Εξοικονόμηση

ενέργειας στις

οικιακές κατασκευές

2014

ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΓΕΛ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ ΜΑΙΟΣ 2014

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ

Περιεχόμενα

ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΗΤΡΙΕΣ ……………………ΣΕΛ3

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ……………………ΣΕΛ14

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΩΣΗ ΚΤΗΡΙΩΝ ………….ΣΕΛ28

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΕΓΕΣ………………………………….ΣΕΛ38

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕΛ101

WOOD PELLETS, Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ….....ΣΕΛ101

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ……………………………..ΣΕΛ105

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ…………………………………….ΣΕΛ109

ΠΗΓΕΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ………………………………..ΣΕΛ110

Οικιακές ανεμογεννήτριες

1. Αιολική ενέργεια

Ο άνεμος , είναι μια από τις πρώτες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που

αξιοποίησε ο άνθρωπος. Η εκμετάλλευση της εντοπίζεται από την αρχαιότητα,

στα ιστία (πανιά) των πρώτων ιστιοφόρων πλοίων. Στη Κύπρο η αιολική

ενέργεια αξιοποιείται εδώ και χρόνια τόσο στην ναυσιπλοΐα, όσο και στην

άντληση νερού με τη βοήθεια των παραδοσιακών ανεμόμυλων. Σήμερα, η

αιολική ενέργεια βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην ηλεκτροπαραγωγή. Αυτό

επιτυγχάνεται με τις ανεμογεννήτριες οι οποίες είναι διατάξεις που

χρησιμοποιούνε ως κινητήρια δύναμη την αιολική ενέργεια. Οι

ανεμογεννήτριες στις σύγχρονες ανεπτυγμένες χώρες χρησιμοποιούνται για

την παραγωγή ηλεκτρισμού και ιδιαίτερα για την κάλυψη των αναγκών σε

ηλεκτρικό ρεύμα στα πλαίσια της οικίας Εκτός από τα αιολικά πάρκα που

αποτελούνται από συστοιχίες πολλών, μεγάλων ανεμογεννητριών (από 800

kW – 6 ΜW) και τροφοδοτούν απευθείας το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας,

μπορούν να εγκατασταθούν και μικρές ανεμογεννήτριες για εφαρμογές μικρής

κλίμακας ,κυρίως για την ικανοποίηση των οικιακών αναγκών. Η χρήση

μικρών ανεμογεννητριών (400 W μέχρι 10 kW) στην Κύπρο συνιστάται σε μη

αστικές περιοχές. Η εγκατάσταση τους απαιτεί μια ελεύθερη έκταση γύρω από

αυτές, χωρίς εμπόδια που να επηρεάζουν την έκθεση τους στον άνεμο, έτσι

ώστε να εξασφαλίζεται η αποδοτική λειτουργία τους.

2. Τεχνικά στοιχεία ανεμογεννητριών

2.1 Κατηγορίες ανεμογεννητριών

Οι ανεμογεννήτριες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, κάθετου

και οριζόντιου άξονα

Στην αγορά έχουν επικρατήσει οι ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα,

με δύο ή τρία πτερύγια. Μια τυπική ανεμογεννήτρια οριζοντίου άξονα

αποτελείται από τα εξής μέρη:

• το δρομέα, που αποτελείται από δύο ή τρία πτερύγια το σύστη-

μα μετάδοσης της κίνησης, που απαρτίζεται από τον κύριο

άξονα, τα έδρανα και το κιβώτιο πολλαπλασιασμού στροφών,

το οποίο προσαρμόζει την ταχύτητα περιστροφής του δρομέα

στη σύγχρονη ταχύτητα της ηλεκτρογεννήτριας

• την ηλεκτρική γεννήτρια, η οποία συνδέεται με την έξοδο του

πολλαπλασιαστή και μετατρέπει τη μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική

• το σύστημα προσανατολισμού, που αναγκάζει τον άξονα περιστροφής του

δρομένα βρίσκεται παράλληλα με τη διεύθυνση του ανέμου

• τον πύργο, ο οποίος στηρίζει όλη την ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση

Ανάλογα με την εφαρμογή που χρησιμοποιούνται, οι ανεμογεννήτριες

χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

• Αυτόνομες (μη συνδεδεμένες με το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρι-

σμού). Είναι ιδανικές για εξοχικές κατοικίες απομακρυσμένες

από το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Στην περίπτωση

αυτή απαιτούνται συσσωρευτές (μπαταρίες) για την αποθήκευ-

ση της ενέργειας καθώς και εγκατάσταση μετατροπέα συνεχούς

ρεύματος σε εναλλασσόμενο.

• Συνδεδεμένες με το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρισμού. Στην ε-

φαρμογή αυτή η παραγόμενη ενέργεια πωλείται στο δίκτυο. Δεν

χρειάζεται η αποθήκευση της ενέργειας σε μπαταρίες, απαιτεί-

ται όμως η εγκατάσταση μετατροπέα.

2.2 Απόδοση ανεμογεννήτριας

Η εγκαταστημένη ισχύς της ανεμογεννήτριας εξαρτάται από τις ανά-

γκες σε ηλεκτρική ενέργεια που πρόκειται να καλυφθούν. Για τις δια-

στάσεις της ανεμογεννήτριας ισχύουν τα εξής:

• Η διάμετρος αυξάνεται ανάλογα με την ονομαστική ισχύ και κα-

τά συνέπεια αυξάνεται και το ύψος του ιστού που θα τοποθετη-

θεί.

• Το ύψος του ιστού καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη παραμέ-

τρους όπως εμπόδια περιβάλλοντος χώρου, το είδος της βάσης

καθώς και από τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.

Η απόδοση μιας ανεμογεννήτριας εξαρτάται από το μέγεθος της και την

ταχύτητα του ανέμου. Το μέγεθος είναι συνάρτηση των αναγκών που καλείται

να εξυπηρετήσει και ποικίλει από μερικές εκατοντάδες μέχρι μερικά

εκατομμύρια Watt. Για παράδειγμα οι τυπικές διαστάσεις μιας μικρής

ανεμογεννήτριας 2 kW είναι : Διάμετρος δρομέα, 4 m και ύψος 9 m, ενώ μιας

μεγάλης αυτής των 3 MW οι διαστάσεις είναι 80 και 80–100 m αντίστοιχα.

3.Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των μικρών ανεμογεννητριών

Η αιολική ενέργεια είναι μια καθαρή πηγή ενέργειας και αποτελεί σήμερα μια

τεχνολογικά ώριμη και φιλική προς το περιβάλλον ενεργειακή επιλογή. Κάποια

από τα πλεονεκτήματα που παρέχει η χρήση των μικρών ανεμογεννητριών

συνοψίζονται παρακάτω:

Έχουν αξιόπιστη λειτουργία και μεγάλη διάρκεια ζωής

Με τη λειτουργία τους αποφεύγεται η χρήση ορυκτών καυσί-

μων για την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Είναι φιλικές στο περιβάλλον, δεν ρυπαίνουν και συμβάλλουν

στη μείωση των αερίων εκπομπών του θερμοκηπίου.

Μπορούν πολύ εύκολα να εγκατασταθούν σε απομονωμένες

περιοχές ως αποκεντρωμένες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.

Όλες οι υφιστάμενες χρήσεις γης μπορούν να συνεχίσουν να

εξασκούνται χωρίς εμπόδια π.χ. οι αγρότες μπορούν

να συνεχίσουν να καλλιεργούν τη γη, καθώς οι ανεμογεννήτρι-

ες χρησιμοποιούν μόνον ένα μικρό μέρος της (περίπου 2%). Τα

μειονεκτήματα τους είναι:

- Απαιτούν μια σχετικά υψηλή αρχική επένδυση, ενώ απαιτούν κάποιο κόστος

συντήρησης γιατί έχουν κινούμενα μέρη - Υπάρχει ένας προβληματισμός για

τον θόρυβο που παράγεται από τις λεπίδες του ηλεκτρικού κινητήρα (περίπου

όσο παράγεται από ένα κοινό πλυντήριο),

- Οι απόψεις για την αισθητική (οπτική) επίπτωση τους διίστανται .

Οι μικρές ανεμογεννήτριες για χρήση σε σπίτια δεν αποδίδουν την ισχύ που

υπόσχονται οι κατασκευαστές και σε ορισμένες περιπτώσεις αδυνατούν να

τροφοδοτήσουν ακόμα και τα δικά τους ηλεκτρονικά εξαρτήματα, δείχνει

έρευνα στο χώρο της Βρετανίας.

Το πρόβλημα οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότερες οικιακές

ανεμογεννήτριες βρίσκονται τοποθετημένες σε ακατάλληλα σημεία, καταλήγει

η έκθεση της συμβουλευτικής εταιρείας μηχανικής Encraft. Αντίθετα, οι

τουρμπίνες που έχουν εγκατασταθεί σε μεγάλα κτίρια ή σε μεγάλο ύψος

φαίνεται να αποδίδουν ικανοποιητικά.

Όπως αναμεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, πολλοί κατασκευαστές

ισχυρίζονται ότι η αιολική ενέργεια μπορεί να καλύψει έως και το 30% των

αναγκών ενός νοικοκυριού, ενώ στην πραγματικότητα οι «μίνι»

ανεμογγενήτριες προσφέρουν μόλις 214 Whr (βατώρες) ανά ημέρα.

Αυτό αντιστοιχεί περίπου 5% της μέσης οικιακής κατανάλωσης, αρκετό για να

διατηρήσει τέσσερις λαμπτήρες φθορισμού αναμένους για ένα 24ωρο.

«Δυστυχώς, στο μέσο σπίτι με μεσοτοιχία, όπως ισχύει στις περιοχές όπου

ζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, υπάρχουν εμπόδια όπως κτίρια και δέντρα»

δήλωσε στην εφημερίδα Guardian ο Μάθιου Ρόουντς.H «συντριπτική

πλειονότητα» των πελατών δεν είχε ενημερωθεί σωστά πριν από την

εγκατάσταση των συστημάτων, υποστηρίζει.

Η έρευνα κάλυψε 4 αγροτικές, 10 προαστιακές και 12 αστικές τοποθεσίες για

διάστημα ενός χρόνου.

Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης και της

Βρετανικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας, η οποία όμως χαρακτήρισε τα

πορίσματα αναξιόπιστα.

«Παρόλο που είναι η πρώτη δοκιμή που εξετάζει τις μικρές ανεμογεννήτριες

σε αστικά περιβάλλοντα, τα μικρά μεγέθη των δειγμάτων, οι εξαιρετικά φτωχές

παρατηρήσεις και τα αποσπασματικά δεδομένα καθιστούν τη δοκιμή μη

αντιπροσωπευτική για τον ευρύτερο τομέα» δήλωσε στην εφημερίδα

εκπρόσωπος της Ένωσης.

«Οι μικρές ανεμογεννήτριες σίγουρα δεν είναι αποτελεσματικές παντού, όμως

η Βρετανία είναι η πλέον ανεμώδης χώρα στην Ευρώπη, και υπάρχουν

εκατομμύρια στην κυριολεξία εξαίρετες τοποθεσίες που περιμένουν για την

ορθολογική εφαρμογή αυτής της επιτυχημένης τεχνολογίας» πρόσθεσε.

Κέρδη και επιδοτήσεις για τις μικρές ανεμογεννήτριες

Σε πρώτης τάξεως επενδυτική ευκαιρία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με υψηλά περιθώρια κέρδους εξελίσσονται οι μικρές ανεμογεννήτριες για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, που τυγχάνουν χρηματοδότησης μέσα από τον νέο αναπτυξιακό νόμο. Πρόκειται για μια χαμηλού κόστους επένδυση (δεν απαιτεί σημαντικά ίδια κεφάλαια) που πέραν του γεγονότος ότι εξαιρείται από την απαίτηση για λήψη άδειας παραγωγής λειτουργίας και εγκατάστασης -μια διαδικασία χρονοβόρα και σύνθετη που είναι υποχρεωτική για μεγάλες εγκαταστάσεις ΑΠΕ- προβλέπονται ενισχύσεις που ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης, φθάνουν μέχρι και το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.

Οι μικρές ανεμογεννήτριες είναι μια κατηγορία ΑΠΕ που εκμεταλλεύεται την ενέργεια του ανέμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα μεγέθη τους ποικίλλουν, ξεκινώντας από οικιακής εγκατάστασης ανεμογεννήτριες με διάμετρο μικρότερη του ενός μέτρου και ισχύ μικρότερη του ενός kW, μέχρι ανεμογεννήτριες διαμέτρου 20 μέτρων και ισχύος 50 kW. Σε αντίθεση με τις μεγάλες ανεμογεννήτριες, που κατά κανόνα συναντώνται σε αιολικά πάρκα, οι μικρές ανεμογεννήτριες είναι απλουστευμένα συστήματα μικρού μεγέθους. Πέρα από τις οικίες βρίσκουν εφαρμογή σε σχολεία και πανεπιστήμια, αντλιοστάσια, απομακρυσμένους σταθμούς και σε αγροτικές/ βιομηχανικές περιοχές.

Στην Ελλάδα ο ρόλος τους είναι η χρησιμοποίησή τους ως διασυνδεδεμένα συστήματα για παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας. Μια ανεμογεννήτρια των 50kW μπορεί να παράγει έως 250 MWh ετησίως, ποσό ενέργειας ικανό να καλύψει την ενέργεια που καταναλώνουν περισσότερα από 60 νοικοκυριά. Παράλληλα, βοηθά στην εξοικονόμηση 275 τόνων CO2 που θα εκπέμπονταν από συμβατικές μορφές παραγωγής ενέργειας. Στον νέο νόμο για τις ΑΠΕ που βρίσκεται σε ισχύ, γίνεται για πρώτη φορά ειδική μνεία για την κατηγορία των μικρών ανεμογεννητριών. Σύμφωνα με τον νόμο 3851/2010 για τις ανεμογεννήτριες ισχύος μέχρι 50kW προβλέπεται ειδική επιδοτούμενη τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και μια απλουστευμένη και εξορθολογισμένη αδειοδοτική διαδικασία. Οι μικρές ανεμογεννήτριες εξαιρούνται από την απαίτηση για λήψη άδειας παραγωγής, λειτουργίας και εγκατάστασης, μια διαδικασία χρονοβόρα και σύνθετη που είναι υποχρεωτική για μεγάλες εγκαταστάσεις ΑΠΕ.

Σύγκριση με τα φωτοβολταϊκά

Η σύγκριση με τα φωτοβολταϊκά δεν είναι τυχαία. Αν και οι διατάξεις του νέου νόμου είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές, ο τομέας των μικρών Α/Γ βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, γεγονός που υποδεικνύει φυσικά χώρο για σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Η αγορά των μικρών παραγωγών ενέργειας τα τελευταία χρόνια οδηγείται σχεδόν αποκλειστικά από τα φωτοβολταϊκά συστήματα, μια τάση που έχει ήδη οδηγήσει στον κορεσμό του συγκεκριμένου κλάδου έως έναν σημαντικό

βαθμό και στην αλλαγή αντιμετώπισής τους φορολογικά από πλευράς του κράτους. Μεταφράζοντας τις δύο τεχνολογίες, μικρές Α/Γ και ΦΒ, σε όρους επένδυσης γίνεται αντιληπτό ότι αναμένεται μια στροφή των επενδυτών προς τις μικρές Α/Γ ως μια νέα εναλλακτική επενδυτική οδό που θα επικρατήσει μελλοντικά. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι μια μικρή Α/Γ της τάξης των 50kW με έναν μέσο άνεμο είναι ικανή να παράγει ενέργεια που αντιστοιχεί σε ΦΒ σύστημα της τάξης των 100-120kW με μέση αντίστοιχα ηλιακή ακτινοβολία. Τις 55.000 ευρώ αγγίζουν τα έσοδα ετησίως Καθαρό ετήσιο έσοδο της τάξης των 55.000 ευρώ με απόσβεση εντός μιας πενταετίας μπορεί να αποφέρει μια εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών μέσου κόστους, με υψηλό αιολικό δυναμικό. Ο επενδυτής, έχοντας εξασφαλίσει την κυριότητα του χώρου ή του δικαιώματος χρήσης αυτού στον οποίο θα γίνει η εγκατάσταση, καλείται να προβεί σε δυο μόλις κινήσεις:

Στην κατάθεση αιτήματος σύνδεσης της ανεμογεννήτριας στη ΔΕΗ και Την κατάθεση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την έγκριση

περιβαλλοντικών όρων από τις τοπικές υπηρεσίες.

Έχοντας ολοκληρώσει τις παραπάνω διαδικασίες, ο επενδυτής μπορεί να αιτηθεί των απαραίτητων αδειών οικοδομής από την αρμόδια πολεοδομική αρχή. Όταν ολοκληρωθεί η αδειοδοτική διαδικασία και η κατασκευή του έργου, τότε ο επενδυτής καλείται να συνάψει σύμβαση πώλησης ρεύματος με τον διαχειριστή του δικτύου (ΔΕΣΜΗΕ). Μάλιστα, με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται μελλοντικά η επένδυση. Η σύμβαση πώλησης ρεύματος στο δίκτυο που υπογράφεται μεταξύ επενδυτή και ΔΕΣΜΗΕ και σε συμφωνία με τους όρους σύνδεσης είναι διάρκειας 20 ετών και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο ΔΕΣΜΗΕ είναι υποχρεωμένος να αγοράζει το παραγόμενο ρεύμα στην προβλεπόμενη τιμή (σύμβαση παραγωγού με ΔΕΣΜΗΕ). Σχετικά με την τοποθεσία εγκατάστασης μιας μικρής ανεμογεννήτριας απαραίτητη προϋπόθεση είναι φυσικά η ύπαρξη ανεκτού αιολικού δυναμικού. Άλλες εξίσου σημαντικές προϋποθέσεις είναι η ύπαρξη δικτύου σε κοντινή απόσταση και η δυνατότητα πρόσβασης ενώ συνιστάται η αποφυγή μεγάλων εμποδίων στον χώρο εγκατάστασης, όπως ψηλά κτίρια ή δέντρα. Εγκατάσταση

Ακόμα και για τις μικρές ανεμογεννήτριες με τις μεγαλύτερες διαστάσεις οι απαιτήσεις για δέσμευση χώρου είναι ελάχιστες. Μια μικρή ανεμογεννήτρια 50 kW μπορεί να εγκατασταθεί σε έναν χώρο (χωράφι, οικόπεδο, βουνοκορφή κ.τ.λ.) που έχει τουλάχιστον 15 μέτρα διαθέσιμα για την ανέγερσή της. Είναι προτεινόμενο η εγκατάσταση να μη γίνεται σε απόσταση μικρότερη των 35 μέτρων από πολυσύχναστους δρόμους (κυρίως για λόγους ασφαλείας), όπως και σε απόσταση μικρότερη των 150 μέτρων από την κοντινότερη κατοικημένη οικία. Η οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων σε μικρές Α/Γ στηρίζεται σε δυο πόλους:

Την καταλληλότητα της θέσης εγκατάστασης, την οποία καθορίζει το αιολικό δυναμικό.

Το μοντέλο της ανεμογεννήτριας και συγκεκριμένα η σχέση τιμής/ απόδοσης και η αξιοπιστία της.

Για τη μελέτη της οικονομικής βιωσιμότητας πρέπει να ληφθούν υπόψη: Τα κόστη της σύστασης εταιρείας, αδειοδότησης, προμήθειας/ εγκατάστασης, και διασύνδεσης, καθώς και τα κόστη που αφορούν τη συντήρηση, ασφάλιση και τα λογιστικά κόστη. Όσον αφορά την εγγυημένη από το κράτος τιμή, αυτή καθορίζεται σύμφωνα με τον νόμο 3851/2010 για τις ανεμογεννήτριες ισχύος μέχρι 50kW, όπου προβλέπεται ειδική επιδοτούμενη τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που αγγίζει σχεδόν την τριπλάσια τιμή σε σχέση με τα μεγάλα αιολικά και πιο συγκεκριμένα τα 250 ευρώ/MWh. Μέχρι και το 50% φτάνει το ποσοστό της ενίσχυσης Οι επενδυτές που σχεδιάζουν μία επένδυση μικρών ανεμογεννητριών της τάξης των 20-50 kw -τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος- μπορούν να ενταχθούν στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο 4146/2013, ενώ αντίθετα δεν συμβαίνει το ίδιο με αυτούς που τώρα θέλουν να επενδύσουν στην τεχνολογία των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Προβλέπεται η παροχή επιχορήγησης για επένδυση ελάχιστου προϋπολογισμού ύψους 100.000 ευρώ με ποσοστά επιχορήγησης που μπορούν να φτάσουν μέχρι το 50% και εξαρτάται από τη γεωγραφική περιοχή στην οποία γίνεται η επένδυση. Πολύ σημαντική διαφορά του νέου επενδυτικού νόμου σε σχέση με τον προηγούμενο είναι ότι επιχορηγεί τη συγκεκριμένη δραστηριότητα με μορφή επιχορήγησης τη δωρεά παροχής χρημάτων, ενώ πριν από την αλλαγή του νόμου έδινε επιχορήγηση μόνο με τη μορφή των φοροαπαλλαγών. Τα ίδια κεφάλαια που απαιτούνται για την επένδυση είναι minimum της τάξης του 25%, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό του χρηματοδοτικού σχήματος μπορεί να καλυφθεί και μέσω τραπεζικού δανεισμού μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας 5-15 ετών. Υποβολή μελέτης Αξίζει να σημειωθεί ότι για την υποβολή της οικονομοτεχνικής μελέτης δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη όλων των προαπαιτούμενων αδειοδοτήσεων της επένδυσης, αλλά μπορούν να προσκομίζονται στην πορεία της επένδυσης και σίγουρα στην ολοκλήρωσή της. Το ίδιο ισχύει και με την έγκριση του δανείου που μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην επένδυση. Δηλαδή δεν απαιτείται να έχουμε την έγκριση του δανείου από πλευράς τράπεζας για να υποβληθεί η μελέτη. Η περίοδος υλοποίησης των επενδύσεων είναι 2 χρόνια, με δικαίωμα παράτασης υπό προϋποθέσεις. Υπάρχει δυνατότητα προκαταβολής, το ποσοστό της οποίας θα ρυθμιστεί με σχετική υπουργική απόφαση. Τέλος, επιχορηγούνται και από άλλα προγράμματα του ΕΣΠΑ, εφόσον τοποθετούνται για την εξασφάλιση ενεργειακής αυτονομίας μίας μονάδας και αυτό είναι ένα άμεσο πλεονέκτημα που έχουν σε σχέση με τα υπόλοιπα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Σχετικά με την τοποθεσία εγκατάστασης μιας μικρής ανεμογεννήτριας απαραίτητη προϋπόθεση είναι φυσικά η ύπαρξη ανεκτού αιολικού δυναμικού. Άλλες εξίσου σημαντικές προϋποθέσεις είναι η ύπαρξη δικτύου σε κοντινή

απόσταση και η δυνατότητα πρόσβασης ενώ συνιστάται η αποφυγή μεγάλων εμποδίων στον χώρο εγκατάστασης, όπως ψηλά κτίρια ή δέντρα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και για τις μικρές ανεμογεννήτριες με τις μεγαλύτερες διαστάσεις οι απαιτήσεις για δέσμευση χώρου είναι ελάχιστες, καθώς ο απαραίτητος χώρος είναι μόλις αυτός που χρειάζεται από το συνεργείο για την εγκατάσταση. Μια μικρή ανεμογεννήτρια 50 kW, μπορεί να εγκατασταθεί σε ένα χώρο (χωράφι, οικόπεδο, βουνοκορφή, κ.τ.λ.) που έχει τουλάχιστον 15×15 μέτρα διαθέσιμα για την ανέγερσή της. Είναι προτεινόμενο η εγκατάσταση να μη γίνεται σε απόσταση μικρότερη των 35 μέτρων από πολυσύχναστους δρόμους (κυρίως για λόγους ασφαλείας), όπως και σε απόσταση μικρότερη των 150 μέτρων από την κοντινότερη κατοικημένη οικία (κυρίως για λόγους οπτικής / ακουστικής όχλησης σε μικρότερες αποστάσεις). Οι παραπάνω αποστάσεις μπορούν να μειωθούν για αγροτικές οδούς και άλλου είδους κτίρια αντίστοιχα. Ο καθορισμός, τώρα, του ανεκτού δυναμικού για την εγκατάσταση μιας ανεμογεννήτριας εξαρτάται από το μέγεθος της και την τεχνολογία της. Πολλές ανεμογεννήτριες, όπως η Ε-3120, είναι σχεδιασμένες να παράγουν ικανοποιητική ενέργεια σε περιοχές με μέσο ή ακόμα και χαμηλό δυναμικό. Στην αναζήτηση της πιο αποδοτικής ανεμογεννήτριας θα πρέπει η προσοχή να επικεντρώνεται και στην ενέργεια που αναμένεται να παράγει η κάθε ανεμογεννήτρια και όχι μόνο στη δηλούμενη ισχύ της. —Επενδύοντας στις μικρές Α/Γ Η οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων σε μικρές Α/Γ, όπως προαναφέραμε, επηρεάζεται σημαντικά από τους ακόλουθους παράγοντες:

1. Την καταλληλότητα της θέσης εγκατάστασης, την οποία καθορίζει το αιολικό δυναμικό, οι ανάγκες για διαμόρφωση του χώρου εγκατάστασης, η ύπαρξη δικτύου και η πρόσβαση 2. το μοντέλο της ανεμογεννήτριας και συγκεκριμένα η σχέση τιμής/ απόδοσης και η αξιοπιστία της. Οι παραπάνω παράγοντες, πέραν της ενεργειακής παραγωγής και σε συνδυασμό με τις εταιρικές και αδειοδοτικές ανάγκες, μεταφράζονται στα ακόλουθα συγκεντρωτικά κόστη που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη κατά τον υπολογισμό της οικονομικής βιωσιμότητας:

1. Αρχικό Κόστος Επένδυσης (CAPEX) δηλαδή σύσταση εταιρείας, αδειοδότηση, προμήθεια/ εγκατάσταση, και διασύνδεση 2. Λειτουργικά Έξοδα (OPEX) που απαρτίζονται από την συντήρηση, ασφάλιση και τα λογιστικά κόστη. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω μπορούμε να αποφανθούμε για τη βιωσιμότητα της επένδυσής μας

Για μία εγκατάσταση μέσου κόστους, με υψηλό αιολικό δυναμικό (8 m/s) και χρησιμοποιώντας την ανεμογεννήτρια E3120 η απόσβεση μπορεί να γίνει μέσα σε 5 έτη, αποφέροντας ένα καθαρό ετήσιο έσοδο (κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων) της τάξης των 55,000 ευρώ. Φυσικά για τοποθεσίες όπου υπάρχει μικρότερο αλλά ανεκτό αιολικό δυναμικό η απόσβεση παρατείνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διατηρώντας ωστόσο ελκυστική την επένδυση. Όσον αφορά για την εγγυημένη από το κράτος τιμή αυτή καθορίζεται σύμφωνα με τον νόμο 3851/2010 για τις ανεμογεννήτριες ισχύος μέχρι 50kW,

όπου προβλέπεται ειδική επιδοτούμενη τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που αγγίζει σχεδόν την τριπλάσια τιμή σε σχέση με τα μεγάλα αιολικά και πιο συγκεκριμένα τα 250 ευρώ/MWh.

Επιπλέον, θα πρέπει να τονίσουμε ότι επενδυτές που σχεδιάζουν μια επένδυση 50kW με την ανεμογεννήτρια E-3120 μπορούν να ενταχθούν στον νέο Αναπτυξιακό νόμο 3908/2011.

