นางหอมนวล บญเรอง เกด พ.ศ.๒๔๙๖ อาย ๕๘ ป สามเสยชวตดวยโรคประจ าตว มบตร๒คน บตรชายท างานรบจางในอ าเภอเมองเชยงราย บตรสาวท างานโรงพยาบาลเชยงของ อาศยอย บานรองหา ต.ผางาม อ.เวยงชย จ.เชยงราย ไดรบคดเลอกใหเปนนกสทธมนษยชนดเดน โดยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ในวนสทธมนษยชนสากล วนท ๑๐ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๒ นางหอมนวลไดเรมงานอนรกษดอยแมออกรรวมกบชาวบานรองหา (หม ๑ ) และชาวบานรองเจรญ (หม ๑๑) ต.ผางาม อ.เวยงชย จ.เชยงราย ในการเรยกรองและคดคานใหยตการท าเหมองหน โรงโมหนและการระเบดภเขา ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๑

เลอกนางหอมนวล เพราะ นางหอมนวลเปนสตรทมความอดทนและกลาหาญ ในการเรยกรองและคดคานตอผประกอบการทมอทธพล โดยนางหอมนวลจะเปนแกนน าทส าคญรวมในการเดนทางไปยงทตางๆ อยางไมยอทอ และไปตดตามผลดวยตนเองอยางตอเนอง แมจะมฐานะยากจน แตกไมเคยยอทอตออปสรรคทเกด

จดเรมตนของนางหอมนวลในการเรยกรองและคดคานใหยตการท าเหมองหน โรงโมหนและ การระเบดภเขา คอ พนทนนเปนพนททนางหอมนวลอาศยอยมาตงแตเกด และเหนวาพนทบนภเขาเปนแหลงตนน า มความอดมสมบรณ มคณคาและมความหลากหลายทางชวภาพ เหนวาการท าเหมองหน โรงโมหนและการระเบดภเขา เปนการท าลายระบบนเวศน นางหอมนวลจงลกขนมาเปนแกนน าและตอสเพอชมชนอนเปนทรกของตนเอง

นางหอมนวลไดเรมยนหนงสอครงแรกตอ นายวจารณ ไชยนนทน ผวาราชการจงหวดเชยงราย ในป ๒๕๔๑ นายวจารณ ไชยนนทน กไดรบปากวาจะเขามาชวยเหลอ แตกไมไดรบการตอบรบแตอยางใด ตอมานางหอมนวลไดยนถงรฐบาลหลายสมย และหนวยงานตางๆ จ านวนมาก รวมทงการทลเกลาฯถวายฎกาใน ป พ.ศ.๒๕๔๕ พรอมกบมารองเรยนตอ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ.๒๕๔๕ แตการยนรองเรยนในครงน ถอวาไดรบการตอบรบทดในขนหนง เพราะทางคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดเดนทางมายงถ าดอยแมออกร เพอดผลกระทบตอแหลงตนน าทเรมมหนแตกหลนลงมาทบถมอยในถ า เมอวนท ๒ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๔๕ โดยนางหอมนวล ผชวยผใหญบานบญยงค

อนตะวงศ และชาวบาน ไดน าทางไปยงถ าของดอยแมออกร เพอททางคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตจะไดบนทกรายละเอยด และไดด าเนนการตอไป จนคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตรวจสอบและหารอกบหลายหนวยงาน จนในทสดกม รายงานผลการตรวจสอบ และใหมมาตรการแกไขปญหา ดงน (1) ใหกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ก ากบดแลผไดรบประทานบตรระเบดหน1

บรเวณดอยแมออกรด าเนนการเฉพาะในขอบเขตทไดรบประทานบตร หากมผลกระทบใดตอแหลงน าในถ าใตภเขา ตองหยดประกอบการทนท และไมอนญาตการตออายประทานบตรทจะหมดอายลงในวนท ๑๒สงหาคม ๒๕๔๙ รวมทงก าหนดเปนนโยบายไมอนญาตใหท าเหมองแรไมวาประเภทใด ณ บรเวณดอยแมออกรตอไป

