Γυναικείο κίνημα στις Γυναικείο κίνημα στις βιομηχανικές βιομηχανικές

ευρωπαϊκές χώρες στο ευρωπαϊκές χώρες στο δεύτερο μισό του 19ου δεύτερο μισό του 19ου

αιώνααιώνα..

Για πρώτη φορά στη Γαλλική Επανάσταση, οι γυναίκες συμμετέχουν στην πολιτική ζωή. Διεκδικούν δικαιώματα στο γάμο, την ιδιοκτησία και την εργασία. Το 1791, η Ολέμπ ντε Γκουζ δημοσιεύει τη "Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Πολίτησσας", που βασίζεται στη "Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη", και αρχικά, το 1789, ήταν ένα τετράδιο παραπόνων. Ζητάει να θεωρούνται οι γυναίκες "πολίτες" όπως και οι άνδρες. Παρόλα αυτά, οι γυναίκες δεν αποκτούν το δικαίωμα να είναι ενεργοί πολίτες, δεν αποκτούν, δηλαδή πολιτικά δικαιώματα και ο νόμος τις θεωρεί κατώτερες.

Το ημερολόγιο των ελεύθερων γυναικών που σχεδίασε το 1795 η Γαλλίδα Σοτέ.

70 χρόνια αργότερα, ο νέος βιομηχανικός κόσμος δεν έχει βελτιώσει την κατάσταση για τις γυναίκες. Παρόλο που πολλές γυναίκες εργάζονται σε εργοστάσια και άλλες επιχειρήσεις, και αποκτούν οικονομική ανεξαρτησία, παίρνουν χειρότερες θέσεις από τους άνδρες και χαμηλότερο μεροκάματο. Έτσι, στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα εμφανίζεται το κίνημα για την χειραφέτηση των γυναικών, δηλαδή την απελευθέρωση τους. Βασικά του αιτήματα ήταν η ισότητα ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες απέναντι στο νόμο, το δικαίωμα ψήφου, το δικαίωμα στη μόρφωση και την εργασία.

Στις αρχές του 28ου αιώνα εμφανίζεται στη Μεγάλη Βρετανία οι σουφραζέτες (από τη γαλλική λέξη σουφράζ, που σημαίνει ψηφοφορία), οι οποίες υιοθετούν το νέο σύστημα στην ιστορία του διεθνούς φεμινισμού την πάλη. Για να πετύχουν το στόχο τους και να κάνουν τους αδιάφορους πολιτικούς να ενδιαφερθούν, ξεκινούν τη δράση τους με εισβολές σε βουλευτικές συνεδρίες και με εμπρησμούς δημοσίων κτηρίων. Τυπώνουν αφίσες, μαζεύουν υπογραφές, ιδρύουν οργανώσεις και κάνουν πορείες. Έρχονται αντιμέτωπες με την αστυνομία και πηγαίνουν συχνά στη φυλακή, όπου κάνουν απεργίες πείνας, αρνούνται δηλαδή να φάνε μέχρι να γίνουν δεκτά αυτά που ζητούν. Παρόλα τα αρνητικά αποτελέσματα το βασικότερο θετικό είναι ότι όλο και περισσότερες γυναίκες αποκτούσαν το δικαίωμα ψήφου δειλά δειλά ενώ το κίνημα εξαπλώθηκε παγκοσμίως.

Φαίνεται η σύλληψη μιας σουφραζέτας στη Σκοτία, το 1910. Οι σουφραζέτεςδρούσαν έντονα, σπάζοντας βιτρίνες, γράφοντας συνθήματα κ.ά. Για τη δράση τους αυτή αλλά και για τα «πιστεύω» τους, συλλαμβάνονταν από την αστυνομία και οδηγούνταν στη φυλακή.

Οι σουφραζέτες που κατέληγαν στη φυλακή, συνέχιζαν να αντιδρούνκάνοντας απεργίες πείνας μέχρι να γίνουν δεκτά τα αιτήματά τους. Η αφίσα φτιαγμένη από σουφραζέτες, το 1909, καταγγέλλει τον τρόπο πουσυμπεριφέρονταν στις γυναίκες στιςΦυλακές, αναγκάζοντας αυτές πουέκαναν απεργία πείνας να φάνε.

Στη φωτογραφία απεικονίζεται η Ιμπερτίν Οκλέρ, φεμινίστρια και συνδικαλίστρια που υποστήριξε το κίνημα χειραφέτησης των γυναικών, και ιδιαίτερα τη διεκδίκηση ψήφου για τις γυναίκες, με το σύνθημα «ψήφος στις γυναίκες».

Η πηγή αποτελεί ένα απόσπασμα από την ομιλία της Ιμπερτίν Οκλέρ συνδικαλίστριας που συμμετείχε στο γυναικείο κίνημα του 19ου αιώνα, στο εργατικό Συνέδριο της Μασσαλίας, το 1879. Στην ομιλία της απευθύνεται στους εργάτες που ανήκουν στα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας. Μας πληροφορεί για τη θέση των γυναικών στην κοινωνία και επισημαίνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ζητώντας ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα απέναντι στο νόμο.

Στο απόσπασμα είναι ξεκάθαρο πως οι γυναίκες πρωτοστατούν και ζητούν τα δικαιώματα που τους αναλογούν όπως η πλήρης εκπαίδευση και η ανάπτυξη των γυναικών σε όλους τους τομείς, η ελευθερία λόγου και έκφρασης καθώς και η οικονομική τους ανεξαρτησία . Το κυριότερο αίτημα του κινήματος, όμως, είναι το δικαίωμα αποφασιστικής ψήφου στις γυναίκεςκαι ίδια δικαιώματα και καθήκοντα με τους άνδρες όπως αρμόζει σε μία πραγματική δημοκρατία. Ο λόγος για τον οποίο απευθύνεται στους «συντρόφους στη δυστυχία », είναι για να ζητήσει τη βοήθειά τους, ώστε να χειραφετηθούν οι γυναίκες και να «βγουν από τη σκλαβιά», αφού οι εργάτες έχουν τη δύναμη να τις υποστηρίξουν.

