ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ

ÕÓÓËÜ

1999 îíû 05 äóãààð ñàðûí 14-íèé ºäºðÓëààíáààòàð õîò

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÍÈÉÒËÝà ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò

1.1. Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð õºäºëìºðèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷ àæèëòàí, àæèë îëãîã÷èéí íèéòëýã ýðõ, ¿¿ðýã, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð, õºäºëìºðèéí ãàíöààð÷èëñàí áà õàìòûí ìàðãààí, õºäºëìºðèéí íºõöºë, óäèðäëàãà, õÿíàëò áîëîí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãûã òîäîðõîéëæ òàëóóäûí õàðèëöàí ýðõ òýãø áàéäëûã õàíãàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ

2.1. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü ¯íäñýí õóóëü1, ýíý õóóëü áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

2.2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº.

3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìü¸î

3.1. Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

3.1.1. "àæèë îëãîã÷" ãýæ õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð àæèëòàí àâ÷ àæèëëóóëæ áàéãàà ýòãýýäèéã ;

3.1.2. "àæèëòàí" ãýæ àæèë îëãîã÷òîé õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áàéãàà èðãýíèéã ;

3.1.3. "õºäºëìºðèéí ãýðýý" ãýæ íýã òàëààñ àæèëòàí íü àæèë îëãîã÷îîñ õóóëüä íèéö¿¿ëýí òîãòîîñîí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìûí äàãóó òîäîðõîé àæèë ã¿éöýòãýõ, íºãºº òàëààñ àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíä õºäºëìºðèéí ¿ð ä¿íä òîõèðñîí öàëèí õºëñ îëãîõ, õóóëü òîãòîîìæ áîëîí õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò çààñàí õºäºëìºðèéí íºõöºëººð õàíãàõ òóõàé õàðèëöàí ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí òîõèðîëöîîã;

3.1.4. "õàìòûí ãýðýý" ãýæ òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí íèéò àæèëòíû õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã

1

õóóëèàð òîãòîîñîí áàòàëãààíààñ èë¿¿ íºõöºëººð õàíãàõ áîëîí ýíý õóóëèàð øóóä çîõèöóóëààã¿é àñóóäëààð àæèë îëãîã÷, àæèëòíû òºëººëºã÷äèéí õîîðîíä áàéãóóëñàí òîõèðîëöîîã;

3.1.5. "õàìòûí õýëýëöýýð" ãýæ èðãýíèé õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìòðàí õàìãààëàõ çîðèëãîîð óëñûí õýìæýýíä áîëîí òîäîðõîé á¿ñ íóòàã, çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ, ñàëáàð, ìýðãýæëèéí õ¿ðýýíä àæèë îëãîã÷, àæèëòíû òºëººëºã÷èä, òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí õîîðîíä áàéãóóëñàí òîõèðîëöîîã;

3.1.6. "àæèë îëãîã÷èéí òºëººëºã÷èä" ãýæ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà, àæèë îëãîã÷îîñ ýðõ îëãîñîí ýòãýýä áóþó ä¿ðýìäýý àæèë îëãîã÷èéí ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí áàéãóóëëàãûã;

3.1.7. "àæèëòíû òºëººëºã÷èä" ãýæ àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí ¿éëäâýð÷íèé ýâëýë, õýðýâ èéì áàéãóóëëàãà áàéõã¿é áîë íèéò àæèëòíû õóðëààñ ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷äèéã;

3.1.8. "õºäºëìºðèéí ãàíöààð÷èëñàí ìàðãààí" ãýæ õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûí õ¿ðýýíä õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé òàëóóäûí õîîðîíä ¿¿ññýí ñàíàëûí çºð¿¿ã;

3.1.9. " õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí " ãýæ õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, áèåë¿¿ëýõ, áèåëýëòýä íü õÿíàëò òàâèõ ÿâöàä ãýðýý, õýëýëöýýðò îðîëöîã÷ òàëóóäûí õîîðîíä ¿¿ññýí ñàíàëûí çºð¿¿ã;

3.1.10.“õºäºëìºðèéí íºõöºë” ãýæ õºäºëìºðëºõ ÿâöàä àæèëòíû àæèëëàõ ÷àäâàð, ýð¿¿ë ìýíäýä äàãíàñàí áóþó õàìññàí áàéäëààð íºëººëºõ àæëûí áàéðíû áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí îð÷íû õ¿÷èí ç¿éëèéã;/Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

3.1.11. "¿éëäâýðëýëèéí îñîë" ãýæ àæèëòàí õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ÿâöàä ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëººëºëä ºðòºõèéã;/Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

3.1.12. "ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí" ãýæ õºäºëìºðëºõ ÿâöàä ¿¿ññýí ¿éëäâýðëýëèéí ñºðºã õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëººë뺺ñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèéã ;/Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

3.1.13. "àæèë õàÿëò" ãýæ õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîîð àæèëòíààñ ¿¿ðýãò àæëàà ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð òîäîðõîé õóãàöààãààð á¿ðýí áóþó õýñýã÷ëýí çîãñîîõûã.

3.1.14.”àëáàäàí õºäºëìºð” ãýæ õºäºëìºðèéí ñàõèëãûã ñàõèóëàõ, àæèë õàÿëòàä îðîëöñîíûã áîëîí óëñ òºð, ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí òîãòîëöîîíû òàëààðõ ººðèéí ¿çýë áîäëîî èëýðõèéëñíèéã öýýðë¿¿ëýõ, íèéãìèéí ãàðàë ¿¿ñýë,

2

ÿñ ¿íäýñ, àðüñíû ºíãº, øàøèí ø¿òëýãýýð íü ÿëãàâàðëàõ çîðèëãîîð, ýñõ¿ë àæèëòíû àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíäýä àþóëòàé áàéäàë ¿¿ññýí çýðãèéã ¿ë õàðãàëçàí àæèëòíààñ ã¿éöýòãýõèéã øààðäñàí àæèë, ¿¿ðãèéã; /Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

3.1.15.”áàéíãûí àæëûí áàéð” ãýæ àæèë îëãîã÷èéí çààñàí àæëûí áàéðàíä, òîãòîîñîí ãîðèìûí äàãóó ò¿¿íýýñ îëãîñîí õºäºëìºðèéí áàãàæ õýðýãñëýýð, àæèë îëãîã÷, ýñõ¿ë ò¿¿íèé òºëººëºã÷èéí óäèðäëàãûí äîð áàòàëñàí íîðì, ¿íýëãýý, ñ¿ëæýýãýýð öàëèí õºëñ àâ÷, àæëûí ºäºð, ýýëæèéí äàâòàìæòàéãààð ã¿éöýòãýõ àæèë, ¿¿ðãèéã./Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

4 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèàð çîõèöóóëàõ õàðèëöàà

4.1. Ýíý õóóëèàð äîð äóðäñàí òàëóóäûí õîîðîíäûí õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé áîëîí ò¿¿íýýñ óëàìæèëñàí õºäºëìºðèéí áóñàä õàðèëöààã çîõèöóóëíà:

4.1.1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà äîòîîä, ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áîëîí Ìîíãîë Óëñûí èðãýí õîîðîíäûí;

4.1.2. Ìîíãîë Óëñûí èðãýí, ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í áîëîí Ìîíãîë Óëñûí èðãýí õîîðîíäûí;

4.1. 3. äîòîîäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áîëîí ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í õîîðîíäûí;

4.1.4. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í õîîðîíäûí.

4.2. Ýä õºðºí㺠áîëîí õºäºëìºðºº íýãòãýí àæèëëàã÷èä íü õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû òàëààð æóðàì òîãòîîãîîã¿é, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéã ìºðäºõººð òîõèðîëöñîí áîë ýíý õóóëèéí õîëáîãäîõ çààëòûã õýðýãëýíý.

4.3.Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóé áîëîí õºäºëìºðèéí íºõöºëòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã õóóëèàð çîõèöóóëíà./Ýíý õýñãèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

5 äóãààð ç¿éë. Àæèë îëãîã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã

5.1. Àæèë îëãîã÷ íü õóóëü òîãòîîìæèä íèéö¿¿ëýí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì áàòàëæ ìºðä¿¿ëýõ, àæèëòíààñ õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõèéã øààðäàõ, ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ ýðõòýé.

5.2. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíûã àæëààð, õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãàä òîõèðñîí íºõöºëººð õàíãàõ, õºäºëìºðèéí ¿ð ä¿íä íü òîõèðñîí öàëèí õºëñ îëãîõ, ýíý õóóëü áîëîí õºäºëìºðèéí áà õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð, õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàìä çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé./Ýíý õýñýãò 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðóóëñàí/

3

6 äóãààð ç¿éë. Àæèëòíû ýðõ, ¿¿ðýã

6.1. Àæèëòàí íü àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãàä íèéöñýí õºäºëìºðèéí íºõöºëººð õàíãóóëàõ, öàëèí õºëñ àâàõ, àìðàõ, ººðºº áîëîí òºëººëëèéí áàéãóóëëàãààðàà äàìæóóëàí ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëîî õàìãààëàõ çîðèëãîîð ýâëýëäýí íýãäýõ, õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó òýòãýâýð, òýòãýìæ àâàõ, õºäºëìºðèéí áà õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò çààñàí áóñàä ýðõ, õºíãºëºëò ýäëýõ ýðõòýé.

6.2. Àæèëòàí íü ¿íýí÷ýýð õºäºëìºðëºõ, õóóëèàð òîãòîîñîí íóóöàä õàìààðàõ àæèë, ¿¿ðýãòýé íü õîëáîîòîé íóóöûã õàäãàëàõ, õºäºëìºðèéí áà õàìòûí ãýðýý, õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì, àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí íèéòëýã øààðäëàãûã ñàõèí áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé./Ýíý õýñýãò 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðóóëñàí/

7 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí õàðèëöààíä ÿëãàâàðëàë, õÿçãààðëàë, äàâóó áàéäàë òîãòîîõûã õîðèãëîõ 7.1. Õýíèéã ÷ õóóëü áóñààð àëáàäàí õºäºëìºðë¿¿ëæ áîëîõã¿é.

7.2. Õºäºëìºðèéí õàðèëöààíä ¿íäýñ, óãñàà, àðüñíû ºíãº, ýðýãòýé, ýìýãòýé, íèéãìèéí ãàðàë, áàéäàë, õºðºí㺠÷èíýý, øàøèí ø¿òëýã, ¿çýë áîäëîîð íü ÿëãàâàðëàõ, õÿçãààðëàõ, äàâóó áàéäàë òîãòîîõûã õîðèãëîíî.

7.3. Àæèë îëãîã÷ íü èðãýíèéã àæèëä àâàõàä áîëîí õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû ÿâöàä àæèë, ¿¿ðãèéí îíöëîã øààðäëàãûí óëìààñ àæèëòíû ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õÿçãààðëàñàí áîë ýíý òóõàé ¿íäýñëýëýý íîòëîõ ¿¿ðýãòýé.

7.4. Èðãýíèéã àæèëä àâàõàä ýðõëýõ àæèë, ¿¿ðãèéí îíöëîãòîé õîëáîîã¿é òîõèîëäîëä ò¿¿íèé õóâèéí àìüäðàë, ¿çýë áîäîëòîé õîëáîîòîé, ãýðëýëòèéí áàéäàë, íàìûí õàðüÿàëàë, ø¿òäýã øàøíûõ íü òóõàé áîëîí æèðýìñýí ýñýõ òàëààð àñóóëò òàâüæ áîëîõã¿é. 7.5. Ýíý õóóëèéí 7.4-ò çààñíûã çºð÷èæ àñóóëò òàâüñàí òîõèîëäîëä àæèëòàí ò¿¿íä õàðèóëàõ ¿¿ðýãã¿é.

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÕÀÌÒÛÍ ÃÝÐÝÝ, ÕÝËÝËÖÝÝÐ

8 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ ¿íäñýí çàð÷èì

8.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõàä äàðààõü çàð÷èì áàðèìòàëíà:

8.1.1. èë òîä áàéõ; 8.1.2. õóóëü òîãòîîìæèä íèéöñýí áàéõ;

8.1.3. òàëóóäûí òºëººëºã÷äèéí òîî àäèë áàéõ;8.1.4. òàëóóä ýðõ òýãø áàéõ;

8.1.5. õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò òóñãàõ àñóóäëàà ÷ºëººòýé ñîíãîæ õýëýëöýõ;

4

8.1.6. ñàéí äóðààðàà ¿¿ðýã õ¿ëýýõ;8.1.7. õ¿ëýýõ õàðèóöëàãûã òîäîðõîé çààõ.

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìýäýýëëýýð õàíãàõ

9.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ, õýëýëöýý õèéõ ¿åä òºðèéí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíû òºëººëºã÷äºä øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

9.2. Òàëóóä õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí áèåëýëòýä òàâèõ õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý áèåëýëò, ÿâöûí òàëàà𠺺ðò áàéãàà á¿õ ìýäýýëëèéã õàðèëöàí ñîëèëöîõ ¿¿ðýãòýé.

10 äóãààð ç¿éë. Õºíäëºíãèéí îðîëöîîã õîðèãëîõ

10.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ ÿâöàä òºðèéí áà òºðèéí áóñ, øàøíû áàéãóóëëàãà, óëñ òºðèéí íàì, èðãýí, àëáàí òóøààëòíû ç¿ãýýñ òàëóóäûí õóóëü ¸ñíû ýðõèéã õÿçãààðëàõ áóþó ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõýä íü õóóëü áóñààð ñààä ó÷ðóóëàõ, õºíäëºí㺺ñ îðîëöîõûã õîðèãëîíî.

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã ñàíàà÷ëàõ

11.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, òýäãýýðò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ àñóóäëûã àëü ÷ òàë ñàíàà÷èëæ áîëíî.

11.2. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, õýëýëöýý õèéõ ñàíàë ãàðãàæ áàéãàà òàë ýíý òóõàéãàà íºãºº òàëä áè÷ãýýð ìýäýãäýíý.

11.3. Àæèë îëãîã÷èéí ºìíººñ õýëýëöýý õèéõ ýðõèéã ýíý õóóëèéí 3.1.6 -ä çààñàí àæèë îëãîã÷èéí òºëººëºã÷èä ýäýëíý.

11.4. Ýíý õóóëèéí 3.1.7-ä ä çààñàí àæèëòíû òºëººëºã÷èä àæèëòíû íýðèéí ºìíººñ õýëýëöýý õèéõ, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ ýðõòýé.

11.5. Óëñûí õýìæýýíä áîëîí òîäîðõîé á¿ñ íóòàã, çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ, ñàëáàð, ìýðãýæëèéí ò¿âøèíä, ò¿¿í÷ëýí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õýä õýäýí ¿éëäâýð÷íèé ýâëýë áàéâàë òýäãýýð íü ãèø¿¿äèéíõýý òîîíû õàðüöààã ¿íäýñëýí íýãäñýí òºëººëºã÷èä òîìèëæ õýëýëöýý õèéõ áîëîí õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõàä îðîëöîíî.

12 äóãààð ç¿éë. Õýëýëöýý õèéõ 12.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã òàëóóä õýëýëöýý õèéõ çàìààð áàéãóóëíà.

12.2. Õýëýëöýýã ñàíàà÷ëàã÷ òàë íü õýëýëöýý õèéõ á¿ðýëäýõ¿¿í, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí áîëîí òýäãýýðò îðóóëàõ íýìýëò, ººð÷ëºëòèéí òºñëèéã áîëîâñðóóëæ, õýëýëöýý õèéõ òóõàé ìýäýãäýëäýý õàâñàðãàí íºãºº òàëäàà õ¿ðã¿¿ëíý.

5

12.3. Ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñàí òàë àæëûí òàâàí ºäðèéí äîòîð õàðèóã áè÷ãýýð ºãíº.

12.4. Õýëýëöýý õèéõ òóõàé ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñàí òàë äîð äóðäñàí õóãàöààíä õýëýëöýýã ýõëýõ ¿¿ðýãòýé:

12.4.1. õàìòûí ãýðýý áàéãóóëàõ, ò¿¿íä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõòàé õîëáîãäñîí ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñàí ºäðººñ õîéø àæëûí 10 ºäðèéí äîòîð;

12.4.2. õàìòûí õýëýëöýýð áàéãóóëàõ òóõàé ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñàí ºäðººñ õîéø àæëûí 15 ºäðèéí äîòîð.

12.5. Ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñàí òàë íü ýíý õóóëèéí 12.3, 12.4-ò çààñàí õóãàöààíä õàðèó èð¿¿ëýýã¿é áóþó õýëýëöýýã ýõëýýã¿é, ýñõ¿ë õýëýëöýýíèé ÿâöàä òîõèðîëöîîíä õ¿ðýýã¿é ñàíàëûí çºð¿¿ã ýíý õóóëèéí Àðàâäóãààð á¿ëýãò çààñàí õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí çîõèöóóëàõ æóðìûí äàãóó çîõèöóóëíà.

12.6. Õýëýëöýýíä îðîëöîã÷èä íü õýëýëöýýíèé ÿâöàä ìýäýæ àâñàí àëáàíû áîëîí õóäàëäààíû íóóöàä õàìààðàõ ìýäýý ñýëòèéã çàäðóóëàõã¿é áàéõ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý.

12.7. Õýëýëöýý õèéõòýé õîëáîãäñîí çàðäàë áîëîí ò¿¿íä òàëóóäûí óðüä÷èëàí òîõèðîëöñîíîîð îðîëöîæ áàéãàà ìýðãýæèëòýíä îëãîõ õºëñ, áóñàä çàðäëûã õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò çààñàí æóðìûí äàãóó ãàðãàíà.

12.8. Õýëýëöýýíä îðîëöîæ áàéãàà, ¿íäñýí àæëààñàà ÷ºëººëºã人ã¿é ¿éëäâýð÷íèé ýâëýëèéí àæèëòàí, ñîíãóóëüòàíä çîõèõ äýýä øàòíû áàéãóóëëàãààñ íü óðüä÷èëàí çºâøººðºë àâàëã¿éãýýð òóõàéí ñîíãóóëüò àæèëòàé íü õîëáîãäóóëæ ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëàõ, òýäíèéã õýëýëöýýíä îðîëöñîíûõ íü òºëºº ººð àæèëä øèëæ¿¿ëýõ áóþó àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð õýëýëöýýíèé òóðøèä áîëîí õýëýëöýý äóóññàíààñ õîéø íýã æèëèéí äîòîð àæëààñ õàëàõûã õîðèãëîíî.

12.9. Õýëýëöýý íü òàëóóäûí á¿õ òºëººëºã÷ õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò ãàðûí ¿ñýã çóðñíààð äóóñãàâàð áîëíî.

13 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý

13.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð íü ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã íü òºëººëºí õàìãààëæ áàéãàà ãýðýý, õýëýëöýýðò îðîëöîã÷ òàëóóäûí íèéò àæèë îëãîã÷, àæèëòíûã õàìààð÷ ¿éë÷èëíý.

14 ä¿ãýýð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ

14.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã áàéãóóëàõàä ýíý õóóëèéí 12 äóãààð ç¿éëä çààñàí æóðìûã áàðèìòàëíà. Õàìòûí ãýðýýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áèçíåñ òºëºâëºãºº áàòëàõààñ ºìíº áàéãóóëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

14.2. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ò¿¿íèé íýãæ, õýñãèéã õàìðóóëàí õàìòûí íýã ãýðýý áàéãóóëíà.

6

14.3. Õýëýëöýýð áàéãóóëàõ ñàíàà÷èëãà ãàðãàñàí ýòãýýäèéí òîîíîîñ ¿ë õàìààðàí òóõàéí ò¿âøèíä íýã õýëýëöýýð áàéãóóëíà.

14.4. Àæèë îëãîã÷ íü õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ ¿åä ººðò áàéãàà ìýäýýëýë, áè÷èã õýðãèéí òåõíèê õýðýãñýë, àæëûí áóñ öàãààð õóðàë, çºâëºë㺺í õèéõ áàéð ãàðãàæ ºãºõ, óõóóëãà ñóðòàë÷èëãàà ÿâóóëàõàä òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

14.5. Õàìòûí ãýðýýã íýã æèë, ò¿¿íýýñ äýýø; õýëýëöýýðèéã õî¸ð æèëèéí õóãàöààãààð òóñ òóñ áàéãóóëíà.

15 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã á¿ðòãýõ

15.1. Àæèë îëãîã÷ íü ººðèéí îðøèæ áàéãàà íóòàã äýâñãýðèéí ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàðò õàìòûí ãýðýýã ò¿¿íä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí ºäðººñ õîéø 10 õîíîãèéí äîòîð á¿ðòã¿¿ëýõýýð õ¿ðãýíý.

15.2. Ñàëáàð /ñàëáàð äóíä/-ûí, á¿ñèéí, àéìàã, íèéñëýëèéí ò¿âøíèé áîëîí ìýðãýæëèéí òàðèôûí õýëýëöýýðèéã ò¿¿íä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí ºäðººñ õîéø 10 õîíîãèéí äîòîð õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàä á¿ðòã¿¿ëýõýýð õ¿ðãýíý.

15.3. Ñóì, ä¿¿ðãèéí ò¿âøèíä áàéãóóëñàí õýëýëöýýðèéã ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà íü ò¿¿íä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí ºäðººñ õîéø 15 õîíîãèéí äîòîð àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàðò á¿ðòã¿¿ëýõýýð õ¿ðãýíý.

