318
Dr.Lashkari Dr.Lashkari ن م ح ر ل ه ا ل ل م ا س ب ن م ح ر ل ه ا ل ل م ا س ب م ي ح ر ل ا م ي ح ر ل ا

اصول اقتصاد

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بسم الله الرحمن بسم الله الرحمن الرحيمالرحيم

Page 2: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نام درس: اصول علم نام درس: اصول علم اقتصاداقتصاد

رشته هاي : علوم رشته هاي : علوم اجتماعي و كتابدارياجتماعي و كتابداري

منبع درس: كليات علم منبع درس: كليات علم اقتصاداقتصاد

نوشته: جمشيد پژويان، فرهاد خداداد نوشته: جمشيد پژويان، فرهاد خداداد كاشي و يگانه موسوي جهرميكاشي و يگانه موسوي جهرمي انتشارات دانشگاه پيام نور انتشارات دانشگاه پيام نور

تعداد واحد: تعداد واحد:33

Page 3: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تهيه كننده : تهيه كننده : دكتر محمدلشكريدكتر محمدلشكري

استاديار دانشگاه پيام نور- استاديار دانشگاه پيام نور- مركز نيشابورمركز نيشابور

Page 4: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصولي كه بايد فصولي كه بايد مطالعه شود مطالعه شود

عبارتند از:عبارتند از:1010 ، ،

1،2،3،4،5،6،7،81،2،3،4،5،6،7،8،9،9

12،13،14،17،112،13،14،17،188

Page 5: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف اين درسهدف اين درس ساختن ساختن آشناآشنا اين درس اين درس هدفهدف

انشجويانانشجوياندد

با مکانيزم، عملکردها و ساختهایبا مکانيزم، عملکردها و ساختهایاقتصادیاقتصادی

نيز مطالعه نظريات و تئوريهای نيز مطالعه نظريات و تئوريهای و و گوناگونگوناگون .. است است اقتصادی اقتصادی

Page 6: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اول اول فصل فصل

تاريخچه مختصري از تاريخچه مختصري از شكل گيري علم اقتصاد و شكل گيري علم اقتصاد و

مكاتب اقتصاديمكاتب اقتصادي

Page 7: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درس درس طرح طرحمكتب مركانتيليسممكتب مركانتيليسم-1-1مكتب فيزيوكراتهامكتب فيزيوكراتها -2 -2

مكتب كالسيكمكتب كالسيك-3-3- مكتب تاريخي- مكتب تاريخي44- مكتب سوسياليسم- مكتب سوسياليسم55- مكتب نئوكالسيك- مكتب نئوكالسيك66- مكتب كينزينها- مكتب كينزينها77- مكتب كينزينهاي جديد- مكتب كينزينهاي جديد88

Page 8: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كلي

هدف كلي فصل اول هدف كلي فصل اول آشنايي دانشجويان با آشنايي دانشجويان با

شكل گيري علم اقتصاد شكل گيري علم اقتصاد و تفكر اصلي مكاتب و تفكر اصلي مكاتب

..اقتصادي استاقتصادي است

Page 9: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي رفتاريهدفهاي رفتاري

آشنايي با چگونگي شكل گيري علم آشنايي با چگونگي شكل گيري علم -1 -1اقتصاداقتصاد

..و استقالل آن از ساير علومو استقالل آن از ساير علوم آشنايي با علل پيدايش مكاتب مختلف آشنايي با علل پيدايش مكاتب مختلف -2-2

اقتصادياقتصادي

بيان تفكر و نظرات مكاتب مختلف بيان تفكر و نظرات مكاتب مختلف -3 -3اقتصادياقتصادي

Page 10: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-11-1 ميالدي تمام بحثهاي اجتماعي از ميالدي تمام بحثهاي اجتماعي از1313تا قبل از قرن تا قبل از قرن

جمله اقتصاد از ديدگاه اخالق بررسي مي شد.جمله اقتصاد از ديدگاه اخالق بررسي مي شد.

افالطون: ثروت و فضيلت به دو كفه ترازو مي افالطون: ثروت و فضيلت به دو كفه ترازو مي مانندمانند

كه هرگاه يك كفه سنگين تر شود، پايين مي آيد وكه هرگاه يك كفه سنگين تر شود، پايين مي آيد و

ديگري باال خواهد رفت.ديگري باال خواهد رفت.

در اين فصل مكاتب مهم اقتصادي به ترتيب شكل در اين فصل مكاتب مهم اقتصادي به ترتيب شكل گيري بررسي مي شود.گيري بررسي مي شود.

Page 11: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب مركانتيليسممكتب مركانتيليسم 2-1 2-11818تا قرن تا قرن 1313قرنقرن

تمام كشورها نسخه ثابت درد خود را در تمام كشورها نسخه ثابت درد خود را در ::دريافت سه قلم دارو مي دانستنددريافت سه قلم دارو مي دانستند

كسب طال و نقره از هر مسير ممكنكسب طال و نقره از هر مسير ممكن -1 -1

افزايش ثروت و قدرت دولت مركزيافزايش ثروت و قدرت دولت مركزي-2-2

مداخله مستقيم دولت در امور اقتصادي مداخله مستقيم دولت در امور اقتصادي -3 -3و كنترل آنو كنترل آن

فراموشي ارزشهاي اخالقيفراموشي ارزشهاي اخالقي

Page 12: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب فيزيو كراتها مكتب فيزيو كراتها 3-1 3-1)طبيعيون()طبيعيون(

1818قرنقرنبنيان گذار مكتب : فرانسوا كنهبنيان گذار مكتب : فرانسوا كنه

خداوند قوانين و نظم جهاني را خداوند قوانين و نظم جهاني را آفريده،آفريده،

خود نظامي طبيعي براي فعاليتهاي خود نظامي طبيعي براي فعاليتهاي بشر ايجاد كرده است.بشر ايجاد كرده است.

تأكيد بر آزادي نوع بشر در فعاليتهاي تأكيد بر آزادي نوع بشر در فعاليتهاي اجتماعياجتماعي

Page 13: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب كالسيكمكتب كالسيك 4-1 4-11919و و 1818قرن قرن

بنيان گذار مكتب : آدام اسميتبنيان گذار مكتب : آدام اسميتنام كتاب : ثروت مللنام كتاب : ثروت ملل

نظام حاكم بر بازار و عملكرد قيمتها قادر نظام حاكم بر بازار و عملكرد قيمتها قادر خواهد بود تعادل عمومي اقتصاد را ايجاد خواهد بود تعادل عمومي اقتصاد را ايجاد

نمايدنمايدتأكيد بر نفع شخصي و عدم دخالت دولت در تأكيد بر نفع شخصي و عدم دخالت دولت در

اقتصاداقتصاد ساير نظريه پردازان كالسيك: ژان باتيست سيساير نظريه پردازان كالسيك: ژان باتيست سي

Page 14: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب تاريخيمكتب تاريخي 5-1 5-11919قرن قرن

بنيان گذار مكتب : فردريش ليستبنيان گذار مكتب : فردريش ليستانتقاد به مكتب كالسيك:انتقاد به مكتب كالسيك:

- نظامات و قواعد مربوط به اجتماع بشري در حال تغيير و - نظامات و قواعد مربوط به اجتماع بشري در حال تغيير و 11تحول است. بنابراين قوانين اقتصادي چهان شمول و ازلي تحول است. بنابراين قوانين اقتصادي چهان شمول و ازلي

نيستند.نيستند.- كالسيكها انسان را تك بعدي مي دانند)نفع شخصي( در - كالسيكها انسان را تك بعدي مي دانند)نفع شخصي( در 22

صورتي كه انسان نياز به نوع دوستي و محبت و معنويت صورتي كه انسان نياز به نوع دوستي و محبت و معنويت هم دارد.هم دارد.تأكيد بر :تأكيد بر :

- قطع واسطه گران بين مصرف كننده و توليد كننده- قطع واسطه گران بين مصرف كننده و توليد كننده11- حذف سود سرمايه داري- حذف سود سرمايه داري22-مالك شدن كارگران در ابزار توليد-مالك شدن كارگران در ابزار توليد33

Page 15: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب سوسيالزممكتب سوسيالزم 6-1 6-11919قرنقرن

بنيان گذار مكتب : كارل ماركسبنيان گذار مكتب : كارل ماركسنام كتاب : سرمايهنام كتاب : سرمايه

- ازدرون مكتب تاريخي سوسياليزم به وجود - ازدرون مكتب تاريخي سوسياليزم به وجود آمدآمد

منتقد نظام سرمايه داريمنتقد نظام سرمايه داري-پيش بيني صحيح بحرانهاي اقتصادي سالهاي پيش بيني صحيح بحرانهاي اقتصادي سالهاي -

آتيآتيتضاد دروني نظام سرمايه داريتضاد دروني نظام سرمايه داري- استثمار نيروي كار استثمار نيروي كار-

Page 16: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب نئوكالسيكمكتب نئوكالسيك 7-1 7-11919قرن قرن

::اقتصاددانان مكتب نئو كالسيكاقتصاددانان مكتب نئو كالسيك- لئون - لئون 33- كارل منگر، - كارل منگر، 22استانلي جونز، استانلي جونز، -1 -1

، ،والراسوالراس- آلفرد مارشال- آلفرد مارشال55كارل منگر، كارل منگر، -4 -4

..اين مكتب مكتب كالسيك تعديل شده استاين مكتب مكتب كالسيك تعديل شده استانسان با حداقل تالش در جستجوي حداكثر انسان با حداقل تالش در جستجوي حداكثر

..كردن منفعت و سود استكردن منفعت و سود است : :شاخه هاي مكتب نئوكالسيكشاخه هاي مكتب نئوكالسيك

- مكتب تفكر رواني) مكتب - مكتب تفكر رواني) مكتب 22مكتب رياضي، مكتب رياضي، -1 -1اتريشي(اتريشي(

Page 17: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب كينزينهامكتب كينزينها 8-1 8-11919قرنقرن

بنيان گذار مكتب : جان مينارد كينزبنيان گذار مكتب : جان مينارد كينزنام كتاب : تئوري عمومي اشتغال، پول و نام كتاب : تئوري عمومي اشتغال، پول و

بهرهبهره- نجات نظام سرمايه داري از بحران دهه - نجات نظام سرمايه داري از بحران دهه

19301930 طرف داري از دخالت دولت و ايجاد تقاضاطرف داري از دخالت دولت و ايجاد تقاضا-تعادل اقتصاد در اشتغال ناقصتعادل اقتصاد در اشتغال ناقص-انقالب كينزيانقالب كينزي-

Page 18: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب كينزينهاي جديدمكتب كينزينهاي جديد 9-1 9-12020 و و 1919قرن قرن

بنيان گذاران مكتب : بنيان گذاران مكتب : فرانكو موديگلياني و جيمز توبينفرانكو موديگلياني و جيمز توبين

بازار و اقتصاد آزاد ثبات ذاتي ندارد.بازار و اقتصاد آزاد ثبات ذاتي ندارد.-سياستهاي ارشادي دولت و مداخله او سياستهاي ارشادي دولت و مداخله او

تأثيرتأثير به سزايي در حل مشكل عدم تعادل به سزايي در حل مشكل عدم تعادل

دارد.دارد.

Page 19: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب پوليون مكتب پوليون 10-1 10-12020قرنقرن

بنيان گذار مكتب : ميلتون فريدمنبنيان گذار مكتب : ميلتون فريدمناقتصاد بازار آزاد به طور ذاتي بي اقتصاد بازار آزاد به طور ذاتي بي - -

ثبات است.ثبات است.پول يكي از مهمترين متغيرهاي پول يكي از مهمترين متغيرهاي -

تأثير گذار اقتصادي است.تأثير گذار اقتصادي است.سياستهاي مداخله گرايانه دولت سياستهاي مداخله گرايانه دولت -

تنها موجب وخامت امور اقتصادي تنها موجب وخامت امور اقتصادي مي شود.مي شود.

Page 20: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب كالسيكهاي جديد يا مكتب كالسيكهاي جديد يا 11-1 11-1انتظارات عقالييانتظارات عقالييبنيان گذاران مكتب : بنيان گذاران مكتب :

رابرت لوكاس و تماس سارجنترابرت لوكاس و تماس سارجنت- اقتصاد بازار آزاد به طور ذاتي باثبات و - اقتصاد بازار آزاد به طور ذاتي باثبات و

بحرانهاي اقتصادي كوتاه مدت و زود گذر است.بحرانهاي اقتصادي كوتاه مدت و زود گذر است.مردم در برخورد با وقايع اقتصادي از تمام مردم در برخورد با وقايع اقتصادي از تمام -

اطالعات موجود و قابل دسترس استفاده اطالعات موجود و قابل دسترس استفاده مي كنند. بنابر اين سياستهاي دولت خنثي مي مي كنند. بنابر اين سياستهاي دولت خنثي مي

شود.شود.پول تنها وسيله مبادله است و بر متغيرهاي پول تنها وسيله مبادله است و بر متغيرهاي -

واقعي اقتصاد تأثيري ندارد. واقعي اقتصاد تأثيري ندارد.

Page 21: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مكتب پست كينزينمكتب پست كينزين 12-1 12-1- اقتصاد گرايشي براي خود اصالح گري ذاتي - اقتصاد گرايشي براي خود اصالح گري ذاتي

ندارد.ندارد.- دخالت در اقتصاد غير قابل انكار است. - دخالت در اقتصاد غير قابل انكار است.

فرض وجود رقابت كامل غير واقعي است.فرض وجود رقابت كامل غير واقعي است.-پول يك عامل و يك متغير اقتصادي صرف پول يك عامل و يك متغير اقتصادي صرف -

است ولي يك عامل بسيار مهم اساسي است ولي يك عامل بسيار مهم اساسي است.است.

سياستهاي درآمدي و برنامه ريزي به عنوان سياستهاي درآمدي و برنامه ريزي به عنوان -سياستهاي مكمل سياستهاي ارشادي دولت سياستهاي مكمل سياستهاي ارشادي دولت

بايد به كار گرفته شود.بايد به كار گرفته شود.

Page 22: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اول فصل اول پايان فصل پايان

Page 23: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

دوم دوم فصل فصل

روش و ابزار تحليل روش و ابزار تحليل اقتصادياقتصادي

Page 24: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درسزمينه تفكر اقتصاديزمينه تفكر اقتصادي -1 -1

تعريف علم اقتصادتعريف علم اقتصاد-2-2

منحني امكانات توليدمنحني امكانات توليد -3 -3

طبقه بندي علم اقتصادطبقه بندي علم اقتصاد-4-4

ابزار تحليل اقتصاديابزار تحليل اقتصادي -5 -5

Page 25: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل دوم هدف كلي فصل دوم آشنايي دانشجويان با آشنايي دانشجويان با

مفهوم ، زمينه هاي فكري، مفهوم ، زمينه هاي فكري، تعريف ، اهميت ، كاربرد تعريف ، اهميت ، كاربرد علم اقتصاد در زندگي علم اقتصاد در زندگي

روزمره و طبقه بندي اين روزمره و طبقه بندي اين ..علم استعلم است

Page 26: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي رفتاريهدفهاي رفتاري

آشنايي با مسأله كميابيآشنايي با مسأله كميابي -1 -1آشنايي با تعريف علم اقتصادآشنايي با تعريف علم اقتصاد-2-2

آشنايي با منابع توليدي و روش فني آشنايي با منابع توليدي و روش فني -3 -3توليدتوليد

آشنايي با كاالهي سرمايه اي و مصرفيآشنايي با كاالهي سرمايه اي و مصرفي-4-4

آشنايي با منحني امكانات توليديآشنايي با منحني امكانات توليدي-5-5

Page 27: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-21-2علت پيدايش علم اقتصاد عبارتست از:علت پيدايش علم اقتصاد عبارتست از:

- محدود بودن امكانات و منابع در دسترس - محدود بودن امكانات و منابع در دسترس 11بشربشر

- نا محدود بودن نيازها و خواسته هاي - نا محدود بودن نيازها و خواسته هاي 22بشربشر

Page 28: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

زمينه تفكر اقتصاديزمينه تفكر اقتصادي 2-2 2-2به اعتقاد برخي از علماي اقتصاد علم اقتصاد به اعتقاد برخي از علماي اقتصاد علم اقتصاد

..دانش حس عام استدانش حس عام است

::زمينه هاي تفكر اقتصاددانان عبارتست اززمينه هاي تفكر اقتصاددانان عبارتست از

كميابي: هرچيزي را به هر اندازه كه مي كميابي: هرچيزي را به هر اندازه كه مي -1 -1..خواهيم نداريمخواهيم نداريم

انتخاب: به علت محدوديت امكانات و انتخاب: به علت محدوديت امكانات و -2 -2نامحدود بودن نيازها مجبوريم دست به نامحدود بودن نيازها مجبوريم دست به

..انتخاب بزنيمانتخاب بزنيم

Page 29: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه فرصت: فرصت يا هزينه فرصت: فرصت يا -3 -3فايده از دست رفتن بهترين فايده از دست رفتن بهترين

انتخاب به جاي انتخاب مزبور با انتخاب به جاي انتخاب مزبور با صرف همان منابع و زمان صرف همان منابع و زمان

- نهايي گرايي: توليد كنند - نهايي گرايي: توليد كنند 44تمايل دارد فايده و هزينه آخرين تمايل دارد فايده و هزينه آخرين

واحد محصول را بداند. واحد محصول را بداند. - بازارهاي كارآمد: فرصتهاي - بازارهاي كارآمد: فرصتهاي 55

..سود آور در بازار كم استسود آور در بازار كم است

Page 30: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعريف علم اقتصادتعريف علم اقتصاد 3-2 3-2

اقتصاد دانش چگونگي انتخاب مردم واقتصاد دانش چگونگي انتخاب مردم و

جامعه است براي به كارگيري منابعجامعه است براي به كارگيري منابع

براي توليد كاالها و خدمات و توزيعبراي توليد كاالها و خدمات و توزيع

آنها بين افراد جامعه براي مصرفآنها بين افراد جامعه براي مصرف

Page 31: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سؤاالت اساسي كه هر نظام سؤاالت اساسي كه هر نظام اقتصادي با آن مواجه استاقتصادي با آن مواجه است

- چه كاالها و خدماتي بايد توليد شود؟- چه كاالها و خدماتي بايد توليد شود؟11- از هر كدام از كاالها و خدماتي چقدر - از هر كدام از كاالها و خدماتي چقدر 22

بايد توليد شود؟بايد توليد شود؟- كاالها و خدمات چگونه بايد توليد - كاالها و خدمات چگونه بايد توليد 33

شود؟شود؟- كاالها و خدمات چگونه بايد توزيع - كاالها و خدمات چگونه بايد توزيع 44

شود؟ شود؟

Page 32: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظام بازار آزاد يا نظام بازار آزاد يا سرمايه داريسرمايه داري

در اين نظام مكانيسم قيمتها در اين نظام مكانيسم قيمتها بهبه

سؤاالت اساسي پاسخ مي سؤاالت اساسي پاسخ مي دهد.دهد.

در اين نظام هيچگونه دخالتي در اين نظام هيچگونه دخالتي وجود ندارد. وجود ندارد.

