16
ΚΥΡΙΑΚΗ Β3 ΑΡΧΑΙΑ Β’ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 5o Γυμνάσιο Ξάνθης

διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΚΥΡΙΑΚΗ Β3

ΑΡΧΑΙΑ Β’ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

5o Γυμνάσιο Ξάνθης

Page 2: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων χαρακτήριζε η λιτότητα, κάτι που αντικατόπτριζε τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγετο η ελληνική γεωργική δραστηριότητα. Θεμέλιο τους ήταν η λεγόμενη «μεσογειακή τριάδα» σιτάρι, λάδι και κρασί.Στη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων συναντούμε τα δημητριακά σιτάρι και, σε περιπτώσεις ανάγκης, μείγμα κριθαριού με σιτάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν ο άρτος. Τα δημητριακά συνοδεύονταν συνήθως από οπωροκηπευτικά (λάχανα, κρεμμύδια, φακές και ρεβίθια). Η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα. Οι Έλληνες κατανάλωναν ιδιαιτέρως τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί. Το βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά αντί αυτού γινόταν χρήση κυρίως του ελαιόλαδου. Το φαγητό συνόδευε κρασί (κόκκινο, λευκό ή ροζέ) αναμεμειγμένο με νερό.

Page 3: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΓΕΥΜΑΤΑΙδιωτικά

Για τους αρχαίους Έλληνες τα γεύματα της ημέρας ήταν τρία στον αριθμό. Το πρώτο από αυτά (ἀκρατισμός) αποτελούσε κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε κρασί (ἄκρατος), συνοδευόμενο από σύκα ή ελιές.Το δεύτερο (ἄριστον) λάμβανε χώρα το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα.Το τρίτο (δεῖπνον), το οποίο ήταν και το σημαντικότερο της ημέρας, σε γενικές γραμμές καταναλωνόταν αφού η νύχτα είχε πλέον πέσει. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί ένα επιπλέον ελαφρύ γεύμα (ἑσπέρισμα) αργά το απόγευμα. Τέλος το ἀριστόδειπνον ήταν ένα κανονικό γεύμα που μπορούσε να σερβιριστεί αργά το απόγευμα στη θέση του δείπνου.

Φαίνεται πως, στις περισσότερες περιστάσεις, οι γυναίκες γευμάτιζαν χωριστά από τους άνδρες. Εάν το μέγεθος του σπιτιού το καθιστούσε αδύνατο, οι άνδρες κάθονταν στο τραπέζι πρώτοι, με τις γυναίκες να τους ακολουθούν μόνο αφού οι τελευταίοι είχαν ολοκληρώσει το γεύμα τους.Ρόλο υπηρετών διατηρούσαν οι δούλοι. Στις φτωχές οικογένειες, σύμφωνα με το φιλόσοφο Αριστοτέλη, τις υπηρεσίες τους προσέφεραν οι γυναίκες και τα παιδιά, καλύπτοντας την απουσία δούλων.

Χάρις στο έθιμο της τοποθέτησης στους τάφους μικρών μοντέλων επίπλων από ψημένο πηλό, σήμερα κατέχουμε σημαντικές πληροφορίες για το πώς έμοιαζαν. Οι Έλληνες έτρωγαν καθιστοί, ενώ οι πάγκοι χρησιμοποιούνταν κυρίως στα συμπόσια.Τα τραπέζια, υψηλά για καθημερινή χρήση και χαμηλά για τα συμπόσια, είχαν συνήθως ορθογώνιο σχήμα. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. ιδιαίτερα διαδεδομένα ήταν τα στρογγυλά τραπέζια, συχνά με ζωόμορφα πόδια.

