די אמונה טפילה און ע"ז שקר מיטן נאמען "רבי ז"ל

מיר שטייען שוין בקיץ תשס"ט לפ"ק, אט אין אפאר חדשים ארום גייט זיין דער דרייסיגסטע יארצייט פון מרן רבינו הק' מהריט"ב מ'סאטאמאר זי"ע,

אט אין די תקופה איז וויכטיג אז תלמודי וחסידי סאטמאר זאלן זיך מתבונן זיין ווי מ'שטייט, און ווי מ'האלט במשנתו של רבינו, ליידער ליידער האבן מיר דעגרייכט צו

א מצב וואס מענטשן ווייסן שוין נישט וואס איז יא סאטמאר און וואס איז נישט סאטמאר, עד כדי כך אז די יונגערע עולם אינטרעסירט נישט מער די וויכטיגסטע

יסודות פון סאטמאר, כדי צו פארשטיין וואס מיר מיינען מוזן מיר דאס אביסל ברייטער מסביר זיין און אביסל צולייגן.

ווי באקאנט פאר יעדע סאטמאר'ע חסיד איז די ערשטע יסוד געוועהן ביים רבי'ן אז מ'טאר נישט פאלגן א רבי'ן בלינדערהייט בפרט ווען ס'איז נגד התורה, דאס איז

געוועהן זיין שטעלונג ביי פרשת בעלזא, און צו דעם האט ער געברענגט א ראי' אז די התנגדות פון צאנז קעגן סאדיגורא איז געוועהן צוליב דאס אז מ'פאלגט א רבי'ן מיט

פארמאכטע אויגן אפי' ווען ס'איז נגד התורה.

נעבאך נעבאך, דבר שנצטער בו אותו צדיק יכשל בו זרעו, ס'איז שווער צו רעדן דערפון, מ'קען דאס אפי' נישט שרייבן אין קיין שום אנדערע אויסגאבע, ווייל ווער

ס'וועט נאר וועלן שרייבן אזעלכע ווערטער וועט גלייך הייסן א שייגעץ און א משכיל וואס רעדט אויפן רבין זיכערוינעבראכע, אבער לאמיר קוקן מיט א ניכטערע בליק אויף

אייניגע דוגמאות וויאזוי ווערן געמאכט מיינונגען בזמן הזה.

אריזאנע ווייץ:

מן הדין וואלט די מתירים געדארפט ארויסקומען מיט א טענה אז זייערע ווייץ איז מורא'דיג מהודר, ווייל, ס'איז נישט מצומחות, ס'איז גוט, ס'איז שיין, ווייל אזוי

שטייט דא און דארט, און דא ציטירט מען א רייע פוסקים וואס האלט אזוי און פארטיג,

צד האוסר, וואלט געדארפט מן הדין שרייבן אנדערע פוסקים לשיטתם וואס האלטן פארקערט, אזוי זאל ווערן געפירט א תורה'דיגע מערכה און יעדער קען זיך

אויסקלויבן וועלכע צד ער וויל.

למעשה, די גרעסטע געווינס פארן צד המתיר איז געוועהן, אז מ'האט געטראפן א עד אין "דער איד" ווי עס שטייט אז מ'שניידט ווייץ בשנת תשכ"ז עפ"י הוראות כ"ק

אדמו"ר שליט"א )זצ"ל( אין אריזאנע, און מיט דעם עד פייערט מען א זיג אז דער רבי זיכערוינעבראכע אליין האט געניצט דעי ווייץ,

צד האוסר, שרייבן אז דער רבי האט נאר געניצט פון שפיץ בארג און זיי ניצן פון

טאל, און פאר זיך אליין האט דער רבי אוודאי נישט געניצט דעס, און די אנדערע צד זענען גאר די וואס זענען משנה פונעם רבין זיכערוינעבראכע, און דערפאר קומט

ארויס א קול קורא אן קיין איין ווארט דברי תורה נאר פשוט כל המשנה ידו על התחתונה, ס'קומט ארויס א קונטרס וואס כמעט יעדע בריוו איז נאר אז מ'טאר נישט

משנה זיין פון רבין.

עירוב:

מן הדין וואלט צד המתיר געדארפט ארויס קומען מיט א בירור להלכה אז דער עירוב איז כשר מטעמים הרבה עפ"י הלכה, צד האוסר זאל ארויס געבן א בירור להלכה אז

ס'איז אסור מכח כמה פוסקים,

למעשה, צד המתיר האט ארויס געגעבן גאנץ א שוואכן בירור, אבער דער עיקר איז געוועהן אז זיי האבן עדות'שאפט פון עטליכע מענטשן אז דער רבי ז"ל האט יא געקענט

באשטיין ס'זאל זיין א עירוב,

צד האוסר איז דאך קלאר ממש אז די חומר האיסור איז נאר דאס ווייל דער רבי זיכערוינעבראכע האט דאס נישט געוואלט )נישט געמאכט(, מ'פארשפרייט א גאנצע

קונטרס מיט גביית עדות אז דער רבי האט נישט געוואלט, יעדן דריטן שבת קומט ארויס א פליג בלעטל מיט איין טענה אז דער רבי איז מרא דאתרא און דער רבי האט נישט

געוואלט, און דערפאר דארף מען שרייען "שבת" היתכן די מענטשן )וויזינץ'ע און בעלזא( פאלגן נישט דעם רבי'ן.

דערי לולבים:

איין צד זאגט אז דער רבי זיכערוינעבראכע האט געשיקט אתרוגים און נישט לולבים בשנת השמיטה קיין א"י, איז משמע אז דער רבי האט נישט געהאט קיין פראבלעם מיט די

לולבים,

צווייטע צד זאגט, אז לולבים האט די זעלבע דין ווי אתרוגים וואס ביי אתרוגים איז דער רבי געוועהן זייער שארף, און די זעלבע שארפקייט איז גולטיג אויך ביי

לולבים,

אבער זיך מטריח זיין און זיך אריין לאזן בבירורי הלכות מאן דכר שמי', דער נידון איז נאר רבי ז"ל יא רבי ז"ל נישט.

שיניום אין די שחיטה בעתיד:

עס הערט זיך שמיעות אז ס'גייט ווערן תיקונים אין די שחיטה, די צד האוסרים לאזן זיך שוין הערן אז מ'מאכט שיניום, היתכן מ'איז משנה פון רבי'ן זיכערוינעבראכע,

ס'איז עק וועלט, די צד המתיר האט שוין אפיר געזיכט מראה מקומות ווי דער רבי ז"ל אליין זאגט אז ס'איז נאך דא א מקום פאר מער חומרות און אדרבה ווער ס'קען זאל

מחמיר זיין,

ווידער די זעלבע מעשה, עס גייט נישט ווערן קיין נידון להלכה צו ס'איז א מעלה צו א חסרון כלפי די הלכה, די נידון איז איין זאך, רבי ז"ל יא, רבי ז"ל נישט, אזוי

גייט דאס ביי יעדע מערכה און ביי יעדע זאך, קיינער רעדט נישט פון תורה, פון הלכה, פון פוסקים, אלעס דרייט זיך נאר רבי זיכערוינעבראכע,

רבותי! איז דאס נארמאל?, זענען מיר משוגע געווארן?, איז טאקע שוין נישטא קיין תורה אויף דער וועלט?, די גאנצע תורה קען מען אויסרייסן מיטן ניגון רבי

זיכערוינעבראכע?, דאס גופא איז געוועהן די גרעסטע ווייטאג ביים הייליגן רבי'ן אז אידן רעכענען זיך נישט מיט די תורה נאר אלעס גייט דער רבי! דער רבי!, ווי

האלטן מיר?

סאטמארע חסידים וואס האבן זיך געהאלטן אלעמאל העכער פון אנדערע חסידות בלויז מיט דעם אז מיר גייען מיט די תורה, די תורה איז העכער אונז און העכער דעם

רבי'ן, נישט אז דער רבי איז העכער די תורה, ווי שעמען מיר זיך נישט אז אין דעם פרט שטייען מיר ערגער ווי אלע אנדערע חסידות'ער, ווי דערוואגט זיך א סאטמארע

אפצולאכן פון א ברסלב'ע חסיד אז ער האט א טויטן רבי'ן, און וואס האסטו?, איר לאכט פון לובאוויטש?, איר לאכט פון סקווירא אז די שוואנץ'נות איז גרויס דארט,

און ווי איז ענקער / אונזער שוואנץ'נות?....

וויאזוי איז דאס געשעהן?

שווער צו זאגן פונקטליך, אבער מיר האבן פיל חוקר געוועהן אין דעם ענין, און לויט אונזער אפשאצונג איז די מצב אזוי, אין די ערשטע יאר פון די הנהגה פון

רביה"ק זי"ע דא אין אמעריקא האט דער רבי גופא געהאט איין ציל, אויפצושטעלן אידישקייט דאהי פונקט ווי אמאל, ת"ת'ס, ישיבות, מיידל סקול'ס, כשרות, צניעות,

און א מלחמה קעגן ציונות אויך ווייל דער רבי האט געזעהן אין דעם א שטארקע פראבלעם צו אידישקייט, און די דעמאטסדיגע תלמודים האבן דאס גוט פארשטאנען וואס

דער רבי האט געהאלטן אז די מערכה פון קנאות איז נישט קיין פערזענדליכע מלחמה נאר א מלחמה קעגן די מעשה הרשע, זיי האבן אויך פארשטאנען אז אנדערע רבי'ס און חסידים זענען נארמאלע מענטשן מיט א מהלך, )זיי זענען אפשר זיך טועה מיט אייניגע

זאכן אבער זיי זענען געהעריגע ערליכע אידן ככל בית ישראל( פאקטיש זענען אין די י' יארן געוועהן זייער אסאך מענטשן וואס האבן זיך געקוויטלט אדער געגאנגען צו

טישן פון אנדערע רבי'ס און גארנישט האט פאסירט.

די דור איז אונטערגעוואקסן ס'איז געווארן א נייע דור וואס זענען געבוירן געווארן נאך די מלחמה, מיר וועלן זיי אנרופן די כ' תלמודים, אין די כ' יארן איז

שוין געווארן דער מציאות פון סאטמאר אביסל גרעסער, די תלמודים האבן שוין נישט געהאט די זכי צו הערן יעדע דעטאל פון רבי'ן אליין, דער רבי גופא איז געווארן

מער פארנומען מיט די גאנצע וועלט, האט זיך דער נארמאלקייט פון א סאטמארע תלמוד אביסל גענידערט צו א מדריגה פון א פארטיי, באגלייט מיט שארפקייט און קנאות, ווי

די יונגערע ציבור האט שוין נישט תופס געוועהן דעם גאנצן מהלך פון רבי'ן מיטן גאנצן קלארקייט,

און די צווייטע העלפט כ' יארן פון שנת תשכ"ח האט זיך אנגעהויבן א נייע תקופה,

די שפעטערע כ' תלמודים און די ל' תלמודים האבן דאך שוין נישט געהאט דעם רבי' געזונטערהייט און נישט געזעהן דעם רבי'ן אקטיוו, איז דאך געוועהן א ספק אז זיי

וועלן זיך אפשר אינטערסירן וואס טוט זיך ערגעץ אנדערשט, די פאבריק פון סאטמאר האט זיך פארגרעסערט און מ'האט געדארפט מחנך זיין א נייעם דור,

ר' נתן יוסף ז"ל וכת דילי', הרבנית וכת דילה, און די גרויסע קעפ פון סאטמאר, האבן געזעהן אז פאקטיש איז רביה"ק איינער אליין אויף איין זייט, און פון די

אנדערע זייט זענען געוועהן היפש גרויסע לייט ממש לייבן, נו וויאזוי איז מען דאס מסביר פארן נייעם דור אז מיר זענען נישט קיין סתם לאוזערס, קודם האט מען דעם

רבי'ן מורא'דיג גרויס געמאכט, )דער רבי איז באמת געוועהן די גרעסטע בזמנו( מ'האט כסדר געזאגט אז דער רבי וואלט אפי' בימי בעש"ט געוועהן א חידוש, דער רבי

איז דער חת"ס דער דברי חיים דער יש"מ דער יט"ל אויפאמאל, )ס'איז אמת אז דער רבי האט געהאט שטירכן פון יעדן איינעם, טאקע דערפאר ווייל דער רבי האט ברוב חכמתו

זייענדיג אין א דור שפעטער פון די אלע צדיקים פארשטאנען דעם כח פון די אלע גדולים וצדיקים און ארויסגענומען די מהלכים פון יעדן איינעם אויפצוטון פאר

אידישקייט(

דערנאך האט מען אנגעהויבן אוועק צו מאכן די אנדערע, מ'האט אריין געווארפן חוזק ווערטער אויפן גור'ע רבי'ן, אויפן סקווירא רבי'ן, אויפן וויזניצער רבי'ן, אויף

יעדן איז געוועהן גרייט א אנדערע מין הלצה וואס איז אריין געקראכן אין די מוחות פון די סאטמארע תלמודים אז אלעס אויסערן רבי'ן איז א חוזק.

דערנאך האט מען סתם אזוי אוועק געשטעלט א יסוד אז די רבי'ס וואס האלטן נישט מיטן ויואל משה זענען מינים אפיקורסים, סטרא אחרא, זייער תורה גייט צו די

קלופה, ס'איז אסור צו קוקן אויפן זיי,

)ר' חיים אלטר בראך שליט"א טענה'ט אז די מערכה אז די אנדערע רבי'ס האבן א דין ווי גוים איז געשאפן געווארן נאכן שידוך פונעם ברך משה מיט וויזניץ כדי גרעסער

צו מאכן זיין עבירה און אים מער פסל'ען צו ווערן ממלא מקום(

דער מציאות ווייזט, אז מ'זאל נעמען א סאטמארע תלמוד פון די י' יארן, וועט ער קיינמאל נישט רעדן קעגן דעם אמרי חיים, אדער קעגן די ליטווישע גדולים, מ'וועט

נישט הערן פון זיי זאגן אז יענמ'ס תורה גייט צום ס"מ, ווידער די כ' תלמודים רופן שוין דעם אמרי חיים ביים נאמען, און די ל' תלמודים ווייסן שוין חוזק צו

מאכן אה דער וויזניצער מיטן קעגל....

ווייל אין די ל' יארן האט מען דעם רעדל געמוזט דרייען שטערקער פון ביידע זייטן, איינס דעם רבי'ן מאכן נאך הייליגער )פאקטיש איז געוועהן א מורא'דיגע תשוקה פון

די חסידים צום רבי'ן אין די נישט געזונטע יארן, בלויז צו קענען קוקן אויף די צורה איז געוועהן א געווינס און א שמחה וואס מ'קען נישט היינט מסביר זיין( פון

די אנדערע זייט האט מען געבלאזן קעגן די אנדערע רבי'ס אז זיי זענען שקצים ליידיגייער'ס ועוד, כדי דער עולם זאל נישט אנטלויפן.

)עכ"ז איז געוועהן לעכער פון אלע זייטן ווי ס'איז ארויס גערינען מענטשן מחמת די ליידיגקייט ווי צ.ב.ש מענדל וועכטער, די מעכעליסטן ועוד(

אזוי האט מען באמת געפיטעטר דעם עולם מיט אזא מהלך, אזוי ווייט אז קיינער האט באמת נישט געטראכט אויפן עתיד וואס וועט זיין ווען דער רבי גייט ארויף אויפן

עולם האמת, כאטש דער רבי איז געוועהן אלט און שוואך איז ניטאמאל עולה געוועהן אויף די מחשבות אז מ'דארף טון אויפן עתיד.

כ"ו אב ווען דער רבי איז אוועק, דא איז שוין געוועהן עק וועלט, מענטשן האבן זיך באמת געריסן די האר פון קאפ, מ'האט באמת געפילט ווי די וועלט ענדיגט זיך, מ'האט

אפי' נישט געקענט טראכטן נארמאל, מ'האט נישט געקענט טראכטן פון זיך צוזאמען קלויבן פון דאסניי, ווייל אלעס איז ביז יעצט נאר געוועהן דער רבי דער רבי,

מענטשן האבן געהאלטן ס'איז נארמאל צו זינגען יעדע וואך דעם זעלבן לא תבושו ניגון )גאנצע דריי יאר האט דאס אנגעהאלטן( ווייל דער רבי האט געקלאטשט אויף דעם

ניגון,

מענטשן האבן געהאלטן ס'איז נארמאל צו מאכן א טעוועלע "מקום זה ישב", ווייל דער רבי איז דא געזעסן,

מענשן האבן געהאלטן ס'איז נארמאל צו מאכן אויפן ציון א ביהמ"ד ווי אין מרון, ווייל דער רבי ליגט דא,

אין די ערשטע תקופה איז נישט געוועהן אזא זאך א איד זאל קומען קיין ק"י אין נישט ארויפגיין צום ציון, יעדן ליל שישי, יעדע ערב ר"ח, און ווען נישט, )אויך א

נייע זאך וואס איז נישט געוועהן ביז דאן אז מ'זאל לויפן אויף א ציון בכל עת מצוא, אמאליגע צייטן פלעגט מען גיין בלויז אינעם טאג פונעם יארצייט אדער צומאל

ערב ר"ח(.

האט איר אמאל געטראכט פון דעם?, וואס איז די באדייט פון דעם נר תמיד אין אלע סאטמאר'ע בתי מדרשים?, א נר נשמה צינד מען אן בלויז דאס ערשטע יאר, דערנאך צינד

מען מער נישט קיין לעכט בלויז אינעם יארצייט אדער אויפן ציון ווייל נאכן יאר דארף מען מער נישט טון פאר עליית נשמה, וואס איז פשט פון די נר תמיד'ס אין

ביהמ"ד?, צו דארף דעם רבינ'ס נשמה אן עלי' ביז היינט צו טאג?

מענטשן טראכטן נישט, די גאנצע אנגעצינדעכטס פון א נר תמיד אזא נר של שמן וואס ווערט באנייט יעדע וואך איז נתחדש געווארן שנת תש"מ, רוב מקומות אויף די וועלט

איז נישטא אזא זאך, און ווי יא איז עס נאר נאכגעמאכט פון דא ווייל ס'איז דאך מעשה רב,

ווי נאר קהל האט באשלאסן אויפצונעמען דעם ברך משה אלץ ממלא מקום, האט זיך דיוועלעפט א פאביע צווישן ציבור אז מיט א נייעם רבי'ן ווען מען חלילה פארגעסן

פונעם רבין זיכערוינעבראכע, און ס'האט זיך אנגעהויבן א רייע מיט השתדלות כדי

שלא ישתכח תורת רבינו, )עטליכע פון די השתדלות איז ווי פריער דערמאנט, טעוועל, ציון, לא תבושו( אלעס צוליב דעם פחד אז מ'דארף געדענקען דעם רבי'ן, און אז דער

רבי זאל נישט פארגעסן ווערן,

מענטשן פלעגט אריין זינגען ביי די תפלות פון ברך משה ביי קידוש דארט ווי ער האט משנה געוועהן דעם נוסח פון רביה"ק, דער ברך משה גופא איז געוועהן א ענותן )אויף

זיין עניוות וועט קיינער נישט מחולק זיין( ווער ס'האט געהאט הענט און פיס האט אים געטרייבערט די ערשטע צייטן מיטן רבין זיכרוינבארכע, אז מ'דארף חזר'ן דעם

רבי'נס שיטה, הגם ער אליין איז אויך געוועהן דערביי, ווי ער פלעגט אלץ זאגן אלעס איז דעם פעטער'ס כח, ער פלעגט טאקע אין די ערשטע צייטן ביי יעדע תורה

נאכזאגן א דברי יואל אפי' ווען ס'איז נישט געוועהן לענין,

דאס האבן אויך אלע געהערט און זייער אסאך פעלער אז דער ברך משה פלעגט זאגן בזה"ל

*"מ'דארף קוקן וואס דער פעטער וואלט געטון אין אזא צייט" *

ער אליין האט עס נעבאך זייער ערנסט געמיינט, ווייל ער האט געוויסט אז זיין אייגענע מיינונג איז נישט מחייב קיינעם, ס'וועט נאר מחייב זיין מענטשן ווען ער

וועט קומען בשם ובלשון רביה"ק,

אזוי איז דאס געשטיגן במעלות, און זיך אריין געוואקסן דעם פראבלעם נאך גרעסער, דער ברך משה האט נישט קיין אייגענע דעת, אלעס איז נאר תורת רבינו, שלמה יענקל

איז מפיל יעדע צווייטע יאר נאך א ספר מושיען ש"י, ווי ער פארבריצירט פרישע סחורה פריש פון אויוון ארויס מעשיות, איין חיבור איז ער מסביר אז דער רבי איז

געוועהן דער דברי חיים, איין קאפיטל אז דער רבי איז דער יש"מ, איין קאפיטל הייסט "כל אחד נדמה לו כבני אומתו" אז דער רבי איז דער קאמארנה, ר' מרדכי'לע

נאדברנה, זדוטושוב, דזיקוב, בלאזוב, שינאווא, ציעשנוב, קאלשיץ, ראפשיץ, און וואס נישט, ר' עזריאל גליק האט גרייט צו יעדן מצב א מעשה וואס בדידי הוה עובדא,

נאך א מזל ער האט געשעדיגט זיין קרעדיט נאך ביי די שבעה שרייענדיג מיט בכיות "ווחחיי".....

ר' מנשה פיליפ מיט אברהם דוד גליק קומען ארויס מיט זמירות'ן און מחזורים, דארטן שטייט מנהגים, וואס די תמימי לב קויפן דאס פאר גוט געלט, און די ביסל ברייטערע מוחות שעמען זיך געפערליך דערמיט, אבער ווער ס'לאכט אפ איז א שייגעץ ווייל ער

לאכט פון רבי'ן ער וויל פארגעסן פון רבי'ן,

אין די מנהגים איז באמת פארהאן שטותים והבלים, וואס פאסט ענערשט פאר קרעטשניפע חדר יונגלעך, אז דער רבי האט געהאט א טיש בעקעטישע און די גארטל איז געוועהן

מאותו המין, און דער רבי האט געטינקען חלה במרק דגים, און געגעסן א גרויסן שיעור לפתן מיט ווייסע קוגל און ברוינע קוגל, ווייל וואס די רעבעצן האט באשלאסן

אז ס'איז גוט און ס'איז שיין צום טיש ווערט באלד א מנהג מיט א מקור,

דער רבי זאגט א דרשה ר"ה, כל נדרי, זאגט די הייליגע מנהגים "בשעת הדרשה הי'

הגידיו על מצחו בולטות"....

ר"ה לפני קריה"ת מכרו העליות )און דער רבי האט געהאט א מנהג אז( וכל המרבה במכירה זכה....,

בכלל איז נישטא אויף דער וועלט אזא זאך ווי אין א מחזור מיט הייליגע תפלות און פיוטים זאל מען אריין דריקן מנהגים אינצווישן, בשלמא אנהייב אדער סוף מחזור

מהיכי תיתי, אבער אינמיטן דאווענען אינצווישן די תפלות פאקט מען אריין די הבלים, דאס איז שוין חידושים....

בכלל איז דער זמירות – מנהגים מקלקל, מ'שרייבט מנהגים און די פשוטי המון עם מיינען אז מ'דארף דאס נאכמאכן, א דוגמא אחת מני אלף, דער רבי האט געהאט א מנהג

צו עסן קודם אלע מאכלי שבת און נאכדעם זינגען זמירות, ווייל ביי צדיקים איז די אכילה א עבודה בפני עצמו, ווידער האבן אידן געוויסט אז די מנהג איז שבת קודש

ביים טיש איז די סדר השולחן א זמר א מאכל, א זמר א מאכל, כדי נישט נתגשם צו ווערן אין די מאכלים, אזוי פירן זיך שוין אידן יארן לאנג מיט מסורות אבות, אבער

היינט איז דאך דא א זמירות פון רבי'ן דארף מען דאך נאכמאכן, מ'טאר דאך נישט פארגעסן פון רבי'ן, איז מען משנה קודם עסט מען נאכדעם זינגט מען )מיר ווייסן

פון אסאך אידן וואס האבן משנה געוועהן דעם שינוי בלויז צוליב דעם זמירות( איז דאס רעכט?, משנה זיין מסורות אבות צוליב א מנהג וואס איז מיוחד בלויז פאר

צדיקים??....

דער שיטה אז מ'טאר נישט פארגעסן און די פאביע אז מ'פארגעסט טאקע פון רבי'ן איז מיטגעוואקסן, יעצט לאמיר נאר פארשטיין וואס טאר מען נישט פארגעסן?,

דא איז שוין יעדער מחליט ביי זיך אליין וואס איז געוועהן דעם רבי'נס רצון וואס מ'טאר נישט פארגעסן, אין תלמוד תורה ווען די קינדער זענען נאך גאנץ קליין די

ערשטע זאך וואס מ'לערנט אויס די קינדער אז דער רבי האט געזאגט "אויף א מחיקה קלה איז דער רבי נישט מוחל בזה ובבא", דערנאך הייבט זיך אן א סעריע פון

שארפקייט און קנאות וואס מ'פארציילט פאר די קינדער וואס דער רבי האט פארמאגט,

ר' אברהם דוד גליק האט ספרים אויף אידיש, מעשיות פון רבי'ן, כמעט יעדע צווייטע מעשה איז ווי דער רבי האט מקפיד געוועהן און זיך געבייזערט....

יעדעס קינד אין סאטמאר ווייסט אז די סיבה פארוואס מ'לערנט חומש רש"י איז ווייל ר"ר מרדכי'לע נאדבורנה האט געהייסן דעם רבי'ן לערנען חומ"ר אזוי וועט ער וויסן

אז ס'איז דא א באשעפער אויף די וועלט, לאמיר טראכטן ווי א סאטמאר'ע חסיד דארף טראכטן, צו דארף מען לערנען חומ"ר ווייל דער רבי האט געהייסן בשם ר' מרדכי'לע?,

ניין, מ'דארף לערנען חומ"ר ווייל ביסט א איד אין אזוי שטייט אין שו"ע, מיר האלטן נישט די תורה ווייל די רבי האט געהייסן, מיר האלטן די תורה ווייל דער

באשעפער האט געהייסן, ווידער א פגם אינעם רבינ'ס מהלך מ'דארף נישט פאלגן דעם רבי'ן מ'דארף פאלגן דעם באשעפער.

