65
Ориген Комментарий на Евангелие от Матфея Книги 10–11 1. Датировка и степень сохранности «Комментарий на Евангелие от Матфея» (далее – CM) относится к позднему перио- ду творчества Оригена (185–253). Согласно Евсевию Кесарийскому, он был создан в цар- ствование Филиппа Араба (244–249) наряду с трактатом «Против Цельса», «Коммента- рием на 12 пророков» и многочисленными гомилиями или проповедями, которые Ориген только с этого времени позволил записывать стенографистам (Hist. Eccl. 6, 34. 36). Более точная датировка, предлагаемая Жиро, издателем 10–11 книг комментария в серии Sourc- es chrétiennes, относит СМ к 246 г. 1 В указанном месте Евсевий упоминает также, что оригеновский комментарий состоял из 25 книг. От первых 9 книг сохранились лишь незначительные фрагменты. Книги 10–17, дошедшие до нас в греческом оригинале, содержат толкование на Мф. 13, 36 – 22, 33 (при- чем 11 книга доходит до Мф. 15, 38 включительно). Сохранился также датируемый 5 или 6 в. анонимный латинский перевод (Vetus interpetatio) большой части комментария, начи- ная с 9 главы 12 книги и почти до конца. Он включает толкование на Мф. 16, 13 – 27, 65 2 . Таким образом, от оригинального греческого сочинения до нас дошло меньше полови- ны. Тем не менее, наряду с сохранившейся частью «Комментария на Евангелие от Иоан- на», восемь книг CM представляют собой наиболее объемный нефрагментарный текст, по которому мы можем непосредственно судить о работе Оригена в жанре библейского ком- ментария. 2. CM, 10–11 и оригеновская экзегеза Несмотря на то, что нередко имя Оригена ассоциируют прежде всего с рядом неорто- доксальных гипотез метафизического и космологического содержания, выдвинутых им в трактате «О началах» (далее РА), можно с полным правом утверждать, что центральное 1 Подробнее см.: Origène. Commentaire sur l’évangile selon Matthieu. Vol. 1 (SC 162) / Ed. R. Girod. Paris, 1970. P. 8 (далее – G). Жиро следует в этом Клостерманну, издавшему СМ в GCS. 2 Та часть этого перевода, для которой нет параллельного греческого текста, обычно обо- значается как Series veteris interpretationis. В ней не сохраняется деление на книги. Подробнее см.: Girod R. La traduction latine anonyme du Commentaire sur Matthieu // Origeniana prima: Premier collo- que international des études origèniennes. Bari, 1975. P. 125–138. БT. 41. 2007. С. 20–84.

Ориген. Комментарий на Евангелие от Матфея. Книги 10–11

Embed Size (px)

Citation preview

10111. ( CM) (185253). , (244249) , 12 , (Hist. Eccl. 6, 34. 36). , , 1011 Sources chrtiennes, 246 .1 , 25 . 9 . 1017, , . 13, 36 22, 33 ( 11 . 15, 38 ). 5 6 . (Vetus interpetatio) , 9 12 . . 16, 13 27, 652. , . , , CM , .

2. CM, 1011 , , ( ), , .: Origne. Commentaire sur lvangile selon Matthieu. Vol. 1 (SC 162) / Ed. R. Girod. Paris, 1970. P. 8 ( G). , GCS. 2 , , Series veteris interpretationis. . .: Girod R. La traduction latine anonyme du Commentaire sur Matthieu // Origeniana prima: Premier colloque international des tudes origniennes. Bari, 1975. P. 125138.1

T. 41. 2007. . 2084.

21

, . , , . , , , . 3. , , ( 4, 2, 35). , , , , 4. 1011, , , , (., , 10: 1, 3438; 5, 513; 14, 3445; 18, 913; 23, 2223). , 10, 14, 4445, , , , , (10, 18, 913; . 4, 2, 9, 1319). , . . , ( 4, 2, 6, 1214)5. , , (, 10, 1618. 2223; 11, 11. 1314). , , , , , , . , 6, 11, 17. , , 1011 . , , 11, 56, . 14, 2232, , , , . , , , , , , . , 10, 14, 4762 , , . 13, 52, , , .. (Bardenhewer O. Geschichte der altkirchlichen Literatur. Freiburg im Breisgau, 1903. Bd. 2. S. 89116). 4 . Crouzel H. Origne. Paris, 1985. P. 113114. , . 5 : . . .: , 2000. . 328. 6 Danilou J. Origen. LondonNew-York, 1955. . 191199. , .3

22

, , . (10, 14, 5357), , , (10, 1, 2933; 10, 15, 7 21; 11, 3, 5256; 11, 4, 410; 11, 17, 112). , : , - , , ( , , . 11, 4, 1113). , - . , . , . 6, 20 , , . . 25, 20: , , , . 6, 20 (10, 14, 8294). , - . ( )7. , , , , , . ., (. 11, 18, 45 ; 10, 14, 13; 11, 8, 8; 11, 17, 60 ), . , - (, ) (. 11, 5, 4959; 11, 7, 35). , , . . (. 10, 16, 3440; 10, 19, 611. 2534; 11, 5, 7782; 11, 6, 6769). , , , . , , thologie en recherche, 8, . , , , 9. , , : ( 10, 2, 36);7 ., : M 14, 13, 98; HL 32, P.181, 14; Sel. Ex. // PG 12, 285C. . . 5. 8 .: Crouzel H. Origne. . 216223. 9 : Kettler F. Der ursprngliche Sinn der Dogmatik des Origenes. Berlin, 1966. , : Vogt H. J. Wie Origenes in seinem Matthus-Kommentar Fragen offen lsst // Origeniana secunda: Seconde colloque international des tudes origeniennes. Quaderni di Vetera Christianorum. 1980. 15. P. 191198.

23

, (11, 2, 1722); (11, 7, 3337). , - , , , , (, 11, 5, 4959; 11, 7, 837; 11, 18, 7486). , , 10, 78 . . 13, 4546 , , -, , , -, , , ( , , , ).

3. , 1011 . 13, 36 15, 38, . , , , , , . , , (, 10, 18, 8493; 10, 22, 4852 11, 6); , 10. , , , . 1011 . , , , (, ) (. : 11, 814). (11, 910). , , , . ., , (10, 15, 2125; 11, 14, 114; . 10, 10). , , , , , . , , (10, 11), (10, 19). . (10, 1. 4; 11, 4), , , , (11, 17, 6567). , ( 10, 310 .: Torjesen K. The Logos Incarnate and the Origens Exegesis of the Gospel // Origeniana tertia: the Third International Colloquim for Origen Studies. Roma, 1985. P. 2942 ( P. 3436).

24

10, 13), ( , 10, 20; 11, 17), ( 10, 13), ( 10, 14 11, 17 10, 23) (11, 14). 1011:

101. . 13, 36. , , , . 2. . 13, 3743. , . . 3. . 13, 43. . 4. . 13, 44. , , , . 5. , , , , . 2, 3. 6. , , , , . . 7. . 13, 4546. , . 8. . 13, 4546: , ( ) , . 9. , , , . 10. . 11. . 13, 4750. : , . ) ; ) . . 12. , . 13. , ) ; ) . 14. . 13, 5152. . : . 13, 52 , . 4, 13 ? . 15. . . 16. . 13, 5358. , , 10, 4. . 13, 53 . , . 17. . . . . , . 18. . 13, 57. , , . . , .

25

19. . 13, 58. . . 20. . 14, 111. , , , , , . 21. , . , . 22. . , . : . : , . . 23. . 14, 1214. , . . . 24. , , . : , 1 . 11, 30 . 25. . 14, 15. , .

111. , , . . 2. . 14, 1621. , , . 3. , , . . 4. . 14, 22. . , . 5. . 14, 2232. . , . . 6. : , . 7. . 14, 3436. , , . 9, 2022. , . 8. . 15, 12. . , , . , . , , , . 9. . 15, 39. (. 20, 12; . 20, 9) . . . , , , . 10. , , . 21, 1517.

26

11. . , . 12. . 15, 1020. , . 13. - . 14. : , . , . : , . 15. . . . 16. . 15, 2128. , . , , . 17. , , . , , , . (). , . . . 18. . 15, 2931. , , . , , . 19. . 15, 3238. . 14, 1421. , , , .

