198
5 ПРЕДИСЛОВИЕ По новым программам московских духовных школ древним языкам отводится значительно большее количество часов, чем ранее. Преподавание латыни и греческого длится на протяже- нии всего учебного курса. Выпускник Семинарии будет посту- пать в Академию «во всеоружии» и, продолжая занятия древ- ними языками в ходе чтения оригинальных текстов, сможет знакомиться с основными богословскими и историческими дисциплинами непосредственно по первоисточникам. Неизбежно возникает вопрос, нужно ли составлять пособие по латыни при наличии множества учебных руководств и сис- тематических грамматик как прошлого века, так и нынешнего. Однако при рассмотрении таковых выяснилось, что дореволю- ционные (часто переводные) семинарские пособия уступают по систематичности и доходчивости современным учебникам, создававшимся в университетской традиции и ориентирован- ных на классическую латынь. В данном пособии делается по- пытка сохранить современный метод подачи материала при некотором расширении числа примеров и тематики упражне- ний для перевода за счет текстов из Вульгаты и латинских хри- стианских писателей, которое будет возрастать по мере прохо- ждения курса. Студенту не следует бояться больших по объему уроков, в которых комплексно излагаются грамматика и син- таксис, компактное изучение которых в течение первого года обучения будет способствовать их отработке и шлифовке при чтении хрестоматийных текстов из классических и христиан- ских авторов на старших курсах. На каждый урок отводится четыре академических часа (два занятия в неделю) классного времени, и, конечно, его можно усвоить только при ежеднев- ных самостоятельных занятиях. Очевидно, что успеха можно ожидать лишь тогда, когда такие занятия, при всей обязатель- ности программы, будут добровольны и осмыслены.

Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений

Embed Size (px)

Citation preview

, . . , , . , , . , ( ) , . , . , , . ( ) , , , . , , , , .

4

5

? , , . , , . , , () . , , , , , , . .. 1 , . , 2. .. . , , , 3. , , , 4. , .. . 2 .: .. // 11 (1910). . 367. 3 . . 389. 4 . . 394.1

. , (). , , (, , , ), , , . ( Patrologia Graeca , ). II ( 1964 .) , , , , . , , , . : , XVII-XVIII . . , , (, , ), (, ). , , , . , , , . .

6

7

, . , . . , XVIII . , . , .. , .. . , , . : 1. .., .. . .: - , 1985. 2. .. . . I (). . ., 1948, 1997. 3. .. . . II (). . ., 1947. 4. .., .. . ., 1956, 1970. 5. .. . .: - , 1981. 6. .., .. . ., 1975. 7. .., .. . ., 1969, 2000. 8. .. ( ). .., 1959. . ( -

. , 1976) . ( VIII . ., 1916). , .. .. (.: , 1999). - , , . () (), . . , , , . . ..

8

9

, (Latium) . , , , 753 . .. - , . . , , , , . III . .., , . , , , , , , 146 . .. . , , , . Ee , , , . , . . , . .

395 . .. 1 . . , , 476 . , . , , ( ), , , . , , , . , , , . . III . .. , , 2. III I . .., . , . ( , ). , , . 2 , , VI . .. , , .. XII (449 . ..).1

10

11

, . . (280204), , , . (254-184) (184-159), (239-169) (234-149), . , . I . .. . I . .. . , , , , . , 1 (106-43) (100-44), . (70-19) (65-8) . , (86-35) (59 ..-17 ..), (8754), (54-19), (49-15) (43 ..-17 ..). . I . . II . .. , , , , .1

, . : , . . (4 .. 65 ..), (. 66 ..), , (. . 130 ..), (23-79), (62113), (55-120), (60-130), (40-104), (3585), (45-96), (. . 30) . III VI . 1. . . . . 390-404 . . (340420). . . (. . 200), (340397), (354-430), . 2, , .. I-II . .. (. 155) . 2 III , , . 1

12

13

, . ( , ), , (. 395-461), . (480-547) I , (540-604). , V ., . V XIV . . . . , , (sermo urbnus), (sermo cotidinus sermo vulgris). , . , , . , 1. . , persna (), substantia (), essentia (). 1 , .

, , . , , (, , , ..). . , . -, 1 (810-877), (1033-1109), (1079-1142), (1193-1280), (1380-1471). (1221-1274) (1225-1274) , , XIII . - (1265-1321), (1304-1374), (13131375) . , , ( -), . , IX . . , (Rma). , , , , , , . (XIV-XVI .) . , -

IX ., , , .

1

14

15

- 1453 . . (1483-1546), (1488-1523)1 . . 2 (1455-1522), 3 (14661536) (1478-1535). (, . ). (1400-1464). , , . 4 (1473-1543), (1592-1670), (1643-1727), (1632-1677), (1646-1716), (1707-1778). . . . ., , D dontine Cnstantn , , .. . (1515-1517). 2 , , . (.. ). 3 , . 3 000 , . 4 D revolutinibus orbium coelestium (1543) .1

. , 1689 . .. (1711-1765), -- (1755), , -. .. (1776-1831), .. (1810-1881) . XVIII-XIX . . XVIII . (1700-1703) 1 - . , . XVII . , XVIII . . , , . - , (., , .), ( ). 2. (, 1737-1812) , . (, 1783-1867)

I 1701 . (.: .. 1700-1917. VIII, 1. ., 1996. . 412). 2 . XIX . ().

1

16

17

1809-1814 . . , . , , , , ., . . . , . : , , , , . : , , , , , , , .. , , : , , , , , , . , , , , , , , , , , . : , , , . . , . , , , , . , , . ,

, . , . , , , ( , ). I (483-565) . -, , , . , . , . . , . , -.

18

19

1. . . . . .

Dd Ee Ff1 2

d ef g ha ka el em en p

[] [] [] [] .[h]3 []/[] [] []7

Gg

1. IX . .. , . VII . .. , I . .. , . . 1, , 21 (littrae)2. y z. 3

Hh I i (J j5) K k6 Ll Mm Nn Oo Pp

H 4

[] [] [] []

Aa

4

a b c

[] [] [] []

Bb C c51 2

Alph Bth . (I, 49) X (nostrrum ultma). 3 Abc. 4 , , , . VIII-IX . .. 5 [] . = Gaius Cn. = Gnaeus. III . .. -

C G C []. 1 F , [w], . 2 . , . 5. 3 . 4 , [], [], [h]. 5 J XVI . [i], []. . 6 . Kalendae: K Kal ( ). ad Kalends Graecs () , .. , . 7 () [] i, l, () [] .

20

21

Qq Rr Ss Tt U u2 Vv Xx Y y4 Zz

qu er s t v ix ypsilon zta

[] [] [] [] [] [] [] [] [] []

31

2. VOCLS DIPHTHONG ( ) 5. , [] . . 480 .. 90. 2 U XVI . [], V. 3 U, V Y . 4 []; .: pylae pilae ; mrus mrus . [] , [] (, , ) . 5 , , 2:1. , ( , ). , : s , s ; lgit lgit ; lvis lvis ; lber lber .1

. , a , a 1. / / / / / / 12 (vocls) 3, , , i, o, u, (6 6 ), (diphthong), , ( ) , . . : ( ai) []; []: saepe, saeclum; ( oi) [], [] (. u beurre); []: oep, oecumencus; au []: aurra, laud; eu4, []: neuter, Eurpa. , , 2

. 2 / . , ; ; . 3 ; , . 4 eu , : De-us .

1

22

23

, puncta diaereseos, , , ., ar/ar, pota/pota, com/com.

3. CNSONANTS () 16 . : b, p, v, f, m, d, t, n, s, l, r, j, g, , h, 1; (), () . p, t, k b, d, g. r, l m, n, . f, v, s, j, h. 1. []. , IV-V . .. [], [] []. , [] , i ( , , ) [] . .: caput [], crd [], cvis [], centum [], caelum []2. 2. ti []. IV-V . .. []. . .: rati [] , initium [] , potentia [] , . : Tiberius [], Titus []. , ti [], [], [], [] . [n] g c, , lingua. 2 ; : k , ., Kohorte , Kaiser ; Z z , ., Zertamen , Zession ; : : . , , , , , , ; ; .1

.: bestia [] , , Attius [] (), mixti [] ; ttus [] (.. .. ttus , ) , , Miltids []1. 3. h , . [h] (., house [haus]). h []: hora , h . 4. l , . 5. s []. 2. I . .. s; V-VI . , s [], []. : sals , ; persna , , causa [] , ; miser [] , . , : philosphus [] 3. : . ration f, initial, potence f; . rational, initial, potency; . Potenz f, Ration f, Initiate f; . , , : . : . tlis, . util, . utility, . utilitar, . ). 2 . IV . .. [] [r] ( . ): mris < *ms-is; rnre < rn-se. [], Z z, [], , (). 3 s : . salut , personne; . salute, person; . Salut , personnel; . , ; . cause f, chose f, misere f; . cause, because, miserable;1

24

25

6. q u ; qu []; .: aqua [] , qu [] , . . 7. ngu [] . .: lingua [] , unguis [] (. anglus [] , )1. 8. su , , []: suvis [] , , suesc [] (.: suus [] ). 9. , , h rh [] th [] ; ch [], ph []. . .:

: 1) : De-us [-] ; 2) : lupus [-] , cau-sa [-] ; 3) mta cum liqud1: pa-tri-a [--] , tem-plum [-] , doc-tr-na [--] ; 4) : ) : lec-ti- [--] ; ) : snc-tus [-] , . i [j], , , .: iam [], Maius [-], eius [-]. , , : con-stitu [-] , ab-e [] . , , , , , .

chorus physca thetrum rythmus2

choral physique thetre rythme

chorus physics theatre rhythm

Chor Physik Theater Rhythmus

5. QUANTITS SYLLABRUM ( ) , 2. : ) , ( , ): l-na , cae-lum , a-r-trum , pnc-tum , n-s-nus ; ) ( , ): scan-d-re , lau-dan-tur , il-lc-s ( illx) , n-sg-nis .1 2

4. : fa-c-nus ( ), ter-rae ( ).. kausal, Misere f; . , e. s []. 1 , , quu [], a guu []. ., sequuntur ( ) secuntur, unguunt ungunt. 2 ch : pulcher , Gracchus , sepulchrum, n .

. , , , , .

26

27

, : l- , ce-r-brum ; ha-b-re ha-b- . . , n erat et cael , n , se , r , tet , , l , : noc-se-ra-tet-cae-l.

1. . 2. , , , / :ARENA BARBARUS CIRCUS DICTOR EXTRA FORMA GLOBUS HUMOR

arna

barbrus

circus

dictor

extr frma globus hmor

6. ACCENTUS () : 1) : Deus, hom; 2) : ) , : doctrna, ancilla; ) , : ecclsa, anglus, imperum1.1. , , , : a) illc ( ille) , istc ( istce) , addc ( addce) , addc ( addce) ; ) .. .. .. -s, -s, -tis, -tis; nostrs , Arpins , Samns ..; ) : audt ( audvit) yc(), irritt ( irritvit) () .. 2. , : ) II . -ius, -ium; ) -que , -ve : Msque , lminque , itque . , -que , : ndque , tque , tque .1

Aenigma, aequtor, praemum, praesidum; ar, anus, anus. Oedpus, tragoeda; pota, poma. Auctor, audienta, aurra, fauna, laurus. Eurpa, Euterp, Euboea, neutrlis. Caementum, circus, cyclus, medicna, provinca, scaena. Camra, classcus, lac, medcus, publcus. Iambus, iota, Iunus, Maius. Figra, privtus, prmus. Msa, musum, pausa; magister, sentus, sculptra, professor. Grta, imitt, lect; besta, mixt, Bruttum, totus. Hydra, gymnasum, symmetra, syndus. Aqua, antquus, quadrtus, quaestor. Lingua, pingunus, sanguis, unguis. Chaos, character, charta, chimaera, chorus, machna, schola. Delphnus, philosopha, physca, sphaera, triumphus; zephyrus. Rhetor, rhombus, rhinocros. Aether, bibliothca, cathdra, rhythmus, thetrum, thema.3. 1:

Aulus (A.), Appus (App.), Gius (C.), Gnaeius (Cn.), Decmus (D.), Kaes (K.), Lcus (L.), Mrcus (M.), Mnus (M.), Mmercus (Mam.), Numerus (N.), Publus (P.), Quntus (Q.), Sextus (Sex.), Servus (Ser.), Spurus (Sp.), Titus (T.), Tiberus (Tib.).

. .

1

28

29

4. , ; , :

2 . Praesns indictv ctv II .

Aurlus Ambrosus (337-397), Sophronus Eusebus Hieronymus (340-420), Aurlus Augustnus (354-430), Anicus Manlus Torqutus Severnus Bothus (475-524), Caecilus Firminus Lactantus (III-IV .), Aurelus Ambrosus Macrobus Theodosus (IVV .), C. Sollus Modestus Apollinris Sidonus (430-480), Q. Septimus Flrns Tertullinus (160-220).

