ΤΠΕ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Δημιουργία παρουσίασης : Άννα Μπουκουβάλα, φιλόλογος

Η εισαγωγή των ΤΠΕ στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων

ΤΠΕ και γραμματισμός

Η γόνιμη αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των φιλολογικών

δεν εξαντλείται στη δημιουργία λογισμικού για την υποστήριξη της διδασκαλίας

Η εργαλειακή λογική πρέπει να αντικατασταθεί από μια σαφή στρατηγική

Απαιτείται συνολική, ιστορικά υποψιασμένη ανάγνωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Απομονωμένη τεχνική ή τεχνοκρατική προσέγγιση

Πραγματολογική προσέγγιση

Ολοκληρωμένη ή ολιστική προσέγγιση

Κριτήριο: το είδος και το εύρος χρήσης των

υπολογιστών

Βαρύτητα στο μέσο,όχι στον κόσμο που σχετίζεται με το νέο μέσο

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ραγδαίες αλλαγές

Νέα εργασιακή τάξη πραγμάτων

Νέα επικοινωνιακή τάξη πραγμάτων

Νέα επιστημονική και εκπαιδευτική αναζήτηση

Να προσαρμοστεί το σχολείο

στην κοινωνία της γνώσης,

της πρωτοβουλίας,

της αναζήτησης.

Οργανικό μέρος αυτής της κοινωνίας αποτελούν οι ΤΠΕ


Το ζήτημα δεν είναι το «τι» :

ποια τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί

αλλά

Για ποιο λόγο

Πώς

Πότε


Οικονομία μέχρι και τη δεκαετία του ’60-’70

Το είδος του πολίτη που έχει ανάγκη εξυπηρετείται από ένα σχολείο που

Η διδασκαλία γίνεται στο πρότυπο

«Ερώτηση Απάντηση Αξιολόγηση»

Περιορίζεται σε συγκεκριμένο χρόνο και χώρο

Το πρότυπο αυτό παράγει πολίτες που βρίσκονται σε αναντιστοιχία με το είδος των πολιτών που η σημερινή κοινωνία απαιτεί


Νέα οικονομίαΤο είδος του πολίτη απαιτεί

Ικανότητα στη συνεχή μάθηση

Ικανότητα για συλλογική εργασία

Καλλιέργεια της πρωτοβουλίας

Απαίτηση για κλασσικό, νέο και κριτικό γραμματισμό


Η εισαγωγή των ΤΠΕ έρχεται να υποστηρίξει την προσπάθεια αλλαγής του σχολείου για να

προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Εκπαιδευτικό σύστημα συγκεντρωτικό

Η διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων διαμορφώνεται από

Το πρότυπο της διδασκαλίας των νεκρών γλωσσών

Το πρότυπο του ενός ισχύοντος διδακτικού εγχειριδίου

περιεχόμενο,

δομή,

γλωσσοδιδακτική λογική


Η μέχρι τώρα χρήση των Η/Υ στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων έγινε κυρίως στα πρότυπα των παραδοσιακών αντιλήψεων

Τα διδακτικά πρότυπα των φιλολόγων παρέμειναν ανέγγιχτα

Εργαλειακή λογική


Οι εκπαιδευτικοί δεν κάνουν με τις ΤΠΕ τίποτε πέρα από αυτό που γνώριζαν να κάνουν καλά και πριν από αυτές

(Κουτσογιάννης, 2000 & 2001)

Απαίτηση για νέο γραμματισμό

ΤΠΕ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Γραμματισμός (literacy):περιλαμβάνει την έννοια του αλφαβητισμού

το εγγράμματο άτομο λειτουργεί αποτελεσματικά σε διάφορες καθημερινές πρακτικές που συμπεριλαμβάνουν γραφή και ανάγνωση σε όλες τις εκδοχές τους

ΤΠΕ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Η επικοινωνία απαιτεί παραγωγή

κατανόηση

κριτική επεξεργασία

νέων κειμενικών ειδών

Πολυτροπικά κείμενα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

Πώς θα προσαρμόσουμε το περιεχόμενο της διδασκαλίας ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του νέου γραμματισμού;

Η απάντηση όπως και το ερώτημα έχει αρχαίες ρίζες

Φαίδρος: Θευθ, γραφή


Ο Θευθ έφθασε στο βασιλιά της Άνω Αιγύπτου προκειμένου να δείξει την τέχνη του και να υποστηρίξει με επιχειρήματα τα θετικά της, αναφερόμενος στη γραφή είπε:

“Τούτο δα το μάθημα βασιλιά μου θα κάμει τους Αιγύπτιους πιο σοφούς, και το μνημονικό τους πιο καλό, γιατί για τη μνήμη και για τη σοφία βρέθηκε το

φάρμακο” (274e).

Μετάφραση Θεοδωρακόπουλος (2000).