Σχετικά με την τραπεζική χρηματοδότηση θα πρέπει να αναφερθεί ότι ακόμα δεν υπάρχει έτοιμο κάποιο επενδυτικό προϊόν όπως συμβαίνει με τα φωτοβολταϊκά. Την παρούσα στιγμή για την έγκριση σχετικού δανείου σημαντικό ρόλο έχει η προσωπική οικονομική φερεγγυότητα του επενδυτή. —Ανεμογεννήτριες και Φωτοβολταϊκά Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η αναφορά μας στα φωτοβολταϊκά δεν είναι τυχαία. Αν και οι διατάξεις του νέου νόμου είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές, ο τομέας των μικρών Α/Γ βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, γεγονός που υποδεικνύει φυσικά χώρο για σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Η αγορά των μικρών παραγωγών ενέργειας τον τελευταίο χρόνο οδηγείται σχεδόν αποκλειστικά από τα φωτοβολταϊκά συστήματα, μια τάση που έχει ήδη οδηγήσει στον κορεσμό του συγκεκριμένου κλάδου ως ένα σημαντικό βαθμό. Μεταφράζοντας τις δυο τεχνολογίες, μικρές Α/Γ και ΦΒ, σε όρους επένδυσης γίνεται αντιληπτό ότι αναμένεται μια στροφή των επενδυτών προς τις μικρές Α/Γ ως μια νέα εναλλακτική επενδυτική οδό που θα επικρατήσει μελλοντικά. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι μια μικρή Α/Γ της τάξης των 50kW με ένα μέσο άνεμο είναι ικανή να παράγει ενέργεια που αντιστοιχεί σε ΦΒ σύστημα της τάξης των 100-120kW με μέση αντίστοιχα ηλιακή ακτινοβολία. Και αυτό, γιατί η αιολική τεχνολογία είναι σαφώς πιο αποδοτική από την αντίστοιχη φωτοβολταϊκή.

—Αποκαλυπτική είναι άλλωστε η πορεία κάλυψης των εθνικών στόχων για το έτος 2020: Τα περιθώρια για ανάπτυξη των μικρών Α/Γ στην χώρα μας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Πιστεύουμε ότι μπορούν και πρέπει να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελώντας μέρος του ενεργειακού μείγματος της χώρας και συμβάλλοντας παράλληλα στην επίτευξη των στόχων για ΑΠΕ ως το 2020. 50kW- Η κορυφαία επιλογή —Γιατί να προτιμήσω μια ανεμογεννήτρια 50kW από κάποια μικρότερης ισχύος; Με την υπάρχουσα νομοθεσία και την προβλεπόμενη από αυτή τιμή ενέργειας, τα μικρά συστήματα που προορίζονται ως επί το πλείστον για οικιακή εγκατάσταση καθίστανται μη ελκυστικά ως επένδυση. Από την ίδια μοίρα δεν ξεφεύγουν μέχρι στιγμής ούτε οι «μεσαίες» κατηγορίες των 10-20kW που συνεχίζουν να κρίνονται μη ελκυστικές, εκτός από τις περιπτώσεις όπου αυτές εγκαθίστανται σε περιοχές με πολύ καλό αιολικό δυναμικό. Αναφερόμενοι τώρα στην κατηγορία των μεγαλύτερων μικρών ανεμογεννητριών της τάξης των 50 kW, το σκηνικό αλλάζει τελείως και το επενδυτικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυξημένο λόγω της οικονομίας κλίμακας. Σε περιοχές με καλό αιολικό δυναμικό, αλλά και με την σωστή επιλογή της ανεμογεννήτριας, η επένδυση μπορεί να έχει έναν χρόνο

αποπληρωμής ίσο με 5 χρόνια, ενώ η ανεμογεννήτρια αναμένεται να παράγει για άλλα 20 χρόνια.

—Γιατί να διαλέξω την Ε-3120 για να υλοποιήσω την επένδυσή μου; α) Για λόγους αξιοπιστίας.

Ένας πολύ βασικός παράγοντας για κάθε επένδυση είναι το ρίσκο της. Η Ε-3120 είναι μια από τις πολύ λίγες ανεμογεννήτριες που έχουν εγκατασταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρώτη Ε-3120 εγκαταστάθηκε πριν 8 χρόνια. Μέσα σε αυτά τα χρόνια η ανεμογεννήτρια Ε-3120 συνεχώς εξελίσσεται αυξάνοντας την αξιοπιστία αλλά και την αποδοτικότητά της.

Ακόμα, η κατασκευή της ανεμογεννήτριας γίνεται στον Καναδά από μια αξιόπιστη εταιρεία, με τις πλέον αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας Άλλωστε όλα αυτά αντικατοπτρίζονται και στην πενταετή εγγύηση που δίνει ο κατασκευαστής. β) Γιατί η ανεμογεννήτρια Ε-3120 αποφέρει τα μεγαλύτερα κέρδη στην κατηγορία της. Η ανεμογεννήτρια Ε-3120 παράγει περισσότερη ενέργεια (και άρα έσοδα) από οποιαδήποτε άλλη ανεμογεννήτρια στην κατηγορία των 50 kW φτάνοντας και ξεπερνώντας ακόμα και την παραγωγή συγκεκριμένων ανεμογεννητριών με ονομαστική ισχύ 80 kW. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως μέσο της μεγάλης διαμέτρου του ρότορα (πτερωτής) της ανεμογεννήτριας. Έτσι, η επένδυση γίνεται πιο ελκυστική χαρίζοντας τα μεγαλύτερα κέρδη (σε απόλυτα ποσά) στην κατηγορία της, αλλά και πολύ υψηλό ποσοστό απόδοσης των χρησιμοποιούμενων κεφαλαίων.

γ) Γιατί η παραγωγή είναι εξασφαλισμένη.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι για ορισμένες ανεμογεννήτριες της αγοράς, ο επενδυτής πρέπει δυστυχώς να βασίσει την εκτίμηση παραγωγής της ανεμογεννήτριας του σε στοιχεία αμφιβόλου ακρίβειας(υπολογισμένα είτε από προσομοιώσεις είτε με βάση τα στοιχεία που έχει συλλέξει ο κατασκευαστής από ένα πρωτότυπο μοντέλο της ανεμογεννήτριας). Διαλέγοντας την ανεμογεννήτρια Ε-3120, ο επενδυτής μπορεί να είναι σίγουρος ότι η παραγωγή της ανεμογεννήτριας του θα είναι εξασφαλισμένη, μιας και υπάρχουν στοιχεία μεγάλου αριθμού ανεμογεννητριών Ε-3120 σε λειτουργία ανά τον κόσμο που αποδεικνύουν ότι η ανεμογεννήτρια Ε-3120 παράγει σύμφωνα με τις αναγραφόμενες τιμές του τεχνικού της φυλλαδίου με μεγάλη αξιοπιστία. Πολλές φορές μάλιστα η παραγωγή στην πράξη ξεπερνάει αξιοσημείωτα τις προσδοκώμενες τιμές.

ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ ΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ

Με τον γενικό όρο Φωτοβολταϊκά ονομάζεται η βιομηχανική διάταξη πολλών

φωτοβολταϊκών κυττάρων σε μία σειρά. Στην ουσία πρόκειται για τεχνητούς

ημιαγωγούς (συνήθως από Πυρίτιο) οι οποίοι ενώνονται με σκοπό να

δημιουργήσουν ένα ηλεκτρικό κύκλωμα σε σειρά. Οι ημιαγωγοί αυτοί

απορροφούν φωτόνια από την ηλιακή ακτινοβολία και παράγουν μια

Ηλεκτρική τάση. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται "Φωτοβολταϊκό φαινόμενο".

Τα φωτοβολταϊκά ανήκουν στη κατηγορία των Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας (ΑΠΕ). Στην κατηγορία των ανανεώσιμων ηλιακών πηγών

ενέργειας, τα ηλιοθερμικά συστήματα είναι πιο αποδοτικά από τα

φωτοβολταϊκά.

Αρχικά το πρόγραμμα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε σπίτια Αφορά

οικιακούς καταναλωτές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που επιθυμούν να

εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά ισχύος έως 10 κιλοβάτ (KWp) στο δώμα ή τη

στέγη κτιρίου, συμπεριλαμβανομένων των στεγάστρων βεραντών. Για να

ενταχθούν στο πρόγραμμα, θα πρέπει να έχουν στην κυριότητά τους το χώρο

στον οποίο εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό σύστημα.

Η πρώτη φάση του προγράμματος ισχύει μόνο για το ηπειρωτικό δίκτυο και

για τα νησιά εκείνα που είναι διασυνδεδεμένα στο δίκτυο αυτό (π.χ. Εύβοια,

Ιόνια, Σποράδες, νησιά Αργοσαρωνικού). Εξαιρούνται προς το παρόν τα

λεγόμενα μη διασυνδεδεμένα νησιά (Κρήτη, Δωδεκάνησα, Κυκλάδες, νησιά

ΒΑ Αιγαίου) τα οποία θα ενταχθούν στο πρόγραμμα μόλις καθοριστεί πόση

επιπλέον ισχύς φωτοβολταϊκών μπορεί να εγκατασταθεί σε κάθε νησί.

Ακόμα , καλό θα ήταν να γνωρίζουμε, αν μπορούμε να εγκαταστήσουμε

φωτοβολταϊκό στην περίπτωση που μένουμε σε μία πολυκατοικία.

Στην περίπτωση φωτοβολταϊκού συστήματος σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο

χώρο κτιρίου (ταράτσα), επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός και μόνο

συστήματος και τότε πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω όροι. Είτε να

συμφωνήσουν εγγράφως οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες, είτε το φωτοβολταϊκό να

εγκατασταθεί εξ ονόματος όλων των ιδιοκτητών (τους οποίους στην

περίπτωση αυτή εκπροσωπεί ο διαχειριστής). Αν η ταράτσα είναι κοινόκτητη

και οι κύριοι του χώρου αυτού θέλουν να την παραχωρήσουν σε κάποιο άλλο

ιδιοκτήτη του κτιρίου που δεν έχει δικαιώματα στην ταράτσα, μπορούν να το

κάνουν. Αν το σύστημα μπει σε στέγαστρο βεράντας διαμερίσματος,

προφανώς μπορούν να μπουν περισσότερα συστήματα σε μια πολυκατοικία.

Ακόμη το ενδιαφέρον για το πρόγραμμα των φωτοβολταϊκών σε στέγες όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία που ανακοινώθηκαν από τη ΔΕΗ,είναι πολύ μεγάλο.

Όπως αναφέρει ένα δημοσίευμα, το πρόβλημα που υπάρχει όμως είναι ότι σύμφωνα με τη λίστα της ΔΕΗ σε συνολικά 17 νησιά τα δίκτυα είναι κορεσμένα.

Από τα 17 νησιά, στα 12 δεν έχει εγκατασταθεί ούτε ένα φωτοβολταϊκό σε στέγη, παρά το γεγονός ότι σε νησιά όπως η Σάμος και η Λήμνος υπάρχει σημαντικός αριθμός αιτήσεων που είναι σε εκκρεμότητα.

Σε νησιά όπου το δίκτυο παραμένει διαθέσιμο, καταγράφεται σημαντική ανταπόκριση στο πρόγραμμα φωτοβολταϊκά σε στέγες.

Έτσι ακόμη και σε νησιά της άγονης γραμμής, όπως η Ηρακλειά ή η Τήλος, υπάρχουν σήμερα εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά σε στέγες,

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΕΗ, συνολικά στα νησιά του Αιγαίου έχουν εγκατασταθεί 10,242 MW και έχουν κατατεθεί αιτήσεις για ακόμη 28,76 MW.

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα σε στέγες ξεπερνούν τα 1.000, ενώ οι αιτήσεις πλησιάζουν τις 3.000.

Πρώτη είναι η Κρήτη, όπου έχουν εγκατασταθεί περίπου 700 συστήματα σε στέγες συνολικής ισχύος 6,9MW.

Ακολουθεί η Χίος με 1,4 MW, η Ρόδος 637KW, η Σύρος 391KW, ενώ συνολικά έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταϊκά σε στέγες σε 19 νησιά.

Αντίθετα δεν υπάρχουν ακόμη καθόλου έργα από τα μεγάλα νησιά στη Λήμνο, τη Σάμο και τη Σίφνο καθώς επίσης και στα περισσότερα μικρά νησιά του Αιγαίου.

Και στις αιτήσεις πρώτη έρχεται η Κρήτη με 27 MW, ενώ σημαντικός αριθμός αιτήσεις εμφανίζεται στη Σάμο (483KW) και τη Ρόδο (346KW).

Συνολικά, στα μη διασυνδεδεμένα νησιά η διαθέσιμη ισχύς για φωτοβολταϊκά σε στέγες είναι 190.898, οι εγκαταστάσεις που λειτουργούν είναι 10.242 KW και οι αιτήσεις 28.768 KW, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΕΗ.

Έκτακτη εισφορά 15% και στα φωτοβολταϊκά στη στέγη

Στην επιβολή έκτακτης εισφοράς και στα φωτοβολταϊκά στις στέγες προσανατολίζεται πλέον το υπουργείο Περιβάλλοντος υπό την ασφυκτική πίεση της τρόικας για μηδενισμό του ελλείμματος της αγοράς ηλεκτρισμού το 2014.

Σύμφωνα με ένα άρθρο, οι πρώτες σκέψεις αναφέρονται σε μία εισφορά της τάξης του 10 - 15 % του τζίρου και εξετάζεται η δυνατότητα να εξαιρεθούν από αυτή, όσοι διαθέτουν χαμηλό εισόδημα.

Αυτό σημαίνει ενίσχυση του ΛΑΓΗΕ με ένα ετήσιο έσοδα της τάξης των 30 - 35 εκατ. ευρώ με δεδομένο ότι ο συνολικός τζίρος από τα φωτοβολταϊκά στις στέγες ανέρχεται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ ετησίως και δεν υπόκειται σε φορολογία.

Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ καταβάλλει σε μηνιαία βάση στους παραγωγούς από φωτοβολταϊκά στεγών περί τα 25 εκατ. ευρώ, αφού προηγουμένως συμψηφίσει το κόστος της ενέργειας που παρέχει στους ίδιους.

Η κατηγορία των φωτοβολταϊκών στις στέγες ήταν η μοναδική που είχε εξαιρεθεί από το μέτρο της έκτακτης εισφοράς που επιβλήθηκε πέρυσι με τον πρώτο πακέτο μέτρων για τον περιορισμό του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ. Η πρόβλεψη για διόγκωση του ελλείμματος στα 670 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2013 και στο 1,3 δισ το 2014 έναντι μηδενισμού την ίδια χρονιά που απαιτεί η τρόικα, πλέον υποχρεώνει την κυβέρνηση να επιβάλει έκτακτη εισφορά και στα οικιακά φωτοβολταϊκά.

Εν τω μεταξύ στο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που έδωσε προ ημερών σε διαβούλευση προβλέπεται αύξηση της έκτακτης εισφοράς στο εύρος του 37% - 40% για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς

Επίσης, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τις προϋποθέσεις με τις οποίες θα

ενταχθούμε στο καθεστώς κινήτρων.

1) Να έχετε μετρητή της ΔΕΗ στο όνομά σας (ή στον κοινόχρηστο λογαριασμό

της πολυκατοικίας αν επιλεγεί η συλλογική εγκατάσταση).

2) Αν είστε οικιακός καταναλωτής, να καλύπτετε μέρος των αναγκών σας σε

ζεστό νερό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ. ηλιακό θερμοσίφωνα,

βιομάζα, γεωθερμική αντλία θερμότητας),

3) Αν είστε επιχείρηση, να μην έχετε πάρει κάποια άλλη επιδότηση για το

φωτοβολταϊκό από εθνικά ή κοινοτικά προγράμματα.

Ένα άλλο ενδεχόμενο που μας απασχολεί, είναι αν ο ιδιοκτήτης θα πουλάει

όλο το ηλιακό ρεύμα που παράγει, στη ΔΕΗ ή μόνο την περίσσεια.

Όλη η παραγόμενη από το φωτοβολταϊκό ηλεκτρική ενέργεια διοχετεύεται στο

δίκτυο της ΔΕΗ και πληρώνεστε γι’ αυτή με 55 λεπτά την κιλοβατώρα (0,55

kWh), τιμή που είναι εγγυημένη για 25 χρόνια. Εσείς συνεχίζετε να αγοράζετε

ρεύμα από τη ΔΕΗ και να το πληρώνετε στην τιμή που το πληρώνετε και

σήμερα (περίπου 10-12 λεπτά την κιλοβατώρα). Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι

η ΔΕΗ θα εγκαταστήσει ένα νέο μετρητή για να καταγράφει την παραγόμενη

ενέργεια. Αν, για παράδειγμα, στο δίμηνο το φωτοβολταϊκό σας παράγει

ηλεκτρική ενέργεια αξίας 250 και καταναλώνετε ενέργεια αξίας 100 θα σας

έρθει πιστωτικός λογαριασμός 150

ποσό που θα καταθέσει η ΔΕΗ στον τραπεζικό σας λογαριασμό.

Το Υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο της προώθησης της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της ενίσχυσης της πράσινης επιχειρηματικής δραστηριότητας ανακοίνωσε την έναρξη της εφαρμογής του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων μέχρι 10 kWp, σε κτηριακές εγκαταστάσεις, που χρησιμοποιούνται για κατοικία ή στέγαση πολύ μικρών επιχειρήσεων.

Η φορολογική διευκόλυνση καθώς επίσης και η υψηλή τιμή πώλησης της κιλοβατώρας στη Δ.Ε.Η. αποτελούν ιδιαίτερα ελκυστικά κίνητρα προς τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Πρέπει να σημειωθεί πως η τιμή πώλησης είναι περίπου τριπλασια της τιμής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τη Δ.Ε.Η..

Η χρηματοδότηση γίνεται με την μορφή ενίσχυσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε ο καταναλωτής να κάνει γρήγορη απόσβεση του συστήματος που τοποθέτησε και να έχει ένα λογικό κέρδος για τις υπηρεσίες (περιβαντολλογικές και ενεργειακές) που παρείχε στο δίκτυο.

Έτσι ο κάθε ένας μας μπορεί να παράγει ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον και ταυτόχρονα να κερδίζει ένα επιπλέον μηνιαίο εισόδημα από την πώληση του.

Παρόμοια προγράμματα εφαρμόζονται εδώ και χρόνια και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. με μεγάλη επιτυχία και έχουν καταφέρει να γεμίσουν τις στέγες των σπιτιών της Ευρώπης με φωτοβολταϊκά συστήματα, ακόμα και σε χώρες με πολύ λιγότερη ηλιοφάνεια από την Ελλάδα.

Τα κυριότερα σημεία του προγράμματος είναι τα εξής :

Aφορά οικίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις (έως 10 άτομα)

Αφορά φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος μέχρι 10 kWp

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα τοποθετούνται στο δώμα, την στέγη ή τα στέγαστρα βεραντών του κτιρίου

Η ενέργεια που παράγεται πωλείται στη ΔΕΗ με σταθερή τιμή για 25 χρόνια

Δεν χρειάζεται άδεια και άλλες πολύπλοκες διαδικασίες

Δεν φορολογούνται τα έσοδα από την πώληση της ενέργειας

Τα έσοδα από την πώληση της ενέργειας, κάνουν απόσβεση της επένδυσης σε σύντομο χρονικό διάστημα

Για να έχετε δικαίωμα συμμετοχής θα πρέπει να σας ανήκει η ιδιοκτησία όπου θα εγκατασταθεί το Φ/Β σύστημα και να έχετε μετρητή της ΔΕΗ στο όνομα σας

Eνα φωτοβολταικό σύστημα στη στέγη σας:

Έχει υψηλή αξιοπιστία και μεγάλη διάρκεια ζωής

Είναι απλό στην τοποθέτηση τους

Έχει ελάχιστη συντήρηση και κόστος λειτουργίας μετά την εγκατάσταση του

Είναι απολύτως αθόρυβο

Είναι μια από τις ασφαλέστερες επενδυτικές δραστηριότητες σήμερα, με δυνατότητα χρηματοδότησης έως και 100% της επένδυσης

Η επένδυση αυτή έχει σταθερά έσοδα για 25 χρόνια

Επαγγελματικά φωτοβολταϊκά συστήματα σε στέγες επιχειρήσεων

Οι βιομηχανικές και εμπορικές στέγες αποτελούν τον πλέον ιδανικό χώρο για

εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Φωτοβολταϊκά για πράσινη επιχειρηματικότητα συμβάλλουν στην ανάπτυξη

της οικονομίας, αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος. Η επένδυση σε

φωτοβολταϊκούς σταθμούς επί βιομηχανικών στεγών έχει μεγάλη ανταπόκριση

από το επενδυτικό κοινό καθώς χαρακτηρίζεται ως “χαμηλού ρίσκου” με άκρως

ελκυστικές οικονομικές αποδόσεις.

Ενίσχυση πράσινου προφίλ της εταιρείας σας

Με την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος στην οροφή της

επιχείρησης ο επενδυτής συνδυάζει το οικονομικό όφελος που προσφέρει μια

τέτοια επιχειρηματική κίνηση με το περιβαλλοντικό όφελος που προκύπτει,

προσδίδοντας μια πιο οικολογική ταυτότητα στην εταιρεία του.

Πλεονεκτήματα που αφορούν επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά επί κτιρίου

Εγγυημένο εισόδημα για 20 χρόνια (από την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος)

Από τη στιγμή της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού σταθμού με το δίκτυο,

εξασφαλίζεται σταθερό εισόδημα για τα επόμενα 20 χρόνια χωρίς

επιχειρηματικά ρίσκα και χωρίς απαίτηση για προσωπική ενασχόληση.

Η σύμβαση που συνάπτεται για την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ

του επενδυτή και του ΔΕΣΜΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος

Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) διαρκεί 20 έτη και ορίζεται εγγυημένη τιμή

πώλησης η οποία αναπροσαρμόζεται τιμαριθμικά κάθε εξάμηνο και εξαρτάται

από το μέγεθος ισχύος του φωτοβολταϊκού σταθμού αλλά και από την

ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.

Η τιμή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από συστήματα που έχουν

υλοποιηθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα διασυνδεδεμένα νησιά ορίζεται

στα 292,08€/MWh έως τα 100kW και 328,60€/MWh από 100kW και άνω. Η

τιμή αυτή ισχύει έως τον Αύγουστο του 2012 και αλλάζει ανά εξάμηνο, κατά τον

τρόπο που αναφέραμε.

Σημαντικά σημεία και προϋποθέσεις που πρέπει να γνωρίζετε:

Επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ανεξαρτήτως

ισχύος σε στέγες και δώματα νομίμως υφιστάμενων κτιρίων. Επιπλέον,

δύναται να αξιοποιηθούν στέγαστρα βεραντών, προσόψεις και σκίαστρα

των κτιρίων αυτών. Επειδή στην περίπτωση αυτή ανήκουν συστήματα

μεγαλύτερα των 10 kW απαιτείται μεγάλη επιφάνεια εγκατάστασης και

συνήθως μιλάμε για στέγες επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα κάποιο

βιομηχανικό κτίριο.

Η διαδικασίες αδειοδότησης έχουν απλουστευτεί κατά πολύ εφόσον δεν

απαιτείται πλέον έγκριση από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ)

προκειμένου να λάβει κανείς άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας,

αλλά προσφορά όρων σύνδεσης από τη ΔΕΗ για φωτοβολταϊκούς

σταθμούς έως και 1000kW (1MW) σε στέγες και δώματα πάσης φύσεως

κτιρίων ή στεγάστρων. Επίσης εξαιρούνται από την λήψη απόφασης

Έγκρισης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΟ) φωτοβολταϊκοί σταθμοί

ισχύος έως 500kW.

Δεν προκύπτει ανάγκη κυριότητας του χώρου εγκατάστασης. Στην

επένδυση μπορεί να προχωρήσει και ο ενοικιαστής του χώρου αρκεί ο

χρόνος ενοικίασης στο μισθωτήριο να υπερβαίνει τον χρόνο του

συμβολαίου της σύμβασης με την ΔΕΗ.

Προκειμένου για νομικό πρόσωπο ο υποψήφιος επενδυτής πρέπει να

προχωρήσει σε σύσταση νέας εταιρείας ή τροποποίηση

των δραστηριοτήτων ήδη υφιστάμενης ώστε να αναφέρεται η παραγωγή

και πώληση ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Η επένδυση χρηματοδοτείται συνήθως σε ποσοστό 70-80% του

κόστους με δάνειο από τράπεζες. Ο επενδυτής χρειάζεται να

συμμετάσχει μόνο κατά 20-30% στα έξοδα αδειοδότησης και

εγκατάστασης.

Η εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα καθιστά

τις επαγγελματικές στέγες από μόνες τους μια κερδοφόρα επιχείρηση αφού

δίνονται υψηλά οικονομικά κίνητρα ώστε ο παραγωγός/επενδυτής να κάνει

βραχυπρόθεσμα απόσβεση της επένδυσής του και ταυτόχρονα να εισπράττει

μηνιαία σταθερό εισόδημα.

Διασυνδεδεμένα Φ/Β συστήματα

Διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά συστήματα.Σε μέρη όπου ήδη υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα είναι εφικτή η σύνδεσή του με το φωτοβολταϊκό μας σύστημα, συμπληρώνοντας έτσι τις ανάγκες μας σε ενέργεια και αντικαθιστώντας την χρήση των μπαταριών. Ένας χρήστης φωτοβολταϊκού συστήματος που είναι συνδεδεμένο με το δίκτυο μπορεί επίσης να πουλήσει ρεύμα στην ΔΕΗ. Αυτό επιτυγχάνεται τοποθετώντας ένα μετρητή μεταξύ του συστήματος και του δικτύου. Όταν χρησιμοποιεί λιγότερο ρεύμα από αυτό που του παρέχει το φωτοβολταϊκό σύστημα, το πλεόνασμα διοχετεύεται (ή πωλείται) στο δίκτυο. Στον επόμενο λογαριασμό ηλεκτρικού παρουσιάζεται η πίστωση από την πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος. Για να γίνει αυτό εφικτό χρειάζεται ένας μετατροπέας, που μετατρέπει το συνεχές ρεύμα που παράγει το φωτοβολταϊκό σύστημα στο εναλλασσόμενο του δικτύου εξισορροπώντας την τάση, την συχνότητα και την ποιότητά του με ακρίβεια. Σε περίπτωση πτώσης της τάσης του δικτύου, αυτόματοι διακόπτες ασφαλείας αποσυνδέουν το φωτοβολταϊκό σύστημα από αυτό.

Από την 1η Ιουλίου 2009 ισχύει η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την

εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στέγες.

Το πρόγραμμα ισχύει για όλη την Επικράτεια και τα διασυνδεδεμένα με το

ηπειρωτικό σύστημα της χώρας νησιά με μέγιστη ισχύ τα 10 kWp και τα μη

διασυνδεδεμένα νησιά με μέγιστη ισχύ τα 5 kWp.

Αφορά οικιακούς καταναλωτές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που επιθυμούν

να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα. Προϋποθέσεις εγκατάστασης

φωτοβολταϊκού συστήματος αποτελούν η κυριότητα του χώρου ή το δικαίωμα

χρήσης του χώρου που θα εγκατασταθούν τα "φωτοβολταϊκά στέγης", η

ύπαρξη ενεργής σύνδεσης κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και η

ύπαρξη συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση ενέργειας από

ανανεώσιμες πηγές.