דאס קינד ווערט א בר מצוה בחור און גייט אריין אין ישיבה זאגט מען אים אז דער רבי האט געזאגט "אייגענע קרעמלעך איז דאס ארגסטע" דער רבי האט געזאגט אז זינגען

ניגונים ביים טיש איז שקר, ממילא קומט דאך אטאמאטיש אויס אז די וואס זינגען יא

זענען שקרנים, דער בחור געט זיך א קוק אום ווער זענען די אידן וואס טראגן דעם פאן פון רבין ז"ל, ווער זענען די אידן וואס הייסן רבי זיכרוינעבראכע אידן, ער

דערקענעט זיי באלד, אט די אנגעזויערטע ביטערע אידן זיי זענען די ממשיכים,

נו! וואס זאל דער בחור טראכטן?, ער איז גאנץ שנעל מחליט אז דער גאנצע המשכה רבי זיכרוינעבראכע איז נישט פאר אים, דאס איז אזא שארפע ביטערע זאך וואס איז נישט

פאר זיין מח, דאס מערסטע הערט ער רעדן פון רבי'ן איז ביום ה' אייר וואס דאן לאזט מען זיך ארויס מיטן גאנצן שארפקייט אונטער צו רייסן די ציונום, ווידער מיט

שארפע מהלכים,

בחורים און יונגעלייט קוקן אן דעם עלטערן דור וואס האט יא געקענט דעם רבי'ן, ווי אלע גדולים וצדיקים ווערט ביי זיי אוועק געמאכט מיט א ביטול, מ'מעסט א גדול

א רבי צו א ר"י לויט וויפיל ער איז געקומען צום רבי'ן...., ס'מאכט זיך אז א ר"י קומט פון א"י זאגט מען גלייך דער איז איז א שוואכע זאך קיינמאל נישט געקומען

צום רבי'ן.....,

מ'זעהט אידן וואס געדענקען נאך די געזונטע יארן פון פאר תשכ"ח ווי זיי רעדן מיט אזא התלהבות פון די רעבעצנ'ס טשיז קעיק און בארשט, וואס טראכט דער יונגע דור?

פראצענט תלמודים וואס זענען שוין יא געוועהן ביים רבינ'ס שיעור, וועלן 99כמעט רעדן מיט אזא נאסאלגיע פונעם רבינ'ס קאצקע צוקער , ווי דער רבי פלעגט דאס

צוברעכן אין פיר שטיקער...

בכלל זייט ווען רעדט מען פון א רבינ'ס עסן און טרינקען?, מיט וועלכע עלטערע איד מ'רעדט וועט נאר רעדן פון זיין רבינ'ס תורה יר"ש צו תפלה, אדער אהבת ישראל,

אפי' די נאסאד'ע חסידים וואס דארט איז שוין יא געוועהן אביסל א עסק פון מאכלים, צו הערט מען דען רעדן ביי די נאסאד'ע חסידים פון די נאסאד'ע מאכלים?, כ"ש וק"ו

ביים רבי'ן וואס דאס עסן איז באמת קיין עסק נישט געוועהן, קענען זיצן אידן מיט גרויע בערד און דעבאטירו די רעבעצן'ס מאכלים....

וואס איז דער מצב היינט?

דער מצב היינט ווען עס איז שוין דא א פרישן דור, אט די נייע ווייסן באמת גארנישט, זיי קענען דעם רבי'ן נאר פון די דרשות און מאמרים וואס ווערט געשריבן, ליידער ליידער זענען זייער אסאך סאטמאר'ע יונגעלייט בועט אין שיטה הק' און אין

די סאמע וויכטיגסטע יסודות פון רבי'ן, מ'פארט קיין א"י, מ'לויפט ארום אויף אלע פלעצער, מ'גייט צום כותל אן קיין עיכוב, קבר רחל, מערת המכפלה, בכלל פארן אויף

א"י אזוי לייכטזיניג איז געוועהן א שווערע זאך ביים רבי'ן, אבער כהיום רעדט נישט קיינער דערפון, מ'איז בועט אין די גאנצע זאך, פאר איין סיבה, ווייל מ'האט

באמת נישט ארויס וואס דער רבי האט געוואלט, ס'איז ליידער נשתכח תורת רבינו.

צו הערט מען היינט רעדן פון אזא מאמר וואס דער רבי האט געזאגט "אז אויב בחורים קענען נישט א טובה טון א איד דארף איך נישט קיין ישיבה"?

אין די צייט וואס די מדת החסד איז געוועהן ביים רבי'ן די ערשטע יסוד, ער האט געוואלט אז א סאטמארע איד זאל דעם אייגענעם העמד אוועק געבן פאר א צווייטן איד,

די היינטיגע בעלי חסד אויב איז ער נישט פון קיין צד קען ער פארגעסן צו באקומען שטיצע,

צו הערט מען היינט רעדן פון לבושי נשים?

וואס כידוע איז דאס געוועהן די עיקרי העקרים ביים רבי'ן, ווי ער האט געווידמענט כל נדרי ביינאכט צו רעדן פון דעם, און אז ס'שטעלט זיך יא אויף איינער רעדן פון

דעם הייסט ער א חזיר,

צו רעדט איינער פון ביי האר?

ליידער איז דא די מכה צווישן היימישע מענטשן,

צו רעדט איינער פונעם רבינ'ס אהבת ישראל?

צו רעדט איינער פונעם רבינ'ס דרך הלימוד?

דער רבי האט שטארק פארפירט מ'זאל נישט משנה זיין דעם דרך הלימוד כימי החת"ס ותלמודיו, און היינט זעהט מען אין סאטמארע ישיבות ווי מ'לערנט ליטווישע דרך

הלימוד.

צו רעדט איינער אז בחורים זאלן נישט גיין צו חתונות?

ווער יא, ווערט גלייך אפגעפרעגט,

וואס איז יא דעם רבי'נס רצון, וואס הייסט וואס? עירוב איז אסור, מ'טאר נישט מחמיר זיין מיט שחיטה, מ'טאר נישט זינגען שבת מער ווי כל מקדש מנוחה ושמחה, און

יעדע פרעמדע איד איז א שייגעץ, און שוין....

אט די פאלשע רבי זיכרוינבראכע אידן וואס האבן זיך נישט געקענט צופאסן צו א נייע הנהגה ווייל מ'פארגעסט פון רבי'ן, זענען געזעסן אין פארשטופטע ווינקלען אין

קליינע בתי מדרשים נישט וועלנדיג אנעמען די נייע הנהגה פונעם ברך משה מיטן תי' אז מ'טאר נישט פארגעסן פון רבי'ן, זיי האבן במשך די צייט פארגעסן פון ווי זיי

האבן אנגעפאנגען, רוב פון די מענטשן האבן געשיקט זייערע קינדער לערנען קיין א"י )ווייל דאס איז יא דעם רבי'נס רצון( מ'האט זיך געזיכט נייע רבי'ס )וואס מיט

קנאות האבן זיי קיין שייכות נישט געהאט( און מ'האט כסדר געהאט פרישע סחורה קעגן דעם ברך משה ווייל ער איז דאך א פרעמדע, אפגערעדט זיין עלסטע זון דער איז דאך

סתם אזוי א גוי ער אידאך א איידעם אין וויזניץ....., דער עיקר איז מ'טאר נישט פארגעסן פון רבי'ן.

סך הכל קען מען זאגן איין זאך, דער רבי האט געזאגט ס'איז נשתכח געווארן דעם דרך הבעש"ט, און מיר קענען זאגן, ס'איז נשתכח געווארן דעם דרך פונעם רבי'ן.........

ווי דער רבי אליין האט געטייטשט, ר' יוחנן בן זכאי בכה וכו' ואינו יודע לאיזהו דרך מולכין אותי ולא אבכה, ר' יוחנן האט חושש געוועהן אז נאך זיין הסתלקות ווען

מען זיינע אייגענע מאמרים אויסטייטשן לרע, אויף דעם האט ער געוויינט,

נעבאך ניבא ולא ידע מה ניבא, דער רבי האט ינביואת געזאט אז מ'וועט זיינע אייגענע מאמרים אויסטייטשן צום שלעכטן אזוי ווי ס'איז דער מצב כהיום, און אויף

דעם פאסט זיך צו פארפאסן א באזונדערע קינה....

האם רביה"ק מסאטמאר זיע"א השאיר צוואה ?

ליידיגעקאפ מזאגט אז ער האט איבערגעלאזט א צוואה נאר די שטוב מענטשן האבן עס מעביר געווען און ביי די סקאנדאל פון

שלום האלפערט האבן זיי פון אנפאנג געוואלט מיטשפילן און ווי נאר זיי האבן געכאפט אז סוועט בעקפייערן זענען זיישטיל געווארן

מי יתן והי' אז סוואלט ארויסגעקומען די צוואה וואלטן אסאך בעלי מחלוקות זיך קיננמאל נשט געוואגט זיך צו הייבן דעם קאפ חרוב צו מאכן די קהלה אין משך פון אלע יארן. נאר וואס דען. מעשי שטן הצליח אזוי ווי ביי יעדע זאך וואס

קען נתרבה ווערן כבוד שמים שטעלט ער אריין פיסלעך אזוי דא האט ער געפילט פאר וויכטיג שטערן די בליה אוןוואוקס פון סאטמאר

שמחהלעלעצם הענין, אינני חושב שמרן זי"ע השאיר צוואה כתובה, כמו שגם אבותיו הק' לא השאירו צוואה.

אמנם ברור לי מעל כל ספק, "שידע" "והבין" שבן אחיו ימלא מקומו, ואף רמז את זה ברמיזות עבות. לדוגמא, מה שלא הניח לאף רב ואדמו"ר לערוך שלחן בליל שב"ק באחד מבתי מדרשיו ברחבי העולם, מלבד את הסיגעטער רב

שהיה משום מה יוצא מן הכלל, וערך שלחנות בהיכל הביהמ"ד בירושלים ובבני ברק )להבין את עומק הדברים יש לציין, שבחיי מרן הדברי יואל זי"ע היה הגה"ק הרמ"א פריינד זי"ע - שכיהן כראש הישיבה וכמנהיג הקהלה בירושלים -

יושב בעת התפלה על ספסל ועל שלחן אחד יחד עם יתר חשובי העדה. ואף אסור היה לו לברך ברכת החודש בביהמ"ד בקביעות כל חודש, ואכן לכך היה הולך בשבת מברכים החודש להתפלל בישיבה עם הבחורים וד"ל. מי

שגדלהו, והעמידו על מקומו הראוי לו, היה לא אחר ממרן הברך משה זי"ע, שתמה והצטער על זה בעת היותובירושלים בשנת תשל"ח(.

ודוגמא נוספת. שאחרי שנחלש מרן הדברי יואל זי"ע בשנותיו האחרונים, ולא יכול עוד להתפלל כשליח ציבור בהושענא רבה )מי שיודע משמעות הושע"ר בסיגעט סאטמאר(, לא מצא אחר מי שיתפלל במקומו כל השנים רק את

מרן הברך משה זי"ע )מי יודע מה היה מאחורי הפרגוד בהושע"ר שנת תשל"ט ?(.

ועוד ועוד רמזים עבים ודקים שאין לי זמן להאריך עכשיו )ויודע אני ממקור מוסמך ביותר מה שהפליט ואמר במפורשלהגה"צ מטארטיקוב זצ"ל, משום סיבה מיוחדת, ואכמ"ל(.

אכן קבוצת מנהיגי הבני יואל ודכוותיהו )... וד"ל(, שאז עדיין נקראו בשמות אחרים, ואף מעמדם הרם היה שונה לגמרי ממה שהוא כהיום. עשו כל טצדקי שבעולם להמעיט הרושם, ולמעט ערכו של מרן הברך משה זי"ע בעיני

הציבור כל ימי חיי מרן הדברי יואל זי"ע.

ולצורך זה אף הגדילו חטא על פשע, והטיפו כל הזמן שסאטמאר איננה שושלת, והגזע והיחס לא תופסת מקום כמו בשאר החסידיות, והשתדלו בכמה אופנים )שאכמ"ל( להמעיט את ערכו של מרן הקדושת יו"ט זי"ע בעיני הציבור,

כאילו הוא רק כמו לדוגמא הג"ר ר' משה זילברבערג שליט"א בעיני ציבור חסידיו של בנו הג"ר ר' צבי מאיר שליט"א,ודו"ק.

ולכן אחד מראשי הישיבה הראשיים )הוא פרק נפרד בהיסטוריית סאטמאר, ויש לו קרדיט גדולה מאד על השקפתה

הלא חיובית של הרגבה מתלמידי סאטמאר. ומפלאות הבריאה היא איך שזריחת שמשו וביאת שמשו היו בשני עולמות נפרדים, ואכמ"ל( היה מרגלא בפומיה באופנים שונים ומשונים לבחורי הישיבה, שאין צורך להגות בישמח

משה, ובספרי הייטב לב, והקדושת יו"ט, כי סאטמאר איננה חסידות כמו כולם )על אף שמי שהוגה בספרי מרן זי"ערואה עין בעין כמה היה דבוק בקדושת אבותיו הק' ובתורתם(.

)ולכן לא יפלא שרק לאחרונה אחרי שנולדה מעמדתו של הרז"ל - כשפתאום נשתנו האינטרסים, ונתחדשה תורתהגזע והיחס אף מטעמם - יצא לאור מבית "הבדחנות הצהובה" ספר תולדות על הקדושת יו"ט זי"ע(.

והכל בכל מכל כל, היה במטרה אחת ויחידה, כדי לשלול את מעמדו הטבעי של שנוא נפשם מרן הברך משה זי"ע.

אולם ראשי הקהלה הנבונים והחכמים ע"ה הבינו את המצב לאישורו, וגם ידעו היטב מהו רצונו של מרן זי"ע, ואף הבינו שמלך אסור ברהטים )ולא יבין את זה רק מי שיודע למה על כל המוסדות שיסד מרן זי"ע ראה לנכון להנציח

את שמם של יוצ"ח שנקטפו בימי חייו ל"ע, בית רחל, בית אסתר. ומשום מה רק בית חיה רויזא נשמטה מן הרשימה(.

עכ"פ, ראשי הקהלה "עד כמה שהיתה ידם מגעת" ניסו ללחום בעדינות עם המגמה הפסולה הזאת, וכמ"פ התאמתו עם משטר "הבית - די ר... שטוב מענטשען", וכבדו את הסיגעטער רב ביתרת הכבוד. ובשנותיו האחרונות של מרן הדברי יואל זי"ע אף התחילו בצעדים איטיים לטפטף יותר ויותר את מעמדו אצל הציבור הרחב )שברובם אף לא

הכירוהו בהיותו גר בבארא פארק. אגב, גם סיבת הגירתו מוויליאמסבורג לב"פ לא היתה במקרה, וד"ל(.

כמה דוגמאות:

כשנסע לארה"ק בשנת תשל"ח לחגיגת כולל שומרי החומות הכניסו הודעה בדער איד שנוסע בשליחותו של מרן זי"ע, שאכן שלחו וביקשו לסייר ולברר כמה דברים בארה"ק )הגם שקבלו ע"ז קדירה של רותחין מ ... שאף השתדל).(

וציוו)..( שיכניסו הכחשה בשבוע הבא )ראשי הקהלה הבינו שלרצונו האמיתי של מרן זי"ע ולטובת הציבור אין להםברירה אלא להתעלם מפקודה זו(.

בהעצרת הענקית במעדיסאן סקווער גארדען במאנהעטען, בשנת תשל"ח, היה הסיגעטער רב הנואם הראשי. וחידוש גדול היה שם, שאף חייב את הקהל לשבת על הקרקע לזמן מה לאות אבל על המרידה במלכות שמים בפלטרין של

מלך. ולמורת רוחם, שמעו כולם לדבריו וישבו על הקרקע )יחד עם צניחת לבם לקרקע של ...(

בסיון תשל"ח במסע המפוארה של חברי הבד"צ עדה"ח לארה"ב, ובמעמד ההיסטורי של התייסדות קרן הצלה. היההסיגעטער רב המוביל בכל הענינים והנואם העיקרי בכל הכינוסים הענקיים.

בחורף תשל"ט הי' חנוכת הבית לביהמ"ד בקליימער סט. שהיה אז מעמד גדול יוצא מן הכלל עם הרבהפראפעגאנדע, וגם אז הביאו את הסיגעטער רב לנאום את המשא המרכזי.

ועוד היו כמה וכמה מקרים שאין לי זמן להאריך עכשיו.

מי שהיו לימים מנהיגי הבני יואל, אכן כבלו את ידי ראה"ק כמה שיכלו )ויכלו הרבה(. אבל רבות מחשבות בלב איש)אין כאן דרשת חז"ל איש ולא אשה(, ועצת ה' היא תקום !

ואידך פירושא זיל גמור ...

)אני מבקש ממכם סליחה על ריבוי "האכמ"ל והד"ל ", כי כתבתי רק המעט מן המעט ממה שאני יודע, מפני ב' סיבות, א' כי אין לי זמן, וב' והוא העיקר כי לא כאן הוא המקום להאריך בזה, וגם מה שכתבתי הוא רק כדי להצדיק

את הצדיק מעיקרא מרן הברך משה זי"ע, וגם זה כבר הרבה הרבה יותר מדאי. ואתכם הסליחה(

בית הקהל

שמחה'לע

אז ככה, כתבה יפה המשקף יפה את צדם של אנשי הרמ"א פריינד זצ"ל בסאטמאר ירושלם, אמנם לא הכל אמתלאמתו במלוא מובן המילה, וכמובן שיש עוד צד למטבע

זה נכון אולי שרביה"ק "ידע" ו"הבין" שהברך משה זצ"ל ישב על כסאו לאחר פטירתו, אבל זה עדיין לא אומר שזה היה "רצונו" של רביה"ק שהברך משה ישב על כסאו......באשר לא"בני יואל" אכן קבוצה זו כבר היה מגובש עוד בחיים

חיותו של רביה"ק ולמורת רוחו של רביה"ק )הם תמיד חשבו שהם יודעים יותר טוב מרבינו ושהם קנאים גדולים וכו'ואכמ,ל( וחלק מהם אף נזרקו בשעתו מסאטמאר והיו ידועים בכינוי "די שווארצער"

באשר לקריאת המסודות ע"ש בנותיו של רביה"ק - המדובר בטענת הבל שהרי כידוע לא הסתדרו איכשהו הענינים בין רביה"ק לבתו חיה רוזא ובעלה הסאסובער והיא אף נקברה בטבריא )כחודש לאחר פטירתה( בניגוד מוחלט לרצונו של רביה"ק כך שאין זה פלא למה אין מוסדות הנקראים על שמה )אגב, "מלך אסור ברהטים" הוא מושג

שגנבת מה"בלאט" בימי המשפט "להצלת הברך משה"(

באשר להדוגמאו שהבאת - חלק הם יותר נוטים לצד האמת וחלק לא...... מ"מ בוא אני אשאל אותך - הרי לכו"ע ציפור נפשו של רביה"ק זי"ע היה "השיטה הקדושה" והמלחמה נגד הציונית והמדינה הציונית וגירוריהם, והלא זה היה

עיקר מפעל חייו על אדמות וזהו ה"מורשה להנחיל" לדורי דורות דרכו ושיטתו של רביה"ק זי"ע )וכמש"כ בויוא"מ( לאורו נסע ונלך עד ביאג"צ בב"א, עד כדי כך שבכמה פעמים לפני הבחירות לכנסת המינים היה רביה"ק בעצמו

טורח ונוסע לארה"ק בכדי להתריע ולהזהיר על גודל וחומרת איסור ההשתתפות בבחירות לכנסת המינים, ולבסוף שנותיו כשכבר לא היה באפשרותו לבוא בעצמו היה שולח שליח מיוחד מטעמו )א' מתלמידיו המובהקים שהרי שליחו של אדם כמותו( בכדי להזהיר ולעמוד על המשמר, וא"כ כמש"כ שרביה"ק ראה והכיר בהברך משה זצ"ל

כממשיך דרכו למה לא היה שולח את הברך משה כשליח מטעמו לעמוד במקומו על המשמר בעונת הבחירות ?!?!?!

לענין הבני יואל - אכן א באנדע רשעים ואף יותר גרוע ממש"כ )אבל גם בין מקורביו של הברך משה היה רשעיםכדוגמתם - ראה ערך "ילד שעשועים"(

מ"מ הרי למעשה במחילת כבודו הרמה של הברך משה זצ"ל שאכן היה צדיק גדול ועהרליכע איד אבל מ"מ הרי לא היה קרוב לגדלותו של רביה"ק זי"ע והיה מאוד קשה לקבלו כממלא מקומו של רביה"ק )והרי בכלל היה קשה לקבל

ממלא מקום במקום רביה"ק(, ולמעשה הרי אף פעם לא קבלוהו שיבי' ממש ממלא מקומו ויושב על כסא של רביה": ק וכדוגמת רביה"ק בחייו, ורק מכיון שהמדובר במוסדות ענקיים שהקים רביה"ק כך שהיו צריכים לממלא מקום

שיעמוד בראשות המודות וקיט"ל דסאטמאר ושהוא ינהיג את העדה ע"פ דרכו של רביה"ק והוא יחזור על תורותיו של רביה"ק וידאג לקיים רצוןו של צדיק, ואכן כ"ממלא מקום" כזו הכתירו את הברך משה זצ"ל כ"אבדק"ק סאטמאר",

ואכן כך היה בתחילה שהיה רק כמנהיג העדה ע"פ דרכו שדל רביה"ק ולא כ"אדמו"ר מעצמו אבל במשך השנים הרי הדור הצעיר גם היה רוצה ואכן היו צריכין לדמות של אדמו"ר ואכן כן היה למעשה )וראוי לציין - שעד סוף חייו הרי

בטיש שלו בליל ש"ק היה ציבור קטן מאוד והרי רוב הציבור אף פעם לא טרחו להגיע ובכלל התפללו במקומותאחרים )ואפ' בימים נוראים( ורק בהושע"ר שמ"ע ושמח"ת התקבצו כולם יחד כבשנים קדמוניות

שוב, למעשה היו צריכין לקבל את הברך משה זצ,ל כממלא מקום וכיושב על כסאו של רביה"ק זי"ע אבל הענין כלללא היה כ"כ פשוט כפי שתיארת

slox

שמחהלע, לא רק בירושלם הגדיל את הרמ"א ולבסוף . . . אלא גם בארה"ב את קאשוי ור"א לייט..., וידוע מה שאמר לו ע"ז החכימא דיהודאי מוואוידיסלאוו, כנראה אינך יודע ממה שראה הויחי יוסף מפאפא בשבוע האחרונה אצל אסיפת הרבנים בביתו נאוה קודש בקרית יואל, וע"ז השיב לר' סענדר וקיצר בהספידו, וסיפר לכמה

אנשים, אודות הראש ישיבה שהוא היה מפיץ רעיון השיטה הקדושה של "בית הקהל" לא נאריך כעת, רק בפרט אחד שפ"א

היה זה הרב מוואוידיסלאוו הנ"ל שהוציאו בבגדו וזרקו מאסיפת חברי התאחדות הרבנים.

בית הקהל, אין אני עונה לך רק משום שלא יבואו אחרים לטעות שיש ממש בדבריך, אני מעיר ומאיר קצת עליהם,כבוד

הרה"ק מסאסוב היה יקר לאין ערך בעיני חותנו, אפילו שהיו דברים שלא הסתדרו ביניהם, לא מכל דבר אתה יודעשלא לדבר

אודות בבת עינו בתו היחידה שנשארה אחר שנות הזעם, שלא ידע כל עת מחלתה ממצבה, ולמה לא ידע מי העליםזאת ממנו,

ממתי וממה נחלתה ובאיזה מצב היתה, האם לבסוף נכנסה לאביה בערב יוה"ק האחרון לחייה, ולמה בכלל מדוברמזה.

אולי תוכל להודיע מי היה האיש עליו הוטל השליחות להודיע לאביה מפטירתה, באיזה אופן באו לבקש ולמה.

במכתבו המפורסם לירושלם על מי כותב הדבר"י שהוא רשאי לנהל בבית מדרשו, אבל אה אין זה סימן לכלום, חוץ

מעדות הויחי יוסף מפאפא, את התוקף, חיזוק ועידוד מהרב בעל עזר מיהודה מוויען, את הדיבורים הקדושים מבעל

התפארת צבי מספינקא אצל המלוה מלכה לטובת מוסדותיו הדהדו אז אצל היהדות החרדית ובפרט בוויליאמסבורג, ודבריו לא היו

רק כלפי נשיא למוסדות ורב לקהילה.

בית הקהל

slox

די שררייבסט מורא'דיג נישט קלאהר, כ'האב מורא די וויייסט אליינ'ס נישט וואס די ווילסט פונקטליך זאגען, הריסוכ"ס איז דאך די גאנצע פרשה מורא'דיג נישט קלאהר .......

למעשה סוף פסוק, הרי אין שום ראי' שרביה"ק רצה שהברך משה זצ"ל ימלא מקומו, ואולי יש ראיות להיפך

slox

בית הקהל, מיר ווייסן פונקטליך וואס מיר שרייבן און א סאטמארער חסיד פארשטייט אלעס פון צווישן די שורות, ווי עס איז עדות די פילע הודעות אין מיין תיבה אישית זייט מיין תגובה דא,

אלעס איז זייער קלאר, חוץ פאר איינעם ווי אייך וואס עס שטעלט זיך קלאר ארויס וויפיל איר ווייסט פון סאטמאר,וד"ל.

סוף פסוק ווייסט איר נישט פון ר' ליפא פר"מ פלאן פון רב הצעיר, די סמיכה וואס פאפא רב האט צוגעזעהן, אונז איז גענוג די דעת תורה ברבים פון די ביד"צ וזקני הרביים נבג"מ.

מתפעל, הרבנית חיה רויזא נטמנה לחודש בארה"ב, הדין ודברים בין החותן לחותנו אינם מן הדברים שפרסמו ברבים וטוב שכך,

היו על כמה ענינים אבל השלימו ביניהם ]השוויגער לא[, ביניהם בישוב הארץ - יעצט ביסטו נייגעריג.

שמחהל'ע

בביקור אצל בן אחותו )חתנו לשעבר( הגה"צ מסעמיהאלי זצ"ל, הם כן דברו ביניהם )שמעתי מאיש נאמן שדיבר עםמי שהיה שם(. ואמנם גם זה אמת שגם שתקו ובכו הרבה.

אהבתו של מרן זי"ע לבתו הרבנית חיה רויזא ע"ה היא מן המפורסמות, היא היתה אשה פקחית ונבונה למאד, וגם הרבתה פעלים לתורה ולהשי"ת. אחרי השואה כאן בארה"ק השליכה נפשה מנגד לעזור להיתומים הפלטים, הן

ברוחניות להצילם משמד, והן בגשמיות, שהיתה להם כאמא רחמניה, לעזור להם למצוא פרנסה, ולמצוא להם זיווגים הגונים ולהשיא אותם בכבוד. )ועובדא ידענא, מדודי אח זקנתי שהצילה אותו מרדת שחת, ואף היתה השושבינה אצל

חתונתו(.

היא היתה יד ימינו של אביה הגדול, הן באירופא לפני השואה, והן פעיה"ק אחרי השואה, מרן זי"ע הרבה להתייעץ עמה להיותה אשה נבונה וחכמה ביותר, ואף עזרה לו רבות בכל פעולותיו הכבירים אחרי השואה פעיה"ק. וכנראה

שזו היתה לה לרועץ, וקשה כשאול קנאה וכו' ...

אחרי פטירתה היה מרן זי"ע שבור לרסיסים, והתבטא אז במשך ימי השבעה בביטויים מופלאים, לגמרי שלא כדרכו.

היא נפטרה בעש"ק, מרן הספיד אותה בבכיות נוראות, וכמעט שלא יכלו להבין דבר מכל ההספד מרוב הבכי, וביןהשאר שמעו שאמר "כל משבריך וגליך עלי עברו" ...

