10
33 ΑΡΥΔ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΟΤ ΔΡΓΟΤ ΣΟΤ ΓΟΜΙΝΙΚΟΤ ΘΔΟΣΟΚΟΠΟΤΛΟΤ Ο Γμιήκζημξ Θεμημηυπμοθμξ απμηεθεί ημκ ζοκδεηζηυ ηνίημ ηδξ Δθθάδαξ ιε ημκ εονςπασηυ εζηαζηζηυ πμθζηζζιυ. Τπήνλε άκενςπμξ ιε έκημκεξ θζθμζμθζηέξ ηαζ ενδζηεοηζηέξ ακηζθήρεζξ ηζξ μπμίεξ πνμαάθθεζ έκημκα ζηα ένβα ημο.Κνήηδ, Βεκεηία, Ρχιδ, Μαδνίηδ, Σμθέδμ, απμηεθμφκ βζα ημκ Θεμημηυπμοθμ πυθεζξ ζηαειμφξ ηαζ μνίγμοκ ηα ζζημνζηά ημο πθαίζζα. Η ηέπκδ ημο είκαζ ηανπυξ ηςκ ζζημνζηχκ ζοκεδηχκ ηδξ επμπήξ ημο, ηδξ υθδξ πνμπαζδείαξ ηαζ ηδξ ιεβαθμθοΐαξ ημο. Σα ηαθθζηεπκζηά ηςκ πςνχκ ηαεχξ ηαζ μζ πμθζηζηέξ ηαζ ενδζηεοηζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ επμπήξ ημο, επέδναζακ ζηδ δζαιυνθςζή ημο. Ακαιθζζαήηδηα ηαζ άθθμζ έγδζακ ηδκ ίδζα επμπή οπυ αοηέξ ηζξ ζοκεήηεξ,αθθά ιυκμ μ Θεμημηυπμοθμξ ιπυνεζε κα απμδχζεζ ηδκ ηαθθζηεπκζηή έηθναζδ ηδξ επμπήξ ημο ηαζ κα ηδκ ενιδκεφζεζ ιε ημκ δζηυ ημο πνμζςπζηυ, αθθά ηαζ απανάιζθθμ ηνυπμ. Η Ακαβέκκδζδ ιε ηδκ πνμαμθή ηδξ μιμνθζάξ ηαζ ηδκ εζηίαζδ ζημκ θοζζηυ ηυζιμ επέθενε ήδδ ηυπςζδ ζηδκ ηέπκδ ηαζ βζ΄ αοηυ ζηνάθδηεπνμξ ηδκ απεζηυκζζδ ηδξ ακηζννεαθζζηζηήξ πναβιαηζηυηδηαξ ηδκ μπμία άνζζηα ιπμνμφζακ κα εηθνάζμοκ ηα ελςηυζιζα μνάιαηα ηδξ ενδζηείαξ,. Η ηεπκζηή ημο ζιπνεζζζμκζζιμφ ιε ηδκ έκημκδ ακηίεεζδ ημο θςηυξ ηαζ ηδξ ζηζάξ, δ ακήζοπδ ζηάζδ ηςκ ζςιάηςκ ηαζ δ αδζαθμνία πνμξ ηδ θοζζηυηδηα ημο πχνμο, δδιζμονβμφκ ηδκ αηιυζθαζνα ηδξ κέαξ ηέπκδξ, δ μπμία θένεζ ημ υκμια ημο Μακζενζζιμφ. ηδ Βεκεηία μ Σζηζζάκμ, μ Σζκημνέηημ, μ Νηα Πυκηε (Μπαζζάκμ), μ Βενμκέγε ηαζ πνμδβμοιέκςξ ζηδ Ρχιδ μ Βαγάνζ, ζηδκ Σμζηάκδ μ Pantormo, ζηδκ Φθςνεκηία μ Rosso ηαζ άθθμζ ηαθθζηέπκεξ, βίκμκηαζ δδιζμονβμί ημο ιακζενζζηζημφ ηζκήιαημξ. Ο Θεμημηυπμοθμξ εκηάζζεηαζ ζ' αοηυ ημ ηθίια αθθά ημ οπενααίκεζ οζμεεηχκηαξ ζηδκ ηέπκδ ημο παναηηδνζζηζηά ηςκ ηνζχκ εονςπασηχκ ηέκηνςκ απυ ηα μπμία δζήθεε. Ο Θεμημηυπμοθμξ δεκ ακήηε ζε ηαιία ζπμθή, ακ ηαζ δζδάπεδηε ηδ Βογακηζκή ηαζ ηδκ Ακαβεκκδζζαηή γςβναθζηή δεκ ηζξ ιζιήεδηε πμηέ. Πανμοζζάγμκηαξ ηζξ ιμνθέξ ηςκ εζηυκςκ ημο κα ηζκμφκηαζ ηαηάθενε κα ιεηαηνέρεζ ηδ γςβναθζηή απυ ζηαηζηή απεζηυκζζδ ζε ελςηενζηή έηθναζδ ζοκαζζεδιάηςκ. Κονζανπείηαζ απυ ηδκ αβςκία ημο κα οπμηάλεζ ηδκ φθδ. Πνμζπαεεί ιε δζάθμνεξ πνμζεββίζεζξ κα απαθθάλεζ ηζξ ιμνθέξ ημο απυ ηδκ φθδ, ηδκ θεανηυηδηα, ημοξ πενζμνζζιμφξ ηδξ ζάνηαξ ηαζ κα ακορχζεζ ημ πκεφια ηαζ ημ ιεβαθείμ ηδξ ροπήξ.

τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

33

ΑΡΥΔ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΟΤ ΔΡΓΟΤ ΣΟΤ ΓΟΜΙΝΙΚΟΤ

ΘΔΟΣΟΚΟΠΟΤΛΟΤ

Ο Γμιήκζημξ Θεμημηυπμοθμξ απμηεθεί ημκ ζοκδεηζηυ ηνίημ ηδξ Δθθάδαξ ιε ημκ

εονςπασηυ εζηαζηζηυ πμθζηζζιυ. Τπήνλε άκενςπμξ ιε έκημκεξ θζθμζμθζηέξ ηαζ

ενδζηεοηζηέξ ακηζθήρεζξ ηζξ μπμίεξ πνμαάθθεζ έκημκα ζηα ένβα ημο.Κνήηδ,

Βεκεηία, Ρχιδ, Μαδνίηδ, Σμθέδμ, απμηεθμφκ βζα ημκ Θεμημηυπμοθμ πυθεζξ

ζηαειμφξ ηαζ μνίγμοκ ηα ζζημνζηά ημο πθαίζζα. Η ηέπκδ ημο είκαζ ηανπυξ ηςκ

ζζημνζηχκ ζοκεδηχκ ηδξ επμπήξ ημο, ηδξ υθδξ πνμπαζδείαξ ηαζ ηδξ ιεβαθμθοΐαξ

ημο. Σα ηαθθζηεπκζηά ηςκ πςνχκ ηαεχξ ηαζ μζ πμθζηζηέξ ηαζ ενδζηεοηζηέξ

ζοκεήηεξ ηδξ επμπήξ ημο, επέδναζακ ζηδ δζαιυνθςζή ημο. Ακαιθζζαήηδηα ηαζ

άθθμζ έγδζακ ηδκ ίδζα επμπή οπυ αοηέξ ηζξ ζοκεήηεξ,αθθά ιυκμ μ Θεμημηυπμοθμξ

ιπυνεζε κα απμδχζεζ ηδκ ηαθθζηεπκζηή έηθναζδ ηδξ επμπήξ ημο ηαζ κα ηδκ

ενιδκεφζεζ ιε ημκ δζηυ ημο πνμζςπζηυ, αθθά ηαζ απανάιζθθμ ηνυπμ.

Η Ακαβέκκδζδ ιε ηδκ πνμαμθή ηδξ μιμνθζάξ ηαζ ηδκ εζηίαζδ ζημκ θοζζηυ ηυζιμ

επέθενε ήδδ ηυπςζδ ζηδκ ηέπκδ ηαζ βζ΄ αοηυ ζηνάθδηεπνμξ ηδκ απεζηυκζζδ ηδξ

ακηζννεαθζζηζηήξ πναβιαηζηυηδηαξ ηδκ μπμία άνζζηα ιπμνμφζακ κα εηθνάζμοκ

ηα ελςηυζιζα μνάιαηα ηδξ ενδζηείαξ,. Η ηεπκζηή ημο ζιπνεζζζμκζζιμφ ιε ηδκ

έκημκδ ακηίεεζδ ημο θςηυξ ηαζ ηδξ ζηζάξ, δ ακήζοπδ ζηάζδ ηςκ ζςιάηςκ ηαζ δ

αδζαθμνία πνμξ ηδ θοζζηυηδηα ημο πχνμο, δδιζμονβμφκ ηδκ αηιυζθαζνα ηδξ κέαξ

ηέπκδξ, δ μπμία θένεζ ημ υκμια ημο Μακζενζζιμφ. ηδ Βεκεηία μ Σζηζζάκμ, μ

Σζκημνέηημ, μ Νηα Πυκηε (Μπαζζάκμ), μ Βενμκέγε ηαζ πνμδβμοιέκςξ ζηδ Ρχιδ μ

Βαγάνζ, ζηδκ Σμζηάκδ μ Pantormo, ζηδκ Φθςνεκηία μ Rosso ηαζ άθθμζ

ηαθθζηέπκεξ, βίκμκηαζ δδιζμονβμί ημο ιακζενζζηζημφ ηζκήιαημξ. Ο Θεμημηυπμοθμξ

εκηάζζεηαζ ζ' αοηυ ημ ηθίια αθθά ημ οπενααίκεζ οζμεεηχκηαξ ζηδκ ηέπκδ ημο

παναηηδνζζηζηά ηςκ ηνζχκ εονςπασηχκ ηέκηνςκ απυ ηα μπμία δζήθεε.

Ο Θεμημηυπμοθμξ δεκ ακήηε ζε ηαιία ζπμθή, ακ ηαζ δζδάπεδηε ηδ Βογακηζκή ηαζ ηδκ

Ακαβεκκδζζαηή γςβναθζηή δεκ ηζξ ιζιήεδηε πμηέ. Πανμοζζάγμκηαξ ηζξ ιμνθέξ ηςκ

εζηυκςκ ημο κα ηζκμφκηαζ ηαηάθενε κα ιεηαηνέρεζ ηδ γςβναθζηή απυ ζηαηζηή

απεζηυκζζδ ζε ελςηενζηή έηθναζδ ζοκαζζεδιάηςκ. Κονζανπείηαζ απυ ηδκ αβςκία ημο

κα οπμηάλεζ ηδκ φθδ. Πνμζπαεεί ιε δζάθμνεξ πνμζεββίζεζξ κα απαθθάλεζ ηζξ ιμνθέξ

ημο απυ ηδκ φθδ, ηδκ θεανηυηδηα, ημοξ πενζμνζζιμφξ ηδξ ζάνηαξ ηαζ κα ακορχζεζ ημ

πκεφια ηαζ ημ ιεβαθείμ ηδξ ροπήξ.