Page 33: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظام اقتصاد مختلطنظام اقتصاد مختلطدر اين نظام هم بخش خصوصي و هم در اين نظام هم بخش خصوصي و هم

دولتدولتفعاليت دارند.فعاليت دارند.

دولت نقش كنترل كننده و ناظر را هم دارد.دولت نقش كنترل كننده و ناظر را هم دارد.مكانيسم قيمتها همراه با برنامه ها و مكانيسم قيمتها همراه با برنامه ها و

تصميماتتصميماتدولت به سؤاالت اساسي پاسخ مي دهد.دولت به سؤاالت اساسي پاسخ مي دهد.

نظام اقتصادي اكثر كشورهاي جهان نظامنظام اقتصادي اكثر كشورهاي جهان نظاممختلط است.مختلط است.

Page 34: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظام اقتصاد متمركزنظام اقتصاد متمركز- در اين نظام دولت بيشترين - در اين نظام دولت بيشترين

فعاليت دارند.فعاليت دارند.- دولت نقش اساسي در توليد - دولت نقش اساسي در توليد

و توزيع دارد.و توزيع دارد.- در اين نظام كميته برنامه - در اين نظام كميته برنامه ريزي مركزي به سؤاالت ريزي مركزي به سؤاالت

اساسي پاسخ مي دهد.اساسي پاسخ مي دهد.

Page 35: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظام اقتصاد اسالمينظام اقتصاد اسالميدر اين نظام در چارچوب شرع در اين نظام در چارچوب شرع -

و دستورالعمل هاي موجود به و دستورالعمل هاي موجود به سؤاالت اساسي پاسخ داده مي سؤاالت اساسي پاسخ داده مي

شود.شود.مثال: مثال:

توليد مشروبات الكلي حرام است.توليد مشروبات الكلي حرام است.-توليد گندم واجب و ضروري است.توليد گندم واجب و ضروري است.-

Page 36: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحني امكانات توليدمنحني امكانات توليد 4-2 4-2مكان هندسي تركيبات مختلفي مكان هندسي تركيبات مختلفي

ازاز

دوكاال است كه مي توانند در يكدوكاال است كه مي توانند در يك

اقتصاد در يك دوره زماني معين اقتصاد در يك دوره زماني معين ، در شرايط حداكثركارايي و ، در شرايط حداكثركارايي و

..اشتغال كامل منابع توليد شونداشتغال كامل منابع توليد شوند

Page 37: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحني امكانات توليد در فضاي منحني امكانات توليد در فضاي -1 -1دوكااليي نموداردوكااليي نمودار

Page 38: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قانون بازدهي نزوليقانون بازدهي نزولي

در هرمرحله از توليد هر در هرمرحله از توليد هر كارگركارگر

اضافي ميزان كمتري از اضافي ميزان كمتري از كارگركارگر

قبلي به محصول مي افزايد.قبلي به محصول مي افزايد.

Page 39: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نرخ نهايي جانشينينرخ نهايي جانشيني

قدر مطلق شيب منحني قدر مطلق شيب منحني امكانات توليد ، نرخ نهايي امكانات توليد ، نرخ نهايي

تبديل ) ( نام دلرد و برابر تبديل ) ( نام دلرد و برابر ::است بااست با

Y

XMRTxy

MRT

Page 40: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- نزولي بودن نرخ - نزولي بودن نرخ 22نمودارنمودارنهايي جانشينينهايي جانشيني

5X 4X 3X 2X 1X

Page 41: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- انتقال منحني - انتقال منحني 44نمودار نمودار امكانات توليدامكانات توليد

Page 42: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتقال منحني امكانات توليدانتقال منحني امكانات توليدانتقال منحني امكانات توليد از سه طريق امكان پذير انتقال منحني امكانات توليد از سه طريق امكان پذير

است:است:

- افزايش فيزيكي منابع توليدي مثل كشف منابع، - افزايش فيزيكي منابع توليدي مثل كشف منابع، 11مساحتمساحت

و معادن جديد، افزايش نيروي كار و ذخيره سرمايه، و معادن جديد، افزايش نيروي كار و ذخيره سرمايه، افزايشافزايش

زمينهاي زراعي در اثر كار وتصحيح زمينهاي غير قابل زمينهاي زراعي در اثر كار وتصحيح زمينهاي غير قابل كشت.كشت.

- پيشرفت تكنولوژي- پيشرفت تكنولوژي22- تخصيص مجدد منابع- تخصيص مجدد منابع33

Page 43: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طبقه بندي علم اقتصادطبقه بندي علم اقتصاد 5-2 5-2

نوع اول طبقه بندي : نوع اول طبقه بندي :

- اقتصاد اثباتي: به توصيف واقعيتها ، - اقتصاد اثباتي: به توصيف واقعيتها ، 11رفتارها و عملكرد اقتصاد مي پردازد. رفتارها و عملكرد اقتصاد مي پردازد.

- اقتصاد دستوري: شامل نظريه ها و - اقتصاد دستوري: شامل نظريه ها و 22توصيه هايي است كه بر پايه قضاوتهاي توصيه هايي است كه بر پايه قضاوتهاي

ارزشي و اصول اخالقي قرار دارد.ارزشي و اصول اخالقي قرار دارد.

Page 44: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طبقه بندي علم اقتصادطبقه بندي علم اقتصاد 5-2 5-2

نوع دوم طبقه بندي نوع دوم طبقه بندي به طور سنتي علم اقتصاد به دو شاخه بزرگ به طور سنتي علم اقتصاد به دو شاخه بزرگ

تقسيم مي شود:تقسيم مي شود:- اقتصاد خرد: به بررسي رفتار و - اقتصاد خرد: به بررسي رفتار و 11

تصميمات اقتصادي مربوط به افراد، تصميمات اقتصادي مربوط به افراد، خانوارها، بنگاهها و بازارها مي پردازد. خانوارها، بنگاهها و بازارها مي پردازد.

- اقتصاد كالن: به بررسي عملكرد اقتصاد - اقتصاد كالن: به بررسي عملكرد اقتصاد 22به طور كلي مي پردازد.به طور كلي مي پردازد.

Page 45: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جريان دوري درآمدجريان دوري درآمدويژگي هاي اقتصاد بسيار ساده ويژگي هاي اقتصاد بسيار ساده

عبارتست از:عبارتست از:- شامل دو واحد اقتصادي، خانوارها - شامل دو واحد اقتصادي، خانوارها 11

و بنگاههاست.و بنگاههاست.-پس انداز وجود ندارد.-پس انداز وجود ندارد.22- دولت وجود ندارد.- دولت وجود ندارد.33- اقتصاد بسته است.- اقتصاد بسته است.44- معامالت بين بنگاهها وجود ندارد.- معامالت بين بنگاهها وجود ندارد.55

Page 46: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جريان دوري درآمدجريان دوري درآمد

Page 47: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ابزار تحليل اقتصاديابزار تحليل اقتصادي 6-2 6-2ابزارهاي تحليل اقتصادي عبارتند از:ابزارهاي تحليل اقتصادي عبارتند از:

- نظريه- نظريه11-آمار-آمار22- آزمون - آزمون 33- اعداد شاخص - اعداد شاخص 44- متغيرهاي پولي و واقعي- متغيرهاي پولي و واقعي55- اندازه گيري تغييرات متغيرهاي اقتصادي- اندازه گيري تغييرات متغيرهاي اقتصادي66- مفهوم تعادل- مفهوم تعادل77

Page 48: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظريهنظريه -1 -1نظريه يا تئوري اقتصادي، بيان يانظريه يا تئوري اقتصادي، بيان يا

مجموعه اي از بيانات در مجموعه اي از بيانات در خصوصخصوص

علل و اثرات عملكردها و علل و اثرات عملكردها و عكس-عكس-

العملها در زندگي انسانها است.العملها در زندگي انسانها است.

Page 49: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ساخت نظريهساخت نظريهبراي ساخت نظريه چهار قدم زير براي ساخت نظريه چهار قدم زير

::برداشته مي شودبرداشته مي شود

- تعريف اصول مسلم نظريه- تعريف اصول مسلم نظريه11-مشاهده واقعيت ها-مشاهده واقعيت ها22-بيان فرضيه-بيان فرضيه33-آزمون فرضيه ها-آزمون فرضيه ها55

Page 50: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

الگوي اقتصاديالگوي اقتصادي

بيان قراردادي نظريه بيان قراردادي نظريه ) تئوري( را) تئوري( را

الگوي اقتصادي مي الگوي اقتصادي مي گويند.گويند.

Page 51: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

آمارآمار-2-2داده هاي آماري دو نوع هستند:داده هاي آماري دو نوع هستند:

- داده هاي سري زماني : نتيجه اندازه - داده هاي سري زماني : نتيجه اندازه 11گيريگيري

يك متغير در زمانهاي مختلفيك متغير در زمانهاي مختلف داده هاي سري مقطعي : نتيجه اندازه داده هاي سري مقطعي : نتيجه اندازه –– 22

گيريگيرييك متغير در مقطع زماني خاص بر حسب يك متغير در مقطع زماني خاص بر حسب

طبقهطبقه بندي هايي مانند گروههاي درآمدي ، سني، شغليبندي هايي مانند گروههاي درآمدي ، سني، شغلي

Page 52: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

آزمونآزمون -3 -3در اقتصاد به روش تجربي در اقتصاد به روش تجربي فرضيه ها از طريق روشهايفرضيه ها از طريق روشهايآماري و اقتصادسنجي آزمون آماري و اقتصادسنجي آزمون

مي شود.مي شود.

Page 53: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اعداد شاخصاعداد شاخص -4 -4آمار مربوط به متغيري را نسبت به ارزش آمار مربوط به متغيري را نسبت به ارزش

همان متغير در سال پايه بيان مي كند.همان متغير در سال پايه بيان مي كند.به عنوان مثال شاخص قيمت نقره در به عنوان مثال شاخص قيمت نقره در

به به 19601960 نسبت به سال نسبت به سال 19701970سالسالصورت زير محاسبه مي شود:صورت زير محاسبه مي شود:

10/17710/177 76/19376/193 = =100100______ *______ *

4/914/91

Page 54: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

متغيرهاي پولي متغيرهاي پولي -5 -5و واقعيو واقعي

متغيرهاي پولي بدون توجه به سطح قيمتها متغيرهاي پولي بدون توجه به سطح قيمتها موردمورد

بررسي قرار مي گيرند.بررسي قرار مي گيرند.متغيرهاي واقعي مقايسه متغيرهاي پولي در متغيرهاي واقعي مقايسه متغيرهاي پولي در

ارتباط باارتباط باشاخص قيمتها است.شاخص قيمتها است.

مزد پولي مزد پولي مزد پولي مزد پولي ________= مزد واقعي _________= مزد واقعي________= مزد واقعي _________= مزد واقعي

شاخص قيمتها شاخص هزينه زندگيشاخص قيمتها شاخص هزينه زندگي

Page 55: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اندازه گيري تغييرات اندازه گيري تغييرات -6 -6متغيرهاي اقتصادي)محاسبه متغيرهاي اقتصادي)محاسبه

نرخ رشد(نرخ رشد(نرخ رشد يك متغير درصد تغييرات آن نرخ رشد يك متغير درصد تغييرات آن متغير در يك دوره زماني معين است.متغير در يك دوره زماني معين است. - -

* * 100100 نرخ رشد = نرخ رشد =

____________

2X

1XX

1X

Page 56: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مفهوم تعادلمفهوم تعادل -7 -7در علم فيزيك هرگاه برآيند نيروهاي وارد بر جسم صفردر علم فيزيك هرگاه برآيند نيروهاي وارد بر جسم صفر

باشد، جسم در حالت تعادل قرار دارد.باشد، جسم در حالت تعادل قرار دارد.اولين بار مفهوم تعادل توسط پل ساموئلسون وارد اولين بار مفهوم تعادل توسط پل ساموئلسون وارد

علمعلماقتصاد شده است.اقتصاد شده است.

دراقتصاد زماني در تعادل است كه برآيند نيروهاي دراقتصاد زماني در تعادل است كه برآيند نيروهاي متضادمتضاد

صفر باشد.صفر باشد.مثال: وقتي عرضه با تقاضا برابر باشد بازار در تعادل مثال: وقتي عرضه با تقاضا برابر باشد بازار در تعادل

است.است.

Page 57: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

دوم فصل دوم پايان فصل پايان

Page 58: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

دوم دوم بخش بخش

اقتصاد خرداقتصاد خرد

Page 59: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سوم سوم فصل فصل

تقاضا و عرضهتقاضا و عرضه

Page 60: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درستقاضاي مصرف كنندهتقاضاي مصرف كننده -1 -1

تقاضا و مفهوم مطلوبيتتقاضا و مفهوم مطلوبيت -2 -2

عوامل مؤثر بر تقاضاعوامل مؤثر بر تقاضا -3 -3

كاالي جانشين، كاالي پست و كاالي معموليكاالي جانشين، كاالي پست و كاالي معمولي -4 -4

اثر درآمدي و اثر جانشينياثر درآمدي و اثر جانشيني -5 -5

عوامل مؤثر بر تقاضاعوامل مؤثر بر تقاضا -6 -6

عرضه بنگاهعرضه بنگاه-7-7

Page 61: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل سوم هدف كلي فصل سوم

آشناييآشناييدانشجويان با تقاضا و دانشجويان با تقاضا و

عرضهعرضهستاده و عوامل مؤثربرآنها ستاده و عوامل مؤثربرآنها

است.است.

Page 62: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي رفتاريهدفهاي رفتاريآشنايي با ساختار تقاضا و مفهوم آشنايي با ساختار تقاضا و مفهوم -1 -1

مطلوبيتمطلوبيتآشنايي با عوامل مؤثر بر تقاضاآشنايي با عوامل مؤثر بر تقاضا-2-2

آشنايي با كاالي جانشين، كاالي پست و آشنايي با كاالي جانشين، كاالي پست و -3 -3كاالي معموليكاالي معمولي

آشنايي با اثر درآمدي و اثر جانشينيآشنايي با اثر درآمدي و اثر جانشيني-4-4

آشنايي با عوامل مؤثر بر تقاضاآشنايي با عوامل مؤثر بر تقاضا-5-5

Page 63: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-31-3 در بازار در دو جا خانوارها و در بازار در دو جا خانوارها و

بنگاهها با يكديگر روبرو مي شوند:بنگاهها با يكديگر روبرو مي شوند:- در بازار عوامل توليد)نهاده ها(- در بازار عوامل توليد)نهاده ها(11

- در بازار كاالها و خدمات) ستاده - در بازار كاالها و خدمات) ستاده 22ها(ها(

Page 64: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تقاضاي مصرف كننده تقاضاي مصرف كننده 2-32-3مصرف كننده از مصرف كاالها و خدمات مصرف كننده از مصرف كاالها و خدمات

رضايترضايت

خاطري به دست مي آورد كه در اقتصاد آن خاطري به دست مي آورد كه در اقتصاد آن .. مي ناميم مي ناميممطلوبيتمطلوبيترا را

- هدف مصرف كننده : حداكثر كردن - هدف مصرف كننده : حداكثر كردن مطلوبيتمطلوبيت

مطلوبيت يك مفهوم ذهني و غير قابل مطلوبيت يك مفهوم ذهني و غير قابل -اندازه گيري است.اندازه گيري است.

Page 65: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

عوامل مؤثر بر تقاضاي عوامل مؤثر بر تقاضاي 1-2-31-2-3 مصرف كنندهمصرف كننده

عوامل مؤثر بر تقاضاي مصرف كننده عوامل مؤثر بر تقاضاي مصرف كننده عبارتند از:عبارتند از:

- قيمت كاالي مورد نظر- قيمت كاالي مورد نظر11

- درآمد مصرف كننده- درآمد مصرف كننده22

-قيمت كاالهاي مرتبط-قيمت كاالهاي مرتبط33

-سليقه و ترجيحات مصرف كننده-سليقه و ترجيحات مصرف كننده44

- انتظارات- انتظارات55

Page 66: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قيمت كاالي مورد قيمت كاالي مورد -1 -1نظرنظر

با فرض ثابت بودن ساير با فرض ثابت بودن ساير عواملعوامل

مقدار تقاضاي يك كاال با قيمت آنمقدار تقاضاي يك كاال با قيمت آن

رابطه معكوس دارد و به اين رابطه معكوس دارد و به اين مي مي قانون تقاضاقانون تقاضارابطه معكوس رابطه معكوس

گويند.گويند.

Page 67: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد مصرف كنندهدرآمد مصرف كننده -2 -2درآمد مصرف كننده حاصل تمام درآمد مصرف كننده حاصل تمام

دريافتيهايدريافتيهاياو در يك دوره زماني معين است.او در يك دوره زماني معين است.

تقاضاي مصرف كننده براي كاالي تقاضاي مصرف كننده براي كاالي نرمالنرمال

)معمولي( با درآمد رابطه مستقيم دارد.)معمولي( با درآمد رابطه مستقيم دارد.تقاضاي مصرف كننده براي كاالي پست باتقاضاي مصرف كننده براي كاالي پست با

درآمد رابطه معكوس دارد.درآمد رابطه معكوس دارد.

Page 68: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قيمت كاالهاي مرتبطقيمت كاالهاي مرتبط-3-3كاالهاي مرتبط دو گروه هستند:كاالهاي مرتبط دو گروه هستند:

- كاالهاي رقيب يا جانشين: كاالهايي كه مي - كاالهاي رقيب يا جانشين: كاالهايي كه مي 11توان به جاي كاالي مورد نظر استفاده كرد.توان به جاي كاالي مورد نظر استفاده كرد.

تقاضا براي كاالي مورد نظر با قيمت كاالي تقاضا براي كاالي مورد نظر با قيمت كاالي جانشينجانشين

رابطه مستقيم دارد.رابطه مستقيم دارد.- كاالهاي مكمل: كاالهيي هستند كه به همراه - كاالهاي مكمل: كاالهيي هستند كه به همراه 22

كاالي مورد نظر مصرف مي شوند.كاالي مورد نظر مصرف مي شوند.تقاضا براي كاالي مورد نظر با قيمت كاالي تقاضا براي كاالي مورد نظر با قيمت كاالي

مكمل رابطه معكوس دارد.مكمل رابطه معكوس دارد.

Page 69: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سليقه و ترجيحات سليقه و ترجيحات -4-4مصرف كنندهمصرف كننده

-سليقه و ترجيحات مصرف كننده از طرز تفكر -سليقه و ترجيحات مصرف كننده از طرز تفكر وي،وي،

آداب و رسوم و فرهنگ جامعه شكل مي گيرد.آداب و رسوم و فرهنگ جامعه شكل مي گيرد.- سليقه همه مصرف كنندگان يك جور نيست.- سليقه همه مصرف كنندگان يك جور نيست.

-اگر سليقه مصرف كننده درجهت مصرف -اگر سليقه مصرف كننده درجهت مصرف بيشتريكبيشتريك

كاالي خاص مانند نمك يد دار تغيير كند با فرضكاالي خاص مانند نمك يد دار تغيير كند با فرضثابت بودن ساير عوامل تقاضا براي آن كاال ثابت بودن ساير عوامل تقاضا براي آن كاال

افزايشافزايشمي يابد.مي يابد.