אחרי ההלויה שהיתה סמוך לכניסת השבת, פשט צורה והלביש צורה, וכל השבת התנהג כדרכו בקודש בכל שבת )רק בסעודה שלישית קיצר ולא אמר ד"ת(, ולא ראו עליו שום סימן שרק לפני כמה שעות אבד את "אחרון צאצאיו,

ומעתה נשאר גלמוד וערירי ללא שום דור העתיד" ר"ל.

בליל ש"ק באמירת רבון העולמים אחרי שלום עליכם, שבדרך כלל נבלע קולו בקול נגינת הציבור ולא שמעו אותו,

הרי בשבת זה שמעו אותו צועק ותן בנו יצר טוב לעבדך באמת ביראה באהבה "ובשמחה" ! )מכאן נכנס נוסח זהלזמירות דברי יואל, אבל לאמיתו של דבר אין זה ברור אם נהג לומר כן בכל שבת ושבת, או רק בשבת זה(.

ככלות השבת נשתנה צורתו ולא יכלו להכירו מרוב צערו וכאבו, ובמשך ימי השבעה דיבר הרבה משפלות עצמובביטויים שלא שמעו ממנו כן לעולם, והפליאו את כל באי ביתו. שברון לבבו היה ניכר על כל צעד ושעל.

אמנם אחרי ימי האבל, קיים מה שנאמר ויתחק דוד בה' אלקיו, ואף שנשאר ערירי ל"ע היתה תמיד צהלתו על פניו כאיש מדושן עונג שלא חסר לו בעולמו כלום, והמשיך בעבודת קדשו לבנות את הריסות בית ה' בארץ נכר, כנכתב

בספרי דברי הימים אשר ליהדות אמעריקא.

זה שלא רצה לעצור אצל קבר בתו בטבריה לא קשור כלל לכל הדו"ד שהיה אודות מקום קבורתה וכו'. כי גם בעיר סיגעט אחרי שקברו את בתו הרבנית רחל ע"ה אצל ציון אביו, לא נסע לשם יותר, גם לא ליומא דהילולא של אביו.

ומאז הירבה לנסוע לציון זקנו הישמח משה. כנראה היה לו איזה ענין בזה, ומי יעמוד בסוד קדושים.

*

ישנם פרטים רבים שאין כאן המקום לפורטם משום כבוד נפש נכאה ושבורת לב, שלמרות היותה אשה צדקנית וטובת לב וגומלת חסדים להפליא )ביודעי ומכירי קאמינא(, הרי כבר אחז"ל שאין אדם נתפס על צערו וכו', ואל תדין

את חברך עד שתגיע למקומו )והרחמן יצילנו שלא נגיע למקום צער זה לעולם(. אבל האמת יורה דרכו למי שרוצהבזה.

)בית הקהל, סלח לי מאד על שאיני מתייחס אליך, כי נראה לי מכל הדו"ד כאן שאתה אחד מכאלה שאומרים, אלתבלבל לי עם עובדות, כבר גיבשתי לי דעה ... (

ליידיגעקאפ

תמונת מצבת הרבנית בת אדמו"ר מסאטמאר שנסתלקה ממחלה שנגרמה ע"י רדיפות מאנשי בית אביה בלי ידיעתו

בעת הלוי' בתוך דברי ההספד מאביה זצ"ל אמר "כל משבריך וגליך עלי עברו" ואכמ"ל )ההרחב הדברים אני משאיר לשאר הכותבים (

דא ברענג איך דיר פון מיין תיבה אישי וואס איך האב באקומען בנוגע דע ענין

סלאקס גראדע בין איך א סאטמארער און איך כאפ נישט אלע רמזים וואס די שרייבסט מילא בעט איך דיר שרייבמיר דא וויל איך פלאץ פאר נייגער

וואס האט דער וואידעסלאווער געזגט פארן ברך משה? וואס מיינסטו צוזאגן "השיב לר' סענדר וקיצר בהספדו"?

וואס מיינט דאס הראש ישיבה שהי' מפיץ וכו'? צו מיינסטו נתן יוסף? אפשר שרייבסטו מיר אביסל ברייטער ווען איז דאס געווען וואס דער וואידעבלאווער האט ארויס געווארפן נתן יוסףן?

וואס איז פונקטליך געווען צווישן ר' ליפלע מיטן רבין? און מיט רויזלע ע"ה? ווער האט מודיע געווען פארן רבין פון איר פטירה? מיט וואספארא אופן? פון וואס איז זי קראנק געווארן? איז זי אריין

צום רבין יענעם יוה"ק? וואס איז דאס מכתבו המפורסם לירושלים?

וואס איז געווען די חיזוק פון ווינע רב? און פון ר' הערשעלע? וועלכע מלווה מלכה? אנטשולדיגט פארן פרעגן אזעלכע אלף בית קשיות אבער איך בין פונעם יונגערן דור וואס האט נישט אלעס געהערט

מילא בעט איך אייך אטובה און פארציילטס מיר ביטע אנע רמזים. פשוט למען ידעו דורותיכם מיט וואספארא רשעים רבינו הק' איז געווען ארום גענומען. און אויך כדי אביסעלע אויפצודעקן אלע זייערע שקרים וואס מען פיטערט דעם

עולם אלע יארן אויך וואס איז געווען בנוגע דעם ברך משהס נסיעה תשל"ח קיין א"י. זיי פארקויפן אז די רבי האט זיך גערעגט אז

סהייסט אז ער איז געפארן בשליחותו. וואס איז באמת פארגעגאנגען? וואס איז געווען ר' ליפא'ס פלאן פאר רב הצעיר?

אגב. וואס איז דיין מיינונג בנוגע צו די רבי האט איבערגעלאזט א צוואה?

)און נאך א זאך איך וויס נישט וי די געהערסט אבער איך בין ר' אהרנס א מענטש מילא פרעג איך דיך וואס איז געוועןביים סדר פונעם רבי זי"ע ווען די רבי שליט"א איז געווען א חתן?(

סלאקס גראדע בין איך א סאטמארער און איך כאפ נישט אלע רמזים וואס די שרייבסט מילא בעט איך דיר שרייבמיר דא וויל איך פלאץ פאר נייגער

אז מענטשען וועמען אייער פעטער האט געשטעלט אין דיוואס האט דער וואידעסלאווער געזגט פארן ברך משה? זייט זאלט איר נישט מקרב זיין.

ער האט געפרעגט ר"ס צו ער קען רעדן פון ממלא מקוםוואס מיינסטו צוזאגן "השיב לר' סענדר וקיצר בהספדו"? האט ר"ס גענטפערט אז עס איז נישט באשטימט, האט פאפא רב געזאגט מיט פארדרוס אז איר וועט נישט אויף

נעמען סיגעטער רב וועט ]איר חרטה האבן[ ]אייך באנג טוהן[. צו אפשר שרייבסטו מיר אביסל ברייטער יאוואס מיינט דאס הראש ישיבה שהי' מפיץ וכו'? צו מיינסטו נתן יוסף?

ראטעווען זייער אן זעהן און מאכן פון סאטמאר עפעס אייגן ארטיג ]אזוי ווי אין סקווער די לבוש[ האבן זיי גענומען פאר א אזשענדע די שיטה.

אמאל ביי א אסיפה ווען ער האט זיךווען איז דאס געווען וואס דער וואידעבלאווער האט ארויס געווארפן נתן יוסףן? אן גערופן כדרכו אין ישיבה אז דער רבי האט אים געגעבען רעכט צו זאגן זאכן ]רעדן[ אין זיין נאמען.

וואס איז פונקטליך געווען צווישן ר' ליפלע מיטן רבין? און מיט רויזלע ע"ה? קיינער האט זיך נישט געטרויט אויך נישט דער רבנית המצדקת,ווער האט מודיע געווען פארן רבין פון איר פטירה?

האט מען געברענגט זייער שעיר לעז.. דעם ברך משה ]אזוי ווי די בי"ד ביי די שווארצע[.

ר' ליפא פר"מ מיט ר' יאסל גבאי זענען איז געקומען צו אים באישון לילה בעטן בתחנונים ערמיט וואספארא אופן? זאל זיין דער,

וועט איר דאך אוודאי פרעגן פאר וואס האט מען אים נישט געקענט רופן אויף דעם טעלעפאן, איז דער ענטפער אז די איידעלע סאטמארע תלמידים האבן געהאט אפגעהאקט די דראטן, נישט די טעלעפאן פירמע.

פון אראף שטיפן די טרעפ שוואנגענדיגערהייט.פון וואס איז זי קראנק געווארן?

לדאבונינו ניין, דער ברך משה צום סוף יא. יוה"ק? ערבאיז זי אריין צום רבין יענעם ביי די פרשה פון רמ"א, א ווייטאגליכער ענין קען זיין מיר וועלן עס נאךוואס איז דאס מכתבו המפורסם לירושלים?

אויף ברענגען. דאכט זיך אז עס איז שוין געדריקט אין משה היה רועה, אין דער בלאט איז שויןוואס איז געווען די חיזוק פון ווינע רב?

זיכער געווען, דער ווינער רב האט אים געהאט געפסקענט ביי די קריג אז ער דארף עסן עפעס מיט חששות און דער ברך משה האט אים פאר געהאלטן דערויף, און דער ווינער רב האט געכאפט שיריים ביי א שבע ברכות, דאכט זיך פון

וויליאמסבורגער רב.

די תורה איז געדריקט אין תפארת צבי ח"א עמוד שע"ב, נאר אויף דיאון פון ר' הערשעלע? וועלכע מלווה מלכה? שטיקל דברי

חיזוק - אן צו האלטן מיט דעם ממלא מקום - שלטו בו ידים, עס איז אבער געדריקט אין שקיעת החמה, וואס איז א ליקוט פון אלע הספדים און צייטונגען.

אנטשולדיגט פארן פרעגן אזעלכע אלף בית קשיות אבער איך בין פונעם יונגערן דור וואס האט נישט אלעס געהערט מילא בעט איך אייך אטובה און פארציילטס מיר ביטע אנע רמזים. פשוט למען ידעו דורותיכם מיט וואספארא רשעים

רבינו הק' איז געווען ארום גענומען. און אויך כדי אביסעלע אויפצודעקן אלע זייערע שקרים וואס מען פיטערט דעםעולם אלע יארן

אויך וואס איז געווען בנוגע דעם ברך משהס נסיעה תשל"ח קיין א"י. זיי פארקויפן אז די רבי האט זיך גערעגט אז פוסטע שטוב מענטשען באבקעס.סהייסט אז ער איז געפארן בשליחותו. וואס איז באמת פארגעגאנגען?

אויף עפעס א שיינעם שבת צו מאכן א הכתרה און לאזן די רביציןוואס איז געווען ר' ליפא'ס פלאן פאר רב הצעיר? פאר נאך א וואך אין ערגעץ א אפרוה ארט.

קיינמאל נישט געשריבן על פי דרך אבותיואגב. וואס איז דיין מיינונג בנוגע צו די רבי האט איבערגעלאזט א צוואה? ורבותיו הקדושים.

)און נאך א זאך איך וויס נישט וי די געהערסט אבער איך בין ר' אהרנס א מענטש מילא פרעג איך דיך וואס איז געווען שעם זיך נישט האסט א רבין ווי דער פעטער זייביים סדר פונעם רבי זי"ע ווען די רבי שליט"א איז געווען א חתן?(

שטאלץ דערמיט, אבער צו דער קשיא בעצם מיר געדענקן נישט אצינד.

אמונה טפילה און ע"ז שקר רבי ז"ל - חלק ב' איידער מיר גייען ווייטער צום צווייטן טייל מוזן מיר צולייגן אייניגע הוספות צום פאריגן מאמר, מיר

וועלן זיך אבער בכלל נישט אפגעבן מיט אפ ענטפערן די אלע זינלאזע רייד וואס אייניגע יונגלעך שרייבן דא און זענען מגיב אויפן פאריגן מאמר, מיר וועלן זיך ווייטער פראבירן צו האלטן צו אונזער

ליניע און נישט ווערן אריין געשלעפט אין די שיחות נערים פון קינדער וואס זענען געבוירן משנת תש"מ ואילך, )כאטש וואס אייניגע האבן יא בארירט פאקטן פון די פריע יארן( מיר ווילן רעדן מיט

מענטשן פון אונזער גיל וואס געדענקען נאך אביסל דעם אמאל און געדענקען נאך פון די י' יארןאון העכער.

עס איז וויכטיג צו באמערקן אז כדי צו קענען עפעס נאכזאגן פון רבינ'ס געזונטע יארן מוז מען זיין יאר, ווייל נאך שנת תשכ"ח איז כמעט נישט געוועהן וואס צו הערן פון רביה"ק60לכה"פ העכער

מכח דעם רבינ'ס שוואכקייט, און כדי צו זיין א בא בשנים און א פארשטענדיגע מענטש בשנת , ליידער65 יאר, וואס איז היינט לכה"פ 25תשכ"ח האט מען דאן געמוזט זיין נישט ווייניגער פון

יאר יונגער קען שוין3 – 2איז דער גיל ממש א מיעוט פון סאטמאר, איינער וואס איז נאר אפי' נישט זאגן אז ער האט געהערט און אז ער ווייסט דעם רבי'נס תורה ושיטה.

איינער האט אריין געשיקט פריוואט א מיינונג איבער די רבי ז"ל אידן, אז ער האלט אז די סיבה וואס זיי רעדן אזוי פון רבי'ן מיט אזא שטאלץ קומט גאר מחמת גיאות, ווי איינער זאגט אז מיר

האבן געהאט א זאך וואס עטץ יונגווארג האבן נישט און דערפאר רעדן זיי מיט אזא גאוה פון רבי'ן,עד כאן הדעת יחידאי,

מיר האלטן אבער אז ס'איז נישט אמת, ווייל דער דור וואס האט זוכה געוועהן צו האבן דעם רבי'ן האט באמת געהאט א זאך וואס אנדערע האבן נישט געהאט, ווייל דאס וועט יעדער מודה זיין אז

דער רבי האט נישט געהאט בדומה לו אינעם גאנצן דור אין קיין שום הינזיכט, ער האט נישט געהאט זיינס גלייכן בכלל ובפרט, סיי די געוואלדיגע השלמה, בתורה, בעבודה, בגמ"ח, בצדקות,

בקדושה, בחכמה, אז מיר האבן אפי' נישט די השגה צו רעדן פון זיינע מדריגות,

נאר וואס, ער האט טאקע נישט באלאנגט צום היינטיגן דור, ס'איז געוועהן עקסטערע חסדים מתוך רחמיו ית"ש אז רביה"ק איז איבער געבליבן כדי מציל צו זיין דעם דור און איינפלאנצן

אידישקייט פון דאסניי דאהי, ס'איז אנדערשט ווי אלע אנדערע צדיקים וואס זענען אוועק פון די וועלט און ס'איז איבער געבליבן נאך זייער הסתלקות אנדערע צדיקים כמותם, ווייל אז דער רבי

האט נישט געהאט אפי' בדומה לו איז נישט געוועהן אחריו כמוהו, ממילא איז דאס באמת א זאך וואס דער נייער דור האט נישט קיין השגה, און טאקע דערפאר ווייל ס'איז אזוי שווער משיג צו זיין

דעם רבי'ן איז נעבאך געשעהן אז די ריכטיגע רעלסן האבן זיך פארדרייט, און מ'קוקט אן דעםגאנצן רבי'ן ז"ל פאר א אפגאט ר"ל.

אז דער רבי איז טאקע געוועהן אזא גדול הדור, פארוואס זאלן נישט סאטמארע תלמודים זיך אריין לייגן אינעם רבינ'ס דרך הלימוד, ס'איז דא פון רבי'ן שטארקע תשובות להלכה, וואלט נישט געוועהן

א שיינע זאך אז עלטערע בחורים און כולל יונגעלייט זאלן דורך טון תשובות דברי יואל און חי' סיגיות פון רבי'ן, זעהן וויאזוי דער רבי גייט צו צו א בירור הלכה אדער צו א סוגיא, אנשטאט

אנצופילן די קעפ מיט פוסטע מאמרים און פאלשע מעשיות. נאכן איבער טראכטן דעם פאריגן מאמר מיט אביסל ישוב הדעת האבן מיר באשלאסן אז מיר האבן נישט גענוג ארום גערעדט איבער דעם ענין פון די "מנהגים" און די מעשי הליצנות וואס

ווערט געשריבן אויפן רבי'נס חשבון, ראשית, האט דער רבי קיינמאל נישט געוואלט מ'זאל אים נאכטון, ער פלעגט טון אלע מיני

פעולות מ'זאל נישט באמערקן זיין התנהגות כדי נאכצוטון, אנדערשט ווי ביי אנדערע צדיקים וואס

האבן דירעקט באפוילן פארן ציבור אז אזוי און אזוי זענען זייערע מנהגים און זייער רצון איז אזמ'זאל אזוי טון,

אידן ווייסן אז רביה"ק האט זיך באהאלטן יו"ט סוכות כדי מ'זאל נישט זעהן וויאזוי ער בענטשט אתרוג, כדי דער עולם זאל טאקע "נישט" וויסן צו ער מאכט בכלל א ברכה )מחמת חשש מורכב(,

און מ'זאל טאקע נישט וויסן אויף וועלכן אתרוג ער שאלקט, און אזוי זענען פארהאן אסאךדוגמאות וואס דער רבי האט נישט געוואלט מ'זאל אים נאכטון.

למעשה קומען ארויס מנהגים נגד ההלכה, אלע ווייסן דעם באקאנטן בריוו וואס דער מנחת יצחק )וואס רביה"ק האט אים געהאלטן פאר פוסק הדור( האט געשריבן קעגן די מנהגים איבער דעם וואס ס'שטייט אינעם מחזור אז דעם רבינ'ס מנהג איז געוועהן צו וואשן דאס גאנצע הענט יו"כ,

מעג מען בכלל אריין שטעלן אזא מנהג?, מעג מען שרייבן אז דער רבי האט געטרינקען א קאווע סוכות פארן שאקלען לולב?, לאמיר זאגן אז ס'איז אמת )ס'איז מסתמא ליגנט( איז דאך אבער

אנגענומען ביי רוב מנין ובנין פון חסידישע אידן נישט טועם צו זיין פארן שאקלען לולב. צו מעג מען שרייבן אז דער רבי האט זיך נוהג געוועהן צו עסן גאנץ חודש ניסן מצות פשוטות, נגד א

מנהג ישראל וואס איז איינגעפירט בכל תפוצות ישראל, כהנה וכהנה איז דא מנהגים שונים וואס וואלט נישט געטארט געשריבן ווערן, אפגערעדט ווען עס ווערט באגלייט מיט א שפראך פון

קינדערישע אויסדריקן. אינטרעסאנט צו באמערקן אז דער מחבר פונעם בארימטן ספר "סכת שלם" האט געבעטן פאר

ער האט ארויס געגעבן זיין ספר בשנת תש"מ די ווייסער'ס, צו ס'איז דא אייניגע מנהגים פון רביה"ק אויף סוכות ווייל אויב יא וויל ער דאס אריין שטעלן אין זיין ספר, דער אנטווארט איז געקומען אז

ניין ס'איז נישטא קיין מנהגים פון רבי'ן אויף סוכות, אויב אזוי פרעגט זיך די קושיא, פון האבן די אלע מנהגים ארויסגעשפראצט?, אין וועמענס גארטן

זענען זיי געוואקסן?, אין וועלכע אויוון האט מען דאס געבאקן? א איד דארף וויסן ובפרט א סאטמארע חסיד, אז ער האט א טאטן און א זיידן, און אזוי דארף ער

זיך פירן, דער רבי האט קלאר נישט געוואלט אז אלע בחורים זאלן זיין אנגעטון אייניג מיט די זעלבע היטן, מיט די זעלבע יוני פארם, כדי צו ווייזן אז א סאטמארע חסיד איז נישט נאר דער וואס

האט דעם ברייטן ביבער היט ווי דער רבי, נאר אויך דער קורצע רעקל וואס האלט די תורה און מגדל זיינע קינדער ע"ד התורה און איז נישט קיין ציוני איז אויך א ערליכע איד, )מיר האבן אויף

דעם ראי'ס ברורות מתוך כמה מאמרים וואס דער רבי האט געזאגט ביחיד וברבים( זאג קידוש ווי דיין טאטע האט געזאגט, און זייט נישט קיין זנב מיטן נאכמאכן דעם רבי'נס קידוש,

נישט אזוי ווערט מען א סאטמאר'ע חסיד ווען מ'שאקלט זיך ווי דער רבי, נישט מיטן דאווענען איןא בארדיטשוב'ע סידור ווערט מען א סאטמאר'ע, און נישט מיטן זאגן יעדע צוויי מינוט "הע"....

א סאטמאר'ע חסיד מיינט א פשרה'לאזע שו"ע איד, ותו לא, )און אלץ לצנותא דע"ז, מוזן מיר אראפ ברענגען א געוואלדיג חידוש וואס איז צוגעשיקט געוועהן

דורך איינער פון די ליינער, וואס איז אים פארענפערט געווארן אין די לעצטערע יארן א מורא'דיגעסתירה וואס איז אים קשה געוועהן אויף די "מנהגים",

ווייל אין די ערשטע מהדורא פונעם הגדת דברי יואל שטייט אז דער רבי האט געהאט אויפן היסב בעט "כרים עד אין שיעור" קישענעס אן א שיעור )לאך נישט פון רבי'ן, דו שייגעץ!(, ווידער און די

צווייטע מהדורא שטייט דער רבי האט געהאט בלויז "כמה כרים", שטעלט זיך שאלה ווי זענען פארשווינדן געווארן אט די אלע קישענעס פונעם פאריגן מהדורא, ווי זענען די אלע קישענעס עד

אין שיעור?.....

אט די קושיא איז שווער געוועהן עטליכע יאר, ביז ווילאנג ס'האט זיך אנגעהויבן די גרודער איבער די "אריזאנע ווייץ" וואס איינער איז אויפגעקומען אז מ'שניידט די ווייץ צו שפעט מ'דארף ווען

שניידן פריער, און יענער האט געברענגט א תנא דמסייע אז אין די "מנהגים" שטייט אז דער רבי האט געשניטן ווייץ "בעודן ירוקות" דאס מיינט אז די ווייץ זענען נאכנישט געוועהן פארטיג, הייבט זיך אן א טענה ס'איז דאך א בפי' "מנהג רבינו" אז מ'שניידט פרי די ווייץ?, האט זיך ר' מנשה פיליף

לחרפתו געמוזט אין די עפנטליכקייט פארענפערן אז ער האט דאס טאקע אליין געשריבן אבער"לא דק בלשוני", ער האט נישט מדייק געוועהן פונקטליך וואס ער מיינט,

השתה דאתית להכא, קען מען שוין פארענפערן די שטארקע סתירה, אז דעם לשון פון "כרים עד אין שיעור" איז אויך לא דק....., און באמת איז טאקע נישט געוועהן קישענעס עד אין שיעור....,

)און אז איינער לאכט איז ער א משכיל(. מיר האבן אויך פארשידענע אויפדעקונגען איבער פעלשונג פון ריכטיגע היסטאריע אין מושיען

ש"י, ווי עס איז פארדרייט געווארן פאקטן לתועלת הפאליטיק, אויב מעגליך וועלן מיר מייחד זיין א עקסטערע מאמר בלויז איבער די פעלשונגען און סתירות וואס איז בכוונה געשריבן געווארן

אנדערשט, כדי די מאמענטאלע חשונות זאלן שטומען ועוד חזון.איצט לאמיר צוגיין ווי מ'האמיר געהאלטן,

עשה לך רב – לויט נגיעות און מאמענטאלע חשבונות די גאס טראגט זיך ארום מיט א ווערטל וואס מיינט עשה לך רב - נעם דיר א רב, מיט אזא מעשה,

ס'איז געוועהן א פרוי אין ב"פ וואס איז שבת צופרי אריבער צו א שכן'טע מיט א האט-קאפ צו בארגן אביסל הייס וואסער, די שכנ'טע עפנט די טיר און זעהט איר שטיין מיטן קאפ אין די האנט

פרעגט זי, דו טראג'סט מיטן עירוב?,זאגט זי יא, ר' יחזקאל ראטה איז מתיר,

פרעגט זי ווייטער אבער ר' יחזקאל אסר'ט דאך די האט קאפ'ס?זאגט זי יא, אבער ר' חיים דוד כ"ץ איז מתיר,

פרעגט זי ווייטער, אבער ר' חיים דוד אסר'ט דאך אזא שייטל,זאגט זי יא, אבער הרב בלומענקראנץ איז מתיר,

פרעגט זי ווייטער אבער הרב בלונעקראנץ אסר'ט די וואסער וואס איז אן א פילטער?ענפערט זי יא, אבער פלוני אלמוני איז עס יא מתיר

און אזוי גייט דער שמיעס חוזר חלילה מ'נעמט אלע התירים פון אלע רבנים און מ'מאכט א לעבן, רבנים אויסצוקלויבן10אויף דעם ארויף זאגט די משנה, עשה לך רב, נעם דיר איין רב, נישט נעם

יעדע'מס היתר, א פיין ווערטל, יעצט לאמיר א קוק טאן וויאזוי מ'האט דן געוועהן די רבנים און זייערע הוראות,

יאר,40 -30מיט די "היימישע" רבי זיכרוינעבראכע אידן'ס אויגן גלעזער במשך די לעצטע

ווען אין א נארמאלע חסידות, למשל באבוב, אויב איינער פון טארטיקוב'ע בי"ד קומט ארויס קעגן באבוב, וואס וואלטן באבוב געטון?, פשוט, זיי וואלט יענעם אויפגעהערט פרעגן שאלות, און

געבלאזן אויף יענעם, און ווען יענער וואלט זיך איבער געבעטן וואלט מען אים צוריק גענומען אוןמוחל געוועהן למחצה שליש ולרביע.

ווידער אין סאטמאר איז די מעשה אנדערשט, ווען איינער גייט קעגן שטראם איז ער א שייגעץ א גוי א עוכר ישרא'ל, ווידער אויב דרייט ער איבער דעם דאשיק ווערט ער גלייך א צדיק הדורות און

א מנהיג הדור, כדי צו פארשטיין קלאר'ער וואס מיר מיינען לאמיר דאס אייך צולייגן אויף קלייןגעלט און מיט קלארע פאקטן.

הגאון הצדיק גאב"ד קאשוי זצ"לדי אמת'ע פאקטן:

יאר מיטן מסי"נ, א ירא שמים, א גאון, א צדיק ותמים,50א הייליגע איד, א מרביץ תורה איבער וויאזוי האט מען אים דן געוועהן ביי די רבי ז"ל אידן?

בשנות הל': איז ער געוועהן אפגעפרעגט, מחמת זיין פסק וועגן אפיסעס און פראדשקעטס וואס איז נישט געוועהן אקצפעטירט אין סאטמאר, ווייל רביה"ק האט געזאגט פארן ברך משה אז ער

וואלט נישט געדארפט אונטערשרייבן צוזאמען מיטן קאושי'ער רב דעם קול קורא )די יודעי חן ווייסן דעם פונקטליכן לשון(, און מחמת זיין הוראה אז מוסודות התורה טארן נישט נעמען קיין

פראגראמען, ואחרון הכביד אז ער האט גוזר געוועהן אויף די בחורים אז זיי טארן נישט קומען כ"אכסלו ווייל מ'באגריסט דארטן די פאלעטישאן'ס,

בנוסף חטא על פשע וואס ער איז געוועהן דער טאטע פונעם יעצטיגן קאשוי רב וואס האט ארויס געגעבן א חיבור מדור דור, ווי ער רעכנט אויס אלע חטאים פונעם היינטיגן דור ארויס לאזנדיג

"ציונות", און ער איז יא מערר אויף מנהג רבינו איבערן אריינקומען פון די נשים צו ש"ש פאר שבעברכות,

דעריבער ווער ס'האט געשיקט קיין קאשוי א בחור לערנען איז גלייך ארויף אויף די שווארצעליסטע.

