Οι Έλληνες δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τι χρωστάμε στους

εγγλέζους αλήτες.

*

Αφιέρωσις.Πρόκειται για ένα ταξειδιωτικό ‘έργο’ αναμνήσεων

με το οποίο εγκαινιάζω μια καινούρια σειρά. Ο γενικός τίτλος της θα μπορούσε να ήνε ‘Οι έλληνες δεν θα ξεχάσουμε ποτέ ΤΙ ΧΡΩΣΤΑΜΕ…’

*

Χρωστάμε λοιπόν, στους μπάσταρδους του ντουνιά όλους. Σε εγγλέζους, φράγκους, ούννους, μογγόλους, τσιφούτηδες, σλάβους, σε όλα γενικά τα καλά παιδιά κι από δώ, λέω να τους στείλω εγγράφως κάποια δανικά.

Το παρόν, πρώτο έργο της σειράς, αφιερώνω στην αγαπημένη μου γυναίκα Δ. Κ. Δρα Φιλ., που μετά από καναδυό χρόνια, απ’ τα ιστορούμενα εδώ, τα Χριστούγεννα του 1981, επέπρωτο να κάνουμε την ίδια σχεδόν διαδρομή, σε ένα ‘προγαμιαίο’ ταξείδι του μέλιττος, στην διαδρομή (με το Εξπρές του Τρόμου), Βιέννη – Παρίσι.

Προηγουμένως, είχε μόλις προηγηθεί μια άλλη διαδρομή, Νυρεμβέργη – Φραγκφούρτη. Και της διάβαζα

ποιήματα. Και ξαφνικά τα φώτα έσβυσαν. Το δικό μας βαγόνι …έμεινε στην Φραγκφούρτη ενώ το υπόλοιπο τραίνο, πήγε στο Παρίσι! Δίχως εμάς.

Εμείς, ζήσαμε εκείνο το βράδυ, την απόλυτη τρέλλα στην Φραγκφούρτη, ώστε πήραμε ένα άλλο τραίνο για Βιέννη. Μετά την περιπέτειά μας εκεί, περάσαμε και κάποιες μέρες στο Μπράουννάου άμ Ίνν, στον τόπο που γεννήθηκε ο …Χίτλερ, ξανά επιστρέψαμε στην Βιέννη κι από κεί, ντιρεκτμάν, ασυρτεμάν, νατουρελμάν, Παρίσι, του οποίου τις εξιστορήσεις αναβάλω επίτηδες, καθότι αναφέρονται στην ενότητα ‘Οι έλληνες δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τι χρωστάμε και στους σκυλόφραγκους’.

Η ιστορία που διηγούμαι εδώ, είχε συμβεί σε μια προηγούμενη διαδρομή, με πολλές αναλογίες.

Όπως λέν κι αυτοί οι αλήτες οι εγγλέζοι, ‘the day before is the day after’. Πώς μού ’κατσε αυτό από τότε δεν ξέρω, αλλά έγινε αιτία όταν ταξιδεύω, να πετώ, ‘to fly like an angel’. Μάλλον άγγελος Νεμέσεως.

Μηχανιώνα, μετά 33 χρόνια, -Ιανουάριος 2013-.

+Απόστολος.Γιατί όταν οι γυναίκες ξεπερνούν τα δύο μέτρα ή τα

… πλησιάζουν, όλοι σχεδόν οι άντρες τρομάζουν; Δεν το είχα ξανασκεφθεί αυτό ποτέ, μέχρι που είχα την τιμή να αποκτήσω μια προσωπική μοναδική εμπειρία.

Είχα άφθονο χρόνο. Η απόσταση Βιέννη – Παρίσι ήταν αρκετές ώρες σιδηροδρομικώς και το τοπίο σε αποζημίωνε με το παραπάνω για την ταλαιπωρία.

Εικ. Ήθελαν να κάνουν… «ντιντή» τον Χίτλερ;!

Στο κουπέ ήμουνα μόνος με μια δίμετρη τσέχα που διάβαζε … μαθηματικά. Ούτε ένα βλέμμα έρριξε για το πρόσωπο που τάρασσε την μοναξιά της. Συνέχισε την μελέτη εκείνου του χοντρού αντιπαθητικού βιβλίου που απ’ τα εξώφυλλά του και όσο μπόρεσα να καταλάβω με μια ματιά, επρόκειτο για κάποιο πανεπιστημιακό εγχειρίδιο ‘Παραστατικής’ Γεωμετρίας ή τέλος πάντων κάτι τέτοιο που ήταν φίσκα με αλαμπουρνέζικες εξισώσεις.

Καλή ιδέα! Βγάζω κι εγώ το μπλόκ ζωγραφικής, σχεδιάζω ένα Πολύεδρο κι αρχίζω να ορίζω γωνίες και ακμές με τον πιο παράδοξο τρόπο, να αποτυπώνω δηλαδή τα καθεστώτα και τις μορφές τους που υπήρξαν στον κόσμο από την απόλυτη ατομοκρατία ως την απόλυτη κοινωνιοκρατία, μ’ άλλα λόγια απ’ τον αναρχισμό ως τον φασισμό.

Έσβυσα την λέξη ‘φασισμός’ κι έγραψα ‘κουμμουνισμός’. Δεν είναι εύκολο προφανώς να οριστή ποιο καθεστώς από αυτά τα δύο ορίζει την απόλυτη κοινωνιοκρατία. Πονοκέφαλο είχε και η ‘Δημοκρατία’. Πώς σκατά την ορίζει κάποιος αυτήν; Ως βλακοκρατία; Ως πλουτοκρατία; Ως μασωνοκρατία και εβραιοκρατία; Αλλά πάλι, οι άλλες οι μάπες ήταν λιγότερο εβραιοκρατούμενες και κλεπτοκρατικές;

Το χιόνι άφθονο να πέφτη από ψηλά, το ηδονικό ζαγκάνισμα του τραίνου, μια δίμετρη απέναντι ερωτευμένη με τον Ευκλείδη, εγώ να προσπαθώ να ορίσω σε ένα Πολύεδρο την μέγιστη πόρνη που ενεφανίσθη επί γής ως δημοκρατία και η πόλις των

φώτων να με περιμένη εναγωνίως… τι άλλο θα μπορούσε να ζητάη πάνω στην γή αυτή ένας άνθρωπος;

Και το δίμετρο ελάλησε. Μανιώδης καπνίστρια, έβγαλε τα σοσιαλιστικά της τσιγάρα και πριν ανάψη, κοντοστάθηκε, με κύτταξε διερευνητικά, μάλλον πιο πολύ καθυστέρησε το βλέμμα της στο Πολύεδρο και κυττώντας αυτό παρά εμένα, θεώρησε φαίνεται καλό να … πάρη την άδεια του συγκατοίκου της: «Κέν Άη;».

Ήθελε μάλλον να πή «Μπορώ να καπνίσω». Γιές, γιού κέν, μπάτ άη ντώντ αλλόου γιού! Της απάντησα και γκούρλωσε τις υπέροχες ματάρες της με τις κόρες ακριβώς όπως οι γατίσιες και γύρω γύρω το φτηνό μακιγιάζ, όντως μια πανδαισία της χάη σοσάγιετυ του εβραιομπολσεβικιστικού παραδείσου.

Ναί, μπορείς να καπνίσης, αλλά δεν στο επιτρέπω! Και είχε ήδη ανάψει αυτό που θα μπορούσε να είναι τσιγάρο. –Δεν μου επιτρέπετε;…

Μάλιστα, δεν σας επιτρέπω να μιλάτε αγγλικά. Μισώ αυτήν την γλώσσα. Μια τόσο όμορφη κοπέλλα

όπως εσείς πώς καταδέχεται να μιλήση αυτή την ξεφτιλισμένη γλώσσα; Υποθέτω ότι μιλάτε και κάποιες άλλες γλώσσες. Γιατί μου απευθύνατε τον λόγο σ’ αυτή την πρόστυχη γλώσσα που μισώ; Σας έδειξε κάτι επάνω μου ότι είμαι βάρβαρος δηλαδή αγγλόφωνος;

Χαμογέλασε αμήχανα. -Βεβαίως μιλώ, μου είπε, σλοβενικά, ρωσσικά, γαλλικά, γερμανικά, ό,τι θέλετε. Είμαι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Παρίσι. Εσείς;

-Τοκιστής – σουλατσαδώρος. Αλλά πώς να το πώ αυτό στα αγγλικά; Πιο κοντά στην έννοια έκρινα το ‘Μποέμ’!

-Ω! είμαστε πατριώτες;! Είστε βοημός; Και γιατί δεν μιλάμε στα τσέχικα;

Μά δεν βλέπεις κοπέλλα μου ότι εγώ δεν είμαι άνθρωπος – χιλιόμετρο σαν τους δικούς σας; (σκέφθηκα). Τι βοημός και πράσινα άλογα. Ξεπεσμένος έλληνας μασκαράς, ένας φουκαράς ταξιδιώτης στην Δεύτερη θέση.

-Εδώ όμως είναι Πρώτη θέση που μπήκατε…-Σωστά. Γι’ αυτό μπήκα!

-Κατάλαβα καλά; Είστε ταξειδιώτης στην δεύτερη θέση και μπήκατε στην πρώτη;

-Μάλιστα. Εάν είχε και η Δεύτερη όμορφες κοπέλλες να μελετούν τον Ευκλείδη και άνεση χωροχρόνου, θα έμπαινα σε κουπέ της, ακόμα κι αν διέθετα εισιτήριο πρώτης θέσεως! Το ίδιο ισχύει και για βαγκόν σκαλί.

-Τι;!-Λέω, ανεξαρτήτως θέσεως, εάν οι ιδανικές

συνθήκες καλούσαν την ψυχή μου να περάσω το ταξείδι στον διάδρομο, θα το έπραττα ανενδοίαστα.

-Κι εγώ συμπεριλαμβάνομαι στις συνθήκες που θεωρείτε ιδανικές;

-Βεβαίως. Δυό μέτρα γυναίκα απέναντί σου, τι άλλο θές;

-Μα τόση ώρα δεν με προσέξατε καθόλου. Μπήκατε, βγάλατε ένα χαρτί, σχεδιάσατε ένα γεωμετρικό σχήμα που προκάλεσε την απορία μου και γράφετε συνεχώς σε ακαταλαβίστικους χαρακτήρες. Βοημικά πάντως δεν είναι κι ενώ μισείτε τα αγγλικά, τόση ώρα αγγλικά μιλάμε και τα κατέχετε θαυμάσια απ’ ό,τι βλέπω!

-Να υποθέσω ότι κι εσείς δεν ξέρετε ελληνικά κι όμως τόση ώρα ασχολείστε με έναν συμπατριώτη μου;

-Τι έκανα λέει; Εγώ; Με ποιόν;-Με τον Ευκλείδη. Αλλά τι ενδιαφέρον θα

μπορούσε να βρή μια όμορφη γυναίκα σε έναν φασίστα, δεν το καταλαβαίνω…

-Φασίστας! Ο Ευκλείδης;! Πώς;-Τα δόγματά του. Τα θεωρήματα που διετύπωσε.

Νομίζετε ότι ισχύουν;

Μόνο η ομορφιά του Σάλτσμπουργκ διέκοψε τον περίεργο διάλογό μας. Είχαμε γίνει ήδη πολύ καλοί φίλοι και την αρχική εκατέρωθεν βλοσυρότητα την διεδέχθη μια θερμή ατμόσφαιρα, θα μπορούσα να πώ ανοιξιάτικη και γιατί όχι θερινή, -ενώ το χιόνι έπεφτε με ρυθμό χορευτικό, λές και ήθελε να μοιάση με κείνο το τόσο σπάνιο πουπουλόχιονο του Ιουνίου. Θυμήθηκα τον Νήτσε που μπορούσε να το θαυμάζη και να το περιγράφη δίχως την τύχη την δική μου με την δίμετρη απέναντί μου.

-Ώστε έχει τόσο όμορφες κοπέλλες ο σοσιαλισμός;

-Σταματήστε πιά. Δεν υπάρχουν σήμερα άσχημες γυναίκες, τουλάχιστον εξωτερικά. Τι θα πή άσχημη γυναίκα; Και πώς τολμάτε να βρίσκετε όμορφη κάποια που μελετά …μαθηματικά;

-Έχετε δίκαιο να φοβάστε. Το καταλαβαίνω. Μαθηματικά μελετούσε και η πανέμορφη Υπατία και οι ηλίθιοι της εποχής της την βρήκαν άσχημη και την διεμέλησαν…

-Τι; Είπατε Υπατία; Γυναίκα που κάποιοι την σκότωσαν γιατί μελετούσε μαθηματικά;

-Μάλιστα. Αλλά τώρα άλλαξαν τα πράγματα και οι γυναίκες είναι στην πρωτοπορεία αφού και μαθηματικά μελετούν αντί για σινερομάντζα. Μια γυναίκα κυβερνά την Αγγλία! Και την λένε σιδηρά κυρία… Αλλά θα μου πής εκεί οι άνδρες ανέκρουσαν πρύμνα.

-Τι έκαναν;!-Λέω. Πηγαίνουν με την πλώρη και δεν τους

φτάνει αυτό, θέλουν λέει να πουστέψουν και τους άλλους…

-Τι να κάνουν; Ποιοι σε ποιους, δεν καταλαβαίνω…

-Αυτοί οι μπινέδες οι εγγλέζοι. Ήθελαν να κάνουν… «ντιντή» τον Χίτλερ.

-Ναί, μου είπατε πριν ότι δεν χωνεύετε τα αγγλικά. Αυτός είναι ο λόγος; Επειδή οι εγγλέζοι είναι γκέη και ήθελαν να κάνουν γκέη και τον Χίτλερ; Ποιος νοιάζεται γι’ αυτό; Είστε χιτλερικός; Πουθενά νομίζω δεν ακούστηκε κάτι τέτοιο. Πώς το ξέρετε εσείς αυτό;!

-Ότι ήθελαν να κάνουν… «ντιντή» τον Χίτλερ; Όχι. Δεν το ξέρω εγώ. Το ξέρει ο Δόκτωρ Φόρντ. Εγώ την δική του μαρτυρία απλώς αναφέρω.

-Και τι λέει τέλος πάντων… ποιος είναι αυτός ο Φόρντ και πώς το ξέρει;

-Ορίστε! Κυττάξτε εδώ, είναι δημοσιευμένο: ‘Σε μία πολύ ενδιαφέρουσα αποκάλυψη που προκαλεί ερωτηματικά αλλά… και γέλια προέβη ο καθηγητής Μπράιαν Φορντ, ο οποίος υποστηρίζει ότι Άγγλοι πράκτορες κατά το δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο σχεδίαζαν να ρίξουν θηλυκές ορμόνες στο φαγητό του Αδόλφου Χίτλερ για να τον μετατρέψουν σε… «ντιντή»…’!

-Μα γιατί να το κάνουν αυτό;!-Το λέει στην συνέχεια: ‘Σύμφωνα με όσα

αποκαλύπτει ο Φορντ στο βιβλίο του οι μυστικές υπηρεσίες των Βρετανών σκόπευαν να ρίξουν

οιστρογόνα στο φαγητό του Χίτλερ, επειδή οι συγκεκριμένες ορμόνες δεν έχουν γεύση και θα μπορούσαν να περάσουν από τους δοκιμαστές τροφίμων του ηγέτη των ναζί χωρίς να γίνουν αντιληπτές...’

-Ναι, αλλά γιατί; Τι θα πετύχαιναν;-Σας είπα, το λέει: ‘Οι Άγγλοι ήθελαν να κάνουν

θηλυπρεπή τον Χίτλερ γιατί έτσι πίστευαν ότι θα τιθασέψουν την οργή του και τη δίψα του για αίμα και πόλεμο...’

-Είπατε την λέξη δίψα και αισθάνομαι ότι διψώ τρομερά κι εγώ. Με συγχωρείτε, θα πάω στο μπάρ να πιώ κάτι…

-Θα σας συνοδέψω, εάν το θέλετε, να συνεχίσουμε και την συζήτησή μας διότι βλέπω σας ενδιαφέρει…

Αλλά, δεν προλάβαμε να ξεκινήσουμε, η πόρτα του κουπέ άνοιξε διάπλατα με πάταγο, ένας αστυνομικός σωστή πρασινοσκουφίτσα μπούκαρε στην είσοδο με κάτι ‘ρηχά είναι ρέ, μπήτε’, ‘πολιτσάη κοντρόλ’ και ξανά ‘μπήτε’ ούντ πασπόρτεν… βλέποντάς μας να τον κυττούμε κάπως ξαφνιασμένοι, ‘πασπόρτ σίλ βου πλέ…’, ‘γιόρ πάσπορτς’, ‘πασαπόρτι’.

-Ώ μάλιστα. Υπηρεσία συνόρων. Θέλετε τα διαβατήριά μας… Το πασαπόρτι της δίμετρης τσέχας δεν τον προβλημάτισε και τόσο, το έρριξε μια ματιά, στην φωτογραφία και μετά στο πρόσωπό της στάθηκε το διερευνητικό του βλέμμα και της το επέστρεψε,

λέγοντας: ‘η φράου Aimee Zborowski; πηγαίνετε στην Γαλλία για ποιόν λόγο; Ζήντ Ζή στουντέντ; Γιαβόλ, γιαβόλ φροϋλάϊν, άλλες ζήντ ήν όρντνουνγκ. Γκούτε ράηζε’.

Εγώ δεν ξεμπέρδεψα εύκολα. Τον μπέρδευε βασικά το ‘Γκρήχιενλαντ’ που ήταν η χώρα η οποία εξέδωσε αυτό το περίεργο, διπλάσιο από κείνο της τσέχας, διαβατήριο, ίσως επειδή, προς μέγιστη έκπληξη και της τσέχας, είχε για καπλάντισμα με την ΑΓΓΛΙΚΗ σημαία!

Δεν έφταιγα εγώ. Σε ένα περασμένο μου ταξείδι, μάλλον κάποιο πρακτορείο ταξειδίων, αν θυμάμαι καλά, είχε καμπλαντίσει όλα τα διαβατήρια των ταξειδιωτών μ’ αυτό το …πλαστικό. Επειδή εφάρμοζε τέλεια, βρήκα μεγαλύτερη φασαρία να το βγάλω, ή για πλάκα, τέλος πάντων, συχνά ταλαιπωρούσε κόσμο στα σύνορα χωρών, αυτό το παράδοξο διαβατήριο με την αγγλική σημαία μπρός και …πίσω και το Γκρήχενλαντ. Πώς στην οργή με κάναν …ισπανό, είναι ένα μυστήριο που δεν το έχω λύσει: ‘Ο κύριος Γκαρθία;’ –Όχι. ‘-Γκατσιόζο;’ –Νάην! Γάτσιας. ‘-Γκιάτζιας;’, -Κάπως έτσι. Το είπατε πιο σωστά… -Και πάτε στην Γαλλία για τουρισμό;

-Εγώ στην Γαλλία για τουρισμό;! Ποτέ των ποτών. Απλώς, πρέπει να διασχίσω αυτό το καταραμένο κράτος που βρίσκεται στον δρόμο μου… ‘βία Φράνκράηχ τσού Ένγκλαντ, που… την αγαπώ!...’

Η Έμμα (τελικά αυτό ήταν το όνομα της δίμετρης), ξεκαρδίστηκε να γελάη κι αυτό ίσως με έσωσε διότι ο γερμαναράς ή ό,τι ήταν τέλος πάντων ο ελεγκτής είχε αγριέψει κάπως. ‘Φαίνεται πόσο αγαπάτε την Αγγλία που ντύσατε το διαβατήριό σας με την αγγλική σημαία! Γι’ αυτό το κάνατε αυτό; Ενώ είστε έλληνας. Γιατί δεν αγαπάτε την Ελλάδα και …μας μπερδεύετε κύριε Γκατσιόζο;’

-Νήχτ Γκατσιόζο μάϊνε γναίντιγκε Χέρν. Γάτσιας.-Εντσούλντιγκουνγκ… Γκιάτζιας. Γιαβόλ. Γκούτε

ράηζε τσού ήνεν, άουχ. Αουφβήντερζεεν’.

Μόλις έφυγε ο παρείσακτος, η Έμμα ξέσπασε σε ένα νευρικό ακατάπαυστο γέλιο κι όσο εγώ παρέμενα σοβαρός και βλοσυρός, άλλο τόσο ξεκαρδιζόταν και ένοιωθα ότι με κορόϊδευε. Κάποτε φαίνεται το κατάλαβε

και θέλησε να δικαιολογηθή: ‘-Έτσι πάντα τυραννάτε τους ανθρώπους που απλώς κάνουν την δουλειά τους;’

-Και ποια είναι η δουλειά τους; Να με κάνουν ισπανό; Δεν είδατε που με είπε Γκαρθία και Γκατσιόζο, δεν ξέρω κι εγώ τέλος πάντων; Εσάς γιατί σας είπε σωστά ‘Ζμπορόφσκυ’;

Ξανά γέλια. ‘Δεν μπορώ να το περιγράψω αυτό που συμβαίνει με σας! Είστε έλληνας και μου δείξατε με όλους τους τρόπους ότι ΜΙΣΕΙΤΕ την Αγγλία, τους εγγλέζους και ο,τιδήποτε αγγλικό. Κι όμως την ίδια στιγμή έχετε καμουφλάρει το διαβατήριό σας με την αγγλική σημαία και μπερδεύετε τους ανθρώπους… Έχετε καμμιά εξήγηση για όλα αυτά;…’

Είχα αλήθεια εξήγηση; Πώς να της πώ ότι δεν υπάρχει κακό σ’ αυτόν τον μάταιο κόσμο που δεν έχουν κάνει αυτοί οι πούστηδες οι εγγλέζοι ενάντια στην δυστυχισμένη μου πατρίδα; Μήπως θα φαινόμουν στα μάτια της περισσότερο τρελλός παρά πατριώτης; Και πώς θα εξηγούσα την …λατρεία στην εγγλέζικη σημαία; ‘-Αγαπητή φροϋλάϊν Ζμπαρόφσκυ, νομίζω ότι θα χρειαζόμουνα τώρα, έτσι όπως με στριμώξατε, μια εξίσου όμορφη με σας ψυχολόγο παρά μια μαθηματικό

με τετράγωνη λογική, μπάς και μάθω κι εγώ την εξήγηση σ’ αυτά τα μυστήρια. Πάντως μην ανησυχείτε καθόλου. Σας διαβεβαιώ ότι δεν είμαι κατάσκοπος. Λίγο αντιφατικός ίσως. Κι όλος ο κόσμος είναι αντιφατικός. Δεν είναι; Και σείς αγαπητή μου, είστε αντιφατική…’

-Εγώ; Είμαι λέτε αντιφατική; Γιατί το λέτε αυτό;-Παριστάνετε την Τσέχα, σπουδάζετε στην Γαλλία,

μιλάτε τα αγγλικά με Οξφορδιανή προφορά, ενώ θα περίμενα να είστε ας πούμε στο Ισραήλ και να μιλάτε ιβρίτ ή το πολύ πολύ γίντις.

Εξεπλάγη. Κύτταξε το στήθος της, βεβαιώθηκε για κάτι, (αργότερα κατάλαβα τι ήταν αυτό, ένα μενταγιόν με την σιωνιστική σφραγίδα σε ασήμι, αλλά δεν φαίνονταν καθότι το είχε ‘από μέσα’, αυτό ήταν εκείνο που θέλησε να βεβαιωθή), και πιο πολύ έκπληκτη με ρώτησε, ‘μη μου πήτε ότι κι εσείς είστε εβραίος και καταλάβατε την καταγωγή μου!...’.

-Στα μαθηματικά έχετε την επαγωγική μέθοδο. Εάν την χρησιμοποιήσετε στην περίπτωσή σας θα βρήτε πράγματα που δεν θα μπορούσατε ούτε να τα ονειρευτήτε. Φυσικά, δεν είμαι εβραίος. Εσείς

πιστεύετε ότι είστε. Κι όμως. Ούτε εγώ είμαι εβραίος, αλλά ούτε κι εσείς είστε εβραία.

Τι;! Βεβαίως είμαι ισραηλίτισσα από την Τσεχοσλοβακία γέννημα θρέμμα…

Μέσα μου σκεφτόμουν ‘είσαι όχι μόνο γέννημα θρέμμα, αλλά και ένα στρέμμα!’. –Για σκέψου Έμμα. Η οικογένειά σου, οι γονείς σου και οι παπούδες σου, δεν γεννήθηκαν στο Uman; [*δές για το Ούμαν, στο μελλοντικό, ‘Τι χρωστάμε στους Χαζάρους]

Την τρέλλανα κυριολεκτικά! –Πού το ξέρεις αυτό;! Πώς μπορείς να το ξέρης αυτό; Ανεφώνησε, μάλλον τρομαγμένη, καθώς άγγιζα ένα ‘βαθύ’ μυστικό της ταυτότητάς της.

-Λοιπόν, όχι Έμμα. Δεν είσαι εβραία όπως νομίζεις. Είσαι Χαζάρα.

-‘Μα… οι χάζαροι, όπως τους λές, είναι εβραίοι! Το 95% των σημερινών εβραίων, είναι χάζαροι που πάει να πή εβραίοι…’. Μάλλον, θυμωμένη, έβγαλε το μενταγιόν με την ασημένια σιωνιστική σφραγίδα ‘έξω’ απ’ το πουλόβερ, σε μια κίνηση αμηχανίας.

-Καλά. Πιστεύεις ότι είσαι εβραία. Λοιπόν, είσαι θρησκευόμενη εβραία ή άθεη σιωνίστρια, όπως δείχνει το μενταγιόν σου;

-Και τι σημασία έχει αυτό; Εβραίοι υπάρχουν πολλών ειδών. Καμμιά σημασία δεν έχει η θρησκευτική εκδήλωσή μας. Όλοι μας είμαστε εβραίοι!...

-Ναί; Είσαι βέβαιη; Τότε γιατί ο εβραίος Στάλιν έφαγε τον εβραίο Τρότσκυ;

-Ο Στάλιν δεν ήταν εβραίος. Ο Τρότσκυ ήταν. Άρα κάποιος που δεν ήταν εβραίος σκότωσε κάποιον εβραίο και δεκάδες χιλιάδες άλλους εβραίους μπολσεβίκους επειδή θεωρούσε ότι εμπλέκονταν σε κάποια παγκόσμια σιωνιστική συνομωσία. Έτσι έχει το ζήτημα και δεν καταλαβαίνω τι θέλεις να πής.

-Λέω ότι έχεις μεγάλο λάθος για τον Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζιουγκασβίλλι. Το ίδιο το όνομά του,

μεταφράζεται ‘Εβραιόπουλος’! αλλά θα δεχθώ αυτό που λές. Και πάω στην ουσία. Ο Τρότσκυ δολοφονήθηκε. Σωστά;

-Ναι. Κατά διαταγήν του Στάλιν. Εκατομμύρια δολοφονήθηκαν και αρκετοί απ’ αυτούς ήταν εβραίοι, όπως ο Τρότσκυ και η ίδια η γυναίκα του Στάλιν…

-Και ΟΙ ΤΡΕΙΣ!-Τι και οι τρείς;-Και οι τρείς γυναίκες του εβραίου αρχιραββίνου

Στάλιν ήταν εβραίες, όχι μόνο η μία κι αν θές το συζητάμε!

-Ο Στάλιν ήταν …αρχιραββίνος!; Αυτό είναι μεγάλη σαχλαμάρα. Πρωτάκουστο.

-Βέβαια πήγαινε να το παίξη και παπάς. Σπούδασε αρκετά χρόνια σε εκκλησιαστικό σεμινάριο για ορθοδόξους ιερείς. Μια χριστιανική εκκλησιαστική σχολή δηλαδή. Ίσως αυτό να σε μπερδεύη, καθότι ανήκε στους πράκτορες διεισδύσεως και σφετερίστηκε τον ρόλο του ηγεμόνα των πρακτόρων επικρατήσεως…

-Τι είναι αυτοί οι πράκτορες διεισδύσεως και οι πράκτορες επικρατήσεως πάλι!; Πράκτορες τίνος;

-Έχουμε χρόνο να το συζητήσουμε ως το Παρίσι κι όσο χρόνο θες. Με στοιχεία. Είσαι σε θέση πιστεύω να τα ελέγξης. Αλλά για εξήγησέ μου πως ένας ΕΒΡΑΙΟΣ, δικός σου πρόγονος ήταν εκείνος, ο Μάκ Ζμπορόφσκυ που έφαγε τελικά όχι μόνον τον ΕΒΡΑΙΟ Τρότσκυ κι άλλους εκατό, αλλά ξεκλήρισε την ίδια την γενιά του Τρότσκυ, αφού έφαγε τον γυιό και διάδοχό του. Θα το ξέρης φαντάζομαι καλά και θα έχης κάποια εξήγηση και περιμένω ανυπόμονα να μου την πής, εφόσον θα το ήθελες.

-Ξέρεις τον θείο μου!; Δεν το πιστεύω…

-Ο θείος σου όπως τον λές, ήταν από τους μεγαλύτερους κατασκόπους όλουν των εποχών, ο πιο

επιτυχημένος κατάσκοπος θα έλεγα, αν δεν ήξερα κι άλλους καναδυό που θα διεκδικούσαν τον ίδιο τίτλο. Συνάμα βέβαια ήταν και καταπληκτικός επιστήμων, ένας απ’ τους πιο εκλεκτούς καθηγητές στο Χάρβαρντ. Μελέτησα τα βιβλία του, ειδικά εκείνο για το Στέτλ και νομίζω ότι ήταν από τα πιο εμπεριστατωμένα και ενδιαφέροντα συγγράμματα που έχω μελετήσει στην ζωή μου…

-Τι;;; διάβασες τα βιβλία του θείου μου; Για περίμενε… Σηκώθηκε, κατέβασε το σάκ βουαγιάζ δίπλα στην βαλίτσα της κι έβγαλε το βιβλίο του Ζμπορόφσκυ για το οποίο μόλις της είχα μιλήσει. ‘Το έχω δύο χρόνια και διάβασα λίγες σελίδες! Εσύ μου λές ότι διάβασες αυτό το βιβλίο;!’

-Μάλιστα. Κι όχι μόνο αυτό. Το έχω υπομνηματίσει κι όλας, αν σε ενδιαφέρη. Διάβασα όλα σχεδόν όσα έχουν δημοσιευθεί από τον θείο σου ή για τον θείο σου.

-Τι;! Γιατί;;; τι λόγους έχεις να το κάνης αυτό;!

-Τώρα την πάμε αλλού την συζήτηση αγαπητή Έμμα; Έτσι νομίζεις θα γλυτώσης την απάντηση που αναμένω από σένα;

-Από μένα; Θές κάποια απάντηση; Τι;-Δεν είπες πώς …διψούσες; Γιατί σου έφυγε η

δείψα έτσι ξαφνικά; Ήρθε ο γερμαναράς και μας άφησε στην μέση, ενώ σχεδιάζαμε να πάμε στο μπάρ…

Χαμογέλασε. Ήταν πολύ όμορφη όταν χαμογελούσε. ‘-Μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα…’, συνέχισα.

-Τι πρόβλημα υπάρχει; Είπε αγριεμένη. Πάμε. Έχεις δίκαιο, το ξέχασα και τώρα, με την συζήτηση βλέπεις… τώρα που το ανέφερες αισθάνομαι ξανά ότι διψώ τρομερά. Βεβαίως, πάμε.

Σε λίγο καθήσαμε σχεδόν μόνοι μας στο μπαράκι του τραίνου και ζήτησε να μάθη ‘τι σκέπτομαι και σοβάρεψα ξαφνικά’. -Να σκέφτομαι… τις κακές γλώσσες, τι σχόλια θα κάνουν να βλέπουν μια τόσο ωραία κοπελλιά να την συνοδεύη ένας μπασμένος, κοντός…

-Μα δεν είσαι τόσο …κοντός όσο νομίζεις. Και τι να κάνουμε; Ούτε εγώ φταίω που είμαι λίγο ψηλή. Κι ούτε κουτός μου φαίνεσαι. Κομπλεξικός ίσως. Αλλά όλοι οι άνδρες μόλις βρίσκεστε μπροστά σε μια

γυναίκα ψηλότερή σας, χάνετε το έδαφος κάτω από τα πόδια σας… το ζώ συχνά βλέπεις.

-Δηλαδή, αν κατάλαβα καλά, με βρίσκεις … νοστιμούλη; Και δεν θεωρείς παράτερο να σε συνοδεύω στα έκθετα βλέμματα ανδρών με αντίστοιχα προσόντα των δικών σου οι οποίοι θα σκάνε από την …ζήλεια; Κι αυτό το ζώ συχνά κι εγώ, βλέπεις.

-Ναί; Βγαίνεις έξω συχνά με γυναίκες πιο ψηλές από σένα; Κι αυτά τα δυστυχή πλήθη που σε ζηλεύουν τι κάνουν δηλαδή;…

Με έπεισε ότι δεν υπήρχε πρόβλημα, καθόμασταν λοιπόν αναπαυτικά στο μπάρ κι απολαμβάναμε, εκείνη μια κανάτα τσάϊ με φρυγανιές κι εγώ το κλασικό μπατίτα ντί κόκκο. Με απείλησε μάλιστα ότι αν ξανακάνω κάποιο κομπλεξικό σχόλιο περί της εκπάγλου καλλονής της, θα θύμωνε πολύ. ‘-Άστα αυτά. Δεν τα χρειαζόμαστε. Είδα ότι είσαι ένας πολύ ευγενικός άνθρωπος, θα προσέθετα μάλιστα και εξόχως ενδιαφέρων…’

Τώρα ήρθε η σειρά μου να την απειλήσω ότι θα θύμωνα πολύ, αν δεν τα άφηνε αυτά. Προφανώς

κατανοήσαμε και οι δυό μας ότι εκείνο που χρειάζονταν ήταν λίγος χρόνος κι αυτά τα κομπλεξικά ένθεν κακείθεν θα φεύγαν από μόνα τους. Θα φεύγαν αυτά και θα έρχονταν άλλα. Σαν τι;

Ήθελε να μάθη γιατί μισούσα τόσο τους εγγλέζους και της εξήγησα ότι έχουμε λογαριασμούς πολλών αιώνων. Θέλησε να μάθη περισσότερα: -Πόσο παλιά δηλαδή; Από τον περασμένο αιώνα;

-Κι απ’ τον πρό-περασμένο… της απάντησα.-Ναί; Πέσ’ μου ένα παράδειγμα.Δεν ήταν γραφτό ωστόσο να της πώ εκείνη την

στιγμή το ‘παράδειγμα’ που ήθελε, αν και στις επόμενες ώρες ως το Παρίσι, άκουσε εκατοντάδες παραδείγματα. Αυτό συνέβη όταν ένα άλλο ζευγαράκι, πλησίασε με έκδηλη χαρά προς το μέρος μας. Η Έμμα σηκώθηκε κι εκείνη όρθια. –Ώ, να σας συστήσω. Από δώ ο συμφοιτητής μου ο Ιβάν και η κοπέλα του Έλενα. Σπουδάζουμε μαζί στο Παρίσι.

