·, ø£*Œ‘·
<äTsê#êsê\T (_<éÄ‘Y) <äTcÕÿsê´\T.
Çø£ C≤„q+ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. C≤„q+ ¬s+&ÉT s¡ø±\T.
1) dü‘· C≤„q+ (ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡ C≤„q+) 2) <äTwüºC≤„q+ (ìs¡T|üjÓ÷>∑ø£s¡
$HêXø£s¡ C≤„q+)
dü‘· C≤„q+ e\¢ @ø£ <Ó’esê<Ûäq, <Ó’e Á|üeø£Ô nqTdüs¡D, <Ûäs¡à
$XÊ«dü+, dü‘· dü+<Ûä‘·, <Ûë]àø£ dæús¡‘·«+ dü<ë#êsê\T dü‘êÿsê´\T yÓTT<ä\>∑T
dü‘·Œ*‘ê\T \_ÛkÕÔsTT.
<äTwüº C≤„q+ e\¢ ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq, <Ó’e ‹s¡kÕÿs¡+, ø£|ü≥
eTqdüÔ‘·«+, <Ûäs¡àÁuÛÑwüº‘·, ø£*Œ‘· <äTsê#êsê\T (_<éÄ‘Y) <äTcÕÿsê´\T
bÕ|üø±sê´\T yÓTT<ä\>∑T <äTwüŒ*‘ê\T \_ÛkÕÔsTT.
dü‘·´C≤„q+ bı+~qe´øÏÔ düHêàs¡Z#ê]jÓÆT dü‘êÿsê´\T #˚ùdÔ
n˝≤¢Vt≤qT dü+‘·Twüº|üs¡Tdü÷Ô, n˝≤¢Vt≤≈£î q#·Ãì, yêÏøÏ n‹<ä÷s¡+>± ñ
+≤&ÉT. düs¡« $<ä \T eT]j·TT C≤„qeTT\≈£î ndü\T |ü⁄Hê~ <Ó’euÛÑøÏÔ,
<Ó’e Á|üdüqï‘·jT @ $<ä e\¢HÓ’‘ e÷qe⁄&ÉT <Ó’euÛÑøÏÔ ø£*–, n˝≤¢Vt≤qT
Áù|$T+∫ dü+‘·Twüº|üs¡Ã>∑\TZH√ Ä $<ä jT ndü\T dü‘· C≤„q+.
dü‘· <Ó’eÁ|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü\¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢+ n˝≤¢Vt≤qT
á $<Ûä+>± ÁbÕ]∆+#yês¡T. ªªz n˝≤¢Vt≤! ñ|üjÓ÷>∑ø±]j·T>∑T C≤„q+
Hê≈£î Á|ükÕ~+#·TeTT. eT]j·TT Hê C≤„qeTTqT n_Ûeè~∆ |üs¡TÃeTTµµ
(ãTU≤] eTTdæ¢+)
Äj·Tq á $<Ûä+>± ≈£L&Ü ÁbÕ]∆+#yês¡T. ªªz n˝≤¢Vt≤! Hê≈£î
ñ|üjÓ÷>∑ø±]j·T>∑T $<ä Á|ükÕ~+#·TeTT eT]j·TT ìs¡T|üjÓ÷>∑ø±]j·T>∑T
$<ä qT+&ç qqTï <ä÷s¡eTT>± ñ+#·eTì ìqTï y&ÉTø=qT#·THêïqT.
(qkÕsTT Çu…ïe÷»)
7
C≤„q+ e\¢ e÷qe⁄ìøÏ dü+‘·è|æÔ \_ÛdüTÔ+~. C≤„qe+‘·T&ÉT
‘·q≈£î $T+∫q yêì |ü≥¢ ás¡´ <«wü+ #Ó+<ä&ÉT. C≤„Hê_Ûeè~∆‘√ bÕ≥T
<Ó’euÛÑøÏÔ ≈£L&Ü n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·T+~. n+‘ø±ø£ n‘·ìj·T+<äT $qj·T
$<Ûj·T‘·\T ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘êsTT. n‘·qT <e⁄ì ø=s¡πø J$kÕÔ&ÉT. >±˙
<Ûäq<ÛëHê´\ ø√dü+ ø±<äT. <e⁄ì ø=s¡πø ‘·q ÁbÕD+ n]ŒkÕÔ&ÉT.
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü˝…¢˝≤¢VüQ n˝…’Væ≤e dü\¢yéT ˇø£
Á|üe#·q+˝À Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T. <e⁄&Ó’q n˝≤¢Vt≤qT eTs¡Te≈£îeTT. Äj·Tq
ìqTï ‘·|üŒø£ s¡øÏå+#·TqT n˝≤¢Vt≤qT düà]dü÷Ô Äj·Tq Ä<XÊ\ Á|üø±s¡+
Ä#·]+#·TeTT. n|ü⁄&ÉT n˝≤¢Vt≤ jÓT<äT≥ ≈£î düMT|üeTT>± ñ+&çq≥T¢
ø£qT>=+≤e⁄. dü+‘√wü düeTj·TeTT˝À n˝≤¢Vt≤qT eTs¡Te≈£îeTT. Äj·Tq
˙ <äT'K dæú‹˝À ìqTï eTs¡Teø£ ˙≈£î düTKdæú‹ Á|ükÕ~+#·TqT.
@ø£<Ó’yêsê<Ûäq e÷qe Á|ües¡ÔHê dü+düÿs¡D
z e÷qe⁄˝≤sê! $TeTà*ï MT |üP]«≈£î\qT düèwæº+∫q Á|üuÛÑTe⁄
(n˝≤¢Vt≤) H Äsê~Û+#·+&ç. (KTsYÄHé 2e dü÷s¡ ãKs¡ 21 yêø£ +)
@ø£ <Ó’esê<Ûäq e÷qe Á|ües¡ÔqqT @$<Ûä+>± dü+düÿ]+#·TH√
‘Ó\TdüT≈£îHeTT+<äT ø=ìï eTTK´ $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. uÛÖ‹ø£
yê<ä+ eT]j·TT HêdæÔø£‘·qT n+^ø£]+∫q e´øÏÔ J$‘·+˝À uÛÖ‹ø£
Á|üjÓ÷»Hê\T. kÕ«s¡›+ eTH√ ø±+ø£å\qT $T+∫ yπs @MT ñ+&ÉC≤\<äT.
ø=ìï s=f…ºeTTø£ÿ\T, ø±eT yê+#Û·\T, sê»ø°j·T |ü<äe⁄\T, qè‘· >±q
düe÷yXÊ\T, uÛÀ>∑uÛ≤>±´\ kÕe÷Á– Á|ü‹jT≤ ô|]π> u≤´+≈£î u≤´ …qT‡
Ç$ e÷Á‘·y˚T yê] J$‘·+ jÓTTø£ÿ ‘=* eT]j·TT ‘·T~ \ø£å´+.
uÛÖ‹ø£yê<ä+˝À düÁ‘·Œes¡Ôq, e÷qe‘·«+ yÓTT<ä\>∑T |ü<ë\ø£ #√≥T Ò<äT.
e÷qe⁄&ÉT ≈£L&Ü n_Ûeè~∆ #Ó+~q ˇø£ |üXóyqì <ëì n_ÛÁbÕj·T+.
n+<äTe\¢H uÛÖ‹ø£yê<äT\T |üXóe⁄\qT, eTè>±\qT ‘·eT≈£î Ä<äs¡Ù+>±
uÛ≤$kÕÔs¡T. ‘·eT dü«\Œ Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ n‹V”≤q dæú‹q uÛÑ]+#·&ÜìøÏ
8
eT]j·TT <Ís¡®q´+ düVæ≤+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü yÓqTø±&É<äT. yê] dæú‹ |üP]Ô>±
Xóqø±ìï b˛* ñ+≥T+~. m+<äTø£+fÒ Xóqø£+ ˇø£ ∫qïs=f…º eTTø£ÿ
ø√dü+ ‘·q‘√ø£ |ü⁄‘·÷ ‘·q Hê\Tø£qT ãj·T≥≈£î rdæ #·÷|ü⁄‘·÷
ñ+≥T+~. ø£ ∫qï m+–* meTTø£ ø√dü+ ‘·q ‘√Ï ≈£îø£ÿ\qT #Ó+&Ü&ÉT
‘·T+~. ˙#· <äXÊuÛ≤eq≈£î >∑T]jÓÆTq á e÷qe⁄&ÉT <ÛäHêìø±sê\T
bı+<ä>±H ñ#·Ã¤<äXÊuÛ≤eq eT]j·TT >∑s¡«Vü≤+ø±sê\≈£î Á|ü‹s¡÷|ü+>±
ì\TkÕÔ&ÉT. ˇø£|ü&ÉT <Ó’eHêdæÔø£‘·qT ìsêø£]+∫q á eTϺu§eTà
e÷qe⁄&ÉT dü«j·T+>± ‘êH <e⁄&ÉH uÛ≤eq≈£î >∑T]j·Te⁄‘ê&ÉT. Çø£
n‘·ì <Ís¡®q´+ ìj·T+‘·è‘ê«\≈£î n+‘·÷, Vü≤<äT›\T+&Ée⁄. HêdæÔø£‘ê
<äèø£Œ<Ûä+ Á|ü»\˝À yê´|æ+#·>±H á Àø£+˝À kÕ«s¡∆+, Á<√Vü≤+, nÁø£eT
dü+bÕ<äq, <=+>∑‘·+, <√|æ&ç, »>∑&É+, b˛≤¢≥, $HêX+ yÓTT<ä …’qe˙ï
ô|#·Ã]*¢b˛‘êsTT. e÷qe düe÷»+ Äø£*>=qï ‘√&fifle …, s¡ø£Ô<ëVü≤+
>∑\ eTè>±\e … uÛÑj·T+ø£s¡ |æXÊ#ê\e … e÷]b˛‘·T+~. uÛÖ‹ø£yê<ëìï
HêdæÔø£‘·qT d”«ø£]+!@∫q ‘·sê«‘· e÷qe⁄ìøÏ \_Û+# |òü*‘·+ Ç< ø±˙
e÷qe⁄ì ndü\T >∑eT´kÕúq+ Ç<Hê?
ô|’ $wüj·÷\ <ë«sê HêdæÔø£‘· ˇø£ uÛÑj·T+ø£s¡ $HêXø±]j·Tì
ãTTEyÓ’+~. Çø£ n+‘·ø£+fÒ $T+∫q ˇø£ uÛÑj·T+ø£s¡ $HêX¯ø±\
>∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. n~jT ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq, Ç~ HêdæÔø£‘· ø£+fÒ
n‹ ˙#·+. HêdæÔø£‘· e\¢ e÷qe⁄&ÉT |üXóe⁄>± e÷]b˛‘ê&ÉT. >±ì
ãVüQ<Ó’yêsê<ÛäHê d”«ø±s¡+ e\¢ |üXóe⁄\qT |üPõ+# #· <äX≈£î Ä<Û√>∑‹øÏ
~>∑C≤s¡T‘ê&ÉT ˇø£ÿ |üXóe⁄\qT e÷Á‘·yT >±ø£ q<äT\T, düeTTÁ<ë\T,
ø=+&É\T |üs¡«‘ê\T, eTϺ, <Ûä÷[, n–ï, bÕeTT\T, Á‘fiófl, ÁøÏeTT\T,
ø°≥ø±\T, yÓTTø£ÿ\T, eèøå±\T, Ád”Ô ` |ü⁄s¡Twü eTsêà+>±\T á $<Ûä+>±
Á|ür edüTÔe⁄qT ‘·q≈£î <Ó’e+>± uÛ≤$kÕÔ&ÉT. yêÏH uÛ≤>∑ <Ûë‘·\T>±
uÛ≤$+∫ yêÏ b<äT≥ kÕcÕº+>±\T #kÕÔ&ÉT. e÷qe⁄&ç ø=s¡≈£î Ç+‘·ø£+fÒ
~>∑C≤]q ˙#·<äX eT]j·TT Ä<Û√>∑‹ yπs jTyÓTÆHê ø±>∑\<ë?
9
ndü\T <Ó’yêìï $&ÉHê&ç Á|ür ∫Hêï, ô|<ë› edüTÔe⁄\qT <Ó’e+>±
uÛ≤$+∫ jÓTT<äT≥ e+– <ä+&Ü\T ô|Ϻ kÕkÕº+>±\T #dæ ˙#·<äX≈£î
n<√>∑‹bÕ …’q e´øÏÔ dü«j·T+>± ‘êH <e⁄&ÉH uÛ≤eq≈£î >∑T]jÓÆT Á|ü»\qT
≈£L&Ü q$Tà+|üpkÕÔ&ÉT. nq>± <Ûë]àø£ |”sƒê\qT n\+ø£]+# ô|<ä›\T
‘êyT <Ó’eeTì, <e⁄ì ne‘ês¡eTì u§+≈£î‘·÷ Á|ü»\#‘· q$TàkÕÔ&ÉT.
kÕe÷q´ Á|ü»\T yÓ÷düb˛sTT Ä ã÷≥ø£|ü⁄, ø£|ü≥ eT÷s¡TÔ\H <Ó’yê\T>±
<Ó’e ne‘êsê\T>± q$Tà yê]ì |üPõ+#·&É+ e\¢H ‘·eT≈£î yÓ÷ø£å+
\_ÛdüTÔ+<äì eT÷&ÛÉ+>± $X«•kÕÔs¡T.
HêdæÔø£‘·, ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq á ¬s+&ç+Ïe\¢ <äTwüŒ*‘ê˝Ò
»ìkÕÔsTT. >±ì dü‘·Œ*‘·+ \_Û+|üC≤\<äT. ÇkÕ¢+ uÀ~Û+∫q @ø£
<Ó’yêsê<ÛäqqT ìsêø£]+#·≥+ e\¢H e÷qeC≤‹ dü‘·Œ*‘ê\qT ø√˝ÀŒsTT
<äTwüŒ*‘ê\≈£î >∑T¬s’+~. j·T<ës¡∆yT$T≥+fÒ n˝≤¢Vt≤ ø£ÿ& Äsê<ÛäT´&ÉT.
Äj·Tq ‘·|üŒ yπs mes¡÷ Á|üuÛÑTe⁄ b˛wü≈£î&ÉT uÛ≤>∑ <ë‘·, s¡ø£å≈£î&ÉT ø±C≤\<äT.
JeDàs¡D≤\T ˝≤uÛÑqcÕº\T ñ#·Ã¤ #ê\T <ÛäHê~Ûø±sê\T n˙ï n˝≤¢Vt≤
#‹˝ÀH ñHêïsTT. me¬s’Hê düπs sêE, eT‘· >∑Ts¡Te⁄, Á|üeø£Ô, dü»®qT&ÉT,
<Ó’e<ä÷‘·, »+‘·Te⁄, |üXóe⁄, edüTÔe⁄ á $<Ûä+>± me¬s’Hê düπs yê]øÏ
Äsê~Û+|üã& Vü≤≈£îÿ Ò<äT. m+<äTø£+fÒ Ms¡+<äs¡÷ n˝≤¢Vt≤≈£î <ëdüT Ò
yês¡T ≈£L&Ü n˝≤¢Vt≤H Äsê~Û+#ê*. e÷qe⁄&ÉT á uÛÑ÷˝Àø£+˝À ˇø£
Á|ü‹ì~Û e÷Á‘·yT. <e⁄&ÉT nqïyê]øÏ á >∑TDeTT\T ø£*– ñ+&Ü*.
‘·*¢<ä+Á&ç >±ì, |ü⁄≥Tºø£ #êe⁄>±ì, uÛ≤s¡ |æ\¢\T>±ì, n\dü≥ ≈£îqT≈£î
MÏøÏ nr‘·eTT>± ñqïyê& <e⁄&ÉT.
á $<Ûä+>± e÷qe⁄&ÉT Ç‘·s¡ düèwæºsêXó\ jÓT<äT≥ e+– V”≤q+
ø±≈£î+&Ü ˙#·<äX¯≈£î ~>∑C≤s¡≈£î+&Ü uÛÑÁ<ä|ü&ç ‘·q ñqï‘· kÕúHêìï
n+<äTø√>∑\&ÉT. @ø£<Ó’yêsê<Ûäq e\¢ ÁbÕ|üÔeTj˚T´ á ñqï kÕúq+
eT]j·TT ñqï‘· dæú‹ yπs @ $<Ûä+>±q÷ \_Û+|üC≤\<äT. @ø£ <Ó’yêsê<Ûäq
jÓTTø£ÿ dü‘·Œ¤*‘ê\T nH˚ø£+. yêÏ˝À ø=ìï+Ïì ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
e÷qe⁄&ÉT |ü≥º|ü>±Z\T Òì $#·Ã\$&ç »+‘·Te⁄ ø±<äì, ‘·q Á|üuÛÑTe⁄
jÓT<äT≥ ‘·q #‘·T\≈£î dü+C≤sTTw” Ç#·TÃø√e\dæ ñ+<äì @ø£<Ó’yês¡<Ûäq
10
e\¢H ‘Ó\TdüTÔ+~. e÷qe⁄&ÉT <e⁄ì <ëdüT& >±ì eTH√ø±+ø£å\≈£î <ëdüT&ÉT
ø±<äì n‘·ì J$‘· \ø£å Áø£eT+ Áø£eT|ü<ä∆‹˝À uÛÖ‹ø£ ÄXj·÷\ dæ~∆ø±<äì
e÷qe‘· eT]j·TT düHêàs¡Z+ Ä#·]+∫ <e⁄ì dü+‘·èwüº|ü]Ã, XÊX«‘·
dü«s¡ZuÛ≤>±´\qT bı+<äT≥jT ‘·q J$‘· \ø£å eTì n‘·ìøÏ ns¡∆eTe⁄‘·T+~.
n‘·qT nÁø£eT Á|üjÓ÷»Hê\T eT]j·TT eTH√ø±+ø£å\ n+<äyÓTÆq e\˝À
∫≈£îÿ≈£î+fÒ düs¡«˝Àø£ Á|üuÛÑTyÓ’q n˝≤¢Vt≤ ‘·q|ü≥¢ ø√|ü–+∫ $#ês¡D ~Hêq
‘·qqT |òüTÀs¡yÓTÆq •ø£å≈£î >∑T]#j·TTqì Á>∑Væ≤+∫ <äTcÕÿsê´\qT $&ÉHê&ç
dü‘êÿsê´\T #dü÷Ô ‘êeTT ‘êqT ø£è‘ês¡T∆&Ó’ á ˝Àø£+˝À XÊ+‹ XóuÛ≤\T
@s¡Œ&ÉT≥ø=s¡≈£î ‘√&ÉŒ&çq yê&Ée⁄‘ê&ÉT. @ø£<Ó’yêsê<Ûä≈£îì J$‘· \ø£å +
@$T≥+fÒ Á|ü»\≈£î <Ó’y‘·s¡ Äsê<Ûäq\ qT+&ç ìyê]+∫ πø ø£ <e⁄&Ó’q
n˝≤¢Vt≤ Äsê<Ûäq yÓ’|ü⁄≈£î eTs¡ ≤Ã*. e÷qe⁄&ÉT á u≤<Ûä ‘· ‘Ó*dæ≈£L&Ü
<ëìï HÓs¡ys¡Ãø£b˛‘ Ò<ë ‘·q≈£î ‘êqT <Ó’e+>± CÒdæ Á|ü<ä]ÙùdÔ n‘·ìøÏ
|òüTÀs¡ •ø£å ‘·|üŒ<äT. e´øÏÔøÏ, düe÷C≤ìøÏ C≤‹øÏ, düs¡«e÷qyê[øÏ ‘·|üŒìdü].
dü<äTZD≤\≈£î ñ<ëVü≤s¡D : dü‘êÿsê´\T, dü‘· dü+<Ûä‘·, yê>±∆q ìs¡«Vü≤D,
˙‹, Hê´j·T+, Hê´j·T s¡ø£åD, <äj·T, ø£s¡TD, $~Û ìs¡«Vü≤D, dü‘· düVü≤ø±s¡+
yÓTT<ä\>∑Tq$. á dü<äTZD≤\T ñqï e´øÏÔ ñqï‘· e´øÏÔ nq&É+˝À m≥Te+Ï
dü+<Vü≤+ Ò<äT. n‘·ì Á|ü‹ n&ÉT>∑THê Äq+<ä+ \_ÛdüTÔ+~. n‘·ì ñìøÏ
|üP]Ô düe÷»+ ø=s¡≈£î Á|üjÓ÷»qø£s¡+ ne⁄‘·T+~. á dü<äTZD≤\T |üP]Ô
C≤‹˝À Á|üdü]ùdÔ Ä C≤‹˝À k˛<äs¡ uÛ≤e+, Áù|eT, ◊ø£eT‘· + @s¡Œ&É‘êsTT.