Και η απάντηση του Θαμούς, ουσιαστικά η άποψη του Πλάτωνα:

“Πολύτεχνε Θευθ, άλλος έχει τη δύναμη να γεννάει τις τέχνες, κι άλλος πάλι να κρίνει πόσο θε να βλάψουν και θε να ωφελήσουν εκείνους πού μέλλουν να τις μεταχειρισθούν. Και συ τώρα, σαν πατέρας των γραμμάτων, από εύνοια είπες το αντίθετο απ’ εκείνο πού αυτά μπορούν. Γιατί τα γράμματα στις ψυχές εκείνων πού θα τα μάθουν, θα φέρουν λησμονιά, μια και αυτοί θα παραμελήσουν τη μνήμη τους, γιατί από εμπιστοσύνη στη γραφή θα φέρνουν τα πράγματα στη μνήμη τους απ' έξω με ξένα σημάδια, όχι από μέσα από τον εαυτό τους τον ίδιο. Ώστε δεν ευρήκες το φάρμακο για τη μνήμη την ίδια, άλλα για το να ξαναφέρνεις κάτι στη θύμηση. Κι από τη σοφία δίνεις στους μαθητές σου μια δόκηση, κι όχι την αλήθεια· γιατί έχοντας πολλά ακούσει χωρίς να τα διδαχθούνε θάχουν τη γνώμη πως ξέρουνε πολλά, ενώ είναι ανίδεοι στα πιο πολλά και φορτικοί στη συντροφιά τους, και θα έχουν γίνει αντίς σοφοί δοκησίσοφοι” (274e-275b).


Πληροφορικός γραμματισμός και θετικές συνέπειές του:

«Το μόνο που χρειάζεται πια ο κόσμος μας είναι να δώσουμε σε κάθε παιδί ένα φορητό υπολογιστή, κατεβάζοντας το κόστος του στα 100 δολάρια μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια».

Νίκολας Νεγκρεπόντε, ΤΟ ΒΗΜΑ, 2/5/2004

Πληροφορικός γραμματισμός και θετικές συνέπειές του:

Ανακοίνωση της Ακαδημίας Αθηνών για τον κίνδυνο που διατρέχει το ελληνικό αλφάβητο από τη χρήση των Greeklish στους υπολογιστές


Και ο Σωκράτης

“Όποιος λοιπόν νομίζει πώς μέσα στα γραμμένα αφήνει για τους κατοπινούς καμιά τέχνη, και όποιος πάλι παραδέχεται, πώς από τα γραμμένα θα βγει τίποτε καθαρό και βέβαιο, θα είναι πολύ απλοϊκός … αφού νομίζει πώς οι γραμμένοι λόγοι είναι κάτι πιο πολύ από το να ξαναθυμίζουν τα πράγματα πού λένε τα γραφτά σ’ εκείνον πού τα ξέρει” (275c).

“Γιατί αυτό δα το κακό, Φαίδρε, έχει το γράψιμο και μοιάζει, μα την αλήθεια, με τη ζωγραφική. Κι αυτής δα τα έργα στέκονται μπροστά σου σαν να είναι ζωντανά, αν όμως τα ρωτήσεις σιωπούνε με πολλή σοβαροφάνεια”. (275d)


Και ο Σωκράτης

“Το ίδιο λοιπόν κάνουν και οι γραμμένοι λόγοι: πας δηλαδή να πιστέψεις πώς αυτοί έχουνε νόηση και μιλάνε, αν όμως τους ρωτήσεις κάτι για κείνα πού λένε, γιατί θέλεις να το καταλάβεις, δηλώνουν ένα μονάχα πράγμα, το ίδιο πάντοτε. Και όταν μια φορά γραφτεί, κυλιέται παντού ο κάθε λόγος, όμοια και σε κείνους πού τον νοιώθουν, όπως και σε κείνους πάλι πού καθόλου δεν τους ταιριάζει, και δεν ξέρει ο ίδιος να λέγει για ποιους είναι και για ποιους δεν είναι. Και όταν τον κακομεταχειρίζονται και τον κακολογούν άδικα, πάντα έχει ανάγκη από τον πατέρα του για βοηθό· γιατί ο ίδιος δεν μπορεί ούτε ν' αμυνθεί ούτε να βοηθήσει τον εαυτό του” (275e).