(2) ใหส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ยตการพจารณารายงานประเมนผลกระทบสงแวดลอม (EIA)2 ของผประกอบการทกแปลง บรเวณดอยแมออกร และด าเนนการประกาศใหดอยแมออกรเปนเขตคมครองสงแวดลอม

หลงจากมประกาศจากทางคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต นางหอมนวลและชาวบานจง ปนขนไปปกธงไวบนยอดเขาเพอไมใหล าแดนประทานบตร เฝาระวงและไดมการท าพธบวชปาทกป ดวยความหวงวา ประทานบตรทก าลงระเบดอยนจะหมดอายในป พ.ศ.๒๕๔๙ และยงมรายงานผลการตรวจสอบของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทไมใหมการอนญาตประทานบตรใหมเพมเตมจากเดมอก ท าใหนางหอมนวลและชาวบานยงมก าลงใจมากขน

แตเมอหมดอายประทานบตร กลบพบวา การระเบดและยอยหนยงมอย นางหอมนวลและชาวบานพากนรองเรยนคดคาน ทงผานหนวยงานตางๆ ทกระดบ จนถง กรมกระทรวงทเกยวของ และทลเกลาฯถวายฎกาฯตอสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ เมอวนท ๑๙ กมภาพนธ พ.ศ.๒๕๕๒ รวมทงรวมกนใหสมภาษณ สอสาธารณะ รายการทวสาธารณะและสถานวทยโทรทศนตางๆในชวงตนป พ.ศ.๒๕๕๒ โดยขาวทเผยแพรออกไป ท าใหนายไพโรจน สญญะเดชากล อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (อพร.) ไปพบนางหอมนวลและชาวบาน โดยยนยนวา จะตรวจสอบและรบฟงค าคดคานของชาวบาน แตแลวสดทาย นายชาญชย ชยรงเรอง รฐมนตรกระทรวงอตสาหกรรมกกลบใหประทานบตรในพนท ทขยายตอเนองจากเดมบนดอยแมออกฮ นางหอมนวลและชาวบานตางกทอแทและหมดก าลงใจทหนวยงานของรฐไมรบฟงความเดอดรอนของชาวบาน แตคดวาหนวยงานราชการอนมตผดหลกรฐธรรมนญและตองการปกปองชมชนตอไป แมผคนบางสวนจะเรมหวนไหวกบอทธพลอยบาง แตนางหอมนวลและ กลมชาวบานจ านวนมากตดสนใจมารองเรยนตอ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตชดใหมอกครงหนง 1 ประทานบตร หมายถง หนงสอส าคญทออกใหเพอท าเหมองภายในเขตทก าหนด โดยยนขอตอทรพยากรธรณประจ าทองท รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมเปนผอนญาตประทานบตร ซงอายของประทานบตรขนอยกบปรมาณ แรส ารอง ชนดแร การใชประโยชนและประเภทของพนทค าขอ วาเปนพนทกรรมสทธหรอพนทของรฐ โดยคณะกรรมการตาม พ.ร.บ.แรจะเปนผพจารณา ประทานบตรหนอตสาหกรรมชนดหนปนเพออตสาหกรรมกอสรางขอได แปลงละไมเกน 300 ไร มอาย 10 ป 2 EIA (Environmental Impact Assessment) คอ การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม เปนเสมอนเครองมหรอการอธบาย โดยใชหลกวชาการทชใหเหนวาเมอด าเนนโครงการแลว จะมผลกระทบตอสภาวะแวะลอม ทงผลบวกและผลลบ ทงระยะสนและระยะยาว

ในป พ.ศ.๒๕๕๒ เพอขอใหตรวจสอบใหม รวมทงชวยด าเนนการฟองตอศาลปกครอง ใหคมครองไมใหมการระเบดหนในประทานบตรใหม

อ านาจหนาทของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต อ านาจหนาทตามรฐธรรมนญ ๒๕๕๐ บทบญญตมาตรา ๒๕๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ก าหนดให

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจหนาท ดงตอไปน ๑. ตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอการละเลยการกระท าอนเปนการละเมดสทธมนษยชน