Ä C≤‹ øÏ¢wüº düeTdü \T ∫Ϭø˝À¢ |ü]cÕÿs¡eTe⁄‘êsTT. <ëì ø√dü+
ø£è‘ês¡∆‘ê <ë«sê\T ‘Ós¡T#·T≈£î+≤sTT. <ëìøÏ ñìøÏ Ç‘·s¡ C≤‘·T\≈£î
ì<äs¡Ùq+ ne⁄‘·T+~.
Çø£ <äTs¡TZD≤\qT #·÷&É+&ç. n$˙‹ yê>±∆quÛÑ+>∑+, Á<√Vü≤+,
yÓ÷dü+, nHê´j·T+, ndü‘· +, <Ís¡®q´+, ø£]ƒq eTqdüÔ‘·«+, u≤<Ûä ‘ê $düàs¡D
yÓTT<ä\>∑Tq$. Ç$ n‹ ~>∑C≤]q <äTs¡TZD≤\T. á <äTs¡TZD≤\T >∑\
e´øÏÔì sêø£ådüT&ÉT nq&É+˝À dü+<Vü≤+ Ò<äT. n≥Te+Ï e´øÏÔ |üP]Ô
düe÷C≤ìøÏ, |üP]Ô C≤‹øÏ, düs¡«e÷qyê[øÏ ø£ XÊ|ü+ e+Ïyê&ÉT. á
<äTs¡TZD≤\T |üP]Ô C≤‹˝À Á|üuÛ≤$‘· #ùdÔ, Ä C≤‹ Ç‘·s¡ C≤‘·T\ìïÏøÏ
11
ˇø£ XÊ|ü+ ne⁄‘·T+~. á <äTs¡TZD≤\T düs¡«e÷qyê[ j·T+<äT Á|üdü]ùdÔ
á ˝Àø£+ düTKXÊ+‘·T\ ø√dü+ n˝≤¢&çb˛‘·T+~. e÷qyê[ X≈£îÔ\T
|üs¡düŒs¡ j·TT<ä∆+˝À eTTì– á ˝Àø£+ qs¡ø£≈£L|ü+>± ‘·j·÷s¡e⁄‘·T+~.
kÕsê+XyT$T≥+fÒ á Àø£+˝À dü<äTZD≤\ ÁbÕeTTK´‘· eT]j·TT
nedüs¡+ #ê˝≤ ñ+~. á nedüs¡+ Á|ür ø±\+˝ÀqT ñ+&~ >±˙ H&ÉT
<ëì nedüs¡+ #ê˝≤ ô|]–b˛sTT+~. m+<äTø£+fÒ HÏ e÷qe⁄&ÉT $$<Ûä
$<ë´s¡+>±˝À¢ Á|ü>∑‹ kÕ~Û+#ê&ÉT. n‘ê´<ÛäTìø£ |ü]ø£sê\ <ë«sê n‘·qT
ø£qT¬s|üŒbÕ≥T˝À \ø£å˝≤~ Á|ü»\qT HêX¯q+ #˚j·T>√s¡T‘·THêï&ÉT.
n+‘ø±ø£ \ø£å ≤~ Á|ü»\ ø=s¡≈£î ø£è‘·s¡∆‘êe ø±dü+ @s¡Œs¡#·>∑\TZ‘·THêï&ÉT.
n‘·qT uÛÑ÷Á>∑Vü‰ìï $&ÉHê&ç Äø±X+˝Àì Ç‘·s¡ Á>∑Vü‰\ô|’q ‘·q Ä~Û|ü‘· +
ø√dü+ ø£\\T ø£+≥THêï&ÉT. Á|üj·÷D kÕ<Ûäq düVü‰j·T+‘√ |üP]Ô uÛÑ÷eT+&É\+
πø ÁbÕ+‘·+˝≤ ø±qedüTÔ+~. Bì |ü]~Û #·+Á<äT&ÉT eT]j·TT n+>±s¡≈£îì
es¡≈£î yê´|æ+∫q≥T¢ nì|ædüTÔ+~. Ç≥Te+Ï ‘·s¡TDÏ À Á|ü|ü+#· C≤‘·T\T
<äTs¡ZD≤\≈£î ˝ÀHÓ’‘ Çø£ e÷qyê[ >∑‹jT$TÀ yπs #Ó|üŒqø£ÿπs¢<äT.
@ø£<Ó’yêsê<Ûäq dü+|òüT dü+düÿs¡D
@ø£ <Ó’yêsê<Ûäq e\¢ düŒwüºeTjT´<$T≥+fÒ n˝≤¢Vt≤ ø£ÿ& düèwæºø£s¡Ô,
Á|üuÛÑTe⁄, ndü\T Äsê<ÛäT´&ÉT düs¡«düèwæºsêXó\÷ Äj·Tqπø kÕcÕº+>∑+ #dü÷Ô
eTqkÕ, yê#ê Äj·Tq|ü≥¢ $<Ûj·T‘· ø£*– ñHêïsTT. ø±ãϺ eTq+
≈£L&Ü Äj·Tq jÓT<äT≥H˚ e+>±*. Äj·TH˚ düèwæºø£s¡Ô ˝≤uÛÑqcÕº\≈£î
j·T»e÷ì Jeqàs¡D≤\ n~Ûø±]. eTq+ #‘·T\T #ê∫ Äj·Tq m<äT≥H
_Ûø£å+ ø√sê*. düVü‰j·T+ ø√dü+ Äj·THï y&ÉTø√yê*. ˇø£|ü&ÉT $$<Ûä
<äTs¡TZD≤\≈£î ÀHÓ’q ñqï ns¡ãT“yêdüT\T ÇkÕ¢+ uÀ~Û+∫q @ø£<Ó’yêsê<Ûäq
<Ûäèø£Œ<Ûëìï d”«ø£]+∫ |ü]Xó<äT∆ …’ düø£\ dü<ë#·s¡D\≈£î Ä<äs¡Ù+>± ì*#ês¡T.
e÷qe⁄&ÉT <Ûäq dü+|ü<ä\ j·÷»e÷q´+ ‘·q<qì uÛ≤$+#·Tq+‘·
es¡≈£î n‘·ì eTqdüT <äTsêX, |ædæHê]‘·q+, ás¡´, <«wü+ yÓTT<ä\>∑T
eT*Hê\‘√ ì+&ç ñ+≥T+~. ø±˙ n‘·qT @ø£<Ó’yê<Ûäq j·T+<äT $XÊ«dü+
12
ñ+#·T‘·÷, düs¡«uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\ dü+|ü<ë ì<ÛäT\ j·÷»e÷q´+ n˝≤¢Vt≤
ˇø£ÿìπø #Ó+<äTqì Á>∑Væ≤+∫q+‘·H, ‘êqT Ä <Ûäq dü+|ü<ä\ ndü\T
j·T»e÷ì ø±&Éì, ‘êH=ø£ >∑D≈£î&ÉT e÷Á‘·yTqì ‘Ó\TdüT≈£î+≤&ÉT. <Ûäq+
e\¢ n‹ dü+‘√wüeT÷ ø£\T>∑<äT Ò$T e\¢ $#ês¡eT÷ ø£\T>∑<äT.
á dæ<ë›∆+‘·+ ‘Ó*dæq ‘·sê«‘·, n˝≤¢Vt≤ j·T+<äT $XÊ«dü+
ñ+#·T e´øÏÔ <äTsêX, |ædæHê]‘·q+, ás¡´ yÓTT<ä\>∑T <äTs¡TZD≤\qT m˝≤
˝Àqe⁄‘ê&ÉT? n‘·ì dæ] dü+|ü<ä\˙ï ‘ê‘êÿ*ø£ yê´kÕ Ò. n‘·ì eTs¡D+
‘·sê«‘· yêÏô|’ n‘·ì n~Ûø±s¡+ ñ+&É<äì ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Çø£ <äTsêXÊ
|ædæHê]‘·Hê\T m+<äT≈£î?
@ø£<Ó’yêsê<Ûä≈£î&Ó’q $XÊ«dæ ‘êqT bÕ\≈£î&ÉTø±qì, bÕ*‘·T&Éì
j·T»e÷ìø±<äì, ùde≈£î&Éì, b˛wü≈£î&ÉT ø±<äì, b˛wæ‘·T&Éì, Á|üuÛÑTe⁄
ø±<äì, <ëdüT&Éì q$Tàq ‘·sê«‘· n‘·ì eTqdüT˝À >∑s¡«+, nVü≤+ø±s¡+
yÓTT<ä\>∑T eT*Hê\T m˝≤ #√≥T #düTø√>∑\e⁄?
ˇø£ e´øÏÔ @ø£ <Ó’yêsê<Ûäq j·T+<äT $XÊ«dü+ ñ+∫ n˝≤¢Vt≤
ˇø£ÿ& ˝≤uÛÑqcÕº\ j·T»e÷ì nì q$Tàq ‘·sê«‘· ÇVü≤˝Àø£ X≈£îÔ\|ü≥¢
>∑\ ÄXÊ uÛÑj·÷\˙ï <ä÷s¡yÓTÆb˛‘êsTT. ÄXÊuÛÑj·÷\qT πø ø£ <e⁄&Ó’q
n˝≤¢Vt≤ |ü≥¢H˚ πø+ÁBø£]kÕÔ&ÉT. n‘·ì ø√b˛Á<˚ø±\T eT≥Te÷j·T
eTe⁄‘êsTT. ‘·q J$‘·+˝À m<äTs¡jT´ Á|ü‹ u≤<Ûë, <e⁄ì ôV≤#·Ã]ø£j·Tì,
‘·q ‘·|ü\qT dü]~<äT›ø√e≥+ ø√düyTqì, <ëì e\¢ <Ó’ekÕMT|ü +
\_ÛdüTÔ+<äì, ôw’‘êqT >±j·T|ü&ç bÕ]b˛‘ê&Éì q$Tàq ‘·sê«‘· Çø£
ø√b˛Á<ø±\T eTqdüTdü À m˝≤ Á|üy•+|ü>∑\e⁄?
ˇø£ e´øÏÔ |üs¡T\ ˝≤uÛÑ qcÕº\T ø£*–+#·>∑\s¡H ÄXÊuÛÑj·÷\T
ø£*– ñ+&É≥+ e\¢H˚ yê]ì dü+‘·èwüº|üs¡#·&Üì¬ø’ dü+ø£\Œ X¯ó~∆ì
$&ÉHê&ÉT |üs¡ bı>∑&ÉÔ\ nù|ø£å≈£î, Ä&É+ãsê\≈£î Àqe⁄‘ê&ÉT. ø±˙ ø£ÿ
n˝≤¢Vt≤j·T+<äT e÷Á‘·yT $XÊ«dü+ ñ+∫q @ø£<Ó’yêsê<Ûä≈£î&ÉT ‘·q $XÊ«dü
ã*$T e\¢, |ü]bı>∑&ÉÔ\ nù|ø£åqT $&ÉHê&ç, dü+ø£\Œ Xó~∆‘√ ‘·q ø±sê´\qT
n˝≤¢Vt≤ ø=s¡πø n+øÏ‘·+ #kÕÔ&ÉT.
13
kÕsê+XyT$T≥+fÒ e÷qe⁄&ÉT ãVüQ<Ó’yêsê<ÛäqqT $&ÉHê&ç,
@ø£<Ó’yêsê<ÛäqqT d”«ø£]+∫ πø ˇø£ n˝≤¢Vt≤qT Äsê~Û+|üHês¡+_ÛùdÔ
<äTs¡TZD≤\˙ï <ä÷s¡yÓTÆ dü<äTZD≤\˙ï »ìkÕÔsTT. ªªqe÷EqT kÕú|æ+#·+&ç
ìXÃj·TeTT>± qe÷E no¢\ ø±sê´\qT+&ç ìyê]+#·TqTµµ
(KTsYÄHé dü÷s¡ 29, nHéø£ã÷‘Y 45 yêø£ +)
ÇkÕ¢+ ˇø£ dü<äTZD uÀ~Ûì
eTq+<ä] <˚e⁄&Ó’q n˝≤¢Vt≤ ‘·q dü‘·´Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é
dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéTqT dü+uÀ~Ûdü÷Ô Ç˝≤ |ü*¬øqT. z Á|üeø±Ô!
ìXÃj·T+>± ‘·eTs¡T n‘·T´‘·ÔeT dü<äTZD≤\T ø£*– ñHêïs¡T.
(KTsYÄHé 68 dü÷s¡ n ŸK\yéT 4e yêø£ +)
<Ó’e Á|üeø£Ô >±] düreTDÏjÓÆTq ÄsTTcÕ (s¡õj·T˝≤¢VüQ ÄHéVü‰)
Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T. <Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é >±] dü<äTZD≤\T ~e´ KTsY
ÄHéqT Á|ü‹s¡÷|ü+>± ñ+&~. (eTTdæ¢+2 ù|õ 245)
ô|’ Á|üe#·q+ ns¡∆+ @$T≥+fÒ <Ó’eÁ|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ
n …’Væ≤e dü\¢yéT ~e´ KTsYÄHé Ä<XÊ\T uÀ~Û+#·≥yT ø±ø£. ~e´
KTsYÄHé yÏ >∑T]+∫ Ä<•+#ÓH√ yêÏ Á|üø±s¡+ Ä#·]dü÷Ô, yÏ >∑T]+∫
yê]+#ÓH√ yêÏøÏ n‹ <ä÷s¡+>± ñ+&yês¡ì ns¡∆eT>∑T#·Tqï~.
Çø£ ÇkÕ¢MTj·T dü<äTZD≤\T eT]j·TT düÁ‘·Œes¡Ôq\ >∑T]+∫ ø=ìï
eTTK´ $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. ~e´KTsYÄHé À Ç˝≤ ‘Ó\T|üã&ç+~.
ªªø£åe÷ >∑TDeTTqT n\es¡TÃø=qTeTT. dü‘êÿs¡´ uÀ<Ûäq #˚j·TTeTT.
nC≤„qT\‘√ eè<Ûëyê<äq #j·T≈£îeTT.µµ
(KTsY ÄHé 7e dü÷s¡ n Ÿ Äsê|òt 199e yêø£ +)
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT Ç˝≤ |ü*øÏ].
ªªdü<äTZD≤\qT dü+|üPs¡í+ #j·TT≥πø qqTï |ü+|ü&É+ »]–+~.µµ (nVü≤à<é)
ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À @ø£<Ó’y√bÕdüq Áeeø£Ô Ä#·s¡D qe÷E,
ñ|üyêdü+, $~Û<ëq+, Vü≤CŸ, yÓTT<ä\>∑Tq$. eT÷˝≤<˚XÊ\‘√bÕ≥T
dü<äTZD≤\≈£î ≈£L&Ü n‘· +‘· ÁbÕeTTK´‘· Çe«ã&ç+~.
14
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT Ç˝≤ |ü*øÏ].
ñ|üyêdæ eT]j·TT ªªπssTT+ãefiófl <e⁄ì Äsê~Ûdü÷Ô ÁbÕ]∆+#·≥+ e\q
m+‘·≥ >=|üŒ kÕúq+ \_Û+#·TH√ n+‘·Ï >=|üŒ kÕúHêìï e÷qe⁄&ÉT ‘·q
dü<äTZD≤\ <ë«sê ≈£L&Ü bı+<ä>∑\&Éì uÀ~Û+#ês¡T.
(nãT<ëeP<é 3, Vü≤Bdt 4798, 707 ù|õ)
eTs=ø£ Á|üe#·q+˝À Ç˝≤ ‘Ó\T|üã&ç+~. ªª$#ês¡D ~qeTTHê&ÉT
Hê´j·T Á‘êdüT˝À dü<äTZDeTT\qT $T+∫ ‘·÷>∑T |ü⁄D´ø±sê´\T eTs=ø£Ï
ñ+&Ée⁄µµ. ªªdü<äTZD dü+|üqTï&Ó’q e´øÏÔ ‘·q dü<äTZD≤\ <ë«sê Äsê<Ûäq
dü+|üqTï&Ó’q e´øÏÔ jÓTTø£ÿ ñqï‘· kÕúHêìøÏ #s¡Tø√>∑\&ÉT.µµ
(nãT<ëeP<é 3, Vü≤Bdt 4799 ù|õ 707 ‹]àõ)
qyê«dt _Hé düyéT ÄHé (s¡õ) ø£<Ûäq+ Á|üø±s¡+ <Ó’eÁ|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ
n …’Væ≤e dü\¢yéTqT Ç˝≤ Á|ü•ï+#êqT, dü‘êÿs¡ + eT]j·TT <äcÕÿsê´\
>∑÷]à Äj·Tq Ç˝≤ ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. e⁄ #ùd @ |üì >∑÷]à eTqdüT‡˝À
‘·|ü nì >∑T#·TÃ≈£î+<√ n~ Á|ü»\≈£î ‘Ó*ùdÔ u≤>∑T+&É<äì uÛ≤$+#<
<äTcÕÿs¡ +. ñ‘·ÔeT HÓ’‹ø£‘·≈£î e÷s¡Tù|πs dü‘êÿs¡ +.(eTTdæ¢+ 4, ù|õ 205)
eTs=ø£ Á|üe#·q+˝À Ç˝≤ ù|s=ÿqã&ç+~. ªªdü<äTZD≤\≈£î $T+∫q
dü+|ü<ä Ò<äTµµ. (qkÕsTT)
Ç+ø=ø£ Á|üe#·q+˝À Ç˝≤ uÀ~Û+|üã&ç+~. ªªdü<äTZDe+‘·T Ò
n˝≤¢Vt≤≈£î n‹ Á|æj·TyÓTÆq yês¡T.µµ (‹Áu≤˙)
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT á $<Ûä+>±
≈£L&Ü ñ|ü<˚•+#ês¡T. ªªÇVü≤˝Àø£+˝À me¬s’‘˚ <äTs¡TZD≤\T ø£*–
>∑]«wæº>± ñ+≤s√ yês¡T dü«s¡Z+˝À yÓfifl Òs¡T.
(nãT<ëeP<é 3, Vü≤ˆˆ 4801, ù|õ 708)
nãT∆ ≤¢ _Hé ñeTsY (s¡õ) ø£<Ûäq+ <Ó’eÁ|üeø£Ô Ç˝≤ Á|ü•ï+#·>±
HqT $HêïqT. ªªMT˝À Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT eT] Á|üfij·T~Hêq Hê≈£î ‘√&ÉT>±
ñ+& e´øÏÔ mes√ MT≈£î ‘Ó\T|üHê?µµ ‘·|üŒø£ ‘Ó\|ü+&ç nì düVü≤#·s¡T\T
$qï$+#·>± ªªMT˝À düÁ‘·Œes¡Ôq >∑\ e´øÏÔµµ nì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T.