-Πολλούς μαθηματικούς βλέπω βγάζει η Τσεχία! Είπα, προσπαθώντας να κάνω κάποιο άστοχο κοπλιμάν.

-Όχι! Είπε γελώντας η Έμμα. Ο Ιβάν δεν είναι από την Τσεχία, αλλά από την Ουγγαρία και η Έλενα από την Αυστρία. Ούτε σπουδάζουν μαθηματικά. Η Έλενα εργάζεται ως μοντελίστ και είναι πολύ καλή στην

δουλειά της, ντύνει την μισή αριστοκρατία του Παρισιού κι ο Ιβάν κάνει το διδακτορικό του στην Ιστορία νομίζω, έ Ιβάν;

-Όχι Έμμα. Το διδακτορικό μου είναι μάλλον στην διεθνή πολιτική, αν και έχει ιστορικό περιεχόμενο.

-Έτσι νόμισα. Αυτή την γνώμη είχα…, είπε με έκπληξη η Έμμα. Εσύ, συνέχεια για ιστορία δεν μιλάς;

Δεν μπερδεύτηκε μόνο η Έμμα, αλλά κι εγώ. Στην έκπληξή μου ο Ιβάν, διευκρίνησε ότι στην Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, υπάρχει κάποιος Τομέας που ασχολείται με την Διπλωματική Ιστορία και το διδακτορικό του έχει να κάνη με τις διπλωματικές συγκρούσεις στην Ανατολική Μεσόγειο τον περασμένο αιώνα.

-Γι’ αυτό ακριβώς μιλούσαμε κι εμείς λίγο πρίν έρθετε! Του είπα σοβαρός, προς μεγάλη του έκπληξη που μάλλον θα σκέφτονταν ότι τον κοροϊδεύω.

-Σας μιλώ σοβαρά, του είπα. Την ώρα που ερχόσασταν η Έμμα ήθελε να μάθη γιατί μισώ τους εγγλέζους τόσο πολύ κι εγώ της απήντησα ‘για όλα τα κακά που έχουν κάνει στην πατρίδα μου’, αρχίζοντας να της δίνω παραδείγματα…

Εξήγησα ότι είμαι από την Ελλάδα κι ο Ιβάν έδειξε τρομερό ενδιαφέρον. Πιο πολύ τον ενθουσίασε που είχαμε μια συζήτηση στην οποία ταίργιαζαν τα

ενδιαφέροντά του! μάλιστα πρότεινε να την συνεχίσουμε και στην διάρκεια ζήτησε μάλιστα την άδειά μου να κρατήση μαγνητοφωνημένες τις συζητήσεις μας που τις έβρισκε όλο και περισσότερο ενδιαφέρουσες για το διδακτορικό του. Επίσης, γνώριζε σχεδόν άριστα τα ελληνικά, όπως μου εξήγησε τελείωσε τις δυό τελευταίες τάξεις του Δημοτικού στην Κύπρο όπου ο πατέρας του εργάζονταν ως υπάλληλος εκεί στην Πρεσβεία της πατρίδας του. Η μητέρα του επίσης που ήταν σερβίδα, θυμώταν ότι, όπως του είχε πεί κάποιος μακρινός της πρόγονος ήταν έλληνας.

Λοιπόν, η Έμμα θα είχε την ευκαιρία να ακούση τα παραδείγματά της και να κρίνη τον μισοαγγλισμό μου, αλλά κι ο Ιβάν να κάνη τις ερωτήσεις του και να λάβη τις απαντήσεις που τις έβρισκε αξιόλογες καθότι πήγα και πήρα από τον σάκκο μου τα τετράδια που είχα καταγράψει τις σημειώσεις μου. Είχαμε λοιπόν μια εξαίρετη συζήτηση αφού και σε μένα δόθηκε η δυνατότητα να ανακεφαλαιώσω τρόπον τινά κάποια από όσα είχα μαζέψει για τις εγγλέζικες κακουργίες εναντίον της πατρίδας μου.

Η Έλενα; Στο μεγαλύτερο μέρος, άκουγε με ενδιαφέρον την συζήτησή μας και ευγενικά κάποια

στιγμή πήγαν στο διπλανό τραπεζάκι με την Έμμα να συζητήσουν για ‘μόδα’, φκιάχνοντας κάποια μοντελάκια με μολύβι, σβύνοντας και ξανασχεδιάζοντας. Έτσι περίπου κράτησε η συζήτησή μας κάποιες ώρες μέχρι το Παρίσι.

Ο Ιβάν, ευγενικά με διεβεβαίωσε ότι θα μου έδινε αντίγραφα των συζητήσεών μας από τις κασέττες που άλλαζε με σπουδή κάθε μισάωρο περίπου στο μαγνητόφωνό του. Ουσιαστικά η συζήτηση έγινε ανάμεσα στον Ιβάν και σε μένα. Από τα αντίγραφα των μαγνητοφωνημένων αρχείων της συζητήσεώς μας είναι όσα ακολουθούν

Απόστολος: -Η Έμμα ήθελε να της δώσω κάποιο παράδειγμα Ιβάν. Άς ξεκινήσουμε με αυτό: Στα 1766 η τσαρίνα Αικατερίνη, είχε στείλει στη σκλαβωμένη Ελλάδα τον έλληνα λοχαγό Παπάζωλη, που υπηρετούσε στο ρωσσικό στρατό, με εντολή να ξεσηκώση τους έλληνες και να οργανώση επαναστατικά κινήματα. Ο Παπάζωλης έκανε καλά την δουλειά του. Δεσποτάδες, κοτζαμπάσηδες, αρματωλοί άκουσαν το κήρυγμά του κι ετοιμάστηκαν να επαναστατήσουν, όταν θα ερχόταν ο ρωσσικός στόλος στο Αιγαίο.

Ιβάν: -Νομίζω οι ρώσσοι δεν τα πήγαιναν καθόλου καλά με τους τούρκους. Απ’ όσο ξέρω έχουμε πολλούς ρωσσοτουρκικούς πολέμους. Πώς σχετίζονται με σας;

Απόστολος: -Κύττα. Στα 1768 άρχισε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος και στα 1770 κατέβηκε ο ρωσικός στόλος με αρχηγούς τους αδελφούς Ορλώφ. Ο Μωριάς επανεστάτησε καθώς και τα Σφακιά της Κρήτης και άλλες περιοχές. Οι ρώσσοι στον Τσεσμέ της Μικρασίας έκαψαν την τουρκική αρμάδα και για μιά στιγμή φαινόταν πως η Ρωμηοσύνη θα κέρδιζε την λευτεριά της. Ωστόσο, η επαναστατική εκείνη εξέγερση δεν πέτυχε γιατί δεν ήταν καλά οργανωμένη κι έτσι δεν βγήκε σε καλό.

Ιβάν: -Γιατί;Απόστολος: -Υπήρξαν περιπλοκές. Οι τούρκοι

κινητοποίησαν απο την Αρβανιτιά πολλές δυνάμεις και όχι μόνο έπνιξαν στο αίμα την επανάσταση του Μωριά, αλλά και ρήμαξαν τον τόπο. Όπως όμως έγινε γνωστό πιό ύστερα, ο κυριότερος λόγος της αποτυχίας ήταν διότι ο σουλτάνος είχε μάθει πως ετοιμαζόταν κίνημα στον Μωριά και πήρε απο πρίν τα μέτρα του.

Ιβάν: -Πώς το έμαθε; Και σείς πώς το ξέρετε αυτό;Απόστολος: -Όχι δεν το ξέρουμε, αλλά… η τόσο

γρήγορη κινητοποίηση του τουρκικού στρατού μόνον έτσι εξηγείται. Το Φόρεϊν Όφφις, που απο τους πράκτορές του ήξερε την ετοιμασία της επανάστασης, είχε προδώσει τα σχέδια των γραικών στην τουρκική κυβέρνηση. Αυτό έγινε ολοφάνερα.

Ιβάν: -Οι εγγλέζοι δηλαδή σας ρουφχιάνευαν;! Πού βασίζεσαι και το λές αυτό; (Του ζήτησα να περιμένη λίγο να πάρω από το σακίδιό μου κάποιες ακόμα σημειώσεις).

Απόστολος: -Σωστά. Δεν το λέω εγώ αλλά κάποιος συμπατριώτης μου Λέων Βούλγαρης, στο δυσεύρετο σήμερα βιβλίο του ‘Αποκαλυφθήτω η αλήθεια’ που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1878, το οποίο, στην σελίδα 16 γράφει: «Κατά το 1769, ότε ανεφάνησαν αι πρώται εταιρίαι Κρεββατά, Μούρτζινου καί Καρδαρά {στον Μωριά} κατεπροδόθησαν εις το Δουβλέτιον της Κωνσταντινουπόλεως υπό των πρωθυπουργών της Αγγλίας Τζατάμ {Chatham} και Γράφτωνος. Ποία δέ η συνέπεια των {επαναστατικών} εκείνων εταιριών

υπήρξεν; Η έν Πελοποννήσω τότε συμβάσα καταστροφή και σφαγή».

Ιβάν: -Είχαν οι εγγλέζοι πράκτορες λοιπόν, που εργάζονταν εναντίον σας;

Απόστολος: -Αν είχαν; Κύτα εδώ τι λέει κάποιος Σάθας, (στο βιβλίο του ‘Τουρκοκρατούμενη Ελλάς’, στις σελίδες 473 – 474): ‘Οι άγγλοι μάλιστα πράκτορες που εκείνον τον καιρό είχαν γεμίσει την Ιταλία και την Μεσόγειο τα κατάφεραν να ξεγελάσουν πολλούς μανιάτες και να τους πάνε στην Αμερική. Ο άγγλος πράκτορας, που μπαρκάρησε τους μανιάτες για την Αμερική, λεγόταν Τζών Τόρνβουλλ {Thornbull}. Αυτό έγινε στα 1767. Ακόμα είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν εχθρότητα ανάμεσα στους μανιάτες και στους ρώσσους κι έτσι το πιό μαχητικό στοιχείο του Μωριά δεν πήρε μέρος στην εξέγερση.

Ιβάν: -Από τότε λοιπόν! Η Αγγλία υπονομεύει το έθνος σας. Αλλά γιατί;

Απόστολος: -Ναι. Απο τότε η Αγγλία άρχιζε βλέπεις να παίζη ενεργητικό ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο. Στα χρόνια αυτά {κυρίως ύστερα απο την γαλλική επανάσταση} είχε δυό μεγάλους ανταγωνιστές στην βαλκανική και στην μεσογειακή λεκάνη, την Ρωσσία και την δημοκρατική Γαλλία. Η προσπάθεια της αγγλικής πολιτικής συγκεντρωνόταν στο πώς θα πάρη βάσεις στην Μεσόγειο για να μπορέση αποτελεσματικά να εκμηδενίση την γαλλική και ρωσσική επιρροή και παράλληλα να κατέχη στρατηγικά σημεία για να μπορή ν' αποκρούση κάθε κίνδυνο στα μεσογειακά της συμφέροντα απο την Γαλλία και την Ρωσσία. Όσον καιρό πολεμούσε την δημοκρατική Γαλλία και τον Ναπολέοντα, κρατούσε "φιλική" στάση απέναντι στην

Ρωσσία. Όταν όμως εκτοπίστηκαν οι γάλλοι απο την Μεσόγειο, έβαλε χέρι στα Εφτάνησα.

Ιβάν: -Στα Επτάνησα; Πώς;Απόστολος: -Σιγά σιγά. Στην αρχή {το 1809} έκανε

κατοχή στα μικρότερα νησιά και στα 1815 ολοκλήρωσε την κατοχή της, παίρνοντας την Κέρκυρα και τους Παξούς. Στην αντικρινή όμως ηπειρωτική ακτή η Πάργα, που ήταν πρίν γαλλική κτήση, για να μην παραδωθή στους τούρκους αναγκάστηκε να ζητήση την σγγλική προστασία. Οι Άγγλοι δέχτηκαν την αίτηση των Παργιανών, αλλά άρχισαν αμέσως να διαπραγματεύονται το πούλημα της Πάργας στους

τούρκους. Οι διαπραγματεύσεις τελείωσαν στο τέλος του 1818.

Ιβάν: -Πώς; Έγινε κάτι; Απόστολος: -Ναί. Οι τούρκοι πλήρωσαν 156

χιλιάδες λίρες για αποζημίωση και αναγνώρισαν την αγγλική κατοχή στα Εφτάνησα. Έτσι οι δυστυχισμένοι Παργιανοί αναγκάστηκαν την μεγάλη Παρασκευή του 1819 να εκπατριστούν. Οι άγγλοι μάλιστα δεν τους επέτρεψαν να πάρουν τίποτε απο την κινητή περιουσία τους. Το ανοσιούργημα αυτό των άγγλων, προκάλεσε την αγανάκτηση μέσα στους κύκλους των προοδευτικών στοιχείων της Ευρώπης, ενώ η λαϊκή μούσα καταριότανε τους άγγλους και στιγμάτισε την αγγλική πολιτική, [όπως περιγράφουν στις μελέτες τους οι ερευνητές Μίλλερ - Λάμπρος, ‘Η Τουρκία καταρρέουσα’, σελ. 82, ο Κυριακίδης στην ιστορία του Ελληνισμού τόμος Β, σελ. 277 κι ο Κανδηλώρος, στο έργο του ‘Φιλική Εταιρία’, σελ. 255].

Ιβάν: -Οι παργιανοί υπήρξαν θύματα των εγγλέζων λοιπόν…

Απόστολος: -Κι όχι μόνον αυτοί. Αλλά και οι εφτανήσιοι δεν πέρασαν καλύτερα κατά την περίοδο της αγγλικής κατοχής. Οι άγγλοι προσεταιρίστηκαν τα φεουδαρχικά και πλουτοκρατικά στοιχεία των νησιών {τους καταχθόνιους, όπως τους έλεγε ο λαός} και

εφήρμωσαν την πιό ωμή τρομοκρατία. Κάθε φορά που ο λαός ζητούσε το δίκιο του και οργάνωνε εθνικές εξεγέρσεις, οι άγγλοι έπαιρναν σκληρά μέτρα. Οι φυλακές είχαν γεμίσει. Οι αρχηγοί του λαού Ηλίας Ζερβός - Ιακωβάτος, Ιωσήφ Μομφεράτος, Δομενεγίνης κλπ, είχαν εξοριστεί. Πολλοί απο τους λαϊκούς αγωνιστές κρεμάστηκαν. Χωριά ολόκληρα κάηκαν. Ο τύπος φιμώθηκε και η δυστυχία και η πείνα ξεκλήρισαν τις λαϊκές μάζες...

Ζήτησε να μάθη ποια ήταν η στάση της Αγγλίας γενικότερα κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821 και του είπα ορισμένα από αυτά που γνώριζα: ‘-Όταν ξέσπασε η Ελληνική επανάσταση του 1821 ήταν επόμενο το Φόρεϊν Όφφις να μην δή με καλό μάτι την εθνική μας εξέγερση’.

Ιβάν: -Γιατί;

Απόστολος: -Πιστεύουμε ότι στην αρχή οι άγγλοι νόμισαν πως ο αγώνας για την εθνική μας ανεξαρτησία είχε υποκινηθεί απο τη Ρωσσία και γι' αυτό κράτησαν φανερά εχθρική στάση. O αγγλικός και αυστριακός στόλος εφήρμωσαν τον πιό στενό αποκλεισμό στην επαναστατημένη Ελλάδα και οι άγγλοι πρόξενοι παντού κατέτρεξαν τους έλληνες και προδίδαν τις κινήσεις των επαναστατών στους τούρκους πασσάδες. Ο άγγλος μάλιστα αρμοστής των Εφτανήσων, ο διαβόητος Μαίτλαντ, φέρθηκε πολύ σκληρά και απάνθρωπα όχι μόνο στους Φιλικούς των Ιονίων νήσων, αλλά και στα γυναικόπαιδα που πήγαν εκεί απο τον Μωριά και την Ρούμελη για να σωθούν απο τις σφαγές των τούρκων.

Ιβάν: -Και τι έκανε ακριβώς;Απόστολος: -Δές, το λέει ο Λ. Βούλγαρης, στο

βιβλίο που σου ανέφερα πρίν, [‘Αποκαλυφθήτω η αλήθεια’, σελ. 17], «Πόσα ωσαύτως γυναικόπαιδα ελλήνων φεύγοντα την μάχαιραν του εχθρού κατά την Επανάστασιν και αναζητούντα εκείσε {στα Εφτάνησα} άσυλον, δεν απεπέμφθησαν υπο της {αγγλικής} αρχής, ή

δεν κατεπροδόθησαν, αιχμαλωτισθέντα κατόπιν υπ' αυτού {του τούρκου}, και πάμπολα σφαγέντα; Η ιστορία της ημετέρας επαναστάσεως λεπτομερώς περιγράφει ταύτα».

Ιβάν: -Την εποχή εκείνη κυβερνούσαν την Αγγλία οι τόρρυς;

Απόστολος: -Βεβαίως, και ήταν προσκολημμένοι στην πολιτική του Πίττ. Οι άγγλοι τόρρυδες λοιπόν, εφαρμόζοντας πιστά την πολιτική του Πίττ, που τόνισε στο 1792 πώς: «δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην Ρωσσία να μεγαλώση και παράλληλα να μην αφήσουμε την Τουρκία να αδυνατίση», έδωσαν οδηγίες στους πράκτορές τους στα Επτάνησα και στην ανατολική Μεσόγειο, να κρατήσουν εχθρική στάση απέναντι στην αγωνιζόμενη Ελλάδα.

Ιβάν: -Έτσι εξηγείται η έχθρα τους λοιπόν.Απόστολος: -Δεν μιλάμε για έχθρα αλλά για

γενοκτονία. Γι' αυτό και ο υπουργός λόρδος Londoderry δήλωνε πως επιθυμεί να καταστή η Ελλάδα «όσο πιό πολύ λιγότερο επικίνδυνη και ο λαός της μικρόψυχος

σαν τις φυλές του Ινδοστάν», όπως αποκαλύπτει ένας δικός τους, [Κ. Τ. Άκερμαν, ‘Οι Έλληνες της σήμερον’, και δημοσιεύθηκε σε ελληνική μετάφραση από τον Ζυγομαλά, σελ. 110].

Ιβάν: -Είχατε κι άλλους εχθρούς ή αυτοί ήταν μόνο;

Απόστολος: -Αν είχαμε; Μπόλικους. Κι όλοι αυτοί συνεργάζονταν εναντίον μας, συντονισμένοι από τους άγγλους! Ο Λοντόντερυ μάλιστα συναντήθηκε στο Αννόβερο με τον αυστριακό καγκελάριο Μέττερνιχ και συζήτησαν πάνω στο ελληνικό ζήτημα. Και οι δυό, αντιπροσωπεύοντας τις αντιδραστικές τάξεις των χωρών τους, βρέθηκαν σύμφωνοι, πως με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να επιτραπή, σε καμμιά δύναμη, να διαμελίση την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να διώξη τους τούρκους απο την Ευρώπη. Γι' αυτό η Ελληνική Επανάστασις πρέπει να καταπολεμηθή, επειδή, αν ενισχυθή, μπορεί να

βλάψη τα συμφέροντα όχι μόνο της Τουρκίας, αλλά και των Ευρωπαϊκών δυνάμεων...

Ιβάν: -Και τι έκαναν στην πράξη;Απόστολος: -Πολλά. Ο άγγλος πρεσβευτής πάλι,

στην Πόλη, ο Στράγγφορτ, δέχθηκε απο τον Σουλτάνο πρόταση να μετακληθούν απο την Μάλτα μερικά αγγλικά πολεμικά πλοία για να καθαρίσουν το Αιγαίο απο τον επαναστατικό ελληνικό στόλο. Ο Στράγγφορτ σε κάθε ευκαιρία έδειχνε τον φιλοτουρκισμό του και έκανε ότι του περνούσε απο το χέρι για να αντιδράση στην ρωσσική πολιτική.

Ιβάν: -Εγώ έχω ακούσει για φιλέλληνες…

Απόστολος: -Σωστά. Στην περίοδο αυτή, η αγγλική πολιτική ήταν πέρα για πέρα εχθρική πρός τον ελληνικό αγώνα και μόνο μερικοί ‘περίεργοι’ άγγλοι, όπως ο ποιητής λόρδος Βύρων, έδειχναν την δήθεν ‘συμπάθειά’ τους προς το αγωνιζόμενο ελληνικό έθνος. Οι λόρδοι Λοντόντερυ και Στράγγφορτ, ο ένας στο Λονδίνο κι ο

άλλος στην Πόλη, γνήσιοι αντιπρόσωποι και εκτελεστές των τόρρυδων, είχαν γίνει μαζί με τον αυστριακό Μέττερνιχ οι πιό καλοί συμβουλάτορες του Σουλτάνου.

Ιβάν: -Δηλαδή;Απόστολος: -Ο Λοντόντερυ; έβριζε και χλεύαζε τον

ελληνικό αγώνα και αποκαλούσε τους έλληνες ανθρωπάρια, ανάξια να ξεσκλαβωθούν κι ο Στράγγφορτ, ανεβοκατεβαίνοντας στα ανάκτορα του Σουλτάνου, έδιδε οδηγίες και ‘συμβουλές’ για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη κατάπνιξη της ελληνικής επαναστάσεως.

Ιβάν: -Δεν μπόρεσαν να την σταματήσουν όμως, έ;

Απόστολος: -Κάναν ό,τι μπορούσαν πάντως. Ο Μέντελσον Βαρτόλδυ, στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, [έγινε ελληνική μετάφραση από κάποιον Βλάχο Α, στην σελίδα 413], αναφέρει γι’ αυτόν τον Λοντόντερυ: «Η προσωπική αυτού έν Κωνσταντινουπόλει θέσις ήν τοσούτον ανώμαλος, ώστε ηδύνατο να λαλή δίκην Μέντορος πρός τους τούρκους. Γνήσιος τόρρυς και αδιάλακτος πολέμιος των

φιλελευθέρων στοιχείων, άτινα υπεστήριζον τον ελληνικόν αγώνα, ελάλει πάντοτε περί των ελλήνων ώς συναγελασθέντος συρφετού και αναφανδόν καθωμολόγη τας υπέρ της νίκης των τουρκικών όπλων ευχάς του».

Ιβάν: -Κι εσάς δεν σας υπεστήριζε κανένας;Απόστολος: -Αρχικά μάλλον κανείς. Όταν όμως

ύστερα απο τις σφαγές της Χίου, εξηγέρθη τόσο πολύ η κοινή γνώμη της Ευρώπης, ενάντια στην Τουρκία, ώστε αναγκάστηκε και αυτός ο Μέττερνιχ να συστήση στον Σουλτάνο μετριοπάθεια, το Φόρεϊν Όφφις, έκανε μέν πως κι αυτό ενδιαφέρεται για τους ‘χριστιανικούς’ πληθυσμούς, αλλά στην πραγματικότητα είχε δώσει οδηγίες στον Σουλτάνο, να μην υποχωρήση, [όπως σημειώνει ο Μέντελσον - Βαρτόλδυ, στον τόμο Α΄, σελίδα 417].

Ιβάν: -Όπως πάντα η Αγγλία είχε δυό γλώσσες…

Απόστολος: -Διχαλωτή γλώσσα, σαν φίδι. Σύμφωνα λοιπόν με την πολιτική που χάραξε το Φόρεϊν Όφφις, ο άγγλος αρμοστής στα Εφτάνησα Μαίτλαντ όχι μόνο καταπίεζε και τρομοκρατούσε τους εκεί Φιλικούς, μα και έπαιρνε μέτρα ενάντια στην επανάσταση. Γι' αυτό όταν

τον Απρίλη του 1822 έφτασε στην Κέρκυρα μιά αντιπροσωπεία απο την βασανισμένη Ελλάδα, την έδιωξε δηλώνοντας πως δεν αναγνωρίζει την ελληνική κυβέρνηση.

Ιβάν: -Ώ, είπε τέτοιο πράγμα και επισήμως;

Απόστολος: -Να στο διαβάσω ακριβώς όπως το λέει ο Πουκεβίλ: «Ο λόρδος μέγας αρμοστής των Ιονίων νήσων έλαβε τας επιστολάς σας λεγούσας ότι τας έστειλαν πρός αυτόν τινές αυτοονομαζόμενοι ‘Κυβέρνησις της Ελλάδος’, διά του απεσταλμένου αυτής, ευρισκομένου κατά το παρόν έν τούτω τω λιμάνι και διατεταγμένου παρά της περί ής ο λόγος αυτοονομαστού Κυβερνήσεως να έλθη είς λόγους μετά του λόρδου αρμοστού. Η Α.Ε. αγνοεί παντάπασιν, ότι υπάρχει "Προσωρινή Κυβέρνησις της Ελλάδος" διά τούτο δέν ημπορεί ν' αναγνωρίση παντάπασιν τοιούτον απεσταλμένον... Ή Α. Εξοχότης, αξιοί ο έν τώ λιμάνι τούτω άνθρωπος, ν' αναχωρήση εν ακαρεί», {δές: Πουκεβίλ, Ιστορία της Αναγέννησεως της Ελλάδος, τ. 30, ελληνική μετάφραση Ζαφειροπούλου, σ. 348 - 349}.

Ιβάν: -Μήπως επρόκειτο για ένα σύμπτωμα; Έχετε κι άλλους άγγλους σε υπεύθυνες θέσεις που έδειξαν τέτοια συμπεριφορά;

Απόστολος: -Σαν το προηγούμενο καθήκι που σου έδειξα, ίδια ήταν η συμπεριφορά όλων τους. Κι ο άγγλος πρόξενος στην Πάτρα Φίλιππος Γκρήν π.χ., στάθηκε ο χειρότερος εχθρός του Ελληνικού αγώνα και αισχρός καταδότης. Όχι μόνο προσπαθούσε ν' απογοητεύση τους πατρινούς και μωραϊτες, αλλά και έδινε πληροφορίες στους τούρκους για τις κινήσεις του επαναστατικού στρατού και ακόμα παρέδωσε έλληνες στους τούρκους και τους σφάξανε. Έφερε μιά ώρα γρηγορότερα τον Γιουσούφ πασά απο την Ήπειρο στην Πάτρα και κατακρατούσε την αξία της σταφίδας που αγόρασε απο τους χριστιανούς.

Ιβάν: -Οι δικοί σας δεν αντέδρασαν σ’ αυτό;Απόστολος: -Βεβαίως! Γι' αυτό του στάλθηκε μιά

έντονη διαμαρτυρία για τις φιλοτουρκικές και ανθελληνικές του ενέργειες, όπου καυτηριάζονταν η ελεεινή διαγωγή του…

Ιβάν: -Μια επιστολή μόνο ενάντια σε τέτοια κακουργήματα;

Απόστολος: -Αυτή την επιστολή έχω υπ’ όψιν μου όπως την παραθέτει ο Φιλήμονας: «Κύριε Φίλιππε Γκρήν... περί τα τέλη του απελθόντος μηνός ώς εκ της αποκρίσεως δήλον, την οποίαν απέστειλας ημίν, διά του δραγουμάνου σου Βαρθολομαίου, όστις και διά στόματος, μας εβεβαίωσεν ότι θέλει μείνης αδιάφορος είς τα μεταξύ ημών και των οθωμανών, ενόσω το βρεταννικόν κράτος μένει αδιάφορον...

Ιβάν: -Να. Παραδέχεστε λοιπόν κι εσείς ότι η επίσημη αγγλική πολιτική ήταν η ουδετερότης…

Απόστολος: -Άκουσε την συνέχεια της επιστολής να δής τι παραδεχόμαστε: ‘Πλήν, εν μέν λόγοις έδωκας υπόσχεσιν αδιαφορίας, εν δέ τοις έργοις διετέθης εχθρικώς είς το γένος των ελλήνων, καταπολεμών αυτούς αδιακόπως, διά μέσου κατασκόπων και ανταποκρίσεως μετά των οθωμανών, προδίδων πάντα τα κινήματα και στοχασμούς ημών, διά να προλαμβάνωσιν

εγκαίρως οί πολέμιοι ημών να τα αντιτρέπωσι, διά των οδηγιών σου’.

Ιβάν: -Ναί… φαίνεται ότι γνωρίζατε την πρόστυχη συμπεριφορά των άγγλων.

Απόστολος: -Βεβαίως γνωρίζαμε και τους καταγγείλαμε. Άκου την συνέχεια: ‘Έγραψας ευθύς είς τους εν Ιωαννίνοις πασσάδες και αμέσως έφθασεν ό Ιουσούφ πασσάς καί ο κεχαγιάς Μεχμέτ πασσάς με στρατιωτικήν δύναμιν. Έν τοσούτω δεν έπαυες καθ' ημέραν να στέλλης κρυφίως ανθρώπους σου εις τους έν τω Φρουρίω {της Πάτρας} κεκλεισμένους οθωμανούς, και να τους οδηγής πάντα τα τρέχοντα. Μας εμποδίζεις πλαγίω τρόπω πάντα τα κινήματά μας’.

Ιβάν: -Για την σταφίδα που ανέφερες πρίν, σας την έφαγαν;

Απόστολος: -Κάτσε, το γράφει παρακάτω: ‘Σάς εζητήσαμεν να μας πληρώσης την σταφίδα των ομογενών μας, όπου είχες προαγορασμένην καί αι διορίαι της πληρωμής ήσαν προαπερασμέναι καί απεκρίθης, ότι δέν πληρώνεις’.

Ιβάν: -Το περίμενα.

Απόστολος: -Άκου παρακάτω τι λέει για τον αχρείο: ‘Απέστειλας διά νυκτός είς το Καστέλι τόν αδελφόν σου και δραγουμάνον σου, και έφερε τον Ιουσούφ πασσά, δεικνύων είς αυτόν τόν τρόπον της εισόδου. Ετοίμασας κρυφίως σημεία όμοια με εκείνα, όπου εφόρουν οι χριστιανοί Έλληνες με το σημείον του σταυρού και τα έδωκας είς τους οθωμανούς να τα φορούν, διά να απατούν τους ομογενείς μας. Τέλος πάντων έβαλαν πυρκαϊάν είς όλην την πόλιν διά τής παρακινήσεως σου, ότε όλον το πράγμα, τόσον τών οσπιτιών, όσον και των εργαστηρίων, καθώς καί τού εμπορικού συστήματος, ηρπάγη μέρος μέν παρά των οθωμανών, το περισσότερον δέ από τους ανθρώπους σου και ούτως κατεκάη όλη ή πόλις’.

Ιβάν: -Έχεις δίκαιο. Πολύ πρόστυχη συμπεριφορά. Και έμεινε ατιμώρητος;

Απόστολος: -Δεν θυμάμαι. Κάτι λέει στην κατακλείδα της η επιστολή: «Όθεν καί επειδή εμεταχειρίσθης πράγμα εναντίον του ανθρωπίνου δικαιώματος και εναντίον των εθνικών νόμων... και έγινες αίτιος μεγίστης φθοράς και ζημίας πολλών μιλλιουνίων καί αιχμαλωσίας καί φόνων πολλών χριστιανών, σέ προτεστάρομεν διά του παρόντος εθνικού εγγράφου και να δώκης λόγον έν καιρώ, περί απάντων

των ανωτέρω συμβεβηκότων καί περί τών ζημιών, όπου παρανόμως έγινες αίτιος. Νεζερά 25 Απριλίου 1821. Οι εκ Πελοποννησίων πρόκριτοι του χριστιανικού γένους», {δές: Φιλήμονος Δοκίμιον Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Γ, 169 - 170}.

Ιβάν: -Στην διατριβή μου, έχω ένα κεφάλαιο για την οικονομική πολιτική της Αγγλίας στην Ανατολή τα χρόνια εκείνα και γνωρίζω καλά ότι η Αγγλία χρηματοδότησε τον αγώνα σας με τεράστιες δανειοδοτήσεις τότε. Δίχως αυτά τα λεφτά ίσως δεν θα μπορούσατε να γίνετε ‘κράτος’ …

Απόστολος: -Ώ! Τι μου λές!; Ακριβώς αυτά τα λεφτά, μας … έσωσαν. Για να δούμε. Γίναμε ‘κράτος’; Ένα κράτος με τα εγγλέζικα λεφτά; Το μεγαλλίτερο έγκλημα εναντίον των ελλήνων και του ελληνισμού, ήταν πιστεύω, η προσπάθεια να φκιάξουμε ‘δικό’ μας κράτος από άχυρο, το 1821.