4. SC ( 11 , GCS12). , PG 13 (, ). , , 13. . . 1011 , . . . , , , , , . , G. P. 126. Origenes Werke. Origenes Matthauserklarung. Bd. 10.1 / Hrsg. von E. Klostermann, E. Benz (GCS 40. 1). Leipzig, 1935. 13 . : Origenes Werke. Origenes Matthuserklrung. Bd. 11 / Hrsg. von E. Klostermann, E. Benz (GCS 41). Leipzig, 1941. S. 136147. , , . 323, , . 334, .11 12

27

, ( , ). , , , , . , , , . . , , 14, . , , , , , . , , . , . , , , (O , A , R ). , , . . . , , , , . , . , , , , .

5. *I. , The Greek New Testament, ed. by K. Aland etc. (4 Revised Edition). BW The Biblical Word. CR The Classical Review. DOP Dumbarton Oaks Papers. G Girod R. (, .: Origne. Commentaire sur lvangile selon Matthieu. Vol. 1 (SC 162). Paris, 1970). HR History of Religions. JBL Journal of Biblical Literature. L Lampe G. W. H. A Patristic Greek Lexicon. LS Liddell H. G., Scott R. Greek-English Lexicon. NT Novum Testamentum. R Septuaginta, ed. A. Rahlfs. SP Studia Patristica. SVF Stoicorum veterum fragmenta. TU Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur. VC Vigiliae Christianae.

14 , , .: Kim K. W. The Matthean Text of Origen in His Commentary on Matthew // JBL. 1949. 2. . 125139. , , , , , ( . 32, 8 11, 16, 3940, . G. P. 357, n. 5). * . . 589590. .

28

II. 15HJr Homiliae in Jeremiam. HJob Homiliae in Job (fragmenta in catenis). HL Homiliae in Lucam. HN Homiliae in Numeros. HEx Homiliae in Exodum. HEz Homiliae in Ezechielem. HJes Homiliae in Jesu Nave. ; De principiis. ; De oratione. Phil. Philocalia sive Ecloga de operibus Origenis a Basilio et Gregorio Nazianzeno facta. Sch. Ap. Scholia in Apocalypsem. Sch. M. Scholia in Matthaeum. Sel. Ex. Selecta in Exodum. Sel. z. Selecta in Ezechielem. Sel. Ps. Selecta in Psalmos.

CC Contra Celsum. CJ Commentarii in evangelium Joannis. Commentarium in evangelium Matthaei. s Commentariorum series in evangelium Matthaei. EM Exhortatio ad martyrium. Ep. Afr. Epistola ad Africanum. Exc. Ps. Excerpta in Psalmos. Exp. Prov. Expositio in Proverbia. Fr. CCor. Fragmenta ex commentariis in epistulam i ad Corinthios (in catenis). Fr. J Fragmenta in evangelium Joannis (in catenis). Fr. Jr Fragmenta in Jeremiam (in catenis). Fr. L Fragmenta in Lucam (in catenis). Fr. Lam. Fragmenta in Lamentationes (in catenis). Fr. Ps Fragmenta in Psalmos 1150. HC Homiliae in Canticum Canticorum. HGen. Homiliae in Genesim.

III. Aug. Enarr. Ps. Augustinus. Enarrationes in Psalmos. Bas. Caes. Hom. Ps. Basilius Caesariensis. Homiliae. super Psalmos. Clem. Alex. Exc. Theod. Clemens Alexandrinus. Excerpta ex Theodoto. Hier. Apol. contra Ruf. Hieronymus. Apologia contra Rufinum. Hier. Ep. 124. Hieronymus. Epistola 124. Ad Avitum. Iren. Adv. Haer. Irenaeus. Adversus haereses. Phil. De congr. Philo. De congressu eruditionis gratia. Phil. De decal. Philo. De decalogo. Phil. De ebr. Philo. De ebrietate. Phil. De mut. nom. Philo. De mutatione nominum. Phil. De spec. leg. Philo. De specialibus legibus. Phot. Bibl. Photius. Bibliotheca. Plat. Resp. Plato. Respublica. Plat. Tim. Plato. Timaeus. Theophr. De lapid. Theophrastus. De lapidibus.

Hist. Historiae (). Hist. Eccl. Historia ecclesiastica ( ). Ant. Jud. Antiquitates Judaicae ( ). Bell. Jud. De bello Judaico ( ). Apol. I Apologia prima ( ). Cyr. Cyropaedia (). De nat. hom. De natura hominis ( ). Hist. nat. Historia naturalis ( ). Ad Aut. Ad Autolycum ( ). De nat. animal. De natura animalium ().

Just. Justinianus Imperator.

6. [ ] , , *** , , , , .

15 (l.), , . , . ., (SC PG). , TLG.

101. [], , . , , : 16 (. 13, 36). , , . [ , ] , . , , , , , . , (), , , , , , , (. . 1, 39), , , . , , []: [ . .] (. . 1, 3540). , , [] ( ) , , , [] : , [ ] , , (. 1, 40). , , , , , ( ), , , , [], (. . 13, 36), , , , [] - . , , - , [] , . [] (. 1 . 4, 13), [ ], , [] , () [ ] . 2. , []: (. 13, 37) ***. [] , , [], , , ( ). , , , (. . 13, 38) - [ ], , , [] (. . 1, 1), , 16

O: A.

30

[ ] . , , : , (. 26, 41), [] (. 13, 38), , , ( )17, , [] . , , , , : , , , (. . 13, 38) 18. , (. . 13, 39), (. . 13, 39), , , , , (. . 13, 40). (. . 13, 41), [] (. . 13, 42). , - , , . (. 13, 42), : (. 34, 16)19. , , , , (. . 13, 43). , , , , - [] , , , - []: , , : , (. 13, 43), , , , ( )20, [] . 3. []: , (. 13, 43), , , , , [] . , , , , (. 5, 14), : , , [] , , (. 12, 3). []: , , : .17 , , (. SVF II 83). , . . (, 1, 45; 3, 40; 8, 52). .: Banner W. A. Origen and the Tradition of Natural Law Concepts // DOP. 1954. Vol. 8. P. 4982 ( : The Early Church and Greco-Roman Thought / Ed. by E. Ferguson. N. Y.L., 1993. P.181214); Girardi M. Osservazioni sulle nozioni comuni in Origene con particolare riferimento al Contra Celsum // Origeniana secunda. P. 279292. 18 . Sel. Ps. // PG 12, 1281: ( ), . 19 . 304 ( . 13, 42): , , , , , , . 20 . G. P. 149: mme aux premiers venus. : .

31

(1 . 15, 4142), , , . - , , [] : , 21. , [], , , [, ] 22. , , (. . 13, 4142), , , [], , , [ ] (. . 13, 38), , , . , [ ], , , , ? . , []: (. 5, 16), , , (. . 3, 3 22, 20), , , , (. . 4, 13) : , , . 4. , , , , (. 13, 44). ; , , ( ) , , -, , . , , (. 1 . 4, 13) : , . , [ ] , . . [] [, ] (. 13, 34), , , (. . 13, 36), , . (. . 4, 11) , (. . 13, 11). - : , ? , , , , . . [] : 23 , , , , , , , (. G. P. 100; p. 150, n. 2). . : Scognamiglio R. . La citazione di Mt 13, 43 nel Commento a Matteo di Origene // Origeniana tertia. P. 7177. 22 (G. P. 150, n.3). , , () , (, ). , , , . 23 O: A.21

32

() , ( ) ? (. 4, 30). , 24. , , [], . , , ( ), ( ) , [] , . [] [], , () [], , , , () (), , [] , , [] 25. 5. , , , , , (. . 13, 44). , . - , , [], , , [] , , [], [] , [] , (. 1 . 2, 7) , (. 2, 3). , , , , , (. . 27, 27), (. 9, 20), , , , : (. 2, 3). , , [ ] ; , , , , . 6. [ ], , , , [] , , , , , , , . , , , [ ] , , , , , , , , (. . 13, 44), , (. . 2, 3) , , , , , , , , , ( ),26 , (. . 3, 2), , (. ), . 25 . . SVF III 118122, 169, 175 . SVF III . 170. 26 . G. P. 161: du domaine divine, . . .24

33

. , , (. 21, 43), , , (. . 21, 3342), , (. 21, 43), , ( ). [] , , , . , (. . 5, 11), ( ), , , , ( ), , , . 7. , (. 13, 45). , , [], - , , , [ ], , [] . , , [] , [] [], : , , , , (. . 13, 45). , 27, , . , . () [] , , 28, . , . , , , , 29. , (). , , , 30. , , [] : , , , [], , , ,27 (., Theophr. De lapid. 36) (G. P. 162, n. 1). , , (Hist. nat. 9, 106115) (De nat. animal. 15, 8), , , (G. P. 119121; 162168). 28 . . , , ., (Hist. 1, 180; 1, 203; 2, 8 .) (Cyr. 8, 8, 1) (G. P. 162, n. 2). 29 - , . 30 . . . , , (, ) . .: Hudson-Williams T. King Bees and Queen Bees // CR. 1935. 1. P. 24.