(ÄVü≤à<é)
15
Çø£ Ç<ä›s¡T Ád”Ô\ yπs«s¡T Á|ües¡Ôq\T eT]j·TT yêÏ |òü*‘ê\
>∑T]+∫q ˇø£ eè‘êÔ+‘·+ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. ˇø£ Ád”Ô sêÁ‘·+‘ê yT˝§ÿì
Äsê<ÛäHê ÁbÕs¡∆q\T #˚dü÷Ô ñ+&˚~. m≈£îÿe>± ñ|üyêdü+ ñ+&˚~.
<Ûëq<Ûäsêà\T n‘· ~Ûø£+>± #ùd~. ø±˙ ‘·q H√Ï <äTs¡TdüT‘·q+ e\q
Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T yê]ì Çã“+~ ø£*–+#~.
eTs=ø£ Ád”Ô eTTK´yÓTÆq ‘·|üŒìdü]jÓÆTq Äsê<Ûäq˝Ò #˚dü÷Ô
ñ+&~. ‘·|üŒì $~ÛjÓÆTq ñ|üyêkÕ Ò ñ+&~. ‘·q k ÔeT‘· Á|üø±s¡+
ù|<äyê]øÏ <ëq+ #ùd~ ø±˙ dü<äTZDe‹ ø±e≥+ e\q jÓTe]˙
u≤~Û+#~ ø±<äT.
<Ó’eÁ|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢+ >±] nqT#·s¡T\T á
Ç<ä›s¡T Ád”Ô\ |òü*‘ê\ >∑T]+∫ Á|ü•ï+#·>± <Ó’e Á|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e
dü\¢yéT Ç˝≤ düe÷<Ûëq$T#êÃs¡T. ªªyÓTT<äÏ Ád”Ô ‘·q <äTÁwüŒes¡Ôq <äTs¡TZD≤\
e\¢ qs¡ø£•ø£å nqTuÛÑ$+#·≥+ ‘·|üŒìdü]. ¬s+&Ée Ád”Ô ‘·q düÁ‘·Œes¡Ôq
dü<äTZD≤\e\¢ ‘·|üŒ≈£î+&Ü dü«s¡ZÁ|üyX+ #j·TTqT.µµ (nVü≤eT<é u…’Vü≤F)
Çø£ eTs=ø£ ñ|ü<X|üP]‘· Á|üe#·Hêìï ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
ˇø£ Á>±eT ìyêdæjÓÆTq eTTdæ¢+ <Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ
n …’Væ≤e dü\¢yéT >±] düeTøå±ìøÏ e∫Ã Ç˝≤ $qï$+#·T≈£îHêï&ÉT. @
ø±s¡ eTT e\¢HÓ’‘ HqT dü«s¡ZÁ|üyX+ #j·T>∑\H√ Ä ø±s¡ eTT\T Hê≈£î
‘Ó\|ü+&ç nì n&ç>±&ÉT. n|ü⁄&ÉT <Ó’e Á|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT
Ç˝≤ ñ|ü<•+#ês¡T. 1) u≤ìdü≈£î ùd«#·Ã¤ ø£*Œ+#·TeTT 2) ãTTDÁ>∑düTÔì
ãTTD ã+<ÛäqeTT qT+&ç $eTTøÏÔ ø£*–+#·TeTT 3) ã+<ÛäTe⁄\≈£î #j·T÷‘·
ìeTTà 4) ô|’ ø±s¡ eTT ÒMT #j·T Òø£b˛‘ ø£ dü+ Äø£*>=qïyê]øÏ nqï+
ô|≥TºeTT 5) <ëVü≤+ >∑\ yê]øÏ s¡T Á‘ê–+#·TeTT 6) eT+∫ì uÀ~Û+#·+&ç
7) #Ó&ÉTqT ìyê]+#·+&ç Ç˝≤ #j·T Òø£b˛‘ ø£ dü+ Hê*ø£qT n<äT|ü⁄˝À
ñ+#·Tø√+&ç.
Çø£ KTsYÄHé yêø±´\T #·÷&É+&ç. ø£s¡TD≤eTj·TTì (ì») uÛÑ≈£îÔ\T
uÛÑ÷$Tô|’ ($Ás¡M>∑≈£î+&Ü) qÁeT‘·>± q&ÉTkÕÔs¡T! eT÷s¡Tâ\T yê]‘√ yê<äq≈£î
16
~–‘ ªªMT≈£î dü ≤+µµ n+≤s¡T. yês¡T ‘·eT Á|üuÛÑTe⁄ düìï~Û À ì\ã&ç
ÁbÕs¡∆q #dü÷Ô kÕcÕº+>∑|ü&ÉT‘·÷ sêÁ‹fiófl >∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T. nB>±ø£ <Ó’yêìï
y&ÉT≈£î+≥÷ ªªÁ|üuÛÑ÷! eTeTà*ï qs¡ø£j·÷‘·q qT+&ç ø±bÕ&ÉT. Ä j·÷‘·q\T
m+‘√ u≤<Ûëø£s¡+>±, <ës¡TD+>± ñ+≤sTT. qs¡ø£+ |üs¡eT#Ó&ɶ
ìyêdüdüú\+µµnì n+≤s¡T. (KTsYÄHé 25e dü÷s¡ |òü⁄sêâHé 63`66 yêø£ +)
yês¡T ‘·eT dü+|ü<ä $ìjÓ÷–düTÔqï|ü⁄&ÉT <äTu≤sê Ks¡TÃ #j·Ts¡T.
n≥T |ædæHê]‘·q+ ≈£L&Ü eVæ≤+#·s¡T. yê] Ks¡TÃ Ä ¬s+&ÉT n‹
#·s¡ \≈£î eT<Ûä düÔ+>± ñ+≥T+~. yês¡T ˇø£ÿ <e⁄&çï ‘·|üŒ eT¬se]˙
ÁbÕ]ú+#·s¡T. <e⁄&ÉT ìùw~Û+∫q @ ÁbÕDÏ nHê´j·T+>± Vü≤‘·e÷s¡Ãs¡T.
e´_Û#êsêìøÏ @e÷Á‘·+ ‘ê$e«s¡T.
á bÕ&ÉT |üqT\T #˚ùdyê&ÉT eT≥T≈£î ‘·q bÕ|ü|ò ü\+
nqTuÛÑ$kÕÔ&ÉT. Á|üfi¯j·T+ s√E n‘·ìøÏ (qs¡ø£+˝À) ¬sϺ+|ü⁄ •ø£å
$~Û+|üã&ÉT‘·T+~. n+<äT˝ÀH˚ n‘·qT m\¢ø±\+ nee÷quÛ≤s¡+‘√
Á≈£î+–b˛‘·÷ |üs¡eT˙#·+>± |ü&çe⁄+≤&ÉT. nsTT‘ |üXÊÑêÔ|ü Vü≤è<äj·T+
‘√ ø£åe÷|üD ø√s¡Tø=ì, <ëì‘√bÕ≥T dü‘ê´ìï $X«dæ+∫ dü‘êÿsê´\T
#j·T&É+ yÓTT<ä …&ç‘ n˝≤+Ï eTìwæøÏ •ø£å $~Û+#·ã&É<äT ô|’>± <e⁄&ÉT
n˝≤+Ï yê] (>∑‘·) Ks¡à\qT, dü‘·ÿs¡à\T>± e÷]ÃykÕÔ&ÉT. Äj·Tq
>=|üŒ nqTÁ>∑Vü≤XÊ*. |üs¡eT <äj·÷fióe⁄.
(KTsYÄHé 25e dü÷s¡ |òü⁄sêâHé 70 yêø£ +)
|üXÊÑêÔ|ü+‘√ ø£åe÷|üD ø√s¡Tø=ì dü<ë#ês¡ yÓ’K] ne\+_Û+∫
qyê&ÉT ìC≤ìøÏ eTqdü÷Œ¤]Ô>± |üXÊÑêÔ|ü+ #Ó+~ <e⁄ìyÓ’|ü⁄ eTs¡*
e∫Ãqyê&Ée⁄‘ê&ÉT. (KTsYÄHé 25e dü÷s¡ |òü⁄sêâHé 71 yêø£ +)
(ø£s¡TD≤eTj·TTì ì»uÛÑ≈£îÔ\T) ndü‘ê´ìøÏ mqï&É÷ kÕ≈£åî\T>±
ñ+&És¡T. m|ü&Ó’Hê yês¡T |üìøÏe÷*q e´eVü‰s¡+ MT<äT>± b˛e\dæeùdÔ
<ëìï |üϺ+#·Tø√≈£î+&Ü VüQ+<ë>±, >ös¡eÁ|ü<ä+>± <ëÏ ykÕÔs¡T. yê]øÏ
yê] Á|üuÛÑTe⁄ dü÷≈£îÔ\T $ìŒ+∫ Væ≤‘√|ü<X+ #j·T≥+ »]–‘ yês¡T
n+<ÛäT\T>±, ã~Ûs¡T\T>± e÷] yêÏì ìs¡¢ø£å + #j·Ts¡T. yês¡T ªªÁ|üuÛÑ÷!e÷
uÛ≤s¡ |æ\¢\ <ë«sê e÷ ø£+ÏøÏ #·\Te Á|ükÕ~+#·T. yTeTT <Ó’e;Û‹|üs¡T\≈£î
Hêj·T≈£î\jT´˝≤ #ÓsTT´µµ nì ÁbÕ]úkÕÔs¡T. (KTsYÄHé 25e dü÷s¡ |òü⁄sêâHé 72`74 yêø£ +)
17
eTs√#√≥ á $<Ûä+>± ñ+~. düÁ‘·Œes¡Ôq≈£î dü+ã+~Û+∫q
Ä<˚XÊ\T : MTs¡T ˇø£ÿ (ì») <˚e⁄&çï (n˝≤¢Vt≤) ‘·|üŒ eT¬se]˙
Äsê~Û+#·ø£+&ç. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ |ü≥¢ dü<들e+‘√ eTdüT\Tø√+&ç. MT
eTT+<äT yê]<ä›]˝À me¬s’Hê eè<äT∆ …’ ñ+fÒ yê]ì ªªñ|òtµµ nì ≈£L&Ü
nqø£+&ç. ø£düTs¡T≈£î+≥÷ $~Û*+∫ e÷≤¢&Éø£+&ç. yê]‘√ >ös¡e+>±
e÷≤¢&É+&ç— <äj·÷Ás¡∆Vü≤è<äj·T+‘√, $qj·T+‘√ yê] eTT+<äT ‘·\e+∫
ñ+&É+&ç. (yê]|ü≥¢ >ös¡yê<ës¡D\‘√) ªªÁ|üuÛÑ÷! Ms¡T qqTï ∫qï‘·q+˝À
m˝≤ ø£s¡TD‘√, yê‘·‡\´+‘√ ô|+∫ b˛wæ+#ês√ n˝≤ ˙e⁄ yê]ì
ø£s¡TDÏ+#·Tµµ nì ÁbÕ]∆+#·+&ç.
(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 23,24e yêø£ +)
MT Vü≤è<äj·T+˝À @eTT+<√ MT Á|üuÛÑTe⁄≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. MTs¡T
>∑qø£ dü»®qT …’ ñ+fÒ (|üXÊÑêÔ|ü+‘√) ‘·qyÓ’|ü⁄ eTs¡ Òyês¡+<äØï Äj·Tq
ø£å$TkÕÔ&ÉT. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 25e yêø£ +)
ã+<ÛäTe⁄\T ìs¡Tù|<ä\T, u≤≥kÕs¡T\ Vü≤≈£îÿ\T HÓs¡ys¡Ã+&ç.
<äTu≤sê Ks¡TÃ #j·Tø£+&ç. <äTu≤sê Ks¡TÃ #ùdyês¡T ôw’‘êHé k˛<äs¡T\T>±
|ü]>∑DÏ+#·ã&É‘ês¡T. ôw’‘êHé ‘·q Á|üuÛÑTe⁄≈£î ø£è‘·|òüTï&Ó’b˛j·÷&ÉT.
(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 26`27e yêø£ +)
MTs¡T <e⁄ì nqTÁ>∑Vü≤+ Ä•+∫ <ëqø√dü+ ìØøÏådü÷Ô (ù|<ä\≈£î
düVü‰j·T+ #j·T Òø£) yê] qT+&ç ‘·|æŒ+#·Tø√e\dæeùdÔ, yê]øÏ eTè<äTe⁄>±
»yê_e«+&ç. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 28e yêø£ +)
MTs¡T MT #‹ì (@e÷Á‘·+ <ëq+ #j·T≈£î+&Ü) yÓT&Éπødæ ø£Ïº
ñ+#·ø£+&ç. n˝≤π> <ëìï |üP]Ô>± ‘Ós¡∫ ñ+#·&É+ ≈£L&Ü dü]ø±<äT.
n˝≤#ùdÔ MTs¡T ì+<äT‘·T\sTT, ìdü‡Vü‰j·TT …’b˛‘ês¡T. ˙ Á|üuÛÑTe⁄ ‘êqT
ø√]q $<Ûä+>± ø=+<ä]øÏ n~Ûø£+>± ñbÕ~ÛìùdÔ, eT] ø=+<ä]q Ò$TøÏ
>∑T]#kÕÔ&ÉT. Äj·Tq≈£î ‘·q <ëdüT\ dæú‹>∑‘·T\T u≤>± ‘Ó\TdüT. Äj·Tq
yê]ì #·÷dü÷ÔH ñHêï&ÉT. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 29`30e yêø£ +)
<ë]Á<ä uÛÑj·T+‘√ MT dü+‘êHêìï #·+|ü⁄ø√ø£+&ç. yTeTT yê]ø°
ÄVü‰s¡$TdüTÔHêï+. MT≈£î ÇdüTÔHêïeTT. yê]ì #·+|ü&É+ |òüTÀs¡yÓTÆq bÕ|ü+.
(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 31e yêø£ +)
18
e´_Û#ês¡+ <ä]<ë|ü⁄\≈£î b˛ø£+&ç. n~ #ê˝≤ ùV≤j·TyÓTÆq~.
|üs¡eT#Ó&ɶ<ë]. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 32e yêø£ +)
Hê´j·TdüeTà‘·+>± ‘·|üŒ <˚e⁄&ÉT ìùw~Û+∫q @ ÁbÕDÏì
Vü≤‘·e÷s¡Ãø£+&ç. me¬s’Hê nHê´j·T+>± Vü≤‘·e÷s¡Ãã&ç‘ n‘·ì yês¡düT\≈£î
y˚TeTT ã<äT\T rs¡TÃ≈£îH˚ n~Ûø±s¡+ Ç#êÃeTT. nsTT‘˚ yês¡düT&ÉT
(Vü≤+‘·≈£î&çï) e~Û+#·&É+˝À Vü≤<äT› MTs¡≈£L&É<äT. n|ü& n‘·ìøÏ düVü‰j·T+
#j·Tã&ÉT‘·T+~. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 33e yêø£ +)
nHê<Ûä |æ\¢\T j·TTø£Ô ej·TdüT‡≈£î #˚s¡T≈£îH˚es¡≈£î Hê´j·T
düeTà‘·+>± ‘·|üŒ yê] kıeTTà <ä]<ë|ü⁄\≈£î yÓfiflø£+&ç. (yê>±∆q+) |üŒ+<ä+
Hs¡ys¡Ã+&ç. (yê>±∆q+) |üŒ+<ä+ >∑T]+∫ MTs¡T ‘·|üŒì dü]>± (<e⁄ì
eTT+<äT) düe÷<Ûëq+ #Ó|üø√e\dæ ñ+≥T+~.
(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 34e yêø£ +)
dü¬s’q bÕÁ‘·‘√ |üP]Ô>± ø=\∫ Çe«+&ç. ‘·÷#·e\dæeùdÔ dü¬s’q
Á‘êdüT˝À ‘·÷∫ Çe«+&ç. Ç< dü¬s’q |ü<ä∆‹. |òü*‘·+ Ø‘ê´ ≈£L&Ü á
|ü<ä∆‘ eT+∫~ (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 35e yêø£ +)
MT≈£î ‘Ó*j·Tì <ëì yÓ+≥|ü&Éø£+&ç. ø£fiófl, #Óe⁄\T, Vü≤è<äj·T+
e¬>’sê düeTdüÔ nej·Tyê*ï >∑T]+∫ (<e⁄ìøÏ) düe÷<Ûëq+ #Ó|üø√e\dæ
ñ+≥T+~. (KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 36e yêø£ +)
uÛÑ÷$Tô|’ $Ás¡M>∑T‘·÷ q&Éeø£+&ç. (á nVü≤+ø±s¡+‘√) MTs¡T
uÛÑ÷$Tì N*à yj·T Òs¡T. |üs¡«‘ê\ m‘·TÔ≈£î m<ä>∑q÷ Òs¡T
(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 37e yêø£ +)
Çe˙ï <äTcÕÿsê´\T. MT Á|üuÛÑTe⁄ <äèwæº À m+‘√ ùV≤j·TyÓTÆq$.
Ç$ $yø£+‘√ ≈£L&çq $wüj·÷\T. MÏì Á|üuÛÑTe⁄ Vü≤è<äj·T |òü\ø£+ô|’
ne‘·]+|üCÒXÊ&ÉT.
$q+&ç! <e⁄ì‘√ bÕ≥T eTs√ Äsê<Ûä <Ó’yêìï #düTø√ø£+&ç.
n˝≤ #ùdÔ MTs¡T ì+<äT‘·T …’, düeTdüÔ ÁX‚jÓ÷XóuÛ≤\≈£î <ä÷s¡yÓTÆ qs¡ø£+˝À
yj·Tã&É‘ês¡T.(KTsYÄHé 17e dü÷s¡ ãì ÇÁkÕsTT Ÿ 38`39e yêø£ +)
19
yêdüÔe dü<äTZD e+‘·T\ >∑T]+∫ á $<Ûä+>± ñ+~ : MT eTTU≤\T
‘·÷s¡TŒ Òø£ |ü&ÉeTs¡≈£î ‹|üø√e&ÉyT |ü⁄D´ø±s¡ + ø±<äT. <e⁄&çï, n+‹eT
~Hêìï <Ó’e<ä÷‘·\qT, <e⁄&ÉT |ü+|æq (n+‹eT) Á>∑+<∏ëìï Äj·Tq
Á|üeø£Ô\q÷ Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£+>± $X¯«dæ+∫, <˚e⁄ì MT<ä Áù|e÷_Û
e÷Hê\‘√ MT≈£î n‘· +‘· Á|æj·TyÓTÆq <ÛäHêìï ã+<ÛäTe⁄\ ø√dü+, nHê<Ûä\
ø√dü+, ìs¡Tù|<ä\ ø√dü+, u≤≥kÕs¡T\ ø√dü+ düVü‰j·÷s¡T∆\ ø√q+ u≤ìdü\
$eTTøÏÔ ø√dü+ Ks¡Tà #j·÷*. ÁbÕs¡∆Hê e´edüú HÓ\ø=˝≤Œ*— (ù|<ä\
Ä]∆ø£ Vü≤≈£îÿ) »ø±‘Y #Ó*¢+#ê*. Ç∫Ãq e÷≥ ì\u…≥Tºø√yê*. ø£wüºø±\+˝À
(dü‘ê´dü‘ê´\ eT<Ûä »]π>) b˛sê≥+˝À düVü≤q+ eVæ≤+#ê*. Ç˝≤+Ï
dü‘êÿsê´\ #ùdyêπs düHêàs¡TZ\T. yêπs (<e⁄ì|ü≥¢ uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\T ø£*–qyês¡T)
(KTsYÄHé 2e dü÷s¡ ãKs¡ 177e yêø£ +)
ø±e⁄q n˝≤¢Vt≤qT >∑T]+∫q $<ÛäT\T eT]j·TT ‘√Ï e÷qe⁄\
>∑T]+∫q u≤<ä ‘·\T HÓs¡ys¡Ã≥yT ndü\T dü‘êÿs¡ eTì ô|’ yêø£ eTT\
<ë«sê düŒwüºeT>∑T#·Tqï~. eTs=ø£ $<Ûä+>± #ÓbÕŒ\+fÒ düs¡« dü‘· $XÊ«kÕ\T,
düs¡« dü‘êÿsê´\T eT]j·TT düs¡«dü<äTZD≤\T πø ø£ yêø£ +˝À düeT≈£Ls¡Ã
ã&çq~.