Page 2: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

34

Καε’υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ημο Θεμημηυπμοθμο οπήνπε δ αιθζαμθία ζε υπμζμκ

ακηίηνζγε ηα ένβα ημο ζπεηζηά ιε ημ ακ είπε επζννμέξ ή υπζ απυ ηδκ Βογακηζκή

πανάδμζδ. Έκα ημιιάηζ ημο πθδεοζιμφ οπμζηδνίγεζ υηζ μ Γμιήκζημξ είπε

παναημθμοεήζεζ ιαεήιαηα ζπεηζηά ιε ηδ Βογακηζκή ηέπκδ εκχ άθθμζ υηζ απθά ηδκ

βκχνζζε πςνίξ ηάπμζα ζδζαίηενδ επζννμή απυ αοηήκ ζηα ένβα ημο. Ωζηυζμ

ιεβαθφηενδ απήπδζδ ανίζηεζ δ πνχηδ άπμρδ. Όζμζ οπμζηήνζλακ ηδ δεφηενδ άπμρδ

ζηδνίπηδηακ ζημ βεβμκυξ υηζ ανίζημοιε ζηα ένβα ημο Θεμημηυπμοθμο ηαζ επζδνάζεζξ

απυ άθθα εονςπασηά νεφιαηα υπςξ ηςκ Ιηαθχκ γςβνάθςκ ηαηαθήβμκηαξ ζημ ηθίια

ημο ζζπακζημφ ιακζενζζιμφ. Πάκηςξ μ Θεμημηυπμοθμξ δεκ ιπμνεί κα εεςνδεεί ςξ

δδιζμονβυξ ηδξ Βογακηζκήξ ηέπκδξ ακ ηαζ ζηα ένβα ημο ακεονίζημκηαζ πμθθέξ

μιμζυηδηεξ ιε ακάθμβα ένβα ηδξ Ονευδμλδξ αβζμβναθίαξ. ( Η ηαθή ημο ηυιδ

Ονβηάε).

Ο Θεμημηυπμοθμξ άθδζε ηδκ ηέπκδ ηςκ θμνδηχκ εζηυκςκ ηδξ Κνδηζηήξ ζπμθήξ ηαζ

εθάνιμζε ηδκ ηέπκδ ηδξ εθαζμβναθίαξ. Σα εέιαηά ημο είκαζ ενδζηεοηζηά ηαζ ιάθζζηα

ηα επακαθαιαάκεζ πμθθέξ θμνέξ πνάβια πμο δείπκεζ υηζ ηα ένβα ημο έπμοκ

εηηθδζζαζηζηή πνήζδ ηαζ δεκ ηα εεςνεί ηαηελμπήκ ηαθθζηεπκήιαηα. ηδκ Ιηαθία

αθήκεζ πίζς ημο ηδκ αοζηδνή Βογακηζκή αβζμβναθία. Πνμηζιά ημ θςξ,ηδκ ζηζά, ηζξ

έκημκεξ ακηζεέζεζξ ηαζ ηα εκηάζεζ ζηα ένβα ημο ιε έκακ ζδζαίηενμ ηαζ πνςημπυνμ

ηνυπμ. Δπίζδξ δμηζιάγεζ ημ πνχια... θεφβεζ απυ ημ πνοζυ θυκημ ημο Βογακηίμο ηαζ

εηθνάγεηαζ ιέζς ημο πνχιαημξ, εκχ ηαοηυπνμκα εέηεζ θοζζηυ ημπίμ ςξ θυκημ ηαζ

πνδζζιμπμζεί ηδκ πνμμπηζηή. Σα ένβα ημο ηδξ Βεκεηζηήξ πενζυδμο έπμοκ ηα

παναηηδνζζηζηά ηδξ Ακαβέκκδζδξ ηαζ ηδξ ζιπνεζζζμκζζηζηήξ ηεπκζηήξ. Με ηζξ

ακηζεέζεζξ ημο θςηυξ ηαζ ηδξ ζηζάξ ζηα κέθδ ηαζ ηα πνχιαηα ζηα εκδφιαηα

δδθχκμοκ ημ αεκεηζζάκζημ ιακζενζζιυ.

ηδκ Ιζπακία, δ ηέπκδ ημο Θεμημηυπμοθμο ανίζηεζ ηδκ ηέθεζά ηδξ έηθναζδ. ημ

αοζηδνυ ηαεμθζηυ ηδξ πενζαάθθμκ ιε ημκ θακαηζηυ Φίθζππμ ημκ Β΄ δ

ιεηαννφειζζδ ενζάιαεοε. Οζ Ιδζμοΐηεξ ιε ανπδβυ ημκ Ιβκάηζμ Λμβζυθα, ιε

θακαηζζιυ βζα ηδκ ηαεμθζηή πίζηδ, ελαίνμοκ ημ ιανηφνζμ ηαζ ηδκ εη ημφημο

«εέςζδ» ηςκ δνχςκ ηδξ πίζηδξ. Έηζζ, δ ιοζηζηή θφζδ ημο Θεμημηυπμοθμο ηαζ ηα

ηαθθζηεπκζηά ημο αζχιαηα ανήηακ ημ ηαηάθθδθμ ηθίια ζηδκ Ιζπακία κα

ακαπηοπεμφκ. ημ Σμθέδμ, παθζά ανζζημηναηζηή πυθδ, ιε πθήεμξ απυ μπονά,

ενοθζηέξ ιμνθέξ ιμκαπχκ, θασηχκ ηφπςκ, ανπυκηςκ, ανήηε ημ ηαηάθθδθμ ηθίια

κα εηθνάζεζ ηζξ πανάθμνεξ ειπκεφζεζξ ημο.