Page 70: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتظاراتانتظارات -5 -5اگرمصرف كننده انتظار اگرمصرف كننده انتظار

افزايشافزايشقيمت كاالي مورد نظر را درقيمت كاالي مورد نظر را درآينده داشته باشددر حال حاضرآينده داشته باشددر حال حاضربيشترتقاضاخواهدكردوبرعكس.بيشترتقاضاخواهدكردوبرعكس.

Page 71: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قانون تقاضا قانون تقاضا3-2-23-2-2با فرض ثابت بودن ساير با فرض ثابت بودن ساير

عواملعوامل

مقدار تقاضاي يك كاال با قيمت آنمقدار تقاضاي يك كاال با قيمت آن

رابطه معكوس دارد و به اين رابطه معكوس دارد و به اين مي مي قانون تقاضاقانون تقاضارابطه معكوس رابطه معكوس

گويند.گويند.

Page 72: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مصرف مصرف جدول تقاضا: تقاضايجدول تقاضا: تقاضايكننده را در برابر قيمتهاي كننده را در برابر قيمتهاي

مختلف نشان مي دهدمختلف نشان مي دهدمقدار تقاضاي شكر در

يك ماه) كيلو گرم(

قيمت هركيلو گرم شكر)ريال(

2 0

5/1 500

1 1000

5/0 1500

0 2000

0 2500

0 3000

Page 73: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نمودار تقاضانمودار تقاضا

..

Page 74: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اثر جانشينياثر جانشينيبا افزايش قيمت كاالي مورد نظر )شكر( بابا افزايش قيمت كاالي مورد نظر )شكر( با

فرض ثابت بودن ساير عوامل مصرف كنندهفرض ثابت بودن ساير عوامل مصرف كننده

به سمت خريد بيشتر كاالي جانشين شكربه سمت خريد بيشتر كاالي جانشين شكر

اثر اثر )قند( مي رود با اين تغيير تقاضا )قند( مي رود با اين تغيير تقاضا جانشينيجانشيني

مي گويند.مي گويند.

Page 75: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اثر درآمدياثر درآمديبا فرض ثابت بودن ساير عوامل از جمله درآمدبا فرض ثابت بودن ساير عوامل از جمله درآمد

مصرف كننده با افزايش قيمت شكرگويي قدرتمصرف كننده با افزايش قيمت شكرگويي قدرت

خريد مصرف كننده كاهش مي يابد لذا تقاضاخريد مصرف كننده كاهش مي يابد لذا تقاضا

براي كاي معمولي كاهش و براي كاالي پستبراي كاي معمولي كاهش و براي كاالي پست

اثر درآمدياثر درآمديافزايش مي يابد به اين تغيير تقاضا افزايش مي يابد به اين تغيير تقاضا

مي گويند.مي گويند.

Page 76: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قانون نزولي بودن قانون نزولي بودن مطلوبيت نهاييمطلوبيت نهايي

مصرف هر واحد اضافي از مصرف هر واحد اضافي از يك كاال براي مصرف كننده يك كاال براي مصرف كننده ارزش كمتري دارد و لذا وي ارزش كمتري دارد و لذا وي

براي واحدهاي اضافي و براي واحدهاي اضافي و بيشتر از يك كاال حاضر به بيشتر از يك كاال حاضر به

پرداخت قيمت پايين تر و پرداخت قيمت پايين تر و كمتر است. به همين دليل كمتر است. به همين دليل

شيب منحني تقاضا شيب منحني تقاضا منفي)نزولي( است.منفي)نزولي( است.

5X 4X 3X 2X 1X

Page 77: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتقال منحني تقاضاانتقال منحني تقاضابا فرض ثابت بودن قيمت كاالي مورد نظر هر كدام با فرض ثابت بودن قيمت كاالي مورد نظر هر كدام

ازاز

عوامل ديگر مؤثر بر تقاضاي مصرف كننده عوامل ديگر مؤثر بر تقاضاي مصرف كننده ) درآمد) درآمد

مصرف كننده، قيمت كاالهاي مرتبط، سليقه وترجيحاتمصرف كننده، قيمت كاالهاي مرتبط، سليقه وترجيحات

مصرف كننده وانتظارات( كه تغيير كنند منحني تقاضايمصرف كننده وانتظارات( كه تغيير كنند منحني تقاضاي

مصرف كننده جا به جا مي شود جهت جا به جاييمصرف كننده جا به جا مي شود جهت جا به جايي

بستگي به نوع تغيير عامل متغير دارد.بستگي به نوع تغيير عامل متغير دارد.

Page 78: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتقال منحني تقاضاي شكر انتقال منحني تقاضاي شكر 22جدولجدول به علت تغيير قيمت قند به علت تغيير قيمت قند

مقدار تقاضاي شكر بعد از

افزايش قيمت قند) كيلو گرم(

مقدار تقاضاي

شكر قبل از افزايش قيمت قند) كيلو گرم(

قيمت هركيلو شكر گرم

)ريال(

5/2 2 0

2 5/1 500

5/1 1 1000

1 5/0 1500

5/0 0 2000

0 0 2500

0 0 3000

Page 79: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جا به جايي منحني جا به جايي منحني 22 نمودار نمودارتقاضاي شكر به علت افزايش تقاضاي شكر به علت افزايش

قيمت قندقيمت قند

Page 80: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

عرضه بنگاه عرضه بنگاه3-33-3

عرضه حاصل رفتار توليد عرضه حاصل رفتار توليد كننده استكننده است

هدف توليدكننده:حداكثركردن هدف توليدكننده:حداكثركردن سود استسود است

Page 81: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

عوامل مؤثر عوامل مؤثر 1-3-31-3-3برعرضه بنگاهبرعرضه بنگاه

عوامل مؤثر بر عرضه بنگاه عوامل مؤثر بر عرضه بنگاه عبارتند از:عبارتند از:

- قيمت كاالي مورد نظر- قيمت كاالي مورد نظر11- هزينه هاي بنگاه- هزينه هاي بنگاه22- انتظارات- انتظارات33

Page 82: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قيمت كاالي مورد قيمت كاالي مورد -1 -1نظرنظر

با فرض ثابت بودن ساير با فرض ثابت بودن ساير عواملعوامل

مقدار عرضه يك كاال با قيمت آنمقدار عرضه يك كاال با قيمت آن

رابطه مستقيم دارد و به اين رابطه مستقيم دارد و به اين مي مي قانون عرضهقانون عرضهرابطه مستقيم رابطه مستقيم

گويند.گويند.

Page 83: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي توليد هزينه هاي توليد -2 -2بنگاهبنگاه

هزينه هاي توليد بنگاه بههزينه هاي توليد بنگاه بهمقدار عوامل توليد به كارمقدار عوامل توليد به كاررفته در توليد، قيمت آنها ورفته در توليد، قيمت آنها و

تكنولوژي بستگي دارد.تكنولوژي بستگي دارد.

Page 84: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تكنولوژيتكنولوژيعبارت از روشهاي عبارت از روشهاي

شناختهشناختهشده براي تركيب عوامل شده براي تركيب عوامل

توليدتوليدمختلف به منظور توليد يكمختلف به منظور توليد يك

كاالي خاص است.كاالي خاص است.

Page 85: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

رابطه بين عرضه و هزينه رابطه بين عرضه و هزينه هاي توليد بنگاههاي توليد بنگاه

بين عرضه بين عرضه و و

هزينه هاي توليد بنگاههزينه هاي توليد بنگاه رابطه معكوس برقرار رابطه معكوس برقرار

است.است.

Page 86: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتظاراتانتظارات -3 -3اگر توليد كننده انتظار اگر توليد كننده انتظار

افزايشافزايشقيمت كاالي مورد نظر را درقيمت كاالي مورد نظر را در

آينده داشته باشد در حال آينده داشته باشد در حال حاضرحاضر

كمتر عرضه خواهدكردوبرعكسكمتر عرضه خواهدكردوبرعكس

Page 87: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قانون عرضه قانون عرضه2-2-32-2-3با فرض ثابت بودن ساير با فرض ثابت بودن ساير

عواملعوامل

مقدار عرضه يك كاال با قيمت آنمقدار عرضه يك كاال با قيمت آن

رابطه مستقيم دارد و به اين رابطه مستقيم دارد و به اين مي مي قانون عرضهقانون عرضهرابطه مستقيم رابطه مستقيم

گويند.گويند.

Page 88: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

كننده كننده عرضه توليدعرضه توليد: : عرضهعرضهجدول جدول را در برابر قيمتهاي مختلف را در برابر قيمتهاي مختلف

نشان مي دهدنشان مي دهد شكر عرضهمقدار

در يك ماه) كيلو گرم(

قيمت هركيلو گرم شكر

)ريال(0 5001 10002 15003 20004 25005 3000

Page 89: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نمودار عرضهنمودار عرضه

..

Page 90: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتقال منحني انتقال منحني با فرض ثابت بودن قيمت كاالي مورد نظر هربا فرض ثابت بودن قيمت كاالي مورد نظر هرعرضهعرضه

كدام از عوامل ديگر مؤثر بر عرضه توليدكنندهكدام از عوامل ديگر مؤثر بر عرضه توليدكننده

)هزينه هاي توليد، تكنولوژي وانتظارات(كه تغيير)هزينه هاي توليد، تكنولوژي وانتظارات(كه تغيير

كنند منحني عرضه توليد جا به جا مي شودجهتكنند منحني عرضه توليد جا به جا مي شودجهت

جا به جايي بستگي به نوع تغييرعامل متغير جا به جايي بستگي به نوع تغييرعامل متغير دارد.دارد.

Page 91: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انتقال منحني عرضه انتقال منحني عرضه 44جدولجدولشكر شكر

عرضهمقدار به علت افزايش هزينه توليد به علت افزايش هزينه توليد از بعدشكر

هزينهافزايش ) كيلو گرم(

عرضهمقدار شكر قبل از

هزينهافزايش ) كيلو گرم(

قيمت هركيلو )ريال( شكر گرم

0 0 500

0 1 1000

1 2 1500

2 3 2000

3 4 2500

4 5 3000

Page 92: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جا به جايي منحني عرضه جا به جايي منحني عرضه 44 نمودار نمودارشكر به علت افزايش هزيه هاي شكر به علت افزايش هزيه هاي

توليدتوليد

Page 93: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سوم فصل سوم پايان فصل پايان

Page 94: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

چهارم چهارم فصل فصل

توليدتوليد

Page 95: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درستابع توليدتابع توليد -1 -1

تكنيك توليدتكنيك توليد -2 -2

عوامل توليد ثابت و متغيرعوامل توليد ثابت و متغير -3 -3

- دوره زماني كوتاه مدت و بلند مدت- دوره زماني كوتاه مدت و بلند مدت44

-توليد با دو عامل توليد متغير-توليد با دو عامل توليد متغير55

Page 96: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل چهارم هدف كلي فصل چهارم

آشناييآشناييدانشجويان با فرآيند توليد يادانشجويان با فرآيند توليد يا

رابطه بين عوامل توليد رابطه بين عوامل توليد ومحصولومحصول

)ستاده( است.)ستاده( است.

Page 97: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي رفتاريرفتاري

آشنايي با مفهوم فرايند توليد و تابع توليدآشنايي با مفهوم فرايند توليد و تابع توليد -1 -1آشنايي با تكنيك توليدآشنايي با تكنيك توليد-2-2

آشنايي با عوامل توليد ثابت و متغيرآشنايي با عوامل توليد ثابت و متغير -3 -3

-آشنايي با دوره زماني كوتاه مدت و بلند مدت-آشنايي با دوره زماني كوتاه مدت و بلند مدت44

- آشنايي با توليد نهايي و توليد متوسط- آشنايي با توليد نهايي و توليد متوسط55

- آشنايي با قانون بازده نزولي - آشنايي با قانون بازده نزولي 66

Page 98: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمه مقدمه1-41-4

ميالدي گفت: ميالدي گفت:1717ژان باتيست سي در قرن ژان باتيست سي در قرن

توليد كردن، فقط ايجاد قابليت اضافي در توليد كردن، فقط ايجاد قابليت اضافي در اشياء ، بهاشياء ، به

منظور رفع نيازمنديهاي بشري است. “منظور رفع نيازمنديهاي بشري است. “

توليد در حقيقت عبارت از تغيير و تبديل توليد در حقيقت عبارت از تغيير و تبديل ””مواد ، درمواد ، در

““ نتيجه يك فرايند كاري است. نتيجه يك فرايند كاري است.

Page 99: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تابع توليد تابع توليد2-42-4مقدارتوليد، تابع مقدار عوامل توليدي به كار رفته مقدارتوليد، تابع مقدار عوامل توليدي به كار رفته

..استاست

ها عوامل توليد راها عوامل توليد را xx مقدار توليد و مقدار توليد وyyدر تابع فوق در تابع فوق

نشان مي دهند.نشان مي دهند.اينكه چه ميزان از هر يك از عوامل توليد اينكه چه ميزان از هر يك از عوامل توليد

استفادهاستفاده

شود به نوع توليد و مسائل فني توليد بستگي دارد. شود به نوع توليد و مسائل فني توليد بستگي دارد.

),...,,,( 321 nxxxxfY

Page 100: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد كل، توليد توليد كل، توليد 11جدولجدولمتوسط و توليد نهاييمتوسط و توليد نهايي

تعداد واحد كارتعداد واحد كار ميزان كل ميزان كل محصولمحصول

توليد متوسطتوليد متوسط توليد نهاييتوليد نهايي

00 00 00 00

11 66 66 66

22 1616 88 1010

33 2424 88 88

44 3030 5/75/7 66

55 3434 8/68/6 44

66 3434 2/52/5 00

77 3232 6/46/4 22--

88 2626 2/32/3 66--

Page 101: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تكنيك توليد تكنيك توليد3-43-4

نوع رابطه بين عوامل توليد و محصول نوع رابطه بين عوامل توليد و محصول همانهمان

تكنيك توليد است.تكنيك توليد است.

انواع تكنيك توليد عبارتنداز:انواع تكنيك توليد عبارتنداز:

- تكنيك توليد كاربر- تكنيك توليد كاربر11

- تكنيك توليد سرمايه بر- تكنيك توليد سرمايه بر22

Page 102: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

عوامل توليد ثابت و عوامل توليد ثابت و 4-44-4عوامل توليد متغيرعوامل توليد متغير

در دوره كوتاه مدت بعضي از عوامل توليد را نمي تواندر دوره كوتاه مدت بعضي از عوامل توليد را نمي توان

كم يا زياد كرد مثل زمين اين عوامل راعوامل توليد ثابتكم يا زياد كرد مثل زمين اين عوامل راعوامل توليد ثابت

گويند.گويند.

در دوره كوتاه مدت بعضي از عوامل توليد را مي توان كمدر دوره كوتاه مدت بعضي از عوامل توليد را مي توان كم

يا زياد كرد مثل نيروي كار و كود شيميايي اين عوامل رايا زياد كرد مثل نيروي كار و كود شيميايي اين عوامل را

عوامل توليد متغيرگويند.عوامل توليد متغيرگويند.

Page 103: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

كوتاه مدت و بلند كوتاه مدت و بلند 5-45-4كوتاه مدت، مدت زماني است كه واحد توليدي ، دركوتاه مدت، مدت زماني است كه واحد توليدي ، درمدتمدت

طول اين مدت، قادر نيست حداقل يكي ) برخي( ازطول اين مدت، قادر نيست حداقل يكي ) برخي( ازعوامل توليد به كار گرفته در فرايند توليد را تغيير دهد.عوامل توليد به كار گرفته در فرايند توليد را تغيير دهد.بلند مدت، مدت زماني است كه واحد توليدي، در طولبلند مدت، مدت زماني است كه واحد توليدي، در طولاين مدت ، قادر است مقدار تمام عوامل توليد به كاراين مدت ، قادر است مقدار تمام عوامل توليد به كار

گرفته در فرايند توليد را تغيير دهد.گرفته در فرايند توليد را تغيير دهد.

Page 104: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد در كوتاه توليد در كوتاه 6-46-4مدتمدت مقدار افزايش در ميزان كل مقدار افزايش در ميزان كل توليد نهايي:توليد نهايي:

محصول در نتيجهمحصول در نتيجهافزايش يك واحد در عامل متغير را توليد افزايش يك واحد در عامل متغير را توليد

نهايي گويند.نهايي گويند.

تغيير در ميزان توليد كل تغيير در ميزان توليد كل ___________________ = توليد ___________________ = توليد

نهايينهايي تغيير در مقدار عامل متغير تغيير در مقدار عامل متغير

)( x)( xMP

)( TP

Page 105: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد نهايي توليد نهايي 11نمودارنمودارنيروي كارنيروي كار

Page 106: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد كل توليد كلكل توليد يا محصول ايجاد شدهكل توليد يا محصول ايجاد شده

در يك زمان معين با به در يك زمان معين با به كاربردنكاربردن

مقدار معيني از عوامل توليدمقدار معيني از عوامل توليد

Page 107: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- توليد - توليد 22نمودارنموداركلكل

Page 108: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد متوسطتوليد متوسط

توليد متوسط هر عامل توليدي از حاصل توليد متوسط هر عامل توليدي از حاصل تقسيم تقسيم

توليد كل ، بر تعداد واحدهاي به كار توليد كل ، بر تعداد واحدهاي به كار گرفته شده ازگرفته شده از

آن عامل توليد، به دست مي آيد.آن عامل توليد، به دست مي آيد. توليد كل توليد كل

___________________ = توليد متوسط ___________________ = توليد متوسط تعداد عامل توليد به كار رفته تعداد عامل توليد به كار رفته

)( xAP

)(TP

)(x

Page 109: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد متوسط توليد متوسط 33نمودارنمودارنيروي كارنيروي كار

Page 110: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

قانون بازده قانون بازده نزولينزولي

اگر مقدار يكي از عوامل توليد، به طور مساوياگر مقدار يكي از عوامل توليد، به طور مساوي

و پي در پي ، افزايش يابد و ساير عوامل ثابتو پي در پي ، افزايش يابد و ساير عوامل ثابت

نگه داشته شوند ، ميزان افزوده شده به توليد ،نگه داشته شوند ، ميزان افزوده شده به توليد ،

پس از حد معيني، رو به كاهش مي گذارد.پس از حد معيني، رو به كاهش مي گذارد.

Page 111: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مراحل مراحل توليدتوليد

Page 112: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مراحل توليد)مرحله مراحل توليد)مرحله اول توليد(اول توليد(

در اين مرحله از توليد منحني توليد نهايي در باالي در اين مرحله از توليد منحني توليد نهايي در باالي منحنيمنحني

توليد متوسط قرار دارد در انتهاي اين مرحله توليد توليد متوسط قرار دارد در انتهاي اين مرحله توليد متوسطمتوسط

با توليد نهايي برابر مي شود.با توليد نهايي برابر مي شود.

در اين مرحله از توليد، توليد كل سير صعودي دارد.در اين مرحله از توليد، توليد كل سير صعودي دارد.

هر دو منحني توليد متوسط و توليد نهايي ابتدا صعودي وهر دو منحني توليد متوسط و توليد نهايي ابتدا صعودي و

سپس نزولي مي شوند. سپس نزولي مي شوند.