Çø£ ~e´ KTsYÄHé À ù|s=ÿqã&çq ø=ìï ñ‘·ÔeT ÇkÕ¢MTj·T
uÀ<Ûäq\T ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
dü‘· + |ü\ø±*. dü<√“¤<äq #j·÷*. ø£åe÷>∑TD+ ø£*Z ñ+&Ü*.
n˝≤¢Vt≤H qeTTàø√yê*. düVü≤q+‘√ yÓT\>±*. n˝≤¢Vt≤≈£î <Ûäq´yê<ë\T
n]Œdü÷Ô ñ+&Ü*. ÇkÕ¢+ô|’ dæús¡+>± ñ+&Ü*. n˝≤¢Vt≤ e÷s¡Z+˝À
ÁbÕD≤\T <Ûës¡b˛j·T&ÜìøÏ ≈£L&Ü dæ<ä∆+>± ñ+&Ü*. <ëq<Ûäsêà\T
#˚j·÷*. ã+<äTe⁄\, nHê<Ûä\, ìs¡Tù|<ä\, Çs¡T>∑T, bıs¡T>∑Tyês¡T
yÓTT<ä\>∑T yês¡+<ä]|ü≥¢ eT+∫>± Á|üe]Ô+#ê*. u≤≥kÕs¡T\T,
j·÷#·≈£î\T eT]j·TT U…’B\|ü≥¢ dü]>±Z e´eVü≤]+#ê*. yê>±∆Hê\T
HÓs¡ysêÃ*, Ä&çqe÷≥ ‘·|üŒsê<äT. m\¢|ü&É÷ eT+∫e÷≥ Ò |ü\ø±*,
|üs¡düŒs¡+ ùdïVü‰ìï ô|+#ê*, neùV≤fiq #j·Tsê<äT. ‘·|ü&ÉT ù|s¡¢‘√
|æ\esê<äT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ùde #j·÷*. |üs¡düŒs¡+ yT\Tø√s¡T‘·÷ ñ
+&Ü*. Hê´j·T+>± Á|üe]Ô+#ê*. kÕøå±´ìï <ë#·≈£L&É<äT. eTè<ÛäTe⁄>±
20
e÷≤¢&Ü*. nVü≤+ø±s¡+‘√ q&Ée≈£L&É<äT. XÊ+‹¬ø’ ø£èwæ #˚j·÷*.
◊ø£eT‘· +>± ñ+&Ü*. ‘√Ï eTTdæ¢+ |ü≥¢ k˛<äs¡uÛ≤e+ ø£*Z ñ+&Ü*.
düs¡«e÷qyê[ì k˛<äs¡T\T>± uÛ≤$+#ê*. <Ûäs¡à düeTà‘·yÓTÆq Ø‹˝À
dü«j·T+>± dü+bÕ~+#ê*. j·÷∫+#·&Üìï V”≤q+>± uÛ≤$+∫ <ëìøÏ
<ä÷s¡+>± ñ+&Ü*— dü‘êÿs¡ uÀ<Ûäq, <äTcÕÿs¡ ìyês¡D #j·÷*. dü+‘êHêìï
#·+|ü⁄ø√sê<äT, Ä‘·àVü≤‘· #düTø√sê<äT. me]˙ Vü≤‘· #j·T≈£L&É<äT.
nHê<Ûä\qT b˛wæ+#ê*, yê] kıeTTàqT yê] ø=s¡≈£î uÛÑÁ<ä|üs¡#ê*—
‘·÷ø£+˝À, ø=\‘·˝À¢ ôV≤#·Tà ‘·>∑TZ\T #˚j·T≈£L&É<äT. <äTsêàs¡ Z+
#˚j·T≈£L&É<äT, ÄC≤„ $V”≤q‘·≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. no¢\ |üqT\T
#˚j·Tsê<äT. n≥Te+Ï |üqT\T #˚ùdyê]ì yê]+#ê*, e´_Û#ês¡+
#j·T≈£L&É<äT. nqTeT‹ Ò≈£î+&Ü Ç‘·s¡T\ >∑èVü‰˝À¢ Á|üy•+#·≈£L&É<äT.
Ád”Ô\T |üs¡<ë bÕÏ+#ê*. yÓ÷dü+, <ä>± #j·T≈£L&É<äT— <äèwæºì, #Óe⁄\qT,
eTqdüTqT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø√yê*. dü‘êÿsê´\T #j·÷*. eè<Ûë|üqT\T
#j·Tsê<äT. ìkÕ«s¡∆+>± yÓT\>±*. XÁ‘·Te⁄\qT ø£å$T+#ê*. n|üø±s¡T\≈£î
ñ|üø±s¡+ #j·÷*. nqedüs¡+>±, n‹>± ø√|ü–+#·≈£L&É<äT. m<äTÏ
yê]ì >ös¡$+∫ e÷≤¢&Ü*. Ç‘·s¡T\≈£î #dæq yT\T <Ó|æŒ bı&Éesê<äT.
<äTcÕÿsê´\≈£î, <äTX‚Ãwüº\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. <=+>∑‘·Hê\T, <√|æ&û\T
#j·Tsê<äT. nÁø£eT+>± Ç‘·s¡T\ kıeTTà ÄdæÔ ÄÁø£$T+#·Tø√sê<äT— <Ó’euÛÑøÏÔ,
|ü$Á‘·‘·, dü‘Yo\‘· ø£*Z ñ+&Ü*. ‘·q >=|üŒ\T #Ó|üø√sê<äT.
düe÷y˚XÊ˝À¢ ≈£L&Ü düÁ‘·Œes¡Ôq‘√ e´eVü≤]+#ê*. ã\V”≤qT\≈£î,
ìdü‡Vü‰j·TT\≈£î eT]j·TT Ád”Ô\≈£î ñ|üø±s¡+ #j·÷*. yê]øÏ ‘√&ÉŒ&Ü*
Ád”ÔyÓ’‘˚ ‘·q uÛÑs¡Ô≈£î $<Û˚j·T‘·>± ñ+&Ü*— |ü⁄s¡Twüß&Ó’‘˚ ‘·q uÛ≤s¡´qT
>∑T]+∫q u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«]Ô+#ê*. ndü‘· Á|üe÷D≤\T #j·Tsê<äT. #ê&û\T
#Ó|üŒsê<äT. n|üì+<ä\T yÓ÷|üsê<äT— ‘·eT eTsêà+>±\qT Ç‘·s¡T\ m<äT≥
ãVæ≤s¡ Z‘·+ #˚j·Tsê<äT. <˚e⁄&=dü+–q uÛ≤>±´\qT e´ø£ Ô|üsêÃ*.
j·÷#·≈£î\qT N<ä]+#·Tø√sê<äT. nHê<Ûä\qT >∑~∆+#·sê<äT, |üs¡<ä÷wüD
#j·T≈£L&É<äT. nqTe÷ì+#·sê<äT, nbÕs¡∆+ #düTø√sê<äT, n+<ä]ô|’ <äj·T
#·÷bÕ*, dü+ø£\Œ Xó~∆‘√ ñ+&Ü*. @ |üìjÓÆTHêdüπs |üs¡T\ bı>∑&ÉÔ\
ø√dü+, yÓT|üø√dü+ #j·Tsê<äT. e&û¶, \+#·>=+&ÉT ‘·HêìøÏ <ä÷s¡+>± ñ
+&Ü*— j·TT<ä∆s¡+>∑eTT qT+&ç yÓqT‹s¡>∑sê<äT. dæús¡+>± ñ+&Ü*. <ÛÓ’s¡
21
kÕVü≤kÕ\‘√ Á|üe]Ô+#ê*. eT‘·TÔbÕ˙j·÷\T ùd$+#·sê<äT. p<ä
e÷&Ésê<äT. Äø£*>=qïyê]øÏ ø£&ÉT|ü⁄ì+bÕ*. n+‘·s¡+–ø£, ãVæ≤s¡+>∑
nìï$<Ûë\ ìs¡¢ø£å ø±sê´\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. <Ûäq yê´yÓ÷Vü‰ìøÏ,
<ä÷s¡+>∑ ñ+&Ü*. <Ís¡®Hê´ìï ìyê]+#ê*. Ç‘·s¡T\qT ìs¡¢ø£å + #j·Tsê<äT.
bÕbÕ\≈£î n‹<ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. |üs¡düŒs¡ dü<√“¤<äq #˚düT≈£î+≥÷
ñ+&Ü*.
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT ñ‘·ÔeT uÀ<Ûäq\T
ã+<ÛäTe⁄\‘√ ã+<ÛäT‘·«+ ø£*– ñ+&Ü*. |æ\¢\qT Áù|$T+#ê*.
ô|<ä›\qT >ös¡$+#ê*. ‘·q ø=s¡≈£î ø√s¡T≈£îH< Ç‘·s¡T\ ø=s¡≈£î ≈£L&Ü
ø√sê*. Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T yê]‘√ eT+∫>± Á|üe]Ô+#ê*. u≤ìdü\qT
ø£å$T+#ê*. uÛ≤s¡ _&ɶ\qT u≤>∑T>± b˛wæ+#ê*. $<Ûäe\≈£î düVü‰j·T|ü&Ü*.
Á>∑T&ç¶yê]øÏ #j·T÷‘·ìyê«*. düs¡« e÷qyê[ yT\Tø√sê*. Ç‘·s¡T\≈£î
ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ü*. n|æŒ∫Ãq yê]ì >ös¡$+#ê*. $qï$+#·T≈£îH yê]
$qïbÕ\T $Hê*. |üXó|üøå±<äT\ô|’ ≈£L&Ü <äj·T ‘·\#ê*. düVü‰j·T≈£î\≈£î
ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄ø√yê*. s√>∑T\qT |üsêeT]Ù+#ê*. yê] ùde #j·÷*.
ndü÷j·T|ü&Ésê<äT. ‘·eT Hêj·T≈£îìøÏ $<Ûj·TT\T>± ñ+&Ü*. dü‘êÿsê´\T
m\¢|ü&ÉT #˚dü÷Ô ñ+&Ü*. ø£]ƒq+>± ø±ø£ eTè<äTe⁄>± |ü\ø±*.
dü+kÕÿs¡e+‘·T\T>± ñ+&Ü*. ø√bÕìï n<äT|ü⁄˝À ñ+#ê*. ≈£î\e+XÊ\
>=|üŒ‘·q+ô|’ >∑]«+#·≈£L&É<äT. Ç‘·s¡T\ >∑èVü‰˝À¢ ‘=+– #·÷&Ésê<äT.
‘·q‘√bÕ≥T Ç‘·s¡T\ ø=s¡≈£î ≈£L&Ü ÁbÕ]∆+#ê*. n˝≤¢Vt≤ Á|ükÕ~+∫q
<ëì‘√H dü+‘·è|æÔ |ü&Ü*. ‘·q ‘·|ü\ >∑T]+∫ n˝≤¢Vt≤ düìï~Ûì ø£åe÷|üD
y&ÉT≈£î+≥÷ ñ+&Ü*. #dæq ‘·|ü\qT ãVæ≤s¡+>∑ |üs¡Ã≈£L&É<äT. Ç‘·s¡T\
˝ÀbÕ\qT s¡Vü≤dü´eTT>± ñ+#ê*. n‹>± qe«≈£L&É<äT. |ü]Vü‰dü+
#j·T≈£L&É<äT. s¡Vü≤kÕ´ìï s¡Vü≤dü +>±H ñ+#ê*. eTTKdüTÔ‹ #j·Tsê<äT.
Ç‘·s¡T\ düTK<äT'U≤˝À¢ bÕ\T|ü#·Tø√yê*. <äTsêX ñ+&Ésê<äT. $~Ûsê‘·
q+^ø£]+#ê*. eTs¡DÏ+∫q yê] ø=s¡≈£î XÀø±\T ô|≥º&É+, ns¡Tdü÷Ô
@&É«≥+ ìùw<Ûä+. |üs¡düŒs¡+ b˛≤¢&ÉTø√sê<äT. X‘·èe⁄\ eT<Ûä dü+~Û
#sTT+#ê*. ø£ eTTdæ¢+ eTs=ø£ eTTdæ¢+‘√ eT÷&ÉT ~Hê\ø£+fÒ m≈£îÿe>±
22
e÷≤¢&É≈£î+&Ü ñ+&Ésê<äT. ø£|ü≥‘·«+ e⁄+&Ésê<äT. ã+<ÛäT$TÁ‘·T\‘√
ø£\dæyÓT\dæ ñ+&Ü*. eTTdæ¢+\T |üs¡düŒs¡+ dü ≤yéT #düTø√yê*. ø£s¡#ê\q+
#düTø√yê*. uÛÑTõ+#·T≥+, Á‘ê>∑≥+, <Ûä]+#·≥+, ìÁ~+#·≥+, Òe≥+,
ø£\e≥+ yÓTT<ä\>∑T $$<Ûä Jeq s¡+>±\˝À ÇkÕ¢+ Ä<XÊ\qT |üP]Ô>±
bÕÏ+#ê*. Ád”Ô\T ≈£L&Ü ‘·eT u≤<Ûä ‘·\T ‘Ó\TdüTø=ì yêÏì dü+|üPs¡í+>±
ìs¡«]Ô+#ê*.
ªªdü ≤yéTµµ dü<ë#ês¡ $esê\T : eTTdæ¢+\T |üs¡düŒs¡+ m<äT¬s’q|ü⁄&ÉT
ø£*dæq|ü⁄&ÉT Äq+<ä+‘√ yT\Tø√s¡T‘·÷ m<äTÏyêì ø=s¡≈£î ÁbÕ]∆dü÷Ô
ªªndü‡˝≤eTT n …’≈£î+µµ nì |ü*øÏ‘ m<äTÏ eTTdæ¢+ <ëìøÏ »yêãT>± ªªe
n …’≈£îyéT nkÕ‡˝≤yéTµµ nì |ü\ø±*.
MT≈£î me¬s’Hê >ös¡euÛ≤e+‘√ dü ≤yéT #ùdÔ n‘·ìøÏ MTs¡T
n+‘·ø£+fÒ ñ‘·ÔeTyÓTÆq |ü<ä∆‹˝À Á|ü‹ dü ≤yéT #j·T+&ç. Ò<ë ø£ dü+
n< $<Ûä+>±HÓ’Hê #j·T+&ç. (KTsYÄHé 4e dü÷s¡ ìkÕ 86e yêø£ +)
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT á$<Ûä+>±
ñ|ü<˚•+#ês¡T.
nãTVüQ¬s’sê (s¡õ) ø£<Ûäq+ Á|üø±s¡+ <Ó’e Á|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ
n …’Væ≤e dü\¢yéT Ç˝≤ Á|üuÀ~Û+#ês¡T. MTs¡T (ÇkÕ¢+) $X«dæ+#·q+‘·
es¡≈£L dü«s¡Z+˝ÀøÏ Á|üy•+#· Òs¡T. n˝≤H MTs¡T |üs¡düŒs¡+ Áù|$T+#·T
ø√q+‘·es¡≈£L (|üP]Ô>±) $XÊ«düT\T ø± Òs¡T. MTs¡T ø£s=ø£]ï Áù|$T+#·T
ø√yê\+fÒ @+ #j·÷˝À HqT MT≈£î ‘Ó\T|üHê? MT eT<Ûä dü ≤+qT
düs¡«kÕe÷q´+ #düTø√+&ç. ˇø£]ø=ø£s¡T m≈£îÿe>± dü ≤eTT\T #dü÷Ô
ñ+&É+&ç. (eTTdæ¢+ 1, ù|õ 152 nãT<ëeP<é 3 Vü≤Bdt 5193, ù|õ 874)
nãTVüQ¬s’sê (s¡õ) ñ Ò¢Kq+ Á|üø±s¡+ <Ó’e Á|üeø£Ô>±s¡T Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T :
ˇø£ eTTdæ¢+≈£î eTs=ø£ eTTdæ¢+ô|’ 5 Vü≤≈£îÿ\THêïsTT. 1) dü ≤+q≈£î Á|ü‹
dü ≤+ #Ó|üŒ&É+, 2) »ãT“ |ü&ç‘ |üsêeT]Ù+#·&É+ 3) Xyêìï kÕ>∑q+|ü&É+
(Xe+ yÓ+≥ yÓfifl≥+) 4) $+<äT ÄVü‰«Hêìï n+^ø£]+#·&É+ 5) ‘·TeTTà≈£î
düe÷<Ûëq$Te«&É+. (ãTU≤] 2, Vü≤Bdt 1239, ù|õ 319)
23
Çø£ ~e´ KTsYÄHé e#·Hê\T #·÷<ë›+
yês¡T Á|üy˚•+#˚ XÊX¯«‘· dü«s¡ZeHê\˝À (#·\¢Ï) ôd\j˚Ts¡T¢
Á|üeVæ≤dü÷Ô ñ+≤sTT. yê] ø√]ø£\≈£î |üP]Ô nqT>∑TD+>± nø£ÿ&É
düeTdüÔ edüTÔe⁄\T \_ÛkÕÔsTT. <Ó’e;Û‹|üs¡T\≈£î <e⁄&ÉT Ç˝≤+Ï Á|ü‹|òü\yT
Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT. <Ó’e<ä÷‘·\T yê] Ä‘·à\qT |ü$Á‘·+>± ñqï|ü&ÉT kÕ«BÛq+
#düT≈£î+≥÷ ªªMT≈£î (dü ≤yéT) XÊ+‹ ø£\T>∑T>±ø£! MTs¡T #düT≈£îqï (dü‘Y)
ø£s¡à\≈£î Á|ü‹|òü\+>± dü«s¡Z+˝À Á|üy•+#·+&çµµ nì n+≤s¡T.
(KTsYÄHé 16e dü÷s¡ nHéÄyéT 31`32e yêø£ +)
eTs√ yêø£ ˝À Ç˝≤ ñ+~. n|ü&ÉT dü«s¡ZbÕ\≈£î\T yê]ì
kÕ<äs¡+>± ÄVü‰«ìdü÷Ô ªMT≈£î XÊ+‹ (dü ≤+) kÂuÛ≤>±´\T ø£\T>∑T >±ø£!
MTs¡T m+‘√ eT+∫yês¡T. Çø£ XÊX¯«‘·+>± Ç+<äT˝À Á|üy˚•+∫
ñ+&É+&çµµ nì n+≤s¡T. (KTsYÄHé 39e dü÷s¡ EeTsY 73e yêø£ +)
eTs√ yêø£ +˝À Ç˝≤ ñ+~. ø±s¡TD´ Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡T|ü⁄qT+&ç
yê]øÏ dü ≤yéT (XÊ+‹ e#·q+) #Ó|üŒã&ÉT‘·T+~.