15.4. Ýíý ç¿éëä çààñàí á¿ðòãýõ ýðõ á¿õèé ýòãýýä íü õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø àæëûí 10 õîíîãèéí äîòîð õÿíàæ, õóóëü òîãòîîìæèä íèéöýæ áàéâàë ò¿¿íèéã á¿ðòãýõ áºãººä õýðýâ íèéöýýã¿é áîë á¿ðòãýõýýñ òàòãàëçàíà.

15.5. Á¿ðòã¿¿ëýýã¿é áóþó õóóëü òîãòîîìæèä íèéöýýã¿é, ýñõ¿ë àæèëòíû ýðõèéí áàéäëûã õóóëü òîãòîîìæèä çààñíààñ äîðäóóëñàí õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí çààëòûã õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ ¿çýõ áºãººä ò¿¿íèéã áèåë¿¿ëýõã¿é.

16 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã äàãàæ ìºðäºõ

16.1. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð íü ýíý õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëä çààñíû äàãóó á¿ðòã¿¿ëñíýýð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

16.2. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õàðüÿàëàë, óäèðäëàãûí á¿òýö, á¿ðýëäýõ¿¿í ººð÷ëºãäºõ íü õàìòûí ãýðýýã öóöëàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

16.3. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã ººð÷ëºí áàéãóóëàõ, ºì÷ëºã÷ ººð÷ëºãäºõ òîõèîëäîëä õàìòûí ãýðýýã õýâýýð ìºðäºõ, ò¿¿íä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ, ýñõ¿ë õàìòûí ãýðýýã øèíý÷ëýí áàéãóóëàõ àñóóäëûã àæèë îëãîã÷ áóþó àæèëòíû òºëººëºã÷èä õýëýëöýý õèéæ øèéäâýðëýíý.

7

16.4. Õóóëüä çààñàí íºõöºë, æóðìûí äàãóó àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà òàòàí áóóãäàõ ¿åä õàìòûí ãýðýýã òàòàí áóóãäàõ õóãàöààíû òóðøèä äàãàæ ìºðäºíº.

16.5. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ àñóóäëûã ò¿¿íä òîäîðõîéëñîí íºõöºë, æóðìûí äàãóó òàëóóäûí òîõèðîëöñîíîîð øèéäâýðëýõ áºãººä õýðýâ õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò ýíý òóõàé òîäîðõîé çààãààã¿é áîë ò¿¿íèéã àíõ áàéãóóëàõàä õýðýãëýñýí æóðìûã áàðèìòàëíà.

17 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí áèåëýëòýäòàëóóä õÿíàëò òàâèõ

17.1. Õàìòûí ãýðýýíèé áèåëýëòýä òàëóóä áîëîí òýäãýýðèéí òºëººëºã÷èä õÿíàëò òàâèíà.

17.2. Á¿õ ò¿âøèíä áàéãóóëàãäñàí õýëýëöýýðèéí áèåëýëòýä òàëóóä áîëîí òýäãýýðèéí òºëººëºã÷èä, ò¿¿í÷ëýí õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà õÿíàëò òàâèíà.

17.3. Òàëóóä õÿíàëò õýðýãæ¿¿ëýõäýý õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò õîëáîîòîé ººðò áàéãàà á¿õ ìýäýýëëèéã õàðèëöàí ñîëèëöîõ ¿¿ðýãòýé.

17.4. Òàëóóä õàìòðàí áà äàíãààð õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí áèåëýëò, ò¿¿íèé ÿâöûã õàãàñ æèë òóòàì áóþó õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò çààñàí õóãàöààíä ä¿ãíýæ, íèéò àæèëòàíä ìýäýýëíý.

18 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí ãýðýýãýýð çîõèöóóëàõ õàðèëöàà

18.1. Õàìòûí ãýðýýíä ýíý õóóëèàð øóóä çîõèöóóëàãäààã¿é äàðààõü õàðèëöààã çîõèöóóëíà:

18.1.1. ¿íäñýí öàëèíãèéí õýìæýýã òîãòîîõ, íýìýãä¿¿ëýõ, ò¿¿íèé õýëáýð, îëãîõ õóãàöàà, íýìýãäýë, íýìýãäýë õºëñ, øàãíàë óðàìøèë, íýìýãäýë òýòãýâýð, òýòãýìæ, òóñëàìæ, õºíãºëºëò, îëãîâðûí õýìæýý, õºäºëìºðèéí íîðì, íîðìàòèâûã òîãòîîõ, ººð÷ëºõ, Àæèëòàíä îëãîõ õîîë, óíààíû çàðäàë áîëîí áóñàä íºõºõ îëãîâîðûí õýìæýýã òîãòîîõ./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

18.1.2. àæèëòíû ìýðãýæëèéã äýýøë¿¿ëýõ, ìýðãýø¿¿ëýõ, ò¿¿íä øèíý ìýðãýæèë ýçýìø¿¿ëýõ áîëîí àæëûí áàéðíû áàòàëãààã õàíãàõ;

18.1.3. àæèë, àìðàëòûí öàãèéí ãîðèì òîãòîîõ;

18.1.4. àæèëòàí, ¿¿íèé äîòîð æèðýìñýí, íàñàíä õ¿ðýýã¿é, òàõèð äóòóó áîëîí îäîé õ¿íèé õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí íºõöºëèéã ñàéæðóóëàõ;

8

18.1.5. àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé ñàëáàð, íýãæèéã õóâü÷ëàõ, ººð÷ëºí áàéãóóëàõ òîõèîëäîëä àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ;

18.1.6. ¿íèéí ºñºëò, ìºíãºíèé õàíøèéí áóóðàëòûí ò¿âøíýýñ õàìààðóóëæ öàëèí õºëñíèé õýìæýýã íýìýãä¿¿ëýõ;

18.1.7. àæèëòíû íèéãìèéí õàìãààëàëä çîðèóëàõ õºðºíãèéí õýìæýýã òîãòîîõ;

18.1.8. ýêîëîãèéí àþóëã¿é áàéäàë, õºäºëìºðèéí íºõöºë, àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà, ñòàíäàðòûã õàíãàõ;

18.1.9. àæèëëàõûí çýðýãöýý ñóðàëöàæ áàéãàà àæèëòàíä àæèë îëãîã÷èéí ç¿ãýýñ õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõ;

18.1.10. àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí îðîí ñóóö, õ¿¿õäèéí öýöýðëýã, ÿñëè, íèéãýì, ñî¸ëûí çîðèóëàëòòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæ áàðèõ, àøèãëàõ, îëîí õ¿¿õýäòýé ãýð á¿ë, ºðõ òîëãîéëñîí ýõ áóþó ãàíö áèå ýöýã, òàõèð äóòóó õ¿¿õýäòýé àæèëòàíä õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõ, òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áàéñàí àõìàä íàñòàí, òàõèð äóòóó õ¿í, ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íººñ ýð¿¿ë ìýíä íü õîõèðñîí àæèëòíû àìüæèðãààã ñàéæðóóëàõ;

18.1.11. ¿éëäâýð÷íèé ýâëýë, ò¿¿íèé àæèëòàí, ñîíãóóëüòíààñ ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõ íºõöºë áîëîëöîîã õàíãàõ.

18.2. Ýíý õóóëèàð àæèëòàíä îëãîñîí áàòàëãààã èë¿¿ íºõöºëººð õàìòûí ãýðýýíä òîãòîîæ áîëíî.

18.3. Õàìòûí ãýðýýíèé õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâèõ, áèåëýëòèéã ä¿ãíýõ, ìýäýýëýõ, õî¸ð áîëîí ãóðâàí òàëò õàðèëöààã õºãæ¿¿ëýõ àñóóäëûã õàìòûí ãýðýýíä òóñãàíà.

19 ä¿ãýýð ç¿éë. Õàìòûí õýëýëöýýðýýð çîõèöóóëàõ õàðèëöàà

19.1. Õàìòûí õýëýëöýýðýýð äàðààõü õàðèëöààã çîõèöóóëíà:

19.1.1. óëñûí õýëýëöýýðýýð óëñûí õýìæýýíä äàãàæ ìºðäºõ õ¿í àìûí íèéãìèéí õàìãààëëûí áîëîí èðãýíèé õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ õ¿ðýýíä ¿¿ññýí õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû íèéòëýã àñóóäàë;

19.1.2. ñàëáàð /ñàëáàð äóíä/-ûí õýëýëöýýðýýð òîäîðõîé àæèë, ìýðãýæëèéí àæèëòíû öàëèí õºëñíèé õýìæýý, õºäºëìºðèéí íºõöºë, õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëò, õºäºëìºðèéí íîðì, íîðìàòèâûí àñóóäàë;

19.1.3. á¿ñèéí õýëýëöýýðýýð òóõàéí á¿ñ íóòãèéí õýìæýýíä äàãàæ ìºðäºõ õ¿í àìûí àìüæèðãààíû áîëîí öàëèí õºëñíèé äîîä õýìæýý, íºõºí îëãîâîð,

9

èðãýíèé õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ íèéòëýã àñóóäàë;

19.1.4. àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí õýëýëöýýðýýð òóõàéí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä äàãàæ ìºðäºõ õ¿í àìûí õºäºëìºð ýðõëýëò, õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû àñóóäàë;

19.1.5. ìýðãýæëèéí òàðèôûí õýëýëöýýðýýð òîäîðõîé àæèë, ìýðãýæëèéí õ¿ðýýíèé õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû àñóóäàë.

20 äóãààð ç¿éë. Õàìòûí õýëýëöýýðò îðîëöîã÷ òàëóóä

20.1. Õàìòûí õýëýëöýýðò ýíý õóóëèéí 3.1.6, 3.1.7-ä çààñàí àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû òºëººëºã÷人ñ ãàäíà òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èä îðîëöîæ áîëíî.

20.2. Õàìòûí õýëýëöýýð íü ò¿¿íä îðîëöîã÷ òàëóóäààñ õàìààðàí õî¸ð òàëûí, ãóðâàí òàëûí áàéíà.

20.3. Õàìòûí õýëýëöýýð íü îðîëöîã÷ òàëóóä, õýëýëöýõ àñóóäëûí õ¿ðýýíýýñ õàìààð÷, óëñûí õýìæýýíä óëñûí, ñàëáàð /ñàëáàð äóíä/-ûí; çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèéí õýìæýýíä á¿ñèéí, àéìàã, íèéñëýë,ñóì, ä¿¿ðãèéí; òîäîðõîé àæèë, ìýðãýæëèéí ò¿âøèíä ìýðãýæëèéí òàðèôûí ãýñýí òºðºëòýé áàéíà.

20.4. Õàìòûí õýëýëöýýðò ò¿¿íèé òºð뺺ñ õàìààðàí äîð äóðäñàí òàëóóä îðîëöîíî:

20.4.1. óëñûí õýëýëöýýðò Çàñãèéí ãàçàð, àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ ¿íäýñíèé áàéãóóëëàãà;

20.4.2. ñàëáàð /ñàëáàð äóíä/-ûí õýëýëöýýðò òóõàéí ñàëáàðûí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ ñàëáàðûí áàéãóóëëàãà;

20.4.3. á¿ñèéí õýëýëöýýðò òóõàéí á¿ñ íóòãèéí àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà, àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ á¿ñ íóòãèéí áàéãóóëëàãà;

20.4.4. àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí õýëýëöýýðò òóõàéí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèéí Çàñàã äàðãà, àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ òóõàéí íóòàã äýâñãýðèéí áàéãóóëëàãà;

20.4.5.ìýðãýæëèéí òàðèôûí õýëýëöýýðò òºðèéí çàõèðãààíû õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, òóõàéí ìýðãýæëèéí àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ áàéãóóëëàãà.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

10

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÃÝÐÝÝ

21 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýý

21.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíä äàðààõü ãîë íºõöºëèéã òîõèðíî:

21.1.1. àæëûí áàéðíû áóþó àëáàí òóøààëûí íýð; 21.1.2. àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòîä çààñàí àæèë, ¿¿ðýã;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàð 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

21.1.3. ¿íäñýí öàëèí áóþó àëáàí òóøààëûí öàëèíãèéí õýìæýý;21.1.4. õºäºëìºðèéí íºõöºë.

21.2. Àëü íýã òàë äàíãààðàà õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé çààëòûã ººð÷èëæ áîëîõã¿é.

21.3. Õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàõ ¿åä òàëóóä ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñàí ãýðýýíèé ãîë íºõöºëèéí àëü íýãèéã òîõèðîîã¿é áîë õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëñàíä òîîöîõã¿é.

21.4. Õºäºëìºðèéí ãýðýý íü õóóëü òîãòîîìæ, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò íèéöñýí áàéíà.

21.5. Õóóëü òîãòîîìæ, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò çààñàí íºõöºëººñ äîðäóóëñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé íºõöºë õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ áàéíà.

21.6. Òàëóóä ãýðýýíä ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñàí ãîë íºõöºëººñ ãàäíà áóñàä íºõöºëèéã òîõèð÷ áîëíî.

21.7. Õºäºëìºðèéí ãýðýý íü òàëóóä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí ºäðººñ õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

22 äóãààð ç¿éë. Êîíòðàêò

22.1. ªì÷ëºã÷ áóþó ò¿¿íýýñ ýðõ îëãîãäñîí ýòãýýä íü ºì÷ëºõ ýðõèéíõýý òîäîðõîé õýñãèéã õýðýãæ¿¿ëýõäýý áóñäûí õºäºëìºðëºõ ¿éë àæèëëàãààã, ìºí àæèë îëãîã÷ íü èðãýíèé ãîö áóþó õîâîð àâüÿàñ, ºíäºð óð ÷àäâàðûã õºëñëºí àâ÷ àøèãëàõ çîðèëãîîð èðãýíòýé êîíòðàêò áàéãóóëíà.

22.2. Ýíý õóóëèéí 22.1-ä çààñíû äàãóó êîíòðàêò áàéãóóëæ èðãýíèéã àâ÷ àæèëëóóëæ áîëîõ àæèë, àëáàí òóøààëûí æàãñààëòûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà.

23 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé õóãàöàà

23.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýý íü õóãàöààòàé áóþó õóãàöààã¿é áàéíà.

23.2. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã äîð äóðäñàí õóãàöààãààð áàéãóóëíà:

23.2.1. áàéíãûí àæëûí áàéðàíä õºäºëìºðèéí ãýðýýã õóãàöààã¿é;

11

23.2.2.ýíý õóóëèéí 23.2.1-ä çààñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýã òàëóóä õàðèëöàí òîõèðîëöñîíîîð õóãàöààòàé;

23.2.3.àæèë, àëáàí òóøààë íü õóóëü áîëîí áóñàä øèéäâýðèéí ¿íäñýí äýýð õýâýýð õàäãàëàãäàæ áàéãàà àæèëòíû îðîíä àæèëëàõ àæèëòàíòàé ýçã¿é áàéãàà àæèëòíûã àæèëäàà ýðãýæ îðîõ õ¿ðòýë, óëèðëûí áîëîí ò¿ð àæèëä òóõàéí àæëûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààãààð, øèíýýð îðæ áàéãàà àæèëòàí áîëîí äàãàëäàí ñóðàëöàã÷òàé àæèë îëãîã÷îîñ õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìààðàà òîãòîîñîí òóðøèëòûí áîëîí ñóðãàëòûí õóãàöààãààð.Òóðøèëòûí áîëîí ñóðãàëòûí õóãàöàà íü 6 ñàðààñ èë¿¿ã¿é áàéíà.

/Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

23.3.Õºäºëìºðèéí õóãàöààòàé ãýðýýíèé õóãàöàà äóóñìàãö òàëóóä ò¿¿íèéã öóöëàõ ñàíàë òàâèàã¿é áºãººä àæèëòàí àæëàà ã¿éöýòãýñýýð áàéãàà áîë óã ãýðýýã àíõ çààñàí õóãàöààãààð ñóíãàãäñàíä òîîöíî.

24 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàõ

24.1.Àæèë îëãîã÷ áóþó ò¿¿íèé ýðõ îëãîñîí àëáàí òóøààëòàí èðãýíòýé õºäºëìºðèéí ãýðýýã áè÷ãýýð áàéãóóëæ, ãýðýýíèé íýã õóâèéã àæèëòàíä ºãºõ ¿¿ðýãòýé. Áàéíãûí àæëûí áàéðàíä õºäºëìºðèéí ãýðýýíýýñ áóñàä òºðëèéí ãýðýý áàéãóóëàõûã õîðèãëîíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

24.2. Àæèë îëãîã÷ íýã àæëûí áàéðàíä õýä õýäýí àæèëòàí àæèëëóóëàõ òîõèîëäîëä àæèëòàí á¿ðòýé õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëíà.

24.3. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã áè÷ãýýð áàéãóóëààã¿é òîõèîëäîëä àæèëòíààñ àæèë, ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõèéã øààðäàæ áîëîõã¿é.

25 äóãààð ç¿éë. Êîíòðàêò áàéãóóëàõ áà ò¿¿íèé àãóóëãà

25.1. Êîíòðàêòûã áè÷ãýýð áàéãóóëíà.25.2. Êîíòðàêò íü òàâàí æèë õ¿ðòýë õóãàöààòàé áàéíà.

25.3. Òàëóóä êîíòðàêò áàéãóóëàõ ¿åäýý õóãàöàà, àæèëòíû ã¿éöýòãýõ àæëûí ýöñèéí ¿ð ä¿í, àæèë îëãîã÷èéí ºìíº õ¿ëýýõ ¿¿ðýã, êîíòðàêòûã ä¿ãíýõ æóðàì, àæèëòíû ìýäýëä îëãîæ áóé õºðºíãèéí õýìæýý, ò¿¿íèéã ýçýìøèõ, àøèãëàõ, çàõèðàí çàðöóóëàõ æóðàì, àæèëòàíä îëãîõ óðàìøóóëàë, õàíãàìæ, õºíãºëºëò áîëîí ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðñýí ¿ð ä¿í, àøãààñ îëãîõ õóâü õýìæýý, ò¿¿íä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãûã òîäîðõîé çààñàí áàéíà.

25.4. Êîíòðàêòûã ä¿ãíýõ ¿åä àæèëòàí ¿¿ðãýý çîõèõ ¸ñîîð áèåë¿¿ëñýí ãýæ ¿çâýë öààøèä ñóíãàæ áîëíî.

26 äóãààð ç¿éë. Õýä õýäýí àæèë, ¿¿ðãèéã çýðýã ã¿éöýòãýõ

26.1. Àæèëòàí àæëûí öàãòàà áàãòààí ººðèéí áóþó áóñàä áàéãóóëëàãàä õºäºëìºðèéí ãýðýýãýý𠺺ð àæèë, àëáàí òóøààë õàâñðàí ã¿éöýòãýõ, ººðèéí

12

áàéãóóëëàãàä ººð àæèë õîñëîí ã¿éöýòãýõ áîëîí àæèë îëãîã÷ àæèëòàíòàé òîõèðîëöñîíîîð ýçã¿é áàéãàà àæèëòíû ¿¿ðãèéã ò¿ð îðëîí ã¿éöýòã¿¿ëýõ áóþó ò¿¿íèé àæëûí à÷ààëëûã íýìýãä¿¿ëýí àæèëëóóëæ áîëíî.

26.2. Ýíý õóóëèéí 28 äóãààð ç¿éëä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèëòàí õýä õýäýí àæèë îëãîã÷òîé õºäºëìºðèéí çýðýãöñýí ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áîëíî.

27 äóãààð ç¿éë. Àæèë, àëáàí òóøààëä õàìò àæèëëàõûã õîðèãëîõ

27.1.Òºðèéí ºì÷èéí áîëîí òºðèéí ºì÷èéí îðîëöîîòîé /51 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õóâüòàé/ õóóëèéí ýòãýýäýä íýã ãýð á¿ëèéí áóþó òºðºë ñàäàíãèéí õ¿ì¿¿ñ õºðºí㺠ìºí㺠çàõèðàí çàðöóóëàõ àæèë, àëáàí òóøààëä õàìò àæèëëàõûã õîðèãëîíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

28 äóãààð ç¿éë. Õýä õýäýí àæèë îëãîã÷èä íýãýí çýðýã àæèëëàõûã õîðèãëîõ

28.1. Õóóëèéí ýòãýýäýä ýä õºðºí㺠çàõèðàí çàðöóóëàõ ýðõ ìýäýë õýðýãæ¿¿ëýõ àæèë, àëáàí òóøààëä àæèëëàäàã àæèëòàí àäèë òºðëèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã ºì÷èéí áóñàä òºðºë, õýëáýðèéí ºì÷ëºã÷òýé ýðõýëæ áàéãàà àæèë, àëáàí òóøààëòàéãàà èæèë, ýñõ¿ë óäèðäàõ, õÿíàëò òàâèõ øèíæòýé àæèë, àëáàí òóøààëä àæèëëàõààð çýðýãöñýí ãýðýý áóþó êîíòðàêò áàéãóóëàõûã õîðèãëîíî./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

28.2. Ýíý õóóëèéí 28.1 íü õàâñðàí àæèëëàõàä íýãýí àäèë õàìààðíà.

28.3. Ýíý ç¿éëèéã çºð÷ñºíººñ àæèë îëãîã÷èä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã àæèëòàí ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó àðèëãàõ ¿¿ðýãòýé.

29 ä¿ãýýð ç¿éë. Ýðõèéí ÷àäàìæã¿é ýòãýýäòýé áàéãóóëñàíõºäºëìºðèéí ãýðýýã õ¿÷èí òºãºëäºð

áóñ ãýæ òîîöîõ öàã

29.1. Ýðõèéí õÿçãààðëàãäìàë ÷àäàìæòàé áóþó á¿ðýí ÷àäàìæã¿é ýòãýýäòýé áàéãóóëñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýã óã àæèëòàí àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõã¿é áîëñîí ºäðººñ ýõëýí õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ ¿çíý.