Κομμάτια πεπλατυσμένου ψωμιού μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πιάτα, ωστόσο τα πήλινα δοχεία ήταν και τα πιο διαδεδομένα. Τα πιάτα με την πάροδο του χρόνου κατασκευάζονταν με περισσότερο γούστο και επιμέλεια, με αποτέλεσμα να συναντά κανείς κατά τη ρωμαϊκή περίοδο πιάτα από πολύτιμα μέταλλα ή ακόμη και γυαλί. Η χρήση μαχαιροπήρουνων δεν ήταν και πολύ συχνή: η χρήση του πηρουνιού ήταν άγνωστη και ο σύνηθης τρόπος λήψης του φαγητού ήταν με τα δάχτυλα.Εντούτοις μαχαίρια χρησιμοποιούνταν για την κοπή του κρέατος, καθώς και κάποια μορφή κουταλιών για σούπες και ζωμούς.Κομμάτια ψωμιού (ἀπομαγδαλία) μπορούσαν να χρησιμεύσουν για τη λήψη τροφής ή ακόμη και ως πετσέτα για τα δάχτυλα.[

Page 4: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΓΕΥΜΑΤΑ

ΣυμπόσιοΣτην ελληνική αρχαιότητα εκτός από το καθημερινό δείπνο (βραδινό γεύμα) υπήρχε και το δειπνούμενο γεύμα με φίλους ή γνωστούς που ονομάζονταν "συμπόσιο" ή "εστίαση" που σήμερα λέγεται συνεστίαση. Υπήρχαν και δείπνα όπου οι συμμετέχοντες συνεισέφεραν ή οικονομικά, ή με τρόφιμα, τα οποία και λέγονταν "συμβολές". Ο Όμηρος τα αποκαλεί "εράνους", ενώ γνωστές είναι οι αρχαίες σχετικές φράσεις "δειπνείν από συμβολών", ή "δείπνον από σπυρίδος".

Το συμπόσιον (λέξη που σημαίνει «συνάθροιση ανθρώπων που πίνουν») αποτελούσε έναν από τους πιο αγαπημένους τρόπους διασκέδασης των Ελλήνων. Περιελάμβανε δύο στάδια: το πρώτο ήταν αφιερωμένο στο φαγητό, που σε γενικές γραμμές ήταν λιτό, ενώ το δεύτερο στην κατανάλωση ποτού. Στην πραγματικότητα, οι αρχαίοι έπιναν κρασί και μαζί με το γεύμα, ενώ τα διάφορα ποτά συνοδεύονταν από μεζέδες (τραγήματα): κάστανα, κουκιά, ψημένοι κόκκοι σίτου ή ακόμη γλυκίσματα από μέλι, που είχαν ως στόχο την απορρόφηση του οινοπνεύματος ώστε να επιμηκυνθεί ο χρόνος της συνάθροισης.

Page 5: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΓΕΥΜΑΤΑΣυμπόσιο

Το δεύτερο μέρος ξεκινούσε με σπονδή, τις περισσότερες φορές προς τιμή του Διονύσου. Κατόπιν οι παριστάμενοι συζητούσαν ή έπαιζαν διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια, όπως ο κότταβος. Συνεπώς τα άτομα έμεναν ξαπλωμένα σε ανάκλιντρα (κλίναι), ενώ χαμηλά τραπέζια φιλοξενούσαν τα φαγώσιμα και τα παιχνίδια. Χορεύτριες, ακροβάτες και μουσικοί συμπλήρωναν την ψυχαγωγία των παρευρισκομένων. Ένας «βασιλιάς του συμποσίου» ο οποίος εκλεγόταν στην τύχη αναλάμβανε να υποδεικνύει στους δούλους την αναλογία κρασιού και νερού κατά την προετοιμασία των ποτών.

Εντελώς απαγορευμένο στις γυναίκες, με εξαίρεση τις χορεύτριες και τις εταίρες, το συμπόσιο ήταν ένα σημαντικότατο μέσο κοινωνικοποίησης στην Αρχαία Ελλάδα. Μπορούσε να διοργανωθεί από έναν ιδιώτη για τους φίλους ή για τα μέλη της οικογένειάς του, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα με τις προσκλήσεις σε δείπνο. Μπορούσε επίσης να αφορά τη μάζωξη μελών μιας θρησκευτικής ομάδας ή μιας εταιρείας (ενός είδος κλειστού κλαμπ για αριστοκράτες). Τα πολυτελή συμπόσια προφανώς προορίζονταν για τους πλούσιους, ωστόσο στα περισσότερα σπιτικά θρησκευτικές ή οικογενειακές γιορτές αποτελούσαν αφορμή για δείπνο, έστω και μετριοπαθέστερο.

Το συμπόσιο ως πρακτική εισήγαγε κι ένα πραγματικό λογοτεχνικό ρεύμα: το «Συμπόσιον» του Πλάτωνα, το ομώνυμο έργο του Ξενοφώντα, «Το Συμπόσιον των Επτά Σοφών» του Πλουτάρχου και οι «Δειπνοσοφισταί» του Αθήναιου αποτελούν χαρακτηριστικά έργα.