Page 3: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

35

ημ Σμθέδμ δ γςβναθζηή ηαηά ηδκ πνχηδ πενίμδμ παναιμκήξ ημο παναηηδνίγεηαζ

απυ ηδκ Βεκεηζζάκζηδ ηέπκδ, ηυζμ ζημ πνχια, υζμ ηαζ ζηδ ζφκεεζδ. ε υθα ηα

επίπεδα ηδξ ηαθθζηεπκζηήξ δδιζμονβίαξ, δ εθεφεενδ ηαζ πνμζςπζηή ενιδκεία ηςκ

πναβιάηςκ πμο παναηηήνζγε ημοξ Μακζενζζηέξ, ακάιεζα ζημοξ μπμίμοξ ηαζ ημκ

Γηνέημ, είπε ακηζηαηαζηαεεί απυ ηδκ αοζηδνυηδηα ημο θμνιαθζζηζημφ

μνεμθμβζζιμφ.

Γζα ημκ ιοδιέκμ άκενςπμ ζημοξ πίκαηέξ ημο μζ ιμνθέξ θαίκμκηαζ ζακ μπηαζίεξ, ζακ

μνάιαηα ηδξ ζηζβιήξ ηαζ αηεκίγμκηάξ ηεξ μ εεαηήξ ηαθείηαζ κα ζοθθάαεζ ημκ

οπενααηζηυ ημοξ παναηηήνα. Οζ άβζμί ημο ηαεχξ ηαζ μζ πνμζςπμβναθίεξ ημο έπμοκ

αθέιια πένα ηςκ βήζκςκ.Μμνθέξ εθθεζπηζηέξ ηαζ ιεηεςνζγυιεκεξ, ζχιαηα

ιαηνφηενα απυ ημ θοζζηυ, ιε ημ «βναθζηυ» νοειυ, ιε ηα αηαευνζζηα πενζβνάιιαηα,

ιε ηζξ ζνζδζάγμοζεξ εονείεξ πηοπέξ ηςκ εκδοιάηςκ ηαζ ηδκ έκημκδ θςημζηίαζδ,

ζοκζζημφκ ηδ δφκαιδ ημο ηαθθζηέπκδ, ηδ «ιοζηζηή ιαβεία» ηδξ ζφκεεζδξ. ηδ

ιοζηζηή ζφθθδρδ ημο πενζαάθθμκημξ ηαζ ημο υθμο πχνμο εκηάζζεηαζ μ ίδζμξ, μζ θίθμζ

ημο, μζ ενδζηεοηζηέξ ηαζ ημζιζηέξ ιμνθέξ ηαζ ηα δζάθμνα βεβμκυηα. Ο

απνμζδζυνζζημξ παθιυξ ημο πνςζηήνα ημοεκδοκαιχκεζ ημ υναια ιζαξ άθθδξ

πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ πθαζζζχκεζ ημ υθμ ημο ζπέδζμ ηαζ ηδκ αλζμεαφιαζηδ ακαημιία

ηςκ ιμνθχκ ημο. Ανηεί κα παναηδνήζεζ ηακείξ θεπημιένεζεξ ζηα πνυζςπα ηςκ

ένβςκ ημο βζα κα ακηζθδθεεί ηδκ ζδιαζία πμο έπεζ βζ’ αοηυκ δ ηίκδζδ ημο πνςζηήνα.

Πάκηςξ είκαζ αδζαιθζζαήηδημ υηζ μ πνςζηήναξ ημο εηθνάγεηαζ ιε απυθοημ ηνυπμ

ζηζξ εονείεξ πηοπχζεζξ ημο. Η πθμφζζα, δ πθδεςνζηή πηφπςζδ, δ μπμία δεκ

δζαζπάηαζ ζε πμθθέξ ιζηνυηενεξ, αθθά δζαηδνεί ηδκ εκυηδηά ηδξ ιε ημ άθεμκμ θςξ ημ

μπμίμ ηδκ δζαβνάθεζ ζηδκ ακηίεεζή ημο πνμξ ηδ ζηζά, είκαζ ζδζαίηενμ παναηηδνζζηζηυ

ημο Θεμημηυπμοθμο. Αδζαθμνεί ηεθείςξ βζα ηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ ζοβηεκηνχκεζ

ηδκ πνμζμπή ημο απμηθεζζηζηά ζε υ,ηζ είκαζ απαναίηδημ βζα κα ιεηαδχζεζ ημ

πκεοιαηζηυ ημο ιήκοια. Καεεηί πενζηηυ ημ εβηαηαθείπεζ. Σα ζχιαηα πμο γςβναθίγεζ

δεκ είκαζ πζα ακενχπζκα ημνιζά, αθθά ιμζάγμοκ πενζζζυηενμ ιε θθυβεξ πμο

ορχκμκηαζ πνμξ ημκ μονακυ. Παναιμνθχκεζ ηα ιέθδ, επζιδηφκεζ οπεναμθζηά ηα

ζχιαηα, ελατθχκεζ ηα νμφπα ηαζ ηα πνχιαηα ηαζ βεκζηά οπμηάζζεζ ηα πάκηα ηαζ ηα

ακαβηάγεζ κα οπμαάθθμοκ ηδκ αίζεδζδ ηδξ ηέθεζαξ ιεηανζίςζδξ.