30 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé çàðèì çààëòõ¿÷èí òºãºëäºð áóñ áàéõ

30.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé çàðèì çààëò õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ áàéõ íü ò¿¿íèéã á¿õýëä íü õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ ¿çýõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

31 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíä òóñãààã¿é àæèë ã¿éöýòã¿¿ëýõèéã õîðèãëîõ

31.1. Àæèë îëãîã÷ íü ýíý õóóëüä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèëòíààñ õºäºëìºðèéí ãýðýýíä òóñãààã¿é àæèë ã¿éöýòãýõèéã øààðäàæ áîëîõã¿é.

13

32 äóãààð ç¿éë. Àæëûí çàéëøã¿é øààðäëàãàà𠺺ð àæèëä ò¿ð øèëæ¿¿ëýõ

32.1. Áàéãàëèéí ãàìøèã, ¿éëäâýðëýëèéí îñëîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, òýäãýýðèéí ¿ð äàãàâðûã àðèëãàõ çýðýã çàéëøã¿é øààðäëàãà ãàðñàí áîëîí áàéãóóëëàãûí õýâèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõàä õ¿ðãýñýí óðüä÷èëàí ìýäýõ áîëîìæã¿é áîäèò íºõöºë áàéäàë áèé áîëñîí òîõèîëäîëä àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíûã õºäºëìºðèéí ãýðýýíä çààãààã¿é ººð àæèëä 45 õ¿ðòýë õîíîãèéí õóãàöààãààð øèëæ¿¿ëæ áîëíî.

33 äóãààð ç¿éë. Ñóë çîãñîëòûí ¿åä ººð àæèëä ò¿ð øèëæ¿¿ëýõ

33.1. Ñóë çîãñîëòûí ¿åä àæèëòíûã áàéãóóëëàãà äîòðîî õºäºëìºðèéí ãýðýýíä çààãààã¿é àæèëä, ýñõ¿ë ººð áàéãóóëëàãàä ò¿ð õóãàöààãàà𠺺ðòýé íü òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð øèëæ¿¿ëýí àæèëëóóëæ áîëíî.

34 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèëòíûã ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä øèëæ¿¿ëýõ

34.1. Ýìíýëýã-õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññûí øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí àæèëòíûã ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä ò¿¿íòýé òîõèðîëöîí øèëæ¿¿ëíý.

35 äóãààð ç¿éë. Àæèë, ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýýã¿é ¿åä àæèë, àëáàí òóøààëûã õýâýýð õàäãàëàõ

35.1. Àæèë, ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýýã¿é ¿åä àæèë, àëáàí òóøààëûã äàðààõü òîõèîëäîëä õýâýýð õàäãàëíà:

35.1.1. òºðèéí áàéãóóëëàãûí ñîíãóóëüò ¿¿ðýã ãóðâàí ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð ã¿éöýòãýæ áàéãàà;

35.1.2. ýýëæèéí àìðàëòòàé áàéãàà;

35.1.3. ýìíýëãèéí øèíæèëãýý õèéëãýõ, äîíîðûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ, ýì÷èéí ìàãàäëàãààãààð áîëîí çàõèðãààíû ÷ºëººòýé áàéãàà;

35.1.4. æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû àìðàëòòàé áîëîí õ¿¿õýä àñðàõ ÷ºëººòýé áàéãàà;

35.1.5. õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, õýëýëöýý õèéõýä áîëîí õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó çîõèîí áàéãóóëñàí àæèë õàÿëòàä îðîëöîæ áàéãàà; 35.1.6. öýðãèéí çàðëàí äóóäàõ õóóäàñ àâñàí àæèëòíûã öýðãèéí æèíõýíý àëáàíä òàòñàí òóõàé öýðýã òàòëàãûí êîìèññûí øèéäâýð ãàðòàë;

35.1.7. õóóëü òîãòîîìæ, õàìòûí áà õºäºëìºðèéí ãýðýýíä çààñàí áóñàä òîõèîëäîë.

36 äóãààð ç¿éë. Óðüä ýðõýëæ áàéñàí àæèë, àëáàí òóøààëä íü ýã¿¿ëýí àâàõ

14

36.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíûã óðüä ýðõýëæ áàéñàí àæèë, àëáàí òóøààëä íü äàðààõü òîõèîëäîëä ýã¿¿ëýí àâàõ ¿¿ðýãòýé:

36.1.1. ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé óëìààñ òàõèð äóòóó áîëæ õºäºëìºðèéí ãýðýý íü äóóñãàâàð áîëñîí àæèëòàí ýäãýðñíèéõýý äàðàà íýã ñàðûí äîòîð ýðãýæ èðñýí;

36.1.2. àæëààñ ¿íäýñëýëã¿é õàëàãäñàí àæèëòíûã ºìíº íü ýðõýëæ áàéñàí àæèë, àëáàí òóøààëä ýã¿¿ëýí òîãòîîõ òóõàé ø¿¿õèéí øèéäâýð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí;

36.1.3. õóóëüä çààñàí áóñàä òîõèîëäîë.

36.2. Àæèëòíû óðüä ýðõýëæ áàéñàí àæëûí áàéð, àëáàí òóøààë íü öîìõîòãîãäñîí áîë àæèë îëãîã÷ àæèëòàíòàé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð àäèë ÷àíàðûí ººð àæèë, àëáàí òóøààëä àæèëëóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

36.3. Ýíý õóóëèéí 40.1.1. -ä çààñíààð îðîí òîî õàñàãäñàí ãýõ áîëîâ÷ ò¿¿íèéã ãóðâàí ñàðûí äîòîð äàõèí áèé áîëãîæ, îðîí òîî õàññàí íü ¿íäýñëýëã¿é áîëîõ íü òîãòîîãäâîë òóõàéí àæèëòíûã àæèëä íü ýã¿¿ëýí òîãòîîíî.

37 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýý äóóñãàâàð áîëîõ ¿íäýñëýë

37.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýý äàðààõü ¿íäýñëýëýýð äóóñãàâàð áîëíî:

37.1.1. òàëóóä õàðèëöàí òîõèðñîí;

37.1.2. àæèë îëãîã÷ èðãýí, àæèëòàí íàñ áàðñàí;

37.1.3. õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé õóãàöàà äóóñàæ, öààøèä ñóíãàãäàõã¿é áîëñîí;

37.1.4. õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà øààðäñàí;37.1.5. àæëààñ áóðóó õàëàãäñàí àæèëòíûã óðüäàõ àæèë, àëáàí

òóøààëä íü ýã¿¿ëýí òîãòîîñîí;

37.1.6. àæèëòàí öýðãèéí æèíõýíý àëáàíä òàòàãäñàí;37.1.7. àæèëòàí ãýìò õýðýã ¿éëäñýíèé óëìààñ óã àæèë ¿¿ðãýý

¿ðãýëæë¿¿ëýí ã¿éöýòãýõ áîëîìæã¿é ÿë îíîãäóóëñàí ø¿¿õèéí òàñëàí øèéäâýðëýõ òîãòîîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí;

37.1.8. õºäºëìºðèéí ãýðýýã àæèëòíû áóþó àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð öóöàëñàí.

38 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýý öóöëàõ ¿íäýñëýë

38.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð öóöàëíà:

38.1.1. àæèëòàí ñàíàà÷èëñàí;38.1.2. àæèë îëãîã÷ ñàíàà÷èëñàí.

15

39 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã àæèëòíû ñàíàà÷èëãààð öóöëàõ

39.1. Õóóëü áîëîí õºäºëìºðèéí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë àæèëòàí õºäºëìºðèéí ãýðýý öóöëàõ òóõàé ºðãºä뺺 àæèë îëãîã÷èä ºãñºí ºäðººñ õîéø 30 õîíîã ºíãºðìºãö àæëûí áàéðàà îðõèõ ýðõòýé, ýíý òîõèîëäîëä õºäºëìºðèéí ãýðýý öóöëàãäñàíä òîîöíî.

39.2. Õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíòàé, ýñõ¿ë àæëààñ ÷ºëººëºõ õóãàöààã àæèë îëãîã÷òîé òîõèðîëöñîí áîë õºäºëìºðèéí ãýðýýã ýíý õóóëèéí 39.1-ä çààñàí õóãàöààíààñ ºìíº öóöàëæ áîëíî.

40 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð öóöëàõ

40.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýýã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð öóöàëæ áîëíî:

40.1.1. àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áîëîí ò¿¿íèé ñàëáàð, íýãæ òàòàí áóóãäñàí, îðîí òîî õàñàãäñàí, ýñõ¿ë àæèëòíû òîîã öººð¿¿ëñýí;

40.1.2. àæèëòàí ìýðãýæèë, óð ÷àäâàð, ýð¿¿ë ìýíäèéí õóâüä ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæèë, àëáàí òóøààëäàà òýíöýõã¿é áîëñîí íü òîãòîîãäñîí;

40.1.3. àæèëòàí 60 íàñ õ¿ð÷ ºíäºð íàñíû òýòãýâýð àâàõ ýðõ ¿¿ññýí;40.1.4. àæèëòàí õºäºëìºðèéí ñàõèëãûí çºð÷ëèéã äàâòàí ãàðãàñàí,

ýñõ¿ë õºäºëìºðèéí õàðèëöààã øóóä çîãñîîõîîð õºäºëìºðèéí ãýðýýíä òóõàéëàí çààñàí íîöòîé çºð÷èë ãàðãàñàí;

40.1.5. ìºí㺠áîëîí ýä õºðºí㺠õàðèóöñàí àæèëòàí àæèë îëãîã÷èéí èòãýëèéã àëäñàí áóðóóòàé ¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿é ãàðãàñàí íü òîãòîîãäñîí;

40.1.6. ñîíãóóëü, òîìèëîëòîî𠺺ð îðîí òîîíû àæèë, àëáàí òóøààëä àæèëëàõ áîëñîí;

40.1.7. êîíòðàêòàä çààñàí ¿íäýñëýë áóé áîëñîí.

40.2. Àæëààñ áóðóó õàëàãäñàí àæèëòíûã ø¿¿õèéí øèéäâýðýýð àæèëä íü ýã¿¿ëýí òîãòîîñîí òîõèîëäîëä ò¿¿íèé ýðõýëæ áàéñàí àæèë, àëáàí òóøààëä øèíýýð îðñîí àæèëòíû õºäºëìºðèéí ãýðýýã öóöàëæ, áîëîëöîîíû äàãóó ººð àæèë îëæ ºãíº.

40.3. Àæèë, àëáàí òóøààë íü õýâýýð õàäãàëàãäàæ áàéãàà àæèëòíû õºäºëìºðèéí ãýðýýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà òàòàí áóóãäñàíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð öóöëàõûã õîðèãëîíî.

40.4. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õàðüÿàëàë, ºì÷ëºã÷ ººð÷ëºãäñºí íü õºäºëìºðèéí ãýðýý öóöëàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

16

40.5. Àæèë îëãîã÷ ýíý õóóëèéí 40.1.1, 40.1.2 -ò çààñàí ¿íäýñëýëýýð õºäºëìºðèéí ãýðýýã öóöëàõ òóõàéãàà àæèëòàíä íýã ñàðûí ºìíº ìýäýãäýõ áºãººä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé ñàëáàð, íýãæ òàòàí áóóãäñàíû óëìààñ àæèëòíóóäûã áººíººð õàëàõ òîõèîëäîëä àæèëòíû òºëººëºã÷äºä 45 õîíîãèéí ºìíº ìýäýãäýæ, ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó õýëýëöýý õèéíý.

41 ä¿ãýýð ç¿éë. Êîíòðàêòûã öóöëàõ ¿íäýñëýë, æóðàì

41.1. Êîíòðàêòûã ýíý õóóëüä çààñíààñ ãàäíà äàðààõü ¿íäýñëýëýýð àæèë îëãîã÷ ñàíàà÷ëàí öóöàëæ áîëíî:

41.1.1. êîíòðàêòûã ä¿ãíýõ ¿åä àæèëòàí êîíòðàêòàä çààñàí õèéâýë çîõèõ àæëûíõàà ¿ð ä¿íã õ¿íäýòãýõ øàëòãààíã¿éãýýð õàíãààã¿é áóþó õàíãàëòòàé àæèëëàæ ÷àäààã¿é ãýæ ºì÷ëºã÷ ¿çñýí;

41.1.2. ýíý õóóëèéí 28 äóãààð ç¿éëä çààñíûã çºð÷èæ ººð àæèë îëãîã÷òîé õºäºëìºðèéí çýðýãöñýí ãýðýý áóþó êîíòðàêò áàéãóóëñàí;

41.1.3. àæèë îëãîã÷ ºì÷ëºõ ýðõýý áóñàä ýòãýýäýä á¿ðìºñºí øèëæ¿¿ëñýí;

41.1.4. êîíòðàêòààð àæèëòàíä øèëæ¿¿ëñýí ýä õºðºíãèéã ¿ð àøèãã¿é çàðöóóëñàí, ¿ðýãä¿¿ëñýí, ºì÷ëºã÷ººñ îëãîñîí ýðõ ìýäëèéã õýòð¿¿ëñýí íü íîòëîãäñîí.

41.2. Ýíý õóóëèéí 41.1. 3.-ò çààñàí ¿íäýñëýëýýð êîíòðàêòûã öóöàëæ áàéãàà òîõèîëäîëä àæèë îëãîã÷ ýíý òóõàéãàà àæèëòàíä õî¸ð ñàð, ò¿¿íýýñ äýýø õóãàöààíû ºìíº ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé áºãººä ãóðâàí ñàð, ò¿¿íýýñ äýýø õóãàöààíû äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ òýòãýìæ îëãîíî.

42 äóãààð ç¿éë. Àæëààñ õàëàãäñàíû òýòãýìæ

42.1. Àæèë îëãîã÷ íü ýíý õóóëèéí 37.1. 6, 40.1.1, 40.1.2, 40.1.3-ò çààñàí ¿íäýñëýëýýð àæëààñ õàëàãäñàí àæèëòàíä íýã ñàð, ò¿¿íýýñ äýýø õóãàöààíû äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ òýòãýìæ îëãîíî.

42.2. Áººíººð õàëàõ ¿åä àæèë îëãîã÷ íü àæëààñ õàëàãäñàíû òýòãýìæèéí õýìæýýã àæèëòíû òºëººëºã÷èäòýé õèéñýí õýëýëöýýãýýð òîõèð÷ òîãòîîíî.

43 äóãààð ç¿éë. Àæëààñ õàëàõ, àæèë õ¿ëýýëöýõ

43.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíòàé áàéãóóëñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýã öóöëàõäàà àæèë õ¿ëýýëãýí ºãºõ õóãàöààã òîãòîîæ, óã õóãàöààã àæëààñ õàëàõ òóõàé øèéäâýðò çààíà.

43.2. Àæèëòàí àæèë õ¿ëýýëãýí ºãñºí ñ¿¿ë÷èéí ºäðèéã àæëààñ õàëàãäñàí ºäºð ãýæ ¿çíý.

43.3. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíä õºäºëìºðèéí ãýðýý öóöàëñàí òóõàé øèéäâýð, íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýð, õóóëüä çààñàí áîë àæëààñ õàëàãäñàíû òýòãýìæèéã õàëàãäñàí ºäºðò íü ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

17

43.4. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíû õ¿ñýëòýýð àæèë, ìýðãýæèë, ìýðãýøèë, àëáàí òóøààë, öàëèí õºëñíèé òóõàé òîäîðõîéëîëòûã ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

44 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõèéã ò¿äãýëç¿¿ëýõ

44.1. Õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà øààðäñàí áîë àæèëòíûã òóõàéí àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, öàëèí õºëñ îëãîõûã çîãñîîíî.

45 äóãààð ç¿éë. ¯éëäâýðëýë äýýðõ ñóðãàëò

45.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíä ìýðãýæèë ýçýìø¿¿ëýõ, ò¿¿íèé ìýðãýæëèéã äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëæ, ñóðàëöàõ íºõöºëººð õàíãàíà.

45.2. ¯éëäâýðëýë äýýð ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëàõ ¿åä îíîëûí áîëîí äàäëàãûí õè÷ýýëèéã àæëûí öàãààð ÿâóóëæ áîëíî.

46 äóãààð ç¿éë. Íèéãìèéí äààòãàëä äààòãóóëàõ

46.1. Àæèë îëãîã÷ áîëîí õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàí íü õóóëü òîãòîîìæèä ººðººð çààãààã¿é áîë íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëä çààâàë äààòãóóëæ, õóóëüä çààñàí õóâü õýìæýýãýýð ñàð á¿ð íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë òºëºõ ¿¿ðýãòýé.

46.2. Àæèë îëãîã÷ õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëñàí ºäðººñ ýõëýí àæèëòàíä íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýð íýýæ, ò¿¿íä çîõèõ æóðìûí äàãóó ñàð òóòàì øèìòãýë, õóðààìæ òºëñºí òóõàé áè÷èëò õèéõ ¿¿ðýãòýé.

46.3. Óëèðëûí øèíæòýé àæèë, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõýëäýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí àæèëòíû àæèëëààã¿é õóãàöààíû íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí øèìòãýë, õóðààìæèéã öàëèí õºëñíèé äîîä õýìæýýãýýð òîîöîæ àæèë îëãîã÷ òºëíº.

46.4. Ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð àæèëëàæ áàéãàà àæèëòíû íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí øèìòãýë, õóðààìæèéí òîîöîîã õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó õèéíý.

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÖÀËÈÍ ÕªËÑ, ÎËÃÎÂÎÐ

47 äóãààð ç¿éë. Öàëèí õºëñ

47.1. Öàëèí õºëñ íü ¿íäñýí öàëèí, íýìýãäýë õºëñ, íýìýãäýë, øàãíàë óðàìøóóëëààñ á¿ðäýíý.

48 äóãààð ç¿éë. Öàëèí õºëñíèé çîõèöóóëàëò

48.1. Õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã õóóëèàð òîãòîîíî.

18

/Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

48.2. Ìýðãýæèë, àëáàí òóøààëûí òàðèô-ìýðãýøëèéí ëàâëàõ çîõèîõ àðãà÷ëàë, ìýðãýæèë, àëáàí òóøààëûí íýðèéí íýãäñýí æàãñààëò, õºäºëìºðèéí íîðì, íîðìàòèâ òîãòîîõ áîëîí äóíäàæ öàëèí õºëñ òîäîðõîéëîõ æóðìûã æóðìûã àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ ¿íäýñíèé áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

48.3. Àæèë îëãîã÷ íü õóóëü òîãòîîìæ, õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðò íèéö¿¿ëýí äàðààõü æóðìûã áàòàëæ ìºðä¿¿ëíý: 48.3.1. àæèë, àëáàí òóøààëûí æàãñààëò;

48.3.2. àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò áîëîí àëáàí òóøààëûí ëàâëàõ;48.3.3. õºäºëìºðèéí íîðì, íîðìàòèâ;48.3.4. ¿íäñýí öàëèíãèéí ñ¿ëæýý, æèøèã áîëîí íýìýãäýë õºëñ,

íýìýãäëèéí õýìæýý, øàãíàë óðàìøóóëàë, ò¿¿íèéã îëãîõ íºõöºë, æóðàì.

49 ä¿ãýýð ç¿éë. Öàëèí õºëñ îëãîõ çàð÷èì, õýëáýð

49.1. Àæèëòíû öàëèí õºëñèéã õèéñíýýð, öàãààð, áóñàä õýëáýðýýð õºäºëìºðèéí ¿ð ä¿íä íü òîõèðóóëàí îëãîíî.

49.2. Àäèë õºäºëìºð ýðõýëæ áàéãàà ýðýãòýé, ýìýãòýé àæèëòàíä àäèë õýìæýýíèé öàëèí õºëñ òîãòîîíî.

49.3. Íàðèéí ìýðãýøèë, ìýäëýã, ìýðãýæèë øààðäàãäàõ áîëîí îíöãîé íºõöºëòýé õºäºëìºðèéí ¿íýëãýý èë¿¿ áàéíà.

49.4.Õºäºëìºðèéí íîðìîî áèåë¿¿ëýýã¿é íü àæèëòíû áóðóóãààñ øàëòãààëààã¿é áîë ã¿éöýòãýñýí àæèëä íü íîãäîõ õºëñ áîëîí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿ã íºõºí îëãîíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

49.5. Àæèëòàí ººðèéí áóðóóãààñ õºäºëìºðèéí íîðìîî áèåë¿¿ëýýã¿é áîë ã¿éöýòãýñýí àæèëä íü òîõèðñîí öàëèí õºëñ îëãîíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

50 äóãààð ç¿éë. Íýìýãäýë õºëñ

50.1. Àæèëòàíä ¿íäñýí öàëèí äýýð íü àæëûí ¿ð ä¿íãýýð íýìýãäýë õºëñ îëãîæ áîëíî.

50.2. Àæèëòàí ¿íäñýí àæëûíõàà çýðýãöýý ìýðãýæèë, àæèë, àëáàí òóøààë õàâñðàí áóþó õîñëîí àæèëëàñàí, ýçã¿é áàéãàà àæèëòíû ¿¿ðãèéã îðëîí ã¿éöýòãýñýí, àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòîä çààãààã¿é àæèë, ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýñýí, øºíèéí áîëîí èë¿¿ öàãààð àæèëëàñàí áîë ¿íäñýí öàëèíãààñ íü òîîöîí íýìýãäýë õºëñ îëãîíî.