Page 6: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΓΕΥΜΑΤΑ

Συσσίτια

Τα συσσίτια αποτελούσαν κοινά γεύματα στα οποία συμμετείχαν υποχρεωτικά άνδρες κάθε ηλικίας στα πλαίσια κοινωνικού ή θρησκευτικού εθιμοτυπικού. Οι χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις εντοπίζονται στην Κρήτη και τη Σπάρτη, αν και ορισμένες πηγές κάνουν αναφορά σε ανάλογες πρακτικές και σε άλλα μέρη. Άλλες γνωστές ονομασίες της πρακτικής αυτής είναι φειδίτια και ὰνδρεῖα.

Συγκεκριμένα στην Αρχαία Σπάρτη, η συμμετοχή στα συσσίτια ήταν υποχρεωτική. Ανάμεσα στις υποχρεώσεις των Ομοίων, δηλαδή των μελών της σπαρτιατικής κοινωνίας με πλήρη πολιτικά δικαιώματα, ήταν η συνεισφορά τροφίμων (ή έτερης αποζημίωσης) για τη διατροφή που τους παρείχε το κράτος. Η αποτυχία ανταπόκρισης στον κανόνα αυτό ήταν ατιμωτική. Αντίθετα με τα συμπόσια, τα συσσίτια χαρακτήριζε η λιτότητα και η μετριοπάθεια.

Page 7: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗΡΩΜΗ

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έτρωγαν συγκεκριμένα είδη κρέατος. Το Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έτρωγαν συγκεκριμένα είδη κρέατος. Το σιτάρι ήταν ένα βασικό είδος της διατροφής τους καθώς σιτάρι ήταν ένα βασικό είδος της διατροφής τους καθώς από αυτό παρασκεύαζαν το ψωμί οι γυναίκες. Κυρίως όμως από αυτό παρασκεύαζαν το ψωμί οι γυναίκες. Κυρίως όμως ήταν χορτοφάγοι. Οι Ρωμαίοι έτρωγαν πολλά φρούτα και ήταν χορτοφάγοι. Οι Ρωμαίοι έτρωγαν πολλά φρούτα και λαχανικά. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι άρχισαν να χρησιμοποιούν λαχανικά. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι άρχισαν να χρησιμοποιούν την ελιά από τον πρώτο αιώνα π.Χ. Το μέλι το μετέφεραν την ελιά από τον πρώτο αιώνα π.Χ. Το μέλι το μετέφεραν από την Αττική και την Ισπανία, αντικαθιστούσε τη ζάχαρη. από την Αττική και την Ισπανία, αντικαθιστούσε τη ζάχαρη. Ένα τυπικό γεύμα των αρχαίων Ρωμαίων ήταν όπως είπαμε Ένα τυπικό γεύμα των αρχαίων Ρωμαίων ήταν όπως είπαμε πλούσιο σε λαχανικά και φρούτα όπως σπαράγγια ή μήλα, πλούσιο σε λαχανικά και φρούτα όπως σπαράγγια ή μήλα, σταφύλια και άλλα. Το κυνήγι, το ψάρι και τα πουλερικά σταφύλια και άλλα. Το κυνήγι, το ψάρι και τα πουλερικά αποτελούσαν πολυτέλεια. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι προτιμούσαν αποτελούσαν πολυτέλεια. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι προτιμούσαν από τα ψάρια το μπαρμπούνι και το θαλάσσιο χέλι. Το από τα ψάρια το μπαρμπούνι και το θαλάσσιο χέλι. Το πρωινό τους συμπεριλάμβανε ψωμί βουτηγμένο σε κρασί με πρωινό τους συμπεριλάμβανε ψωμί βουτηγμένο σε κρασί με μέλι, τυρί ή ελιές. Το μεσημεριανό τους το έτρωγαν κατά μέλι, τυρί ή ελιές. Το μεσημεριανό τους το έτρωγαν κατά της τρεις το μεσημέρι. Περιλάμβανε κάποια ορεκτικά, το της τρεις το μεσημέρι. Περιλάμβανε κάποια ορεκτικά, το κυρίως και τέλος το επιδόρπιο όπου ήταν ή φρούτα ή γλυκό. κυρίως και τέλος το επιδόρπιο όπου ήταν ή φρούτα ή γλυκό. Το κρασί το έπαιρναν από την Ελλάδα και τα ελληνικά Το κρασί το έπαιρναν από την Ελλάδα και τα ελληνικά νησιά. Το κρασί στην αρχή το έπιναν μαζί με νερό. Οι νησιά. Το κρασί στην αρχή το έπιναν μαζί με νερό. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι ήταν γνωστοί για το καλό φαγητό.αρχαίοι Ρωμαίοι ήταν γνωστοί για το καλό φαγητό.