Page 113: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مراحل توليد)مرحله مراحل توليد)مرحله دوم توليد(دوم توليد( -در اين مرحله از توليد، توليد نهايي مثبت ولي نزولي است.-در اين مرحله از توليد، توليد نهايي مثبت ولي نزولي است.11

- قانون بازده نزولي بر آن حاكم است.- قانون بازده نزولي بر آن حاكم است.22

- در ابتداي اين مرحله، توليد متوسط با توليد نهايي برابر - در ابتداي اين مرحله، توليد متوسط با توليد نهايي برابر 33است.است.

- در انتهاي اين مرحله توليد نهايي صفر مي شود.- در انتهاي اين مرحله توليد نهايي صفر مي شود.44

- توليد كل باروند كاهشي افزايش مي يابد تا در انتهاي اين - توليد كل باروند كاهشي افزايش مي يابد تا در انتهاي اين 55مرحله به حداكثر خود مي رسد.مرحله به حداكثر خود مي رسد.

- توليد متوسط مانند توليد نهايي روند كاهشي دارند.- توليد متوسط مانند توليد نهايي روند كاهشي دارند.66

- همواره منحني توليد متوسط باالي توليد نهايي قرار دارد.- همواره منحني توليد متوسط باالي توليد نهايي قرار دارد.77

Page 114: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مراحل توليد)مرحله مراحل توليد)مرحله سوم توليد(سوم توليد(

- در ابتداي اين مرحله از توليد، توليد - در ابتداي اين مرحله از توليد، توليد 11نهايي صفر است.نهايي صفر است.

- در تمام اين مرحله توليد نهايي منفي - در تمام اين مرحله توليد نهايي منفي 22است.است.

- در اين مرحله، توليد متوسط نيز به دليل- در اين مرحله، توليد متوسط نيز به دليل33

كاهش توليد كل، كاهشي است.كاهش توليد كل، كاهشي است.

Page 115: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد با دو عامل توليد با دو عامل 7-47-4متغيرمتغير

تا به حال فرض بر اين بود كه فقط نيروي كار متغير وتا به حال فرض بر اين بود كه فقط نيروي كار متغير و

ساير عوامل ثابت هستند در بلند مدت توليد كننده مي تواند ساير عوامل ثابت هستند در بلند مدت توليد كننده مي تواند

عوامل ديگر توليد از جمله ماشين آالت، مساحت زمين زيرعوامل ديگر توليد از جمله ماشين آالت، مساحت زمين زير

كشت، كود، بذر و .... را تغيير دهد. در اين صورت شكل كشت، كود، بذر و .... را تغيير دهد. در اين صورت شكل

تابع توليد تغيير مي كند.تابع توليد تغيير مي كند.

Page 116: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پايانچهارمچهارم

Page 117: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

پنجم پنجم فصل فصل

تئوري هزينه تئوري هزينه توليدتوليد

Page 118: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درسمفهوم هزينه توليدمفهوم هزينه توليد -1 -1

هزينه هاي آشكار و ضمنيهزينه هاي آشكار و ضمني -2 -2

هزينه كل، هزينه متوسط و هزينه كل، هزينه متوسط و -3 -3 هزينه نهاييهزينه نهايي

-هزينه هاي كوتاه مدت -هزينه هاي كوتاه مدت 44

- هزينه هاي بلندمدت - هزينه هاي بلندمدت 55

Page 119: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل پنجم آن است هدف كلي فصل پنجم آن است

كهكه دانشجو ضمن آشنايي با هزينه دانشجو ضمن آشنايي با هزينه

توليدتوليددرك كندكه هزينه هاي توليد بازتابدرك كندكه هزينه هاي توليد بازتاب

ريالي تابع توليد و بنيان عرضه ريالي تابع توليد و بنيان عرضه است.است.

Page 120: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي آشنايي با مفهوم هزينهآشنايي با مفهوم هزينه -1 -1رفتاريرفتاري

آشنايي با هزينه هاي آشكار و ضمنيآشنايي با هزينه هاي آشكار و ضمني-2-2

آشنايي با واژه هاي هزينه كل، هزينه متوسط و هزينه آشنايي با واژه هاي هزينه كل، هزينه متوسط و هزينه -3 -3 نهايينهايي

-آشنايي با هزينه هاي كوتاه مدت و منحني هاي آن -آشنايي با هزينه هاي كوتاه مدت و منحني هاي آن 44

- آشنايي با هزينه هاي بلندمدت و منحني هاي آن - آشنايي با هزينه هاي بلندمدت و منحني هاي آن 55

- آشنايي با ارتباط بين منحني هاي هزينه هاي كوتاه - آشنايي با ارتباط بين منحني هاي هزينه هاي كوتاه 66مدتمدت

- آشنايي با ارتباط بين منحني هاي هزينه هاي بلند مدت- آشنايي با ارتباط بين منحني هاي هزينه هاي بلند مدت77

Page 121: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-51-5يكي از اساسي ترين نكات در تعيين يكي از اساسي ترين نكات در تعيين

ميزانميزان

توليد توجه به هزينه هاي توليدي است.توليد توجه به هزينه هاي توليدي است.

هزينه توليد در تصميم گيري منطقي توليدهزينه توليد در تصميم گيري منطقي توليد

كننده درباره انتخاب تكنيك توليد و سطحكننده درباره انتخاب تكنيك توليد و سطح

توليد نقش كليدي دارد.توليد نقش كليدي دارد.

Page 122: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مفهوم هزينه مفهوم هزينه 2-52-5توليدتوليد

::هزينه هاي توليد عبارتند ازهزينه هاي توليد عبارتند از

مجموع هزينه هايي كه بابت به مجموع هزينه هايي كه بابت به كارگيري و استخدام عوامل كارگيري و استخدام عوامل

توليدتوليد

..جهت توليد صرف مي شودجهت توليد صرف مي شود

Page 123: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي هزينه هاي 3-53-5 هزيه هاي آشكار: هزينه هايي كه درهزيه هاي آشكار: هزينه هايي كه درآشكار آشكار

قبال در اختيار گرفتن عوامل توليدي قبال در اختيار گرفتن عوامل توليدي كهكه

بنگاه مالك آن نيست پرداخت مي كنيمبنگاه مالك آن نيست پرداخت مي كنيم

مانند مزد كارگر و هزينه منابع را هزينهمانند مزد كارگر و هزينه منابع را هزينه

هاي آشكار مي گويند.هاي آشكار مي گويند.

Page 124: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي هزينه هاي 3-53-5 ضمنيضمني

هزيه هاي ضمني : عوامل توليدي كه بنگاههزيه هاي ضمني : عوامل توليدي كه بنگاه

مالك آن است و وجهي در قبال استفاده از مالك آن است و وجهي در قبال استفاده از آنآن

پرداخت نمي كند مانند ساختمان كارگاه پرداخت نمي كند مانند ساختمان كارگاه توليدي،توليدي،

بنگاه به طور ضمني براي استفاده از آن در بنگاه به طور ضمني براي استفاده از آن در نظر مي گيرد هزينه هاي ضمني توليد مي نظر مي گيرد هزينه هاي ضمني توليد مي

گويند.گويند.

Page 125: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه ها در كوتاه مدت هزينه ها در كوتاه مدت 4-54-5 و بلند مدتو بلند مدت

دوره زماني كوتاه مدت: دوره زماني كه در دوره زماني كوتاه مدت: دوره زماني كه در آنآن

حداقل يكي از عوامل توليد ثابت است.حداقل يكي از عوامل توليد ثابت است.

دوره زماني بلندمدت : دوره زماني كه در دوره زماني بلندمدت : دوره زماني كه در آنآن

تمامي عوامل توليدمتغيراست و بنگاه توليديتمامي عوامل توليدمتغيراست و بنگاه توليدي

قادر است ظرفيت توليدي خود را تغيير دهد.قادر است ظرفيت توليدي خود را تغيير دهد.

Page 126: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي كوتاه هزينه هاي كوتاه 1-4-51-4-5 مدتمدت

دركوتاه مدت هزينه كل دركوتاه مدت هزينه كل ازمجموعازمجموع

هزينه هاي ثابت و هزينه هزينه هاي ثابت و هزينه هايهاي

متغير به دست مي آيد.متغير به دست مي آيد.

Page 127: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي ثابت هزينه هاي ثابت ((TFCTFCكل)كل)

مقدار هزينه اي كه بنگاه توليديمقدار هزينه اي كه بنگاه توليدي

در كوتاه مدت براي عوامل توليددر كوتاه مدت براي عوامل توليد

ثابت مثل هزينه آبونمان آب ، برق ،ثابت مثل هزينه آبونمان آب ، برق ،

تلفن و اجاره ساختمان صرف مي تلفن و اجاره ساختمان صرف مي كند.كند.

Page 128: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي هزينه هاي مقدار هزينه اي كه بنگاه توليدي برايمقدار هزينه اي كه بنگاه توليدي براي((TVCTVCمتغيركل)متغيركل)

عوامل توليد متغيرمثل هزينه آب، برقعوامل توليد متغيرمثل هزينه آب، برق

و تلفن مصرفي، ماده اوليه و و تلفن مصرفي، ماده اوليه و سايرعوامليسايرعواملي

كه با تغيير توليد تغيير مي كنند ميكه با تغيير توليد تغيير مي كنند مي

پردازد. پردازد.

Page 129: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

((TCTCهزينه كل)هزينه كل)مجموع هزينه هاي كل ثابت مجموع هزينه هاي كل ثابت و هزينه هاي كل متغير را و هزينه هاي كل متغير را

هزينه كل توليد گويند.هزينه كل توليد گويند.TC=TFC+TVCTC=TFC+TVC

Page 130: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي يك بنگاه فرضي هزينه هاي يك بنگاه فرضي 11جدولجدولدر كوتاه مدتدر كوتاه مدت

هزينه هزينه نهايينهايي

((MCMC))

هزينه هزينه كلكلمتوسمتوسطط

((ATCATC))

هزينه هزينه متغيرمتغير

متومتوسطسط

((AVCAVC))

هزينههزينه ثابت ثابت متوسمتوسطط

((AFCAFC))

هزينه هزينه كلكل

((TCTC))

هزينه هزينه متغيركمتغيركلل

((TVCTVC))

هزينه هزينه ثابت ثابت كلكل

((TFCTFC))

ميزان ميزان محصومحصولل

((QQ))

-- -- -- -- 3030 00 3030 00

5050 8080 5050 3030 8080 5050 3030 11

4040 6060 4545 1515 120120 9090 3030 22

3333 5151 4141 1010 153153 123123 3030 33

2727 4545 5/375/37 5/75/7 180180 150150 3030 44

3030 4242 3636 66 210210 180180 3030 55

3636 4141 3636 55 246246 216216 3030 66

4343 29/4129/41 3737 29/429/4 289289 259259 3030 77

5353 75/4275/42 3939 75/375/3 342342 312312 3030 88

Page 131: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه كل متوسطهزينه كل متوسطهزينه كل متوسط از تقسيم هزينه كلهزينه كل متوسط از تقسيم هزينه كلتوليد بر تعداد محصول به دست مي توليد بر تعداد محصول به دست مي

آيدآيد

((TCTCهزينه كل)هزينه كل) ((ATCATC ___________ = هزينه متوسط) ___________ = هزينه متوسط)

((QQ تعدادمحصول) تعدادمحصول)

Page 132: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه ثابت متوسطهزينه ثابت متوسطهزينه ثابت متوسط از تقسيم هزينه ثابت متوسط از تقسيم

هزينه كل ثابت تعداد محصول هزينه كل ثابت تعداد محصول به دست مي آيدبه دست مي آيد

((TFCTFCهزينه كل ثابت)هزينه كل ثابت) ((AFCAFC _____________ = هزينه متوسط ثابت) _____________ = هزينه متوسط ثابت)

((QQ تعدادمحصول) تعدادمحصول)

Page 133: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه متغيرمتوسطهزينه متغيرمتوسطهزينه متغيرمتوسط از تقسيم هزينه هزينه متغيرمتوسط از تقسيم هزينه

كلكلمتغير برتعداد محصول به دست مي متغير برتعداد محصول به دست مي

آيدآيد

((TVCTVCهزينه كل متغير)هزينه كل متغير) ((AVCAVC _____________ = هزينه متوسط متغير) _____________ = هزينه متوسط متغير)

((QQ تعدادمحصول) تعدادمحصول)

Page 134: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه كل متوسطهزينه كل متوسطروش دومروش دوم

هزينه كل متوسط از مجموع هزينههزينه كل متوسط از مجموع هزينهثابت متوسط و هزينه متغير ثابت متوسط و هزينه متغير

متوسط دست مي آيدمتوسط دست مي آيد

AFC+AVCAFC+AVC= = ATCATC

Page 135: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه نهاييهزينه نهاييميزان تغيير در هزينه كل به ازاء يك ميزان تغيير در هزينه كل به ازاء يك

واحدواحدتغيير در ميزان توليد را هزينه نهايي تغيير در ميزان توليد را هزينه نهايي

گويند.گويند.

( _______________ ( _______________ TCTC تغيير درهزينه كل)تغيير درهزينه كل) ((MCMC= هزينه نهايي)= هزينه نهايي)

((QQ تغيير در سطح محصول)تغيير در سطح محصول)

Page 136: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحنيهاي هزينه در منحنيهاي هزينه در 11نمودارنموداركوتاه مدتكوتاه مدت

Page 137: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحنيهاي هزينه منحنيهاي هزينه 22نمودارنمودارمتوسط و نهاييمتوسط و نهاييدر كوتاه مدتدر كوتاه مدت

Page 138: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هزينه هاي بلند هزينه هاي بلند در بلند مدت بنگاه توليديدر بلند مدت بنگاه توليدي مدتمدت

هزينه ثابت ندارد و هزينه هاهزينه ثابت ندارد و هزينه هاهمه متغيرند چون تمام عوامل همه متغيرند چون تمام عوامل

توليد تغيير مي كنند.توليد تغيير مي كنند.

Page 139: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحني هزينه منحني هزينه 33نمودارنموداركل بلند مدتكل بلند مدت

Page 140: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحنيهاي هزينه منحنيهاي هزينه 33نمودارنمودارمتوسط و نهايي در بلند متوسط و نهايي در بلند

مدتمدت

Page 141: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پايانپنجمپنجم

Page 142: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بخش بخش سومسوم

اقتصاد كالناقتصاد كالن

Page 143: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هفتم هفتم فصل فصل

مقدمه اي بر مقدمه اي بر اقتصادكالناقتصادكالن

Page 144: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس- علل شكل گيري اقتصاد كالن - علل شكل گيري اقتصاد كالن 11-انقالب كينز-انقالب كينز22- تحوالت اقتصاد كالن پس از - تحوالت اقتصاد كالن پس از 33

كينزكينز- نقش دولت در مسائل - نقش دولت در مسائل 44

اقتصادياقتصادي- ارتباط اقتصاد خرد و كالن- ارتباط اقتصاد خرد و كالن55

Page 145: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل هفتم آن هدف كلي فصل هفتم آن

استاستكه دانشجو با موضوع كه دانشجو با موضوع

اقتصاداقتصادكالن و سؤاالت اين حوزه كالن و سؤاالت اين حوزه از علم اقتصاد آشنا شود. از علم اقتصاد آشنا شود.

Page 146: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي درك تفاوت اقتصاد خرد و اقتصاد كالن و ارتباط درك تفاوت اقتصاد خرد و اقتصاد كالن و ارتباط -1 -1رفتاريرفتاري

آنهاآنها

آشنايي با علل شكل گيري و منشأ اقتصاد كالنآشنايي با علل شكل گيري و منشأ اقتصاد كالن-2-2

- آشنايي با متغيرهاي كالن اقتصادي- آشنايي با متغيرهاي كالن اقتصادي33

- آشنايي با ابزار دخالت دولت در اقتصاد- آشنايي با ابزار دخالت دولت در اقتصاد44

- آشنايي با اجزائ تشكيل دهنده اقتصاد و نحوه - آشنايي با اجزائ تشكيل دهنده اقتصاد و نحوه 55ارتباط آنها ارتباط آنها

- آشنايي با تفاوت بين اقتصاد دو بخشي ، سه - آشنايي با تفاوت بين اقتصاد دو بخشي ، سه 66بخشي و چهار بخشيبخشي و چهار بخشي

Page 147: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-71-7اقتصاد خرد شاخه اي از علم اقتصاد اقتصاد خرد شاخه اي از علم اقتصاد

است است كه رفتار و عملكرد واحدهاي انفرادي كه رفتار و عملكرد واحدهاي انفرادي

مثلمثلخانوارها و بنگاهها را بررسي مي كند.خانوارها و بنگاهها را بررسي مي كند.

اقتصاد كالن با پديده هاي اقتصادي اقتصاد كالن با پديده هاي اقتصادي درسطحدرسطح

وسيع سرو كار دارد و رابطه بين وسيع سرو كار دارد و رابطه بين متغيرهايمتغيرهاي

كلي اقتصاد را تحليل مي كند.كلي اقتصاد را تحليل مي كند.

Page 148: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

متغيرهاي متغيرهاي كلي كلي

عبارتنداز:عبارتنداز:- سطح عمومي - سطح عمومي 11

قيمتهاقيمتها- ستاده - ستاده 22

ملي)درآمد ملي(ملي)درآمد ملي(- بيكاري و - بيكاري و 33

اشتغالاشتغال

Page 149: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

علل شكل علل شكل 2-72-7گيري اقتصاد كالنگيري اقتصاد كالن

ميالدي و بحران بزرگ ميالدي و بحران بزرگ 3030حوادث اقتصادي دهه حوادث اقتصادي دهه اين دهه بحث راجع به اقتصاد كالن را دامناين دهه بحث راجع به اقتصاد كالن را دامن

زد. در اين دهه نرخ بيكاري به شدت افزايشزد. در اين دهه نرخ بيكاري به شدت افزايش

يافت كارخانه ها مملو از كاال بود ولي به علتيافت كارخانه ها مملو از كاال بود ولي به علت

كاالها بسيار كاالها بسيار باال بودن بيكاري تقاضا براي خريدباال بودن بيكاري تقاضا براي خريد..پايين بودپايين بود

Page 150: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انقالب انقالب 11 - -22- - 77كينز معتقد بود مكانيزمي كه امور اقتصادي را تنظيمكينز معتقد بود مكانيزمي كه امور اقتصادي را تنظيمكينزكينزكند وجود ندارد.كند وجود ندارد.

علت ركود و بيكاري كمبود تقاضا در بازارها است.علت ركود و بيكاري كمبود تقاضا در بازارها است.در زماني كه تقاضاي بخش خصوصي قادر به تحركدر زماني كه تقاضاي بخش خصوصي قادر به تحرك

اقتصاد نمي باشد دولت مي تواند تقاضاي كل رااقتصاد نمي باشد دولت مي تواند تقاضاي كل راافزايش دهد و بخشي از كاالها و خدمات را خريداريافزايش دهد و بخشي از كاالها و خدمات را خريداريكند در اين صورت اقتصاد از بحران به سمت رونقكند در اين صورت اقتصاد از بحران به سمت رونق

هدايت مي شود.هدايت مي شود.

