61
www . cleverclass . gr - Η έξυπνη τάξη! ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν κυρίως ρήματα, αλλά πολλοί απ’ αυτούς και άλλα μέρη του λόγου (= επίθετα, επιρρήματα, κλπ.) και φανερώνουν επιρρηματικές σχέσεις (τόπο, χρόνο, τρόπο, κλπ.). Είναι ανάλογα με τον τρόπο που εκφέρονται μονολεκτικοί και περιφραστικοί . Α. Επιρρηματικοί προσδιορισμοί μονολεκτικοί (= που αποτελούνται δηλαδή από μία λέξη) είναι κυρίως : 1) Επιρρήματα : Πορεύονται ταχέως. 2) Πλάγιες πτώσεις ουσιαστικών ή επιθέτων ή αντωνυμιών : Λιμῷ (= εξαιτίας πείνας) ἀπέθανον. 3) Επιρρηματικές μετοχές : Θαρροῦντες τἀληθῆ λέγετε. Ἦλθεν ἔχων ὀλίγας ναῦς. Β. Επιρρηματικοί προσδιορισμοί περιφραστικοί (= που αποτελούνται δηλαδή από δύο ή περισσότερες λέξεις) είναι κυρίως : 1) Εμπρόθετοι προσδιορισμοί , δηλαδή προθέσεις με πλάγιες πτώσεις ουσιαστικών ή επιθέτων ή αντωνυμιών : Οἱ Ἀθηναῖοι τρόπαιον ἐν Μαραθῶνι ἐποίησαν. Πολλά μεθ’ ὑμῶν ἐκινδυνεύσαμεν καί κατά γῆν καί κατά θάλασσαν. 2) Ονόματα με άρθρο : Ἐκείνης τῆς νυκτός οὑδείς ἐκοιμήθη. 3) Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις : Χαίρω ὅτι εὐδοκιμεῖς. Οὐκ ἤθελε πιεῖν τοῦτο, ἐπεί ὄξος (= ξίδι) ἦν. Οι κυριότερες σημασίες των επιρρηματικών προσδιορισμών είναι : 1) Ο τόπος : Ἐνταῦθα ἔμεινε Κῦρος ἡμέρας ἑπτά. 2) Ο χρόνος : Αὔριον τούτους πολεμήσομεν. 3) Ο τρόπος (το όργανο ή το μέσο ή η συνοδεία) : Βίᾳ κατέλαβον τήν πόλιν. Τήν θύραν τῇ βακτηρίᾳ πάνυ σφόδρα ἔκρουε (= με το www . cleverclass . gr - Η έξυπνη τάξη!

ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

  • Upload
    eva

  • View
    863

  • Download
    4

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν κυρίως ρήματα αλλά πολλοί απrsquo αυτούς και άλλα μέρη του λόγου (= επίθετα επιρρήματα κλπ) και φανερώνουν επιρρηματικές σχέσεις (τόπο χρόνο τρόπο κλπ) Είναι ανάλογα με τον τρόπο που εκφέρονται μονολεκτικοί και περιφραστικοί

Α Επιρρηματικοί προσδιορισμοί μονολεκτικοί (= που αποτελούνται δηλαδή από μία λέξη) είναι κυρίως

1) Επιρρήματα Πορεύονται ταχέως

2) Πλάγιες πτώσεις ουσιαστικών ή επιθέτων ή αντωνυμιών Λιμῷ (= εξαιτίας πείνας) ἀπέθανον 3) Επιρρηματικές μετοχές Θαρροῦντες τἀληθῆ λέγετε Ἦλθεν ἔχων ὀλίγας ναῦς

Β Επιρρηματικοί προσδιορισμοί περιφραστικοί (= που αποτελούνται δηλαδή από δύο ή περισσότερες λέξεις) είναι κυρίως

1) Εμπρόθετοι προσδιορισμοί δηλαδή προθέσεις με πλάγιες πτώσεις ουσιαστικών ή επιθέτων ή αντωνυμιών Οἱ Ἀθηναῖοι τρόπαιον ἐν Μαραθῶνι ἐποίησαν Πολλά μεθrsquo ὑμῶν ἐκινδυνεύσαμεν καί κατά γῆν καί κατά θάλασσαν

2) Ονόματα με άρθρο Ἐκείνης τῆς νυκτός οὑδείς ἐκοιμήθη

3) Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις Χαίρω ὅτι εὐδοκιμεῖς Οὐκ ἤθελε πιεῖν τοῦτο ἐπεί ὄξος (= ξίδι) ἦν

Οι κυριότερες σημασίες των επιρρηματικών προσδιορισμών είναι

1) Ο τόπος Ἐνταῦθα ἔμεινε Κῦρος ἡμέρας ἑπτά 2) Ο χρόνος Αὔριον τούτους πολεμήσομεν

3) Ο τρόπος (το όργανο ή το μέσο ή η συνοδεία) Βίᾳ κατέλαβον τήν πόλιν Τήν θύραν τῇ βακτηρίᾳ πάνυ σφόδρα ἔκρουε (= με το ραβδί) Σύν πολλῇ σπουδῇ καθίσταντο (= με πολλή βιασύνη) Τούς φυγάδας ἐκέλευσε σύν αὐτῷ στρατεύεσθαι Ἐφάνη κονιορτός ὥσπερ νεφέλη λευκή (= φάνηκε σκόνη σαν άσπρο σύννεφο)

4) Το ποσό Ἦσαν ἀμφί τούς δισχιλίους (= περίπου δύο χιλιάδες) Ἀπέχει Πλάταια Θηβῶν σταδίους ἑβδομήκοντα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

5) Η αιτία Ἐπεί δέ ἀπορία ἦν ἐλυπεῖτο σύν τοῖς ἄλλοις (= επειδή υπήρχε δυσκολία στενοχωριόταν μαζί με τους άλλους) Ὀργίζεται τῶν ἀδικημάτων Διά τοῦτο οὐκ ἤθελον (= γιrsquo αυτό δεν helliphellip) 6) Ο σκοπός Φρύγανα συνέλεγον ἐπί πῦρ (= για φωτιά για νrsquo ανάψουν φωτιά) Εἵλοντο τριάκοντα ἄνδρας οἵ τούς πατρίους νόμους συγγράψουσι (= Επέλεξαν τριάντα άντρες για να συντάξουν τους πατροπαράδοτους νόμους)

7) Το αποτέλεσμα Ἐνταῦθα ἐπιπίπτει χιών ἄπλετος ὥστε ἀπέκρυψε καί τά ὅπλα καί τούς ἀνθρώπους κατακειμένους 8) Η αναφορά (= ως προς κάτι σχετικά με κάτι) Εὖ ἔχω τό σῶμα καί τήν ψυχήν (= είμαι γερός στο σώμα και στην ψυχή) Σοφός ἐστι περί τούτων (= Είναι σοφός σrsquo αυτά)

9) Η προϋπόθεση ή ο όρος Ἠρώτα ἐπί τίσιν ἄν σύμμαχος γένοιτο (= Ρωτούσε με ποιους όρους θα γινόταν σύμμαχος)

10) Η εναντίωση και παραχώρηση Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν (= Να φοβάσαι τις συκοφαντίες ακόμη κι αν είναι ψεύτικες)

11) Ο δισταγμός ή η πιθανότητα Ἆρrsquo οὖν βιωτόν ἡμῖν ἐστι μετά διεφθαρμένου σώματος (= Αξίζει λοιπόν να ζούμε με κατεστραμμένο σώμα) Ἔφευγον τάχα δέ τις καί τετρωμένος (= Άρχισαν να φεύγουν και ίσως υπήρχε και κάποιος τραυματισμένος)

12) Η βεβαίωση και η άρνηση

- Ἔστι δέ που τοῦτο τό σῶμα ἤ οὐχί - Ναί

- Μῶν (= Μήπως) τί σε ἀδικεῖ Πρωταγόρας- Νή τούς θεούς ἔφη (= Ναι μα τους θεούς είπε)

- Οὐδαμῶς ἄρα δεῖ ἀδικεῖν - Οὐ δῆτα

- Δύο δραχμάς μισθόν τελεῖς - Μά Δίrsquo ἀλλrsquo ἔλαττον ( = όχι μα τον Δία αλλά λιγότερο)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

1 Υπογράμμισε τα επιρρήματα στις επόμενες φράσεις και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει το καθένα

2 Συμπλήρωσε τις φράσεις επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από το πλαίσιο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

3 Υπογράμμισε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που φανερώνουν

4 Υπογράμμισε τις πλάγιες πτώσεις στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει καθεμιά

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν αἵ τόν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρά τό συμφέρον δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν ταύτης δέ ἀνά πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι Καί γάρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει καί ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν καί ὁ τά ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν Ἒστι δέ ἁμαρτία περί τροφήν καί ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν Ἒτι δή καί ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περί τροφήν δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἤδηται ἀλλrsquo ἵνα τρέφηται οὐδrsquo ἵνα λεαίνηται τήν κατάποσιν ἀλλrsquo ἵνα ῥωννύηται τό σῶμα Καί γάρ γέγονεν ἡ μέν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς οὐχ ἡδονῆς ὄργανον ἡ δέ γαστήρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἔνεκα καί φυτῷ ῥίζα γέγονεν Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν οὐχ ἵνα ἡδώμεθα

[Γάιος Μουσώνιος Ρούφος (Στοβαίος Ανθολόγιον 31837) διασκευή]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]

Α1 Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Ποια είναι σύμφωνα με τον συγγραφέα η σωστή συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Δημόκριτου να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Ρούφου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 2: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

5) Η αιτία Ἐπεί δέ ἀπορία ἦν ἐλυπεῖτο σύν τοῖς ἄλλοις (= επειδή υπήρχε δυσκολία στενοχωριόταν μαζί με τους άλλους) Ὀργίζεται τῶν ἀδικημάτων Διά τοῦτο οὐκ ἤθελον (= γιrsquo αυτό δεν helliphellip) 6) Ο σκοπός Φρύγανα συνέλεγον ἐπί πῦρ (= για φωτιά για νrsquo ανάψουν φωτιά) Εἵλοντο τριάκοντα ἄνδρας οἵ τούς πατρίους νόμους συγγράψουσι (= Επέλεξαν τριάντα άντρες για να συντάξουν τους πατροπαράδοτους νόμους)

7) Το αποτέλεσμα Ἐνταῦθα ἐπιπίπτει χιών ἄπλετος ὥστε ἀπέκρυψε καί τά ὅπλα καί τούς ἀνθρώπους κατακειμένους 8) Η αναφορά (= ως προς κάτι σχετικά με κάτι) Εὖ ἔχω τό σῶμα καί τήν ψυχήν (= είμαι γερός στο σώμα και στην ψυχή) Σοφός ἐστι περί τούτων (= Είναι σοφός σrsquo αυτά)

9) Η προϋπόθεση ή ο όρος Ἠρώτα ἐπί τίσιν ἄν σύμμαχος γένοιτο (= Ρωτούσε με ποιους όρους θα γινόταν σύμμαχος)

10) Η εναντίωση και παραχώρηση Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν (= Να φοβάσαι τις συκοφαντίες ακόμη κι αν είναι ψεύτικες)

11) Ο δισταγμός ή η πιθανότητα Ἆρrsquo οὖν βιωτόν ἡμῖν ἐστι μετά διεφθαρμένου σώματος (= Αξίζει λοιπόν να ζούμε με κατεστραμμένο σώμα) Ἔφευγον τάχα δέ τις καί τετρωμένος (= Άρχισαν να φεύγουν και ίσως υπήρχε και κάποιος τραυματισμένος)