Page 8: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ)ΡΩΜΗ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ)

Οι κοινοί άνθρωποι έτρωγαν ένα είδος κόκκου σιταριού που Οι κοινοί άνθρωποι έτρωγαν ένα είδος κόκκου σιταριού που λεγόταν κεχρί. Το είδος του σπόρου αυτού χρησιμοποιούταν λεγόταν κεχρί. Το είδος του σπόρου αυτού χρησιμοποιούταν κυρίως για την σίτιση των ζώων. Η ζέα ήταν το μοναδικό κυρίως για την σίτιση των ζώων. Η ζέα ήταν το μοναδικό υλικό που είχε καλλιεργηθεί από τους πρώτους Ρωμαίους και υλικό που είχε καλλιεργηθεί από τους πρώτους Ρωμαίους και την χρησιμοποιούσαν σε όλες τις θρησκευτικές τους τελετές.  την χρησιμοποιούσαν σε όλες τις θρησκευτικές τους τελετές.  Μεγάλη αξία στην Ρωμαϊκή εποχή είχαν το κρασί και λάδι. Οι Μεγάλη αξία στην Ρωμαϊκή εποχή είχαν το κρασί και λάδι. Οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν καλλιεργητές και καλλιεργούσαν περισσότεροι άνθρωποι ήταν καλλιεργητές και καλλιεργούσαν μόνο τα αναγκαία που χρειάζονταν για να επιβιώσουν. Οι μόνο τα αναγκαία που χρειάζονταν για να επιβιώσουν. Οι καλλιεργητές επίσης καλλιεργούσαν πολλά αμπέλια και καλλιεργητές επίσης καλλιεργούσαν πολλά αμπέλια και ελαιόδεντρα. Στα τραπέζια των πλουσίων υπήρχαν πάντα ελαιόδεντρα. Στα τραπέζια των πλουσίων υπήρχαν πάντα τρόφιμα μεγάλης αξίας για την εποχή εκείνη, όπως γαρίδες ή τρόφιμα μεγάλης αξίας για την εποχή εκείνη, όπως γαρίδες ή ψάρια. Τα περισσότερα υλικά τους  ερχόντουσαν από πόλεις ψάρια. Τα περισσότερα υλικά τους  ερχόντουσαν από πόλεις της Ανατολής όπως από την Κίνα και την Ινδία αλλά και την της Ανατολής όπως από την Κίνα και την Ινδία αλλά και την Ισπανία ή την Ελλάδα.Το μαρούλι είχε φτάσει στην κορυφή της Ισπανία ή την Ελλάδα.Το μαρούλι είχε φτάσει στην κορυφή της διατροφικής πυραμίδας. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι προτιμούσαν τα διατροφικής πυραμίδας. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι προτιμούσαν τα θαλασσινά. Το «γκάρουμ» ήταν ένα είδος σάλτσας φτιαγμένο θαλασσινά. Το «γκάρουμ» ήταν ένα είδος σάλτσας φτιαγμένο από ψάρι, αλάτι και διάφορα άλλα υλικά.Οι αρχαίοι Ρωμαίοι από ψάρι, αλάτι και διάφορα άλλα υλικά.Οι αρχαίοι Ρωμαίοι συνήθιζαν να τρώνε  μισοξαπλωμένοι. Τα κύρια γεύματά τους συνήθιζαν να τρώνε  μισοξαπλωμένοι. Τα κύρια γεύματά τους ήταν το μεσημεριανό, το πρόγευμα και το δείπνο. ήταν το μεσημεριανό, το πρόγευμα και το δείπνο.