Page 151: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تحوالت تحوالت 22 - -2-72-7 اقتصاد كالن پس از اقتصاد كالن پس از

پس از جنگ جهاني دوم عقايد كينز به شدتپس از جنگ جهاني دوم عقايد كينز به شدتكينزكينز به اوج به اوج 6060مورد توجه قرار گرفت و در دهه مورد توجه قرار گرفت و در دهه

محبوبيت خود رسيد.محبوبيت خود رسيد. موجب كم رنگ موجب كم رنگ7070بروز ركود تورمي در دهه بروز ركود تورمي در دهه

شدن اعتماد عمومي نسبت به عقايد كينز شد.شدن اعتماد عمومي نسبت به عقايد كينز شد. مسائل اقتصادي آن قدر پيچيده شد كه با مسائل اقتصادي آن قدر پيچيده شد كه با

نسخه كينز قابل حل نبود.نسخه كينز قابل حل نبود.

Page 152: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

موضوعات و موضوعات و 3-73-7مفاهيم كليدي اقتصاد مفاهيم كليدي اقتصاد

كالنكالنموضوعاتي كه در اقتصاد كالن مورد موضوعاتي كه در اقتصاد كالن مورد

بررسي قرار مي گيرد عبارتند از:بررسي قرار مي گيرد عبارتند از:- سطح عمومي قيمتها- سطح عمومي قيمتها11- ستاده كل- ستاده كل22- بيكاري و اشتغال كل- بيكاري و اشتغال كل33

بهترين شرايط اقتصاد كالن نرخ پايين بهترين شرايط اقتصاد كالن نرخ پايين تورم و ميزان توليد و اشتغال باال است.تورم و ميزان توليد و اشتغال باال است.

Page 153: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نقش دولت در نقش دولت در 44 - -77مسائل كالن مسائل كالن

اقتصادياقتصادي

دولتها چهار نوع ابزار دولتها چهار نوع ابزار سياستي را به كار مي سياستي را به كار مي

گيرند تا اقتصاد را هدايت گيرند تا اقتصاد را هدايت نمايند:نمايند:

- سياست مالي- سياست مالي11

- سياست پولي- سياست پولي22

- سياست درآمدي- سياست درآمدي33

- سياست طرف عرضه- سياست طرف عرضه44

Page 154: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سياست ماليسياست ماليمديريت تقاضاي كل از طريق كنترل مالياتها ومديريت تقاضاي كل از طريق كنترل مالياتها و

مخارج دولت را سياست مالي گويند. مخارج دولت را سياست مالي گويند. كينز معتقد بود با استفاده از سياستهاي كينز معتقد بود با استفاده از سياستهاي

ماليمالي

مي توان سطح اشتغال و ستاده كل را مي توان سطح اشتغال و ستاده كل را تثبيتتثبيت

نمود و از بروز نوسانات اقتصادي جلوگيري نمود و از بروز نوسانات اقتصادي جلوگيري نمود.نمود.

Page 155: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سياست پوليسياست پوليمديريت تقاضاي كل از طريق كنترل حجم پول راسياست مديريت تقاضاي كل از طريق كنترل حجم پول راسياست

پوليپولي

گويند. گويند.

اكثر اقتصاد دانان معتقدند تغيير در حجم پول بر متغيرهاياكثر اقتصاد دانان معتقدند تغيير در حجم پول بر متغيرهاي

كالن يعني سطح عمومي قيمتها، نرخ بهره، نرخ برابري پولكالن يعني سطح عمومي قيمتها، نرخ بهره، نرخ برابري پول

كشور در مقابل ساير كشورها، نرخ بيكاري و سطح كشور در مقابل ساير كشورها، نرخ بيكاري و سطح اشتغالاشتغال

تأثير دارد.تأثير دارد.

اما اقتصاد دانان در مورد نحوه و ميزان تأثير سياست پولياما اقتصاد دانان در مورد نحوه و ميزان تأثير سياست پولي

توافق ندارند.توافق ندارند.

Page 156: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سياست سياست مجموعه اي از اقدامات مجموعه اي از اقدامات درآمديدرآمدي

دولت دولت

جهت كنترل نرخ افزايشجهت كنترل نرخ افزايش

قيمتها ، دستمزدها و ساير قيمتها ، دستمزدها و ساير درآمدها.درآمدها.

Page 157: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سياست هاي سياست هاي طرف عرضهطرف عرضه

اقداماتي كه افراد را به كار و تالشاقداماتي كه افراد را به كار و تالش

بيشتر تشويق مي كند و عالوه بر اينبيشتر تشويق مي كند و عالوه بر اين

با تشويق افراد به پس انداز بيشتربا تشويق افراد به پس انداز بيشتر

زمينه افزايش سرمايه را فراهم ميزمينه افزايش سرمايه را فراهم مي

كند.كند.

Page 158: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اجزا تشكيل اجزا تشكيل 55 - -77دهنده اقتصاد و جريان دهنده اقتصاد و جريان در اقتصاد چهار گروه عمده به در اقتصاد چهار گروه عمده به دوري كاالها و خدماتدوري كاالها و خدماتفعاليت اقتصادي مشغول مي فعاليت اقتصادي مشغول مي

باشند:باشند:- خانوارها- خانوارها11- بنگاهها- بنگاهها22- دولت- دولت33- بخش خارجي- بخش خارجي44

Page 159: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بازارهاي بازارهاي اقتصاد كالناقتصاد كالن

بازارهاي اقتصاد كالن عبارتنداز: بازارهاي اقتصاد كالن عبارتنداز:

- بازار كار)بازار عوامل توليد(- بازار كار)بازار عوامل توليد(11

-بازار كاالها و خدمات-بازار كاالها و خدمات22

- بازار مالي) شامل بازار پول، - بازار مالي) شامل بازار پول، 33بازار ارز و بازار سرمايه(بازار ارز و بازار سرمايه(

Page 160: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جريان دوري كاالها و جريان دوري كاالها و 11 - -55 - -77خدمات در اقتصاد دو بخشيخدمات در اقتصاد دو بخشي

Page 161: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

جريان دوري كاالها و جريان دوري كاالها و 22 - -55 - -77خدمات در اقتصاد چهار بخشيخدمات در اقتصاد چهار بخشي

Page 162: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ارتباط اقتصاد ارتباط اقتصاد 66 - -77روش شناسي اقتصاد خرد و كالن مشابه است.روش شناسي اقتصاد خرد و كالن مشابه است.خرد و كالن خرد و كالن

عواملي كه بر رفتارهاي انفرادي تأثير گذار استعواملي كه بر رفتارهاي انفرادي تأثير گذار استرفتار مجمعه كلي را نيز متأثر مي كند.رفتار مجمعه كلي را نيز متأثر مي كند.

مثال: در اقتصاد خرد عادات مصرفي و عرضه كارمثال: در اقتصاد خرد عادات مصرفي و عرضه كارتابعي از دستمزد است.تابعي از دستمزد است.

مصرف كل جامعه و عرضه كل نيروي كار تابعي ازمصرف كل جامعه و عرضه كل نيروي كار تابعي ازنرخ متوسط دستمزد در اقتصاد مي باشد.نرخ متوسط دستمزد در اقتصاد مي باشد.

Page 163: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تقاضاي كل و تقاضاي كل و 7-77-7تقاضاي كل عبارتست از مجموع تقاضا براي كاالها و تقاضاي كل عبارتست از مجموع تقاضا براي كاالها و عرضه كلعرضه كل

خدمات.خدمات.عرضه كل عبارتست از مجموع كااله و خدمات توليد شده عرضه كل عبارتست از مجموع كااله و خدمات توليد شده

دردراقتصاد.اقتصاد.

تقاضاي كل و عرضه كل با تقاضا و عرضه اقتصاد خرد تقاضاي كل و عرضه كل با تقاضا و عرضه اقتصاد خرد متفاوتمتفاوت

است.است.در اقتصاد خرد عرضه و تقاضا و رابطه آنها با قيمت كاال بهدر اقتصاد خرد عرضه و تقاضا و رابطه آنها با قيمت كاال به

شرط ثابت بودن ساير عوامل تعيين مي شود ولي در شرط ثابت بودن ساير عوامل تعيين مي شود ولي در اقتصاداقتصاد

كالن ساير عوامل ثابت نيستند.كالن ساير عوامل ثابت نيستند.

Page 164: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

عرضه و عرضه و 44شكل شكل تقاضاي كلتقاضاي كل

Page 165: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقايسه نزولي بودن منحني مقايسه نزولي بودن منحني تقاضا تقاضا

در اقتصاد خرد و اقتصاد كالندر اقتصاد خرد و اقتصاد كالندر اقتصاد خرد وقتي قيمت يك كاال باال مي رود فرض مي شود در اقتصاد خرد وقتي قيمت يك كاال باال مي رود فرض مي شود

قيمتقيمت

ساير كاالها ثابت است و در اثر جانشيني مصرف كننده ساير كاالها ساير كاالها ثابت است و در اثر جانشيني مصرف كننده ساير كاالها رارا

جانشين كاالي مورد نظر كرده و تقاضاي خود را كاهش مي دهد.جانشين كاالي مورد نظر كرده و تقاضاي خود را كاهش مي دهد.

در اقتصاد كالن فرض ثابت بودن ساير عوامل وجود ندارد و در رويدر اقتصاد كالن فرض ثابت بودن ساير عوامل وجود ندارد و در روي

محور عمودي سطح عمومي قيمتها را داريم. لذل در اينجا به علت محور عمودي سطح عمومي قيمتها را داريم. لذل در اينجا به علت دودو

- اثر ثروت است كه منحني تقاضاي كل - اثر ثروت است كه منحني تقاضاي كل 22- اثر بهره ؛ - اثر بهره ؛ 11اثر : اثر : شكل نزولي دارد.شكل نزولي دارد.

Page 166: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پايانهفتمهفتم

Page 167: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل هشتمهشتم

اندازه گيري درآمد و اندازه گيري درآمد و ستاده مليستاده ملي

Page 168: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس((GNPGNP- محصول ناخالص ملي)- محصول ناخالص ملي)11( ( GDPGDP- محصول ناخالص داخلي)- محصول ناخالص داخلي)22( ( NNPNNP- محصول خالص ملي)- محصول خالص ملي)3344--GNPGNP و رفاه اقتصادي و و رفاه اقتصادي و

اجتماعياجتماعي و روشهاي و روشهاي GNPGNP- محدوديتهاي مفهوم - محدوديتهاي مفهوم 55

محاسبه آنمحاسبه آن

Page 169: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل هشتم آن هدف كلي فصل هشتم آن

استاستكه دانشجو با مراجعه به كه دانشجو با مراجعه به

ارقامارقاممتغيرهاي كالن اقتصادي متغيرهاي كالن اقتصادي

وضعيتوضعيتعمومي اقتصاد را متوجه شود.عمومي اقتصاد را متوجه شود.

Page 170: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي آشنايي با اجزاء حسابهاي مليآشنايي با اجزاء حسابهاي ملي -1 -1رفتاريرفتاري

آشنايي با ارتباط متغيرهاي اقتصاد كالنآشنايي با ارتباط متغيرهاي اقتصاد كالن -2 -2- آشنايي با روشهاي محاسبه محصول - آشنايي با روشهاي محاسبه محصول 33

ناخالص مليناخالص ملي- تشخيص تفاوت بين روشهاي محاسبه محصول - تشخيص تفاوت بين روشهاي محاسبه محصول 44

ناخالص مليناخالص ملي

- ارزيابي سطح رفاه جامعه با مراجعه به ارقام - ارزيابي سطح رفاه جامعه با مراجعه به ارقام 55حسابهاي مليحسابهاي ملي

Page 171: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-81-8حسابهاي ملي ابزاري است كه ازطريقحسابهاي ملي ابزاري است كه ازطريق

ثبت جريانها و موجوديهاي اقتصادي ،ثبت جريانها و موجوديهاي اقتصادي ،عملكرداقتصاد را ترسيم مي كند و اينعملكرداقتصاد را ترسيم مي كند و اينامكان را فراهم مي آورد كه عملكردامكان را فراهم مي آورد كه عملكرداقتصاد و انحراف آن از اهداف تعييناقتصاد و انحراف آن از اهداف تعيين

شده ارزيابي گردد.شده ارزيابي گردد.

Page 172: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

واژه هاي واژه هاي كليديكليدي ((GNPGNPمحصول ناخالص ملي)محصول ناخالص ملي)- - 11

( ( GDPGDP- محصول ناخالص داخلي)- محصول ناخالص داخلي)22( ( NNPNNP- محصول خالص ملي)- محصول خالص ملي)33 ((NINI- درآمد ملي)- درآمد ملي)44((PIPI- درآمد شخصي)- درآمد شخصي)55- درآمد شخصي قابل - درآمد شخصي قابل 66

((DPIDPIتصرف)تصرف)

Page 173: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

2-82-8 GNPGNP و ساير متغيرهاي حسابداري و ساير متغيرهاي حسابداري مليملي

((GNPGNP محصول ناخالص ملي) محصول ناخالص ملي)11 - -22 - -88محصول ناخالص ملي عبارت از ارزش بازاريمحصول ناخالص ملي عبارت از ارزش بازاري

كل ستاده اي كه با كاربرد عوامل توليد كل ستاده اي كه با كاربرد عوامل توليد ومنابعومنابع

� يك كشور در طي يك دوره زمانييك كشور در طي يك دوره زماني �معين مثال معين مثال

..اقتصاد ملي ايجاد شده استاقتصاد ملي ايجاد شده است يك سال دريك سال در

Page 174: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

حدود حدود 22 - -2-82-8 GNPGNP عناصري كه بايد در عناصري كه بايد درGNPGNP لحاظ لحاظ

شود عبارتند از:شود عبارتند از:- درآمد و ارزش ايجاد شده - درآمد و ارزش ايجاد شده 11

توسط عوامل توليد تحت تملك توسط عوامل توليد تحت تملك شهروندان ايراني.شهروندان ايراني.

- ارزش كاالها و خدمات نهايي- ارزش كاالها و خدمات نهايي22

Page 175: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

براي پرهيز از احتساب مضاعف براي پرهيز از احتساب مضاعف عناصر زيرعناصر زير

لحاظ شود عبارتند از: لحاظ شود عبارتند از:GNPGNPنبايد در نبايد در

- كاالهاي دست دوم- كاالهاي دست دوم11

- خريد و فروش اسناد مالي- خريد و فروش اسناد مالي22

Page 176: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

محصول ناخالص محصول ناخالص 3-2-83-2-8

محصول ناخالص داخلي عبارتست ازمحصول ناخالص داخلي عبارتست از ((GDPGDPداخلي)داخلي)

ارزش كاالها و خدمات نهايي توليدارزش كاالها و خدمات نهايي توليد

شده در درون مرزهاي ملي در شده در درون مرزهاي ملي در طيطي

� يك سال. � يك سال.يك دوره معين مثال يك دوره معين مثال

Page 177: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سرمايه سرمايه 44 - -22- - 88سرمايه گذاري به معني خريدسرمايه گذاري به معني خريدگذاريگذاري

ساختمان ، ماشين آالت وساختمان ، ماشين آالت و

تجهيزات به منظور افزايش تجهيزات به منظور افزايش

توان توليد اقتصاد است.توان توليد اقتصاد است.

Page 178: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

محصول خالص محصول خالص 55 - -22 - -88

((NNPNNPملي)ملي)محصول خالص ملي محصول خالص ملي

عبارتعبارت

است از محصول است از محصول ناخالصناخالص

ملي منهاي استهالكملي منهاي استهالك

Page 179: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد درآمد 66 - -22 –– 88 مجموع درآمد عوامل توليد مجموع درآمد عوامل توليد ((NINIملي)ملي)

كه با عرضه عوامل خود)كار، كه با عرضه عوامل خود)كار، زمين و سرمايه ( براي زمين و سرمايه ( براي توليد كاالها و خدمات در توليد كاالها و خدمات در

آمد كسب مي كنند درآمد آمد كسب مي كنند درآمد ملي ناميده مي شود.ملي ناميده مي شود.

Page 180: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

استخراج درآمد ملي استخراج درآمد ملي

GNP GNP -- استهالك سرمايه هاي استهالك سرمايه هايNNPNNP = = ثابتثابت

NNP- NNP- كمك دولت به كمك دولت به + + مالياتهاي غير مستقيممالياتهاي غير مستقيم

NI NI == شركتهاشركتها

Page 181: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

88- - 22- - 77 درآمدشخصيدرآمدشخصي

درآمد شخصي عبارت درآمد شخصي عبارت استاست

� �از كل درآمدي كه عمال از كل درآمدي كه عمالنصيب خانوارها مي شود.نصيب خانوارها مي شود.

Page 182: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

استخراج درآمد استخراج درآمد سود توزيع شده شركتها سود توزيع شده شركتها -NI-NIشخصيشخصي

بابت بيمه هاي بابت بيمه هاي پرداخت پرداخت - -اجتماعياجتماعي

PI= PI = + +پرداختهاي انتقاليپرداختهاي انتقالي

PI- PI- ماليات شخصيماليات شخصي = DPI= DPI

Page 183: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمدشخصي درآمدشخصي 88 - -22- - 88قابل تصرفقابل تصرف

درآمد شخصي قابل درآمد شخصي قابل تصرفتصرف

عبارت است از درآمد عبارت است از درآمد شخصيشخصي

منهاي ماليات شخصيمنهاي ماليات شخصي

Page 184: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

روشهاي مختلف روشهاي مختلف 33 - -88

GNPGNPمحاسبه محاسبه GNPGNPبا روشهاي مختلف محاسبه مي با روشهاي مختلف محاسبه مي

شود كه همه آنها رقم يكساني را ميشود كه همه آنها رقم يكساني را مي

دهند بنابر اين :دهند بنابر اين :

مخارج = ارزش ستاده = مخارج = ارزش ستاده = درآمددرآمد

Page 185: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

از از GNPGNP روش محاسبه روش محاسبه 1-31-3 - -88طريق مخارجطريق مخارج

در هر كشور چهار گروه عمده به فعاليت اقتصادي در هر كشور چهار گروه عمده به فعاليت اقتصادي مشغول هستندمشغول هستند

- خانوارها- خانوارها11

-بنگاهها-بنگاهها22

- دولت- دولت33

- بخش خارجي- بخش خارجي44

GNPGNPدر روش مخارج مجموع خريدهاي اين چهار گروه در روش مخارج مجموع خريدهاي اين چهار گروه

= = C+I+G+(X-M) C+I+G+(X-M)ا نشان مي دهد يعني: ا نشان مي دهد يعني: ررGNPGNP

Page 186: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

از از GNPGNP روش محاسبه روش محاسبه 2-32-3 - -88طريق درآمدطريق درآمد

در اين روش از مجموع در آمدهاي عوامل توليد به در اين روش از مجموع در آمدهاي عوامل توليد به GNPGNP

دست خواهيم يافت. اين در آمدها عبارتند از:دست خواهيم يافت. اين در آمدها عبارتند از:

- جبران خدمات كاركنان)دستمزد و اضافه حقوق(- جبران خدمات كاركنان)دستمزد و اضافه حقوق(11

- سود شركتها- سود شركتها22

- درآمد ناشي از فعاليتهاي غير شركتي مثل - درآمد ناشي از فعاليتهاي غير شركتي مثل 33آرايشگريآرايشگري

- درآمد اجاره- درآمد اجاره44

- خالص بهره دريافتي- خالص بهره دريافتي55

Page 187: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

از از GNPGNP روش محاسبه روش محاسبه 3-33-3 - -88طريق ستادهطريق ستاده

در اين روش از مجموع در اين روش از مجموع ارزش كاالها و خدمات ارزش كاالها و خدمات

دست دست GNPGNPنهايي به نهايي به خواهيم يافت. خواهيم يافت.