12) Η βεβαίωση και η άρνηση

- Ἔστι δέ που τοῦτο τό σῶμα ἤ οὐχί - Ναί

- Μῶν (= Μήπως) τί σε ἀδικεῖ Πρωταγόρας- Νή τούς θεούς ἔφη (= Ναι μα τους θεούς είπε)

- Οὐδαμῶς ἄρα δεῖ ἀδικεῖν - Οὐ δῆτα

- Δύο δραχμάς μισθόν τελεῖς - Μά Δίrsquo ἀλλrsquo ἔλαττον ( = όχι μα τον Δία αλλά λιγότερο)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

1 Υπογράμμισε τα επιρρήματα στις επόμενες φράσεις και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει το καθένα

2 Συμπλήρωσε τις φράσεις επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από το πλαίσιο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

3 Υπογράμμισε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που φανερώνουν

4 Υπογράμμισε τις πλάγιες πτώσεις στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει καθεμιά

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν αἵ τόν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρά τό συμφέρον δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν ταύτης δέ ἀνά πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι Καί γάρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει καί ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν καί ὁ τά ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν Ἒστι δέ ἁμαρτία περί τροφήν καί ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν Ἒτι δή καί ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περί τροφήν δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἤδηται ἀλλrsquo ἵνα τρέφηται οὐδrsquo ἵνα λεαίνηται τήν κατάποσιν ἀλλrsquo ἵνα ῥωννύηται τό σῶμα Καί γάρ γέγονεν ἡ μέν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς οὐχ ἡδονῆς ὄργανον ἡ δέ γαστήρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἔνεκα καί φυτῷ ῥίζα γέγονεν Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν οὐχ ἵνα ἡδώμεθα

[Γάιος Μουσώνιος Ρούφος (Στοβαίος Ανθολόγιον 31837) διασκευή]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]

Α1 Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Ποια είναι σύμφωνα με τον συγγραφέα η σωστή συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Δημόκριτου να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Ρούφου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 3: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

1 Υπογράμμισε τα επιρρήματα στις επόμενες φράσεις και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει το καθένα

2 Συμπλήρωσε τις φράσεις επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από το πλαίσιο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

3 Υπογράμμισε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που φανερώνουν

4 Υπογράμμισε τις πλάγιες πτώσεις στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει καθεμιά

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν αἵ τόν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρά τό συμφέρον δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν ταύτης δέ ἀνά πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι Καί γάρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει καί ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν καί ὁ τά ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν Ἒστι δέ ἁμαρτία περί τροφήν καί ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν Ἒτι δή καί ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περί τροφήν δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἤδηται ἀλλrsquo ἵνα τρέφηται οὐδrsquo ἵνα λεαίνηται τήν κατάποσιν ἀλλrsquo ἵνα ῥωννύηται τό σῶμα Καί γάρ γέγονεν ἡ μέν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς οὐχ ἡδονῆς ὄργανον ἡ δέ γαστήρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἔνεκα καί φυτῷ ῥίζα γέγονεν Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν οὐχ ἵνα ἡδώμεθα

[Γάιος Μουσώνιος Ρούφος (Στοβαίος Ανθολόγιον 31837) διασκευή]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]

Α1 Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Ποια είναι σύμφωνα με τον συγγραφέα η σωστή συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Δημόκριτου να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Ρούφου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 4: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

3 Υπογράμμισε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που φανερώνουν

4 Υπογράμμισε τις πλάγιες πτώσεις στα επόμενα παραδείγματα και σημείωσε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει καθεμιά

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν αἵ τόν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρά τό συμφέρον δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν ταύτης δέ ἀνά πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι Καί γάρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει καί ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν καί ὁ τά ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν Ἒστι δέ ἁμαρτία περί τροφήν καί ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν Ἒτι δή καί ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περί τροφήν δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἤδηται ἀλλrsquo ἵνα τρέφηται οὐδrsquo ἵνα λεαίνηται τήν κατάποσιν ἀλλrsquo ἵνα ῥωννύηται τό σῶμα Καί γάρ γέγονεν ἡ μέν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς οὐχ ἡδονῆς ὄργανον ἡ δέ γαστήρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἔνεκα καί φυτῷ ῥίζα γέγονεν Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν οὐχ ἵνα ἡδώμεθα

[Γάιος Μουσώνιος Ρούφος (Στοβαίος Ανθολόγιον 31837) διασκευή]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]

Α1 Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Ποια είναι σύμφωνα με τον συγγραφέα η σωστή συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Δημόκριτου να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Ρούφου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 5: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν αἵ τόν ἄνθρωπον ἐνδιδόναι αὐταῖς βιάζονται παρά τό συμφέρον δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμεν ταύτης δέ ἀνά πᾶσαν ἡμέραν πάντως πειρᾶσθαι ἀνάγκη ὥστε πλείους οἱ ἐνταῦθα κίνδυνοι Καί γάρ ὁ πλέον ἢ δεῖ ἐσθίων ἁμαρτάνει καί ὁ κατασπεύδων ἐν τῷ ἐσθίειν καί ὁ τά ἡδίω τῶν ὑγιεινοτέρων βρώματα προτιμῶν Ἒστι δέ ἁμαρτία περί τροφήν καί ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν Ἒτι δή καί ἄλλων ἁμαρτιῶν οὐσῶν περί τροφήν δεῖ ἁπασῶν καθαρεύειν Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτον οὐχ ἵνα ἤδηται ἀλλrsquo ἵνα τρέφηται οὐδrsquo ἵνα λεαίνηται τήν κατάποσιν ἀλλrsquo ἵνα ῥωννύηται τό σῶμα Καί γάρ γέγονεν ἡ μέν κατάποσις δίοδος εἶναι τροφῆς οὐχ ἡδονῆς ὄργανον ἡ δέ γαστήρ τοῦ αὐτοῦ χάριν οὗπερ ἔνεκα καί φυτῷ ῥίζα γέγονεν Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν οὐχ ἵνα ἡδώμεθα

[Γάιος Μουσώνιος Ρούφος (Στοβαίος Ανθολόγιον 31837) διασκευή]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]

Α1 Ποια σφάλματα που σχετίζονται με τη διατροφή επισημαίνονται στο κείμενο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Ποια είναι σύμφωνα με τον συγγραφέα η σωστή συμπεριφορά στα θέματα της διατροφής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Δημόκριτου να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Ρούφου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 6: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ὃσοι ἀπό γαστρός τάς ἡδονάς ποιέονται ὑπερβεβληκότες τόν καιρόν ἐπί βρώσεσιν ἤ πόσεσιν ἤ ἀφροδισίοισιν τοῖσι πᾶσιν αἱ μέν ἡδοναί βραχεῖαί τε καί διrsquo ὀλίγου γίνονται ὁκόσον ἄν χρόνον ἐσθίωσιν ἤ πίνωσιν αἱ δέ λῦπαι πολλαί Τοῦτο μέν γάρ τό ἐπιθυμεῖν ἀεί τῶν αὐτῶν πάρεστι καί ὁκόταν γένηται ὁκοίων ἐπιθυμέουσι διά ταχέος τε ἡ ἡδονή παροίχεται καί οὐδέν ἐν αὐτοῖσι χρηστόν ἐστιν ἄλλrsquo ἡ τέρψις βραχεῖα καί αὖθις τῶν αὐτῶν δεῖ [Δημόκριτος απ 235 (= Στοβαίος Ανθολόγιον 3665)

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα (μον 02)

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό

συμφέρον rarr rarr

κατασπεύδων rarr rarr

προτιμῶν rarr rarr

προσφερώμεθα rarr rarr

κατάποσις rarr rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 7: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β2 Να σχηματίσετε τέσσερις προτάσεις της νε χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις επόμενες λέξεις του κειμένου (μον 01)

αμαρτία rarr

τροφή rarr

ανάγκη rarr

συμφέρον rarr

Β3 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (γένος αριθμό πτώση) (μον 01)

συσσίτιο ndash σιτευτός - σιτοβολώνας ndash σταράτος ndash υποσιτισμένος ndash σιτάλευρο ndash σίτεμα ndash παράσιτο - οικόσιτος - υπερσιτισμένος

- Οι γεωργοί πολλές φορές χρησιμοποιούν φάρμακα για τα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip των φυτών

- Ένας τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Η γάτα ο σκύλος και ο παπαγάλος που ζουν και τρέφονται μέσα στο σπίτι λέγονται ζώα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Οι στρατιώτες διέκοψαν το μεσημέρι την εργασία τους για να τους παρασχεθεί το helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Εκατοντάδες helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παιδιά από την Αφρική πεθαίνουν κάθε χρόνο

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]

- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες με τους ζητούμενους τύπους 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τά) βρώματα

(τήν) κατάποσιν

(τό) σῶμα

(ἡ) γαστήρ

(ἡ) χάρις

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 8: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

καθαρεύωrarrβrsquo ενικό αορίστου

καθαρεύωrarr γrsquo πληθ

παρακειμένουἐθίζω

rarrγrsquo ενικό ενεστώτατρέφομαι

rarrγrsquo πληθ ενεστώτα

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονήrarr

β Ταῖς μέν γάρ ἄλλαις ἡδοναῖς σπανιώτερον ὁμιλοῦμενrarr

γ δεῖ ἁπασῶν καθαρεύεινrarr

δ Καθαρεύοι δrsquo ἄν τις ἐθίζων αὑτόν αἱρεῖσθαι σῖτονrarr

ε Διό καί προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμενrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Πολλῶν ἡδονῶν οὐσῶν

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη ἡδονῶν rarr Σωστό

β δυσμαχωτάτη εἶναι δοκεῖ ἡ περί τροφήν ἡδονή αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν αντικείμενο τους ρήματος προσφερώμεθαrarr Σωστό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 9: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δ ὅταν παρά καιρόν προσφερώμεθα αὐτήν εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπουrarr Σωστό

ε προσήκει ἐσθίειν ἡμῖν ἵνα ζῶμεν δοτική προσωπική rarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

Μετάφραση των κειμένων [Αrsquo] Οι Ευβοείς ψαράδες δίνουν στα δελφίνια ίσο μερίδιο από την ψαριά Και ο τρόπος του ψαρέματος είναι ο εξής Κρεμούν από την πλώρη των πλοιαρίων μικρές κοίλες σχάρες που πάνω τους καίει φωτιά Και αυτές είναι διαφανείς ώστε να προστατεύουν τη φωτιά αλλά και να μην αποκρύπτουν το φως Τα ψάρια λοιπόν επειδή φοβούνται τη λάμψη πλησιάζουν θέλοντας να μάθουν την αιτία του φόβου τους έπειτα σαστισμένα κουρνιάζουν κοντά σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 10: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κάποιο βράχο όλα μαζί τρέμοντας από τον φόβο τους Τα δελφίνια όμως που κολυμπούν κοντά τους σπρώχνουν τα ψάρια που είναι έξω έξω και τα εμποδίζουν να ξεφύγουν Εκείνα λοιπόν πιεζόμενα από παντού και κατά κάποιο τρόπο περικυκλωμένα συλλαμβάνονται Και τα δελφίνια πλησιάζουν σαν να απαιτούν το μερίδιο από τον κοινό μόχθο που οφείλεται σrsquoαυτά για τα ψάρια που πιάστηκαν και οι ψαράδες βέβαια με προθυμία και ευγνωμοσύνη αποχωρίζονται για χάρη των συντρόφων τους στο ψάρεμα (δηλ στα δελφίνια) το μερίδιο που αναλογεί σrsquo αυτούς εάν θέλουν να τους συντροφεύουν και πάλι οι απρόσκλητοι σύμμαχοί τους