Page 9: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η οικογένεια της βυζαντινής περιόδου, όταν καθόταν για φαγητό γύρω από το Η οικογένεια της βυζαντινής περιόδου, όταν καθόταν για φαγητό γύρω από το

στρωμένο με το μενσάλι τραπέζι, είχε μπροστά της διάφορα σκεύη για τις τροφές και στρωμένο με το μενσάλι τραπέζι, είχε μπροστά της διάφορα σκεύη για τις τροφές και τα ποτά. Γύρω γύρω, στα πόδια των συνδαιτημόνων, ακουμπούσε το μανδήλι, ένα τα ποτά. Γύρω γύρω, στα πόδια των συνδαιτημόνων, ακουμπούσε το μανδήλι, ένα ενιαίο και μακρύ ύφασμα που χρησίμευε για το σκούπισμα των χεριών.ενιαίο και μακρύ ύφασμα που χρησίμευε για το σκούπισμα των χεριών.

Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, που τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος και τα δημητριακά, που τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μαγειρείας ήταν το βράσιμο, όπως ειρωνικά μας αφήνει να καταλάβουμε και τρόπος μαγειρείας ήταν το βράσιμο, όπως ειρωνικά μας αφήνει να καταλάβουμε και η βυζαντινή παροιμία "αργώ μαγείρω πάντα έκζεστα", δηλαδή "ο τεμπέλης μάγειρας η βυζαντινή παροιμία "αργώ μαγείρω πάντα έκζεστα", δηλαδή "ο τεμπέλης μάγειρας όλα τα μαγειρεύει βραστά".όλα τα μαγειρεύει βραστά".

Οι Βυζαντινοί έτρωγαν επίσης πουλερικά, που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε σπίτι, καθώς Οι Βυζαντινοί έτρωγαν επίσης πουλερικά, που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε σπίτι, καθώς και αυγά, με τα οποία έφτιαχναν τα περίφημα σφουγγάτα, τις γνωστές μας και αυγά, με τα οποία έφτιαχναν τα περίφημα σφουγγάτα, τις γνωστές μας ομελέττες, που αναφέρονται και από τον Θεόδωρο Πρόδρομο. Από το γάλα έφτιαχναν ομελέττες, που αναφέρονται και από τον Θεόδωρο Πρόδρομο. Από το γάλα έφτιαχναν τυριά όπως το ανθότυρο, το βλάχικο και το κεφαλίτζιν.τυριά όπως το ανθότυρο, το βλάχικο και το κεφαλίτζιν.

Κρέας εξασφάλιζαν και με το κυνήγι, αγαπημένη απασχόληση των ανδρών που τους Κρέας εξασφάλιζαν και με το κυνήγι, αγαπημένη απασχόληση των ανδρών που τους παρείχε συνάμα ευκαιρίες για προσωπική διάκριση. Κυνηγούσαν με σκυλιά και παρείχε συνάμα ευκαιρίες για προσωπική διάκριση. Κυνηγούσαν με σκυλιά και γεράκια. Δεν περιφρονούσαν όμως και άλλες μεθόδους όπως τις παγίδες, τα δίχτυα γεράκια. Δεν περιφρονούσαν όμως και άλλες μεθόδους όπως τις παγίδες, τα δίχτυα και τις ιξόβεργες.και τις ιξόβεργες.

Τα μεγαλύτερα ζώα αποτελούσαν ακριβότερη και λιγότερο διαδεδομένη τροφή. Τα Τα μεγαλύτερα ζώα αποτελούσαν ακριβότερη και λιγότερο διαδεδομένη τροφή. Τα χοιροσφάγια, που γίνονταν κάθε χειμώνα, προμήθευαν την οικογένεια με τα χοιροσφάγια, που γίνονταν κάθε χειμώνα, προμήθευαν την οικογένεια με τα λουκάνικα, τα παστά και το μαγειρικό λίπος όλης της χρονιάς. Το αρνί ήταν προσιτό λουκάνικα, τα παστά και το μαγειρικό λίπος όλης της χρονιάς. Το αρνί ήταν προσιτό μόνο στα πιο ευκατάστατα νοικοκυριά. Σπανιότερα έτρωγαν οι Βυζαντινοί τα μόνο στα πιο ευκατάστατα νοικοκυριά. Σπανιότερα έτρωγαν οι Βυζαντινοί τα βοοειδή, μια και τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για την καλλιέργεια των χωραφιών. βοοειδή, μια και τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για την καλλιέργεια των χωραφιών. Αγαπούσαν επίσης τα κάθε λογής ψάρια, φρέσκα ή παστά, και τα θαλασσινά.Αγαπούσαν επίσης τα κάθε λογής ψάρια, φρέσκα ή παστά, και τα θαλασσινά.