Δίκαζ ηαηυπζκ ηαζ δ μοζία ημο θςηυξ ζημ Θεμημηυπμοθμ. ημ πεζνζζιυ ημο

ζοκακηάιε ηδ ααζζηή ανπή ηδξ αεκεηζηήξ γςβναθζηήξ πμο είκαζ δ απυημιδ ιεηάααζδ

απυ ημ θςξ ζηδ ζηζά. Αθθά ζηδ εοεθθχδδ ζδζμζοβηναζία ημο Θεμημηυπμοθμο ημ

Page 4: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

36

θςξ ηαείζηαηαζ αοηυκμιμ ζημζπείμ ηδξ ζοκεέζεςξ. Γζαιμνθχκεζ ηα ζπήιαηα,

δζαιμνθχκεζ ηα πνυζςπα ηαζ ηα πνάβιαηα ακάθμβα πνμξ ηδκ οθή ημο ηα βκςνίγεζ κα

δδιζμονβεί γςδνή ηδκ εκηφπςζδ ημο ακάβθοθμο ζηζξ ιμνθέξ ημο. Ο Θεμημηυπμοθμξ

δεκ δέπεηαζ ακηζηεζιεκζηά ημ θςξ ζηα ένβα ημο, αθθά ζ’ αοηυ δίκεζ ηδ δζηζά ημο αλία

ηαζ ημ ηαεζζηά ζημζπείμ μοζζαζηζηήξ δζάπθαζδξ ημο πίκαηα. Γεκ αημθμοεεί αοηυ ηδ

θοζζηή πμνεία ζημκ πίκαηα, δε θςηίγεζ ςξ θοζζηή πδβή θςηυξ ηα ακηζηείιεκα. Άνα

είκαζ θςξ αθφζζημ ηαζ δ μοζία ημο ανίζηεηαζ έλς απυ ηδκ πναβιαηζηυηδηα. Σμ θςξ

ημο ιμνθμπμζεί ηα πνυζςπα, ηα ζημζπεία ημο πενζαάθθμκημξ. Με ηζξ γςδνέξ ηδθίδεξ

ημο ζηα ζχιαηα, ιε ηδ νεοζηυηδηα ημο ζηζξ πηοπχζεζξ, ιε ηδκ δζάθοζή ημο ζηζξ

αηιέξ ηςκ ηοαζηχκ μζηζχκ ή πμθοβςκζηχκ πφνβςκ, ή ιε ηδκ ηονίανπδ πανμοζία ημο

δζα ιέζμο ηςκ ιεθακχκ μονακχκ ζηα ημπία, βίκεηαζ ζημζπείμ άθθμηε ηναβζηυηδηαξ

ηαζ άθθμηε δδιζμονβίαξ ηδξ ορδθήξ ηαζ ιεβαθεζχδμοξ ιεηαθοζζηήξ αηιυζθαζναξ ηςκ

πζκάηςκ. Γεκ εα ήηακ οπεναμθζηυ κα θέβαιε πςξ ηα ημνιζά ημο Γηνέημ αζήιακηα

πενζαθήιαηα πμο θςηίγμκηαζ απυ έκα εζςηενζηυ θςξ ηαζ εαννείξ πςξ έπμοκ ήδδ

ανπίζεζ κα εβηαηαθείπμοκ ηδ βδ ελμνιχκηαξ πνμξ ημκ επμονάκζμ ηυζιμ ημο

Θεμφ.Αοηυξ ηχνα μ ηαη’ μοζία οπμηεζιεκζηυξ θςηζζιυξ, είκαζ ζφιθςκμξ πνμξ ηα

ιοζηζηά μνάιαηα ημο ηαθθζηέπκδ, ζοκζζηά δδθαδή ημ δζηυ ημο, ημ «εζςηενζηυ ημο

θςξ» βζα ημ μπμίμ ιζθά ζε ιζα επζζημθή ημο μ ιζηνμβνάθμξ Κθυαζμ: «Χζεο

επηζθέθηεθα ηνλ Γθξέθν γηα λα πεξπαηήζνπκε καδί ζηελ πόιε. Ο θαηξόο ήηαλ πνιύ

ωξαίνο, ν δε γιπθύηαηνο ήιηνο ηνπ Απξηιίνπ ράξηδε ζε όιν ηνλ θόζκν ραξά. Εμεπιάγελ

όηαλ εηζήιζα ζην εξγαζηήξην ηνπ Γθξέθν θαη είδα ηα παξαπεηάζκαηα ηωλ παξαζύξωλ

θαηεβαζκέλα εληειώο, ώζηε κόιηο λα δηαθξίλεηο ηα αληηθείκελα... Ο Γθξέθν δελ ζέιεζε

λα κνπ αλνίμεη επεηδή ην θωο ηεο εκέξαο ελνρινύζε ην εζωηεξηθό θωο».