. : , , , , ( ), : , ( ).

1.VERBUM () (tempus), (modus), (genus), (persna) (numrus). . 1 2. , :

: am-s, am-b-s, am-b-i-s, am-r-s.1 2

. . .

30

31

: praesns (praes.)1 imperfectum (impf.) futrum I (prmum) (fut. I) perfectum (pf.) plsquamperfectum (ppf.) futrum II (secundum) (fut. II) : indictvus (ind.) coninctvus (con.) impertvus (imper.) nfntvus (nf.) : ctvum (ct.) passvum (pass.) : prma secunda tertia : singulris (sg.) plrlis (pl.) . 2 ( ) ( )

, (verbum fntum) (verbum nfntum) : 1) 1, : praesns imperfectum futrum I (prmum) 2 3

2) 4, : perfectum plsquamperfectum futrum secundum (exctum) 5 6 7

3) 8, participium perfect passv ,

. 2 . . .

1

nfectus < faci, fc, factum 3 . 2 , , . 3 , . 4 perfectus , part. pf. per-fici, fc, fectum 3 . 5 , , , . 6 , , . 7 , , . 8 -, ..

1

32

33

- esse , participium futr ctv , - esse I . , : 1. Praesns indictv ctv (persna prma singulris) , 1 : tace-. 2. Perfectum indictv ctv (persna prma singulris) , 1 : tacu-. 3. Supnum : tact-um. 4. nfntvus praesentis ctv : tac-re 1. 2: tace tacre tac-; clm clmre clm-; leg legre leg-. -: tacu-. -um: tact-.

- , ., minu--re; teg--re; -, , ven-re. re/-r I, II, IV -re/- III .. nfntvus praesentis ctv

I II III IV

clmre tacre legre minure venre

clmtaclegminven-

I I clm, clmv, clmtum, clmre , .. -v, -tum, -re. I : clm 1 , laud 1 , , ..: laud, laudv, laudtum, laudre clm, clmv, clmtum, clmre

I-IV 3: -, , clm-re; -, , vid-re; : Veni rntum. ( , ). . 1 . 2 . . 3 -.

II II , I , , : tace, tacu, tactum, tacre fle, flv, fltum, flre : fle, flv, fltum 2.

34

35

II dbe, dbu, dbtum, dbre 2 , , -u, -tum: mone, monu, montum, monre 2 , . II , : flre, flru, , flrre 2 ; horre, horru, , horrre 2 . N.B. 1. II : dbre. 2. II .

ct. , : expedi 4 , : expedi, expedv, expedtum, expedre 4 .

1 1, 2 3 . . ..: 1) , ; 2) ; 3) .

III III , . III , : leg, lg, lctum , legre 3 scrb, scrps, scrptum, scrbre 3 mitt, ms, missum, mittre 3 III -re, , : scrbre, cnstitre.

Persna Singulris Plrlis

1 2 3

-, -m2 -s -t

-mus -tis -nt

, : -- m, s, t; -- -r; -- -nt.1

IV I , IV sci, scv, sctum, scre 4 , , .. -v, -tum, -re. 1 . .. praes. ind.

, , . : (. 3), , . 2 -m 1 . .. praes. con. ct., impf. ind. con., pf. con., ppf. ind. con., fut. I 3-4 .

36

37

2. PRAESNS INDICTV CTV II ( ) II tace, tacu, tactum, tacre praesns indictv ctv. . / .Singulris Plrlis

lg, lg, lctum , legre 3 mitt, ms, missum, mittre 3 multum adv. nihil nn salve, , , salvre 2

scrb, scrps, scrptum, scrbre 3 semper adv. tace, tacu, tactum, tacre 2 vale, valu, , valre 2 , vv, vx, victum, vvre 3

1. ersna prma raesentis indictv ctv (1 ):

1 2 3

tace- tac-s tace-t

tac-mus tac-tis tace-nt

sentre, scrbre, dbre, vincre, venre, mittre.2. habe, teg . 3. sg. pl. ( . ..):

1. Semper labrre dbmus. 2. Clmre nn dbs. 3. Et vv et vale. 4. Nihil semper flret. 5. Latn multum legre et scrbre dbtis. 6. Cr tacs? 7. Tacre nn dbs.

dole, salve, vale.4. :

1. . 2. . 3. -. 4. -?5. 4 :

clm, clmv, clmtum, clmre 1 cr dbe, dbu, dbtum, dbre 2 , doce, docu, doctum, docre 2 dole, dolu, , dolre 2 et flre, flru, , flrre 2 , labr, labrv, labrtum, labrre 1 Latn adv. -

tacu pf. ind. ct., p. 1 sg.1 . II . tace, tacu, tactum, tacre .

Perfectum indictv ctv, ersna prma singulris e , 1 . ..

1

38

39

3Praesns indictv ctv I, III, IV . Praesns indictv esse. nfntvus praesentis ctv. Impertvus praesentis ctv.

III

IV

Sg. Pl.

1. PRAESNS INDICTV CTV I, III, IV ( ) II , praesns indictv ctv , .. : ) I -, , 1 . .. -; ) III praesns -, 1 . .., , 3 . .., -; ) IV 3 . .. -, III . :I : am, Singulris

1 2 3 1 2 3

leg-, leg--re leg- leg-i-s leg-i-t leg--mus leg--tis leg-u-nt

fni-, fn-re fni- fn-s fni-t fn-mus fn-tis fni-u-nt

2. PRAESNS INDICTV ESSE Singulris Plrlis2

1 2 3

sum es est

1

sumus estis sunt

()

esse : sum, fu, , esse. . . ; . sein, war, gewesen; . to be, was, been . 3. , esse praes. ind. s/es (. . 3 . .. , 3 . .. ; . 3 . .. ist, 3 . .. sind ..), . esse m n < (sum, sumus, sunt). 2 , .. ( ). , , , , esse : sum 1 . .. , est 3 . .. , estis 2 . .. .. 3 suppltvus .1

am-rePlrlis

1 2 31

am

1

am-mus

am-s am-tis ama-t ama-nt

.. , . , am , , amat () , legunt ..

40

41

3. NFNTVUS PRAESENTIS CTV I-IV ( )nfntvus praesentis ctv -r1 I, II, IV : am-r, tac-r, fn-r - III : leg--r.

fac--te! ! : fer-te! ! ( , ). nl (sg.), nlte (pl.) 1: nl clmre! ! nlte clmre! ! nlte re .

I. 1. Narrmus. 2. Audunt. 3. Quid narrs? 4. Cr male auds? 5. Quid agtis? 6. Latn legmus. 7. Quid agunt? 8. Latn legunt et scrbunt. 9. Latn multum legre et scribre dbtis. 10. Male scrbis. 11. Latn multum legtis et scrbtis. 12. Semper bene labrmus. 13. Cr tacs? Tacre nn dbs. 14. Nn tacmus, sed dcmus. 15. Interd labrre, noct dormre dbmus. 16. Dum vvmus, labrre dbmus. II. 1. Dum spr, spr. 2. Dum docmus, discmus. 3. Ut sent, ita dc. 4. Cum tacent, clmant (Cic.). 5. Tacent, satis laudant. 6. Ignrmus. 7. Valet atque vvit. n: t n cde mals . n (. 19).1

4. IMPERTVUS PRAESENTIS CTV ( ) () . 2 . . ..2. 2 . .. praes. ct. I, II IV . : clm! ! tac! ! fn! ! III . -3: leg-! ! 2 . .. praes. ct. -t I, II IV . , III . -: clm-te! ! tac-te! ! fn-te! ! leg-te! ! N.. Imper. sg. dcre , dcre , facre ferre : dc! ! d! ! fac! ! fer!4 ! .. : dc--te! ! dc--te! !-r < *-s . . . 3 III . -i - -. . 6. 4 ferre . 22.2 1

42

43

8. Cum dormmus, nihil audmus neque sentmus. 9. Cgt, erg sum. 10. Dubt, erg sum. 11. Dum vvis, sprre decet. 12. Vvre est mlitre. 13. Vvre est cgitre (Cic.). 14. Crd. 15. Dat, dnt, ddcat (D.D.D.)1. 16. Nn liquet (N.L.). 17. Vet. 18. rscit, nn snscit. 19. S vals, bene est; eg vale (SVBEEV)2.

3*ag, g, ctum, agre 3 , , atque *aud, audv, audtum, audre 4 , aut bene *clm, clmv, clmtum, clmre 1 *cgt, cgitv, cgittum, cgitre 1 *crd, crdd, crdtum, crdre 3 crsc, crv, crtum, crscre 3 cum cr *dbe, dbu, dbtum, dbre 2 , decet, cuit, 2 v. impers. 1

ddc, ddcv, ddctum, ddcre 1 *dc, dx, dictum, dcre 3 *disc, didc, , discre 3 discd, discess, discessum, discdre 3 *d, ded, dtum, dre 1 *doce, docu, doctum, docre 2 dn, dnv, dntum, dnre 1 dormi, dormv, dormtum, dormre 4 dubt, dubitv, dubittum, dubitre 1 dum erg et coni. festn, v, tum, re 1 ,

iam gnr, gnrv, gnrtum, gnrre 1 , ; . . ; . to ignore interd adv. ita adv. *labr, labrv, labrtum, labrre 1 Latn adv. - laud, laudv, laudtum, laudre 1 *leg, lg, lctum , legre 3 lent adv. lique, liqu, , liqure 2 , littrae, rum pl.t. , , male mlt, mlitv, mlittum, mlitre 1 multum adv. neque *narr, narrv, narrtum, narrre 1 nihil nn pecc, peccv, pecctum, peccre 1 pn, pnv, pntum, pnre 4

quid saepe adv. salve, , , salvre 2 satis adv. , *sci, scv, sctum, scre 4 *scrb, scrps, scrptum, scrbre 3 sede, sd, sessum, sedre 2 semper adv. *sent, sns, snsum, sentre 4 noct adv. *spr, sprv, sprtum, sprre 1 *spr, sprv, sprtum, sprre 1 sum, fu, , esse snsc, senu, , snscre 3 *tace, tacu, tactum, tacre 2 ut vd, , , vdre 3 , val ( ) vale, valu, , valre 2 , , vet, vetu, vettum, vetre 1 *vv, vx, victum, vvre 3

1. praes. ind. ct.:

dubt, stud, ag, ven, vv.2. , :

. 2 . 3 , , .

agis, credtis, dant, perdis, sprat, scunt, narr, rnmus, decet, cogts, estis, plrtis, sancunt, vettis, studs, sunt, es.

44

45

3. :

4 . . . I . Abltvus cpiae/inopiae. Abltvus mod. Datvus commd (incommd).

disc, sede, iuv, aud.4. :

1. Latne multum legte et scrbte. 2. Discte, dum vvtis. 3. Sed et narr. 4. Vde et iam nl peccre. 5. Aut disce, aut discde. 6. Salv. 7. Salvte. 8. Val. 9. Valte. 10. Littrs disce! 11. Festn lent!5. :

1. , . 2. , . 3. ! 4. , . 5. , .6. :

1. NMEN ea (nmna) ecoe (prnmna) aea (casus) (numrus), . 1 . (genus). : , , , , , ; : , , , , , , , . : masculnum (m) , feminnum (f) , neutrum (n) . : Nmintvus (N., Nm.) Genitvus (G., Gen.) Dtvus (D., Dat.), Accstvus (Acc.) Abltvus (Abl.) ee oe e oe

labr 1, narr 1, audi 4, spr 1, pni 4, dbe 2.7. 1:

, , , , , , , , , ?

; . drvre (d + rvus ) .

1

1

.

46

47

N.B. voctvus ()1, . nmintvus. . eeoo (singulris, sg.) (lrlis, pl.) .

abltvus . abltvus , . (.. ) , . , abltvus : ? ? ? ? ?

3. 2. , . , , . 2. (? ?): Librum mih dat. . (? ?). a bl t vu s : 1) n st r me n t l i s (, ), (? ?): Exempl docs. ; 2) l o ct vu s ( ), (?); 3) a bl t vu s (, ), , - , ( ? ?). 1:

I II III IV V

- -/- - - -

, , .. .. (genitvus singulris).

genitvus sg. I-V

I

II

III

IV

V

-ae

-

-s

-s

-/-

.. .. (gen. sg.): fma, ae f (I .); amcus, m (II .); nbs, is f (III .); ftus, s m (IV .); rs, re f ; (V .). , . .1

, : (..) (..). 2 N.B. , , .. .

1

48

49

N.. (!) , . gen. sg. , , . , I . fma (gen. sg. fmae) fm-, fm-. .

flia, ae f :Sg. Nm. = Voc. Gen. Dat. Acc. Abl. Pl.

flia fliae fliae fliam2 fli

fliae flirum flis1 flis3 flis

4. DCLNTI PRMA (I ) I ; , , -. nm. sg. I . -, .. , , : aqu , terr , bon , me , aqu-, terr-, bon-, me-. I . gen. sg. -ae: aqu (nm. sg.), aquae (gen. sg.). : aqua, ae f . (. , , ..; ) I . , (), , , : scrba, ae m ; agricla, ae m ; nauta, ae m ; incla, ae m ; tilna, ae m ; Garumna, ae m (), : patriarcha (-s), ae m ; Miltids, ae m ; Aens, ae m ; cymbalista, ae m ; citharista, ae m ; Baptista, ae m .. (. , , , ; , ).