Τα διάφορα κρασιά, για τα οποία φημιζόταν η Μακεδονία, καθώς και τα φρούτα, Τα διάφορα κρασιά, για τα οποία φημιζόταν η Μακεδονία, καθώς και τα φρούτα, συνόδευαν τα τραπεζώματά τους μαζί με μελωμένα και σιροπιαστά γλυκά.συνόδευαν τα τραπεζώματά τους μαζί με μελωμένα και σιροπιαστά γλυκά.

Τα γεύματα μπορούσαν να είναι απλά αλλά και εξαιρετικά πολύπλοκα και πλούσια, Τα γεύματα μπορούσαν να είναι απλά αλλά και εξαιρετικά πολύπλοκα και πλούσια, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας. Εξάλλου, όπως και οι ίδιοι ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας. Εξάλλου, όπως και οι ίδιοι έλεγαν, καταλαβαίνει κανείς "από του γεύματος τον πίθον".έλεγαν, καταλαβαίνει κανείς "από του γεύματος τον πίθον".

Page 10: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣΣΥΝΤΑΓΕΣ

Αρχαιοελληνική Σαλάτα με Πλιγούρι Φέτα και ΡόδιΑρχαιοελληνική Σαλάτα με Πλιγούρι Φέτα και Ρόδι ΣυστατικάΣυστατικά (για 4 άτομα) (για 4 άτομα) 1 φλιτζ. πλιγούρι 1 φλιτζ. πλιγούρι 1 ρόδι ώριμο 1 ρόδι ώριμο 1 κ. σούπας καρύδια 1 κ. σούπας καρύδια 3-4 κρεμμυδάκια φρέσκα 3-4 κρεμμυδάκια φρέσκα 1/8 ματσάκι άνηθο 1/8 ματσάκι άνηθο 70γρ. τυρί φέτα 70γρ. τυρί φέτα για το ντρέσινγκ:για το ντρέσινγκ: 2 κ. σούπας ελαιόλαδο 2 κ. σούπας ελαιόλαδο 1 κ. σούπας πετιμέζι 1 κ. σούπας πετιμέζι 2 κ. σούπας χυμό ροδιού 2 κ. σούπας χυμό ροδιού αλάτι χοντρό αλάτι χοντρό πιπέρι φρέσκο πιπέρι φρέσκο

Page 11: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΕΚΤΕΛΕΣΗΕΚΤΕΛΕΣΗ Βάζουμε το πλιγούρι σε ένα μπολ, με 2 φλιτζάνια νερό, να μουλιάσει για 3 Βάζουμε το πλιγούρι σε ένα μπολ, με 2 φλιτζάνια νερό, να μουλιάσει για 3