Πλέον είναι εφικτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών εκτός από τις στέγες και τις

ταράτσες κτηρίων και σε σκίαστρα, στέγαστρα, αποθήκες, χώρους

στάθμευσης, προσόψεις κτηρίων κλπ. Δεν απαιτείται καμία πρόσθετη

αδειοδότηση από αρμόδιο υπουργείο, ούτε έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας

από πολεοδομία παρά μόνο μελέτη-σχέδιο από μηχανικό κατάλληλης

ειδικότητας (ηλεκτρολόγο μηχανικό).

Η παραγόμενη ενέργεια του φωτοβολταϊκού συστήματος θα πωλείται

στον αρμόδιο φορέα διαχείρισης (ΔΕΗ ή άλλος) με τον οποίο και θα

συνάπτεται σύμβαση 25ετούς διάρκειας. Η τιμή πώλησης της ενέργειας θα

είναι προς 0.55€/Kwh για τις συμβάσεις που θα υπογραφούν έως την

31.12.2011, ενώ η τιμή για τις συμβάσεις που θα υπογραφούν μετά την

01.01.2012 θα μειώνεται κατά 5% ανά έτος.

Καθόλη την διάρκεια της σύμβασης η τιμή πώλησης θα αναπροσαρμόζεται

ετησίως σε συνάρτηση με τον δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου

έτους. Δεν γίνεται συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας αλλά γίνεται

λογιστικός συμψηφισμός που προκύπτει από την πώληση της ενέργειας και

της αντίστοιχης κατανάλωσης του κτηρίου.

Με την έγχυση της παραγόμενης ενέργειας στο Δίκτυο επιτυγχάνεται η

καταγραφή της στο πλαίσιο επίτευξης των στόχων διείσδυσης των

ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που τίθενται από την Οδηγία 2001/77/ΕΚ,

αλλά και από την υπό δημοσίευση νέα Οδηγία. Κατά συνέπεια δεν υφίστανται,

για τον κύριο του φωτοβολταϊκού συστήματος, φορολογικές υποχρεώσεις για

τη διάθεση της ενέργειας αυτής στο Δίκτυο.

Χρειάζεται κάποια ειδική άδεια: Όχι. Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση «Έγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτίρια και οικόπεδα εντός σχεδίου εριοχών, και σε οικισμούς» (25-8-2010) δεν χρειάζεται πλέον ούτε η άδεια εργασιών μικρής κλίμακας από την Πολεοδομία, όπως ίσχυε μέχρι πρότινος. Απλώς γνωστοποιείτε την έναρξη εργασιών στη ΔΕΗ όταν καταθέτετε εκεί φάκελο για σύνδεση του συστήματός σας με το δίκτυο. Υπάρχουν πολεοδομικοί όροι που πρέπει να τηρούνται: Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών πάνω από την απόληξη του κλιμακοστασίου και του φρεατίου ανελκυστήρα. Η διάταξη των φωτοβολταϊκών πλαισίων δεν θα πρέπει να δημιουργεί χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης ή ημιυπαίθριο. Σε περίπτωση ορόφου σε υποχώρηση, οι εγκαταστάσεις αυτές θα περιορίζονται στο περίγραμμα του ορόφου. Σε περίπτωση τοποθέτησης των φωτοβολταϊκών σε υπάρχουσα στέγη, θα πρέπει αυτή να γίνεται εντός του περιγράμματος της στέγης ακολουθώντας την κλίση της. Αν τα φωτοβολταϊκά τοποθετούνται σε δώμα, θα πρέπει η απόσταση από το στηθαίο του δώματος να είναι κατ’ ελάχιστο μισό μέτρο για λόγους ασφαλείας.

Τι βήματα πρέπει να κάνω: 1. Ελάτε σε επαφή με μία εταιρία που θα σας προμηθεύσει τον εξοπλισμό και θα κάνει την εγκατάσταση για να αποφασίσετε τι σύστημα θα επιλέξετε τελικά και πως θα εγκατασταθεί.

2. Με τη βοήθεια της εταιρίας-εγκαταστάτη, κάνετε αίτηση στην τοπική μονάδα Δικτύου της ΔΕΗ (Περιοχή) στην οποία γνωστοποιείτε και την έναρξη εργασιών, υπογράφοντας εσείς και ο υπεύθυνος για την εγκατάσταση μηχανικός. Η ΔΕΗ εξετάζει το αίτημα και προβαίνει εντός είκοσι (20) ημερών από την παραλαβή της αίτησης στην έγγραφη διατύπωση Προσφοράς Σύνδεσης, η οποία περιλαμβάνει την περιγραφή και τη δαπάνη των έργων σύνδεσης και ισχύει για τρεις (3) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής της. Αφού κάνετε αποδεκτή την προσφορά όρων σύνδεσης, υπογράφετε τη σύμβαση καταβάλλοντας τη σχετική δαπάνη στην Περιοχή ΔΕΗ. Η ΔΕΗ κατασκευάζει τα έργα σύνδεσης εντός είκοσι (20) ημερών από την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης, εφόσον δεν απαιτούνται νέα έργα Δικτύου (πέραν της εγκατάστασης νέου μετρητή). 3. Υποβάλετε αίτηση κατάρτισης της Σύμβασης Συμψηφισμού στην τοπική υπηρεσία Εμπορίας της ΔΕΗ, ή στα γραφεία άλλου προμηθευτή (εφόσον η ΔΕΗ δεν είναι ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας για τον συγκεκριμένο μετρητή κατανάλωσης με τον οποίο θα γίνεται συμψηφισμός). Η Σύμβαση υπογράφεται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την παραλαβή του αιτήματος. 4. Υποβάλετε αίτηση ενεργοποίησης της σύνδεσης στην Περιοχή ΔΕΗ. Η ΔΕΗ σας ειδοποιεί τηλεφωνικά για τον ορισμό της ημερομηνίας διενέργειας του ελέγχου της εγκατάστασης. Η ενεργοποίηση της σύνδεσης γίνεται αμέσως μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση του ελέγχου.

Τι χώρο θα χρειαστώ: Εξαρτάται αν η εγκατάσταση θα γίνει σε δώμα ή σε κεραμοσκεπή. Κατ’ αρχήν ο χώρος θα πρέπει να είναι ασκίαστος και, ει δυνατόν, τα φωτοβολταϊκά θα πρέπει να βλέπουν το νότο και να έχουν μια κλίση κοντά στις 30 μοίρες (για δώματα). Αν δεν συμβαίνει αυτό (αν δηλαδή η στέγη σας σκιάζεται ή ο προσανατολισμός της δεν είναι νότιος), το φωτοβολταϊκό σας θα έχει μειωμένη απόδοση, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι δεν είναι βιώσιμη οικονομικά η επένδυσή σας. Το πόσα τετραγωνικά μέτρα χρειάζεστε, εξαρτάται από το χώρο εγκατάστασης (δώμα ή κεκλιμένη στέγη) και από την τεχνολογία των φωτοβολταϊκών που θα επιλέξετε (κρυσταλλικά ή thin-film). Σε ένα δώμα, για παράδειγμα, θα χρειαστείτε χοντρικά περί τα 12-15 τετραγωνικά μέτρα για κάθε κιλοβάτ, ενώ σε μια κεραμοσκεπή 7-10 τ.μ. (για κρυσταλλικά πλαίσια). Η εταιρία που θα σας προμηθεύσει τον εξοπλισμό θα σας υπολογίσει ακριβώς το χώρο που χρειάζεστε.

Τι εξοπλισμός χρειάζεται: Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα αποτελείται από τα φωτοβολταϊκά πλαίσια (φωτοβολταϊκή γεννήτρια που ακουμπά σε κάποια μεταλλική βάση στήριξης), και τον αντιστροφέα (inverter) που μετατρέπει το συνεχές ρεύμα που παράγουν τα φωτοβολταϊκά σε εναλλασσόμενο της ίδιας ποιότητας με το ρεύμα της ΔΕΗ. Το ρεύμα αυτό περνά από ένα μετρητή και διοχετεύεται στο δίκτυο. Πόσα κιλοβάτ χρειάζομαι για το σπίτι μου: Δεδομένου ότι πουλάτε όλη την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο και συνεχίζετε να αγοράζετε από τη ΔΕΗ, η ερώτηση αυτή δεν έχει νόημα. Το πόσα κιλοβάτ θα βάλετε, εξαρτάται μόνο από δύο παράγοντες:

1. Πόσο χωράει η στέγη σας, και 2. Πόσα χρήματα θέλετε να ξοδέψετε

Πόση ενέργεια παράγει ένα φωτοβολταϊκό: Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο είναι εξαιρετικά προβλέψιμη. Αυτό που ενδιαφέρει, είναι πόσες κιλοβατώρες θα σας δώσει το σύστημά σας σε ετήσια βάση. Σε γενικές γραμμές, ένα φωτοβολταϊκό σύστημα στην Ελλάδα παράγει κατά μέσο όρο ετησίως περί τις 1.150-1.450 κιλοβατώρες ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ (kWh/kWp ανά έτος). Προφανώς στις νότιες και πιο ηλιόλουστες περιοχές της χώρας ένα φωτοβολταϊκό παράγει περισσότερο ηλιακό ηλεκτρισμό απ’ ότι στις βόρειες.

Πόσα χρήματα χρειαστώ: Εξαρτάται από το τι σύστημα θα βάλετε και που. Χοντρικά, ένα φωτοβολταϊκό κοστίζει όσο και ένα αυτοκίνητο (π.χ. ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 2 κιλοβάτ κοστίζει όσο και ένα φθηνό αυτοκίνητο μικρού κυβισμού, ενώ ένα μεγαλύτερο σύστημα των 5-10 κιλοβάτ όσο ένα αυτοκίνητο μεγάλου κυβισμού). Μόνο που ενώ το αυτοκίνητο έχει συνεχώς έξοδα για τα επόμενα χρόνια, το φωτοβολταϊκό, αντίθετα, έχει έσοδα και σας αποφέρει και κέρδη. Κι ενώ το αυτοκίνητο μετά βίας θα βγάλει τη δεκαετία, το φωτοβολταϊκό θα αντέξει και θα σας αποφέρει κέρδη για πάνω από 25 χρόνια. Σε αντίθεση με τα περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες που καταναλώνουμε, το κόστος των φωτοβολταϊκών πέφτει διαχρονικά. Η νέα νομοθεσία δίνει κίνητρα ώστε, σε κάθε περίπτωση, να κάνετε απόσβεση του συστήματος σας και να έχετε και ένα λογικό κέρδος. Δεν είναι ανάγκη να βάλετε όλο το ποσό από την τσέπη σας. Μπορείτε να καλύψετε ένα μικρό μόνο μέρος της δαπάνης και το υπόλοιπο να το καλύψετε με δάνειο από κάποια τράπεζα. Οι περισσότερες τράπεζες πλέον καλύπτουν έως και το 100% της αξίας του φωτοβολταϊκού με ιδιαίτερα ευνοϊκά επιτόκια. Σε κάθε περίπτωση, οι αποδόσεις που θα έχετε από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών θα είναι καλύτερες απ’ ότι αν βάζατε αυτά τα χρήματα σε κάποιο προθεσμιακό λογαριασμό ή τα επενδύσατε σε ομόλογα ή στο χρηματιστήριο. Και σκεφτείτε ότι οι αποδόσεις αυτές είναι σταθερές και εγγυημένες για μια 25ετία!

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΩΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Μόνωση είναι η προστασία ενός χώρου από υγρασία, θερμότητα ή ψύχος,

ήχο και σε ορισμένες περιπτώσεις

ραδιενέργεια που προέρχονται από το περιβάλλον.

Σχετικά με τη θερμομόνωση, ορίζεται η μείωση των αποτελεσμάτων ποικίλων

διαδικασιών μεταφοράς θερμότητας. Σκοπός της είναι να μειώνει τη ροή

θερμότητας από το περιβάλλον σε ένα κτίριο (ή μεταξύ δυο χώρων) και να

εμποδίζει τη διαφορά θερμότητας αντανακλώντας τη και όχι απορροφώντας

τη. Τέλος, η θερμομόνωση χωρίζεται σε δυο κατηγορίες, την εσωτερική και

εξωτερική.

Σε περίπτωση που υπάρχει ροή θερμότητας ανάμεσα σε δυο χώρους, τότε

χρησιμοποιούνται κατάλληλα υλικά για θερμική αντίσταση, ανάλογα αν η ροή

γίνεται με αγωγή ή ακτινοβολία. Εάν γίνεται με αγωγή, τα θερμομονωτικά

υλικά που χρησιμοποιούνται είναι πορώδη και έχουν υψηλή θερμική

αντίσταση. Εάν γίνεται με ακτινοβολία, τα θερμομονωτικά υλικά έχουν σκοπό

την αντανάκλαση της θερμότητας και αυτά είναι συνήθως φύλλα αργίλιου ή

επιμεταλλωμένα φύλλα.

Η θερμομόνωση είναι κυρίως απαραίτητη στις θερμικές βιομηχανικές

εγκαταστάσεις (φούρνους, λέβητες κ.τ.λ.) τόσο για την οικονομία καυσίμων

όσο και για την προστασία του προσωπικού που εργάζεται σ’αυτές από

ατυχήματα, εγκαύματα κ.α.

Τα πλεονεκτήματα της εξωτερικής θερμομόνωσης:

Αποφεύγονται οι θερμογέφυρες.

Προστασία από υγρασία και πάγο.

Έλλειψη του φαινομένου των αστικών θερμικών νησίδων.

Αρκεί μόνο τοιχοποιία και εξοικονομείται πολύς χώρος .

Αύξηση του χρόνου ζωής του κτιρίου.

H εφαρμογή τους δεν προξενεί όχληση στους περαστικούς. Υψηλή ποιότητα κατασκευής. Διατήρηση της θερμότητας στο χώρο και μετά τη διακοπή της

θέρμανσης λόγω της θερμοχωρητικότητας των δομικών στοιχείων.

Μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. Προστασία από καιρικές συνθήκες. Αύξηση της αξίας του κτιρίου.

Συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος. Τα μειονεκτήματα της εξωτερικής θερμομόνωσης:

Αυξημένο κόστος κατασκευής. Απαιτείται προσοχή στην κατασκευή (ορθή επιλογή υλικών, ορθή

τοποθέτηση) για αποφυγή δημιουργίας ρωγμών στην όψη. Δυσκολία/Αδυναμία εφαρμογής σε κτίρια με έντονες εξωτερικές

μορφολογικές όψεις. Καθυστερεί την αρχική θέρμανση του χώρου. Ενέχει τον κίνδυνο ρηγματώσεων, αν η εφαρμογή δεν γίνει από

εξειδικευμένο συνεργείο σύμφωνα με τις οδηγίες της κάθε εταιρείας της οποίας το σύστημα εφαρμόζεται.

Τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής θερμομόνωσης: Απλή και γρήγορη κατασκευή. Οικονομικότερη κατασκευή σε σχέση με την εξωτερική

θερμομόνωση. Άμεση απόδοση του συστήματος θέρμανσης/ψύξης. Τα μονωτικά υλικά δεν χρειάζονται προστασία από εξωτερικές

επιδράσεις (άνεμοι, υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία κ.λπ.). Παρέχει πλήρη ελευθερία στην αρχιτεκτονική διαμόρφωση των

όψεων. Ευνοεί τη σύντομη θέρμανση του χώρου.

Επιτρέπει την εκτέλεση των οικοδομικών εργασιών υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.

Τα μειονεκτήματά της εσωτερικής θερμομόνωσης: Γρήγορη ψύξη του χώρου μετά τη διακοπή της θέρμανσης. Αδυναμία προστασίας δομικών στοιχείων από συστολές - διαστολές

λόγω εξωτερικών θερμοκρασιακών μεταβολών. Πιθανότητα δημιουργίας επιφανειακής υγρασίας από συμπύκνωση

υδρατμών. Δυσκολία, στο να κρεμαστούν ράφια, πίνακες κ.λπ. μεγάλου βάρους

και τοποθέτηση ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Στην περίπτωση που εφαρμοστεί σε υφιστάμενα κτίρια εμποδίζει

την ομαλή λειτουργία του εσωτερικού χώρου κατά την κατασκευή και μειώνει το ωφέλιμο εμβαδόν του.

Δεν εκμεταλλεύεται τη θερμοχωρητικότητα της υφιστάμενης τοιχοποιίας.

Ευνοεί το σχηματισμό συμπύκνωσης λόγω διάχυσης των υδρατμών.

Κάποιοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι εξής:

Η τοποθεσία και ο προσανατολισμός του κτιρίου. Αυτό σημαίνει πως όταν

ένα κτίριο είναι εκτεθειμένο στους ανέμους, παρουσιάζει μεγαλύτερες

απώλειες θερμότητας. Επιπλέον, όσο περισσότερο προσβάλλεται από την

ηλιακή ακτινοβολία, τόσο οι απώλειες ψύξης των εσωτερικών χώρων του

είναι μεγαλύτερες.

Το μέγεθος των επιφανειών του εξωτερικού περιβλήματος του κτιρίου. Για παράδειγμα, είναι φανερό πως ένα κτίριο το οποίο είναι ελεύθερο στο χώρο έχει σαφώς μεγαλύτερες απώλειες σε σύγκριση μ’ ένα καλύτερα οργανωμένο κτίριο.

Το πόσο εκτεθειμένοι στο περιβάλλον είναι οι διάφοροι χώροι του κτιρίου.

Δηλαδή, χώροι που εκτείνονται σε δύο ή περισσότερους ορόφους, όπως για παράδειγμα τα κλιμακοστάσια, παρουσιάζουν μεγάλες απώλειες.

Τα εξωτερικά κουφώματα. Αυτό σημαίνει πως ανάλογα με το μέγεθος τους,

τον αριθμό και τη θέση τους στις όψεις ενός κτιρίου, επηρεάζουν σε

σημαντικό βαθμό, τη ροή της θερμότητας.

Βέλτιστο συνδυασμό των μεθόδων και υλικών κατασκευή. Είναι σαφές πως η μελέτη και η σωστή εφαρμογή της θερμομόνωσης βασίζεται στις χαρακτηριστικές ιδιότητες των δομικών στοιχείων του κτιρίου.

Χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας, τα καινούργια υλικά και τις ευνοϊκές

κλιματολογικές συνθήκες της Ελλάδας, οι εργασίες θερμομόνωσης και

υγρομόνωσης μπορούν να εκτελούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του

χρόνου, αποφεύγοντας όμως τις ακραίες κλιματικές συνθήκες το

χειμώνα και το καλοκαίρι (περιπτώσεις καύσωνα και ψύχους). Όλα τα

μονωτικά υλικά, αναγράφουν στις οδηγίες, τη σωστή εφαρμογή και τις

κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που πρέπει να έχει η

επιφάνεια πάνω στην οποία θα τοποθετηθούν.

Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ

ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ

1. Ο εξωτερικός τοίχος αλφαδιάζεται και επιπεδώνεται με ράμματα. Το

αλφάδιασμα των επιφανειών είναι εξαιρετικά σημαντικό για την αισθητική

αρτιότητα του αποτελέσματος.

2. Το υπόστρωμα πρέπει να είναι σταθερό, να μην περιέχει σαθρά τμήματα

και έντονες ανωμαλίες. Οι ανωμαλίες πρέπει ν’ αντιμετωπιστούν και τα

σαθρά να καθαιρεθούν και να επισκευασθούν ή να σταθεροποιηθούν αν

αυτό είναι εφικτό, με κάποιο υλικό εμποτισμού ή ειδικό αστάρι(πρώτο

στρώμα χρωματισμού).

3. Τοποθετούνται οι μαρμαροποδιές των παραθύρων, έτσι ώστε να

προεξέχουν από το επίπεδο της τελικής επιφάνειας του συστήματος.

4. Στη βάση του τοίχου (συνήθως σε ύψος 50cm πάνω από τη βάση)

ορίζεται, είτε με ράμμα είτε με ειδικό μεταλλικό τεμάχιο, οριζόντιος οδηγός

ο οποίος πρέπει να είναι απολύτως κάθετος προς τις κάθετες ακμές /

γωνίες του κτιρίου.

5. Η κόλλα τοποθετείται σε όλη την περίμετρο της θερμομονωτικής πλάκας

και σε τρία σημεία στο εσωτερικό της. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η

μείωση των αντοχών του συστήματος στις γωνίες των θερμομονωτικών

πλακών, αλλά και η εμφάνιση ενδεχόμενων ρωγμών στο τελικό

επίχρισμα(σοβάς).

6. Πληρώνονται τα κενά ανάμεσα στους αρμούς των θερμομονωτικών

φύλλων ή στην επαφή που αυτά έχουν με στοιχεία που διακόπτουν τη

συνέχεια της επιφάνειας και στη συνέχεια τρίβονται όλα τα σημεία που

προεξέχουν από τα θερμομονωτικά φύλλα, προκειμένου να εξασφαλισθεί

επίπεδη επιφάνεια χωρίς ανωμαλίες (καμπύλες ή ακμές).

7. Σημαντικό είναι η τοποθέτηση των αυτοδιογκούμενων ταινιών στις

απολήξεις των θερμομονωτικών φύλλων (σε εξοχές, περβάζια,

μαρμαροποδιές κλπ). Επίσης σημαντικός είναι και ο τρόπος τοποθέτησης

(ειδικά στις μαρμαροποδιές των παραθύρων) για την αποφυγή εισροής

υδάτων από τα σημεία αυτά.

8. Ακολουθεί διάστρωση με σπάτουλα , έτσι ώστε να προσδιορίζεται το

πάχος της στρώσης, μία πρώτη στρώση επιχρίσματος καλύπτοντας την

πολυστερίνη (η οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει καθαρισθεί από

υπολείμματα που έμειναν από το τρίψιμο που προηγήθηκε). Η

διάστρωση του επιχρίσματος ξεκινάει από την οροφή και καταλήγει προς

τα κάτω.

9. Με νωπό και μαλακό ακόμα το επίχρισμα τοποθετούμε το υαλόπλεγμα :

το βυθίζουμε μέσα στο επίχρισμα με την ίσια πλευρά της σπάτουλας,

αποφεύγοντας να δημιουργήσουμε ζάρες ή φούσκες (δηλαδή σημεία

όπου το πλέγμα δε θα έχει καλυφθεί επαρκώς από το επίχρισμα).

10. Μετά τη σκλήρυνση του πρώτου στρώματος ακολουθεί η τελική στρώση,

η οποία μπορεί να πάρει ειδική υφή ανάλογα με τη διάμετρο του

χαλαζιακού κόκκου αλλά και την τεχνοτροπία που θα επιλέξει ο

αρχιτέκτονας ή ο ιδιοκτήτης του έργου.

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Η εξωτερική θερμομόνωση δεν θα πρέπει να τραυματίζεται από μερεμέτια

και άλλες ύστερες επεμβάσεις, επειδή κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει

αισθητικά προβλήματα, αφού θα είναι εμφανή τα «μπαλώματα» των

επιδιορθωτικών επεμβάσεων.

Πρέπει να δίνεται έμφαση στο να επιτευχθεί μία επίπεδη επιφάνεια

τοιχοποιίας.

Πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτηση σωληνώσεων στην εξωτερική όψη

της τοιχοποιίας. Αν αυτό είναι αδύνατο να αποφευχθεί, τουλάχιστον θα

πρέπει οι σωλήνες να τοποθετούνται σε κατακόρυφες ή οριζόντιες

κατευθύνσεις, για να μη δημιουργείται πρόβλημα στην εφαρμογή των

θερμομονωτικών φύλλων.

Ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στα παράθυρα και στις πόρτες, έτσι ώστε

να μπορεί να τοποθετηθεί το θερμομονωτικό υλικό στα σημεία αυτά χωρίς

να μειώνει τις διαστάσεις τους ή το πάχος του προκειμένου αυτές να

διατηρηθούν.

Σε παλαιά κτίρια και πριν από την έναρξη εφαρμογής του συστήματος

πρέπει να ελέγχεται επιμελώς η επιφάνεια, ώστε να αποκαλυφθεί αν το

υπόστρωμα είναι σαθρό σε κάποια τμήματά του. Σε τέτοια περίπτωση

είναι αναγκαίο η αποκατάσταση της σταθερότητάς του να προηγηθεί της

εφαρμογής του συστήματος.

Θερμομόνωση:

Γίνεται με 2 τρόπους: α) συμβατική και β) ανεστραμμένη

Στη συμβατική θερμομόνωση υπάρχουν 3 στάδια:

Πρώτο στάδιο: στρώνουμε την επιφάνεια της ταράτσας με τις

θερμομονωτικές πλάκες.

Δεύτερο στάδιο: καλύπτουμε τη θερμομόνωση με μία ελαφροβαρή

τσιμεντοκονία (περλομπερόν ή αφρομπετόν).

Τρίτο στάδιο: γίνεται η υγρομόνωση της επιφάνειας.

Στην ανεστραμμένη θερμομόνωση διακρίνουμε 2 στάδια:

Πρώτο στάδιο: γίνεται η υγρομόνωση της ταράτσας ( πρέπει ν’

αποφύγουμε τις πολύ ζεστές ημέρες του καλοκαιριού και τις βροχερές του

χειμώνα).

Δεύτερο στάδιο: στρώνουμε όλη την επιφάνεια της ταράτσας με το

θερμομονωτικό υλικό ( εφαρμόζεται μ’ όλες τις καιρικές συνθήκες).

Υγρομόνωση(ταράτσας, υπογείων, μπαλκονιών, δεξαμενών, κλπ.)

Παίζει σημαντικό ρόλο γιατί αν εκλείψει, μπορεί να εισχωρήσει υγρασία

στο τσιμέντο και να μειωθεί η απόδοση της θερμομόνωσης ή να

καταπονηθεί η πλάκα.

Υλικά:

Α) Ασφαλτόπανα και στεγανωτικές μεμβράνες που στρώνονται και

κολλιούνται εν θερμώ ή εν ψυχρώ στις στεγνές επιφάνειες εφαρμογής.

Β) Χυτές στεγανωτικές μεμβράνες τσιμεντοειδούς βάσης(

χρησιμοποιούνται και σε υψηλές θερμοκρασίες, αν πρώτα βρεχτεί η

επιφάνεια καλά) και πολυουρεθανικής βάσης(δεν εφαρμόζονται σε

καύσωνα ή ψύχος, η επιφάνεια προετοιμάζεται κατάλληλα, ακολουθούν 3

χέρια καθολικής επάλειψης της στεγανωτικής μεμβράνης και δεν θα

πρέπει να βραχεί για 4 ώρες μετά από την εφαρμογή του υλικού).

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ

1. ΤΟ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΠΑΡΚΕΣ ΠΑΧΟΣ

Το σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης έχει ως κύριο στόχο του τη

θερμική θωράκιση του κτιρίου. Κατά συνέπεια, η προσπάθεια

εξοικονόμησης χρημάτων μέσα από τη μείωση του πάχους του

θερμομονωτικού υλικού όχι μόνο δε δημιουργεί οικονομικό όφελος αλλά

αντιθέτως υπονομεύει τον αρχικό μας σκοπό.

2. Η ΔΙΑΠΝΟΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ

Το σύστημα που θα επιλέξουμε πρέπει να εξασφαλίζει την καλή διαπνοή

του κτιρίου.

3. Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Η επιλογή του θερμομονωτικού υλικού πρέπει να γίνεται με βάση τις

ιδιαίτερες ανάγκες του έργου (αυξημένη πυροπραστασία).

4. Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΖΩΝΗ

Για την επιλογή του πάχους του θερμομονωτικού υλικού είναι σημαντικό

να γνωρίζουμε την κλιματική ζώνη στην οποία βρίσκεται το κτίριο.

5. ΜΟΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΞΟΧΩΝ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ

Οι εξοχές του κτιρίου (μαρκίζες, βεράντες, στηθαία κτλ.) πρέπει επίσης να

μονώνονται για την αποφυγή θερμογεφυρών.

6. ΥΔΑΝΙΚΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ Ανάλογα με το ύψος της

τοιχοποιίας, αλλά και το αν αυτή είναι από σκυρόδεμα ή από

τσιμεντοσανίδα, οι θερμομονωτικές πλάκες πακτώνονται με ειδικά

βύσματα ώστε να εξασφαλίζεται πρόσθετη μηχανική στερέωση.

7. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ Ή ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΜΕΝΟ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟ

ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Σε κάθε περίπτωση επιλέξτε ένα πιστοποιημένο συνεργείο εφαρμογής

(πτυχιούχο τεχνικό μονώσεων δηλαδή από έγκριτο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα)

ή, έστω, ένα συνεργείο εξουσιοδοτημένο από την εταιρεία που παράγει ή

αντιπροσωπεύει το σύστημα που θα επιλέξετε, για την αποφυγή

δυσάρεστων εκπλήξεων και κακοτεχνιών.

Συνηθισμένα και απαραίτητα θερμομονωτικά υλικά Εξηλλαγμένη πολυστερίνη Διογκωμένη πολυστερίνη Υαλοβάμβακας Πολυουρεθάνη Αφρώδες Γυαλί Περλιτοειδή Πετροβάμβακας Φελλός Κουφώματα PVC Κυψελωτό σκυρόδεμα Θερμομονωτικά τούβλα Πλάκες περλιτοϋάλου

Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

ΜΑΣ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ

Σήμερα η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι μόνο μία οικονομική επένδυση.

Είναι κυρίως μία προσπάθεια επιβίωσης. Τα κτίρια συμβάλλουν σημαντικά

στις κλιματικές αλλαγές. Η συμμετοχή τους στα αέρια του θερμοκηπίου αγγίζει

το 50% της συνολικής έκκλησής τους από ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ

για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών καταναλώνεται το 35%

περίπου της συνολικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Είναι αλήθεια πως ένα κτίριο καταναλώνει ενέργεια και για το φωτισμό ή μέσα

από τις ηλεκτρικές συσκευές για την προετοιμασία των τροφών, το πλύσιμο

των ρούχων, την υγιεινή του σώματος κτλ. Όμως, αυτή η χρήση δεν ξεπερνά

το 20 με 30% της συνολικής κατανάλωσης. Το υπόλοιπο 70 με

80% χρησιμοποιείται για την ψύξη και θέρμανση του κτιρίου.

Οποιοδήποτε πολιτική για τα κτίρια (στα πλαίσια της εξοικονόμησης ενέργειας

και όχι μόνο) ή για την ανάπλαση των πόλεών μας δε μπορεί παρά να

λαμβάνει υπόψη της την εξωτερική θερμομόνωση ως απολύτως αναγκαία

πρακτική.

Επίλογος

Η θερμομόνωση, πέρα απ’όσα προαναφέρθηκαν, είναι σημαντικός

παράγοντας εξοικονόμησης ενέργειας, συμβάλει στην οικολογία, κάνει πιο

άνετη τη διαβίωση του ανθρώπου, έχει απλή κατασκευή και υπάρχει και μικρό

πρόβλημα στην τακτοποίηση των ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων. Στην

Ελλάδα, βέβαια, τα κτίρια τα οποία κατασκευάστηκαν μετά το 1980 είναι

μονωμένα βάσει κτιριακής θερμομόνωσης ενώ τα κτίρια που

κατασκευάστηκαν πριν το 1980 (περίπου το 82% των κτιρίων) δεν έχουν

μόνωση. Με βάση όμως τον Κανονισμό Θερμομόνωσης όλα τα κτίρια πρέπει

να διαθέτουν θερμομόνωση και όσα δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για

θερμομόνωση υποχρεώνονται να τοποθετήσουν τα απαραίτητα υλικά για να

μπορεί να υπάρξει μόνωση. Εάν από την άλλη υπάρχει θερμομόνωση πρέπει

να ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα έτσι ώστε να μην υπάρχει κακή

ενεργειακή απόδοση στο κτίριο. Αν η θερμομόνωση συνεχίσει να τοποθετείται

στα κτίρια με τον ίδιο γρήγορο ρυθμό που τοποθετείται σήμερα, μπορούμε να

θεωρήσουμε ότι ένα από τα ενεργειακά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε,

εξαλείφτηκε.

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΕΓΕΣ

Οι πράσινες στέγες είναι κυριολεκτικά παλιές όσο κι άνθρωπος και

χρησιμοποιούνταν πολύ πριν τη σύλληψη της ιδέας της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Ήδη από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας,

στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο 8.000 π.Χ., οι άνθρωποι

άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να

εγκαθίστανται σε οικισμούς, οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως βάση την

εκτεταμένη οικογένεια.

Οι οικισμοί αυτοί, που είχαν το

μέγεθος και τη δομή των

σύγχρονων χωριών, χτίζονταν από

υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία

στο φυσικό περιβάλλον, όπως το

χώμα, με τη μορφή πυλού και οι

φυτικές ύλες. Ιδιαίτερα οι φυτικές

ύλες, είτε στη ζωντανή είτε στην

αποξηραμένη μορφή τους (φυτά και

άχυρο π.χ.), αποτελούσαν κυρίαρχα υλικά δόμησης καθώς πρόσφεραν

πολλαπλά οφέλη στη θερμομόνωση, τη στεγανοποίηση, τη

σταθερότητα και την αισθητική αυτών των πρώτων κατοικιών.

Από την αυγή του πολιτισμού

Η ανάπτυξη και οι άνθηση των αγροτικών

κοινωνιών μεταμόρφωσε τα πρώτα χωριά σε

κωμοπόλεις πολλών χιλιάδων κατοίκων,

όπου η φύτευση των στεγών συνέχισε να

είναι δημοφιλής με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ένα από αυτά είναι "Οι Κρεμαστοί Κήποι

της Βαβυλώνας", οι οποίοι μνημονεύονται

μέχρι σήμερα ανάμεσα στα Επτά Θαύματα

του αρχαίου κόσμου.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα οι άνθρωποι εξακολούθησαν τις ίδιες

πρακτικές δόμησης. Τα δείγματα κελτικής αρχιτεκτονικής, που βλέπουμε στα

Χάιλαντς της Σκωτίας, την Ουαλλία και την Ιρλανδία, μας δίνουν μια καλή

εικόνα για τη χρήση του φυτεμένου δώματος μέχρι και μετά την Αναγέννηση.

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά

παραδείγματα της χρήσης φυτικών

υλικών στις στέγες κατά τη διάρκεια

της Ελισαβετιανής εποχής είναι οι

κατοικίες του Σέξπιρ και της

συζύγου του, Αν Χάθαγουεϊ, στο

Στάτφορντ. Και τα δύο κτήρια, που

χρονολογούνται από τα μέσα του

1.500 μ.Χ. και βρίσκονται σε

άψογη κατάσταση, είναι επισκέψιμα προσφέροντάς μας μια καθαρή εικόνα

της αρχιτεκτονικής της εκείνης της περιοδου.

Στη σύγχρονη εποχή

Η βιομηχανική επανάσταση και όλο το δεύτερο στάδιο της εξέλιξης του

ανθρώπινου πολιτισμού, επέφεραν θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής

σε όλον τον πλανήτη. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές αλλαγές ανάμεσα τους

ήταν η ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων που εξυπηρετούσαν τον

αστικοποιημένο νέο τρόπο ζωής, και ειδικότερα τη διαμόρφωση μονάδων

παραγωγής (εργοστασίων) και αγορών για την πώληση των προϊόντων της

βιομηχανίας.

Τα εργοστάσια και οι αγορές

χρειάζονταν εργάτες και

καταναλωτές, οι οποίοι

συγκεντρώνονταν σε αστικά κέντρα

τα οποία είχαν τη μορφή

σύγχρονων πόλεων. Η μαζική

παραγωγή και η ευρεία

κατανάλωση έφεραν μαζί τους την

δυνατότητα και την αναγκαιότητα

για την ανάπτυξη των μεγάλων αστικών κέντρων σε ευρεία κλίμακα.

Νέα υλικά -νέα προβλήματα

Συνεπώς, οι παραδοσιακές μέθοδοι δόμησης και τα παραδοσιακά υλικά

αντικαταστάθηκαν από βιομηχανικές μεθόδους και υλικά. Η επεξεργασία των

υλικών έγινε ευφικτή και θεμιτή κι έτσι τα φυσικά δομικά υλικά

εγκαταλείφθηκαν και αντικαταστάθηκαν από τούβλα, κεραμίδια, τσιμέντο και

ατσάλι. Το αποτέλεσμα είναι εμφανές από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Καλκούτα

κι από το Ρέικιαβικ μέχρι το

Γιοχάνσεμπουργκ.

Παράλληλα, η ανάπτυξη των

σύγχρονων αστικών κέντρων

έφερε μαζί της ένα πλήθος

σοβαρών προβλημάτων. Τα νέα

υλικά και οι νέες μέθοδοι δόμησης

σε συνδυασμό με την βιομηχανική

και καταναλωτική δραστηριότητα

για την εξυπηρέτηση των

βιομηχανικών και καταναλωτικών αναγκών συγκρούονται με τις ανάγκες

ισορροπίας της βιόσφαιρας σε πολλά επίπεδα. Έτσι, οι βιομηχανικές

δραστηριότητες, ο υλικός καταναλωτισμός, τα υλικά και οι μέθοδοι δόμησης

έχουν φέρει πλέον την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα αντιμέτωπη με την

υποβάθμιση τόσο της βιόσφαιρας, όσο και πολλών από τους μηχανισμούς

υποστήριξης της ζωής από τους οποίους εξαρτώμαστε και οι οποίοι

απειλούνται.

Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες πόλεις

μπορούν να επικεντρωθούν στη δημιουργία των θερμικών νησίδων, στην

υπερχείληση των όμβριων υδάτων (νερών της βροχής), στην ανησυχητική

εξάπλωση σοβαρών σωματικών, ψυχικών και νευρικών παθήσεων με μορφή

επιδημίας, στην απώλεια του φυσικού τοπίου ως καταφύγιο της πανίδας, στον

περιορισμό της βιοποικιλότητας κ.α. Όλα αυτά είναι σημαντικά ζητήματα

που καλείται να λύσει η σύγχρονη επιστημονική κοινότητα.

Επιστροφή στις φυσικές λύσεις

Το πρόβλημα έγινε ιδιαίτερα επιτακτικό για τους πολεοδόμους του Δυτικού

πολιτισμού στη δεκαετία του 1960 με αποτέλεσμα την ανανέωση του

ενδιαφέροντος για τις παραδοσικές οικιστικές μεθόδους και υλικά. Η

αναγκαιότητα για την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης στον σχεδιασμό και την

κατασκευή των κτιρίων, οδήγησε στη δημιουργία της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Οι πολεοδόμοι που ανταποκρίθηκαν πρώτοι προέρχονταν

από τη Γερμανία και την Ελβετία. Ως αποτέλεσμα ήταν η αναζωπύρωση του

ενδιαφέροντος για τις φυτεμένες στέγες και στις δύο χώρες.

Οι αρχικές προσπάθειες για πράσινες στέγες στη Γερμανία απέτυχαν για ένα

πλήθος λόγων. Ένας από αυτούς ήταν η ακατάλληλη στεγανοποίηση, που

δημιούργησε μια επιφύλαξη για τις φυτεμένες στέγες. Οι γερμανοί πολεοδόμοι

αντιμετώπισαν την πρόκληση με την εγκαθίδριση της της Εταιρείας Έρευνας,

Ανάπτυξης και Κατασκευής Γερμανικών Τοπίων το 1975

Η Ελληνική απάντηση

Στην Ελλάδα έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για την εφαρμογή των

πράσινων στεγών, με ελάχιστη, ή και καθόλου επιτυχία. Για την ακρίβεια

σημειώθηκαν και πολλές θεαματικές αποτυχίες που είχαν ως αποτέλεσμα την

περιορισμένη χρήση αυτής της εξαιρετικής ιδέας στη χώρα.

Τρία ήταν τα βασικά προβλήματα σ' αυτές τις προσπάθειες. Το πρώτο

πρόβλημα ήταν το στατικό φορτίο των διαθέσιμων συστημάτων που

εφαρμόζονταν στην σεισμογενή ζώνη που ανήκει η Ελλάδα. Το δεύτερο

πρόβλημα ήταν οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες της χώρας, ενώ η

ύστατη πρόκληση ήταν οι αυξημένες ανάγκες άρδευσης και συντήρησης

των υφιστάμενων συστημάτων.

Όλες αυτές τις προκλήσεις αντιμετώπισε αποτελεσματικά η ερευνητική ομάδα

της εταιρείας "Οικοστέγες" που συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά το 2002 με

στόχο να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα και να παράγει το υπερ-ελαφρύ,

αυτοσυντηρούμενο, σύστημα που πλέον έχει καθιερωθεί και

ωςΟικοστέγες.

Οφέλη

Όλα τα είδη φυτεμένης, πράσινης στέγης -είτε την αποκαλούμε πράσινη

ταράτσα, φυτεμένο δώμα, ή Οικοστέγη- αναβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα

ζωής μας, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη τόσο στους ιδιοκτήτες τους,

όσο και στην πόλη αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Οικονομία:

Η θερμοκρασία στην επιφάνεια μιας ταράτσας μπορεί να φθάσει τους

80°C. Παράλληλα, η θερμοχωρητικότητα των δομικών υλικών αυξάνει

την ενέργεια που απαιτείται για την ψύξη του κτιρίου.

Όμως, τα φυτά σε ένα φυτεμένο δώμα απορροφούν τη ζέστη για τις

ανάγκες του μεταβολισμού τους. Επίσης, μία Οικοστέγη θερμαίνεται

και ψύχεται πολύ πιο αργά σε σχέση με ένα δώμα στο οποίο δεν έχει

εφαρμοστεί το σύστημα. Ως συνέπεια, το κτήριο κλιματίζεται πιο

αποτελεσματικά, με μηχανήματα ή χωρίς, ενώ το όλο σύστημα

προσφέρει άμεσα αλλά μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη.

Αμεσα:

o Μείωση της επιφανειακής θερμοκρασίας της ταράτσας έως 45°

C, σε σχέση με ένα συμβατικό δώμα. Σταθεροποίηση της

επιφανειακής θερμοκρασίας κατά τις θερμότερες μέρες και

ώρες του χρόνου σε <35° C.

o Μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας του κτιρίου έως 10°C

τους θερινούς μήνες.

o Μείωση της απώλειας θερμότητας από το εσωτερικό του

κτηρίου τους χειμερινούς μήνες.

o Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου έως

50%.

Μακροπρόθεσμα:

o Οικονομία στο πετρέλαιο θέρμανσης 2 λίτρα/μ²/χρόνο, με

αποτέλεσμα την απόσβεση κόστους τοποθέτησης της

Οικοστέγης μέσα σε 4 – 5 χρόνια με τις υπάρχουσες τιμές

πετρελαίου.

o Παράλληλα, το πράσινο προστατεύει την επιφάνεια του δώματος

και της στεγανωτικής στρώσης από τις καιρικές συνθήκες

(βροχόπτωση, χιόνι, χαλάζι) την ακτινοβολία UV, αλλά και τις

μηχανικές καταπονήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ο διπλασιασμός

του χρόνου ζωής του δώματος και της στεγανωτικής στρώσης

από τα 30 έτη, σε περισσότερα από 60 έτη εξοικονομώντας

χρήματα για τον ιδιοκτήτη από το κόστος επαναστεγανοποίησης

και επισκευής του σκυροδέματος. Άρα έχουμε σημαντική μείωση

στο κόστος συντήρησης του κτιρίου.

Επένδυση

Αύξηση της εμπορικής και της αντικειμενικής αξίας των κτιριακών

εγκαταστάσεων (εργοστάσια, αποθήκες, γραφεία κ.λπ.) λόγω της

υψηλής βαθμολόγησης τους στην ενεργειακή ταυτότητα του κτιρίου.

Μέσω του περιορισμού του εύρους της ετήσιας διακύμανσης της

θερμοκρασίας, από τους 60°C< σε ένα μη φυτεμένο δώμα, σε μόλις

10°C σε ένα δώμα με Οικοστέγη, περιορίζουμε την καταπόνηση του

κτηρίου από τις θερμικές συστολές και διαστολές με θετικές

συνέπειες για τη ζωή του.

Πυροπροστασία

Τα πράσινα δώματα

προστατεύουν τα κτίρια από τη

φωτιά. Έρευνα που διεξήχθη

στο Βερολίνο για την αντίσταση

ενός πράσινου δώματος στη

φωτιά βρέθηκε ότι τα φυτεμένα

δώματα εμποδίζουν την

εξάπλωση της φωτιάς καλύτερα από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό

οφείλεται στην κατακράτηση νερού από τα παχύφυτα που

χρησιμοποιούνται για τη φύτευση (Kohler,2004). Μάλιστα, στο

"καταφύγιο ταινιών" στο UFA Studios στο Μπάμπελσμπεργκ της

Γερμανίας, που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1930 για την

αποθήκευση σημαντικών έργων (όπως ταινίες της Μάρλεν Ντίντριχ), για

την ενίσχυση της πυρασφάλειας χρησιμοποίησαν φυτεμένα δώματα

σε συνδυασμό με χοντρούς εσωτερικούς τοίχους (Kohler, 2003).

Αισθητική αναβάθμιση

Το φυτεμένο δώμα συμβάλει καταλυτικά στη βελτίωση της αισθητικής

του κτηρίου, καθώς δημιουργεί έναν όμορφο χώρο αναψυχής στην

στέγη. Έτσι προωθεί την αισθητική αναβάθμιση της κάθε γειτονιάς αλλά

και ολόκληρης της πόλης.

Ηχομόνωση

Ο αέρας που βρίσκεται παγιδευμένος στο υπόστρωμα και η πολυσχιδής

επιφάνεια των φυτών έχουν ηχομονωτική δράση, μειώνοντας τον

εξωτερικό θόρυβο τουλάχιστον κατά 10 decibel χαμηλότερα, σε

σχέση με μία συμβατική μόνωση. Ως αποτέλεσμα, η πράσινη στέγη

αποτελεί την ιδανική λύση για τα κτίρια που βρίσκονται κοντά σε ισχυρές

πηγές θορύβου (λεωφόρους, εργοστάσια, αεροδρόμια κλπ).

Προστασία από την

Ηλεκτρομαγνητική

Ακτινοβολία

Έρευνα που έγινε στο

Μόναχο και στην πόλη

Κάσσελ της Γερμανίας

(Herman, 2003) έδειξε ότι η

διείσδυση

ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και μικροκυμάτων σε κτίριο μετά την

εγκατάσταση φυτεμένου δώματος μειώθηκε κατά 99,4%.

Αντιπλημμυρική Προστασία

Πάνω από το 75% των των νερών της βροχής μιας πόλης καταλήγει στα

φρεάτια αποχέτευσης. Στις ισχυρές καταιγίδες, η συσσώρευση αυτών

των όμβριων υδάτων δημιουργεί κορρεσμό στο αποχετευτικό σύστημα

με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πλημμύρες, με πολύ μεγάλο κόστος

για τους Δήμους. Παράλληλα η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των

επικαθημένων βαρέων σωματιδίων, που παρασύρονται από το νερό της

βροχής, μεταφέρεται στη θάλασσα και περνάει στο πόσιμο νερό. Ένα

φυτεμένο δώμα κατακρατά και φιλτράρει το 75% της ποσότητας των

νερών της βροχής, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη

αλλά και προστατεύοντας το νερό, από τη μόλυνση.

Λύση στο πρόβλημα των θερμικών νησίδων

Το φαινόμενο των θερμικών νησίδων μεταβάλει δραματικά το μικροκλίμα

μιας πόλης. Το δομημένο αστικό τοπίο απορροφά την ηλιακή θερμική

ακτινοβολία, λειτουργώντας ουσιαστικά σαν φούρνος. Συγχρόνως τα

οχήματα και τα κλιματιστικά μηχανήματα αυξάνουν με την λειτουργία

τους τη θερμοκρασία της πόλης. Ως αποτέλεσμα, η διαφορά

θερμοκρασίας ανάμεσα σε έναν πυκνοδομημένο αστικό χώρο και τα

προάστειά του να φτάνει στους 6-10°C. Τα πράσινα δώματα

θερμομονώνουν και σκιάζουν τα κτίρια βοηθώντας στο δροσισμό

τους και κατ' επέκταση τον δροσισμό της πόλης, συμβάλλοντας

δραματικά στην επίλυση του φαινομένου των θερμικών νησίδων.

Βελτίωση στην ποιότητα του αέρα

Τα φυτά χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας και

παράγουν οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης. Παράλληλα, τα πράσινα

δώματα μειώνουν το φαινόμενο των θερμικών νησίδων, που είναι μία

από τις πηγές δημιουργίας του όζοντος το οποίο επιβαρύνει την πόλη.

Επίσης, τα φυτεμένα δώματα κατακρατούν τα βαρέα μέταλλα της

ατμόσφαιρας, καθώς τα φυτά τους τρέφονται από αυτά. Έτσι, οι

φυτεμένες στέγες εμπλουτίζουν με οξυγόνο την ατμόσφαιρα, ενώ

εμποδίζουν τα βαρέα μέταλλα από το να εισέλθουν στον κύκλο του

νερού και τελικά να καταλήξουν στο ποτήρι μας.

Πως Λειτουργούν

Ένα φυτεμένο δώμα, ή πράσινη στέγη λειτουργεί σαν ένας πνεύμονας

για το περιβάλλον της πόλης, φιλτράροντας τα επιβλαβή στοιχεία της

ατμόσφαιρας και εμπλουτίζοντάς την με καθαρό οξυγόνο.

Ένα φυτεμένο δώμα μόλις 6 τετραγωνικών μέτρων, απορροφά κάθε

χρόνο 2,5 κιλά σκόνης, ρύπων, γύρης και άλλων αιωρούμενων

σωματιδίων. Ανάμεσά τους και τα περιβόητα: μονοξείδιο του άνθρακα,

διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου, όζον (Ο3) κ.λπ., που μας

βασανίζουν με την παρουσία τους πάνω από την πρωτεύουσα εδώ και

χρόνια.

Ειδικότερα, μόλις ένα τετραγωνικό μέτρο πράσινης στέγης φιλτράρει σε

έναν χρόνο γύρω στα 200 γραμμάρια, σκόνης αεροζόλ και

αιωρούμενων σωματιδίων του νέφους. Αν η ποσότητα σας φαίνεται

μικρή, αρκεί να αναλογιστείτε πόσο μικρό βάρος έχει ο αέρας...

Τα φυτά που χρησιμοποιούμε στα φυτεμένα δώματα "συλλαμβάνουν"

και κατακρατούν στο φύλλωμά τους τα βαρέα μέταλλα που

υπάρχουν στον αέρα και στο νερό της βροχής, επειδή τους είναι χρήσιμα

για να τραφούν.

Μειώνουν δραστικά την ατμοσφαιρική θερμοκρασία μέσω της

αναπνοής των φυτών, σε ποσοστό μέχρι και 50% τους θερινούς μήνες.

Διασπούν το διοξείδιο του άνθρακα μετατρέποντάς το σε οξυγόνο,

μέσω της φωτοσύνθεσης.

Τι Προσφέρουν

Κάθε Οικοστέγη, φυτεμένο δώμα, πράσινη στέγη ή όπως αλλιώς προτιμάτε

να ονομάζετε μια πράσινη ταράτσα, αναβαθμίζει το περιβάλλον της

πόλης, χαμηλώνοντας τη θερμοκρασία, προσφέροντας άπλετα πολύτιμο

οξυγόνο και προστατεύοντας μας από τη μόλυνση.

Μόλις 1,5 τετραγωνικό μέτρο πράσινου δώματος παράγει αρκετό

οξυγόνο για να καλύψει τις ετήσιες ανάγκες ενός ενήλικα για

καθαρό αέρα. Μπορεί να ακούγεται λίγο, αλλά αν το υπολογίσουμε

διαφορετικά, μόλις 6 τετραγωνικά μέτρα πράσινου δώματος

καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες σε οξυγόνο μιας τετραμελούς

οικογένειας.

Μειώνοντας δραστικά την ατμοσφαιρική θερμοκρασία μέσω της

αναπνοής των φυτών, περιορίζουν την αύξηση του νέφους.

Βελτιώνουν την ποιότητα του νερού που πίνουμε: φιλτράροντας τα

βαρέα μέταλλα, τα εμποδίζουν να εισέλθουν στο υπέδαφος και από εκεί

να διεισδύσουν στο νερό που πίνουμε.

Φιλτράροντας τον αέρα από τους ρύπους και τη γύρη, περιορίζουν τις

αλλεργίες.

Καθαρίζοντας τον αέρα, βοηθούν ιδιαίτερα τα άτομα με αυξημένες

ανάγκες σε καθαρό αέρα, όπως τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι, και όσοι

υποφέρουν από ασθένειες του αναπνευστικού, οι οποίοι αναγκάζονται

να κλειστούν στο σπίτι τις μέρες με βεβαρημένη ατμόσφαιρα.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που τόσο οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, και της Βρετανίας

λαμβάνουν μέτρα, προσφέροντας οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις

για την εξάπλωση της εφαρμογής. Ιδιαίτερα σε μεγαλουπόλεις όπως η Νέα

Υόρκη και το Λονδίνο όπου το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής μόλυνσης είναι

ιδιαίτερα αυξημένο, οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών, μετά από σημαντικές

έρευνες θεωρούν πλέον γεγονός ότι οι πράσινες στέγες είναι το μοναδικό

μέτρο που μπορεί να λύσει το πρόβλημα.

Ποια Eίδη Yπάρχουν

Οι πράσινες στέγες κατατάσσονται σε τρία διαφορετικά είδη, αναλόγως του

είδους της βλάστησης που χρησιμοποιείται, του βάθους του απαραίτητου

υποστρώματος και του βαθμού της φροντίδας που χρειάζονται για την

συντήρηση τους.

Επιπλέον, η επιλογή του είδους της φυτεμένης στέγης μπορεί να επηρεαστεί

από τη χρήση για την οποία προορίζεται, καθώς και από το γεωγραφικό

σημείο όπου βρίσκεται. Βέβαια, αυτές οι παράμετροι δεν αποτελούν

δεσμευτικό κριτήριο στην κατάταξη, αφού ένα φυτεμένο δώμα με γκαζόν στο

Βανκούβερ ανήκει στον εκτατικό τύπο φυτεμένου δώματος, ενώ ένα φυτεμένο

δώμα με γκαζόν στην Αθήνα χαρακτηρίζεται εντατικό, λόγω των αυξημένων

αναγκών του σε άρδευση και συντήρηση.

Έτσι, ένα φυτεμένο δώμα μπορεί να ανήκει στον εκτατικό (extensinve), στον

ημιεντατικό (semi extensive), ή στον εντατικό (intensive) τύπο, σύμφωνα με

τα επιμέρους χαρακτηριστικά του:

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Εδώ και πολλά χρόνια τα φυτεμένα δώματα χρησιμοποιούνται ολοένα και

περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσμο, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον

δημόσιο τομέα. Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ιαπωνία κι από Ευρώπη μέχρι την

Αυστραλία, μεγάλες και μικρές εταιρείες και οργανισμοί υιοθετούν την

πρακτική των πράσινων στεγών, ως μια χειροπιαστή αναγνώριση της

εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους.