Με ημ θςξ ζπεηίγμκηαζ ηαζ ηα πνχιαηα ημο Γμιήκζημο, δζυηζ εηείκμ δίκεζ ηζξ

ακηαφβεζεξ ηςκ πνςιάηςκ, ηςκ πνμζχπςκ ηαζ ηςκ ακηζηεζιέκςκ. Πνμζθζθή ημο

πνχιαηα είκαζ ημ ενοενυ ζηζξ απμπνχζεζξ ημο, ημ ηοακυ, ημ ηίηνζκμ (εείμ), ημ θεοηυ,

ημ παθημπνάζζκμ, ημ πμνημηαθί (ιίκζμ), ημ ζχδεξ ηαζ υθα ηα πνχιαηά ημο έπμοκ ηδκ

ζηθδνυηδηα ημο οαθχδμοξ πμο ηάπμζμ ηνυπμ εοιίγμοκ ηα αογακηζκά ρδθζδςηά.

Αθθά αοηυ είκαζ ζφιθςκμ ζηδκ ηέπκδ ημο ιεβάθμο γςβνάθμο ιε ηδκ υθδ

ακηζννεαθζζηζηή ημο πνμζέββζζδ. Ο Θεμημηυπμοθμξ εέθεζ κα πθάζεζ ηδ θυνια ιε ημ

πνχια, αθθά ζοκάια κα δείλεζ ηδ δφκαιδ ηδξ πνςιαηζηήξ ζαβήκδξ ηαζ κα θηάζεζ ζε

υζμ βίκεηαζ ιεβαθφηενδ πθαζηζηυηδηα. Σδκ δζάεεζδ ημο αοηή εηθνάγμοκ μζ ηζκήζεζξ

ηαζ μζ πεζνμκμιίεξ ηςκ πνμζχπςκ. Ιδζαίηενα ελαίνεζ ηδ θοβή απυ ηδκ πναβιαηζηυηδηα

Page 5: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

37

δ ηονηή ηίκδζδ ηςκ ζςιάηςκ. Με ιεηαθοζζηή δζάεεζδ δζαβνάθμκηαζ μζ παθάιεξ

ημοξ ηαζ πμθφ ζςζηά, μ Unamuno παναηηήνζζε ηα δάπηοθα ημο Γηνέημ ςξ ηα πζμ

απμηαθοπηζηά υνβακά ημο.

Σμ βκςζηυηενμ ή ημοθάπζζημκ ημ εκηοπςζζαηυηενμ παναηηδνζζηζηυ είκαζ ηα, οπέν

ημ δέμκ, επζιήηδ ζχιαηα. Αοηά ζοκακηχκηαζ ηονίςξ ζηα ένβα ηδξ ζζπακζηήξ

πενζυδμο. Τπμθμβίγεηαζ υηζ ηα ζχιαηα ημο Θεμημηυπμοθμο έπμοκ ιήημξ έκηεηα

ηεθαθχκ, εκχ μ αογακηζκυξ «ηακυκαξ» εκ πνμηεζιέκς είκαζ εκκέα ηαζ ιζζυ πενίπμο

ηεθάθζα. Δπζιήηδ γςβναθίγεζ ηαζ ηα πνυζςπα ιε ηα ζδζαγυκηςξ ιεβάθα αθέθανα

ηαζ ηζξ ιεβάθεξ ιφηεξ. Σα ηεθάθζα ηναημφκ ιεβάθμζ θαζιμί ιε ημκζζιέκμ ηαιζά θμνά

ημ ηνίβςκμ ηςκ ηεκυκηςκ. Αοηέξ μζ αθφζζηεξ επζιδηφκζεζξ ηςκ ζςιάηςκ ζημ ένβμ

ημο έβζκακ αθμνιή κα βίκεζ θυβμξ πενί αθθμθνμζφκδξ ηαζ ακζζμννμπίαξ ημο απυ

ημοξ εβηεθαθζημφξ Γενιακμφξ(RicardoJorge) ηαζ κα οπμζηδνζπεεί υηζ έπαζπε απυ

αζηζβιαηζζιυ ηαζ ζηα δφμ ιάηζα ημο. Αθθά, εάκ ημ πνχημ είκαζ αθεθέξ ηαζ πνυπεζνμ,

ημ δεφηενμ είκαζ ηαζ επζζηδιμκζηά απανάδεηημ βζαηί οπάνπμοκ πίκαηεξ ημο

γςβνάθμο, αηνζαχξ ηδξ ζδίαξ πενζυδμο, ιε ηακμκζηέξ ηζξ ακαθμβίεξ ηςκ

εζημκζγυιεκςκ. Δίκαζ δεεθδιέκεξ μζ επζιδηφκζεζξ ηαζ παναιμνθχζεζξ ημο

γςβνάθμο ηαζ δ αζηία αοηχκ πνέπεζ αθθμφ κα ακαγδηείηαζ. Καζ ανίζηεηαζζηδκ

πνυεεζδ ηαζ ηδ δφκαιή ημο κα ελατθχκεζ ηζξ ιμνθέξ βζα κα εηθνάγεζ ιέζς ημο

πνςζηήνα ημο ημ θοζζηυ ιεηαθοζζηυ πάεμξ ημ μπμίμ ημκ ζοκέπαζνκε. Αοηή αηνζαχξ

δ ελαΰθςζδ ηςκ ιμνθχκ ηαζ δ δδιζμονβία ιζαξ οπενααηζηήξ αηιυζθαζναξ

παναηηδνίγεζ μθάηενμ ημ ένβμ ημο Θεμημηυπμοθμο.