ώρες τουλάχιστον και αφαιρούμε τυχόν επιπλέοντα αντικείμενα ώρες τουλάχιστον και αφαιρούμε τυχόν επιπλέοντα αντικείμενα (πετραδάκια κ.α.). Στραγγίζουμε καλά.(πετραδάκια κ.α.). Στραγγίζουμε καλά.  Κόβουμε το ρόδι στη μέση και με ένα κουτάλι αφαιρούμε τους σπόρους από Κόβουμε το ρόδι στη μέση και με ένα κουτάλι αφαιρούμε τους σπόρους από το ένα μισό ενώ παίρνουμε το χυμό από το άλλο μισό.το ένα μισό ενώ παίρνουμε το χυμό από το άλλο μισό.  Καθαρίζουμε, πλένουμε το κρεμμύδι, τον άνηθο και τα ψιλοκόβουμε. Σε ένα Καθαρίζουμε, πλένουμε το κρεμμύδι, τον άνηθο και τα ψιλοκόβουμε. Σε ένα γουδί σπάμε τα καρύδια.γουδί σπάμε τα καρύδια.  Προσθέτουμε στο πλιγούρι τους σπόρους από το ρόδι, τα καρύδια, το Προσθέτουμε στο πλιγούρι τους σπόρους από το ρόδι, τα καρύδια, το κρεμμύδι, τον άνηθο, τη φέτα θρυμματισμένη και ανακατεύουμε. κρεμμύδι, τον άνηθο, τη φέτα θρυμματισμένη και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε όσο αλάτι και πιπέρι θέλουμε.Προσθέτουμε όσο αλάτι και πιπέρι θέλουμε.  Ταυτόχρονα φτιάχνουμε το ντρέσινγκ βάζοντας όλα τα υλικά του σε ένα Ταυτόχρονα φτιάχνουμε το ντρέσινγκ βάζοντας όλα τα υλικά του σε ένα μπολ και ανακατεύοντας με ένα σύρμα χειρός.μπολ και ανακατεύοντας με ένα σύρμα χειρός.  Προσθέτουμε στο πλιγούρι το ντρέσινκ και ανακατεύουμε. Ξαναδοκιμάζουμε Προσθέτουμε στο πλιγούρι το ντρέσινκ και ανακατεύουμε. Ξαναδοκιμάζουμε τα καρυκεύματα.τα καρυκεύματα.  Σερβίρουμε σε ίσιο πιάτο και πασπαλίζουμε με καρύδια και ρόδια για ωραία Σερβίρουμε σε ίσιο πιάτο και πασπαλίζουμε με καρύδια και ρόδια για ωραία παρουσίαση.παρουσίαση.  Καλή σας όρεξη...Καλή σας όρεξη...

Page 12: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Page 13: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟΤΟ ΦΑΓΗΤΟ 1. Οταν τρωμε δεν μιλάμε. 1. Οταν τρωμε δεν μιλάμε.

2. Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις 2. Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις 3. Οπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι 3. Οπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι 4. Ποσ απίδια πιάνει ο σάκος �4. Ποσ απίδια πιάνει ο σάκος �5. Δυο καρπούζια δεν χωράν σε μια μασχάλη 5. Δυο καρπούζια δεν χωράν σε μια μασχάλη 6. Κάθε πράγμα στο καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο 6. Κάθε πράγμα στο καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο 7. Τον έπιασαν στα πράσα 7. Τον έπιασαν στα πράσα 8. Φατε μάτια ψαριά και κοίλα περίδρομο 8. Φατε μάτια ψαριά και κοίλα περίδρομο 9. Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει 9. Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει 10. Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν 10. Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν 11. Αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι 11. Αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι 12. Μάζευε κι ας είναι ρώγες 12. Μάζευε κι ας είναι ρώγες 13. Ο τεμπέλης δεν τρωει τα αμύγδαλα για να μην τα σπάει. 13. Ο τεμπέλης δεν τρωει τα αμύγδαλα για να μην τα σπάει. 14. Η ζωή είναι ένα λουλούδι και ο ερωτάς το μέλι του 14. Η ζωή είναι ένα λουλούδι και ο ερωτάς το μέλι του 15. Οποιος δουλεύει δεν πείνα και αν πεινά δεν πεθαίνει. 15. Οποιος δουλεύει δεν πείνα και αν πεινά δεν πεθαίνει. 16. Η αλήθεια και το λαδί βγαίνουν από πάνω 16. Η αλήθεια και το λαδί βγαίνουν από πάνω 17. Το μήλο κάτω από την μηλιά θα πέσει 17. Το μήλο κάτω από την μηλιά θα πέσει 18. Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια 18. Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια 19. Ενα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα. 19. Ενα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα. 20. Οποιος δεν θέλει να ζυμώσει 10 μέρες κοσκινίζει. 20. Οποιος δεν θέλει να ζυμώσει 10 μέρες κοσκινίζει. 21. Οποιος μπλέκεται με τα πίτουρα τον τρων οι κότες 21. Οποιος μπλέκεται με τα πίτουρα τον τρων οι κότες 22. Φασούλι-φασουλή γεμίζει το σακούλι.22. Φασούλι-φασουλή γεμίζει το σακούλι.

23. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα.23. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα.

Page 14: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟΤΟ ΦΑΓΗΤΟ Κουβαλάει κρασί και πίνει νερόΚουβαλάει κρασί και πίνει νερό..(Λέγεται γι' αυτούς που κοπιάζουν σε ξένες δουλειές και δεν αμοίβονται όπως πρέπει).(Λέγεται γι' αυτούς που κοπιάζουν σε ξένες δουλειές και δεν αμοίβονται όπως πρέπει).