Ιβάν: -Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς. Πήρατε λεφτά από τους άγγλους. Δεν πήρατε;

Απόστολος: -Ναί πήραμε. Για να φκιάξουμε αυτό το εγκληματικό μόρφωμα που εσύ λές ‘κράτος’. Εμπνευστές αυτής της απάτης ήσαν 5 ειδών αλήτες. Τα λεγόμενα ‘Πέντε Φι’. Φραμασσώνοι, Φραγκόδουλοι, Φιλέλληνες, Φαναργιώτες και οι Φιλικοί. Απ’ τα

χιλιάδες κακουργήματά τους στα μόλις 180 χρόνια φυλετικής μας συρρίκνωσης και αναξιοπρέπειας, εμφυλίων, κατοχών, χρεοκοπειών κτλ, μόνο ένα παράδειγμα μπορώ να σου δείξω το οποίο αρκεί για να τα καταλάβης όλα: Στις 7 Φεβρουαρίου 1825 λοιπόν, κι ενώ η επανάσταση βρισκόταν σε πολύ κρίσιμη καμπή, «συνωμολογήθη εν Λονδίνω, εθνικόν δάνειον δύο εκατομμυρίων χρυσών λιρών, δια την χρηματοδότησιν του αγώνος».

Ιβάν: -Ακριβώς, αυτό εννοώ, ότι πήρατε λεφτά από τους εγγλέζους. Άρα κατά βάθος, ήθελαν να φκιάξετε κράτος. Δεν θα σας δάνιζαν εάν δεν ήθελαν…

Απόστολος: -Μας δάνισαν έ; Για να δούμε τι σκατά μας δάνισαν. Έχουμε και λέμε, 2.000.000 λίρες παίρνουμε τότε απ’ τους εβραίους του Λονδίνου. Υποτίθεται. Να ρίξουμε μια ματιά στην κατανομή αυτού του δανείου έ; Το δάνειο συμφωνείται στο 55% της ονομαστικής του αξίας, για να καλυφθούν οι … επισφάλειες των αγγλοεβραίων πιστωτών, δηλαδή αυτομάτως τα 2.000.000 γίνονται 1.100.000 λίρες (!). Εμείς βέβαια πληρώναμε τόκους για 2.000.000. Είσαι οικονομολόγος, πώς σου φαίνεται;

Ιβάν: -Βεβαίως φαίνεται για αισχρό τοκογλυφικό δάνειο, απαράδεκτο ηθικά, αλλά πάλι, έστω τα μισά απ’ αυτά τα λεφτά ήταν μια καλή ενίσχυσις για σας…

Απόστολος: -Ποια ενίσχυση; Ποια ‘μισά’. Για πρόσεξέ με φίλε να δής αυτά που προφανώς παρέλειψες στην διατριβή σου και καλό είναι να τα συμπεριλάβης. Από τα δήθεν 1.100.000 κρατήθηκαν … ‘προκαταβολικά’: Τόκοι δύο χρόνων, ίσον 200.000 λίρες. Μεσιτικά άλλες 68.000 λίρες. Εξαγορά ομολογιών δανείου, βάλε μείον άλλες 212.000 λίρες. Συμβολαιογραφικά 13.700 λίρες. Έξοδα και κάποιων ελλήνων (!) ‘μεσαζόντων’, άλλες 15.487 λίρες… μείον.

Ιβάν: -Εμ τι σας απέμεινε τότε δεν καταλαβαίνω! Τι δάνειο πήρατε;! Στα λόγια πήρατε κάποιο δάνειο για να πληρώνετε τόκους …δύο εκατομμυρίων; Όσα βλέπω, ήδη το δάνειο που έφτασε στα χέρια σας ήταν το έν τέταρτο περίπου, 500.000 χιλιάδες λίρες ενώ τα υπόλοιπα 1,5 εκατομμύριο το φάγανε τα κοράκια πρίν το πάρετε!;

Απόστολος: -Μακάρι να παίρναμε έστω αυτές τις γαμημένες 500 χιλιάδες που λές. Από τα εναπομείναντα, στάλθηκαν … στις ΗΠΑ 156.000 λίρες για την κατασκευή δύο φρεγατών. Τελικά κατασκευάστηκε μόνο μία, που ήρθε στην Ελλάδα μετά το τέλος της επανάστασης και τελικά την έκαψε ο … έλληνας ήρωας (!) Ανδρέας Μιαούλης με τα ίδια του τα χέρια την 1η Αυγούστου 1831 στο λιμάνι τού Πόρου, όταν επανεστάτησε κατά του … κυβερνήτη μας Καποδίστρια και τα στρατεύματα του Κυβερνήτη έκαναν γιουρούσι για να … καταλάβουν τον … εξεγερμένο ελληνικό στόλο. Δεν το ξέρατε ούτε αυτό, έτσι; Δέστε το σχόλιο κάποιου σύγχρονου αυτόπτου μάρτυρα.

Ιβάν: -Όχι. Παρακαλώ. Το βλέπουμε αργότερα αυτό. Είμαι περίεργος τι στην οργή έγινε μ’ αυτό το δάνειο που ήταν 2 εκατομμύρια ονομαστικά, πήρατε υποτίθεται 1.100.000, κι απ’ αυτά σας κράτησαν πάνω από 500 χιλιάδες και πετάξατε άλλες 156 χιλιάδες στην Αμερική! Έστω τα υπόλοιπα τα πήρατε;

Απόστολος: -Όχι. Διότι δεν ξέρεις την υπόλοιπη βρωμιά. Επίσης, 123.000 λίρες έμειναν λέει … στην Αγγλία για την αγορά υποτίθεται έξι πολεμικών πλοιαρίων. Από αυτά, όμως … πήραμε μόνο ένα, το «Καρτερία», αλλά, κατόπιν εορτής εφ’ όσον κατέφθασε ‘μετά’ την επανάσταση! Συνεχίζουμε: Για την μισθοδοσία του φιλέλληνα (;) αλήτη εγγλέζου ‘ναύαρχου’ Κόχραν, σβύσε ακόμα 37.000 λίρες. Για αποπληρωμή λέει πολεμοφοδίων που όσο τα είδες εσύ τα είδαν και οι δικοί μας, σβύσε άλλες 77.200 λίρες. Διάφοροι άλλοι ‘λογαριασμοί’ (;!) λέει, σβύσε και 47.000 λίρες.

Ιβάν: -Τι; Τίποτε δεν έφτασε στα δικά σας χέρια; Τι δάνειο ήταν αυτό;

Απόστολος: -Έ πώς, κάτι έφτασε κι εδώ για να σφαγούν κάποιοι αλήτες ‘ήρωες’, μεταξύ τους για πενταροδεκάρες. Έτσι, από τα 2.000.000 χρυσές λίρες, έφθασαν τελικά στην Ελλάδα μόλις 190.000 λίρες. Αντί αυτά τα ελάχιστα που απέμειναν να πάνε στον

αγώνα κατά των τούρκων όμως, κατασπαταλήθηκαν στον εμφύλιο που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στους Μωραϊτες και στους Ρουμελιώτες. Οι έλληνες καπεταναίοι στρατολογούσαν κόσμο δηλαδή για να χτυπήσουν τους εσωτερικούς εχθρούς και πληρωνόντουσαν από τα λεφτά του δανείου!

Ιβάν: -Δεν καταλαβαίνω… πήρατε ένα δάνειο που τελικά έφτασε το έν δέκατον σε σας, για να κάνετε εμφύλιους πολέμους … μεταξύ σας; Με τα δάνεια που σας έδωσαν οι μπάσταρδοι θες να πής το έκαναν για να ωφελήσουν … τους τούρκους, εφ’ όσον έτσι δημιούργησαν εμφύλιο πόλεμο ανάμεσά σας!;

Απόστολος: -Ναί. Άλλο πλιάτσικο όμως κι εκεί, πέραν του γεγονότος ότι έλληνες σκότωναν έλληνες. Ο Γκούρας για παράδειγμα, είχε ένα σώμα εκατόν πενήντα ενόπλων, αλλά έκανε ψεύτικους καταλόγους για πεντακόσιους και τσέπωνε την μισθοδοσία και τα τροφεία τους. Το ίδιο και οι αντίπαλοι του. Όταν λοιπόν ο Καποδίστριας ανέλαβε Κυβερνήτης, έδωσε εντολή στον Πρόεδρο της επιτροπής οικονομικών Ανδρέα

Κοντόσταυλο, να κάνη μια απογραφή. Είναι η πρώτη απογραφή και μάλλον η τελευταία … στην ιστορία μας, περί της περιουσίας του κράτους. Το κείμενο της επιτροπής ήταν λεπτομερέστατο και εξαιρετικά σύντομο. Περιείχε μία μόλις πρόταση: «Κύριε Κυβερνήτα, εις το ταμείον του κράτους υπάρχει έν μόνο νόμισμα και αυτό κίβδηλον».

Ιβάν: -Δεν μπορώ να καταλάβω. Υποτίθεται κάνατε μια ολόκληρη επανάσταση από αγάπη στην πατρίδα σας και στον λαό σας κι απ’ όσα ακούω τώρα για εμφυλίους μεταξύ σας, αφάνταστα ιδιοτελείς μου φαίνονται αυτοί οι ήρωες επαναστάτες σας, σε βαθμό κακουργίας! Είναι και το δάνειο που είπες. Πώς έγινε αυτό; Ποιο λαμόγιο είχε την ιδέα για την σύναψη ενός τόσο τοκογλυφικού και ανθελληνικού δανείου;! Ξέρεις; Ήταν μια απόφαση συμβουλίου; Μεσολάβησε κάποιος; Τίνος ιδέα ήταν αυτό;

Απόστολος: -Δυστυχώς Ιβάν, δεν ήταν ιδέα. Ήταν μεθόδευση. Δεν έχει σημασία κάν ποιοι φουκαράδες ή ιδιοτελείς πιθανόν, όπως έχεις δικαίωμα να υποπτεύεσαι συνομολόγησαν παρασυρμένοι ενδεχομένως, την

σύναψη όχι μόνον αυτού αλλά πληθώρας παρόμοιων, ακόμα και πιο χειρότερων ‘δανείων’. Ναί ξέρω. Δεν μου βγαίνει όμως εύκολα να σου πώ το όνομα του αλήτη. Ένας διεθνώς γνωστός άγγλος, πράκτορας των Ρότσιλντς, ένας λόρδος τόσο σατανιστής όσο και …φιλέλληνας, εθνικός ήρωας των ελλήνων! ήταν εκείνο το κάθαρμα που έπεισε τους εξαθλιωμένους επαναστάτες να ζητήσουν το έλεος των αγγλοεβραϊκών τρωκτικών.

Ιβάν: -Μην μου πής ότι είναι αυτό που φαντάζομαι;! Μιλάς για τον Λόρντ Μπάϋρων; Απ’ όσο ξέρω η περιγραφή ταιριάζει σ’ αυτόν. Είναι γνωστό ότι συμπαθούσε τον αγώνα σας και πέθανε στην Ελλάδα…

Απόστολος: -Μάλιστα. Στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου του 1824… δηλητηριασμένος, αφού τους έκανε την δουλειά. Μια δουλειά που χρειάστηκε 5 ολόκληρα χρόνια σκευωρίας, ακόμα κι ο δικός του ο θάνατος όταν τσίνισε στα αφεντικά του, στους αλήτες που τον έστειλαν στην Ελλάδα να παίξη αυτόν τον βρώμικο ρόλο...

Ιβάν: -Τι; Ποιοι τον έστειλαν; Γιατί τσίνησε; Θες να πής μετάνοιωσε; Το δάνειο που πήρατε δηλαδή είχε εμπνευστή του τον λόρδο Βύρωνα;!

Απόστολος: -Δυστυχώς ναί. Το 1823 κατευθύνθηκε, όπως γνωρίζουμε, ύστερα από παρότρυνση των άγγλων κεφαλαιούχων, που ενδιαφέρονταν για σύναψη δανείων με την ελληνική κυβέρνηση, προς την Ελλάδα. Σταμάτησε όμως στην Κεφαλλονιά, όπου παρέμεινε για έξι μήνες στην οικία του κόμη Δελαδέτσιμα, φίλου του αλήτη πράκτορα και αγγλόδουλου Μαυροκορδάτου. Τελικά, αν και αρχικός προορισμός του ήταν ο Μωρηάς, εγκατεστάθη στο Μεσολόγγι, όπου ήρθε σε επαφή με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον οποίο και υπεστήριξε οικονομικά. Εν τω μεταξύ είχε σχηματίσει δικό του ιδιωτικό στρατό, μισθοφορική φρουρά, από 40 σουλιώτες υπό την ηγεσία των φημισμένων πολεμιστών, Δράκου, Τζαβέλλα και Φωτομάρα…

Ιβάν: -Δηλαδή έδωσε λεφτά, δικά του λεφτά; Στον Μαυροκορδάτο; Για να ενισχύση τον ελληνικό αγώνα;

Απόστολος: -Σκατά έδωσε. Εκτός αν θεωρηθεί βοήθεια προς το αγωνιζόμενο έθνος, ότι δάνεισε στον Μαυροκορδάτο, με τόκο, τέσσερις χιλιάδες λίρες, που ο τελευταίος χρησιμοποίησε στο εμφ ύλιο πόλεμο, για

να καταστείλη την ‘ανταρσία’ του Μωρηά. Περιτό να σου πώ ότι το … δάνειο αυτό το πλήρωσαν μέχρι τελευταία δεκάρα, οι Έλληνες από την τσέπη τους στους κληρονόμους του.

Ιβάν: -Έ;! Δεν έδωσε τα χρήματά του για βοήθειά σας δηλαδή;

Απόστολος: -Ναί, βέβαια, δεν σφάξανε! Να πάρης λεφτά από πούστη άγγλο, πού ακούστηκε; Υπάρχει ωστόσο, κι άλλο ‘δάνειο’ από τρεις χιλιάδες ισπανικά τάλιρα, που τα σούφρωσε πάλι ο αλήτης ο Μαυροκορδάτος για να … πληρώση τους γαμιάδες του λόρδου, τους μισθοφόρους Σουλιώτες, που αναφέραμε πρίν, για το οποίο γράφτηκε υποθήκη στις αλυκές Μεσολογγίου, μέχρι την εξόφληση του! πώς σου φαίνεται; ο Λόρδος Μπάυρον στην τελική ήταν ένας καιροσκόπος και τοκογλύφος που μάλλον σκέφθηκε, ‘τι να κάνω; Δεν πάω προς Ελλάδα μεριά ώστε να κοροϊδέψω αυτούς τους βλάχους τους αμόρφωτους και να βγάλω και κάνα φράγκο’;

Ιβάν: -Αηδία… αλλά, μάζεψε μισθοφόρους. Ετοίμαζε δηλαδή στρατό; Γιατί; Να τεθή στο πλευρό των ελλήνων; Υπήρχε άλλος λόγος;

Απόστολος: -Όχι στο πλευρό, αλλά ΕΠΙ ΚΕΦΑΛΗΣ των ελλήνων! Αυτοί που τον έστειλαν τον προετοίμαζαν για Βασιλιά της Νέας Ελλάδας την οποία περιόριζαν μόνο στην Πελλοπόνησο, όπου αρχικά τον διέταξαν να πάη. Εκείνος δίσταζε. Υπάρχουν πολλές απόψεις. Σημασία έχει ότι τελικά τους παρήκουσε και τράβηξε στο Μεσολόγγι…

Ιβάν: -Και τον δολοφόνησαν γι’ αυτό;Απόστολος: -Ναί. Όποιος κι αν είσαι στον κόσμο

των ρουφχιάνων, δεν μπορείς να παρακούς τα αφεντικά σου ατιμώρητα. Ύστερα φταίει κι ό ίδιος που έφαγε το κεφάλι του, διότι άρχισε να κάνη ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ. Αξίζει να σημειωθή λοιπόν ότι ήταν από τους πρώτους που συνειδητοποίησαν τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε η σύναψη δανείου στην περίπτωση που αυτό χρησιμοποιούνταν όχι για εθνικούς σκοπούς, αλλά για πολιτικές διαμάχες.

Ιβάν: -Σωστά. Μου φαίνεται ότι έχεις δίκαιο σ’ αυτό που λες ότι ενδέχεται να τον ετοίμαζαν για βασιλιά σας αφού είχε τα απαραίτητα ‘προσόντα’. Προερχόταν βέβαια από μια παρηκμασμένη αριστοκρατική οικογένεια αλλά ήταν απόγονος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου του 3ου. Σπούδασε στο Κέιμπριτζ, απέκτησε και φήμη λογοτέχνη. Από νωρίς ακολούθησε έναν εκκεντρικό, τυχοδιωκτικό τρόπο ζωής, όπως γνωρίζω, πάνω από τις οικονομικές του δυνατότητες, πράγμα που τον έφερνε συχνά σε δύσκολη θέση. Ό,τι πρέπει για να γίνη κανένας βασιλιάς…

Απόστολος: -Κάποια στιγμή το ‘βαθύ κράτος’ του αγγλοεβραϊσμού, μάλλον κατάλαβε ότι ήταν ένα καμμένο χαρτί … Ο ανεξέλεγκτος και πολύμορφος ερωτισμός του, που χαρακτηρίστηκε από έντονες ομοφυλοφιλικές εμπειρίες στην εφηβεία, εξελίχθηκε σε ιδιόμορφο πανσεξουαλισμό, με αποκορύφωμα την επί μακρόν ερωτική του σχέση με την ετεροθαλή αδελφή του Αυγούστα.

Ιβάν: -Γνωστό ότι στην πουριτανική Αγγλία της εποχής, οι ομοφυλόφιλοι δεν είχαν θέση.

Απόστολος: -Έδωσε και πολλές αφορμές. Ομοφυλόφιλος κραγμένος, σε εποχή που οι φήμες και μόνο αρκούσαν για να σε στείλουν στην φυλακή, πατέρας νόθων παιδιών, εραστής παντρεμένων γυναικών, αιμομίκτης, συγγραφέας αμφιλεγόμενων έργων, μέλος της βουλής των λόρδων με αντικομφορμιστικές απόψεις, ο Τζορτζ Μπάιρον, δεν άργησε να γίνη, ατύπως, ανεπιθύμητος στην χώρα του. Η τελική φυγή του, και η περιπλάνησή στην Ευρώπη μέχρι την κατάληξή του στην επαναστατημένη Ελλάδα, ήταν εν μέρει αναγκαστική...

Ιβάν: -Είχα δεί ένα θεατρικό νομίζω, ‘Η Κόρη των Αθηνών’, όπου έδειχνε ότι ερωτεύτηκε μια αθηναία ελληνίδα κι αυτή ήταν εκείνη που του ενέπνευσε λέει την αγάπη για την Ελλάδα.

Απόστολος: -Κουταμάρες. Μιλάμε για παιδεραστική ανωμαλία! Ήταν ένα κοριτσάκι ούτε κάν 12 ετών! Την μικρή κόρη δηλαδή, του Προκοπίου Μακρή, προξένου τής Αγγλίας, την Θηρεσία Μακρή, μ’ άλλα λόγια, κόρη ενός ελληνοάγγλου ρουφχιάνου την οποία δήθεν γνώρισε ‘τυχαία’ και την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα. Σαχλαμάρες.

Ιβάν: -Δεν έγινε έτσι; Πώς έγινε;

Απόστολος: -Έμενε στο σπίτι τους! Ήταν το 1809 όταν είδε ο ανώμαλος και έκφυλος εγγλέζος το παιδάκι, την Θηρεσία ή Τερέζα Μακρή και … κεραυνοβολήθηκε. Ενοιωσε δήθεν μεγάλο θαυμασμό και λένε ότι είπε στον φίλο του: ‘-Κοίτα, Ρόμπερτ, μία από τις Καρυάτιδες ζωντάνεψε’! Όσο περνούσαν οι μέρες τόσο ο έρωτας του Βύρωνα για την μικρή σπιτονοικοκυρά του μεγάλωνε. Ο φίλος του Ρόμπερτ, του συνέστησε να φύγουν το γρηγορότερο. Όμως ο Βύρων ήθελε να την παντρευτή! Μα φοβόταν μήπως η δωδεκάχρονη κόρη … δεν καταλάβαινε τον έρωτά του! Ετσι απεφάσισε να μιλήση στην μητέρα της. Και η μικρή Θηρεσία, τάχα, όταν αντάμωσε το βλέμμα του, ένοιωσε λέει, την καρδιά της να ‘φτερουγίζη’. Μα απέκλεισε μέσα της οτιδήποτε, αφού ο Βύρων είχε τέτοια καταγωγή. Ένας κακός πούστης της έλλειπε.

Ιβάν: -Και;Απόστολος: -Μια μέρα, που βρέθηκαν οι δυο τους

στο χαγιάτι του σπιτιού, ο ευγενής ‘φιλέλληνας’ του κώλου, της έπιασε το χέρι. Η νέα το τράβηξε και του είπε στα Γαλλικά: ‘-Είμαι ορφανή κοπέλα και δεν έχω δικαίωμα να μιλάω με άνδρες…’. Τότε ο Λόρδος γονάτισε μπροστά της και της φίλησε τα κρινοδάχτυλα

των χεριών της. ‘-Ζωή μου, σ’ αγαπώ’, της είπε με αληθινό πάθος. Πες μου, θέλεις να γίνης γυναίκα μου; Πλημμυρισμένη από ευτυχία η Θηρεσία του είπε: ‘-Φοβάμαι, Νοέλ’. Φοβόταν πως η αγάπη, η μεγάλη αυτή αγάπη, θα περνούσε σύντομα. ‘Φύγε’ του είπε. ‘Ταξίδεψε…, κι αν η αγάπη σου μείνη ζωντανή, τότε έλα πάλι’... Πώς σου φαίνεται το παραμύθι Ιβάν;

Ιβάν: -Το έχω δεί στο θέατρο, όπως σου είπα. Αλλά είναι αλήθεια έτσι;

Απόστολος: -Προφανώς. Αλλά χάπι έντ δεν είχε. Τρελός από ευτυχία ο Βύρων ωστόσο, έγραψε το γνωστό ποίημα για την κόρη των Αθηνών, που κάθε στροφή του τελειώνει με το «ζωή μου, σ’ αγαπώ». Όταν, όμως, επρόκειτο να φύγη, η Θηρεσία του υπενθύμισε ότι ένας ποιητής ‘πρέπει να μένη ελεύθερος’! Ο ποιητής λοιπόν, έφυγε με σκυμμένο το κεφάλι και δεν ξαναγύρισε. Λίγο αργότερα η Θηρεσία έκλαψε τον θάνατό του. Στα 1829 βλέπεις παρηγορήθηκε όμως, βρίσκοντας έναν άλλον κακό πούστη! παντρεύτηκε τον …πρόξενο της Αγγλίας στο Μεσολόγγι, τον γνωστό ‘φιλέλληνα’ Ιάκωβο Μπλακ, και από κει και πέρα έζησε …στην Αγγλία, αφήνοντας πίσω της την πλατεία ‘του Ψειρή’.

Ιβάν: -Κάποιο μέρος που γνωρίστηκαν με τον Μπάϋρων; Αυτό εννοείς;

Απόστολος: -Ναί, έτσι λέγεται και είναι στην Αθήνα. Εκεί βρέθηκε ο σιχαμένος για πρώτη φορά το 1809. Έλληνες, ελληνίδες, τούρκοι και τουρκάλες, αλβανοί και αλβανίδες, πέρασαν από την κλίνη του, ενώ στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού έγραψε ένα από τα γνωστότερα έργα του, το «Τσάιλντ Χάρολντ». Όλο παιδάκια βλέπεις ξεκώλωνε ο πούστης.

Ιβάν: -Τι παιδάκια;Απόστολος: -Ό,τι έβρισκε! Συνδέθηκε ερωτικά ως

γνωστόν, με τον Ευστράτιο Γεωργίου, «την αγαπημένη ψυχή με τις αμβρόσιες μπούκλες, που έπεφταν στη λατρεμένη του πλάτη», όπως τον περιγράφει σε μια επιστολή του. Στην Αθήνα επίσης, ερωτεύτηκε τον Nicoló Giraud, κουνιάδο του ζωγράφου και αρχιτέκτονα Giovanni Batista Lusieri, αλλά …και τον υπηρέτη του, Δημήτριο Ζωγράφο, τον οποίο και πήρε μαζί του γυρνώντας στην Αγγλία!

Ιβάν: -Τι έκανε λέει; Κουβάλησε μαζί του στην πουριτανική Αγγλία τον εραστή του; τι να τον κάνη; Εννοώ, τι τον ήθελε;

Απόστολος: -Τον ξεκώλωσε κι αυτόν όπως χιλιάδες άλλα παιδάκια. Μόνο σε ένα την πάτησε που δεν τον άφηνε να το γαμήση. Το 1823 δηλαδή, ερωτεύτηκε στην Κεφαλονιά τον δεκαπεντάχρονο Λουκά Χαλανδριτσάνο. Βλέπεις ήταν μεγαλούτσικος κι

‘αντιστέκονταν’ στον έκφυλο εγγλέζο αλήτη. Ο Λουκάς, λοιπόν, ένας νεαρός εξαιρετικής ομορφιάς, έζησε μαζί του στο Μεσολόγγι ως υπηρέτης, σύντροφος και συνοδός. Παρά τον παράφορο έρωτα του Βύρωνα και το γεγονός ότι κοιμόντουσαν στο ίδιο κρεβάτι, ο Λουκάς επέμενε να τον βλέπη μόνον ‘φιλικά’, πράγμα που ‘βασάνιζε’ τον άγγλο ευγενή. Χέστα φίλε, τι τα συζητάμε αυτά; Περισσότερο ενδιαφέρον έχει η δεύτερη φορά που ήρθε στην Ελλάδα.

Ιβάν: -Υπήρξε κάποια διαφορά;Απόστολος: -Ναί. Στην δεύτερη «ελληνική

εκστρατεία» του, τίποτε δεν ήταν πια το ίδιο. Η Επανάσταση είχε σχεδόν καταπνιγεί, ενώ κι ό ίδιος ήταν πια καταπτοημένος. Η πρώτη εντύπωση από τη χώρα μας ήταν απογοητευική: «Οι Έλληνες οπλαρχηγοί, αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους, είχαν εμπλακεί σ’ έναν φαύλο κύκλο πισώπλατων μαχαιρωμάτων», έγραψε.

Ιβάν: -Και τον έστειλαν είπες στην Πελλοπόνησο διότι μόνο την Πελλοπόνησο ήθελαν να αποσπάσουν από τον Σουλτάνο, αλλά αυτός πήγε στο Μεσολόγγι, γιατί;

Απόστολος: -Ειλικρινά, δεν ξέρω και νομίζω δεν θα μάθουμε ποτέ τι παίχτηκε εδώ. Μάλιστα… Σκοπός του ήταν να πάη στον Μωρηά, αλλά τελικά βρέθηκε στο Μεσολόγγι. Κι εκεί, η κατάσταση δεν ήταν ειδυλλιακή: «Οι στρατιώτες […] δεν έδιναν δεκάρα για την ελληνική ανεξαρτησία, πίεζαν συνεχώς για μεγαλύτερους μισθούς και καλύτερο φαγητό». Λιγότερο από έναν χρόνο αργότερα, άφησε εκεί την τελευταία του πνοή, χωρίς να είναι σαφές τι ακριβώς τον σκότωσε. Πάνω από το πτώμα του έριζαν οι γιατροί, αλλά και πολλοί άλλοι. Μετά από αρκετές μακάβριες σκηνές, η σορός του μεταφέρθηκε με πλοίο στην Αγγλία όπου και ετάφη. Πλήθη συνέρρεαν στον τάφο του, αλλά τα σχόλια στον Τύπο ήταν από χλιαρά έως εχθρικά.

Ιβάν: -Μήπως ο ίδιος, -λογοτέχνης ήταν-, λέω, μήπως άφησε τίποτε σημειώσεις να ρίχνουν φώς στα σκοτεινά σημεία της περίεργης συμπεριφοράς του;

Απόστολος: -Τι να σου πώ; Και ναί και όχι. Άφησε μάλλον λεπτομερείς σημειώσεις όπου τα εξηγούσε όλα, αλλά… Τα περίφημα «Απομνημονεύματά του» ρίχτηκαν κυριολεκτικά στην πυρά από τον ίδιο του τον εκδότη! – πράξη επαίσχυντη όσο και δηλωτική του μένους που υπήρχε πια εναντίον του στη χώρα του. Είχαν πολλά να συγκαλύψουν. Ωστόσο, ο μύθος του είχε ήδη χτιστεί… ένας πολύ ωφέλιμος μύθος για την πουτάνα Αγγλία που είχε βλέπεις τον ‘μάρτυρά’ της

στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας! Μια καλή ‘επένδυση’.

Ιβάν: -Θλιβερό είναι αυτό φίλε και νομίζω τα λέει όλα. Πέσ’ μου κάτι άλλο. Από όσο γνωρίζω, η Ελλάδα είχε πάντα νομίζω φιλοαγγλική πολιτική. Αφού συμπεριφέρονταν έτσι αυτοί, (ανθελληνικά), πώς εξηγείται αυτό;

Απόστολος: -Δεν έχεις άδικο να διερωτάσαι για την αγγλοδουλεία μας μπροστά στον εγγλέζικο μισελληνισμό… Ωστόσο ανεπίσημα, άγγλοι πράκτορες στήν επαναστατημένη Ελλάδα προσπαθούσαν να καλλιεργήσουν ‘αγγλόφιλο’ κόμμα καί να δημιουργήσουν τους κατάλληλους όρους, για να ζητήσουν οι έλληνες την ‘προστασία’ της Αγγλίας. Οι πράκτορες αυτοί, που είχαν την έδρα τους στην Ζάκυνθο καί στην Κέρκυρα, απο την αρχή ακόμα της επαναστάσεως, άρχισαν να προπαγανδίζουν την ιδέα της αγγλικής "Προστασίας".

Ιβάν: -Από την μια σας ρουφχιάνευαν και σας μισούσαν και σεις τους γλύφατε τα χέρια χειρότερα από σκύλους!

Απόστολος: -Ναί, δυστυχώς αυτό έγινε! Υπάρχουν έγγραφα, που μας πληροφορούν πως ο μπέης της Μάνης Μαυρομιχάλης, ήρθε σε επαφή με τέτοιους ανεπίσημους άγγλους πράκτορες κι έγραψε κιόλας σχετική επιστολή στον Μερκάτη στην Κέρκυρα, παρακαλώντας τον να καταστήση γνωστές τις απόψεις του στον Μαίτλαντ. Επίσης και ο Π. Κρεββατάς τρανός κοτζάμπασης του Μωριά στις 16 του Απρίλη 1821 αλληλογράφησε με το Ζακυνθινό Π. Θ. Στεφάνου και του σύσταινε να ενεργίσει στην αγγλική αρμοστεία για την κατοχή του Μωριά απο τους άγγλους.

Ιβάν: -Πρόκειται για απίστευτη προδοσία. Έχετε στοιχεία;

Απόστολος: -Βεβαίως. Νά τι έγραψε ο Κρεββατάς βαλμένος απο πράκτορες εγγλέζους, στο προδοτικό γράμμα του: «... Επειδή όμως αναγκαίοι είς το γένος των χριστιανών και μία εξωτερική δύναμις, προπάντων κρίνομεν εύλογον να επικαλεσθώμεν την της Ιγκλιτέρας βοήθειαν, η οποία.. επειδή έχει τα ιονικά νησιά και την Μάλταν... και έξ αυτού θέλει γίνεται ή αναγκαία οικονομία καί κυβέρνησις αυτών τών νήσων, είς κάθε χρήσιμον και ωφέλιμον... σας παρακαλώ, να ενεργήσετε

με τους οποίους τρόπους γνωρίζετε και ημπορείτε, δίδοντες τους {στους εγγλέζους} υπόσχεσιν ότι με μίαν μικράν δύναμιν, όπου πρός ημάς ήθελε δείξουν, ο Μωριάς παραδίδεται είς αυτούς, το οποίον καταρθώνοντες το ή εξοχότης του θέλει τιμηθή απο τους Ιγγλέζους. Και γνωρίζοντας ότι αυτό και είς ημάς {δηλαδή στους κοτζαμπάσηδες} συμφέρει, ωσάν όπου είμεθα γείτονες με τα Ιονικά νησιά και είς την Ιγκλιτέραν ώσαν όπου ο Μορέας είναι αναγκαιότατος {στους εγγλέζους} ελπίζομεν να μη αποτύχωμεν του σκοπού», {δες: Π. Κοντογιάννη Ιστορικά έγγραφα Αθ. 1927 σ.3 και Δ. Φραντζή Επιτομή Ιστορίας αναγεννηθείσης Ελλάδος, Β. 379 }

Ιβάν: -Είχατε κι άλλους τέτοιους προδότες;

Απόστολος: -Αμέτρητους… δές κάτι ενδιαφέρον που αναφέρει ένας αγγλόδουλος αλήτης που έγινε τελικά και πρωθυπουργός! Λέει: ‘Ύστερα απο έναν χρόνο, τον Μάϊο του 1821, οι αδελφοί Ζαριφόπουλοι, απο την

Ανδρίτσαινα, έκαναν παρόμοιες μυστικές διαπραγματεύσεις με εφτανησιώτες πράκτορες των άγγλων… Πήγε μάλιστα στην Ζάκυνθο για τον ίδιο λόγο κι ο δεσπότης Πραστού Διονύσιος, αλλά η αγγλική αρμοστεία έδωσε την απάντηση πως πρέπει να γίνει αναφορά στο Λονδίνο απ' όλους τους προεστούς του Μωριά! {δες: Τρικούπη, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1888, τόμος Β΄, σελ. 188}.

Ιβάν: -Και πάλι οι εγγλέζοι έμειναν αδρανείς; Εσείς τους δίνατε κώλο…

Απόστολος: -Είναι μυστήριο για πολλούς ερευνητές μας… Ο Σπηλιάδης όμως, ξεκαθαρίζοντας καλύτερα το ζήτημα, λέει πώς ο Μαίτλαντ, και ένεκα του ότι δεν επίστευε στην ειλικρίνεια των Ελλήνων, και διότι είχε πληροφορίες ότι ο Σουλτάνος έστελνε τον Δράμαλη με πολύ στρατό, καθώς πίστευε πως η επανάσταση θα σβύση σε λίγο, δεν μπορούσε προφανώς να πάρη ‘πρωτοβουλία’ νομίζοντας πως ήταν πρόωρη μιά τέτοια απόφαση, {δες: Σπηλιάδη, Απομνημονεύματα, Α 378 }.