N.. 1. Nm. voc. sg. pl. I . . 2. Abl. sg. -, .. . 3. Dat. abl. l. . dat. abl. pl. . - bona , mea , tua , nostra , vestra sua . vestra familia bona : Nm.= Voc. Gen. Dat. Acc. Abl. Sg. Pl.

vestra familia bona vestrae familiae bonae vestrae familiae bonae vestram familiam bonam vestr famili bon

vestrae familiae bonae vestrrum familirum bonrum vestrs familis bons vestrs familis bons vestrs familis bons

-s . .. ..: aqu- + s = aqus. 2 -m I ., . 3 . . s < *-ns, ; -n .

1

50

51

5. ABLTVUS CPIAE/INOPIAE , : abundre, redundre ; egre, indigre ; carre -; dves, cpisus, opulentus ; inops, indgns , etc. abltvus cpiae/inopiae ( /). fortn secund carre librs bons egre

D TERRS EURPAEMultae terrae magnae et parvae in Eurp sunt. Varia est terrrum Eurpae ntra, nam aliae terrae, ut Hungaria, Niderlandia multaeque1 aliae terrae, plrumque plnae sunt, aliae autem, ut Graecia, Italia, Helvetia, montusae. Aliae terrae silvs abundant, aliae silvs fer carent. Nnnllae Eurpae terrae, ut Britannia, Hibernia, Islandia, in nsls sitae sunt, nnnllae, ut Italia, Graecia, Hispania in paennsls. Frma Britanniae nslae triqutra est. Agricultrae multrum Eurpae terrrum inclae student. Agriclae patriae terram magn cum cr colunt et terrrum surum incls alunt. Eurpae silvae mults bestis et varis plants redundant. Silvae multam et variam mteriam praebent. Patria nostra est terra magna et pulchra, partim in Eurp, partim in Asi sita.

6. ABLTVUS MOD cum, . abltvus mod ( ): magn r cum magn r magn cum r cum bon grti cum mal grti

abund 1 ad , , *agricla, ae m *agricultra, ae f alius, a, um alia alia al, u, altum 3 *am 1 ; . . aimer *amcitia, ae f aqula, ae f atque autem , bene *bestia, ae f , caecus, a, um capt 1 1

,

7. DATVUS COMMOD (INCOMMOD) , . .. datvus commd/incommd ( ) .. , : Familiae labrs. Patriae agriclae agricultrae student. . .

*care, u, , carre 2 (+abl.) , *col, colu, cultum, colre 3 ; *concordia, ae f cum *cra, ae f , ; . . d praep. doce, docu, doctum 2 epistl, ae f err 1 rubsc, rubu, 3 etiam , exerce, cu, ctum 2

-que , et: multaeque aliae terrae Eurpae = et multae aliae terrae Eurpae.

52

53

experientia, ae f familia, ae f fer *flamma, ae f fodi, fd, fossum 3 frma, ae f , fortna, ae f fund, fd, fsum 3 habe, habu, habtum 2 haud Helvetia, ae f Hibernia, ae f ib in incla, ae m *nsla, ae f ra, ae f Islandia, ae f labr 1 laetitia, ae f littrae, rum f pl. , magnus, a, um *memoria, ae f misericordia, ae f montusus, a, um multus, a, um musca, ae f nam , *ntra, ae f Niderlandia, ae f nn noster, nostra, nostrum rn 1

paennsla, ae f partim parvus, a, um *patria, ae f plnus, a, um planta, ae f plrumque adv. praebe, bu, btum 2 pulcher, pulchra, pulchrum rosa, ae f saepe sapientia, ae f semper schola, ae f ; . . , , ; . school, scholar *silva, ae f situs, a, um spna, ae f , stern, strv, strtum, sternre 3 ; *stude, u, , re 2 (+ dat.) ; *terra, ae f , triqutrus, a, um ub ut , varia *via, ae f , *victria, ae f

2. , :

rn, vens, auds, aud, disc, agit, supr, nmnat, sunt, disctis, ventis, necat.3. , :

vids scholam tuam, inclam, viam, strt, vt, bestirum, flamms.4. : ():

1. Amcitia vtam rnat. 2. ra nn habet misericordiam. 3. Amat victria cram. 4. Memoriam exercte. 5. Rosa spns habet. 6. Aqula nn captat muscs. 7. pistl nn rubscit. 8. Fortna caeca est. 9. Experientia docet.5. :

1. In flamms flammam fundis. 2. Ub bene, ib patria. 3. Ib semper est victria, ub concordia est. 4. Haud semper errat fma. 5. Laetitia in littrs est. 6. Saepe est etiam in littrs sapientia.

1. :

nostra glria magna, terra pulchra.

54

55

5II . I-II . . . . Abltvus nstrment.

servus, m Sg. Nm . Gen. Pl.

servus1 serv serv servum serv serv

serv servrum servs servs servs serv

1. DCLNTI SECUNDA (II ) II 1 -/-. Nm. sg. II . -us, -r, -um. Gen. sg. II . -. nm. sg. -us, -r, 2 -um. , , II . -s, (!): Peloponnsus, f , Zacynthus, f , Aegyptus, f , Abdus, f , Amsus, f ( ), quercus, f , pirus, f . . , .Nm. Gen. Dat. . Abl.

Dat. . Abl. Voc.

puer, m Sg. Pl.

liber, br m Sg. Pl.

puer pur pur purum pur

pur puerrum purs purs purs

liber libr libr librum libr

libr librrum librs librs librs

II . avus, - m ; quercus, - f ; puer, - m ; dnum, - n ; I-II . bonus, bona, bonum . , , . 2 II . : alvus , ; humus , ; : pelgus ; vrus ; vulgus , .1

1. (voctvus) nm. sg. -s ( amcs): amc2. nm. sg. -ius, -

II . - -: nm. sg. lups < *lups, c. sg. lupm < *lupm, nm.-c. sg. .p. exemplm < *exemplm. 2 - - (. : , , ..).

1

56

57

flius , genius -: fl, gen, Hort. 2. -ius, -ium - ( -i). , , : cnsilium cnsl, Vergilius Vergl. 3. Dat. abl. sg. -1. 4. Dat. abl. l. , I ., -s. -s -ois. -er2: puer , vesper , socer , gener , asper, aspra, asprum , lber, lbra, lbrum , miser, misra, misrum , tener, tenra, tenrum , armfer, armifra, armifrum , sgnfer , armger - (. ; ). -r - nm. sg.3: ager4, agr ; liber5, libr6 .. (. ). (, , ) gen. sg., . abl. sg., -d: amcd, dat. sg., -: amco. 2 : puer, vesper, socer, gener, asper, lber, miser, tener -fer -ger. , -r . *agros > *agrs > *agrs > *agrr > agr. 5 *libros. . ager. 6 lbra, ae f , liber, libr m lber, lbra, lbrum ; .. libr , lbr ( ).4 3 1

II . vir, m , :Sg. Nm. Gen. Dat. . Abl. Pl.

vir vir vir virum vir

vir virrum virs virs virs

dnm, n Sg. Nm. Gen. Dat. Acc. Abl. Pl.

dnm dn dn dnm dn

dn dnrum dns dn dns

. - (. : .. . .. , .. . .. )1.

II Deus, m .. de (d) : - .. ; . . , , ( ..).1

58

59

Sg. Nm. Gen. Dat. . Abl. Voc.

Pl.

:Singulris m Nm. Gen. Dat. Acc. Abl. f n m Plrlis f n

Des De De Dem De Des

d (de/di) deum (derum) ds (des/dis)1 des ds (des/dis) d (de/di)

bons bon bon bonm bon

bon bonae bonae bonm bon

bonm bon bon bonm bon

bon bonrum bons bons bons

bonae bonrum bons bons bons

bon bonrum bons bon bons

2. ADIECTVA I-II DCLNTINIS ( I-II ) . , nm. sg. -, I ., . , nm. sg. -s -r, , nm. sg. -m, II . (., ., . .): bonus, bona, bonum (bonus, a, um ) ; asper, aspra, asprum ; ter, tra, trum . I-II . r . ( ter) - nm. sg. . ( asper) - . , .

: 1) : vir magnus , incla bonus . incla, ae m I ., bonus, , II .; 2) : puer bonus est . : Rmnus, a, um Rmnus, m ; Rmna, ae f . : bonus, a, um , bonum, n .

3. ADIECTVA PRNMINLIA( )

, :nus, a, um ttus, a, um nllus, a, um alius, a, ud (gen. alterus) uter, utra, utrum ( ) , ( ) ( )

dea, ae f dat./abl. pl. debus.

1

60

61

slus, a, um llus, a, um alter, ra, rum neuter, tra, trum uterque, utraque, utrumque

, -, - ( ) ,

5. . .1. : ) ; ) , , 1; ) ; ) . 2. esse , , , .

gen. sg. -us (., ttus), dat. sg. - (., tt); , I II , . Singulris m Nm. Gen. Dat. Acc. Abl. f n m Plrlis f n

sls

slm sl

sl slus sl slm sl

slm

slm sl

sl slrum sls sls sls

slae slrum sls sls sls

sl slrum sls sl sls

3. , . 4. . 5. ( ). .

4. PRNMINA POSSESSVA ( ) :meus, mea, meum tuus, tua, tuum noster, nostra, nostrum vester, vestra, vestrum

6. ABLTVUS NSTRMENT , (?): Arms adversris suprs. .

- suus, sua, suum I II . , 1 meus, mea, meum noster, nostra, nostrum; 2 tuus, tua, tuum vester, vestra, vestrum; 3 suus, sua, suum .

, , , , .

1

62

63

Lupus et gnusPhaedrus1, pota Rmnrum, d lup et d gn fblam narrat. Lupus aliquand ad rvum gnum videt. Rv aqua lup ad gnum fluit, sed lupus gn clmat: Cr aquam turbs? Et gnum dvrat. 1. Lupus nn mordet lupum. 2. Errre humnum est2. 3. Per aspra ad astra. 4. D mortus aut bene, aut nihil. 5. Ignrantia nn est argmentum. 6. Post scrptum (P.S.). 7. Deus ex machn. 8. Verba movent, exempla trahunt. 9. Aut cum sct, aut in sct. 10. Et ctra (etc.). 11. Nnnllae nslae mults et alts cedrs abundant. 12. Nllus locus sine geni. 13. Inter domnum et servum nlla amcitia est. 14. Ab v sque ad mala.

cr d + abl. Deus, m dvr 1 domnus, m , ex + abl. exemplum, n fbla, ae f , *flu, flx, flxum 3 fluvius, m genius, m humnus, a, um ignrantia, ae f in ; nsla, ae f inter + acc. locus, m *lupus, m machna, ae f ; *magnus, a, um , mlum, n *morde, momord, morsum 2 mortuus, a, um

*move, mv, mtum 2 multus, a, um narr 1 *nec 1 nihil nn nnnllus, a, um vum, n per + acc. post pota, ae m *rvus, m Rmnus, m scrptum, n *sctum, n sed servus, m sine + abl. *trah, trx, tractum 3 turb 1 ; sque *verbum, n , vide, vd, vsum 2

, ab ad + acc. , ; *gnus, m , aliquand - amcitia, ae f *aqua, ae f *argmentum, n arma, rum n pl. 1

1. :

aspr, aspra, asprum astrum, n (.) aut bene cedrus, f (.) ctrus, a, um , clm 1 cum + abl.

nus nauta antquus, noster pota clrus, uterque amcus, ttus mundus, na ecclsia.2. :

amcs, nautrum, scientiae (3), fms, lup (2), aqus (2).3. praes. ind. ct. :

iace, sci, err.Phaedrus, m , , , . 2 , , . 4. :

glriam, rv, Rmnrum, aqus, lups, adversari, scienti.

64

65

5. :

6 III -i. Accsatvus cum nfntv. Abltvus causae.

Mult lup in silv nostr habtant.6. ? :

, , , .

1. III -I III ., 1 . .. 3 . .. , --1. . Praesns indictv tv iaci-, ic, iactum, iac--re. 1 2 3 Singulris Plrlis

iaci- iac-i-s iac-i-t

iac--mus iac--tis iaci-u-nt

Impertvus praesentis ctv: iac- , iac--te . IV ., - 2.

:faci, fc, factum, facre 3 3; capi, cp, captum, capre 3 ; cnspici, cnspx, cnspectum, cnspicre 3 ; , . 2 III . -i praes. ind. ct. pass. IV ., , III .: aud-tis, cap--tis. 3 Impert. praes. 2 . .. fac! !1

66

67

iaci, ic, iactum, iacre 3 ; fugi, fg, fugtum, fugre 3 , 1.