19

50.3. Íýìýãäýë õºëñèéã ýíý õóóëü áîëîí õàìòûí ãýðýýãýýð òîãòîîñîí õýìæýýãýýð àæèë îëãîã÷ àæèëòàíòàé òîõèðîëöîí òîãòîîíî.

51 ä¿ãýýð ç¿éë. Íýìýãäýë

51.1. Àæèëòàíä àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòûã ¿íäýñëýí ìýðãýøëèéí çýðãèéí, õºäºëìºðèéí íºõöºëèéí áîëîí áóñàä íýìýãäëèéã õàìòûí ãýðýýãýýð òîãòîîí îëãîíî.

52 äóãààð ç¿éë. Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí ºäºð àæèëëàñíû íýìýãäýë õºëñ

52.1. Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí ºäºð àæèëëàñàí àæèëòíûã íºõºí àìðóóëààã¿é áîë äóíäàæ öàëèí õºëñèéã íü 2.0 äàõèí íýìýãä¿¿ëæ îëãîíî.

53 äóãààð ç¿éë. Èë¿¿ öàãààð áîëîí äîëîî õîíîãèéí àìðàëòûí ºäºð àæèëëàñíû íýìýãäýë õºëñ

53.1. Èë¿¿ öàãààð áîëîí äîëîî õîíîãèéí àìðàëòûí ºäºð àæèëëàñàí àæèëòíûã íºõºí àìðóóëààã¿é áîë ò¿¿íä 1.5 äàõèí, ò¿¿íýýñ äýýø õýìæýýãýýð íýìýãä¿¿ëñýí öàëèí õºëñ îëãîíî.

53.2. Ýíý õóóëèéí 53.1-ä çààñíààð îëãîõ íýìýãä¿¿ëñýí öàëèí õºëñèéã õàìòûí áà õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð çîõèöóóëíà.

54 ä¿ãýýð ç¿éë. غíèéí öàãààð àæèëëàñíû íýìýãäýë õºëñ

54.1. غíèéí öàãààð àæèëëàñàí àæèëòíûã íºõºí àìðóóëààã¿é áîë ò¿¿íä îëãîõ íýìýãä¿¿ëñýí öàëèí õºëñèéã õàìòûí áà õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð çîõèöóóëíà.

55 äóãààð ç¿éë. Ýýëæèéí àìðàëòûí îëãîâîð

55.1. Àæèëòàíä ýýëæèéí àìðàëòûí õóãàöààíä ýýëæèéí àìðàëòûí îëãîâîð îëãîíî.

55.2. Ýýëæèéí àìðàëòûí îëãîâðûã àæèëòíû òóõàéí àæëûí æèëèéí äóíäàæ öàëèí õºëñíèé õýìæýýãýýð òîãòîîíî.

56 äóãààð ç¿éë. Ñóë çîãñîëòûí ¿åèéí îëãîâîð

56.1. Àæèëòíû áóðóó áèø øàëòãààíààð ãàðñàí ñóë çîãñîëòûí õóãàöààíä àæèëòíûã ººð àæèëä øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áîë õàìòûí ãýðýýíä çààñàí õýìæýýíèé îëãîâîð îëãîíî.

56.2. Õàìòûí ãýðýýãýýð òîäîðõîéëñîí ñóë çîãñîëòûí îëãîâðûí õýìæýý íü óã àæèëòíû ¿íäñýí öàëèíãèéí 60 õóâü, ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ áà öàëèí õºëñíèé äîîä õýìæýýíýýñ äîîãóóð áàéæ áîëîõã¿é.

56.3. Òóõàéí àæèëòíû áóðóóãààñ ñóë çîãññîí áîë ò¿¿íä îëãîâîð îëãîõã¿é.

20

56.4. Ñóë çîãñîëòûí õóãàöààíä ººð àæèë ã¿éöýòãýñýí òîõèîëäîëä óã àæèëä íü òîõèðóóëàí öàëèí õºëñ îëãîõ áºãººä ýíý íü óðüä àâ÷ áàéñàí äóíäàæ öàëèí õºëñíèé õýìæýýíýýñ áàãà áàéæ áîëîõã¿é.

56.5. Ñóë çîãñîëòûí õóãàöààíä õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíã¿éãýý𠺺ð àæèë ã¿éöýòãýõýýñ òàòãàëçñàí àæèëòàíä îëãîâîð îëãîõã¿é.

57 äóãààð ç¿éë. Àæëûí çàéëøã¿é øààðäëàãàà𠺺ð àæèëä ò¿ð øèëæ¿¿ëýõ ¿åèéí öàëèí õºëñ

57.1. Ýíý õóóëèéí 33 äóãààð ç¿éëä çààñàí ¿íäýñëýëýýð àæèëòíûã ººð àæèëä øèëæ¿¿ëñýí ¿åä ã¿éöýòãýñýí àæèëä íü òîõèðñîí öàëèí õºëñ îëãîõ áºãººä óðüä àâ÷ áàéñàí äóíäàæ öàëèí õºëñ áóóðàõ òîõèîëäîëä çºð¿¿ã îëãîíî.

58 äóãààð ç¿éë. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíû öàëèí õºëñ

58.1. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíû öàëèí õºëñèéã öàãààð, ýñõ¿ë õèéñíýýð íü áîäîæ, àæëûí ºäðèéí õîðîãäóóëñàí öàãò íü íîãäîõ ¿íäñýí öàëèíã íýìæ îëãîíî.

59 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèë õ¿ëýýëöýõ õóãàöààíû îëãîâîð

59.1. Àæèë õ¿ëýýëöýõ õóãàöààíû îëãîâðûã àæèëòíû àæèëëàæ áàéñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà îëãîíî.

59.2. Àæèë îëãîã÷èéí áóðóóãààñ àæèë õ¿ëýýëöýõ õóãàöàà õýòýðâýë óã õóãàöààíû îëãîâðûã àæèëòàíä îëãîíî.

59.3. Àæèëòíû áóðóóãààñ àæèë õ¿ëýýëöýõ õóãàöàà õýòýðâýë àæèëòàíä óã õóãàöààíû îëãîâðûã îëãîõã¿é.

60 äóãààð ç¿éë. Öàëèí õºëñ îëãîõ õóãàöàà

60.1. Àæèëòíû öàëèí õºëñèéã ñàðä õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø óäàà, òîãòîîñîí ºäºð îëãîíî.

60.2. Àæèëòíû öàëèí õºëñèéã öàã, ºäºð, äîëîî õîíîãîîð òîîöîí îëãîæ áîëíî.

60.3. Àæèëòíû õ¿ñýëòýýð öàëèí õºëñèéã íü óðüä÷èëàí îëãîæ áîëíî.

61 ä¿ãýýð ç¿éë. Öàëèí õºëñèéã òºëºõ õýëáýð

61.1. Àæèëòíû ¿íäñýí öàëèí, íýìýãäýë õºëñ, íýìýãäýë, îëãîâðûã ìºíãºí õýëáýðýýð îëãîíî.

62 äóãààð ç¿éë. Öàëèí õºëñíèé ººð÷ëºëòèéí òóõàé ìýäýãäýõ

62.1. Àæèë îëãîã÷ íü íèéò àæèëòíû öàëèí õºëñíèé õýëáýð, õýìæýýã õàìòûí ãýðýýíèé äàãóó ººð÷èëñºí òóõàé øèéäâýðèéã ìºðäºæ ýõëýõýýñ 10, ò¿¿íýýñ äýýø õîíîãèéí ºìíº ìýäýãäýæ, õºäºëìºðèéí ãýðýýíä ººð÷ëºëò îðóóëíà.

21

63 äóãààð ç¿éë. Öàëèí õºëñíººñ õèéõ ñóóòãàë, ò¿¿íèé õýìæýýã õÿçãààðëàõ

63.1. Àæèëòíû öàëèí õºëñíººñ çºâõºí äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä ñóóòãàë õèéæ áîëíî:

63.1.1. àæèëòíû íýã ñàðûí äóíäàæ öàëèí õºëñíººñ õýòðýõã¿é õýìæýýíèé õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ òóõàé àæèë îëãîã÷èéí øèéäâýð ãàðñàí;

63.1.2. õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä òîõèîëäîë.

63.2. Àæèëòíû íýã ñàðûí öàëèí õºëñíººñ õèéõ íèéò ñóóòãàëûã /îðëîãûí àëáàí òàòâàðûã îðîëöóóëàõã¿éãýýð/ öàëèí õºëñíèé 20 õóâèàñ, õàðèí õ¿¿õäèéí òýòãýëýã ãàðãóóëàõ áîëîí õýä õýäýí ñóóòãàë íýãýí çýðýã õèéõ áîë öàëèí õºëñíèé 50 õóâèàñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é.

63.3. Àæèëòàí íü ò¿¿íèé öàëèí õºëñíººñ ñóóòãàë õèéõ òóõàé øèéäâýð áóþó ñóóòãàëûí õýìæýýã ýñ çºâøººðâºë ãîìäëîî õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññò ãàðãàæ áîëíî.

63.4. Àæèëòíû íýã ñàðûí äóíäàæ öàëèí õºëñíººñ õýòýðñýí õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ òóõàé íýõýìæëýëèéã ø¿¿õýä ãàðãàíà.

63.5. Àæèë îëãîã÷ àæèëòíû öàëèí õºëñíººñ õóóëü áóñààð ñóóòãàë õèéñýí áîë óã ñóóòãàñàí ìºíãèéã ýã¿¿ëýí îëãîõ òóõàé ãîìäëûã õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññò ãàðãàíà.

64 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèë, àëáàí òóøààë íü õýâýýð õàäãàëàãäàæ áàéãàà àæèëòàíä îëãîõ òýòãýìæ, îëãîâîð

64.1. Ýíý õóóëèéí 35.1. 3-ò çààñíààð ýìíýëãèéí øèíæèëãýý õèéëãýõ, äîíîðûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ, 35.1. 5-ò çààñíààð õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, õýëýëöýý õèéõ ¿åä áîëîí 35.1. 1, 35.1. 6-ä çààñàí òîõèîëäîëä àæèëòàíä äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîð îëãîíî.

64.2. Ýíý õóóëèéí 64.1-ä çààñíààñ áóñàä 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí òîõèîëäîëä îëãîõ òýòãýìæ, îëãîâðûã ýíý õóóëü, õîëáîãäîõ áóñàä õóóëü áîëîí õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð, õºäºëìºðèéí ãýðýýãýýð çîõèöóóëíà.

65 äóãààð ç¿éë. ªºð îðîí íóòàãò àæèëëàõààð øèëæèõ ¿åä îëãîõ íºõºõ îëãîâîð

65.1. Íýã àéìàã, õîòîîñ íºãºº àéìàã, õîòîä, ò¿¿í÷ëýí àéìàã, õîòûí äîòîð íýã ñóì, õîðîîíîîñ íºãºº ñóì, õîðîîíä øèëæèí ñîíãîãäñîí áóþó òîìèëîãäñîí àæèëòàíä óíàëãà, à÷àà òýýø, çàì õîíîãèéí çàðäàë, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äýä óíàëãà, à÷àà òýýøèéí çàðäëûã õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà áàéãóóëëàãà îëãîíî.

66 äóãààð ç¿éë. Õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíààð àæèëäàà èðýýã¿é ¿åèéí îëãîâîð

22

66.1. Áàéãàëèéí áîëîí íèéòèéã õàìàðñàí ãàìøèã, õ¿íäýòãýí ¿çýõ áóñàä øàëòãààíààð àæèëäàà èðæ ÷àäààã¿é àæèëòàíä ¿íäñýí öàëèíãèéí 50 õóâüòàé òýíöýõ õýìæýýíèé îëãîâîð îëãîíî.

66.2. Àæèëäàà èðýýã¿é áà ýíý õóóëèéí 66.1-ä çààñàí ãàìøèã, ñààòëûí õîð óðøãèéã àðèëãàõàä áèåýð îðîëöñîí àæèëòàíä ¿íäñýí öàëèíãèéí õýìæýýãýýð îëãîâîð îëãîíî.

67 äóãààð ç¿éë. Àæëûí öàãèéã áîãèíîñãîñîí ¿åèéí öàëèí õºëñ

67.1. Ýíý õóóëèéí 71.1, 71.2, 71.4-ò çààñàí àæèëòíû àæëûí áîãèíîñãîñîí öàãèéã àæèëëàñàí öàãò òîîöîæ äóíäàæ öàëèí õºëñèéã îëãîíî.

67.2. Ýíý õóóëèéí 71.3, 71.5-ä çààñíû äàãóó àæëûí öàãèéã íü áîãèíîñãîñîí àæèëòàíä çóðãààí ñàðûí õóãàöààíä ò¿¿íèé óðüä àâ÷ áàéñàí äóíäàæ öàëèí õºëñèéã îëãîíî.

68 äóãààð ç¿éë. Àæèëòíûã ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä øèëæ¿¿ëñýí ¿åèéí öàëèí

õºëñíèé çºð¿¿

68.1. Æèðýìñýí, õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ýìýãòýé õ¿íèéã ýíý õóóëèéí 107.1-ä çààñíààð ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä øèëæ¿¿ëñýí õóãàöààíä öàëèí õºëñ íü áóóðñàí áîë ò¿¿íèé óðüä àâ÷ áàéñàí áîëîí îäîî àâ÷ áàéãàà öàëèí õºëñíèé çºð¿¿òýé òýíöýõ îëãîâîð îëãîíî.

68.2. Ýíý õóóëèéí 34 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíààð àæèëòíûã ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä øèëæ¿¿ëñýí ¿åä öàëèí õºëñ áóóðàõàä õ¿ðâýë çóðãààí ñàðûí õóãàöààíä ò¿¿íèé óðüä àâ÷ áàéñàí áîëîí îäîî àâ÷ áàéãàà äóíäàæ öàëèí õºëñíèé çºð¿¿òýé òýíöýõ îëãîâîð îëãîíî.

69 ä¿ãýýð ç¿éë. Áóðóó õàëñàí áóþó øèëæ¿¿ëñýí ¿åèéí îëãîâîð

69.1. Ýíý õóóëèéí 36.1. 2-ò çààñíû äàãóó àæèëòíûã àæèë, àëáàí òóøààëä íü ýã¿¿ëýí òîãòîîñîí áîë ò¿¿íä àæèëã¿é áàéñàí á¿õ õóãàöààíä íü óðüä àâ÷ áàéñàí äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîð, õýðýâ áàãà öàëèíòàé àæèë õèéæ áàéñàí áîë çºð¿¿òýé òýíöýõ îëãîâðûã îëãîíî.

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃÀÆÈË, ÀÌÐÀËÒÛÍ ÖÀÃ

70 äóãààð ç¿éë. Àæëûí öàã

70.1. Äîëîî õîíîãèéí àæëûí öàã íü 40 õ¿ðòýë áàéíà.

70.2. Åðäèéí àæëûí ºäðèéí ¿ðãýëæëýë 8 õ¿ðòýë öàã áàéíà.

70.3. Àæëûí äàðààëñàí õî¸ð ºäðèéí õîîðîíäîõ òàñðàëòã¿é àìðàëò íü 12 öàã áà ò¿¿íýýñ äýýø õóãàöààòàé áàéíà.

23

71 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæëûí öàãèéã áîãèíîñãîõ

71.1. Äîëîî õîíîãèéí àæëûí öàã íü 14-15 íàñíû àæèëòàíä 30 öàã õ¿ðòýë, 16-17 íàñíû áîëîí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé àæèëòàíä 36 öàã õ¿ðòýë áàéíà./Ýíý õýñýãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

71.2. Õºäºëìºðèéí ñòàíäàðò áîëîí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààñ õèéñýí ¿íýëãýýã áàðèìòëàí àæëûí áàéðíû õýâèéí áóñ íºõöºëèéã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí áîë àæèë îëãîã÷ íü ò¿¿íèéã ¿íäýñëýí àæèëòíû àæëûí öàãèéã áîãèíîñãîõ ¿¿ðýãòýé.

71.3. Àæèëòíû àæëûí öàãèéã ýìíýëýã-õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññûí øèéäâýðèéí äàãóó áîãèíîñãîíî.

71.4. ¯éëäâýðëýë äýýð ìýðãýæèë ýçýìø¿¿ëýõ, ìýðãýøèë äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëòàä õàìðàãäñàí àæèëòíû àæëûí öàãèéã ñóðàëöàæ áàéõ õóãàöààíä íü àæèë îëãîã÷ áîãèíîñãîõ ¿¿ðýãòýé.

71.5. Òàõèð äóòóó áîëîí îäîé õ¿íèé ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí øèíæ áàéäëààñ õàìààðàí àæèëòíû ñàíàëûã õàðãàëçàí àæëûí öàãèéã áîãèíîñãîæ áîëíî.

72 äóãààð ç¿éë. غíèéí öàã

72.1. Îðîí íóòãèéí öàãààð 22 öàãààñ 06 öàã õ¿ðòýëõ õóãàöààã øºíèéí öàãò òîîöíî.

73 äóãààð ç¿éë. Àæëûí öàãèéã íýãòãýí áîäîõ 73.1. Àæèë, ¿éëäâýðëýëèéí îíöëîãîîñ øàëòãààëàí ºäðèéí áîëîí äîëîî õîíîãèéí

àæëûí öàãèéã áàðèìòëàõ áîëîìæã¿é áîë àæëûí öàãèéã íýãòãýí áîäîõ æóðìûã õýðýãëýæ áîëíî.

73.2. Ýíý õóóëèéí 73.1-ä çààñàí òîõèîëäîëä íýãòãýí áîäñîí öàã íü òîîöîîò õóãàöààíä íîãäîõ àæëûí öàãèéí íèéëáýðýýñ õýòýð÷ áîëîõã¿é.

73.3. Àæëûí öàãèéã íýãòãýí áîäîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

73.4. Àæëûí öàãèéã íýãòãýí áîäñîí íü àæèëòàíä ýýëæèéí àìðàëò îëãîõ, íèéãìèéí äààòãàëä øèìòãýë òºëñºí õóãàöààã òîîöîõ çýðýã àñóóäëààð õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí íºõöºëèéã õýðýãëýõýä õÿçãààðëàë áîëîõã¿é.

74 ä¿ãýýð ç¿éë. Èë¿¿ öàãààð àæèëëóóëàõûã õÿçãààðëàõ

74.1. Ýíý õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýëèéí äàãóó õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìààð òîãòîîñîí ºäðèéí àæëûí öàãèéã àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð õýòð¿¿ëýí àæèëëóóëàõûã èë¿¿ öàãààð àæèëëóóëñàí ãýæ ¿çíý.

24

74.2. Õàìòûí áîëîí õºäºëìºðèéí ãýðýýíä òîõèðîëöîîã¿é áîë äîð äóðäñàíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèëòíûã àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð èë¿¿ öàãààð àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî:

74.2.1. óëñ îðíûã áàòëàí õàìãààëàõ, õ¿íèé àìü áèå, ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõàä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé àæèë ã¿éöýòã¿¿ëýõ;

74.2.2. áàéãàëèéí áîëîí íèéòèéã õàìàðñàí ãàìøèã, ¿éëäâýðëýëèéí îñëîîñ ñýðãèéëýõ, òýäãýýðèéí õîð óðøãèéã íýí äàðóé àðèëãàõ;

74.2.3. íèéòèéí óñàí õàíãàìæ, öàõèëãààí, äóëààíû ýð÷èì õ¿÷, òýýâýð, õîëáîîíû õýâèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëñàí ãýìòëèéã àðèëãàõ;

74.2.4. óðüä÷èëàí ìýäýõ áîëîìæã¿é áºãººä ÿàðàëòàé õèéõã¿é áîë àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áóþó ò¿¿íèé ñàëáàð, íýãæèéí õýâèéí ¿éë àæèëëàãààíä ó÷èð÷ áîëçîøã¿é ñààäûã àðèëãàõ õîéøëóóëøã¿é àæèë ã¿éöýòã¿¿ëýõ.

74.3. Àæèëòíûã õî¸ð ýýëæèíä äàðààëàí àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.

75 äóãààð ç¿éë. Àìðàõ, õîîëëîõ çàâñàðëàãà

75.1. Àæèëòàíä àìàð÷, õîîëëîõîä íü çîðèóëàí çàâñàðëàãà îëãîíî.

75.2. Çàâñàðëàãà ýõëýõ, äóóñàõ öàãèéã õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìààð òîãòîîíî.

75.3. Àæèë, ¿¿ðãèéí îíöëîãîîñ øàëòãààëàí çàâñàðëàõ áîëîìæã¿é àæèëòàé àæèëòíûã àæèë îëãîã÷ õîîëëîõ áîëîëöîîãîîð õàíãàíà.

76 äóãààð ç¿éë. Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí ºäºð

76.1. Äàðààõü áàÿðûí ºäºð íèéòýýð àìàðíà:

76.1.1. Øèíý æèë: íýãä¿ãýýð ñàðûí 1;76.1.2. Öàãààí ñàð: áèëãèéí òîîëëûí õàâðûí òýðã¿¿í ñàðûí øèíèéí 1,

2;76.1.3. Îëîí óëñûí ýìýãòýé÷¿¿äèéí ºäºð: ãóðàâäóãààð ñàðûí 8;

/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

76.1.4. Õ¿¿õäèéí áàÿð: çóðãàäóãààð ñàðûí 1;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

76.1.5. ¯íäýñíèé èõ áàÿð íààäàì, Àðäûí õóâüñãàëûí îéí áàÿð: äîëäóãààð ñàðûí 11, 12, 13;

76.1.6. Á¿ãä Íàéðàìäàõ Óëñ òóíõàãëàñíû áàÿð: àðâàí íýãä¿ãýýð ñàðûí 26.