Ως επί το πλείστον οι εταιρείες που εφαρμόζουν φυτεμένο δώμα στις στέγες

τους επιλέγουν είτε τον εκτατικό, είτε τον ημιεντατικό τύπο, για να

συνδυάσουν τα περισσότερα οφέλη, τόσο από περιβαλλοντική, όσο και από

οικονομοτεχνική άποψη.

Άλλωστε, η ανεκτίμητη προσφορά των φυτεμένων στεγών στο ευρύτερο

περιβάλλον ενισχύει το προφίλ της αυξημένης περιβαλλοντικής

ευαισθησίας του φορέα, ενώ αντισταθμίζει άμεσα πολλές από τις

αναπόφευκτες επιπτώσεις της επιχειρηματικής του δραστηριότητας.

Επιχειρήσεις με Φυτεμένο Δώμα

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του

διεθνούς αεροδρομίου του Άμστερνταμ

(Schiphol International Airport), ενός από

τους πρώτους οργανισμούς που έχει

εφαρμόσει την πρακτική των φυτεμένων

δωμάτων από το 1994, σε μια έκταση

73.000 τμ., πάνω σε έξι διαφορετικά

κτήρια.

Επίσης χαρακτηριστικό είναι το

παράδειγμα της ισπανικής τράπεζας Ντι

Σανταντέρ (Banco di Santander), που το

2005, εγκατέστησε στο κεντρικό της

κτήριο, λίγο έξω από τη Μαδρίτη, το

μεγαλύτερο φυτεμένο δώμα του

κόσμου σε μια επιφάνεια 100.000 τμ. Και

μόνο η θέα της τεράστιας έκτασης πρασίνου που καλύπτει τη στέγη της

τράπεζας, αρκεί για να πείσει ακόμα και τους πλέον δύσπιστους

οικονομολόγους για τα οικολογικά και οικονομικά πλεονεκτήματα που έχουν

τα φυτεμένα δώματα.

Στις ΗΠΑ, εκτός της φημισμένης πράσινης

στέγης του δημαρχείου του Σικάγο -η

οποία εγκαταστάθηκε το 2001 και έκτοτε

το Δημαρχείο δεν χρησιμοποιεί

κλιματιστικά μηχανήματα σε κανέναν

από τους ορόφους του- είναι αυτό της

αυτοκινητοβιομηχανίας Ford που

εγκαταστάθηκε το 2003 στο εργοστάσιο της εταιρείας, στο Ντίαρμπορν του

Μίσιγκαν, σε μια επιφάνεια 42.177 τμ.

"Όταν μιλούσαμε γι' αυτό όλοι νόμιζαν ότι μιλάμε Κινέζικα. Τώρα όλοι λένε: 'Αν

η Ford μπορεί να το κάνει, μπορούμε κι εμείς", αναφέρει ο Γουίλιαμ Μακ

Ντόναφ, αρχιτέκτονας και εμπνευστής της πράσινης στέγης της Ford, η οποία

εξοικονομεί για την εταιρεία περί τα 50 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο,

για έξοδα που θα έδινε τόσο σε κλιματισμό, όσο και στην παροχέτευση των

όμβριων υδάτων.

Λίγο βορειότερα, το δημαρχείο του Τορόντο εγκατέστησε το 2000, μια

πράσινη στέγη στο κεντρικό του κτήριο, σε μια επιφάνεια 297 τμ., ενώ στις 26

Μαΐου 2009, η ίδια πόλη ήταν η πρώτη που θέσπισε νόμους για την

εφαρμογή και την εγκατάσταση φυτεμένων δωμάτων στις νέες

κατασκευές.

σκοπούς, φυτεύοντας αρωματικά φυτά, λουλούδια και ζαρζαβατικά, που του

εξοικονομούν περί τα 30.000 δολάρια ετησίως σε προμήθειες, ενώ

παράλληλα προσφέρει στους ενοίκους έναν επιπλέον χώρο αναψυχής. Το

φυτεμένο δώμα του ξενοδοχείου εγκαταστάθηκε το 1994 σε μια επιφάνεια 194

τμ. και κόστισε 25.000 δολάρια.

Στην αγορά ακινήτων

Στην Ασία, το νεότερο οικολογικό καμάρι της Ιαπωνίας είναι το κτήριο

ACROS στην πόλη Φουκουόκα, με τα 35.000 φυτά που ανήκουν σε 76

διαφορετικά είδη. Το ACROS, που δεσπόζει στον πιο κεντρικό εμπορικό

δρόμο της πόλης, από την πίσω πλευρά μοιάζει σαν ένα οποιοδήποτε

σύγχρονο οικοδόμημα από ατσάλι και γυαλί. Αλλά από τις υπόλοιπες πλευρές

του είναι ορατή η κλιμακωτή πράσινη στέγη του, που φτάνει από την

κορυφή μέχρι το επίπεδο του δρόμου και γίνεται ένα με το πάρκο που

συνορεύει με το κτήριο, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα στους

επισκέπτες.

Επιπλέον οι φυτεμένες ταράτσες του ACROS συντελούν σημαντικά στον

περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης του κτηρίου, σε σχέση με

κατασκευές ανάλογου ύφους και μεγέθους, καθώς τα φυτά διατηρούν την

εσωτερική θερμοκρασία στο επιθυμητό επίπεδο.

Όπως τονίζουν και οι αργεντινοί αρχιτέκτονες του ACROS, της εταιρείας

Emilio Ambasz & Associates, πρόκειται για μια δυναμική νέα λύση σε ένα

κοινό πρόβλημα των σύγχρονων πόλεων: ο συνδυασμός της επιθυμίας του

επενδυτή για κερδοφόρα αξιοποίηση του χώρου με την ανάγκη του

κοινού για ανοιχτούς χώρους πρασίνου και την ανάγκη του πλανήτη για

βλάστηση.

«Πράσινες στέγες» μειώνουν τον λογαριασμό ρεύματος

Σημαντική μείωση στην κατανάλωση ενέργειας, και κατ’ επέκταση στον

λογαριασμό ρεύματος, προσφέρουν οι «πράσινες στέγες» σε ελληνικά

κτίρια, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου

Θεσσαλίας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας skai.gr, οι ερευνητές

επισημαίνουν ότι με τις «πράσινες στέγες» επιτυγχάνεται εξαιρετική

θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση, με αποτέλεσμα η μείωση του

κόστους ενέργειας για ψύξη να φτάνει μέχρι και 40%.

Μάλιστα, στον όροφο κάτω από την φυτεμένη επιφάνεια, αλλά και στις

μονοκατοικίες, η μείωση αγγίζει το 87%.

«Πράσινες στέγες» διαθέτουν πολλά κτίρια, ιδιωτικών αλλά και δημοσίων

φορέων, μεταξύ των οποίων το δημαρχείο της Ελευσίνας και το υπουργείο

Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι τον επόμενο μήνα αναμένεται η προκήρυξη προγράμματος,

προϋπολογισμού 20 εκατομμυρίων ευρώ, για «πράσινες ταράτσες» σε

δημόσια κτίρια.

Σημαντική μείωση κόστους στη συντήρηση του κτιρίου

Το πράσινο προστατεύει την επιφάνεια του δώματος και της στεγανωτικής

στρώσης από:

Βροχόπτωση, χιόνι, χαλάζι

Ακτινοβολία UV

Μηχανικές καταπονήσεις

Διπλασιάζει τον χρόνο ζωής του δώματος και της στεγανωτικής

στρώσης από 30 έτη σε πάνω από 60 έτη

Μηδενίζει το κόστος επαναστεγανοποίησης & συντήρησης του

σκυροδέματος

Μείωση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κατά 99,4%

Έρευνα που έγινε στο Μόναχο, στην πόλη Κάσσελ, έδειξε ότι: Μειώθηκε

κατά 99,4% η διείσδυση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και

μικροκυμάτων, σε κτίριο του οποίου φυτεύτηκε το δώμα!

Προστασία από φωτιά

Έρευνα που διεξήχθη στο Βερολίνο για την αντίσταση ενός πράσινου

δώματος στη φωτιά βρέθηκε ότι: Εμποδίζουν τη φωτιά στην εξάπλωσή

της, περισσότερο από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό συμβαίνει από τη

συγκράτηση νερού μέσα στα παχύφυτα που χρησιμοποιούνται για τη

φύτευση. (Köhler,2004).

Στο "καταφύγιο ταινιών" στο UFA Studios στο Babelsberg της

Γερμανίας που χρησιμοποιήθηκαν στη δεκαετία του '30 για την

αποθήκευση σημαντικών έργων (όπως ταινίες της Μάρλεν Ντίντριχ), για

πυρασφάλεια χρησιμοποίησαν εκτός από χοντρούς τοίχους για το

διαχωρισμό των δωματίων, φυτεμένο δώμα για σίγουρη πυρασφάλεια.

(Köhler, 2004).

Η πράσινη στέγη φιλτράρει και αξιοποιεί τα όμβρια ύδατα

Ένα φυτεμένο δώμα, κατακρατά και φιλτράρει το 75% των ομβρίων

υδάτων, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη, αλλά και

προστατεύοντας το νερό από τη μόλυνση.

Πάνω από το 75% των ομβρίων ενός άστεως καταλήγει άμεσα στα φρεάτια.

Αυτό δημιουργεί πλημμύρες (σε ισχυρή καταιγίδα), με πολύ μεγάλο κόστος

για τους Δήμους.

Παράλληλα μεταφέρεται και όλη η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των

επικαθημένων βαρέων σωματιδίων στη θάλασσα αλλά ακόμη και μέσα στο

πόσιμο νερό.

Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου έως 50%

Τα μηχανήματα κλιματισμού ή θέρμανσης λειτουργούν πιο αποτελεσματικά με

ταυτόχρονη μείωση του κόστους ενέργειας.

Στην πράσινη στέγη η επιφανειακή θερμοκρασία της ταράτσας είναι

μικρότερη των 35° C!!!

Η θερμοκρασία στην επιφάνεια μιας συμβατικής ταράτσας μπορεί να φθάσει

τους 80° C!

Τα φυτά σε ένα φυτεμένο δώμα απορροφούν τη ζέστη για τις ανάγκες του

μεταβολισμού τους.

Πλεονεκτήματα της Πράσινης Στέγης

Πέρα από το προφανές πλεονέκτημα της ομορφιάς, της δημιουργικής

ενασχόλησης και της ηρεμίας που προσφέρουν τα φυτά στον άνθρωπο, θα

εκπλαγείτε από τα πλεονεκτήματα και τα οφελήματα μίας πράσινης στέγης.

Διαβάστε προσεκτικά τις επόμενες παραγράφους και θα συμφωνήσετε μαζί

μας.

Οι πράσινες στέγες είναι κυριολεκτικά παλιές όσο κι άνθρωπος και

χρησιμοποιούνταν πολύ πριν τη σύλληψη της ιδέας της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Ήδη από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας,

στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο 8.000 π.Χ., οι άνθρωποι

άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να

εγκαθίστανται σε οικισμούς, οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως βάση την

εκτεταμένη οικογένεια.

Οι οικισμοί αυτοί, που είχαν το μέγεθος και τη δομή των σύγχρονων χωριών,

χτίζονταν από υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον,

όπως το χώμα με τη μορφή πηλού και φυτικές ύλες. Ιδιαίτερα οι φυτικές ύλες,

είτε στη ζωντανή είτε στην αποξηραμένη μορφή τους (φυτά και άχυρο)

αποτελούσαν κυρίαρχα υλικά δόμησης καθώς πρόσφεραν πολλαπλά οφέλη

στη θερμομόνωση τη στεγανοποίηση, τη σταθερότητα και την αισθητική

αυτών των πρώτων κατοικιών.

Το πρόβλημα έγινε ιδιαίτερα επιτακτικό για τους πολεοδόμους του Δυτικού

πολιτισμού στη δεκαετία του '60, με αποτέλεσμα την ανανέωση του

ενδιαφέροντος για τις παραδοσιακές οικιστικές μεθόδους και υλικά. Η

αναγκαιότητα για την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης στον σχεδιασμό και την

κατασκευή των κτιρίων οδήγησε στη δημιουργία της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής.

Οι πολεοδόμοι που ανταποκρίθηκαν πρώτοι προέρχονταν από τη Γερμανία

και την Ελβετία. Αποτέλεσμα ήταν η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τις

φυτεμένες στέγες και στις δύο χώρες. Οι αρχικές προσπάθειες για πράσινες

στέγες στη Γερμανία απέτυχαν για ένα πλήθος λόγων. Ένας από αυτούς ήταν

η ακατάλληλη στεγανοποίηση, που δημιούργησε μια επιφύλαξη για τις

φυτεμένες στέγες. Οι Γερμανοί πολεοδόμοι αντιμετώπισαν την πρόκληση με

την εγκαθίδρυση της της Εταιρείας Έρευνας, Ανάπτυξης και Κατασκευής

Γερμανικών Τοπίων το 1975 (German Landscape Research, Development

and Construction Society - FLL).

H FLL είναι ένας ανεξάρτητος μη-κερδοσκοπικός οργανισμός. Ιδρύθηκε από

οκτώ επαγγελματικές ενώσεις για "την βελτίωση των περιβαλλοντικών

συνθηκών μέσω της προώθησης και της διάδοσης της έρευνας πάνω στα

φυτά και της μεθοδευμένης εφαρμογής της". Είναι μόνο μία από τις σαράντα

επιτροπές που έχουν δημοσιεύσει μια εκτεταμένη λίστα οδηγιών και

συμβουλών κατασκευής. Η συγκεκριμένη εταιρεία εργάζεται πάνω στις

προδιαγραφές της τεχνολογίας των πράσινων στεγών για 25 χρόνια. Οι

"Οδηγίες για τον Σχεδιασμό, την Εκτέλεση και τη Συντήρηση των Κτηρίων με

Πράσινες Στέγες", που εξέδωσαν (γνωστών και ως FLL guidelines) αντανακλά

τις τελευταίες εξελίξεις στην αναγνωρισμένη ως κορυφαία, γερμανική

τεχνολογία. Παρότι οι Οδηγίες δεν προσφέρουν λύσεις σε όλα τα προβλήματα

των φυτεμένων δωμάτων, είναι ένα βασικό εργαλείο για την κατασκευή

αξιόπιστων πράσινων στεγών υψηλής ποιότητας.

Άμεσο αποτέλεσμα της δημιουργίας της FLL ήταν η ανάπτυξη της

δημοτικότητας των πράσινων στεγών στη Γερμανία. Μέχρι στιγμής, εκτιμάται

ότι το 10% των γερμανικών στεγών (35.000.000 τ.μ.) έχουν πρασινίσει. Στη

Γερμανία η φύτευση δωμάτων χρησιμοποιείται κυρίως ως μέθοδος για την

αντιμετώπιση της υπερχείλισης των ομβρίων υδάτων, γι' αυτό και έχουν

εφαρμοστεί νόμοι που προσφέρουν κίνητρα, αλλά και ποινές για να

ενθαρρύνουν την φύτευση των στεγών σε μεγάλη κλίμακα.

Πράσινες στέγες - Τύποι φύτευσης.

Εκτατικός τύπος φύτευσης

Ο εκτατικός τύπος φύτευσης είναι φύτευση ελαχίστων ή μικρών απαιτήσεων.

Έχει χαμηλό πάχος υποστρώματος φύτευσης (από 6 cm μέχρι 20 cm), δε

δημιουργεί μεγάλα πρόσθετα στατικά φορτία και δεν έχει μεγάλη οικονομική

επιβάρυνση. Τα φυτά που επιλέγονται είναι φυτά εδαφοκάλυψης και ποώδη,

έχουν ελάχιστες ή μικρές απαιτήσεις σε νερό, είναι ανθεκτικά στον άνεμο και

στο ψύχος, έχουν πολύ μικρό βάρος και χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση. Το

σύστημα αυτό βρίσκει πολλές εφαρμογές σε μη προσβάσιμες στέγες

κτιριακών εγκαταστάσεων, σε πρανή ή σε κτήρια τα οποία δεν είναι ικανά

παρά να φέρουν ελαφρύ πρόσθετο φορτίο βλάστησης

Εντατικός τύπος φύτευσης

Ο εντατικός τύπος φύτευσης είναι φύτευση μεσαίων ή αυξημένων

απαιτήσεων. Έχει πάχος μεγαλύτερο των 21 cm, δημιουργεί μεγαλύτερα

πρόσθετα στατικά φορτία και μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση από έναν

εκτατικό τύπο. Είναι φύτευση μεσαίων έως υψηλών απαιτήσεων σε νερό,

θρεπτικά συστατικά και συντήρηση. Ο εντατικός τύπος μεσαίων απαιτήσεων

περιλαμβάνει φυτά εδαφοκάλυψης, χαμηλούς θάμνους και χλόες, που στο

σύνολο τους δημιουργούν ένα τοπίο, το οποίο έχει χρώμα καθ' όλη τη

διάρκεια του έτους. Ο εντατικός τύπος αυξημένων απαιτήσεων περιλαμβάνει

ποικιλία φυτών, θάμνων και δέντρων, με τα οποία μπορούν να

δημιουργηθούν κήποι με υψηλή βλάστηση, με στοιχεία νερού και να

συνδυαστούν με στοιχεία «σκληρού τοπίου» (hard-landscape), όπως

πεζόδρομους ή δρόμους για τροχήλατα οχήματα.

Ημιεντατικός τύπος φύτευσης

Ο ημιεντατικός τύπος φύτευσης χαρακτηρίζεται από τα αντίστοιχα οφέλη και

μειονεκτήματα, αναλόγως του βαθμού διείσδυσης του προς τον εντατικό ή τον

εκτατικό τύπο. Γενικότερα, η αποτελεσματικότητα του δώματος σχετίζεται

άμεσα με την ποσότητα νερού που καταναλώνει, το κόστος συντήρησης του

για κλάδεμα, κούρεμα, λίπανση, αλλά και από το ύψος των φυτών που όσο

υψηλότερο είναι, τόσο πιο πιθανό είναι να ξεριζωθούν από δυνατούς

ανέμους.

Σε όλες τις μεγαλουπόλεις, η άναρχη και αυθαίρετη δόμηση και η

εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, έχει ως αποτέλεσμα την εξάλειψη όλων

των ελεύθερων χώρων πρασίνου (δημόσιοι αστικοί χώροι) και την

υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων αλλά και της εικόνας της

πόλης. Όλοι όσοι ζουν στις μεγαλουπόλεις αυτές, ψάχνουν μια ευκαιρία για να

αποδράσουν στα χωριά τους για να αναπνεύσουν καθαρό αέρα, καθώς στις

πόλεις οι περιβαλλοντικές συνθήκες έχουν γίνει πλέον μη ανεκτές.

Με την ανάπτυξη του πράσινου κινήματος το 1960, την ηλιακή και

βιοκλιματική αρχιτεκτονική και την οικολογική δόμηση, έχει αρχίσει να

βελτιώνεται η κατάσταση αυτή στις μεγαλουπόλεις. Δυστυχώς στην Ελλάδα,

είμαστε ακόμα σε πολύ αρχικό – μελετητικό στάδιο και δεν έχουμε αρκετά

παραδείγματα πράσινων στεγών, έχουμε όμως άπειρες τσιμεντένιες ταράτσες

ανεκμετάλλευτες και εγκαταλειμμένες, ή αυθαίρετα εκμεταλλευμένες οι οποίες

θα μπορούσαν να μετατραπούν σε νησίδες πράσινου συμβάλλοντας έτσι στην

αναβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Μελέτες

Η σημασία της χρήσης φυτεμένων στεγών για την αντιμετώπιση των

προβλημάτων κλιματισμού και μόνωσης των στεγών των σύγχρονων

πόλεων αντανακλάται στο πλήθος των μελετών που διεξάγονται τακτικά από

εγκεκριμένα επιστημονικά ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού για την

εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της συγκεκριμένης τεχνολογίας.

Καθώς η διεθνής βιβλιογραφία εμπλουτίζεται διαρκώς με ολοένα και

περισσότερες αποδείξεις για τα οφέλη των φυτεμένων δωμάτων,

παραθέτουμε στη συνέχεια ένα δείγμα από τις πιο σημαντικές σχετικές έρευνες.

Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν - State University of Michigan

Το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν (Michigan State University) σε

δημοσίευση του τον Σεπτέμβριο του 2009, απέδειξε ότι οι πράσινες στέγες

θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλείς την βοτανολόγο Κριστίν Γκέτερ (Kristin Getter)

και τον καθηγητή Μπραντ Ρόουε (Brad Rowe), ανακάλυψαν ότι η

αντικατάσταση των παραδοσιακών υλικών στέγασης με πράσινα φυτά σε μια

αστική περιοχή με πληθυσμό περίπου ένα εκατομμύριο, θα

ισοδυναμούσε με τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα που

εκπέμπεται από 10.000 αυτοκίνητα τύπου 4Χ4, μεσαίου μεγέθους.

Η μελέτη είναι η πρώτη του είδους που εξετάζει την δυνατότητα των

φυτεμένων δωμάτων να απορροφούν άνθρακα, κάτι που μπορεί να

επηρεάσει την κλιματική αλλαγή.

Η Γκέτερ και οι συνάδελφοι της είπαν ότι οι επιστήμονες γνώριζαν ότι τα

φυτεμένα δώματα μπορούν να απορροφήσουν επίσης διοξείδιο του

άνθρακα, ένα από σημαντικότερα αέρια του θερμοκηπίου που συμβάλλει στη

θέρμανση του πλανήτη, αλλά κανείς μέχρι τώρα δεν είχε μετρήσει το μέγεθος

αυτής της επίδρασης.

Οι επιστήμονες είπαν ακόμη, ότι μέτρησαν τα επίπεδα του άνθρακα σε

φυτά και δείγμα χώματος που συνέλεξαν από 13 φυτεμένα δώματα στο

Μίτσιγκαν και το Μέριλαντ, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο ετών.

Ανακάλυψαν ότι η φύτευση των στεγών μιας αστικής περιοχής, περί του ενός

εκατομμυρίου κατοίκων θα μπορούσε να κατακρατήσει περισσότερους

από 55.000 τόνους άνθρακα.

Ορισμός Πράσινης Στέγης – Φυτεμένου Δώματος

Ως Φυτεμένο Δώμα νοείται το δώμα το οποίο καλύπτεται από βλάστηση

που αναπτύσσεται σε ελεγχόμενες συνθήκες με οικονομικά και

περιβαλλοντικά οφέλη. Συμπεριφέρεται δε σαν οποιαδήποτε άλλη

βλάστηση στο έδαφος. Τα φυτεμένα δώματα είναι επίσης γνωστά ως

Πράσινες Στέγες, Οικολογικές Στέγες, Πράσινες Οροφές, Ταρατσόκηποι,

Roof gardens, Green roofs κ.α.

ε τον όρο «Πράσινη Στέγη», ονομάζουμε ένα δώμα το οποίο έχει μετατραπεί

σε κήπο, ο οποίος όμως αναπτύσσεται σε ελεγχόμενες συνθήκες με πολλά

περιβαλλοντικά αλλά και οικονομικά οφέλη.

Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα που μπορούν να πείσουν κάποιον σήμερα

να αποφασίσει να αλλάξει το δώμα ή την ταράτσα του σε μία Πράσινη Στέγη.

Καταρχάς με μια τέτοια εφαρμογή μειώνει σημαντικά το κόστος θέρμανσης

του κτιρίου, διότι η διαστρωμάτωση ανάλογα με το πάχος της λειτουργεί ως

επιπλέον θερμομόνωση και μειώνει τις απώλειες θέρμανσης.

Ταυτόχρονα μειώνει και το κόστος ψύξης εξοικονομώντας ενέργεια και

χρήματα, εφόσον η θερμοκρασία εντός του κτιρίου τους καλοκαιρινούς μήνες,

διατηρείται περίπου 10-15 βαθμούς κάτω από την εξωτερική. Βελτιώνει την

ισορροπία του οικοσυστήματος εντός των πόλεων, δημιουργώντας

μικροκλίμα το οποίο απορροφά μεγάλη ποσότητα σκόνης και νέφους

καθώς ταυτόχρονα μειώνει την ηχορύπανση. Μέσω της φωτοσύνθεσης των

φυτών παράγεται περισσότερο οξυγόνο στην ατμόσφαιρα και μειώνεται το

διοξείδιο του άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται το ευρύτερο

οικοσύστημα και αναβαθμίζεται το άμεσο περιβάλλον βοηθώντας στη μείωση

του «φαινομένου της θερμικής νησίδας». Πολύ σημαντικός παράγοντας

είναι η επίτευξη καλύτερης εκτόνωσης του αποχετευτικού δικτύου καθώς τα

όμβρια ύδατα απορροφώνται από το φυτεμένο δώμα και μειώνεται η

απορροή τους στους υπονόμους.

Εκτός από περιβαλλοντικά και ενεργειακά, υπάρχουν και πολλά οικονομικά

οφέλη τα οποία προσφέρει ένα φυτεμένο δώμα. Είναι πολύ σημαντικό για έναν

ιδιοκτήτη να γνωρίζει ότι η μόνωση του δώματος προστατεύεται από

εξωτερικούς παράγοντες που θα μείωναν τη διάρκεια ζωής της. Σημαντικό

επίσης είναι ότι το κτίριο αναβαθμίζεται αισθητικά και συνεπώς αυξάνεται η

εμπορική του αξία. Το γεγονός ότι υπάρχουν περισσότεροι χώροι προς

εκμετάλλευση, οδηγεί ομοίως στην αύξηση της αξίας του ακινήτου.

Η ύπαρξη μιας πράσινης στέγης σε μια αστική περιοχή συμβάλει στην ενίσχυση

της ψυχικής υγείας και ηρεμίας και φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά.

Μια νέα τάση που αναπτύσσεται στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις είναι η

γεωργική παραγωγή - καλλιέργεια στις στέγες. Ένα πλεονέκτημα των

φυτεμένων δωμάτων το οποίο ευνοεί την βιώσιμη ανάπτυξη, την ενασχόληση

με τη γη και την δημιουργία σε ένα αστικό κέντρο.

Κάθετος Κήπος

Οι κάθετοι κήποι αποτελούν μία από τις πιο καινοτόμες και δημοφιλείς τάσεις

στο χώρο της αρχιτεκτονικής και του Landscape Design παγκοσμίως.

Εμφανίστηκαν πρόσφατα ως μία από τις πλέον ενδεδειγμένες, καλαίσθητες και

οικολογικές λύσεις για το αστικό τοπίο.

Με τον όρο «κάθετος κήπος» εννοούμε τη φύτευση πάνω στις κάθετες

επιφάνειες των κτιρίων. Αυτό επιτυγχάνεται είτε με φυτοδοχεία τα οποία

στηρίζονται στον τοίχο του κτιρίου, είτε με ένα εξειδικευμένο σύστημα, το οποίο

περιλαμβάνει έναν ανθεκτικό μεταλλικό σκελετό, ένα φύλλο PVC, μη

βιοαποικοδομήσιμες μεμβράνες και μία ποικιλία φυτών τα οποία προσαρτώνται

σε αυτές. Και στις δύο μεθόδους εφαρμόζεται σύστημα αυτόματης άρδευσης

για την ομαλή ανάπτυξη των φυτών και την εξοικονόμηση νερού αφού

παρέχεται και η δυνατότητα ανακύκλωσής του.