(KTsYÄHé 36e dü÷s¡ j·÷d”Hé 58e yêø£ +)
eTs√ yêø£ +˝À Ç˝≤ ñ+~. MTs¡T MT Ç+&É¢ À Á|üy•+#
eTT+<äT Ç+À¢ ñqïyê]øÏ dü ≤+ #j·T+&ç. Ç~ <e⁄&ÉT ìs¡ísTT+∫q
Äosê«<ä+. m+‘√ XóuÛÑÁ|ü<äyÓTÆq~, |ü]Xó<ä∆yÓTÆq~. MTs¡T $wüj·÷ìï
Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ <e⁄&ç ≤ MT eTT+<äT ‘·q dü÷≈£îÔ\T $e]düTÔHêï&ÉT.
$XÊ«düT˝≤sê! MTs¡T MT Ç+&É¢ À ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\ Ç+&É¢ ÀøÏ yê]
nqTeT‹ Ò≈£î+&Ü, yê]øÏ dü ≤+ #j·T≈£î+&Ü Á|üy•+#·ø£+&ç. Ç~
MT¬ø+‘√ eT+∫ |ü<ä∆‹. (KTsYÄHé 24e dü÷s¡ q÷sY 27e yêø£ +)
Çø£ Vü≤BdüT\˝À á $<Ûä+>± ñHêïsTT. eTq+ e÷s¡Z+>∑T+&Ü
b˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT ∫qï |æ\¢\T m<äT¬s’‘ yê]øÏ ≈£L&Ü dü ≤eTT #j·÷*.
(ãTU≤] 7, Vü≤Bdt 6247 ù|õ 570 eTTdæ¢+ nãT<ëe⁄<é 3, Vü≤Bdt 5202)
|üsêsTT Ád”Ô @ø±+‘·eTT>± ñqï|ü&ÉT eTTdæ¢+\ |ü⁄s¡Twüß&ÉT yê]‘√
ø£*dæ ñ+&Ésê<äT. (ãTU≤])
24
Ád”Ô\ düeT÷Vü≤eTT≈£î dü ≤eTT #j·Te#·TÃ
(nãT<ëeP<é 3, Vü≤Bdt 5204 ù|õ 878 ‹]àõ)
n˝≤π> ñ‘·Ôsê˝À¢ ≈£L&Ü dü ≤eTT Áyêj·T≥+ dü<ë#ês¡+, dü ≤eTT
H√Ï‘√ |ü\ø±* >±˙ #‹ ôd’>∑\‘√ø±<äT. ø±˙ me¬s’Hê <ä÷s¡+>± ñ
+fÒ, n‘·ìøÏ $qã&É<äqT≈£î+fÒ dü ≤eTT H√Ï‘√ |ü\T≈£î‘·÷, #‘√Ô ôd’>∑
#j·Te#·TÃ. eTs=ø£ $wüj·TyT$T≥+fÒ ∫qï ej·TdüTÿ\T ô|<ä› ej·TdüTÿ\≈£î,
∫qï düeT÷Vü≤+ ô|<ä› düeT÷Vü‰ìøÏ, yêVü≤q+ô|’ b˛e⁄yê&ÉT q&ÉT#·TyêìøÏ—
q&ç∫b˛e⁄#·Tqï e´øÏÔ ≈£Ls¡TÃqï e´øÏÔøÏ eTT+<äT>± dü ≤eTT #j·÷*.
eT]j·TT <ëìøÏ »yêãT>± Á|ü‹ dü ≤eTT #j·÷*.
(ãTU≤] 7 Vü≤Bdt 6231`6235 ù|õ 563`564 eTTdæ¢+ 5 ù|õ 354)
Ç+ø=ø£ $wüj·Ty˚T$T≥+fÒ @<Ó’Hê düuÛÑ˝À, düe÷y˚X¯+˝À
Á|üy•+∫q|ü⁄&ÉT dü ≤eTT #j·÷*. n+‘ø±ø± Ä düe÷yX+ qT+&ç
yÓ&É\Tq|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü dü ≤eTT #j·÷*. ø±˙ düe÷yX+˝À me¬s’Hê
ˇø£ Á|ü‘´ø£ e´øÏÔøÏ ø±≈£î+&Ü n+<ä]ø° ø£*|æ πø dü ≤eTT #j·÷*.
me¬s’Hê Á|üj·÷D+ #dæ yÓfiSÔ ñ+fÒ yêfifl#‘· ‘·q ã+<ÛäT$TÁ‘·T\ ø=s¡≈£î
dü ≤eTT #s¡yj·TeTì #Ó|æŒ |ü+|æ+#·e#·TÃ. Ç|ü&=ø£ Á|üe#·q+˝À
#·÷<ë∆+. nãTôd’sTT<éKTÁ~ (s¡õ) ñ Ò¢Kq+ : Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ
n …’Væ≤e dü\¢yéT yês¡T á $<Ûä+>± ‘Ó*|æ]. s¡Vü≤<ës¡Ts¡ô|’ ≈£Ls=ÃH
|ü<ä∆‹ì e÷qTø√+&ç. nqT#·s¡T\T : yTeTT n#·≥ ≈£Ls√Ã&É+ ‘·|üŒ eTs√
<ë] Ò<! n#·≥H yTeT+‘ê ø£*dæ e÷≤¢&ÉT≈£î+≥T+≤+. <ëìô|’ Á|üeø£Ô
(dü) á$<Ûä+>± |ü*øÏ]. ˇø£yfi n#·≥H ≈£Ls√Ã&É+ ‘·|üŒìdü¬s’q#√,
<ë] jÓTTø£ÿ Vü≤≈£îÿ ≈£L&Ü HÓs¡ys¡Ã+&ç. nqT#·s¡T\T : <ë] jÓTTø£ÿ Vü≤≈£îÿ
@$T≥+&ç? Á|üeø£Ô dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT yês¡T á $<Ûä+>± ‘Ó*|æ].
‘·eT <äèwæºì (#·÷|ü⁄\qT) ÁøÏ+<ä≈£î ñ+#·&É+, me]¬ø’Hê ø£wüº+ ø£*Z+#·≈£î+&Ü
ñ+&Ü*. dü ≤yéTq≈£î »yêãT |ü\ø£&É+, eT+∫ e÷≥\T Ç‘·s¡T\≈£î
uÀ~Û+#ê*. eT]j·TT #Ó&ÉT e÷≥\ qT+&ç ìyê]+#ê*.
(ãTU≤] 3, Vü≤Bdt 2465 ù|õ 585 nãT<ëe⁄<é 3 Vü≤Bdt 4815 ù|õ 713)
25
Ç+ø=ø£ $wüj·TyT$T≥+fÒ me¬s’Hê ªªndü‡˝≤eTT n …’≈£î+µµ nì
|ü*øÏ dü ≤eTT #ùdÔ <ëìøÏ »yêãT>± dü ≤eTT |ü\T≈£î‘·÷ eT]ø=ìï
ÁbÕs¡∆Hê |ü<ë\T ø£*|æ |ü*øÏ‘ |ü⁄D´+ ≈£L&Ü m≈£îÿe \_ÛdüTÔ+~. á
|ü<ë\T dü ≤eTT, Á|ü‹ dü ≤eTT ¬s+Ï À ≈£L&Ü m≈£îÿe #j·Te#·TÃ. ñ
<ëVü≤s¡D≈£î : ªªndü‡˝≤eTT n …’≈£îyéT es¡Vü≤à‘·T˝≤¢V”≤ eãs¡ø±‘·TVüQµµ
BìøÏ »yêãT ªªe n …’≈£îyéT ndü‡˝≤yéT es¡Vü≤à‘·T˝≤¢V”≤ e ãs¡ø±‘·TVüQ.µµ
n˝≤π> |üs¡düŒs¡+ ø£*dæq|ü&ÉT yÓTT<ä≥ dü ≤eTT\T |ü*øÏq ‘·sê«‘·
e÷≤¢&É≥+ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. (ãTU≤] eTTdæ¢+)
ˇø£ >∑eTHês¡Ω $wüj·T+ j˚T$T≥+fÒ eTTdæ¢+\T ‘·eT ‘√Ï
eTTdæ¢+\ ø=s¡≈£î dü ≤eTT #j·Te#·TÃ>±˙ eTTdæ¢+yT‘·s¡T\ ø=s¡≈£î dü ≤eTT
#j·Tsê<äT. yê] ø=s¡≈£î yπs |ü<ë\T ñ|üjÓ÷–+#·e#·TÃ. Ò<ë dü+»„
#j·Te#·Tà >±˙ yê] ø=s¡≈£î ªªndü‡˝≤eTT n …’≈£î+µµ nqT |ü<ë\T ñ
|üjÓ÷–+#·sê<äT. dü‘· <Ó’eÁ|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT
eTTdæ¢yT‘·s¡ sêC≤´~Û|ü‘·T\≈£î ÇkÕ¢MTj·T dü+<X+ |ü+|ü⁄‘·÷ ñ‘·Ôs¡+
Áyêj·TTq|ü⁄&ÉT dü ≤eTT ø=s¡≈£î á ÁøÏ+~ |ü<ë\T ñ|üjÓ÷–+#yês¡T.
ªªdü ≤eTTHé n˝≤ eTì‘·Ôãn Ÿ VüQ<ëµµ (nq>± me¬s’‘ düHêàs¡ZeTTqT
nqTdü]+‘·Ts√ yê]øÏ XóuÛÑ+ ø£\T>∑T>±ø£). ø±˙ πø düuÛÑT˝À ñqï|ü&ÉT
dü ≤eTT |ü\ø£≥+ ø√dü+ ªªndü‡˝≤eTT n …’≈£îyéTµµ nì |ü\ø£e#·TÃ.
eTs=ø£ eTTK´ $wüj·Ty˚T$T≥+fÒ dü˝≤eTT #˚dæq ‘·sê«‘·
ø£s¡#ê\q+ #j·÷*. ø£s¡#ê\q+ e\q dü ≤eTT Ä#ês¡+ |ü]|üPs¡í
eTe⁄‘·T+~. eT]j·TT yê] bÕbÕ\T düeTdæb˛‘êsTT.
dü ≤eTT ‘·sê«‘· ø£s¡#ê\q+ #j·TTeÔøÏÔ ‘·q ≈£î&ç #‘√Ô ø£s¡#ê\q+
#j·÷*. m<äTÏ e´øÏÔ ≈£L&Ü eTq ≈£î&ç #‘√ÔH ø£s¡#ê\q+ d”«ø£]+#ê*.
(ãTU≤] eTTdæ¢+)
¬s+&ÉT, ¬s+&ÉT #‘·T\‘√ ø£s¡#ê\q+ #j·Tsê<äT
n< $<Ûä+>± Ád”Ô\T ‘·eT ‘√Ï Ád”Ô\‘√ ‘ês¡X|ü&çq Òø£ yê]‘√
ø£*dæHê eTT+<äT>± dü ≤eTT #j·÷*.
26
@ø£<Ó’yêsê<ÛäHê $XÊ«dü+
ˇø£ eTTK´ Á|üXï : düs¡« e÷qe C≤‹ì düèwæº+#·&ÜìøÏ eTTK´
ø±s¡DyT$T?
HqT e÷qe⁄*ï õqTï*ï qqTï Äsê~Û+#·&ÜìøÏ ‘·|üŒ eTπs
\ø£å +‘√ |ü⁄Ϻ+#· Ò<äT. (KTsYÄHé 51e dü÷s¡, C≤]j·÷‘Y 56e yêø£ +)
|ü$Á‘· KTsYÄHé À Äsê<Ûäq nH |ü<ä+ ù|s=ÿqï Á|ür #√≥ <ëì
ns¡∆+ @ø£<Ó’yêsê<Ûäq ne⁄‘·T+~. Bìe\¢ e´ø£ÔeTj˚T´<˚$T≥+fÒ
düsê«sê<Ûäq\T ø£ÿ n˝≤¢Vt≤≈£î n+øÏ‘·+ #j·÷*. Ç< $wüj·T+ KTsYÄHé À
Ç˝≤ ñ+~.
MTs¡T n˝≤¢Vt≤qT Äsê~Û+#·+&ç. Äj·Tq≈£î (<Ó’e‘·«+˝À) me]˙
kÕÏ ø£*Œ+#·ø£+&ç. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ |ü≥¢ dü<ä«s¡Ôq‘√ e´eVü≤]+#·+&ç.
ã+<ÛäTe⁄\T, nHê<ÛäT\, ìs¡Tù|<ä\‘√ eT+∫>± eTdüT\Tø√+&ç. Çs¡T>∑T
bıs¡T>∑T ã+<ÛäTe⁄\≈£î, |ü]#·j·T+ Òì bıs¡T>∑Tyê]øÏ, (MT <Ó’q+~q
ø±s¡ ø£ ≤bÕ\‘√) ‘ês¡dü|ü& $TÁ‘·T\≈£î, u≤≥kÕs¡T\≈£î MT ÄBÛq+˝À
e⁄qï u≤ìdü\≈£î yT\T #j·T+&ç. <e⁄&ÉT nVü≤+ø±s¡ Á|ü>∑ ≤“¤\qT |ü*πø
yê]ì mqïÏøÏ Áù|$T+#·&ÉT. (KTsYÄHé 4e dü÷s¡, ìkÕ 36e yêø£ +)
<Ó’eÁ|üeø£Ô\+<ä] dü+<X kÕsê+X+ ≈£L&Ü Ç<. yTeTT q÷Vt≤qT
n‘·ì C≤‹ e<ä›≈£î |ü+bÕeTT. n‘·qT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªHê C≤‹
k˛<äs¡T˝≤sê! n˝≤¢Vt≤qT Äsê~Û+#·+&ç. Äj·Tq ‘·|üŒ MT≈£î eTs=ø£
<e⁄&ÉT Ò&ÉT. (KTsYÄHé 7e dü÷s¡, Äsê|òt 59e yêø£ +)
eT]j·TT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À á e#·Hê\T #·÷&É+&ç.
(KTsYÄHé 21e dü÷s¡, n+_j·÷ 70`93 e yêø£ +)
düs¡« <Ó’eÁ|üeø£Ô\ H‘·, düs¡«˝Àø£ Hêj·T≈£î\T eT]j·TT n+‹eT
<Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT >±]øÏ ≈£L&Ü @ø£
<Ó’yêsê<Ûäq dü+<XyT Á|ükÕ~+|üã&ç+~.
27
KTsYÄHé À á $<Ûä+>± ñ+~.
eTTVü≤eTà<é! Ç˝≤ Á|üø£Ï+#·T e÷qe⁄˝≤sê! HqT MT n+<ä]
yÓ’|ü⁄q≈£î e∫Ãq n˝≤¢Vt≤ dü+<˚X¯Vü≤s¡TDÏí Äj·Tq uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\
kÕÁe÷C≤ìøÏ Á|üuÛÑTe⁄. Äj·Tq ‘·|üŒ eTs=ø£ <e⁄&ÉT Ò&ÉT. Äj·TH
J$‘êìï Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT. Äj·TH eTè‘·T´e⁄qT ÇkÕÔ&ÉT. ø£qTø£ $X«dæ+#·+&ç
n˝≤¢Vt≤qT Äj·Tq |ü+|æq ìs¡ø£åsêdüT´&Ó’q Á|üeø£ÔqT n‘·qT n˝≤¢Vt≤qT
Äj·Tq dü÷≈£îÔ\qT $X«dækÕÔ&ÉT. n‘·ììq nqTdü]+#·+&ç. MTs¡T dü¬s’q
e÷s¡Z+ bı+<äT‘êπsyÓ÷. (KTsYÄHé 7e dü÷s¡, Äsê|òt 158e yêø£ +)
ˇø£ÿ n˝≤¢Vt≤H Äsê~Û+#ê* eT]j·TT ÁbÕ]∆+#ê*. nìï$<Ûë\
Äsê<Ûäq˝À n˝≤¢Vt≤ ø=s¡πø n+øÏ‘·+ #j·÷* >±ì n+<äT yπs me]øÏ
uÛ≤>∑+ ñ+#·sê<äT.
@ø£<Ó’yês¡<Ûäq ø√düyT n˝≤¢Vt≤ düs¡« sêXó\qT düèõ+#ÓqT. <ëì
Á|ü#ês¡+ ø√düy˚T ‘·q Á|üeø£Ô\qT Á|üuÛÑ$+|üCÒôdqT eT]j·TT ‘·q
Á>∑+<ÛäeTT\qT ne‘·]+|üCÒôdqT. <ëìe\H $XÊ«düT\ eT]j·TT n$XÊ«düT
eT<Ûä´ e´‘ê´dü+ ‘Ó*j·TedüTÔ+~. @ø£ <Ó’yês¡<Ûä≈£î\T $XÊ«düT\T>±
|ü]>∑DÏ+|üã&ç dü«s¡Zs¡TΩ\T ne⁄‘ês¡T. ãVüQ<Ó’yêsê<Ûä≈£î\T n$XÊ«düT\T>±
|ü]>∑DÏ+|üã&ç qs¡ø£yêdüT\T ne⁄‘ês¡T.
ˇø£yÓ’|ü⁄ @ø£<Ó’yêsê<Ûäq yÓ’|ü⁄ ÄVü‰«ìdü÷Ô ãVüQ<Ó’yêsê<ÛäqqT
K+&çdüTÔ+~. á $wüj·T+ ~e´ KTsYÄHé À |ü\T#√≥¢ ‘Ó\T|üã&ç+~.
eT]j·TyéT ≈£îe÷s¡T&Ó’q eTdæVt≤jT n˝≤¢ (<e⁄&ÉT) nì nqïyês¡T
ìX¯Ãj·TeTT>± n$XÊ«kÕìøÏ bÕ\Œ&çqfÒ¢. yêdüÔyêìøÏ eTdæVt≤ Ç˝≤
nHêï&ÉT. ÇÁXÊjT\T e+oj·TT˝≤sê! n˝≤¢Vt≤≈£î <ëdü + #j·T+&ç.
Äj·Tq Hê≈£L Á|üuÛÑy MT≈£î Á|üuÛÑTy. Ç‘·s¡T\qT n˝≤¢Vt≤≈£î uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>±
#ùdyê]øÏ n˝≤¢ dü«sêZìï ìwæ<ä∆+ #XÊ&ÉT. yê] ìyêdü+ qs¡ø£+. Ç≥Te+Ï
<äTsêàs¡TZ\≈£î düVü‰j·T+ n+~+#yês¡T mes¡÷ Òs¡T.
(KTsYÄHé 5e dü÷s¡, e÷sTT<ë 72e yêø£ +)
Äsê<Ûäq≈£î ns¡;“|ü<ä+ ªªÇu≤<ä‘Yµµ. Çu≤<ä‘Y n+fÒ n‘· +‘·
nDT≈£îe eT]j·TT $qj·T+. ÇkÕ¢$Tj·÷ |ü]uÛ≤wü À Çu≤<ä‘Y n+fÒ
n‘· +‘· Áù|eT, $qj·T+, uÛÑøÏÔ ø£*– ñ+&É≥+.