หรออนไมเปนไปตามพนธกรณระหวางประเทศเกยวกบสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค และเสนอมาตรการการแกไขทเหมาะสมตอบคคลหรอหนวยงานทกระท าหรอละเลยการกระท าดงกลาว เพอด าเนนการ ในกรณทปรากฏวาไมมการด าเนนการตามทเสนอ ใหรายงานตอรฐสภาเพอด าเนนการตอไป

๒. เสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญ ในกรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวา บทบญญตแหงกฎหมายใดกระทบตอสทธมนษยชนและมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ

๓. เสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลปกครอง ในกรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวากฎ ค าสง หรอการกระท าอนใดในทางปกครองกระทบตอสทธมนษยชนและมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ทงน ตามพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

๔. ฟองคดตอศาลยตธรรมแทนผเสยหาย เมอไดรบการรองขอจากผเสยหายและเปนกรณทเหนสมควรเพอแกไขปญหาการละเมดสทธมนษยชนเปนสวนรวม ทงน ตามทกฎหมายบญญต

๕. เสนอแนะนโยบายและขอเสนอในการปรบปรงกฎหมาย และกฎ ตอรฐสภาหรอคณะรฐมนตรเพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน

๖. สงเสรมการศกษา การวจย และการเผยแพรความรดานสทธมนษยชน ๗. สงเสรมความรวมมอและการประสานงานระหวางหนวยราชการ องคการเอกชน และองคการ

อนในดานสทธมนษยชน ๘. จดท ารายงานประจ าปเพอประเมนสถานการณดานสทธมนษยชนภายในประเทศและเสนอตอ

รฐสภา ๙. อ านาจหนาทอนตามทกฎหมายบญญต ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตองค านงถงผลประโยชนสวนรวมของ

ชาตและประชาชนประกอบดวย และมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า รวมทงมอ านาจอนเพอประโยชนในการปฏบตหนาท ทงน ตามทกฎหมายบญญต

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ จงเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทบญญตใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจหนาทในการเสนอเรองพรอมความเหนตอศาลรฐธรรมนญ

และศาลปกครอง รวมทงการฟองคดตอศาลยตธรรมแทนผเสยหายได (ตามขอ ๒-๔ และเปนการ เพมเตมจากอ านาจหนาทตามรฐธรรมนญ ๒๕๔๐) โดยใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบ รฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง และทกฎหมายบญญตตามล าดบ

การระเบดภเขาสงผลกระทบตอแหลงตนน าทส าคญของชมชน ซงมความจ าเปนตอการประกอบอาชพท านาของชาวบานบรเวณนน ทงยงกอใหเกดฝ นละอองและเสยงดงรบกวน สงผลเสยตอสขภาพของชาวบานโดยตรง เนองจากไมมองคกรใดยนมอเขามาชวยเหลอ นางหอมนวลจงด าเนนการเรยกรองสทธของตน ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญมาตราทเกยวของกบสทธมนษยชน หมวด๓ สทธและเสรภาพของชนชาวไทย สวนท๑๐ สทธในขอมลขาวสารการรองเรยน ไดแกมาตรา ๕๗ บคคลยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอน าไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การก าหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยส าคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนด าเนนการ มาตรา ๕๘ บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน มาตรา ๕๙ บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกข และไดรบแจงผลการพจารณาภายในเวลาอนรวดเรว มาตรา ๖๐ บคคลยอมมสทธทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคลใหรบผดเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานนน

บรษทโรงโมหนทท าการระเบดภเขา คอ “บรษทเชยงรายแลนดแอสโซซเอทส จ ากด” มสถานทตง

ส านกงานใหญ เลขท ๓๑๙ หมท ๕ ต าบลทาสาย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย ๕๗๐๐๐ สถานทตงการท าเหมองหน โรงโมหนและการระเบดภเขา ตงอยหมท ๕ ต าบลผางาม อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