34

, , , , , . , ( ), , . , , , , . , ( ) , . , , , [] ***31 ()32. , [], , , . [] : , , , , . , . , , , [ ] ( )33, [] ( ). , , . [] []. , , , , - . [] , - , . [] (), , , (). [], , , . , 34 , [] . , , . , [], [ ] ( ). 8. [] , , : , (. 13, 45), , [] , : , . 35 31 : (G. P. 165, n. 3). 32 (Hist. nat. 9, 108). 33 , , (G. P. 166, n. 2). 34 . 35 ( ) (G. P. 169, n. 5). , , . 13, 45 , .

35

, [ ], , , , (. . 1, 18), , , , . , , , , , , , , . , : (. 7, 6), , , , [] . [] , , []: , ; , , (. 5, 1). [] : , (. 7, 6). , , , *** []36 , , , , , [] , , 37. , , () (. . 5, 19), . 9. [] [] (. 7, 7) (. 7, 8). ? , , ; , , (. 3, 8), , [ ] (. . 13, 46). , , , ; (. 2 . 3, 7), , [ ] , [ ] , , : , (. 3, 17). 38 (2 . 3, 10), , , , , (. 1 . 13, 10). , , (. 6, 1), , (. 4, 4), , (. . 4, 2), 36 : , (G. P. 171, n. 3). 37 , , (G. P. 171, n. 4). , .: Fr. Ps. 47, 3; 88, 13 (28 sq.); Sel. Ez. // PG 13, 796CD; Exp. Prov. PG 17, 237A. , (10, 7). 38 : .

36

, (. . 4, 1), , 39, , , , , (. 1 . 13, 10), [ ] (. 3, 8), , , , . , ( ) , (1 . 13, 10), , , ( ), (. 3, 8), , , (. . 3, 8) , , , , , (. . 13, 89) [] , . 10. , [ ] (. 3, 1), (. 3, 5), [. .] , , , , , , (. . 13, 4546). , , (), [] , , , , (. 6, 1), , , () , . 11. , (. 13, 47). [], , [], , , , - 40, , , ; , , , , ; ( ), , [] , , , , , - [], , - , [] ( ). , , (. 13, 47) [ ], , , , [] [] (. . 13, 47) [] , 39 40

: , . . .

37

41. , ( ) , , , , , ( ) [], . , , , , , : , (. 1, 20), , , (. 1, 21). , , [. . ]. , (. . 13, 48). , , ( ). , , , , (. . 4, 20). , [] , , , , , , . : , , [] (. . 18, 21. 23), : [] , , (. . 18, 24). , 42 [] , , , , (. . 18, 21), , ? , , . , , , , , , ? , ? , , , ? , , ( ) (. . 18, 24). , (., Iren. Adv. Haer. 1, 6, 12; 1, 7, 5; Clem. Alex. Exc. Theod. 3, 5657) , , ( .: Lohr W. A Gnostic determinism reconsidered // VC. 1992. 4. P. 381390). (., PA Praef. 5; 1, 3, 6; 1, 7, 2; 1, 8, 3; 2, 3, 4; 2, 6, 5; 3, 1; PE 29, 13; CC 4, 3; 4, 67; 5,21; CJ 20, 13, 106107; 20, 24, 202210; 20, 28, 252255; Phil. 23, 7; Fr. J 4243; Sel. Ps. PG 12, 1313 D). 42 , 10, 4. . G. P. 182, n. 1.41

38

, , ; , (. . 7, 18) [] . , , , () , , , , [] (. . 18, 24)43. 12. , , , [] (. 13, 47) , , , , [] [ ] , [] . , . , , , , , , , , ( )44 , , , , , [] , , . -, , [] . [ ], [], , , , . (. . 13, 47), [. . ] *** 45 . () ; : , : , () (. 5, 17). () , [] 46. , [] (. 13, 47). , [] [] ( ) , . 1, 8, 2; CJ 20, 24, 217. (Apol. I, 43), , (G. P. 106). , , , , . 26, , . 44 . . . 13, 47. : , , - (dans tel de ses textes) (G. P. 187). 45 (Koetschau) (G. P. 187, n. 3). 46 .43

39

( ). , , (. . 4, 11), , (. . 13, 48), [. .] ( )47, , [] (. . 11, 25). , ( ) , ; , ( )48, [] , , , (. . 13, 48). , , , , : : , , (. 13, 4950). , , , . , , , ; (. 13, 4142). , , . 13. , , , , . [], (. . 13, 48), , ? , , , (), , , . [] (1 . 1, 12), . [] (1 . 6, 3), . , , , , (. . 13, 49), (. . 13, 47), , . , , , . , , (. . 13, 50), !49 50, [ ], , . L, s.v. , A, 78. . G. P. 189: assis le long du rivage o ils seront installs. 49 , , . , , , . . : // . 2003. 3. . 171193. 50 . 10, 11. .47 48

40

, , , , , , , , , , . , , , []. , [] () , : , : , , []: , , , (. . 22, 1718, 22). 14. ? : (. 13, 51). , , , (. . 2, 2425), , , [] , [], . , , [], [] ( ), 51 [] (. . 1, 31), , : , ? (. 3, 9) , ? (. 4, 9). - , [ ] (), , , , , . , , () [] [] , . , , ()52 (. . 13, 52); , : , , , (. 4, 13). - : , ? , ? , , (. . 13, 51) , . . (. . 13, 52), ; , , [], , . [], ( ) , ( ) , , . - []: , , (. 23, 13) , , .51 52

O: R. : pour le royaume des cieux (G. P. 195).

41

, , , , , , , , (. 4, 24), [ ] , , , ( ), , [] (... ), [ ] (. 6, 12), . (. . 13, 52), [], - , [], -, () , [], . , [], , [ ] , , , . , , () []: , (. 4, 17) [ ], , , , [] , ( )53, , . - , , , [] (. 1, 2), , ; - , , . (), (), , : (. 17, 21), : , , - , , (. 2 . 3, 1617). (. . 13, 52) , : , , [] ( ), , (1 . 1, 5) , , , , (. . 13, 52), , , (. 6, 20). , , , , , , ( ) . , , : , (. 25, 20). , , []; , , (. 6, 21), : , (. 26, 3). , 53 : . . . 2, 9; 3, 81; 5, 4; 6, 17; J 2, 8, 60; 13, 25, 152; 19, 8, 45; EM 47; Fr. Lam. 8.