[Βrsquo Παράλληλο κείμενο σελ 155] Ένας καπετάνιος όταν είδε μεσοπέλαγα γερανούς να στρέφονται και να πετούν προς τα πίσω αντιλήφθηκε συγχρόνως ndashεξαιτίας πνοής αντίθετου ανέμου ndash ότι εκείνοι έφυγαν μακριά και αφού έγινε μαθητής των πουλιών καθώς θα έλεγε κανείς άλλαξε (και αυτός) πορεία στρεφόμενος προς τα πίσω κι έτσι έσωσε το πλοίο του Και αυτό αφού έγινε πρώτα μάθημα μαζί και δίδαγμα από αυτά εδώ τα πουλιά κληροδοτήθηκε στους ανθρώπους

Άσκηση Ποιες θεματικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα [στο τετράδιό σας]

Συμπληρωματικές ασκήσεις

1) Σχηματίστε τέσσερις προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τις λέξεις

αυτόνομος rarr

νόμιμος rarr

προνομιούχος rarr

κληρονόμος rarr

2) Γράψτε πέντε σύνθετα με πρώτο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 11: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

rarr

3) Γράψτε πέντε σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος rarrrarrrarrrarrrarr

Ανακεφαλαιωτικές ασκήσεις

1 Να γράψετε το βrsquo ενικό πρόσωπο ενεργητικής προστακτικής των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Ενεστώτας Αόριστος παρακείμενος

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

2 Να γράψετε το γrsquo πληθ πρόσωπο ενεργητικού αορίστου των επόμενων ρημάτων

Ρήμα Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 12: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἐθίζω

κρύπτω

κατασπεύδω

3 Να κλίνετε το ρήμα κρύπτομαι στη μέση υποτακτική σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα

Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος

αrsquo ενικό πρόσωπο

βrsquo ενικό

γrsquo ενικό

αrsquo πληθυντικό

βrsquo πληθυντικό

γrsquo πληθυντικό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 13: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Γραπτές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 201hellip Εξεταζόμενο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου

ΘΕΜΑΤΑΚΕΙΜΕΝΟ Πολύβιος Το χρέος του ιστορικού

Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τήν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν τις ἐκβάλλοι˙ καί γάρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα καί φιλόπατριν καί συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπᾶν τούς φίλουςmiddot ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων καί πολλάκις μέν εὐλογεῖν καί κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τούς ἐχθρούς ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο πολλάκις δrsquo ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo ὑποδεικνύωσιν Ὥσπερ γάρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τό ὅλον οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα [Πολύβιος Ἱστορίαι 1144-7]

Α Ερωτήσεις κατανόησης [μονάδες 06]Α1 Ποιες αρετές πρέπει κατά τον Πολύβιο να διαθέτει ένας σωστός

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 14: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

άνθρωποςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α2 Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Α3 Αφού διαβάσετε το επόμενο απόσπασμα του Λουκιανού να γράψετε τις θεματικές ομοιότητες που εντοπίζετε με το κείμενο του Πολύβιου

Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς ἔστω - ἄφοβος ἀδέκαστος ἐλεύθερος παρρησίας καί ἀληθείας φίλος ὡς ὁ κωμικός φησι τά σῦκα σῦκα τήν σκάφην δέ σκάφην ὀνομάσων οὐ μίσει οὐδέ φιλίᾳ τι νέμων οὐδέ φειδόμενος ἤ ἐλεῶν ἤ αἰσχυνόμενος ἤ δυσωπούμενος ἴσος δικαστής εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μή θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καί ἄπολις αὐτόνομος ἀβασίλευτος οὐ τί τῷδε ἤ τῷδε δόξει λογιζόμενος ἀλλά τί πέπρακται λέγων [Λουκιανός Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 15: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Β Ερωτήσεις Λεξιλογικές ndash Ετυμολογικές [μονάδες 04]

Β1 Να αναλύσετε τις επόμενες σύνθετες λέξεις των κειμένων στα συνθετικά τους μέρη σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα

Λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόφιλόπατριν rarr rarrσυμμισεῖν rarr rarr

ἀναλαμβάνῃ rarr rarrὑποδεικνύωσιν rarr rarrκαταλειπόμενον rarr rarr

ἐκβάλλοι rarr rarrσυγγραφεύς rarr rarrἀδέκαστος rarr rarr

ἄπολις rarr rarrαὐτόνομος rarr rarr

Β2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με την κατάλληλη κάθε φορά από τις λέξεις του ακόλουθου πλαισίου τοποθετώντας τες στον σωστό τύπο (πτώση αριθμό γένος)

κοσμηματοπώλης - κοσμοϊστορικός ndash διακοσμητής - κοσμικός ndash κοσμοναύτης -απόκοσμος ndash υπόκοσμος - κοσμηματοθήκη ndash κόσμιος - κοσμογυρισμένος ndash κοσμοκράτορας - κοσμητικός ndash κοσμοπλημμύρα - κόσμημα ndash κοσμιότητα - μαθητόκοσμος ndash κοσμοθεωρία - κοσμοκαλόγερος ndash κοσμογονία - κοσμήτορας

- Ο μαίανδρος αποτελεί το πιο χαρακτηριστικόhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης αρχαίας ελληνικής τέχνης

- Όλη η παρέα διασκέδασε σε helliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκέντρο της περιοχής

- Η μελέτη της δημιουργίας των ουράνιων σωμάτων είναι το αντικείμενο της επιστήμης τηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

- Ο παππούς του ήταν άνθρωπος πολύξερος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Η γέννηση του Χριστού αποτελεί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipγεγονός

-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρείται οhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτων ελληνικών γραμμάτων

-Τα επίθετα που τονίζουν την ιδιότητα ή την ποιότητα των ουσιαστικών τα λέμεhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

-Έζησε έξω από το χωριό μόνος και helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipέως τον θάνατό του

-Αυτή η καφετέρια είναι το στέκι τουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipτης περιοχής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 16: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

-Η μπιζουτιέρα στα ελληνικά λέγεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Γ Ερωτήσεις Γραμματικές [μονάδες 05]- Να συμπληρώσετε τους επόμενους πίνακες 1

Λέξη Δοτική ενικού Δοτική πληθυντικού

(τόν) ἄνδρα(αἱ) πράξεις(τό) διήγημα

(τό) ἀνωφελές(τῶν) ὄψεων

2Ρήμα Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

εἰμίrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

ἐλέγχωrarrβrsquo πληθ αορίστου

ψέγωrarrγrsquo πληθ αορίστου

λογίζομαιrarrβrsquo ενικό ενεστώτα

πράττομαιrarrγrsquo

ενπαρακειμένου

Δ Ερωτήσεις Συντακτικές [μονάδες 05]

Δ1 Να γράψετε δίπλα στο βελάκι το Υποκείμενο των επόμενων υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων (αφού πρώτα το βρείτε στο κείμενο)

α φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδραrarr

β συμμισεῖν τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούςrarr

γ ὅταν δέ τό τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τιςrarr

δ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτοrarr

ε ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθrsquo

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 17: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὑποδεικνύωσινrarr

Δ2 Να βάλετε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο αν νομίζετε πως ο χαρακτηρισμός των ακόλουθων υπογραμμισμένων λέξεων είναι σωστός ή λανθασμένος και να γράψετε ndash όπου νομίζετε ότι είναι λανθασμένος ndash τον σωστό χαρακτηρισμό δίπλα στη λέξη laquoΣωστόraquo των βελών

ΣΩΣΤΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟα Ἐν μέν οὖν τῷ λοιπ ῷ βίῳ

κατηγορηματικός προσδιορισμός στη λέξη βίῳ rarr Σωστό

β φιλόφιλον εἶναι δεῖ τόν ἀγαθόν ἄνδρα αντικείμενο του απαρεμφάτου εἶναι rarr Σωστό

γ ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο αντικείμενο του ρήματος ἀπαιτῶσι rarr Σωστό

δ ἐλέγχειν καί ψέγειν ἐπονειδίστως τούς ἀναγκαιοτάτους επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίαςrarr Σωστό

ε τό καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελές γίνεται διήγημα κατηγορούμενο του υποκειμένου τό καταλειπόμενονrarr Σωστό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε ό λ ε ς τις ερωτήσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 18: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω παιδεύω rarr παιδεύσω δουλεύω rarr δουλεύσω και ο παρακείμενος σε -κω ή -κώς ὦ πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω φυλάττω πυρέσσω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ξω διώξω λήξω ἐλέγξω πράξω φυλάξω πυρέξω και ο παρακείμενος σε -χω ή -χώς ὦ δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ πεπράχω ή πεπραχώς ὦ πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω) - βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω) -ζω (= σχίζω) ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω ἀνύσω - σπεύσω - πείσω - σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ Φ Ω Ν Η Σ

1) ΡΗΜΑ διώκω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ(ἐγώ) διώκω διώξω δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ(σύ) διώκῃς διώξῃς δεδιώχῃς ή δεδιωχώς ᾖς(οὗτος)

διώκῃ διώξῃ δεδιώχῃ ή δεδιωχώς ᾖ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 19: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἡμεῖς)

διώκωμεν διώξωμενδεδιώχωμεν ή δεδιωχότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

διώκητε διώξητε δεδιώχητε ή δεδιωχότες ἦτε

(οὗτοι)

διώκωσι(ν) διώξωσι(ν)δεδιώχωσι(ν) ή δεδιωχότες

ὦσι(ν)

2) ΡΗΜΑ γράφω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφω γράψω γεγράφω ή γεγραφώς ὦ(σύ) γράφῃς γράψῃς γεγράφῃς ή γεγραφώς ᾖς(οὗτος)

γράφῃ γράψῃ γεγράφῃ ή γεγραφώς ᾖ

(ἡμεῖς)

γράφωμεν γράψωμενγεγράφωμεν ή γεγραφότες

ὦμεν(ὑμεῖς)

γράφητε γράψητε γεγράφητε ή γεγραφότες ἦτε

(οὗτοι)

γράφωσι(ν) γράψωσι(ν)γεγράφωσι(ν) ή γεγραφότες

ὦσι(ν)

3) ΡΗΜΑ πείθω ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθω πείσω πεπείκω ή πεπεικώς ὦ(σύ) πείθῃς πείσῃς πεπείκῃς ή πεπεικώς ᾖς(οὗτος)

πείθῃ πείσῃ πεπείκῃ ή πεπεικώς ᾖ

(ἡμεῖς)

πείθωμεν πείσωμεν πεπείκωμεν ή πεπεικότες ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθητε πείσητε πεπείκητε ή πεπεικότες ἦτε

(οὗτοι)

πείθωσι(ν) πείσωσι(ν)πεπείκωσι(ν) ή πεπεικότες

ὦσι(ν)

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

Προτροπή ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν

Βουλητική

Απαγόρευση μή πράξῃς ταῦτα

1Κύριες προτάσεις

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 20: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Απορηματική τί λέξωμεν νῦν ὦ Φαῖδρε (απορία)

Τελικές κύνας τρέφομεν ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίαςΕνδοιαστικές Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα πράξωσιν

2Δευτερεύουσες προτάσεις

Υποθετικές ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος οὐδείς βούλεται θνήσκειν

Παραχωρητικές ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ κἄν εὐτυχῇΧρονικές μή ἀπέλθητε πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν

Αναφορικές αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν ἅ ἄν μάθωσιν

Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

- Ἐάν ᾖς φιλομαθής ἔσει πολυμαθής - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς κἄν ψευδεῖς ὦσιν - Μηδέ δίκην δικάσῃς πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση

- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω αόρ υποτακτ) ταῦτα νόμος ἐστί

- Μή helliphelliphelliphelliphelliphellip κήρυκα πρίν ἄν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιμελῶς ταῦτα (πέμπω ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ υποτακτ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo εν αορ υποτακτ) οὐκ ἄν δικάσαις - Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν

-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 21: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Πᾶν πράττουσιν ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κολάζω αrsquo πληθ αορ)

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται μή Θηβαῖοι ταῦτα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πράττω γrsquo πληθ αορ)

Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά

κινδυνεύω γrsquo ενικό αορίστου α) κινδυνεύωσινβ) κινδυνεύσῃ

γ) κινδυνεύσωσιν

πράττω αrsquo πληθ αορίστου α) πράττωμενβ) πράξητε

γ) πράξωμεν

στρατεύω βrsquo πληθ ενεστώτα α) στρατεύῃςβ) στρατεύῃγ) στρατεύητε

διώκω γrsquo πληθ αορίστου α) διώκωσινβ) διώξωσιν

γ) δεδιωχότες ὦσιν

γράφω βrsquo ενικό αορίστου α) γράφῃς β) γράφητεγ) γράψῃς

πείθω βrsquo πληθ αορίστου α) πείσητε β) πείθητεγ) πείθῃς

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 22: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

1 Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν ο αόριστος της μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -σωμαι παιδεύω rarr παιδεύσωμαι δουλεύω rarr δουλεύσωμαι και ο παρακείμενος σε -μένος ὦ πεπαιδευμένος ὦ δεδουλευμένος ὦ

2 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω) -γω (= λήγω) -χω (= ἐλέγχω) -ττω ή -σσω (= πράττω πυρέσσω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε -ξωμαι διώξωμαι λήξωμαι ἐλέγξωμαι πράξωμαι πυρέξωμαι ενώ ο μέσος παρακείμενος τελειώνει σε -γμένος (θηλ -γμένη ουδ -γμένον) ὦ δεδιωγμένος ὦ λεληγμένος ὦ ἠλεγμένος ὦ πεπραγμένος ὦ κλπ

3 Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω)- βω (= τρίβω) -φω (= γράφω) -πτω (= κρύπτω) ο αόριστος μέσης υποτακτικής τελειώνει σε - ψωμαι λείψωμαι - τρίψωμαι - γράψωμαι - κρύψωμαι και ο παρακείμενος μέσης φωνής -μμένος ὦ λελειμμένος ὦ - τετριμμένος ὦ - γεγραμμένος ὦ - κεκρυμμένος ὦ

4 Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω) -δω (= σπεύδω) -θω (= πείθω)-ζω (= σχίζω) ο αόριστος μέσης φωνής τελειώνει σε ndashσωμαι πείσωμαι ndash σχίσωμαι κλπ και ο παρακείμενος μέσης φωνής σε -σμένος ὦ (θηλ -σμένη ὦ ουδ -σμένον ὦ) ἠνυσμένος ὦ - ἐσπευσμένος ὦ - πεπεισμένος ὦ - ἐσχισμένος ὦ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 23: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

(ἐγώ) διώκωμαι διώξωμαι δεδιωγμένος ὦ(σύ) διώκῃ διώξῃ δεδιωγμένος ᾖς(οὗτος)

διώκηται διώξηται δεδιωγμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

διωκώμεθα διωξώμεθα δεδιωγμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

διώκησθε διώξησθε δεδιωγμένοι ἦτε

(οὗτοι)

διώκωνται διώξωνται δεδιωγμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) γράφωμαι γράψωμαι γεγραμμένος ὦ(σύ) γράφῃ γράψῃ γεγραμμένος ᾖς(οὗτος)

γράφηται γράψηται γεγραμμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

γραφώμεθα γραψώμεθα γεγραμμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

γράφησθε γράψησθε γεγραμμένοι ἦτε

(οὗτοι)

γράφωνται γράψωνται γεγραμμένοι ὦσι(ν)

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

(ἐγώ) πείθωμαι πείσωμαι πεπεισμένος ὦ(σύ) πείθῃ πείσῃ πεπεισμένος ᾖς(οὗτος)

πείθηται πείσηται πεπεισμένος ᾖ

(ἡμεῖς)

πειθώμεθα πεισώμεθα πεπεισμένοι ὦμεν

(ὑμεῖς)

πείθησθε πείσησθε πεπεισμένοι ἦτε

(οὗτοι)

πείθωνται πείσωνται πεπεισμένοι ὦσι(ν)

AΑφού συμπληρώσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο με τους ζητούμενους τύπους μέσης υποτακτικής να γράψετε το όνομα ιστορικού προσώπου των Περσικών πολέμων το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

darr

1

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 24: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2

3

4

5

6

1 δέχομαι γrsquo ενικό αορίστου2 τρέπομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πυρέττομαι βrsquo ενικό αορίστου4 τάττομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου 5 λύομαι βrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 θύομαι αrsquo πληθυντικό αορίστου

Το όνομα που σχηματίζεται helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

BΝα συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων προτάσεων με τους σωστούς τύπους μέσης υποτακτικής

- Ξενοφῶν προέτρεπεν αὐτούς ἵνα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ψηφίζομαι γrsquo πληθ αορ) κατακαῦσαι τάς ἁμάξας - Εἰρήνην μή ποιήσησθε ἐάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λογίζομαι βrsquo πληθ ενεστ) συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν

- Πράξομεν ταῦτα ἤν ὑπό τῶν θεῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (τάττομαι αrsquo πληθ παρακ αρσεν) οὕτω πράττειν

- Ὀρθῶς ποιήσετε ἤν μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(δέχομαι βrsquo πληθ αορ ) Ἀγησίλαον

- Ἐν ταῖς οἰκίαις οἱ ἄνθρωποι ξύλα καίουσιν ὅταν δrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀναγκάζομαι γrsquo πληθ ενεστ) ἔξω τῶν οἴκων εἶναι πυκνούς χιτῶνας καί χλαίνας ἐνδύονται τάς δέ κεφαλάς διφθέραις ἐγκαλύπτουσι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

I Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα συνδυάζοντας τις λέξεις από τις δύο στήλες όπως στο πρώτο παράδειγμα

τούς μικρούς χάλιξ τούς μικρούς χάλικαςτῆς ἰσχυρᾶς φλόξτοῖς λευκοῖς νῆματαῖς λαμπραῖς ἐσθής

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 25: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῖς γενναίοις ἀνήρτῇ ἠχηρᾷ σειρήντοῖς λαμπροῖς ἀστήρ τῆς μόνης θυγάτηρ ὦ ἀγαθέ δαίμων τῶν ἀγρίων βλέμμα

II Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στις παρενθέσεις

- Οὗτος ἔπεμπεν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἱππεύς αιτ εν) τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βασιλεύς)- Καί ἔσονται οἱ δύο εἰς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (σάρξ) μίαν - Δόξα καί πλοῦτος ἄνευ helliphelliphelliphelliphelliphellip(σύνεσις γεν εν) οὐκ ἀσφαλῆ κτήματα- Ἡ σιγή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἡ γυνή δοτ πληθ) κόσμον φέρει- Ἐν τῷ ἔλει τούτῳ ἱκανός ἀριθμός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(κώνωψ γεν πληθ) ἐστί- Ἄκουσον helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(θυγάτηρ κλητ εν) καί ἴδε καί κλῖνον τό οὖς σου -Νοῦς ὑγιής ἐν helliphelliphelliphelliphelliphellip(σῶμα δοτ ενικ) ὑγιεῖ -Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σύν helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀσπίς δοτπληθ) ποδήρεσιν-Ἅπαντες ἐν helliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἀπέθανον -Ὁ γεωργός ἔπληξε τό δένδρον helliphelliphelliphelliphelliphellip(ὀξύς δοτ εν) τῷ πελέκει - Κίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐπιφανής) πατρός ἦν- Οἱ Θεοπόμπου ἀγροί ἦσαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(πλήρης) ὀπωρῶν - Τῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) πάντες εἰσί συγγενεῖς- Τό helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐδαίμων) τό ἐλεύθερον τό δrsquo ἐλεύθερον τό εὔψυχον

ΙΙΙ Να τοποθετήσετε τα επόμενα ονοματικά σύ νολα στις πτώσεις που δίνονται σε παρένθεση όπως στο παράδειγμα δ

α) ὁ ἀμελής μαθητής ( κλητ ενικ) rarr β) ἡ αὐτάρκης πόλις (δοτ ενικ) rarr γ) τό ὑγιές σῶμα (γεν ενικ) rarrδ) τό πλῆρες ποτήριον (γεν πληθ) rarr τῶν πλήρων ποτηρίωνε) ὁ ἐλεήμων θυμός (δοτ ενικ) rarrστ)

ὁ αὐθάδης νεανίας (γεν ενικ) rarr

ζ) ὁ ψευδής λόγος (δοτ πληθ) rarrη) ὁ ἄφρων ῥήτωρ (κλητ ενικ) rarr θ) ὁ ἀγνώμων ἀνήρ (γεν πληθ) rarr

ΙV Στις επόμενες προτάσεις να γράψετε το ρήμα της παρένθεσης στην υποτακτική (στο πρόσωπο τον αριθμό και τον χρόνο που σας ζητείται)

- Τοῖς θεοῖς εὐμενεῖς ἕξομεν ἤν εὐσεβεῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εἰμί αrsquo πληθ ενεστ)- Κἄν τύραννος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (γράφω γrsquo ενικό αορ) ταῦτα νόμος ἐστί- Πόλεμος ἔσται ἤν τάς σπονδάς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λύω γrsquo πληθ παρακ περιφραστ αιτιατική θηλυκού)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 26: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Μή ἀπέλθητε πρίν τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἀκούω βrsquo πληθ αορ) - Ἐπειδάν ἡ στρατεία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(λήγω γrsquo ενικό αορ) εὐθύς ἀποπέμψει αὐτόν-Ἐπειδάν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip( ἀκούω βrsquo πληθ αορ) κρίνατε-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν ἵνα βίον εὐδαίμονα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(διάγω αrsquo πληθ ενεστ)

VΣτις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και - όπου υπάρχει - τη δοτική προσωπική

- Ἔδοξεν αὐτοῖς διαβαίνειν τόν ποταμόν- Λέγεται Φίλιππον τελευτῆσαι ἐπrsquo ἄρχοντος Πυθοδήμου Ἀθήνησιν - Δεῖ εἶναι ἡμᾶς καλούς πολεμιστάς- Θέμις ἐστί τά πάτρια φυλάττειν- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Καλόν ἐστι τάς τῶν προγόνων ἀρετάς μιμεῖσθαι

VI Να γράψετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία ndash ετεροπροσωπία) που υπάρχει στις επόμενες προτάσεις

- Κρίνω σε συμβουλεύειν τούτοις καλῶς- Ὁμολογοῦμεν τούτους ἀδίκους εἶναι- Προσήκει ἡμῖν κολάζειν τούς προδότας- Ἔξεστιν ὑμῖν ἀπέρχεσθαι οἴκαδε- Βούλομαι πείθεσθαι τοῖς νόμοις-Οἱ ἀγαθοί οὐ συγχωροῦσι ἑαυτούς ψεύδεσθαι - Δεῖ τόν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τόν ἄρχοντα ἤ τούς πολεμίους