ηα ένβα ημο πνμηίιδζε ηδ ζηεκυιαηνδ θυνια. Με αοηυ ημκ ηνυπμ ηαηάθενε ηδκ

οπένααζδ ηδξ θοζζηήξ πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ ηδ δδιζμονβία ηδξ ρεοδαίζεδζδξ υηζ μζ

ιμνθέξ αζςνμφκηαζ. Ο Γμιήκζημξ επζδζχηεζ κα ιεηαδχζεζ έκα πκεοιαηζηυ ιήκοια

ηαζ βζα αοηυ ηα ζχιαηα πμο γςβναθίγεζ δεκ είκαζ ακενχπζκα ημνιζά αθθά ιμζάγμοκ

ιε θθυβεξ πμο ορχκμκηαζ ζημκ μονακυ. Παναιμνθχκεζ ηα ιέθδ, επζιδηφκεζ ηα

ζχιαηα ηαζ ελατθχκεζ ηα νμφπα ηαζ ηα πνχιαηα. Όθα ηα οπμηάζζεζ ηαζ ηα

ακαβηάγεζ κα πνμαάθθμοκ ηδκ ακάβηδ ηδξ ηέθεζαξ ιεηανζίςζδξ.

Μέζα ζε υθμ ημ ένβμ ημο Γμιήκζημο Θεμημηυπμοθμο δζαηνίκεηαζ έκαξ έκημκμξ

δοσζιυξ, μ δζαπςνζζιυξ ημο οθζημφ απυ ημκ μονάκζμ ηυζιμ, ημο βήζκμο απυ ημκ

οπενααηζηυ. Οζ ζηδκέξ δζαδναιαηίγμκηαζ πάκηα ζε δφμ επίπεδα. Σμ ακχηενμ είκαζ

ημο μονακμφ ηαζ ημ ηαηχηενμ ηδξ βδξ. Πνυηεζηαζ βζα ηδκ πνςηανπζηή αβςκία ημο

ηαθθζηέπκδ κα λεθφβεζ απυ ηδ θοζζηή ακαπανάζηαζδ ηςκ πναβιάηςκ ηαζ κα

Page 6: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

38

ακαδείλεζ ηδκ ακαγδημφιεκδ, εηείκδ ηδκ επμπή, οπενθοζζηή ή ιεηαθοζζηή

πναβιαηζηυηδηα. Σα οπενιεβέεδ ζχιαηα ηςκ πνμζχπςκ ημο ακχηενμο επζπέδμο

δείπκμοκ ηδκ πίζηδ ημο ζηδκ μονάκζα ζενανπία, ιζα ανπή πμο οπμζηήνζλε μ Γζμκφζζμξ

Ανεμπαβίηδξ. Μεηαλφ βδξ ηαζ μονακμφ οθίζηαηαζ απυζηαζδ αθθά δ οθζζηάιεκδ

απυζηαζδ βεθονχκεηαζ ιε ημ ζημζπείμ ημο θςηυξ. Σμ θςξ είκαζ εηείκμ ημ μπμίμ ιέζα

ζημοξ πίκαηεξ επζηοβπάκεζ ηδκ εκμπμίδζδ ημο βήζκμο ιε ημ μονάκζμ ηαζ ηαοηυπνμκα

βίκεηαζ ημ ιέζμ ιεηαθμνάξ ημο βήζκμο πνμξ ηδκ μονάκζα ιεηαθοζζηή ζθαίνα.

Όθα ηα παναπάκς ζημζπεία έπμοκ έκα ηαζ ιμκαδζηυ ζημπυ: Να δδιζμονβήζμοκ ηδκ

αηιυζθαζνα ημο εαφιαημξ. Μμνθέξ αζςνμφιεκεξ, εηθνάζεζξ εηζηαηζηέξ,

εηπθδηηζηυξ πεζνζζιυξ ημο θςηυξ, δδιζμονβία δζάποηδξ ηαηάζηαζδξ, πνχιαηα

εηηοθθςηζηά, ζοκφπανλδ βήζκμο ηαζ μονάκζμο, υθα δδιζμονβμφκ ηδκ αίζεδζδ ημο

εαφιαημξ, δδθαδή ηδξ εέαξ ηαζ ηδξ πνμμπηζηήξ εζζυδμο ζηδκ οπενηυζιζα

πναβιαηζηυηδηα ημο Θεμφ.

Αθθά πμο δζδάπεδηε ηαζ πυηε μ Θεμημηυπμοθμξ ηδκ ηέπκδ αοηή; Πμζα δζδάβιαηα

ηνμθμδυηδζακ ηαζ ηαθθζένβδζακ ηδκ εοαζζεδζία ηδξ ζδζμζοβηναζίαξ ημο ζηδκ

πανάζηαζδ ηδξ ελαΰθςζδξ ηςκ ιμνθχκ ημο, ζηδκ ακφρςζδ αοηχκ ζ' έκακ ηυζιμ

μκείνμο, ιέζς ηδξ ηεπκμηνμπίαξ ηςκ επζιδηφκζεςκ ηαζ ηςκ παναιμνθχζεςκ; Αοηά

ηα βκςνίγεζ ηαζ μ ιακζενζζιυξ αθθά ηαζ δ αογακηζκή ηέπκδ, μπυηε εδχ ακαθφεηαζ ηαζ

δ ζπέζδ ηδξ ηέπκδξ ημο Θεμημηυπμοθμο πνμξ ηδ αογακηζκή πανάδμζδ ηαζ βεκζηυηενα

ηδξ ακαζηυπδζδξ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ ηέπκδξ ημο ζε ζφβηνζζδ ιε ηδκ

εζημκμβναθία ηαζ ιμνθμθμβία ηδξ αογακηζκήξ γςβναθζηήξ.