รปภาพโรงโมหน ต าบลผางาม อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

เรมกอตงเมอวนท ๒๑ พฤศจกายน ๒๕๓๓ โดยไดเรมยนขอใบอนญาตระเบดและยอยหน กระทงถงเดอน พฤศจกายน ๒๕๓๖ กไดรบใบอนญาตระเบดและยอยหนใบแรก หลกจากนนเรมท าธรกจดานโรงโมหนและเรมโมหนไดครงแรกเมอวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๓๗ จนถงปจจบน โดยม นายนสต สทธอาษา เปนกรรมการผจดการบรษท

วตถประสงค ๑. ประกอบกจการระเบดและยอยหน ๒. ประกอบกจการรบเหมากอสรางอาคาร อาคารพาณชย อาคารทพกอาศย สถานทท าการ ถนน

สะพาน เขอน อโมงค และงานกอสรางอยางอนทกชนด รวมทงรบท างานโยธาทกประเภท ๓. ประกอบกจการเหมองแร โรงงานถลงแร ๔. ประกอบกจการขนสงและขนถายสนคาภายในประเทศ ๕. ประกอบกจการโรงงานดดทราย ขดหรอลอก กรวดทราย หรอหน การล าเลยงหน กรวด ทราย

หรอดน ดวยระบบสายธารล าเลยง เปาหมายขององคกร ๑. เพอขยายงานในวงการธรกจรบเหมาทงหนวยงานของรฐและเอกชนใหกวางขวางยงขน ๒. เพอสรางการยอมรบจากกรมโยธาธการส านกงานเรงรดพฒนาชนบท ชลประทาน ส านกงาน

ทางหลวงชนบทท ๒ และหนวยงานทเกยวของ ๓. เพอท าการระเบดและยอยหน และเปนตวแทนจ าหนายในวงการกอสรางทกวางขวางใหมาก

ทสด ๔. เพอน าความเจรญสชนบท

ลาสดไดมการจดโครงการปองกนผลกระทบดานมลพษสถานประกอบการ จากเครอขาย โครงการปองกนผลกระทบดานมลพษจากสถานประกอบการ เปนกจกรรมการปลกปาเพอลดภาวะโลกรอน ประชมเครอขาย เชอมโยงเครอขาย และเขาเยยมชมโรงงาน ในวนพฤหสบดท ๑๖ มถนายน ๒๕๕๔ ด าเนนการโดยอตสาหกรรมจงหวดเชยงราย มนายเรองศกด โฆษะครรชต เปนประธานเปดการประชม ทางเครอขายจะรวบรวม ปญหาของเครอขาย ปญหาผลกระทบดานมลพษจากสถานประกอบการโรงงาน และน าปญหาทเกดขนในเขตพนทเสนอในทประชมเพอรวมกนแกไขปญหาทเกดขน ตลอดจนถงขอเสนอแนะ ขอคดเหนตางๆ เสนอในทประชม มผลการประชม ดงน - เครอขายฯ ผเขารวมประชมไดเสนอปญหาของการสรางเครอขาย การเชอมโยงเครอขาย การเฝาระวงการเกดผลกระทบดานมลพษของสถานประกอบการในชมชน เนองจากสถานประกอบการบางราย ไมคอยใหความรวมมอ ตลอดจนถงสมาชกเครอขายไมคอยมเวลา

- เครอขายเสนอปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชมชนจากสถานประกอบการ และไดรวมกนแกไขปญหาทเกดขน

- ผเขารวมประชมไดโตตอบขอซกถามจนเปนทพอใจ ผลการปฏบตงานของเครอขายฯ - ไดสรางสายสมพนธทดกบชมชน ผประกอบการ ตลอดจนถงไดสรางเครอขาย เชอมโยงเครอขาย

และขยายเครอขายเพมขน วตถประสงคของทางเครอขายฯ ๑. เพอลดภาวะโลกรอน ๒. เพมพนทสเขยว สรางความชมชนในบรรยากาศ เพมออกซเจนโอโซนในอากาศ ๓. เปนการสรางคณธรรมดานจตอาสาใหกบภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทสาธารณะอนเปนทองถนทอยของตนเอง นบเปนการเดนตามรอยเบองยคลบาท และเปนการท าความดถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