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ –ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ)ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ - ΓΝΩΣΗΣ


Αυτόνομο μοντέλο γραμματισμούΥποβιβασμός του περιεχομένου σε τεχνικής φύσεως θέματα

Υποτίμηση του κοινωνικο-οικονομικού πλαισίου

Η παιδαγωγική αξιοποίηση ανεξάρτητη μεταβλητή με θετικά κυρίως αποτελέσματα


Αυτόνομο μοντέλο γραμματισμούΑυτονόητες οικουμενικές «αλήθειες»

Πιο δημοκρατικές σχέσεις δασκάλου-μαθητή

Πιο εύκολη υλοποίηση ομαδο-συνεργατικής διδασκαλίας

Ευνοείται η δημιουργία πιο αυθεντικών επικοινωνιακών περιστάσεων για τη γλωσσική διδασκαλία


Αυτόνομο μοντέλο γραμματισμού

Δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη

Η δομή και λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος

Η φιλοσοφία των ΠΣ και τα διδακτικά εγχειρίδια

Το διοικητικό πλαίσιο της εκπαίδευση


Ιδεολογικό μοντέλο γραμματισμού

Η εισαγωγή του γραμματισμού επηρεάζει την κοινωνία στην οποία εισάγεται και επηρεάζεται από αυτή

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΜΕΣΟΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣΟΙ ΤΠΕ δεν είναι απλώς ένα παιδαγωγικό μέσο, αλλά και ένα μέσο πρακτικής γραμματισμού.

Τι σημαίνει αυτό για το σχολείο και το φιλόλογο;Κλασικός γραμματισμός και ψηφιακός/ νέος γραμματισμός

Οι ΤΠΕ δεν γίνονται κατανοητές εκτός της εποχής μας (νέα εγγράμματη υποκειμενικότητα).

Τι σημαίνει αυτό για το τι και πώς θα αξιοποιηθεί από τις ΤΠΕ;Νέο και ‘ψεύτικα νέο’.

Οι ΤΠΕ αποτελούν πολιτισμικούς πόρους – στενή συνάρτηση με το συγκείμενο στο οποίο ανήκουν.

Κριτική διάσταση στην προσέγγιση.

Το σχολείο ως ιστορική κατασκευή, Η πρόκληση της αλλαγής και η θέση των ΤΠΕ στα φιλολογικά μαθήματα.

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΜΕΣΟΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ

Συνολική ανάγνωση του σχολικού χώρου και χρόνου.

Ανάδειξη των περιβαλλόντων και όχι των ξεπερασμένου τύπου λογισμικών.

Έμφαση στην κατανόηση της λογικής και όχι έτοιμες λύσεις.

Ανάδειξη του επιμορφωτή σε σκεπτόμενο φορέα εκσυγχρονισμού του ελληνικού σχολείου.

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Πληθώρα διδακτικών αντικειμένωνμειονέκτημα ή πλεονέκτημα;

Μετάδοση γνώσεων κατά αντικείμενοΚαλλιέργεια δεξιοτήτων

Ομαδοποίηση των φιλολογικών μαθημάτωνΓλωσσικά μαθήματα ή μαθήματα γραμματισμούΓλώσσα και Λογοτεχνία – μεγάλα περιθώρια αξιοποίησης των ΤΠΕ

Αρχαίες γλώσσεςΑρχαία ελληνικά και λατινικά – μικρά περιθώρια για τα λατινικά, μεγαλύτερα για τα αρχαία

Ιστορίασοβαρά περιθώρια αξιοποίησης των ΤΠΕ


Εισαγωγή των ΤΠΕ σε όλα τα μαθήματα

Στατικά λογισμικά ενισχύουν παραδοσιακές παιδαγωγικές προσεγγίσεις

Ευκαιριακή αξιοποίηση στα πλαίσια του σχολικού χρόνου και χώρου

Περαιτέρω απομόνωση των διδακτικών αντικειμένων

Συνολική προσέγγιση των παιδαγωγικών πρακτικών στις οποίες παίρνουν μέρους οι φιλόλογοι


Τυπικές μορφές σχολικών πρακτικών γραμματισμούΜαθήματα του σχολικού προγράμματοςΒιβλιοκεντρική εστίαση

Προσκόληση στην ύλη – αξιοποίηση του λογισμικούΕργασία στην τάξη με βάση στρατηγικές, συνολικούς στόχους, διαθεματικές εργασίες

Αξιοποίηση όλης της φιλολογικής ζώνηςΓεφύρωση των διδακτικών αντικειμένωνΣυνδυασμό των τυπικών με τις ημιτυπικές ή άτυπες μορφές σχολικού γραμματισμού

ΗμιτυπικέςΕργασίες τύπου project

Ευέλικτη ζώνη Διαθεματικότητα Περιβαλλοντική εκπ/ση και αγωγή υγείας

Άτυπες Ευρωπαϊκά προγράμματαΣχολική εφημερίδαΟμάδες καλλιτεχνικών


Μια συνολική

και καλά σχεδιασμένη αξιοποίηση

της ζώνης των φιλολογικών μαθημάτων σε συνδυασμό με

ημιτυπικές και άτυπες

μορφές σχολικού γραμματισμού

συνιστά γόνιμο άξονα

αξιοποίησης των ΤΠΕ

Documents

ΤΠΕ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