28
Á|üeø£Ô Á|üe#·q+ Á|üø±s¡+>± Äsê<Ûäq dü+|üPs¡í‘· #≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ
á $<Ûä+>± ‘Ó*|æ].
yê≈£îÿ‘√qT, X¯Øs¡eTT‘√qT, <ÛäqeTT‘√qT #˚dæq |ü$Á‘·
ÁbÕs¡∆q\ìïj·TT πøe\+ n˝≤¢Vt≤ ø=s¡πø. z Á|üeø±Ô MT ô|’ XÊ+‹ ø£\T>∑T
>±ø£! eT]j·TT e÷ô|’ eT]j·TT <e⁄ì |ü$Á‘· uÛÑ≈£îÔ\ô|’ XÊ+‹ ø£\T>∑T>±ø£
n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ yπs |üP»´\T Òs¡ì HqT kÕø£å $T#·TÃ#·THêïqT. eT]j·TT
eTTVü≤eTà<é n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ <ëdüT&ÉT eT]j·TT Á|üeø£ Ô nì
kÕø£å $T#·TÃ#·THêïqT. (ãTU≤] 2 Vü≤Bdt 831 ù|õ 31)
Bìì Á|ür eTTdæ¢+ Á|ür qe÷CŸ À #·<äTe⁄‘·÷ ñ+≤s¡T.
Çø£ Äsê<Ûäq jÓTTø£ÿ ø=ìï s¡ø±\T ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. |üP», >ös¡e
uÛ≤e+‘√ e+>∑≥+, kÕcÕº+>∑ |ü&É≥+, Á|ü<äøÏåD #j·T≥+, yÓTT≈£îÿã&ÉT\T
yÓTT≈£îÿø√e≥+, »+‘·Te⁄\T õu≤Vt≤ #˚j·T≥+ X¯s¡DT y˚&É≥+,
qeTTàø√e≥+ yÓTT<ä\>∑T Çe˙ï Äsê<Ûäq ø√e≈£î #Ó+~qy˚. ø±˙
M≥ìïÏ n˝≤¢Vt≤ ø=s¡≈£î e÷Á‘·yT n+øÏ‘·+ #j·T≥eTT eTq+<ä]
ø£s¡Ôe´+. á $wüj·÷ìï $es¡+>± ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1) >ös¡e uÛ≤e+‘√ e+>∑≥+ (s¡T≈£î), kÕkÕº+>∑ |ü&É≥+ (dü»<ä)
n˝≤¢Vt≤ Ç˝≤ uÀ~Û+#ÓqT. $XÊ«düT˝≤sê! s¡T≈£L #˚j·T+&ç.
düCŸ<ë #Ój·T´+&ç. MT Á|üuÛÑTe⁄≈£î <ëdü + #Ój·T´+&ç. eT+∫ |üqT\T
#Ój·T´+&ç. Bì <ë«sêH MT≈£î kÕ|òü\´ uÛ≤>∑ + \_ÛdüTÔ+<äì uÛ≤$+#·e#·TÃ
(KTsYÄHé 22e dü÷s¡, Vü≤CŸ 27e yêø£ +)
2) qe÷CŸ : ‘ê´>∑eTT (ã*) n˝≤¢Vt≤ Ä<X+. Ç˝≤ nqT ªªHê qe÷CŸ
Hê düø£\ ñbÕdüHêØ‘·T\T, Hê J$‘·+, Hê eTs¡D+ düeTdüÔeT÷ düø£\
˝Àø±\≈£L Á|üuÛÑTyÓ’q n˝≤¢Vt≤ ø=s¡πø Äj·Tq≈£î @ uÛ≤>∑kÕ«$T Ò&ÉT. á
Ä»„jT Hê≈£î Çe«ã&ç+~.n+<ä]ø£+fÒ eTT+<äT $<Ûj·T‘·‘√ ‘·\e+#yêDÏí.
(KTsYÄHé 6e dü÷s¡, nHéÄyéT 62`63 e yêø£ +)
<Ó’e Á|üeø£Ô Ç˝≤ X|æ+#ês¡T : n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\ ù|s¡
ã*#·Tà yêìì n˝≤¢Vt≤ X|æ+∫ HêXq+ #j·TT>±ø£. (eTTdæ¢+)
29
3) yÓTT≈£îÿã&ÉT\T, Á|ü~ø£åD\T : ~e´ KTsYÄHé À Ç˝≤ ù|s=ÿqã&ç+~.
eTTdæ¢+\T n˝≤¢Vt≤ ù|s¡ #dæq yÓTT≈£îÿã&ÉT\T |üP]Ô #j·÷*. eT]j·TT
n˝≤¢Vt≤ jÓTTø£ÿ n‹ ÁbÕNq >∑èVü≤yÓTÆq ø±u≤≈£î Á|ü<äø£åD≤\T #j·÷*.
(KTsYÄHé 22e dü÷s¡, Vü≤CŸ 29e yêø£ +)
nq>± n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\ ù|s¡ yÓTT≈£îÿã&ÉT\T #j·Tsê<äT.
|ü$Á‘· ø±u≤ >∑èVü≤+ ‘·|üŒ yπs @ edüTÔe⁄≈£L Á|ü~ø£åD #j·T≥+, Á|ü‹eT\≈£î,
düe÷<ÛäT\≈£î Á|ü~ø£åD\T #˚j·T≥+ ìùw<Ûä+, eTVü‰bÕ|ü+. n+‘˚ø±ø£
Á|ü‹eT\ ù|s¡, düe÷<ÛäT\ ù|s¡ ÄdüTÔ\T Áyêj·T≥+, Ä ÄdüTÔ\ Ä<ëj·T+
yêì ù|s¡ Áyêj·T≥+ ≈£L&Ü eTVü‰ bÕ|üø±s¡ yT. me¬s’Hê n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ
Ç‘·s¡T\ ù|s¡ @<Ó’Hê yÓTT≈£îÿ≈£îì e⁄+fÒ Ä yÓTT≈£îÿã&çì |üP]Ô #j·Tsê<äT.
n~ bÕ|üeTì ‘Ó*dæq yÓ+≥H n˝≤¢Vt≤ düeTøå±q ø£åe÷|üD y&ÉTø√yê*.
eT]j·TT |ü$Á‘· e#·q+ ªª˝≤ Ç˝≤Vü≤ Ç\¢ ≤¢Vt≤ eTTVü≤eTà<äTÁs¡dü÷\T˝≤¢Vt≤µµ
|ü]ƒ+∫, ‘·q $XÊ«dü+ ìsê∆s¡D #düTø√yê*. ø±˙ bÕ|üø±s¡ eTì ‘Ó*dæ≈£L&Ü
me¬s’Hê Ç‘·s¡T\ ù|s¡ yÓTT≈£îÿã&ÉT\T #ùdÔ n‘·&ÉT ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ qT+&ç
ãVæ≤wüÿ]+|ü ã&çqyê&Ée⁄‘ê&ÉT.
4. Á|üe÷D+ #j·T≥+ : <Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’V”≤e
dü ≤¢yéT yês¡T á$<Ûä+>± ‘Ó*bÕs¡T. Çu…àñeTsY (s¡õ) ñ Ò¢Kq+ Á|üø±s¡+
<Ó’e Á|üeø£Ô (dü) eT]j·TT ñeTsY _Hé K‘êÔuŸ (s¡õ) ‘√ ø=+<äs¡T sö‘·T\‘√
ø£*dæ yÓfiSÔ e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À ‘·q ‘·+Á&ç ù|s¡T‘√ Á|üe÷D+ #dü÷Ô ñ
+&É≥+ $Hêï. n|ü&Üj·Tq ñeTsY (s¡õ) qT Á|üeø£Ô (dü) yês¡T á
$<Ûä+>± $qï$+#ÓqT. ªªC≤Á>∑‘·Ô! MTs¡T MT ‘ê‘·eTT‘êÔ‘·\ MT<ä Á|üe÷D+
#˚j·T≈£L&É<äì <˚e⁄&ÉT >∑Ϻ>± ‘êF<äT #˚XÊ&ÉT. n+<äTe\¢ me¬s’Hê
Á|üe÷D+ #j·T<ä\#·T≈£î+fÒ <e⁄ì ù|s¡T‘√ e÷Á‘·yT Á|üe÷D+ #j·÷*.
Òø£b˛‘ s¡Tø√yê* nì nHêïs¡T.
(ãTU≤] 7, Vü≤Bdt 6108 ù|õ 487 nãT<ëe⁄<é 3 Vü≤Bdt 3249 ù|õ 7)
30
5. düVü‰j·T+ y&ÉTø√e&É+ : Á|ür eTTdæ¢+ Á|ür qe÷CŸ À Ç˝≤ y&ÉTø√e&É+
‘·|üŒìdü]. ªªyTeTT (n˝≤¢Vt≤) ìHï Äsê~ÛkÕÔeTT. düVü‰j·T+ ø=s¡≈£î
ìHï n]∆kÕÔ+. (KTsYÄHé 1e dü÷s¡, bòÕ‹Vü‰ 4e yêø£ +)
6. uÛÑj·T≈£îÔ\T ø£*– ñ+&É≥+ : $XÊ«düT\ Á|ü‹|òü\+ yê]˝À dü»®qT\T,
uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\T ø£\yês¡T nsTTq e´≈£îÔ\ ø=s¡≈£î >=|üŒ Á|ü‹|òü\+ ñ+~.
(KTsYÄHé 3e dü÷s¡, n* ÇÁe÷Hé 175e yêø£ +)
7. Xs¡D+ y&ÉTø√e&É+ : n˝≤¢Vt≤qT e<ä* ˙≈£î qcÕºìï >±ì ˝≤uÛ≤ìï
>±ì ø£*–+#· Òì @ XøÏÔ y&ÉTø√≈£î. ø£yfi n˝≤#ùdÔ e⁄ <äTsêàs¡TZ&ÉyÓ’
b˛‘êe⁄. n˝≤¢Vt≤ ø£qTø£ ìqTï @<Ó’Hê Ä|ü<ä≈£î >∑T]#ùdÔ dü«j·T+>±
Äj·Tq ‘·|üŒ Ä Ä|ü<äqT ‘=\–+#yês¡T me«s¡÷ Òs¡T. ˙ $wüj·T+˝À
@<Ó’Hê yT\T #j·÷\ì dü+ø£*ŒùdÔ, Äj·Tq nqTÁ>∑Vü‰ìï eT[fl+#yê&ÉT
≈£L&Ü me«&É÷ Ò&ÉT Äj·Tq ‘·q <ëdüT\˝À ‘êqT ø√]q yê]øÏ ‘·q
nqTÁ>∑Vü‰ìï Á|ükÕ~kÕÔ&ÉT. Äj·Tq ø£å$T+#yê&É÷, ø£s¡TDÏ+#yê&ÉTqT.µµ
(KTsYÄHé 10e dü÷s¡, j·T÷qTdt 106`107e yêø£ +)
n˝≤π> ãVüQ<Ó ’yêsê<Û äqqT K+&ç+#˚ eTs√ yêø±´ìï
>∑eTì+#·+&ç: <e⁄&çï e<ä* Á|üfij·T+ <ëø± ‘·eT ÁbÕs¡∆q\≈£î düŒ+~+#·ì
$T<Ûë´<Ó’yê\qT yÓTTs¡ô|≥Tº≈£îH˚ yê&ç ø£+fÒ $T+∫q e÷s¡ZÁuÛÑwüߺ&ÉT
eT¬ses¡T+≤s¡T? ô|’>± yÓTTs¡ô|≥Tº≈£îH˚ yês¡T ‘·eTqT yÓTTs¡
ô|≥Tº≈£î+≥THêïs¡qï dü+>∑‹ ≈£L&Ü Ä $T<Ûë´<Ó’yê\≈£î ‘Ó*j·T<˚?
n+‘ø±<äT, e÷qe⁄\+‘ê düe÷yX|üs¡#·ã& (Á|üfij·T) ~Hêq yês¡T
‘·eTqT ÁbÕ]∆+∫q yê]øÏ XÁ‘·Te⁄\sTTb˛‘ês¡T— yê] |üPC≤ |ü⁄s¡kÕÿ`
sê\qT ‹s¡düÿ]kÕÔs¡T. (KTsYÄHé 46e dü÷s¡, nVt≤U≤|òt 5`6e yêø£ +)
ø±e⁄q n˝≤¢Vt≤ø±ø£ sTT‘·s¡T\T ≈£L&Ü ˝≤uÛÑcÕº\T ø£\T>∑CÒj·T
>∑\s¡ì $X«dæ+#yê&ÉT ãVüQ<Ó’yêsê<Ûä≈£î&Ée⁄‘ê&ÉT. n˝≤π> eTè‘·T\qT,
düe÷<ÛäT\˝À |üP&ÉÃã&yê]ì n]∆+#yê&ÉT. uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\‘√, qeTàø£+‘√
ìwüº ìyês¡D¬ø’ Ò<ë ≤uÛ≤s¡®q¬ø’ yê]ì ÁbÕ]∆+#yê&ÉT, yê] düVü‰j·T+‘√
dü+‘êq+ ø√πsyê&ÉT ≈£L&Ü ãVüQ<Ó’y√bÕdü≈£î&Ée⁄‘ê&ÉT. düJe⁄\T
ìØ®e⁄\qT y&ÉTø√e≥+ nC≤„q+ ne⁄‘·T+~. düe÷<ÛäT˝À¢qT eTè‘·T\T
31
@MT $q Òs¡ì yê]ì |üPõ+#·≥+ #Ó$Ïyêì eTT+<äT X+K ~qfÒ¢
qì #·∫Ãqyês¡T Áã‘·T≈£îyês¡T düe÷qT\T ø± Òs¡T. ~e´ KTsYÄHé À
|ü\Te÷s¡T¢ ù|s=ÿqã&ç+~.
á e#·Hê\T #·÷&É+&ç. (30:52, 35:22, 27:80`81)
ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq
n˝≤¢Vt≤qT Äsê~Û+# Á|ü‘´ø£ $wüj·T+˝À Ç‘·s¡T\≈£î uÛ≤>∑+
ø£*Œ+#·≥+ Òø£ kÕÏ ø£*Œ+#·&É+ Bìì ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq nqã&ÉT‘·T+~.
ñ<ë : kÕcÕº+>∑+, »+‘·Tã*, yÓTT≈£îÿã&ç (ìj·÷CŸ) Çe˙ï wæsYÿ nqã&ÉTqT.
MÏ >∑÷]à KTsYÄHé yêø±´\T #·÷&É+&ç. n˝≤¢Vt≤ <äèwæº À πøe\+ wæsYÿ
ˇø£ÿfÒ ø£åe÷s¡Ω+ ø±ì~. n~ ‘·|üŒ ‘êqT ø√]q yê] nìï bÕbÕ\qT
Äj·Tq ø£å$TkÕÔ&ÉT. Ç‘·s¡T\qT n˝≤¢Vt≤≈£î uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± #dæqyê&ÉT
n|üe÷sêZq ãVüQ<ä÷s¡+ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. yês¡T n˝≤¢Vt≤qT e<ä* Ád”Ô
<e‘·\qT Äsê<ÛäT´\T>± #düT≈£î+≤s¡T. n˝≤¢Vt≤ XÊbÕìøÏ >∑T¬s’q Ä
‹s¡T>∑Tu≤≥T<ës¡T ôw’‘êHéqT ‘·eT Äsê<ÛäT´&ÉT>± #düT≈£î+≤s¡T.
(KTsYÄHé 4e dü÷s¡, ìkÕ 116`117e yêø£ +)
<e⁄ìøÏ (Äj·Tq <Ó’e‘·«+˝À) me]˙ kÕÏ ø£*Œ+#·≈£î. düèwæºø£s¡Ô≈£î
kÕÏ ø£*Œ+#·&É+ |òüTÀs¡yÓTÆq bÕ|ü+, <ës¡TDyÓTÆq nHê´j·T+.
(KTsYÄHé 31e dü÷s¡, \TU≤àHé 13e yêø£ +)
á Á|ü»\T n˝≤¢Vt≤qT ø±<äì ‘·eT≈£î qcÕºìï >±˙, ˝≤uÛ≤ìï
>±˙ ø£*–+#· Òìyê]ì |üPõdüTÔHêïs¡T. ô|’>± Ç˝≤ n+≥THêïs¡T. ªªyês¡T
n˝≤¢Vt≤ e<ä› e÷ ø=s¡≈£î dæbòÕs¡düT #kÕÔs¡Tµµ Á|üeø±Ô! yê]‘√ Ç˝≤ nqT
ªªÄø±XÊ\˝À >±˙, uÛÑ÷$T˝À>±˙ n˝≤¢Vt≤ ms¡T>∑ì $wüj·÷ìï >∑T]+∫
Äj·Tq≈£î MTs¡T ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïsê?µµ Äj·Tq |ü]Xó<äT∆&ÉT. á Á|ü»\T #ùd
wæs¡Tÿ≈£î nr‘·T&É÷, ñqï‘·T&É÷qT.
(KTsYÄHé 10e dü÷s¡, j·T÷qTdt 18e yêø£ +)
nsTT‘ á ‹s¡kÕÿs¡T\T, qqTï ø±<äì, Hê <ëdüT\qT ‘·eT
ø±s¡´kÕ<Ûä≈£î\T>± #˚düT≈£îH˚ ‘·\+|ü⁄ ø£*– ñHêïsê? n≥Te+Ï
32
n$XÊ«düT\≈£î Ä‹<∏ä +>± yTeTT qs¡ø±ìï dæ<ä∆+ #dæ ñ+#êeTT.
(KTsYÄHé 18e dü÷s¡, ø£Vü≤|òt 102e yêø£ +)
e÷qe⁄˝≤sê! ø£ ñ<ëVü≤s¡D Çe«ã&ÉT‘√+~. <ëìì ÁX<ä∆>±
$q+&ç. n˝≤¢Vt≤qT ø±<äì MTs¡T @ <e⁄fiflqT y&ÉT≈£î+≥THêïs√, yês¡+<äs¡÷
ø£*dæ düyÓTÆø£´+>± ˇø£ÿ á>∑qT düèwæº+#·<ä\∫Hê, n˝≤ #˚j·T˝Òs¡T.
n+‘ø±<äT, ˇø£yfi á>∑ yê] qT+&ç @<Ó’Hê edüTÔe⁄qT ˝≤≈£îÿb˛sTTHê,
yês¡T <ëìì $&ç|æ+#·T≈£î sêq÷˝Òs¡T. düVü‰j·÷ìï n]∆+∫qyês¡÷
ã\V”≤qT Ò, düVü‰j·T+ ø√dü+ n]∆+|üã&yês¡÷ ã\V”≤qT Ò. n˝≤¢Vt≤
>=|üŒ‘·HêHï yês¡T >∑T]Ô+#·e\dæq $<Ûä+>± >∑T]Ô+#· Ò<äT. ìC≤ìøÏ
n˝≤¢Vt≤ e÷Á‘·yT XøÏÔeT+‘·T&ÉT, >ös¡e˙j·TT&ÉTqT.
(KTsYÄHé 22e dü÷s¡, Vü≤CŸ 73`74e yêø£ +)
yê]‘√ Ç˝≤ nqT, ªªÄø±XÊ\˝Àq÷, uÛÑ÷$T˝Àq÷ n˝≤¢Vt≤
‘·|üŒ n>√#·s¡ C≤„q+ ø£\yê&ÉT eT¬se«&É÷ Ò&ÉT. yê]øÏ (MT <e⁄fifl≈£î)
‘êeTT m|ü&ÉT Ò|üã&É‘ês√ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT ø£<ë!
(KTsYÄHé 27e dü÷s¡, qeT Ÿ 65e yêø£ +)
ªªÁ|üeø±Ô! yê]‘√ Ç˝≤ nqT : ªªHê≈£î dü+ã+~Û+∫q ≤uÛÑqcÕº\ô|’
Hê≈£î @ n~Ûø±s¡eT÷ Ò<äT. n˝≤¢Vt≤ ø√]+~ e÷Á‘·yT ne⁄‘·T+~. Hêπø
>∑qTø£ n>√#·s¡ $wüj·T C≤„q+ ñqï≥¢sTT‘, HqT mH√ï Á|üjÓ÷»Hê\qT
Hê ø=s¡≈£î bı+~ ñ+&yêDÏí. Hê≈£î mqïÏøÏ @ qwüºeT÷ yêÏ Ò¢~ ø±<äT.