Εκτός από τα πλεονεκτήματα κάθε νευρώνα πρασίνου σε μία πόλη, όπως η

απορρόφηση των ρύπων, η παραγωγή οξυγόνου και η μείωση της

θερμοκρασίας, ένας κάθετος κήπος συμβάλλει και στην ενεργειακή

συμπεριφορά του κτιρίου. Λειτουργεί σαν υλικό θερμομόνωσης και

ηχομόνωσης. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως «φυσικό

κλιματιστικό», αφού έρευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε, ότι

στα δωμάτια που εφάπτονται με τη φύτευση η θερμοκρασία πέφτει 5-6ºC κατά

τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, οι κάθετοι κήποι λειτουργούν και ως

εργαλείο διαφοροποίησης των κτιρίων από την αστική ομοιομορφία,

μεταλλάσσοντας τη νεκρή και μονότονη επιφάνεια του τσιμέντου σε μία ζωτική

πράσινη επιφάνεια που εναλλάσσεται μαζί με τις εποχές του χρόνου!

Ελλάδα

Εξωτερικό

Γιατί Πράσινες Στέγες;

Η πυκνή και ανεξέλεγκτη δόμηση στα αστικά κέντρα και η απουσία υπαίθριων

χώρων πρασίνου εντείνουν το φαινόμενο των αστικών θερμικών νησίδων,

όπως επίσης και τα προβλήματα μειωμένης ατμοσφαιρικής υγρασίας και

μόλυνσης της ατμόσφαιρας.

Οι πράσινες στέγες, γνωστές και ως ταρατσόκηποι, οροφόκηποι, οικοστέγες,

πρασινες οροφές, φυτοδώματα roof gardens κλπ, συμβάλλουν στην αύξηση

των υπαίθριων χώρων πρασίνου, με πολλαπλά περιβαλλοντικά ενεργειακά

οφέλη και οικονομικά οφέλη.

Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων σύμφωνα με την ολοκληρωμένη

τεχνολογία κατασκευής αποτελεί μια σύγχρονη εφαρμογή αρχιτεκτονικού και

περιβαλλοντικού σχεδιασμού.

Πράσινο Δώμα: Ενεργειακά - Οικονομικά Οφέλη

1. Ενίσχυση της θερμομόνωσης του κτιρίου - Μείωση της κατανάλωσης

ενέργειας

Το φυτεμένο δώμα ενισχύει τη θερμομόνωση και

μειώνει τις ενεργειακές απώλειες και τις θερμικές ανταλλαγές με το

περιβάλλον.

Τα συστήματα υποδομής πράσινων στεγών egreen - ZinCo συμβάλλουν

αποτελεσματικά στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς αυξάνουν τη

θερμοχωρητικότητα του δώματος, με αποτέλεσμα την εξομάλυνση των

μεταβολών του εξωτερικού περιβάλλοντος στο εσωτερικό των κτιρίων. Η

εφαρμογή της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης egreen - ZinCo προστατεύει

το δώμα από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία, βελτιώνει τις συνθήκες θερμικής

άνεσης και συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας που καταναλώνεται για

ψύξη και θέρμανση του κτιρίου.

2. Ενίσχυση της αναμενόμενης διάρκειας ζωής του κτιρίου

Ο οροφόκηπος ενός κτιρίου προστατεύει τα

υποκείμενα μονωτικά υλικά από φθορές που θα προκαλούσε η έκθεσή τους

στον ήλιο, στην υπεριώδη ακτινοβολία και στις μεγάλες αυξομειώσεις της

θερμοκρασίας.

Τα φυτά λόγω της ανακλαστικής τους ικανότητας, αλλά και λόγω της

απορρόφησης σημαντικού ποσοστού της ηλιακής ακτινοβολίας για τις

βιολογικές τους λειτουργίες (φωτοσύνθεση, εξάτμιση - διαπνοή),

προστατεύουν το κτίριο από τα θερμικά φορτία της ηλιακής ακτινοβολίας και

αυξάνουν την διάρκεια ζωής του.

Η ύπαρξη φυτών στο κέλυφος του κτιρίου ελαχιστοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα

καταστρεπτικά αποτελέσματα ακραίων καιρικών φαινομένων (άνεμος, χαλάζι,

δυνατές βροχές) και μειώνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς.

3. Διαχείριση νερού στα συστήματα υποδομής πράσινων στεγών

Οι πράσινες στέγες συμβάλλουν στην διαχείριση

των όμβριων υδάτων, ενώ ανάλογα με την διαστρωμάτωση του φυτεμένου

δώματος, η απορροή του νερού μπορεί να μειωθεί έως και 90%, με

αποτέλεσμα την αποφόρτιση των δικτύων ομβρίων των αστικών κέντρων.

Σύμφωνα με πειραματικές μελέτες, αν η τεχνολογία της οικοστέγης

εφαρμοστεί εκτεταμένα στον αστικό ιστό, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην

εξοικονόμηση πόρων από την αποφυγή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας

και διάβρωσης του εδάφους.

To ποσοστό του νερού που συγκρατείται σε έναν ταρατσόκηπο εξαρτάται από

το σύστημα υποδομής, το είδος και το ύψος του υποστρώματος ανάπτυξης

φυτών, τα είδη των φυτών και το κλίμα της περιοχής. Κατά τους θερινούς

μήνες η συγκράτηση νερού μπορεί να φτάσει το 70-90% ενώ κατά τους

χειμερινούς μήνες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 40-50%.

4. Παραγωγή ενέργειας στη στέγη

Τα πράσινα δώματα συμβάλλουν σημαντικά

στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και στην ενίσχυση της απόδοσης των

φωτοβολταϊκών όταν συνδυάζονται με αυτά. Η τοπική μείωση της

θερμοκρασίας σε μια πράσινη στέγη, που οφείλεται στην εξάτμιση της

υγρασίας αλλά και στην διαπνοή των φυτών βελτιστοποιεί την λειτουργία των

φωτοβολταταϊκών πάνελ και συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής

ενέργειας στην στέγη.

5. Αξιοποίηση ανεκμετάλευτων χώρων στα κτίρια

Η δημιουργία πράσινων δωμάτων είναι μια σύγχρονη

πρακτική για τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση ενός κτιρίου. Οι

πράσινες στέγες μετατρέπουν ανεκμετάλλευτους χώρους σε δημιουργικούς

χώρους, ξεκούρασης, ανάπαυλας και αναψυχής.

Τα φυτεμένα δώματα συμβάλλουν στην ανάκτηση των χαμένων χώρων

πρασίνου από το έδαφος. Η αύξηση της εκμεταλλεύσιμης επιφάνειας του

ακινήτου αυξάνει ταυτόχρονα την εμπορική του αξία.

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΕΓΕΣ

Οι πράσινες στέγες είναι κυριολεκτικά παλιές όσο κι άνθρωπος και

χρησιμοποιούνταν πολύ πριν τη σύλληψη της ιδέας της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Ήδη από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας,

στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο 8.000 π.Χ., οι άνθρωποι

άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να

εγκαθίστανται σε οικισμούς, οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως βάση την

εκτεταμένη οικογένεια.

Οι οικισμοί αυτοί, που είχαν το

μέγεθος και τη δομή των

σύγχρονων χωριών, χτίζονταν από

υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία

στο φυσικό περιβάλλον, όπως το

χώμα, με τη μορφή πυλού και οι

φυτικές ύλες. Ιδιαίτερα οι φυτικές

ύλες, είτε στη ζωντανή είτε στην

αποξηραμένη μορφή τους (φυτά και

άχυρο π.χ.), αποτελούσαν κυρίαρχα υλικά δόμησης καθώς πρόσφεραν

πολλαπλά οφέλη στη θερμομόνωση, τη στεγανοποίηση, τη

σταθερότητα και την αισθητική αυτών των πρώτων κατοικιών.

Από την αυγή του πολιτισμού

Η ανάπτυξη και οι άνθηση των αγροτικών

κοινωνιών μεταμόρφωσε τα πρώτα χωριά σε

κωμοπόλεις πολλών χιλιάδων κατοίκων,

όπου η φύτευση των στεγών συνέχισε να

είναι δημοφιλής με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ένα από αυτά είναι "Οι Κρεμαστοί Κήποι

της Βαβυλώνας", οι οποίοι μνημονεύονται

μέχρι σήμερα ανάμεσα στα Επτά Θαύματα

του αρχαίου κόσμου.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα οι άνθρωποι εξακολούθησαν τις ίδιες

πρακτικές δόμησης. Τα δείγματα κελτικής αρχιτεκτονικής, που βλέπουμε στα

Χάιλαντς της Σκωτίας, την Ουαλλία και την Ιρλανδία, μας δίνουν μια καλή

εικόνα για τη χρήση του φυτεμένου δώματος μέχρι και μετά την Αναγέννηση.

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά

παραδείγματα της χρήσης φυτικών

υλικών στις στέγες κατά τη διάρκεια

της Ελισαβετιανής εποχής είναι οι

κατοικίες του Σέξπιρ και της

συζύγου του, Αν Χάθαγουεϊ, στο

Στάτφορντ. Και τα δύο κτήρια, που

χρονολογούνται από τα μέσα του

1.500 μ.Χ. και βρίσκονται σε

άψογη κατάσταση, είναι επισκέψιμα προσφέροντάς μας μια καθαρή εικόνα

της αρχιτεκτονικής της εκείνης της περιοδου.

Στη σύγχρονη εποχή

Η βιομηχανική επανάσταση και όλο το δεύτερο στάδιο της εξέλιξης του

ανθρώπινου πολιτισμού, επέφεραν θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής

σε όλον τον πλανήτη. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές αλλαγές ανάμεσα τους

ήταν η ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων που εξυπηρετούσαν τον

αστικοποιημένο νέο τρόπο ζωής, και ειδικότερα τη διαμόρφωση μονάδων

παραγωγής (εργοστασίων) και αγορών για την πώληση των προϊόντων της

βιομηχανίας.

Τα εργοστάσια και οι αγορές

χρειάζονταν εργάτες και

καταναλωτές, οι οποίοι

συγκεντρώνονταν σε αστικά κέντρα

τα οποία είχαν τη μορφή

σύγχρονων πόλεων. Η μαζική

παραγωγή και η ευρεία

κατανάλωση έφεραν μαζί τους την

δυνατότητα και την αναγκαιότητα για την ανάπτυξη των μεγάλων αστικών

κέντρων σε ευρεία κλίμακα.

Νέα υλικά -νέα προβλήματα

Συνεπώς, οι παραδοσιακές μέθοδοι δόμησης και τα παραδοσιακά υλικά

αντικαταστάθηκαν από βιομηχανικές μεθόδους και υλικά. Η επεξεργασία των

υλικών έγινε ευφικτή και θεμιτή κι έτσι τα φυσικά δομικά υλικά

εγκαταλείφθηκαν και αντικαταστάθηκαν από τούβλα, κεραμίδια, τσιμέντο και

ατσάλι. Το αποτέλεσμα είναι εμφανές από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Καλκούτα

κι από το Ρέικιαβικ μέχρι το

Γιοχάνσεμπουργκ.

Παράλληλα, η ανάπτυξη των

σύγχρονων αστικών κέντρων

έφερε μαζί της ένα πλήθος

σοβαρών προβλημάτων. Τα νέα

υλικά και οι νέες μέθοδοι δόμησης

σε συνδυασμό με την βιομηχανική

και καταναλωτική δραστηριότητα

για την εξυπηρέτηση των

βιομηχανικών και καταναλωτικών αναγκών συγκρούονται με τις ανάγκες

ισορροπίας της βιόσφαιρας σε πολλά επίπεδα. Έτσι, οι βιομηχανικές

δραστηριότητες, ο υλικός καταναλωτισμός, τα υλικά και οι μέθοδοι δόμησης

έχουν φέρει πλέον την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα αντιμέτωπη με την

υποβάθμιση τόσο της βιόσφαιρας, όσο και πολλών από τους μηχανισμούς

υποστήριξης της ζωής από τους οποίους εξαρτώμαστε και οι οποίοι

απειλούνται.

Οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες πόλεις

μπορούν να επικεντρωθούν στη δημιουργία των θερμικών νησίδων, στην

υπερχείληση των όμβριων υδάτων (νερών της βροχής), στην ανησυχητική

εξάπλωση σοβαρών σωματικών, ψυχικών και νευρικών παθήσεων με μορφή

επιδημίας, στην απώλεια του φυσικού τοπίου ως καταφύγιο της πανίδας, στον

περιορισμό της βιοποικιλότητας κ.α. Όλα αυτά είναι σημαντικά ζητήματα

που καλείται να λύσει η σύγχρονη επιστημονική κοινότητα.

Επιστροφή στις φυσικές λύσεις

Το πρόβλημα έγινε ιδιαίτερα επιτακτικό για τους πολεοδόμους του Δυτικού

πολιτισμού στη δεκαετία του 1960 με αποτέλεσμα την ανανέωση του

ενδιαφέροντος για τις παραδοσικές οικιστικές μεθόδους και υλικά. Η

αναγκαιότητα για την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης στον σχεδιασμό και την

κατασκευή των κτιρίων, οδήγησε στη δημιουργία της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Οι πολεοδόμοι που ανταποκρίθηκαν πρώτοι προέρχονταν

από τη Γερμανία και την Ελβετία. Ως αποτέλεσμα ήταν η αναζωπύρωση του

ενδιαφέροντος για τις φυτεμένες στέγες και στις δύο χώρες.

Οι αρχικές προσπάθειες για πράσινες στέγες στη Γερμανία απέτυχαν για ένα

πλήθος λόγων. Ένας από αυτούς ήταν η ακατάλληλη στεγανοποίηση, που

δημιούργησε μια επιφύλαξη για τις φυτεμένες στέγες. Οι γερμανοί πολεοδόμοι

αντιμετώπισαν την πρόκληση με την εγκαθίδριση της της Εταιρείας Έρευνας,

Ανάπτυξης και Κατασκευής Γερμανικών Τοπίων το 1975

Η Ελληνική απάντηση

Στην Ελλάδα έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για την εφαρμογή των

πράσινων στεγών, με ελάχιστη, ή και καθόλου επιτυχία. Για την ακρίβεια

σημειώθηκαν και πολλές θεαματικές αποτυχίες που είχαν ως αποτέλεσμα την

περιορισμένη χρήση αυτής της εξαιρετικής ιδέας στη χώρα.

Τρία ήταν τα βασικά προβλήματα σ' αυτές τις προσπάθειες. Το πρώτο

πρόβλημα ήταν το στατικό φορτίο των διαθέσιμων συστημάτων που

εφαρμόζονταν στην σεισμογενή ζώνη που ανήκει η Ελλάδα. Το δεύτερο

πρόβλημα ήταν οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες της χώρας, ενώ η

ύστατη πρόκληση ήταν οι αυξημένες ανάγκες άρδευσης και συντήρησης

των υφιστάμενων συστημάτων.

Όλες αυτές τις προκλήσεις αντιμετώπισε αποτελεσματικά η ερευνητική ομάδα

της εταιρείας "Οικοστέγες" που συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά το 2002 με

στόχο να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα και να παράγει το υπερ-ελαφρύ,

αυτοσυντηρούμενο, σύστημα που πλέον έχει καθιερωθεί και

ωςΟικοστέγες.

Οφέλη

Όλα τα είδη φυτεμένης, πράσινης στέγης -είτε την αποκαλούμε πράσινη

ταράτσα, φυτεμένο δώμα, ή Οικοστέγη- αναβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα

ζωής μας, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη τόσο στους ιδιοκτήτες τους,

όσο και στην πόλη αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Οικονομία:

Η θερμοκρασία στην επιφάνεια μιας ταράτσας μπορεί να φθάσει τους

80°C. Παράλληλα, η θερμοχωρητικότητα των δομικών υλικών αυξάνει

την ενέργεια που απαιτείται για την ψύξη του κτιρίου.

Όμως, τα φυτά σε ένα φυτεμένο δώμα απορροφούν τη ζέστη για τις

ανάγκες του μεταβολισμού τους. Επίσης, μία Οικοστέγη θερμαίνεται

και ψύχεται πολύ πιο αργά σε σχέση με ένα δώμα στο οποίο δεν έχει

εφαρμοστεί το σύστημα. Ως συνέπεια, το κτήριο κλιματίζεται πιο

αποτελεσματικά, με μηχανήματα ή χωρίς, ενώ το όλο σύστημα

προσφέρει άμεσα αλλά μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη.

Αμεσα:

o Μείωση της επιφανειακής θερμοκρασίας της ταράτσας έως 45°

C, σε σχέση με ένα συμβατικό δώμα. Σταθεροποίηση της

επιφανειακής θερμοκρασίας κατά τις θερμότερες μέρες και

ώρες του χρόνου σε <35° C.

o Μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας του κτιρίου έως 10°C

τους θερινούς μήνες.

o Μείωση της απώλειας θερμότητας από το εσωτερικό του

κτηρίου τους χειμερινούς μήνες.

o Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου έως

50%.

Μακροπρόθεσμα:

o Οικονομία στο πετρέλαιο θέρμανσης 2 λίτρα/μ²/χρόνο, με

αποτέλεσμα την απόσβεση κόστους τοποθέτησης της

Οικοστέγης μέσα σε 4 – 5 χρόνια με τις υπάρχουσες τιμές

πετρελαίου.

o Παράλληλα, το πράσινο προστατεύει την επιφάνεια του δώματος

και της στεγανωτικής στρώσης από τις καιρικές συνθήκες

(βροχόπτωση, χιόνι, χαλάζι) την ακτινοβολία UV, αλλά και τις

μηχανικές καταπονήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ο διπλασιασμός

του χρόνου ζωής του δώματος και της στεγανωτικής στρώσης

από τα 30 έτη, σε περισσότερα από 60 έτη εξοικονομώντας

χρήματα για τον ιδιοκτήτη από το κόστος επαναστεγανοποίησης

και επισκευής του σκυροδέματος. Άρα έχουμε σημαντική μείωση

στο κόστος συντήρησης του κτιρίου.

Επένδυση

Αύξηση της εμπορικής και της αντικειμενικής αξίας των κτιριακών

εγκαταστάσεων (εργοστάσια, αποθήκες, γραφεία κ.λπ.) λόγω της

υψηλής βαθμολόγησης τους στην ενεργειακή ταυτότητα του κτιρίου.

Μέσω του περιορισμού του εύρους της ετήσιας διακύμανσης της

θερμοκρασίας, από τους 60°C< σε ένα μη φυτεμένο δώμα, σε μόλις

10°C σε ένα δώμα με Οικοστέγη, περιορίζουμε την καταπόνηση του

κτηρίου από τις θερμικές συστολές και διαστολές με θετικές

συνέπειες για τη ζωή του.

Πυροπροστασία

Τα πράσινα δώματα

προστατεύουν τα κτίρια από τη

φωτιά. Έρευνα που διεξήχθη

στο Βερολίνο για την αντίσταση

ενός πράσινου δώματος στη

φωτιά βρέθηκε ότι τα φυτεμένα

δώματα εμποδίζουν την

εξάπλωση της φωτιάς καλύτερα από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό

οφείλεται στην κατακράτηση νερού από τα παχύφυτα που

χρησιμοποιούνται για τη φύτευση (Kohler,2004). Μάλιστα, στο

"καταφύγιο ταινιών" στο UFA Studios στο Μπάμπελσμπεργκ της

Γερμανίας, που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1930 για την

αποθήκευση σημαντικών έργων (όπως ταινίες της Μάρλεν Ντίντριχ), για

την ενίσχυση της πυρασφάλειας χρησιμοποίησαν φυτεμένα δώματα

σε συνδυασμό με χοντρούς εσωτερικούς τοίχους (Kohler, 2003).

Αισθητική αναβάθμιση

Το φυτεμένο δώμα συμβάλει καταλυτικά στη βελτίωση της αισθητικής

του κτηρίου, καθώς δημιουργεί έναν όμορφο χώρο αναψυχής στην

στέγη. Έτσι προωθεί την αισθητική αναβάθμιση της κάθε γειτονιάς αλλά

και ολόκληρης της πόλης.

Ηχομόνωση

Ο αέρας που βρίσκεται παγιδευμένος στο υπόστρωμα και η πολυσχιδής

επιφάνεια των φυτών έχουν ηχομονωτική δράση, μειώνοντας τον

εξωτερικό θόρυβο τουλάχιστον κατά 10 decibel χαμηλότερα, σε

σχέση με μία συμβατική μόνωση. Ως αποτέλεσμα, η πράσινη στέγη

αποτελεί την ιδανική λύση για τα κτίρια που βρίσκονται κοντά σε ισχυρές

πηγές θορύβου (λεωφόρους, εργοστάσια, αεροδρόμια κλπ).

Προστασία από την

Ηλεκτρομαγνητική

Ακτινοβολία

Έρευνα που έγινε στο

Μόναχο και στην πόλη

Κάσσελ της Γερμανίας

(Herman, 2003) έδειξε ότι η

διείσδυση

ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και μικροκυμάτων σε κτίριο μετά την

εγκατάσταση φυτεμένου δώματος μειώθηκε κατά 99,4%.

Αντιπλημμυρική Προστασία

Πάνω από το 75% των των νερών της βροχής μιας πόλης καταλήγει στα

φρεάτια αποχέτευσης. Στις ισχυρές καταιγίδες, η συσσώρευση αυτών

των όμβριων υδάτων δημιουργεί κορρεσμό στο αποχετευτικό σύστημα

με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πλημμύρες, με πολύ μεγάλο κόστος

για τους Δήμους. Παράλληλα η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των

επικαθημένων βαρέων σωματιδίων, που παρασύρονται από το νερό της

βροχής, μεταφέρεται στη θάλασσα και περνάει στο πόσιμο νερό. Ένα

φυτεμένο δώμα κατακρατά και φιλτράρει το 75% της ποσότητας των

νερών της βροχής, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη

αλλά και προστατεύοντας το νερό, από τη μόλυνση.

Λύση στο πρόβλημα των θερμικών νησίδων

Το φαινόμενο των θερμικών νησίδων μεταβάλει δραματικά το μικροκλίμα

μιας πόλης. Το δομημένο αστικό τοπίο απορροφά την ηλιακή θερμική

ακτινοβολία, λειτουργώντας ουσιαστικά σαν φούρνος. Συγχρόνως τα

οχήματα και τα κλιματιστικά μηχανήματα αυξάνουν με την λειτουργία

τους τη θερμοκρασία της πόλης. Ως αποτέλεσμα, η διαφορά

θερμοκρασίας ανάμεσα σε έναν πυκνοδομημένο αστικό χώρο και τα

προάστειά του να φτάνει στους 6-10°C. Τα πράσινα δώματα

θερμομονώνουν και σκιάζουν τα κτίρια βοηθώντας στο δροσισμό

τους και κατ' επέκταση τον δροσισμό της πόλης, συμβάλλοντας

δραματικά στην επίλυση του φαινομένου των θερμικών νησίδων.

Βελτίωση στην ποιότητα του αέρα

Τα φυτά χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας και

παράγουν οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης. Παράλληλα, τα πράσινα

δώματα μειώνουν το φαινόμενο των θερμικών νησίδων, που είναι μία

από τις πηγές δημιουργίας του όζοντος το οποίο επιβαρύνει την πόλη.

Επίσης, τα φυτεμένα δώματα κατακρατούν τα βαρέα μέταλλα της

ατμόσφαιρας, καθώς τα φυτά τους τρέφονται από αυτά. Έτσι, οι

φυτεμένες στέγες εμπλουτίζουν με οξυγόνο την ατμόσφαιρα, ενώ

εμποδίζουν τα βαρέα μέταλλα από το να εισέλθουν στον κύκλο του

νερού και τελικά να καταλήξουν στο ποτήρι μας.

Πως Λειτουργούν

Ένα φυτεμένο δώμα, ή πράσινη στέγη λειτουργεί σαν ένας πνεύμονας

για το περιβάλλον της πόλης, φιλτράροντας τα επιβλαβή στοιχεία της

ατμόσφαιρας και εμπλουτίζοντάς την με καθαρό οξυγόνο.

Ένα φυτεμένο δώμα μόλις 6 τετραγωνικών μέτρων, απορροφά κάθε

χρόνο 2,5 κιλά σκόνης, ρύπων, γύρης και άλλων αιωρούμενων

σωματιδίων. Ανάμεσά τους και τα περιβόητα: μονοξείδιο του άνθρακα,

διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου, όζον (Ο3) κ.λπ., που μας

βασανίζουν με την παρουσία τους πάνω από την πρωτεύουσα εδώ και

χρόνια.

Ειδικότερα, μόλις ένα τετραγωνικό μέτρο πράσινης στέγης φιλτράρει σε

έναν χρόνο γύρω στα 200 γραμμάρια, σκόνης αεροζόλ και

αιωρούμενων σωματιδίων του νέφους. Αν η ποσότητα σας φαίνεται

μικρή, αρκεί να αναλογιστείτε πόσο μικρό βάρος έχει ο αέρας...

Τα φυτά που χρησιμοποιούμε στα φυτεμένα δώματα "συλλαμβάνουν"

και κατακρατούν στο φύλλωμά τους τα βαρέα μέταλλα που

υπάρχουν στον αέρα και στο νερό της βροχής, επειδή τους είναι χρήσιμα

για να τραφούν.

Μειώνουν δραστικά την ατμοσφαιρική θερμοκρασία μέσω της

αναπνοής των φυτών, σε ποσοστό μέχρι και 50% τους θερινούς μήνες.

Διασπούν το διοξείδιο του άνθρακα μετατρέποντάς το σε οξυγόνο,

μέσω της φωτοσύνθεσης.

Τι Προσφέρουν

Κάθε Οικοστέγη, φυτεμένο δώμα, πράσινη στέγη ή όπως αλλιώς προτιμάτε

να ονομάζετε μια πράσινη ταράτσα, αναβαθμίζει το περιβάλλον της

πόλης, χαμηλώνοντας τη θερμοκρασία, προσφέροντας άπλετα πολύτιμο

οξυγόνο και προστατεύοντας μας από τη μόλυνση.

Μόλις 1,5 τετραγωνικό μέτρο πράσινου δώματος παράγει αρκετό

οξυγόνο για να καλύψει τις ετήσιες ανάγκες ενός ενήλικα για

καθαρό αέρα. Μπορεί να ακούγεται λίγο, αλλά αν το υπολογίσουμε

διαφορετικά, μόλις 6 τετραγωνικά μέτρα πράσινου δώματος

καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες σε οξυγόνο μιας τετραμελούς

οικογένειας.

Μειώνοντας δραστικά την ατμοσφαιρική θερμοκρασία μέσω της

αναπνοής των φυτών, περιορίζουν την αύξηση του νέφους.

Βελτιώνουν την ποιότητα του νερού που πίνουμε: φιλτράροντας τα

βαρέα μέταλλα, τα εμποδίζουν να εισέλθουν στο υπέδαφος και από εκεί

να διεισδύσουν στο νερό που πίνουμε.

Φιλτράροντας τον αέρα από τους ρύπους και τη γύρη, περιορίζουν τις

αλλεργίες.

Καθαρίζοντας τον αέρα, βοηθούν ιδιαίτερα τα άτομα με αυξημένες

ανάγκες σε καθαρό αέρα, όπως τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι, και όσοι

υποφέρουν από ασθένειες του αναπνευστικού, οι οποίοι αναγκάζονται

να κλειστούν στο σπίτι τις μέρες με βεβαρημένη ατμόσφαιρα.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που τόσο οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, και της Βρετανίας

λαμβάνουν μέτρα, προσφέροντας οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις

για την εξάπλωση της εφαρμογής. Ιδιαίτερα σε μεγαλουπόλεις όπως η Νέα

Υόρκη και το Λονδίνο όπου το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής μόλυνσης είναι

ιδιαίτερα αυξημένο, οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών, μετά από σημαντικές

έρευνες θεωρούν πλέον γεγονός ότι οι πράσινες στέγες είναι το μοναδικό

μέτρο που μπορεί να λύσει το πρόβλημα.