שנת תש"מ: איז געוועהן טענות כלפי דעם ברך משה היתכן ער איז מקרב די רבנים וועמען דעררבי האט מרחק געוועהן, דאס איז געוועהן א עון בל יכופר,

שנת תשמ"ב: ווי נאר ער האט מערר געוועהן אויף די פלייש, איז ער געווארן פוסק הדור, און ווער ס'האט געטראכט פון זאגן א קרום ווארט, איז באשריגן געווארן אז ער רעדט קעגן די שירי כנסת

הגדולה, שנות תש"ן: ביי פרשת בני יואל ואחריו סקול דיסטריקט, איז ער געווארן נישט נאר פוסק הדור נאר

מופת הדור, ער איז נכתר געווארן אלץ דער כהן גדול מיטן אורים ותומים, איר זעהט דעם ראולער קאסטער? מבירא עמוקתא לאגרא רמא, קודם אפגעפרעגט בכלית

הירידה און נאכדעם צדיק הדורות, פארוואס? ווייל די פאליטיק האט מאמענטאל אזוי געשפילט.הגה"צ מאנטיוואדעא רב זצ"ל

די אמת'ע פאקטן: א מוראה הוראה מובהק, א גאון בכל חדרי תורה, א ירא שמים מרבים, א אפגעהיטענע איד, א

זעלטענע מהדר במצות, און א שטארקע עומד על דעתו, שנות הל': שוין אנגעהויבן פון סוף כ'ס, איז ער געוועהן דער ע"ז פון סאטמאר, ער האט מחזק

געוועהן די "אייגענע אקציע'ס" ביי די יו ען, מ'האט געזאגט אין סאטמאר אז ר' אברהם זאגט א געצל מדברת מתוך גרונו של רבינו )כאטש ס'איז געוועהן ליגנט( ער איז געוועהן דערונטער דאס

פארברענען דעם ציוניסטישן פאן ביום הפורים וואס דאס האט געהייסן א חטא אין סאטמאר יענעצייטן,

צוליב דעם האט ער נישט געמעגט קומען צום רבי'ן, ער האט נישט געקענט מספיד זיין חותנו הגה"צ מווייצן זצ"ל אין ביהמ"ד הגדול, מ'האט ארויס געווארפן בחורים פון ישיבה אויב מ'איז

געגאנגען הערן זיין דרשה ביום ה' אייר, און אך און וויי ווער ס'האט אריין געשיקט א בחור צו איםלערנען.

שנת תש"מ: ווען דער ברך משה האט אים צוריק אריין געברענט אין בילד, האבן די רבי ז"ל אידןגעהאט טענות אז ער איז מקרב די רבנים וועמען דער רבי האט מרחק געוועהן,

שנת תשמ"ב: האט ער נוטה געוועהן לדעת דעם ברך משה כלפי די פלייש און געזאגט אז דעם קאשוי'ער רב'ס מיינוג איז קיינעם נישט מחייב, טאקע דעפאר איז ער בזמן ההוא נאך נישט נתעטר

געווארן אלץ ממלא מקום פון רבי'ן ז"ל, תשמ"ט והלאה: פרשת בני יואל איז ער געווארן דער ממשיך דרך פון רבי'ן ז"ל, דא האבן די רבי ז"ל

אידן געטראפן די המשכה, אפגערעדט ביי פרשת סקול דיסטריקט )ווי ס'איז דא סתירות אין יעדע דרשה( האט ער מכריז געוועהן אז מ'טאר מער נישט האלטן די קינדער אין די ק"י'לע מוסודת, און

וואס א יאר שפעטער איז ער אלץ מער און מער געווארן דער ממלא מקום ממש פון רבי'ן ז"לאליין,

עד כדי כך אז ביי זיין לוי' זענען ארויס געגאנגען די ת"ת קינדער מיט די תלמודי הישיבות )פון יו. טי, עי.( ווייל איינער פון די יעצטיגע הנהלה איז געוועהן פון די נאנטע מקורבים, שטעלט זיך די פראגע איז דער קאשוי'ער רב נישט געוועהן אזא צדיק ווי דער מאנטיוועדעיא רב?, צו וואס האט מען דא

פארשטאנען אז מ'דארף פארשפארן די ת"ת'ס און דארט נישט?, הפלא ופלא ווי דער רעדל דרייט זיך, ממש ווי אין קאני איילענד פארק, אט די רבי ז"ל אידן די

יאר און איין צו געגאנגען יעדן ליל שישי און ערב ר"ח צום ציון הק',30"היימישע" וואס זענען פאר זענען פלוצלינג אנטרינען געווארן, זיי קענען שוין נישט קומען ווייל מ'האט מטמין געוועהן דעם

ברך משה סמוך ונראה, אט זיי גייען היינט צו טאג'ס צינדן יעדע וואך גרויס לעכט )פון ר' לייבעלע גליק( ביים ציון פונעם מאנטיוואדעיא רב, ווייל ער איז ממלא מקום משנת תשמ"ט ואילך, ווייל

בעפאר דעם איז ער געוועהן דער ע"ז.איר פארשטייט דעם חשבון?

כ"ק אדמו"ר מוויזניץ שליט"א )מאנסי(די אמת'ע פאקטן:

א שטארקע רבי פאר זיינע חסידים, מייסד געוועהן א חסידות מיט אסאך פרומקייט, א מתמיד, אפרומער, א עובד ד', א ערנסטע רבי וואס האלט חשבון אויף יעדן חסיד,

וויאזוי קוקן אים אן די אזוי גערופענע רבי ז"ל אידן? שנות תש"כ: איז סאטמאר געוועהן אנגעווייטאגט אויף אים, איבער דעם וואס וויזניץ אין

וויליאמסבורג ווי ער האט געדינט אלץ רב איז געוועהן די אייציגסטע קהילה וואס האט זיך נישטצוגעשטעלט צום רבי'נס הוראה בנוגע זמן ר"ת,

שנות תש"ל: נאכן מופן קיין מאנסי האט מען פארגעסן פון דעם, און אזויווי ער איז געוועהן אין א"י און נישט געגאנגען צום כותל, איז ער געווארן אין סאטמאר א חתן בראשית, מ'האט פשוט נישט

געוויסט וואס צו טון מיט אים פאר שמחה, שנת תשל"ט: איז ער געוועהן דער גרעסטע שייגעץ אין די היסטאריע, ווען ער איז ארויס געלאפן

פון מעדיסאן סקווער גארדען, ווייל מ'האט גערעדט קעגן די אגודה, וואס האט ארויס גערופן ביייעדן בייז בלוט,

שנת תשמ"ב ואילך: האט ער זיך צוגעשטעלט צום קאשויער רב איבער די איסור פון פלייש, און מ'האט זיך אנגעהויבן קלעבן אהין, ביי פרשת דיסטריקט האט ער אויף געטראטן מיט א דרשה פון

אייניגע גימטריא'ס, און איז געווארן צדיק הדור, שנות תש"ס: ווען ער קומט קיין וומס"ב לעשט מען אויס דעם שבת פייפער לכבודו, אלץ חנופה ער

זאל נישט מוחה זיין אויפן אנגייעדיגן הליכה בעכראות., אין מען האט געווארט מיט'ן ברך משה'ס לווי' פאר א שעה ביז ער קומט אן.

הגה"צ גאב"ד קארלסבורג שליט"אדי אמת'ע פאקטן:

א שטארקע בעל הוראה און פוסק, א מתמיד עצום, פון די ערשטע תלמודים פון רביה"ק אין ירושלים, א דיין וועמען דער רבי האט געשטעלט, און האט היינט די שענסטע כולל ובית הוראה

אין ב"פ פון זיינע תלמודים,

שנות הל': איז ער געוועהן א אנגענומענע דיין, און זיין ווארט איז געוועהן מוסמך ווייל דער רבי האט אים געשטעלט, נישט מטעם ווייל ער איז א ת"ח, נאר ווייל "דער רבי" האט אים געשטעלט,

)כשיטתם המבואר במאמר א'(.

תחילת שנות המ': ווי נאר ער האט מתיר געוועהן דאס פלייש, און זיך צוגעשטעלט צום ברך משה,האט מען אים געגעבן א צו נאמען "קל", ער איז געווארן איבערנאכט א קל ר"ל,

סוף שנות המ' ותחילת שנות הנ': ווען ער האט רעזעגנירט פון דיינות און געפענט דעם ביהמ"ד יראי ד', איז ער געווארן דער מלאך המושיע, ווער רעדט נאך נאכן אסר'ן דעם סקול דיסטריקט איז

ער מוסמך געווארן להוראה שע"י די רבי זיכרונעבראכע אידן אלץ פוסק הדור בהדרו, איבעראלהאט מען זיך ארום געדרייט מיט זיין תשובה להלכה קעגן דיסטריקט אין טאש,

שנות תש"ס: נאכן מתיר זיין דעם עירוב אין ב"פ איז ער צוריק געווארן א גוי, א קל, ווער ס'קעןלאכט אפ פון זיינע הנהגות, ווייל ער אידאך מתיר דעם עירוב וואס דער רבי האט נישט געמאכט, דא איז שוין דער ראלער - קאסטער אזוי געדרייט אז אויב מ'בינדט זיך נישט צו פעסט ביים פארן

פליט מען אראפ מיט א קראפט....הגה"צ דומ"צ קהילתינו וומס"ב )ראב"ד( שליט"א

די אמת'ע פאקטן: א בעל הוראה, ומיראי הוראה, א למדן, א איידעלע איד, א בן גדולים וטובים, א שטארקע איש

מכובד ביי אלע גדולי הדור,די בליק ביי די פאלשע רבי ז"ל אידן:

שנות תש"ל: א רעספעקטפולע דיין וואס דינט די אינטרעסן פון די קהילה, פסק'נט שאלות פאראינגעלייט, און טוט זיין עבודה בנאמנות,

משנת תש"מ ואילך: וואס ער האט געטון איז געוועהן געצווינגען ובאונס, פראצענט כשר – איז געצווינגען, 100די הכרזה אז דער פלייש איז

די איסור קעגן בני יואל – איז געצווינגען,די היתר צו גיין אין קאורט קעגן הרבנות הצדיקת וועגן דעם הויז – איז געצווינגען,

די היתר אויפן סקול דיסטריקט – איז געצווינגען,משנת תש"ס: איז יעדע זאך מאהבה ורצון, און נאך שעות ברורי הלכה,

די חתימה איבער קשר בוגדים - מתוך בירור להלכה,די חתימה איבערן עירוב אויף ראדני אז ס'איז בלויז פאר גוים - מתוך בירור להלכה,

די היתר נישט צו גיין צו די"ת בשנת תשס"א - מתוך בירור להלכה,די היתר בשנת תשס"ז צו גיין בערכעות אין ב"פ און אויך בבני ברק - מתוך בירור להלכה,

דא קריכט מען שוין ארויס פונעם ראלער - קאסטער, מ'גייט סתם אריין אין א באמפינק קאר אוןמ'פליט רעכט'ס און לינקס אן קיין ציל....

הגה"צ דומ"ץ קהלתינו מאנטריאל שליט"אדי אמת'ע פאקטן:

א מורה הוראה מובהק, א גאון וירא שמים, א תלמוד חביב ונאמן פון רביה"ק, א שטארקע מרביץ יאר.25תורה, און מעמיד געוועהן די שענסטע תלמודים אין די לעצטע

שנות תש"ל: איז ער געוועהן דער שלוח נאמן פון רביה"ק מחזק זיין אברכים אין מאנטריאל, אוןגעהייסן איינער פון די שענסטע תלמודים וואס רביה"ק האט אהער געשטעלט.

שנות תש"ם עד שנת תש"ס: איז ער געוועהן אפגעפרעגט ביי די "היימישע" רבי ז"ל אידן, מחמת זיין שטארקע ארויסשטעל לצדו פונעם ברך משה, ווי ער האט ביי יעדן מצב זיך נישט צוריק

געהאלטן פון ארויס קומען עפנטליך זאגן זיין מיינונג און מחזק זיין דעם ברך משה, גאר אסאך פיילן זענען געווארפן געווארן אויף זיין זייט, נאר צוליב דעם חטא פון זיך צושטעלן צו דעם ויאמונו בד'

ובמשה עבדו. שנות תש"ס: ווי נאר דער רעדל האט זיך א דריי געטון, איז ער צוריק געווארן תלמוד חביב, און מעתיקי השמועה פון רביה"ק, פון די איינציגע וואס ווייסן און פארשטייען אמת'דיג דעם רבינ'ס

שיטה.

סך הכל איז אזוי: יעדע רב מעג האבן זיין מיינוג און זיין דעה און איז נישט געבינדן צו קיינעם, די פראגע'ס שטעלן זיך

נאר קעגן די וואס שטעלן זיך אונטער זיי נאר בעת ווען ס'קומט זיי אויס גוט, דא ווערט יענער אשייגעץ און א יאר דערויף איז ער צדיק הדורות, מ'פליט פון אויבן ביז אראפ מיט א עקסטרעמקייט, וואס געשעהט?, איר ווילט נאך וויסן וואס ס'געשעהט?, כאפטס א בליק אין די גאסן, אין די שול'ן,

אין די ישיבות, וויאזוי קוקן אויס אונזערע יונגעלייט, אונזערע בחורים, אונזערע קינדער, ס'פאלן אוועק גאנצע שטיקער פון כלל ישראל, און מ'ווייסט נישט פארוואס, די ווערטס הייזער זענען

נעבאך פיל מיט אונזערע יונגעלייט, די סטעדיאמ'ס זענען פיל מיט אונזערע בחורים, די טיאטערן זענען פיל מיט היימישע פאר פעלקער, מ'זעהט געפעליכע ירידות ביי אידישע טעכטער, מ'הערט

משוגע'נע מעשיות וואס ציטערט אויף יעדן אידיש הארץ, מיר זיכן נישט דא סתם צו רעדן שלעכטס אויף אידן, אבער דאס איז דער פשוט'ע אמת'ע מצב און

מציאות ביי אונזערע קרייזן.

פארוואס?, זייער פשוט, ווייל אז א קינד הערט פון זיין טאטן היינט אז פלוני אלמוני איז א שייגעץ, מארגן הערט ער פון אים אז ער איז א צדיק, פארלירט ער דאס גאנצע נאמנות, אז א קינד זעהט זיין טאטע וואס פלעגט רעדן קעגן ברך משה באגלייט מיט א טוץ קללות, קומט ביום כ"ו ניסן און

וואשט זיך צו א הארטע בילקע אין פיש נאר כדי דער בילד זאל גוט אויסזעהן און אפשר וועט יענער דורך דעם קראכן, דאס איז א קלארע מעסעדש און א אנדייטונג פארן קינד אז לית דין ולית

דיין, ס'איז א הפקר וועלט, ס'איז פורים, ס'איז נישטא קיין תורה, קיין מורא, אפגערעדט צום ערשטן פראבלעם אז מ'האט אים לכתחילה נישט מחנך געוועהן צו די תורה, נאר מחנך געוועהן נאר צו דעם וואס דער רבי זיכרוינבראכע זאגט, )ווי שוין מבואר אין מאמר א'( קומט

נאך צו דער ראלער-קאסטער פון צדיק – רשע צדיק – רשע לפי דער מאמנעטאלע פאליטיק, ווערן דאך די יונגע מוחות צומישט, און מ'לאזט זיך ארויס מיט הפקרות אין די וועלט אריין, סאטמארע

יונגעלייט פארן קיין א"י מיט אזא גרינגקייט, מ'טרעפט זיי ביים כותל, חברון, קבר רחל און ווי נישט, און ווען מ'פרעגט זיי היתכן דער רבי האט נישט געלאזט, קומט גלייך דער אנטווארט וואס איז שגור

בפי די היינטיגע יונגעלייט "קאט די קרעפ" ווייל אין זיינע אויגן איז דעם הייליגן רבינ'ס מאמרים סתם עקסטרעמיזום, נאר דערפאר ווייל דעם רבינ'ס תורה איז נעבאך געקידנעפט אין די הענט פון

אייניגע מסלפים און קיצונים, וואס געבן דעם אימעדש אז דער רבי איז געוועהן משה בער בעק, אוןהאט זיך געפרייט ווען יעדער ציניוני איז געשטארבן,

גיי זאג זיי! אז דער רבי האט געוויינט אויף די אומגעקומענע ציונים לבי לבי על חלליהם, אויף די מסלפים האט דער רבי האט געוויינט ביי די נשא תורה אולי הם נטורי קרתא? הם מחרובי קרתא,

דער רבי האט נישט געמיינט די דעמאטסדיגע נטורי קרתא און אוודאי נישט דער צדיק תמים ר' עמרם בלוי זצ"ל, דער רבי האט מכוון געוועהן קעגן די היינטיגע איינגערעטע נטורי קרתא וואס

רעדן זיך איין אז זיי פירן די שטאט און זיי זענען די שומרים אויף די שיטה הקדושה און ה' אייר קעןנאר רעדן ר' מנשה פילאף ווייל נאר ער פארשטייט די שיטה הקדושה,

עורו ישנים משנתכם, ס'איז צייט זיך אויף צו וועקן, ס'איז היינט א נייע וועלט, מ'קען שוין קיין שקר נישט פארקויפן אויף אייביג, ס'איז היינט א אפענע וועלט, מ'זעהט אלעס, מ'הערט אלעס, די

גרעסטע הוכחה איז אונזער ארטיקל זעלבסט, מ'זעהט אז מענטשן האבן ארויס גענומע פון דא די וויכטיג נקודות פון די ערשטע טייל, דאס וואלט קלאר אין אמאליגע צייטן נישט געקענט

פארקומען, ווייל ס'איז נישט געוועהן די מעגליכקייט דערצו, און אז ס'איז יא דא די מעגליכקייטלאמיר עס אויסניצן צום גוטן.

טייערע ליינער לאזט ענק אפ פון די אלע נארישע טענה'רייען, ווערטס אמת'ע תורה אידן, עכטע סאטמארע חסידים וואס לאזן זיך נישט רירן פונעם שו"ע, בויעט זיך נישט קיין הלכות אויף

מעשיות, און אוודאי נישט קיין אידישקייט, מיר האפן נאך ממשיך צו זיין איין ארטיקל און מיט דעם וועלן מיר שליסן אונזערע מאמרים,

איבער די אמונה טפילה בעזה"ש.אמונה טפילה און ע"ז שקר רבי ז"ל חלק ג'

מיר זענען העכסט פארווינדערט און איבערגענומען ווי ווייט די פאריגע ארטיקלען האבן דעגרייכט און ווי מענטשן דריקן אויס שטיצע צו די אמת'ע ווארהייט איבער די פאלשע

פאלשקייט, אבער לצערינו הרב זעהן מיר דאך אז טייל ליינער פארשטייען נישט ריכטיג דעם אמת'ע ציל פון די אלע ארטיקלען, מיר זיכן נישט סתם אנצופילן בלעטער פאר

הונגעריגע ליינער און אנצופילן מענטשן'ס ליידיגע צייט אדער שאפן א מקום ווי זיך אויסצוטענה'ן, מיר ווילן פשוט אויפמאכן קעפ וואס זענען צוגעסטעפעלט געווארן און

צוגענייט געווארן מיט גרויסע שווערע סטיטשעס במשך די יארן אונטער פאלשעמאמרים מיט א לבוש אז דאס איז אלעס דער רבי ז"ל.

מיר האבן נישט געצילט אראפ צו רייסן די "רבי ז"ל אידן" כדי צו געבן שטיצע צו די מיינונג אז ס'האט געדארפט זיין א ממלא מקום אין סאטמאר נאך כ"ו אב, מיר זעהן אז

אין א דערנעבנדיגע אשכול פראבירט א שרייבער צו מאנעווירן אונזער ארטיקל כאילו דאס איז אונזער ציל אז וויבאלד מיר האבן געוואלט א ממלא מקום אין סאטמאר

דעריבער רייסן מיר אראפ די "רבי ז"ל אידן" וואס די מערהייט פון זיי האבן נישט געוואלט קיין ממלא מקום, ניין, אונזער ציל איז בלויז דאס וואס שטייט אין אונזער

קעפל )ביטעל ליינט אונזער קעפל נאכמאל( "די אמונה טפילה און ע"ז שקר", דער שרייבער אומווילדיג גיבט ער צו שטיצע אויף אונזערע רייד וואס מיר האבן

אנגעהויבן אינעם ערשטן מאמר, אז די אמונה טפילה איז איין געגעסן אין אלע טיילן פון סאטמאר, ווי מיר האבן געברענגט עטליכע דוגמאות אז דער נידון ווערט נישט

באהאנדלט היינטיגע צייטן תורה'דיג צו הלכה'דיג, נאר רבי ז"ל יא צו רבי ז"ל נישט, און דער שרייבער לייגט נאך צו אז די אפי' אין די האלב וואס האט יא געוואלט האבן א

ממלא מקום האבן אויך דן געוועהן די רבנים לויט זייער פאליטיק, לאמיר זאגן אז ס'איז אמת, אבער פון ווי איז די יניקה?, פון ווי איז דער מקור?, פארוואס ווען איינער זאגט

אנדערשט ווי דיר איז ער א שייגעץ?, ווער האט דאס אריין געברענגט דא?, ער איז דאך קלאר מודה אז די דאזיגע חינוך וואס מ'האט מחנך געוועהן דעם דור אין סאטמאר איז

נישט אויסגעהאלטן, ער טענה'ט נאר אז קיינער איז אין דעם הינזיכט נישט קיין נקיכפים.

צו דעם האבן מיר טאקע געצילט דעם ארטיקל, כדי צו פארשטיין וואס דא איז געשעהן און ווי מ'איז פארפארן, און ווי אהין מ'איז אנגעקומען, די האלב וואס האבן געהאלטן

אז ס'דארף זיין א ממלא מקום האבן נישט געהאלטן אז דער ברך משה איז אפי' למחצה אזוי גרויס ווי רביה"ק, נאר וואס, זיי האבן געהאלטן אז דעם ברך משה'ס

הנהגה איז א המשכה פונעם רבינ'ס מוסדות, און די אנדערע ווילן גאר צוברעכן סאטמאר, און צוברעכן סאטמאר האט מען געפרעדיגט ביז היינט איז ביהרוג ועל

יעבור, קען זיין זיי זענען געוועהן עטוואס פליפ פלאפאר'ס כלפי זייער מיינוג איבער די רבנים, אבער כאטש איין ליניע האבן זיי געהאלטן גראד בתכלית הישרות, גערעכט צו

נישט גערעכט האבן די אידן געהאלטן אז דער ברך משה איז סאטמאר און ווער ס'צוברעכט אים צוברעכט סאטמאר און ווער ס'שטיצט אים האלט צוזאמען סאטמאר, כלפי דעם ברך משה גופא איז נישט געוועהן קיין שום ראלער קאסטער, ווייל דאס איז

געוועהן דער חינוך וואס די אלע מענטשן האבן מקבל געוועהן ביז אהער אז ווער ס'צוברעכט די הנהגה איז א גוי גמור און ס'איז מותר צו טון אלעס קעגן דעם, ווידער די

א.ג. "רבי ז"ל אידן" די האבן נישט קיין געהאט קיין שום גראדע ליניע, איין זאך איז יא געוועהן ביי זיי גראד אנטי ברך משה, וואס אונטער דעם האט מען זיך געשטעלט און

אזוי האט מען געפליפט - פלאפט מעלה מטה מזרח מערב דרום צפון, די שיטה וואס מ'האט געהאט ביז איצט אז מ'טאר נישט צוברעכן די הנהגה האט זיך איבער נאכט

געטוישט. )יעדע סאטמארע איד קען די תורה )וואס מאנכע האבן געהאלטן אז דאס איז דעם רבי'נס צוואה( גלייך נאך די הסתלקות פ' שופטים האט מען געטראפן א תורה אין

חידו"ת תשט"ז, "ויהי בימים ההם אשר אין שופט בארץ איש כל הישר בעיניו יעשה", אז אין א זמן וואס איז נישטא קיין מנהיגים, דארף יעדער אליין זיין א מנהיג, ס'איז "אין

שופט בארץ" ס'איז נישטא קיין מנהיג בישראל, דערפאר איש כל הישר בעיניו "יעשה" א לשון עתיד ער דארף אליין טון! ניטש פרעגן קיינעם עיי"ש, אונטער דעם "יעשה"

האט מען געטון כל מי שלבם חפץ, ווייל דער רבי זאגט דאך "יעשה", )לפלא האט זיך די הנהגת ה"יעשה" אפגעשטעלט אין די ס' יארן ווען די בעלי היעשה האבן יא געטראפן

א מנהיג ישראל( מיר האבן לגמרי נישט קיין פראבלעם מיט די אידן וואס זענען געבוירן גלייך נאך די

יאר, אדרבה אז מ'קוקט21 – 20מלחמה תש"ז - תש"ח און זענען געוועהן תשכ"ח אריין אין די בארימטע היסטארישע ספרים "מבצר התורה והיראה" ווי עס ווערט

)דאכט זיך אז בייהיסטאריש אפגעשריבן דעם רבי'נס הרבצת התורה מיט אמת'ע פאקטן, די פאלשע רבי ז"ל איז דער ספר נישט אזוי מצוי, איי ס'איז א שטארקע ספר אינעם רבינ'ס היסאטריע

איז דארט דא קאפיס פון דיאיבער זיין הרבצת התורה, לאו דוקא געלבמאן איז מער נאמן....( ליסט'עס פון די תלמודים בימים ההם, וואס מ'זעהט קלאר און דייטליך אז די גרעסערע

חלק פראצענט פון די דעמאטסדיגע תלמודים זענען בעלי הכנעה וואס האבן צוגעגעשטעלט צום ברך משה במליאו,

אונזער נקודה איז איין זאך, ווער איז דער וואס האט דער רשות צו זאגן אז ער איז אתלמוד וואס פארשטייט דעם רבינ'ס תורה ושיטה.

יעריגע האבן א מיינונג, איז דאס משל65 – 60לאמיר שוין אנעמען אז די יעצטיגע למה הדבר דומה, האדמו"ר ר' הערשלע ספינקא זצ"ל איז אוועק אין שנת תשנ"ז וואס איז געוועהן א פארלוסט פאר אלע זיינע אנהענגער און חסידים, איצט ווען מ'וויל פרעגן

יאר שפעטער א זאך וואס ר' הערשלע האט געהאלטן וועמען פרעגט12שנת תשס"ט יאר?, אדער22 יעריגע וואס זענען געוועהן ביים הסתלקות 35מען, די יעצטיגע

–45פרעגט מען די עלטערע וואס געדענקען נאך פון יארן פריער און זענען שוין היינט 55?