25

/Ýíý ç¿éëèéí 76.1.4-76.1.6 äàõü çààëòûí äóãààðò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

77 äóãààð ç¿éë. Äîëîî õîíîã á¿ðèéí àìðàëò

77.1. Áÿìáà, Íÿì ãàðèãò íèéòýýð àìàðíà.

77.2. Àæèë, ¿éëäâýðëýëèéí îíöëîãîîñ øàëòãààëàí Áÿìáà, Íÿì ãàðèãò àìðàõ áîëîìæã¿é àæèëòíûã äîëîî õîíîãèéí ººð äàðààëñàí õî¸ð ºäºð àìðóóëíà.

77.3. Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí ºäºð, äîëîî õîíîã á¿ðèéí àìðàëòûí ºäºð îéðõîí òîõèîñîí òîõèîëäîëä äîëîî õîíîãèéí àæèë, àìðàëòûí ºäðèéã Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðýýð çîõèöóóëæ áîëíî./Ýíý õýñãèéã 2001 îíû 12 äóãààð ñàðûí 27-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

78 äóãààð ç¿éë. Íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí áîëîí äîëîî õîíîãèéí àìðàëòûí ºäºð àæèëëóóëàõûã õÿçãààðëàõ

78.1. Äîð äóðäñàíààñ áóñàä òîõèîëäîëä íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí áîëîí äîëîî õîíîã á¿ðèéí àìðàëòûí ºäºð àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî:

78.1.1. ýíý õóóëèéí 74.2.1, 74.2.2, 74.2.3, 74.2.4-ò çààñàí; 78.1.2. òàñðàëòã¿é àæèëëàãààòàé ¿éëäâýðëýë, õ¿í àìûí ¿éë÷èëãýýíèé áîëîí õîéøëóóëøã¿é çàñâàð, à÷èæ áóóëãàõ àæèë ã¿éöýòã¿¿ëýõ.

78.2. Àæèë îëãîã÷ àæèëòàíòàé òîõèðîëöñîíîîð íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí áîëîí äîëîî õîíîã á¿ðèéí àìðàëòûí ºäºð àæèëëóóëæ áîëíî.

78.3. Ýíý õóóëèéí 78.2-ò çààñàí òîõèîëäîëä àæèëòíûã ººð ºäºð íºõºí àìðóóëàõ, ýñõ¿ë àìðàëòûã ýýëæèéí àìðàëòòàé íü õàìòàòãàí îëãîæ áîëíî.

79 ä¿ãýýð ç¿éë. Ýýëæèéí àìðàëò, ò¿¿íèé õóãàöàà

79.1. Àæèëòàíä æèë á¿ð ýýëæèéí àìðàëò îëãîæ áèåýð ýäë¿¿ëíý. Àæëûí çàéëøã¿é øààðäëàãààð ýýëæèéí àìðàëòàà áèåýð ýäýëæ ÷àäààã¿é àæèëòàíä ìºíãºí óðàìøóóëàë îëãîæ áîëíî. ̺íãºí óðàìøóóëàë îëãîõ æóðìûã õàìòûí ãýðýýãýýð, õàìòûí ãýðýýã¿é áîë àæèëòàíòàé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð àæèë îëãîã÷èéí øèéäâýðýýð çîõèöóóëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

79.2. Àæèëòíû ýýëæèéí ¿íäñýí àìðàëòûí õóãàöàà àæëûí 15 ºäºð áàéíà.

79.3. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé àæèëòíû ýýëæèéí ¿íäñýí àìðàëòûí õóãàöàà àæëûí 20 ºäºð áàéíà./Ýíý õýñýãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

79.4. Àæèëòàí ººðèéí õ¿ñýëòýýð ýýëæèéí àìðàëòûã òóõàéí æèëäýý áàãòààí õýñýã÷ëýí ýäëýæ áîëíî.

26

79.5. Õºäºëìºðèéí õýâèéí íºõöºëä àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàíä ò¿¿íèé àæèëëàñàí õóãàöààã õàðãàëçàí ¿íäñýí àìðàëò äýýð íü äîð äóðäñàí íýìýãäýë àìðàëò îëãîíî:

79.5.1. 6-10 æèëä àæëûí 3 ºäºð;79.5.2. 11-15æèëä àæëûí 5 ºäºð;79.5.3. 16-20æèëä àæëûí 7 ºäºð;79.5.4. 21-25æèëä àæëûí 9 ºäºð;79.5.5. 26-31æèëä àæëûí 11 ºäºð;79.5.6. 32, ò¿¿íýýñ äýýø æèëä àæëûí 14 ºäºð.

79.6. Õºäºëìºðèéí íºõöºë, àæèëëàñàí æèëèéã õàðãàëçàí àæèëòàíä ¿íäñýí àìðàëò äýýð íü äîð äóðäñàí íýìýãäýë àìðàëòûã õàìòûí ãýðýýíä çààñíààð îëãîíî:/Ýíý õýñýãò 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðóóëñàí/

79.6.1. 6-10 æèëä àæëûí 5, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð;79.6.2. 11-15 æèëä àæëûí 7, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð;79.6.3. 16-20 æèëä àæëûí 9, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð;79.6.4. 21-25 æèëä àæëûí 12, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð;

79.6.5. 26-31 æèëä àæëûí 15, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð79.6.6 32 ò¿¿íýýñ äýýø æèëä àæëûí 18, ò¿¿íýýñ äýýø ºäºð.

79.7. Òºðèéí àëáàí õààã÷èéí íýìýãäýë àìðàëòûí õóãàöààã õîëáîãäîõ õóóëèàð òîãòîîæ áîëíî.

80 äóãààð ç¿éë. ׺뺺 îëãîõ

80.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíä ò¿¿íèé õ¿ñýëòýýð ÷ºëºº îëãîæ áîëíî.80.2. ׺뺺òýé áàéãàà õóãàöààíä òýòãýìæ îëãîõ, ýñýõ àñóóäëûã õàìòûí

áà õºäºëìºðèéí ãýðýý, õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàìä çààñíààð çîõèöóóëíà.

ÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÍªÕÖªË, ժĪË̪ÐÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀ, ÝЯ¯Ë ÀÕÓÉÍ ÑÒÀÍÄÀÐÒ

81 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí íºõöºëèéí àíãèëàë

81.1. Àæëûí áàéðíû íºõöºëèéã õºäºëìºðèéí õýâèéí íºõöºë, õýâèéí áóñ íºõöºë ãýæ àíãèëíà. 81.2. Àæèë îëãîã÷ íü àæëûí áàéðíû íºõöºëèéí ¿íýëãýýã ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààð õèéëãýíý.

81.3. Õºäºëìºðèéí õýâèéí áóñ íºõöºëä àæèëëàäàã àæèëòàíä õºíãºëºëòòýé íºõöºëººð òýòãýâýð òîãòîîõ íºõöºë, æóðìûã õóóëèàð òîãòîîíî. /Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

82 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë

27

àõóéí ñòàíäàðòûã òîãòîîõ 82.1. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí ñòàíäàðòûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàòàé çºâøèëöºí ñòàíäàðòûí àñóóäàë ýðõýëñýí áàéãóóëëàãà õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó áàòàëíà.

82.2. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí íèéòëýã æóðìûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

83 äóãààð ç¿éë. Àæëûí áàéðàíä òàâèõ åðºíõèé øààðäëàãà

83.1. Àæëûí áàéðíû çîõèîí áàéãóóëàëò íü ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèéí øààðäëàãàä çîõèöñîí, àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà.

83.2. Àæëûí áàéðàíä ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é õèìè, ôèçèê, áèîëîãèéí ñºðºã õ¿÷èí ç¿éë íü ýíý õóóëèéí 82.1-ä çààñàí áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí õºäºëìºðèéí ýð¿¿ë àõóéí çºâøººðºãäºõ õÿçãààðààñ õýòðýõã¿é áàéíà.

83.3. Àæëûí áàéðàíä àæèëòàíä çîðèóëñàí àõóéí áàéðûã ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûí õýì õýìæýýíèé äàãóó òºõººðºìæèëíº.

83.4.Àæèë îëãîã÷ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé àæèëòàíòàé òîõèðîëöñîíîîð ò¿¿íèé àæëûí áàéðûã ýíý õóóëèéí 82.1-ä çààñàí áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí ñòàíäàðòûí äàãóó õºãæëèéí áýðõøýýëòýé àæèëòíû áèåèéí áàéäàëä òîõèðñîí íýìýëò õýðýãñëýýð òîíîãëîíî./Ýíý õýñãèéã 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

83.5.Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé àæèëòíû àæëûí áàéðíû ýð¿¿ë àõóéí ñòàíäàðòûã õàíãàõàä çàðöóóëñàí çàðäëûí òîäîðõîé õýñãèéã õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ ñàíãààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëæ áîëíî./Ýíý õýñãèéã 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí//Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

84 ä¿ãýýð ç¿éë. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèä òàâèõ øààðäëàãà 84.1. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñëèéã çîõèîõ, áàðüæ áàéãóóëàõ áîëîí øèíý÷ëýõ, ºðãºòãºõ, àøèãëàëòàä ºãºõèéí òóëä õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò ãàðãóóëíà./Ýíý õýñýãò 2001 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 30-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí//Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

28

85 äóãààð ç¿éë. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã õàìòðàí ýçýìøèõýä òàâèõ øààðäëàãà

85.1. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø àæèë îëãîã÷ õàìòðàí ýçýìøèæ áàéãàà òîõèîëäîëä ýçýìøèã÷èä äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàõ ¿¿ðýãòýé:

85.1.1. ºì÷ëºã÷ áóþó ýçýìøèã÷èä õàìòðàí æóðàì òîãòîîæ ìºðä¿¿ëýõ;

85.1.2. ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä õèìèéí, õîðòîé, òýñðýõ áîëîí öàöðàã, áèîëîãèéí èäýâõò áîäèñûã õýðýãëýõ òîõèîëäîëä áàðèëãà áàéãóóëàìæ ýçýìøèã÷èä õàðèëöàí áèå áèåäýý ìýäýýëæ àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ.

85.2. Ýíý õóóëèéí 85.1 -ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãààã¿é òîõèîëäîëä ¿éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã õàìòðàí ýçýìøèõèéã õîðèãëîíî./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

86 äóãààð ç¿éë. Ìàøèí ìåõàíèçì, òîíîã òºõººðºìæèä òàâèõ øààðäëàãà

86.1. Ìàøèí ìåõàíèçì, òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàëò, àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðìûí äàãóó àæèëëóóëæ, òåõíèêèéí ïàñïîðòûã á¿ðýí õºòºëñºí áàéíà.

86.2. Ìàøèí ìåõàíèçì, òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ, èõ çàñâàðûí äàðàà àøèãëàëòàä ºãºõèéí òóëä ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãààð õÿíóóëæ, çºâøººðºë àâíà.

86.3. ªðãºõ, òýýâýðëýõ ìåõàíèçì, äàðàëòàò ñàâ, øóãàì õîîëîéä çîõèõ æóðìûí äàãóó òóðøèëò, òîõèðóóëãà, áàòàëãààæóóëàëò õèéñýí áàéíà.

86.4. Öàõèëãààí, òîíîã òºõººðºìæ íü çóðàã òºñëèéí äàãóó óãñðàãäñàí, öàõèëãààíû àøèãëàëò, àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðìèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

87 äóãààð ç¿éë. Àæëûí òóñãàé õóâöàñ, õàìãààëàõ õýðýãñýëä òàâèõ øààðäëàãà

87.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíûã ò¿¿íèé õºäºëìºðèéí íºõöºë, àæèë, ¿¿ðãèéí îíöëîãò òîõèðóóëàí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãàä íèéöñýí àæëûí òóñãàé õóâöàñ, õàìãààëàõ õýðýãñëýýð õàíãàíà.

87.2. Àæèë îëãîã÷ íü àæëûí òóñãàé õóâöàñ, õàìãààëàõ õýðýãñëèéã öýâýðë¿¿ëýõ, àðèóòãóóëàõ, çàñâàðëóóëàõ ¿¿ðýãòýé./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

88 äóãààð ç¿éë. Õèìèéí, õîðòîé, òýñðýõ áîëîí öàöðàã, áèîëîãèéí

29

èäýâõò áîäèñòîé õàðüöàõàä òàâèõ øààðäëàãà

88.1. Àæèë îëãîã÷ íü ¿éëäâýðëýëèéí ¿éë àæèëëàãààíä õýðýãëýæ áàéãàà õèìèéí, õîðòîé, òýñðýõ áîëîí öàöðàã, áèîëîãèéí èäýâõò áîäèñ õýðýãëýæ áàéãàà òóõàé õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí õÿíàëòûí áîëîí õîëáîãäîõ ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãàä çîõèõ æóðìûí äàãóó ìýäýýëæ, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí æóðìûã ìºðäºæ àæèëëàíà. /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèàð íýìýëò îðñîí//Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

89 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàëûí àþóëã¿é áàéäàëä òàâèõ øààðäëàãà

89.1. Àæèë îëãîã÷ íü ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ äîòîîä æóðìûã áàòàëæ ìºðä¿¿ëíý.

89.2. Ãàëûí äîõèîëîë áîëîí ãàë óíòðààõ òóñãàé òîíîãëîëîîð õàíãàãäñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü òýäãýýðèéã òîãòìîë àæèëëàãààòàé áàéëãàæ, àæèëòíóóäàà óã òîíîãëîëûã àøèãëàæ ñóðãàñàí áàéíà.

89.3. Àæèë îëãîã÷ íü ãàëûí àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ øààðäëàãàòàé á¿õ àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

90 ä¿ãýýð ç¿éë. Öàã óóðûí òîõèðîìæã¿é íºõöºëä àæèëëàõàä òàâèõ øààðäëàãà

90.1. Àæèë îëãîã÷ íü õýò õàëóóí áóþó õ¿éòýí, ñàëõèòàé, õóð òóíàäàñòàé çýðýã öàã óóðûí íýí òîõèðîìæã¿é íºõöºëä çàäãàé ãàçàð, õàëààëòã¿é áàéðàíä àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàí õºäºëìºðèéí ñòàíäàðòûí äàãóó ò¿ð çàâñàðëàãûí ¿åä àìðàõ, äóëààöàõ, õîðãîäîõ çîðèóëàëò á¿õèé àõóéí áàéð áàéãóóëæ, òîíîãëîæ, òîõèæóóëíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

91 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí àÿòàé íºõöºëººð õàíãàõ

91.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíûã õºäºëìºðèéí àÿòàé íºõöºë á¿õèé àæëûí áàéðààð õàíãàõ áºãººä ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä áèé áîëñîí õèìè, ôèçèê, áèîëîãèéí õ¿÷èí ç¿éë íü àæëûí áàéðíû õºäºëìºðèéí ýð¿¿ë àõóé, áàéãàëü îð÷èíä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõã¿é áàéõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëíý.

91.2. Àæèë îëãîã÷ íü õºäºëìºðèéí õýâèéí áóñ íºõöºëä àæèëëàäàã àæèëòàíä õàìãààëàõ õýðýãñýë, àæëûí òóñãàé õóâöàñ, õîð ñààðìàãæóóëàõ áîäèñ, õîîë, õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í çýðãèéã îëãîíî. 91.3. Àæèë îëãîã÷ íü õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûã õàíãàõ àðãà õýìæýýíä øààðäàãäàõ õºðºíãèéã æèë á¿ðèéí òºëºâëºãºº, õàìòûí ãýðýýíä òóñãàæ çàðöóóëíà.

30

/Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

92 äóãààð ç¿éë. Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿çëýã

92.1. Àæèë îëãîã÷ àæèëòíûã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí æóðìûí äàãóó ¿éëäâýðëýë, àæèë, ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîîòîé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýð¿¿ë ìýíäèéí óðüä÷èëñàí áà õóãàöààò ¿çëýãò îðóóëíà.

92.2. Ýíý õóóëèéí 92.1-ä çààñíû äàãóó ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿çëýã õèéëãýõýä øààðäàãäàõ çàðäëûã àæèë îëãîã÷ õàðèóöíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

93 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí àñóóäàë õàðèóöñàí àëáà, çºâëºë

93.1. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí àñóóäàë õàðèóöñàí àëáà /àæèëòàí/, àæèë îëãîã÷, àæèëòíû òºëººëºë á¿õèé îðîí òîîíû áóñ çºâëºë àæèëëóóëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

93.2. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ æóðìûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëæ ìºðä¿¿ëíý./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

94 ä¿ãýýð ç¿éë. Àìü áèå, ýð¿¿ë ìýíäýä ñºðºã íºëººëºõ íºõöºë áàéäàë áèé áîëñîí òîõèîëäîëä àæëàà çîãñîîõ

94.1. Àæèëòàí õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ÿâöàä ¿éëäâýðëýëèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû æóðàì çºð÷èãäñºí òóõàé á¿ð áîëîí àìü áèå, ýð¿¿ë ìýíäýä íü ñºðºã, àþóëòàé íºõöºë áàéäàë áèé áîëñîí òîõèîëäîëä àæëàà çîãñîîæ, ýíý òóõàé àæèë îëãîã÷èä ìýäýãäýíý.

94.2. Àæèë îëãîã÷ íü ýíý õóóëèéí 94.1-ä çààñàí çºð÷èë, íºõöºë áàéäëûã íýí äàðóé àðèëãàõ ¿¿ðýãòýé./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

95 äóãààð ç¿éë. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãî, òýäãýýðèéã ñóäàëæ á¿ðòãýõ

95.1. Àæèë îëãîã÷ íü îñîëä ºðòñºí àæèëòíûã ººðèéí çàðäëààð ýìíýëýãò õ¿ðãýõ, îñëûí øàëòãààí, õîð óðøãèéã àðèëãàõ àðãà õýìæýýã íýí äàðóé àâíà.

95.2. Àæèë îëãîã÷ íü ¿éëäâýðëýëèéí îñîë ãàðàõ á¿ðä Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîñîí æóðìûí äàãóó îñëûã ñóäëàí á¿ðòãýõ ¿¿ðýãòýé áºãººä ¿éëäâýðëýëèéí îñëûã òîãòîîõ îðîí òîîíû áóñ áàéíãûí êîìèññûã áàéãóóëæ àæèëëóóëíà.

31

95.3. ¯éëäâýðëýëèéí îñëûí òóõàé êîìèññûí àêòûã õºäºëìºðèéí õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷ áàòàëíà.

95.4. Àæèë îëãîã÷ ýíý õóóëèéí 95.2, 95.3-ò çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é, ýñõ¿ë îñîë ãàðñàí øàëòãààí íºõöºëèéí òóõàé ä¿ãíýëòèéã àæèëòàí çºâøººðºõã¿é áîë ãîìäëîî õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãàä áîëîí ø¿¿õýä ãàðãàõ ýðõòýé. /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí áà 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

95.5. Ýíý õóóëèéí 95.4-ò çààñíû äàãóó ãàðãàñàí ãîìäëûã õÿíàñàí øèéäâýðèéã àæèë îëãîã÷ áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

95.6. ¯éëäâýðëýëèéí îñëûã ñóäàëæ á¿ðòãýõòýé õîëáîãäñîí çàðäëûã îñîë ãàðñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà õàðèóöíà.

95.7. Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí òîãòîîñîí æóðìûí äàãóó ñóäàëæ, ¿éëäâýðëýëä ãàðñàí îñîëòîé àäèëòãàí ¿çýæ á¿ðòãýí, ýíý ç¿éëä çààñàí áîëîí áóñàä õîëáîãäîõ àðãà õýìæýýã àâíà. /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

95.8. Àæèë îëãîã÷ íü ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãûí òóõàé ìýäýýã òîãòîîñîí æóðìûí äàãóó ãàðãàæ ìýäýýëíý.

95.9. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãûã íóóí äàðàãäóóëàõûã õîðèãëîíî.

95.10. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãûã ñóäëàí á¿ðòãýõ ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

96 äóãààð ç¿éë. Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí

96.1. Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé æàãñààëòûã ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

96.2. Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèéã õîëáîãäîõ ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãà òîãòîîíî./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

97 äóãààð ç¿éë. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñøàëòãààëñàí ºâ÷íèé õîõèðëûã íºõºí òºëºõ

97.1. ¯éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãîä ºðòñºí, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íººð ºâ÷èëñºí àæèëòàí áîëîí ýäãýýð øàëòãààíààð íàñ áàðñàí àæèëòíû àð ãýðò ó÷èðñàí õîõèðëûã íºõºõ çîðèëãîîð ¿éëäâýðëýëèéí îñîë,

32

ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé äààòãàëä äààòãóóëñàí ýñýõèéã ¿ë õàðãàëçàí àæèë îëãîã÷ íü äîð äóðäñàí õýìæýýíèé íºõºí òºëáºð îëãîíî:

97.1.1.¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé óëìààñ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà 30 õóâü õ¿ðòýë àëäñàí àæèëòàíä 5 ñàð, 31-50 õóâü àëäñàí àæèëòàíä 7 ñàð, 51-70 õóâü õ¿ðòýë àëäñàí àæèëòàíä 9 ñàð, 71 õóâèàñ äýýø àëäñàí àæèëòàíä 18 ñàðûí öàëèíãèéí äóíäàæòàé òýíöýõ õýìæýýíèé íºõºí òºëáºðèéã íýã áà ò¿¿íýýñ äýýø óäàà;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

97.1.2. ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé óëìààñ íàñ áàðñàí àæèëòíû àð ãýðò 36, ò¿¿íýýñ äýýø ñàðûí öàëèíòàé òýíöýõ íºõºí òºëáºðèéã íýã áà ò¿¿íýýñ äýýø óäàà.

