7

Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Τίτλος: ΔΕΠ/Υ. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας.Συγγραφέας: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου.Σειρά: Επιστήμες/Ειδική Αγωγή105 σελ. Λ.Τ. 7,60Περίληψη:Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος δίνονται πληροφορίες για τα αίτια της διαταραχής, για το πού μπορούν να απευθυνθούν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί τους, ενώ δίνονται απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: "Γιατί το παιδί μου βρίσκεται συνεχώς σε υπερκινητικότητα;" "Γιατί το παιδί μου δεν μπορεί να διατηρήσει εστιασμένη την προσοχή του;" "Τι είναι η ΔΕΠ/Υ;" "Πώς γίνεται η διάγνωση;" "Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;"Στο δεύτερο μέρος παρέχονται πρακτικές συμβουλές, αφενός για να αποκτήσουν οι γονείς τα κατάλληλα εφόδια έτσι ώστε να διαχειριστούν τη ΔΕΠ/Υ μέσα στην οικογένεια, και αφετέρου να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που έχουν τα συμπτώματα της διαταραχής στη διαδικασία μάθησης του παιδιού.

Citation preview

Page 1: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ
Page 2: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 21 ―

ΔΕΠ/Υ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ / ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠ/Υ;

Τι είναι όμως ΔΕΠ/Υ;

Ο γιος της Μαρίας ήταν πάντα αυτό που λέμε «δύσκολο παι-δί». Έκανε το σπίτι άνω-κάτω, φώναζε, κλωτσούσε και χο-

ροπηδούσε πάνω στα έπιπλα. Τίποτα δεν ήταν ικανό να του απο-σπάσει την προσοχή πέρα από λίγα δευτερόλεπτα, ενώ συχνά, έφευγε χωρίς προειδοποίηση, αφήνοντας στη μέση μια κουβέ-ντα, χωρίς να ενδιαφέρεται για το αν θα πέσει πάνω σε κάποιον ή σε κάποιο αντικείμενο (The Association for Youth, Children and Natural Psychology, 2011).

Η Μαρία είχε εξαντληθεί, αλλά δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στη συμπεριφορά του γιου της, ιδιαίτερα όταν αυτός παρακο-λουθούσε τις τάξεις του νηπιαγωγείου, διότι θεωρούσε ότι η συ-μπεριφορά αυτή είναι η συνηθισμένη, τυπική συμπεριφορά των αγοριών.

Ωστόσο, χρειαζόταν ένας ολόκληρος αγώνας από μέρους της για να κάνει τον γιο της να συνεργαστεί. Όταν ο γιος της πήγε στην Γ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου, ο δάσκαλος χτύπησε το καμπανάκι του κινδύνου. Η Μαρία, προκειμένου να διερευνή-σει το τι πραγματικά συνέβαινε, απευθύνθηκε στον παιδίατρο, ο οποίος, ύστερα από μία σύντομη συζήτηση με τον Κωνσταντίνο, ενημέρωσε τη Μαρία ότι υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ο γιος

Page 3: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 22 ―

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠ/Υ

της να έχει ΔΕΠ/Υ (The Association for Youth, Children and Nat-ural Psychology, 2011).

Η ενεργητικότητα, η έντονη κινητική δραστηριότητα, ο μειωμένος αυτοέλεγχος των ορμών και η μεταπήδηση από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, ιδιαίτερα εάν τα παιδιά δεν τις βρίσκουν ενδιαφέρουσες, θεωρούνται από τους περισσότερους ως φυσιολογικές συμπεριφορές των παιδιών και ιδιαίτερα των παιδιών προσχολικής ηλικίας (Κάκουρος, Μανιαδάκη, 2006˙ Κα-λαντζή- Αζίζι, Καραδήμας, 2005).