๔. เปนการสรางความสมพนธระหวางภาคเอกชน และภาคประชาชน ใหเขามามสวนรวมด าเนนการปลกตนไมอยางจรงจง และมความตระหนกรวมกนทจะหวงแหน รกษา อนรกษทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมของตนเอง

เพราะทางเครอขายฯเหนวา สภาพปจจบนเกดปรากฏการณภาวะโลกรอน สภาพดนฟาอากาศ แหงแลง ทรพยากรธรรมชาตถกท าลาย เกดมลพษทางอากาศ ทางน า ปรากฏการณดงกลาวนบวนแตจะ ทวความรนแรงมากขนเปนล าดบทกป ๆ เครอขายโครงการปองกนผลกระทบดานมลพษจากสถานประกอบการ จงมความตระหนกในเรองนเปนอยางยง จงไดรวมกนกบส านกงานอตสาหกรรมจงหวดเชยงราย องคการบรหารสวนต าบลผางาม ประชาชนบานทงย งหมท ๒ ต าบลผางาม อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย ก านน ผใหญบาน ครและนกเรยนบานทงย งหวฝายวทยา ต าบลผางาม อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย จะตองรวมกนปลกตนไมอยางจรงจงโดยรบดวน เพอไดตนไมเพมมากขน ลดความรอน

สรางความชมชน เพมออกซเจนในอากาศ/ท าใหประชาชนมสขภาพอนามยด/มจตใจออนไหว อารมณเยน ปลกฝงคณธรรมดานจตอาสา

ถงแมจะมหนวยงานเขามาชวยเหลอบรรเทาปญหา แตปญหาและอปสรรคทนางหอมนวลและกลมชาวบานทคดคานการระเบดภเขกยงคงตองเผชญตอไป คอ

- ผประกอบการโรงโมหนเปนนกการเมองทองถน และผทด ารงต าแหนงในองคการบรหารสวนต าบลสวนใหญเปนเครอขายเดยวกนกบผประกอบการ ทงทมนามสกลเดยวกน เปนเครอญาตกน และเปนลกนอง ท าใหการสมปทานเปนไปไดงาย

- เมอวนท ๒๐ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๔๕ ผชวยผใหญบานบญยงค อนตะวงศ ถกลอบยงจนเสยชวตทบาน ชาวบานจงเกดความหวนเกรงตออทธพลของผประกอบการ ท าใหไมมพยานยนยนเพอจบตวคนรายทยงผชวยผใหญบานบญยงค อนตะวงศ มาลงโทษจนถงปจจบน เนองจากผประกอบการมอ านาจมาก ท าใหชาวบานหลายคนถอนตวออกจากกลมการเรยกรองสทธมนษยชน

- พนททไดรบผลกระทบโดยตรงสวนใหญนนจะเปนพนทของผมอทธพลและของชาวนาเพยงบางสวน ซงผมอทธพลกจะไมสนใจกบปญหาทเกด เนองจากไมไดอยอาศยและเปนพนทวางเปลา ตางกบชาวบานทท านาและอาศยอย

ปญหาทมาจากผประกอบการ - ผประกอบการมเปาหมายเพอขยายงานใหธรกจรบเหมาทงหนวยงานของรฐและเอกชนใหมความ

กวางขวางยงขน และเพอท าการระเบดและยอยหน และเปนตวแทนจ าหนายในวงการกอสรางทกวางขวางใหมากทสด ใหเหตผลวาเพอเปนการน าความเจรญสชนบท โดยทไมฟงเสยงเรยกรองและคดคานจากชาวบาน - ผประกอบการละเลยไมปฏบตตามมาตรการตางๆทควบคมเรองมลพษทางอากาศและทางเสยง ซงกอใหเกดปญหาตอสงแวดลอม คอ หนถลมลงมาทบถมในถ าทเปนตนน าทส าคญของชาวนาบรเวณนน

- ผประกอบการอางวาตองระเบดภเขาเพอน าหนไปพฒนาถนนและงานกอสรางตางๆ แตนนเปนการพฒนาทไมกวางไกล เปนการพฒนาระยะสนมากกวา เพราะระเบดภเขาทกวน อกไมกปภเขากคงหมด