97.2. Ýíý õóóëèéí 97.1-ä çààñíû äàãóó íºõºí òºëáºð îëãîõ íü õîõèðîã÷ íèéãìèéí äààòãàëûí áîëîí áóñàä õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó òýòãýâýð, òýòãýìæ àâàõàä íºëººëºõã¿é.

97.3. Àìüæèðãààíû ºðòãèéí ººð÷ëºëòòýé óÿëäóóëàí íºõºí òºëáºðèéí õýìæýýã èíäåêñæ¿¿ëýõ àñóóäëûã õàìòûí ãýðýýíä òóñãàæ õýðýãæ¿¿ëíý.

97.4.Óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æäýã á¿õ øàòíû áàéãóóëëàãà, òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò, òýäãýýð ºì÷èéí îðîëöîîòîé /51 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õóâüòàé/ õóóëèéí ýòãýýä òàòàí áóóãäñàí, òºëáºðèéí ÷àäâàðã¿é áîëæ äàìïóóðñàíû óëìààñ õàðèóöàã÷ã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä àæèëòàíä îëãîõ íºõºí òºëáºðèéí àñóóäëûã Çàñãèéí ãàçàð, íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà òóñãàéëàí øèéäâýðëýæ áîëíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

98 äóãààð ç¿éë. Ýìíýëýã-õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññ

98.1. Òàõèð äóòóó áîëñíûã òîãòîîõ, õºäºëìºðèéí ÷àäâàð àëäñàí øàëòãààí, õºäºëìºðèéí ÷àäâàð àëäàëòûí õýìæýýã òîäîðõîéëîõ àñóóäëûã ýìíýëýã-õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññ øèéäâýðëýíý. 98.2. Ýìíýëýã-õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññûí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà./Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

99 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí ñòàíäàðòûã õàíãààã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã çîãñîîõ, õààõ

99.1. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé ñàëáàð, íýãæèéí ¿éë àæèëëàãàà àæèëòíû ýð¿¿ë ìýíä, àìü íàñàíä ñºðºã íºëºº, àþóë ó÷ðóóëæ áàéãàà íü íîòëîãäâîë õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà áóþó ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí /óëñûí áàéöààã÷/ íü çºð÷ëèéã àðèëãóóëàõ àðãà õýìæýý àâíà./Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

33

99.2. Ýíý õóóëèéí 99.1-ä çààñàí çºð÷ëèéã àðèëãàõã¿é áîë õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà áóþó ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí /óëñûí áàéöààã÷/ íü õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûã õàíãàõ õ¿ðòýëõ õóãàöààíä áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã á¿ðýí, ýñõ¿ë õýñýã÷ëýí ò¿ð õóãàöààãààð çîãñîîõ áóþó õààæ áîëíî./Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí//Ýíý ç¿éëèéã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

ÄÎËÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÝÌÝÃÒÝÉ Õ¯ÍÈÉ ÕªÄªË̪Ð

100 äóãààð ç¿éë. Æèðýìñýí ýìýãòýé, ãóðàâ õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ýõ /ãàíö áèå ýöýã/-èéã àæëààñ õàëàõûã õîðèãëîõ

100.1. Àæèë îëãîã÷ íü æèðýìñýí ýìýãòýé, ãóðàâ õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ýõèéã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà òàòàí áóóãäñàí áîëîí ýíý õóóëèéí 40.1.4, 40.1.5-ä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæëààñ õàëàõûã õîðèãëîíî.

100.2. Ýíý õóóëèéí 100.1 íü ãóðàâ õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ãàíö áèå ýöýãò íýãýí àäèë õàìààðíà.

101 ä¿ãýýð ç¿éë. Ýìýãòýé õ¿í àæèëëóóëàõûã õîðèãëîñîí àæèë

101.1. Ýìýãòýé õ¿í àæèëëóóëàõûã õîðèãëîñîí àæëûí æàãñààëòûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà.

102 äóãààð ç¿éë. غíèéí áóþó èë¿¿ öàãààð, àëáàí òîìèëîëòîîð àæèëëóóëàõûã õÿçãààðëàõ

102.1. Æèðýìñýí ýìýãòýé, íàéì õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ýõ, 16 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ãàíö áèå ýõèéã ººðºº çºâøººðººã¿é òîõèîëäîëä øºíèéí áóþó èë¿¿ öàãààð, ò¿¿í÷ëýí àëáàí òîìèëîëòîîð àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.

102.2. Ýíý õóóëèéí 102.1 íü 16 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ãàíö áèå ýöýãò íýãýí àäèë õàìààðíà.

103 äóãààð ç¿éë. Õ¿¿õýä õºõ¿¿ëýõ, àñðàõ çàâñàðëàãà íýìæ îëãîõ

103.1. Àìðàõ, õîîëëîõ, íèéòèéí çàâñàðëàãààíààñ ãàäíà õ¿¿õäýý õºõ¿¿ëýõ, àñðàõàä çîðèóëàí çóðãààí ñàð õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé áóþó íýã õ¿ðòýëõ íàñíû èõýð õ¿¿õýäòýé ýõýä õî¸ð öàãèéí, çóðãààí ñàðààñ íýã õ¿ðòýëõ íàñíû, ò¿¿í÷ëýí íýã íàñ õ¿ðñýí áîëîâ÷ ýìíýëãèéí ä¿ãíýëòýýð çàéëøã¿é àñàðãàà øààðäàãäàõ õ¿¿õýäòýé ýõýä íýã öàãèéí çàâñàðëàãà íýìæ îëãîíî.

103.2. Ýíý õóóëèéí 103.1 íü ãàíö áèå ýöýãò íýãýí àäèë õàìààðíà.

34

103.3. Õ¿¿õýä õºõ¿¿ëýõ, àñðàõ çàâñàðëàãûã àæèëëàñàí öàãò îðóóëàí òîîöíî.

104 ä¿ãýýð ç¿éë. Æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû àìðàëò

104.1. Ýõýä æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû 120 õîíîãèéí àìðàëò îëãîíî.

104.2. Õ¿¿õäýý 196, ò¿¿íýýñ äýýø õîíîã òýýãýýä äóòóó òºð¿¿ëñýí áîëîí ¿ð õºíä¿¿ëñýí, æèðýìñëýëòèéã ýìíýëãèéí àðãààð òàñàëñàí, 196 õîíîã òýýãýýã¿é áîëîâ÷ àìüäðàõ ÷àäâàðòàé õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí ýìýãòýé õ¿íä ýíý õóóëèéí 104.1-ä çààñàí æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû àìðàëò îëãîíî. 104.3. Õ¿¿õäýý 196 õîíîã õ¿ðòýë òýýãýýã¿é äóòóó òºð¿¿ëñýí áîëîí ¿ð õºíä¿¿ëñýí, æèðýìñëýëòèéã ýìíýëãèéí àðãààð òàñàëñàí ýìýãòýé õ¿íä ºâ÷íèé ó÷èð ÷ºëººëºõ åðäèéí æóðìûã áàðèìòëàí àæëààñ ÷ºëºº îëãîíî.

105 äóãààð ç¿éë. Íÿðàé õ¿¿õýä ¿ð÷ëýí àâñàí àæèëòàíä ÷ºëºº îëãîõ

105.1. Íÿðàé õ¿¿õýä ¿ð÷ëýí àâñàí ýõýä õ¿¿õäèéã íü 60 õîíîãòîé áîëòîë õóãàöààãààð àìàðæñàí ýõèéí íýã àäèë ÷ºëºº îëãîíî.

105.2. Ýíý õóóëèéí 105.1 íü íÿðàé õ¿¿õýäòýé ãàíö áèå ýöýãò íýãýí àäèë õàìààðíà.

106 äóãààð ç¿éë. Õ¿¿õýä àñðàõ ÷ºëºº îëãîõ

106.1. Àæèë îëãîã÷ íü àìàðæñàíû áîëîí ýýëæèéí àìðàëòàà ýäýëñýí, ãóðàâ õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õýäòýé ýõ ýöýã ººðºº õ¿ñâýë ò¿¿íä õ¿¿õýä àñðàõ ÷ºëºº îëãîíî. ̺í 3 õ¿ðòýë íàñíû õ¿¿õýäòýé ýöýã ººðºº õ¿ñâýë ÷ºëºº àâ÷ áîëíî./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

106.2. Õ¿¿õýä àñðàõ ÷ºëºº äóóññàí, ýñõ¿ë äóóñààã¿é áîëîâ÷ ýõ ýöýã ººðºº õ¿ñâýë àæèë îëãîã÷ íü ò¿¿íèéã àæèë, àëáàí òóøààëä íü ¿ðãýëæë¿¿ëýí àæèëëóóëàõ ¿¿ðýãòýé áºãººä õýðýâ îðîí òîî íü õàñàãäñàí, àæèëòíû òîîã öººð¿¿ëñýí áîë ò¿¿íä ººð àæèë îëæ ºãíº./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

106.3. Ýíý õóóëèéí 106.1, 106.2 íü õ¿¿õýä ¿ð÷ëýí àâñàí ýöýã, ýõýä íýãýí àäèë õàìààðíà./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

107 äóãààð ç¿éë. Æèðýìñýí, õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ýìýãòýé õ¿íèé àæëûí öàãèéã õîðîãäóóëàõ áóþó ººð àæèëä øèëæ¿¿ëýõ

107.1. Õºäºëìºðèéí íºõöºëèéã õºíãºëºõººð ýìíýëãèéí ä¿ãíýëò ãàðñàí áîë æèðýìñýí, õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ýìýãòýé õ¿íèé àæëûí öàãèéã õîðîãäóóëàõ áóþó ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é ººð àæèëä øèëæ¿¿ëæ áîëíî.

108 äóãààð ç¿éë. Ýìýãòýé õ¿íèé ºðãºõ, 纺õ à÷ààíû

35

õýìæýýã õÿçãààðëàõ

108.1. Õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé áàòàëñàí õýìæýýíýýñ èë¿¿ õ¿íä à÷ààã ýìýãòýé õ¿íýýð ºðã¿¿ëýõ, 纺ëãºõèéã õîðèãëîíî.

ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÍÀÑÀÍÄ Õ¯ÐÝÝïÉ, ÒÀÕÈÐ ÄÓÒÓÓ , ÎÄÎÉÕ¯ÍÈÉ ÁÎËÎÍ ÀÕÌÀÄ ÍÀÑÒÍÛ ÕªÄªË̪Ð

109 ä¿ãýýð ç¿éë. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèé õºäºëìºð

109.1. 16 íàñàíä õ¿ðñýí õ¿í õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàõ ýðõòýé.

109.2. Ýíý õóóëèéí 109.5-ä õàðøëàõã¿é áîë 15 íàñàíä õ¿ðñýí õ¿í ýöýã, ýõ áóþó õàðãàëçàí äýìæèã÷èéí çºâøººðºëòýéãýýð õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëæ áîëíî.

109.3. Ìýðãýæëèéí áàðèìæàà, àæëûí äàäëàãà îëãîõ çîðèëãîîð 14 íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íòýé ýöýã ýõ, àñðàí õàìãààëàã÷ áîëîí õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëæ áîëíî.

109.4. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã îþóí óõààíû õºãæèë, ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõ õºäºëìºð ýðõë¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

109.5. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã àæèëëóóëàõûã õîðèãëîñîí àæëûí áàéðíû æàãñààëòûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà.

109.6.Ýíý õóóëèéí 109.1-109.3–ò çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íòýé õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëàõûã õîðèãëîíî./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

110 äóãààð ç¿éë. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíû ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ

110.1. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã ýìíýëãèéí ¿çëýãò îðñíû äàðàà àæèëä àâàõ áºãººä ò¿¿íèéã 18 íàñàíä õ¿ðòýë íü õàãàñ æèë òóòàì ýìíýëãèéí ¿çëýãò õàìðóóëíà.

110.2. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíûã øºíèéí áóþó èë¿¿ öàãààð, ò¿¿í÷ëýí íèéòýýð àìðàõ áàÿðûí áîëîí äîëîî õîíîãèéí àìðàëòûí ºäºð àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.

110.3. Íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíûã õºäºëìºðèéí õýâèéí áóñ íºõöºëòýé àæèëä àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.

110.4. Õºäºëìºðèéí àñóóäàë õàðèóöñàí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé áàòàëñàí õýìæýýíýýñ èë¿¿ õ¿íä à÷ààã íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèëòíààð ºðã¿¿ëýõ, 纺ëãºõèéã õîðèãëîíî.

36

111 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áóþó îäîé õ¿íèé õºäºëìºð/Ýíý ç¿éëèéí ãàð÷èãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

111.1. 25, ò¿¿íýýñ äýýø àæèëòàíòàé àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü àæèë, àëáàí òóøààëûíõàà äºðºâ, ò¿¿íýýñ äýýø õóâèéí îðîí òîîíä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áóþó îäîé õ¿íèéã àæèëëóóëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 05 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëü, 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð òóñ òóñ ººð÷ëºëò îðñîí/

111.2. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëàãà ýíý õóóëèéí 111.1-ä çààñàí õýìæýýíä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áóþó îäîé õ¿í àæèëëóóëààã¿é áîë àæèëëóóëáàë çîõèõ îðîí òîî òóòàìä ñàð á¿ð òºëáºð òºëíº. /Ýíý õýñýãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

111.3. Ýíý õóóëèéí 111.2-ò çààñàí òºëáºðèéã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí àæèëëàã÷äûí òîî, òºëáºðèéí íèéò õýìæýýíýýñ õàìààðàí Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîíî./Ýíý õýñýãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí//Ýíý õýñãèéã 2008 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

111.4. Ýíý õóóëèéí 111.2-ò çààñàí òºëáºðèéã õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ ñàíä òºâëºð¿¿ëýí, óã õºðºíãèéã õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áóþó îäîé õ¿íèé õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ àðãà õýìæýýã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõýä çàðöóóëíà./Ýíý õýñýãò 2003 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 02-íû ºäðèéí õóóëü, 2006 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 12-íû ºäðèéí õóóëü, 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèàð òóñ òóñ ººð÷ëºëò îðñîí/

111.5. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé, îäîé õ¿íèé áèåèéí áàéäàë íü õºäºëìºð ýðõëýõýä ñààä áîëîõîîðã¿é áóþó õºäºëìºðèéí íºõöºë íü õàðøëàõã¿é áîë òýäãýýðèéã óã øàëòãààíààð àæèëä àâàõààñ òàòãàëçàõûã õîðèãëîíî. /Ýíý õýñýãò 2007 îíû 08 äóãààð ñàðûí 03-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

111.6. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà òîãòîîñîí òºëáºðèéã 24 ñàð òàñðàëòã¿é òºëñºí òîõèîëäîëä äàðààãèéí 12 ñàðä íîãäîõ òºëáºðèéã ÷ºëººëíº.

111.7.Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýíèé ýðõëýõ áîëîìæòîé àæèë, ìýðãýæëèéí æàãñààëòûã õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà.

/Äýýðõ 111.6, 111.7 äàõü õýñãèéã 2008 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

112 äóãààð ç¿éë. Àõìàä íàñòíû õºäºëìºð

112.1. Òýòãýâýð àâàã÷ àõìàä íàñòàí õºäºëìºð ýðõýëæ áîëíî.

37

112.2. Àõìàä íàñòàí òýòãýâýð àâ÷ áàéãàà íü ò¿¿íèé öàëèí õºëñèéã õÿçãààðëàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

112.3. Àæèë îëãîã÷ íü àõìàä íàñòíû õ¿ñýëòýýð ò¿¿íèé àæëûí ºäðèéí ¿ðãýëæëýëèéã õîðîãäóóëàõ áóþó ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõã¿é àæèëä øèëæ¿¿ëæ áîëíî.

ÅÑįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÃÀÄÀÀÄÛÍ ÈÐÃÝÍÈÉ ÁÎËÎÍ ÃÀÄÀÀÄÛÍ ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆ, ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀÄ ÀÆÈËËÀÆ

ÁÀÉÃÀÀ ÈÐÃÝÍÈÉ ÕªÄªË̪Ð

113 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèé õºäºëìºð

113.1. Àæèë îëãîã÷ õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð ãàäààäûí èðãýíèéã àæèëëóóëæ áîëíî.

113.2. Ìîíãîë Óëñàä ãàäààäûí èðãýí õºäºëìºð ýðõëýõòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã ýíý õóóëü áîëîí Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé, Àæèëëàõ õ¿÷ ãàäààäàä ãàðãàõ, ãàäààäààñ àæèëëàõ õ¿÷, ìýðãýæèëòýí àâàõ òóõàé, Õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ òóõàé õóóëèàð òóñ òóñ çîõèöóóëíà./Ýíý õýñãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

113.3. Ýíý õóóëèéí 113.1, 113.2 íü õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä íýãýí àäèë õàìààðíà.

114 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áàéãàà èðãýíèé õºäºëìºð

114.1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü Ìîíãîë Óëñûí èðãýíèéã àâ÷ àæèëëóóëæ áîëíî.

114.2. Ýíý õóóëèéí 114.1-ä çààñàí òîõèîëäîëä àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíòàé ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëíà.

114.3. Àæèëòíûã ãýðýýãýýð àæèëëóóëæ áàéãàà ãàäààäûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü àæèëòíû öàëèí õºëñ, ò¿¿íòýé àäèëòãàõ îðëîãûí òàëààð ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä çîõèõ æóðìûí äàãóó ¿íýí çºâ ìýäýýëýë ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

ÀÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÕÀÌÒÛÍ ÌÀÐÃÀÀÍ ÇÎÕÈÖÓÓËÀËÒ

115 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí ¿¿ñãýõ, øààðäëàãà òàâèõ, ò¿¿íä õàðèó ºãºõ

38

115.1. Ýíý õóóëèéí 12.5-ä çààñíû äàãóó õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ ÿâöàä ¿¿ññýí ñàíàë çºð¿¿òýé àñóóäëààð áîëîí õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéí çààëòûã áèåë¿¿ëýõ òàëààð øààðäëàãà òàâüæ õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí ¿¿ñãýõ ýðõèéã àæèëòíû òºëººëºã÷èä ýäýëíý.

115.2. Øààðäëàãûã ãýðýý, õýëýëöýýðò îðîëöîã÷ íýã òàë íü íºãºº òàëä áè÷ãýýð ºãíº.

115.3. Øààðäëàãûí õóâèéã òóõàéí øàòíû Çàñàã äàðãàä õ¿ðã¿¿ëíý.

115.4. Øààðäëàãà àâñàí òàë àæëûí ãóðâàí ºäðèéí äîòîð õàðèóã íºãºº òàëä áè÷ãýýð ºãíº.

116 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí ýâëýð¿¿ëæ çîõèöóóëàõ õýëáýð

116.1. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã äîð äóðäñàí àðãà õýìæýýãýýð ýâëýð¿¿ëæ çîõèöóóëíà:

116.1.1. çóó÷ëàã÷ óðüæ îðîëöóóëàõ;

116.1.2. õºäºëìºðèéí àðáèòðààð õýëýëöýõ.

116.2. Òàëóóä ýíý õóóëèéí 116.1-ä çààñàí ýâëýð¿¿ëýõ àðãà õýìæýýíä îðîëöîõîîñ òàòãàëçàõ ýðõã¿é.

116.3. Ýâëýð¿¿ëýõ àðãà õýìæýýíèé ¿åä àæèëòíû òºëººëºã÷èä òàâüñàí øààðäëàãàà äýìæèõ çîðèëãîîð õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó æàãñààë, öóãëààí õèéõ ýðõòýé.

116.4.Òàëóóäûí òºëººëºã÷èä, çóó÷ëàã÷, õºäºëìºðèéí àðáèòð÷ íü õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã çîõèöóóëàõûí òóëä õóóëü òîãòîîìæîîð îëãîñîí á¿õ áîëîìæèéã àøèãëàõ ¿¿ðýãòýé.

117 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí çîõèöóóëàõàä çóó÷ëàã÷ óðüæ îðîëöóóëàõ

117.1. Ýíý õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëä çààñíààð òàâüñàí øààðäëàãûã

àæèë îëãîã÷ õ¿ëýýæ àâààã¿é, õóãàöààíä íü õàðèó ºãººã¿é, ýñõ¿ë àæèëòíû òºëººëºã÷èä àæèë îëãîã÷îîñ ºãñºí õàðèóã õ¿ëýýí çºâøººðºõ áîëîìæã¿é ãýæ ¿çñýí òîõèîëäîëä õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí çîõèöóóëàõàä çóó÷ëàã÷ óðüæ îðîëöóóëíà.

117.2. Òàëóóä çóó÷ëàã÷èéã òîõèðîëöîí ñîíãîõ áà àæëûí ãóðâàí ºäºðò òîõèðîëöîîíä õ¿ðýýã¿é áîë òàëóóä òóõàéí ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãàä õàíäàæ çóó÷ëàã÷ òîìèëóóëàõ òóõàé õ¿ñýëò òàâèíà.

117.3. Ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà çóó÷ëàã÷èéã àæëûí ãóðâàí ºäºðò áàãòààæ òîìèëíî.

39

117.4. Çàñàã äàðãûí òîìèëñîí çóó÷ëàã÷èéã òàëóóä òàòãàëçàõ ýðõã¿é.

117.5. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã çóó÷ëàã÷èéí îðîëöîîòîéãîîð øèéäâýðëýõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

117.6. Çóó÷ëàã÷ íü õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíä õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìò, ìýäýýëëèéã òàëóóäààñ øààðäàí àâàõ ýðõòýé.