2. ACCSTVUS CUM NFNTV ( ) (.. ), : a c cs t vus c um nf n t v ( ). : acc. inf.

respondre) , : , 1. c. cum nf. , , . Scmus terram rotundam esse. , . Scmus terram esse sphaeram. , . , . cum nf.: 1. Verba dcend ( ): dcre 3 , respondre 2 , narrre 1 , negre 1 , scrbre 3 , pollicr 22 , trdre 3 . 2. Verba putand ( ): putre 1 , arbitrr 1, exstimre 1 , , intellegre 3 , dcre 3 , scre 4 , crdre 3 , cnsre 2 , . 3. Verba sentiend ( ): sentre 4 , sprre 1 , vidre 2 , mrr 1 , audre 4 , , gaudre 2 . 4. Verba volunttis3 ( ): velle , cupre 3 , nlle , mlle , vetre 1 , sinre 3 , pat 3 , iubre 2 , prohibre 2 . 5. . cum nf. : oportet , cnstat , appret , , decet , ntum est , vsum est , , ms est , fs est , rfert4 [rs + ferre5], interest . . , : = , . 2 . 11. 3 nf. praes.! 4 rfert rfr, rettl, reltum, referre . 5 . 22.1

audi disciplum respondreacc. cum inf. (disciplum) (respondre). (), accstvus ( disciplum) , a nfntvus (1 III -i 15. :

i, cupi, fodi, faci, fugi, iaci, pari, quati, rapi, sapi, (speci), (laci), gradior, morior, patior ( 11). cupi ; pari ; fodi ; quati ; rapi ; sapi (-); speci laci, : aspici , allici ; o : gradior ( ; , : aggredior , congredior , gredior ); morior ; patior .

68

69

3. ABLTVUS CAUSAE ( )Abl t vus c au s ae ( ) , , , : Poen nn peccant mult, haud innocenti. - , .

I D GRAECI ET ITALIGraecia et Italia sunt Eurpae terrae antquae, in paennsls sitae. In chart Eurpae vidmus Italiam calgae frmam habre. Ntum est haud procul ab Itali Siciliam et Sardiniam, nsls magns, sits esse multsque alis nsls et magns et parvs inter rs Graeciae et Asiae iacre. Praecipu nta est Crta nsla. Multae nslae Graeciae frmsae sunt. Cnstat Graeciae et Italiae nsulrum incls etiam nunc plrumque nauts esse. Glriam magnam Graecrum et Rmnrum potae fbls sus capiunt. prm nfanti scmus Graeciam et Italiam patriam litterrum Eurpae esse. Etiam nunc libenter potrum antqurum fbls cupmus legre laetitiamque magnam capmus.

11. Long fugit quisquis sus fugit. 12. Scmus verbum Domn manre in aeternum. 13. Philosph exstmant parv ntram esse contentam. 14. Cnspici inimcs rvum trnre. 15. Chrstin terram plnam esse Domn misericordi crdunt. 16. Ntum est inter domnum et servum nllam amcitiam esse. 17. Vidte1 cavte ferment Pharisaerum. 18. Vidte vigilte et rte. 19. Trs faciunt collegium. 20. Domne, lbr anmam meam labis inqus et lingu dolsa. 21. Av, Mara.

, ab , aeternus, a, um alius, ia, iud amcus, m anma, ae f antquus, a, um Asia, ae f ave, , 2 caecus, a, um calga, ae f *capi, cp, captum 3 , *cave, cv, cautum 2 (+acc.) , charta, ae f Chrstinus, m clrus, a, um , collgium, n , cnspici, spx, spectum 3 , cnstat contentus, a, um crd, dd, dtum 3 1

II1. Magna sunt facta Domn. 2. Ntum est facta Domn magna esse. 3. Saepe est etiam sub palli sordd sapientia. 4. Cnstat saepe esse etiam sub palli sordd sapientiam. 5. Antqu dcunt stellrum numrum igntum esse. 6. Potae clr dcunt fortnam caecam esse. 7. Philosph antqu putant dvitis esse incerts. 8. Sapientia antqua docet grta esse dna amcrum. 9. Nn est Deus morturum, sed vvrum Domnus. 10. Appret nn esse Deum morturum, sed vvrum Domnum.

Crta, ae f Deus, m dc, dx, dictum 3 *dvitiae, rum f pl. t. doce, cu, ctum 2 dolsus, a, um , Domnus, m dnum, n *dc, dx, ductum 3 ; etiam , Eurpa, ae f exstm 1 *fbla, ae f *faci, fc, factum 3 , factum, n , *fma, ae f fermentum, n *frma, ae f ; frmsus, a, um fortna, ae f fugi, fg, fugtum 3

vidte .

70

71

glria, ae f Graecia, ae f grtus, a, um *habe, habu, habtum 2 haud , *iace, iacu, 2 gntus, a, um in incertus, a, um , incla, ae m nfantia, ae f inimcus, m inquus, a, um nsla, ae f inter ita Italia, ae f labium, n laetitia, ae f leg, lg, lctum , legre 3 libenter lbr 1 *lingua, ae f *littrae, rum f pl. long adv. magnus, a, um mane, mns, mnsum 2 mortuus, a, um multus, a, um *nauta, ae ntus, a, um , numrus, m

*nunc , *ra, ae f paennsla, ae f pallium, n parvus, a, um patria, ae f philosphus, m plnus, a, um plrumque *pota, ae praecipu prmus, a, um procul put 1 quisquis *saepe adv. *sapientia, ae f Sardinia, ae f sci, scv, sctum 4 *scientia, ae f , sed Sicilia, ae f situs, a, um sorddus, a, um stella, ae f sub +abl. suus, a, um terra, ae f , trn 1 trs, tria vide, vd, vsum 2 vigl 1 , vvus, a, um verbum, n ,

3. :

iacre, iacre, agre, tacre, capre, cnspicre.4. :

1. , . 2. , . 3. , . 4. , .

1. :

tabla frmsa, alius agricla bonus, nlla nsla nta.2. praes. ind. ct. :

fugi, iaci, debe, sci.

72

73

7Praesns indictv passv. nfntvus presentis passv. Participium perfect passv. Perfectum indictv passv. . Accstvus duplex. Nmintvus duplex. 1 2 3 1 2 3

I

II

laudo-r laud-ris (-re) laud-tur laud-mur laud-mn lauda-ntur

moneo-r mon-ris(-re) mon-tur mon-mur mon-mn mone-ntur

1. PRAESNS INDICTV PASSV ( )Praesns indictv passv I-IV . , praes. ind. ct.

III 1 2 3 1 2 3

III i

mitto-r mitt--ris (-re) mitt--tur mitt--mur mitt-i-mn mitt-u-ntur

interficio-r

interfic--ris(-re)

interfic--tur interfic--mur interfic-i-mn interfici-u-ntur

IV 1 2 3 Singulris Plrlis

-or/-r -ris -tur

-mur -mn -ntur

1 2 3

audio-r aud-ris (-re) aud-tur

aud-mur aud-mn audi-u-ntur

1. 1 . .. praes. ind. pass. 1 . praes. ind. ct.1. laudo-r moneo-r mitto-r expedio-r

2. NFNTVUS PRAESENTIS PASSV ( )nfntvus praesentis passv I, II, IV . -r, . nf. praes. pass. III . III . -i -: I II III III IV laud-r mon-r mitt- interfic- aud-r , , (-)

2. 2 . .. III . -r ( -ris) -: mitt--ris, --ris.. fut. I I-II . : 1 . .. ct. -, -or, 1 . .. ct. -m, pass. -r.1

74

75

3. PARTICIPIUM PERFECT PASSV ( )Participium perfect passv : + -us, -, -um. , doce, docu, doctum, docre 2 doctum, doct-, part. pf. pass. doctus, a, um . Part. pf. pass. I-II . .

5. GERUNDVUM (). II () Gerundvum () (adiectvum verble) . : + -nd- (III .), -end- (III-IV .) + I-II . -us, -a, -um: dle-nd-us, a, um mitt-end-us, a, um (, ), () (, ), ()

I-II . :

4. PERFECTUM INDICTV PASSV ( )P er f e c tu m i n d i ca t v p as s v participium perfect passv esse :Singulris 1 2 3 1 2 3

) : templa aedificanda , ; ) . esse .. II : Liber legendus est Libr legend sunt

laudtus, a, um sum1 laudtus, a, um es laudtus, a, um est laudt, ae, a sumus laudt, ae, a estis laudt, ae, a sunt

(, ) (, ) (, ) (, )

.. , , . II .. ..: legendum est . , II , (datvus a uc t ri s ): Liber discipl legendus est. Ager agriclae colendus est. (. ). (. ).

:Oppdum captum est. Oppda capta sunt. Lgtus missus est. Lgt miss sunt. . . . .

Plrlis

. -

1

.: .

76

77

3 . .. - : laudor . , .. , . ( ) , 1: Stellae viam nauts mnstrant. . Rvus hortum cingit. . , , : Via nauts (dat. pl.) stells (abl. pl.) mnstrtur. . Hortus rv cingtur. . , .. , , (/b+abltvus auctris): Agr ab agricls colbantur. . Liber discipl legtur. , , .. , , 2: Victria in pugn arms partur. . N.B. 3 . sg. - : Mih invidtur. . Ventur. . Pugntur. . .

( , ): put 1, exstm 1, dc 3, habe 2, cnse 2, idc 1; ( , , ): mitt 3 .. a c cs t vu s d u pl e x ( ): + . , (. acc. c. nf.): Pthagrs sapientiae studiss dicit philosphs (esse). . studiss .. , philosphs .. , , , studiss philosphs a c cs t vu s d u pl e x. (studiss) , (philosphs) ; , philosphs esse, : , .

6. N M I N T V U S D U P L E X ( ) (.. ), n m i n t vus d up l e x ( ). , , : Sapientiae studis Pthagr philosph appellantur. . I 1. Argmenta ponderanda, nn numeranda sunt. 2. Argmenta ponderantur nn numerantur.

5. ACCSTVUS DUPLEX ( ) : ( , ): faci 3; redd 3; ( , ): nmn 1, appell 1, voc 1, dc 3; ( , ): lg 3, cre 1; , , . 2 . 5, abltvus nstrment.1

78

79

3. Vitupror, quod nn labr. 4. Pacta sunt servanda. 5. Medc saepe falluntur. 6. S bene docs, laudris. 7. Ferrum, dum candet, cudendum est. 8. Cum bene student, laudantur. 9. S prtis, laudmn. 10. Ut salts, ita resaltris. 11. Audacia pr mr habta est. 12. Nihil rct sine exempl doctur aut disctur. 13. Etiam sine magistr vitia discuntur. 14. Numquam perclum sine percl victum est. 15. Caec vident, claud amblant, leprs mundantur, surd audiunt, mortu resurgunt, mendc evangelizantur. 16. Sc ventur ad astra. 17. Librs bons amcs nmn. 18. Per Euangelium salvmn. 19. Clvus clv pelltur. 20. Titus Antonnus propter clmentiam Pius dictus est. 21. Nm dbet bis punr pr n dlict. 22. Ferrum ferr acutur. 23. Ante ltum nm dbet dc betus. 24. Salvum fac poplum Tuum, Domne. 25. Sapientia vn obumbrtur. 26. Ennius1 dcit ram initium nsaniae. 27. Oppda mrs et fosss cncta sunt. 28. Dalmtae semper habt sunt bellics. 29. Avrus anmus nll satitur lucr. 30. Prdenti saepe vtta sunt percla. 31. Castra vall fossque mnta sunt. 32. Mal alin saepe doct sumus. 33. Contrria contrris crantur. 34. Pugntum est ab utrque crter.

II Lupus et equusFbla d lup et equ ab Aesp, pot Graecrum, narrta est. Lupus equum in arvum invtat et avnam prmittit. Lup in anm est equum lacerre, sed dolus patet. Equus lupum fugit; itaque salvus est.

, ab (+ abl.) acu, u, ctum 3 ad Aespus, m (.) ager, agr m agricla, ae m alinus, a, um ambl 1 , amcus, m anmus, m ; in anm habre ante arma, rum n pl. argmentum, n arvum, n , astrum, n (.) audacia, ae f audi 4 aut avrus, a, um avna, ae f betus, a, um bellicsus, a, um bene adv. bis bonus, a, um caecus, a, um cande, u, 2 , castra, rum n pl. () *cing, cnx, cnctum 3 claudus, a, um clvus, m clmentia, ae f col, colu, cultum 3 cpiae, rum f pl. t. contrrius, a, um cd, cd, csum 3 cum *cr 1 + acc. -. Dalmtae, rum m pl. d (+ abl.) dbe, bu, btum 2 dlictum, n dc, dx, dictum 3 disc, didc, 3 disciplus, m d, ded, datum, dare 1 doce, docu, doctum 2 dolus, m (.) Domnus, m dum *equus, m

(239-169) ().