Α ΘΕΩΡΙΑ

Απρόσωπα ή τριτοπρόσωπα λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται συνήθως ή μόνο στο γrsquo ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα

Συνηθέστερα απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής Χρή (= είναι ανάγκη) Δεῖ (= πρέπει) Προσήκει (= αρμόζει) Δοκεῖ (= φαίνεται καλό) Μέλει (= υπάρχει φροντίδα) ἔστιν ἔξεστιν (= επιτρέπεται είναι δυνατόν) Πρέπει ἐνδέχεται λέγεται συμβαίνει νομίζεται

ἀγγέλλεται

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 27: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που σχηματίζονται 1) από το ἐστίν και το ουδέτερο των επιθέτων

ἄξιόν ἐστιν (= αξίζει) δῆλόν ἐστιν (= είναι φανερό) δίκαιόν ἐστιν (= είναι δίκαιο) εἰκός ἐστιν (= είναι φυσικό ή επόμενο) ῥάδιόν ἐστιν (= είναι εύκολο) χαλεπόν ἐστιν (== είναι δύσκολο) οἷόν τrsquo ἐστιν (= είναι δυνατό) καλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δυνατόν ἐστιν

2) με το ἐστίν και ένα από τα ουσιαστικά ἀκμή ἐστίν (= είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή ναhellip) θέμις ἐστίν (= είναι δίκαιο συνήθεια να hellip) καιρός ἐστιν (= είναι ευκαιρία κατάλληλη στιγμή να hellip) χρεών ἐστιν (= είναι μοιραίο αναγκαίο επιβεβλημένο ναhellip) ὥρα ἐστίν (= είναι κατάλληλος χρόνος να hellip) ἀνάγκη ἐστίν (= είναι ανάγκη να hellip) ἐλπίς ἐστιν (= υπάρχει ελπίδα προσδοκία να hellip)

3) με το ρήμα ἔχει και ένα τροπικό επίρρημα ἀναγκαίως ἔχει (= είναι αναγκαίο) εὖ ἔχει (= καλώς έχει) καλῶς ἔχει

Ένα απρόσωπο ρήμα ή μία απρόσωπη έκφραση μπορεί να πάρει ως υποκείμενο 1) άναρθρο απαρέμφατο rarr Ἐδόκει ἥξειν βασιλέα (= Φαινόταν ότι θα έρθει ο βασιλιάς) 2) δευτερεύουσα ειδική πρόταση rarr Δῆλον γάρ ἐστι τοῖς Ὀλυνθίοις ὅτι νῦν οὐ περί δόξης πολεμοῦσι (= Διότι είναι φανερό στους Ολυνθίους ότι τώρα δεν πολεμούν για δόξα) 3) το αφηρημένο ουσιαστικό που προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα rarr Δεῖ χρημάτων [= ἔνδειά ἐστι χρημάτων]

Οι απρόσωπες εκφράσεις δῆλόν ἐστιν φανερόν ἐστιν δέχονται υποκείμενο μόνον ειδική πρόταση και όχι απαρέμφατο rarr Φανερόν ἐστιν ὅτι τα μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν (= Είναι φανερό ότι δεν είναι στη φύση μας να γνωρίζουμε από πριν τα μέλλοντα)

Συνήθως μετά τα απρόσωπα ρήματα ακολουθεί δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι (= Φάνηκε καλό σrsquo αυτούς να φύγουν)

Η δοτική προσωπική αν μετατραπεί σε αιτιατική μας δίνει το υποκείμενο του απαρεμφάτου rarr Ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι [= ἔδοξεν ἀπιέναι αὐτούς]

Συχνά αντί της απρόσωπης χρησιμοποιείται η προσωπική σύνταξη κι έτσι τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί ή πάσχει ή είναι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 28: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

εκείνο που φανερώνει το απαρέμφατο Η προσωπική σύνταξη είναι συνηθισμένη με το δοκῶ όταν αυτό σημαίνει φαίνομαι ή νομίζομαι rarr Ἔδοξέ μοι ὁ στόλος πάγκαλος εἶναι [αντί Ἔδοξέ μοι τόν στόλον πάγκαλον εἶναι] (= Μου φάνηκε ότι ο στόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος)

Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ Στις προτάσεις που ακολουθούν να βρείτε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων και τη δοτική προσωπική

o Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε

o Οὐ πρέπον σοί ἐστι μή οὐ λέγειν τά δίκαια

o Βέλτιόν ἐστι τοῖς Ἕλλησι θνήσκειν ἤ ἀεί τῷ τυράννῳ δουλεύειν

o Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολήν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις

o Οὐ δυνατόν ἐστιν ὑμῖν φυλάττειν τήν πόλιν

o Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τούς προδότας

o Νῦν οἷον τέ ἐστιν (= είναι δυνατόν) ἡμῖν εὐεργέτας γίγνεσθαι τῶν Θηβαίων

o Ἔδοξεν Ἀθηναίοις τόν λιμένα τειχίσαι

o Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν

o Ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμῖν πράττειν ταῦτα

Να γράψετε τι είδος σύνταξης (ταυτοπροσωπία - ετεροπροσωπία) υπάρχει στις επόμενες φράσεις

- Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι

- Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καί πλεονέκται

- Χρή πάντας ἡμᾶς τούς θεούς σέβειν

- Σωκράτη φασίν εἶναι πάντων σοφώτατον

- Τόν καλόν κἀγαθόν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω

- Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι

- Οὐ δύναμαι μή οὐκ ἐπαινεῖν σε

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 29: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους ενεργητικής ευκτικής που ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος(Σύ) ἐλέγχοις(Οὗτος)

πείθοι

(Οὗτοι)

κύπτοιεν

(Ἡμεῖς)

φυτεύοιμεν

(Ὑμεῖς)

λείποιτε

(Οὗτος)

σπεύδοι

(Ἡμεῖς)

ἀποκρύπτοιμεν

(Οὗτοι)

ταράττοιεν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 30: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

2 Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους ενεργητικής ευκτικής

- Πῶς ἄν ______________ (σῴζω ενεστ) ὑμεῖς τήν πόλιν

- Εὔδηλον ἦν ( = ήταν φανερό) ὅτι νικῶντες οὐδένα ἄν ________________ (φονεύω γrsquo πληθ αορ)

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσῃς οὐκ ἄν _______________(δικάζω αόρ)

- Τίνι ἄν _______________ (ἀρέσκω ενεστ) πόλις ἄνευ νόμων

- Ἀγησίλαος κατέλιπεν ἁρμοστήν ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἵνα τάς πόλεις _______________ (διαφυλάττω αόρ)

- Τί ἄν ἄλλο ______________(πράττω ενεστ) ἐγώ

- Ἔλεγεν ὅτι ______________ (λύω γrsquo εν μέλλ) τάς σπονδάς

3 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής

123456781 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)2 κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου3 σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 4 ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)5 θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου6 στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου7 μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα8 στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 31: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

4 Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους μέσης ευκτικής

- Οὐκ ἄν τις ζῴῃ εἰ μή ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἴθε οὗτοι ___________________(δέχομαι αόρ ) τά δῶρα ταῦτα

- Ἠρώτων τίς ἡ χώρα εἴη καί τίνος ἵπποι ___________________(τρέφομαι ενεστ)

- Εἶπεν ὅτι ________________________________________ (παρατάσσομαι παρακ) οἱ σύμμαχοι αὐτοῦ

- Ἠρώτα διά τί _________________________(ὑβρίζομαι ενεστ) ὑπrsquo αὐτῶν

- Εἶπεν ὡς ______________________ (βουλεύομαι γ rsquoεν αορ) καλῶς περί τε τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων

- ______________ (Πορεύομαι αrsquo πληθ ενεστ) ἄν οἴκαδε εἴ τις ἡμᾶς μή λυποίη

5 Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα

γνωστού πάμπλουτου τραγικού βασιλιά της Λυδίας το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική μέσης φωνής

12345671 σκιάζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα2 κρύπτομαι γrsquo πληθυντικό αορίστου3 πορεύομαι γrsquo ενικό αορίστου4 διώκομαι βrsquo πληθυντικό αορίστου5 ἀσπάζομαι γrsquo πληθυντικό ενεστώτα6 κόπτομαι αrsquo πληθυντικό μέλλοντα7 ἀσφαλίζομαι βrsquo ενικό μέλλοντα

6 Να συμπληρώσετε τον επόμενο πίνακα με τους τύπους μέσης ευκτικής που σας ζητούνται

Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενο

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 32: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ς

Σύ ταράττοιοΟὗτος σῴζοιτοΟὗτοι διώκοιντοἩμεῖς φυλαττοίμεθ

αὙμεῖς πείθοισθεΟὗτοι ἐργάζοιντοΟὗτος δέχοιτοὙμεῖς κρύπτοισθε

Ενεργητική Ευκτική βαρύτονων ρημάτων

ΕνεστώταςΚαταλήξεις(λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-οιμι λύοιμι διώκοιμι γράφοιμι

βrsquo ενικό

-οις λύοις διώκοις γράφοις

γrsquo ενικό

-οι λύοι διώκοι γράφοι

αrsquo πληθ

-οιμεν λύοιμεν διώκοιμεν γράφοιμεν

βrsquo πληθ

-οιτε λύοιτε διώκοιτε γράφοιτε

γrsquo πληθ

-οιεν λύοιεν διώκοιεν γράφοιεν

ΜέλλονταςΚαταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σοιμι λύσοιμι διώξοιμι Γράψοιμιβrsquo ενικό -σοις λύσοις διώξοις Γράψοιςγrsquo ενικό -σοι λύσοι διώξοι Γράψοιαrsquo πληθ -σοιμεν λύσοιμεν διώξοιμεν γράψοιμεν βrsquo πληθ -σοιτε λύσοιτε διώξοιτε Γράψοιτεγrsquo πληθ -σοιεν λύσοιεν διώξοιεν Γράψοιεν

Αόριστος Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό -σαιμι λύσαιμι διώξαιμι Γράψαιμιβrsquo ενικό -σαις ή -σειας λύσαις ή

λύσειαςδιώξαις ή διώξειας

γράψαις ή γράψειας

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 33: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

γrsquo ενικό -σαι ή ndashσειε(ν) λύσαι ή λύσειε(ν)

διώξαι ή διώξειε(ν)

γράψαι ή γράψειε(ν)

αrsquo πληθ -σαιμεν λύσαιμεν διώξαιμεν Γράψαιμενβrsquo πληθ -σαιτε λύσαιτε διώξαιτε Γράψαιτεγrsquo πληθ -σαιεν ή -

σειανλύσαιεν ή λύσειαν

διώξαιεν ή διώξειαν

γράψαιεν ή γράψειαν

Παρατηρήσεις

1) οι τύποι σε ndashειας -ειε(ν) -ειαν του ενεργητικού αορίστου ευκτικής λέγονται αιολικοί και είναι πιο εύχρηστοι από τους άλλους 2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής ευκτικής είναι ndashξαιμι -ξαις (ή ndashξειας) -ξαι (ή ndashξειεν) -ξαιμεν -ξαιτε -ξαιεν (ή ndashξειαν)

3) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής ευκτικής είναι -ψαιμι -ψαις (ή ndashψειας) -ψαι (ή ndashψειεν) -ψαιμεν -ψαιτε ndashψαιεν (ή ndashψειαν)

Παρακείμενος Α) Περιφραστικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = πιο εύχρηστος ) Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