117.7. Òàëóóä çóó÷ëàã÷ óðüñíààñ õîéø àæëûí òàâ õ¿ðòýë ºäðèéí äîòîð ò¿¿íèé îðîëöîîòîéãîîð ìàðãààíûã õÿíàí õýëýëöýõ áºãººä õàðèëöàí òîõèðîëöñîí øèéäâýðèéã áè÷ãýýð ãàðãàñíààð áóþó ñàíàë çºð¿¿òýé õýâýýð áàéãàà òóõàé òýìäýãëýæ ¿ëäýýñíýýð óã ¿éë àæèëëàãàà äóóñíà.

118 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã õºäºëìºðèéí àðáèòðààð õýëýëöýõ

118.1. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã çóó÷ëàã÷èéí îðîëöîîòîé õýëýëöýýä çºâøèëöºëä õ¿ðýýã¿é òîõèîëäîëä òóõàéí øàòíû Çàñàã äàðãà àæëûí ãóðâàí ºäºðò áàãòààí õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã õýëýëöýõ õºäºëìºðèéí àðáèòðûã áàéãóóëæ, àðáèòð÷äûã òîìèëíî.

118.2. Õºäºëìºðèéí àðáèòð íü õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíä îðîëöîã÷ òàëóóä áîëîí Çàñàã äàðãûí ñàíàë áîëãîñîí ãóðâàí àðáèòð÷ààñ á¿ðäýíý.

118.3. Çàñàã äàðãûí òîìèëñîí àðáèòð÷äûã òàëóóä òàòãàëçàõ ýðõã¿é.

118.4. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíä îðîëöîã÷ òàëóóäûí òºëººëºã÷äèéã õºäºëìºðèéí àðáèòðûí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðóóëàõã¿é.

118.5. Õºäºëìºðèéí àðáèòð íü áàéãóóëàãäñàí ºäðººñ õîéø àæëûí òàâ õ¿ðòýë ºäðèéí äîòîð õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã òàëóóäûí òºëººëºã÷äèéã îðîëöóóëàí õÿíàí õýëýëöýæ çºâëºìæ ãàðãàíà.

118.6. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíä îðîëöîã÷ òàëóóä õºäºëìºðèéí àðáèòðûí çºâëºìæèéã õ¿ëýýí àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõýýð òîõèðîëöîîíä õ¿ðñýí áîë ýíý òóõàé øèéäâýð ãàðãàíà.

118.7. Ýíý õóóëèéí 118.6-ä çààñàí øèéäâýðèéã òàëóóä áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

118.8.Õºäºëìºðèéí àðáèòðûí ä¿ðìèéã Õºäºëìºð, íèéãìèéí çºâøëèéí ãóðâàí òàëò ¯íäýñíèé õîðîîíû ñàíàëûã ¿íäýñëýí Óëñûí Èõ Õóðàë áàòàëíà.

119 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèë õàÿõ ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëýõ

119.1. Àæèëòíû òºëººëºã÷èä äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä àæèë õàÿõ ýðõòýé:

119.1.1. àæèë îëãîã÷ ýíý õóóëèéí 116.1-ä çààñàí ýâëýð¿¿ëýõ àðãà õýìæýýíä îðîëöîõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é;

40

119.1.2. àæèë îëãîã÷ çóó÷ëàã÷èéí îðîëöîîòîé òîõèðîëöñîí øèéäâýðèéã áèåë¿¿ëýýã¿é;

119.1.3. àæèë îëãîã÷ õºäºëìºðèéí àðáèòðûí çºâëºìæèéã õ¿ëýýí àâ÷ ãàðãàñàí øèéäâýðýý áèåë¿¿ëýýã¿é;

119.1.4. õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã õºäºëìºðèéí àðáèòðààð õýëýëöñýí áîëîâ÷ ò¿¿íèé çºâëºìæèéã õ¿ëýýí àâ÷ øèéäâýð ãàðãààã¿é.

119.2. Àæèëòàí àæèë õàÿëòàä ñàéí äóðààðàà îðîëöîíî.

119.3. Àæèë õàÿëòàä îðîëöîõ, ò¿¿íèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýõèéã, ýñõ¿ë õóóëüä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèë õàÿëòûã çîãñîîõ, ò¿¿íä îðîëöîõîîñ òàòãàëçàõûã àæèëòàíä òóëãàí øààðäàæ áîëîõã¿é.

119.4. Àæèë îëãîã÷èéí òºëººëºã÷ àæèë õàÿëòûã çîõèîí áàéãóóëàõ, ò¿¿íä îðîëöîõûã õîðèãëîíî.

120 äóãààð ç¿éë. Àæèë õàÿëò çàðëàõ, àæëûí áàéðûã ò¿ð õààõ

120.1. Àæèë õàÿõ òóõàé øèéäâýðèéã àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿äèéí áóþó íèéò àæèëòíû õóðëààñ ãàðãàíà.

120.2. Àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿ä áóþó òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí íèéò àæèëòíû äèéëýíõ îëîíõè /ãóðàâíû õî¸ð/ íü îðîëöñîí òîõèîëäîëä õóðëûã õ¿÷èíòýéä òîîöíî.

120.3. Õóðàëä îðîëöîã÷äûí îëîíõè /òàëààñ èë¿¿/ íü àæèë õàÿõûã äýìæñýí áîë àæèë õàÿëò çàðëàæ áîëíî.

120.4. Àæèë õàÿõ òóõàé øèéäâýðò äîð äóðäñàí àñóóäëûã òóñãàíà:

120.4.1. àæèë õàÿõàä õ¿ðãýñýí ñàíàë çºð¿¿òýé àñóóäàë;

120.4.2. àæèë õàÿëò ýõëýõ îí, ñàð, ºäºð, öàã, àæèë õàÿëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà, îðîëöîõ õ¿íèé óðüä÷èëñàí òîî;

120.4.3. àæèë õàÿëòûã çîõèîí áàéãóóëæ óäèðäàõ ýòãýýä, ìàðãààí øèéäâýðëýõýä îðîëöîõ òºëººëºã÷äèéí á¿ðýëäýõ¿¿í;

120.4.4. àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëàõ ¿åä õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíä, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõòàé õîëáîãäñîí àæëûí æàãñààëò.

120.5. Àæèë õàÿëòûã óäèðäàõ ýòãýýä àæèë õàÿëò ýõëýõýýñ àæëûí òàâ, ò¿¿íýýñ äýýø ºäðèéí ºìíº àæèë õàÿõ òóõàé øèéäâýðèéã íºãºº òàëä õ¿ðã¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

41

120.6. Àæèë îëãîã÷ àæèëòíû øààðäëàãûã õ¿ëýýæ àâàõ áîëîìæã¿é ãýæ ¿çâýë àæèë õàÿëòûí ýñðýã àðãà õýìæýý áîëãîí àæèë õàÿëòàä îðîëöîæ áàéãàà àæèëòíû àæëûí áàéðûã òýäíèé õóâüä ò¿ð õààæ (ëîêàóò) áîëíî.

120.7. Àæèë õàÿëòàä îðîëöîã÷äûí àæëûí áàéðàíä àæèëòàí ò¿ð àæèëëóóëàõã¿é áàéõ çîðèëãîîð àæèëòíû òºëººëºã÷èä íü àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã ò¿ð õààæ / ïèêåò / áîëíî.

120.8. Àæèë îëãîã÷ íü àæèë õàÿõ, àæëûí áàéðûã ò¿ð õààõ òóõàé õýðýãëýã÷, áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä ýòãýýäýä àæëûí ãóðàâ, ò¿¿íýýñ äýýø ºäðèéí ºìíº óðüä÷èëàí ìýäýãäýíý.

120.9. Àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëàõ, àæëûí áàéðûã ò¿ð õààõ, ñàíàë çºð¿¿òýé àñóóäëààð òàëóóä ñàíàë ñîëèëöîõ, ÷ºëººòýé ñîíãîëò õèéõýä íü õóóëüä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä õºíäëºíãèéí ýòãýýä îðîëöîõûã õîðèãëîíî.

120.10. Àæèë õàÿëò ¿ðãýëæèëæ áàéõ ¿åä òàëóóä õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã ýâëýð¿¿ëæ çîõèöóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ ¿¿ðýãòýé.

120.11. Àæèë õàÿëòûã çîõèîí áàéãóóëñàí áóþó àæëûí áàéðûã ò¿ð õààñàí òàë ýäãýýð àðãà õýìæýýã áýëòãýõ áîëîí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíä íèéãìèéí äýã æóðàì, õ¿ì¿¿ñèéí ýð¿¿ë ìýíä, àþóëã¿é áàéäàë, ýä õºðºí㺠õàìãààëàõ àðãà õýìæýýã õîëáîãäîõ ¿¿ðýã á¿õèé òºðèéí áàéãóóëëàãûí òóñëàëöààòàéãààð àâíà.

121 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèë õàÿëòûã óäèðäàõ ýòãýýä, àæèë õàÿëòûã

ò¿ð çîãñîîõ, ñýðãýýõ, àæèë õàÿëòäóóñãàâàð áîëîõ

121.1. Àæèë õàÿëòûã àæèëòíû òºëººëºã÷èä óäèðäàíà.

121.2. Àæèë õàÿëòûã óäèðäàõ ýòãýýä àæèëòíû õóðàë õèéõ, àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õºíäñºí àñóóäëààð àæèë îëãîã÷îîñ ìýäýýëýë àâàõ, ìàðãààíòàé àñóóäëààð ä¿ãíýëò ãàðãàõàä ìýðãýæèëòýí óðüæ îðîëöóóëàõ ýðõòýé.

121.3. Àæèë õàÿëòûã óäèðäàõ ýòãýýä íü àæèë õàÿëòûã ò¿ð çîãñîîõ ýðõòýé.

121.4. Ò¿ð çîãñîîñîí àæèë õàÿëòûã ñýðãýýõýä ýíý õóóëèéí 116.1-ä çààñàí çóó÷ëàã÷, õºäºëìºðèéí àðáèòðààð äàõèí õýëýëö¿¿ëýõã¿é.

121.5. Àæèë õàÿëòûã ñýðãýýõýýñ àæëûí ãóðâàí ºäðèéí ºìíº àæèë îëãîã÷èä ýíý òóõàé ìýäýãäýíý.

121.6. Òàëóóä õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíûã øèéäâýðëýñýí òóõàé òîõèðîëöîîíä ãàðûí ¿ñýã çóðñíààð áóþó àæèë õàÿëòûã õóóëü áóñ ãýæ òîîöñîíîîð àæèë õàÿëò äóóñãàâàð áîëíî.

122 äóãààð ç¿éë. Àæèë õàÿõûã õîðèãëîõ, õîéøëóóëàõ, ò¿ð çîãñîîõ

42

122.1. Áàòëàí õàìãààëàõ, óëñûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, íèéãìèéí äýã æóðàì ñàõèóëàõ ¿¿ðýã á¿õèé áàéãóóëëàãàä àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëàõûã õîðèãëîíî.

122.2. Ñàíàë çºð¿¿òýé àñóóäëààð õýëýëöýý õèéõ, õàìòûí ìàðãààíûã çóó÷ëàã÷, õºäºëìºðèéí àðáèòð, ø¿¿õýýð øèéäâýðëýõ øàòàíä àæèë õàÿõûã õîðèãëîíî.

122.3. Õ¿íèé àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíäýä àþóëòàé íºõöºë áàéäàë áèé áîëñîí òîõèîëäîëä ø¿¿õ 30 õ¿ðòýë õîíîãèéí õóãàöààãààð àæèë õàÿëòûã õîéøëóóëàõ, àæèë õàÿëò ýõýëñýí áîë ìºí õóãàöààãààð ò¿ð çîãñîîõ ýðõòýé.

122.4. Öàõèëãààí, äóëààíû ýð÷èì õ¿÷, íèéòèéí óñàí õàíãàìæ, õîòûí íèéòèéí òýýâýð, îëîí óëñ, õîò õîîðîíäûí áîëîí õîòûí öàõèëãààí õîëáîî, òºìºð çàìûí õºäºë㺺íèé àëáàíû àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà àæèë õàÿõ íü óëñ îðíû àþóëã¿é áàéäàë, õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õîõèðîîõîîð áàéâàë Çàñãèéí ãàçàð ø¿¿õèéí øèéäâýð ãàðàõ õ¿ðòýë, ãýõäýý 14 õ¿ðòýë õîíîãèéí õóãàöààãààð óã àæèë õàÿëòûã õîéøëóóëæ áîëíî.

123 äóãààð ç¿éë. Àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëñàí, àæëûí áàéð ò¿ð õààñíûã õóóëü áóñ ãýæ òîîöîõ

123.1. Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààíû óëìààñ çîõèîí áàéãóóëñàí àæèë õàÿëòûã äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä õóóëü áóñ ãýæ ¿çíý:

123.1.1. ýíý õóóëèéí 119.1-ä çààñíûã çºð÷ñºí;123.1.2. ýíý õóóëèéí 122.1 -ä äóðäñàí áàéãóóëëàãàä àæèë

õàÿñàí;123.1.3. ýíý õóóëèéí 18,19 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí õàìòûí ãýðýý,

õýëýëöýýðýýð çîõèöóóëàõ õàðèëöààíä õàìààðàõã¿é àñóóäëààð øààðäëàãà òàâüæ àæèë õàÿñàí.

123.2. Àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëñàí, àæëûí áàéð ò¿ð õààñíûã õóóëü

áóñ ãýæ ¿çýæ áàéãàà òàë ýíý òóõàé õ¿ñýëòýý ø¿¿õýä ãàðãàíà.

123.3. Àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëñàí, àæëûí áàéð ò¿ð õààñíûã õóóëü áóñ ãýæ òîîöîõ ýñýõ òàëààð ø¿¿õ øèéäâýð ãàðãàíà.

123.4. Àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëñàí, àæëûí áàéð ò¿ð õààñíûã ø¿¿õ õóóëü áóñ ãýæ òîîöñîí øèéäâýð ãàðãàñàí áîë òàëóóä óã ¿éë àæèëëàãààãàà íýí äàðóé çîãñîîíî.

124 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæèëòíû õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõòýé õîëáîãäñîí ýðõèéí áàòàëãàà

124.1. Çóó÷ëàã÷, õºäºëìºðèéí àðáèòð÷èéã õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõýä îðîëöñîí õóãàöààíä ¿íäñýí àæëààñ íü ÷ºëººëæ, äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîð îëãîíî.

43

124.2.Õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõýä îðîëöñîí àæèëòíû òºëººëºã÷äèéã õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõ ¿åä ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëàõ, ººð àæèëä øèëæ¿¿ëýõ, çàõèðãààíû ñàíàà÷èëãààð àæëààñ õàëàõûã õîðèãëîíî.

124.3. Õóóëü áóñ ãýæ òîîöîãäîîã¿é àæèë õàÿëòàä îðîëöñîí àæèëòíûã õºäºëìºðèéí ñàõèëãà çºð÷ñºí ãýæ ¿çýõã¿é áºãººä ò¿¿íä õºäºëìºðèéí ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëæ áîëîõã¿é.

124.4. Àæèë õàÿëòàä îðîëöñîí àæèëòàíä îëãîâîð îëãîõîîð òàëóóä õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõ ÿâöàä òîãòîîæ áîëíî.

124.5.Àæèë õàÿëòàä îðîëöîîã¿é áîëîâ÷ ò¿¿íýýñ øàëòãààëàí àæèë, ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ áîëîìæã¿é áàéñàí áóþó àæëûí áàéðûã ò¿ð õààñíûã ø¿¿õ õóóëü áóñ ãýæ òîãòîîñîí òîõèîëäîëä ò¿¿íä õàìðàãäñàí àæèëòàíä äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîð îëãîíî.

ÀÐÂÀÍ ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÃÀÍÖÀÀÐ×ÈËÑÀÍ ÌÀÐÃÀÀÍ ÇÎÕÈÖÓÓËÀËÒ

125 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ãàíöààð÷èëñàí ìàðãààíûã õÿíàí øèéäâýðëýõ

125.1. Àæèë îëãîã÷, àæèëòíû õîîðîíä ãàðñàí õºäºëìºðèéí ãàíöààð÷èëñàí ìàðãààíûã õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññ, ø¿¿õ òóñ òóñûí õàðüÿàëëûí äàãóó øèéäâýðëýíý.

126 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññîîð õÿíàí øèéäâýðëýõ ìàðãààí

126.1. Ø¿¿õ õÿíàí øèéäâýðëýõýýð çààñíààñ áóñàä ìàðãààíûã õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññ àíõ äóòàì õÿíàí øèéäâýðëýíý.

126.2. Õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññûí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

127 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññûí øèéäâýðèéã äàâæ çààëäàõ

127.1. Àæèë îëãîã÷ áóþó àæèëòàí íü õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññûí øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë, ò¿¿íèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø 10 õîíîãèéí äîòîð çîõèõ ñóì, ä¿¿ðãèéí ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ýðõòýé.

128 äóãààð ç¿éë. Ø¿¿õýýð õÿíàí øèéäâýðëýõ ìàðãààí

128.1. Äàðààõü ìàðãààíûã ø¿¿õýýð õÿíàí øèéäâýðëýíý:

44

128.1.1. Õºäºëìºðèéí ìàðãààí òàñëàõ êîìèññûí øèéâýðèéã ýíý õóóëèéí 127 äóãààð ç¿éëä çààñíû äàãóó äàâæ çààëäñàí ãîìäîë;

128.1.2. àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð àæëààñ áóðóó õàëñàí áóþó ººð àæèëä áóðóó øèëæ¿¿ëñýí òóõàé àæèëòíû ãîìäîë;

128.1.3. àæèëòíààñ õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëæ áàéõäàà àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ òóõàé àæèë îëãîã÷èéí íýõýìæëýë;

128.1.4. õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¿åä ýð¿¿ë ìýíä íü õîõèðñíû óëìààñ ó÷èðñàí õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ òóõàé àæèëòíû íýõýìæëýë;

128.1.5. ýíý õóóëèéí 69 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí àñóóäëààð ãàðñàí ìàðãààí;

128.1.6. èðãýí õîîðîíäûí õºäºëìºðèéí ãýðýýòýé õîëáîãäîí ãàðñàí ìàðãààí;

128.1.7. ñàõèëãûí øèéòãýë áóðóó íîãäóóëñàí òóõàé àæèëòíû ãîìäîë;128.1.8. õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé íºõöºëèéã õóóëü òîãòîîìæ áîëîí õàìòûí

ãýðýýíä çààñíààñ äîðäóóëñàí òóõàé àæèëòíû íýõýìæëýë;

128.1.9. õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì õºäºëìºðèéí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàà𠺺ðèéí îíöëîãò òîõèðóóëàí òîãòîîñîí áàéãóóëëàãûí áóñàä òóøààë, øèéäâýð õóóëü òîãòîîìæèä íèéöýýã¿é òóõàé àæèëòíû íýõýìæëýë;/Ýíý çààëòàä 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

128.1.10. õóóëü áîëîí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë ýä õºðºí㺠áîëîí õºäºëìºðºº íýãòãýí àæèëëàã÷äûí õîîðîíäûí õºäºëìºðèéí ìàðãààí;

128.1.11. õóóëü òîãòîîìæîîð ø¿¿õýä õàðüÿàëóóëñàí áóñàä ìàðãààí.

129 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìàðãààíû òàëààð ãîìäîë ãàðãàõ õóãàöàà

129.1. Õºäºëìºðèéí ãýðýýíèé òàëóóä ýíý õóóëèéí 129.2-ò çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýðõýý çºð÷èãäñºíèéã ìýäñýí áóþó ìýäýõ ¸ñòîé áàéñàí ºäðººñ õîéø ãóðâàí ñàðûí äîòîð õºäºëìºðèéí ìàðãààí øèéäâýðëýõ áàéãóóëëàãàä ãîìäëîî ãàðãàõ ýðõòýé.

129.2. Àæèëòàí àæëààñ áóðóó õàëñàí áóþó ººð àæèëä áóðóó øèëæ¿¿ëñýí òóõàé ãîìäëîî àæèë îëãîã÷èéí øèéäâýðèéã õ¿ëýýí àâñàí ºäðººñ õîéø íýã ñàðûí äîòîð ø¿¿õýä ãàðãàíà.

129.3. Ýíý ç¿éëä çààñàí õººí õýëýëöýõ õóãàöààã õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíààð õýòð¿¿ëñýí òîõèîëäîëä ø¿¿õ óã õóãàöààã ñýðãýýí òîãòîîæ, õýðãèéã õÿíàí øèéäâýðëýæ áîëíî.

ÀÐÂÀÍ ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃժĪË̪ÐÈÉÍ ÄÎÒÎÎÄ ÆÓÐÀÌ, ժĪË̪ÐÈÉÍ ÑÀÕÈËÃÀ, ÝÄ ÕªÐªÍÃÈÉÍ ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ

45

130 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì

130.1. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòíû òºëººëºã÷äèéí ñàíàëûã õàðãàëçàí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìûã õóóëü òîãòîîìæèä íèéö¿¿ëýí áàòàëæ ìºðä¿¿ëíý.

130.2. Õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàìä õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëò, àæèë îëãîã÷ áîëîí àæèëòíû ýðõ, ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûã òóñãàíà.

130.3.Òºðèéí çîõèõ áàéãóóëëàãààñ ñàõèëãûí òóñãàé ä¿ðýì áàòëàí ìºðä¿¿ëæ áîëíî.

131 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí ñàõèëãûí øèéòãýë

131.1. Àæèë îëãîã÷ áóþó ò¿¿íèé õóóëü ¸ñíû òºëººëºã÷, ýðõ îëãîãäñîí àëáàí òóøààëòàí íü õºäºëìºðèéí ãýðýý, õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìûã çºð÷ñºí àæèëòàíä äîð äóðäñàí õýëáýðèéí ñàõèëãûí øèéòãýëèéã øèéäâýð ãàðãàæ íîãäóóëíà.