יאר נאכדעם וואס דער רבי האט אויפגעהערט צו זאגן41הנמשל מובן, עס איז היינט אפציעל תורה, און אויפגעהערט צו זיין אפציעל אקטיוו אין יעדן פרט קטן, ממילא די

וואס זענען אין יענע יארן געוועהן בחורים צו אינגעלייט קוים נאך די חתונה, צו קענען זיי זאגן אז זיי פארשטייען און ווייסן קלאר וואס דער רבי האט געוואלט? אדער זענען זיי

גאר מיט געשלעפט מיטן שטראם פונעם מח וואשונג וואס איז פארגעקומען אין די ל' יארן?, ווי באשריבן אין מאמר א', פארוואס זאל מען נישט הערן וואס דער עלטערע

דור האט צו זאגן, אפשר איז דא אידן וואס געדענקען דעם רבי'ן פון דערהיים צו אפי' די ערשטע צייטן דאהי ווען דער רבי האט זיך אפגעגעבן מיט יעדן יחיד מסביר זיין וואס ער

וויל און וואס ער צילט, ווער האט געגעבן די אויסשליסליכע בעלות איבערן רבינ'סהנהגה און שיטה אין די הענט פון יחידים וואס האבן דאס קאמפליט מסלף געוועהן.

איצט לאמיר צוריק גיין ווי מ'האמיר געהאלטן.די שיטה הקדושה

מיר האבן פיל געטראכט צו מיר זאלן בכלל אריין גיין אין די פרטי הדברים פון די שיטה הקדושה, טאקע ווייל דאס איז אזוי סענסעטיוו, און א גרויסע טייל ציבור פארשטייט

בכלל נישט וואס איז באמת געוועהן דעם רבי'נס שיטה, און ליידער איז דאס אויך פארדרייט געווארן במשך די יארן, ווי דער רבי אליין שרייבט דאס אין די הקדמה פון על הגאולה, אז היות מ'זאגט נאך זאכן אין זיין נאמען וואס איז שקר דעריבער שרייבט ער

אפ די אלע זאכן קלאר כדי מ'זאל וויסן וואס איז זיין שיטה, בעטן מיר א תפלה קצרה אז די ליינער זאלן אונז גוט פארשטיין, און זיך נישט ארויף

כאפן אויף ווערטער כאילו מיר זוכן דא צו צוברעכן די שיטה הק' צו כאילו מיר זיכן זייטיגע מאטיוון, ווייל רביה"ק האט גע'פסק'נט אז דאס איז גאר האקלע ענינים און

דאס גאנצע ענין גרעניצט זיך מיט מינות כחוט השערה. ראשית דבר, האט דער רבי מחבר געוועהן אין א ספר מיוחד "ויואל משה" עפ"י תורה

והלכה ווי ס'ווערט מבואר אלע איסורים וואס גרעניצט זיך מיטן האבן א אייגענע מדינה, און אריין גיין בכנסת המינים וכו', עס איז קלאר ווי דער טאג אז יעדעס ווארט אין ויואל

משה איז פעלזן פעסט וואס קיינער האט עס נאך נישט באוויזן אפצופרעגן, אייניגע האבן זיך געזיכט ארויף צו כאפן אויף קלייניקייטן ולא עלתה בידם, אייניגע האבן אפי'

געזיכט צו שפעטן אז דער רבי האט געבויעט דעם ספר אויף מדרשים און אגדות חז"ל, ס'איז אבער נישט אמת, יעדעס ווארט ווערט געדעקט מיט שטארקע פוסקים ראשונים

ואחרונים. וואס מ'פארגעסט איז, אז דער רבי האט געזאגט קלאר ער וויל נישט ס'זאל הייסן א

פערזענדליכע מחלוקה, דער רבי האט קלאר געוואלט טראגן א פנים ווי א נארמאלע מענטש אין די גאס, ווי דער רבי אליין זאגט אין דבר"י פ' וירא, אלוני ממרא הוא שנתן

עצה על המילה, צו האט דען אברהם אבינו געמוזט בעטן א עצה ביי ממרא אויף א ציוו ד'?, נאר אברהם אבינו וואס האט אויפגעטון פאר כבוד שמים אין די וועלט, האט מורא

יאר וועט שאטן פאר100געהאט אז אפשר מיטן טון אזא שריט פון זיך מל זיין ביי די

זיינע פעולות ווייל מענטשן וועלן אים אנקוקן עקסטרעם, האט ער געפרעגט ממרא וויאזוי די וועלט וועט עס אנקוקן, הוא שנתן עצה על המילה אז די וועלט וועט עס

אנקוקן גוט עיי"ש, דאס איז געוועהן דעם רבי'נס קוק אייביג, דער באגאבטע מנהל ר' יודל הכהן רז"ב ז"ל

)גענוג א נאנטע תלמוד פון רביה"ק( פלעגט זאגן אז ער האט א באפעל פון רבי'ן מקרב צו זיין די פרעמדע אידן אין מצה בעקעריי כדי צו ווייזן אז די סאטמארע אידן

זענען פריינדליכע מענטשן נישט בלויז קנאים, דער רבי האט מחזק געוועהן הרבנית הצדיקת ע"ה אנצופירן דעם ביקור חולים און געהייסן גיין אפי' צו פרעמדע, נאר

דערפאר מ'זאל וויסן אז סאטמאר טוט חסד, דער רבי האט נישט געוואלט מ'זאל זאגן אז קנאות קומט פון שלעכטקייט, קנאות קומט פון ריינקייט פון הערצער וואס

פארטראגן נישט קיין חילול ד', עס איז אזוי משמע פון דעם באקאנטן שמיעס וואס דער רבי האט געהאט מיט א

שרייבער פונעם פרייען צייטונג "פנים אל פנים" דערנאך וואס יענער האט זיך באדאנקט פארן רבי'ן אז סאטמאר האט אים געהאלפן ווען זיין ווייב איז נישט געזונט

געוועהן, אז אונז העלפן מיר אלע אידן, כאטש וואס אין אמונה ודיעות זענען זייאויסגעגליטשט,

דער רבי האט געהאלטן אז זאגן הלל ביום ה' אייר איז א ברכה לבטלה און א איסור גמור, און קעגן איבער רבינ'ס הויז איז געוועהן אזא שול )בעדפארד קליימער( ווי

מ'האט געזאגט הלל ה' אייר, און ס'איז געוועהן אין יענעם שול א ציוניסטישע פאן, אבער ווען א בחור האט געטון אזא אקט ווי צורייסן יענעמ'ס פאן, האט ער אנשטאט

צו באקומען א ישר כח פון רבי'ן, )די היינטיגע עירוב שרייער וואלט זיכער געהאלטן אז דער בחור איז נחשון בן עמינדב אז ער רייניגט אויס דעם הייליגן שטאט וומס"ב פון

טריפה'נע פענער, און ס'קומט אים זיכער קרעדיט דערפאר( אבער ניין, דער רבי האטאים בשכר זאת ארויס געווארפן פון ישיבה.

ווען הגאון ר' אהרן קאטלער זצ"ל איז אוועק, האבן זיך די שטוב מענטשן געבעטן צום רבי'ן אז ס'איז נישט לפי כבודו צו גיין צו די לוי', קודם מחמת זיין שטארקע שטיצע צו

חינוך עצמאי, און בעיקר צוליב דעם וואס ווען דער רבי איז אהיים געקומען פון א"י נאכן אויסשרייען אז די בחירות הטמאות איז אסור, איז ער געפארן מאכן א פארקערטע

קאמפיין מיט דרשות אז בחירות איז גאר א גרויסע מצוה און א חוב קדוש, דער רבי האט אבער פארשטאנען אז מ'מוז זיין נארמאל און טראגן א פנים )ער האט דאס בפי'

געזאגט אין קאר אויפן וועג אהין(, און דעריבער האט ער מספיד געוועהן מיט דעם בארימטן הספד מגיד שבחו של אהרן שלא שינה, לשבחו פון ר' אהרן קאטלער אז ער האט מציל געוועהן אסאך תלמודים זאלן נישט גיין שטודירן, וואס טאקע אט די הספדהאט געהויבן דעם רבינ'ס כבוד ביי יענע קרייזן ווי ס'האט זיך שפעטער אויסגעצאלט.

שנת תשכ"ו איז רביה"ק געגאנגען באזיכן האדמו"ר מוויזניץ ב"ב שליט"א )דאן געוועהן נאר רב ור"מ( זאגנדיג פאר די שטוב מענטשן איך וויל ווייזן אז די מערכה קעגן זיי איז נישט קיין פערזענדליכע, דער רבי האט זיך געטראפן מיט רוב פון די גדולי אגודה און

געשמיסט פריינליכע שמיסן, אלץ מיט די זעלבע כוונה אז ס'איז נישט קיין פערזענדליכע

מחלוקה, )די שמיסן זענען געוועהן געווענדליך שיינע און רואיגע אזוי לאנג ווי יענער האט נישט געוואלט דעם רבי'ן קאנווינסן צו זיין מיינונג, וואס דאן האט געקענט קומען

שארפע אויסטויש רייד(. וויכטיגע ארגענעזאציעס וואס איז געוועהן2נאך מער, דער רבי האט געשטיצט

געפירט אומאפציעל דורך די אגודה, דאס איז קרן השביעית וואס איז געוועהן געפירט דורך אגודת ישראל דער קוממיות'ער רב איז געוועהן אן אפציעלע אגודה'יסט, דאך

האט דער רבי געגעבן גרויסע געלט פארן קרן השביעית, ווי אויך פאר יד לאחים האט דער רבי געגעבן גרויס געלט כאטש עס איז געוועהן אומאפציעל געפירט דורך די

אגודה, )די היינטיגע קנאים וואלטן זיכער נישט מסכים געוועהן צו דעם( דער רבי האט נישט געזאגט אין ישיבה אויב בחורים קלעבן נישט קיין צעטלעך צום

פראטעסט דארף איך נישט קיין ישיבה, ער האט אבער יא געזאגט אז בחורים קענעןנישט גיין צו א איד אין שפיטאל דארף איך נישט קיין ישיבה.

משנת תשכ"ח ואילך, האט מען מחזק געוועהן די שיטה הקדושה מיט פרישע יסודות, ע"י ר' נתן יוסף ז"ל וכת דילי' און דורך זיינע תלמודים המחכימים את רבם, מ'האט

געפרעדיגט די יסודות אז יענעמס תורה גייט צום ס"מ, דער זעלבע יצה"ר וואס הייסט אונז נישט לערנען הייסט זיי יא לערנען, הגם דער ציל דערפון איז אפשר געוועהן מיט א

גוטע כוונה מ'זאל נישט כאפן קיין התפעלות פון די אנדערע זייט וועלט וואס זענען ציונים און דאך שומרי תורה ומצות, ווייל לכאורה ווי קען דאס בכלל שטומען זיי זענען

דאך מינים ואפיקורסים, האט מען געמוזט ענפערן אז זייער תורה גייט צום ס"ם, דער ציל איז אויך געוועהן צו מאכן סאטמאר אינדעפענדטן און זעלבסשטענדיג זיך

נישט אויסצומישן מיט אנדערע חסידות'ער און זיין ווי א פארטיי, פונקט ווי וויזניץ האט א יוני פארם א פארקערטע היט און א סקווירא האט שטיוול וואס דאס האלט אים צוריק פון זיך אויסמישן מיט אנדערע, אזוי וועט מען מאכן אויך אין סאטמאר א יוני פארם, איי דער רבי האט נישט געוואלט א יוני פארם און א פארטיי קען מען דאך נישט מאכן סתם אזוי, וועט מען מאכן א פנימיות'דיגע פארטיי וואס וועט הייסן קנאים, און צו דעם האט

מען געהאלטן די אלע דרשות אז מירק זענען די איינציג'סטע ערליכע אידן אויף די וועלט און אלע אנדערע זענען כדין משומדים, און די תוצאות האבן נישט געשפעטיגט, סאטמאר'ע תלמודים האבן געהאט שפראך קעגן בעלזא רב קעגן סקווירא רבי קעגן

וויזניצער רבי ועוד. פון דארט האט זיך אנגעהויבן די פערזענדליכע מחלוקה, יעדע אגודה'יסן איז געווארן א

גוי, יעדע ספר פון זייערע גדולים האט באקומען א הלכה ווי ס"ת שכתבה מין, ס'איז ממש מצוה להורגו, מ'טאר מיט זיי נישט רעדן, מ'האט געדריקט קונטרסים אויסצוגן פון

רבי'נס תורות ארויס גענומען נאר די שארפע לשונות, און דאס האט מען מפרסם געוועהן אין די וועלט, מ'האט פארשווארצט דעם רבינ'ס פנים כאילו דער רבי איז ווי

דער עקסרעמע שיטת משה בער בעק וחביריו, ווייל ווען א איד הערט די נשא תורה אדער דעם וישלח תורה און ער הערט אויך

אינצווישן א שארפע אויסדריק איז דאס גלייך ווי איינער עסט צו א שטיקל כריין צו א גרויס מאכל וואס דער שארפקייט איז גאר א הוספה צום מאכל און גיבט צו טעם,

ווידער ארויס נעמען בלויז די שארפע לשונות און איבערלאזן דעם גאנצן ארום אוןארום, איז ווי עסן בלויזע כריין מיט א גרויס לעפל....

מ'האט מפרסם געוועהן פריוואטע שמיסן וואס דער רבי האט געזאגט אין שטוב, צו האט מען בכלל געמעגט מפרסם זיין שארפע לשונות וואס דער רבי האט געזאגט אין

שטוב צווישן די שטוב מענטשן?, דער רבי, וואס ער האט געוואלט אז די וועלט דארף וויסן האט ער געזאגט אין ביהמ"ד און געשריבן אין זיינע ספרים, זאכן וואס דער רבי האט געזאגט פריוואט, דארף בלייבן

פריוואט, דאס איז דעם רבי'נס קלארע הנחה אין די הקדמה פון על הגאולה דאס וואסדער רבי שרייבט דאס איז זיין שיטה,

אסאך מענטשן האבן טאקע גוט פארשטאנען דעם רבי'נס שיטה און מחמיר געוועהן בכל חומר הדין מיט אלע חומרות וויסנדיג אז פארן רבי'ן איז ניחא אזוי, אשרי להם

ואשרי חלקם, אבער אראפ שטעלן א יסוד אז די אלע צוגעלייגטע חומרות איז עצםעצמי פון שיטת רבינו? איז נישט גערעכט.

מיר וועלן דאס ממשיל זיין מיט א גוטע דוגמא, יעדער סאטמאר'ע איד ווייסט אז דער רבי האט געוואלט און געהאט חשק אז אלע זיינע חסידים זאלן קענען פועל'ן ביי די

עזרת נשים צו גיין אנגעטון מיט שפיצלעך, דער רבי האט דאס געזאגט פריוואט פאר אסאך אידן, דער רבי גופא האט געהאלטן כשיטת הדברי חיים אז שייטלען איז א איסור, און ווען איינער האט געזאגט אז ביי אים אין שטוב גייט מען אזוי אנגעטון האט דער רבי

שטארק הנאה געהאט, צו האט דאס דער רבי קלאר געזאגט אין ביהמ"ד ברבים אדער געשריבן בכתב אז ער איז מחייב יעדן איינעם צו גיין מיט א שפיצל?, ניין, ווייל דער רבי האט פארשטאנען אז ס'מוז זיין וכל בניך למודי ד', ער איז גוזר נאר אזא זאך וואס איז יעדן מחייב און יעדער

קען דאס איינהאלטן, ווידער גיין מיט דינע זאקן אדער ביי - האר איז געוועהן ביי רבי'ן א קלארע פסק, ער האט דאס געזאגט קלאר, געשריבן, געהייסן אין סקול זאל מען

אהיים שיקן ווער עס קומט נישט בצניעות לויט די פארשריפטן, ווידער שייטלען, האט דער רבי נישט געמאכט קיין חילוק ביי א סידור קידושין ווי מ'איז

יא געגאנגען מיט א שייטל צו ווי מ'איז נישט געגאגנען, די שבע ברכות איז נישט געזאגט געווארן מיט מער התלהבות פאר א כלה וואס איז געגאנגען מיט א שפיצל צו א כלה

וואס איז נישט געגאנגען, ווייל סך הכל איז דא איין חילוק, ס'איז דא א ביהמ"ד פסק, ס'איז דא א שטוב פסק, א

ביהמ"ד פסק איז מחייב יעדן איינעם מקטן ועד גדול קיינער אן אויסנאם, ווידער א שטוב פסק איז פארשטייט זיך געוועהן להנאת רביה"ק אבער ס'איז קלאר נישט קיין פסק וואס מ'קען מחייב זיין דעם גאנצן קהל, ס'איז מחייב פאר דעם וואס האט דאס

געהערט. די זעלבע זאך איז לגבי ציונות, ס'איז דא קלארע איסורים פון עיקרי הדת, גיין צו

בחירות, אריין גיין אין כנסת, ס'איז אפי' דא איסורים וואס דער רבי האט שפעטער ארויף געלייגט דער איסור )וואס איז בעיקר נתקבל געווארן בלויז אין סאטמאר( פון גיין צום כותל וכדומה, א איד וואס האט א געפיל צו די שיטה הקדושה וועט נישט פארן מיט

על-אל, און וועט נישט וועלן ניצן א ספר וואס איז דא היברעאיש'ע ווערטער, ווייל ער פארשטייט אז ס'איז נישט געוועהן ניחא פארן רבי'ן אט די אלע זאכן און ער איז

גערעכט דער רבי האט דאס טאקע נישט געגליכן, אבער מאכן דערפון א יסוד היסודות איז נישט אויסגעהאלטן, ווייל דאן פארמישט מען דעם נייעם דור וואס ווייסט נישט וואס איז אסור בתכלית און וואס איז בלויז א חומרא, אז מ'שרייבט אויף א חומרא די זעלבע

לשונות ווי אויפן איסור, קוקט מען אן די גאנצע זאך ווי איין שטיק עקסטרעמיזום, די עקסטרעמע פראבירן צו זאגן אז ס'איז א איסור אפי' אריין צו טרעטן אין א"י און

מ'שרייבט דאס אראפ באגלייט מיט גאר שארפע לשונות, ווידער די נייע דור איז נישט דערביי דערפאר וויל ער בועט זיין אין דעם עקסטרעמיזום, און אז מ'איז שוין בועט

טרעט מען שוין אויף די עכטע איסורים, ווען די שיטה הקדושה וואלט געווארן אוועק געשטעלט אויף א נארמאלע וועג נישט מיט אזויפיל עקסטרעמיזום מ'וואלט נישט

אויסגעמישט די ביהמ"ד פסקים מיט די היים פסקים, וואלט נישט געוועהן די בעיטה אזוישטארק ווי ס'איז היינט.

יעצט ווייל מ'האט דעם רבי'נס שיטה געמאכט קיצונות'דיג איז עס נישט וכל בניך למודי ד', ס'איז פונקט ווי מ'צווינגט יעדן מעמבער אין סאטמאר זאל זיך אנטון א שפיצל ווייל

דער רבי האט אזוי געוואלט, מ'דארף אבער יא וויסן און לערנען מיטן ציבור וואס זענען די קלארע פאקטן, וואס דאס איז בלויז די זאכן וואס דער רבי שרייבט קלאר און

געזאגט קלאר, די אנדערע זאכן אפי' זאכן וואס זענען באמת שטארקע אויסגעהאלטענע חומרות בנוגע ציונות איז נישט מעגליך מחייב צו זיין יעדן איינעם, אלץ

עיקרי הדין ויסוד היסודות. דער רבי שרייבט קלאר אז מיטן שטיצן בני א"י איז מען מקיים מצות ישוב א"י, דאס

מיינט ס'איז א ענין פון שטיצן היימשיע מוסדות און ערליכע אידן אין א"י, דאס איז א כלל וואס קען מחייב זיין יעדן, ס'איז אויך קלאר אז דער רבי האט נישט געלאזט סתם אזוי

פארן קיין א"י פאר שוואויל טאג, אויב איינער האט געזאגט פארן רבי'ן אז מ'פארט קיין א"י האט מען געמוזט זאגן א אנגעבליכע סיבה, לעומת זה האט דאס דער רבי קיינמאל

נישט געזאגט )עכ"פ ברבים אדער געשריבן( אז מ'טאר נישט איבער טרעטן די שוועל פון א"י, צו אז מ'טאר נישט עסן אדער גיין אין מקוה און אנצינדן א לייט אין א"י ווייל

מ'שטיצט די מדינה, אט די עקסטרעמע געשרייבעכט'ס איז גורם אז אייגענע מענטשן זאלן באקומען א שנאה צו די שיטה הקדושה, און מ'הייבט אן צו טראכטן אז כותל,

קבר רחל, מערת המכפילה האט די זעלבע דין ווי סתם א עקסטרעמיזום, ס'איז פוקט ווי דער חפץ חיים האט געזאגט אז נאך א דרשה וואס ער האט מסביר געוועהן אז לשון הרע איז אזא גרויסע עבירה ווי חזיר, האט ער געהערט ווי איינער

זאגט פארן צווייטן כ'האב גארנישט געוויסט א חזיר איז אזא קליינע עבירה, ס'איז נאר ווי רעדן לשון הרע...., אזוי טראכט א יונגע סאטמאר'ע חסיד, כ'זעה אז גיין צום כותל איז סך הכל די זעלבע עבירה ווי פארן אויף א"י און נישט מער, אדער עכ"פ די זעלבע עבירה ווי אריין גיין צו שכן'ס ביהמ"ד, ווייל מיין טאטע זאגט מיר אז יענער רב פון דעם

ביהמ"ד איז א שייגעץ א כופר, און גראדע איז ער א וואוילע איד.

ליידער ליידער, מ'האלט א וואך נאך ל"ג בעומר, ס'קומען צוריק זייער נישט קיין גוטע גריסן, יא, היימישע סאטמאר'ע יונגעלייט, בחורים, אפי' מיידלעך, זענען געפארן קיין

א"י, און געגאנגען צום כותל, קבר רחל, מערת המכפלה, אפי' צו יד ושם, )זייער אסאך מענטשן און פון אלע קרייזן אינעהאלב סאטמאר( פארוואס?, זענען זיי סתם אזוי בועט

אין רבינ'ס שיטה?, צו זענען זיי סתם מזלזל און כל הקדוש לנו?, ניין, שולדיג זענען די מאמרים וואס ווערן געשריבן אז מ'טאר נישט פארן, מ'טאר נישט טרינקען קיין וואסער,

וכהנה וכהנה, דאס איז קלאר עסקטרעמיזום וואס איז נישט געמאכט מפרסם צו זיין פארן גאנצן המון, אדברה אז א איד וויל נישט פארן קיין א"י כדי נישט נכשל צו ווערן

און הנאה האבן פון די ציונים מה טוב ומה נעים דער רבי פרייט זיך זיכער מיט אזא איד, אבער צו מאכן פון חומרות )אדער אייגן געמאכטע חומרות( די זעלבע הלכה איסורים

גמורים?..., האט טאקע אזעלכע תוצאות. ווען מענטשן זעהן אז מ'איז מוחה קעגן א ראש ישיבה פון ב"ב מיט די זעלבע

שארפקייט כאילו יענער איז א ראש ממשלה, האט דאס א פאקערטע השפעה, קען מען דאס בכלל מסביר זיין?, האט דאס דער רבי אמאל געטאן?, שטייט דאס געשריבן

אין ויואל משה, על הגאולה? א פשוט'ע דוגמא, איז די לעצטע פארלאפענע פרשה ווען אייניגע קנאים וואס זענען

געגאנגען האנט ביי האנט מיט די אראבער, דער מאנטיוועדיעא רב זצ"ל האט געהאלטן קלאר אז ס'איז תורה'דיג, און געשריבן א מכתב אז לדעתו איז דאס געוועהן

שיטת הויואל משה, ווידער דער וומס"ב סאטמאר'ע בי"ד האט געשריבן אז ס'איז קלאר נגד שיטת הויואל משה און שטארק אראפ געריסן די קנאים, וואס אליבא דאמת איז

דאס זייער זייער א האקאלע נושא, ווייל צו זאגן אז דער רבי האט געהאלטן אז כהיום איז וויכטיג צו גיין מיט די אראבער איז קלאר עקסטרעם, די צרה איז אבער, אז ווייל

יענער גייט עקסטרעם שפירט שוין די אנדערע זייט אז מ'מוז שרייבן פארקערטע בריוו'ן בחוצות העולם אז מיר זענען קעגן זיי און מיר האלטן אז מ'טאר נישט גיין צו די

אראבער, דאס טויג ווייטער נישט, ווייל פאקטיש ניצן דאס די ציונים אויס פאר זייער אינטערעסן, ווי ס'איז טאקע געוועהן אזוי באשריבן אין אלע איזראעלישע צייטונגען אז

סאטמאר אליין האלט שוין היינט אויך מיט זיי צוזאמען קעגן די אראבער, וואס דאס איזאויך א קילקול,

יעצט ווער איז דער וואס פארשטייט טאקע? בשלמא ווען מ'גייט מיט א מהלך אז נאר וואס דער רבי שרייבט אדער געזאגט ברבים איז מחייב, איז דאך דא א קלארע מהלך

פון רבי'ן, אז דער רבי אין אזא פאל וואלט שטיל געוועהן, ווייל בשעת די מלחמות האט דער רבי נישט גערעדט, הערשט נאכדעם ווען ס'האט זיך אנגעשטילט האט דער רבי

גערעדט כדי מ'זאל נישט אויסטייטשן זיינע ווערטער לטובת די אראבער און אוודאי נישט לטובת די ציונים, ווייל ווען דער רבי האט געוויינט אויף די אומגעקומענע אידן,

האט דען דער רבי געמיינט תולדות אהרן'ע אינגעלייט?, אדער מאה שערים'דיגע אידן?, דער רבי האט דאך געוויינט אויף די זעלנער פון צה"ל וואס זענען נעבאך אומגעקומען

אין קריג ווייל זייערע בעלי בתים האבן זיי אריין געשלעפט אין א אומזיסטע קריג וואס איז אסור עפ"י תורה, ממילא אין אזא פאל וואס קען ווערן אויסגעטייטשט לכאן או

לכאן זיצט מען שטיל, אבער עכשיו שלא זכינו און דאס קנאות ווערט געפירט נאר דורך די שרייבער'לעך ווערט געטון שריט וואס קומט ארויס גרויסע קלקולים עפ"י הויואל

משה, ווידער צו אונזער נקודה, אז מ'האט דעם רבי'נס אמת'ע שיטה פארדרייט, און היינט

עסט מען די פירות דערפון, מ'האט פון רבי'נס שיטה געמאכט א נאציאנליזום, דער רבי מיט די שיטה די שיטה מיטן רבי'ן, און ווער ס'זאגט אנדערשט איז נישט גע'מל'ט, אין די

צייט וואס דער רבי האט פארמאגט אזויפיל השלמה אין אזויפיל מקצועות און מ'קען זיין א סאטמארע חסיד מיט אזויפיל פאזעטיווע חלקים איז מען מקיים קליפתו אכל ותוכו זרק, און מ'זינגט זיך צו דעם לידל, די שיטה הקדושה – ויואל משה...., דעמאטץ וועלן

אלע זעהן אז שיטת רבינו....., דאס איז דת תורתינו...., און פארטיג, יעצט מעג מען שוין טון וואס מ'וויל, זיי זענען דאך שקצים, און אונז צדיקים, זייער תורה גייט צום ס"ם, און וואס זעמיר אונז?, וואס הייסט וואס? אונז זעמיר רבי ז"ל אידן וואס זענען הייליגער פון די גאנצע וועלט, און דערפאר דארף מען נישט לערנען, דאווענען, זיך פירן עפ"י שו"ע,

מ'טאר נישט צולייגן קיין חומרא ווייל דער רבי ז"ל האט דאס נישט געהאט, מ'קעןאויסרייסן די גאנצע תורה, דער עיקר איז אז זיי זענען שקצים...