42

, , , (. 10, 8), , , , , : (. 2, 6) (. 3, 20). 15. , , , (. 13, 52), , , ( )54, , , , . , , , (. 1 . 4, 13) (. . 1, 2), , , [] , (. . 10, 1), , . , [], (. 2 . 3, 2), , , (1 . 2, 13), , , , ( ), , o (. 2 . 13, 1). () , , , 55, , , (. . 13, 52). , -, , , , , , , , (. 13, 52). , , [] . , , , , [. .] [], , [] (. 2 . 4, 16), , (. 2 . 3, 7) (. . 11, 19) (. . 4, 22), , (. . 13, 52), , (. . 10, 25), , , : , (1 . 11, 1). [] , , , [. .] , , (, An. Pr. 25ab; 29a .). . 310 ( . 13, 52): [] (cp. 11, 14). , , ( ), , , , , . 2, 45 (., , PA 2, 7, 1; CJ 1, 35, 253).54 55

43

, . [] , : ( ), , 56 (. 26, 1011). ( )57 , [. .] , , [. . ] , [], , , [. .] [], , , : (2 . 6, 16; . . 26, 12). 16. , , . , [ . .] (. 13, 5358). , , 58, , , , , , , , , , , : , , (. 13, 53). , 59, , , , , , , (), [] , , . []: 60, (. 8, 10; . . 4, 11), , , (. . 4, 11). , [] , , , , , , , , . , , , , , , (. . 13, 5354). : 61 ; (. 6, 1). , , , : [] (. 2, 23), (. . 2, 1). (): , , , , , , , , []: , (. 13, 57), ( ... ). - : R. , (G. P. 208, n.1). 58 10, 4. 59 10, 4, . 13, 53 (. G. P. 210, n. 3). 60 O: A. 61 O: A.56 57

44

, (. 1 . 1, 23), , (. 1 . 3, 16), (. 2 . 3, 1) (. . 10, 18), , , (. . 2, 12) . , , , [], , (. . 13, 54); , , , ( ). , , . 17. [] : ? (. 13, 54) , [, ]: , (. 12, 42). () , , , . [], , , [ ], , , [] , : ? (. 13, 55). , , : , , , ? ? (. 13, 5556). , , . , , , , 62, , , 63. , , , [, ] , , , : , (. 1, 35), , , 64. , , [ , ] () , . , . , , : [], , (. 1, 19). , , , , [], . 9 . , . (. G. P. 216, n. 1). (. HL (l.) 1, 12 SC 87. P. 98100, , , Hist. Eccl. 6, 25, 46), ( ) . . : Spada C. A. Origene e gli Apocrifi del Nuovo Testamento // Origeniana quarta. Innsbruck, 1987. P. 4453 ( p. 48 10, 17); Bammel E. Die Zitate aus den Apokryphen bei Origenes // Origeniana quinta. Leuven, 1992. P. 131136. 63 . Fr. J 31; HL (l.) 7, 4 SC 87. P. 158, . 64 , , (.: Crouzel H. Origne. P. 189; Origne. Homlies sur S. Luc (SC 87). Paris, 1962. Introduction. P. 3544).62

45

, , - , , , . (. . 9, 30), , , , . , , - 65. 66, , , , ; : , , (. 1, 1). . [] ? (. 13, 56), , : , , , , [ ] ( , ), . , , [] : , , [] , , , [] , ( )67 , - . : , ? (. 7, 15). . , , , , (. 13, 57), (. . 24, 16) , (. . 2, 15) 68. 18. : , (. 13, 57). , , , [], , , [], . , , [] , . [ ] , ( ) , (. 3 . 17, 1), - (. 3 . 19, 16), (. 1 . 1, 1), (. . 1, 1), () . , 1, 47; 2, 13 ( Hist. Eccl. 2, 23). , , , (Ant. Jud. 20, 9, 1 (200)). .: G. P. 113117. 66 , , , . , . . G. P. 218219, n. 2. 67 : . 68 . 312 ( . 13, 54): , (=, ) . , [], ( , ), , , .65

46

, (. . 6, 4) [] , (. . 13, 57), , . , , (1 . 10, 18), , : ? (. 7, 52). [] : , , , , , , , , , , (1 . 2, 1415). , : , , , . [ ], . , -, ( ), , , -, . [] , (. . 5, 46), , , , , , , . , , (. . 2, 23), , 69. ( ), , , : : (. 20, 9), : (. 20, 7). , , . , (. . 17, 4; . 14, 10), - ( ), , , [. .] , . , . , [] 70, , [] . 313 ( . 13, 57): , , , , . (), , , , , . , [ ] , . , , , , . [] , (. . 5, 46). *** (. 2, 28). , [. . ] . , - , , . 70 , , , ( III . . .), , , . . .: Hall R. G. The Ascension of Isaiah: Community Situation, Date and Place in Early Christianity // JBL. 1990. 2. . 289306. , , Ep. Afr. // PG 11, 65B; CMs (l.) // PG 13, 1637A. (. . Ep. Afr. // PG 11, 65B, .: / . . . . . ., 1999. . 623).69

47

: [] , , (. 11, 37). , , (. 11, 37) , (. 23, 35; . . 11, 51), , , , , , , , 71. , [. .] , , , , (. 11, 37). , , (2 . 3, 12). , , (. . 4, 44), , . - , : (. 28, 19) (. 1, 8). , , , , (. 13, 46). , , , []: (. 2, 28; . 2, 17) , , , , , (. . 15, 19), , , [. .] , . , , : (. 6, 23). [], - , , , (. 5, 10), , , , (. . 5, 12) , , , [ ]. , , [] , . 19. , () (. 13, 58). [] , 71 , , , (. CMs (l.) // PG 13, 1637A). . . 23, 35 , (. 1, 1; . . 8, 2), . , . 23, 35 , 2 . 24, 2022, ( , , , ). , , (. 23), , , 67 . . . Bell. Jud. 4, 5, 4 (334344) (. G. P. 226, n.1, : Macpherson J. Zacharias: A Study of Matthew 23, 35 // BW, 1897. 1. P. 2631; Broades J. A. Commentary on Matthew. Grand Rapids, 1990. P. 476 477). , , . 23, 35 , , , , , , (CMs. P. 42, 15 43, 33; CMs (l.) // PG 13, 163132). , (Panarion. V. 1. P. 290, 19 292, 8).

48

, (. 25, 29), , , , . []: (. 6, 5). , , , , . , : ?, : (. . 17, 1920), : , ? (. 14, 31). [], , , , (. 6, 56), (. 8, 47), , [ ] , : ?72 (), (. 8, 46). , , , () , [ ] (). : : , (. 17, 20). , , (), [. .] [] , , [] , , ()73 : , : (. 13, 58). , , , : , [] (. 6, 5), (), [ ] , 74. , , [] , [], [ ] ( ), ( ), [] , , , 75, , ( ) , [] , [] , : , (. 1, 11), ( ) (. 1 . 12, 10) , , , , . , ( )76, ; O: A. , . 74 . , . 75 PG (13, 884D), : , , [] , [], [ ], , , [ ] , , , . 76 , , . . , ( ), (., Plat. Resp. 427e sq.; . Phil. 26, 2, 910, ).72 73

49

: , , ; [ ] [] () , , ; [ ] [] , , (. . 9, 6). , 77 (. 9, 23), , : , . 20. : [ . .] (. 14, 111) , (. . 6, 14; . 9, 7). [], , , , , , () ( ); [] , , 78. , , , , , , [] , (. . 14, 2) , , [], () , . , , [], , , - (. . 13, 55), , , , , ? , , , [] (. 11, 32), , , (. 21, 25; . 11, 30; . 20, 4) , , , , . , , [] , (. . 1, 1922). , , [] , , , [], , , [], , ? O: R. . 23, 8: , , , ; , (. . 22, 23). , , . 23, 8 , . .: Bamberger B. J. The Sadducees and the Belief in Angels // JBL. 1963. 4. P. 433435; Daube D. On Acts 23: Sadducees and Angels // JBL. 1990. 3. P. 493 497; Viviano B. T., Taylor J. Sadducees, Angels, and Resurrection (Acts 23, 89) // JBL. 1992. 3. P. 496498.77 78

50

-, , , ( )79, , ( ) . , (. . 1, 2426. 36), . , : , , , - , . : - (. . 1, 17), - , : , (. 11, 14), , [] , , [] , , , , [ ] , , , (. 10, 41), (. . 14, 2). - , , (. . 9, 8. 19; . 16, 14; . 8, 28). , , (. 6, 15), [] . , , [. . . 14, 2], , [ ], . , , , , [], () (. 1, 17). , -, , , , [ ], (. 4, 12); , , , [] , 80 , : , ? (. 11, 23); (), -, : ; (. 14, 2), , , . , [] . 21. : , , [ ]81 (. 14, 3).79 (Hier. . 124, 34; 7; 10; 14; Apol. contra Ruf. 1, 20; Just. ACO III. P. 211, 1023; Phot. Bibl. cod. 8, 3b; cod. 117, 92a), , (, 1, 8, 4; 11, 17; 13, 12; CJ 6, 10, 6411, 66; CC 1, 13; 1, 20; 3, 75; 5, 29; 8, 30), ( 2, 3, 45). .: Dorival G. Origne, a-t-il enseign la transmigration des mes dans les corps danimaux? (A propos de PArch. 1, 8, 4) // Origeniana secunda. P. 1132; Bianchi U. Origens Treatment of the Soul and the Debate over Metensomatosis // Origeniana quarta. P. 270281; Maritano M. Largomentazione scritturistica di Origene contro i sostenitori della metensomatosi // Origeniana sexta. Leuven, 1995. P. 251276; Maritano M. Argomenti filosofici di Origene contro la metensomatosi // Origeniana octava. Leuven, 2003. P. 503536. 80 O: . 81 , .