Ιβάν: -Φαίνεται καθαρά ότι ήταν διστακτικοί…Απόστολος: -Ναί. Ο Μαίτλαντ είχε δίκιο να είναι

διστακτικός. Ο Μαυρομιχάλης, ο Κρεββατάς, οι

Ζαριφόπουλοι και οι όμοιοι τους δεν είχαν καμμιά εντολή απο τον ελληνικό λαό. Γι' αυτό ενεργούσαν σαν άτομα, κι απο την άποψη αυτή οι ενέργειες τους δεν είχαν κανένα κύρος. Άρα δεν μπορούσε να εκτεθή η επίσημη Αγγλία!

Ιβάν: -Γιατί; Μετά άλλαξε κάτι;

Απόστολος: -Βεβαίως. Δύο χρόνια όμως αργότερα, επειδή η επανάσταση περνούσε μεγάλη κρίση, οι πράκτορες των άγγλων, κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ισχυρή αγγλόφιλη μερίδα. Δέν ήταν τώρα μόνο οι Κοτζαμπάσηδες του Μωριά, που ζητούσαν αγγλική "προστασία", ήταν και πολλοί μεγαλοκαραβοκυραίοι νησιώτες, καθώς και Φαναριώτες, έχοντας επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Ύστερα απο πολλές παρασκηνιακές ενέργειες του Μαυροκορδάτου, ο

προσωρινός γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Γ. Π. Ρόδιος έγραψε στις 24 Αυγούστου του 1824 στον άγλλο υπουργό Κάννιγκ ζητώντας την …’προστασία’ της Αγγλίας! Ο Κάννιγκ όμως απήντησε πως δέν μπορεί να κάνη τίποτα διότι η Αγγλία κρατεί αυστηρή ουδετερότητα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο. Μπορεί όμως να προσφέρη την μεσολάβηση του για ειρήνευση των εμπολέμων, άν του ζητηθή. Ο Μαυροκορδάτος δεν απογοητεύθηκε απο την άρνηση του Κάννιγκ, γιατί στην Ελλάδα και στα Εφτάνησα υπήρχαν πολλοί άγγλοι πράκτορες, που έδιναν μεγάλες υποσχέσεις και ελπίδες...

Ιβάν: -Και τι εξέλιξη υπήρξε σ’ αυτή την υπόθεση;Απόστολος: -Μια αιώνια ντροπή για την πατρίδα

μου, η λεγόμενη Πράξη Εθνικής Υποτέλειας και Ξεφτίλας… Το καλοκαίρι του 1825, η αγγλική προπαγάνδα τα κατάφερε να γίνη μιά αναφορά στην κυβέρνηση της Αγγλίας, που την υπέγραψαν κάμποσοι

οπλαρχηγοί και οι πιό πολλοί φαναριώτες και κοτζαμπάσηδες, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ, δήλωναν πως πάρθηκε απόφαση: «Να θέσουν εχουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της ελευθερίας, εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής υπάρξεως του Ελληνικού Έθνους υπο την απόλυτον υπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας», {Αρχείο Ρώμα, Α΄ 595}.

Ιβάν: -Και δεν αντέδρασε κανένας σε μια τέτοια ποταπή πράξη;!

Απόστολος: -Με βάση τις μαρτυρίες, ναί, υπήρξε σφοδροτάτη αντίδρασις. Το έγγραφο αυτό προκάλεσε θύελλα λέει, από διαμαρτυρίες και χαρακτηρίστηκε σαν "συμφωνητικό της πουλημένης Ελλάδας", {δες: Σπηλιάδη, Απομνημονεύματα, τόμος Β΄ σελ. 384 και Jourdain, Memoires historiques et militaires, Παρίσι 1828, Β΄ 380 παρ. 1}.

Ιβάν: -Πάντως, οι εγγλέζοι δείχνουν να δέχονται τον κώλο που τους προσφέρατε!

Απόστολος: -Σωστά. Άλλαξε βλέπεις κάτι. Οι επίσημοι άγγλοι αυτή την φορά δεν ήταν τόσο επιφυλακτικοί όπως πρίν, γιατί στο μεταξύ η τσαρική Ρωσία άρχισε να κινήται ενάντια στην Τουρκία και πρότεινε να χωριστή η Ελλάδα σε ηγεμονίες όμοιες με το καθεστώς της Μολδοβλαχίας. Αυτή η πολιτική της Ρωσσίας τάραξε το Φόρεϊν Όφφις και ανάγκασε τον Κάννιγκ να προσποιηθή κι αυτός τον… "φιλέλληνα". Πάντα όμως ώς το 1828 ο "φιλελληνισμός" των άγγλων εκδηλώνοταν στην πρόταση τους να ανακηρυχθή η Πελοπόννησος μισοανεξάρτητη επαρχία με τον απώτερο σκοπό σε πρώτη ευκαιρία να προσαρτηθή στο αγγλοκρατούμενο "κράτος" των Ιονίων νήσων.

Ιβάν: -Το λένε αυτό οι ιστορικοί σας;

Απόστολος: -Ναί, το λένε. Όλοι οι ιστορικοί της ελληνικής επαναστάσεως συμφωνούν πως το Φόρεϊν Όφφις άλλαξε πολιτική απέναντι στην επαναστατημένη Ελλάδα απο την στιγμή που η Ρωσσία στις 9 Ιανουαρίου

του 1824, πήρε ενεργό μέρος και ζήτησε να χωριστή η Ελλάδα σε μισοανεξάρτητες ηγεμονίες, {δες: Μέντελσον Βαρτόλδυ, Α΄ 534 και Ασπρέα, Πολιτική ιστορία νεωτέρας Ελλάδος, Α΄ 1930, σελίς 43}.

Ιβάν: -Αλλά γι’ αυτό λοιπόν, σας χάρισαν την ελευθερία επεμβαίνοντας στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Απόστολος: -Όχι! Αυτό έγινε …κατά λάθος! Δεν ήθελαν τέτοιο πράγμα! Όπως σου προανέφερα τα είχαν καλά με τους τούρκους. Παρασύσρθηκαν λένε. Γι' αυτό, όταν ο άγγλος ναύαρχος Κόδριγκτων, τον Οκτώμβριο του 1827, ‘παρασύρθηκε’ απο τον συνάδελφο του Ρώσσο και ναυμάχησε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στο Ναυαρίνο, ο άγγλος υπουργός Ουέλιγκτων δήλωσε πως με κανέναν τρόπο "δεν πρέπει η Ελλάδα να παύση να εξαρτάται απο την Τουρκία"… κι ο άγγλος βασιλιάς στην Βουλή των λόρδων, εξέφραζε την μεγάλη του λύπη …για την εχθρική ενέργεια ενάντια σε φιλικό κράτος! Δεν δίστασε μάλιστα να χαρακτηρίση την καταστροφή της τουρκοαιγυπτιακής αρμάδας ως "θλιβερό γεγονός".

Ιβάν: -Στην πράξη όμως αυτές οι δηλώσεις δεν είχαν κάποιο αποτέλεσμα, έ;

Απόστολος: -Το έπαθαν χωρίς να το …θέλουν! Γιατί; Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος βλέπεις του 1828 - 1829 και οι νίκες των ρώσσων, ανάγκασαν την αγγλική κυβέρνηση να δεχτή τα τετελεσμένα γεγονότα. Είναι αλήθεια πως το Φόρεϊν Όφφις προσπάθησε και πριν ακόμα κηρυχθεί ο ρωσσοτουρκικός πόλεμος να τραβήξη με το μέρος του την γαλλική κυβέρνηση για να κανονίσουν ενιαία πολιτική οι δυό αυτές δυνάμεις στο ελληνικό ζήτημα. Δεν τα κατάφερε όμως διότι η Γαλλία ήθελε τα σύνορα της Ελλάδος να περιβάλουν και την Ατιική, ενώ οι άγγλοι υπεστήριζαν πως μόνο η Πελοπόννησος πρέπει να αυτονομηθή...

Ιβάν: -Στα επόμενα χρόνια, άλλαξε κάτι έ;

Απόστολος: -Μιλάς για την επίσημη αγγλική πολιτική; Όχι! Κατά το 1828 ο λόρδος υπουργός Άβερδην κραύγαζε μέσα στην Βουλή των λόρδων με όλη τη δύναμη της φωνής του: "Η Αγγλία δεν αναγνωρίζει κατακτήσεις υπέρ της Ελλάδος". Και στο 1829, όταν στο Λονδίνο συζητιόταν το ζήτημα των ελληνικών συνόρων, ο άγγλος υπουργός τόνιζε με τόνο κατηγορηματικό: «η

κατά την 16ην Νοεμβρίου ορισθείσα περιοχή, είναι αρκετή. Δεν πρέπει συνεπώς κατ' ουδένα τρόπον να ευρυνθούν τα σύνορα του ιδρυομένου ελληνικού κράτους, διότι η υπέρ των συνόρων Άρτης και Βόλου συνηγορία στηρίζεται επί ψευδών λόγων», {δες: Πρόκες - Όστεν, Ιστορία Ελληνικής επαναστάσεως, Β΄, 331 - 355}.

Ιβάν: -Αλλά τελικά, δεν ίσχυσαν οι αγγλικές απόψεις, έ;

Απόστολος: -Σωστά, διότι αντίθετα, οι αντιπρόσωποι της Ρωσσίας επέμεναν πως πρέπει η Κρήτη, η Σάμος, η Θεσσαλία και η νότια Μακεδονία να συμπεριληφθούν στα σύνορα του ελληνικού κράτους. Αυτό όμως δέ συνέφερε στην Αγγλία κι αντέδρασε όσο μπορούσε.

Ιβάν: -Πώς αντέδρασε δηλαδή;

Απόστολος: -Με την γνωστή της ρουφχιανιά… Έχοντας και την Γαλλία και την Αυστρία, σύμφωνες, μπόρεσε αποτελεσματικά να αντικρούση τις ρωσσικές προτάσεις ή πιό σωστά να τις ψαλλιδίση. Άν λοιπόν η

σύμβαση της 21 Ιουλίου 1832 που υπεγράφη στην Πόλη, δεν έδωσε την ελευθερία και την ανεξαρτησία στην Κρήτη, Σάμο και Θεσσαλία, αυτό οφείλεται στην επίμονη αντίδραση της Αγγλίας που με κανέναν τρόπο δεν ήθελε να δημιουργηθή βιώσιμο Ελληνικό κράτος, {δες: Καρολίδου, Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων, Α 362 - 374 καί Πρόκες - Όστεν, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, V III 235 παρ. 1}.

Ιβάν: -Όλοι οι άγγλοι ακολουθούσαν την ίδια ανθελληνική γραμμή;

Απόστολος: -Ναί. Ακόμα και ο "φιλέλλην" Γ. Κάννιγκ, όταν έμαθε ποιές ήταν οι Ρωσσικές απόψεις πάνω στο ελληνικό ζήτημα, αντιτάχτηκε κι άρχισε να συνεργάζεται σχεδόν φανερά με τον Μέττερνιχ. Για να αποκτήση μάλιστα την εμπιστοσύνη του αυστριακού καγκελαρίου, έγραφε στον αυστριακό πρίγκηπα Εστερχάζυ, πως η επιθυμία της Αγγλίας είναι να αυτονομηθούν μερικά νησιά και τίποτε άλλο. Κατά λέξη: «Η Αγγλία επιθυμεί μέν να εφαρμόση το πρωτόκολλον {της Πετρουπόλεως} αλλά είς ΜΙΚΡΑΝ έκτασιν, ήτοι εις τας νήσους. Διότι η Αγγλία εργάζεται κυρίως πρός

ματαίωσιν της εν τη Ανατολή πολιτικής ροπής της Ρωσσίας», {Καρολίδου, Σύγχρονος Ιστορία των Ελλήνων, Α 388 παρ. 1}.

Ιβάν: -Και επέμενε συνέχεια η Αγγλία στην ανθελληνική της στόχευση;

Απόστολος: -Βεβαίως! Διότι αργότερα πάλι, όταν γινόταν επίσημες συζητήσεις για τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους, ο άγγλος υπουργός Άβερδην ειδοποιούσε τον άγγλο πρεσβεύτη στην Πόλη Στράγγφορτ πώς: «...ο χωρισμός της Πελοποννήσου απο της αμέσου εξουσίας του Σουλτάνου ήν επαρκής εκτέλεσις της συνθήκης του Λονδίνου»…

Ιβάν: -Μήπως επρόκειτο για κάποιο μοναδικό επεισόδιο;

Απόστολος: -Όχι, όχι. Δεν ήταν μοναδικό επεισόδιο… Και σε άλλη επιστολή τόνιζε: «Άπαξ διά παντός πρέπει να σας εξηγήσω ότι ο σκοπός της

κυβερνήσεώς μας είναι ο διά παντός τρόπου περιορισμός του ελληνικού κράτους εις την Πελοπόννησον και τας Κυκλάδας. Οιαδήποτε δέ είναι η ατομική γνώμη του υπέρ ημών εργαζομένου πρέσβεως {στην διάσκεψη του Πόρου 1828} φανερόν είναι ότι είναι ανάγκη να στηριζόμεθα επί των εσχάτων τούτου προσπαθειών ίνα φέρη είς πέρας το έργον», {δες: Καρολίδου, Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων, Α 394}.

Ιβάν: -Όντως, είχατε σκληρές και έμμονες αντιδράσεις…

Απόστολος: -Έτσι είναι. Αλλά παρ' όλες τις αντιδράσεις της Αγγλίας και της Αυστρίας, η ρωσσική διπλωματία, ύστερα απο τις Ρωσσικές νίκες, είχε πιά πολλά ατού στα χέρια της και έτσι στην ρωσσοτουρκική συνθήκη που υπεγράφη στην Αδριανούπολη {1829} μπήκε ειδικό άρθρο {το 10ο} που εξησφάλιζε την εθνική ανεξαρτησία της αγωνιζομένης Ελλάδας.

Ιβάν: -Δηλαδή τι ακριβώς έγινε;Απόστολος: -Το γράφει ο Καρολίδης: «Και όμως, η

κατ' ουσίαν επιτευχθείσα αυτή διά της συνθήκης της

Αδριανουπόλεως λύσις, εις πολλάς έτι προσέκρουσε δυχερείας, μερικάς και τυπικάς, μέχρις ού λάβη οριστικήν και τελικήν υπόστασιν και τύπον. Τούτου αιτία ήν το ότι η εκτέλεσις των εν τω 10ω άρθρο της συνθήκης διατάξεων... αντετίθετο πάλιν είς την σύμπραξιν των τριών δυνάμεων. Εντεύθεν δε ήνοιγε νέον στάδιον είς τας πολιτικάς ενεργείας των δυτικών δυνάμεων και ιδίως της φιλοτούρκου και μισελληνικής πολιτικής του αγγλικού υπουργείου Ουέλιγκτων - Άβερδην και του εν Κων\λει πρέσβεως... Η αγγλική αυτή πολιτική... απο του 1829 μέχρι του 1830 παραδοξοτάτας παρέστησεν αντιθέσεις και αντιφάσεις... ότε εν Λονδίνω ηκούσθη ότι οι ρώσσοι υπερβάντες τον Αίμον προήλαυνον είς την Κων\λιν, ο πρωθυπουργός Ουέλιγκτων έγραφε είς τον εν Κων\λει άγγλο πρεσβευτήν, εάν οι ρώσσοι αρκεσθώσιν είς αποζημίωσιν χρηματικήν και αποχωρήσωσι του τουρκικού εδάφους, έχεις καλώς. Εάν μη γένηται ούτω, δεν υφίσταται πλέον ζήτημα ελληνικόν», {δες: Καρολίδου, Σύγχρονος Ιστορία των Ελλήνων, Α 413}.

Ιβάν: -Αναγκάστηκαν δηλαδή να αλλάξουν την πολιτική τους οι εγγλέζοι;

Απόστολος: -Προσωρινώς ναί. Αλλά, άμα πέρασε ο πρώτος πανικός απο τις ρωσσικές νίκες, άρχισε το Φορέϊν Όφφις να συμβουλεύη τον σουλτάνο να μην πληρώση ούτε αποζημίωση στους ρώσσους, ούτε να εκτελέση τους όρους της συνθήκης της Αδριανούπολης, άλλ' αντίθετα να γίνουν στρατιωτικές προετοιμασίες και να επιτεθή η Τουρκία ενάντια στη Ρωσσία.

Ιβάν: -Φίδια πραγματικά…

Απόστολος: -Ύαινες θα έλεγα. Μιά τέτοια όμως επιθετική πολιτική της Τουρκίας ήταν αδύνατη και οι άγγλοι τόρρυδες, άμα κατάλαβαν πως η Τουρκία δεν μπορεί ν' αντιταχθή στην ρωσσική πίεση, αναγκάσθηκαν να δεχτούν το άρθρο 10 της ρωσσοτουρκικής συνθήκης της Αδριανούπολης, με μόνη την διαφορά πως αντέδρασαν όσο μπορούσαν να μην περιληφθή η Κρήτη, η Σάμος, η Θεσσαλία και η Άρτα στα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους. Παρά την ρωσσική αντίδραση στο τέλος, πέτυχαν το σκοπό τους γιατί είχαν πίσω τους τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, που δεν έβλεπαν με καλό μάτι την αύξηση της πολιτικής και στρατιωτικής επιρροής της τσαρικής Ρωσσίας στην Ανατολή, {δες: Πρόκες - Όστεν, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Β 351 - 355}.

Ιβάν: -Νομίζω ότι πέσατε θύματα του αγγλορωσσικού ανταγωνισμού και γενικώς όλοι κάναν στις πλάτες σας τα παιγνίδια τους…

Απόστολος: -Υπάρχει και κάτι άλλο σε ότι αφορά τους άγγλους. Δηλαδή, ο αγγλορωσσικός ανταγωνισμός συνεχίστηκε και ύστερα απο την αναγνώριση της

ελληνικής ανεξαρτησίας. Η Αγγλία ποτέ δεν έπαυσε να κατατρέχη την μικρή Ελλάδα εκβιάζοντάς την με απειλές και πιέσεις να ακολουθή την πολιτική του Φορέϊν Όφφις, που θα πή σε τελευταία ανάλυση πως οι άγγλοι ιμπεριαλιστές θέλαν να αποικιοποιήσουν την Ελλάδα.

Ιβάν: -Τι;! Να αποικιοποιήσουν; Λέει κάποιος κάτι τέτοιο ή είναι δικό σου συμπέρασμα.

Απόστολος: -Όχι δεν είναι απλώς μια γνώμη. Αυτό το κατάλαβε πρίν απο εκατό χρόνια ο νομομαθής Γ. Δ. Μάουρερ, που κατέβηκε μαζί με τον Όθωνα στην Ελλάδα και χρημάτισε και μέλος της Αντιβασιλείας. Εξετάζοντας τις αιτίες του αγγλορωσσικού ανταγωνισμού γράφει: «Τα αντιτιθέμενα εμπορικά συμφέροντα είναι εκείνα που χωρίζουν την Ρωσσία απο την Αγγλία είς την Ανατολήν. Όπως η Ρωσσία τείνει να θέση πόδα είς τα Δαρδανέλλια, ούτω και η Αγγλία τείνει να πραγματοποιήση την κατοχήν των Ιονίων νήσων …έκαμεν ήδη την αρχήν. Επειδή λοιπόν η Ρωσσία είχεν εύρη φυσικόν σύμμαχον είς τους νεοέλληνας, η Αγγλία

ώφειλε να υποστηρίξη τους τούρκους κατά τον απελευθερωτικόν αγώνα {του 1821} και μάλιστα εναντίον αυτών των ελλήνων», {δες: Ο Ελληνικός Λαός, τ. Α΄, Ε. Καραστάθη, σελ. 34}.

Ιβάν: -Αυτό που βλέπω εγώ είναι ένα ζωηρό ενδιαφέρον της Αγγλίας για την Ελλάδα

Απόστολος: -Βεβαίως. Ενδιαφέρον, ζωηρό, μόνιμο, ανθελληνικό. Στα εκατόν είκοσι πέντε χρόνια που πέρασαν απο το ηρωϊκό Εικοσιένα, οι άγγλοι ιμπεριαλιστές με διάφορες προφάσεις και προσχήματα συνέχισαν την πολιτική του Γκρήν, του Μαίτλαντ, του Στράγγφορτ και των πατρώνων τους, Λοντόντερυ {Κάστελνρηγ}, Άβερδην και Σία. Ο ελληνικός λαός πλήρωσε και πληρώνει πολύ ακριβά βλέπεις, το αγγλικό "ενδιαφέρον" για την Ελλάδα.

Ιβάν: -Κάποιος δικός σας σοφός λέει νομίζω, ΕΝ ΟΙΔΑ... ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ...

Απόστολος: -Σωστά, ο Σωκράτης, πριν δυόμισυ χιλιάδες χρόνια. Κι έχεις δίκαιο να το αναφέρης διότι δεν είδες τίποτε ακόμα. Ο εγγλέζικος μισελληνισμός, οι αγγλικές επεμβάσεις στα χρόνια της βασιλείας του πρώτου βασιλιά μας Όθωνα {1833 - 1862}, ήταν ακόμα

χειρότερες και πολύ πιο φαρμακερές αλλά και φανερές…

Ιβάν: -Τι δηλαδή; Είδαμε ότι εμπόδισαν την ανεξαρτησία σας. Δεν τα κατάφεραν. Τι άλλο χειρότερο μπορούσαν πλέον να σας κάνουν;

Απόστολος: -Κι όμως! Άμα αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της Ελλάδος, το Φόρεϊν Όφφις, συνεχίζοντας την παλαιά πολιτική του Πίττ, έβαλε για βασικό σκοπό της εξωτερικής πολιτικής της Αγγλίας στην Ανατολή, να εμποδίση με κάθε τρόπο την ανάπτυξη και την επέκταση του ελληνικού κράτους και παράλληλα την προστασία της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η πολιτική αυτή εκδηλώθηκε με τον πιό ωμό τρόπο μόλις εξελέγη ο πρίγκηψ Λεοπόλδος του Σάξ Κοβούργου βασιλιάς της Ελλάδας. Ο νεαρός υποψήφιος του ελληνικού θρόνου, πρίν δεχτεί την πρόταση που του έκαναν, έχοντας υπόψιν του πως η Αγγλία ήθελε την Ελλάδα μικρή και εξάρτημα της, με υπόμνημα του {10 Ιανουαρίου 1830} στο υπουργείο των εξωτερικών της Αγγλίας, ζητούσε να μάθη εάν τα σύνορα του νέου κράτους θα είναι οριστικά, όπως οριζόταν στο

Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830. Ο άγγλος υπουργός Άβερδην του απήντησε αμέσως πως δεν πρόκειται να αναθεωρηθούν οι όροι του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου και πως η Αγγλία δεν δέχεται ούτε κάν να συζητήση μαζί του για τα σύνορα της Ελλάδος που είναι οριστικά, {δες: Μέντελσον Βαρτόλδυ, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, Β 267}.

Ιβάν: -Κι εσείς δεν θέλατε κάποια οριστικά σύνορα έ;

Απόστολος: -Ήταν σύνορα τεχνητά, στα συμφέροντα της Αγγλίας να δημιουργηθή ένα εξαρτημένο μικρό προτεκτοράτο το οποίο θα ελέγχη. Πάντως, όταν έλαβε την απάντηση αυτή ο Λεοπόλδος παραιτήθηκε. Μιά που έβλεπε πως η Αγγλία τον ήθελε για να παίξη τον ρόλο του αρμοστή των αγγλικών συμφερόντων, δέν δέχτηκε το ελληνικό στέμμα.

Ιβάν: -Δεν δέχθηκε να γίνη βασιλιάς της Ελλάδας;!Απόστολος: -Μάλιστα, δεν δέχθηκε. «Ο

υπογεγραμμένος» - έγραφε στην παραίτηση του – ‘θεωρεί ώς πράγμα ασυμβίβαστον με τον χαρακτήρα του και τα αισθήματα του, να υποχρεωθή, ώστε να αρπάση τρόπον τινα τήν ηγεμονίαν ενός λαού που θα εκλάβη αυτόν {τον Λεοπόλδον} αίτιον της ελαττώσεως των ορίων του, της εγκαταλείψεως των συναγωνιστών αδελφών του και της αποξενώσεως από τας γαίας και τάς εστίας των από τάς οποίας έως τώρα οι τούρκοι δεν ημπόρεσαν ποτέ να τους εξώσωσι παρά διά προσκαίρων επιδρομών...’.

Ιβάν: -Ναί… το γράφει καθαρά.Απόστολος: -Κύττα και παρακάτω, που τελείωνε

τονίζοντας πως δέν μπορεί να αναλάβη την εντολή γιατί ένα μικρό και εξηρτημένο κράτος δεν συμβιβάζεται «ούτε στην δική του τιμή, ούτε θα είναι πρός όφελος της Ελλάδας κι ούτε θα εξυπηρετήση τα γενικά συμφέροντα της Ευρώπης».

Ιβάν: -Και δεν συγκινήθηκαν οι εγγλέζοι απ’ αυτό;!Απόστολος: -Φυσικά όχι. Δεν ίδρωσε το αυτί τους.

Οι Άγγλοι τόρρυδες είχαν το σκοπό τους και

αδιαφόρησαν. Μόνο μερικοί ‘προοδευτικοί’ Άγγλοι μέσα και έξω απο την βουλή διαμαρτυρήθηκαν για τα δεσμά που χαλκεύονταν σε βάρος του Ελληνικού λαού, {δες: Καρολίδου, Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων, Α 450 παρ. 1, Arndt Das Konigthum in Belgiem, Γερβίνου, Ιστόρια Ελληνικής επαναστάσεως, τόμος ΣΤ 538, Μέντελσον Βαρτόλδυ, Ιστορία Ελληνικής επαναστάσεως, Β 466 παρ. 1, Ασπρέα, Πολιτική ιστορία νεωτέρας Ελλάδος, τόμος Α΄ 109, παρ. 1 κι ένα σωρό άλλα}.

Ιβάν: -Όταν δεν δέχτηκε ο Λεοπόλδος να γίνη βασιλιάς της Ελλάδος, σας διάλεξαν …άλλον βασιλιά;!

Απόστολος: -Ναί, μπήκαν στον κόπο. Λίγο πιό ύστερα {1832} οι τρείς δυνάμεις εκλέξανε τον πρίγκηπα της Βαυαρίας Όθωνα βασιλιά της Ελλάδος. Απο την εποχή αυτή η Αγγλική πολιτική δεν έπαψε ούτε μιά στιγμή να επεμβαίνη, πότε άμεσα και πότε έμμεσα, στα εσωτερικά της χώρας μας.

Ιβάν: -Κι αυτός ο καινούριος βασιλιάς τι ήταν φλούφλης; Τους επέτρεπε να σας εξευτελίζουν;

Απόστολος: -Όχι όχι, δεν ήταν λακές τους. Ήταν … ανήλικος, ένα παιδάκι! Κι επειδή ο Όθων ήταν ανήλικος

διορίστηκε Αντιβασιλεία απο τον Αρμανσμπέργκ, τον Μάουρερ και τον Έϋδεκ. Το Φόρεϊν Όφφις όμως, μιά που η Αγγλία είχε στα χρόνια εκείνα μεγάλη επιρροή, τα κατάφερε να πάρη με το μέρος του τον Άρμανσμπέργκ και να κηδεμονεύη την Ελλάδα. Όλοι οι αγγλόφιλοι πήραν τις ανώτερες θέσεις στην κρατική Ελληνική μηχανή και είχαν το λύειν και δεσμείν. Πρώτα πρώτα ο Άγγλος πρεσβευτής Ντώκινς, που έπαιζε το ρόλο του υπερπρωθυπουργού, θέλησε να διαλύση το ρωσόφιλο κόμμα, που αρχηγός του ήταν ο Θ. Κολοκοτρώνης.

Ιβάν: -Αυτός δηλαδή ο Κολοκοτρώνης, δεν ήταν αγγλόφιλος;

Απόστολος: -Ήταν αρχικά. Ξεκίνησε από συνταγματάρχης του αγγλικού στρατού κατοχής στα Επτάνησα, αλλά τους κατάλαβε λένε τι κουμάσια ήταν, τους παράτησε και τακίμιασε με τους ρώσσους…

Ιβάν: -Κατάλαβα. Πρώην αγγλορουφχιάνος, όπως λέμε ‘χθεσινός κωλομπαράς, πούστης σημερινός’; Πώς αντέδρασαν οι εγγλέζοι στον πρώην μπιστικό τους;

Απόστολος: -Τώρα ήταν αρχηγός των ρωσσόφιλων… Σκηνοθέτησαν λοιπόν σε βάρος του Γέρου του Μωριά την κατηγορία πως ετοίμαζε κίνημα

ανατρεπτικό. Έγιναν καταδιώξεις κι ο Κολοκοτρώνης κλείστηκε στην φυλακή. Ο Άγγλος Μάσσων μάλιστα εκτελώντας χρέη εισαγγελέα, μεταχειρίστηκε τον ένδοξο αγωνιστή σαν να ήταν κοινός κακούργος και στο τέλος, ασκώντας στο δικαστήριο βία, τον καταδικάσανε σε θάνατο. Το Αγγλικό κόμμα για μιά ορισμένη περίοδο θριάμβευε με την ωμή επέμβαση και απροκάλυπτη υποστήριξη του Ντώκινς. Η μεγάλη όμως μάζα του Ελληνικού λαού όχι μόνο αποδοκίμαζε τις Αγγλικές επεμβάσεις αλλά εξεγέρθη. Έγιναν στάσεις στο Μωριά και στις Κυκλάδες και η κατάσταση ήταν εκρηκτική.

Ιβάν: -Μπορεί να σας κατέτρεχαν, αλλά τίγκα από αγγλορουφχιάνους, πρώην και νύν ήταν το έθνος σας, εσείς οι ίδιοι μήπως ήσασταν οι εχθροί του εαυτού σας;

Απόστολος: -Θέλει ψάξιμο αυτό που λές. Άκου όμως τι λέει ο Μάουρερ: «Η Αγγλία δέν είχεν αποκτήσει ρίζας έν Ελλάδι, ούτε είς προηγουμένας, ούτε είς μετέπειτα εποχάς. Μεταξύ Βρετανών και Ελλήνων δεν υπήρχεν ούτε πνευματικός ούτε υλικός δεσμός. Τουναντίον η Αγγλία ανήκε μέχρι των τελευταίων χρόνων είς τους πιστοτάτους υποστηρικτάς της Πόλης

{Τουρκίας}. Και αυτή η ναυμαχία του Ναυαρίνου είχεν αποδοκιμασθεί. Επεθυμεί όμως και η Αγγλία να έχει το κόμμα της {εν Ελλάδι} και εφάνη επίσης ενδοτική είς τας επιθυμίας μερικών Ελλήνων. Ο Άγγλος πρέσβυς, ο γνωστός Ντώκινς, εδημιούργησε τοιούτον κόμμα κατά τάς αντιλήψεις του και τον τρόπον που του ήξιζε. Συνήθροισε δηλαδή περί εαυτόν εκτός τών εν Ελλάδι διαμενόντων πραγματικών Άγγλων, όλως ιδιαιτέρως τους φαναριώτας και όλους τους ραδιούργους και τυχοδιώκτας, το σύνολον δε αυτών ωνόμασαν Αγγλικόν κόμμα», {δες στο έργο του ‘Ο Ελληνικός λαός’, τόμος Α΄ 40}.

Ιβάν: -Είχαμε μείνει στον αγγλορουφχιάνο Άρμανσμπεργκ. Πέσ’ μου γι’ αυτόν. Για τι κουμάσι πρόκειται;

Απόστολος: -Τσογλάνι ευκαιρίας. Ωστόσο ο Άρμανσμπεργκ ήταν πανίσχυρος γιατί είχε πίσω του την Αγγλική υποστήριξη. Η Γαλλία περνούσε εσωτερική κρίση και η Ρωσία μόνη της δεν μπορούσε ν' αντιδράσει. Καιροφυλακτούσε να βρή την κατάλληλη ευκαιρία για ν'

ανατρέψει τον Άρμανσμπεργκ. Η Αγγλία λοιπόν είχε τα χέρια της ελεύθερα και κανόνιζε μόνη της την πολιτική που έπρεπε ν' ακολουθεί η Αντιβασιλεία. Κι ακόμα κατόρθωσε να παραμερίση στην αρχή τον Μάουρερ και τον Έϋδεκ κι αργότερα να τους διώξη και να τους αντικαταστήση με τον Άβελ και Γκράϊνερ, που διατάχτηκαν απο το βασιλιά της Βαυαρίας να είναι "ευπειθείς στόν Άρμανσμπεργκ" δηλαδή εκτελεστές των εντολων του Ντώκινς, {δες: Μέντελσον Βαρτόλδυ, Ιστορία Ελληνικής επαναστάσεως, Β΄ 695 - 698 }.

Ιβάν: -Η Αγγλία αλώνιζε δηλαδή.Απόστολος: -Ναί. Έτσι η πολιτική του Φόρεϊν

Όφφις επικρατούσε πέρα για πέρα στα χρόνια της Αντιβασιλείας. Η Ελλάδα έπρεπε να είναι ένα κρατίδιο που να μην παίζη κανένα ρόλο στην μεσογειακή ιστορία. Τέτοιες ήταν, οι βασικές απόψεις της εξωτερικής πολιτικής της Αγγλίας απο την ημέρα που αναγκάστηκε να αναγνωρίση την Ελληνική ανεξαρτησία. Και για να μπορή να είναι ήσυχη, έπρεπε να κηδεμονεύη το νεαρό Ελληνικό κράτος και να μην το αφήσει ούτε στρατό να

φτιάξη, ούτε ν' αναπτυχθεί οικονομικά και εκπολιτιστικά...