-κώς εἴην λελυκώς εἴην δεδιωχώς εἴην γεγραφώς εἴην

βrsquo ενικό -κώς εἴης λελυκώς εἴης δεδιωχώς εἴης γεγραφώς εἴηςγrsquo ενικό -κώς εἴη λελυκώς εἴη δεδιωχώς εἴη γεγραφώς εἴηαrsquo πληθ

-κότες εἴημεν ή εἶμεν

λελυκότες εἴημεν ή λελυκότες εἶμεν

δεδιωχότες εἴημεν ή εἶμεν

γεγραφότες εἴημεν ή εἶμεν

βrsquo πληθ

-κότες εἴητε ή εἶτε

λελυκότες εἴητε ή λελυκότες εἶτε

δεδιωχότες εἴητεή εἶτε

γεγραφότες εἴητε ή εἶτε

γrsquo πληθ

-κότες εἴησαν ή εἶεν

λελυκότες εἴησαν ήλελυκότες εἶεν

δεδιωχότες εἴησαν ή εἶεν

γεγραφότες εἴησαν ή εἶεν

Β) Μονολεκτικός παρακείμενος ενεργητικής ευκτικής ( = σπανιότερος )

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 34: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Καταλήξεις (λύω) (διώκω) (γράφω)

αrsquo ενικό

-κοιμι λελύκοιμι δεδιώχοιμι Γεγράφοιμι

βrsquo ενικό -κοις λελύκοις δεδιώχοις Γεγράφοιςγrsquo ενικό -κοι λελύκοι δεδιώχοι Γεγράφοιαrsquo πληθ

-κοιμεν λελύκοιμεν δεδιώχοιμεν Γεγράφοιμεν

βrsquo πληθ

-κοιτε λελύκοιτε δεδιώχοιτε Γεγράφοιτε

γrsquo πληθ

-κοιεν λελύκοιεν δεδιώχοιεν Γεγράφοιεν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -χώς -χυῖα -χός εἴην κλπ (ή ndashχοιμι -χοις -χοι) και στον πληθυντικό ndashχότες -χυῖαι -χότα εἴημεν κλπ (ή ndashχοιμεν -χοιτε -χοιεν)2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής ευκτικής είναι στον ενικό -φώς -φυῖα -φός εἴην κλπ (ή ndashφοιμι -φοις -φοι) και στον πληθυντικό - φότες -φυῖαι -φότα εἴημεν κλπ (ή ndashφοιμεν -φοιτε -φοιεν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α Αφού λύσετε το επόμενο (οριζόντιο) σταυρόλεξο να γράψετε το όνομα Αθηναίου φιλοσόφου το οποίο σχηματίζεται στην κατακόρυφη στήλη που δείχνει το βέλος

Ευκτική ενεργητικής φωνής 1234

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 35: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

56789 σπεύδω βrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)10κωλύω αrsquo πληθυντικό αορίστου11σκάπτω βrsquo πληθυντικό μέλλοντα 12ῥίπτω γrsquo πληθυντικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)13θαυμάζω γrsquo ενικό αορίστου14στρέφω βrsquo πληθυντικό αορίστου15μηνύω γrsquo πληθυντικό μέλλοντα16στέφω βrsquo ενικό παρακειμένου (μονολεκτικός τύπος)

Το όνομα του Αθηναίου φιλοσόφου helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Β Στις επόμενες προτάσεις να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων προκειμένου για δίπτωτα ρήματα να σημειώσετε επίσης ποιο είναι

άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ) αντικείμενο

1 Ὁ θεός τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους οὐ λείπει

2 Ἐν τῷ οἴκῳ ποίμνια καί ζῶα τρέφομεν

3 Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά

4 Οἱ βάρβαροι τόν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

5 Διδάσκει σε τήν στρατηγίαν

6 Οὗτος προσέφερε τοῖς τειχοποιοῖς λίθους

7 Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι

8 Οἱ πιστοί φίλοι συγκινδυνεύουσι τοῖς φίλοις

9 Ὁ πόλεμος μεγίσταις συμφοραῖς πάντας περιβάλλει

10 Γυναιξί κόσμον ἡ σιγή φέρει

Γ Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες φράσεις

i Οὐχί δοῦλον ἑαυτόν ἐκάλει ὁ Ὑπάτιος

ii Σωκράτης ἡγεῖτο τήν ψυχήν ἀθάνατον

iii Ταύτην τήν ὕβριν ἅπαντες ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται

iv Ἀθηναῖοι κρίνουσι Σωκράτη ἔνοχον

v Ἰδίας νόμιζε τῶν φίλων τάς συμφοράς

vi Λακεδαιμόνιοι ἀπέδειξαν τοῦτον στρατηγόν πάντων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 36: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

vii Νομίζομεν τούς πολίτας ψυχήν τῆς πόλεως

Δ Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του επόμενου πίνακα στα συνθετικά τους μέρη

Σύνθετη λέξη Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικόπασίγνωστος

ἄβατοςκατάδηλοςπανίσχυροςἀνίκανοςἀσαφής

ἀξιόπιστοςἀναληθήςἀκίνητοςἀνάξιος

Μετάφραση των κειμένων της ενότητας

(Αrsquo ) Στον δρόμο προς την Ολυμπία υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό με ψηλούς βράχους το οποίο ονομάζεται Τυπαίο Από αυτό υπάρχει νόμος στους Ηλείους να πετούν τις (έγγαμες) γυναίκες εάν συλληφθούν επrsquo αυτοφώρω να έχουν έρθει στον αγώνα τον Ολυμπικό ή ακόμα και γενικά κατά τις απαγορευμένες γιrsquo αυτές ημέρες να έχουν περάσει τον Αλφειό (ποταμό) Ούτε και λένε ότι πιάστηκε ποτέ καμία παρά μόνον η Καλλιπάτειρα η οποία ονομάζεται από μερικούς και Φερενίκη Αυτή επειδή είχε πεθάνει νωρίτερα ο σύζυγός της αφού μεταμφιέσθηκε πλήρως σε άντρα γυμναστή έφερε στην Ολυμπία ως γυμναστής τον γιο της για νrsquo αγωνιστεί Μόλις όμως νίκησε ο Πεισίροδος η Καλλιπάτειρα καθώς πηδούσε πάνω από τον φράκτη με τον οποίο έχουν περιορισμένους τους γυμναστές γυμνώθηκε Αν και αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα την αφήνουν ατιμώρητη αποδίδοντας σεβασμό στον πατέρα στα αδέλφια της και στο παιδί της ndash όλοι αυτοί είχαν

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 37: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

κερδίσει ολυμπικές νίκες ndash έκαναν όμως νόμο σχετικά με τους γυμναστές να εισέρχονται από εκεί και στο εξής γυμνοί στους αγώνες [Παυσανίας Ελλάδος Περιήγησις 567-8]

(Βrsquo παράλληλο κείμενο σελ 151) Η Φερενίκη συνόδευε τον γιο της στην Ολυμπία για να λάβει μέρος στους αγώνες Επειδή όμως οι Ελλανοδίκες την εμπόδιζαν να παρακολουθήσει τους αγώνες αφού παρουσιάστηκε ενώπιον των αρχών υπερασπίστηκε τον εαυτό της ότι έχει πατέρα ολυμπιονίκη και τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και η ίδια τον γιο της ολυμπιονίκη και υπερνίκησε την απόφαση του δήμου και τον νόμο που απέκλειε τις γυναίκες από την παρακολούθηση των αγώνων και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς αγώνες

[Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία 101] Εργασία (στο τετράδιό σας)

Να απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα της σελ 152 του βιβλίου σας

Αναπαράσταση της Ολυμπίας Πρόσθετες ασκήσεις εμπέδωσης

1 Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις λέξεις λεωφόρος rarr παράφορος rarr φερέγγυοςrarr ανυπόφοροςrarr

2 Χρησιμοποιώντας τα επόμενα συνθετικά να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίασίτος + φέρω rarrκέρδος + φέρω rarrιστίο + φέρω rarrσταυρός + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 38: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ὓδωρ + φέρω rarrφέρω + εισπράκτορας rarrφέρω + λέγω rarr φέρω + κλοπή rarrφέρω + απαλλαγή rarrφέρω + σήμα rarr

3 Να σχηματίσετε προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις λέξεις

ανυπόφορος rarr

διαφορά rarr

φορτικός rarr

περιφορά rarr

διαφορά rarr

Η ΜΕΤΟΧΗ (Στοιχεία θεωρίας)

Η μετοχή χρησιμοποιείται 1) ως επιθετικός προσδιορισμός [= επιθετική μετοχή λέγεται και αναφορική διότι μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση] πχ- Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λιμένος ἔμποροι (= οι έμποροι που πλέουν έξω από το λιμάνι) - Ὄχλος ὁ πληρώσων τάς ναῦς (= άνθρωποι που θα επανδρώσουν τα πλοία) - Τήν κινδυνεύουσαν πατρίδα οἱ ἀγαθοί ἄνδρες σώζουσιν - Ὁ σώζων ενν ἀνήρ τήν πατρίδα μεγάλην τιμήν ἔχει ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η επιθετική μετοχή που έχει μπροστά της άρθρο (= έναρθρη) μπορεί να χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό Π χ ὁ λέγων (= ο ρήτορας) ὁ φεύγων (= ο εξόριστος) ὁ κολακεύων (= ο κόλακας) [Πβ σημερ Ο Αιτών ο Διδάσκων]

2) ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός [= κατηγορηματική μετοχή] πχ- Ἦν Περικλέους γνώμη νενικηκυῖα (= είχε επικρατήσει η γνώμη του Περικλή) [= κατηγορούμενο του υποκειμένου] - Εἶδον αὐτούς πελάζοντας (= είδαν αυτούς να πλησιάζουν) [= κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο αὐτούς] - Ἀκούουσι τῶν στρατιωτῶν βοώντων Θάλαττα θάλαττα (=ακούνε τους στρατιώτες να φωνάζουν θάλασσα θάλασσα) [ = κατηγορηματικός προσδιορισμός που αναφέρεται στο αντικείμενο στρατιωτῶν] - Ἀντίπατρος ὁρᾷ τόν ἀδελφόν μαχόμενον ΣΗΜΕΙΩΣΗ Κατηγορηματική μετοχή δέχονται τα ρήματα εἰμί τυγχάνω φαίνομαι ἄρχω παύω ἀδικῶ νικῶ ὁρῶ ἀκούω γιγνώσκω μανθάνω δηλῶ δείκνυμι

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 39: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἀγγέλλω χαίρω αἰσθάνομαι αἰσχύνομαι ὑπάρχω ἀπαγορεύω λήγω κλπ Πχ - Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα (= Χαιρόταν που τα άκουγε) - Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων (= Δεν ντρέπομαι που το λέω αυτό) - Ἀγησίλαος οὐκ ἔληγε θύων (= ο Αγησίλαος δεν σταματούσε να θυσιάζει) - Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα (= Οι Έλληνες έμαθαν ότι ο Κύρος είχε σκοτωθεί) - Τισσαφέρνης Κῦρον ἐπιστρατεύοντα ἤγγειλε βασιλεῖ (= Ο Τισσαφέρνης ειδοποίησε τον βασιλιά ότι ο Κύρος εκστράτευε εναντίον του)

3) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας του χρόνου του τρόπου του σκοπού της (προ) υπόθεσης της εναντίωσης κλπ [= επιρρηματική μετοχή] πχ- Δειπνήσαντες ἀπελαύνετε (= αφού δειπνήσετε φύγετε) [= χρόνος χρονική μετοχή]

- Οὗτοι λέξαντες ταῦτα ἔφυγον- Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται (= Όταν πέσει η βαλανιδιά κάθε άνθρωπος