1

80

81

etiam adv. et Euangelium, n evangelz 1 exemplum, n extempl adv. fbla, ae f faci, fc, factum 3 facle adv. *fall, fefell, falsum 3 *ferrum, n , fossa, ae f fugi, fg, fugtum 3 Graecus, m habe, bu, btum 2 in initium, nsania, ae f invt 1 ra, ae f ita adv. , itque adv. , labr 1 ; lacr 1 laud 1 leprsus, a, um ltum, n liber, br m longus, a, um lucrum, n lupus, m magister, magistr m malum, n *medcus, m mendcus, a, um mnstr 1 mortuus, a, um multus, a, um mult, ae, a mrus, m

narr 1 nm nihil nmn 1 nn nllus, a, um numr 1 nunquam adv. obumbr 1 oppdum, n pactum, pre, u, tum 2 pate, u, 2 *pell, pepl, pulsum 3 , ; per *perclum, n pius, a, um pota, ae m pondr 1 poplus, m pr (+ abl.) , prmitt, ms, missum 3 propter - pugn 1 puni 4 prdentia, ae f quod rct resalt 1 *resurg, surrx, surrctum 3 Rmnus, m saepe adv. *salt 1 salv 1 salvus, a, um , sapientia, ae f sati 1

sed semper adv. serv 1 s sc adv. sine (+ abl.) stella, ae f stude, u, , re 2 (+ dat.) surdus, a, um syllba, ae f tuus, a, um ub

ut uterque, utraque, utrumque , nus, a, um veni, vn, ventum 4 via, ae f vide, vd, vsum 2 *vinc, vc, victum 3 vnum, n vir, n , *vitium, n , *vt 1 vitupr 1

1. , , , :

legis, legris, legtur, pelltur, vincmn, ventur, docs, docmur, exstimtur, docmn.2. , :

, , , , , .3. praes. indictv ctv pass.:

pari, doce, vinc, laud.4. , , 1 . .. praes. ind. ct. :

vocris, vocmur, datur, dantur, pelltur, vincimn.5. :

1. Magister discipls docet. 2. Agriclae agrum colbant. 3. Stellae nauts viam mnstrant.6. :

1. . 2. . 3. , . 4.

82

83

. 5. 1. 6. . 7. . . 8. .

8Imperfectum indictv ctv et passv. Imperfectum indictv esse. . - qu, quae, quod. . .

1. IMPERFECTUM INDICTV CTV ET PASSV ( )Imperfectum indictv ctv et passv -b- I-II . -b- III-IV . .

Imperfectum indictv ctv 1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3 1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 31

I

II

r-ba-m1 r-b-s r-ba-t r-b-mus r-b-tis r-ba-nt

tac-ba-m tac-b-s tac-ba-t tac-b-mus tac-b-tis tac-ba-nt

III

IV

leg-ba-m leg-b-s leg-ba-t leg-b-mus leg-b-tis leg-ba-nt

fni-ba-m fni-b-s fni-ba-t fni-b-mus fni-b-tis fni-ba-nt

1

.

-m 1. .. praes. con., impf. ind. con., pf. con., ppf. ind. con.

84

85

Imperfectum indictv passvI 1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3 II

2. PRNMINA PERSNALIA ( ) 1 2 . . .. 3 . .Singulris Plrlis

laud-ba-r laud-b-ris(-re) laud-b-tur laud-b-mur laud-b-mn laud-ba-ntur

mon-ba-r mon-b-ris (-re) mon-b-tur mon-b-mur mon-b-mn mon-ba-ntur

Nm. Gen.

ego1 me2 mih m

t tu tib t t

III

IV

mitt-ba-r Sg. 2 mitt-b-ris1

expedi-ba-r expedib-ris

Dat. Acc. Abl.

ns nostr nostrum3 nbs ns nbs

vs vestr vestrum vbs vs vbs

(-re)

(-re)

m

mitt-b-tur mitt-b-mur Pl. 2 mitt-b-mn 3 mitt-ba-ntur3 1

expedi-b-tur expedi-b-mur expedi-b-mn expedi-ba-ntur

3. PRNMEN REFLEXVUM ( ) su4. .., . . ..:1 .. , :

Imperfectum indictv esse 1 2 3 Singulris Plrlis

eram ers erat

ermus ertis erant

Sc neque eg, neque t facmus. Eg scrb, vs legtis.2

, . , .

N.. impf. ind. ct. et pass. ( 2 . .. passv), -b- - , -b- - -. -i III . impf. ind. , IV . Imperfectum , .

1 . .. (m). . . , .., . ich, meiner, mir .., . I, , . je, moi. . 3 (nostrum, vestrum) .. : nus nostrum , quis vestrum? ? g e ni t v us p a r t i t vu s ( ). 4 su 3 . ( ).

86

87

Nm. Gen. Dat. Acc. Abl.

su sib s1 s2

1 2 . 1 2 .:Singulris 1 2 3 Plrlis (.: )

1. Gen. dat. sg. u- ( ) -us (gen. sg.), - (dat. sg.). 2. c. sg. .p. quem dat.-abl. pl. quibus III . 3. Nm. c. pl. .. quae , - (< + , ).

nsc m nscis t nscit s

nscmus ns nsctis vs nscunt s

5. PRAEPOSITINS () : 1) caus, grti1 gen. ( : glriae caus ); 2) prae, cum2, , pr, sine, d, abl.; 3) ac.; 4) in sub ac. (?) abl. (?): in scholam , in schol .

4. - QU, QUAE, QUOD qu, quae, quod , .Singulris m N. G. D. Acc. Abl.1

Plrlis n m f n

31) : caus grti 2) : (ab) cum d1

f

qu

quem qu

quae cuius cu qum qu

quod

qu qurum3 qus

quod qu

quae qurum quibus qus quibus

quae qurum quae

no , () , , ,

N.B. cum : mcum , tcum , scum , nbscum , vbscum ( quibuscum ). 2 c.- bl. s ss. 3 gen. pl. .. qurum ( ). qurum praesentia satis est .

Grti, caus abl. sg. I , . . . 2 cum, ex, in, d, ob : magn cum r , (. ). 3 , , . .

88

89

() prae pr sine 3) : ad adversus ante apud contr extr ob inter post praeter propter secundum trns per intr prope supr ultr in sub

, , - , , , , , , , , , , , , , , , , , -, , , , , , , , no

(praedictum) . . : , , . : , .

, : ? ? , (). Deus est Verbum. . Libr amc, libr magistr. , . Philosophia est magistra vtae. . Eg sum vta aeterna. . , . S valtis, bene est; eg vale. , ; ( , ) . . : Vvre est cogitre. . Vvre est mlitre. . Errre humnum est. . .

4) :

, : ? ? , . , , : Hrae volant. . Lna frmam mtat. . Verba movent, exempla trahunt. , . , , -

6. ( ) , .. , (nntiti). , .. , . (subiectum) -

90

91

. , , (copla)1, : Vvre est cogitre. . Littrae thesaur sunt. . Terra magna est. . , ( , ). : Terra sphaera est. . , ; . , , : Caecus nihil videt. (. ). Nunquam eum vd. . - . Etiam bestiae memriam habent. .

Vir magnae prdentiae meus amcus est. ( , ). , ( ) , , : Patria mea terra magna est. . . , : Stratae oppd rctae sunt. ( ) .

, : ? ?; ? ?; ? ?; ? ? . , , , , , , . , , 1, , , (verba trnsitva). , . : Silvam vide. . Silvam non vide. . accstvus cum nfintv, acstvus duplex, acstvus cum participi , , .1

, : ? ? ? ? 2, .. , . Vide terram antquam in chart. ( , , ). , : T mihi crrum requis. . 2 , , (appostum), .1

92

93

, , , , , , . Et virs dcit

, : ? ? ? ? ? ? ? ? ? . . (, , , , , , , ) . Bene labrmus. . Nihil admdum scibat. . Semper avrus eget. . In templ leg. . ( ) , . , , . . , , . Ex silvs (abl.) (..). . : , studre . Linguae Latnae (dat.) studmus. (..). , . : , egre

. Inclae arnrum fricae aqu egent. . , , , . 1 I1. :

1. De grtia vta aeterna est. 2. Amcitia numquam intempestva, numquam molesta est. 3. Invidia vitium crbrum est. 4. Mortu nn dolent. 5. Perculsum est crdre et nn crdre. 6. Magister dcbat, discipl doctrnam attent audibant. 7. Nn est disciplus super magistrum. 8. Gladi, scta et hastae erant arma Rmnrum. 9. Istitia erat fundmentum rgnrum. 10. Homrus summus pota et erat et habbtur. 11. Celtae lingu Latn Gall appellbantur. 12. Eg t sum, t es eg.2. :

1. Fblae antquae vtam domestcam populrum antqurum mnstrbant. 2. Inclae Cypr2 nslae cyprum exportbant. 3. Parva scintilla saepe mgnum incendium exctat. 4. Germn antqu dis sus virs captvs mactbant.3. :

1. Socer genr crus est, gener socr. 2. Delphnum natre docs. , , .. .Cyprus, f , - ; ; .2 1

94

95

3. Lupus enim cautus foveam metuit. 4. Malum mal snat. 5. Verbs decrs vitia obvolvis. 6. Corvus corv oclum nn ruit. 7. Rmn mults popls imperbant. 8. Cuclus nn facit monchum. 9. Faber fabr invdet. 10. Saepe discipl magistrs doctrn suprant. 11. Nn magister ad discipls dbet venre, sed discipl ad magistrum. 12. Amc laedre ne ioc quidem licet. 13. Contr arma verbs bellum gerbant.4. :

, ab ad *aeternus, a, um *albus,a, um alinus, a, um amcitia, ae f amcus, m antquus, a, um appell 1 arma, rum n pl. attent audi 4 aurum, n autem , , , auxilium, n avrus, a, um *bellum, n *bonus, a, um *captvus, m crus, a, um *cautus,a, um Chrstus, m cnscientia, ae f contr (+ acc.) crber, bra, brum crd, dd, dtum 3 cuclus, m cr cyprum, n dbe, bu, btum 2 decrus, a, um Deus, m delphnus, m diablus, m dc, dx, dictum 3 disciplus, m dvitiae, rum f pl. doce, cu, doctum 2 (+acc.) *doctrna, ae f doctus, a, um dole, u, (itrus) 2 *domestcus, a, um Domnus, m ege, u, 2 elephantus, m enim ru, ru, rtum 3 etiam , ex exct 1 export 1 faber, br m *fbla, ae f faci, fc, factum 3 ferrum, n flre, u, 2 fovea, ae f fundmentum, n Gallus, m gener, r m Germnus, m ger, gess, gestum 3 gladius, m *grtia, ae f , habe, bu, btum 2 ; hasta, ae f Homrus, m iam impr 1 (+ dat.) imperium, n incendium, n incla, ae m Indus, m *inimcus, m *initium, n *nsla, ae f intempestvus, a, um

1. Inimc saepe vrum dcunt. 2. Ind elephants albs in numr derum habbant. 3. In percl nn aurum auxilium, sed ferrum. 4. Semper avrus eget. 5. Nec vilae semper, nec semper lilia flrent. 6. Socius malus ad facta mala socium trahit. II 1. Qu vs audit, M audit; et qu vs spernit, M spernit. 2. Puella, tib dc, surge. 3. Vv autem iam nn eg, vvit in m Chrstus. 4. Magnum est imperium su. 5. Vir doctus in s semper dvitis habet. 6. Alina vitia in ocls habmus, terg nostra sunt. 7. Umbrs sus timbant. 8. Piger disciplus sib nocet, nn magistr. 9. Cnscientia est vx1 De in nbs. 10. Eg servus Tuus sum et Deus meus T es, Domne. 11. Ostende nbs, Domne, misericordiam Tuam. 12. S verba Mea vra sunt, cr nn crdtis Mih? 13. Iam nn dc vs servs.1

Vx, vcis f (III .).

96

97

invidia, ae f , iocus, m istitia, ae f laed, laes, laesum 3 Latnus, a, um licet impers. lilia, ae f lingua, ae f lupus, m *mact 1 *magister, tr m magnus, a, um , malum, n *malus, a, um metu, u, 3 misericordia, ae f molestus, a, um monchus, m *mnstr 1 *mortuus, a, um multus, a, um nat 1 nec noce, u, tum 2 (+dat.) nn numrus, m numquam obvolv, volv, voltum 3 ; oclus, m ostend, tend, tnsum 3 parvus, a, um pecc 1 *pecctum, n *perclum, n perculsus, a, um piger, gra, grum pota, ae m poplus, m

puella, ae f qu quia quidem (.-. ) , ; ne quidem quis, quid? , ? rgnum, n Rmnus, m saepe sn 1 scintilla, ae f sctum, n sed semper *servus, m socer, r m socius, m , *spern, sprv, sprtum 3 summus, a, um suus, sua, suum super + acc. supr 1 surg, surrx, rsurctum 3 *tergum, n , time, u, 2 trah, trx, tractum 3 umbra, ae f veni, vn, ventum 4 verbum, n vrum, n , vrus, a, um vila, ae f vir, m , vta, ae f vitium, n , vv, vx, vctum 3

1. .., ..:

sine pp_ ; d culp_ ; miss_ ; ad glri_ ; ad ecclsi_.2. impf. indictv ct. pass.:

voc, custdi, vt, habe.3. :

veni ad (t), nscunt (su), dant (vs) littrs, sine (t) nn possum vvre.4. , , , :

tegis, tegris, tegbris, tegtur, tegbtur, pelltur, pellit, pelluntur, pellbantur, vincit, vinctur, vincbantur, docs, docris, doctur, docbtur, docentur, docbam, docmn.5. :

, , ; ; , , , , , , , .

