ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

• © Παπασάββα Αφροδίτη• © Σημαντηράκη Μαρία

ΓΕΝΙΚΑ

•Στο θέμα της διατροφής, είναι επιστημονικά αναγνωρισμένο ότι το καλύτερο πρότυπο

διατροφής του κόσμου είναι η παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. Ακόμα καλύτερη ήταν η

αρχαία ελληνική κουζίνα που ήταν πλούσια σε δημητριακά, λαχανικά, φρούτα,

γαλακτοκομικά και λάδι. Συγκεκριμένα, οι αρχαίοι Έλληνες συμπεριλάμβαναν στην διατροφή τους το μέλι το οποίο έτρωγαν

συχνά με δημητριακά ως βραστό χυλό, τα λαχανικά και τα οπωροκηπευτικά, το

ελαιόλαδο, το νερωμένο κρασί, τους καρπούς.Τρόφιμα προσέφεραν οι αρχαίοι Έλληνες και

στους θεούς τους.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ• Σε διάφορες περιοχές της αρχαίας Ελλάδος υπήρχαν

διαφοροποιήσεις στο θέμα της διατροφής. Για παράδειγμα στην αρχαία Σπάρτη η διατροφή ήταν λιτή. Οι άνθρωποι έτρωγαν λίγη και κακής ποιότητας τροφή, καθώς και τον περιβόητο μέλανα ζωμό. Αυτό γινόταν για να συνηθίσουν στις κακουχίες, ώστε να έχουν αντοχή στον πόλεμο. Λιτή ήταν και η διατροφή στην Κρήτη. Σήμερα η κρητική διατροφή, παρόλο που δεν είναι ακριβώς η ίδια με αυτήν στα αρχαία χρόνια, είναι αναγνωρισμένο παγκόσμιο πρότυπο υγιεινούς διατροφής! Η αρχαία ελληνική διατροφή ήταν ακόμα καλύτερη από τη σύγχρονη ελληνική που – έστω και διαφοροποιημένη – αποτελεί την καλύτερη διατροφή, από άποψη υγείας και…νοστιμιάς!!!

ΒΑΣΗ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΞΕΝΑ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΙΑ

• Επιστρέφοντας στην διατροφή των Ελλήνων, πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι καλύτερη για την υγεία είναι η μεσογειακή διατροφή και δεν το εξειδικεύουν – από φθόνο – στην ελληνική. Όμως, τι σχέση έχει η ελληνική κουζίνα με τα σουφλέ των Γάλλων και τα μακαρόνια και τις πίτσες των μακαρονάδων Ιταλών. Τα σουφλέ γεμίζουν τον οργανισμό με λιπαρά και τα ζυμαρικά με άμυλο. Η ελληνική διατροφή (η παραδοσιακή, όχι τα αμερικανόφερτα φαστ φουντ, οι πίτσες, τα ανατολίτικα φαγητά και γλυκά και γενικά όλα τα σκουπίδια που τρώνε σήμερα οι Έλληνες) περιέχει λαχανικά, όσπρια, φρούτα, γαλακτοκομικά, ελαιόλαδο που προστατεύει από καρδιοπάθειες και λίγο κρέας. Γενικά, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φτωχή σε λιπαρά και ιδίως σε κεκορεσμένα που ευθύνονται για την αρτηριοσκλήρυνση και τις καρδιοπάθειες.

ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

• Το ελληνικό διαιτολόγιο περιέχει σε σημαντικά ποσά βιταμίνες και διαιτητικές ίνες. Οι τελευταίες διευκολύνουν τη λειτουργία του εντέρου και μάλιστα προστατεύουν από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Επίσης, η ελληνική διατροφή περιέχει, σε ικανοποιητικές συγκεντρώσεις, αντιοξειδωτικές ουσίες όπως είναι οι βιταμίνες Α, C, Ε που προστατεύουν τον οργανισμό από την δράση των ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες, για παράδειγμα οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες και προκαλούν μεταλλάξεις στο γενετικό υλικό – στον πυρήνα του κυττάρου. Άρα σχετίζονται με τον καρκίνο. Επίσης, σχετίζονται και με την γήρανση. Συνεπώς, οι αντιοξειδωτικές ουσίες προστατεύουν από τον καρκίνο. Παράλληλα, προστατεύουν τον οργανισμό από τις καρδιοπάθειες (ιδίως το ελαιόλαδο), την γήρανση, τις λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.

ΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ

• Συχνά, τα γεύματα ήσαν μόνο δύο. Το πρώτο απαρτιζόταν από ψάρια, όσπρια, ή πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το βραδινό, το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής συντροφιάς, διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους, η γενικά αποδεκτή άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι απλά γεμίζει το στομάχι του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΕΝΟΥ• Ορεκτικά:

Ρεβύθια με πατζάρια και σκόρδοΜαύρες τσακιστές ελιές με τυρί

• Σαλάτες:ΘαλασσαίαΣπανάκι, κρεμμύδι φρέσκο, κάππαρη, πλοκάμι χταποδιού με γαρίδες, μύδια και καλαμάριαΚυκλωπίαΡόκα με κατσικίσιο ξυστό τυρί, ελαιόλαδο και ξύδιΠρασσαίαΛάχανο, ρόκα, σέλινο, σπαράγγια, αυγά με κουκουνάρι, καρύδια, βολβούς, σταφίδες και ρόδια

• Κύρια πιάτα:Πανσέτα χοιρινού με γλυκόξινη σάλτσα από μέλι, θυμάρι, ξύδι & σκορδαλιά ρεβιθιώνΓεμιστές φέτες χοιρινού φιλέτου με δαμάσκηνα με σκούρο ζωμό, συνοδευόμενες με αγκινάρες και πουρέ αρακά.Γαρίδες με Ξύδι και μέλι συνοδευόμενες με κολοκύθια και κουνουπίδι

• Γλυκίσματα:Ποικιλία ξηρών καρπών (δαμάσκηνα, ξερά σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, χουρμάδες, φυστίκια με μέλι αττικό-με ή χωρίς γιαούρτι).Κόκκορα - ξερά σύκα με καρύδια και μέλι.Κομματάκια μήλου και ρόδια με γιαούρτι και μέλι.

ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ

• Το πρωινό, το οποίο ονομαζόταν συνήθως «άριστον», αποτελείτο από ψωμί, («μάζα» από κριθάρι για το λαό, «άρτο» από σιτάρι για τους πλούσιους) βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί. Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν επίσης τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα τα καρύδια και οι άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα κρασιού τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλα κυρίως κατσικίσιο, καθώς και ένα είδος υδρόμελου που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.

Ο ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΑΡΤΟΣ• Τα δημητριακά αποτελούσαν την κύρια βάση της διατροφής για τους

αρχαίους. Αλλά τόσο το σιτάρι όσο και το κριθάρι δεν ήταν σε αφθονία για τους Αθηναίους, έτσι αναγκάζονταν να το εισάγουν από άλλα μέρη.

• Το αλεύρι από κριθάρι, ζυμωμένο σε γαλέτες ήταν το πιο συνηθισμένο καθημερινό ψωμί και ονομαζόταν μάζα.

• Στη ζύμη του ψωμιού έβαζαν διάφορα καρυκεύματα, όπως μάραθο, δυόσμο και μέντα ακόμη, για να πάρει το ψωμί μια διαφορετική νοστιμάδα. Και φυσικά, έβαζαν το απαραίτητο αλάτι.

• Ακόμη οι αρχαίοι είχαν τα εξής είδη ψωμιού: Το σιμιγδαλένιο, το ψωμί από χοντράλευρο, το ψωμί από διάφορα γεννήματα, από ένα είδος σίκαλης της Αιγύπτου και το «ψωμί από κεχρί».

• Λόγω της μεγάλης «αγάπης» των Αθηναίων για το ψωμί, του έδιναν διάφορα ονόματα, ανάλογα με τον τρόπο που ψηνόταν, όπως:  

•       «Ιπνίτης» ήταν το ψωμί που έψηναν μέσα σε θερμή σκάφη.•       «Εσχαρίτης» το ψωμί που ψηνόταν στις σχάρες.•       «Άρτο τυρόεντα» τυρόπιτα θα τον λέγαμε σήμερα.•       «Κριβανίτης άρτος» γινόταν από σιμιγδάλι.•       «Όφωρος» ήταν ένα γλύκισμα από ζύμη, σουσάμι και μέλι. Βέβαια

αναφέρονται και από τους αρχαίους και διάφορα άλλα είδη ψωμιού.

ΥΛΙΚΑ• Η σύγχρονη ελληνική κουζίνα έχει πλέον υλικά που ήταν

άγνωστα μέχρι τον μεσαίωνα όπως πατάτες, ντομάτες, σπανάκι, μπανάνες, καφέ, τσάι περισσότερα από τα οποία έφτασαν στην Ελλάδα επί Καποδίστρια πολλά χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής , του τόπου παραγωγής τους. Χαρακτηριστικά βότανα πια είναι ο βασιλικός, η ρίγανη, ο δυόσμος και το θυμάρι που αρωματίζουν ευχάριστα τα πιάτα. Βασικά υλικά είναι το λεμόνι που με τον χυμό και την φλούδα του προσθέτει γεύση και άρωμα, το γιαούρτι που ως κύριο συστατικό η συνοδευτικό εκτός από την γεύση του είναι και μία θρεπτικότατη τροφή. Και φυσικά το ελαιόλαδο που βρίσκεται παντού.

ΑΞΙΑ ΖΩΗΣ

•Η αρχαία ελληνική διατροφή, αποτελεί σήμερα τη βάση πάνω στην οποία "οργανώνεται" κάθε υγιεινή δίαιτα στις περισσότερες περιοχές του κόσμου.