- ผประกอบการไมไดค านงถงผลกระทบทชาวบานตองเผชญ และไมไดสนใจเสยงคดคานจากชาวบานวาตองประสบปญหาใดบาง และยงไมแกไขกบปญหาทเกด

ปญหาทมาจากรฐ - รฐ (องคการบรหารสวนต าบล) ไมเขมงวดและไมชดเจน ยงผประกอบการเปนผมอทธพล มกจะ

ใชอ านาจในการตอรองกบเจาหนาทของรฐ ทมหนาทรบผดชอบในสวนของสงแวดลอม กลายเปนวาเจาหนาทของรฐยอมรบเงนสนบน จนกลายเปนผกระท าผดกฎหมายเสยเอง

- ทางรฐบาลไดอางวา การอนญาตใหมการท าเหมองหน โรงโมหนและการระเบดภเขา เปนอ านาจการตดสนใจของทางองคการบรหารสวนต าบล โดยทรฐไมสามารถเขามาแทรกแซงได

ความขดแยงระหวางนางหอมนวลและผประกอบการ มาจากความตองการทสวนทางกน โดยชาวบานมความตองการทจะอยในสงแวดลอมทมความสะอาดปราศจากมลพษ ทงทางอากาศและเสยง รวมไปถงเรองของการใชน าทมตนน าอยในถ าแมออกร แตผประกอบการยงคงด าเนนการระเบดภเขาอยอยางตอเนอง เหนความส าคญในเรองของผลประโยชนมากกวาความส าคญของชาวบาน นางหอมนวลจงไดด าเนนการเรยกรองสทธของชมชนดวยวธตางๆ เชน การยนหนงสอรองเรยนตอคณะกรรมการสทธมนษยชน การเดนขบวนคดคานการระเบดภเขา การยนฎกา ฯลฯ

ในการด าเนนการเรยกรองและคดคาน มอกหนงองคกรทยนมอเขามาใหการชวยเหลอนอกเหนอจากคณะกรรมการสทธมนษยชน คอ "มลนธพฒนาชมชนและเขตภเขา" ซงเปนองคกรพฒนาภาคเอกชนสาธารณประโยชน กอตงขนเมอ พ.ศ.๒๕๒๘ วตถประสงคหลกของมลนธฯ มดงน

๑.สงเสรมและสนบสนนการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในเขตภเขาและชมชนอนๆ ๒. รวมมอกบหนวยงานราชการและองคการตางๆในการสนบสนนใหเปนชมชนทพงตนเองไดมาก

ทสด ๓. สงเสรมใหชมชนในเขตภเขาและชมชนอนๆ เหนคณคาและภมใจในวฒนธรรมอนดงามของ

ชมชน โดยมการอนรกษและพฒนาอยางเหมาะสม ๔. สงเสรมใหเหนความส าคญและมการอนรกษธรรมชาต ๕. สนบสนนบคคลทเขาไปท างานกบชมชนในเขตภเขา และชมชนอนๆดวยความอทศตนและ

ศรทธา ๖. ด าเนนการเพอสาธารณประโยชนโดยสนบสนนและรวมมอกบบคคลและองคกรอนๆ ๗. สงเสรมการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ดวยความ