Ποια Eίδη Yπάρχουν

Οι πράσινες στέγες κατατάσσονται σε τρία διαφορετικά είδη, αναλόγως του

είδους της βλάστησης που χρησιμοποιείται, του βάθους του απαραίτητου

υποστρώματος και του βαθμού της φροντίδας που χρειάζονται για την

συντήρηση τους.

Επιπλέον, η επιλογή του είδους της φυτεμένης στέγης μπορεί να επηρεαστεί

από τη χρήση για την οποία προορίζεται, καθώς και από το γεωγραφικό

σημείο όπου βρίσκεται. Βέβαια, αυτές οι παράμετροι δεν αποτελούν

δεσμευτικό κριτήριο στην κατάταξη, αφού ένα φυτεμένο δώμα με γκαζόν στο

Βανκούβερ ανήκει στον εκτατικό τύπο φυτεμένου δώματος, ενώ ένα φυτεμένο

δώμα με γκαζόν στην Αθήνα χαρακτηρίζεται εντατικό, λόγω των αυξημένων

αναγκών του σε άρδευση και συντήρηση.

Έτσι, ένα φυτεμένο δώμα μπορεί να ανήκει στον εκτατικό (extensinve), στον

ημιεντατικό (semi extensive), ή στον εντατικό (intensive) τύπο, σύμφωνα με

τα επιμέρους χαρακτηριστικά του:

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Εδώ και πολλά χρόνια τα φυτεμένα δώματα χρησιμοποιούνται ολοένα και

περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσμο, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον

δημόσιο τομέα. Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ιαπωνία κι από Ευρώπη μέχρι την

Αυστραλία, μεγάλες και μικρές εταιρείες και οργανισμοί υιοθετούν την

πρακτική των πράσινων στεγών, ως μια χειροπιαστή αναγνώριση της

εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους.

Ως επί το πλείστον οι εταιρείες που εφαρμόζουν φυτεμένο δώμα στις στέγες

τους επιλέγουν είτε τον εκτατικό, είτε τον ημιεντατικό τύπο, για να

συνδυάσουν τα περισσότερα οφέλη, τόσο από περιβαλλοντική, όσο και από

οικονομοτεχνική άποψη.

Άλλωστε, η ανεκτίμητη προσφορά των φυτεμένων στεγών στο ευρύτερο

περιβάλλον ενισχύει το προφίλ της αυξημένης περιβαλλοντικής

ευαισθησίας του φορέα, ενώ αντισταθμίζει άμεσα πολλές από τις

αναπόφευκτες επιπτώσεις της επιχειρηματικής του δραστηριότητας.

Επιχειρήσεις με Φυτεμένο Δώμα

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του

διεθνούς αεροδρομίου του Άμστερνταμ

(Schiphol International Airport), ενός από

τους πρώτους οργανισμούς που έχει

εφαρμόσει την πρακτική των φυτεμένων

δωμάτων από το 1994, σε μια έκταση

73.000 τμ., πάνω σε έξι διαφορετικά

κτήρια.

Επίσης χαρακτηριστικό είναι το

παράδειγμα της ισπανικής τράπεζας Ντι

Σανταντέρ (Banco di Santander), που το

2005, εγκατέστησε στο κεντρικό της

κτήριο, λίγο έξω από τη Μαδρίτη, το

μεγαλύτερο φυτεμένο δώμα του

κόσμου σε μια επιφάνεια 100.000 τμ. Και

μόνο η θέα της τεράστιας έκτασης πρασίνου που καλύπτει τη στέγη της

τράπεζας, αρκεί για να πείσει ακόμα και τους πλέον δύσπιστους

οικονομολόγους για τα οικολογικά και οικονομικά πλεονεκτήματα που έχουν

τα φυτεμένα δώματα.

Στις ΗΠΑ, εκτός της φημισμένης πράσινης

στέγης του δημαρχείου του Σικάγο -η

οποία εγκαταστάθηκε το 2001 και έκτοτε

το Δημαρχείο δεν χρησιμοποιεί

κλιματιστικά μηχανήματα σε κανέναν

από τους ορόφους του- είναι αυτό της

αυτοκινητοβιομηχανίας Ford που

εγκαταστάθηκε το 2003 στο εργοστάσιο της εταιρείας, στο Ντίαρμπορν του

Μίσιγκαν, σε μια επιφάνεια 42.177 τμ.

"Όταν μιλούσαμε γι' αυτό όλοι νόμιζαν ότι μιλάμε Κινέζικα. Τώρα όλοι λένε: 'Αν

η Ford μπορεί να το κάνει, μπορούμε κι εμείς", αναφέρει ο Γουίλιαμ Μακ

Ντόναφ, αρχιτέκτονας και εμπνευστής της πράσινης στέγης της Ford, η οποία

εξοικονομεί για την εταιρεία περί τα 50 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο,

για έξοδα που θα έδινε τόσο σε κλιματισμό, όσο και στην παροχέτευση των

όμβριων υδάτων.

Λίγο βορειότερα, το δημαρχείο του Τορόντο εγκατέστησε το 2000, μια

πράσινη στέγη στο κεντρικό του κτήριο, σε μια επιφάνεια 297 τμ., ενώ στις 26

Μαΐου 2009, η ίδια πόλη ήταν η πρώτη που θέσπισε νόμους για την

εφαρμογή και την εγκατάσταση φυτεμένων δωμάτων στις νέες

κατασκευές.

σκοπούς, φυτεύοντας αρωματικά φυτά, λουλούδια και ζαρζαβατικά, που του

εξοικονομούν περί τα 30.000 δολάρια ετησίως σε προμήθειες, ενώ

παράλληλα προσφέρει στους ενοίκους έναν επιπλέον χώρο αναψυχής. Το

φυτεμένο δώμα του ξενοδοχείου εγκαταστάθηκε το 1994 σε μια επιφάνεια 194

τμ. και κόστισε 25.000 δολάρια.

Στην αγορά ακινήτων

Στην Ασία, το νεότερο οικολογικό καμάρι της Ιαπωνίας είναι το κτήριο

ACROS στην πόλη Φουκουόκα, με τα 35.000 φυτά που ανήκουν σε 76

διαφορετικά είδη. Το ACROS, που δεσπόζει στον πιο κεντρικό εμπορικό

δρόμο της πόλης, από την πίσω πλευρά μοιάζει σαν ένα οποιοδήποτε

σύγχρονο οικοδόμημα από ατσάλι και γυαλί. Αλλά από τις υπόλοιπες πλευρές

του είναι ορατή η κλιμακωτή πράσινη στέγη του, που φτάνει από την

κορυφή μέχρι το επίπεδο του δρόμου και γίνεται ένα με το πάρκο που

συνορεύει με το κτήριο, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα στους

επισκέπτες.

Επιπλέον οι φυτεμένες ταράτσες του ACROS συντελούν σημαντικά στον

περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης του κτηρίου, σε σχέση με

κατασκευές ανάλογου ύφους και μεγέθους, καθώς τα φυτά διατηρούν την

εσωτερική θερμοκρασία στο επιθυμητό επίπεδο.

Όπως τονίζουν και οι αργεντινοί αρχιτέκτονες του ACROS, της εταιρείας

Emilio Ambasz & Associates, πρόκειται για μια δυναμική νέα λύση σε ένα

κοινό πρόβλημα των σύγχρονων πόλεων: ο συνδυασμός της επιθυμίας του

επενδυτή για κερδοφόρα αξιοποίηση του χώρου με την ανάγκη του

κοινού για ανοιχτούς χώρους πρασίνου και την ανάγκη του πλανήτη για

βλάστηση.

«Πράσινες στέγες» μειώνουν τον λογαριασμό ρεύματος

Σημαντική μείωση στην κατανάλωση ενέργειας, και κατ’ επέκταση στον

λογαριασμό ρεύματος, προσφέρουν οι «πράσινες στέγες» σε ελληνικά

κτίρια, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου

Θεσσαλίας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας skai.gr, οι ερευνητές

επισημαίνουν ότι με τις «πράσινες στέγες» επιτυγχάνεται εξαιρετική

θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση, με αποτέλεσμα η μείωση του

κόστους ενέργειας για ψύξη να φτάνει μέχρι και 40%.

Μάλιστα, στον όροφο κάτω από την φυτεμένη επιφάνεια, αλλά και στις

μονοκατοικίες, η μείωση αγγίζει το 87%.

«Πράσινες στέγες» διαθέτουν πολλά κτίρια, ιδιωτικών αλλά και δημοσίων

φορέων, μεταξύ των οποίων το δημαρχείο της Ελευσίνας και το υπουργείο

Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι τον επόμενο μήνα αναμένεται η προκήρυξη προγράμματος,

προϋπολογισμού 20 εκατομμυρίων ευρώ, για «πράσινες ταράτσες» σε

δημόσια κτίρια.

Σημαντική μείωση κόστους στη συντήρηση του κτιρίου

Το πράσινο προστατεύει την επιφάνεια του δώματος και της στεγανωτικής

στρώσης από:

Βροχόπτωση, χιόνι, χαλάζι

Ακτινοβολία UV

Μηχανικές καταπονήσεις

Διπλασιάζει τον χρόνο ζωής του δώματος και της στεγανωτικής

στρώσης από 30 έτη σε πάνω από 60 έτη

Μηδενίζει το κόστος επαναστεγανοποίησης & συντήρησης του

σκυροδέματος

Μείωση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κατά 99,4%

Έρευνα που έγινε στο Μόναχο, στην πόλη Κάσσελ, έδειξε ότι: Μειώθηκε

κατά 99,4% η διείσδυση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και

μικροκυμάτων, σε κτίριο του οποίου φυτεύτηκε το δώμα!

Προστασία από φωτιά

Έρευνα που διεξήχθη στο Βερολίνο για την αντίσταση ενός πράσινου

δώματος στη φωτιά βρέθηκε ότι: Εμποδίζουν τη φωτιά στην εξάπλωσή

της, περισσότερο από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό συμβαίνει από τη

συγκράτηση νερού μέσα στα παχύφυτα που χρησιμοποιούνται για τη

φύτευση. (Köhler,2004).

Στο "καταφύγιο ταινιών" στο UFA Studios στο Babelsberg της

Γερμανίας που χρησιμοποιήθηκαν στη δεκαετία του '30 για την

αποθήκευση σημαντικών έργων (όπως ταινίες της Μάρλεν Ντίντριχ), για

πυρασφάλεια χρησιμοποίησαν εκτός από χοντρούς τοίχους για το

διαχωρισμό των δωματίων, φυτεμένο δώμα για σίγουρη πυρασφάλεια.

(Köhler, 2004).

Η πράσινη στέγη φιλτράρει και αξιοποιεί τα όμβρια ύδατα

Ένα φυτεμένο δώμα, κατακρατά και φιλτράρει το 75% των ομβρίων

υδάτων, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη, αλλά και

προστατεύοντας το νερό από τη μόλυνση.

Πάνω από το 75% των ομβρίων ενός άστεως καταλήγει άμεσα στα φρεάτια.

Αυτό δημιουργεί πλημμύρες (σε ισχυρή καταιγίδα), με πολύ μεγάλο κόστος

για τους Δήμους.

Παράλληλα μεταφέρεται και όλη η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των

επικαθημένων βαρέων σωματιδίων στη θάλασσα αλλά ακόμη και μέσα στο

πόσιμο νερό.

Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου έως 50%

Τα μηχανήματα κλιματισμού ή θέρμανσης λειτουργούν πιο αποτελεσματικά με

ταυτόχρονη μείωση του κόστους ενέργειας.

Στην πράσινη στέγη η επιφανειακή θερμοκρασία της ταράτσας είναι

μικρότερη των 35° C!!!

Η θερμοκρασία στην επιφάνεια μιας συμβατικής ταράτσας μπορεί να φθάσει

τους 80° C!

Τα φυτά σε ένα φυτεμένο δώμα απορροφούν τη ζέστη για τις ανάγκες του

μεταβολισμού τους.

Πλεονεκτήματα της Πράσινης Στέγης

Πέρα από το προφανές πλεονέκτημα της ομορφιάς, της δημιουργικής

ενασχόλησης και της ηρεμίας που προσφέρουν τα φυτά στον άνθρωπο, θα

εκπλαγείτε από τα πλεονεκτήματα και τα οφελήματα μίας πράσινης στέγης.

Διαβάστε προσεκτικά τις επόμενες παραγράφους και θα συμφωνήσετε μαζί

μας.

Οι πράσινες στέγες είναι κυριολεκτικά παλιές όσο κι άνθρωπος και

χρησιμοποιούνταν πολύ πριν τη σύλληψη της ιδέας της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής. Ήδη από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας,

στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο 8.000 π.Χ., οι άνθρωποι

άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να

εγκαθίστανται σε οικισμούς, οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως βάση την

εκτεταμένη οικογένεια.

Οι οικισμοί αυτοί, που είχαν το μέγεθος και τη δομή των σύγχρονων χωριών,

χτίζονταν από υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον,

όπως το χώμα με τη μορφή πηλού και φυτικές ύλες. Ιδιαίτερα οι φυτικές ύλες,

είτε στη ζωντανή είτε στην αποξηραμένη μορφή τους (φυτά και άχυρο)

αποτελούσαν κυρίαρχα υλικά δόμησης καθώς πρόσφεραν πολλαπλά οφέλη

στη θερμομόνωση τη στεγανοποίηση, τη σταθερότητα και την αισθητική

αυτών των πρώτων κατοικιών.

Το πρόβλημα έγινε ιδιαίτερα επιτακτικό για τους πολεοδόμους του Δυτικού

πολιτισμού στη δεκαετία του '60, με αποτέλεσμα την ανανέωση του

ενδιαφέροντος για τις παραδοσιακές οικιστικές μεθόδους και υλικά. Η

αναγκαιότητα για την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης στον σχεδιασμό και την

κατασκευή των κτιρίων οδήγησε στη δημιουργία της βιοκλιματικής

αρχιτεκτονικής.

Οι πολεοδόμοι που ανταποκρίθηκαν πρώτοι προέρχονταν από τη Γερμανία

και την Ελβετία. Αποτέλεσμα ήταν η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τις

φυτεμένες στέγες και στις δύο χώρες. Οι αρχικές προσπάθειες για πράσινες

στέγες στη Γερμανία απέτυχαν για ένα πλήθος λόγων. Ένας από αυτούς ήταν

η ακατάλληλη στεγανοποίηση, που δημιούργησε μια επιφύλαξη για τις

φυτεμένες στέγες. Οι Γερμανοί πολεοδόμοι αντιμετώπισαν την πρόκληση με

την εγκαθίδρυση της της Εταιρείας Έρευνας, Ανάπτυξης και Κατασκευής

Γερμανικών Τοπίων το 1975 (German Landscape Research, Development

and Construction Society - FLL).

H FLL είναι ένας ανεξάρτητος μη-κερδοσκοπικός οργανισμός. Ιδρύθηκε από

οκτώ επαγγελματικές ενώσεις για "την βελτίωση των περιβαλλοντικών

συνθηκών μέσω της προώθησης και της διάδοσης της έρευνας πάνω στα

φυτά και της μεθοδευμένης εφαρμογής της". Είναι μόνο μία από τις σαράντα

επιτροπές που έχουν δημοσιεύσει μια εκτεταμένη λίστα οδηγιών και

συμβουλών κατασκευής. Η συγκεκριμένη εταιρεία εργάζεται πάνω στις

προδιαγραφές της τεχνολογίας των πράσινων στεγών για 25 χρόνια. Οι

"Οδηγίες για τον Σχεδιασμό, την Εκτέλεση και τη Συντήρηση των Κτηρίων με

Πράσινες Στέγες", που εξέδωσαν (γνωστών και ως FLL guidelines) αντανακλά

τις τελευταίες εξελίξεις στην αναγνωρισμένη ως κορυφαία, γερμανική

τεχνολογία. Παρότι οι Οδηγίες δεν προσφέρουν λύσεις σε όλα τα προβλήματα

των φυτεμένων δωμάτων, είναι ένα βασικό εργαλείο για την κατασκευή

αξιόπιστων πράσινων στεγών υψηλής ποιότητας.

Άμεσο αποτέλεσμα της δημιουργίας της FLL ήταν η ανάπτυξη της

δημοτικότητας των πράσινων στεγών στη Γερμανία. Μέχρι στιγμής, εκτιμάται

ότι το 10% των γερμανικών στεγών (35.000.000 τ.μ.) έχουν πρασινίσει. Στη

Γερμανία η φύτευση δωμάτων χρησιμοποιείται κυρίως ως μέθοδος για την

αντιμετώπιση της υπερχείλισης των ομβρίων υδάτων, γι' αυτό και έχουν

εφαρμοστεί νόμοι που προσφέρουν κίνητρα, αλλά και ποινές για να

ενθαρρύνουν την φύτευση των στεγών σε μεγάλη κλίμακα.

Πράσινες στέγες - Τύποι φύτευσης.

Εκτατικός τύπος φύτευσης

Ο εκτατικός τύπος φύτευσης είναι φύτευση ελαχίστων ή μικρών απαιτήσεων.

Έχει χαμηλό πάχος υποστρώματος φύτευσης (από 6 cm μέχρι 20 cm), δε

δημιουργεί μεγάλα πρόσθετα στατικά φορτία και δεν έχει μεγάλη οικονομική

επιβάρυνση. Τα φυτά που επιλέγονται είναι φυτά εδαφοκάλυψης και ποώδη,

έχουν ελάχιστες ή μικρές απαιτήσεις σε νερό, είναι ανθεκτικά στον άνεμο και

στο ψύχος, έχουν πολύ μικρό βάρος και χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση. Το

σύστημα αυτό βρίσκει πολλές εφαρμογές σε μη προσβάσιμες στέγες

κτιριακών εγκαταστάσεων, σε πρανή ή σε κτήρια τα οποία δεν είναι ικανά

παρά να φέρουν ελαφρύ πρόσθετο φορτίο βλάστησης

Εντατικός τύπος φύτευσης

Ο εντατικός τύπος φύτευσης είναι φύτευση μεσαίων ή αυξημένων

απαιτήσεων. Έχει πάχος μεγαλύτερο των 21 cm, δημιουργεί μεγαλύτερα

πρόσθετα στατικά φορτία και μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση από έναν

εκτατικό τύπο. Είναι φύτευση μεσαίων έως υψηλών απαιτήσεων σε νερό,

θρεπτικά συστατικά και συντήρηση. Ο εντατικός τύπος μεσαίων απαιτήσεων

περιλαμβάνει φυτά εδαφοκάλυψης, χαμηλούς θάμνους και χλόες, που στο

σύνολο τους δημιουργούν ένα τοπίο, το οποίο έχει χρώμα καθ' όλη τη

διάρκεια του έτους. Ο εντατικός τύπος αυξημένων απαιτήσεων περιλαμβάνει

ποικιλία φυτών, θάμνων και δέντρων, με τα οποία μπορούν να

δημιουργηθούν κήποι με υψηλή βλάστηση, με στοιχεία νερού και να

συνδυαστούν με στοιχεία «σκληρού τοπίου» (hard-landscape), όπως

πεζόδρομους ή δρόμους για τροχήλατα οχήματα.

Ημιεντατικός τύπος φύτευσης

Ο ημιεντατικός τύπος φύτευσης χαρακτηρίζεται από τα αντίστοιχα οφέλη και

μειονεκτήματα, αναλόγως του βαθμού διείσδυσης του προς τον εντατικό ή τον

εκτατικό τύπο. Γενικότερα, η αποτελεσματικότητα του δώματος σχετίζεται

άμεσα με την ποσότητα νερού που καταναλώνει, το κόστος συντήρησης του

για κλάδεμα, κούρεμα, λίπανση, αλλά και από το ύψος των φυτών που όσο

υψηλότερο είναι, τόσο πιο πιθανό είναι να ξεριζωθούν από δυνατούς

ανέμους.

Σε όλες τις μεγαλουπόλεις, η άναρχη και αυθαίρετη δόμηση και η

εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, έχει ως αποτέλεσμα την εξάλειψη όλων

των ελεύθερων χώρων πρασίνου (δημόσιοι αστικοί χώροι) και την

υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων αλλά και της εικόνας της

πόλης. Όλοι όσοι ζουν στις μεγαλουπόλεις αυτές, ψάχνουν μια ευκαιρία για να

αποδράσουν στα χωριά τους για να αναπνεύσουν καθαρό αέρα, καθώς στις

πόλεις οι περιβαλλοντικές συνθήκες έχουν γίνει πλέον μη ανεκτές.

Με την ανάπτυξη του πράσινου κινήματος το 1960, την ηλιακή και

βιοκλιματική αρχιτεκτονική και την οικολογική δόμηση, έχει αρχίσει να

βελτιώνεται η κατάσταση αυτή στις μεγαλουπόλεις. Δυστυχώς στην Ελλάδα,

είμαστε ακόμα σε πολύ αρχικό – μελετητικό στάδιο και δεν έχουμε αρκετά

παραδείγματα πράσινων στεγών, έχουμε όμως άπειρες τσιμεντένιες ταράτσες

ανεκμετάλλευτες και εγκαταλειμμένες, ή αυθαίρετα εκμεταλλευμένες οι οποίες

θα μπορούσαν να μετατραπούν σε νησίδες πράσινου συμβάλλοντας έτσι στην

αναβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Μελέτες

Η σημασία της χρήσης φυτεμένων στεγών για την αντιμετώπιση των

προβλημάτων κλιματισμού και μόνωσης των στεγών των σύγχρονων

πόλεων αντανακλάται στο πλήθος των μελετών που διεξάγονται τακτικά από

εγκεκριμένα επιστημονικά ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού για την

εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της συγκεκριμένης τεχνολογίας.

Καθώς η διεθνής βιβλιογραφία εμπλουτίζεται διαρκώς με ολοένα και

περισσότερες αποδείξεις για τα οφέλη των φυτεμένων δωμάτων,

παραθέτουμε στη συνέχεια ένα δείγμα από τις πιο σημαντικές σχετικές έρευνες.

Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν - State University of Michigan

Το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν (Michigan State University) σε

δημοσίευση του τον Σεπτέμβριο του 2009, απέδειξε ότι οι πράσινες στέγες

θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλείς την βοτανολόγο Κριστίν Γκέτερ (Kristin Getter)

και τον καθηγητή Μπραντ Ρόουε (Brad Rowe), ανακάλυψαν ότι η

αντικατάσταση των παραδοσιακών υλικών στέγασης με πράσινα φυτά σε μια

αστική περιοχή με πληθυσμό περίπου ένα εκατομμύριο, θα

ισοδυναμούσε με τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα που

εκπέμπεται από 10.000 αυτοκίνητα τύπου 4Χ4, μεσαίου μεγέθους.

Η μελέτη είναι η πρώτη του είδους που εξετάζει την δυνατότητα των

φυτεμένων δωμάτων να απορροφούν άνθρακα, κάτι που μπορεί να

επηρεάσει την κλιματική αλλαγή.

Η Γκέτερ και οι συνάδελφοι της είπαν ότι οι επιστήμονες γνώριζαν ότι τα

φυτεμένα δώματα μπορούν να απορροφήσουν επίσης διοξείδιο του

άνθρακα, ένα από σημαντικότερα αέρια του θερμοκηπίου που συμβάλλει στη

θέρμανση του πλανήτη, αλλά κανείς μέχρι τώρα δεν είχε μετρήσει το μέγεθος

αυτής της επίδρασης.

Οι επιστήμονες είπαν ακόμη, ότι μέτρησαν τα επίπεδα του άνθρακα σε

φυτά και δείγμα χώματος που συνέλεξαν από 13 φυτεμένα δώματα στο

Μίτσιγκαν και το Μέριλαντ, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο ετών.

Ανακάλυψαν ότι η φύτευση των στεγών μιας αστικής περιοχής, περί του ενός

εκατομμυρίου κατοίκων θα μπορούσε να κατακρατήσει περισσότερους

από 55.000 τόνους άνθρακα.

Ορισμός Πράσινης Στέγης – Φυτεμένου Δώματος

Ως Φυτεμένο Δώμα νοείται το δώμα το οποίο καλύπτεται από βλάστηση

που αναπτύσσεται σε ελεγχόμενες συνθήκες με οικονομικά και

περιβαλλοντικά οφέλη. Συμπεριφέρεται δε σαν οποιαδήποτε άλλη

βλάστηση στο έδαφος. Τα φυτεμένα δώματα είναι επίσης γνωστά ως

Πράσινες Στέγες, Οικολογικές Στέγες, Πράσινες Οροφές, Ταρατσόκηποι,

Roof gardens, Green roofs κ.α.

ε τον όρο «Πράσινη Στέγη», ονομάζουμε ένα δώμα το οποίο έχει μετατραπεί

σε κήπο, ο οποίος όμως αναπτύσσεται σε ελεγχόμενες συνθήκες με πολλά

περιβαλλοντικά αλλά και οικονομικά οφέλη.

Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα που μπορούν να πείσουν κάποιον σήμερα

να αποφασίσει να αλλάξει το δώμα ή την ταράτσα του σε μία Πράσινη Στέγη.

Καταρχάς με μια τέτοια εφαρμογή μειώνει σημαντικά το κόστος θέρμανσης

του κτιρίου, διότι η διαστρωμάτωση ανάλογα με το πάχος της λειτουργεί ως

επιπλέον θερμομόνωση και μειώνει τις απώλειες θέρμανσης.

Ταυτόχρονα μειώνει και το κόστος ψύξης εξοικονομώντας ενέργεια και

χρήματα, εφόσον η θερμοκρασία εντός του κτιρίου τους καλοκαιρινούς μήνες,

διατηρείται περίπου 10-15 βαθμούς κάτω από την εξωτερική. Βελτιώνει την

ισορροπία του οικοσυστήματος εντός των πόλεων, δημιουργώντας

μικροκλίμα το οποίο απορροφά μεγάλη ποσότητα σκόνης και νέφους

καθώς ταυτόχρονα μειώνει την ηχορύπανση. Μέσω της φωτοσύνθεσης των

φυτών παράγεται περισσότερο οξυγόνο στην ατμόσφαιρα και μειώνεται το

διοξείδιο του άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται το ευρύτερο

οικοσύστημα και αναβαθμίζεται το άμεσο περιβάλλον βοηθώντας στη μείωση

του «φαινομένου της θερμικής νησίδας». Πολύ σημαντικός παράγοντας

είναι η επίτευξη καλύτερης εκτόνωσης του αποχετευτικού δικτύου καθώς τα

όμβρια ύδατα απορροφώνται από το φυτεμένο δώμα και μειώνεται η

απορροή τους στους υπονόμους.

Εκτός από περιβαλλοντικά και ενεργειακά, υπάρχουν και πολλά οικονομικά

οφέλη τα οποία προσφέρει ένα φυτεμένο δώμα. Είναι πολύ σημαντικό για έναν

ιδιοκτήτη να γνωρίζει ότι η μόνωση του δώματος προστατεύεται από

εξωτερικούς παράγοντες που θα μείωναν τη διάρκεια ζωής της. Σημαντικό

επίσης είναι ότι το κτίριο αναβαθμίζεται αισθητικά και συνεπώς αυξάνεται η

εμπορική του αξία. Το γεγονός ότι υπάρχουν περισσότεροι χώροι προς

εκμετάλλευση, οδηγεί ομοίως στην αύξηση της αξίας του ακινήτου.