Υπάρχουν όμως παιδιά που ο βαθμός εμφάνισης των παρα-πάνω συμπεριφορών, καθώς και η έντασή τους, παρουσιάζεται σε υπερβολικό βαθμό σε σχέση με τον μέσο όρο των συνομηλί-κων τους. Τα παιδιά αυτά επιδεικνύουν μια παρορμητική και πολ-λές φορές αντιδραστική συμπεριφορά, αδυνατούν να υλοποιή-σουν τα καθήκοντά τους και να επιτύχουν σε μακροπρόθεσμους στόχους. Θα λέγαμε ότι αν και φαίνεται να έχουν φυσιολογική νοημοσύνη, ωστόσο αντιμετωπίζουν δυσκολίες να ανταπεξέλ-θουν στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος και, γενικότερα, να έχουν μια συμπεριφορά ανάλογη του αναπτυξιακού τους επιπέ-δου (Hallowell, Ratey, 2003˙ Κάκουρος, Μανιαδάκη, 2006).

Ο όρος ΔΕΠ/Υ χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κοι-νή, αναπτυξιακή διαταραχή που εμφανίζεται στην παιδική ηλικία, με κυρίαρχα συμπτώματα τη δυσκολία συγκέντρωσης, την υπερ-κινητικότητα και την παρορμητικότητα (APA, 2000). Συγκριτικά με τους όρους που είχαν δοθεί στο παρελθόν στη συγκεκριμένη διαταραχή, πλέον δίνεται έμφαση στον αυτοέλεγχο και στη δια-χείριση των παρορμήσεων και λιγότερο στον παράγοντα προσοχή (Καλαντζή-Αζίζι, Καραδήμας, 2005).

Οι συγκεκριμένες μορφές συμπεριφοράς έχουν προσελ-κύσει κατά καιρούς το επιστημονικό και ερευνητικό ενδιαφέρον των ειδικών. Η συχνότητα εμφάνισης που αποδίδεται στη ΔΕΠ/Υ

Page 4: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 23 ―

ΔΕΠ/Υ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ / ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

από τις διάφορες έρευνες χρήζει πολλών συζητήσεων ως προς τα αποτελέσματα, καθώς αυτά εξαρτώνται από την εκάστοτε έρευνα, τη μέθοδο και τα διαγνωστικά εργαλεία που χρησιμο-ποιήθηκαν, τον συνδυασμό των διαταραχών και την αξιολόγηση της βαρύτητας των συμπτωμάτων (Καλαντζή-Αζίζι, Καραδήμας, 2005˙ Taylor, 1995).

Σύμφωνα με τον Barkley (2005), η συχνότητα εμφάνισης της διαταραχής στον γενικό πληθυσμό κυμαίνεται από 5% έως 7%. Στην Ελλάδα, σε μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη γε-ωγραφική περιοχή της Κρήτης, σε δείγμα 1708 παιδιών ηλικί-ας επτά (7) ετών, διαπιστώθηκε ότι το 8,8% των αγοριών και το 4,2% των κοριτσιών εμφάνιζαν συμπτώματα της διαταραχής (Scounti & Philalithis, 2006).

Όσον αφορά στις διαφορές εμφάνισης της διαταραχής ανά-μεσα στα δύο φύλα, προκύπτει ότι η διαταραχή είναι συχνότερη στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια με αναλογία 2 ή 3 προς 1. Αυτό οδηγεί πολλούς γονείς να πιστεύουν ότι πρόκειται για μία διατα-ραχή που αφορά κυρίως τα αγόρια. Στην πραγματικότητα, όμως, ένας σημαντικός αριθμός κοριτσιών μένει αδιάγνωστος, εξαιτί-ας του απρόσεχτου τύπου της διαταραχής (The Association For Youth, Children and Natural Psychology, 2011). Σύμφωνα με το πόρισμα της έρευνας που διεξήγαγε ο Biederman και οι συνεργά-τες του (1998), η ΔΕΠ/Υ δεν περιορίζεται μόνο στην παιδική ηλι-κία, αλλά εξακολουθεί να υφίσταται και κατά τη διάρκεια της εφη-βείας. Κάποια επιπλέον ερευνητικά δεδομένα αναφέρουν ότι (The Association for Youth, Children and Natural Psychology, 2011):

■ Η ΔΕΠ/Υ συνήθως θεωρείται ότι αφορά στα παιδιά, αλλά τα συμπτώματά της μπορεί να εμφανίζονται και σε ενηλίκους. Σύμφωνα με τον Barkley (2008 στο The Association for Youth, Children and Natural Psychology, 2011), το 35%-50% των παι-διών ή εφήβων που παρουσιάζουν συμπτώματα ΔΕΠ/Υ ξεπερ-