און צוריק צו אונזער אלטע הנחה אז דא זעהט מען די שטארקע חילוק פון די י' תלמודים און די שפעטערע כ' - ל' תלמודים, די י' תלמודים פארן כמעט נישט קיין א"י ווייל זיי ווייסן אז ס'איז נישט ניחא געוועהן פארן רבי'ן, לעומת זה רעדן זיי נישט אט די שפראך אז יענער איז א גוי און יענעמ'ס תורה גייט צום ס"ם, מ'שעצט א צווייטן איד,

מ'שעצט א פרישע חומרא, מ'ווייזט הכנעה פאר רבנים און ערליכע אידן אפגעזעהן צוער איז אין די שיטה הקדושה, ווייל זיי ווייסן באמת דעם רבינ'ס שיטה,

ווידער די צוויטע העלפט כ' – ל' תלמודים, קיין א"י פארן זיי ווען אימער ס'איז זיי באקוועם, אבער האקן קעגן יענעם איז די ערשטע זאך, און הייסן גאר אנדערע אידן

צורייסן טיקעט'ס, ווייל זיי זענען נתחנך געווארן אונטער די אמונה טפילה און ע"ז שקר,מיטן נאמען רבי ז"ל, ווי מ'האט מהפך געוועהן קערה על פי'ה.

כללו של דבר, וואס דער רבי האט געזאגט ברבים )דא פסקנ'ט מען נישט מיעוט רבים שנים( און וואס דער רבי האט געשריבן "נאר דאס איז דעם רבי'נס שיטה" און א

סאטמאר'ע איד דארף האבן אויף דעם מסי"נ, די אנדערע זאכן זענען טאקע גוטע חומרות, אבער נישט קיין שו"ע וואס מ'קען ארויף צווינגען אויף קיינעם, א סאטמארע איד דארף וויסן אז פארן קיין א"י איז נישט קיין לכתחילה, אבער ווען מ'פארט יא טאר

מען נישט ארום לויפן צום כותל און צו אלע מקומות וואס טויג נישט, מ'דארף זיךהאלטן אויף א גראדן קו, זיין א נארמאלע אמת'ע סאטמארע חסיד.

יעדע סאטמארע איד ווייסט אז דער רבי האט נישט געמאכט קיין עירוב אין ברוקלין און דערפאר זענען זיך סאטמאר'ע אידן )פון אלע צדדים( מונע פון טראגן מיטן עירוב

כאטש דער רבי האט דאס נישט געשריבן און געזאגט ברבים, אבער צו זאגן אז ווייל דער רבי האט דאס נישט געוואלט זאל ווערן אזא שטארקע שיטה אז מ'מוז שרייען

קעגן יענעם איז קלאר נישט אויסגעהאלטן, ווייל ווילאנג ס'איז נישט געשריבן פון רבי'ןבפירוש איז נישטא קיין רעכט צו שרייען אויף יענעם.

א סטעפ ווייטער, לאמיר שוין זאגן אז וויבאלד דער רבי האט נישט געוואלט קיין עירוב און נישט געמאכט קיין עירוב מעג מען שרייען, לאמיר צוריק מישן די בלעטער צו אפאר

יאר, משנת תשי"ד ווען דער רבי האט זיך אויסגעגליכן מיט ר' יונתן שטייף, וואס האט אנגעהאלטן די וויען'ע קהילה לויט די פונקטליכע הנהגות פון די שיף שול אין ווין, וואס זיי האבן אלע יארן אנגענומען די זמן הגאונים, האט דער רבי געמאכט א פשרה שמור

מינוט בעפאר די שקיעה און ער15לי ואשמור לך, מיר וועלן מאכן דעם זמן ערב ש"ק וועט נאכגעבן זמן ר"ת מוש"ק, און אלע קהילות אין וומס"ב האבן זיך צודעם

צוגעשטעלט, חוץ וויזניץ וואס איז געוועהן דאן תחת הדרכתו של כ"ק האדמו"ר מוויזניץ שליט"א - מאנסי, פארוואס איז קיינעם נישט בייגעפאלן צו שטיין יעדן מוצאי שבת און שרייען אויף די וויזניצע אידן "מחללי' מות יומת", סוף כל סוף האט דער רבי מיט אלע קהילות אנגענומען דעם זמן ר"ת כדת וכדין, פארוואס נאר היינט ווען עטליכע קהילות פאלגן נישט סאטמאר מיטן עירוב הייסן זיי אז זיי גייען קעגן די מרא דאתרא - רביה"ק און דעריבער מוז מען זיי אנשרייען, פארוואס האט וויזניץ נישט געהייסן א קהילה וואס

גייט קעגן רביה"ק און מ'האט זיי נישט געדארפט אנשרייען??????....., אין די צייט וואסזיי זענען טאקע געגאנגען קעגן מרא דאתרא קעגן יעדע קהילה אין וומס"ב.

די קושיא איז פעלזן פעסט, איר ווייסט דעם תירוץ?, אויב נישט דאן ליינט איבער ארטיקל א' ב' און ג'....., ווייל דאס איז געוועהן אין די גוטע יארן פון סאטמאר וועט

מ'איז נאך געוועהן נארמאל, מ'האט געוויסט ווי איין און ווי אויס, און די היינטיגע מערכות זענען שוין תולדות ותולדי תולדות פון די אמונה טפילה און ע"ז שקר וואס

הייסט – רבי ז"ל. מיר האבן געמיינט אז מיר וועלן שוין פארטיגן מיט אונזערע מאמרים, ביז דערווייל זעהן מיר ווי אז ס'ווערט נתוסף די חומר און אסאך אידן גיבן צו

ווערטפולע אינפארמאציע, אדרבה אז אידן האבן גוטע הגהות זאלן זיי זיך לאזן הערן, און אויב די צייטן וועט ערלויבן וועלן מיר נאך ממשיך זיין אן ארטיקל

אדער צוויי, און נאכמאל מיר האפן אז די ליינער וועלן פארשטיין אונזער גראדןמהלך, און נישט אויסטייטשן כאילו מיר האבן דא זייטיגע מאטיוון.

באקימען אין תיבה אישית

פון עולם טייל א אז זיין צו געווידמעט מסביר איז פון דעם ארטיקל יסוד דער סאטמאר האט געמאכט ל"ע פונעם הייליגן רבין ז"ל אן עבו"ז וואס האט נישט אירס גלייכן אין די היסטאריע פון כלל ישראל – יא אפשר ביי די משיחיסטן אין חב"ד און ביי געוויסע ברסלב'ער חסידים – ווי די נ נח'ס, אבער אז דווקא דא וואו רבותינו הקדושים זי"ע מדור דור האבן נישט נאר נישט מחנך געווען נאר פונקט פארקערט גאר – אלעס איז געווען די תורה הק' – איז ליידער ביי אונז דאס געווארן אויפן עקסטרעמסטן פארנעם בעוה"ר )אגב – דער לץ דער עזות פנים וואס איז מחונך געווארן אפצולאכן מיטן פרעכסטן לצנות וואס ס' שייך פון מנהגים פון קדושי עליון – ווי שפעטער דערמאנט – אלץ ווייל אין סאטמאר לאכט מען . . . עפ"ל בו בזמן וואס

די האר פון קאפ שטעלט זיך אויף פון זייערע אייגענע פאבריצירטע משוגעת'ן(

- שלחן ערוך דברי יואל -

איינער פון די רעבע זעכראינעלעווראכע יודן – לצים - האט געהאט צו ענטפערן איבער מחזור דברי יואל – און וועגן מנהגים א. ד. ג. שרייבט ער מיט ליצנות אז הלמאי פון הלל ער"פ מיט א ברכה לאכט מען נישט און פון זייער ע"ז און אמונה

טפילה לאכט מען יא,

עס ליגט אן די ווערטער אסאך חוצפה און אט דאס איז וואס זיי זענען – וואס דיאון "חכמה" גרויס כלאמפערשטע מיט אפצולאכן זיך פירן בעצם חברה וואס שטאמט גאר פון קדושי אויפגעקלערטקייט פון מנהגים פון אנדערע קרייזן עליון און שרפי מעלה ווי למשל טאקע דעי מנהג וואס יסודתו מהררי קודש דער הייליגער טשערנאבלער מגיד זי"ע, אבער ביי זיי איז נישטא קיין חילוקי הדורות – )ווי למשל אין ספר הללו עבדי ה' שרייבט מ. טארעם אז דער רבי האטאוועקגעמאכט דעם הייליגן פנים מאירות זי"ע זה דרכם כסל למו פון זייער אמונה טפילה דער רבי

איז גרעסער פון יעדן "ביז ארויף"(

אבער ווען עס קומט אפצולאכן פון זייערע הימל שרייענדע שטותים – נעמען זיי זיך שרייען גאר - השכלה - ליצנות - און בכלל מוזן זיי פארשטיין אז דער טשערנאבלערדי נישט האבן מיר וואס בעש"ט תלמידי ערשטע די פון געווען איז זי"ע מגיד מינדעסטע השגה אין זייער גרויסקייט און עס איז שוין איינמאל דא א חילוק פונעםאויפן רעבין זיי שמירן ארויף וואס זייער אמונה טפילה ביז טשערנאבלער מגיד זעכראינעלעווראכע און אפילו עס זאל ווען יא זיין אמת איז עס בכלל נישט קיין דמיון

)ובפרט ווען עס איז נישט געשטויגן און נישט געפלויגן(

דאס קומט פון די זעלבע חוצפה וואס "קיינער" פון קיין שום חסידות און קיין שום קרייז אין די וועלט – דרוקט נישט א ספר קדוש פון תלמידי בעש"ט – און לייגט דערנאך תולדות פון א רבין פון לעצטן דור . דאס געפינט מען נאר ביי די רעבע זעכראינעלעווראכע יודן ווי למשל ר' שמעון ווייס ע"ה האט געטון מיטן ספה"ק נועם מגדים – אריינגעלייגט א גאנצן באשרייבעכץ וועגן רבין ז"ל )שוין אפגערעדט פון דעם וואס עס קומט בכלל נישט אריין אין נועם מגדים – האט ער נאך געשריבןדארף עס צו א שאלה בכלל איז וואס – סאטמאר פון מחלוקותלעך נעריש'ע

)שטעלטסגעדרוקט צו ווערן( – דאס קומט אלעס פנעם זעלבן שורש דו"ק ותשכח אייך נאר פאר למשל – א וויזשניצע'ר יוד זאל איבערארבעטן דעם קדושת לוי, און צום סוף זאל ער באשרייבן דעם אמרי חיים, בנוסף צו עטליכע מחלוקהלע'ך וואס זיי האבן געהאט אינדערהיים, וויאזוי וואלטן די דאזיגע אויבנדערמאנטע היפאקריטן

רעאגירט דערצו(

מיר וועלן פרובירן אביסל מסביר זיין וואס דער – זאלי\בני יואל – מאכט זיך ווי ער האט נישט פארשטאנען. אלעמאל אין אלע דורות האט מען אפגעשריבן מנהגים פון קדושי עליון, ווער עס האט אביסל שכל פארשטייט אבער אז דער מחזור וואס זיי

האבן געמאכט האט נישט קיין שום צוגלייך צו מנהגי מהרי"ל רמ"א א. ד. ג. – מחזור דברי יואל איז געמאכט מען זאל דמיונען פון רבין א גאנצן דאווענען – מעולם לא שמענו אז מען זאל מאכן א מחזור וואס זאל אויסשטעלן דעם גאנצן דאווענען ארום דעם "רבין", ]שוין אפגערעדט פון די האר פון קאפ אויפשטעלנדע שטותים וואס ווערט דארטן דעבאטירט[ עס איז נאך נישט געווען אזא זאך "מימות עולם" עס איז א חלק פון זייער עבודה זרה וואס זיי רופן "רבי זעכראינעלעווראכע" – דאס איז משיחיז'ם, נישט צאנז. נישט ראפשיץ. און זיכער נישט סיגעט - און דער פאלנער לץ וואגט זיך נאך מיט חוצפה צו שרייבן אז מען האט שוין געזען אזוינס והא ראי' מען האט געדרוקט דרך החיים אין א סידור. . . – איר הערט א צושטעל ? קאמענטארן זענען גענצליך איבריג !! , אט דאס איז פארקערט פארקירעוועט אינגאנצן פונעם דרך הקודש מרבוה"ק לבית צאנז – סיגעט – סאטמאר זי"ע, נישט אין צאנז איז געווען טעוועלעך – נישט אין צאנז האט מען געמאכט א ביהמ"ד ביים ציון, און

געוויס נישט אין סיגעט, און אזוי ווייטער – דאס איז חדש אסור מן התורה.

ווער עס געדענקט נאך ווען הרה"ח ר' ישראל חיים שטעסל הי"ו האט אריינגעלייגט מנהגי סיגעט פון די פריערדיגע צדיקים זאגן זיי אז סאיז שקר ווייל מ'מאכט א "גזע"

פון סיגוט סאטמאר.......

)רביה"ק בעל ייטב לב שטערט זיי פונקט די זעלבע ווי רביה"ק בעל "ברך משה" –דער עיקר איז אז רביה"ק איז נאר פארן רבין זעכראינעלעווראכע(

- פרשת הניקור -

דער עולם האט זייער גוט געשריבן וועגן הגה"צ מקאשוי זצ"ל – אבער א שטיקל חסרון ידיעה. – און דערפאר וויל איך אביסל אויסברייטערן דאס ענין אביסעלע, ער שרייבט אז דער רבי ז"ל דער ברך משה זי"ע האט אראפגעריסן און מבזה געוועןווער סהאט זיך אביסל דערמאנען היסטאריע דעם קאשויער רב זצ"ל. – לאמיר געטשעפעט מיט דעם קאשויע רב, און לאמיר טאקע מישן דאס בלעטל צו די ניקור מלחמה וואס פון דעם ווערט נתגלה זייער שקר מיטן גאנצן קענאק וואס די גאנצע תורה זענען זיי געוועזן גרייט מפקיר צוזיין, ווייל עס קען זיין אפשר אנדערש ווי דער

גאנצער פארפוילטער מהלך זייערן.

דער אמת איז אז "רוב" פון די וואס רופן זיך "רעבע זעכראינעלעווראכע יודן" זענען יא געווען קעגן קאשויער רב זצ"ל ביי די ניקור פרשה – אבער נישט ווייל זיי האבן געקענט די סוגי' און עס איז זיי אזוי אויסגעקומען עפ"י תורה – ניין נאר טאקע צוליב די אויסגערעכנטע טענות אז דער קאשויער רב זצ"ל איז נישט געווען אזוי "רעבעגאר ליינט עס ווער אדער נאך געדענקט עס ווער און זעכראינעלעווראכעדי'ג". געווען איז וואס די סיבות ווייסט אז יארן יענע פון די געשרייבעכצער אביסעלע

אנגענומען אז צוליב דעם זאל מען נישט אויסהערן הגה"צ מקאשוי טיז געווען וויפאלגענד.

)ער איז געווען א "שונא" ער איז געווען א סקווערער חסיד און אפי' גוט מיטן קלויז"בזיך יארן ער האט אויף סאטמאר אלע און ער האט אפילו געהאט טענות רבי( געהאלטן פרומער פונעם רבין ווי למשל ביי די אפיסעס, א.ד.ג. און פאר אט אט די דאזיגע איינע חוצפה אז ער האלט זיך פרומער פון סאטמאר, און אלץ חשש אז אזאוועט אים הארכן – זענען די אלע איינער איז גערעכט קעגן "סאטמאר" און מען

" איז געווען גאר גארמנשה מסלףגעווען קעגן קאשויער רב – דער באקאנטער "שטותים זיינע געשריבן און רינשטאק זיין געעפנט האט ער דעמאלטס אקטיוו רעכטס און לינקס ווייל דער קאשויער רב האט נישט וואס צוזאגן פאר די "רעבענישט איז יודן" זעכראינעלעווראכע "רעבע די ביי ווייל יודן" זעכראינעלעווראכע גילטיג די תורה און עס אינטערעסירט זיי גארנישט נאר וואס קען גרויס מאכן זייער עגגאאיזם וואס זיי רופן "רעבע זעכראינעלעווראכע". נאר דארטן מעג מען מחמיר זיין און מעורר זיין. מען האט דאן אלעס מתיר געווען און אים מבזה געווען כאחד הריקים, סאיז דאן געווען א מצוה אים מבזה צוזיין, זיי האבן מבזה געווען א זקן ויושב בישיבה וצדיק חסיד ועניו – א זאך וואס מזעט נישט אין קיין שום קרייז אין דער

וועלט.

און דאס איז געווען די חינוך פון די למד יארן, נישט דער ברך משה ז"ל נאר "די" זיי זענען די וואס האבן מבזה געווען דעםחברה ועוד ידם נטוי' עד היום הזה ה"י –

גאוואלט צושטעלן צוםהייליגן קאשויער רב, זיך סך הכל דער ברך משה האט סיסטעם און אזוי אויך רבינו שליט"א, זייער טעות איז אבער געווען אז זיי האבן זיך נעבעך בלינדערהייט צוגעשטעלט צו די שקצים און אפילו צו שטארק און צום סוף האבן עס די פארדארבענע פראפאגאנדירער אליין גענוצט צו באשמוצן דעם ברךזיך פירן פון אזוינע ווען לאזט משה מיט רבינו שליט"א, אזא פנים טראגט מען פארשוינען. – און די פארשוינען האבן מבזה געווען דעם קאשויער רב, נאר בייםאים ווייל מהאט בוים פון צוריק אראפגענומען אים דיסטריקט האט מען סקול דעמאלטס גברויכט נוצן פאר זייערע מערכות לנגח בו, אזוי ווי ביי די בעלזא מערכה האט מען אים אויך גענוצט פארגעסנדיג אז ער האט נישט געלאזט די בחורים פארן כ"א כסליו וואס איז געווען א צאמקונפט פאר אלע נ"י פאליטישאנס ביז נישט לאנג צוריק און האט נישט געהאט קיין שום יודישן טעם – כידוע - דאס איז געווען די חינוך פון די למ"ד יארן אזוי איז געווען ווען דער קאשויער רב האט מעורר געווען אויף די אפיסעס – האט מען אים אויך דאן מבזה געווען בריש כל חוצות, ) עס איז אזוי וויוומסב"ג פאר אין געטיילט וואס מהאט אכזריות די מכות אז זאגן וועט איינער ליבאוויטש ווען זיי זענען געקומען קיין וומסב"ג תשל"ז און די מערדערליכע אטאקעס אויף די בעלזא עולם איז דעם ברך משה'ס פירות, איעדער ווייסט אז דאס איז געווען

די למ"ד יארן בחורים ווי ערקלערט פריער(

)עס קלינגט אפשר קאמיש אבער נאך היינט שימפט דער חסר דעה גאלדבערגער אויף זיין שמוץ האטליין אז די רבי ז"ל הברך משה איז באגאנגען אן עוולה מיט'ן נישט לאזן פארשעמען זיין מחותן הרה"צ ר' משהל'ע לרפו"ש – ביי די חתונה פון

זיינס אן אייניקל, ווייל לויט אים איז הותר דמו און ער איז חייב מיתה(

אדרבה נעמט א יוד פון סיי וועלכן קרייז און זאגט אים איבער אז דער קאשויער רב האט מעורר געוען אן ענין וועט ער אפי' נישט האבן די העזה און עס וועט אים נישט

... און כש"כ נישטאיינפאלן צו זאגן ער איז נישט געווען גענוג חסיד פון מיין רבין -שרייבן פאר די אינטערעסן קלותדיג'ע תשובות אלעס למען האמונה טפילה

דאס מיינט מען האט פארגעסן פון די תורה הק' מען טראכט נאר צו דאס ברענגט כבוד פארן נקודה פון רבין אדער נישט – ביי די ניקור האט קיין איין חסידות זיך נישטווי זיי – אין יעדער קרייז איז יעדער אדם גדול אנגענומען מיטן אויפגעפירט אזוי

)"מיר רעדן נישט פון ליבאוויטש – וואס זיי ענדלען צו זיי דאס גרעסטן דרך ארץ נאר אין זייער קרייז וועט מען מזלזל זיין – אינעם חזו"א - טשעבינער רב מערסטע"(

- עצ"ח – מונקאטשער רב – חקל יצחק – בעלזער רב – סקווירער רבי – ועוד ועוד.זיך האט ער וויפיל און חסיד וויפיל נאר גדלות זיין זיך מעסט רב יעדער און צוגעשטעלט, און אויב נישט דאן קען ער מעורר זיין וואס ער וויל און מיר דארפן נישט הערן קיין תוכחה פון קיינעם, און אויב א פרעמדער וועט גאר מעורר זיין, דאן ווילן זיי דווקא אנגיין מיט די גרעסטע קולות און מבזה זיין מיט די נידריגסטע בזיונות, והא ראי' פרשת ניקור יוכיח וואס איז געווען א מערכה ריין פאר די אמונה טפילה געבויעט אויף א חתימה פון רבין בימי חולשותו קורץ פארן פטירה און פארדעם האבן די "רעבע זעכראינעלעווראכע יודן" נישט געלאזט רעדן אויפן ניקור, ווייל ס'איז

אז די ניקור איז אלעס בסדר –. . .דא א חתימה פון רבין ז"ל בימי חולשתו תשל"ט און מקען א טעות זיין סקען אז דאס דעמאלטס געזאגט האבן רבנים ווען און איינרעדן אפי' א צדיק און כש"כ בימי חולשותו וואס סביב רשעים יתהלכון, וואס דאס ווייסט מען נאר צוזאגן ווען סקומט צו בעלזא רב ז"ל און זיי קענען מסביר זיין אז"רעבין צום סקומט ווען אבער – טעות א מאכן געקענט האט משרע"ה אפי' אויף זאגן מו דערוואגט דאס זיך האט רב קאשויער ווען זעכראינעלעווראכע" די רבי איז וואס די ריכטיגע עובדי ע"ז זענען זיי ווייל סאטמאר פארגעסט מען, העכער ווי די תורה, און דערפאר זענען דעמאלטס די רבנים אזוי ארונטער געריסן געווארן פארן זיך וואגן צו זאגן אז אונטערן "הייליגן רבין" איז געווען מכשולות, און פארדעם האט מען זיי טעראריזירט גערודפ'ט און פארשעמט די גרעסטע גאו"ק, נישט פארן זיך דינגען דירעקט אויפן רבין ז"ל נאר פארדעם וואס זיי מיינען אז סאיז נאך דא וואס מתקן צוזיין נאכן הייליגן רבין, דערפאר איז דאן געווען הותר דמו, ממש

- והיינו טעמא דאריזאנעא זאך וואס האט נישט אירס גלייכן אין די היסטאריע. און נאך און נאך,מתיר זיין תולעיםוהיינו טעמא פון

גייט רבינו שליט"א כ"ק מרן שוין הלמאי זיי שימפן ווי יעצט זען שוין און מקען איינפירן חומרות אין די שחיטה – און ער גייט מאכן סדר. ווי וואגט ער זיך צוטוהן א זאך וואס די "רעבע זעכראינעלעווראכע" האט נישט איינגעפירט "חדש אסור מה"ת"

)אין אמתן זעהט מען שוין ביים בחיר האבות יעקב אבינו ע"ה אז ער האט מוראגעהאט אז מוועט איהם מאכן אן עבו"ז ר"ל(

- ווייץ -

גאנץ כלל ישראל וואס טוהן אין ווייץ פאר פסח – אז מ'קומט און מ'פארציילט אזבשמחה אויף יעדער נעמט היינט, ביז ווי ווייץ בעסערע געטראפן ב"ה מהאט בהתרוממות הנפש – אה ב"ה א הידור מצוה – אבער זיי האבן נישט קיין אנדערע דאגה נאר צו טראכטן צו דאס מיינט מהודרדיגע'ר פונען "רבין זעכראינעלעווראכע", אדער אנדערע אזעלכע קליינלי'כע פראבלעמען קיין שום תורהדיג'ע בליק לגופו של ענין, נאר צו דאס מאכט גרויס זייער "אמונה טפילה" – און אויב וועט זיין א הידור און איינעם וועט "איינפאלן" אז אין רבינ'ס צייטן איז דאך דאס נישט געווען – דארף מעןרשעות מיט ליצנותדיג'ע טפשות, שרייבן זיין, כהלכה בתורה שלא פנים מגלה אויסגעמישט אלעס צו שטערן "לוחם צו זיין" און מצער זיין – נו אוודאי אויב די רבי

געווען דאך איז רבי די אוודאי אמאל אויף חומרות געווען מוסיף "דערהאט גרעסטער, גרעסער אפי' פון ישמח משה, ייטב לב, דער קדושת יו"ט איז דאך אפגערעדט ער איז ניטאמאל אנגעקומעל לקרסוליו, און אוודאי פון עצ"ח,"

, וכו' וכו')עפ"ל(

אבער נאכן רבין איז די זאך געענדיגט,

נישטא מער קיין מנהיגים,

נישטא מער קיין מוסרי התורה,

נישטא מער קיין שו"ע

נישטא מער קיין באשעפער )רח"ל לפי זייער פארקרומטער אידעלאגיע(

נאר די רבי און מ'טאר נישט זוכן מהדר צו זיין אויף די מצוות ה' ווי יודן אין אלע די נקודה פוןדורות, נאר זיין פארנומען עוסק זיין אין נעריש'ע פראפעגאנדע – פאר

"רבין זעכראינעלעווראכע" סזאל חלילה נישט פארגעסן ווערן ס'איז אפי' וויכטיגער – אלע מערכות איןווי די נקודות פון אלע מנהיגי וגדולי עולם קדושי ארץ ביז ארויף

כשרות נאר וואס האט צוטון מיטן רבין )ווי שמיטה למשל וואס זזי האבן דערפאר טעראריזירט דעם בי"ד הגדול העדה החרדית( – אבער א ענין אין יהדות וואס בויעט

נישט די נקודה פון "רבין זעכראינעלעווראכע" דארף מען אפ לאכן און אפחוזק'ן

שחיטה וואס איז געווען הייליג אין כלל"י אין אלע דורות און מהאט אלעמאל מוסיף געווען חידושים און חומרות, הידורים גדרים וסייגים, און וואס נישט, - ווייל פונקט איז דאס נישט קיין "סאטמארע אישו" – זאל מען נישט מאכן קיין גדרים וסייגים נאר לאזן די זאך זיך פירן אויף הפקר און זיך סומך זיין אויף כל מיני קולות און אפלאכן פון

און פראפעגאנדירן אשר התרת אסרתי און שרייען חדש אסורדער וואס טוט יא – " – אין די צייט וואס זענען גאר די גרעסטע מקילים אויף דער וועלט איןמן התורה" !!