98

99

9 . Participium futr ctv. . Nmintvus cum nfntv.

iste, ista, istud ipse, ipsa, ipsum , ille, ill, illud.

Singulris m f n m

Plrlis f n

Nm. Gen. Dat. Acc. Abl.

ill

1. PRNMINA DMNSTRTVA ( ) : is, e, id , , ; , , hc, haec, hc , , iste, ist, istud , , ; , , ille, ill, illud , , 3 . , : 1) gen. sg. px -us ( ), -us ( ); 2) dat. sg. -. N..: - , , ! is, ea, id. -e/-i. Nm. Gen. Dat. Acc. Abl. Singulris m f n m Plrlis f n

ill illus ill illm illm ill ill

illud

ill illrum ills

illud ill

illae illrum ills ills ills

ill illrum ill

hc (..) hoc (cp.p.) hi-/ho- -, . Nm. Gen. Dat. Acc. Abl. Singulris m f1

Plrlis n m2

f

n

hc

haec huius huic hunc hanc hc hc

hoc

h hrum hs

hoc hc

hae hrum hs hs hs

haec hrum haec

, , , . ille, illa, illud hc, haec, hoc : ille, illa, illud , , -, ; hc, haec, hoc . : , : Ignvia haec (nm. sg. .. nm.-. l. ..) ha-, -i -: haec x ) : p, b ) : t, d + s > ss > s

prex < *prec-s grex < *greg-s plbs < *plb-s prnceps < prncep-s carts < *caritt-s pals < *pald-s

prec-is greg-is plb-is prncp-is caritt-is pald-is

2. :Nm. sg. Gen. sg.

) : n m f n ) : ) -s: :

Plat virg grmen rctor tempus fls

Platn-is virgn-is grmn-is rctr-is tempr-is flr-is ss > s.. Nmintvus Genitvus

3. UT (N) OBIECTVUM , , , (verba studi et volunttis), . : cr 1 impr 1 mone, nu, ntum 2 opram d 1 postl 1, flgt 1 pet, tv, ttum 3 rog 1 , ; , ..

I II III IV

laudns < *lauda-nt-s dlns < *dle-nt-s mittns < *mitt-ent-s iacins < *iaci-ent-s fnins < *fni-ent-s

laudant-is dlent-is mittent-is iacient-is fnient-is

Part. praes. ct. 2 , III . . 3, bl. sg. -4.1 2

u t ( n ) o bi ec t vum 1. praesns con. imperfectum con. . Cr igtur, ut quam prmum venis. , (.: , ).

18. .. . 3 .. . 4 bl. abs.

1 , .

158

159

Cr, ut vales. Dab opram, ut istc veniam. Fac (ut) vales mque mutu dilgs. Ded opram, ut celerter m reciprem.

(.: , ). , () ( ) . (.: , ) , .

Sentus dcrvit, ut cnsls vidrent, n quid rs publca dtrment capret. , , () .

5. ABLTVUS QULITTIS . abltvus qulittis ( ). Abltvus qulittis : Vir magn fortitdne. Caesar fuit magn ingeni. (= ). () (= ).

4. N FNLE N OBIECTVUM . n , , , (verba timend) : Timbat enim, n et ipse morertur scut fratrs eius. Rog t, n discds. Rogv t, n discdrs. , . , ( ). , ( ).

genitvus qulittis.

I1. Opram dab, t ut quam prmum videam. 2. Alcibids1, vir acr ingeni, cvbus sus nn semper cnsilirum salbrium auctor fuit. 3. Id ags, ut ss flx, nn ut videris, et ut tibi videris, nn alis. 4. Et respondns Iesus dxit es: Vidte, n quis vs sdcat. 5. Belu multrum captum. 6. T, Domne, supplicter exrmus, ut gregem Tuum nn dsrs, sed per bets apostls Tus continu prtctine custdis. 7. Nm nsctur dves. 8. Rogte domnum messis, ut mittat operris in messem suam. 9. L. Tarquinius fratrem habuit Arruntem Tarquinium, mtis ingeni iuvnem.Alcibids, is m , , , (452-404 . ..).1

n : n quis n usquam n quid n unquam n llus

160

161

10. Praecpit Iesus discipls, n cu dcrent d vsine. 11. Vta brevis est, ars longa. 12. Timu timre magn, n vertrs faciem1 Tuam m nve rscerris serv Tu. 13. Dulcis est liberts. 14. Philosophia ns docuit, ut nsmet ipss nscermus. 15. Vigilte et rte, n intrtis in tempttinem. 16. Respondrunt prdents dicents: N forte nn sufficiat nbs et vbs, vdte potius ad vendents et emte vbs.

ut times Domnum Deum tuum, et ambls in vis Eius, et dlgs Eum ac servis Domn De tu in tt corde tu et in tt anm tu, custdisque mandta Domn et caerimnis Eius, qus ego hodi praecipi, ut bene sit tib.

ac *cer, cris, cre , ad ag, g, ctum 3 alius, a, um (gen. sg. alterus) ambl 1 anma, ae f Arrns, ntis m (. ) *ars, artis f atque auctor, ris m , *vert, vert, versum 3 () betus, a, um belua, ae f bene adv. benedictus, a, um bib, bib, (ptum) 3 *brevis, e , caerimniae, rum f pl. (.) , caput, captis n carcer, ris n cvis, is m, f collg, lg, lctum 3 (.) ; cnsilium, i n , cnstitti, nis f continuus, a, um *cooperi, operu, opertum 4 cor, cordis n custdi 4 dfnsi, nis f dsr, seru, sertum 3 Deus, m dexter, t()ra, t()rum dc, dx, dictum 3 dlig, lx, lctum 3 disciplus, m *dves, dvtis d, ded, datum 1 opram dare doce, docu, doctum 2 dominti, nis f Domnus, m *dulcis, e em, m, emptum 3 enim , suri 4 exaudi 4 *exr 1 extend, tend, tentum 3 flx, lcis flre, ru, 2 forte adv. frater, fratris m generti, nis f *grex, gregis m , habe, habu, habtum 2 hodi adv. *hosps, hosptis m , *humlis, e , nfirmus, a, um ingenium, i n , *ingredior, gressus sum 3

II Euangelium secundum Santum MatthaeumVente, benedict Patris Me, possidte partum vbs cnstittine mund. surv enim et dedistis Mih mandcre; sitv et dedistis Mih bibre; hosps eram et collgistis M; ndus eram et cooperuistis M; nfirmus et visitstis M. Tunc respondbunt E ist, dcents: Domne, quand T vdmus surientem et pvmus T, sitientem et dedmus Tib ptinem? Quand autem T vdmus hosptem et llgmus T; aut ndum et cooperumus T? Aut quand T vdmus nfirmum, in carcre et vnmus ad T?

rtiQuaesmus2, omniptns Deus, vta humilium respce atque ad dfnsinem nostram dextram Tuae maiesttis extende. Rgnum Tuum rgnum omnium saeculrum et dominti Tua in omn genertine. Istus Domnus in omnbus vis Sus et snctus in omnbus operbus Sus. Omniptns, misercors Deus, exaud rtins servrum Turum.

ExcerptaEt dxit Domnus Ms: Vde et praecde poplum, ut ingreditur et possideat terram, quam irv patrbus erum, ut trdrem es. Et nunc, Isrhl, quid Domnus Deus tuus petit t, nisiAcc. sg. V . facis, f . . 17. P. 1, pl. quaes, -, -, quaesre 3 .2 1

162

163

intnsus, a, um rscor, 3 ir 1 istus, a, um iuvnis, is m liberts, tis f longus, a, um , magnus, a, um maiests, tis f mandtum, n mandc 1 Matthaeus, m *messis, is f misercors, cordis *mtis, e mitt, ms, missum 3 Mss, is m multus, a, um mundus, m nm, nemnis nve nisi , nsc, nv, ntum 3 ndus, a, um nunc adv. oleum, n omnis, e , omniptns, entis *nscor, ntus sum 3 operrius, m opus, opris n , rti, nis f par 1 pasc, pv, pstum 3 pater, patris m pet, petv, pettum 3 philosophia, ae f poplus, m posside, sd, sessum 2 -. pti, nis f potius adv.

praecd, cess, cessum 3 praecipi, cp, ceptum 3 *prtcti, nis f prdns, entis quam , quam prmum quand adv. quis, quid , rgnum, n respici, spx, spectum 3 *responde, spond, spnsum 2 rog 1 saeclum, n *salber, bris, e , snctus, a, um sdc, dx, ductum 3 semper adv. *servi 4 servus, m *siti 4 sl, slis m suffici, fc, fectum 3 supplicter adv. , Tarquinius, i m tener, ra, rum terra, ae f , timor, timris m time, timu, 2 ttus, a, um , *trd, dd, dtum 3 tunc vd, , 3 vnd, vndd, vndtum 3 vni, vn, ventum 4 vide, vd, vsum 2 vidr

via, ae f vir, m , vsi, nis f

vta, ae f vtum, n ,

1. :

hom sapins, id templum ingns, tempus breve.2. :

, , , , , , , , , ?3. :

celr (2), repr, opr (2), brev (2), delv, crv (2), crbr (2), brevium, trium, flcium, audtrium, omnium, stium, templum, dvitum.4. :

1. . 2. (hydra). 3. , , ; , , . 4. (adiv + acc.). 5. , .5. , ( ).

164

165

16 IV . Plusquamperfectum indictv ctv et passv. ut cnsectvum.

Nm., Voc. Gen. Dat. . Abl.

Sg.

Pl.

Sg.

Pl.

flts flts fltu fltm flt

flts fltum fltbus flts fltbus

corn corns corn1 corn corn

cornu cornum cornbus cornu cornbus

1. IV IV 1 -. nm. sg. -s, -. IV . . : manus, s f , ; domus, s2 f ; tribus, s f 3; portcus, s f ; ds, duum4 f pl. 5. gen. sg. -s: flts, flts ; corn, corns n . IV . ! IV . (heteroclta): II IV , voc. sg., nm., dat. abl. pl., IV . domus:2 1

2. PLSQUAMPERFECTUM INDICTV CTV ET PASSVPlsquamperfectum2 , . , plsquamperfectum . Plsquamperfectum indictv ctv , -ram, -rs, -rat, -ermus, -ertis, -rant3. plsquamperfectum, , : 1 2 3 Singulris Plrlis

Nm., Voc. Gen. Dat. . Abl.

Sg.

Pl.

doms doms domu domm dom

doms domrm dombus doms dombus

laudv-ra-m laudv-r-s laudv-ra-t

laudv-r-mus laudv-r-tis laudv-ra-nt

: dom ; domm ; dom . 3 . 4 15- ( , , ) 13- . 5 .Fminna -us: domus, tribus, portcus, ds, duum, manus.

1 - dat. sg. .. IV . .. , gen. sg. 2 , plsquamperfectum. He plsquamperfectum , ( ). 3 -r-, -is + -, .

166

167

P l s q ua m p er f e ct u m i n d ic t v esse 1 2 3 Singulris Plrlis

fu-ra-m fu-r-s fu-ra-t

fu-er-mus fu-er-tis fu-ra-nt

Plsquamperfectum indictv passv 1. participium perfect passv esse imperfectum indictv: 1 2 3 Singulris Plrlis

(- ). . , , .. praes. con. , impf. con. : Tanta vis probittis est, ut eam in hoste etiam dligmus. Sc nn est volunts ante Patrem vestrum, Qu in caels est, ut pereat nus d pusills ists. () , . , , (. 18, 14).

laudtus, a, um eram laudtus, a, um ers laudtus, a, um erat

laudt, ae, a ermus laudt, ae, a ertis laudt, ae, a erant

3. UT CNSECTVUM ut , . nn (ut... nn). . , , : , . , , : , . ut : ) () (tantus, , um , tlis, e ), ; ) (ita, sc , tant . .). ,1

1. Pr dom su. 2. Nm homnum tam bonus fuit, ut nunquam peccvrit. 3. Quidquid est ntum, mortur, quidquid mortur, ntum erat. 4. Tunc obltus est1 E [Chrst] daemonium habns, caecus et mtus, et crvit eum ita, ut loquertur et vidret. 5. Nn Hectrem trxist, Achills, sed corpus, quod furat Hectris. 6. S domus fundta erat supr petram, inundtine fact illsum est flmen domu ill et nn potest eam movre. 7. Ntum est spirtum prmptum esse, carnem autem nfirmam. 8. Pater, in mans Tus commend spirtum meum. 9. Mtus terrae est ab occs ad ortum. 10. Quod nn perdidist, habs; cornua autem nn perdidist, habs igtur cornua (syllogismus).