เปนกลางและไมใหการสนบสนนดานการเงนหรอทรพยสนแกนกการเมองหรอพรรคการเมองใด

โดยทางมลนธฯ สนบสนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในเรองของการใชประโยชนจากปา การอนรกษปาตนน า ซงมจดประสงคเปนแนวทางเดยวกบการปฏบตของนางหอมนวล ทางมลนธฯยนมอเขาชวยเหลอนางหอมนวลและชาวบาน โดยการน าของนางจฑามาศ ราชประสทธ ผจดการมลนธพฒนาชมชนและภเขา ไดเรมเขาไปในพนทเมอป พ.ศ.๒๕๕๐ นางจฑามาศ ไดกลาววา “ปาหอมนวลเคยยนเรองกบ คณะสทธมนษยชนแหงชาต ยนเรองกบทางสมาชกวฒสภา คณะกรรมาธการ แตองคกรอสระ เคยไปหาทานนายก อภสทธ แลวไดเบอรโทรมาดวยนะ แตเรองกเงยบหายไป เพราะจรงๆแลวกคอทางรฐไดใหอ านาจทงหมดแกทางองคการบรหารสวนต าบล เปนผตดสนใจ ทายสดกตองยอมรบ ทางเรากเลยชวยอะไรไดไมมากคะ” และยงไดใหค าตอบของค าถามทวา นางหอมนวลและชาวบานไดมการเรยกรองตอผประกอบการโรงโมหนนนอยางไรบาง นางจฑามาศ ไดใหค าตอบวา “ไดรองทกขไปยง

ผประกอบการหลายรอบมากคะ ปาหอมเรมท างานโดยเรมรณรงคเรองนตงแตป ๔๑ และมการระเบดหนมากอนหนานน แรกเรมโรงโมหนไดท าเลกๆกอน แลวคอยขยายๆ มากขน ในป ๔๔ ถง ๔๙ ปาหอมกพยายามทจะรวมชาวบานและท าจดหมายถง องคการบรหารสวนต าบล (อบต.)กอน ในเรองใหมการยตการระเบดหน แตทาง อบต. ตอบกลบมาวามนเปนมตสภาของ อบต. ซงไมสามารถทจะ เปลยนแปลงได กตองรอใหหมดสมยกอน พอหลงจากนน ป๔๙ กหมดสมยลง แตกมการตอสญญาตอไปไดอก และกตอไปอกเรอยๆ ซงภายหลงจากนน ปาหอมกเหนวามนไมไดการแลว ทางมลนธฯของเรา ทเปนทมงานในการตอส กไดสงจดหมายไปถงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ซงชดเกาคอ อาจารย สรย ไพรส มาดพนทเองเลยและรวมตวกบกลมคนท างานดานสงแวดลอมหลายคนไปดในพนท ซงคณะกรรมการสทธมนษยชนทมาตรวจสอบกไดพดคยในประเดนน แตเนองจากกรณนมนเปนอ านาจในการตดสนใจของ อบต. ทองถนสามารถตดสนใจไดเอง คดวาเรองนยตไมได เลยสงเรองไปถงศาลปกครอง ตอนนเรองอยในระหวางศาลปกครอง กไตสวนกนเบองตนกคอซกพยาน และยงรอศาลเรยกพบอกครงเพอตดสนคดใหถงทสด ซงถาหากสนสดแลวยงใหมการระเบดหนตอไป ปาหอมกคงตองยอมรบในค าตดสนนน” นางจฑามาศ กลาวดวยน าเสยงทเศราใจ

จะเหนไดวาทางมลนธฯกไดใหความชวยเหลอไดเพยงบางสวน ไมวาจะเปนการชวยเปนวทยากรและใหขอมลทถกตองแกชาวบาน แตกถอวาไดท าใหชาวบานไดรบขอมลขาวสารทถกตอง และหนมารวมมอกนเรยกรองอกครงหนง