Ιβάν: -Τι διαβολικό κράτος!...

Απόστολος: -Ναί, διαβολικό, δηλαδή εμπορικό που ξεπουλάει τα πάντα, συνειδήσεις, λαούς, πολέμους… σωστά το περιγράφει ο Μάουρερ: «Η Αγγλία είναι εμπορικόν κράτος και συνεπώς η πολιτική του κατ' ουσίαν είναι εμπορική πολιτική. Και όπως το εμπορικόν συμφέρον κάμνει τον καθένα υπολογιστικόν και οξυδερκή έτσι συμβαίνει και με τους Άγγλους. Η αδυναμία του Οθωμανικού κράτους ασφαλίζει είς την Βρεττανικήν θαλασσίαν δύναμιν το αποκλειστικόν εμπόριον, όχι τόσον είς την Μεσόγειον, όσον πολύ περισσότερον πρός τας ανατολικάς Ινδίας...’.

Ιβάν: -Και η μικρή Ελλάδα τι σκατά τους ενοχλεί, δεν καταλαβαίνω. Γιατί σας μισούν;

Απόστολος: -Το λέει κι αυτό ο Μάουρερ… ‘Το μικρόν Ελληνικόν κράτος παρουσιάζεται ούτω είς την έν τω εγωισμώ της πολύ μακράν βλέπουσαν Αγγλικήν πολιτικήν ώς νέος αντίζηλος. Μόνον απο της απόψεως ταύτης είναι δυνατόν να εξηγηθή η συχνά τόσον αινιγματώδης συμπεριφορα είς την νότιον Αμερικήν, την Μαδρίτην και αλλαχού, …η Βρεττανική κυβέρνησις

ασφαλώς δεν προάγει, ούτε θέλει να προάγη την ευημερίαν και το μεγαλείον του νεαρού {Ελληνικού} κράτους …, αν και προσέβαλε προσωπικώς τον βασιλέα Όθωνα την 1ην Ιουλίου 1834 … προσπαθεί αδιακόπως να σπείρη μόνον την διχόνοιαν και να το καταστρέψη όσω το δυνατόν ασφαλέστερον», {δες: Μάουρερ, Ο Ελληνικός λαός 1835, σελ. 42 - 43, βλέπε καί Γουσταύου Έϊχταλ, ‘Αναμνήσεις’, στην συλλογή Δ. Βικέλα, Διαλέξεις, 1893, σελ. 272}.

Ιβάν: -Ναί… πέσ’ μου για τον Όθωνα και την πολιτική των άγγλων απέναντι στον βασιλιά που οι ίδιοι σας … διάλεξαν!

Απόστολος: -Όντως, κωμικοτραγικό. Την ίδια πολιτική λοιπόν, ακολούθησε η Αγγλία και τον καιρό που ενηλικιώθηκε ο Όθωνας. Μα στα χρόνια αυτά οι συνθήκες άλλαξαν. Το αγγλόφιλο κόμμα του Μαυροκορδάτου και του Σ. Τρικούπη δεν ήταν τόσο

ισχυρό ώστε να μπορεί το Φόρεϊν Όφφις να κηδεμονεύη με τους ¨Ελληνες πράκτορες του το Ελληνικό κράτος. Το Γαλλικό κόμμα με τον Κωλέτη επικεφαλής και το ρωσόφιλο με τον Μεταξά, είχαν ανασυνταχθεί και ασκούσαν μεγάλη επιρροή, γιατί είχαν μαζί τους τις λαϊκές μάζες. Τώρα η Αγγλία δεν μπορούσε να διορίζη και να παύη τις Ελληνικές κυβερνήσεις, για μιά ορισμένη μάλιστα περίοδο το Γαλλικό κόμμα ήταν πανίσχυρο και ο Όθωνας υποχείριος στον Κωλέτη ώς τα 1847.

Ιβάν: -Στον αγγλικό λαό τι αισθήματα επικρατούσαν απέναντί σας;

Απόστολος: -Σε όλη αυτή την περίοδο μέσα στην άρχουσα τάξη της Μ. Βρετανίας επικρατούσε ο μισελληνισμός. Οι τόρρυδες μιλούσαν με τα πιό περιφρονητικά λόγια για τους Έλληνες και έδειχναν την πιό μεγάλη τους συμπάθεια στους Τούρκους. Ο φιλοτουρκισμός του Πίττ εφαρμόζονταν κατά γράμμα. Γι' άυτό μέσα στην Αγγλική αυλή, ακούγονταν οι χειρότερες βρισιές κατά της Ελλάδος, ότι «οι Έλληνες είναι ψεύτες και ληστές, δέν αξίζει να ασχολούμεθα με αυτούς»… έτσι έγραφε στις 14 Μάρτη 1837 η μετέπειτα

βασίλισσα της Αγγλίας, πριγπήπισσα Αλεξάνδρα, {δες: Γ. Φιλαρέτου, Ιστορική πλαστογραφία, στην εφημερίδα "Ν. Βήμα" 30 Απρίλη 1905}.

Ιβάν: -Δεν περιμένει εξ άλλου κάποιος από τα κράτη να έχουν ‘φιλίες’, μόνο συμφέροντα. Δεν νομίζεις ότι τα συμφέροντα είναι εκείνα που καθορίζουν τελικά και τις φιλίες τους;

Απόστολος: -Προφανώς. Στα χρόνια αυτά η Αγγλία αντιμετώπιζε στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο όχι μόνο την Ρώσικη επιρροή, αλλά και την Γαλλική και την Αυστριακή. Η Αυστρία ήταν μεγάλη αυτοκρατορία και είχε κι αυτή βλέψεις να κατεβή στο Αιγαίο και να καταλάβει μιά μέρα τη Σαλονίκη. Γι'αυτό ο ρυθμιστής της Αυστριακής εξωτερικής πολιτικής Μέττερνιχ, που τόσο κατάτρεξε τους Έλληνες κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, έδειχνε τώρα μεγάλο ενδιαφέρον για τα πράγματα της Ελλάδος και προσπαθούσε όχι μόνο να κρατή σε αντίθεση την Ρωσική και Αγγλική πολιτική, αλλά και να δημιουργή κάθε τόσο ζητήματα για να μπορεί να κερδίζει απο τη "Φιλία" του πρός τους Τούρκους ορισμένα ανταλλάγματα.

Ιβάν: -Δηλαδή, τι είναι εκείνο που έκανε ο Μέττερνιχ στην πράξη;

Απόστολος: -Ξεκινώντας απο την βασική του αρχή περί ανταλλαγμάτων, προσπάθησε να καταστήσει τον Όθωνα όργανο του και ώς ένα σημείο το πέτυχε. Αυτό εξαγρίωσε το Φόρεϊν Όφφις και ο Άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα, ο διαβόητος Λάϊονς, μιά μέρα {το 1841} θυμωμένος είπε ορθά κοφτά στον πρεσβευτή της Αυστρίας Πρόκες Όστεν: «Ελλάδα πραγματικά ανεξάρτητη είναι κάτι παράλογο. Η Ελλάδα είναι ή Ρώσικη ή Αγγλική και επειδή δέν μπορεί να είναι Ρώσικη πρέπει να είναι Αγγλική...», {δες: Καρολίδη, Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων, Β΄ 387}.

Ιβάν: -Τόσο ωμά δηλαδή!Απόστολος: -Μάλιστα. Μιλώντας τέτοια ωμή

γλώσσα ο Λάϊνος απο τη μία μεριά ήθελε να δείξη στον Αυστριακό πρεσβευτή πως άθελά του εργαζόταν για την επικράτηση της Ρώσικης πολιτικής και απο την άλλη του θύμιζε την πατροπαράδοτη μεσογειακή Αγγλική πολιτική, που ήθελε την Ελλάδα προτεκτοράτο Αγγλικό. Μα οι αντιθέσεις των τότε μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων δέν ευνοούσαν την Αγγλική διπλωματία ώστε να πραγματοποιήση τα σχέδια της. Μή μπορώντας λοιπόν η Αγγλία να πιέση τις Ελληνικές κυβερνήσεις,

μιά που είχαν πίσω τους την υποστήριξη της Γαλλίας και της Ρωσίας, εφάρμοσε άλλα εκβιαστικά μέτρα για να φέρνη εμπόδια στην εσωτερική πολιτική της χώρας και να σταματήση κάθε εκπολιτιστική της ενέργεια. Ζητούσε κάθε τόσο τους τόκους και το χρεωλύσιο απο το δάνειο των 60 εκκατομμυρίων που είχε δώσει στην Ελλάδα όταν ήρθε ο Όθωνας...

Ιβάν: -Με τα τοκογλυφικά τους δάνεια λοιπόν σας έκαναν ότι ήθελαν;!

Απόστολος: -Βεβαίως. Αυτό πιστεύουν οι μελετητές: «Το δάνειον εκείνο εχρησίμευεν εκάστοτε είς την Αγγλικήν κυβέρνησιν ώς όπλον εναντίον του βασιλέως Όθωνος και των υπουργών του. Οσάκις οί έν Λονδίνω ήσαν δυσηρεστημένοι, διά τα Ελληνικά πράγματα, οσάκις έν Αθήναις εκυβέρνων πρόσωπα απαρέσκοντα αυτοίς, ο πρεσβεύτης της βασιλίσσης {της Αγγλίας} ενεφανίζετο πρό των Ελλήνων υπουργών ίνα υποστηρίξη τα καταπατούμενα δήθεν δικαιώματα τών πιστωτών {Άγγλων} της Ελλάδος. Και ότε δέ τον

Άβερδην διεδέξατο ο Πάλμερστων, ο χείριστος των εχθρών του Όθωνος, το ζήτημα του δανείου εξηκολουθεί να είναι μέγα όπλον κατά της Ελληνικής κυβερνήσεως, ήν υπεστήριζεν άλλ' ουχί άνευ δυσχερειών η Γαλλική κυβέρνησις…»

Ιβάν: -Κάτι συγκεκριμένο;

Απόστολος: -Μάλιστα. Αναφέρει κάτι ο Καρολίδης: ‘Έν τω Αγγλικώ κοινοβουλίω ο Κόχραν και ο Πάλμερστων διά των μελανωτέρων χρωμάτων περιέγραφον την έν Ελλάδι κατάστασιν, ύβριζον το Ελληνικόν υπουργείον... και συνεβούλευον την Αγγλικήν κυβέρνησιν να λάβη αυστηρά μέτρα όπως εξασφαλίσει τα συμφέροντα των Άγγλων πιστωτών. Ο λόρδος Άβερδην διά διακοινώσεως αυτού, ημερομηνίας 23 Μαρτίου 1845, υπεδείκνυε ρητώς είς το υπουργείον Κωλέτου ότι εάν μή εξεπληρούντο αί περί καταβολής του τόκου δοθείσαι πρότινων ημερών υποσχέσεις, ήθελεν αναγκασθή η Αγγλική κυβέρνησις να προσφύγη είς τα αναγκαία εκείνα μέτρα δι' ων μόνον ηδύνατο να επιτευχθή ή των συμφερόντων αυτής εξασφάλισις...»,

{δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Α΄ 536 παρ. 1}.

Ιβάν: -Θα είχε κάτι στο νού του πιθανόν…Απόστολος: -Οπωσδήποτε. Μιά που η Αγγλική

κυβέρνηση έπαιρνε φανερά εχθρική στάση απέναντι στη χώρα μας, ζητούσε ευκαιρία, ή κάποια αφορμή, για να επέμβη στα εσωτερικά της Ελλάδας και να την ταπεινώση. Μή μπορώντας όμως να βρή τέτοια αφορμή, έβαλε τον Τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα Μουσούρο να φερθή άπρεπα στον Όθωνα για να δημιουργηθή επεισόδιο αποβλέποντας να το εκμεταλλευτή σε βάρος της Ελλάδας. Ο Μουσούρος, που ήταν οργανέτο του Άγγλου συναδέλφου του Λάϊονς, δημιούργησε το επεισόδιο όπως ήθελαν οι Άγγλοι και τα πράγματα έφτασαν στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας.

Ιβάν: -Το επισόδειο το αναφέρει κάποιος;Απόστολος: -Ναί. Άκου: «Ο Μουσούρος

εξηρεθίζετο διαρκώς υπό του Άγγλου πρεσβευτού Λάϊονς, ωθούντος εκάστοτε αυτόν είς την πρόκλησιν

ζητημάτων, φυσικώς δέν ηδύνατο να φανή μή ακολουθών τάς συμβουλάς αυτού καθό αντιπρόσωπος, της Τουρκικής κυβερνήσεως, αφού μάλιστα υπό την επιρροήν και επίδρασιν αυτού {του Λάϊονς} διετέλεσαν πολιτευόμενοι τινες του Ελευθέρου βασιλείου ελαφρά τη καρδία, ανύποπτοι έτι όντες περί των εχθρικών πρός την Ελλάδα προθέσεων των Άγγλών», {δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Α΄ 552}.

Ιβάν: -Τόσες προστυχιές σας έκανε η Αγγλία, ακόμα … ανύποπτοι ήταν οι δικοί σας;! Τι συνέβη;

Απόστολος: -Κάτι με τον βασιλιά. Όταν λοιπόν ο Όθωνας, στο χορό που γινόταν στο παλάτι {13 Ιανουαρίου 1841} προσέβαλε λέει, τον Τούρκο πρεσβευτή, ο Λάϊονς είπε στον Μουσούρο να φύγη αμέσως απο το παλάτι και να διαμαρτυρηθή με αυστηρή νότα. Αυτό έγινε. Τα πράγματα πήραν τέτοια τροπή που

απηλούνταν πόλεμος. Το Φόρεϊν Όφφις πίεσε τον σουλτάνο να φανή ανένδοτος κι ο Λάϊονς κάθε μέρα με τις διακοινώσεις του στο υπουργείο των εξωτερικών ζητούσε να πληρωθούν οι τόκοι του δανείου και έκανε δριμύτατες παρατηρήσεις για την στάση της Ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα του Μουσούρου. Στην περίοδο αυτή ο Λάϊονς είχε γίνει ουσιαστικός κατάσκοπος των Τούρκων.

Ιβάν: -Το λέει κάποιος αυτό;

Απόστολος: -Ναί, ο Φιλάρετος: «Η Αγγλική κυβέρνησις επιζητούσα την πτώσιν {του γαλλοφίλου} Κωλέτη κατήγγειλε είς την Πύλην {Τουρκική κυβέρνηση} τα διανοήματα και τα κινήματα αυτά ίνα ευρίσκει αφορμάς επεμβάσεων, προκαλή διενέξεις και ανακόπτει τα σχέδια αυτού, η δέ Πύλη έχουσα ταυτότητα συμφερόντων πρός τα της Αγγλίας ουδεμίαν αφορμήν απέλειπε παραπόνων και διαμαρτυριών», {δες: Γ. Φιλαρέτου, Ξενοκρατία εν Ελλάδι, Αθήναι 1697, σελ. 96}.

Ιβάν: -Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα για τους άγγλους, τους καλλίτερους μαθητές των Ιησουϊτών. Έβαζαν στους τούρκους σπιουνιές εναντίον σας…

Απόστολος: -Κι όχι μόνον. Η Αγγλική κυβέρνηση όμως χρησιμοποίησε και άλλο μέσο. Έβαλε τους πράκτορες της στην Ελλάδα να οργανώσουν στάσεις. Μιά τέτοια στάση, έγινε τον Ιανουάριο του 1847 στη δυτική Ρούμελη για να ρίξει τη γαλλόφιλη κυβέρνηση και να φέρει στα πράγματα το αγγλόφιλο κόμμα του Μαυροκορδάτου - Τρικούπη.

Ιβάν: -Φαντάζομαι με τον κλασσικό τρόπο…Απόστολος: -Ναί. Ο Λάϊονς μοίραζε λίρες δεξιά και

αριστερά και ενθάρρυνε ακόμα και τα κακοποιά στοιχεία. Για κάμποσο καιρό σημειώθηκαν στις πιό πολλές επαρχίες ανταρσίες και οι στασιαστές εύρισκαν την φανερή και κρυφή υποστήριξη των Άγγλων. Αγγλικά πλοία τους παραλάβαιναν και τους μεταφέρνανε στα Εφτάνησα.

Ιβάν: -Όλες οι επαναστάσεις χρειάζονται χρηματοδότες.

Απόστολος: -Οι προδότες θες να πής χρειάζονται χρηματοδότες! Το στασιαστικό πνεύμα είχε καταντήσει της μόδας εξαιτίας που η Αγγλική πρεσβεία εκμεταλλεύονταν τις τοπικές δυσαρέσκειες, την φτώχεια και αθλιότητα του λαού. Έτσι με όλα τα μέσα προπαγάνδιζε την ανταρσία για να φέρη σε αδιέξοδο την κυβέρνηση και κυρίως για να δημιουργήση τους κατάλληλους όρους για να επέμβη στα εσωτερικά της χώρας ταπεινώνοντας τις αντιαγγλικές κομματικές παρατάξεις. Σύμφωνα με τα καταστρωμένα αυτά σχέδια υποστηρίχθηκε και ο λοχαγός Μερεντίτης στην Πάτρα όχι μόνο να στασιάση, αλλά και να ληστέψη το υποκατάστημα της Εθνικής τράπεζας και να πάρη 125 χιλιάδες δραχμές κι απο το δημόσιο ταμείο άλλες 90 χιλιάδες. Κι επειδή το κίνημα απέτυχε, αγγλικό πολεμικό παρέλαβε τον Μερεντίτη και τον έφερε στην Μάλτα...

Ιβάν: -Ένα αγγλικό πολεμικό δεν παρέλαβε και τον αλήτη Στεργιάδη, τον ρουφχιάνο του Βενιζέλου στην Μικρασία σας νομίζω; Και τον παππού του πρωθυπουργού σας Παπανδρέου, τον Μινέϊκο, ένα πλοίο αγγλικό τον φυγάδευσε απ’ την Ρωσσία. Και τον Μπάλφουρα κι όλους τους ρουφχιάνους της Αγγλίας…, πάντα με ένα αγγλικό πλοίο βλέπουμε να την σκαπουλέρνουν. Αλλά ποια ήταν η κατάληξη στην συγκεκριμένη περίπτωση για τον λαό σας;

Απόστολος: -Εφαρμόζοντας μιά τέτοια πολιτική η Αγγλική κυβέρνηση ήταν επόμενο να δημιουργήση ανωμαλίες στην Ελλάδα και να κατορθώση να ρίξη απο την εξουσία το γαλλόφιλο υπουργείο και να σχηματιστή για μιά μικρή περίοδο αγγλόδουλη ελληνική κυβέρνηση. Μα για να πετύχουν τα σχέδια του Φόρεϊν Όφφις, ο Άγγλος πρεσβευτής ζήτησε να διαλυθή η βουλή και να γίνουν νέες εκλογές ελπίζοντας με τη βία να πλειοψηφήσουν οι αγγλόδουλοι.

Ιβάν: -Και δέχθηκε ο βασιλιάς σας αυτή την ξεφτίλα;

*

*Απόστολος: -Όχι. Αυτό δεν έγινε δεκτό απο τον

Όθωνα και σχηματίστηκε νέο υπουργείο με πρωθυπουργό τον Γ. Κουντουριώτη. Τότε ο Πάλμερστων έγινε πύρ και μανία και απεκάλεσε το Ελληνικό καθεστώς μέσα στη βουλή των λόρδων {Απρίλης 1846} "σύστημα βίας, διαφθοράς και παρανομίας". Παράλληλα όμως οργάνωσε η Αγγλική πρεσβεία και άλλη στάση στην Υπάτη.

Ιβάν: -Η ανωμαλία της ανωμαλίας.*

*Απόστολος: -Ναί. Η κατάσταση λοιπόν ήταν πολύ

ανώμαλη στα χρόνια αυτά με τις ραδιουργίες και τις ξετσίπωτες επεμβάσεις των Άγγλων. Και ναί μεν ο Λάϊονς αντικαταστάθηκε το καλοκαίρι του 1849, αλλά η πολιτική του Φόρεϊν Όφφις δεν άλλαξε ΚΑΘΟΛΟΥ. Ίσα ίσα που ο κατατρεγμός της Ελλάδας έγινε πιό έντονος.

Ιβάν: -Μήπως αντιπαθούσαν κάποιο πρόσωπο ειδικά;

Απόστολος: -Όχι, δεν είναι μόνο αυτό. Κι όταν ακόμα πέθανε ο γαλλόφιλος Κωλέτης {1847}, οι Άγγλοι ήθελαν σώνει και καλά να διορίζουν και να παύουν τους υπουργούς στην Ελλάδα. Έτσι μιά που η ελληνοτουρκική διαφορά απο το επισόδειο Μουσούρου - Όθωνα κανονίστηκε με την επέμβαση της Γαλλίας και της Ρωσίας, η Αγγλία ζητούσε νέα αφορμή για να ταπεινώση και εξευτελίση την Ελλάδα, ενώ στα Εφτάνησα εφάρμοζε την πιό ωμή τρμομοκρατία, εξαιτίας που έγιναν μεγάλες εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις ενάντια στην αγγλική κατοχή.

Ιβάν: -Φιρί φιρί το πήγαιναν σαν να ήθελαν κάποια αφορμή…

Απόστολος: -Πέτυχαν λαχείο. Η αφορμή που γύρευε η Αγγλία παρουσιάστηκε. Το πάσχα του 1847 κακοποιήθηκε στην Αθήνα ο εβραίος Πατσίφικος, που είχε Αγγλική υπηκοότητα. Βαλμένος απο την αγγλική

πρεσβεία γύρεψε αποζημίωση 887 χιλιάδες δραχμές για τα έπιπλα που του έκαψαν. Επίσης και ο άγγλος δημοσιογράφος Φίνλεϋ ζητούσε μεγάλη αποζημίωση για ένα οικόπεδο που είχε στο μέρος όπου έγινε ο βασιλικός κήπος. Μά ο κυριότερος λόγος ήταν η απο χρόνια επιμονή της αγγλικής κυβέρνησης να κάνη κατοχή σε δυό μικρά νησάκια, Λαφονήσι και Σαπιέντζα, που βρίσκονται απέξω απο το Λακωνικό κόλπο και είναι ακατοίκητα.

*

*Ιβάν: -Τι τα ήθελαν δυό ακατοίκητα νησιά; Απόστολος: -Η Αγγλία; Ήθελε να τα κάνη βάσεις

με απώτερο σκοπό να βάλη μιά μέρα πόδι στον Μωριά. Η Ελληνική κυβέρνηση αντιτάχθηκε στις παράλογες αυτές απαιτήσεις της αγγλικής κυβέρνησης και δεν εννοούσε να υποχωρήση. Οι λαϊκές μάζες είχαν εξεγερθεί και μόνο οι αγγλόφιλοι έτριβαν τα χέρια τους.

Ιβάν: -Χαίρονταν οι ξεφτίλες με την καταρράκωση της πατρίδας τους;!

Απόστολος: -Βεβαίως. Το Φόρεϊν Όφφις φυσικά δίσταζε να πάρη εξαρχής εκβιαστικά και καταστρεπτικά μέτρα ενάντια στην μικρή Ελλάδα.

Ιβάν: -Γιατί;Απόστολος: -Επειδή η Ευρώπη βρισκόταν τότε σε

επαναστατικό οργασμό. Γι'αυτό περίμενε να καλμάρη το επαναστατικό κίνημα στην Ευρώπη και να τσακιστούν οι

επαναστατικές δυνάμεις για να επέμβη στην Ελλάδα, εάν φυσικά το επέτρεπε η διεθνής κατάστασις. Ο Πάλμερστων, με τις αλλεπάλληλες διακοινώσεις του στην ελληνική κυβέρνηση, έτριζε τα δόντια αλλά και δεν βιαζόταν να δράση. Αυτό το έκανε μόνο στο τέλος του 1849, όταν στάθμισε καλά τα πράγματα και ήταν βέβαιος πως ούτε η Γαλλία, ούτε η Αυστρία, ούτε ο Τσάρος θα τον ενοχλούσαν εξαιτίας που ήταν αποροφημένοι απο τις ανωμαλίες που είχε δημιουργήσει στην Ευρώπη η επαναστατική θύελλα του 1848.

*

*Ιβάν: -Ο Πάλμερστων έ; Πρόκειται για έναν από

τους μεγαλύτερους σκατόψυχους της γής. Γνωστό κάθαρμα. Του τα σούρνω κι εγώ αρκετά στην διατριβή μου. Είναι αυτός με τις χιλιάδες πρακτόρους που κατάφερε να κάνη όλη την γή τροφή για τα κανόνια.

Απόστολος: -Ναί, αυτός. Διέταξε λοιπόν τον άγγλο στόλαρχο της μεσογειακής αγγλικής μοίρας Πάρκερ να έρθη στον Πειραιά και να ζητήση τελεσιγραφικά, μέσα σε 24 ώρες, να γίνουν δεκτές οι Αγγλικές αξιώσεις. Επίσης ο Άγγλος πρεσβευτής Ουάϊς έγινε τότε αβάσταχτα θρασύς, αλλά η Ελληνική κυβέρνηση δεν υπεχώρησε. Έτσι άρχισε ο Αγγλικός αποκλεισμός που βάσταξε 4 μήνες. Χιλιάδες πέθαναν απο την πείνα γιατί

σταμάτησε κάθε εισαγωγή και εμπορική κίνηση και δεν υπήρχε ούτε δράμι ψωμί σε πολλές επαρχίες.

*

*Ιβάν: -Κάθε χώρα της γής έχει τις δικές της

εκατόμβες θυμάτων από αυτούς τους μπάσταρδους τους Άγγλους και η δική μου χώρα, εκατομμύρια. Δέκα, είκοσι εκατομμύρια… Ποιος ξέρει;

Απόστολος: -Ναί γνωρίζω. Δέκα εκατομμύρια έφαγε μόνο ο Καγκάνοβιτς ο χασάπης κουνιάδος του Στάλιν. Αναλογικά αν το δής και μείς δεν πήγαμε πίσω. Γράφει ο αγωνιστής Μακρυγιάννης: «Ένας μεγάλος στόλος των σκύλων {Άγγλων} μας έχουν μπλόκον, οπούνε περίπου επί τρείς μήνες και μας πήραν όλα τα

καράβια και μας κατακερμάτισαν όλο το εμπόριο και τζαλαπάτησαν την σημαίαν μας και πεθαίνουν της πείνας οι ανθρώποι των νησιών και εκείνοι οπούχουν τα καράβια τους γκιζορούν στους δρόμους και κλαίνε με μαύρα δάκρια», {δες: Απομνημονεύματα, σελ. 4 - 5}.

*

*Ιβάν: -Κράτησε πολύ αυτή η γενοκτονία;Απόστολος: -Ώ, βεβαίως. Και ποιός ξέρει πόσον

καιρό ο Πάρκερ θα καταπίεζε τον Ελληνικό λαό, αν δεν επεμβαίνανε οι Γάλλοι και οι Ρώσοι γιά ν' αναγκάσουν τους Άγγλους να λύσουν τον αποκλεισμό. Εννοείται πως η Ελληνική κυβέρνηση, θέλοντας και μή, μπροστά στην ωμή βία, πλήρωσε στην Αγγλία 330.000 δραχμές αποζημίωση, ενώ αργότερα η ανάκριση απέδειξε πως η ζημιά που έγινε στον Εβραίο Πατσίφικο δεν ξεπερνούσε τις 3.700 δραχμές.

Ιβάν: -Μετά από αυτό θα είχατε κάποια περίοδο ηρεμίας φαντάζομαι.

*

*Απόστολος: -Ηρεμία; Όχι. Απεναντίας… Δεν

πέρασαν ούτε τρία χρόνια και η Αγγλία, που κατάτρεξε τις Εθνικές διεκδικήσεις του Ελληνικού λαού στην Ήπειρο και Θεσσαλία, ενεργεί μαζί με την Γαλλία νέο αποκλεισμό στα 1854 για να εμποδίση την Ελλάδα να βοηθήση τις επαναστατικές δυνάμεις του αλύτρωτου Ελληνισμού. Η αγγλογαλική κατοχή κρατάει τρία χρόνια και ο Μαυροκορδάτος σχημάτισε κάτω απο τις κατάρες του Ελληνικού λαού αγγλόφιλη κυβέρνηση, το υπουργείο κατοχής όπως ονομάστηκε. Ό Άγγλος πρεσβευτής στην Πόλη έλεγε τότε στο Ν. Δραγούμη: «Πές του Όθωνα να ησυχάση γιατί ζητώντας να υποσκάψη τον θρόνο του σουλτάνου, σκάφτει τον δικό του λάκκο», {δες: Αναμνήσεις Β΄, 27}.

Ιβάν: -Είπες το 1854 έγινε αυτή η αγγλογαλλική κατοχή της πατρίδας σου; Δεν είναι την ίδια χρονιά που έγινε ο Κριμαϊκός Πόλεμος των αγγλογάλλων εναντίον της Ρωσσίας;

*

*Απόστολος: -Ναί τότε. Στο μεταξύ ο κριμαϊκός

πόλεμος (1854 – 1855), εξ αιτίας που η τσαρική Ρωσία ήταν ένα καθυστερημένο κράτος, έδωσε τη νίκη στους αγγλογάλους και η συνθήκη του Παρισιού {1856} υποδουλώνει οικονομικά την Τουρκία στους Άγγλους που αναλαμβάνουν στα φανερά πιά να εμποδίσουν κάθε εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των σκλαβομένων λαών της Βαλκανικής και να υπερασπίσουν και με τα όπλα την ακεραιότητα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ιβάν: -Κι ο βασιλιάς σας δεν τους κάθονταν καλά! Μου φαίνεται ήταν περισσότερο έλληνας από …σας!

Απόστολος: -Ήταν πατριώτης. Γι’ αυτό έφαγε το κεφάλι του. Οι εγγλέζοι είχαν τα σχέδιά τους… Μα για να πραγματοποιήσουν τα σχέδια τους αυτά οι Άγγλοι τόρρυδες έπρεπε να εκθρονίσουν τον Όθωνα που ήταν (κατ’ αυτούς), πότε όργανο της Γαλλίας, πότε του Τσάρου και πότε της Αυστριακής πολιτικής και ο εκπρόσωπος του τυχοδιωκτικού μεγαλοϊδεατισμού. Το Φόρεϊν Όφφις έβαλε για σκοπό της εξωτερικής πολιτικής του στην Ελλάδα να εξουδετερώση κάθε άλλη πολιτική {Γαλλική και Ρωσική} και να δημιουργήση ισχυρή

αγγλόφιλη παράταξη. Μα για να το καταφέρει αυτό έπρεπε να παίζη ο Άγγλος πρεσβευτής ένα διπρόσωπο παιχνίδι.

*

*Ιβάν: -Δεν θα δυσκολεύτηκε νομίζω. Εγγλέζικη

συμπεριφορά και πουστχιά είναι έννοιες ταυτόσημες…Απόστολος: -Τώρα πλέον όλος ο πλανήτης το

γνωρίζει αυτό. Τότε πάντως ο πρεσβευτής τους ξεκωλώθηκε ο καργιόλης. Να κάνη τον φίλο του Όθωνα απο την μιά μεριά και απο την άλλη να ενισχύη στα κρυφά τα ‘δημοκρατικά’ στοιχεία, που ετοίμαζαν πανελλήνια εξέγερση κατά του … αυταρχισμού της αυλής. Έστειλε μάλιστα στην Ελλάδα, με έκτακτη αποστολή τον Έλλιοτ που είχε διακριθεί για

«εκθρονίσεις βασιλέων» και ζήτησε να σχηματισθή άλλο υπουργείο και να εφαρμοσθή το … σύνταγμα. Ο Όθων υπεχώρησε μόνο στο πρώτο αίτημα και ανέθεσε στον Γενναίο Κολοκοτρώνη να σχηματίση το νέο υπουργείο {26 Μάη 1862}.

*

*Ιβάν: -Σκληρό καρύδι απεδείχθη ο βασιλιάς σας.

Μάλλον δεν κατάφεραν αυτό που επεδίωκαν;Απόστολος: -Έτσι νομίζω κι εγώ. Απο τότε όμως

άρχισαν νέες επεμβάσεις. Ο Έλλιοτ γύρισε στην Αγγλία και νέος πρεσβευτής διορίστηκε ο Σκάρλετ, που μόλις ήρθε στην Αθήνα κατηγορηματικά δήλωσε στην Ελληνική κυβέρνηση πως «κάθε αντιτουρκική πολιτική θα έχη σαν συνέπεια να παρθούν δραστικά μέτρα κατά της δυναστείας και της Ελλάδας». Η διακοίνωση αυτή, δώθηκε στις 4 Αυγούστου 1862 και στις 20 του ίδιου μήνα επιδώθηκε νέα με αυστηρότερο ύφος.

Ιβάν: -Έ και;

Απόστολος: -Η τύχη του Όθωνα είχε πιά κριθεί. Η Αγγλική κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε αριστοτεχνικά την αντιοθωνική εξέγερση και τα δημοκρατικά φρονήματα του Ελληνικού λαού για να δημιουργήση αγγλόφιλο κόμμα στην Ελλάδα, δίνοντας υποσχέσεις και εξαγαράζοντας συνειδήσεις. Κι αυτός ο Αλ. Μαυροκορδάτος, που στάθηκε σ' όλη του την ζωή ο πιό φανατικός αγγλόφιλος, βλέποντας τις καταστροφές που έφερε στην Ελλάδα η Αγγλική πολιτική, ανεγνώρισε το λάθος του στα γερατιά του.