κόβει ξύλα) - Πιστεύσαντες ὑμῖν παρέδομεν τήν πόλιν (= επειδή πιστέψαμε σ εσάς παραδώσαμε την πόλη) [= αιτία αιτιολογική μετοχή]

- Ὀλεῖσθε ἠδικηκότες τόν ἄνδρα τοῦτον (= θα καταστραφείτε επειδή αδικήσατε αυτόν τον άνθρωπο)

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς (=επειδή παραβιάσατε hellip) -Ἔπλεον πολεμήσοντες (= έπλεαν για να πολεμήσουν) [= σκοπός τελική μετοχή] Η τελική μετοχή τίθεται πάντοτε σε χρόνο μέλλοντα Ἔπεμψε τόν υἱόν δεξόμενον τόν πάππον Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον - Καί ἡπειρῶται ὄντες ἐναυμαχήσαμεν (= αν και είμαστε στεριανοί ναυμαχήσαμε) [= εναντίωση εναντιωματική μετοχή]

- Πολλοί ὄντες εὐγενεῖς εἰσί κακοί (= πολλοί αν και είναι ευγενείς είναι κακοί)- Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν

- Οὐκ ἔστιν ἡμῖν μή νικῶσι σωτηρία (= δεν υπάρχει σ εμάς σωτηρία αν δεν νικάμε) [= (προ)υπόθεση υποθετική μετοχή]

- Δίκαια πράξας συμμάχους ἕξεις θεούς - θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

- Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας (= ήρθε έχοντας λίγα πλοία) [= τρόπος τροπική μετοχή] - Ἦλθον τρέχοντες Ἦλθε τρέχων ἐκ Μαραθῶνος

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 40: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 41: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 42: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ολιγόλεπτη γραπτή δοκιμασία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Ενότητες 11η και 12η - Ενεργητική προστακτική βαρύτονων ρημάτων]

Να συμπληρώσεις τα κενά του επόμενου κειμένου επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο ενεργητικής προστακτικής

Μέτρον ἄριστον

Ἔστι παροιμία helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Εἰμί βrsquo πληθ ενεστ) ἐγκρατεῖς καί μηδέν ἄγαν πράττετε ἡ γάρ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις ἀεί λύπην παρέχει Τήν μετρίαν δίαιταν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διώκω βrsquo πληθ αορ) ἡ γάρ ἀκολασία ταύτης πολλῶν κακῶν αἰτία ἐστίν helliphelliphelliphelliphellip (Ἄγω βrsquo ενικό ενεστ) δή ὦ φίλε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (κατέχω βrsquo ενικό ενεστ) πεῖναν καί δίψαν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(φεύγω βrsquo ενικό ενεστ) τάς ἄλλας ἐπιθυμίας πολλοί γάρ ἐν μεσταῖς τραπέζαις διαφθείρουσι δίψαν ἐσθλῶν ἔργων Εἰ δέ δόξαν καί τιμήν διώκεις ἡ τόλμη μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἄρχω γrsquo ενικό ενεστ) σωφροσύνης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Θαυμάζω βrsquo ενικό αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας λέγουσι γάρ ταύτην τήν ῥίζαν τῶν ἀδικιῶν εἶναι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Γυμνάζω βrsquo πληθ αορ) τό τε σῶμα καί τήν ψυχήν ἐπrsquo ἀρετήν καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἀποβλέπω βrsquo πληθ αορ) πρός τούς ἐν μετρίᾳ διαίτῃ διάγοντας Μάλιστα δέ οἱ λόγοι μέτρον ἐχόντων καί φευγόντων τήν ὑπερβολήν ἡ γάρ τῆς γλώττης ἀκολασία πολλοῖς λύπην καί αἰσχύνην φέρει helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Εἰμί βrsquo ενικό ενεστ) οὖν φιλαλήθης ὦ φίλε καί μή πολλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (λέγω βrsquo ενικό ενεστ) ἀλλά καλά οὐ γάρ ἐν τῷ πολλῷ τό εὖ ἀλλrsquo ἐν τῷ εὖ τό πολύ Ὀρθῶς δrsquo ἔτι καί νῦν ἔχει ὁ λόγος laquoἩ γλῶττα πολλῶν ἐστι κακῶν αἰτίαraquo

Προστακτική βαρύτονων ρημάτων [Ενότητες 11η 12η 16η]Ενεργητική φωνή

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 43: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Ενεστώτας Καταλήξεις (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - -

βrsquo ενικό

-ε Δίωκε γράφε

γrsquo ενικό

-έτω διωκέτω γραφέτω

αrsquo πληθ

- - -

βrsquo πληθ

-ετε διώκετε γράφετε

γrsquo πληθ

-έτωσαν διωκέτωσαν γραφέτωσαν

ή -όντων ή διωκόντων ή γραφόντων

Αόριστος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό - - - -βrsquo ενικό -σον στράτευσον δίωξον γράψονγrsquo ενικό -σάτω στρατευσάτω διωξάτω γραψάτωαrsquo πληθ - - - - βrsquo πληθ -σατε στρατεύσατε διώξατε γράψατεγrsquo πληθ -σάτωσαν στρατευσάτωσα

νδιωξάτωσαν γραψάτωσαν

ή -σάντων ή στρατευσάντων

ή διωξάντων ή γραψάντων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω διώκω ἐλέγχω πράττω πυρέσσω οι καταλήξεις του αορίστου της ενεργητικής προστακτικής είναι ndashξον -ξάτω -ξατε -ξάντων (ή - ξάτωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω λείπω τρίβω γράφω καλύπτω οι καταλήξεις του αορίστου ενεργητικής προστακτικής είναι -ψον -ψάτω -ψατε -ψάντων (ή ndashψάτωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (στρατεύω) (διώκω) (γράφω)αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -κώς ἴσθι ἐστρατευκώς ἴσθι δεδιωχώς ἴσθι γεγραφώς ἴσθιγrsquo ενικό -κώς ἔστω

ἔστω ἔστω ἔστω

αrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-κότες ἔστε ἐστρατευκότες ἔστε

δεδιωχότες ἔστε

γεγραφότες ἔστε

γrsquo πληθ

-κότες ἔστων

ἔστων

ἔστων ἔστων

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 44: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκω -γω -χω -ττω -σσω οι καταλήξεις του παρακειμένου της ενεργητικής προστακτικής είναι -χώς -χυῖα -χός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashχότες -χυῖαι -χότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπω -βω -φω -πτω οι καταλήξεις του παρακειμένου ενεργητικής προστακτικής είναι -φώς -φυῖα -φός ἴσθι κλπ (στον ενικό) και ndashφότες -φυῖαι -φότα ἔστε κλπ (στον πληθυντικό)

Μέση φωνή Ενεστώτας Καταλήξεις (θεραπεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό

-ου θεραπεύου διώκου γράφου

γrsquo ενικό

-έσθω θεραπευέσθω διωκέσθω γραφέσθω

αrsquoπληθ - - - - βrsquoπληθ -εσθε θεραπεύεσθε διώκεσθε γράφεσθεγrsquoπληθ -

έσθωσανθεραπευέσθωσαν

διωκέσθωσαν

γραφέσθωσαν

ή -έσθων ή θεραπευέσθων

ή διωκέσθων

ή γραφέσθων

ΑόριστοςΚαταλήξεις (στρατεύομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σαι στράτευσαι δίωξαι γράψαιγrsquo ενικό -σάσθω στρατευσάσθω διωξάσθω γραψάσθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σασθε στρατεύσασθε διώξασθε γράψασθε

γrsquo πληθ

-σάσθωσαν

στρατευσάσθωσαν

διωξάσθωσαν γραψάσθωσαν

ή -σάσθων ή στρατευσάσθων

ή διωξάσθων ή γραψάσθων

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του αορίστου της μέσης προστακτικής είναι ndashξαι -ξάσθω -ξασθε - ξάσθων ( ή - ξάσθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του αορίστου μέσης προστακτικής είναι -ψαι -ψάσθω -ψασθε -ψάσθων (ή ndashψάσθωσαν)

Παρακείμενος Καταλήξεις (πείθομαι) (διώκομαι) (γράφομαι)

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 45: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

αrsquo ενικό

- - - -

βrsquo ενικό -σο πέπεισο δεδίωξο γέγραψογrsquo ενικό -σθω πεπείσθω δεδιώχθω γεγράφθωαrsquo πληθ

- - - -

βrsquo πληθ

-σθε πέπεισθε δεδίωχθε γέγραφθε

γrsquo πληθ

-σθων πεπείσθων δεδιώχθων γεγράφθων

ή -σθωσαν ή πεπείσθωσαν ή δεδιώχθωσαν

ή γεγράφθωσαν

Παρατηρήσεις 1) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashκομαι -γομαι -χομαι -ττομαι -σσομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου της μέσης προστακτικής είναι ndashξο -χθω -χθε - χθων ( ή - χθωσαν)

2) όταν το ρήμα τελειώνει σε ndashπομαι -βομαι -φομαι -πτομαι οι καταλήξεις του παρακειμένου μέσης προστακτικής είναι -ψο -φθω -φθε -φθων (ή ndashφθωσαν)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους ενεργητικής προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Ἐξετάζω βrsquo πληθ αορ) τά ἔργα τῶν θεῶν[Ἐξετάζετε - Ἐξετάσατε - Ἐξέτασον - Ἐξέταζε]

- Εἴ τις γιγνώσκει τήν ἀλήθειαν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λέγω γrsquo εν αορ)[λεξάτω - λεγέτωσαν - λεξάτωσαν - λέγε ]

- helliphelliphelliphelliphelliphellip ( Σκεπάζω βrsquo εν αορ) ἡμᾶς ὑπό τήν σκέπην τῶν πτερύγων σου

[Σκεπάζετε - Σκέπαζε - Σκεπασάτω ndash Σκέπασον ]

- Κύριε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εἰσακούω βrsquo εν αορ) τῆς προσευχῆς μου[ εἰσακουέτω - εἰσακούετε ndash εἰσάκουσον - εἰσακούσατε]

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Τρίβω γrsquo εν αορ) ὁ ἄνθρωπος τό φάρμακον [Τρίψατε - Τριβέτω - Τριψάτωσαν - Τριψάτω]

- Πρός κέντρον μή helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( λακτίζω βrsquo εν ενεστ) [λακτίζετε - λάκτιζε ndash λακτίσατε - λάκτισον]

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 46: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( Θαυμάζω βrsquo εν αορ) δέ καί τούς τήν φιλαργυρίαν φεύγοντας [Θαυμάζετε - Θαύμαζε - Θαυμάσατε - Θαύμασον]

Συμπλήρωσε τα κενά των επόμενων προτάσεων επιλέγοντας τον κατάλληλο από τους τέσσερις τύπους μέσης προστακτικής που σου δίνονται στο τέλος κάθε πρότασης μέσα σε αγκύλη

- helliphelliphelliphelliphellip (Δέχομαι βrsquo εν αορ ) Κύριε τήν ἑσπερινήν δέησιν ἡμῶν [Δέχου ndash Δέχεσθε - Δεξάτω - Δέξαι ] [εὐξάσθωσαν ndash εὐχέσθω - εὐχέσθωσαν ndash εὔξασθε]- Ταῦτα μέν helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ( εὔχομαι γrsquo εν ενεστ) τοῖς θεοῖς

- helliphelliphelliphelliphelliphellip(Λογίζομαι γrsquo εν ενεστ) ὅτι περί νόμου μέλλει τήν ψῆφον φέρειν [Λογισάσθω ndash Λογιζέτω - Λογιζέσθω - Λογισάσθων]