51

, , [ ] (. . 11, 13), , , , [] , , , , . 82, , [] 83. , , : [] , 84 85, , 86, (. 49, 10). , , ( ), , , , . , , (. 14, 3), ( ), , , , , . - , , , : (. 14, 34). (. 3, 1)87. , , , , , , 82 , , , , - , ( . . 23, 712, , , , ). , , (. G. P. 244, n. 1). 83 , , . 18, 31, , (.. jus gladii) . , , (. 7, 57; 12, 1; 12, 19). . ., : Horvath T. Why was Jesus brought to Pilate? // NT. 1969. Fasc. 3. P. 174184; Catchpole D. R. The Trial of Jesus: A Study in the Gospels and Jewish Historiography from 1770 to the Present Day. Brill, 1971. 84 O: R. 85 O: R. 86 O: R. 87 , nt. Jud. 18, 5, 4 (136137). , , , ( II). , , . 3, 1. , , , , II. . 14, 3 . 6, 17 (. 3, 19 ). , II , . , . 14, 3 . 6, 17 , . 3, 1 (., , Gillman F. M. Herodias: At Home in That Foxs Den. Liturgical Press (USA), 2003. P. 16, 40, 55). , .

52

[] [] 88. , , , , , 89. 22. , , - , , : (. 14, 4). (. 6, 18). , , , (. . 14, 3), (2 . 1, 19). , [. .] , 90, (), , , ( )91, , ( )92. ( ) , () , , , [] -. , : (. 11, 17; . 7, 32). , ( )93, . , - (. 40, 20) , [] [], ( ), 94. , [ ],88 . . 25, 5. . 18, 16; 20, 21. 89 . . . 315 ( . 14, 3. 4): , , . , . 90 (. . 87) II . , - , . , , , . 6, 22 (. . ! . .) , . .: Women in Scripture: A Dictionary of Named and Unnamed Women in the Hebrew Bible, the Apocryphal/Deuterocanonical Books and the New Testament / Ed. by C. Meyers, R. S. Kraemer, T. Craven. Houghton Mifflin Books, 2001. P. 21, 9495, 148149. 91 : . (. L, s.v. 3), ( G. P. 248, n. 2). 92 . 316 ( . 14, 68): , [. .] , [] , ( ), , . 93 : cest pour un anniversaire quils dansent, tandis que regne sur eux une doctrine impie (G. P. 249). : , , . 94 . Phil. De ebr. 208209. .: Runia D. T. Philo and the Church Fathers: A Collection of Papers. Brill, 1997. P. 117126; Hoek A., van den. Philo and Origen: A Descriptive Catalogue of their Relationship // The Studia Philonica Annual, 2000. 12. P. 44121;

53

, 95. : (. . 40, 22), , (. . 11, 11; . 7, 28), : ? ?96 , , (. 11, 9; . 7, 26). , , , , [], , (. 87, 6). , , (2 . 13, 4). , , , (. 14, 8. 11), . () (. 14, 8) , ( ) . (. 14, 9), , . . [] , (. 14, 9) [ ], , , . , , , . , - , , , [], , . , ( ), (. 14, 10): , () , . , (. . 5, 46), , , . , , , (2 . 1, 19), , (. 2, 8), . , : (. 19, 36; . . 12, 46; . 9, 12)97. 23. , , , (. . 14, 12). (. . 14, 13), [. . ] . , [] , (. . 14, 13). ,Thummel H. G. Philon und Origenes // Origeniana octava. . 275286. , (- ). . Runia D. T. Op. cit. P. 125. 95 . 317 ( . 14, 6): [], ( ), , , , . 96 ; ; O: ; ; . 97 . 318 ( . 14, 10): , . , [ ] , , , , .

54

(. 14, 14), [ ], . , (. 14, 13). , , , [ ] - . , , , , , ( ), 98. , , , [ ] , : 99 , (. 10, 23)? , , ( ), c ; [], . ( ) ( ), , - , ( ) [] [], , , , ( ) , , , . (), [. . ] , , , , [. . ] , (. 21, 43), ( ) [], , , (. . 4, 27; . 54, 1; . 16, 1), [. .] . , , . , , , [] , . , ( ), () . , , [. . ] , , (. . 14, 13), . (. . 14, 13), , , (. 2 . 4, 4; . 1, 15; . 8, 29; . 2, 611; . 1, 3) , (), . -, , ( ), , , (Hist. Eccl. 6, 2, 36). , ( , , CJ 28, 23 1, 65) . , (Hist. Eccl. 6, 39, 5). 99 O: .98

55

, (. . 14, 14), , (. . 4, 11), . , , , , , , , - , [], , , , ( )100, , (. . 14, 14), , [] 101. 24. , , , , : , , . , , , . , , , , ( ), , , [] . [], , , , . , [] , , , [. . ] , . , , , , : ()102 (1 . 11, 30). [] , ( , ), , , , , . , - , - , , . , , , (. . 22, 37), , , , , : . , , , , - ; , , , ,100 , , . , (. PA 2, 4, 4; HN (l.) 23, 2 // PG 12, 718C; Sel. Ez. 16 // PG 13, 809 D) - (. H.Ez. (l.) 6, 6 // PG 13, 714C715A), , . .: Kobusch T. Kann Gott leiden? Zu den philosophischen Grundlagen der Lehre von der Passibilitt Gottes bei Origenes // VC. 1992. 4 . P. 328 333; Fedou M. La Sagesse et le monde. Essai sur la christologie dOrigne. Paris, 1995. P. 323328; Weinandy Th. Origen and the Suffering of God // SP. 2001. XXXVI. P. 456460. 101 . ., , 13, 4; 16, 24; CJ 6, 33, 166; Phil. 26, 4. . : Bostock D. G. Medical Theory and Theology in Origen // Origeniana tertia. P. 191199 ( 192193). 102 : . . , . , .

56

(. 1, 8). - , , , , , [] . : , , , , , , , 103 (. 29, 8). , , , , [] [], , , ( ) [] . 25. , , , : ; , , , (. 14, 15). , , , , , : , , . -, []: 104 (1 . 11, 28) , , ( ), - , , , .

111. , (. 14, 15), , [] , (1 . 2, 18), , , , , (. 14, 15), [ ]. (. 14, 15), , . , , , ( ) , , , , . , , , , [], , , . : , , [ ] , (. . 14, 15), . , , , . , , , : , , , , , , , , , ! , , , , , , 103 104

O: R. O: .