TheologcaGlria Patr, et Fli, et Spiritu Snct. Recde, spirtus immunde, et d locum Spiritu Snct.Pf. ind. pass. p.3, sg. offr, obtl, ltum, offerre . . 21.1

. pf. ind. pass.

168

169

Spirts Snct grtia illmnat snss et corda nostra. Ven, Spirtus Sncte, repl turum corda fidlium.

paccd, cess, cessum 3 accipi, cp, ceptum 3 Achills, is m ag, g, ctum 3 (.) grtis (. grts) a. , ai, aire v. df. alius, a, ud ambl 1 appre, u, tum 2 ascend, ascend, ascnsum 3 autem , , , benedc, dx, dictum 3 + dat. bib, bib, ptum 3 caecus, a, um caelum, n *calix, calcis m capi, cp, captum 3 *car, carnis f cern, crv, crtum 3 , cibus, m claudus, a, um comd, d, sum 3 commend 1 ; convc 1 cor, cordis n *corn, s n *corpus, pris n cupi, v, tum 3 cr 1 daemonium, dblis, e , dfici, fc, fectum 3 dsertum, n dc, dx, dictum 3 dmitt, ms, missum 3 disciplus, m discumb, cubu, cubtum 3 , d, ded, datum, dare 1 *domus, s () f duodcim ici, ic, iectum 3 lv 1 erg extr faci, fc, factum 3 , *fidlis, e ; flius, i m fnis, is m flmen, nis n fragmentum, n *ger, gess, gestum 3 , glria, ae f Graecus, a, um Graecus, m grtia, ae f habe, bu, btum 2 Hector, ris m (.) Hellspontus, m hom, nis m iam iinus, a, um ; igtur adv. illd, ls, lsum 3 + dat. *illmn 1 immundus, a, um nfirmus, a, um *nfirmits, tis f inundti, nis f ita languor, ris m locus, m loquor, loctus sum 3

Ex Nov TestmentEt convocts duodcim discipls Sus, dedit ills potesttem spirituum immundrum, ut icrent es et crrent omnem langurem et omnem nfirmittem. Et mandcantbus ills accpit Iesus pnem et benedcns frgit et dedit es et ait: Smte, hoc est Corpus Meum. Et accept calce grtis agns dedit es et bibrunt ex ill omns. Chrstus, postquam resurrxrat, omnbus discipls Sus manifstus apparuit et ipss cernentbus est levtus in caelum. Gavs sunt discipl vs Domn.

Saturti mraculsaEt accessrunt ad Eum turbae multae habentes scum mts, clauds, caecs, dbls et alis mults, et pricrunt es ad peds Eius, et crvit es ita, ut turbae mrrentur vidents mts loquents, clds ambulants, caecs vidents et magnificrent Deum Isrhl. Iesus autem, convocts discipls Sus, dxit: Misereor turbae, quia trdu iam persevrant Mcum et nn habent cibum et dmittre es iins nn cupi, n dficiant in vi. Et dcunt E discipl: Unde erg nbs in dsert pns tants, ut saturmus turbam tantam? Et ait ills Iesus: Quot pns habtis? At ill dxrunt: Septem et paucs piscicls. Et praecpit turbae, ut discumbret super terram, et accipins septem pns et piscs et grtis agns frgit et dedit discipls Sus, et discipl dedrunt popl. Et comdrunt omns et saturt sunt et, quod superfuit d fragments, tulrunt1 septem sports plns. Erant autem, qu mandcvrant, quattuor mlia homnum extr parvls et mulirs. Et dmiss turb, ascendit in nviclam et vnit in fns Magdan2.Pf. ind. ct. p.3, pl. fer, tul, ltum, ferre . . 21. 2 Magdan f indcl. . , - ; . , 5 .1

170

171

magnifc 1 magnus, a, um mandc 1 manifstus, a, um *manus, s f misereor, miser()tus sum 2 (+ gen.) mraculsus, a, um mror, mrtus sum 1 move, mv, mtum 2 *mtus, s m mulier, is f multus, a, um mtus, a, um nvicla, ae f nscor, ntus sum 3 ntum est novus, a, um , *occsus, s m ; omnis, e , *ortus, s m ; pnis, is m parvlus, m , pater, tris m paucus, a, um perd, dd, dtum 3 persevr 1 ps, pedis m petra, ae f (., . saxum) , piscis, is m pisciclus, m plnus, a, um poplus, m postquam possum, potu, , posse potests, tis f praecipi, cp, ceptum 3 pr (+ abl.)

prici, ic, iectum 3 prmptus, a, um quattuor qu, quae, quod quia *quisquis, quidquid (quicquid) , quod con. quot recd, cess, cessum 3 reple 2 resurg, rx, rctum 3 satr 1 saturti, nis f snctus, a, um septem *snsus, s m *spirtus, s m sporta, ae f *sm, smps, smptum 3 super supersum, fu, , esse supr , syllogismus, m (.) , tantus, a, um terra, ae f , testmentum, n , theologcus, a, um trah, trx, tractum 3 trduum, n tunc turba, ae f unde urbs, urbis f veni, vn, ventum 4 vi, ae f vide, vd, vsum 2 vsum, n ,

1. :

is spirtus alcer, haec domus nova, obtus subtus, hoc corn cre.2. plqpf. ind. ct. :

dc 3, ag 3, aude 2, audi 4.3. :

amvrs, crs, hrs, vrs, vr (2 ), verss; furant, fnrant, pur (2 ); adversus (4 ), specttus, spirtus, adventus; snsuum, viduum (3 ), biduum (2 ), snsum (4 ), factum (4 ), adversum (5 ), ascnsum, dictum; spiritu, vidu, tu, su; adventbus (2 ), sacerdtbus (2 ), fructbus (2 ), sapientbus (2 ).4. , :

, , , , , , .5. :

prgrd, regrd, advenre, cadre, ascendre, movre.6. :

gen (firmus, a, um), csbus (flx, flcis), adventu (subtus, a, um), snsuum (cer, cris, cre).7. :

1. , . 2. , . 3. (dficre) , . 4. , , .

172

173

17 V . Futrum II ctv et passv. ut (quod) explictvum.

1. V V -. nm. sg. -s. V . gen. sg. - (-): fids, fid f , acis, aci f , ; .. - , - . V . . : dis, di merdis, merdi , , . V . . V ., rs, r1 f ; dis, di , .., . Sg. Pl. Sg. Pl.

. futrum I . F ut r um I I c t v -r, -ris, -rit, -ermus, -ertis, -rint1 ( -r() + -, -s, -t ..). 1 2 3 Singulris Plrlis

laudv-r- laudv-ri-s laudv-ri-t

laudv-er-mus laudv-er-tis laudv-ri-nt

Futrum II esse 1 2 3 Singulris Plrlis

fu-r- fu-ri-s fu-ri-t

fu-er-mus fu-er-tis fu-ri-nt

F ut r um I I p a s s v , , 2, participium pf. pass. futrum I esse: 1 2 3 Singulris Plrlis

Nm. Gen. Dat. . Abl.

r-s r- r- r-m r

r-s r-r-um r-bus r-s r-bus

di-s di- di- di-m di

di-s di-r-um di-bus di-s di-bus

laudtus, a, um er laudtus, a, um eris laudtus, a, um erit

laudt, ae, a ermus laudt, ae, a ertis laudt, ae, a erunt

3. FUTRUM II CTV ET PASSVFutrum II2 (secundum/exctum) , rs : rs publ , rs gestae (pl.t.) , , rs novae (pl.t.) (), rs secundae (pl.t.) , , rs adversae (pl.t.) . , rrum scrptor . 2 , futrum II, . .1

4. UT QUOD EXPLICTVUM est, fit , accdit, vnit , sequtur , relinqutur , contingit ., lx est , ms est , cnsuetd est .. , ( 3 . ..) fut. I esse. 2 . pf. plqpf. ind. pass.1

174

175

. ut , , ut explictvum. ut explictvum , , .. praesns con. impf. con. : Accdit (pf.), ut Athninss Chersonsum colns mittre vellent. Est ms homnum, ut nlint eundem plrbus rbus excellre. , . , , .

bene , male .., quod , quod explictvum. , quod explictvum, , : Optm accdit, quod amcus meus vnit. , .

3. Et dcam anmae meae: Anma, habs multa bona posta in anns plrms, requisce, comde, bibe, epulre1. 4. Quidquid longa seris annrum mults labrbus strxit, id nus dis disspat. 5. In qu idici idicvertis, idicbimn. 6. Expdit vbs, ut nus moritur hom pr popl et nn tta gns pereat2. 7. Vnam glriam qu sprvrit, vram habbit. 8. Est cnsuetd vbs, dxit Pltus ad Idaes, ut num dmittam vbs in Pasch. 9. Ubicumque furit corpus, illc congregbuntur aqulae. 10. Magistrts vidre debent, n homns scelert re publcae perniciem parent. 11. Cum enim tulr3 gents faci tu et dltavr termns tus, nllus nsidibtur terrae tuae ascendente t et apprente in cnspect Domn De tu ter in ann. 12. Istus d angusti lbertus est et trdtur impius pr e. 13. Adulscentia tempus discend est, multa enim adulescentbis discenda sunt, quae virs prodrunt.

II Ex Nov TestmentSed Eg vrittem dc vbs: expdit vbs, ut Eg vdam. S enim nn abir4, Paracltus nn veniet ad vs. S autem abir, mittam Eum ad vs. Et cum vnrit Ille, arguet mundum d pecct et d istiti et d idici. D pecct quidem, quia nn crdunt in M. D istiti vr, quia ad Patrem vd et iam nn vidbtis M. D idici autem, quia prnceps mund huius idictus est. Adhuc multa habe vbs dcre, sed nn potestis portre modo. Cum autem vnrit ille Spirtus vrittis, docbit vs in omnem vrittem,Impertvus praesentis passv eplor 1 [. eplae, rum f pl. , ]. . . 213. 2 Praes. con. ct. p.3, sg. pere, i, tum, re . C. 23. 3 Fut. II ct. p.1, sg. fer, tul, ltum, ferre . . 21. 4 Fut. II ct. p.1, sg. abe, i, tum, re . C. 23.1

I1. Factum est1, ut Paulus venret Ephsum2 et invenret qusdam discipls. 2. Hc sgn vincs.

Pf. ind. pass. p.3, sg. f, factus sum, fr , . C. 22. 2 Ephsus, f , , - , 12 .

1

176

177

nn enim loqutur Smet Ips, sed quaecumque audiet, loqutur et, quae ventra sunt, adnuntibit vbs. Ille M clrificbit, quia d Me accipiet et adnuntibit vbs. Omnia, quaecumque habet Pater, Mea sunt, proptere dx, quia d Me accpit et adnuntibit vbs. Modcum et iam nn vidbtis M et itrum modcum et vidbtis M, quia vd ad Patrem.