Page 188: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

GNPGNP محدوديتهاي مفهوم محدوديتهاي مفهوم 44 - -88

و روشهاي محاسبه آن و روشهاي محاسبه آن به داليل مختلف تصوير به داليل مختلف تصوير GNPGNPروشهاي تخمين روشهاي تخمين

كاملي ازكاملي از

عملكرد اقتصادي و ارزش توليدات را فراهم عملكرد اقتصادي و ارزش توليدات را فراهم نمي كنندايننمي كننداين

داليل عبارتنداز:داليل عبارتنداز:

- توليد براي خود مصرفي- توليد براي خود مصرفي11

- اقتصاد زير زميني- اقتصاد زير زميني22

- رفاه اقتصادي و اجتماعي- رفاه اقتصادي و اجتماعي33

Page 189: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توليد براي خود توليد براي خود 11 - -44 - -88مصرفيمصرفي

بخش قابل توجهي از محصوالت بخش قابل توجهي از محصوالت توليدشده بهتوليدشده به

ويژه محصوالت كشاورزي جهت مصرف ويژه محصوالت كشاورزي جهت مصرف توليدتوليد

كننده ايجاد مي شود و چون در بازار كننده ايجاد مي شود و چون در بازار عرضهعرضه

محاسبه نمي شود. محاسبه نمي شود.GNPGNPنمي شود در نمي شود در

Page 190: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اقتصاد زير اقتصاد زير 22 - - 44 - -88زمينيزميني

� ثبت � ثبت در هر اقتصادي مقداري از معامالت اساسا در هر اقتصادي مقداري از معامالت اساسانمي شود يانمي شود يا

� كمتر از مقدار واقعي ثبت مي شوند. � كمتر از مقدار واقعي ثبت مي شوند.عمدا عمدا

علت اين امر عبارتست از:علت اين امر عبارتست از:

- معامالت قانوني نمي باشد.- معامالت قانوني نمي باشد.11

- براي فرار از ماليات- براي فرار از ماليات22

اين معامالت اقتصاد زير زميني يا اقتصاد سياه اين معامالت اقتصاد زير زميني يا اقتصاد سياه ناميده مي شود.ناميده مي شود.

Page 191: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

88- - 44 –– 33 GNPGNP و رفاه اقتصادي و رفاه اقتصادي و اجتماعي و اجتماعي

طرفداران صلح سبز معتقدند فعاليتهاي اقتصادي منابعطرفداران صلح سبز معتقدند فعاليتهاي اقتصادي منابع

طبيعي راكاهش مي دهد و محيط زيست را آلوده مي طبيعي راكاهش مي دهد و محيط زيست را آلوده مي كندكند

اينها را نشان نمي دهد. اينها را نشان نمي دهد.GNPGNPو و

كاهش نرخ جرم و جنايت رفاه را افزايش مي كاهش نرخ جرم و جنايت رفاه را افزايش مي دهد.افزايشدهد.افزايش

اينها اينهاGNPGNPاوقات فراغت رفاه را افزايش مي دهد.ولي و اوقات فراغت رفاه را افزايش مي دهد.ولي و

را نشان نمي دهد.را نشان نمي دهد.

Page 192: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

88- - 55 GNPGNP اسمي و اسمي و GNPGNP GNPGNP بر حسب قيمتهاي جاري محاسبه گردد بر حسب قيمتهاي جاري محاسبه گرددGNPGNPهرگاه هرگاه واقعي واقعي

اسمي ناميده مي شود.اسمي ناميده مي شود.

GNPGNP اسمي در بسيار از موارد قابل اعتماد نيست اسمي در بسيار از موارد قابل اعتماد نيست چون باچون با

افزايش قيمتها و حتي كاهش توليد ممكن است افزايش افزايش قيمتها و حتي كاهش توليد ممكن است افزايش يابد.يابد.

GNPGNP واقعي عبارت است از ارزش توليدات كشور بر واقعي عبارت است از ارزش توليدات كشور بر حسبحسب

قيمتهاي ثابت )قيمتهاي سال پايه(.قيمتهاي ثابت )قيمتهاي سال پايه(.

Page 193: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

88- - 1-51-5 GNPGNPسرانه سرانه GNPGNPبه منظور كسب اطالع دقيق از وضعيت اقتصادي از به منظور كسب اطالع دقيق از وضعيت اقتصادي از

سرانه استفاده مي شود.سرانه استفاده مي شود.

GNPGNP سرانه از تقسيم سرانه از تقسيم GNPGNPبر ميزان جمعيت به دست بر ميزان جمعيت به دست

مي آيد. مي آيد.

با نرخ رشد جمعيت كشور برابر با نرخ رشد جمعيت كشور برابر GNPGNP اگر نرخ رشد اگر نرخ رشدباشد ،باشد ،

ميزان رفاه و سطح زندگي افراد جامعه به طور متوسط ميزان رفاه و سطح زندگي افراد جامعه به طور متوسط هيچهيچ

تغييري نكرده است.تغييري نكرده است.

Page 194: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پايانهشتمهشتم

Page 195: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نهم نهم فصل فصل

مشكالت كالن مشكالت كالن اقتصادياقتصادي

Page 196: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس- بحران، كسادي، رونق و ادوار - بحران، كسادي، رونق و ادوار 11

تجاريتجاري

- بيكاري و چگونگي اندازه گيري آن- بيكاري و چگونگي اندازه گيري آن22

- انواع بيكاري- انواع بيكاري33

- تورم و چگونگي اندازه گيري آن - تورم و چگونگي اندازه گيري آن 44

- شاخص قيمت و انواع آن- شاخص قيمت و انواع آن55

Page 197: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كليهدف كلي فصل نهم آنهدف كلي فصل نهم آن

است كه دانشجومعضالتاست كه دانشجومعضالتكالن اقتصادي را متوجهكالن اقتصادي را متوجه

شود.شود.

Page 198: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي رفتاريرفتاري - آشنايي با تورم و بيكاري- آشنايي با تورم و بيكاري11

- آشنايي با ادوار تجاري - آشنايي با ادوار تجاري 22

- آشنايي ال انواع بيكاري و علل بروز آن- آشنايي ال انواع بيكاري و علل بروز آن33

- نحوه محاسبه شاخص قيمتها و نرخ - نحوه محاسبه شاخص قيمتها و نرخ 44تورمتورم

- ارتباط بين بيكاري و تورم و رونق اقتصادي و - ارتباط بين بيكاري و تورم و رونق اقتصادي و 55ركودركود

Page 199: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-91-9تورم و بيكاري دو معضل اساسي اقتصاد تورم و بيكاري دو معضل اساسي اقتصاد

ميميباشند كه حل همزمان هر دو به سختي باشند كه حل همزمان هر دو به سختي

امكانامكانپذير است. پذير است.

نرخ تورم در ايران يك نرخ تورم در ايران يك13501350تا قبل از دهه تا قبل از دهه رقمي بود ولي پس از افزايش قيمت جهاني رقمي بود ولي پس از افزايش قيمت جهاني

نفتنفت اقتصاد ايران نرخ تورم دو رقمي اقتصاد ايران نرخ تورم دو رقمي 13531353در سالدر سال

راراتجربه كرد.تجربه كرد.

Page 200: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بحران و بحران و 2-92-9كساديكسادي حداقل براي دو فصل متوالي حداقل براي دو فصل متواليGNPGNPبه دوراني كه به دوراني كه

كاهش يابد بحران مي گويند.كاهش يابد بحران مي گويند.وقتي بحران بسيار عميق باشد و براي مدتوقتي بحران بسيار عميق باشد و براي مدت

طوالني استمرار يابد به آن كسادي مي گويند.طوالني استمرار يابد به آن كسادي مي گويند.در دوران ركود و كسادي بر شدت بيكاري در دوران ركود و كسادي بر شدت بيكاري

افزودهافزودهمي شود.مي شود.

Page 201: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

رونق و ادوار رونق و ادوار 2-92-9 تجاريتجاري

اگر اقتصاد از وضعيت حضيض به سمت نقطه اگر اقتصاد از وضعيت حضيض به سمت نقطهاوج حركت كند اقتصاد با رونق مواجه مي اوج حركت كند اقتصاد با رونق مواجه مي

شود.شود.

ادوار تجاري عبارت است از نوسان اقتصاد ادوار تجاري عبارت است از نوسان اقتصاد حولحول

نيرو هاي بالقوهنيرو هاي بالقوه

Page 202: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

. بحران ، . بحران ، 11شكل شكل ركود و ادوار تجاريركود و ادوار تجاري

Page 203: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بيكاري و چگونگي بيكاري و چگونگي 33- - 99 بيكاري به وضعيتي گفته مي شود كه بيكاري به وضعيتي گفته مي شود كهاندازه گيري آناندازه گيري آن

براي بخشي از نيروي كار كه حاضربراي بخشي از نيروي كار كه حاضر

است با دستمزدهاي جاري مشغول بهاست با دستمزدهاي جاري مشغول به

كار شود فرصت شغلي موجود نباشد.كار شود فرصت شغلي موجود نباشد.

Page 204: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مفهوم بيكارمفهوم بيكاربيكار به فردي گفته مي شود كه حاضر بهبيكار به فردي گفته مي شود كه حاضر به

كار باشد و عليرغم كوشش ، شغلي به اوكار باشد و عليرغم كوشش ، شغلي به او

پيشنهاد نشود. پيشنهاد نشود.

افرادي كه براي يافتن شغل كوشش نميافرادي كه براي يافتن شغل كوشش نمي

كنند در زمره نيروي كار محسوب نمي شوند.كنند در زمره نيروي كار محسوب نمي شوند.

Page 205: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نرخ بيكارينرخ بيكاري نرخ بيكاري عبارت نرخ بيكاري عبارت

است از نسبت است از نسبت افراد بدون شغل افراد بدون شغل

به كل نيروي كاربه كل نيروي كار

Page 206: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فرمول نرخ فرمول نرخ بيكاريبيكاري

تعداد افراد بيكار تعداد افراد بيكار

نرخ نرخ _______________________________ = _______________________________ = بيكاريبيكاري

تعداد افراد بيكار + تعداد افراد داراي تعداد افراد بيكار + تعداد افراد داراي شغلشغل

Page 207: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نرخ مشاركتنرخ مشاركت نرخ مشاركت عبارت است نرخ مشاركت عبارت است

ازنسبتازنسبتنيروي كار به كل جمعيت كشوركهنيروي كار به كل جمعيت كشوركه

در سن مجاز فعاليت اقتصادي در سن مجاز فعاليت اقتصادي ميمي

باشند.باشند.

Page 208: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نكتهنكتهنرخ بيكار شاخصي است كه نرخ بيكار شاخصي است كه

ميزانميزان

بيكاري را در يك لحظه معين از زمانبيكاري را در يك لحظه معين از زمان

نشان مي دهد ولي راجع به نشان مي دهد ولي راجع به مدتمدت

استمرار آن اطالعي نمي دهد.استمرار آن اطالعي نمي دهد.

Page 209: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع انواع 11 - -33- - 99بيكاريبيكاري بيكاري انواع مختلفي دارد بيكاري انواع مختلفي دارد

كه عبارتنداز:كه عبارتنداز:- بيكاري اصطكاكي- بيكاري اصطكاكي11- بيكاري ساختاري- بيكاري ساختاري22- بيكاري ادواري- بيكاري ادواري33

Page 210: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بيكاري بيكاري اصطكاكياصطكاكي بيكاري اصطكاكي پديده ايبيكاري اصطكاكي پديده اي

است كه به دليل عدم انطباقاست كه به دليل عدم انطباقسريع مهارتهاي افراد باسريع مهارتهاي افراد بافرصتهاي شغلي پديد مي آيد.فرصتهاي شغلي پديد مي آيد.

Page 211: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بيكاري بيكاري به علت تغيير ساختار اقتصاد به علت تغيير ساختار اقتصاد ساختاريساختاري

�� ��مثال مثالكاهش نقش دولت و كاهش كاهش نقش دولت و كاهش

كاركنانكاركنانبيكاري پديد مي آيد بيكاري پديد مي آيد بخش عمومي بخش عمومي

كهكهبه آن بيكاري ساختاري مي گويند.به آن بيكاري ساختاري مي گويند.

Page 212: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بيكاري بيكاري ادواريادواري بيكاري كه به هنگام كسادي بيكاري كه به هنگام كسادي

وو

ركود اقتصادي ظاهر مي ركود اقتصادي ظاهر مي شودشود

بيكاري ادواري نام دارد.بيكاري ادواري نام دارد.

Page 213: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تورم تورم44- - 99 تورم به معني افزايش دائمي تورم به معني افزايش دائمي

سطح عموميسطح عمومي

قيمتها است.قيمتها است.

تورم پديده مشكل زا است تورم پديده مشكل زا است زيرا موجبزيرا موجب

كاهش قدرت خريد مي شود.كاهش قدرت خريد مي شود.

Page 214: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعريف تورم و تعريف تورم و 1-41-4 - -99چگونگي اندازه گيري آنچگونگي اندازه گيري آن

تورم را نبايد با افزايش قيمت يك يا چند كاالتورم را نبايد با افزايش قيمت يك يا چند كاال

يكسان پنداشت. تورم به معني افزايش سطحيكسان پنداشت. تورم به معني افزايش سطح

كلي قيمتها است.كلي قيمتها است.

اقتصاددانان آن افزايش در سطح كلي قيمتها رااقتصاددانان آن افزايش در سطح كلي قيمتها را

كه فقط يك بار اتقاف مي افتد به عنوان تورم نميكه فقط يك بار اتقاف مي افتد به عنوان تورم نمي

پذيرند.پذيرند.

Page 215: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

99- - 2-42-4 شاخص قيمت ابزاري استشاخص قيمت ابزاري استشاخص قيمتشاخص قيمت

براي اندازه گيري ميزانبراي اندازه گيري ميزان

تغيير در سطح كلي قيمتهاتغيير در سطح كلي قيمتها

Page 216: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

شاخص قيمت شاخص قيمت نشان مي دهند. نشان مي دهند.CPICPIشاخص قيمت خرده فروشي را با شاخص قيمت خرده فروشي را با خرده فروشيخرده فروشي

توسط بانك مركزي اندازه گيري مي شود. توسط بانك مركزي اندازه گيري مي شود.CPICPIدر ايران در ايران

سبدي از كاالهايي كه توسط يك فرد سبدي از كاالهايي كه توسط يك فردCPICPIبراي محاسبهبراي محاسبه

به عنوان نماينده شهر نشينان مصرف مي شود انتخاب به عنوان نماينده شهر نشينان مصرف مي شود انتخاب مي مي

شود به اين سبد بازار مي گويند.شود به اين سبد بازار مي گويند.

شاخص قيمت خرده فروشي ابزاري براي اندازه گيري شاخص قيمت خرده فروشي ابزاري براي اندازه گيري تغييراتتغييرات

قيمت موجود در اين سبد است.قيمت موجود در اين سبد است.

Page 217: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فرمول فرمول محاسبه نرخ محاسبه نرخ

CPICPItt – CPI – CPIt-1t-1 تورمتورم

= ____________________ = ____________________ PP00

CPICPIt-1t-1

Page 218: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تورم زداييتورم زداييGNPGNP تورم زدايي شاخصي است كه تورم زدايي شاخصي است كه

به كمكبه كمك

آن تغيير در ارزش تمامي كاالها آن تغيير در ارزش تمامي كاالها وخدماتوخدمات

توليد شده در اقتصاد محاسبه توليد شده در اقتصاد محاسبه مي شود.مي شود.

Page 219: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فرمول محاسبه تورم فرمول محاسبه تورم GNPGNPزدايي زدايي

ارزش ستاده جاري بر حسب قيمتهاي سال جاريارزش ستاده جاري بر حسب قيمتهاي سال جاري

تورم تورم * ____________________ = * ____________________ = 100100GNPGNPزدايي زدايي

ارزش ستاده جاري بر حسب قيمتهاي سال پايهارزش ستاده جاري بر حسب قيمتهاي سال پايه

Page 220: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

شاخص قيمت شاخص قيمت اين شاخص به شاخص قيمت عمده فروشي معروف اين شاخص به شاخص قيمت عمده فروشي معروف خرده توليد كنندهخرده توليد كننده

است.است.

اين شاخص متوسط قيمت دريافتي توليد كنندگان مي اين شاخص متوسط قيمت دريافتي توليد كنندگان مي باشد.باشد.

شاخص قيمت عمده فروشي براي سه گروه كاال:شاخص قيمت عمده فروشي براي سه گروه كاال:

- كاالهاي ساخته شده- كاالهاي ساخته شده11

- كاالهاي واسطه- كاالهاي واسطه22

- مواد خام- مواد خام33

محاسبه مي شود. محاسبه مي شود.

Page 221: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

GNPGNPمحاسبه محاسبه واقعيواقعي واقعي هر واقعي هرGNPGNPبراي محاسبه براي محاسبه

GNPGNPسال، كافي است كه سال، كافي است كه اسمياسمي

همان سال را بر شاخص قيمت همان سال را بر شاخص قيمت همانهمان

سال تقسيم مي كنيم.سال تقسيم مي كنيم.

Page 222: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پاياننهمنهم

Page 223: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس- اجزاء تقاضاي كل- اجزاء تقاضاي كل11

- نحوه تعيين درآمد ملي به صورت - نحوه تعيين درآمد ملي به صورت 22نمودارينموداري

- برابري جريان نشت و تزريق- برابري جريان نشت و تزريق33

- اثر فزاينده: تغيير در تقاضاي كل - اثر فزاينده: تغيير در تقاضاي كل 44

- تعيين درآمد در الگوي سه بخشي- تعيين درآمد در الگوي سه بخشي55

Page 224: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كلي هدف كلي فصل دهم آنهدف كلي فصل دهم آن

است كه دانشجو با چگونگياست كه دانشجو با چگونگيتعيين درآمد و عوامل مؤثر تعيين درآمد و عوامل مؤثر

برسطح درآمد ملي آشنا برسطح درآمد ملي آشنا شود.شود.

Page 225: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي رفتاريرفتاري - آشنايي با تقاضاي كل و اجزاء آن- آشنايي با تقاضاي كل و اجزاء آن11

- آشنايي با ارتباط تقاضاي كل و درآمد - آشنايي با ارتباط تقاضاي كل و درآمد 22مليملي

- آشنايي با عوامل مؤثر بر مصرف- آشنايي با عوامل مؤثر بر مصرف33- آشنايي با سرمايه گذاري به مفهوم - آشنايي با سرمايه گذاري به مفهوم 44

اقتصادياقتصادي

- آشنايي با با ضريب فزاينده- آشنايي با با ضريب فزاينده55

Page 226: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-101-10در فصل نحوه تعيين درآمد با در فصل نحوه تعيين درآمد با

استفاده ازاستفاده ازنظريه كينز بررسي مي شود.نظريه كينز بررسي مي شود.