Της γειτόνισσας τ' αυγά είναι πάντα πιο μεγάλα.Της γειτόνισσας τ' αυγά είναι πάντα πιο μεγάλα.(Εκφράζει τη ζηλεια προς τους συνανθρώπους μας, που δεν είναι πάντοτε δικαιολογημένη.)(Εκφράζει τη ζηλεια προς τους συνανθρώπους μας, που δεν είναι πάντοτε δικαιολογημένη.)

Σαν και σένα βρε κασίδη, χίλιους έχουμε στο ξύδι.Σαν και σένα βρε κασίδη, χίλιους έχουμε στο ξύδι. — — Το λέμε σε ανθρώπους που γίνονται ενοχλητικοί για να δείξουμε πόσο ασήμαντοι και Το λέμε σε ανθρώπους που γίνονται ενοχλητικοί για να δείξουμε πόσο ασήμαντοι και

τιποτένιοι είναι.τιποτένιοι είναι.— — Λέγεται και για τους αποτυχημένους γαμπρούς.Λέγεται και για τους αποτυχημένους γαμπρούς.

Εσύ το κανταΐφι κι εγώ ούτε ψωμί αρμένικο.Εσύ το κανταΐφι κι εγώ ούτε ψωμί αρμένικο.

— — Εκφράζει παράπονο για άνιση και άδικη κατανομή στα αγαθά ή χρηματικά οφέλη.Εκφράζει παράπονο για άνιση και άδικη κατανομή στα αγαθά ή χρηματικά οφέλη.— — Ο αδικημένος.Ο αδικημένος.

Ακόμα δεν βγήκες από τ' αυγό σου.Ακόμα δεν βγήκες από τ' αυγό σου.

— — Ακόμα δεν μεγάλωσες.Ακόμα δεν μεγάλωσες.— — Ακόμα δεν ωρίμασες.Ακόμα δεν ωρίμασες.

Όποιος πιάνει το μελί, γλείφει τα δάχτυλά του.Όποιος πιάνει το μελί, γλείφει τα δάχτυλά του.

(Όποιος έρχεται σε επαφή με αγαθά ή χρήματα, βάζει λίγα και στην τσέπη του.)(Όποιος έρχεται σε επαφή με αγαθά ή χρήματα, βάζει λίγα και στην τσέπη του.)

Page 15: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟΤΟ ΦΑΓΗΤΟ Γι' άλλους γεννάς τ' αυγό, σε μένα κακαρίζεις.Γι' άλλους γεννάς τ' αυγό, σε μένα κακαρίζεις. — — Σε εμένα λες τους επαίνους και τα καλά λόγια, αλλά άλλου πηγαίνεις Σε εμένα λες τους επαίνους και τα καλά λόγια, αλλά άλλου πηγαίνεις

και πληρώνεις.και πληρώνεις. — — Όταν ακούμε μόνο λόγια, αλλά δεν έχουμε κέρδη.Όταν ακούμε μόνο λόγια, αλλά δεν έχουμε κέρδη.

Γλυκός σαν το μέλι και βαρύς σαν τ' αλάτι.Γλυκός σαν το μέλι και βαρύς σαν τ' αλάτι. Ο καλός και ικανός άνθρωπος.Ο καλός και ικανός άνθρωπος.

Δεν βγαίνει βούτυρο - Δεν βγαίνει ψωμί.Δεν βγαίνει βούτυρο - Δεν βγαίνει ψωμί. Δεν υπάρχει κέρδος.Δεν υπάρχει κέρδος.

Όποιος πίνει βερεσέ κρασί, μεθάει δυο φορές.Όποιος πίνει βερεσέ κρασί, μεθάει δυο φορές. Ίσως επειδή πίνει πολύ.Ίσως επειδή πίνει πολύ.

Πάτησες την πίτα.Πάτησες την πίτα. — — Την έπαθες.Την έπαθες. — — Έπεσες στην παγίδα.Έπεσες στην παγίδα.

Page 16: διατροφη στην αρχαια ελλαδα αρχαια β γυμν

Σας ευχαριστώ πολύ για την Σας ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σαςυπομονή σας