Η ύπαρξη μιας πράσινης στέγης σε μια αστική περιοχή συμβάλει στην ενίσχυση

της ψυχικής υγείας και ηρεμίας και φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά.

Μια νέα τάση που αναπτύσσεται στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις είναι η

γεωργική παραγωγή - καλλιέργεια στις στέγες. Ένα πλεονέκτημα των

φυτεμένων δωμάτων το οποίο ευνοεί την βιώσιμη ανάπτυξη, την ενασχόληση

με τη γη και την δημιουργία σε ένα αστικό κέντρο.

Κάθετος Κήπος

Οι κάθετοι κήποι αποτελούν μία από τις πιο καινοτόμες και δημοφιλείς τάσεις

στο χώρο της αρχιτεκτονικής και του Landscape Design παγκοσμίως.

Εμφανίστηκαν πρόσφατα ως μία από τις πλέον ενδεδειγμένες, καλαίσθητες και

οικολογικές λύσεις για το αστικό τοπίο.

Με τον όρο «κάθετος κήπος» εννοούμε τη φύτευση πάνω στις κάθετες

επιφάνειες των κτιρίων. Αυτό επιτυγχάνεται είτε με φυτοδοχεία τα οποία

στηρίζονται στον τοίχο του κτιρίου, είτε με ένα εξειδικευμένο σύστημα, το οποίο

περιλαμβάνει έναν ανθεκτικό μεταλλικό σκελετό, ένα φύλλο PVC, μη

βιοαποικοδομήσιμες μεμβράνες και μία ποικιλία φυτών τα οποία προσαρτώνται

σε αυτές. Και στις δύο μεθόδους εφαρμόζεται σύστημα αυτόματης άρδευσης

για την ομαλή ανάπτυξη των φυτών και την εξοικονόμηση νερού αφού

παρέχεται και η δυνατότητα ανακύκλωσής του.

Εκτός από τα πλεονεκτήματα κάθε νευρώνα πρασίνου σε μία πόλη, όπως η

απορρόφηση των ρύπων, η παραγωγή οξυγόνου και η μείωση της

θερμοκρασίας, ένας κάθετος κήπος συμβάλλει και στην ενεργειακή

συμπεριφορά του κτιρίου. Λειτουργεί σαν υλικό θερμομόνωσης και

ηχομόνωσης. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως «φυσικό

κλιματιστικό», αφού έρευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε, ότι

στα δωμάτια που εφάπτονται με τη φύτευση η θερμοκρασία πέφτει 5-6ºC κατά

τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, οι κάθετοι κήποι λειτουργούν και ως

εργαλείο διαφοροποίησης των κτιρίων από την αστική ομοιομορφία,

μεταλλάσσοντας τη νεκρή και μονότονη επιφάνεια του τσιμέντου σε μία ζωτική

πράσινη επιφάνεια που εναλλάσσεται μαζί με τις εποχές του χρόνου!

Ελλάδα

Εξωτερικό

Γιατί Πράσινες Στέγες;

Η πυκνή και ανεξέλεγκτη δόμηση στα αστικά κέντρα και η απουσία υπαίθριων

χώρων πρασίνου εντείνουν το φαινόμενο των αστικών θερμικών νησίδων,

όπως επίσης και τα προβλήματα μειωμένης ατμοσφαιρικής υγρασίας και

μόλυνσης της ατμόσφαιρας.

Οι πράσινες στέγες, γνωστές και ως ταρατσόκηποι, οροφόκηποι, οικοστέγες,

πρασινες οροφές, φυτοδώματα roof gardens κλπ, συμβάλλουν στην αύξηση

των υπαίθριων χώρων πρασίνου, με πολλαπλά περιβαλλοντικά ενεργειακά

οφέλη και οικονομικά οφέλη.

Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων σύμφωνα με την ολοκληρωμένη

τεχνολογία κατασκευής αποτελεί μια σύγχρονη εφαρμογή αρχιτεκτονικού και

περιβαλλοντικού σχεδιασμού.

Πράσινο Δώμα: Ενεργειακά - Οικονομικά Οφέλη

1. Ενίσχυση της θερμομόνωσης του κτιρίου - Μείωση της κατανάλωσης

ενέργειας

Το φυτεμένο δώμα ενισχύει τη θερμομόνωση και

μειώνει τις ενεργειακές απώλειες και τις θερμικές ανταλλαγές με το

περιβάλλον.

Τα συστήματα υποδομής πράσινων στεγών egreen - ZinCo συμβάλλουν

αποτελεσματικά στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς αυξάνουν τη

θερμοχωρητικότητα του δώματος, με αποτέλεσμα την εξομάλυνση των

μεταβολών του εξωτερικού περιβάλλοντος στο εσωτερικό των κτιρίων. Η

εφαρμογή της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης egreen - ZinCo προστατεύει

το δώμα από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία, βελτιώνει τις συνθήκες θερμικής

άνεσης και συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας που καταναλώνεται για

ψύξη και θέρμανση του κτιρίου.

2. Ενίσχυση της αναμενόμενης διάρκειας ζωής του κτιρίου

Ο οροφόκηπος ενός κτιρίου προστατεύει τα

υποκείμενα μονωτικά υλικά από φθορές που θα προκαλούσε η έκθεσή τους

στον ήλιο, στην υπεριώδη ακτινοβολία και στις μεγάλες αυξομειώσεις της

θερμοκρασίας.

Τα φυτά λόγω της ανακλαστικής τους ικανότητας, αλλά και λόγω της

απορρόφησης σημαντικού ποσοστού της ηλιακής ακτινοβολίας για τις

βιολογικές τους λειτουργίες (φωτοσύνθεση, εξάτμιση - διαπνοή),

προστατεύουν το κτίριο από τα θερμικά φορτία της ηλιακής ακτινοβολίας και

αυξάνουν την διάρκεια ζωής του.

Η ύπαρξη φυτών στο κέλυφος του κτιρίου ελαχιστοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα

καταστρεπτικά αποτελέσματα ακραίων καιρικών φαινομένων (άνεμος, χαλάζι,

δυνατές βροχές) και μειώνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς.

3. Διαχείριση νερού στα συστήματα υποδομής πράσινων στεγών

Οι πράσινες στέγες συμβάλλουν στην διαχείριση

των όμβριων υδάτων, ενώ ανάλογα με την διαστρωμάτωση του φυτεμένου

δώματος, η απορροή του νερού μπορεί να μειωθεί έως και 90%, με

αποτέλεσμα την αποφόρτιση των δικτύων ομβρίων των αστικών κέντρων.

Σύμφωνα με πειραματικές μελέτες, αν η τεχνολογία της οικοστέγης

εφαρμοστεί εκτεταμένα στον αστικό ιστό, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην

εξοικονόμηση πόρων από την αποφυγή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας

και διάβρωσης του εδάφους.

To ποσοστό του νερού που συγκρατείται σε έναν ταρατσόκηπο εξαρτάται από

το σύστημα υποδομής, το είδος και το ύψος του υποστρώματος ανάπτυξης

φυτών, τα είδη των φυτών και το κλίμα της περιοχής. Κατά τους θερινούς

μήνες η συγκράτηση νερού μπορεί να φτάσει το 70-90% ενώ κατά τους

χειμερινούς μήνες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 40-50%.

4. Παραγωγή ενέργειας στη στέγη

Τα πράσινα δώματα συμβάλλουν σημαντικά

στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και στην ενίσχυση της απόδοσης των

φωτοβολταϊκών όταν συνδυάζονται με αυτά. Η τοπική μείωση της

θερμοκρασίας σε μια πράσινη στέγη, που οφείλεται στην εξάτμιση της

υγρασίας αλλά και στην διαπνοή των φυτών βελτιστοποιεί την λειτουργία των

φωτοβολταταϊκών πάνελ και συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής

ενέργειας στην στέγη.

5. Αξιοποίηση ανεκμετάλευτων χώρων στα κτίρια

Η δημιουργία πράσινων δωμάτων είναι μια σύγχρονη

πρακτική για τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση ενός κτιρίου. Οι

πράσινες στέγες μετατρέπουν ανεκμετάλλευτους χώρους σε δημιουργικούς

χώρους, ξεκούρασης, ανάπαυλας και αναψυχής.

Τα φυτεμένα δώματα συμβάλλουν στην ανάκτηση των χαμένων χώρων

πρασίνου από το έδαφος. Η αύξηση της εκμεταλλεύσιμης επιφάνειας του

ακινήτου αυξάνει ταυτόχρονα την εμπορική του αξία.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Οι ομάδα μας ασχολήθηκε με τις εναλλακτικές μορφές οικιακής ενέργειας που

στην περίπτωση μας είναι το φυσικό αέριο, τα wood pellets ή pellet και τα

ενεργειακά τζάκια. Θα σας παρουσιάσουμε πληροφορίες και την ενεργειακή

τους απόδοση. Επίσης θα δείτε το πόσο οικονομικές είναι σε σχέση με άλλες

πρωτογενείς μορφές ενέργειας.

-Wood pellets η εναλλακτική

πηγή ενέργειας

Mπορεί η εποχή που σε κάθε σπίτι σιγόκαιγε μια σόμπα ξύλου να μοιάζει

αρκετά μακρινή, εν μέσω οικονομικής κρίσης όμως το ξύλο επιστρέφει ως

πρόταση για καύσιμη ύλη. Ως καύσιμο το πέλλετ μπαίνει πια δυναμικά στη

ζωή και τα σπίτια των Ελλήνων, αφού φαίνεται πως αποτελεί μια από τις

πλέον οικονομικές λύσεις, οικονομικότερη στην παρούσα φάση έναντι του

πετρελαίου ή και του φυσικού αερίου. Ήδη από τα τελευταία χρόνια η χρήση

των wood pellets γίνεται όλο και πιο συχνή, ως ένας τρόπος παραγωγής

ενέργειας. Ποιες είναι όμως οι δυνατότητες παραγωγής και χρήσης των wood

pellets στην Ελλάδα;

Με τον όρο βιομάζα ονομάζουμε οποιοδήποτε υλικό παράγεται από

ζωντανούς οργανισμούς (όπως είναι το ξύλο και άλλα προϊόντα του δάσους,

άλλοτε υπολείμματα τροφίμων κ.λπ.) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως

καύσιμο για παραγωγή ενέργειας. Τα wood pellets είναι μία μορφή

βιοκαυσίμων με ευρεία διαδεδομένη χρήση και πλήθος εφαρμογών,

αποτελούν τα συσσωματώματα βιομάζας ξυλώδους μορφής, γνωστά και με

τον όρο wood pellets η απλά pellets. Για την παραγωγή τους ως πρώτη ύλη

μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα υπολείμματα επεξεργασίας του ξύλου, τα

δασικά υπολείμματα αλλά και γεωργικά υπολείμματα τα οποία

αποξυλώνονται. Τα συσσωματώματα είναι τυποποιημένο κυλινδρικό

βιολογικό καύσιμο με προδιαγραφές ποιότητας, για την παρασκευή του

οποίου δεν χρησιμοποιούνται κόλλες ή χημικά πρόσθετα – μόνο υψηλή πίεση

και ατμός, γεγονός που τα καθιστά απόλυτα φιλικά προς το περιβάλλον.

Το σχηματιζόμενο προϊόν χαρακτηρίζεται από υψηλή συνοχή, χαμηλό

ποσοστό υγρασίας (λιγότερο από 10%) και μεγάλη πυκνότητα (>1.100

kgr/m3), γεγονός που επιτρέπει την καύση του και την υψηλή θερμαντική του

απόδοση. Επιπλέον οι μικρές του διαστάσεις και η γεωμετρικότητα του

σχήματός του, επιτρέπουν την εύκολη αποθήκευση και χειρισμό του. Σε αυτό

συμβάλλει και η δυνατότητα συσκευασίας των wood pellets σε σάκους των

15, 20 και 50 kgr Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας, τα wood

pellets που κυκλοφορούν στην Ευρώπη έχουν ως ποιοτικό standard την

παραγωγή έως 1% τέφρα κατά την καύση του.

Η διαδικασία της παραγωγής των wood pellets είναι:

1-Τροφοδοσία.

2-διαχωρισμός.

3- απόρριψη ξένων σωμάτων.

5-ξήρανση.

6-θρυμματισμός.

7-τελικό προϊόν.

8-αποθήκευση.

Εφαρμογές και χρήση – περιβαλλοντική

και οικονομική θεώρηση…

Τα συσσωματώματα βιομάζας (pellets) είναι ανταγωνιστικά έναντι του

πετρελαίου, του φυσικού αέριου και του ηλεκτρισμού όχι μόνο ως προς το

κόστος αλλά και σε σχέση με την ευκολία χρήσης και την αξιοπιστία της

τεχνολογίας.

Η απήχηση του wood pellet

στην ευρωπαϊκή αγορά οφείλεται στο γεγονός ότι

είναι:

• πιο πρακτικό αφού μεταφέρεται συσκευασμένο και μπορεί να

χρησιμοποιηθεί με αυτόματο δοσομετρητή για τροφοδοσία της φωτιάς

• τυποποιημένο, καθώς έχουν αναπτυχθεί τεχνικές προδιαγραφές για την

μέγιστη απόδοσή τους (πυκνότητα <1100kg/m³, υγρασία <10%, τέφρα 1%

μεγ.) και μπορεί να αποθηκευτεί οπουδήποτε χωρίς να αλλοιώνεται,

δεδομένου ότι προστατεύεται από την συσκευασία του.

• πιο αποδοτικό (υπολογίζεται ότι ένα κιλό ισοδυναμεί με 5kWh) λόγω της

σταθερής πυκνότητας, χαμηλής υγρασίας, χαμηλό κόστος μεταφοράς και

αποθήκευσης.

• Οικολογικό (για τη δημιουργία των pellets δεν απαιτείται να κοπούν δέντρα)

γιατί παράγεται από απορριφθείσα ή ανακυκλώσιμη ξυλεία και η τέλεια καύση

του (ελάχιστο ποσοστό υγρασίας και απουσία χημικών) εκμηδενίζει την

ποσότητα της παραχθείσας τέφρας.

• Η καύση των pellets βοηθά ουσιαστικά στη μείωση των δασικών

υπολειμμάτων από την παραγωγή ξυλείας και από τη βιομηχανία επίπλων.

• Τα pellets δεν εκλύουν επικίνδυνα αέρια κατά την καύση τους (απουσία

χημικών κατά τη διαδικασία παραγωγής) Τα wood pellets είναι φτηνότερα από

το πετρέλαιο και την ηλεκτρική ενέργεια και παρουσιάζουν μια σταθερότερη

πορεία μεταβολής τιμών

Ερευνητική προσέγγιση.

Η αγορά των βιοκαυσίμων γενικά, αλλά και των pellets ειδικότερα,

πλαισιώνεται και από ένα σημαντικό αριθμό φορέων και οργανισμών, είτε

αυτοί είναι ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα, επαγγελματικές ενώσεις, ακαδη-

μαϊκοί φορείς κ.λ.π. Σκοπός όλων αυτών είναι η προ- ώθηση της έρευνας και

η ανάπτυξη εφαρμογών επάνω στον τομέα των βιοκαυσίμων καθώς επίσης

και η παροχή υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις του κλάδου. Ο ρόλος ο οποίος

καλούνται να παίξουν στην ελληνική αγορά βιοκαυσίμων είναι πολύ

σημαντικός προοπτικές και προβληματισμοί για την Ελληνική αγορά όπου

συνιστάται για μονοκατοικίες λόγου του χώρου αποθήκευσης που χρειάζεται.

Η ανάλυση που προηγήθηκε μπορεί να μας οδηγήσει στις παρακάτω

διαπιστώσεις αλλά και προβληματισμούς αναφορικά με τις προοπτικές που

ανοίγονται και τα εμπόδια που μπορεί να υπάρξουν στην ελληνική αγορά των

wood pellets:

• Τα wood pellets είναι μία φιλική προς το περιβάλλον αφού:

-Η καύση τους έχει μηδενικό ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα (CO2) δεν

συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

- επειδή οι ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που

απελευθερώνονται κατά την καύση της βιομάζας δεσμεύονται πάλι από τα

φυτά για τη δημιουργία της βιομάζας.

-Η μηδαμινή ύπαρξη του θείου συμβάλλει σημαντικά στον περιορισμό των

εκπομπών του διοξειδίου του θείου (SO2) που είναι υπεύθυνο για την όξινη

βροχή.

Αποτελεί πρόταση εναλλακτικής μορφής καυσίμων, και ταυτόχρονα με

σημαντικά οικονομικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, που μπορούν να

αποτελέσουν πρόταση της χώρας μας απέναντι στα οξυμμένα περιβαλλοντικά

προβλήματα αλλά και στο κόστος της παραγωγής και της αγοράς ενέργειας,

αμβλύνοντας τα όποια μειονεκτήματα παρουσιάζονται στο έως σήμερα

ενεργειακό μίγμα της Ελλάδας. Επιπλέον, αποτελούν μια από τις πολλά

υποσχόμενες μορφές ενέργειας που μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη των

στόχων που θέτουν οι Κοινοτικές οδηγίες και διεθνείς συνθήκες αναφορικά με

την παραγωγή και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

• Τα wood pellets αποτελούν μία υποσχόμενη μορφή βιοκαυσίμων, ικανά να

ανταποκριθούν στις ανάγκες της εγχώριας αγοράς, κυρίως όσον αφορά

οικιακούς χρήστες αλλά και σε ευρύτερης κλίμακας.

Παραγωγή ενέργειας και την αποτελεσματικότητα .

Η λύση θέρμανσης με pellets δίνει την δυνατότητα να έχουμε οικονομία στην θέρμανση του σπιτιού της τάξης του 50% - 60% με τιμή λίτρου πετρελαίου σήμερα 0,92 λεπτά. Επίσης η ενεργειακή περιεκτικότητα των pellets ξύλου είναι περίπου 4.7 με 5.2 MWh / τόνο [24] [25](~ 7450 BTU / lb).

Θερμάστρα ξύλου-pellet

http://www.youtube.com/watch?v=wxYpzdAPVqk

Φυσικό Αέριο

Το φυσικό αέριο είναι ένα μείγμα αερίων υδρογονανθράκων που αποτελείται

κυρίως από μεθάνιο (85- 98%) και σε μικρότερες ποσότητες μεθάνιο (CH4) ,

προπάνιο και βουτάνιο. Συνήθως βρίσκεται σε μεγάλα βάθη, σε υπόγειες

κοιλότητες και σχεδόν πάντα συνδυάζεται με την εύρεση πετρελαίου, πάνω

από το οποίο υπάρχει το φυσικό αέριο. Δημιουργήθηκε, είτε από θαλάσσιους

οργανισμούς (όπως το πετρέλαιο) είτε από φυτική πρώτη ύλη. Τα παγκόσμια

αποθέματα φυσικού αερίου συγκρινόμενα με αυτά του πετρελαίου είναι

σχετικά καλύτερα κατανεμημένα. Το Φυσικό Αέριο σήμερα είναι το πλέον

περιζήτητο καύσιμο εξαιτίας της υψηλής θερμογόνου δύναμης, της μειωμένης

περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και της αποδοτικής του καύσης. Θεωρείται η

καθαρότερη πηγή ενέργειας μετά τις Ανανεώσιμες, λόγω της ποιότητας της

καύσης του και της χαμηλής περιεκτικότητας των καυσαερίων του σε

ρυπογόνες ουσίες.

Η ιστορία του Φυσικού Αερίου

Η άσφαλτος και τα βιτουμένια, τα πιο παλιά γνωστά προϊόντα του πετρελαίου,

όπως και ενδείξεις για διαρροές φυσικού αερίου πρωτοβρέθηκαν μεταξύ 6000

και 2000 π.Χ. στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται το Ιράν. Η χρήση του

φυσικού αερίου αναφέρεται στην Κίνα το 900 π.Χ. περίπου, όπου ανοίχθηκαν

γύρω στα 900-1100 φρέατα και το αέριο μεταφερόταν με αγωγούς από

μπαμπού. Η μέθοδος μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς αναπτύχθηκε

στη δεκαετία του 1920 και αποτέλεσε ένα σημαντικό στάδιο στη χρήση του

αερίου. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε μια περίοδος τεράστιας

κατανάλωσης, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το 1960 η παγκόσμια

παραγωγή φυσικού αερίου ήταν 470 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και το

1979 ήταν 1,459 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το 1950 το φυσικό αέριο

αποτελούσε το 12% της καταναλισκόμενης παγκοσμίως ενέργειας, ένα

ποσοστό που αυξήθηκε σε 14,6% το 1960 και σε 25% το 1980. Σύμφωνα με

τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ) το φυσικό αέριο θα

καλύπτει το 1/4 των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών το 2030.

Εξαγωγή και μεταφορά

Το φυσικό αέριο είναι καύσιμο και πρώτη ύλη της χημικής βιομηχανίας. Είναι

αέριο του οποίου η σύσταση διαφέρει ανάλογα με το τόπο προέλευσής του.

Είναι ελαφρύτερο του αέρα και άοσμο, για λόγους όμως ανίχνευσης σε

περίπτωση διαρροής προστίθεται σε αυτό ουσία η οποία του προσδίδει

χαρακτηριστική οσμή. Εξορύσσεται από υπόγειες κοιλότητες στις οποίες

βρίσκεται υπό υψηλή πίεση. Σε αυτές τις κοιλότητες το φυσικό αέριο

σχηματίστηκε με τρόπο παρόμοιο με τον τρόπο σχηματισμού του πετρελαίου.

Μεταφέρεται προς τους τόπους όπου πρόκειται να χρησιμοποιηθεί όπως

είναι, χωρίς την ανάγκη περαιτέρω επεξεργασίας.

Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου βρίσκονται συνήθως μακριά από τα κύρια

κέντρα καταναλώσεως· συνεπώς πρέπει να μεταφερθεί, αν και οι βιομηχανίες

χημικής επεξεργασίας είναι συχνά εγκατεστημένες στην περιοχή της

παραγωγής. Η μεταφορά του φυσικού αερίου εξαρτάται από την κατάστασή

του. Σε αέρια κατάσταση μεταφέρεται με αγωγούς υπό υψηλή πίεση, ενώ σε

υγρή κατάσταση μεταφέρεται με πλοία. Οι έρευνες για πετρέλαιο έχουν

αποκαλύψει την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων αερίου στην Αφρική, Μέση

Ανατολή, Αλάσκα και στο Κατάρ. Η μεταφορά από τέτοιες περιοχές γίνεται με

πλοία. Το αέριο υγροποιείται στους -160 βαθμούς Κελσίου και μεταφέρεται,

όπως το πετρέλαιο, με δεξαμενόπλοια ειδικά κατασκευασμένα για τον σκοπό

αυτό. Ένα κυβικό μέτρο υγρού φυσικού αερίου αντιστοιχεί σε 600 κυβικά

μέτρα αερίου σε ατμοσφαιρική πίεση. Το ειδικό βάρος του υγρού αερίου είναι

σχετικά χαμηλό (περίπου 0,55). Η Ελλάδα προμηθεύεται φυσικό αέριο από

την Ρωσία και την Αλγερία.

Χρήσεις Φυσικού Αερίου

Στον οικιακό τομέα για:

κεντρική θέρμανση πολυκατοικίας

αυτόνομη θέρμανση μονοκατοικίας ή διαμερίσματος

παροχή ζεστού νερού

μαγείρεμα

κλιματισμό

Οφέλη Φυσικού Αερίου

Η χρήση του φυσικού αερίου σε όλους τους τομείς της κατανάλωσης, σε

οικιακή, επαγγελματική και βιομηχανική χρήση, προσφέρει αναρίθμητα οφέλη

στο χρήστη, συμβάλλοντας παράλληλα σε ένα καθαρότερο περιβάλλον και

αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών.

Οικονομία: Το φυσικό αέριο αποτελεί διαχρονικά την πιο οικονομική επιλογή

και τη καλύτερη ενεργειακή επένδυση σε βάθος χρόνου για οικιακή και

επαγγελματική χρήση προσφέροντας ανταγωνιστικά τιμολόγια ως προς τις

συμβατικές μορφές ενέργειας (πετρέλαιο, ηλεκτρικό ρεύμα, υγραέριο κλπ.).

Ευκολία στη χρήση: Το φυσικό αέριο είναι διαθέσιμο όποτε το χρειάζεστε κάθε

στιγμή μέσα από το εγκαταστημένο δίκτυο. Δεν χρειάζεται να το παραγγείλετε

ή να είστε σε ετοιμότητα για την παραλαβή του. Η λειτουργία των συσκευών

φυσικού αερίου είναι απλή και προσφέρει ευκολίες και άνεση στην καθημερινή

σας ζωή (πχ. παροχή ζεστού νερού στη στιγμή).

Ακρίβεια στη μέτρηση και χρέωση μετά την κατανάλωση: Η μέτρηση της

κατανάλωσης γίνεται από τις ενδείξεις του μετρητή, όπως στις περιπτώσεις

της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, ενώ πληρώνετε πάντα μόνο όσο έχετε καταναλώσει

και μετά την κατανάλωσή του.

Μειωμένο κόστος συντήρησης συσκευών: Η καθαρή καύση του φυσικού

αερίου εξασφαλίζει μειωμένο κόστος συντήρησης συσκευών και μεγαλύτερη

διάρκεια ζωής.

Φιλικότητα προς το περιβάλλον: Το φυσικό αέριο είναι το πιο καθαρό και

λιγότερο ρυπογόνο συμβατικό καύσιμο. Η καύση του παράγει λιγότερο

διοξείδιο του άνθρακα, οπότε υποκαθιστώντας τα άλλα καύσιμα συμβάλλει

στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Δεν περιέχει ενώσεις θείου που

ρυπαίνουν το περιβάλλον και προκαλούν το φαινόμενο της όξινης βροχής.

Συντελεστές

ΟΙΚΙΚΕΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ & ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Ζάχαρης Ιωάννης Κατσαβριάς Ηλίας Παπαιωάννου Στάθης Τσαπρούνης Παναγιώτης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΩΣΗ ΚΤΗΡΙΩΝ Κουκιάσα Έλενα

Ξηρογιάννη Νάσια

Παπαδάκη Μπέτη

Τζέμου Αγγελική

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΕΓΕΣ Παπαδοπούλου Πηνελόπη

Παπαλάμπρου Κωνσταντίνα

Μεργιάννη Στεφανία

Τανάσε Βιολέτα

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Γκούτας Βασίλειος

Καραμπόγιας Ιωάννης

Μετσάνι Νικόλαος Καρβούνης Αργύριος

Πηγές Εργασιών

http://www.technolisis.gr http://www.monotech.gr/exoteriki_thermomonosi.html http://ygromonosi.blogspot.gr/2012/12/blog-post_29.html http://www.oikosteges.gr/index.php/greenroofs http://www.oikosteges.gr/ http://www.egreen.gr/green-roofs.html http://www.youtube.com/watch?v=P2ibfEn1qo8 https://el.wikipedia.org/ http://www.aerioattikis.gr/ http://www.econews.gr http://www.tovima.gr http://www.axortagos.gr/ta-oikiaka-fotovoltaika-se-steges-antimetopa-me-to-new-deal.html http://www.econews.gr/2010/12/20/news-fwtovoltaika-stis-steges-3/ http://www.infloorsystem.gr/html/photovolt1-gr.html http://www.solar-systems.gr http://el.wikipedia.org http://www.energotech.gr