Lupus et canisCan perpst lupus maci cnfectus occurrit. Hc ill dxit: T nits, eg autem hc di fame ncor. Tum canis opmus respondbat lup tenu: Ills aeds custdi dligenter. Saepe accdit, ut aedium domnus mih ossa, carnem et alis rs cib d mns su iactet. Sc sine ull labre facle venter impltur meus. Edem quque et tib domn dabuntur, s ill officium meum praestitris. Sub tect ill vvs sine cr, nec imbrs nec nivem in silvs tolerbis, s cnsilium meum nn sprvris. Gavsus est lupus neu recsvit. At cum in itinre canis collum dtrtum aspxrat, ab e causam quaesvit. Canis respondns dxit s servs alligtum esse saepe. Tum lupus: Nn iam tib invide, cum lberttem nn habs.

accd, accd, , 3 accdit 3 v. impers. accpi, cp, ceptum 3 adhc adv. adnunti 1 adulescns, entis m adulescentia, ae f *aeds, is f alius, a, ud prn. allg 1 angustia, ae f , anma, ae f annus, m appre, u, tum 2 aqula, ae f argu, u, 3 ascend, d, cnsum 3 aspici, spx, spectum 3 at coni. , audi 4 , autem coni. , , bib, bib, (ptum) 3 bona, rum n pl. canis, is m car, carnis f causa, ae f cibus, m clrifc 1 collum, n comd, comd, comsum 3 cnfici, fc, fectum 3 congrg 1

cnsilium, i n cnspectus, s m esse in cnspect alicuius ( ) -. cnsutd, dnis f corpus, ris n crd, dd, dtum 3 cra, ae f custdi 4 d, ded, datum, dare 1 dbe, bu, btum 2 dtr, trv, trtum 3 dc, dx, dictum 3 *dis, m dlt 1 dligenter adv. *dmitt, ms, missum 3 disc, didc, 3 dissp 1 doce, cu, ctum 2 nc 1 enim , Ephsus, f expdit impers. , *facis, f *fams, is f gaude, gavsus sum 2 gns, ntis f glria, ae f habe, u, tum 2 hc, haec, hoc hom, nis m iact 1 , iam , *dem, edem, idem (prn. dem.) illc *imber, imbris m , impius, a, um imple, plv, pltum 2 nsidior 1

inveni, vn, ventum 4 invide, vd, vsum 2 ipse, ipsa, ipsum prn. *rscor, 3 *itrum adv. , *iter, itinris n Idaeus, m *idc 1 idicium, i n istitia, ae f istus, a, um labr 1 , labor, ris m lbr 1 lberts, ttis f longus, a, um loquor, ctus sum 3 lupus, m macis, f *magistrtus, s m magistrts, uum m pl. malus, a, um mnsa, ae f meus, a, um mitt, ms, missum 3 modcum modo , morior, mortuus sum, mor 3 multus, a, um mundus, m nec coni. neu nite, tu, , 2 , *nix, nivis f novus, a, um nllus, a, um occurr, occurr, occursum 3 , officium, i n omnis, e

178

179

opmus, a, um *os, ossis n Paracltus, m (.) par 1 Pascha, ae f . pater, tris m Paulus, m pecctum, n *pernicis, f perpstus, a, um Pltus, m plrmus, a, um pn, posu, postum 3 poplus, m port 1 possum, potu, , posse , praest, stt, sttum 1 () prnceps, prncpis m , , (.) pr (+ abl.) , proptere adv. prsum, prfu, , prdesse , publcus, a, um quaer, quaesv, quaestum 3 qu, quae, quod qucumque, quaecumque, quodcumque ; , quia coni. qudam, quaedam, quoddam quis, quid prn. , *quisquis, quidquid , ; quque coni. , recs 1 requisc, quiv, quitum 3 *rs, re f ,

responde, spond, spnsum 2 saepe adv. scelertus, a, um *seris, f , servus, m s coni. sc adv. sgnum, n silva, ae f sine+ abl. spern, sprv, sprtum 3 spirtus, s m *stru, strx, structum 3 sub tectum, n tempus, ris n *tenuis, e ter termnus, m terra, ae f *testmentum, n , Vetus et Novum Testmentum tolr 1 *ttus, a, um trd, dd, dtum 3 tum adv. *ubicumque adv. , nus, a, um vd, , , 3 *vnus, a, um veni, vn, ventum 4 *venter, tris m vrits, tis f vr coni. , , vrus, a, um vide, vd, vsum 2 vinc, vc, victum 3 vir, m , vv, vx, victum 3

1. :

dis longus, fids bona.2. fut. II ct. et pass.:

amre, audre, vidre, trahre.3. , :

, , , , , , , .4. futrum II:

obsect sunt, abgit, mittbantur, fumus, dxistis, tegam, quaerbs.5. :

1. , . 2. , . 3. . 4. , , 1. 5. , . 6. , .

1

!

180

181

18 . Abltvus compartinis. Abltvus mnsrae. Genitvus parttvus.

fcundus, a, um ( fcund-)Nm. sg. m, f n Gen. sg.

fcund-ior

fcund-ius

fcund-iris

brevis, ( brev-)Nm. sg. m, f n Gen. sg.

1. : gradus positvus gradus compartvus gradus superltvus

brev-ior

brev-ius

brev-iris

III : N. V. G. D. c. bl. Singulris m, f n m, f Plrlis n

I-II . III . . , .

brevior brevius brevir-is brevir- brevir-em brevius brevir-e

brevir-s brevir- brevir-um brevir-bus brevir-s brevir- brevir-bus

GRADUS SUPERLTVUS ( ) issmus, a, um, .. -issim -us, -a, -um. fcund-issm-us, a, um brev-issm-us, a, um , , ,

GRADUS COMPARTVUS ( ) , , III (gradus compartvus). nm. sg. -ior -ius. . Gen. sg. -iris. , o fcundus, a, um , , c fcundior, fcundius , , .

, .. -er, errmus, a, um, .. -rim- + -us, -a, -um: celer-rm-us1, a, um pulcher-rm-us, a, um1

; ;

celer-rm-us sus m , csseus > cseus m .. 2. , s, : dses, dis < *d + sede , prsc < pr + sec () . 3. , . : basilcus (.) , philosphus (.) .2 1

242

243

2. : fctum nfctum; prnceps < *prm-caps (prmus + capi). 3. r : trdre < *trns + dre1; . : . sg. pulvis gen. sg. pulvris. 4. : ) . sg. amcs < amcs, c. sg. amcm < amcm, . sing. frgs < frgs; b) 3 . .. praes. ind. ct. dcnt < dcnt.

5. 1. -m, -t, -nt , . ams amt, amm, amnt. 2. (voclis ante voclem corriptur), . habre hab.

6. , . . , , plbs, plbis f (plbs < *plbis), orbis, is . 1. , , , -r II ., III . 3- , III . .: ) vesper < *vespers < *vespers, -rs ; ager < *agerr < *agers < *agrs < *agrs, r , , .. r > r; ) III . alr, lris, alcre: lr < *alcrs < *alcris. III . 3- , alr, , lris, ; ) mors < *morts, (. III .). 2. , -r, -l III ., 1: anmal < *animl; exemplar < *exemplr; vir < *vir (voc. sg.).

3. 1. , u : ) praes. caed, pf. cecd < *ce-caed; b) aestm, exstm < *ex-aestm; c) claud, incld < *in-claud. 2. : a) gen./dat. sg. I . - > -ai > -ae: terrae; : dat. sg. II . - () (), .. - > -: lup; b) nm. pl. I .: - > -ai > -ae: terrae; nm. pl. II . ..: - > -ei > -: lup. 3. : dat./abl. pl. I .: -s > -ais > -eis > -s: terrs; dat./abl. pl. II .: -s > -eis > -s: lups.

4. : - + - > -: am- + - > am (1 . .. praes. ind. ct.); - + - > -: am- + - + -m > amem (1 . .. praes. con. ct.).. r 2 . .. : t--ris; : teg--re.1

(. ).

1

244

245

3. . , , : clmvrunt clmrunt; clmvissem clmssem.

7. , ( , ), , . : a) (- 1 ) b) ( ) , a c) ( ) d) ( 2): a) corru < *con + ru ; : d, t + s = ss > s: mitt-s- > mis-s- > m-s-; b) tectus < *teg-tus < teg, g t; c) laci allici < *ad + laci; rapi corripi < *con + rpi; mitt committ < *con + mitt; faci affici < *ad + faci; d) nf. ind. ct. ferre < *fer-se, velle < *vel-se.

, , . (, ) (, , , , ). , , 1. , , , .

Nmna : , , , , , . . 1. : . 2. : I II III IV V

-

-/-

-

-

-

3. : , , . : nmintvus (ee), genitvus (oe), dtvus (), accstvus (e), abltvus2 (o nfntvus (. 9) supnum (. 2). 2 Abltvus : abltvus , loctvus nstrmentlis . , : dom , rr , Rmae su:

dv-su-m (. dvd-tu-m) cae-su-m

dvdcaed-

f-su-m (. fud-tu-m)

fud-

rn-v- del-v- aud-v- pet-v-5 s-v-

rndelaudpets- (sn)

col-u- hab-u- dom-u- aper-u- al-u-

colhabdomaperal-

-su- , : a) ll rr2:

cur-sum -cul-sum : cp. pell, pepl, pulsum, pellre c compell, compl, compulsum, compellre ; : disc, didc, , discre . 2 (. 11). . 3 , , . 4 II . . 5 !1

curr-cell

vul-su-m pul-su-m

vellpell

b) :

mul-sum mer-sum fxum1

mulcmergfg-

-ter-su-m spar-su-m cn-su-m

-tergspargcns-

( verba intrnstva II . inchotva) , part. fut. ct. 2 . al-tu-m < al, par-tu-m < par-i- ..

264

265

flexum nexum lp-sum ius-sum

flectnectlbiub-

mn-su-m hae-su-m pres-su-m mis-su-m

manhaerpremmitt-

a) Indictvus et coninctvus (1, 2 3 . . ..)1) , : 1 2 3 Singulris Plrlis

praesns (indictv) ( . 3); imperfectum (indictv) -b- (I-II .), -b- (III-IV .) ( . 8); futrum I -b- (I-II .), -- 1 . .., -- (III-IV .) ( . 14); perfectum (indictv ctv) ( . 11); plsquamperfectum (indictv ctv) -r- ( . 16); futrum II (ctv) -r()- ( . 17).

-, -m -s -t

-mus -tis -nt

2) 1 : Singulris Plrlis 1 2 3

indictvus ; coninctvus (praesentis) -- (I .), -- (II, III, IV .), -- ( ) ( . 14); coninctvus (imperfect) -r-/-s- ( . 14); coninctvus (perfect ctv) -r- ( . 19); plsquamperfectum (coninctv ctv) -iss- ( . 20); impertvus ( ) ( . 3); nfntvus1 (praesentis ctv) -r ( . 3); nfntvus (praesentis passv) -r (I-II IV .), - (III .) ( . 7); nfntvus (perfect ctv) -iss ( . 9).

-r -ris -tur

-mur -mn -ntur

3) : Singulris 1 2 3 Plrlis

- -ist -it

-mus -istis -runt (re)

b) Impertvus (2-3 . . ..)Praesns ctv 2 Passv Singulris Plrlis Singulris Plrlis

, : -- m, s, t; -- -r; -- -nt. , .1 1

-te

-re

-mn

(verba trnsitva). (verba intrnsitva) ( ) 3 . .. - : itur .

266

267

Futrum ctv 2 3 Passv Singulris Plrlis Singulris Plrlis

1. ,

Indictvusctvum

-t -t

-tte -nt

-tor -tor21

-ntor Sg.Praesns

N.B. , , . . .

I 1 iact 2 iacts 3 iactat 1 iactmus 2 iacttis 3 iactant 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3iactbam iactbs iactbat iactbtis iactbant iactb iactbis iactbit iactbmus iactbtis iactbunt

IIdle dls dlet dlmus dltis dlent dlbam dlbs dlbat dlbtis dlbant dlb dlbis dlbit dlbmus dlbtis dlbunt leg

IIIlegis legit legmus legtis legunt legbam legbs legbat legbtis legbant legam legs leget legmus legtis legent

IVaudi auds audit audmus audtis audiunt audibam audibs audibat audibtis audibant audiam audis audiet audimus auditis audient

C sum, fu, esse1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3 1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3 Praes. ind. sum es est sumus estis sunt Pf. ind. fu fuist fuit fumus fuistis furunt Praes. n. sim ss sit smus stis sint Impf. ind. eram ers erat ermus ertis erant Impf. n. essem esss esset essmus esstis essent Fut. I r eris erit ermus ertis erunt

Pl.

Imperfectum

Sg.

iactbmus dlbmus legbmus audibmus

Pl.

Pf. con. furim furis furit fuermus fuertis furint

Plqpf. ind. furam furs furat fuermus fuertis furant

Plqpf. con. fuissem fuisss fuisset fuissmus fuisstis fuissent

Fut. II fur furis furit fuermus fuertis furint

Futrum I

Sg.

Pl.

Praes. imper. Fut. imper.

Passvum

Sg.

2 3 2 Pl. 3

es este

est est estte sunt

Part. fut. nf. praes. nf. fut. nf. pf.

futrus, a, um esse futrus, a, um esse; fore fuisse

I Sg. 1 iactor 2 iactris 3 iacttur 1 iactmur Pl. 2 iactmn 3 iactantur

IIdleor dlris dltur dlmur dlmn dlentur

IIIlegor legris legtur legmur legimn leguntur

IVaudior audris audtur audmur audmn audiuntur

mn ( ).

1

268

Praesns

269

1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3 1 Sg. 2 3 1 Pl. 2 3

iactbar iactbris iactbtur iactbmur iactbmn iactbantur iactbor iactbris iactbtur iactbmur iactbimn iactbuntur

dlbar dlbris dlbtur dlbmur dlbmn dlbantur dlbor dlbris dlbtur dlbmur dlbimn dlbuntur

legbar legbris legbtur legbmur legbmn legbantur legar legris legtur legmur legmn legentur

audibar audibris audibtur audibmur audibmn audibantur audiar audiris auditur audimn audienturImperfectum Praesns

Passvum

Imperfectum

I Sg. 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3iacter iactris iacttur iactmur iactmn iactentur iactrer iactrris iactrtur iactrmur iactrmn iactrentur

IIdlear dleris dletur dlemur dlemn dleantur dlrer dlrris dlrtur dlrmur dlrentur

IIIlegar legris legtur legmur legmn legantur legrer l