*

*Ιβάν: -Μά τόσο βλαμμένος ήταν αυτός ο

άνθρωπος;! Βλαμμένος ή προδότης; Τι θα του ταίργιαζε καλλίτερα;

Απόστολος: -Άς δούμε τι λένε οι ερευνητές. Γράφει λοιπόν ο ιστορικός Κυριακίδης: «Η Αγγλία πρός ήν έκλινε ο Μαυροκορδάτος, πάντοτε εδείχθη εχθρός του μεγαλείου του Ελληνισμού περί τα τέλη δε του βίου του ο πολιτικός εκείνος ανήρ κατανοήσας την αλήθειαν ταύτην, παντελώς απεγοητεύθη εκ της Αγγλικής

πολιτικής, ούδ' ήθελε ν' αποκαλήται ηγέτης αγγλιζούσης μερίδος και συνεχώς εν τη αιθούση αυτού επανελάμβανε πρός τους ζωηροτέρους των πολιτικών του φίλων, δεν γνωρίζετε τους ξένους {Άγγλους}, δεν τους γνωρίζετε», {δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Α΄ 526}.

Ιβάν: -Μιλάμε για τα πρώτα τριάντα χρόνια της ζωής του κράτους σας!

*

*Απόστολος: -Ναί. Τέτοια ήταν σε μεγάλη συντομία

η πολιτική των Άγγλων απέναντι στην Ελλάδα τα τριάντα χρόνια της εθνικής της ανεξαρτησίας.

Ιβάν: -Και είχαν ήδη στο διάστημα αυτό, οι αλήτες εγγλέζοι, ελληνικά εδάφη ως αποικίες; Τα Εφτάνησα νομίζω ήταν στην κατοχή τους; Ποια ήταν η Αγγλική Πολιτική εκεί;

*

*Απόστολος: -Για την ακρίβεια δεν ήσαν τα

Επτάνησα ‘αποικία’ τους. Θα το ήθελαν πολύ αλλά δεν ήταν. Μιλάμε νομικά για προσωρινή ‘κατοχή’ κι ως τα 1850 πάνω κάτω η Αγγλική κατοχή των Εφτά νησιών του Ιονίου πελάγους δεν είχε προκαλέσει έκδηλη αντίδραση της Γαλλίας, Αυστρίας και Ρωσίας, που ήταν οι μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές δυνάμεις στα χρόνια εκείνα. Ακούγονταν μόνο κάθε τόσο διαμαρτυρίες απο τα προοδευτικά στοιχεία της Ευρώπης για την τρομοκρατία που εφάρμοζε η Αγγλία στα Ελληνικά αυτά νησιά, πνίγοντας στο αίμα κάθε εθνικοαπελευθερωτική κίνηση και εξέγερση. Στα 1855 όμως τα πράγματα άλλαξαν γιατί ο Άγγλος αρμοστής Γιούγκ με υπόμνημα του πρότεινε τα πέντε νησιά να ενωθούν με την Ελλάδα, μιά που ο πληθυσμός εξεγείρονταν και δημιουργούσε κάθε τόσο ζητήματα στην Αγγλία. Όμως, η Κέρκυρα και οι Παξοί να γίνουν Αγγλικές αποικίες σαν την Μάλτα κι έτσι οι Άγγλοι να κλείσουν για πάντα στους ξένους στόλους την Αδριατική θάλασσα.

Ιβάν: -Υπήρξε τέτοιο υπόμνημα;! Φαίνεται δεν μπορούσαν να πνίξουν τις εξεγέρσεις…

Απόστολος: -Προφανώς. Το υπόμνημα αυτό, αν και εμπιστευτικό, αποκαλύφθηκε και δημιουργήθηκε μεγάλο διπλωματικό σκάνδαλο επειδή η Αγγλική κατοχή των Εφτανήσων, σύμφωνα με τη συνθήκη του Παρισιού {5 Νοεμβρίου 1815}, ήταν προσωρινή. Η Αυστρία διαμαρτυρήθηκε με τον πιό έντονο τρόπο, το ίδιο και η Ρωσία και η Γαλλία, μιά που ξεσκεσπάστηκαν οι προθέσεις της Αγγλίας. Γι' αυτό στάλθηκε στα Εφτάνησα ο Γλάδστων {Νοέμβριος 1858}, να μελετήση την κατάσταση και να προτείνη νέες λύσεις, που θα ικανοποιούσαν τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Στο βάθος όμως η αποστολή του Γλάδστωνα ήταν ένας διπλωματικός ελιγμός για να ξεχασθή η εντύπωση που προκάλεσε το υπόμνημα του Γιούγκ.

*

*Ιβάν: -Και οι έλληνες!; Εσείς μένατε αμέτοχοι στο

μακελειό του λαού σας;Απόστολος: -Να διευκρινήσουμε εδώ κάποια

πράγματα. Η δήθεν ελεύθερη Ελλάς βίωνε την δική της κόλαση που είδαμε κάποια πράγματα προηγουμένως, με κατοχές, επεμβάσεις και μπόλικους αγγλόδουλους και ρουφχιάνους. Επειδή όμως στην ελεύθερη Ελλάδα τα δυό κόμματα, το γαλλόφιλο και το ρωσσόφιλο,

επηρρέαζαν την πλειοψηφεία του λαού, αλλά και στους Έλληνες του εξωτερικού είχε δημιουργεθεί αντιαγγλικό πνεύμα, το Φόρεϊν Όφφις με τους πράκτορές του διέδωσε πως η Αγγλία …δεν σκοπεύει να κρατήση ‘για πάντα’ τα Εφτάνησα, αλλά θα ιδρύση τάχα, με βασιλιά τον Άγγλο πρίγκηπα Αλφρέδο, ένα δεύτερο Ελληνικό κρατίδιο στο Ιόνιο πέλαγος, όπου θα προσαρτηθούν η Ήπειρος, η Θεσσαλία και η Κρήτη...

Ιβάν: -Δόλωμα;*

*Απόστολος: -Ναί. Ρίχνοντας το δόλωμα αυτό οι

πράκτορες της Αγγλίας αποβλέπανε απο την μιά μεριά να καλμάρουν τον επαναστατικό αναβρασμό του εφτανησιώτικου λαού και απο την άλλη ν' αντιδράσουν στην Βαλκανική και Μεσογειακή πολιτική της Ρωσσίας, που εύρισκε απήχηση στην μεγάλη πλειοψηφεία των Ρωμιών του έξω Ελληνισμού και παράλληλα να δημιουργήσουν αγεφύρωτες αντιθέσεις ανάμεσα στους χριστιανικούς λαούς της Βαλκανικής.

Ιβάν: -Έπιασε;Απόστολος: -Όχι. Το δόλωμα δεν έπιασε. Στα

Εφτάνησα το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα ολοένα φούντωνε, ενώ στην Κρήτη, Ήπειρο και Θεσσαλία λίγοι ήταν εκείνοι που πίστεψαν στις τέτοιες διαδώσεις. Γι’

αυτό στα 1861 ο Πάλμερστων πρότεινε στο Σπ. Τρικούπη πως είναι πρόθυμος να παραχωρήση τα Εφτάνησα στην Ελλάδα με το ρητό όρο: «Να υποσχεθή κατηγορηματικά η Ελληνική κυβέρνηση και ν' αναλάβη την υποχρέωση να μην ενοχλήση στο μέλλον ούτε φανερά ούτε κρυφά την Οθωμανική αυτοκρατορία», {δες: Ν. Δραγούμη, Αναμνήσεις, σελ. 386, Μελετοπούλου, Η Ευρωπαϊκή διπλωματία έν Ελλάδι, 1848, σελ. 131, Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Β 299, Π. Χιώτη, Ιστορία Ιονίου κράτους, Β΄ 563}.

Ιβάν: -Και θες να πής βρέθηκε έλληνας τόσο μπάσταρδος να υπογράψη τέτοια εξευτελιστική δήλωση;

*

*Απόστολος: -Όχι. Δεν βρέθηκε έλληνας τόσο

μπάσταρδος, όπως βρέθηκαν αργότερα πολλοί. Τότε δεν βρέθηκε. Άμα όμως απέτυχε η Αγγλική κυβέρνηση ν' αποσπάση μιά τέτοια κατηγορηματική υπόσχεση, εργάστηκε για την εκθρόνιση του Όθωνα. Κι όταν το πέτυχε, φανερά πιά ο Άγγλος πρίγκηπας Αλφρέδος έκανε φιγούρα ως ο επόμενος … βασιλιάς της Ελλάδας. Οι αγγλόφιλοι μάλιστα οργάνωσαν και συλλαλητήριο στις αρχές του Νοέμβρη 1862, όπου μίλησε και ο Άγγλος πρεσβευτής {14 Νοέμβρη 1862}. Έτσι δημιουργήθηκε

μεγάλο αγγλόφιλο ρεύμα και η δημοκρατική κίνηση, που άρχισε απο το 1855 και είχε φτάσει στο κατακόρυφο της μέσα στα χρόνια 1860 - 1862 με τα επαναστατικά γεγονότα του Αναπλιού, Σύρας, Κίθνου, Τρίπολης, Άργους, Βόνιτζας κλπ, ανακόπηκε.

*

*Ιβάν: -Αυτή την δημοκρατική σκατοπλημμύρα οι

εγγλέζοι δεν σας την κατσίκωσαν;Απόστολος: -Βεβαίως, όταν τους συνέφερε για να

φάνε τον Όθωνα. Αργότερα η δημοκρατική σκατοπλημμύρα τους βρωμούσε. Ένα παλιό φυλλάδιο μάλιστα, που το είχε στο αρχείο του ο στρατηγός Παπούλας, έδινε την πληροφορία πως ο Θεόδωρος Γρίβας, που επαναστάτησε στο τέλος του Σεπτέμβρη 1862 στη δυτική Ρούμελη και ήταν αποφασισμένος να κηρύξη την ‘δημοκρατία’, δηλητηριάστηκε από κάποιον Άγγλο απεσταλμένο, που τον επισκέφθηκε στις παραμονές που ετοιμάζονταν να βαδίση με τους επαναστάτες του κατά της Αττικής. Μόνον έτσι εξηγείται ο ξαφνικός θάνατος του στρατηγού Γρίβα που

ήταν το πρόσωπο που συγκέντρωνε την αίγλη και το κύρος για να μπή επικεφαλής των δημοκρατικών.

Ιβάν: -Θα έπρεπε να γραφή μια διατριβή με τους ξένους ηγέτες και επιφανή πρόσωπα τα οποία έφαγαν αυτοί οι γαμημένοι οι εγγλέζοι, κυρίως με δηλητήριο. Τώρα που το σκέφτομαι, θα πρέπει να είναι χιλιάδες. Δεκάδες χιλιάδες…

*

*Απόστολος: -Τέλος πάντων… Μιά όμως που ο

Γρίβας πέθανε και ο Δ. Βούλγαρης πρόδωσε την επανάσταση, όχι μόνο διασπάστηκε η δημοκρατική παράταξη, αλλά η Αγγλική πρεσβεία της Αθήνας έκανε το πάν για να νοθεύση τα δημοκρατικά φρονήματα του Ελληνικού λαού και να παρουσιάση την Αγγλία σαν …

την πραγματική ‘προστάτιδα’ της Ελλάδας, αρκεί να εκλέγονταν ο πρίγκηπας Αλφρέδος βασιλιάς της.

Ιβάν: -Κι ο λαός σας; Τά’χαψε αυτά;Απόστολος: -Είναι αλήθεια πως ο λαός πίστεψε στις

υποσχέσεις που έδιναν οι Άγγλοι πράκτορες και στο δημοψήφισμα που έγινε, έδωσε την ψήφο του στον Αλφρέδο, αλλά η Γαλλία και η Ρωσία αντέδρασαν και έτσι η Αγγλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήση. Οι τρείς δυνάμεις ύστερα απο πολλές διαπραγματεύσεις προτείνανε στο τέλος για βασιλιά της Ελλάδας τον νεαρό πρίγκηπα της Δανίας Γεώργιο Γλύξμπουργκ. Εκείνο που έχει σημασία είναι τούτο, κατά κοινή ομολογία, η Αγγλία προτείνοντας στην αρχή τον δικό της πριγκηπα Αλφρέδο για βασιλιά της Ελλάδας ήθελε «να έχη στην Ελλάδα Άγγλο αρμοστή που να παίρνει οδηγίες απο το Λονδίνο», {δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Β 209}.

Ιβάν: -Είναι φανερό. Γελοίο θα έλεγα.Απόστολος: -Όντως, γελοίο και πρόστυχο. Εξάλλου

η τέτοια πρόθεση της Αγγλικής πολιτικής φαίνεται

καθαρά και απο το υπόμνημα που υπέβαλε, μόλις διώχτηκε ο Όθωνας, στην προσωρινή Ελληνική κυβέρνηση ο Άγγλος πρεσβευτής Έλλιοτ. Σ' αυτό κατηγορηματικά τονίζεται ότι: α) η Ελληνική κυβέρνηση στο μέλλον πρέπει να μην ενεργήση καμμιά επιθετική πράξη κατά της Τουρκίας και β) ότι ο νέος βασιλιάς πρέπει να μην είναι απο κείνους που θα ευνοούν επαναστατικά κινήματα κατά της Τουρκίας. Άν γίνουν αποδεκτές οι υποδείξεις αυτές τότε η Αγγλική κυβένηση είναι πρόθυμη να παραχωρήση τα Εφτάνησα στην Ελλάδα, {βλέπε Χρόνος των Αθηνών, αριθ. 360 Μάρτης 1886 και Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Β. 209}.

Ιβάν: -Δεν σας …εμπιστεύονταν καθόλου οι εγγλέζοι. Αυτό καταλαβαίνω εγώ. Ήθελαν να σας έχουν συνεχώς σε αυστηρή επιτήρηση. Είναι φανερό ότι σας φοβούνταν. Γιατί;

Απόστολος: -Άστο τώρα το ‘γιατί’. Θέλουμε … αιώνες για να το αναλύσουμε. Απαιτεί μιάν άλλη πιο εξειδικευμένη συζήτηση. Έχει σχέση με την Ρωμηοσύνη, το Βατικανό, τους Νορμανδούς κατακτητές της Αγγλίας

από το 1070, την Μαύρη Αριστοκρατία των σατανιστών της Βενετίας κτλ. Το γεγονός είναι ότι ναί, θέλαν αυστηρή επιτήρηση του Ελληνισμού. Το επιβεβαιώνει και το παρακάτω γεγονός. Όταν πάλι ματαιώθηκε δηλαδή, η εκλογή του Αλφρέδου, έγινε ‘πρόταση’ στον δούκα του Κοβούργου να δεχτή το Ελληνικό στέμμα, αλλά κι αυτός αρνήθηκε γιατί η Αγγλική κυβέρνηση που του έκανε την πρόταση, ήθελε λέει, να τον έχη … τοποτηρητή της! {βλέπε Απομνημονεύματα του Ερνέστου Κοβούργου στή Νέα Ημέρα Τεργέστης, αριθ. 784 στις 9 Δεκεμβρίου 1889}.

Ιβάν: -Σας το’καναν το ‘κράτος’ σας δηλαδή οι εγγλέζοι μπινέδες ένα μπουρδέλλο…

Απόστολος: -Σε παρακαλώ, μην βρίζης το μπουρδέλλο. Η Ελλάδα ήταν και είναι κάτι πολύ πιο βρωμερό. Εξαιτίας τους; Ενδεχομένως. Πάντα περίσσευαν βλέπεις οι ρουφχιάνοι εν Ελλάδι. Απ' όλα αυτά τέλος πάντων, στην Εθνοσυνέλευση του 1863 ακούστηκαν έντονες διαμαρτυρίες για την σκανδαλώδη

ανάμιξη της Αγγλίας στα εσωτερικά της Ελλάδας. Στην συνεδρίαση της 20ής Φεβρουαρίου 1863, ο βουλευτής Σχινάς μαζί με άλλα τόνισε: «η Αγγλία θέλει να μας επιβάλη βασιλέα της αρεσκείας της. Μας λέγει εκλέξατε βασιλέα όστις θέλει είνε είς εμέ την Μ. Βρεταννίαν ευάρεστος και έχετε την Επτάνησον».

Ιβάν: -Εκβιασμός.Απόστολος: -Εμ, ‘πρωτοτύπησαν’ οι τσόγλανοι,

βλέπεις. Την άλλη μέρα ο Σπ. Τρικούπης αν και αγγλόφιλος είπε: «η παραίτησις του Ερνέστου Κοβούργου δεν οφείλεται είς ούς λόγους ανεκοίνωσε η κυβέρνησις, αλλά είς ξενικήν {Αγγλική, ούτε το όνομα ο σκατάς είχε το σθένος να … αρθώση!} μυστική αντίδρασιν» ενώ ο Αφεντούλης διαμαρτυρόμενος έλεγε πως η εξωτερική πολιτική «περισφίγγει μέχρι πνιγμονής την πατρίδα με δίκτυον σιδηρούν».

Ιβάν: -Πώ πώ αντιδράσεις! Του κώλου τα εννιάμερα…

Απόστολος: -Μην το λές αυτό! Άλλος βουλευτής, ο Καλός, συνιστούσε να ‘μην βιαστή’ η εθνοσυνέλευση να εκλέξη βασιλέα κι ο Βαλτινός κατέκρινε την Αγγλική πολιτική … επωνύμως: «η Μ. Βρεταννία μας λέγει, θέλετε βασιλέα; ιδού η Επτάνησος! Σας την προσφέρω. Εάν όμως εκλέξετε βασιλέα της αρεσκείας μου. Κι έτσι μας βάλλει είς το δίλημμα ή ν' αρνηθώμεν την Επτάνησον ή να δεχθώμεν οποιονδήποτε ήθελε νας μας προσφέρη (δικό της ρουφχιάνο) βασιλέα».

Ιβάν: -Αυτές οι φοβερές ήταν όλες κι όλες οι φοβερές διαμαρτυρίες σας;

Απόστολος: -Από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, ακούστηκαν κι άλλες διαμαρτυρίες, έντοντες μάλιστα και ο δημοκρατικός Ιάλεμος τόνισε: «η Μ. Βρεταννία επεμβαίνει σκανδαλωδώς είς τα εσωτερικά μας. Είμεθα λαός κυρίαρχος. Η Αγγλική όμως επέμβασις δεν έχει άλλον σκοπόν παρά να μας σύρη κατόπιν του άρματός της ώς το πριγκιπάτον του Μονάχου».

Ιβάν: -Είστε φοβεροί! Ως έθνος είστε φοβεροί…

Απόστολος: -Μην ειρωνεύεσαι. Η Αγγλική επιρροή ήταν πολύ μεγάλη στην περίοδο αυτή. Υπήρχαν πολλοί

αγγλόδουλοι μέσα στην Εθνοσυνέλευση και γι' αυτό ο Άγγλος πρεσβευτής Σκάρλετ φέρονταν σαν κυρίαρχος. Με αφορμή μάλιστα ένα επεισόδιο, που έγινε σε βάρος κάποιας ξένης γυναίκας, επέδωσε αυστηρό έγγραφο στην Ελληνική κυβέρνηση, όπου μαζί με άλλα κατηγορούσε την αντιπολίτευση πως είναι όργανο ξένης {της Ρωσικής} προπαγάνδας.

Ιβάν: -Έ; Πώς αυτό;Απόστολος: -Έγραφε: «Αι έν Ελλάδι αταξίαι

υποστηρίζονται και χρηματικώς διά ξένων ραδιουργιών» και τόνιζε ακόμα πως ο νέος βασιλιάς που πρόκειται να ρθή, «ενεκρίθη απο την Μ. Βρεταννίαν...». Όταν έγινε γνωστό το περιεχόμενο του ιταμού αυτού εγγράφου διαμαρτυρήθηκαν πολλοί και πρώτος απ' όλους ο νομοδιδάσκαλος Ν. Σαρίπολος που μέσα στην Βουλή διεκήρυξε πως η Ελλάδα είναι ανεξάρτητο κράτος και όχι αποικία της Αγγλίας.

Ιβάν: -Ώπ! Καλός αυτός. Μην στάξη η ουρά του ποντικιού.

Απόστολος: -Μην ειρωνεύεσαι. Ο άνθρωπος τα είπε έξω από τα δόντια, έστω κι αν χέστηκε όταν τά’λεγε, τα

είπε ο φουκαράς: «Εννοεί ο κ. πρέσβυς τι σημαίνει η λέξις «ενεκρίθη»; Εννοεί ότι υποβιβάζει την Ελλάδα απο έθνους κυριάρχου, είς έθνος διατελούν υπό κυριαρχίαν άμεσον ξένων δυνάμεων;»

Ιβάν: -Πώ πώ λεβεντγιά! Μια λέξη ‘ποπολεβεντγιά’, λεβεντγιά του κώλου.

Απόστολος: -Σε είπα μην ειρωνεύεσαι! Αλλά πάλι καλά κάνεις διότι οι αιώνιοι πούστηδες της Ουλής των Ανθελλήνων, τέτοια που λές λεβεντγιά του κώλου έχουν, αν κρίνουμε τι συνέβη τότε. Η πλειοψηφεία της Βουλής με επικεφαλής τον θεόδωρο Δεληγιάννη έκανε πως δεν καταλάβαινε. Οι αγγλόδουλοι δέχονταν τα Αγγλικά ραπίσματα χωρίς να κοκκινίσουν, γιατί ήταν πράκτορες του Φόρεϊν Όφφις. Αλλά το χειρότερο είναι πως ο νεαρός βασιλιάς Γεώργιος δέχηκε τον θρόνο αναλαμβάνοντας ορισμένες ‘υποχρεώσεις’ απέναντι στην Αγγλία...

Ιβάν: -Είναι αλήθεια, πέσ’ μου, ότι πήγατε και τον παρακαλέσατε λέει να δεχθή να γίνη βασιλιάς της Ελλάδας; Πήγατε, δική σας αντιπροσωπία γονατιστοί στην… Δανία;!

Απόστολος: -Ακριβώς έτσι είναι… οι δικοί μας σκατάδες, γονατιστοί, με χτυποκάρδι παρακάλαγαν…, ενώ η μάνα του Λουίζα έβριζε …την Ελληνική αντιπροσωπεία, που πήγε να του προσφέρει το στέμμα, λέγοντας στον άντρα της Χριστιανό: «πότε επιτέλους θα ξεφορτωθούμε αυτούς τους καταραμένους και παλιανθρωπάκηδες Έλληνες;» {βλέπε Olivier, Empire liberal, VI 335}.

Ιβάν: -Εγώ θα αισθανόμουν ντροπή να είμαι έλληνας. Εσείς πώς αντέχετε τέτοια ντροπή; Όποιον σας φτύνει πιο πολύ τον κάνετε …βασιλιά σας;!

Απόστολος: -Εμ βλέπεις, αυτός δέχονταν όλες τις αξιώσεις του Φόρεϊν Όφφις. Σαν ταπεινός δούλος της Αγγλικής κεφαλαιοκρατίας, χωρίς την γνώμη του Ελληνικού λαού, ανέλαβε την υποχρέωση απέναντι στη Μ. Βρεταννία πώς «δεν θα επιδιώξη την αύξησιν του Ελληνικού κράτους δαπάνη της Τουρκίας»

Ιβάν: -Τι έκανε λέει;

Απόστολος: -Αυτό. Να παραμείνουν οι σκλάβοι σκλάβοι. Κι ακόμα δέχτηκε, χωρίς να ρωτήση κάν την Ελληνική Εθνοσυνέλευση, «να κρημνίση η Αγγλία τα φρούρια της Κέρκυρας και να κηρυχθή η Ελλάς

ουδετέρα». Έτσι η παραχώρηση των Εφτανήσων έγινε με όρους δεσμευτικούς για την Ελλάδα, με όρους που ουσιαστικά σήμαιναν πως καταλύονταν η Εθνική ανεξαρτησία και η Ελλάδα γίνονταν μισοαποικία Αγγλική. Γι' αυτό ακούστηκαν έντονες διαμαρτυρίες μέσα στην Ελληνική βουλή και μάλιστα απο τους βουλευτές που έστειλε για πρώτη φορά …η Εφτάνησος.

Ιβάν: -Ώ μάλιστα. Το εγγλέζικο πεσκέσι. Το δόλωμα, έ;

Απόστολος: -Θα έλεγα φαρμακερό δόλωμα και πιο φαρμακεροί οι επτανήσιοι βουλευτές. Διαόλου κάλτσες. Ένας απ' αυτούς ο Δομενεγίνης μεταξύ άλλων τόνισε: «.... οι αντιπρόσωποι λοιπόν της Επτανήσου εψήφισαν και θέλουν την Επτάνησον να είναι αναπόσπαστο μέρος της Ελλάδος έν μιά και αδιαιρέτω πολιτεία και όχι ώς την ορίζει η τελευταία συνθήκη, η οποία κατά την γνώμη μου ενισχύει την οθωμανικήν επικράτειαν και σκοπόν έχει, να ενταφιάση την Ελληνικήν φυλήν... Επίστευσαν {οι εφτανήσιοι} ότι η Αγγλία σκοπόν έχει ν' αλλάξη πολιτικήν είς την Ανατολήν. Επιστεύσαμεν, αλλά δεν είμεθα ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι οι απατώμενοι απο τοιαύτην πολιτικήν.

Ιβάν: -Αυτός φαίνεται όντως να έχη αρχίδια.Απόστολος: -Άκου την συνέχεια τι λέει: ‘…

Επίστευσα λοιπόν, κύριοι, και όλως διόλου επείσθην, ότι η Αγγλία έν καλή τη πίστει εργάζεται. Επίστευσα τόσον, ώστε απεφάσισα να λησμονήσω τα δεινά της πατρίδος μας {απο την Αγλλική κατοχή}. Απεφάσισα, κύριοι, να λησμονήσω την εποχήν εκείνην, κατά την οποίαν τόσοι Ζακύνθιοι διά διαταγής του τότε αρμοστού Άδαμ απηγχονίσθησαν, τόσοι άλλοι εξορίσθησαν, άλλοι έχασας τας περιουσίας των... Και διατί, κύριοι, όλα αυτά έπαθεν η πατρίς μου; διότι η αγάπη και ο αληθής ενθουσιασμός και η τυφλή αφοσίωσις του υπέρ πίστεως και πατρίδος αγώνος έσπρωχναν αυτούς να φύγουν απο την Ζάκυνθον διά να φθάσουν είς την επαναστατημένην Ελλάδα...’.

Ιβάν: -Μπράβο. Υπάρχουν κάποιοι που σας ξελασπώνουν. Χωρίς αυτούς δεν θα ήσασταν ένα έθνος μέσα στην λάσπη, αλλά λάσπη μόνο και σκατά.

Απόστολος: -Άκου ντε τι λέει ο άνθρωπος που βάλθηκες συνέχεια να μας κατακρίνης! «… Μολοντούτο, κύριοι, επίστευσα και απεφάσισα να λησμονήσω την εποχήν εκείνην του τρόμου και του φόβου, εποχήν κατά την οποίαν ο αρμοστής Ουάρδος διά πολιτικούς λόγους απεφάσισε ν' απαγχονίση {υπάρχουν επίσημα έγγραφα}, 22 κεφαλλήνας, απεφάσισε να στρεβλώση διά της μαστιγώσεως περί τους 200... Λοιπόν, κύριοι, παραδέχομαι την ένωσιν, αλλά διαμαρτύρομαι κατά της κατεδαφίσεως {των φρουρίων της Κέρκυρας}, παραδέχομαι την ένωσιν αλλά διαμαρτύρομαι κατά της ουδετερότητος {που επιβάλουν είς την εξωτερική πολιτική οι Άγγλοι}, παραδέχομαι την ένωσιν αλλά διαμαρτύρομαι καθ' όλων εκείνων οι οποίοι μ' εμποδίζουν να εκφράσω και να υποστηρίξω τα δικαιώματα του Ελληνικού λαού», {δες: Πρακτικά Εθνοσυνέλευσης}.

Ιβάν: -Τελικά, αυτό ήταν όλο κι όλο; Εννοώ, μονάχα ένας άντρας υπήρξε;

Απόστολος: -Στην Ελλάδα; Δυστυχώς ναί… Δεν ακούστηκαν όμως μόνο στην ελληνική βουλή έντονες διαμαρτυρίες για την δέσμευση της Ελλάδας απο την αγγλική κυβέρνηση και τους ατιμωτικούς όρους της, αλλά και μέσα στην αγγλική βουλή βρέθηκαν μερικοί τίμιοι Άγγλοι που κατακρίνανε την αγγλική κυβέρνηση γιατί με τους όρους που επέβαλε στην Ελλάδα καθιστούσε το μικρό κράτος υποχείριο της αγγλικής πολιτικής!

Ιβάν: -Ναί; Συνέβη αυτό;Απόστολος: -Τι κι αν συνέβη… Η μεγάλη όμως

πλειοψηφεία των τόρρυδων και των ουίγων χειροκρότησε και επιδοκίμασε την πολιτική του Φόρεϊν Όφφις. Η πλουτοκρατική και ιμπεριαλιστική Αγγλία είχε κερδίσει μιά μεγάλη νίκη στην Ελλάδα. Ναί μεν, δεν πέτυχε να στείλη στην Ελλάδα βασιλιά τον δικό της πρίγκιπα Αλφρέδο, τα κατάφερε όμως να διοριστή ο νεαρός Δανός πρίγκιπας Γεώργιος Γλύξμπουργκ, που δέχθηκε να γίνη πειθήνιο όργανο της.

Ιβάν: -Τον πετύχατε στο λόττο;Απόστολος: -Όχι βέβαια. «Τον Γεώργιον», ιστορεί

ο Ν. Δραγούμης, ‘ανεύρε μετά μακραν και επίμονον

ιχνηλασίαν ο Πάλμερστων, αμείβων την προθυμίαν, μεθ' ής οι έν Ελλάδι {πράκτορες του} εξεπλήρωσαν τους πόθους αυτού», {δες: Αναμνήσεις, σελ. 325}.

Ιβάν: -Βρε, τι κόψιμο είχανε με τους τουρκαλάδες πάντως οι εγγλέζοι, μόνο σεξουαλικά μπορεί να εξηγηθή. Φαίνεται ικανοποιούσαν τα γούστα τους περισσότερο από σας!

Απόστολος: -Χρήσιμη η σκέψη σου στο θέμα. Υπάρχει ένας ερευνητής νομίζω που θα …συμφωνούσε ίσως μαζί σου, ο Χ. Μελετόπουλος που γράφει: «... Και παρά της Ελληνικής κυβερνήσεως και παρά της βασιλείας της Δανίας εζήτησεν η Αγγλική κυβέρνησις να μη ταράξη ουδέποτε η Ελλάς την Ειρήνην της γείτονος αυτής Τουρκίας», {δες: Η Ευρωπαϊκή διπλωματία έν Ελλάδι σελ. 51}.

Ιβάν: -Δηλαδή μου λές ότι οι Άγγλοι σας έδωσαν τα Εφτάνησα αλλά έβαλαν επικεφαλής του κράτους έναν πράκτορα τους που εργάστηκε σ' όλα τα χρόνια της βασιλείας του για να προδίδη τα συμφέροντα του Ελληνικού λαού!;

Απόστολος: -Περίπου αυτό σου λέω. Γι’ αυτό κι ο Γ. Φιλάρετος έγραψε: «φοβού τους Άγγλους και δώρα φέροντας», {δες: Ξενοκρατία σελ. 226}.

Ιβάν: -Γιατί ‘περίπου’; Οι αγγλικές επεμβάσεις στα Χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α΄ (1864 – 1913), δεν δείχνουν ‘ακριβώς’ αυτό το πράγμα; Το δείχνουν στο ‘περίπου’;

Απόστολος: -Ναί. Το δείχνουν στο περίπου κι όχι ακριβώς. Βλέπεις ούτε τον νεαρό Γεώργιο τον εμπιστεύονταν οι αλήτες! Λοιπόν, η αγγλική κυβέρνησις για καλό και για κακό, επειδή ο βασιλιάς ήταν πολύ ‘νεαρός’, φρόντισε να του δώση για ‘συμβουλάτορα’, τον κόμητα Σπόννεκ, άνθρωπο με αντιδραστικές αντιλήψεις και όργανο του Φόρεϊν Όφφις. Έτσι για μερικά χρόνια ασκούσε αυτός ουσιαστικά την βασιλική εξουσία, εκτελώντας εννοείται πιστά ότι του πρόσταζε ο άγγλος πρεσβευτής.

Ιβάν: -Ξανάγινε ότι και με τον …Όθωνα;!Απόστολος: -Μπορείς να το πής κι έτσι.

Επανελήφθη δηλαδή η ιστορία του Άρμανσμπεργκ. Ο υπερπρωθυπουργός όμως αυτός δεν άργησε να δημιουργήση ένα σωρό ζητήματα, με τον αέρα που είχε. Επειδή στην Εθνοσυνέλευση ακουγόταν απο την

δημοκρατική παράταξη και απο τους βουλευτές της Εφτανήσου επικρίσεις κατά της Αγγλικής πολιτικής, ο Σπόννεκ αυτός, «εζήτησα υπό την ιδιότητά του {του συμβούλου του βασιλέως} την επέμβασιν της αγγλικής κυβερνήσεως, ίνα διά του έν Ελλάδι αγγλικού κόματος, επιβληθή …η θέλησις της Αυλής πρός επανάληψιν των περί συντάγματος σηζητήσεων», {δες: Φιλαρέτου, Ξενοκρατία έν Ελλάδι, σελ. 236}.

Ιβάν: -Κάτσανε και το’φαγαν κι αυτό οι ξεφτιλισμένοι βουλευτές του λαού σας;

Απόστολος: -Όχι. Οι ξεφτιλισμένοι βουλευτές του λαού μου, αυτό δεν μπόρεσαν να το φάνε. Τους έκατσε στον λαιμό. Η τέτοια επέμβαση του Σπόννεκ δημιούργησε μεγάλο αναβρασμό γιατί ήταν μεγάλη προσβολή στην Εθνική συνέλευση, που ήταν κυρίαρχο συντακτικό σώμα. Έγιναν γι' αυτό πολλές συζητήσεις και στον τύπο και στην βουλή. Εκφράζοντας την αγανάκτηση των περισσότερων βουλευτών, ο Άθ. Πετσάλης τόνισε: «Η αίτησις του κόμιτος Σπόννεκ προσέβαλε την βασιλείαν, διότι παρουσιάζει αυτήν μη δυνάμενην να κυβερνήση τόν τόπον άνευ της επιρροής των ξένων {των άγγλων} των οποίων επικαλείται την

ενέργειαν επί της συνειδήσεως της εθνικής αντιπροσωπείας».