به نظر كينز درآمد ملي متأثر از به نظر كينز درآمد ملي متأثر از ميزانيميزاني

است كه بنگاهها قصد دارند براي است كه بنگاهها قصد دارند براي خريدخريد

كاالها و خدمات خرج كنند.كاالها و خدمات خرج كنند.

Page 227: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فروض فروض اساسي اساسي - در هر سطحي از درآمد ملي - در هر سطحي از درآمد ملي 11

قيمتها و دستمزدها ثابت مي باشند.قيمتها و دستمزدها ثابت مي باشند.- اقتصاد از اشتغال كامل دور است - اقتصاد از اشتغال كامل دور است 22

يعني تعدادي از نيروي كار جامعه يعني تعدادي از نيروي كار جامعه بيكار و بيكار و

در جستجوي كار مي باشند و در جستجوي كار مي باشند و كارخانه هاكارخانه ها

داراي ظرفيت بال استفاده هستند.داراي ظرفيت بال استفاده هستند.

Page 228: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اجزاء اجزاء 2-102-10 در يك اقتصاد دو بخشي تقاضاي كل از در يك اقتصاد دو بخشي تقاضاي كل از تقاضاي كلتقاضاي كل

دودوعنصر زير تشكيل شده است:عنصر زير تشكيل شده است:

- مخارج مصرفي خانوارها- مخارج مصرفي خانوارها11

- مخارج سرمايه گذاري بنگاهها- مخارج سرمايه گذاري بنگاهها22

Page 229: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مخارج مخارج 1-2-101-2-10مصرفي خانوارهامصرفي خانوارها

در هر دوره اي از زمان خانوارها درآمديدر هر دوره اي از زمان خانوارها درآمديكسب مي كنند وبخشي از آن را مصرف وكسب مي كنند وبخشي از آن را مصرف و

بخش ديگر را پس انداز مي كنند.بخش ديگر را پس انداز مي كنند.عوامل مختلفي بر سطح مصرف جامعه عوامل مختلفي بر سطح مصرف جامعه

مؤثرمؤثرمي باشند از جمله درآمد، ثروت و نرخ مي باشند از جمله درآمد، ثروت و نرخ

بهرهبهره

Page 230: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد قابل درآمد قابل تصرفتصرف كينز مصرف را تابعي از درآمد قابل كينز مصرف را تابعي از درآمد قابل

تصرف تصرف مي داند.مي داند.

درآمد قابل تصرف عبارت است از درآمديدرآمد قابل تصرف عبارت است از درآمديكه خانوارها از طريق كاركردن كسب مي كه خانوارها از طريق كاركردن كسب مي

كنند به عالوه پرداختهاي انتقالي دولتكنند به عالوه پرداختهاي انتقالي دولتمنهاي ماليات دريافتي دولتمنهاي ماليات دريافتي دولت

Page 231: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تابع مصرفتابع مصرفبه طور كلي مصرف تابعي از درآمد است به طور كلي مصرف تابعي از درآمد است

C=f(Y)C=f(Y)يعني: يعني:

كينز مصرف را تابع خطي درآمد مي داند:كينز مصرف را تابع خطي درآمد مي داند:

C=a+bYC=a+bY

نشان دهنده مصرف ،نشان دهنده مصرف ،CCدر تابع فوق در تابع فوق YYنشاننشان

مصرف مستقل است. مصرف مستقل است.aa دهنده درآمد و دهنده درآمد و

Page 232: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

منحني منحني 11نمودار نمودار مصرفمصرف

Page 233: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ميل نهايي به ميل نهايي به مصرفمصرف( ( MPCMPC ميل نهايي به مصرف) ميل نهايي به مصرف)

عبارت است از آن بخشي از تغيير عبارت است از آن بخشي از تغيير درآمد كه مصرف مي شود ميل درآمد كه مصرف مي شود ميل

نهايي به مصرف را به صورت زير نهايي به مصرف را به صورت زير محاسبه مي كنند. محاسبه مي كنند.

Page 234: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ميل نهايي به ميل نهايي به ( ( MPSMPS ميل نهايي به پس انداز) ميل نهايي به پس انداز)پس اندازپس انداز

عبارت است از آن بخشي از تغيير عبارت است از آن بخشي از تغيير درآمد كه پس انداز مي شود. ميل درآمد كه پس انداز مي شود. ميل

نهايي به پس انداز را به صورت زير نهايي به پس انداز را به صورت زير محاسبه مي كنند. محاسبه مي كنند.

Page 235: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ميل متوسط به ميل متوسط به مصرفمصرف

( ( APCAPC ميل متوسط به مصرف) ميل متوسط به مصرف)عبارت است از تقسيم مصرف بر عبارت است از تقسيم مصرف بر

درآمد. ميل متوسط به مصرف رادرآمد. ميل متوسط به مصرف را

به صورت زير محاسبه مي كنند. به صورت زير محاسبه مي كنند.

Page 236: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ميل متوسط به ميل متوسط به ( ( APSAPS ميل متوسط به پس انداز ) ميل متوسط به پس انداز )پس اندازپس انداز

عبارت است از تقسيم پس انداز عبارت است از تقسيم پس انداز به درآمد. ميل متوسط به پس انداز به درآمد. ميل متوسط به پس انداز را به صورت زير محاسبه مي كنند. را به صورت زير محاسبه مي كنند.

Page 237: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

رابطه ميل نهايي به مصرف و ميل رابطه ميل نهايي به مصرف و ميل متوسط به مصرفمتوسط به مصرف

( از ( از MPCMPC ميل نهايي به مصرف) ميل نهايي به مصرف)ميل متوسط به مصرف كوچكتر ميل متوسط به مصرف كوچكتر

است زيرا:است زيرا:

Page 238: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سرمايه سرمايه 2-2-102-2-10 سرمايه گذاري عبارت است سرمايه گذاري عبارت استگذاريگذاري

از خريد كاالهاي سرمايه اي از خريد كاالهاي سرمايه اي مثل ماشين آالت و ساختمان مثل ماشين آالت و ساختمان

به منظور توليد كاالها و خدمات.به منظور توليد كاالها و خدمات.

Page 239: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع مخارج انواع مخارج سرمايه گذاري به سه جزء تفكيك سرمايه گذاري به سه جزء تفكيك سرمايه گذاريسرمايه گذاري

مي شود:مي شود:- سرمايه گذاريهاي شركتها در ايجاد- سرمايه گذاريهاي شركتها در ايجاد11

ساختمان و خريد ماشين آالت و تجهيزاتساختمان و خريد ماشين آالت و تجهيزات

- سرمايه گذاري در ايجاد ساختمانهاي - سرمايه گذاري در ايجاد ساختمانهاي 22مسكونيمسكوني

- سرمايه گذاري در موجودي انبار- سرمايه گذاري در موجودي انبار33

Page 240: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نمودار نمودار سرمايه سرمايه سرمايه گذاريسرمايه گذاري

گذاري تابعي از گذاري تابعي از

سطح سطح درآمد نيست و مقدار درآمد نيست و مقدار

آن در هر آن در هر دوره ثابت است.دوره ثابت است.

Page 241: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

شرط تعادل در شرط تعادل در اقتصاد دو بخشياقتصاد دو بخشي

AD=C+IAD=C+I

سرمايه سرمايه II در رابطه باال در رابطه باال مصرف و مصرف و CC گذاري گذاري

ADAD تقاضاي كل را تقاضاي كل را نشان مي دهند.نشان مي دهند.

Page 242: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعيين درآمد تعادلي در تعيين درآمد تعادلي در 3-103-10 اقتصاد دو بخشياقتصاد دو بخشي

در اقتصاد كالن هنگامي در اقتصاد كالن هنگامي كه تقاضاي برنامه ريزي كه تقاضاي برنامه ريزي

شده و عرضه برنامه شده و عرضه برنامه ريزي شده برابر باشند ريزي شده برابر باشند بازار كاالها و خدمات در بازار كاالها و خدمات در

تعادل خواهد بود.تعادل خواهد بود.

Page 243: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مثال مثال C=50+0.75YC=50+0.75Yفرض كنيدفرض كنيد

باشد. درآمد تعادلي را باشد. درآمد تعادلي راI=100I=100 و و

محاسبه كنيد در سطح تعادلي از محاسبه كنيد در سطح تعادلي از

درآمد مصرف را محاسبه كنيد. درآمد مصرف را محاسبه كنيد.

Page 244: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

راه حلراه حل AD=YAD=Y

C+I=YC+I=Y50+0.75y+100=y50+0.75y+100=yY=60 Y=60 C=50+0.75(60)=95C=50+0.75(60)=95

Page 245: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تغيير خواسته و تغيير خواسته و ناخواسته در موجودي انبارناخواسته در موجودي انبار

نگهداري كاالهاي ساخته شده و قطعات نگهداري كاالهاي ساخته شده و قطعات واسطهواسطه

در انبار نوعي سرمايه گذاري است.در انبار نوعي سرمايه گذاري است.

اگر اين ام با برنامه ريزي قبلي باشد تغيير اگر اين ام با برنامه ريزي قبلي باشد تغيير خواستهخواسته

تغيير خواسته در موجودي انبار و اگر بدون تغيير خواسته در موجودي انبار و اگر بدون برنامهبرنامه

ريزي باشد ناخواسته در موجودي انبار خواهد ريزي باشد ناخواسته در موجودي انبار خواهد بود.بود.

Page 246: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

توضيح نموداري نحوه توضيح نموداري نحوه تعيين درآمد مليتعيين درآمد ملي

Page 247: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد تعادلي در يك درآمد تعادلي در يك 33نمودار نمودار اقتصاد دو بخشياقتصاد دو بخشي

Page 248: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعيين درآمد تعيين درآمد 4-104-10 تعادلي: رويكرد تعادلي: رويكرد

برابري جريان برابري جريان درآمد افراد يا مصرف مي شود درآمد افراد يا مصرف مي شود نشت و تزريقنشت و تزريق

و يا پس انداز: و يا پس انداز: Y=C+SY=C+S

شرط تعادل برابري عرضه و شرط تعادل برابري عرضه و تقاضاي كلتقاضاي كل

C+I=C+SC+I=C+Sاست:است:

I=CI=Cبنابراين: بنابراين:

Page 249: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

پس پس 44نمودارنمودارانداز،سرمايه گذاري و انداز،سرمايه گذاري و

تعادلتعادل

Page 250: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 251: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اثر فزاينده: اثر فزاينده: 55 - -1010 يك افزايش اوليه در سرمايه گذاري يك يك افزايش اوليه در سرمايه گذاري يكتغيير در تعادلتغيير در تعادل

موجي از افزايش مخارج و درآمد ايجاد ميموجي از افزايش مخارج و درآمد ايجاد مي

كند كه در نهايت ميزان افزايش توليد و درآمدكند كه در نهايت ميزان افزايش توليد و درآمد

به مراتب بيشتر از افزايش اوليه سرمايهبه مراتب بيشتر از افزايش اوليه سرمايه

گذاري خواهد شد. به اين موضوع اثر فزايندهگذاري خواهد شد. به اين موضوع اثر فزاينده

مي گويند.مي گويند.

Page 252: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

افزايش سرمايه افزايش سرمايه 55نمودارنمودارگذاري گذاري

و اثر فزاينده و اثر فزاينده

Page 253: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ضريب ضريب 11 - -55 - -1010 ضريب فزاينده عبارت است از تغيير ضريب فزاينده عبارت است از تغيير فزايندهفزاينده

در ستاده)درآمد( به تغيير در سرمايه در ستاده)درآمد( به تغيير در سرمايه گذاري يعني:گذاري يعني:

Page 254: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

روش جبري روش جبري 22 - -55 - -1010 براي محاسبه ضريب براي محاسبه ضريب

در دور اول:در دور اول:فزايندهفزاينده

در دور دوم: در دور دوم:

در دور سوم:در دور سوم:

ام : ام :nnدر دور در دور

Page 255: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعيين درآمد تعيين درآمد 66 - -1010ملي ملي

در اقتصاد سه در اقتصاد سه بخشيبخشي

در يك اقتصاد سه بخشي تقاضاي در يك اقتصاد سه بخشي تقاضاي كل كل

((ADAD مشتمل است بر مخارج ) مشتمل است بر مخارج )( ،( ،CCمصرفي )مصرفي )

( و مخارج ( و مخارج IIمخارج سرمايه گذاري)مخارج سرمايه گذاري)((GGدولت)دولت)

AD=C+I+GAD=C+I+G

Page 256: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

10 -6 -1 10 -6 -1 درآمد درآمد تعادلي تعادلي

در الگوي در الگوي سه بخشيسه بخشي

Page 257: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

الف( روش برابري الف( روش برابري عرضه و تقاضاي كلعرضه و تقاضاي كل

AD=C+I+GAD=C+I+G

Y=ADY=AD

Y=C+I+GY=C+I+G

Page 258: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ب( رويكرد نشت و ب( رويكرد نشت و تزريقتزريق

Y=C+I+SY=C+I+S

Y=C+I+GY=C+I+G

بنابراينبنابراين

G+I=S+TG+I=S+T

Page 259: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ضريب فزاينده ضريب فزاينده 33 - -66 - -1010با حضور دولتبا حضور دولت

C=a+bYC=a+bYdd

I=II=I00

T=TT=T00

G=GG=G00

Y=a+b(Y-T)+I+GY=a+b(Y-T)+I+G

Y(1-b)=a-bT+I+GY(1-b)=a-bT+I+G

Page 260: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ضريب فزاينده ضريب فزاينده 44 - -66 - -1010بودجه متوازنبودجه متوازن

منظور از بودجه متوازن تغيير يكسان درمنظور از بودجه متوازن تغيير يكسان در

مخارج و ماليات دولت است.مخارج و ماليات دولت است.

درآمد تعادلي به ميزان بودجه متعادلدرآمد تعادلي به ميزان بودجه متعادل

((G=TG=T.تغيير مي كند ).تغيير مي كند ) است. است.11 بنابراين ضريب بودجه متوارن برابر بنابراين ضريب بودجه متوارن برابر

Page 261: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تعيين تعيين 77 - -1010درآمد ملي درآمد ملي در اقتصاد در اقتصاد باز) چهار باز) چهار بخشي(بخشي(

اقتصاد باز اقتصادي است كه به اقتصاد باز اقتصادي است كه به جهانجهان

خارج رابطه دارد و در آن واردات خارج رابطه دارد و در آن واردات ((MM))

( صورت مي گيرد. ( صورت مي گيرد. XX و صادرات ) و صادرات )

Page 262: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تقاضاي كل تقاضاي كل 11 - -77 - -1010

در اقتصاد باز) چهار در اقتصاد باز) چهار بخشي(بخشي( ( دراقتصاد باز مشتمل است مشتمل( دراقتصاد باز مشتمل است مشتملADADتقاضاي كل)تقاضاي كل)

( ،مخارج سرمايه گذاري( ،مخارج سرمايه گذاريCCاست بر مخارج مصرفي )است بر مخارج مصرفي )

((II( مخارج دولت ، )( مخارج دولت ، )GGو مخارجي كه افراد ساير )و مخارجي كه افراد ساير )

( و مخارجي( و مخارجيMMكشورها براي خريد كاالهاي داخلي ما)كشورها براي خريد كاالهاي داخلي ما)

( صرف مي( صرف ميXXكه عوامل داخلي براي خريد از خارج)كه عوامل داخلي براي خريد از خارج)

AD=C+I+G+(X-M)AD=C+I+G+(X-M)كنند. كنند.

Page 263: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد تعادلي در درآمد تعادلي در 22 - -77 - -1010يك اقتصاد بازيك اقتصاد باز

) رويكرد برابري عرضه و ) رويكرد برابري عرضه و Y=ADY=ADتقاضاي كل(تقاضاي كل(

AD=C+I+G+(X-M)AD=C+I+G+(X-M)

Y=a+bYY=a+bYdd+I+G+(X-M)+I+G+(X-M)

Y=a+b(Y-T)+I+G +(X-M)Y=a+b(Y-T)+I+G +(X-M)

Page 264: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

درآمد تعادلي در درآمد تعادلي در 22 - -77 - -1010يك اقتصاد بازيك اقتصاد باز

) رويكرد برابري جريان ) رويكرد برابري جريان AD=C+I+G+(X-M)AD=C+I+G+(X-M)نشت و تزريق(نشت و تزريق(

Y=C+S+T+(X-M)Y=C+S+T+(X-M)

Y=ADY=AD

I+G+X=S+T+MI+G+X=S+T+M

Page 265: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پاياندهمدهم

Page 266: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل همهمچهاردچهارد

مقدمه اي مقدمه اي

بر پول و بانكبر پول و بانك

Page 267: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس- نقش پول- نقش پول11

- انواع پول- انواع پول22

- بانكداري- بانكداري33

- ذخيره بانكهاي بازرگاني- ذخيره بانكهاي بازرگاني44

- تراز نامه بانك- تراز نامه بانك55

Page 268: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كلي هدف كلي فصل چهاردهم آن هدف كلي فصل چهاردهم آن

است كه دانشجو با پول و است كه دانشجو با پول و نقشنقش

آن و چگونگي پيدايش بانكها وآن و چگونگي پيدايش بانكها ونقش آنها آشنا شود.نقش آنها آشنا شود.

Page 269: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي رفتاريرفتاري - آشنايي با تعريف پول- آشنايي با تعريف پول11

- آشنايي با وظايف پول- آشنايي با وظايف پول22

- آشنايي با چگونگي پيدايش بانكها- آشنايي با چگونگي پيدايش بانكها33

- آشنايي با تعريف پول بانكي- آشنايي با تعريف پول بانكي44

- آشنايي با نقش پول آفريني بانكها- آشنايي با نقش پول آفريني بانكها55

Page 270: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-141-14 بشر در كليه جنبه هاي زندگي اقتصادي بشر در كليه جنبه هاي زندگي اقتصادي

با پول سر و كار دارد.با پول سر و كار دارد.

پول وسيله مبادله است. پول وسيله مبادله است.

پول وسيله محاسبات اقتصادي است. پول وسيله محاسبات اقتصادي است.

پول وسيله اي براي نگهداري ثروت پول وسيله اي براي نگهداري ثروت است.است.

پول انواع مختلفي دارد. پول انواع مختلفي دارد.

Page 271: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نقش نقش 33 - -1414 پول سه نقش يا وظيفه را ايفا مي پول سه نقش يا وظيفه را ايفا مي پولپول

كند:كند:- وسيله پرداخت- وسيله پرداخت11 -ذخيره قدرت خريد-ذخيره قدرت خريد22 - وسيله شمارش- وسيله شمارش33

يكي ازعمده ترين ويژگيهاي پول اين يكي ازعمده ترين ويژگيهاي پول اين است كه دارايي ميعان دار است.است كه دارايي ميعان دار است.

Page 272: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- پول به عنوان - پول به عنوان 11 وسيله پرداختوسيله پرداخت

پول هزينه مبادله را كاهش پول هزينه مبادله را كاهش مي دهد.مي دهد.

با پول مي توان هر كاال يا با پول مي توان هر كاال يا خدمتي راخدمتي را

خريداري كرد.خريداري كرد.