57

(. 14, 16), , , , , , -, , . , , [] ( ), (. . 14, 16). : , , , : , , (. 14, 15). 2. : (. . 14, 16), , []. , , , , ()105 , , , , () , , , : (. 14, 17), , () , , , ( )106, [], , , , . , (. . 24, 4243) , [] . , , , , , . , , , , , [] . , , , , , [] , , (. 6, 9). , , []; , , , -, 107 (. . 14, 19), . : (. . . . .) . 106 (., SVF II, 135; 223), ( ) ( ); (De vita Mosis, 2, 13, 129 .). (Ad Aut. 2, 10; 2, 22), . (, 6, 65), , . , , . . : Sch. M // PG 17, 289A; Fr. J 118; Exp. Pr. // PG 17, 252A; Sch. Ap. 9; Exc. Ps. // PG 17, 132A. 107 . 321 ( . 14, 19): , . , , - , , , (, ).105

58

( )108 , , , , (. . 14, 19) , , , -, (. . 6, 41) (. . 14,19), , , , (. . 14, 20), . [], [] , , (. . 14, 20), . : (. 80, 7), [ ] , 109, [ ] , , (. . 14, 20). , , (. . 6, 35. 48. 51), , , , . , , [] [ ], ( )110, (. . 14, 21). [ ] , , , [. . ], [ ] , (. . 14, 20). , , , (. 1 . 13, 11), (. 1 . 3, 1). 3. []: (. 14, 21). : , , . [ ] , , [] . -, , , , ( ) , (. . 1, 18 .) ; , , . ( ), []: , , , (1 . 3, 1), []: 111 (. LS, s.v. ), , (., Tim. 45b-d; .: De nat. hom. 7). 109 . 110 , . 111 O: .108

59

(2 . 11, 2); []: , (1 . 13, 11)112. []: , , , , , , . (. 14, 1920). ? [], [] , ? , , : (. 40, 6), [ ] ( ) (. 8, 6), , . , , , - , , : 113 . , (. 6, 3940), : : (. 9, 14). , , , , [ ] ( - [ ] ( )114), , [ ] ( [] , , 115). , , : (. 19, 28). , , , , , [] , , , [] , [] , [] [ , ]. , [], , , . 4. , (. 14, 22). , , , , , [], , , : , , . . HEx. (l.) 10, 3 // PG 12, 371373. 113 O: . . 11, 19 . 204. 114 1, 1, 6 , , , - . 115 De mut. nom. 228; De spec. leg. 2, 122; 2, 176; De decal. 164 (G. P. 279, n. 2). , 50 , 100 (.: Danilou J. Origen. P. 185).112

60

, -, , [] . , , , , , , , : , ; , , . , , , : (. 5, 13) . , , : , (. 12, 15). , , , , , , , - . : , , (. 12, 46); [-], , , , : (. 12, 49); , [], [] : , , , (. 12, 50). , , (. 13, 23); , (. . 13, 38), , , : ? (. 13, 10), ?. (. . 13, 11) , : (. 13, 11), (. 8, 10). , , ( )116, , , ; , (. 13, 11), , . , , : , : (. 13, 11). , , ; , , : (. . 13, 36)117. , , [] , , , , , (. 14, 1314), [. . ] , ; , [ ] , , , , : , , , (. 14, 15). , , , [], , , [] , , (. . 14, 19), 116 , , , (. G. P. 282284, n. 3, PE 24, 2; EM 46). . : Dillon J. The Magical Power of Names in Origen and Later Platonism // Origeniana tertia. P. 203216; Janovitz N. Theories of Divine Names in Origen and Pseudo-Dionysius // HR. 1991. 4. P. 359372. 117 . 10, 1.

61

[], [ ] . , , , ***. 5. [] [ ], , , , (. . 14, 22). ( ), () [ ] , , ()118. , , , (. 2 . 4, 18). , [] , , , , , . , , , , ; , , , (. . 14, 19), . , , (. . 14, 13). , , [] ; [] , (. . 14, 22), , - , [] , (. 14, 23). , (. . 14, 22) , [] . , , , [] , , (. . 14, 24; . 6, 47)119, [] (. . 14, 24), , (. . 14, 25). , , , , , (. . 14, 34), . , , [] , , . , , , [ ] (. . 14, 26 .), , , , , . , , , , , [ ], transeuntes, HN 19, 4 // PG 12, 725B. . : Wutz F. Onomastica Sacra: Untersuchungen zum Liber Interpretationum Nominum Hebraicorum des Hl. Hieronymus (TU 3 Reihe, 11 Bd.). Leipzig, 19141915; Hanson R. P. C. Interpretations of Hebrew Names in Origen // VC. 1956. 2. P. 103123. , , , , ( 11, 6). . 11, 16. 119 . 14, 24 .118

62

- , , [] , (. . 14, 24)? (. 14, 22), , , : (. 6, 45), [] , [ ] , , : [ ] , [] , [ ] 120. , []: , , , ( ), 121. , , , , , , , . , , , . , , , , [ ] , . , , , , , , (. . 14, 25), , , . : , , : (. 14, 25)122. : , (. 14, 28), , : , , , , (. . 14, 29); , (. . 14, 30), . , (. . 14, 32): , [] . 6. , , 123 (. 14, 34) []124, , , []. , (. 1 . 10, 13), , (. . 14, 22) , [ ], , , , , 125, 120 , , . 121 . 325 ( . 14, 22): . , . 122 O: . 123 O: . 124 (G. P. 294, n. 1). 125 (G. P. 295, n. 2).

63

[ ], , [, ,] , , , , , (. . 14, 23). , , , , , () , ()126, [] , , , , , , ? , , [] , , , , 127. , [] ( ); , - , ( ), , [ ] , , . , . , (), , ( )128 ( ), , (. . 14, 24), , (. 1 . 1, 19) - . , ( ), , [] (. . 14, 24). , , (. 1 . 1, 19) - , , [] ; , , (. 2 . 2, 4); , 129, , , , (. 13, 12), , , (. . 14, 25). , , , , () , , , , (. . 14, 26), : , , (. . 14, 27). . 11, 19. (, , ) . 127 . 326 ( . 14, 13. 23): , , , [ ] (, ). 128 : . 129 (. HEx. (l.) 8, 6 // PG 12, 359C; Fr. CCor. 18, 110111; xp. rov. // PG 17, 205B); 2 . 2, 4 (CJ 20, 21, 174; 6, 45), ( 6, 79; CMs. P. 9697; Sel. Ps. // PG 12, 1141). , . , . 12, 20, .126

64

, [] , [ ], , (. 6, 1), [. . ], , , , , , , , , ; , , , : ! (. . 14, 30). , , []: ! , , , , , (. . 14, 31). , , : , : (. 14, 31), : ? (. 14, 31), , , , . 7. , , , , , , [] (. . 14, 3233) : , [] (. . 8, 2829), : (. 14, 33) [] , , , [] , ( )130. [], , , (. . 14, 34), (. . 14, 22). , , ( )131, , []: , , , , [] , , [] , [ ] , , (. 14, 35). [] , , . , , , (. 14, 36), , , , , , : , (. . 9, 2022), [] , (. 8, 44). [] , , , (. . 14, 34), , , (. . 14, 35) [ ], ; [ ], [], , [ ], [ ] ( )132 (. . 14, 36). , , 130 C. G. P. 301: dautres que les disciples. , . . , , (. PG 13, 923B: nec enim alios discipulos arbitror id dixisse). 131 . . 183. 132 . G. P. 302, n. 2.

65

(. 14, 36). [] ()133, , ( ) [], : () (. 9, 22), . 8. 134 : ? , (. 15, 12). , , : ? , , , , , []: . , , . , , (. 14, 34), , , , , , ; , (. 14, 3536), , , [] (. . 14, 36), [] , . , , [] , , , , , , . , , , ; , , , , , , (. . 3, 13). , (. 1 . 9, 20), , , , [] ( ), ( ), , (. . 16, 3) , (. . 18, 18; 21, 2324), ? , , , , , [], . , , , [], , , . , , , , , - . 134 O: .133

66

[] . , , [] , , , , ( ), . , , , , (. . 11, 5), [] ; (. . 7, 2), . 9. , , 135 , : , , , , (. 20, 12); [] : 136 , : , (. 20, 9). , , : , (. 15, 4), , , , , : , 137, : , 138 (. 21, 1516139). , . , . , , , (. . 15, 3). : (. 20, 12), . , , - , . , (. . 15, 56), , ( )140 [], : , , , , , , , , , [] . , :135 (. 20, 217; . 5, 621) - . , . , (. G. P. 310, n. 1). 136 O: , R. 137 O: R. 138 O: R. 139 . 21, 15, 17 . 140 . .: Lange N. R. M., de Jewish Influence on Origen // Origeniana prima. P. 226.