Συμπλήρωσε τους επόμενους πίνακες γράφοντας τους άλλους δύο χρόνους των ρημάτων που σου δίνονται στο ίδιο πρόσωπο στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η

I ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

πλήττεσθεὁπλισάσθω

δουλευέτωσανκεκαλυφώς ἴσθι

παῦσον

II ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

κρύπτεσθεσπεῦσον

κεχωρικότες ἔστωσαν

ταράττουπεισάσθω

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 47: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Συμπλήρωσε τον επόμενο πίνακα γράφοντας τα στοιχεία που σου ζητούνται

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

κρύπτετεσπεύσουσιν

παύσωμενδεδουλεύκοις

κεκαλύφθωσαν

Σύντομη γραπτή δοκιμασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα Βrsquo Γυμνασίου ενότητα 4η

- Να συμπληρώσετε το επόμενο κείμενο γράφοντας τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση [μονάδες 15]

Ἡ χώρα τῶν Ἰνδῶν ποταμούς helliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐρύς αιτ πληθ) καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(βαθύς αιτ πληθ) ἔχει Οὗτοι τάς πηγάς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἔχουσιν ἔνθα τό ἔδαφος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(τραχύ αιτ εν) ἐστι Ἐνταῦθα τό μέν πλάτος τρίπηχύ ἐστι διπήχεις δέ σχεδόν εἰσι τό βάθος Προϊόντες δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (εὐρύς ον πληθ) γίγνονται καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ταχύς ον πληθ) διά τῆς πεδιάδος φέρονται Γέμουσι δrsquohelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς γεν πληθ) ἰχθύων οὕς οἱ ἁλιεῖς ἐν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (βραχύς δοτ εν) χρόνῳ ἁλιεύουσι τά ὠά δέ τῶν ἰχθύων helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύ ονομ πληθ) ἐστί Χειμῶνος οἱ ποταμοί τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip (γλυκύ δοτ πληθ) ὕδασι καλύπτουσι τά helliphelliphelliphelliphellip(εὐρύ αιτ πληθ) πεδία καί helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ εν) τήν γῆν κατασκευάζουσι φύονται δέ ἄμπελοι εὐβότρυες Ἐκ δέ τῶν ἐτησίων βρέχεται ἡ Ἰνδική θερινοῖς ὄμβροις καί καρπούς helliphelliphelliphelliphelliphellip (ἡδύς αιτ πληθ) καί ἀφθόνους φέρει Τρέφει δrsquo ἡ χώρα καί πλῆθος βοῶν καί προβάτων ἅ helliphelliphelliphelliphelliphellip (παχεῖα αιτ πληθ) τάς οὐράς ἔχει

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 48: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

- Να σχηματίσετε ονοματικά σύνολα τοποθετώντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης (τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα επίθετα) στον σωστό τύπο όπως στο παράδειγμα 1 [ μονάδες 05]

Αrsquo Βrsquo

1 ἥμισυς rarr = τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳ

2 εὐρύς rarr = τῶν πεδίων

3 γλυκύς rarr = τοῦ καρποῦ

4 θῆλυς rarr = τῇ ἀλώπεκι

5 βαθύς rarr = τήν διώρυγα

6 εὐθύς rarr = ταῖς ὁδοῖς

7 θρασύς rarr = τοῖς νεανίαις

8 ὀξύς rarr = τοῦ πελέκεως

9 παχύς rarr = τῶν ἀγελάδων

10 βραχύς rarr

= τῷ χρόνῳ

11 τραχύς = τά ἐδάφη

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ενρινόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashων -ονo Έχουν την κλητική του ενικού όμοια με το αρχικό θέμα ὦ

ἐλεῆμον (θέμα ἐλεημον-)o Στην ονομαστική ενικού του αρσενικού και του θηλυκού είναι

ακατάληκτα και το βραχύ φωνήεν που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα το εκτείνουν σε μακρό ο - ω (ευδαιμον- ) = εὐδαίμων

o Όσα είναι σύνθετα ανεβάζουν κανονικά τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού ndash θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική ουδετέρου ὦ εὔδαιμον τό εὔδαιμον Όχι όμως πιο πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού ὦ ὑψηλόφρον τό ὑψηλόφρον

Σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε ndashης -ης -ες

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 49: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

o Η ενική ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη με τροπή του βραχύχρονου φωνήεντος ε (που βρίσκεται πριν από το χαρακτήρα) σε η ἀληθεσ - = ἀληθής

o Η ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και η ενική ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι όμοιες με το θέμα ὦ εὐσεβές τό εὐσεβές

o Η δοτική του πληθυντικού υφίσταται απλοποίηση των δύο σ τοῖς ἀμαθέσ-σι ἀμαθέσι

o Τα υπερδισύλλαβα ανεβάζουν τον τόνο στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ονομαστική αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ὦ σύνηθες τό σύνηθες

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ όσα λήγουν σε -ώδης ( λχ εὐώδης δυσώδης) -ώλης (λχ ἐξώλης [= εντελώς χαμένος] προώλης [= άξιος να χαθεί πριν από την ώρα του] πανώλης [= εντελώς χαμένος που καταστρέφει τα πάντα]) και -ήρης (λχ μονήρης [= μοναχικός] ξιφήρης [= που έχει ξίφος] ποδήρης [= που φτάνει έως τα πόδια])

o Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα κατrsquo αναλογίαν προς τη γενική του ενικού τῶν συνήθων τῶν πλήρων τῶν εὐώδων

- Το - εε(σ)α γίνεται -εα και όχι -εη τόν εὐκλεε(σ)α

εὐκλεεα

εὐκλεᾶ (και όχι εὐκλεῆ ) Αλλά το -ιε(σ)α

και το - υε(σ)α γίνονται

- ια ή -ιη και -υα ή -υη τόν ὑγιε(σ)α ὑγιεα

ὑγιᾶ ή ὑγιῆ και

τόν εὐφυε(σ)α εὐφυεα εὐφυᾶ ή

εὐφυῆ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝΝα σχηματίσετε ονοματικά σύνολα αντιστοιχίζοντας τις λέξεις της Αrsquo στήλης με εκείνες της Βrsquo στήλης σύμφωνα με το παράδειγμα

Α Β ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

πλήρης (τά) πεδίαἥμισυς (τῶν) ἀνθέωνεὐρύς (τῷ) μαθητῇγλυκύς (τοῖς)

ποτηρίοιςεὐώδης (τῇ) ὥρᾳ λ χ τῇ ἡμισείᾳ ὥρᾳἀμελής (τοῦ) καρποῦ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 50: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

θῆλυς (τοῦ) νεανίουαὐθάδης (τῇ) ἀλώπεκι

Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που βρίσκονται στην παρένθεση

-Πολλάκις οὐκ ἐσμέν helliphelliphelliphelliphellip(μνήμων) τῶν ὑπό τῶν θεῶν παρεχομένων ἀγαθῶν

-Νίκας τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσεβής) κατά βαρβάρων δωρούμενος

-Ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ἐπίστευσε πολλάκις τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) ῥήτορσι

-Τό σῶμα Κυρίου ὑπό τοῦ Πιλάτου παρεδόθη τῷ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(εὐσχήμων) Ἰωσήφ

-Ὦ helliphelliphelliphelliphellip(ἄφρων) πρός τί τοσαῦτα πλούτη σωρεύεις

-Οἱ πλεῖστοι τῶν πλουσίων θυμόν [= καρδιά] helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ἐλεήμων) οὐκ ἔχουσι

- Ἀεί φύλαττε τό σῶμα helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(ὑγιής)

- Κύριος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(μεγαλοπρεπής) βασιλείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βrsquo ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ι ΚΕΙΜΕΝΟ laquoΗ Καλλιπάτειραraquo

Κατά δέ τήν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον Τυπαῖον καλούμενον Κατά τούτου τάς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστίν ὠθεῖν νόμος ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τόν Ὀλυμπικόν ἤ καί ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τόν Ἀλφειόν Οὐ μήν οὐδέ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν ὅτι μή Καλλιπάτειραν μόνην ἥ

ὑπό τινων καί Φερενίκη καλεῖται Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου τό

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 51: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

ἔρυμα ἐν ᾧ τούς γυμναστάς ἔχουσιν ἀπειλημμένους τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καί τῷ πατρί καί ἀδελφοῖς αὐτῆς καί τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντες- ὑπῆρχον δή ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαί νῖκαι- ἐποίησαν δέ νόμον ἐς τό ἔπειτα ἐπί τοῖς γυμνασταῖς γυμνούς σφᾶς ἐς τόν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι

ΙΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1 α) Ποιος νόμος ίσχυε στους Ηλείους για όποια γυναίκα διέβαινε τον Αλφειό ποταμό κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip1 β) Ποιος νόμος ψηφίστηκε από τους Ελλανοδίκες ύστερα από όσα συνέβησαν στην Ολυμπία με αφορμή την Καλλιπάτειρα [μονάδες 02]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip2 α) Χρησιμοποιώντας ως αrsquo συνθετικό τις επόμενες λέξεις και ως βrsquo συνθετικό το ρήμα φέρω ή παράγωγά του να σχηματίσετε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα όπως λχ στο αrsquo παράδειγμα [μονάδες 02]

Αrsquo συνθετικό Βrsquo συνθετικό Παραγόμενο σύνθετοκύκλος + φέρω rarr κυκλοφορίαἀνθός + φέρω rarrθάνατος + φέρω rarrπῦρ + φέρω rarrστεφάνη + φέρω rarrπρόσοδος + φέρω rarrκέρας + φέρω rarrεὖ + φέρω rarrπροσωπίδα + φέρω rarrδρεπάνη + φέρω rarr

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 52: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

δυσ- + φέρω rarr

2 β) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις επόμενες λέξεις [ μονάδες 02 ]

δορυφόρος rarr

Φερενίκη rarr

ἐξεικάζω rarr

ἀζήμιος rarr

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις λέξεις του κειμένου που βρίσκονται τονισμένες έντονα στις φράσεις της άσκησης 3β [μονάδες 04]

- τοῦ ἀνδρός rarr- αὐτήν rarr- τόν υἱόν rarr- γυνή rarr

3 β) Να κατατάξετε τις επόμενες υπογραμμισμένες μετοχές του κειμένου

στην κατηγορία που ανήκουν σημειώνοντας Χ στο οικείο πλαίσιο [ μονάδες 04 ]

συνημμένη

απόλυτη

Τυπαῖον καλούμενον

ἤν φωραθῶσιν ἐς τόν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι

Αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός

ἐξεικάσασα αὐτήν τά πάντα ἀνδρί γυμναστῇ

ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τόν υἱόν μαχούμενον

νικῶντος δέ τοῦ Πεισιρόδου

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

Page 53: ΑΡΧΑΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη

τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη

Φωραθείσης δέ ὅτι εἴη γυνή

4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ενεργητικής ευκτικής [μονάδες 04]α εἰμί (βrsquo ενικό ενεστώτα) rarrβ εἰμί (βrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrγ λέγω (γrsquo πληθυντικό ενεστώτα) rarrδ λέγω (γrsquo πληθυντικό αορίστου) rarr ε ἔχω (γrsquoενικό ενεστώτα) rarr στ ἔχω (γrsquoενικό μέλλοντα) rarrζ ἐξεικάζω (γrsquo ενικό ενεστώτα) rarr η ἐξεικάζω (γrsquo ενικό αορίστου) rarr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα

www cleverclass gr - Η έξυπνη τάξη