HqT Hê e÷≥qT qyTàyê] ø=s¡≈£î πøe\+ ôV≤#·Ã]ø£ #ùdyêDÏí e÷Á‘·yT.
XóuÛÑyês¡Ô $ì|æ+#yêDÏí e÷Á‘·yT.µµ
(KTsYÄHé 7e dü÷s¡, Äsê|òt 188e yêø£ +)
Á|üeø±Ô! yê]‘√ Ç˝≤ nqT : Hê e<ä›≈£î e∫Ãq (eV”≤) <Ó’y껄‘√
‹qyyê&çø=s¡≈£î @ edüTÔeP ìùw~Û+#·ã&çq≥T¢ Hê≈£î ø£ì|æ+#·<äT. #·∫Ãq
»+‘·Te⁄, ø±]q s¡ø£ÔeTT, |ü+~ e÷+düeTT, Ç~ n|ü]Xó<ä∆+ >∑qø£, Òø£
|òædtú (n|ü#ês¡+), n+fÒ, n˝≤¢Vt≤ ù|s¡T‘√ø±ø£ yπsyê] ù|s¡T‘√ õãVt≤
#Ój·T´ã&ç+~. (KTsYÄHé 6e dü÷s¡, nHéÄyéT 145e yêø£ +)
$X«dæ+∫q Á|ü»˝≤sê! ì»+>±H MTs¡T n˝≤¢Vt≤ Äsê<Ûä≈£î\T
nsTT‘, yTeTT MT≈£î Á|ükÕ~+∫q |ü]XóÁuÛÑyÓTÆq edüTÔe⁄\qT ìdü‡+ø√#·+>±
33
‹q+&ç. n˝≤¢Vt≤qT ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\|ü+&ç. n˝≤¢Vt≤ ìùw~Û+∫q$ @eTHêï
ñ+fÒ n$ Ç$ e÷Á‘·yT. eTs¡DÏ+∫q yêÏì ‹qø£+&ç. s¡ø±Ôìï, |ü+~
e÷+kÕìï eTT≥ºø£+&ç. Ç+ø± n˝≤¢Vt≤≈£î ø±ø£ Ç‘·s¡T\qT düeT]Œ+#·ã&çq
<ëìì ‹qø£+&ç. ø±ì me¬s’Hê >∑‘·´+‘·s¡+ ˝Òø£ yêÏ˝Àì @
|ü<ësê∆qïsTTHê ‹+fÒ n~ bÕ|ü+ ø±<äT. nsTT‘˚ ìùw<뻄qT
ñ\¢+|òæT+# ñ<›X´+ ñ+&É≈£L&É<äT. Ç+ø± nedüsêìøÏ $T+∫ ‹q≈£L&É<äT.
n˝≤¢Vt≤ ø£å$T+#yê&É÷, ø£s¡TDÏ+#yê&É÷qT.
(KTsYÄHé 2e dü÷s¡, ãKs¡ 172`173e yêø£ +)
MT≈£î Ç$ ìùw~Û+#·ã&çHêsTT ` eTè‘· |üXóe⁄, s¡ø£ÔeTT, |ü+~
e÷+düeTT, n˝≤¢Vt≤ ù|s¡T‘√ø±ø£ eT¬se] ù|s¡T‘√HÓ’Hê ªõãVt≤µ #j·Tã&çq
|üXóe⁄, |æsê&Éø£ Òø£ <Óã“‹ì, m‘·TÔ Á|ü<X+ qT+&ç |ü&ç Òø£ <qïsTTHê
&Ûûø=ì Òø£ n&É$ eTè>∑+ N\Ã>± eTs¡DÏ+∫q »+‘·Te⁄ düJe+>± ñ
+&ç MTs¡T ªõãVt≤µ #dæq~ ‘·|üŒ ` ã*|”sƒ¡+ô|’ e~Û+|üã&çq~. Ç+ø±
bÕ∫ø£\<ë«sê n<äèwüº+ ‘Ó\TdüTø√e≥+ ≈£L&Ü MT≈£î ìùw~Û+#·ã&ç+~.
Çe˙ï bÕ|üø±sê´\T. (KTsYÄHé 5e dü÷s¡, e÷sTT<ë 3e yêø£ +)
Á|æj·T #·<äes¡T˝≤sê! n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\ ù|s¡ Á|ü‘´øÏ+#·ã&çq
»+‘·Te⁄ edüTÔe⁄ @<Ó’Hê düπs ìùw<Ûä+. <ëìï ‹q≥+ eTVü‰bÕ|ü+.
Ç≥Te+Ï <äTsê#ês¡+ ø=+<äs¡T HêeT e÷Á‘·|ü⁄ eTTdæ¢+\˝À ≈£L&Ü
ø±qedüTÔ+~. n~ $$<Ûä s¡÷bÕ˝À¢ ø±qedüTÔ+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î : ùwUŸ
nãT∆ Ÿ U≤~sY õ˝≤ì >±] ìj·÷CŸ (>±´sY$+). düj·T´<é nVü≤à<é ø£;s¡T
>±] >√e⁄, ùwø dü<√›ù|]≥ yTø£b˛‘·T, Çe÷+VüQôd’Hé >±] ù|]≥
bÕqø£+, |üs¡e÷qï+, ;; bòÕ‹e÷ ù|]≥ düVü≤ïø, ùwø nãT∆ Ÿ >±]
ù|]≥ #·¬øÿs¡, Çe˙ï n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\ ù|s¡ n+øÏ‘·+ #j·Tã&çq$.
ø±ãϺ yêÏì ‹q≥+, Á‘ê>∑≥+ ìùw<Ûä+ eT]j·TT yê] yê] düe÷<ÛäT\
<ä>∑Zs¡ Ád”Ô, |ü⁄s¡Twüß\T ø£*dæ s¡T≈£î düCŸ<ë (kÕcÕº+>∑+ |ü&É≥+) Á|ükÕ<ä+
(‘·ãÁs¡Tø), bòÕ‹Vü‰ #j·T&É+ ìùw<Ûä+. kÕe÷q´+>± ãVüQ<Ó’yêsê<Ûäq
¬s+&ÉT $<Ûë\T>± ø±qedüTÔ+~.
1) ø=+<äs¡T e´≈£îÔ\ù|s¡T $Á>∑Vü‰\T, Á|ü‹eT\T ‘·j·÷s¡T#dæ
yêÏì |üPõ+#·≥+ 2) ø=+<äs¡T e´≈£îÔ\ ù|s¡ düe÷<ÛäT\T jT<Ó’Hê Á|ü<XÊìï
34
eèøå±ìï, sêsTTì ø£Ás¡qT eT]j·TT n\eTT\qT, ‘êõj·÷\qT
ìj·T$T+#·Tø=ì yêÏì |üPõ+#·≥+, á ¬s+&ÉT s¡ø±\ |üqT\÷ bÕ|üø±sê´ Ò
ø±ãϺ ÇkÕ¢+ yêÏì ìùw~Û+∫+~.
ˇø£ #<äT yêdüÔeyT$T≥+fÒ ø=+<äs¡T eTTdæ¢+\T ‘·eT nC≤„qeTT
e\¢ eTTdæ¢yT‘·s¡T\≈£î rdüTb˛ì $<Ûä+>± ‘·j·÷s¡j·÷´s¡T. ‘êeTT eTTdæ¢+
nì #Ó|ü≈£î+≥÷H n˝≤¢Vt≤qT $&ç∫ düe÷<ÛäT\qT, e©\qT, u≤u≤\qT
|üPõdüTÔHêïs¡T. ˝≤uÛÑqcÕº\T, düTK<äT'U≤\T yê] #‹˝ÀH ñHêïj·Tì
uÛ≤$düTÔHêïs¡T. <Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT
e÷qe⁄&ÉT ø±<äì, <e⁄ì uÛ≤>∑+ (q÷sY) ne‘ês¡eTì nbÕs¡∆|ü&ÉT #·THêïs¡T.
áj·Tq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü ˇø£ Á|üeø£Ô e#êÃs¡ì uÛ≤$+∫ e÷s¡Z+ ‘·bÕŒs¡T.
eT] ø=+‘·eT+~. »+‘·Te⁄\qT n˝≤¢Vt≤ ù|s¡Tø±ø£ düe÷<ÛäT\˝À ñqï
yê] ù|s¡Tq ã*sTTdüTÔHêïs¡T. qe÷CŸ Äsê<ÛäqqT n˝≤¢Vt≤ ø=s¡≈£î n+øÏ‘·+
#˚j·Tø£ nãT∆ Ÿ U≤<äsY õ˝≤˙ ø=s¡≈£î dü ≤‘˚ >ödæj·÷ nì uÛ≤>∑+
ÇdüTÔHêïs¡T. düe÷<ÛäT\≈£î Á|ü~ø£åD\T #˚ùdÔ Vü≤CŸ #˚dæq+‘· |ü⁄D´+
<=]øÏ+<äì, Çø£ dü«s¡ZÁ|üyX+ ‘·|üŒø£ \_ÛdüTÔ+<äì dü+ãs¡|ü&ÉT‘·THêïs¡T.
Çe˙ï HêeTe÷Á‘·|ü⁄ eTTdæ¢+\T @s¡Œs¡#·T≈£îqï ã÷≥ø£|ü⁄ <äTsê#êsê Ò
>±ì, yêÏøÏ ÇkÕ¢+q≈£î m≥Te+Ï dü+ã+<Ûä+ Ò<äT. yêdüÔe uÀ<Ûäq\≈£î
<ä÷s¡+ ø±e≥+ e\¢H Ç˝≤ »s¡T>∑T‘√+~. ø=ìï $wüj·÷\qT á ÁøÏ+~
bı+<äT |üs¡TÃ#·THêïeTT. MÏì >∑eTì+#·+&ç. eT]j·TT 27 ` 28e
ù|õ˝À >∑\ KTsYÄHé yêø±´\qT |ü]o*+#·+&ç.
@yÓTÆHê e´‘ê´dü+ ñ+<ë?
Væ≤+<ä÷ eT‘ê#êsê\T eTTdæ¢+ <äTsê#êsê\T
1. eT+~s¡+ <äsY>±Vt≤
2. >√|ü⁄s¡eTT >∑T+ã‘Y
3. $Á>∑Vü‰sê~Û≈£î\T düe÷~Û |üPC≤s¡T\T
4. |üPC≤] eTTC≤esY
5. ns¡ŒD bòÕ‘ÓVü≤
6. Á|ükÕ<ä+ ‘·ãs¡Tø
35
7. <äs¡Ùq+ õj·÷s¡‘Y
8. Á|üD≤yéT n<ëuŸ nπs‡
9. kÕkÕº+>∑eTT dü»<ë
10. Á|ü<äø£åD+ ‘·yê|òt
11. uÛÑ»q Kyê«*
12. dü+ãs¡+ ñs¡Tdt
13. yÓTT≈£îÿã&ç ìj·÷CŸ
14. HÓ’y˚<ä´+ #·&ÛÜyê
15. <äX¯$T <ädtø£Hé
16. s¡<Ûäj·÷Á‘· >∑eTà≥+ j·÷Á‘·
17. rs¡új·÷Á‘·\T õj·÷s¡‘Y>±Vt≤
18. eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T ãTTEs¡T>¥\T (e©\T, u≤u≤\T)
19. #·+<äH√‘·‡yê\T dü+<ä Ÿ#·&ÛÜHê
20. n–ïj·÷Á‘· |òüP Ÿ KT+<ä ŸHê
21. nqø±|ü*¢ q÷ø±\eTà |æsƒê|ü⁄s¡+ ãw”s¡eTà
22. ø=ã“]ø±j·T\T $TsƒêsTT bı≤¢\T
23. ø£Ás¡u§eTà\T >∑T&ç À Ç‘·Ô&ç eTTø£ÿ\T ÄkÕÔHê˝À
24. ‘·~›q+ (|æ+&Ü≈£L&ÉT) #ÓVüQ\TyéT (ãsYd”) (|æ+&Ü≈£L&ÉT)
25. ì\T|ü sêfiófl eT+~sê\˝À |üs¡T+&çq sêfiófl düe÷~Ûô|’
26. ø±ØÔø£ yês¡+ ÄKØ #êwüß+u≤
27. >∑D|ü‹ ˙fiófl eTT+∫ |”s¡¢qT ø£sYã˝≤˝À
>√$+<ë >√$+<ë eTT+∫ n Ÿ$<ë n Ÿ$<ë
28. <äTsêZ<$q b˛‘·T <ädüsê õ˝≤ì ù|s¡Tq b˛‘·T >±´s¡M+
29. ÄcÕ&É ø=‘·Ô <ä+|ü‘·T\T yÓTTVü≤Ás¡+ ø=‘·Ô <ä+|ü‘·T\T
y˚πs«s¡T y˚πs«s¡T
30. ø=+‘·eT+~ Ä|ü<ä\˝À ø=+‘·eT+~ n ŸeT<ä<éj·÷
kÕ«$TjT Xs¡D+ nj·T´|üŒ >ödt, j·÷U≤C≤
36
ô|’ ¬s+&ÉT |üqT\T ø£ÿfÒ>±ì ù|s¡T¢ e÷s¡Ãã&ç |üP»\T »s¡T>∑T‘·Tqï$.
MÏì Ä#·]+#˚yês¡T eTTdæ¢eTT˝ÒHê? eT]j·TT MÏì Áb˛‘·‡Væ≤+#˚
Çe÷yéT\T qe÷CŸ #·~$+#·T≥≈£î ns¡TΩ ÒHê? M] yÓqTø£ qe÷CŸ
ne⁄‘·T+<ë? n˝≤¢Vt≤ KTsêHéwüØ|òt À ø±ã‘·T˝≤¢ (n˝≤¢Vt≤ Ç\T¢) ˇø£ÿfÒ
nì ÄC≤„|æ+#·T#·THêï&ÉT. áHêÏ ne÷j·Tø£ eTTdæ¢+\T Á|ür Ç+ÏøÏ,
Á|ür M~ÛøÏ, Á|ü‹ ]øÏ ˇø£ ø±ã‘·T˝≤¢>± e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. mes√
‘Ó*j·Tì e´øÏÔ Òø£ |æ∫Ãyê&ÉT Òø£ q>∑ï+>± e⁄qïyêìøÏ #·∫Ãq ‘·s¡Tyê‘·
e*n˝≤¢, u≤u≤ nì Ç˝≤ düe÷<ÛäT\T ø£Ïº <ëìH ø±ã‘·T˝≤¢ ø£+fÒ
n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç∫à n˝≤¢Vt≤ ø±ã‘·T˝≤¢e<ä› m˝≤ #j·TeTHêï&√ n<
$<Ûä+>± düe÷~ÛøÏ |üP»\T #düT≈£î+≥THêïs¡T. ø±ã‘·T\¢≈£î düe÷~ÛøÏ
e´‘ê´dü+ Ò≈£î+&Ü #kÕs¡T á <=+>∑ eTÚ*«\T. Á|ür düe÷~ÛøÏ qøÏ*
ø±u≤\T>± e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. düe÷~Û À ñqïyê]øÏ |üPõôd’ ∫e] ~Hêqï
düe÷~Û yêfi‚fl ‹s¡düÿ]kÕÔs¡T. KTsYÄHé À n˝≤¢Vt≤ Ä»„ dü÷s¡. j·T÷qTdt
yêø£ + 28, 29 ns¡∆+ : yês¡+<ä]ì yTeTT πøkÕ] düe÷yX |üs¡∫q|ü⁄&ÉT
<e⁄ìøÏ kÕÏ ø£*Œ+∫q yê]‘√ ªªÄ>∑+&ç MTs¡T <e⁄ìøÏ MTs¡T kÕÏ
ø£*Œ+∫q MT $T<ë´ <Ó’yê\T n+≥÷ yê]ì yTeTT ì\BkÕÔeTT. ‘·s¡Tyê‘·
yês¡T uÛÑj·TT\T eT<Ûä ñqï n|ü]∫‘· ‘Ós¡ì ‘=\–kÕÔeTT. n|ü&ÉT yês¡T
ø£*Œ+#·T≈£îqï $T<ë´ <Ó’yê\T yê]‘√ (Ç˝≤ n+≤s¡T) MTs¡T eTeTà*ï
mqï&É÷ Äsê~Û+#· Ò<äT. á $wüj·T+˝À eTq≈£î <e⁄& kÕøÏå (ˇø£yfi
MTs¡T eTeTTà*ï m|ü&Ó’Hê Äsê~Û+∫ ñ+fÒ) MT Äsê<Ûäq >∑T]+∫
e÷≈£î ndü\T ‘Ó*j·TH ‘Ó*j·T<äT nì n+≤s¡T. eT] ø=+‘·eT+~
∫Û ≤¢\T #Û·°º\T nqT≈£î+≥÷ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± wæsYÿ eT]j·TT _<éÄ‘Y
Á|ü#êsê\T #dü÷Ô eTTwæÔ\T>± ‹s¡T>∑T ‘·THêïs¡T. yêdüÔe+>± ‘·_¢>¥ nq>±
<e⁄ì @ø£‘·«+ eT]j·TT Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤edü\¢+
kÕ+Á|ü<ëj·T (düTqï‘Y) qT düs¡« e÷qe⁄\≈£î #Ó|üŒ&É+ e÷ì mø£ÿ&É
eTd”<äT\T ñ+fÒ n#·≥H eTø±+ ydæ Çe÷eTT\T |ü<ä∆‹ eT]j·TT
ãTEs¡T >√+H |òüsêàj·÷ n+≥÷ ‘·_¢>¥ #kÕÔs¡T. ø±ì KTsYÄHé À
á$<Ûä+>± ñ+~. ‘·eT |ü+&ç‘·T\qT, düHê´düT\qT ‘·eT Á|üuÛÑTe⁄\T>±
#düT≈£îHêïs¡T. (KTsYÄHé 9e dü÷s¡, ‘Íu≤ 30e yêø£ +)
37
KTsYÄHé À eTs√#√≥ á $<Ûä+>± ñ+~. eT+∫ì uÀ~ÛkÕÔs¡T.
#Ó&ÉTì Ä|ü⁄‘ês¡T. (KTsYÄHé 3e dü÷s¡, n Ÿ ÇÁe÷Hé 110e yêø£ +)
ø±˙ MTs¡T eT+∫ #Ó&ÉT\qT ø£\>±|ü⁄\>∑+ #dæ ‘·_¢>¥ #kÕÔs¡T.
ñ<ë : Çe÷eTT Ÿ n+_j·÷ |ü<ä∆‹e÷ì Çe÷yéT nãTVü≤˙bòÕ (Vü≤q|ò”)
|ü<ä∆‹ e&û¶ì <Ûäs¡àdüeTà‘·+ nì |òü‘·yêsTTkÕÔs¡T. ‘· ≤ø ‘· ≤ø ‘· ≤ø
nìq#√ ‘·˝≤ø˘ nsTTb˛sTT+<äì |òü‘·yê sTTkÕÔs¡T. 40 s√E\T,
dü+e‘·‡s¡+ |æ+&Ü≈£L&ÉT MÏ À ôd’‘·+ bÕ˝§Z+≤s¡T. <äTªªÄµµ #ùd≥|ü&ÉT
eTTVü≤eTà<é (dü) >±] ‘·Tô|ò’ Ÿ ‘√ <äTªªÄµµ n+^ø£]+#·T nì <äTªªÄµµ
#kÕÔs¡T. Ç~ dü¬s’q |ü<ä∆‹ ø±<äT. M]øÏ e÷ $qï|ü+ @eTq>± ‘·F¢<éqT
e<ä* KTsYÄHé eT]j·TT Vü≤BdüT\ Á|üø±s¡+>± q&Ée&çø£qT eTs¡\TÃ
ø=qe\dæ+~>± ø√s¡T#·THêïeTT.