67

, , ( ). . , , , , , , , . , , [] : , (. . 15, 5), , , , . , , , , [] , [] . , , - (. . 15, 5; . 7, 11), , []. . : ; : , , [] , , (. . 15, 6) , , , , . , , , , - 141. , : , , (. 16, 14). , - , ()142, [] , , , , , 143, , , , (. . 15, 67). [] - (. 1 . 6, 5), , , : (. 14, 5; . . 12, 5), , [ ] [ ], , (. 12, 6). , . 15, 56, . ., : Bruner F. D. Matthew, A Commentary. Volume II: The Churchbook, Matthew 1328. Grand Rapids; Cambridge, 2004. P. 8788; Keener K. S. A Commentary on the Gospel of Matthew. Grand Rapids; Cambridge, 1999. P. 410411. , , , , , (. G. P. 121123). 142 , . 15, 2 . 143 . . .141

68

, , , [ ], , , , , , , , , [] , ( ). - , [], , , (. . 13, 2) , (. . 6, 16), , (. . 22, 3; . 13, 27). , , : (1 . 6, 10), [] - , , [] . 10. [], , , [] - [] . , , , : , : [] , (. . 15, 56), , : (. 20, 12), -, , : [ ] , (. 15, 4)? , , , , [], : , ? , , : [] , , , , [] , , . , , : [] , , ; 144 . , , (. . 1, 6) , , ( )145. , , [ ], : , , . 11. , , [] , , , : : (. 29, 13; . . 15, 89) . , [] 146. . . . . . 10, 1. , : , . . (. PG 13, 935B: ne transgrediantur), , . 146 , (G. P. 320, n. 3). . 10, 9, , .144 145

69

[] , , , , , [] : , , ; , , , . , , , , : ; : , . , : ; : . : [] (. 29, 913. 15). , , [] , [] , , , , , [] , , (. . 29, 910). -, , ; , , (. 29, 11). [ ], [ ]. , , , , , , , . , [] , , , , - [] , ( ) , [] , , , [] , , (. . 29, 910), , , . (. 29, 11), , , , , , , ( )147; , [] ( )148, - (. . 29, 13). , , : ; , [] , , [] , (. . 29, 13). , , , , , , - ( ) (. . 29, 14), . , , , (. . 29, 15), (); []147 148

. . 29, 13. : .

70

, , [] , . , . [ ] (. . 7, 6), , , , : , , , ; , [] , , ; - , , , ()149 (. 7, 34). 12. , , : ! (. 15, 10 .). [] , (. . 11) (. . 14) [] , ( ) (. 1 . 10, 18) 150, , , [] ( ). , , , , 151 (. 15, 11), [] , (. 7, 19), , , , , , , , , , , , , , (. . 15, 7), , , (. . 28, 25152). , , , [] , , , [], ( )153, ( ), [ ] [] ( ) , , , . , , [], , ; , , . - 23 . . , , , (. HGen (l.) 3, 5 // PG 12, 179A; CMs (l.) 79 // PG 13, 1728C). , , - , ( 2, 1), ( 16, 12) ( 4, 3, 8 (22)). , : , ( 5, 61; HL (l.) 17, 4 // SC 87. P. 254). (Hist. Eccl. 3, 27; 6, 17). . : HJr 19, 12; Fr. L 212. 151 O: . 152 . 28, 29. 153 ( ) (SVF III 70; 117 .). , , , , . . . 4, 45; 4, 65; 6, 5455; 6, 73; Phil. 26, 1; CJ 20, 25, 224226; 20, 39, 363366; CM 13, 9.149 150

71

, . , , (. . 2, 2526), , , , , , ; , , , , , (. 1, 15). , , , , , , , , [] ; , ( ) , []: , , , (1 . 10, 31). , , , , , , , (. . 3, 19) , , , , . , , [] , , , [], (1 . 10, 31) , , , , [] , . , , , , , ; , , (. 14, 23). , , , , , (. . 15, 20. 29; 21, 25), , - ; , , [] [] , , (. 1 . 10, 20). , , , , [] , [] [] , : 154 : , ; , (1 . 8, 8). , , , , , , , , , , ( ), , -: , (. 2, 16) , , , [], , ( ) , , , , , : 155 (. 10, 1)156. O: . O: . 156 . 329 ( . 15, 11): , , . , , 154 155

72

13. [] 157, ( ) (. . 7, 29), , [] . , [], , : ! (. 15, 10) ; , (. . 15, 12), - (. . 15, 13). , , , (. . 15, 1). , , []: , , , 158 , 159 (. 2, 2122), , , , (. . 3, 12), ? (. . 15, 13), : (. 15, 14). , , , [] , , , , (. . 15, 14), : , , , (. 7, 16). , : , ; , , (. 5, 1); , ( ) , , , , , : ! (. 15, 10), [] : , , , , (. 15, 11). 14. , , , [] 160. , () (. . 15, 1) , [] . , , , , , (. . 15, 13)161, , , . [] : (. 3, 17) , , - . , , , , , [], . , , , [] . . 157 . . 7, 29; 8, 27; 9, 33; 13, 54; 15, 31 . . (G. P. 334, a). 158 O: . 159 . ., .: Harris M. J. Colossians and Philemon. Grand Rapids, 1991. P. 129130. 160 . . 55. 161 . 332 ( . 15, 13): []: , ? , [ ] (1 . 3, 6) (1 . 3, 9). , [ ].

73

. , , , , , , , (. . 15, 17), , , , (. 15, 13). , , - , , , [] , , (2 . 2, 12), , (. 2 . 4, 4). , , . , , (. . 3, 19) , , , , , , : (. 16, 11), , , (. . 8, 15), (. . 20, 35), . , , [] (. 15, 14). , [ ]? , , , ; , (. 2 . 4, 4)162. , , , [] , , , [] , , [] , , , ( ) , , , , , , (. . 15, 14), 163. , : (. 15, 15), [] , , , , (. 15, 11). : ? (. 15, 16), [ ]: , , , , , , (. . 15, 11, 17). - , , (. . 15, 13), - , . , 162 . 331 ( . 15, 1114): (. . 6, 60) , , . , : (. . 13, 10). , , . , , . , , . , (. 1, 9), [ ] , . : , . 163 . 333 ( . 15, 1314): , , , . , (), .

74

[] , , , (. 2 . 3, 78), , , ( ) : , (. 7, 14), , (. 7, 12), - , (. . 15, 13); , , , (. 2 . 3, 6), , , (. 2 . 3, 1314), , : , . (2 . 3, 1617)164. , -, , , , , , , , , , , 165 [] ( ) , . , , , , , . , , , , , , , , (. 14, 23); , ; [], (. 1 . 4, 5), [] ( )166. [ ], , (. 1 . 11, 27) , ; []: (1 . 11, 30)167. [] , . - , , [. .] , , - , (. 1 . 8, 8). , , []: , 164 . 334 ( . 15, 13): , , , , . , () , , , [], , , . , , , , . 165 (; ; simpliciores) . . : Hllstrm G. Fides simpliciorum according to Origen of Alexandria. Helsinki, 1984. , , , les gens qui nont pas de souillure, . . (G. P. 344345, n. 1). 166 : par la parole seule, . . (?) (G. P. 345). , , : . . : non ex se (PG 13, 947D950A). 167 . . 102.