แมวาจะมการเรยกรองและคดคาน แตเสยงของชาวบานทเดอดรอนจรงๆยงมอยนอย เพราะวาพนทนา ทไดรบผลกระทบนเปนทนาประมาณ ๘๐๐ ไร สวนใหญเปนของนายทนเกอบทงหมด ซงเจาของทดนทเปนนายทนกไมไดมาสนใจดแลอะไร จะมเพยงพนทนาแคบางไรเทานนทเปนของชาวนาจรงๆทเดอดรอน จงจะเหนไดวาพลงทมมนยงมนอยอย และมเรองของผลประโยชนเขามาแทรกแซง กคอผถอหนในบรษททสมปทานมาได กคอผมอ านาจในทองถนและเปนนกการเมองของเชยงรายดวย ไมวาจะเปน อดตนายกเทศมนตร และยงมเครอญาตอก เพราะฉะนนกลมนกมสวนไดผลประโยชน ทงยงมอทธพลทางการเมองทองถน จงสามารถด าเนนการระเบดภเขาไดตอไป นางหอมนวลไดแสดงความเหนตอชมชนไววา “การพฒนาใหภผาแมออกรเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษระบบนเวศนและวฒนธรรม หนวยงานราชการหรอเอกชนทสนใจสามารถน าแนวคดไปปรบใชได คอ การสงเสรมใหนกทองเทยวใชภผาเปนสถานทชนชมธรรมชาต ขจกรยานรอบ ๆ ทองทงนา พกผอน รวมกจกรรมทางการเกษตรกบเกษตรกร เดนเทยวดอยแมออกร ซงตองมดเขาไปด โดยใชเวลาประมาณ ๔ ชวโมง ปลอยปลาในน าซบ ดอยแมออกร เพอเปนแหลงอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ และแหลงอาหารของทองถน” และยงกลาวไววา “สมยกอนผางามสวยมาก ผาเรยงกนหลายลก มทองนาทงขาวลอมรอบ เวลาขาวเขยว เขากเขยวดวย เวลาขาวเหลองเขากเหลองดวย”

ภาพดอยแมออกรในปจจบน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนทนของธรรมชาตและสงแวดลอม ซงทรพยากรสวนใหญใชแลวกหมดไปหรอจะสรางทดแทนในกรณของการระเบดดอยแมออกรกตองใชระยะเวลานานในการฟนฟ หากใชอยางขาดความระมดระวงจะท าลายความสมดลของธรรมชาต เพราะมการระเบดภเขาทกวน สงผลเสยในการด ารงชวตของชาวบานและสงแวดลอม จนยากทจะแกไข ดงนน พลงของคนในชมชนตลอดจนสงคมมสวนชวยมากในการรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหอยไดอยางย งยน

บรรณานกรม หนงสอ

ดร.ทววงศ ศรบร.๒๕๔๑.EIA การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม.กรงเทพฯ : ส านกพมพ บรษท มายด พบลชชง จ ากด.

รศ.อ.นงลกษณ สวรรณพนจ,รศ.อ.ปรชา สวรรณพนจ.๒๕๔๘.มนษยกบสงแวดลอม.กรงเทพฯ : ส านกพมพครสภาลาดพราว.

น าแท มบญสลาง.๒๕๕๐.การด าเนนคดแบบกลมและการน ารปแบบการด าเนนคดแบบกลมมาใชในคดสงแวดลอมในประเทศไทย.กรงเทพฯ : ส านกพมพนตธรรม.

สนย มลลกะมาลย.๒๕๔๕.รฐธรรมนญกบการมสวนรวมของประชาชนในการพทกษรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รศ.ดร.อ านาจ วงศบณฑต.๒๕๕๐.กฎหมายสงแวดลอม.กรงเทพฯ : ส านกพมพวญญชน จ ากด.

วนทนย วาสกะสน.๒๕๔๓.สงคมสงเคราะหแนวสตรนยม ทฤษฎและการปฏบตงาน.กรงเทพฯ : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร

รศ.อดมศกด สนธพงษ.๒๕๕๓.สทธมนษยชน.กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รศ.อดมศกด สนธพงษ.๒๕๕๔.กฎหมายวาดวยความเสยหายทางสงแวดลอม.กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วารสาร

มลนธพฒนาชมชนและเขตภเขา. “วตถประสงคมลนธพฒนาชมชนและเขตภเขา”.หนา๓.

เวบไซต ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. อ านาจหนาทของคณะกรรมการสทธ

มนษยชนแหงชาต, รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญมาตราทเกยวของกบสทธมนษยชน.[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.nhrc.or.th. (วนทคนขอมล : ๑๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๔).

บรษท เชยงรายแลนดโซซเอทส จ ากด.เกยวกบบรษทฯ.[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.crl.co.th. (วนทคนขอมล : ๑๙ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๔).

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร.การประชมเครอขายและการเชอมโยงเครอขายจงหวดเชยงใหม.[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.mict.go.th. (วนทคนขอมล : ๑๙ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๔).