Page 273: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

-ذخيره قدرت -ذخيره قدرت 22 خريدخريد

پول اين امكان را فراهم پول اين امكان را فراهم مي كند كه افراد مي كند كه افراد

فعاليتهاي اقتصادي خود فعاليتهاي اقتصادي خود را به صورت مناسب در را به صورت مناسب در طول زمان انجام دهند.طول زمان انجام دهند.

Page 274: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- وسيله - وسيله 33 شمارششمارش

پول اين امكان را فراهم پول اين امكان را فراهم مي كند كه جريانها و مي كند كه جريانها و

ذخيره هاي اقتصادي را ذخيره هاي اقتصادي را اندازه گيري نموده و ثبت اندازه گيري نموده و ثبت

و ضبط نماييم.و ضبط نماييم.

Page 275: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع پول انواع پول33- - 1414- اسكناس- اسكناس11- مسكوك- مسكوك22- چك- چك33- كارت اعتباري- كارت اعتباري44- حواله - حواله 55

Page 276: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

پول بانكي يا سپردهپول بانكي يا سپردهمهمترين پول ، پول بانكي يا مهمترين پول ، پول بانكي يا

سپرده است.سپرده است.

سپرده دارايي سپرده گذار و سپرده دارايي سپرده گذار و بدهي بانك محسوب مي شود.بدهي بانك محسوب مي شود.

سپرده انواع گوناگون دارد و سپرده انواع گوناگون دارد و نوعي پول محسوب مي شود.نوعي پول محسوب مي شود.

Page 277: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

پول آفريني بانكهاپول آفريني بانكها بانكها چندين برابر سپرده بانكها چندين برابر سپرده

ها وامها وام پرداخت مي كنند به اين پرداخت مي كنند به اين

عمل پول آفريني مي گويند. عمل پول آفريني مي گويند. علت پول آفريني بانكها اعتماد علت پول آفريني بانكها اعتماد مردم به سيستم بانكي است.مردم به سيستم بانكي است.

Page 278: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع سپردهانواع سپرده- سپرده جاري- سپرده جاري11

- سپرده مدت - سپرده مدت 22داردار

Page 279: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- سپرده - سپرده 11 سپرده جاري نوعي سپرده سپرده جاري نوعي سپرده جاريجاري

مردم نزد بانكهاست كه مردم نزد بانكهاست كه � قابل وصول است. � قابل وصول است. فورا فورا

پرداخت از اين حساب با پرداخت از اين حساب با چك صورت مي گيرد.چك صورت مي گيرد.

با اين سپرده ها بهره تعلق نمي گيرد.با اين سپرده ها بهره تعلق نمي گيرد.

Page 280: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- سپرده - سپرده 22سپرده مدت دار چندين نوع سپرده مدت دار چندين نوع مدت دارمدت دار

است:است:

- كوتاه مدت- كوتاه مدت11

- متوسط مدت- متوسط مدت22

- بلند مدت- بلند مدت33با اين سپرده ها بهره تعلق مي گيرد.با اين سپرده ها بهره تعلق مي گيرد.

Page 281: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

MM11جمع اسكناسها و جمع اسكناسها و

مسكوكات و سپرده مسكوكات و سپرده هاي جاري را پول هاي جاري را پول

نشان نشان MM11مي گويند و با مي گويند و با مي دهند.مي دهند.

Page 282: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

MM22جمع سپرده هاي مدت جمع سپرده هاي مدت

دار و حسابهاي پس دار و حسابهاي پس انداز را شبه پول مي انداز را شبه پول مي

نشان نشان MM22گويند و با گويند و با مي دهند.مي دهند.

Page 283: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

بانكداري يا بانكداري يا 44 –– 1414بانكهاي بازرگانيبانكهاي بازرگاني

اولين بانكي كه در ايران اولين بانكي كه در ايران ايجاد شد بانك جديد شرق ايجاد شد بانك جديد شرق

بود كه مليت آن انگليسي بود كه مليت آن انگليسي بود.بود.

اولين بانكي ايراني بانك سپه اولين بانكي ايراني بانك سپه ..بودبود

Page 284: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع بانكهاانواع بانكها- بانك مركزي- بانك مركزي11

- بانكهاي تخصصي- بانكهاي تخصصي22

- بانكهاي بازرگاني- بانكهاي بازرگاني33

مهمترين بانكها بانكهاي بازرگاني هستند مهمترين بانكها بانكهاي بازرگاني هستند كهكه

با پول آفريني بر عرضه پول تأثير مي با پول آفريني بر عرضه پول تأثير مي گذارند.گذارند.

Page 285: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

صورت ساده از فعاليت صورت ساده از فعاليت بانكهاي بازرگانيبانكهاي بازرگاني

Page 286: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 287: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

ذخيره ذخيره 55- - 1414بانكهاي بازرگانيبانكهاي بازرگاني

هدف بانكهاي بازرگاني حداكثر هدف بانكهاي بازرگاني حداكثر كردن سود است. كردن سود است.

هزينه- درآمد= سود هزينه- درآمد= سود

بانكها با هدف حداكثر كردن سود بانكها با هدف حداكثر كردن سود تمايل به نگهداري يك ذخيره تمايل به نگهداري يك ذخيره

مشخص هستند.مشخص هستند.

Page 288: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

انواع ذخيره بانكهاي انواع ذخيره بانكهاي بازرگانيبازرگاني

- ذخيره قانوني- ذخيره قانوني11

- ذخيره احتياطي- ذخيره احتياطي22

Page 289: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- ذخيره قانوني- ذخيره قانوني11نرخ اين ذخيره توسط بانك نرخ اين ذخيره توسط بانك

مركزي تعيين مي شود. مركزي تعيين مي شود.

هرچه اين نرخ كمتر باشد هرچه اين نرخ كمتر باشد قدرت پول آفريني و وام قدرت پول آفريني و وام

دهي بانك افزايش مي يابد.دهي بانك افزايش مي يابد.

Page 290: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- ذخيره - ذخيره 22 احتياطياحتياطي

بانكها در صورت تمايل مي توانند بانكها در صورت تمايل مي توانند بيشبيش

از ذخيره قانوني نگهداري كنند تفاوتاز ذخيره قانوني نگهداري كنند تفاوت

اين دو ذخيره احتياطي نام دارد.اين دو ذخيره احتياطي نام دارد.ذخيره قانوني- ذخيره مورد تمايل= ذخيره ذخيره قانوني- ذخيره مورد تمايل= ذخيره

احتياطياحتياطي

Page 291: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل پايان پاياندهمدهمچهارچهار

Page 292: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

فصل فصل هجدهمهجدهم

توسعه توسعه اقتصادياقتصادي

Page 293: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

طرح درسطرح درس- مفهوم و تعريف توسعه اقتصادي- مفهوم و تعريف توسعه اقتصادي11- تقسيم بندي جوامع براساس - تقسيم بندي جوامع براساس 22

سطح توسعه آنهاسطح توسعه آنها- شاخصهاي توسعه اقتصادي- شاخصهاي توسعه اقتصادي33- موانع توسعه در كشورهاي كمتر - موانع توسعه در كشورهاي كمتر 44

توسعه يافتهتوسعه يافته- سياستهاي توسعه- سياستهاي توسعه55

Page 294: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدف كليهدف كلي هدف كلي فصل هجدهم آن هدف كلي فصل هجدهم آن

است كه دانشجو با مفهوم است كه دانشجو با مفهوم توسعه اقتصادي و تفاوت آن با توسعه اقتصادي و تفاوت آن با

رشد اقتصادي را درك كند و رشد اقتصادي را درك كند و باشاخصها وسياستهاي توسعه باشاخصها وسياستهاي توسعه

اقتصادي و تقسيم بندي اقتصادي و تقسيم بندي جوامع بر اين اساس آشنا جوامع بر اين اساس آشنا

شود.شود.

Page 295: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

هدفهاي هدفهاي رفتاريرفتاري - آشنايي با مفهوم توسعه اقتصادي- آشنايي با مفهوم توسعه اقتصادي11

- آشنايي با تفاوت بين رشد اقتصادي و توسعه - آشنايي با تفاوت بين رشد اقتصادي و توسعه 22اقتصادي اقتصادي

- آشنايي با تقسيمبندي جوامع براساس سطح - آشنايي با تقسيمبندي جوامع براساس سطح 33توسعه آنهاتوسعه آنها

- آشنايي با شاخصهاي توسعه اقتصادي- آشنايي با شاخصهاي توسعه اقتصادي33- آشنايي با موانع توسعه در كشورهاي كمتر - آشنايي با موانع توسعه در كشورهاي كمتر 44

توسعه يافتهتوسعه يافته- آشنايي با سياستهاي توسعه- آشنايي با سياستهاي توسعه55- آشنايي با اقدامات الزم براي كمك به كشورهاي - آشنايي با اقدامات الزم براي كمك به كشورهاي 66

كمتر توسعه يافتهكمتر توسعه يافته

Page 296: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مقدمهمقدمه1-181-18 از دوران آدام اسميت و ديويد ريكاردو از دوران آدام اسميت و ديويد ريكاردو

تاكنون، اقتصاد دانان تالش كرده اندكه فرآيند تاكنون، اقتصاد دانان تالش كرده اندكه فرآيند رشد اقتصادي وتوسعه اقتصادي را توضيح رشد اقتصادي وتوسعه اقتصادي را توضيح

دهند.دهند.چرا برخي از كشورها ثروتمند و برخي ديگر چرا برخي از كشورها ثروتمند و برخي ديگر

فقير شده اند؟فقير شده اند؟

اقتصاددانان نتوانسته اند نظريه اي يكسان اقتصاددانان نتوانسته اند نظريه اي يكسان در مورد توسعه كشورهاي مختلف ارائه كنند.در مورد توسعه كشورهاي مختلف ارائه كنند.

Page 297: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

مفهوم و تعريف مفهوم و تعريف 22 - -1818

توسعه اقتصاديتوسعه اقتصاديكلمه توسعه به معناي گسترش و كلمه توسعه به معناي گسترش و

بهبود است.بهبود است.

مي ير توسعه را چنين تعريف مي مي ير توسعه را چنين تعريف مي كند:كند:

فرايندي كه به موجب آن درآمد فرايندي كه به موجب آن درآمد واقعي سرانه در يك كشور در واقعي سرانه در يك كشور در

دوراني طويل المدت افزايش يابد.دوراني طويل المدت افزايش يابد.

Page 298: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تفاوت رشد اقتصادي و توسعه تفاوت رشد اقتصادي و توسعه

اقتصادياقتصاديكيندل برگر مي گويد:كيندل برگر مي گويد:

رشد اقتصادي فقط به رشد اقتصادي فقط به معناي توليد محصول بيشتر معناي توليد محصول بيشتر ولي توسعه اقتصادي ، هم ولي توسعه اقتصادي ، هم

توليد بيشتر و هم پديد آمدن توليد بيشتر و هم پديد آمدن تحول در چگونگي توليد تحول در چگونگي توليد

محصول را در بر مي گيرد.محصول را در بر مي گيرد.

Page 299: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

تقسيم بندي جوامع براساس تقسيم بندي جوامع براساس 33- - 1818

سطح توسعه آنهاسطح توسعه آنها كشورهاي جهان به دو گروه كشورهاي جهان به دو گروه

زير تقسيم مي شوند:زير تقسيم مي شوند:- كشورهاي كمتر توسعه - كشورهاي كمتر توسعه 11

((LDCLDCيافته)يافته)- كشورهاي بيشتر توسعه - كشورهاي بيشتر توسعه 22

((MDCMDCيافته)يافته)

Page 300: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

شاخصهاي شاخصهاي 18-418-4 توسعه اقتصاديتوسعه اقتصادي رايجترين شاخصهاي توسعه رايجترين شاخصهاي توسعه

اقتصادي عبارتنداز:اقتصادي عبارتنداز:- توليد ناخالص ملي - توليد ناخالص ملي 11

سرانهسرانه- اميد به زندگي- اميد به زندگي22- نرخ مرگ و مير نوزادان- نرخ مرگ و مير نوزادان33

Page 301: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 302: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 303: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

موانع توسعه در كشورهاي موانع توسعه در كشورهاي 55 - -1818 كمتر توسعه يافتهكمتر توسعه يافته

موانع توسعه در كشورهاي كمتر موانع توسعه در كشورهاي كمتر توسعه يافته عبارتنداز:توسعه يافته عبارتنداز:

- نرخ رشد سريع جمعيت- نرخ رشد سريع جمعيت11- توزيع درآمد- توزيع درآمد22-ضعف بخش كشاورزي-ضعف بخش كشاورزي33-كمبود عوامل توليد-كمبود عوامل توليد44- بدهي خارجي- بدهي خارجي55

Page 304: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

نظريه كشيش توماس نظريه كشيش توماس مالتوسمالتوس

مالتوس معتقد بود مالتوس معتقد بود توليد مواد غذايي با نرخ توليد مواد غذايي با نرخ

تصاعد حسابي و تصاعد حسابي و جمعيت با نرخ تصاعد جمعيت با نرخ تصاعد

هنسي افزايش مي يابد.هنسي افزايش مي يابد.

Page 305: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 306: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 307: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 308: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- توزيع - توزيع 22 توزيع نا عادالنه درآمد موجب توزيع نا عادالنه درآمد موجبدرآمددرآمد

تشديد پديده فقر در كشورهايتشديد پديده فقر در كشورهاي

توسعه نيافته شده و به واسطه توسعه نيافته شده و به واسطه

� وسيع است. � وسيع است.فقر سوء تغذيه نسبتا فقر سوء تغذيه نسبتا

Page 309: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- ضعف بخش - ضعف بخش 33 بخش كشاورزي مي تواند نقش كليدي در بخش كشاورزي مي تواند نقش كليدي در كشاورزيكشاورزي

فرايندفرايندتوسعه داشته باشد.توسعه داشته باشد.

توليد سرانه بخش كشاورزي در كشورهاي در توليد سرانه بخش كشاورزي در كشورهاي در حالحال

توسعه بسيار پايين است. و به ندرت مازادي توسعه بسيار پايين است. و به ندرت مازادي برايبراي

عرضه وجود دارد.عرضه وجود دارد.- عدم وجود انبارهاي مناسب- عدم وجود انبارهاي مناسب

-نبود راههاي ارتباطي و امكانات حمل و نقل -نبود راههاي ارتباطي و امكانات حمل و نقل

Page 310: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- كمبود عوامل - كمبود عوامل 44 ناكافي بودن عوامل توليد ناكافي بودن عوامل توليد توليدتوليد

به ويژه كمبود سرمايه به ويژه كمبود سرمايه انساني و موجودي سرمايه، انساني و موجودي سرمايه،

ماشين آالت و تجهيزات از ماشين آالت و تجهيزات از مهمترين داليل پايين بودن مهمترين داليل پايين بودن

سطح توليد در كشورهاي سطح توليد در كشورهاي كمتر توسعه يافته است.كمتر توسعه يافته است.

Page 311: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

Page 312: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- بدهي خارجي- بدهي خارجي55 يكي از مشكالت كشورهاي در حال يكي از مشكالت كشورهاي در حال

توسعه ميزان باالي بدهي خارجي توسعه ميزان باالي بدهي خارجي ميليار د دالر مي ميليار د دالر مي 700700است كه بالغ بر است كه بالغ بر

شود.شود.

اين بدهي ها بابت وامهايي است كه با اين بدهي ها بابت وامهايي است كه با بهره بسيار باال به اين كشورها داده بهره بسيار باال به اين كشورها داده شده و اغلب آنها قادر به بازپرداخت شده و اغلب آنها قادر به بازپرداخت

اين وامها نيستند.اين وامها نيستند.

Page 313: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

سياستهاي سياستهاي 66- - 1818نظريه هاي جديد در ارتباط با سياستهاي نظريه هاي جديد در ارتباط با سياستهاي توسعهتوسعه

توسعه بر عواملتوسعه بر عواملزير تأكيد دارند:زير تأكيد دارند:

- اجتناب از حمايت شديد از توليد كنندگان - اجتناب از حمايت شديد از توليد كنندگان 11داخليداخلي

- ايجاد شرايط رقابت در بازارهاي جهاني براي - ايجاد شرايط رقابت در بازارهاي جهاني براي 22افزايش كاراييافزايش كارايي

- نرخ ارز شناور و عدم كنترلهاي نا به جاي - نرخ ارز شناور و عدم كنترلهاي نا به جاي 33دولتدولت

- ايجاد تسهيالت به منظور مشاركت بيشتر - ايجاد تسهيالت به منظور مشاركت بيشتر 44بخش خصوصي در اقتصادبخش خصوصي در اقتصاد

Page 314: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

اقدامات براي كشورهاي اقدامات براي كشورهاي 77- - 1818كمتر توسعه يافتهكمتر توسعه يافته

كشورهاي بيشتر توسعه يافته مي توانند كشورهاي بيشتر توسعه يافته مي توانند اقداماتي رااقداماتي را

جهت كمك به كشورهاي كمتر توسعه جهت كمك به كشورهاي كمتر توسعه يافته انجاميافته انجام

دهند از جمله:دهند از جمله:- انتقال تكنولوژي- انتقال تكنولوژي11- كمك مستقيم- كمك مستقيم22- آموزش و تربيت نيروي انساني- آموزش و تربيت نيروي انساني33

Page 315: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- انتقال - انتقال 11تكنولوژيتكنولوژي

انتقال تكنولوژي انتقال تكنولوژي موجب افزايش بهره موجب افزايش بهره

وري و به تبع آن وري و به تبع آن افزايش توليد مي افزايش توليد مي

شود.شود.

Page 316: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- كمك مستقيم- كمك مستقيم22در كوتاه مدت كمك مستقيم در در كوتاه مدت كمك مستقيم در

قالب مواد غذايي ، دارو، پرداختهاي قالب مواد غذايي ، دارو، پرداختهاي انتقالي ، سرمايه و حتي كاالهي انتقالي ، سرمايه و حتي كاالهي

مصرفي مي تواند اقدامي مثبت در مصرفي مي تواند اقدامي مثبت در جهت توسع باشد.جهت توسع باشد.

در بلند مدت اين اقدامات موجب در بلند مدت اين اقدامات موجب افزايش نرخ رشد جمعيت اين كشورها افزايش نرخ رشد جمعيت اين كشورها مي شود و خود اين امر مشكالت اين مي شود و خود اين امر مشكالت اين

كشورها را بيشتر مي كند.كشورها را بيشتر مي كند.

Page 317: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

- آموزش و تربيت - آموزش و تربيت 33نيروي انسانينيروي انساني

حتي اگر تكنولوژي مناسب وجود حتي اگر تكنولوژي مناسب وجود داشته باشد فقدان نيروي ماهر و داشته باشد فقدان نيروي ماهر و متخصص باعث مي شود تا از متخصص باعث مي شود تا از

تكنولوژي درست بهره برداري تكنولوژي درست بهره برداري نشود.نشود.

البته آين آموزشها بايد با نيازها و البته آين آموزشها بايد با نيازها و شرايط اين كشورها سازگار باشد.شرايط اين كشورها سازگار باشد.

Page 318: اصول اقتصاد

Dr.LashkariDr.Lashkari

پايانپايان

فصل فصل هجدهمهجدهم