131.1.1. ñàíóóëàõ;131.1.2. ¿íäñýí öàëèíã ãóðâàí ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð 20 õ¿ðòýë

õóâèàð áóóðóóëàõ;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

131.1.3. àæëààñ õàëàõ.

131.2. Ñàõèëãûí çºð÷èë ãàðãàñíààñ õîéø çóðãààí ñàð, èëð¿¿ëñíýýñ õîéø íýã ñàðûí äîòîð ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëíà.

131.3.Ñàõèëãûí íýã çºð÷èëä ñàõèëãûí øèéòãýëèéí õýëáýð¿¿äèéã äàâõàðäóóëàí íîãäóóëæ áîëîõã¿é.

131.4. Ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëñíààñ õîéø íýã æèë ºíãºðâºë ñàõèëãûí øèéòãýëã¿éä òîîöíî.

132 äóãààð ç¿éë. Ýä õºðºíãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ ¿íäýñëýë

132.1. Õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ÿâöäàà ººðèéí áóðóóãààñ áàéãóóëëàãàä ýä õºðºíãèéí õîõèðîë ó÷ðóóëñàí àæèëòàíä ñàõèëãûí, çàõèðãààíû, ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà îíîãäóóëñàí ýñýõèéã õàðãàëçàõã¿éãýýð ýä õºðºíãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

132.2. Õîõèðëûí õýìæýýã ó÷èðñàí øóóä õîõèðëîîð òîäîðõîéëîõ áºãººä îðîõ áàéñàí îðëîãûã ò¿¿íä îðóóëàí òîîöîõã¿é.

132.3. Òóðøèëò, òîõèðóóëãûí ÿâöàä ãàðñàí çàéëøã¿é õîõèðëûã àæèëòíààð òºë¿¿ëæ áîëîõã¿é.

46

132.4. Àæèë îëãîã÷ íü àæèëòàíä õàðèóöóóëñàí ýä õºðºíãèéã á¿ðýí á¿òýí áàéëãàõ øààðäëàãàòàé íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýýã¿éãýýñ ó÷èðñàí õîõèðëûã àæèëòíààð òºë¿¿ëæ áîëîõã¿é.

133 äóãààð ç¿éë. Ýä õºðºíãèéí õÿçãààðëàãäìàë õàðèóöëàãà

133.1.Õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¿åäýý áàéãóóëëàãàä ººðèéí áóðóóãààñ õîõèðîë ó÷ðóóëñàí àæèëòàí ýíý õóóëèéí 135 äóãààð ç¿éëä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä ýä õºðºíãèéí õÿçãààðëàãäìàë õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ áºãººä òýð íü óã àæèëòíû íýã ñàðûí äóíäàæ öàëèí õºëñíººñ õýòýð÷ áîëîõã¿é.

134 ä¿ãýýð ç¿éë. Êîíòðàêòààð õ¿ëýýëãýõ ýä õºðºíãèéí õàðèóöëàãà

134.1. Êîíòðàêòààð àæèëëàæ áàéãàà àæèëòàí íü õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¿åäýý ººðèéí áóðóóãààñ àæèë îëãîã÷èä ó÷ðóóëñàí ýä õºðºíãèéí õîõèðëîî ýíý õóóëèéí 135 äóãààð ç¿éëä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä çóðãààí ñàðûí äóíäàæ öàëèí õºëñíººñ õýòðýõã¿é õýìæýýãýýð õàðèóöàí àðèëãàõ ¿¿ðýãòýé.

135 äóãààð ç¿éë. Ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãà

135.1. Àæèëòàí äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý:

135.1.1. àæèëòíû õîõèðîë ó÷ðóóëñàí ¿éëäýë íü ãýìò õýðýã áîëîõûã òîãòîîñîí ø¿¿õèéí òàñëàí øèéäâýðëýõ òîãòîîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí;

135.1.2. õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ ¿åäýý áàéãóóëëàãàä õîõèðîë ó÷ðóóëñàí àæèëòàí ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýð õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí;

135.1.3. äàðàà òàéëàí ãàðãàõààð èòãýìæëýë áóþó áóñàä áàðèìò áè÷ãýýð õ¿ëýýí àâñàí ýä õºðºíãº, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéã ýã¿¿ëæ òºëººã¿é;

135.1.4. ýä õàðèóöàã÷ áèø áîëîâ÷ ýðõýëñýí àæèëòàé íü õîëáîãäóóëàí ººðò íü á¿ðýí õàðèóöóóëàõààð îëãîñîí àæëûí áàãàæ, õàìãààëàõ õýðýãñýë, òóñãàé õóâöàñ çýðýã ýä õºðºíãèéã ¿ðýãä¿¿ëñýí;

135.1.5. ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ õýðýãëýñýí, õºäºëìºðëºõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëæ áàéãààã¿é ¿åäýý áàéãóóëëàãàä õîõèðîë ó÷ðóóëñàí.

135.2. Çàðèì òºðëèéí ýä õºðºíãº, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéã àøèãëàí øàìøèãäóóëñàí, äóòàãäóóëñíààñ áàéãóóëëàãàä ó÷èðñàí õîõèðëûã òºë¿¿ëýõ ººð æóðìûã ãàãöõ¿¿ õóóëèàð òîãòîîæ áîëíî.

135.3. Àæèë îëãîã÷ íü ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýæ áîëîõ àæèë, àëáàí òóøààëûí æàãñààëòûí äàãóó àæèëòàíòàé ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãûí òóõàé ãýðýý áàéãóóëíà.

47

135.4. Àæèëòàíòàé ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãûí òóõàé ãýðýý áàéãóóëààã¿é áîëîí àæèëòàíòàé áàéãóóëñàí õºäºëìºðèéí ãýðýýíä òóñãààã¿é áîë ò¿¿íä ýä õºðºíãèéí á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýæ áîëîõã¿é.

136 äóãààð ç¿éë. Áàéãóóëëàãàä ó÷èðñàí õîõèðëûí õýìæýýã òîäîðõîéëîõ

136.1. Áàéãóóëëàãàä ó÷èðñàí õîõèðëûí õýìæýýã ýä õºðºíãº, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéí íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí òàéëàí òýíöëèéí ºðò㺺ñ çîõèõ íîðìîîð áîäñîí ýëýãäýë, õîðîãäëûã õàñàæ, æèíõýíý ãàðñàí àëäàãäëààð òîîöíî.

136.2. Ýä õºðºíãº, ¿íý á¿õèé ç¿éëèéã àøèãëàí øàìøèãäóóëñàí, ñàíààòàéãààð óñòãàñàí, ãýìòýýñýí ¿åä õîõèðëûí õýìæýýã òóõàéí ¿åèéí çàõ çýýëèéí ¿íèéí õàíøààð òîäîðõîéëíî.

136.3. Õýä õýäýí àæèëòíû áóðóóãààñ ó÷èðñàí õîõèðëûí õýìæýýã òýäãýýðèéí ãýì áóðóóãèéí õýìæýý, ýä õºðºíãèéí õàðèóöëàãûí òºðëèéã õàðãàëçàí àæèëòàí òóñ á¿ðýýð òîäîðõîéëíî.

ÀÐÂÀÍ ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ժĪË̪ÐÈÉÍ ÓÄÈÐÄËÀÃÀ, ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒ

137 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí óäèðäëàãûí òîãòîëöîî

137.1. Õºäºëìºðèéí óäèðäëàãûí òîãòîëöîî íü õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, õºäºëìºð ýðõëýëòèéí áîëîí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà, àéìàã, íèéñëýë, ä¿¿ðãèéí õºäºëìºð ýðõëýëòèéí àëáà, ñóìûí õºäºëìºðèéí áàéöààã÷ /àæèëòàí/-ààñ á¿ðäýíý.

137.2. Õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áîëîí õýðýãæ¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãà íü Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé, îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãà íü Çàñàã äàðãûí óäèðäëàãûí äîð àæèëëàíà./Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

137.3. Õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà íü îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãàà ìýðãýæèë, àðãà ç¿éí óäèðäëàãààð õàíãàíà.

137.4. Á¿õ øàòíû Çàñàã äàðãà á¿ðýí ýðõèéíõýý õýìæýýíä õºäºëìºðèéí óäèðäëàãûã õýðýãæ¿¿ëíý.

138 äóãààð ç¿éë. Õºäºëìºð, íèéãìèéí çºâøëèéí ãóðâàí òàëò ¯íäýñíèé õîðîî

138.1. Çàñãèéí ãàçàð, àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ óëñûí õýìæýýíèé áàéãóóëëàãûí òºëººëºë á¿õèé Õºäºëìºð, íèéãìèéí çºâøëèéí ãóðâàí òàëò ¯íäýñíèé õîðîî /îðîí òîîíû áóñ/-ã Çàñãèéí ãàçðûí äýðãýä áàéãóóëæ àæèëëóóëíà.

48

138.2. ¯íäýñíèé õîðîîíû ãóðâàí òàëûí òºëººëºã÷äèéí òîî àäèë áàéíà.

138.3. ¯íäýñíèé õîðîîíû ä¿ðìèéã àæèë îëãîã÷èéí áîëîí àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ óëñûí õýìæýýíèé áàéãóóëëàãàòàé çºâøèëöºí Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

138.4. ¯íäýñíèé õîðîîíû äàðãà, äýä äàðãà, á¿ðýëäýõ¿¿íèéã Åðºíõèé ñàéä çóðãààí æèëèéí õóãàöààãààð áàòëàõ áºãººä äýä äàðãûã ãóðâàí òàë çºâøèëöºæ, àëü íýã òàëûí òºëººëºã÷ººñ õî¸ð æèëèéí õóãàöààãààð òîìèëíî.

138.5. ¯íäýñíèé õîðîî äîð äóðäñàí á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

138.5.1. õºäºëìºðèéí àñóóäëààð òºðèéí áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõýä íºëººëºõ, íèéãìèéí çºâøëèéí ãóðâàí òàëò òîãòîëöîîã õºãæ¿¿ëýõ;

138.5.2. èðãýíèé õºäºëìºðëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ õ¿ðýýíä ¿¿ññýí õàìòûí ìàðãààíûã çîõèöóóëàõ;

138.5.3. õºäºëìºð, íèéãìèéí çºâøëèéí ãóðâàí òàëò óëñûí õýëýëöýýðèéí áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõ, ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí áîäëîãûí íèéòëýã àñóóäëààð çºâëºëäºõ;

138.5.4. õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä ýðõ.

ÀÐÂÀÍ ÄªÐªÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃժĪË̪ÐÈÉÍ ÕßÍÀËÒ

139 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòýä òàâèõ õÿíàëò

139.1. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòýä äàðààõü ýòãýýä õÿíàëò òàâèíà:

139.1.1. óëñûí õÿíàëòûã Óëñûí Èõ Õóðàë, Çàñãèéí ãàçàð, á¿õ øàòíû Çàñàã äàðãà, õÿíàëò õýðýãæ¿¿ëýõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, õóóëü òîãòîîìæîîð ýðõ îëãîãäñîí áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí òóñ òóñûí ýðõ õýìæýýíèé äàãóó õýðýãæ¿¿ëíý;/Ýíý çààëòàä 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

139.1.2. îðîí íóòàãò õºäºëìºðèéí óëñûí õÿíàëòûã àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà, õÿíàëòûí àëáà õýðýãæ¿¿ëíý;/Ýíý çààëòàä 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

139.1.3. àæèëòíû ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã òºëººëºí õàìãààëàõ áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, îëîí íèéò íü õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòýä ýðõ õýìæýýíèéõýý äàãóó îëîí íèéòèéí õÿíàëò òàâèíà.

140 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºðèéí óëñûí õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãàà

49

140.1. Õºäºëìºðèéí õÿíàëòûã óëñûí õýìæýýíä ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà, îðîí íóòàãò õÿíàëòûí àëáàä ýðõëýí çîõèîí áàéãóóëíà./Ýíý õýñãèéã 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

140.2. Õºäºëìºðèéí óëñûí õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãààã õºäºëìºðèéí óëñûí õÿíàëòûí ä¿ðìýýð çîõèöóóëíà.

140.3.Õºäºëìºðèéí óëñûí õÿíàëòûí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

ÀÐÂÀÍ ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÓÑÀÄ Ç¯ÉË

141 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

141.1. Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí íü ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë áóðóóòàé ýòãýýäýä äàðààõü çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëíà:

141.1.1. àæèëòíûã õóóëü áóñààð àëáàäàí õºäºëìºðë¿¿ëñýí àëáàí òóøààëòíûã 5000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.2. Àæèë îëãîã÷èéí áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî ãàðñàí, ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷èí, õóðö õîðäëîãûã íóóí äàðàãäóóëñàí, ¿éëäâýðëýëèéí îñîë, õóðö õîðäëîãî, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íèé íºõºí òºëáºðèéã òºëººã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëòíûã 10000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ áóþó ø¿¿ã÷ òîðãîõ;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí//Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

141.1.3. õºäºëìºðèéí õàðèëöààíä ¿íäýñ, óãñàà, àðüñíû ºíãº, íèéãìèéí ãàðàë, áàéäàë, ýðýãòýé, ýìýãòýé, õºðºí㺠÷èíýý, øàøèí ø¿òëýã, ¿çýë áîäëîîð ÿëãàâàðëàñàí, õÿçãààðëàñàí, äàâóó áàéäàë òîãòîîñîí, èðãýíèéã àæèëä àâàõàä áîëîí õºäºëìºðèéí õàðèëöààíû ÿâöàä àæèë, ¿¿ðãèéí îíöëîãòîé õîëáîîã¿éãýýð àæèëòíû ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õÿçãààðëàñàí áîë àëáàí òóøààëòíûã 5000-25000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.4. òàõèð äóòóó áîëîí îäîé õ¿íèé áèåèéí áàéäàë íü õºäºëìºð ýðõëýõýä ñààä áîëîõîîðã¿é áóþó õºäºëìºðèéí íºõöºë íü õàðøëàõã¿é áàéãàà òîõèîëäîëä óã øàëòãààíààð ò¿¿íèéã àæèëä àâàõààñ òàòãàëçñàí àëáàí òóøààëòíûã 5000-25000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

50

141.1.5. ýíý õóóëèéí 111.2-ò çààñàí òºëáºðèéã òºëººã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ áóþó ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.6. ýìýãòýé áîëîí íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã àæèëëóóëàõûã õîðèãëîñîí àæèë ã¿éöýòã¿¿ëñýí, çºâøººðºãäñºí õýìæýýíýýñ èë¿¿ õ¿íä à÷ààã ºðã¿¿ëñýí, 纺ëãºñºí, íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã õýâèéí áóñ íºõöºëòýé áîëîí ò¿¿íèé îþóí óõààíû õºãæèë, ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàðøëàõ àæëûí áàéðàíä, ýñõ¿ë àìðàëòûí ºäºð, øºíº áóþó èë¿¿ öàãààð àæèëëóóëñàí, àæèëòíûã ýíý õóóëèéí 74 ä¿ãýýð ç¿éëèéí çààëòûã çºð÷èæ èë¿¿ öàãààð àæèëëóóëñàí àëáàí òóøààëòíûã 15000-30000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ áóþó ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.7. õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí æóðìûã ñàõèí õàíãààã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000-250000 òºãðºãººð, ýíý õóóëèéí 85 äóãààð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõã¿éãýýð ¿éëäâýðëýëèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã õàìòðàí ýçýìøñýí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ áóþó ø¿¿ã÷ òóñ òóñ òîðãîõ;/Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

141.1.8. õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, ò¿¿íä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ òàëààð õèéõ õýëýëöýýíä îðîëöîõîîñ çàéëñõèéñýí, õóãàöààíä íü ýõë¿¿ëýýã¿é, õàìòûí ìàðãààíûã çóó÷ëàã÷ áîëîí õºäºëìºðèéí àðáèòðààð øèéäâýðë¿¿ëýõýýñ ¿íäýñëýëã¿é òàòãàëçñàí àëáàí òóøààëòíûã 10000-50000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.9. õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõýä îðîëöñîí àæèëòíû àæëûí áàéðàíä ãàäíààñ àæèëòàí àâ÷ àæèëëóóëñàí, õºäºëìºðèéí õàìòûí ìàðãààí øèéäâýðëýõ, õýëýëöýý õèéõýä îðîëöñîí àæèëòíû òºëººëºã÷äºä ýíý õóóëèàð õîðèãëîñîí çààëòûã çºð÷èæ ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëñàí, àæëààñ íü ººð÷èëñºí, õàëñàí àëáàí òóøààëòíûã 10000-50000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.10. õàìòûí ãýðýý, õýëýëöýýð áàéãóóëàõ, àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëàõ, àæëûí áàéðûã ò¿ð õààõ, ñàíàë çºð¿¿òýé àñóóäëààðàà òàëóóä ñàíàë ñîëèëöîõ, ÷ºëººòýé ñîíãîëò õèéõýä íü õºíäëºí㺺ñ îðîëöñîí èðãýí, àëáàí òóøààëòíûã 5000-20000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-150000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.11. õºäºëìºðèéí ãýðýýã áè÷ãýýð áàéãóóëààã¿é òîõèîëäîëä àæèë ã¿éöýòã¿¿ëñýí àëáàí òóøààëòíûã 5000-20000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ áóþó ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.12. àæèë, àëáàí òóøààë íü õýâýýð õàäãàëàãäàæ áàéãàà àæèëòíû õºäºëìºðèéí ãýðýýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà òàòàí áóóãäñàíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæèë îëãîã÷èéí ñàíàà÷èëãààð öóöàëñàí àëáàí òóøààëòíûã 5000-25000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

51

141.1.13. àæèëòíû öàëèí õºëñèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä íü îëãîîã¿é, ñààòóóëñàí áîëîí àæèëòíû áóðóó áèø øàëòãààíààð ãàðñàí ñóë çîãñîëòûí îëãîâðûã îëãîîã¿é, ýñõ¿ë ò¿¿íèéã õóóëèàð òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ äîîãóóð òîãòîîæ îëãîñîí àëáàí òóøààëòíûã 5000-15000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;

141.1.14. ýíý õóóëèéí 122.1-ä çààñíûã çºð÷èæ, àæèë õàÿõûã õîðèãëîñîí áàéãóóëëàãàä àæèë õàÿëò çîõèîí áàéãóóëñàí èðãýí, àëáàí òóøààëòíûã 40000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-200000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ.

141.1.15.õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì, àæèë, àëáàí òóøààëûí æàãñààëò, àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëò áîëîí àëáàí òóøààëûí ëàâëàõ, õºäºëìºðèéí íîðì, íîðìàòèâ, ¿íäñýí öàëèíãèéí ñ¿ëæýý, æèøãèéã áàòàëæ ìºð人ã¿é àëáàí òóøààëòíûã 40000-60000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ òîðãîõ;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

141.1.16.¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé çîðèóëàëòòàé áàðèëãà áàéãóóëàìæ áàðüæ áàéãóóëàõ, ìàøèí, ìåõàíèçì, òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ, òýäãýýðèéã øèíý÷ëýõ, ºðãºòãºõ, àøèãëàëòàä ºãºõºä ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãààð õÿíóóëæ, õºäºëìºðèéí ýð¿¿ë àõóéí ä¿ãíýëò ãàðãóóëààã¿é, çºâøººðºë àâààã¿é àëáàí òóøààëòíûã 30000-60000, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ òîðãîõ;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí//Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

141.1.17.òàõèð äóòóó áîëñîí áîëîí õºäºëìºðèéí ÷àäâàð àëäñàí øàëòãààí, õºäºëìºðèéí ÷àäâàð àëäàëòûí õóâü õýìæýýã áóðóó òîãòîîñîí õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòàí áîëîí ýìíýëýã–õºäºëìºðèéí ìàãàäëàõ êîìèññûí ãèø¿¿äèéã 25000-50000 òºãðºãººð ø¿¿ã÷ òîðãîõ;/Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí//Ýíý çààëòûã 2008 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

141.1.18. õºäºëìºðèéí ãýðýý áàéãóóëñàí ºäðººñ ýõëýí èðãýíèéã àæèëä àâñàí òóøààë ãàðãààã¿é, ººðèéí áóðóóãààñ íèéãìèéí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýð íýýãýýã¿é, çîõèõ áè÷èëòèéã õèéæ áàòàëãààæóóëààã¿é àëáàí òóøààëòíûã 30000-60000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð õºäºëìºðèéí óëñûí áàéöààã÷ òîðãîõ./Ýíý çààëòûã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

141.2. Ýíý õóóëèéí 141.1. 6-ä çààñàí ¿éëäëèéí óëìààñ àæèëòíû ýð¿¿ë ìýíäýä ãýì õîð ó÷èðñàí áîë Èðãýíèé õóóëü1-èéí ãýì õîðûí òóõàé õîëáîãäîõ çààëòààð õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëíý.

141.3. Àæèëòíû öàëèí õºëñèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä îëãîîã¿é, ñààòóóëñàí íü íîòëîãäñîí òîõèîëäîëä õîæèìäóóëñàí õîíîã òóòàìä 0,3 õóâèéí àëäàíãè àæèë îëãîã÷èä ø¿¿õ íîãäóóëæ, àæèëòàíä îëãîíî.

52

142 äóãààð ç¿éë. Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ

142.1. Ýíý õóóëèéã 1999 îíû 7 äóãààð ñàðûí 1- íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ð.ÃÎÍ×ÈÃÄÎÐÆ

53