Πριν αλλά και για πολλά χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση, πολλοί πιστεύουν ότι η θέση των γυναικών είναι μόνο στο σπίτι, όπου πρέπει να ασχολούνται με τα παιδιά και το νοικοκυριό και δεν πρέπει να δουλεύουν επειδή είναι από τη φύση τους κατώτερες και πιο αδύναμες από τους άνδρες. Γι’αυτό το λόγο απολαμβάνουν και κάποιες από τις ανέσεις των ανδρών. Πιστεύουν ότι η δουλεία των γυναικών συμπληρώνει το βασικό, δηλαδή τον ανδρικό μισθό. Εμπόδια υπάρχουν και για τις μορφωμένες γυναίκες που δεν μπορούν να κάνουν όλες τις δουλειές που κάνουν οι άνδρες, γιατί σύμφωνα με το νόμο είναι κατώτερες από αυτούς. Ωστόσο, αυτά ισχύουν ώσπου να εμφανιστεί το μεταρρυθμιστικό κίνημα το 19ο αιώνα, οπότε ο φεμινισμός γίνεται οργανωμένο κίνημα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να πιστεύουν πως οι γυναίκες υφίστανται άδικη μεταχείριση.

Το κείμενο είναι απόσπασμα από τη «Δικιά μου ιστορία» που γράφτηκε το 1914, από την Έμελιν Πάνκχερστ. Η Έμελιν Πάνκχερστ ήταν Αγγλίδα ακτιβίστρια και επικεφαλής του κινήματος των σουφραζετών στη Μεγάλη Βρετανία το οποίο βοήθησε τις γυναίκες να αποκτήσουν το δικαίωμα ψήφου. Το 1903 ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της η «Κοινωνική και Πολιτική Ένωση των Γυναικών», που μαχόταν για την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες.

Το απόσπασμα αυτό δείχνει πως η γυναικεία ψήφος δεν ήταν η μόνη διεκδίκηση του γυναικείου κινήματος. Η συγγραφέας καταγγέλλει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι φτωχές νεαρές ανύπαντρες μητέρες προσπαθώντας να προωθήσει το αίτημά της για αλλαγή της συγκεκριμένης κατάστασης, και να διεκδικήσει δικαιώματα ίσα με τους άνδρες αλλά και την παραχώρηση στις γυναίκες ακεραίων των δεδουλευμένων τους.

Αναφέρεται στο απόσπασμα πως η θέση αυτών των γυναικών ήταν πολύ υποβαθμισμένη, καθώς οι οικογένειές τους τις έδιωχναν από το σπίτι, ενώ στο πτωχοκομείο έκαναν τις πιο βαριές δουλειές καταπονώντας τον εαυτό τους ως την ώρα που θα γεννούσαν. Όταν, όμως, γεννούσαν το παιδί τους είχαν δύο επιλογές 1. είτε να μείνουν στο πτωχοκομείο, να αποχωριστούν το παιδί τους και να συνεχίσουν την παλιά τους

ζωή για να κερδίζουν τα ως προς το ζειν,2. είτε να φύγουν με το παιδί τους χωρίς να γνωρίζουν το μέλλον τους.

Στη φωτογραφία απεικονίζεται η ΈμελινΠάνκχερστ και η κόρη της, Κρίσταμπελ,ντυμένες με στολές φυλακισμένων, το 1908, θέλοντας μα δείξουν την καταπίεση, τη «σκλαβιά» των γυναικών στην ανδροκρατούμενη κοινωνία, σε μία προσπάθεια προώθησης των αιτημάτων του κινήματος.

Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, παραχωρούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, αλλά ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, πολλές χώρες παραχωρούν δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, κυρίως λόγο της επιθυμίας για αναγνώριση των συνεισφορών τους στον πόλεμο και τη δουλειά τους στη βιομηχανία.  

Η εικόνα δείχνει κάποιες αιτήσεις μευπογραφές, που ζητούσαν να δοθεί ψήφος στις γυναίκες. Αυτή η μαζική έκκληση, αποτελούσε έναν τρόποπροώθησης των διεκδικήσεων τουΚινήματος.

Η φωτογραφία απεικονίζει γυναίκες που έχουν κερδίσει το δικαίωμα της ψήφου, καιΣυγκεκριμένα, μία από τις πρώτες φορές που ψηφίζουν στη Νέα Ζηλανδία, το 1909, δηλαδή τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, οπότε και πολλές ευρωπαϊκές χώρες δίνουν το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, όπως η Φινλανδία.

Η εικόνα αποτελεί μία αφίσα υπέρ της γυναικείας ψήφου που χρονολογείται το 1905, και ήταν επίσης, ένας τρόπος προώθησης των διεκδικήσεων του γυναικείου κινήματος. Η αφίσα έχει ύφοςειρωνικό, αναφέροντας τις ιδιότητες που μπορεί να έχει μια γυναίκα αλλά παρόλα αυτά να μην αποκτά το δικαίωμα ψήφου,όπως δήμαρχος ή μητέρα, και αντίστοιχα, τις ιδιότητες που μπορεί να έχει ένας άντρας αλλά παρόλα αυτά να μην χάνειτο δικαίωμα ψήφου, όπως κατάδικος.

Επιμέλεια Θωμοπούλου Γιώτα

Μάθημα Ιστορία

Σχ.Έτος:2012-13