ø±ã (n˝≤¢Vt≤ Ç\T¢ e<ä› düe÷~Û e<ä› ìùw<ÛäeTT
(#˚j·Te\dæq$) (#˚j·Tsêì$)
1. ø±ã e<ä› Á|ür düe÷~Û e<ä› Á|ür
dü+e‘·‡s¡+ Vü≤CŸ dü+e‘·‡s¡+ ñs¡Tdt
2. ø±ã≈£î Á|ü~ø£åD+ düe÷~ÛøÏ Á|ü<äø£åD+
3. ø±ã≈£î –˝≤|òt düe÷~ÛøÏ –\|òt
4. ø±ã –\|òt |ü≥Tºø=ì <äTªªÄµµ düe÷~Û –\|òt |ü≥Tºø=ì <äTªªÄµµ
5. ø±ã Vü≤C≤πs ndtq<é düe÷~Û #·÷yéTHê
ø√ #·÷yéTHê
6. ø±ãeTTU≤jT ÇÁu≤V”≤+ düe÷~Û e<ä›
e<ä› qe÷CŸ qe÷CŸ
7. ø±ãe<ä› <äTyê\T düe÷~Û e<ä› <äTyê\T
8. ø±ã s¡T≈£îHé j·Te÷ì øö–* düe÷~ÛøÏ øö–*
9. ø±ã Vü≤s¡yéT, düe÷~Û Vü≤s¡yéT ø£Hêï m≈£îÿe
eTsê´<ä#√≥T ‹]– yÓqøÏÿ sê≈£L&É<äT.
10. ø±ã eTT Ÿ‘·õyéT düe÷~Ûì øö–* (∫eTŸHê)
11. ø±ã düsTT, dübòÕ düe÷~Ûe<ä› qT+&ç u≤u≤ ∫˝≤¢
eTsê« |üs¡T>∑T #√≥T es¡≈£î |üs¡T>∑T
12. ø±ã e<ä› Vü≤B (KTsY düe÷~Û e<ä› ìj·TCŸø£
u≤ì #j·÷*) ãø£sê (KTsYu≤ì #j·÷*)
38
13. ø±ã »yéT»yéT düe÷~Û #·+<äq+, $TsƒêsTT
(˙s¡T) ‘·ãs¡Tø (wüs¡“‘Y)
14. ø±ãe<ä› Vü≤\UŸ, >∑T+&ÉT düe÷~Û e<ä› >∑T+&ÉT
^sTT+#·T≥ ^sTT+#·T≥
15. ø±ã yÓfi‚fl≥|ü&ÉT düe÷~ÛøÏ yÓfi‚fl≥|ü&ÉT
\ã“sTTø n˝≤¢VüQeTà \ã“sTTø j·÷>ödt j·TU≤C≤
ô|’ #Ó|üŒã&çq |üqT\T m+‘· $∫Á‘·+>± ñHêïjÓ÷ MTπs >∑eTì+#ês¡T
ø£<ë! Ç~ m˝≤ e∫Ã+<ä+fÒ e÷ ‘ê‘·>±s¡T #dü÷Ô, e÷ Hêqï, e÷
neTà yês¡T #ùdyês¡T n+<äTπø yTeTT #düTÔHêïeTT n+≤s¡T. ˇø£ÿkÕ]
C≤„qHÁ‘ê\qT ‘Ós¡e+&ç. Ç~ ne÷j·Tø£‘·«+, eTT&ÛÉ‘·«+ ø±ø£b˛‘ eTπs$TÏ.
MÏqT+&ç Çø£HÓ’q <ä÷s¡+>± ñ+&ç n˝≤¢Vt≤‘√ ø£åe÷_Ûø£å y&É+&ç. KTsYÄHé
eT]j·TT Vü≤BdüT yÓ’|ü⁄q≈£î eTs¡\+&ç. n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒìdü]>± ø£å$TkÕÔ&ÉT.
düHêàs¡Z+ #·÷|ü⁄‘ê&ÉT.
$#ês¡D ~q dæbòÕs¡düT $esê\T
á Àø£+˝À dæbòÕs¡düT ¬s+&ÉT $<Ûë\T>± ø±qedüTÔ+~. 1) <ë
dæbòÕs¡düT, nq>± sêE ‘·q ÄkÕúq+˝Àì ¨<ë>∑\ e´øÏÔ e÷≥ $ì
¨<ë≈£î >ös¡e+>± jT<Ó’Hê Hs¡düTú&çì ø£å$T+∫, $&ç∫ô|≥º&É+ 2) Áù|eT
dæbòÕs¡TdüT, nq>± sêE ‘·q≈£î Á|æj·TyÓTÆq e´øÏÔ e÷≥$ì ‘·q Áù|eT≈£î
uÛÑ+>∑+ ø£\T>∑≈£î+&Ü me¬s’Hê Hs¡düTú&çì ø£å$T+∫ $&ç∫ ô|≥º&É+, Ç≥Te+Ï
dæbÕs¡düT\T ÇVü≤˝Àø£+˝À »s¡T>∑T‘êsTT. ø±˙ n˝≤¢Vt≤ düeTøå±q Ç˝≤
»s¡T>∑T‘·T+<äì uÛ≤$+#·≥+ eTVü‰bÕ|ü+. ø±˙ n˝≤¢Vt≤ düeTøå±q »]π>
dæbòÕs¡düT nqTeT‹ Ò≈£î+&Ü mes¡÷ dæbòÕs¡düT #j·Tã&És¡T. n˝≤¢Vt≤
nqTeT‹ ø±≈£î+&Ü me] dæbòÕs¡düT #Ó\¢Hs¡<äT. n+‹eT ~Hêq n˝≤¢Vt≤
‘·q Á|üeø£Ô\≈£î eT]j·TT dü»®q <ëdüT\≈£î dæbòÕs¡düT #j·T nqTeT‹ì#·TÃqT.
n˝≤¢Vt≤ me]øÏ dæbòÕs¡düT ø=s¡≈£î nqTeT‹+#·TH√ Ä nqTeT‹ yTs¡≈£î
yê] ø=s¡≈£î dæbòÕs¡düT #j·TT<äTs¡T.
~e´ KTsYÄHé À <e⁄ì ôV≤#·Ã]ø£qT #·÷&É+&ç z Á|üeø±Ô! Ç˝≤
Á|üø£Ï+#·TeTT. z ãVüQ<Ó’yêsê<Ûä≈£î˝≤sê! MTs¡T n˝≤¢Vt≤qT $&ç∫ yπs
39
me]HÓ’‘ Äsê<ÛäT´\T>± m+#·T≈£îHêïs√ yê]ì ÁbÕ]∆+∫ #·÷&É+&ç (nq>±
MT¬s+‘· ÁbÕ]∆+∫ yÓTT‘·TÔ≈£îHêï e´s¡∆yT). Ä ‘·|ü&ÉT Äsê<ÛäT´\≈£î
uÛÑ÷e÷´ø±XÊ˝À¢ ˇø£ÿ πsDTe+Ï uÛ≤>∑kÕ«eT´eT÷ Ò<äT. yês¡T <e⁄ìøÏ
düVü≤ø±s¡T\÷ ø±<äT. n+‘ø±ø£ n˝≤¢Vt≤ jÓTe] ø=s¡¬ø’‘ dæbòÕs¡düT #j·TT
nqTeT‹+#·TH√ yê] ø=s¡≈£î ‘·|üŒ yπs me] ø=s¡≈£L, me] dæbòÕs¡düT
#Ó\¢Hs¡<äT. (KTsYÄHé 34e dü÷s¡, düu≤ 22`23e yêø£ +)
Á|üfij·T~Hêq dæbòÕs¡düT bı+<ä&ÜìøÏ ¬s+&ÉT ìã+<Ûäq\T ‘·|üŒìdü].
1) πø ø£ <e⁄&Ó’q n˝≤¢Vt≤qT Äsê~Û+#·&É+ 2) <Ó’e Á|üeø£Ô eTTVü≤eTà<é
dü …¢ ≤¢VüQ n …’Væ≤e dü\¢yéT >±] n&ÉT>∑TC≤&É À¢ q&Ée≥+.
á $wüj·÷ìï <Ó’e Á|üeø£Ô >±s¡T Ç˝≤ $e]+#ês¡T. me¬s’‘
dü+ø£\Œ Xó~∆‘√ |ü$Á‘· e#·Hêìï ˝≤Ç˝≤Vü≤ Ç\¢ ≤¢Vt≤ eTTVü≤eTà<äTÁs¡
dü÷\T˝≤¢Vt≤ ªª|ü]ƒ+#·TH√ (nq>± <ëì |ü]ƒ+∫, <ëì j·T+<äT $XÊ«dü+
ñ+∫, <ëì e\¢ ñ‘·ŒqïeTjT´ Ä<XÊ\ Á|üø±s¡+ me¬s’‘ Ä#·]+#·TH√)
yê]øÏ Hê dæbòÕs¡düT ‘·|üŒø£ \_Û+#·TqT (ãTU≤]1 Vü≤Bdt 99 ù|õ 270)
ø±˙ ãVüQ <Ó’yêsê<Ûä≈£î\≈£î, ø£|ü≥T\≈£î dæbòÕs¡düT mqïÏø° \_Û+#·C≤\<äT.
(eTTdæ¢+)
z n˝≤¢Vt≤! eTq+<ä]ï Á|üeø£Ô dæbòÕs¡düT Á|ükÕ~+#·TeTT. ÄMTHé!
düTeTà ÄMTHé...
ÇkÕ¢+ $•wüº‘·\T
1) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ Á|ürs¡+>∑+˝À C≤„q y˚T<ÛëX¯≈£îÔ\≈£î nqT>∑TD+>±
|üj·TìdüTÔ+~. 2) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à Hê>∑]ø£‘ê Á|ü>∑‘·T\ e÷sêZìøÏ ÄVü‰«ìdüTÔ+~.
3) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝ÀH Ä<Ûë´‹àø£, uÛÖ‹ø£ $wüj·÷\T Ç$T&ç ñHêïsTT. 4)
ÇkÕ¢+ ø£ÿfÒ dü‘· <Ûäs¡àeTì HÏ Ä<ÛäTìø£ Á|ü|ü+#·+ ≈£L&Ü kÕø£å $TdüTÔ+~.
5) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à dü‘· <Ûäs¡àeTì |ü]XÀ<Ûäq+ <ë«sê ìs¡÷|æ+#·≥+ n‹
düT\uÛÑ+. 6) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ ˇø£ÿfÒ düs¡« <Ó’e Á|üeø£Ô\ j·T+<äT eT]j·TT
düs¡« <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\ j·T+<äT $XÊ«düeTT+#·≥+ ‘·|üŒìdü]>± ù|s=ÿ+≥T+~.
7) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À e÷Á‘·yT düs¡«e÷qyê[ jÓTTø£ÿ düs¡« J$‘· düeTdü \≈£î
40
|ü]cÕÿs¡+ ñ+~. 8) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ dü‘· <Ûäs¡àeTì Ä<ÛäTìø£ XÊÁkÕÔ\T
≈£L&Ü kÕø£å $TdüTÔHêïsTT. 9) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À e÷Á‘·yT kÂ\uÛÑ + eT]j·TT
#·ø£ÿ<äq+ ñ+~. 10) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT Á|ür ÁbÕ+‘· yêdüT\≈£î,
Á|ür ø±\eTT yê]øÏ n‹ nqT≈£L\yÓTÆq~. 11) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ Á|üø±s¡+
Ä#·]+#·T≥+ Á|ür dæú‹˝Àq÷ n‹ düT\uÛÑ+. 12) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ ø£ÿfÒ
n‹$T‘ê\≈£î nr‘·+>± eT<Ûä düú+>± ñ+≥T+~. 13) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+
jÓTTø£ÿ <Ó’eÁ>∑+<∏ä+ e÷Á‘·yT (nq>± ~e´ KTsY ÄHé) n‹ uÛÑÁ<ä+>± ñ
+~. 14) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ jÓTTø£ÿ ~e´ Á>∑+<Ûä+ e÷Á‘·yT Á|üjÓ÷õø£
$<ä \quÛÑ dæ+# nqTeT‹ ìdüTÔ+~. 16) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ ˇø£ÿfÒ HÏ
Ä<ÛäTìø£ Á|ü>∑‹e\¢ Á|üjÓ÷»q+ bı+<äT‘·T+~. 17) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À
e÷Á‘·yT Ä<ÛäTìø£ Hê>∑]ø£‘· Àì bıs¡bÕ≥¢≈£î dü]jÓÆTq ~<äT›u≤≥T
ø£\<äT. 18) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À e÷Á‘·y˚T Hê>∑]ø£‘· jÓTTø£ÿ uÛÖ‹ø£‘ê
Ä<Ûë´‹àø£‘·\T Ç$T&ç ñHêïj·Tì #·]Á‘· #êÏ #ÓãT‘·T+~. 19) ÇkÕ¢+
<Ûäs¡à+ <ë«sêH á ˝Àø£+˝À XÊ+‹ kÕú|üq ø±>∑\<äT. 20) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à
dü‘ê´ìï C≤„q $X‚¢wüD <ë«sê n‹ düT\uÛÑ+ 21) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT
e÷qe düe÷»+˝Àì $$<Ûä e´‘ê´kÕ\qT ìs¡÷à*+∫+~. 22) ÇkÕ¢+
<Ûäs¡à+ ˇø£ÿfÒ düs¡« e÷qyê[øÏ ˇπø e÷qe‘·«#·≥º+ ñ+&Ü\ì
Á|üø£Ï+∫+~. 23) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·y˚T kÕ+|òæTø£ düe÷q‘ê«ìï
kÕú|æ+∫+~. 24) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+˝À e÷Á‘·yT sê»´bÕ\≈£î\ <Ís¡®q´
ìj·T+Á‘·‘ê«\qT s¡÷|ü⁄e÷|æ |üs¡düŒs¡ dü\Vü‰\ $<ÛëHêìï s¡÷bı+~+∫+~.
26) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·y˚T X¯Á‘·Te⁄\ |ü≥¢ ≈£L&Ü Hê´j·T+>±
e´eVü≤]+#ê\ì uÀ~Û+∫+~. 27) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ >∑T]+∫jT düs¡«<Ó’e
Á>∑+<∏äeTT\ j·T+<äT XóuÛÑyês¡Ô ø£\<äT. 28) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT Ád”Ô\
Vü≤≈£îÿ\qT ø±bÕ&ç yê]øÏ uÛÑÁ<ä‘ê s¡ø£åD\T @s¡Œs¡∫+~. 29) ÇkÕ¢+
<Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT $$<Ûä s¡+>∑T\, $$<Ûä C≤‘·T\, $$<Ûä ÁbÕ+‘·yêdüT\
eT<Ûä düe÷q‘·«+ HÓ\ø=*Œ+~. 30) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT <Ûë]àø£
$<ë´uÛ≤´dü+ ø=s¡≈£î Áb˛‘·‡Væ≤+∫, Á|üjÓ÷»qø£s¡ $C≤„Hêìï <ë∫
41
ô|≥º&ÜìøÏ ìùw<ä|ü]Ã+~. 31) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ jÓTTø£ÿ Ä<XÊ\T <Ûäs¡à+
e÷Á‘·yT ãT~∆ ã\+ eT]j·TT yT<ÛëXøÏÔ jÓTTø£ÿ Wq‘ê´ìï eT]j·TT
<ëì ìs¡íj·÷‘·àø£ XøÏÔì ìs¡÷|æ+∫+~. 32) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT
<Ûäì≈£î\T <ëq <Ûäsêà\T #j·÷\ì Áb˛‘·‡Væ≤+∫ ˇø£yÓ’|ü⁄ <Ûäì≈£î\≈£î
eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ù|<äyê]ì ø±bÕ&ç+~. 33) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT Á|üø£è‹
<Ûäs¡à+ eT]j·TT <Ó’eÁ|ükÕ~‘· $yø£+ Á|üø±s¡+ dü<äTZD≤\ ø±]ƒq´ ≤*‘ê´\
kÕúHêìï <Ûäèe|ü]Ã+~. 34) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT düs¡« düèwæº sêXó\
|ü≥¢ <äj·÷<ëøÏåD≤´\‘√ Á|üe]Ô+#ê\ì Ä<•+∫+~. 35) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+
e÷Á‘·yT Á|üø£è‹ ìj·Te÷\≈£î nqT>∑TD+>± Hê>∑]ø£ Vü≤≈£îÿ\T ìj·Te÷\T
uÀ~Û+∫+~. 36) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT e÷qe⁄\ Äs√>±´ìï eT]j·TT
dü+|ü<äqT ø±bÕ&ç+~. 37) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT e÷qe⁄ì eTqdüTqT,
yT<ÛädüT‡, Á|ües¡ÔqqT Á|üuÛ≤$‘·|ü]à dü]#dæ+~. 38) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT
HÏøÏ neT\T˝À ñ+~. 39) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ e÷Á‘·yT Á|üdüTÔ‘· düe÷C≤ìøÏ
nedüs¡+ 40) ÇkÕ¢+ <Ûäs¡à+ Á|üfij·T+ es¡≈£î #Ó≈£îÿ #Ó<äs¡ì~. me¬s’‘
á <Ûäsêàìï ‹s¡düÿ]kÕÔs√ yêπs ÇVü≤, |üsê\˝À qwüºb˛‘ês¡T. ù|s¡T≈£î
eTTdæ¢+\eTì BìøÏ e´‹πsø£+>± q&ÉT#·T #·Tqï yê]ì #·÷∫ ÇkÕ¢+
<Ûäsêàìï ì+~+#·sê<äT.
Çø£HÓ’Hê eTTdæ¢+\T düTesêíeø±XÊ\qT #C≤s¡TÃø√≈£î+&Ü ÇkÕ¢+
yêdüÔe uÀ<Ûäq\T ‘Ó\TdüTø=ì yêÏ Á|üø±s¡+ Ä#·]+∫ n˝≤¢Vt≤qT
dü+‘·Twüº|ü]Ã, Äj·Tq <äj·T≈£î bÕÁ‘·T\T ø±>∑\s¡ì Ä•düTÔHêï+.
á |ü⁄düÔø£eTTqT eTTÁ~+#· <ä\∫qyês¡T á ÁøÏ+~ nÁ&ÉdtqT
dü+Á|ü~+#·e\dæ+~>± ø√s¡T#·THêïeTT. á |ü⁄düÔø£eTTqT #·~$, Á>∑Væ≤+∫,
Ä#·]+∫ Ç‘·s¡T\≈£î ≈£L&Ü á |ü⁄düÔø±ìï |ü+#·e\dæ+~>± ø√s¡T#·THêï+.
»$Tj·T‘˚ wüßu≤“Hé mVt≤ Ò Vü≤Bdt]õwüºsY¶ HÓ+. 786/10
Ç.HÓ+. 24`63`2dæ, nãTdüs¡+>¥ eTHéõ Ÿ (ø√≥M~Û)
ô|òÁ]s√&é, $XÊK|ü≥ï+`1. ôd Ÿ HÓ+. 8019798552
42