אלע אספעקטן כידוע, - בקיצור מיט איסורי דארייתא זאל מען זיך שפילן – און דער"די נקודה פון "רעבין זיכרוינע ליווראכע"" עיקר איז נאר מפרסם צו זיין –

און הגם דער ברך משה זי"ע ברוב ענותנותו וואס הגם ער איז געווען פונדערהיים און געהאט א מסורה וואס מיינט חסידות און זיך קאכן און רעדן פון א צדיק וואס אין סיגעט איז מען געווען מוראדיג אמתדי'ג אין דעם ) דרך אגב: די רבי ז"ל וואס איז דאך געווען ווי רבוה"ק לבית סיגעט זהיר נישט צו פרעדיגן חסידות האט ער טאקע נישט גערעדט פון געוויסע צדיקים במיוחד – אין די של"ס תורה דערמאנט ער זעלטן אפי' דעם הייליגן דברי חיים וואס מבית אבותיו איז דאך געווען כולו צאנז – און אפי' נשט גערעדט אזויפיל אדער איבערגעגעבן הפלגות וכדומה אויף אבוה"ק – אלעס פון די אמיתיות זיינע – איז קומען די בעלי עבו"ז – נעמען פון דעם נישט מפליג צו זיין בשבח פון קיינעם נישט צו מאכן ח"ו א סיגעט'ן גזע, אבער אינעם רבין מעגמען רעדן מער וואס מהאט געהערט אדער געזען סיי ווען און יעדע הפלגה איז מותר – אין די בכלעך שטייט זאכן וואס מהאט נישט געזאגט אויף צדיקים פון דורי דורותוועלן נאך זאגן מיט דעם נעריש'ן גאווה אנדערע חסידותע'ר זענען זיי צוריק און שקרנים האבן א גזע, מיר האבן נישט קיין גזע נאר דעם הייליגן רבין ... – קומט אויס אזוי , הייסט עס רעדן גרויס אויף פריערדיגע צדיקים – דאס איז שקר – די חסידי ברך משה וואס האבן די חוצפה צו שרייבן אמאל "רביה"ק בעל ייט"ל" – דאס איז עבודה זרה – ווייל רביה"ק איז מיוחד פארן "צדיק הדורות" – )ווי ווייט דאס גייט קען מען זען אז די בני יואל האבן נישט קיין פראבלעם מיט דעם וואס אויפן ברך משהוכו' נאר דעם טיטול ייט"ל – דברי חיים ווי אויפן זעלבע טיטלען די וועט שטיין המיוחד "רביה"ק" דאס איז יהרג ואל יעבור... איי אז לשיטתם איז ער דאך געווען ווי זיי זאגן דאך רח"ל, און ווי מעג מען אים צוגלייכן צו צדיקי אמת – נאר הוא אשר דברנו זיי באדערט נאר איין זאך אז זייער עבודה זרה אז סאי'ז נאר דא א הייליגער רבי נישט געווען פארדעם און נישט נאכדעם – און סאיז נישט דא קיין תורה )ח"ו(

די נקודה פון רבין ז"ל ווי דער ווי דערמצוות )ח"ו( נאר א רבי זעכרוינעלעווראכע – זייער טענה אז משרייבט רביה"ק בעל ברך - פרעדיגט – 2,000 לץ און מחנך פון

משה מיינט נישט גארנישט די זעלבע ארט זיי אז מ'שרייבט "רביה"ק בעל ייט"ל "סאיז א מלחמה צו פארגטר'ן דעם רבין ז"ל –

יא – ברוך הוא אלוקינו שבראנו לכבודו "דווקא" והבדילנו מן התועים – ונתן לנו תורת אמת – כ"ק אדמו"ר שליט''א איז מחנך דעם עולם אז סאיז דא א תורה אויף דער וועלט – א נותן התורה – חכמי הדור – תלמידי בעש"ט – ביזן חת"ס – ישמח משה – דברי חיים – ייט"ל – קדושת יו"ט – עצי חיים – וואס האבן זיך מסר נפש געווען פארן כבוד שמים און דער הייליגער רבי ז"ל האט ממשיך געווען מחנך צו זייןזיין דעם דרך וויטער ממשיך ז"ל דארף מען אויף תורה און ירא"ש – נאכן רבין ישראל סבא אין אלע עניני יהדות, רבינו שליט"א רעדט קיינמאל נישט פון אמונת

צדיקים אד"ג נאר פון תורה יודישקייט גודר גדר עומד בפרץ –

ער רעדט פון אלע פריערדיגע צדיקים לאכט נישט אפ פון קיין שום פארצייטישן צדיק און אדם גדול – ער פרעדיגט נישט דווקא אביו הגדול זי"ע רעדט נישט מיט גוזמאות ביי די סעודת הילולות נאר אמת לאמיתה – ער רעדט פונעם פעטער ז"ל אזוי ווי חסידיש'ע יודן פלעגן רעדן אינדערהיים, ער מאכט נישט קיין עבו"ז ווי זיי –

ער קומט פון א רייכע מסורה

)עס מאכט לאכן ווי אויפגעקלערטע קווינס בחורים וואס פון אלעמען מעג מעןמשכיליש'ע זייערע אין צומאל שרייבן רבין" "הייליגן פונעם חוץ לאכן וכו' סיפר על האדמו"ר בעל דברי חיים העברעאיש'ע גליונות "רביהקוה"ט

מצאנז זצ"ל" (

אין קרית יואל ווייסט מען וואס וואס מיינט דאס צדיקי אמת מלחמה לה' בעמלק נישט פאר קיין מלחמה "אז די רבי איז די גרעסטע ער איז געווען גערעכט" מ'האט דעם ריכטיגן אפשאץ פון עיקר וטפל – און טאקע דייקא אין קר"י זענען די בחורים

ערליכע בחורים אן קיין השכלהש'ע געדאנקען און ליצנות

"די נקודה פוןאפי' דעם דרך הלימוד האבן זיי מוותר געווען נאר איין זאך מוז זיין – – נישטא קיין שום קפידות אויף גארנישט אויף דער וועלט – נאר זיי געבןרבין"

ארויס העברעאיש'ע גליונות אנגעפיקעוועטה מיט מאדערנע שרייבערס דער עיקר איז אז אויפן רבין שטייט די גרעסטע טיטלען און אלץ איז בסדר – אין די צייט וואס יעדער גליון פון קרית יואל איז פיל מיט תמימות און יראת שמים – מיטן אלטן חן און

ערליכקייט – מיט תמימות אין גדולי ישראל זי"ע

תמצית הדברים – דער רבי זאל זיין געזונט איז מחנך אויף יודישקייט ע"ד ישראל סבא – און דארטן איז דא עפעס אן אמונה טפילה וואס איז מחריב יודישקייט אין יעדן הינזיכט פארדעם איז נישט דא דארט קיין ריכטיג כשר'ס צו עסן – פארדעם איז מען מתיר תולעים – אן קיין משהו ירא"ש פאר די סיבות אד"ג – ווער עס קוקט אריין אין תשו' דבר"ח זעט זיינע חומרות אין תולעים און די לצים עובדי ע"ז איז אלעס

מותר פאר זייער ע"ז פארטיי –

וואס זייער שנאה אויף רבינו שליט"א איז שנאת עם הארץ לת"ח – טראץ דעם אלעמאל האבן זיי ג'עדרשנ'ט און געהעצט און בתקופת הברך משה זי"ע האבן זיי געהאט דעם דעה אינעם ציבור – אבער נצח ישראל לא ישקר – אלפים יודן זוכן א ערליכע תורהדיג'ע הנהגה נישט עבו"ז אנגעפילט מיט השחתה און קלקולים – די רבי זאל זיין געזונט פירט איין א שחיטה ערליך אן די נעריש'ע חשבונות – ווי איז נאךאון בחורלע'ך פאר אויפגעשטעלט זיך האט וואס וועלט די אין רבי א דא איבערגעבעטן אן אדם גדול ברבים – די לצים האבן געטרינקען זיין בלוט – און ווען מהאט איהם געדארפט האט מען אים אראפגענומען פון בוים – און אויב האט ער( נאך ביי די "אפיסעס" זענען די )נישט נאר אויף ניקור זיי כדרכו געשריגן אויף גרעסטע זלזולים גענצט געווארן קעגן אים – און ווייל ער איז זיך געגאנגען מסתופף

זיין בצלם פון אנערע ערליכע יודן אויכעט זי"ע – און ער האט געהאלטן אז דא איז נישט אלעס בסדר איז געווען הותר דמו און זיי האבן נאך די חוצפה און עזות עס

ארויף צולייגן אויף כ"ק הברך משה און אויף רבינו שליט"א

עכ"פ קוקטס אהן ענקער דרך, מ'גייט אין ערכעות ווייל דאס טיז נישט קעגן רבין ז"ל, מ'גייט אין בג"ץ )ווייל די רבי ז"ל איז געגאנגען( – מאכטס ענק נישט וויסנדיג אז סאיז דא א תורה – פראפאגאנדירטס ווייטער ענקערע שטותים – שקר אין לו רגלים – דער רבי ז"ל איז געווען אן אדם גדול וואס ער איז געווען – לא תוסיפו ולא תגרעו – מאכטס נישט קיין תורה חדשה – און נייע אמונות טפילות - "כל תורה שאין לו בית אב אינה תורה" – עס איז דא א דרך התורה – מסורה מדור אחר דור – לערנטס ענק פונעם רבין וויאזוי ער האט גערעדט פון די צדיקים הקודמים – און אזוי דארף מען צו רעדן פון עהם – דערמאנטס ענק אין די תורה הקדושה פונעם נותן התורה

און טוט'ס נישט ככל העולה על רוחכם – וילמדו תועים בינה בביאת גוא"צ, אמן.

)אגב: דער שרייבער שרייבט דארט וועגן בריוון פאר כולל שומרי החומות בזה"ל

נ"ב כ'האב זיך עפעס דערמאנט. פארגאנגענעם פסח אין קרית יואל האבן געהאנגען צוויי באזונדערע) צעטלעך )יעדע שול לויט די אמונה( פאר כולל שומרי החומות, איינס פון אהרן איינס פון זלמן לייב. אהרן האט געשריבן אז דער כולל איז גוט און אז ער האט אליין געזען )עפעס אזוי כ'האב נישט מדייק געווען זיין לשון( און זלמן לייב האט געשריבן אז דער פעטער און דער פאטער האבן געשטיצט דעם כולל ס'איז אן אלטער מנהג זאל מען זעהן צו שטיצן . - פונעם ערשטן שפריצט גאות און עגאיזם אן עקל, פונעם צווייטן זעהט מען התבטלות צו פריערדיגע דורות טראצדעם וואס ער קען גארנישט קען ער כאטש גארנישט

קאליע מאכן.(

באמת – איך האלט אז ס'איז נישט לפי כבודי בכלל דן צו זיין אין זלמן לייב – א נערישער פאפעגיי – וואס ווייסט נישט ממש גארנישט – ער איז נישט א חסיד, אא – מענטש כאראקטערלאזער א – גארנישט אים ס'אינטערעסירט מתנגד, נערישער חונף וואס פרובירט צו געפעלן – והא ראי' שטריימל אצל קידש החמה

יוכיח ועוד ועוד.

אבער לעצם הענין – ס'ארא שטותים איז דאס - אדמו"ר שליט"א שרייבט א המלצה פאר כולל שומרי החומות שרייבט ער וואס ער האט געזען כנהוג ביי אלע רבנים קוקט'ס אין אלע המלצות – אפשר זאל ער גאר שרייבן אז דער כת"ס האט מעיד געווען אויף דעם כולל דאס איז סתם נעריש'ע משיחיזם אהן קיין שום פירוש – עס

לאזט זיך נישט שרייבן דער פארקרומטקייט פון דעם גאנצו טענה – וד"ב

)זיין גיין מיט א שטריימל ביי ברכות החמה איז טאקע א מוראדיג'ע פאזיטיווער אקטפון זיין זייט שלא תשתכח תורת רביה"ק, אמת אמת - (

און דאס וואס ער שרייבט אז אלע פרעמדע זוכן צו עסן זיין שחיטה – יא אמת אז אלע ערליכע יודן די זעלבע "פרעמדע" וואס פלעגן זיין שטענדיגע קונים ביי אונזער מצה בעקעריי ווייל זיי האבן געזוכט הידור מצוה – די זעלבע פרעמדע זעען איין אז

יודישקייט ווערט פראקטיצירט דורכן רבין זאל זיין געזונט. – און אפילו זיי זענען נישט איינשטימיג מיט די פרינציפן פון סאטמאר – זענען זיי צופרידן אז רבינו שליט"א איז עומד על המשמר – "זה דרכם כסל למו" – אויב קומען פרעמדע צו זיי, דאן ווערטזוכן אלעס ביי "אונז" אבער אויב זעהט שוין דאס אנגעצייגט אז אפילו פרעמדע יעדער ערנסטער בן תורה און ירא שמים אז דער אדרעס איז מרן רבינו שליט"א –

שרייט מען "די פרעמדע האבן עהם ליב".

און אז ס'גייט נישט – נוצט מען ווערטער וואס מיט דעם האבן גדולי ישראל מלחמת קודש קעגן די כופרים בכל הדורות – ווי חדש אסור מן התורה – צאי לך בעקבי הצאן – השכלה – און ניצן דאס אויס צו פאנגען די תמימי לב – פאר זייערע מאטיוון

– ) ביי די אריזאנע ווייץ איז דאס געווען אויפן אויבערפלאך - (

יא ! זאת תפארתינו – אלע ערליכע רבנים וואס זענען "ערליך" אהן קיין פייגעלעך אין קאפ – זענען עומד לימין קדשו פון רבינו שליט"א – יא אלע אין די רייע אלע ת"ח וואס זענען נישט אנגעשמעקט מיט די אלע נערישקייטן ווי הגאון האדיר דומ"ץ קר"י – הגאון הגדול ר' שמעי' גרינבוים – הגאון הגדול ר' ישראל דוד הארפענעס – הגאון הגדול ר' משה פר"מ – הגאון הגדול ר' אפרים שמעון לייכטאג – הגה"צ ר' משה גרין – הגה"צ ר' ברוך מיללער – הגאון הגדול ר' מענדל זילבער – הגאו הגדול פוסק הדור בעל שבט הלוי – הגאו הגדול ר' משה שטערנבוך – הגאון הגדול ר' מאיראליקים ר' במסי"נ ה' מלחמת לוחם הגדול הגאון – זצ"ל בראנדסדארפער שלעזינגער – ועוד ועוד – דאס זענען רבנים יראי ה' וואס פון זיי ביז השכלה )ח"ו( איזווי רבינו שליט"א איז זיך מוסר נפש ווייסן צו אנערקענען ווייט – די אלע א מייל להעמיד הדת על תילה – לימוד התורה טאג אין נאכט, אין כשרות, אין צניעות, )ובפרט אין קר"י וואס ער שטייט כצור חלמיש במסי"נפ ממש – ווי יעדער רעכט דענקער מענטש ווייסט( און אוודאי אין קנאות – מיט אנדערע ווערטער, א ריכטיגער

ממשיך פון "אבותיו" הקדושים עצי התמרים זי"ע,-

וכל כלי יוצר עליך לא יוצלח !!

)דער שרייבערל מאכט זיך תמעוואט'ע און ער פרעגט – אז די רבי ז"ל דער ברך משה האט מיט קנאות גארנישט געהאט, און אויף זיינע שונאים האט ער געקענט- דאס ענין פאדערט א לענגערע ערקלערונג – אבער א רעדן מוראדי'ג שארף, קורצע נקודה – מיר אלע וואס האבן געהאט די זכי' זיך מסתופף צו זיין בצ"ק מאכטז"ל איז מוחה קעגן לע ווי די רבי וויפיל דרשות האבן מיר געהערט דאס לאכן, פירצות אויף די וועלט – א שארפקייט וואס האט נישט געהאט אירס גלייכן )אין חידו"ת מהר"ם ט"ב איז געדריקט א מוראדיג'ע שארפע דרשה אויף א באקאנטער רבי, א קרוב משפחה – עס איז באוואוסט די דרשות קעגן ליבאוויטש און איר מנהיג - ווער רעדט נאך קעגן בעלזא – וואס זיי אליינס זאגן היינט אז ס'איז געווען צו שארף ... קעגן דעם ספר פונעם סטייפלער – און בכלליות אויף אלע איבלען וואס איז פארגעקומען אין זיין צייט איז ער געווען דער גרעסטער קעמפער – ועי' בס' ומשה

הי' רועה ח"ד – אבער אוודאי ווען מכם ובכם האט זיך געמאכט די יעניגע וואס האבן מחבל געווען כרם הד' – האט ער זיך מוסר נפש געווען און געפירט א מלחמה – שאל אביך ויגדך – ווי נאך האט דער רבי דער דברי יואל ז"ל גערעדט אזוי שארף ווי אויף די קנאים פון אינעווייניג – די א. ג. שווארצע, ביי די סאמע ברען פון די נשא

און נאך שארפער און קלארערתורה האט ער געזאגט אז זיי זענען די ארגסטע – האט ער ווי – תשכ"ז בישיבתיה"ק פתיחה דרשת ביי גערעדט ער האט געזאגט קלאר און דייטליך און עס איז געדרוקט אויך "אז ווער ס'שטעלט זיך נישט צו – צי די הנהגה וועל איך מיך נוקם זיין" – און אויב ער וויל נישט זאל

" ער זיך גיין פון דאנעט

און די זעלבע ווערטער וואס די עזי פנים זאגן אויפן ברך משה אז פאר זיין כבודווי אויף ציונות – האט מען דענמאלטס געזאגט אויף מרן רעדט ער שארפער – רבינו בעל דברי יואל זי"ע – און די זעלבע זייען אהן די מחלוקות עד היום הזה –

.וחכם עדיף מנביא

די אין דווקא זיך יצה"ר פארלייגט דער געזאגט א חכם צום שלוס. סהאט און פלעצער וואס האט פארמאגט א מעלה, עס אויסצורייסן און מאכן דאס פארקערטע ווי למשל אין חב"ד האט מען געארבעט אויף "פנימיות" ארבעטן זיי היינט נאר אויףזיי עצבות. – די גרעסטע חיצונית )חוצה – דחוצה( - ברסלב – שמחה – האבן בעלזא – שנאה להתחדשות מאדערנקייט – זענען זיי היינט געשלאגן דאס מערסטע מיט מאדערנקייט – סאטמאר – וואס רבוה"ק לבית צאנז סיגוט ביזן רבין ז"ל האבן געלערנט אז די תורה איז איבער אלעס – האט מען נעבעך ארויפגעשמירט אויפן

רבין ז"ל די גרעסטע אמונה טפילה און ע"ז וואס האט נישט אירס גלייכן

ברוך הוא אלוקינו שבראנו לכבודו והבדילנו מן התועים – כ"ק מרן רבינו שליט"א איזאין אלע – לה' בעמלק דקדוק המצוות מלחמה וירא"ש תורה אוף אונז מדריך

געביטן – וכל כלי יוצר עליך לא יוצלח

סאיז נאך דא צו שרייבן א געוואלד ועוד חזון למועד בעז"ה

די רעאקציע איבער די אמונה טפילה ארטיקלען וואכן זינט מיר האבן מפרסם געוועהן דאס לעצטע ארטיקל4 - 3עס איז שוין אדורך

פון אונזער סעריע ארטיקלען "אמונה טפילה און ע"ז שקר מיטן נאמען רבי ז"ל", די צוריק קלאנגען זענען געוועהן גאר גרויס און ברייט, עד כדי כך אז עס פארגייט אביסל דעם אפעטיט פון שרייבן נאך, ווען מ'ווייסט אז אזויפיל מענטשן האבן גענומען אונזערע ווערק אין די הענט, עס איז זייער שווער זיך מצמצם זיין צו שרייבן ארטיקלע איבער דיווילדע די פון פארשלעפט ווערן נישט און נארמאל בלייבן און נושאים אלע געשרייבעכטס וואס ציען און דרייען מיט זייערע הגהות און הוספות אונטער אונזערע

ארטיקלען כאילו מיר מיינען דאס און מיר מיינען יענס,

מיר מיינען סך הכל איין זאך, דאס חסידות פון רביה"ק זאל ווערן געדענקט לדורותיסוד היסודות פון אידישקייט אין אמעריקא, די עולם פאר א הייליגע און ארנטליכע אן עפעס פון מחדש און מייסד אלץ רבי'ן דעם באשרייבן נישט זאל היסטאריע עקסטרעמע מהלך וואס ווערט געפירט היינט צו טאג'ס דורך אייניגע קיצונים און מרי לב וואס זיכן ארויף צו צווינגען זייער שמאלקייט אויפן ברייטן פאבלוק, דער רבי האט איין זאך געוואלט ממשיך זיין אידישקייט אין אמעריקא ווי אבות אבותינו בלי שום זיז כל שהוא, דער רבי האט נישט געמאכט קיין חידושים, ס'איז נאר א ווידער פלאנצונג פוןמען האט באווייזן צו דאס זיך פארשטטיט וואס אמעריקא, אין אידשקייט אמת'ע

געמוזט זיין א גברא דמארי סייעא. מיר ווילן קלאר שטעלן, אז מיר גייען בכלל נישט אריין אין הערכות דן צו זיין אינעם רבי'נס גדלות, ווייל אונז זעמיר בכלל נישט ראוי משיג צו זיין דאס גדלות, קדושה, און העכערקייט, אונז זעמיר אפי' נישט משיג זיין גשמיות'דיגע הנהגה, נאר ווייל מיר הייסן דאך תלמודים וחסידים פון רביה"ק מוזן מיר פארשטיין וואס דאס ווארט סאטמארע חסיד באדייט, הגם ס'זאגט זיך אפי' שווער ארויס דאס ווארט "תלמודים", ווער קען בכלל זאגן אויף זיך אז ער איז א תלמוד פון רבי'ן, אפי' ווער ס'האט געלערנט ביים רבי'ן צו קען מען טאקע האבן דער קוראזש מעיד צו זיין אז מ'איז א תלמוד פון רבי'ן

ווען דער מרחק פון רבי'ן ביז אונז איז געוועהן מיילן ווייט, און א תהום צווישנשייד, אבער, צו זיין א סאטמאר'ע חסיד דאס איז די לייכסטע זאך אויף די וועלט, מ'דארף נישט דינען קיין פארטיי, מ'דארף נישט דינען קיין שום רבי'ן, מ'דארף בלויז דינען דעם בורא כ"ע, און זיין א שו"ע איד, און זיך האלטן צו די הוראות פון רבי'ן וואס דער רבי

האט געמאכט עפ"י תורה ולחזק את התורה והמסורה, און מיט דעם פרט קטן זענען זייער אסאך מענטשן דורך געפאלן, אמת זיי דינען נישט קיין פארטיי, )עכ"פ אזוי האבן זיי געזאגט ביז שנת תש"ס( אבער זיי דינען אן ע"ז מיט א אדרת שער וואס זיי רופן אן רבי ז"ל, וואס אונטער דעם אדרת שער ווערט געטון כל מיני עבירות שבעולם, און ער שרייט אז ער איז א רבי ז"ל איד ווייל ער געהערט נישט צו א פארטיי, זאל ער ענדערשט יא געהערן צו א פארטיי און נישט טון איסורים און נישט

מצער זיין קיין אידן, און אוודאי נישט פארשעמען דעם נאמען פון הייליגן רבי'ן זי"ע. ארטיקלען זענען3עס זענען זייער אינטרעסאנט וויאזוי די ריאקציעס פון די פאריגע

געוועהן, לאמיר דאס אביסל צולייגן, כת א', זאגט אמן ואמן צו יעדעס ווארט, און גלייכצייטיג פרעגן נא? ווען קומט שוין די

נעקסטע?מ'טאר שייגעץ, א איז שרייבער דער אבער אמת, ס'איז גוט, ס'איז זאגן ב', כת

אזעלכע'ס נישט שרייבן, כת ג', ווי נאר זיי שפירן אז דאס שמעקט אביסל איינזייטיג, הייבט זיך אן א שטורעם, שקצים!, מ'מאכט חוזק פון רבי'ן, ער זאגט ער מיינט שלמה יענקל אבער באמת מיינט

ער דעם רבי'ן אליין, זיי ווילן פארגעסן פון רבי'ן,

כת' ד', זענען ענפים פון כת הא' וואס זענען מסכים מיט אלעם וואס מיר שרייבן, זענען אבער זייערע מיינונגען צוטיילט איבער וועלכע ארטיקל איז געוועהן בעסער, די מער יונגערע עולם זאגט אז די ערשטע ארטיקל איז געוועהן דאס בעסטע, ווידער די מער עלטערע עולם זאגט אז די צווייטע און די דריטע זענען געוועהן בעסער, די סיבה איז פשוט, ווייל די יונגערע עולם האט מען ליב געהאט ווי מ'שמירט אריין זאפטיגע לשונות על דא ועל הא, ווידער די עלטערע עולם וואס האט נאך געשפירט דעם טרענספער פוןאינעם עקסטרעמיזום שפעטערדיגע די צו ביז חסידות סאטמארע נארמאלע די כלומר'שטן שיטה פון רבין ווי אויך די פליפ - פלאפ אין די מיינונגען פון רבנישע וועלט, אט די האבן הנאה געהאט מער פון די צווייטע און דריטע ארטיקל אז איינמאל פאר אלעמאל איז דאס ארויסגעברענגט געווארן אויפן פאפיר וואס דריקט זיי אויפן הארצן

יארן לאנג. צו כת הא', איר בעט שוין נאך איינס? איר מיינט אז מיר האבן סתם פאן ענדשוימענט פון שרייבן ארטיקלען אנצוזעטיגן און אנפילן אייערע ליידיגע שבת נאכמיטאג'ס?, מיר שרייבן דאס מיט אסאך מחשבה און מיט אסאך ווייטאג, די אלע זייטיגע לשונות וואס מיר לייגן אריין איז נאר כדי די מעדעצין זאל נישט זיין אזוי שארף, )ווי הגאון ר' מיכאל בער ווייסמאנדל זצ"ל פלעגט דאס ממשיל זיין אז מ'מוז אריין לייגן אין א קעפסל די

מעדעצין ס'זאל נישט זיין אזוי ביטער(. צו כת הב', איר זענט מודה אז דער ארטיקל איז גוט, נאר דער שרייבער איז א שייגעץ,

מיר זענען זיך הארציג משתתף אין אייער צער, גלייכצייטיג האמיר פאר אייך גוטע נייעס אויך, אז איר זענט נאכנישט אינגאנצן פארקראכן, ווייל איר זענט בע"כ מודה אין די ווארהייט פון אונזערע ווערטער, נאר איר קענט פשוט נישט מודה זיין און זיך משלים זיין

יאר, דעריבער30מיט די פאקט אז איר האט געלעבט אין א פאלשע מחשבת טעות זאגט איר אז דער שרייבער איז א שייגעץ ווייל ער צושטערט אייך די מנוחה, איר שטייט