75

; , (. 1 . 8, 8168). , , (. 15, 17), , (1 . 4, 5), [] . (. 12, 6) ()169 , , ; , , , (. 1 . 11, 27) . [ ] ( )170. , (. . 6, 55), (. . 6, 51), []: , , , (. . 1, 14), , , (. . 6, 51). 15. , [ ] , , , (. . 15, 18), , , , , , , , , , ; (. . 15, 19), , , , [] , - , , , . , : , , , - []. [] ; , , (1 . 4, 5) , (. . 2, 15), (. . 7, 2). , , , , . , , , [ ] , [] (c. . 6, 12). , , (. . 6, 2), (. . 6, 4) , . , . 169 . L, s. v. 170 ., : Danilou J. Origen. P. 6365; Crouzel H. Origne. P. 295297; Lies L. Die dreigestaltige Eucharistieauffassung nach SerMt 85 und 86 // Origeniana secunda. P. 205214 ( 212214). (, ), .168

76

, , , ( ) , - , , , -, , -, , -, (. 1 . 12, 28). (. 1 . 3, 1) , , . , (1 . 3, 1) , (. . 3, 2), . . , , , , , , , [], , , []. , , , , , []. (. 15, 20), , , , ( )171, [ ] []. 16. , , . , [ . .] (. 15, 2122). , , : , , (. 14, 34)? , , - , , , , , , , (. . 15, 11). - , [ ], []: , [ ], (. 4, 12). , , , , , , , ; , , 172, (. 7, 24). , , , , . -, , , ; , , . , , : ()173. , , ()174. , [ ] . , [], , , ( )175 (. 15, 21), . . . . O: . 173 . CJ 10, 41, 286. 174 . HEz (l.) 13, 4 (PG 13, 764B); HJes (l.) 14, 2 (SC 71. P. 325). , , (Hanson R. P. C. Interpretations of Hebrew Names in Origen. P. 104). 175 : .171 172

77

( ), , . , , ( ) (. 7, 24), ( ), , . , []: , , ( ), , : , , , 176 (. 15, 22). , , , , [] , , , (. . 15, 28). (. 12, 6) , 177, (. . 32, 8) . , , (. . 7, 27; 10, 4. 14; 13, 7), , , . , , , , [] , - , [] , ; ( ) [] 178, , [], , ( )179. , , , , , , : , , (. . 15, 2122). , . , ( )180, , (. . 6, 12)181. , , , O: . . : (G. P. 357, n. 5). 178 , . 10, 3. 179 : . 180 ( ) (Phil. 26, 12; CC 6,54; Sel. Ps. // PG 12, 1581B). (SVF III, 7576; 97a) , , (. HJob. P. 369, 2224). 181 . 336 ( . 15, 2128): , [] . , , , , , . , , . , , , . - , .176 177

78

[] , : , , . 17. [, ], , [] (. . 20, 30), , , : , ? (. 8, 29), , , , : (. 14, 33). , , , [ ]: [ ] (. . 1, 3), (. . 1, 4), [] , . , , , , , , (. . 15, 22); , (. . 7, 1215). , (. . 8, 4142)182, , (. . 4, 4647). , , , , , . , [] ( ), , , 183. , , , , , , (. . 4, 48). , [] , . [ ], [ ] . ( ) , , , , [] (. . 15, 24) [] ( )184. () , , , , , [ ] [ ], , (. . 15, 2627). , , , , , , , , , , , 182 , , , , (. G. P. 360, n. 2). 183 , (Danilou J. Origen. P. 191199). . . 184 , , , , (De congr. 51) . (.: . .578579), (HN (l.) 11, 4 // PG 12, 648B: mens videns Deum). C.: Hanson R. P. C. Interpretations of Hebrew Names in Origen. P. 103, n. 6.

79

(. . 15, 28)185. , , [], [] , , (. . 4, 26). , [], , , (. . 15, 15), , , . , [], , , [] 186, , , , : , , , (. 15, 22). , , , (. . 4, 11), , : [ ] (. 15, 24), , [] , ( ): , , , [] ( )187, , (1 . 10, 18), , , . , , ( ): , (2 . 5, 16), , , , . , (. . 11, 5), , [] [] (1 . 1, 27) , (1 . 1, 28) 188 , , , (1 . 1, 21), (. 1 . 1, 21) , (1 . 1, 28), , (. . 8, 3).. 337 ( . 15, 2228): , , , [] . , , [] . , : , , , , . , ( ), , , . , , , . . 186 . 4, 3, 8 (22). 187 , (G. P. 365, n. 3; 4, 3, 8 (22)). 188 . , . 10, 19 . 32, 21, . , , , , (. G. P. 366, n. 1). PG 13, 961B , : (1 . 1, 28), (?) , (1 . 1, 21) . .185

80

, , 189, : ! . : 190 (. 15, 2526). -, , : ( ), , , , , , [] , , () , , . , [] , , (. . 2, 7), [ ] , , ( , , )191. , , []: , , (. 8, 46). , , [], , , , , , . , , [ ] (. . 15, 28), , , , [] , , - . , , , , , , [] , , , . [ ] , [ ] (. . 22, 30192), [ ] , . , , , ( )!193 , , , [] , ( )194. , ( ) - O: . O: . 191 : na emport quune quantit mesure de puissance, conforme la capacit des ralits de ce monde (G. P. 367369). , . : [] , (. PG 13, 963: mensuram potestatis, secundum quam res mundanas continebat, attulisse). 192 . 22, 31. 193 . . 79. 194 , ( . PA 3, 1, 1314; CC 6, 45; J 20, 5, 32; Fr. Lam. 20; Sch. Ap. 30), ( . 29, 13; 7, 69; 10, 24) ( . Fr. Lam. 35; Sch. Ap. 30). (. 2, 9, 2).189 190

81

, , , (. . 15, 27), . , [] , , , - , . , [ ]. , , , , , [] , , : , ! , (. 15, 27), , : , , : 195, (. 15, 28), , 196, , [] 197. 18. , , , , , , , , (. 15, 29). , , , , , (. . 15, 30). , , , , , , , []; , , ( ) (. . 5, 1), , , - , [] (. . 15, 30). , , , [], ( ), (. 1, 9), ( ), . [], [] , , , , ; , [], (. . 15, 30) ( ) , , . , , , , [], ( ), , [. .] , , , , [] (. . 11, 5), , , , , , , , O: . . 197 . 338 ( . 15, 28): , . , [] .195 196

82

(. . 15, 2930), , (. . 15, 31) , : (. 11, 5), , [] , : , , (. 35, 6). : , , , , , , , , , - 198. [] , , , : , , : , (. 42, 18). , [] , : , , (. 42, 18). , , , (. . 13, 5) (. . 1, 20), . [], (. . 15, 31), [], , , [], : , (. . 3, 29)199. , , [. . ] , , , , , , , (. . 15, 30), (. . 15, 31). , [], , []: , , : (. 15, 32). [] (. 15, 30), , , , , , [] [], . , , , , [ ] 200. , , 198 . 2, 48; HJr 18, 9; Fr. Ps. 28, 9; 103, 18. HC (l.) 2, 11 (SC 37. P. 99) , , . , , De nat. anim. 2, 9. , , . .: Bas. Caes. Hom. Ps. // PG 29, 300A; Aug. Enarr. Ps. 43, 3 // PL 36, 465466. 199 . 339 ( . 15, 31): [] , , (), , , , , [] , . : (. 17, 4). , - , , , . , , , , . [-] , , , . 200 . . , .

83

, [ ], ; ; , , - . (. 1 . 2, 13), ( ) , , [], , ( )201. 19. , , [ ] (. 15, 32). , , [] , , 202, . , , : ; 203 (. 14, 1415) ; , [] (. . 15, 32). [] (. . 14, 21), (. . 15, 38). [], , , , , , , (. 15, 32). , (. 14, 17), , , , (. . 15, 34). () (. . 14, 19), (), : () (. 9, 14), : () (. 6, 39), , () (. . 15, 35)204. , , , , , (. 14, 19; . 6, 41; . 9, 16); , , (), [] (. 15, 36; . 8, 6). (. 14, 19), (. 15, 35). , , : () (. 6, 10), , (), (. 6, 11) [] , 205. , , , , [ ] , . - , , : . O: . 203 O: . 204 . 14, 19 . 15, 35 . , , . 9, 14 . 6, 39, . 205 , , , , .201 202

84

, , . , , , , , , , , () , , ***. , , (. . 6, 13), [] , , ? [] (. 14, 14), , [] , , , (. . 15, 30) [] [] (. . 15, 31), . , , , , (. . 15, 36), , , (. . 14, 19); , (. . 15, 34), [], , (. . 14, 17), , , (. . 15, 35) [], (. . 14, 19). (. 14, 20), (. 15, 37), . , , [] (. . 15, 35), (. 14, 19), [. .] , (. 40, 6). , , , , , (. . 15, 32). , , , () [], , , , . [], , []: , () (. 13, 12)206. , , , , , . , ( ), : , (. 15, 23), , . : , ! ; , (. 15, 28); , , , . , .., . . . .

206

. . 126.