Ιβάν: -Ούτε το όνομα ‘άγγλοι’, μπορούν να εκστομίσουν εκεί στο μπουρδέλο που αποκαλείτε ‘βουλή’;

Απόστολος: -Πρώτον, στο ξανάπα, μην βρίζης το μπουρδέλλο. Δεύτερον και τελευταίον οι εγγλέζοι πληρώνουν κάς και οι λιγδομένοι τσόγλανοι στην πατρίδα μου περισσεύουν. Η αγγλική πολιτική λοιπόν, έχοντας πειθήνια όργανά της τον Θεόδωρο Δεληγιάννη και τον Δημ. Βούλγαρη, δεν έδινε σημασία στις τέτοιες επικρίσεις και διαμαρτυρίες και εξακολούθησε να ασκή πίεση πάνω στην Εθνοσυνέλευση, ώσπου …την διέλυσε.

Ιβάν: -Ναί έκανα λάθος. Δεν πρόκειται για μπουρδέλλο, αλλά για αχρείο μπουρδέλλο. Παγκόσμια πρώτη;!

Απόστολος: -Έ, για σταμάτα, δεν είναι έτσι όπως νομίζεις! Ένα δύο χρόνια αργότερα, όταν πρωθυπουργός

ήταν ο Κουμουνδούρος, ο άγγλος πρεσβευτής, επειδή έγινε στη Ζάκυνθο μιά λαϊκή εξέγερση ενάντια στους μεγαλοκτηματίες και αγγλόδουλους, διαμαρτυρήθηκε και ζήτησε την ‘αυστηρά τιμωρία’ των υπευθύνων. Ο Κουμουνδούρος όμως απήντησε πως δεν αναγνωρίζει σε καμμιά ξένη δύναμη …να επεμβαίνη στα εσωτερικά του ελευθέρου ελληνικού κράτους.

Ιβάν: -Ήταν η πρώτη φορά που ο Άγγλος πρεσβευτής έπαιρνε τέτοιο μάθημα;

Απόστολος: -Ναί. Η τέτοια όμως στάση του Κουμουνδούρου του κόστισε την …πρωθυπουργία. Ο άγγλος πρεσβευτής ήθελε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας να είναι αγγλόδουλος, και γι' αυτό ενήργησε τα δέοντα και αντεκαταστάθη απο τον Δ. Βούλγαρη {9 Ιούνη 1866}. Η κατάσταση στα Βαλκάνια βλέπεις, ήταν πάλι ‘ταραγμένη’ και το Φόρεϊν Όφφις ήθελε να έχη στην Ελλάδα πρωθυπουργό που να είναι πράκτορας του. Γι' αυτό και διορίστηκε ο Βούλγαρης, ο οποίος ‘ήτο θιασώτης’ της Αγγλικής πολιτικής, {δες: Φιλαρέτου, Ξενοκρατία εν Ελλάδι σελ. 241}.

Ιβάν: -Πές μου φίλε, πού υπάρχει ένα όριο στην ξεφτίλα σας;

Απόστολος: -Εδώ. Στην περίπτωση ‘Βούλγαρη’. Έγινε ο χαμός. Δεν μπόρεσε να μείνη ο λεχλές των εγγλέζων για πολύ διότι το λαϊκό αίσθημα ήταν αντίθετο κι ο Κουμουνδούρος είχε πίσω του την πλειοψηφία του λαού. Γι' αυτό ο βασιλιάς αναγκάστηκε και πάλι ν' αναθέση στον Κουμουνδούρο την πρωθυπουργία.

Ιβάν: -Ώπ. Ικανοποιήθηκα τώρα.Απόστολος: -Καλά, αλλά μην φας, διότι, ύστερα

από έναν χρόνο η Αγγλική κυβέρνησις επέβαλε να σχηματιστή νέο υπουργείο με πρωθυπουργό πάλι τον αγγλόδουλο Βούλγαρη! {25 Γενάρη 1868}.

Ιβάν: -Χέσ’τα κι άσ’τα.Απόστολος: -Απ’ όπου θέλεις πιάσ’τα. Η

κατάσταση απο μέρα σε μέρα χειροτέρευε κι ο Άγγλος πρεσβευτής με το βασιλιά Γιώργο, διαλύουν την βουλή και οργανώνουν μιά εκλογική περιοδεία για να …πλειοψηφήση ο Βούλγαρης.

Ιβάν: -Έ;! Τι έκαναν;! Θα με τρελλάνης;Απόστολος: -Φταίω εγώ; Αυτό έγινε και δεν

ξεγίνεται. Θα βράζη και θα χύνεται: «Τα εκλογικά έν

Ελλάδα χρονικά επι της βασιλείας Γεωργίου του Α' σπανίως αντιγράφωσι τόσας παρανομίας και επεμβάσεις, όσαι εγένοντο όπως σχηματισθή τότε υπουργική {υπέρ του Βούλγαρη} πλειοψηφεία», {δες: Φιλαρέτου, Ξενοκρατία έν Ελλάδι σελ. 250}.

Ιβάν: -Καλά ρε, όλοι σας πουλημένοι είσαστε εκεί πέρα;

Απόστολος: -Δεν νομίζω όλοι. Γι’ αυτό και οι εγγλέζοι είχαν το κόψιμο. Δεν το βλέπεις; Για να είναι όμως πιό σίγουρη η Αγγλική κυβέρνηση, πως το κόμμα του Κουμουνδούρου, που εργαζόταν λέει, για την συνεννόηση με τους ‘άλλους’ Βαλκανικούς λαούς {Σέρβους και Ρουμάνους}, δεν θα μπορέση να αντιδράση στην Αγγλική πολιτική που εφαρμοζόταν στην Ελλάδα απο τον σκατχιάρη Βούλγαρη και τον Γεώργιο Γλύξμπουργκ, έβαλε την Τουρκική κυβέρνηση να επιδώση στην Ελληνική ‘τελεσίγραφο’ {29 Νοέμβρη - 11 Δεκέμβρη 1869}, ζητώντας να εφαρμοστή …ειρηνόφιλη πολιτική.

Ιβάν: -Εμ είστε και πολεμοχαρείς πανάθεμά σας… με τόση προδοσχιά ανάμεσά σας;!

Απόστολος: -Άκου τι γράφει ο ιστορικός Κυριακίδης: «Η αγγλική πολιτική είχε θριαμβεύσει πανταχού. Ο Κουμουνδούρος εξώσθη της εξουσίας λίαν ενωρίς ίνα ευρεθή η Ελλάς απροπαράσκευος. Ο Μιχαήλ, ηγεμών της Σερβίας είχε δολοφονηθή... μολονότι η δολοφονία αυτή ήτο μυστηριώδης. Τέλος ο Βρατιάνο {ο αντίστοιχος ‘Κουμουνδούρος’ της Ρουμανίας}, ο σκοπών επίθεσιν κατά της Τουρκίας, ανετράπη της εξουσίας και διελύετο η Ρουμανική βουλή, καθ' ήν ακριβώς στιγμήν υπέκυπτεν η Ελλάς είς τας αξιώσεις των {άγγλων}. Οπόσα διάφορα γεγονότα απορρέοντα έκ μιάς και μόνης {της αγγλικής} πηγής…», {δες: Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, σελ. 442}.

Ιβάν: -Συγγνώμη. Σας αδίκησα. Είχατε τους μάρτυρές σας, πατριώτες που πλήρωσαν ακριβά την αντίστασή τους σ’ αυτούς τους διεθνείς αλήτες. Αλλά είναι λίγοι. Αυτό θέλω να πώ και οι εγγλέζικες επεμβάσεις πρόστυχες και άνανδρες.

Απόστολος: -Έχεις δίκαιο φίλε, έτσι είναι. Τέτοιες ήταν οι επεμβάσεις των Άγγλων και τέτοιος ο κατατρεγμός των Ελληνικών δικαίων, που μερικοί τίμιοι Άγγλοι διεμαρτυρήθηκαν απο τις στήλες του Αγγλικού τύπου. Ένας μάλιστα απ' αυτούς, ο Έδ. Μάσων, έστειλε και αναφορά στον Άγγλο υπουργό των εξωτερικών όπου

μαζί με άλλα έγραψε: «...ζών μεμαρτύρηκα και αποθνήσκων μαρτυρήσω ότι απο του 1828, πάσαι αι κατά την Ελλάδα γενόμεναι συμφοραί δέον ν' αποδοθώσι τή πεπλανημένη της Αγγλίας διπλωματία. Ειμί έτοιμος ν' αποδείξω τούτο ενώπιον της οικουμένης και έχω την πεποίθησιν, ότι τα λεχθησόμενα γενήσονται ημέραν τινα γνησία και αμερόληπτος ιστορία», {δες: Φιλαρέτου, Ξενοκρατία εν Ελλάδι, σελ. 257}.

Ιβάν: -Συγκινητικό. Τα λέει όλα ο άνθρωπος. Τελικά μ’ αυτόν τον Βούλγαρη, τι σκατά έγινε;

Απόστολος: -Με τον Βούλγαρη; Στημμένη λεμονόκουπα βλέπεις. Επειδή λοιπόν ο Βούλγαρης αυτός, πάρ' όλες τις δημαγωγίες και τις ραδιουργίες του, δεν μπόρεσε να δημιουργήση υπολογίσιμο ‘κόμμα’, οι Άγγλοι πράκτορες εργάστηκαν με χίλια δυό μέσα και προσεταιρίστηκαν τον Έπ. Δεληγιώργη. Έτσι απο τον Ιούλη 1874 ώς το τέλος της ίδιας χρονιάς κυβέρνησε τη χώρα ο νέος πράκτορας των Άγγλων Δεληγιώργης.

Ιβάν: -Και κρατήθηκε στην εξουσία ο καινούριος ρουφχιάνος τους;

Απόστολος: -Όχι. Ούτε τούτος μπόρεσε να κρατηθή στην εξουσία, γιατί η αντιαγγλική παράταξη του Κουμουνδούρου καθημερινά κέρδιζε έδαφος και είχε την πλειοψηφία του λαού μαζί της. Ο βασιλιάς Γεώργιος, θέλοντας και μή, αναγκάστηκε να καλέση τον Κουμουνδούρο να σχηματίση κυβέρνηση.

Ιβάν: -Και σχημάτισε κυβέρνηση ο αντιάγγλος Κουμουνδούρος σας;

Απόστολος: -Ναί, υπό όρους! Με υπόμνημα του {17 Απριλίου 1874} τόνισε κατηγορηματικά πως θα δεχθή την εντολή άν παύση η αυλή να ασκή … αγγλόφιλη πολιτική. ‘Το συμφέρον της Ελλάδας’, έγραφε στο υπόμνημα του, ‘είναι να τα έχη καλά και με τις τρείς δυνάμεις {Γαλλία, Ρωσία και Αγγλία} κι όχι ν' ακολουθή μονόπλευρη πολιτική σύμφωνα με τις υποδείξεις της Αγγλικής πρεσβείας.

Ιβάν: -Τα λέει τόσο χύμα;Απόστολος: -Βεβαίως. Άκου: «Η συναίσθησις του

καθηκόντος {διά την προστασίαν των εθνικών συμφερόντων} επιβάλλει ίσην ευγνωμοσύνην πρός τας τρείς ευεργέτιδας δυνάμεις και εξίσου φιλική συμπεριφοράν πρός τας λοιπάς».

Ιβάν: -Βρε αυτός λέει ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ σας …τους εγγλέζους!

Απόστολος: -Έλα ρε που δεν καταλαβαίνεις. Σχήμα λόγου είναι ή σχήμα κώλου, όπως το δής! Πάμε στο ζουμί; Ακόμα τόνιζε πως πρέπει ν' αντικατασταθούν ορισμένοι πρεσβευτές που έχουν γίνει όργανα της Αγγλικής πολιτικής.

Ιβάν: -Και μη μου πής ότι έγινε δεκτό αυτό το πράμμα!

Απόστολος: -Όχι. Δεν έγινε. Ο βασιλιάς που ήταν υποχείριος του Φόρεϊν Όφφις, αρνήθηκε να κάνη δεκτές τις αξιώσεις του Κουμουνδούρου και του απάντησε πως «η εξωτερική πολιτική (ειρήνης ή πολέμου)…, διανοούμαι όπως διατηρήσω φιλειρηνικήν {απέναντι της Τουρκίας} πολιτικήν».

Ιβάν: -Δηλαδή εφήρμοζε την πατροπαράδοτη πολιτική της Μ. Βρεταννίας, που ήταν πέρα για πέρα φιλοτουρκική!

Απόστολος: -Έμ…; Γι'αυτό και κάλεσε πάλι τον αγγλόδουλο Βούλγαρη να σχηματίση κυβέρνηση, αν και δεν είχε την πλειοψηφεία της βουλής. Ήταν όμως ο ευνοούμενος της Αγγλικής πρεσβείας μιά που ο Δεληγιώργης έδειξε πως δεν ήταν διατεθειμένος να εκτελή χωρίς συζήτηση τις υποδείξεις της Αγγλικής πολιτικής. Εκεί όμως που είχαν φτάσει τα πράγματα ο Βούλγαρης δεν μπορούσε να κυβερνήση γιατί ούτε την πλειοψηφία είχε, ούτε και οι λαϊκές μάζες ανέχονταν την αγγλόφιλη - φιλοτουρκική πολιτική του. Από παντού ακουγόταν διαμαρτυρίες κι ο λαϊκός αναβρασμός μέρα με την ημέρα φούσκωνε όλο και πιό πολύ.

Ιβάν: -Μπάχαλο…Απόστολος: -Μπάς και ήταν πρώτη φορά; Μπροστά

στην κατάσταση αυτή η αυλική κλίκα, έχοντας και την συγκατάθεση του Άγγλου πρεσβευτή, έκανε υπόδειξη στο Βούλγαρη να παραβιάση το σύνταγμα και να οργανώση … πραξικόπημα για την επιβολή μοναρχικού καθεστώτος!

Ιβάν: -Της πουτάνας που λέμε…Απόστολος: -Ε, αυτό δεν συμβαίνει πάντα όταν η

κωλοδημοκρατία δεν συμφέρει στους αλήτες; Ήταν τότε όμως τέτοια η λαϊκή εξέγερση, που και ο αγγλόφιλος Χαρ. Τρικούπης δεν μπόρεσε να μείνει ουδέτερος. Είχε εξάλλου λόγους να είναι δυσαρεστημένος με το παλάτι και την Αγγλική πρεσβεία γιατί…

‘πρωθυπουργοποίησαν’ τον αντίπαλο του, Δεληγιώργη! Έτσι, ο γελοίος κωλοσφουγγαρίστρας των αγγλοεβραίων, Τρικούπης, έγραψε το περίφημο άρθρο του στους «Καιρούς», {29 Ιουλίου 1874}, που ήταν αληθινό ‘μαστίγωμα’ του Γεωργίου.

Ιβάν: -Μη μου πής!

Απόστολος: -Σου είπε κανένας ότι δεν έχει και την θλιβερή της πλάκα η νεοελληνική κωλοϊστορία; Εδώ είναι όλα τα λεφτά. Μαζί με άλλα έγραφε ο καραγκιόζης και τούτα εδώ: «Διά να μην έχη ο τόπος κυβέρνησιν ιδίαν, υπηρετούσαν την πολιτικήν του έθνους, απεφασίσθη κατά ξενικήν {= Αγγλική} εισήγησιν έν τέλει του έτους 1867 η πτώσις του καθ' όλον το έτος εκείνο κυβερνήσαντος αληθώς κοινοβουλευτικού υπουργείου {του Κουμουνδούρου} η αντικατάστασις αυτού δι' άλλου έκ της μειοψηφείας της βουλής...».

Ιβάν: -Ξύσ’ τ’ αρχίδια μας τα δυό…Απόστολος: -Γιατί δεν λές πάρ’ τ’ αυγό και

κούρευτο; Μπροστά στον κίνδυνο λοιπόν, να ενωθούν τα ισχυρότερα κόμματα, ο Γεώργιος, βλέποντας πως κλονίζεται αυτή τη φορά ο θρόνος του, αναγκάστηκε να συνέλθη και λίγο αργότερα κάλεσε τον κατήγορο του

Χαρίλαο Τρικούπη να σχηματίσει κυβέρνηση! {27 Απρίλη 1875}.

Ιβάν: -Κι αυτοί οι πούστηδες οι εγγλέζοι σας;

Απόστολος: -Την σκαπούλαραν όπως καταλαβαίνεις. Η Αγγλική κυβέρνηση, που ήταν καλά πληροφορημένη γιά τις διαθέσεις του Ελληνικού λαού, πρόλαβε την λαϊκή εξέγερση με το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης του Τρικούπη. Ενώ λοιπόν στην Αθήνα η αυλή και οι Έλληνικές κυβερνήσεις, που διοριζόταν με την συγκατάθεση της Αγγλικής πρεσβείας, ακολουθούσαν αγγλόφιλη πολιτική, το Φόρεϊν Όφφις στα διπλωματικά παρασκήνια υπεστήριζε με φανατισμό την Τουρκία. Κι όταν πάλι κηρύχθηκε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878 ο Νόρθκοι δήλωνε στην Αγγλική βουλή κατηγορηματικά πως «η Αγγλική κυβέρνησις πολιτικήν αρχήν έχει εν Ευρώπη την υποστήριξιν της Τουρκίας, θεωρεί δε γελοίον να ονειρεύηται την αντικατάστασιν αυτής υπό της Ελλάδος»

Ιβάν: -Αυτό σημαίνει ότι και στις διεθνείς σχέσεις τους έχετε απέναντί σας…

Απόστολος: -Ορθώς. Γι' αυτό όταν έγινε το Βερολίνειο συνέδριο, οι άγγλοι αντιπρόσωποι αντιτάχθηκαν στην δικαίωση των Ελληνικών διεκδικήσεων. Ο άγγλος πρωθυπουργός Βήκονσφιλντ και ο άγγλος υπουργός των εξωτερικών Σόλσβαρυ δήλωσαν κατηγορηματικά: «Το συνέδριον δέν συνήλθεν, ίνα διαμελίση την Τουρκίαν και … κατ' ακολουθίαν ή Ελλάς ηπατήθη ελπίζουσα εδαφικάς προσαυξήσεις».

Ιβάν: -Ωμά. Και υπάρχουν έλληνες είπες … αγγλόφιλοι;

Απόστολος: -Δεν γνωρίζεις ότι άμα χέζεις λίρες μπορείς να κάνης μέχρι και σκατόφιλους; Ποιο το αίνιγμα; Τότε, ο Βήκονσφιλντ πρόσθεσε ακόμα: «Δεν δυνάμεθα να φονεύσωμεν τον σουλτάνον. Οι Έλληνες είναι μωροί εάν νομίζωσιν ότι συνήλθομεν διά ν' ακούσωμεν τας αξιώσεις των...».

Ιβάν: -Τουρκολάγνοι όμως γιατί ήσαν; Σκόπευαν να κερδίσουν κάτι;

Απόστολος: -Φυσικά. Τζάμπα οι τραβεστί δουλεύουν; Ενώ παρουσιαζόταν υποστηρικτές της Τουρκίας, στο μεταξύ, σαν αντάλλαγμα, με μυστική

συνθήκη τα κατάφεραν να αποσπάσουν απο την Τουρκία …την Κύπρο!

Ιβάν: -Οι κύπριοι είναι έλληνες, έ; Έζησα εκεί δυό χρόνια, κατά κάποιο τρόπο είμαι βλέπεις λίγο κύπριος … κι εγώ!

Απόστολος: -Οι καλλίτεροι έλληνες. Σακατεύτηκαν κι αυτοί από τους αλήτες εγγλέζους, χειρότερα από κάθε άλλον έλληνα θα έλεγα. Δεν ήταν φυσικά η πρώτη φορά που η Ελλάδα εγκαταλείπονταν απο τη "φίλη" καί "προστάτιδα" Αγγλία.

Ιβάν: -Έκαναν κι άλλα;Απόστολος: -Ναί, βέβαια. Δεν πέρασαν απο τότε

πέντε χρόνια και η Αγγλική διπλωματία στράφηκε πρός την Βουλγαρία. Τα κατάφερε μάλιστα να διασπάση τους σλαβικούς λαούς της Βαλκανικής, να προκαλέση πόλεμο ανάμεσα Σερβίας και Βουλγαρίας και στο τέλος να πιέση την Τουρκία …ν' αναγνωρίση την ένωση της ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία. Ενώ στο Βερολίνειο συνέδριο πρωτοστάτησε γιά ν' αναθεωρηθεί η Ρωσοτουρκική συνθήκη του Αγίου Στεφάνου που δημιούργησε τη μεγάλη Βουλγαρία, τώρα ακολουθούσε

φιλοβουλγαρική πολιτική. Γι'αυτό και ο Σόλσβαρυ παράγγελνε στον Άγγλο πρεσβευτή στην Αθήνα {28 Σεπτέμβρη 1885} νά: «αποτρέψη τον βασιλέα των Ελλήνων απο πάσης στρατιωτικής ενεργείας καθ' οιουδήποτε τιμήματος του Οθωμανικού κράτους και να εξηγήση αυτώ, ότι η Ελλάς ουδέν θα κερδίση εκ τοιούτου διαβήματος, όπερ θα εκθέση μόνον την χώραν και την κυβέρνησιν είς αποτυχίαν και ταπείνωσιν».

Ιβάν: -Αυτό που έλεγα. Σας ήθελαν συνεχώς σε καταστολή. Το αξιοπερίεργο είναι ότι το επετύγχαναν…

Απόστολος: -Όχι τότε, όχι σ’ αυτή την άθλια περίπτωση, όταν δυό μέρες αργότερα, διεβίβασε ο ίδιος τηλεγραφικά αυστηρή διακοίνωση στην Ελληνική κυβέρνηση, τονίζοντας πως η Ελλάδα πρέπει να μείνει ουδέτερη. Επειδή όμως ο λαϊκός αναβρασμός ήταν μεγάλος και η Ελληνική κυβέρνηση κλονιζόταν, το Φόρεϊν Όφφις έχοντας και τη συγκατάθεση των άλλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων, έστειλε τον Αγγλικό στόλο στο

Αιγαίο με ναύαρχο τον πρίγκηπα Αλφρέδο {που είχε ψηφιστεί στα 1863 βασιλιάς της Ελλάδας!} και απέκλεισε τα Ελληνικά παράλια {1886}.

Ιβάν: -Έμ ατυχήσατε να έχετε αυτό το κουράδι για βασιλιά σας. Αλλά θα μου πής είχατε κάποιο άλλο εξίσου όζον…

Απόστολος: -Δεν μπορεί κάποιος εύκολα να περιγράψη τον εξευτελισμό του λαού μου. Κύττα τι θυμήθηκα… Έναν χρόνο πάλι προτήτερα, απο ένα μικροεπεισόδιο βρήκε αφορμή η Αγγλική κυβέρνηση για να δείξη τα μισελληνικά της αισθήματα, Στίς 4 Ιανουαρίου του 1885 ο άγγλος επιτετραμένος Νίκολσον, παρά την απαγορευτική διαταγή, θέλησε να κάνη περίπατο στην θέση Πευκάκια. Ο φύλακας δεν του

επέτρεψε και τον έδιωξε. Τότε ο Νίκολσον όχι μόνο δεν αρκέστηκε στην τιμωρία του φύλακα, αλλά έχοντας εντολή απο το Λονδίνο θέλησε να ταπεινώση το ελληνικό κράτος.

Ιβάν: -Λοιπόν; Πώς;

Απόστολος: -Τι πώς; Απειλώντας ο τσόγλανος με βαριά αντίποινα, ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να δεχτή, παρά τα διεθνή νόμιμα, να δοθή στην πλατεία του Συντάγματος κατά τρόπο εξευτελιστικό για το ελληνικό κράτος, ικανοποίηση στον άγγλο διπλωμάτη.

Ιβάν: -Θα ήθελα να μου πής ποια ήταν η ικανοποίηση…

Απόστολος: -Όχι. Δεν θα σου πώ. Τέτοια είχαμε συνεχώς. Πέντε χρόνια αργότερα {το 1890}, η αγγλική κυβέρνηση, που είχε βάλλει από το 1882 το πόδι της στην Αίγυπτο, πίεσε το χεδίβη της Αιγύπτου να φέρη σε δύσκολη θέση το ελληνικό στοιχείο με φορολογικά μέτρα πιεστικά και να εγκαινιάση πολιτική εξόντωσης του αιγυπτιακού Ελληνισμού, {δες: Γ. Φιλαρέτου, Το Αιγυπτιακό ζήτημα εν τη Βουλή, Άθ. 1895}.

Ιβάν: -Και δεν αντιδράσατε;

Απόστολος: -Ποιος να αντιδράση; Ο αποβλακωμένος λαός, οι βρώμικοι πωλητικοί του ή ο μασσωνοκρατούμενος στρατός; Ειδικά στον στρατό αλώνιζε μια συμμορία, ο λεγόμενος ‘Στρατιωτικός Σύνδεσμος’ που πλεύρισε τον Βενιζέλο, τον ξεφτιλισμένο εβραίο ο οποίος στην Κρήτη έδωσε απαραίτητα δείγματα αγγλοφιλίας και τον ενίσχυσε να γίνη …πρωθυπουργός, αφού του απόσπασε κατηγορηματική υπόσχεση ότι όχι μόνο δεν θα θίξη τη δυναστεία αλλά και θα ξαναφέρη τον διάδοχο και τους

πρίγκηπες στις θέσεις που είχαν στο στρατό, {δες: Ε. Ντριώ, Διπλωματική ιστορία της Ελλάδας, Β, σελ. 36}.

Ιβάν: -Ένας ρουφχιάνος των εγγλέζων ήταν κι ο Βενιζέλος σας. Αλλά γιατί τον λές εβραίο; Δεν ήταν έλληνας;

Απόστολος: -Το τι ήταν ο καργιόλης αυτός, είναι μεγάλο ζήτημα. Μην το πιάσουμε τώρα. Πάντως απο τότε {Γενάρης του 1910}, ουσιαστικά το χουντοφασισταργιό, ο λεγόμενος ‘Στρατιωτικός Σύνδεσμος’, διευθυνόταν απο τον Βενιζέλο, που εκτελούσε πιά εντολές του Άγγλου πρεσβευτή Έλλιοτ. Βλέπεις αυτό το πήραν χαμπάρι ακόμα και οι κομμουνιστές! «Νομίζω όμως ότι δεν πλανώμαι υποστηρίζων, ότι τα τελευταία τελεσθέντα εσχεδιάσθησαν υπό του Έλλιοτ και του έν Χανίοις Άγγλου πρόξενου, όστις έπεπψεν έκ Κρήτης τον Μίνωα - Βενιζέλον», {δες: Ριζοσπάστη, 22 Γεννάρη 1910}.

Ιβάν: -Νομίζω οι εγγλέζοι θαυμάζαν τον Βενιζέλο σας…

Απόστολος: -Γιατί όχι; Αφού πάντα τους ‘κάθονταν’. Η καλλίτερη κότα. Και όταν απο τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 σταθεροποιήθηκε η θέση του Βενιζέλου, ο Άγγλος υφυπουργός των εξωτερικών Νίκολσον έλεγε στον Έλληνα πρεσβευτή Γεννάδιο: «Ο Βενιζέλος είναι μέγα δια την Ελλάδα απόκτημα. Αρκεί να επιμείνη όπως άρχισε», {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920 σελ. 73}.

Ιβάν: -Άλλαξε στάση όμως… γνωρίζω πώς προκλήθηκε διχασμός με τον βασιλιά σας…

Απόστολος: -Εννοείς τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο; Αυτόν που τρίβοντας τα χέρια του απο χαρά, διαλαλούσε: «Δεν μας χωρίζει τίποτα απο το Βενιζέλο»;

Ιβάν: -Έτσι έλεγε;

Απόστολος: -Ναι, κι αυτός κι ο μπαμπάς του ο Γεώργιος επίσης ενθουσιασμένος τόνιζε: «Με τον Βενιζέλο δεν υπάρχουν κόμματα να διαιρούν την

Ελλάδα. Ο τόπος αναγεννάται», {δες: Βλεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920 σελ 73}.

Ιβάν: -Θες να πής ότι ο δημοκράτης και εχθρός της δυναστείας Βενιζέλος είχε γίνει πιστός υπηρέτης του στέμματος;

Απόστολος: -Σωστά. Αυτό λέω. Όλα είχαν γίνει μέλι γάλα. Η αγγλική πολιτική για άλλη μιά φορά τα κατάφερε με τις επεμβάσεις της να παραμερίση τα προοδευτικά στοιχεία, να ανακόψη την ανορθωτική προσπάθεια του Ελληνικού λαού και να χαλκεύση νέα δεσμά για την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος απο τότε έγινε ο εντολοδόχος στην Ελλάδα του Φόρεϊν Όφφις. Γι’ αυτό στο τέλος Δεκεμβρίου {1921}, οι Άγγλοι υπουργοί Λόϋδ Τζώρτζ και Ουϊνστων Τσώρτσιλ δε δίστασαν να κάνουν μιά "φιλική" πρόταση στον Βενιζέλο, που βρισκόταν εκείνο τον καιρό στο Λονδίνο. Του ζήτησαν, αν παρουσιαστή ανάγκη, να παραχωρηθή το λιμάνι του Αργοστολίου στον Αγγλικό στόλο. Φυσικά ο Βενιζέλος δέχτηκε, {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920 σελ. 208}.

Ιβάν: -Αφήσαμε κάποιο κενό. Δεν κατάλαβα το ‘Κρητικό Ζήτημα’ και πώς σχετίζεται η όποια Αγγλική

Επέμβαση μ’ αυτό… Ότι σας φόρτωσε τον σπιούνο Βενιζέλο της;

Απόστολος: -Όχι όχι. Είναι κάτι πολύ σπουδαιότερο… Η αγγλική κυβέρνηση αντιτάχθηκε βλέπεις, στο να συμπεριληφθή η Κρήτη στα σύνορα του Ελληνικού κράτους στις διαπραγματεύσεις που έγιναν ανάμεσα στις τρείς δυνάμεις, {Αγγλία, Ρωσία και Γαλλία} κατά την περίοδο 1828 - 1831. Αργότερα το Φόρεϊν Όφφις έκανε διάφορους διπλωματικούς ελιγμούς για να δημιουργήση την κατάλληλη ευκαιρία ώστε να κάνει κατοχή της Κρήτης.

Ιβάν: -Τι; Εκτός απ’ τα Επτάνησα, εκτός απ’ την Κύπρο, εκτός από την κυρίως Ελλάδα, θέλαν να φάνε και την Κρήτη;

Απόστολος: -Γιατί; θα βαρυστομάχιαζαν; Ο Άγγλος ναύαρχος Μαλκόλμ είχε δηλώσει στον Λεοπόλδο του Βελγίου, πώς ‘η Κρήτη είναι το ωραιότερο βασίλειο όλου του κόσμου’. Επίσης κι ο άλλος άγγλος ναύαρχος Κόδριγκτων, ο νικητής του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στα 1827, δήλωσε ορθά κοφτά πως ‘η Αγγλία εποφθαλμιά την Κρήτη’, {δες: Μελεσοπούλου, Η Ευρωπαϊκή διπλωματία έν Ελλάδι, σελ. 69}.

Ιβάν: -Ναι, αλλά στο μεταξύ κάνατε οι έλληνες κράτος!...

Απόστολος: -Έ και; Όταν λοιπόν η Κρήτη, ύστερα απο την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, με την συνθήκη της 3/15 Ιουλίου 1840, ξανάγινε Τουρκική επαρχία, η αγγλική διπλωματία άρχισε πάλι τις ραδιουργίες της. Νόμισε πως ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργηθούν οι κατάλληλοι όροι για την επέμβαση της ήταν να εκμεταλευθή τον εθνικό οργασμό του Κρητικού λαού. Γι' αυτό έβαλε τους πράκτορες της να προσποιηθούν απεριόριστη συμπάθεια πρός το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα και υποδαύλισε την κρητική εξέγερση, του 1841. Οι Κρήτες αγωνιστές όμως, άμα ο Άγγλος ναύαρχος τους έκανε τις σχετικές προτάσεις για την Αγγλική προστασία του νησιού τους, απάντησαν μ' ένα στόμα: ‘Εμείς δεν θέλουμε ούτε Άγγλους, ούτε ηγεμονία. Θέλουμε την ένωση της πατρίδος μας με την ελεύθερη Ελλάδα, γι'αυτό και χύσαμε τόσο πολύ αίμα’, {δες: Φιλαρέτου, Ξενοκρατία, σελ. 92}.

Ιβάν: -Είναι φανερό ότι είχαν στο μάτι και την Κρήτη.

Απόστολος: -Βεβαίως. Αλλά δεν τους έκατσε. Τότε η Αγγλία έπαψε να υποστηρίζη τους επαναστάτες και παρεκίνησε την Τουρκία να κάνη στρατιωτική επίδειξη στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας {στην Θεσσαλία} και να στείλη την αρμάδα της στην κρήτη. Ο σουλτάνος εκτέλεσε τις συμβουλές της αγγλικής κυβέρνησης κι έτσι η Κρητική επανάσταση απέτυχε, {δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Α 441}.