נאך גאנץ גוט כאטש זענט איר א מודה במקצת. צו כת הג', איר שרייט און שרייט און זענט מוחה, איר שרייבט גאנצטע מאמרים אין אייערע בלאג'ס און אויסגאבן אז מיר זענען לצים ומשכילים וכו', פאר אייך האב איך א מעשה, דער מנחת אלעזר זי"ע האט אמאל געהאט צו טון מיט א מלמד וואס האט געטון מעשים אשר לא יעשו, האט ער דעם מלמד אריין געלייגט אין חר', היות דער מנח"א האט געהאט א קאמפליקט מיט א אנדערע חסידות ווי נאר דער מלמד איז אנגעקומען אהין האט מען זיך דארט נישט אפי' וויסנדיג געמאכט פון דעם חר' און מ'האט יענעם געהעריג מכבד געוועהן )קען זיין זיי האבן אפי' נישט געוויסט פונעם חר', אבער דאס איז נישט נוגע יעצט לענינינו( האט דער מנח"א געשיקט א תשובה ובתוך הדברים שרייבט ער בצחוק מכאיב צו וואס האבן זיך די גדולי הפוסקים זיך מטריח

פון וחרם נידוי אין שו"ע הל' גרויסן שווערן סימן צו שרייבן א סעיפים42געוועהן באגלייט מיט נושא כלים, ס'וואלט געדארפט שטיין בלויז די פאר ווערטער הל' נידוי

וחרם, יסע ל........)דער נאמען פון יענעם חסידות( והותר הכל....,

דאס זעלבע ווענדן מיר זיך צו אייך, צו וואס זענט איר זיך מטריח צו שרייבן קונטריסים, מאמרים, עדעטאריעל'ס, דרשות, ס'איז אלץ א איבריגע זאך, זאגט'ס בלויז איין ווארט, וואס האלט יענער?, איך האלט פארקערט, נישט קיין חילוק וואס יענער זאגט, יענער איז מתיר ווייץ, איך אסר, יענער אסר'ט ווערעמיגע וואסער, איך בין מתיר, יענער מאכט עפעס א הידור, זאג איך ס'איז א חסרון, יענער איז מתקן עפעס אין אידשיקייט ווערט דאס א חוזק, נישטא קיין תורה, נישטא קיין מורא, נישטא קיין פוסקים, נישטא קיין דעת, נישטא קיין שום מהלך, נישטא גארנישט, די וועלט איז אויס, איין זאך איז דא,

וואס זאגסטו? איך זאג פארקערט, אין דאס ווערט געזאגט מיט אזא אראפגעצויגענעם היט מיט א פארקנייטשע שטערן מיט האלב צוגעמאכטע אויגן, מיט א פארשטאפטע נאז ווי שבת נאכמיטאג שובבים, "מ'דארף זעהן ווי די שקצים שטייען איין און וואס זיי טוען ווייסט מען שוין אליין צו טון

פארקערט"!!!, א פלא פאר משה רבינו איז דאס נישט בייגעפאלן, צו וואס האט מען געדארפט געבן א תורה מיט תרי"ג מצות?, זאל די תורה זאגן וואס דתן ואבירם טוען טוט'ס פארקערט און פארטיג.... אלא מאי, דארף א איד וויסן אז גיין פארקערט ווי יענעם איז קיין מהלך נישט, ס'איז דא א תורה און די תורה איז גולטיג פאר יעדן איד אין יעדן זמן, מ'קען נישט מיט א מעשה וואס א שרייבער'ל פארציילט בויען אידישקייט און אוודאי נישט סותר זיין

אידישקייט. א חלק פונעם פליפ פלאפ ווערט געפלויגן הין און צוריק אנרופנדיג די גרויסע טייל אנ"ש וואס האבן זיך מכניע געוועהן צום ברך משה נאכן הסתלקות פון רביה"ק מיטן נאמען "שוטים" "נערנים", זיי גייען ווי שעפסן צו די שחיטה, אונז זעמיר קלוגער אונז פארשטיי מיר בעסער מיר דארפן נישט קיין רבי'ן דער רבי זאגט דאך "יעשה", איש כל הישר בעיניו יעשה, יעדער דארף אליינס זיין א מנהיג, ביז תש"מ האט מען געוויסט איין ווארט אין סאטמאר "הנהגה", ווער ס'צוברעכט א הנהגה דער איז עובר ביהרוג ואל יעבור, כאטש פארשידענע זאכן זענען געזאגט געווארן און מחליט געווארן בלויז דורך די שטוב מענטשן גזירות על הציבור וואס האט מיט הנהגה קיין שייכות געהאט, דאך האט יעדער געוויסט הנהגה איז הנהגה, מ'טשעפעט נישט קיין הנהגה, תש"ם האט מען בהאלטן דעם "הנהגה", און ארויס גענומען א תורה פון רבי'ן "יעשה" )כאטש וואס די תורה איז געזאגט געווארן בעיקר אויף די מענטשן וואס זייערע מנהיגים פירן זיך שלא עפ"י תורה פאר זיי זאגט דער רבי יעשה זיי זאלן אליין זיין מנהיגים, און נישט ווערןגעווארן בשנת געזאגט איז זיי, דאס וואס פארפירן די מנהיגים נאך נאכגעשלעפט תשט"ז מיינענדיג די אנדערע קרייזן וואס האבן זיך ארום געטראגן מיטן תי' אז וואס

זייער רבי הייסט איז א חוב קדוש כידוע(. גיב א קוק ווי דער פאליטיק געט זיך א דריי, פלוצלונג האט מען דעם יעשה געשיקט אויף וויקאציע, מ'האט ארויסגענומען א נייע ווארט פון ווערטער ביך וואס איז געליגן פארשטויבט במשך די יארן פון תש"מ ביז תש"ס ערגעץ ווי געטראפן אין השבת אבידה אן אלטע ווארט "הנהגה", מ'האט געמאכט א פרישע הנהגה מיט החזרת עטרה, און

די אמאליגע "שוטים נערים" פארוואנדלט אין "לצים ומשכילים"...., ווערן פלוצלינג אמאל ווען יענער האט זיך מכניע געוועהן פאר א ממלא מקום וואס דיר האט נישט געשמעקט איז ער א שוטה, און יעצט ווייל ער איז זיך נישט מכניע פאר א הנהגה וואס דיר שמעקט יא איז ער א משכיל, כאפ דיך אן שטארק ווייל דער רייד דרייט זיך ארום שנעל און מ'קען אראפ פאלן!......, משכיל – שוטה, שוטה – משכיל, הנהגה – יעשה,

יעשה – הנהגה, דריידל דריידל דריידל..... דריי דיך שנעל ארום.... ס'איז קלאר אז דער רבי האט געוואלט ס'זאל זיין א הנהגה אייביג, דער רבי האט נישט געוואלט אז יונגעלייט זאלן זיך האבן א אייגענעם קרעמל, דער רבי האט געהייסן פארוואך מוז יעדע געגאנגען דאווענען עקסטער אז זענען וואס די התאחדות אבריכים קומען איין עלטערע איד מיט דאווענען מיט זיי, ווייל ס'מוז זיין א הנהגה פון א עלטערן

איד, נישט בלויז אינגעלייט מיט אייגענע הנהגות, דער רבי האט געזאגט אין א תורה )געדירקט אין דבר"י מועדים סוכות דף רצ"ו( אז

מ'דארף זיך מכניע זיין פאר דעם ת"ח חשוב ווייל דאס איז הנהגה, צו האט דעם דער רבי געוואלט אז יעדער זאל זיך זאגן אייגענע מיינונגען און יעדער זאל זיך ערקלערן אלס זעלבסשטענדיגע מנהיג?, צו האט דען דער רבי געוואלט אז יעדער סאטמאר'ע חסיד זאל זיך ווערן א מנהיג מיטן אויסרייד "יעשה" ער דארף טוןדאס זייניגע, און זיין גאנצע הארעוואניע פון אלע יארן זאל ווערן א עיר של כולו כהנים? איי דער רבי האט נישט געשריבן קיין צוואה, ראשית מ'קען נישט וויסן, אפשר האט דער רבי יא געשריבן, נאר די שטוב מענטש וואס האבן געטון פיל ערגערס פון באהאלטן א

צוואה האבן דאס מעביר געוועהן, נישט האט ער אז נישט נאך מיינט געשריבן נישט האט דעררבי ווען אפי' שנית, געעואלט א הנהגה אחר הסתלקותו, אסאך צדייקם האבן נישט געשריבן מכת הרבה

טעמים, זיך ביי די לוי' האט מען יא גערעדט פון א צוואה, )א ספדנא האט שלשית, דאכט געזאגט מ'זאל מכבד זיין די רעבצן דער רבי האט דאס געזאגט בע"פ און ס'איז דא

בכתב, ווי איז דער כתב?????( מ'קען זאגן מיטן רבי'נס תורה גופא איז געווארן איש כל הישר בעיניו יעשה, יעדעריעדער דריטע מענטש איז געוועהן דעם רבי'נס רצון, און וואס איז באשליסט אליין מחליט אז ער איז ממלא מקום פון רביה"ק, ער איז ממלא מקום ווייל ער זינגט חי ד' ביי די איי מיט צווייבל שטאט, ער איז ממלא מקום ווייל ער איז מוחה אויף ציונים יעדע

מינוט, ער איז ממלא מקום ווייל ער עסט פליישיגע בארשט מיטל נאכט יו"ט, ער15געלייקנט ווייל דער רבי האט אויך לייקנט אלע מעשיות ווייל ער איז ממלא מקום מעשיות, ער איז ממלא מקום ווייל ער קען נאכמאכן דעם רבינ'ס קידוש, ער איז ממלא

ווייל ער זיצט ווייל ער מאכט נאך דעם3מקום שעה הכנות, ער איז ממלא מקום רבינ'ס תנועות, יעדער איז דאך בארעכטיגט היות דער רבי האט דאך נישט געהאט קיין קינדער און מיר זענען דאך אלע ווי זיינע קינדער איז דאך יעדער א ממלא מקום, און ווען דער נייער דור זעהט אזא ממלא מקום - שאפט, ווערט דאס גאנצע זאך עד ועד

בכלל אנגעקוקט ווי איין שטיק פאלשקייט, און מיט ווייטאג זעהט מען ווי דעם רבי'נסהייליגע מערכות ווערן אפגעשוואכט און אפגעחוזק'ט,

און די שולד לייגט מען גאר ארויף אויף אונז ווייל מיר זענען גאר דיע וואס מאכן חוזק פון רבי'ן, ווי איז דער חוזק? ווייל מיר זאגן אז דער רבי האט טאקע יא געהאט א גארטל

מאותו המין?.... חוזק מאכער'ס זענען די אלע וואס הענגען אן זייערע שטיק אין הייליגען רבי'ן זי"ע,

כאילו דער רבי איז געוועהן א שונא ישראל, און א בעל נצחון ח"ו, יעדער איד קען ווערן דעם רבי'נס ממלא מקום, אז מ'לערנט פלייסיג די אמת'ע דרך הלימוד ווערט מען א ממלא מקום, ווי אין די הקדמה פון ספר פון ר' נתן יוספ'ס )דאכט

עמודים בלויז איבער דעם3זיך אבני שלמה הייסט עס( פאטער שרייבט ר' נתן יוסף ז"ל וואס דער רבי האט געפייערט קעגן די פאלשע דרך הלימוד'ס, ר' נתן יוסף! ר' נתן יוסף! )מיר זאגן יעצט א הספד אויף ר' נתן יוסף, בנוסח ר' נתן יוסף( ווען דו גייסט ארויף אויפן עולם האמת וועסט דאך אוודאי טרעפן דעם רבי'ן וועמען מ'איז געוועהן אזוי מקושר בחיים חייתו, גיי זאג פארן רבי'ן דער מ.צ.ב נעבא.ך נעבא.ך כהיום יום אין

סאטמארע ישיבות לערנט מען ליטווישע דרך הלימוד, אוי וויי איך שדדנו.... מ'קען זיין א ממלא מקום פון רבי'ן מיטן האלטן דעם שו"ע יעדן קוצו של יוד און זיכן

יעדע גוטע מעלה בחומרות התורה והכשרות, מ'קען זיין ממלא מקום מיטן טון טובות פאר אידן אויך, מ'ווערט נישט ממלא מקוםזיין זיין קעגן רשעים, בקיצור אונז האמיר אלע די מעגליכקייט צו בלויז מיטן לוחם

ממלא מקום, מ'דארף נאר זיין אמת'ע סאטמארע חסידים אן איין ברעקל שקר. איצט וועלן מיר צוטירן אייניגע מכתבים וואס מיר האבן ערהאלטן אין תיבה אישית, פון

אייניגע ליינער, מיר האבן נישט געלייגט אלע בריוו'ן מיר האבן נאך, ועוד חזון למועד, מיר שרייבן בלויז די בריוו'ן ככתבו וכלשונו, מיר נעמען נישט אן זייער מיינונג כאילו דאס

איז אלעס אונזער מיינונג, ס'איז בלויז בריוו'ן:מכתב א'

איך בין א תלמוד פון רבין ז"ל פון די י' יאהרן, איך קען נישט שרייבן אויפן קאמפיאטער, נאר מיין זון זאל לעבין האט מיר געוויזן אייערע מאמרים, איך וויל מוסיף זיין מיט איין ווארט, "הרבה מה שקריתי כתוב כאן" עס איז קלאר בלי שום ספק אז ווען רביה"ק זי"ע וואלט געוועזן בחיים חייתו און גיזעהן די "שבת געשרייען" און די "געמיינע שמוציגע ארטיקלען אין איד" און די סיליף וואס עס ווערט געשריבן אין די קונטרסים מפעם לפעם וואלט זיכער געוועהן נאך א תשכ"ח פתיחה, ודי לחכימה ברמיזה, דאס הארץ טוט וויי צו זעהן דעם סיליף פונעם רבינס תורה "איש כל הישר בעיניו יעשה" וואס אין דעם האט מען צובראכן כל הקודש לנו, איף האף אז איר זאלט האבן אויפגעטון, וילמדו תועים

בינה.)-(

מכתב ב'

איך בין נישט קיין סאטמאר'ע חסיד נאר א פאפא תלמוד, איך געדענק גוט די יאהרן וואס סאטמאר איז געוועהן בתפארתה כ"ד ביז כ"ח אין אלטען ביהמ"ד

60די הקפות, שבועות – קרעפל פשעטל וכדומה, איך וואהין אין וומס"ב פאר זיך די הענט אז ליין אייערע ארטיקלען מיט פארגעניגן, איך רייב יאר, איך סאטמאר זעהט שוין איין ווי די עקסטרעמיזום האט זיי געפירט, איך באטראכטדי סאטמאר ווי חסידות הייליג שיין א אזוי ווי יאהרן צענדליגע דאס שוין לעכטיגע שבתים ימים טובים מיט אינהאלט, ערליכקייט, דערהויבנקייט, וואס מען האט געשפירט ביים אלטן רבי'ן זצ"ל, איז געווארן א מחנה פון צולאזטענישט איז וואס דער דיינים רבנים געוועזן מבזה המלא, מובן במלא חיות

געגאנגען אין שפאן איז געוועהן אחת דתו, ווער געדענקט נישט ווען מ'האט מבזה געוועהן און נאכגעשריגן דעם חשוב'ן סאמבעטהעלי רב זצ"ל מיט זיינע חשוב'ע קינדער די רבנים הגאונים הצדיקים ובתוכם הגאון ר' חיים לייב שליט"א וואס איז געוועהן יענע יארן די שפיגעלע פון

סאטמאר אלס ראש הכולל פאר די איינע חטא פון נישט מיטגיין אין שפאן, ווער קען דען פארגעסן וואס הגה"צ מורי ורבי רבי יעקב יצחק ניימאן זצ"לדי דורך מו"ץ, שליט"א גר"וו אהרן הרב פון חתונה די ביי געליטן האט

טעראריסטן פון סאטמאר. ווי קען מען פארגעסן די שטויסן וואס כ"ק אדמו"ר מסקווירא שליט"א האט

געכאפט בשעת די לוי' פון הגה"צ ר' לייבוש טויב זצ"ל מקאלוב, ואטו כי רוכלא אויסצורעכענען אלע געמיינע שטיקלעך און טעראר וואס איז נישט געטאהן געווארן דורך די י' תלמודים און אפי' נישט די אנהייב כ' תלמודים, נאר די אני ואפסי גאווה'דיגע ל' תלמודים, איר זענט אזוי גערעכט מיט אייער

הנחה. נאך דעם וואס מ'האט גענדיגט מיט די דרוינסדיגע וועלט האט מען זיך גענומען צו די אייגענע, דאס פנים פלאמט פאר בושה צו פארציילן פאר די וואס וואוינען נישט אין וומס"ב וואס זיי האבן געטון מיט זייער אייגענעם רבי'ן דער ברך משה

זצ"ל וד"ל. איך וועל אייך מודיע זיין איך בין געוועהן היי יאר אין א"י ל"ג בעומר אפצושערן אן אייניקל, יא יא אסאך סאטמארע אינגעלייט זענען געוועהן ביים כותל, ביי

קבר רחל, )ביי מערת המכפלה בין איך נישט געוועהן(אייערע מיט הרבים את מזכה א זענט איר דרככם יצליח ד' הכל סך די ארטיקלען זייט ווייטער ממשיך, עס זענען דא אסאך תמימי לב וואס מיינע אז שרייען "שבת" אויף א פאפא פרוי אדער אויף א קלויזנבורגע יונגערמאן גייט

מען דערפאר אין ג"ע, זיין וואס בסך הכל פאלגט ער זיין אידן יכופר פון מבזה עס איז א עון בל

אייגענען דיין אדער זיין רבין.)-(

מכתב ג'צום חשוב'ן שרייבער פון "אמונה טפילה און ע"ז שקר מיטן נאמען רבי ז"ל"

דיו אילו ימי וואלטן נישט גענוג געוועהן זיך צו באדאנקען פאר די אלע אמת'ע דיבורים, איך ווייס נישט ווער איר זענט, עז זעהט מיר אויס ווי איר זענט אין מיין עלטער וואס געדענק נאך רביה"ק זי"ע מיטן גאנצן חן דקדושה וואס האט נישט

מקפיד געוועהן זיך צו בייזערן וכדומה, איך מיין אז איר לאזט אויס זייער אסאך מחמת איזהו סיבה שהוא אבער איךגעווארן על אדמת יא באטאנען, סאטמאר איז מיסודו געגרינדערט וויל עס אמעריקא א המשכה וואס רבינו ז"ל האט געזעהן ביי זיינע עלטערן זצלה"ה, מיר האבן געהאט די זכי' צו זעהן ווי רביה"ק האט גערעדט פון זיין טאטן בעל קדושת יו"ט זי"ע זיינע הייליגע זיידעס בעל יטב לב והישמח משה זי"ע, דער שקר כאילו רביה"ק האט נישט גערעדט און זיך געקאכט אין די ספרים פון זיינעגעדארפט מ'האט ווייל שקר, גרויסן פונעם חלק א איז עלטערן הייליגע געוועהן איז תקופה די ווייל ביז תש"ס שנת תש"מ פון הנהגה די צוברעכן סאטמאר אן שלמה יענקל, מנשה פיליפ, ישעי' יעקב שטויבער, ר' מאטל שטיין,וואלדמאן און נאך, וואלווי, זלמן לייב יענקל ברוך, מיכל'י שלעזינגער, קיש

האט מען דאס געוואלט מאכן אויס גזע.פון האדמו"ר די חטאים פון איינע יענקל אז געזאגט שלמה ס'האט אמאל נישט און חיים עצי אין לב יטב אין זיך קאכט ער ווייל איז ט"ב מהר"א אויסשליסליך אין דבר"י, ס'איז נישטא קיין גזע, ווייל אויב ס'איז דא א גזע איז

דאך דער ברך משה אויך פון די גזע.יא אזוי הייליג, און נאר דיע ספרים מעג מען אויב איז דעם רבינ'ס ספרים

יאר נאכן הסתלקות איז נאכנישט געדירקט געווארן אלע30לערנען, פארוואס ספרים פונעם רבי'ן?, היתכן, פארוואס איז דער ספר "פתחי שערים" אסור ביי די רבי ז"ל קרומע קעפ בלויז פארדעם ווייל עס האט א הסכמה פון מהר"א ט"ב שליט"א?, איי דער ספר איז וויכטיג פאר יעדן איד וואס זיכט נאר א תורה און

זיכט צו זיין אויסגעקאכט אין די תורות פון רבי'ן. די גאנצע יסוד אז נאך רבינו זי"ע איז אלעס חרוב ונחרב און מ'דארף צוברעכן די גאנצע הנהגה איז שקר שאין כמוהו, נאר כבוד עצמם, זיי ווילן בלייבן ביין רידער, אז איינער זאגט אנדערשט פון אלימלך שטערן פון ק"י לגבי ביה"ח אין שאפניע איז אחת דתו, כאטש עס שטייען גדולי ישראל אויף די ווא(ך ווי הגאון ר'ווי חשוב אזוי נישט זענען זיי וואזנער, ר"ח הגאון און שלעזינגער אליקים מיילעך שטערן, שלמה הערצאג, יצחק שטערן, זייער ווייטאגן נישט אזוי שטארק פאר חטטי שכבי ווי די אזוי גערופענע עסקנים?, דא שטייען רבנים משירי דור הישן און זאגן שב ואל תעשה, און דא שטייען אפאר נארישע יונגען וואס שפירן

אז זיי פארלירן מאכט, מוז מען פראטעסטירן כדי צו ווייזן בעלות.

בנוגע דעם עירוב אין וומס"ב, וואס ר' ז"ל פיליפ שרייט נאך אויף די טרעגער "מחללי' מות יומת" אין די זעלבע צייט גייט ער צום טיש פון האדמו"ר מוויזניץ מאנסי שליט"א לאויו"ש, וואס מדי שבוע בשבוע צינדט מען אן דארט לעכט פארן זמן רבינו תם כמנהג אבותיו נ"ע, אבער בהחלט נגד דעת והוראות רבינו זי"ע ואתו עמו כל גאונים ורבנים וואס האבן אונטערגעשריבן דעם באקאנטן קול קורא שנת תשי"ד, און דא באפעלט שאול פערשטיין נישט צו פייפן מיטןגרעסערע א דא איז דא, איז רבי וויזניצער ווען ערש"ק פייפער שבת

היפערקיטום פון דעם?, אלעס איז די זעלבע זאך אני ואפסי ואין עוד, ס'איז געמישט מיט שקר כדי דער וויזניצער רבי זאל נישט מוחה זיין אויף זייער

הליכה בערכעות של עכו"ם ובג"ץ הציוני, יונגן דור וואס האט נישט זוכה געוועהן צו זעהן אביסעלע א רחמנות אויפן וואס שרייבערלעך די פון אנגעזאפט בלויז זיך און ערליכקייט, ערנסקייט, ליצנות, און מיינען נאך אז די גאווה פון שקר און זייערע קעפ פארטעמען

פאלשע שלעכטיקייט איז גאר דער רבי ז"ל אליין ר"ל.)-(

הערת הכותב: פון די אלע בריוו'ן איז לויט מיין בליק די שטערקסטע טענה, כלפי די ספרי קודש פון רביה"ק, ס'איז א בושה, אזא גרויסע חסידות ווי סאטמאר וואס פארמאגט טויזנטערדי געטון אפי' וואלטן וואס מענטשן געלונגענע אסאך גאר זיי אינצווישן מענטשן, ארבעט אומזיסט, און מ'ווארט שוין אזויפיל יארן בכליון עינים אויפן רבי'ן תורות, און

יאר, מעג דאס זיין?, מ'האלט שוין5והילד איננו, ס'קומט ארויס א חיבור איינמאל אין יאר נאכן הסתלקות, 30

ס'איז נאך נישטא קיין חיבור דבר"י אויף ד' פרשיות )כידוע האט דער רבי זייער אסאךתורות געזאגט ד' פרשיות(,

ס'איז נישטא קיין חיבור דבר"י אויף פסח )חוץ די הגדה מיט מנהגים פון כרים וכסתותעד אין שיעור(

ס'איז נישטא קיין חיבור דבר"י אויף שבועות, און אין פוצה פה, ס'ליגט פארשפארט ביי יחידים, און קיינער קען נישט אריין רעדן, אפגערעדט די הויכע פרייזן וואס מ'בעט הגם דער ציבור איז מסכים צו צאלן )ווי דער הייליגע קדושת לוי האט געזאגט אויפן תולדות, יעדע שמעתי ממורי איז ווערד א גאלדן

'גער, 20רענדל( יעדע תורה פון רבי'ן איז ווערד א ועוד כלפי דעם ספר פתחי שערים וואס איז א מפתח ענינים אויף אלע תורות פון רבי'ן, ווי קען א מענשט זיין אזוי פאלש און נישט קויפן אזא ספר בלויז ווייל די הסכמה איז פון איינעם וואס מ'האט נישט ליב על לא עול בכפו, דאס ווייזט אז די גאנצע רבי ז"ל איז אים נישט ווערד צו פארקוקן א קליינטישע נגיעה, און נאכדעם וויל ער מיר זאגן אז ער

איז ממשיך דרכו,

לסיומא דמילתא האט מיר איינער אריין געשיקט א קונטרס וואס מוסדות בני יואל האט ארויס געגעבן צום דינער, באשריבן די עבודה פון רביה"ק די הייליגע טעג ס'איז באמתדי וויאזוי דער רבי האט אפגעראכטן און מורא'דיגע הנהגות זאכן דא דארט שיינע

הייליגע טעג, נאר, צום סוף האבן זיי א מאמר "די עבודה פון די רעבעצן די הייליגע טעג" )לאך נישט פון רבי'ן, שייגעץ( זאגטס נאר צו איז נישט די רבעצן מלכה הרבנית השר שלום מבעלזא געוועהן אזא צדיקת?, צו וואס האט מען נישט באשריבן אירע עבודה די הייליגע טעג

אין די קאך, דאס פארמינערט נישט די אמת'ע געטריישאפט פון הרבנית הצדיקת ע"ה כלפי דעם

רבי'ן, אבער צו מאכן דערפון א לימוד לדורות, איז א נייע זאך אשר לא ראו אבותינו, און פאר די אלע וואס לייגן אן זייערע אייגענע שטיק אויפן רבי'ן ז"ל, זאלן וויסן אז דער רבי האט זיך באווארנט קעגן זיי, עי' בדברי יואל נצבים וילך דף קפ"ד, ממרים הייתם עם ד' מיום דעתי אתכם ואף כי אחרי מותי, אז די רשעים האבן נאך בשעת משה רבינו לעבן פארדרייט זיין תורה און געזיכט צו זאגן נייע פשטים אין די תורה, אבער אחרי מותי, געוואלד ווער וועט דא זיין דאס אפצולייקענען, א פחד נורא, אט די מסלפים האבן שוין אנגעהויבן בחיים חייתו צו פארדרייען דעם רבינ'ס תורה, אבער יעצט ווען

דער רבי איז נישטא קען ער דאס אפי' נישט אפלייקענען!!!!, נאכמאל א ישר כח פאר די אלע גיבן אונז מוט און חיזוק צו שרייבן די

ארטיקלען ועוד חזון