Page 5: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 24 ―

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠ/Υ

νούν αυτά τα συμπτώματα όταν ενηλικιώνονται. ■ Η υπερκινητικότητα εμφανίζεται στο 40-70% των περι-

πτώσεων που γνωρίζουμε ότι έχουν ΔΕΠ/Υ.■ Σύμφωνα με την Ashley (2005 στο The Association for

Youth, Children and Natural Psychology, 2011), τα 2/3 των παι-διών που διαπιστώνουμε ότι έχουν ΔΕΠ/Υ παρουσιάζουν δευτε-ρογενείς διαταραχές, όπως κατάθλιψη, άγχος, σύνδρομο Τουρέτ κ.ά.

Page 6: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 25 ―

ΔΕΠ/Υ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ / ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

3 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΕΠ/Υ

Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής αφορούν στην υπερ-κινητικότητα, την ελλειμματική προσοχή και την παρορμητι-

κότητα. Πολύ συχνά τα χαρακτηριστικά αυτά θεωρούνται κοινά στην παιδική ηλικία και δεν γίνονται αντικείμενο διερεύνησης από τους γονείς (Κάκουρος, Μανιαδάκη, 2006˙ Καλαντζή-Αζίζι, Καραδήμας, 2005). Έτσι, παραμένουν αδιάγνωστα και δεν αντι-μετωπίζονται με τις κατάλληλες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Υπερκινητικότητα. Το παιδί με ΔΕΠ/Υ εμφανίζει υπερ-βολική κινητικότητα, σκαρφαλώνει, τρέχει, χοροπηδάει, μιλάει ακατάπαυστα, κουνάει νευρικά τα χέρια και τα πόδια του. Είναι ανυπόμονο, απαιτητικό, δυσκολεύεται ιδιαίτερα να ακολουθή-σει κανόνες ή να υπακούσει σε εντολές (Association For Youth, Children And Natural Psychology, 2011˙ Βάρβογλη, Γαλάνη, 2007˙ Χριστοδούλου και συνεργάτες, 2004). Η συγκεκριμένη συμπεριφορά αποσπά την προσοχή των άλλων και αποδεικνύε-ται εξαιρετικά ενοχλητική για το περιβάλλον του παιδιού (Καλα-ντζή-Αζίζι, Καραδήμας, 2005).

Ελλειμματική προσοχή. Η ελλειμματική προσοχή των παι-διών με ΔΕΠ/Υ εντοπίζεται σε κάθε τομέα της καθημερινότητάς τους, είτε αφορά στο σχολείο είτε στο οικογενειακό περιβάλλον.

Page 7: Ευαγγελία Αθ. Ακρίβου_ΔΕΠΥ_Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας_ΔΕΙΓΜΑ

― 26 ―

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΕΠ/Υ

Τα συγκεκριμένα παιδιά εμφανίζουν ιδιαίτερη δυσκολία στο να ολοκληρώσουν μια δραστηριότητα που έχουν ξεκινήσει, ενώ συχνά μεταπηδούν από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, χω-ρίς ποτέ να ολοκληρώσουν κάποια απ’ αυτές. Συχνά δείχνουν να ονειροπολούν και να μην ακούν όταν οι άλλοι τους απευ-θύνουν τον λόγο (Association For Youth, Children And Natural Psychology, 2011˙ Βάρβογλη, Γαλάνη, 2007˙ Χριστοδούλου και συνεργάτες, 2004).

Παρορμητικότητα. Τα παιδιά με ΔΕΠ/Υ ενεργούν παρορμη-τικά, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες των πράξεών τους. Γίνονται οξύθυμα, ευερέθιστα, ιδιαίτερα όταν διακόπτονται, και η ψυχική τους διάθεση αλλάζει από τη μια στιγμή στην άλλη, χω-ρίς κάποια προφανή αιτία. Είναι ιδιαίτερα ανυπόμονα, απαιτητικά και δείχνουν ελάχιστη ανοχή στις ματαιώσεις (Βάρβογλη, Γαλάνη, 2007˙ Hallowell, Ratey, 2003).