Ιβάν: -Πότε είπες έγινε αυτό;Απόστολος: -Η εγγλέζικη ρουφχιανιά για πρώτη

φορά στο Κρητικό ζήτημα; Το 1841. Αλλά και στην Κρητική επανάσταση του 1886, η Αγγλία κράτησε κάτι παραπάνω απο εχθρική στάση. Έβαλε πάλι τον σουλτάνο να φανή αδιάλλακτος και να πνίξη στο αίμα την επανάσταση, ενώ στην Ελλάδα ο άγγλος πρεσβευτής ασκώντας πίεση, τα κατάφερε να γίνη πρωθυπουργός ο αγγλόδουλος Δ. Βούλγαρης, που εκτελούσε πιστά τις εντολές του Λονδίνου, προδίδοντας δηλαδή τον αγώνα του Κρητικού λαού, {δες: Κυριακίδη, Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού Β 423, 426, 442 και αγορεύσεις στην βουλή, Εφημ. Βουλής, περ. Γ. συν. Ά, 1-96}.

Ιβάν: -Δεν εγκατέλειψαν δηλαδή τις προσπάθειές τους…

Απόστολος: -Καθόλου! Επειδή όμως το εθνικό φρόνημα στην Κρήτη ήταν πολύ ισχυρό, η αγγλική διπλωματία προσπάθησε άλλη μιά φορά να έρθη σε επαφή με τον Κρητικό λαό για να τον τυλίξη στα δίχτυά της. Και για να το πετύχη αυτό, θέλησε να δημιουργήση κάποιο αγγλόφιλο κόμμα στην Κρήτη. Ο Άγγλος πρόξενος Σάνβιθ έκανε δηλαδή, μεγάλες προσπάθειες στην κατεύθυνση αυτή, μοίρασε λίρες και εξαγόρασε μερικές συνειδήσεις.

Ιβάν: -Μια χώρα αν θέλη να ζήση, νομίζω το πρώτο που έχει να κάνη θα’ταν να απαγορεύση σ’ αυτούς τους αλήτες τους βρεττανούς διπλωμάτες δηλαδή να πατούν με το βρωμοπόδαρό τους τα χώματά της!

Απόστολος: -Μακάρι να εφήρμοζαν αυτό που λές τα έθνη! Κύττα τον εν λόγω σιχαμένο. Νομίζοντας

λοιπόν πως η δουλειά του τελείωσε, έγραφε στο Φόρεϊν Όφφις ‘αρκεί να δώση το σύνθημα και η αγγλική σημαία μπορεί να κυματίση απο το ένα ώς το άλλο άκρο του νησιού’!

Ιβάν: -Τα φίδια και τα ποντίκια είναι λιγότερο σιχαμερά από τους άγγλους διπλωμάτες. Άραγε γιατί δεν μπορούν να τους καταλάβουν οι λαοί;…

Απόστολος: -Κι όμως. Τους κατάλαβαν. Οι κρητικοί! Μόλις μαθεύτηκαν οι τέτοιες δηλώσεις του Άγγλου πρόξενου, ξεσηκώθηκαν όλοι οι Κρητικοί και με τα συλλαλητήια τους {Μάης 1879} έδωσαν στους επίσημους Άγγλους να καταλάβουν πως ο πρόξενος τους δεν ήταν καλά πληροφορημένος.

Ιβάν: -Μια φορά ίσως. Μετά, η κωλοτούμπα είναι σίγουρη!

Απόστολος: -Μπά. Στην Κρήτη φυσάει άλλος αέρας. Ή όχι; Σαν να έχης δίκαιο μου φαίνεται. Λίγα χρόνια πιό ύστερα, στα 1896, που πάλι η Κρήτη βρισκόταν σε επαναστατικό συναγερμό, η Αγγλική διπλωματία προσπάθησε να εκμεταλευθή τον κρητικό αγώνα, ελπίζοντας να βρή την ευκαιρία να κάνη κατοχή της Σούδας. Γι' αυτό ο Άγγλος υπουργός Σόλσβαρυ στις 9 Νοέμβρη 1895 έβγαλε ένα λόγο που ήταν πύρ και μανία κατά της Τουρκίας. Οι Κρητικοί πίστεψαν πως ήρθε το τέλος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Και όμως και αυτή τη φορά η Αγγλία εργαζόταν με σκοπό να καταλάβη το μεγάλο λιμάνι της Σούδας. Οι Άγγλοι μάλιστα υπουργοί αγορεύοντας στη βουλή πάνω στο Κρητικό ζήτημα, δήλωσαν πως ο Κρητικός λαός δεν θέλει την ένωση του με την Ελλάδα, αλλά μόνο τη δημιουργία αυτόνομου καθεστώτος, {δες: Γ. Στρέϊτ, La volonte de peuple cretois, quelqes documents relatifs a l'histoire de la Crete, 1897}.

Ιβάν: -Είναι σαφές. Οι ρουφχιάνοι όσο πιο καλά κάνουν την δουλειά τους, τόσο πιο ρουφχιάνοι είναι.

Απόστολος: -Μάλλον. Σύμφωνα με την τέτοια πολιτική της αγγλικής κυβέρνησης οι πράκτορες των άγγλων στην Κρήτη εργάστηκαν με όλα τα μέσα που τους εξησφάλιζε ο ρόλος της ‘προστασίας’, αλλά η Ρωσική πολιτική αντέδρασε στα σχέδια αυτά και τελικά τα ματαίωσε.

Ιβάν: -Και τι έκαναν τα καθάρματα; Εγκατέλειψαν τις βλέψεις τους;

Απόστολος: -Όχι. Η αγγλική διπλωματία, άμα απέτυχε η πολιτική της στο Κρητικό ζήτημα, έβαλε πάλι τον σουλτάνο να στείλη μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στην κρήτη. Έγιναν τότε μεγάλες σφαγές και παρ'όλο το αθώο αίμα που χύθηκε απο τις τούρκικες ορδές, ο άγγλος υφυπουργός Κώρζον πλαστογραφώντας τα γεγονότα δήλωσε στην αγγλική Βουλή πως ‘η στάσις του τουρκικού στρατού υπήρξεν εξαίρετος και ότι οι επιτιθέμενοι ήσαν μάλλον οι χριστιανοί’! {δες: Γ. Φιλαρέτου, Ξενοκρατία, σελ.. 359}.

Ιβάν: -Απορώ πώς εισέπραξε ο υπόλοιπος ελληνισμός τα ρέστα από αυτή την βρωμιά.

Απόστολος: -Στην Αθήνα όλα τα ‘προοδευτικά’ στοιχεία δικαιολογημένα είχαν ανησυχήσει απο την

τέτοια ύπουλη και μακιαβέλικη πολιτική της Μ. Βρεταννίας. Έγινε μάλιστα μεγάλη συζήτηση στην Ελληνική βουλή {19 - 24 Νοέμβρη 1896} και εικοσιδυό βουλευτές κατακρίνανε την κυβέρνηση Δεληγιάννη, που ήταν στα χρόνια εκείνα, μαζί με το βασιλιά Γεώργιο, παίγνιο της Αγγλικής διπλωματίας, πρός ζημία των αγώνων του κρητικού λαού.

Ιβάν: -Λόγια και πορδές δηλαδή. Οι ξένοι; Εκεί υπήρξε κάποια αντίδραση της προκοπής τέλος πάντων;

Απόστολος: -Νομίζω ναί. Ένας ξένος μάλιστα διπλωμάτης, ύστερα απο την συζήτηση που έγινε στην ελληνική Βουλή, έλεγε στον Γ. Φιλάρετο: ‘Αναμφισβητήτως επιβραδύνεται σκοπίμως η απλευθέρωσις της Κρήτης, διότι από της συστάσεως του βασιλείου της Ελλάδος, η Αγγλία εποφθαλμιά αυτήν. Και η προτελευταία Κρητική επανάστασις είχεν υποκινηθή υπό των Άγγλων, πάντοτε πρός τον σκοπόν καταλήψεως της νήσου, αλλ' απέτυχε του σκοπού αυτής, ένεκα της αντιδράσεως των άλλων δυνάμεων, αίτινες έκ του σύνεγγυς επέβλεπον αυτήν, χάριν των ιδικών των συμφερόντων. Η Αγγλία ποθεί κυρίως τον κόλπον της Σούδας. Δια την Αγγλικήν διπλωματίαν η Κρήτη ομοιάζει καρύδι του οποίου καρπός μέν είναι η Σούδα, φλοιός δέ ολόκληρος η λοιπή νήσος’, {δες: Σημειώσεις απο του 75ου υψώματος, 1928, σ. 319 - 320}.

Ιβάν: -Τελικά, για τι πρέπει να μιλάμε; Για επιτυχημένη ή για αποτυχημένη αγγλική πολιτική; Τι ακριβώς είναι εκείνο που πέτυχαν οι αλήτες με τόση κακουργία;

Απόστολος: -Τι πέτυχαν; Όπως είπαμε και πιό πάνω, η Αγγλική διπλωματία πάρ'όλες τις αποτυχίες της, δεν είχε απογοητευθεί και εξακολουθούσε με καταχθόνια μέσα να επηρεάζη με τους πράκτορες της που είχε στην Κρήτη ένα μέρος της κοινής γνώμης. Ακόμα και αυτός ο Βενιζέλος, απο την αρχή του πολιτικού του σταδίου στην Κρήτη, είχε μπλεχτεί στα δίχτυα της αγγλικής διπλωματίας. Γι' αυτό στα 1905 δήλωνε, σε εμπιστευτική συνομιλία του με το Φιλάρετο, πως στην περίπτωση που η Κρήτη θα ενώνονταν με την Ελλάδα, ήταν προτιμότερο ο κόλπος της Σούδας …να δωθή στην Αγγλία! {δες: Γ. Φιλάρετου, Σημειώσεις από του 75ου υψώματος, σ. 483}.

Ιβάν: -Ποιοι ήταν πιο σκατά τελικά; οι αγγλοεβραίοι ή οι αλήτες σας σαν τον Βενιζέλο;

Απόστολος: -Υπάρχουν ειδών – ειδών περιττώματα, έτσι δεν είναι; Άλλα είναι ποντικιών κι άλλα της

κουκουβάγιας. Στα χρόνια μάλιστα αυτά, ύστερα απο τους Ολυμπιακούς αγώνες που έγιναν στην Αθήνα το 1906, είχε διαδοθεί πως η Αγγλία τα είχε καταφέρει να εξουδετερώση τις αντιρήσεις των άλλων δυνάμεων και ότι θα έκανε κατοχή της Κρήτης, {δες: Ντριώ, Διπλωματική ιστορία Ελλάδος V, 21}.

Ιβάν: -Είναι αλήθεια αυτό ή μιλάμε για φήμες;Απόστολος: -Δεν έχω ιδέα. Κάτι τέτοιο φαίνεται

μαγειρεύονταν αλλά η Ρωσία και η Γαλλία ματαίωσαν κι αυτή την φορά τα Αγγλικά σχέδια. Ο Βενιζέλος όμως εξακολουθούσε να υποστηρίζη την άποψη πως η Αγγλία πρέπει να καταλάβη τον κόλπο της Σούδας! Σε συνέντευξη του μάλιστα στην Γερμανική εφημερίδα ‘Reichpost’ το 1910 μίλησε διεξοδικά για αυτές τις βλέψεις της Αγγλίας {βλέπε εφ. ‘Εμπρός’ 21 Ιανουαρίου 1910 όπου δημοσιεύεται μεταφρασμένη η συνέντευξη του Βενιζέλου}.

Ιβάν: -Τελικά, οι εγγλέζικες προστυχιές στην Κρήτη, έλαβαν τέλος, έτσι δεν είναι; Το νησί αυτό ενώθηκε με την Ελλάδα…

Απόστολος: -Όχι. Λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του 1912, με αφορμή τον ιταλοτουρκικό πόλεμο, οι Κρητικοί νόμισαν βέβαια, πως ήρθε η ώρα να ιδούν τη λευτεριά τους, μιά που η Τουρκία έχασε τα Δωδεκάνησα και δε μπορούσε να εμποδίση την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Έστειλαν λοιπόν στις 15 Αυγούστου 1912 δεκαενιά βουλευτές στην Αθήνα για να μπούν στην Ελληνική βουλή και να πραγματοποιήσουν έτσι τον προαιώνιο πόθο τους. Πρίν όμως φτάσουν στον Πειραιά αγγλικό καταδρομικό τους έπιασε και τους εμπόδισε να φύγουν! Απ' όλες τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις μόνον η Αγγλία αντιστάθηκε τότε έμπρακτα στην ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Μά και όταν οι Κρητικοί βουλευτές κατόρθωσαν να ξεφύγουν το αγγλικό μπλόκο και να φτάσουν στον Πειραιά, η αγγλική πρεσβεία διέταξε το Βενιζέλο να μην τους αφήσει να μπούν μέσα στη Βουλή. Και ο Βενιζέλος υπάκουσε! Η Αγγλία ενεργούσε σαν να ήταν η Κρήτη αγγλική αποικία.

Ιβάν: -Ο Βενιζέλος έ; Αυτό το σκατό που έχετε για … εθνάρχη! Είναι ο μοναδικός ή σας περίσσεψαν κι άλλες κουράδες;

Απόστολος: -Ναι, μιλάμε για την απόλυτη ξεφτίλα. Είχε λοιπόν πολύ δίκια ο ιστορικός Κυριακίδης που, πρίν απο πολλές δεκαετίες έγραφε: ‘Την νήσον ταύτην διαρκώς υποβλέπει η άπληστος Αγγλία. Κειμένη κατά την θάλασσαν προσφυέστατα έν τή πρός τας Ινδίας οδώ, αποτελεί ταυτοχρόνως την κλείδα των θαλασσών Ελλάδος, Τουρκίας και Αιγύπτου και είνε επίζηλον ορμητήριον, λίαν επίκαιρος θέσις διά πάσαν ναυτικήν δύναμιν. Τούτου ένεκα ή Αγγλία κατά την ίδρυσιν του Ελληνικού βασιλείου, όπερ διά της κτήσεως ταύτης ήθελε προσλάβει σπουδαίαν ναυτικήν σημασίαν εν τη Μεσογείω. Κατά την μεταβίβασιν της νήσου από της Αιγυπτιακής είς την Τουρκικήν εξουσίαν, ενόμισεν η Αγγλία, ότι ήθελεν επιτύχει, εξεγειρομένων των νησιωτών, την προστασίαν της νήσου. Επιθυμεί δηλονότι ν' αποτελέση η Κρήτη αυτόνομον ηγεμονίαν υπό την Αγγλικήν προστασίαν’, {δες: Ιστορία συγχρόνου Ελληνισμού, Α 489 }.

Ιβάν: -Δεν ξέρω. Για μένα αποτελεί αληθινό θαύμα που γλυτώσατε την Κρήτη σας για να την κάνετε σαν τα μούτρα σας τελικά. Έτσι κι αλλιώς όλη η χώρα σας ήταν ένα εγγλέζικο προτεκτοράτο. Αντί για 4-5 λοιπόν ελληνικά προτεκτοράτα, οι εγγλέζοι θα αρκούνταν σε δυό!;

Απόστολος: -Εννοείς κυρίως Ελλάδα και Κύπρο έ; Κάτι τέτοιο συνέβη. Άν και τα Αγγλικά αυτά σχέδια ματαιώθηκαν στα 1912, ωστόσο η Αγγλία δέν έπαψε να έχη βλέψεις πάνω στην κρήτη. Και στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο προσπάθησε να δημιουργήση τους κατάλληλους όρους για να κάνη το μεγάλο λιμάνι της Σούδας Αγγλικό ναύσταθμο και τώρα, όσο κι άν κρύβη τους σκοπούς της, εργάζεται για τον ίδιο σκοπό. Γι' αυτό οι αδούλωτοι Έλληνες πρέπει να γρηγορούν, επειδή οι αγγλόδουλοι δεν τόχουν τίποτα για να πουλήσουν την Κρήτη στους Άγγλους.

Ιβάν: -Ομολογώ ότι έχουν καταπληκτική… συνέπεια και συνέχεια οι αγγλικές επεμβάσεις στην Ελλάδα.

Απόστολος: -Θα έλεγα, κάθε φορά όλο και πιο πρόστυχες και ιταμές. Από τις αρχές ακόμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου {1914 - 1918}, το Φόρεϊν Όφφις πίεσε την Ελληνική κυβέρνηση να ταχτή με το μέρος της Αγγλίας. Ο Βενιζέλος, όργανο της Ελληνικής πλουτοκρατίας που ήταν εξηρτημένη απο το Αγγλικό κεφάλαιο, φάνηκε πρόθυμος να εξυπηρετήση τα αγγλικά συμφέροντα και πλειοδότησε σε φιλοααγλισμό. Ο Ελληνικός λαός όμως στη μεγάλη του πλειοψηφία απο το ένστικτο της αυτοσυντήρησής του κινούμενος, δεν

άργησε να καταλάβη πώς σέρνονταν στη σφαγή για ξένα συμφέροντα.

Ιβάν: -Εμένα μου λές; Είναι γνωστό ότι πήρατε μέρος σ’ αυτόν τον ηλίθιο πόλεμο και φάγατε τα έντερά σας.

Απόστολος: -Τι να σου πώ, πολλοί νομίζουν πως ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και το λαϊκό κόμμα, έπαιζαν λέει ‘στα φανερά’ τον ρόλο του πράκτορα του Γερμανικού ιμπεριαλισμού, κι έτσι εκμεταλλεύτηκαν λέει, την αντιπολεμική και ουδετερόφιλη διάθεση του Ελληνικού λαού για να εξυπηρετήσουν …τον Γερμανικό ιμπεριαλισμό. Η τάχα γερμανόφιλη ωστόσο, πολιτική του Κωνσταντίνου και του λαϊκού κόμματος, που εγώ νομίζω ότι ήταν πολιτική μη εμπλοκής στην σφαγή, αλλά και φιλογερμανική να ήταν, πάλι, δεν δικαιολογεί με κανένα τρόπο τις επεμβάσεις στα εσωτερικά της χώρας μας των άγγλων και των συμμάχων τους.

Ιβάν: -Πότε θεωρείς ότι έχουμε την αρχή των αγγλικών επεμβάσεων την περίοδο εκείνη;

Απόστολος: -Νομίζω ότι η πρώτη αγγλική επέμβασις έγινε τον Ιούλιο του 1915. Ούτε λίγο ούτε

πολύ ο Έντουαρτ Γκρέϋ, υπουργός των εξωτερικών της Μ. Βρεταννίας, κατά τον πιό επίσημο τρόπο ζήτησε απο την Ελληνική κυβέρνηση να παραχωρήση στην… Βουλγαρία την ανατολική Μακεδονία, αφήνοντας να υπονοηθή πως άν η Ελλάδα αρνηθή θα παρθούν πιεστικά μέτρα εναντίον της. Ο Βενιζέλος δέχτηκε αλλά οι Βούλγαροι αρνήθηκαν να πάνε με τους άγγλους και έτσι ματαιώθηκε η εκτέλεση της αγγλικής πρότασης να παραχωρηθή η ανατολική Μακεδονία στην Βουλγαρία.

Ιβάν: -Καλά που σας έσωσαν οι …βούλγαροι να λέμε; Κι αυτός ο ξεφτιλισμένος Βενιζέλος παρέμεινε πρωθυπουργός σας! Έ;

Απόστολος: -Περίμενες κάτι άλλο; ‘Εχουμε και μια δεύτερη αγγλική επέμβαση που έγινε στις τον Ιούνιο του 1916. Από τότε άρχισαν νέα βάσανα για τον Ελληνικό λαό. Καλά και σώνει έπρεπε να πολεμήση για τα αγγλικά συμφέροντα κι επειδή δεν ήθελε, άρχισαν οι πιέσεις. Η αγγλική εταιρία Wholesh Society Ltd ακύρωσε τις παραγγελίες της σταφίδας, η Αγγλική πρεσβεία της Αθήνας δήλωνε πως η σταφίδα θα αποκλεισθή απο την αγγλική αγορά και ο άγγλος πρόξενος στην Πάτρα Γούντ κι ο υποπρόξενος Κρώ, κήρυχναν φανερά πως θα αγοράζουν σταφίδα μόνον απο τους αγγλόφιλους παραγωγούς και εμπόρους! {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920, Β 321}.

Ιβάν: -Τελικά, ο γερμανόφιλος βασιλιάς σας Κωνσταντίνος, λένε, κατά τον πιό ξετσίπωτο τρόπο έσερνε την Ελλάδα στο άρμα του Γερμανικού ιμπεριαλισμού και παρέδινε το οχυρό Ρούπελ και την ανατολική Μακεδονία στους Βουλγάρους και Γερμανούς… έτσι είναι;

Απόστολος: -Δεν σου είπα και πρίν ότι ο αγγλόδουλος Βενιζέλος ήταν εκείνος που συμφώνησε στην αγγλική πρόταση να δωθή η ανατολική Μακεδονία στους Βουλγάρους; Εάν τότε δεν δέχτηκαν οι …βούλγαροι, ποιος ξέρει, μετά μπορεί να …δέχτηκαν! Οι πολιτικές αλλάζουν. Πάντως υπάρχει κάτι πολύ σκοτεινό εδώ.

Ιβάν: -Τι σκοτεινό;

Απόστολος: -Λέω, αν ο Κωνσταντίνος ο βασιλιάς ήταν όπως λένε ‘γερμανόδουλος’ τότε γιατί το Φόρεϊν Όφφις αντιτάχτηκε πεισματικά στην εκθρόνιση του Κωνσταντίνου και την ανακήρυξη της δημοκρατίας στην

Ελλάδα; Ο Άγγλος υφυπουργός των εξωτερικών Χάρδινγκ για να ματαιώση αυτό που ετοίμαζε η δημοκρατική κίνηση που γίνονταν στη Θεσσαλονίκη τόνισε: «Γνωρίζετε ότι ημείς οι Άγγλοι αγαπώμεν την συνταγματικήν βασιλείαν μας, είς την οποίαν μένομεν αφοσιωμένοι και την οποίαν θα διατηρήσωμεν. Δεν θέλομεν ανατροπάς, ούτε θέλομεν να ιδούμε γύρω μας να γκρεμίζονται θρόνοι», {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920, Β 321}.

Ιβάν: -Ποιους θρόνους εννοεί;Απόστολος: -Πάμε σε ένα μεγάλο θέμα εδώ. Άς το

αφήσουμε καλλίτερα διότι αφορά την διαμάχη δύο μασσωνιών, της αγγλικής και της γαλλικής. Η γαλλική μασσωνία επιζητούσε και το πέτυχε τελικά, με την σύμπραξη των ΗΠΑ και των εβραίων, την ανατροπή σχεδόν όλων των θρόνων πλήν του αγγλικού. Έτσι, κατεστράφησαν ένα σωρό αυτοκρατορίες, η Οθωμανική, η Αυστρουγγρική, η Γερμανική, η Ρωσσική κτλ. Εδώ, έγινε σύγχυση στην αγγλική πολιτική και οι εγγλέζοι ενεργούσαν σαν … μεθυσμένοι.

Ιβάν: -Τι μεθυσμένοι; Πώς το λές αυτό;

Απόστολος: -Κύττα, μπάς και καταλάβης εσύ περισσότερα. Λίγο αργότερα {Απρίλιος 1917}, ενώ υπήρχαν τάχα ‘αδιάψευστα πειστήρια’, προφανώς χαλκευμένα, αλλά δεν έχει σημασία, ότι ο Κωνσταντίνος ‘πρόδιδε’ τον Ελληνικό λαό και εκτελούσε τις εντολές του Γερμανικού Επιτελείου, ο Άγγλος πρωθυπουργός Λόϋδ Τζώρτζ, πάρ'όλες τις πιέσεις της Γαλλικής κυβέρνησης, δήλωνε: «Δεχόμαστε να εκθρονιστή ο Κωνσταντίνος αλλά με δυό επιφυλάξεις α) να μην ανακηρυχτή η δημοκρατία στην Ελλάδα και β) να μην δημιουργηθή νέο πολεμικό μέτωπο από την Αθήνα ώς την Κόρινθο», {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920 Β 329}.

Ιβάν: -Τι να πώ, δεν ξέρω.

Απόστολος: -Προσπάθησε να καταλάβης. Η Αγγλία προτιμούσε να ενεργήση αποκλεισμό της Ελλάδας και

να καταδικαστούν στην πείνα χιλιάδες γυναικόπαιδα παρά να ενοχληθή ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, που οί ίδιοι οι Άγγλοι τον χαρακτήριζαν σαν προδότη! «Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος», δήλωνε καθαρά ο Λόϋδ Τζώρτζ, ‘είναι εχθρός μας και δεν έπαυσε συνεννοούμενος με τους εχθρούς μας. Εάν εσχάτως μας προκαλή ολιγότερον, αναγκάζεται να το πράττη επειδή γνωρίζει ότι δεν θα τον βοηθήσουν οι Γερμανοί. Έφ' όσον ευρίσκεται επι του θρόνου, ουδέποτε θα είμεθα ήσυχοι», {δες: Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910 - 1920 Β 336 }.

Ιβάν: -Δηλαδή οι άγγλοι τον θεωρούσαν εχθρό τους. Είναι σαφές. Θέλαν να τον διώξουνε ή όχι;

Απόστολος: -Εγώ θα δεχθώ ότι πείς εσύ. Παρόλα αυτά και παρόλην την Γαλλική πίεση, η Αγγλική κυβέρνησις δεν ήθελε να παρθούν μέτρα δραστικά ενάντια στην Ελληνική δυναστεία και προτιμούσε να πιεσθή ο Ελληνικός λαός. Γράφει ο Γ. Βεντήρης: «Ο Άγγλος υπουργός των στρατιωτικών και ο επιτελάρχης Ρόμπερτσον, εδέχοντο να εκθρονισθή ο Κωνσταντίνος δι' "ειρηνικής πιέσεως". Θα κατελαμβάνετο η Θεσσαλονίκη, θα ηγοράζετο η εσοδεία της κορίνθου, και

θα εκαλείτο να παραιτηθή ο Κωνσταντίνος. Εν περιπτώσει αρνήσεως θα επετείνετο ο αποκλεισμός {της Ελλάδος}. Ο έκ των μελών της κυβερνήσεως λόρδος Κώρζον ηπείλει παραίτησιν άν εγίνετο κατάληψις των Αθηνών. Επροτίμα να λιμοκτονήσουν εκατομμύρια Ελλήνων αλλά να μη ασκηθή εξαναγκασμός επί του βασιλέως των, έφ' όσον ούτος ήτο πρωτεξάδελφος του Άγγλου μονάρχου και πρωτανεφιός της βασιλίσσης Αλεξάνδρας», {δες: Η Ελλάς του 1910 - 1920, Β 386}.

Ιβάν: -Φαίνεται πολύ μπερδεμένο το θέμα αυτό.Απόστολος: -Και δεν είδες τίποτα ακόμα! να σου

πώ π.χ. ότι ο Γάλλος στρατηγός Σαράϊγ έγραψε για το ίδιο ζήτημα στην Revue de Paris {Δεκέμβριος 1919}: «... ο κ. Μπριάν μου διηγήθηκε πως όταν για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στο Λονδίνο ώς πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο Άγγλος βασιλιάς του είπε -Να μην είσθε παρακαλώ σκληρός πρός τον εξαδελφό μου Κωνσταντίνον», {δες: Φιλάρετου, Είς εξουσίαν εξορίαν, σ. 54}.

Ιβάν: -Μια στιγμή να καταλάβω. Η Αγγλική κυβέρνηση προστάτευε τον ‘προδότη’ βασιλιά και

καταδίκαζε στην πείνα εκατομμύρια Έλληνες. Τα σχόλια είναι περιττά.

Απόστολος: -Κι όμως ο Βενιζέλος την ίδια στιγμή, ήταν … σύμφωνος με την πολιτική αυτή της Αγγλίας. Γι’ αυτό όταν έγινε στις 23 Απρίλη 1917 δημοκρατικό συλλαλητήριο στην Θεσσαλονίκη, όπου μίλησε ο Γ. Φιλάρετος, που ήταν διευθυντής του πολιτικού γραφείου της προσωρινής κυβέρνησης, ο Βενιζέλος έγινε έξω φρενών και έπαυσε το Φιλάρετο για τις δημοκρατικές του δηλώσεις. Μαζί με την παύση του δήλωσε κιόλας: «Ανέλαβα απέναντι του πρέσβεως της Αγγλίας την υποχρέωσιν ότι δεν θα εβοήθουν την συγκρότησιν συλλαλητηρίου διά την κατάλυσιν της δυναστείας και ανακήρυξιν της δημοκρατίας, αλλά μόνον πρός εκθρόνισιν του Κωνσταντίνου, καθ' ας οδηγίας είχον δώσει είς τους οργανωτάς αυτού, εκινδύνευον ένεκα της προσφωνήσεως σου πρός τον λαόν να θεωρηθή ότι δολίως διά σού υπεβοήθησα τα συμβάντα. Δεν ήθελον ν' απωλέσω έναντι των ξένων {άγγλων} το σπουδαιότερον ηθικόν κεφάλαιον μου ότι είμαι ειλικρινής... Βλέπω κι εγώ, ώς σείς, ότι υπέρ της δημοκρατίας πρέπει να εργασθώμεν, αλλά δεν συμβαίνει το αυτό και απο εξωτερικής απόψεως. Η Αγγλία δεν εχώνευσεν ακόμη το ζήτημα της καταργήσεως της δυναστείας», {δες: Σημειώσεις απο του 75ου υψώματος, σ. 728 - 729}.

Ιβάν: -Τι λέει το αρχίδι! Ότι η Αγγλία δεν χώνεψε ακόμα; αυτός τι σκατά χώνεψε; Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος

τι έτρωγε και δεν του έδινε; Τι είδος αγγλορουφχιανιάς είχε ο καθένας τους;

Απόστολος: -Να μου πής εσύ. Ο Βενιζέλος, όπως βλέπουμε, με τον πιό ξετσίπωτο τρόπο δήλωσε πως ο Ελληνικός λαός δεν είναι ελεύθερος να εκλέξη το πολίτευμα με το οποίο ήθελε να διοικηθή και πως η Ελλάδα είναι προτεκτοράτο της Αγγλίας. Μερικά χρόνια αργότερα, στα 1935, ο λόρδος Κρώσφιλτ και οι Άγγλοι κεφαλαιοκράτες Χάμπρο και Σία, προετοίμασαν μαζί με τον Βενιζέλο, τον ερχομό του Γεωργίου Β' στην Ελλάδα. Έναν χρόνο πάλι πιό ύστερα, ο Άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα Ουατερλόου γύριζε στις επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, {Θεσσαλονίκη, Πάτρα κλπ} και σαν υπαίθριος ρήτορας αγόρευε για τα καλά που θα φέρη το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Και τον Δεκέμβριο του 1944 τα αεροπλάνα και τα τάγξ του Σκόμπυ, μαζί με τους συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών σκόρπισαν τον θάνατο και την καταστροφή στην Αθήνα και τον Πειραιά για να πραγματοποιήσουν την αγγλική κατοχή της χώρας μας, που την ονειρεύονταν και την σχεδίαζαν απο εκατόν είκοσι χρόνια πριν, οι Άγγλοι ιμπεριαληστές. (Η ορθογραφία στην λέξη είναι σωστή…)

Ιβάν: -Δεν ξέρω. Ίσως η καλλίτερη απάντηση να βρίσκεται σε αυτό που είπε κάποιος ο οποίος τους ήξερε καλά αυτούς τους αλήτες. Υπήρξε ο ίδιος ο Γκάντι δηλαδή, περί αυτού πρόκειται, θύμα των καταραμένων εγγλέζων και ωστόσο κατάφερε να τους συντρίψη δίχως βία: «Πρώτα προσπαθούν να σε αγνοήσουν, μετά να σε γελοιοποιήσουν, μετά να σε πολεμήσουν και μετά τους νικάς».

Σημείωση. Δεν τελείωσε εδώ η συζήτησή μας, ούτε τα έβαλα ‘όλα’. Έκανα κάποιες επιλογές από όσα είπαμε και σε ορισμένα σημεία οι κασέττες δεν ακούγονταν καλά. Τροποποίησα και αρκετές φράσεις στο κείμενο καθώς μιλούσαμε σε πολλές διαφορετικές γλώσσες, αγγλικά, γερμανικά, ελληνικά, γαλλικά, ρωσσικά. Ούτε έβαλα τις παρατηρήσεις, τα σχόλια κι όσα είπαν ή ρώτησαν οι κοπέλες.

Κάποια στιγμή φάνηκαν τα φώτα του Παρισιού και διέκοψαν την τόσο ενδιαφέρουσα συζήτησή μας με τον Ιβάν. Η νύχτα έπεφτε γρήγορα πάνω στο Παρίσι και η σιχαμένη μόνιμη βροχή του γελοιοποιούσαν τα φώτα που αντιστέκονταν στο σκοτάδι. Σκέφτηκα ειρωνικά, εάν η πόλις του φωτός έχει τόσο πολύ σκοτάδι, πόση είναι η νύχτα στην υπόλοιπη ανθρωπότητα; Πόση είναι η νύχτα στην Ελλάδα;

Βγήκα στον διάδρομο, κατέβασα το παράθυρο κι άφησα τον αέρα να μου μαστιγώνη το πρόσωπο. Άναψα ένα γκαλουάζ, αυθεντικό, βαρύ γαλλικό, λές και το τραβούσε το κλίμα. Αντίθετα στον άνεμο κυττώντας, με τα μαλλιά μου να ανεμίζουν, μου ξέφυγε αυθόρμητα,

σχεδόν ψιθυριστά, αν και το φώναξα με όση δύναμη διέθετα: ‘-Καλό σας βράδυ. Κοιμηθήτε ήσυχα παριζιάνοι’!

-‘Τι είπες’; Με ρώτησε η Έμμα που έβγαινε από το κουπέ να δή που πλησιάζαμε κι εκείνη. Πλησιάζαμε; Πού;

*Το έργο απέχει πολύ απ’ το να ήνε ‘πλήρες’. Θα

συμπληρωθή με πολύ περισσότερα στοιχεία την Β΄ έκδοσή του εν καιρώ. Οι φωτογραφίες μπορεί να λένε κάτι σε κάποιους ή τίποτε. Είναι η μόνη μου σκασίλα.

*