Ο Γμιήκζημξ Θεμημηυπμοθμξ πνμχεδζε ηδκ ηέπκδ πένα απυ ηδκ απθή απεζηυκζζδ

πνμζχπςκ ηαζ ηυπςκ, έδςζε πκεοιαηζηυηδηα ηαζ εζςηενζηυηδηα ζηα ένβα ημο.

ημ ενδζηεοηζηυ ηαζ ιοζηζηζζηζηυ πενζαάθθμκ ηδξ Ιζπακίαξ πνδζζιμπμίδζε ηδκ

εκαθθαβή ημο θςηυξ ηαζ ηδ ζηζάξ, πνμηεζιέκμο κα ακαδείλεζ ημ εζςηενζηυ

αίζεδια, ηδκ αβςκία ημο ακενχπμο.

ημ ένβμ ημο είκαζ δζάποηδ δ αβςκία ημο κα οπμηάλεζ ηδκ φθδ ζημπκεφια. Αοηυ

επζδζχηεηαζ άθθμηε ιε δοκαιζζιυ, άθθμηε ιε εοιυ, άθθμηε πάθζ ιε πανάθμνμ

πάεμξ.Γζ΄ αοηυ ηα πνυζςπα ηςκ Αβίςκ είκαζ απμζανηςιέκα, απαθθαβιέκα απυ

ηάεε ηζ οθζηυ ηαζ θεανηυ ηαζ θακενχκμοκ ηδκ ακςηενυηδηα ημο πκεφιαημξ,

ηδκ επζηνάηδζή ημο ιέζα ζ' έκα ιεηαθοζζηυ πθαίζζμ.

Υαναηηδνζζηζηή είκαζ ζημ ένβμ ημο Θεμημηυπμοθμο δ ηναβζηυηδηα ηςκ πνμζχπςκ

Page 7: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

39

ή ηςκ ηαηαζηάζεςκ πμο απεζημκίγμκηαζ. ε ιζα θεπημιένεζα ημο «Δζπυθζμ», δ

Απμβφικςζδ ημο Υνζζημφ απυ ηα ζιάηζά ημο, απεζημκίγεηαζ δ πνμεημζιαζία ημο

ηαονμφ. Η ιμνθή ημο Υνζζημφ ειθακίγεηαζ ηναβζηή. Έκαξ ηεπκίηδξ εημζιάγεζ ηα

ηανθζά, ηάπμζα βοκαζηεία πνυζςπα ημζημφκ ιε αβςκία, εκχ μ γςβνάθμξ αθήκεζ κα

θακεί δ άηνδ ημο πμδζμφ ημο Ιδζμφ, πμο εα ηανθςεεί ζημ ηαονυ. Η αβςκία ηδξ

ζηδκήξ αοηήξ λεπενκά ηα υνζα ημο πίκαηα, ελαπθχκεηαζ ζημκ ηαεέκα

ζοιαμθίγμκηαξ ηδκ πακακενχπζκδ αβςκία ιπνμζηά ζημ ιμζναίμ, ημ εάκαημ.

Σα πνχιαηα πνδζζιμπμζμφκηαζ πενίηεπκα ιε ακηζεεηζηέξ εκαθθαβέξ ιπθε ηαζ

άζπνμο βζα ηδκ απεζηυκζζδ ημο μονακμφ, ημ ηυηηζκμ βζα ημ πζηχκα ηαζ ημ ηαονυ

ημο Υνζζημφ ηαζ βζα ημοξ αββέθμοξ άθθμηε ημ ηίηνζκμ ηζ άθθμηε ημ ηυηηζκμ.

Ο Γμιίκζημξ Θεμημηυπμοθμξ ζε υθεξ ημο ηζξ απεζημκίζεζξ ιεβαθμφνβδζε, δ ιμνθή

ημο Ιδζμφ δεκ είκαζ άροπμ οθζηυ, ζημκ πυκμ ημο ηαζ ζημ απμβμδηεοηζηυ αθέιια ημο

απεζημκίγεηαζ μθυηθδνδ δ Ακενςπυηδηα, πμο αβςκζά, εθίαεηαζ βζα ηα δεζκά ηδξ. Σδκ

ιμνθή ημο Θεακενχπμο ηδκ πανμοζζάγεζ ιμκίιςξ ηναβζηή ηαζ ζημ πνυζςπμ Αοημφ

απεζημκίγμκηαζ υθδ δ εθίρδ ηαζ δ αβςκία ηδξ ακενςπυηδηαξ βζα ηα δεζκά ηδξ. Σέθμξ

ηα πνχιαηα πμο πνδζζιμπμζεί είκαζ εηεαιαςηζηά ηαζ πανμοζζάγμοκ ακηζεέζεζξ.

ηα αβαπδιέκα ημο εέιαηαακήηεζ δ Πακαβία ζε δζάθμνεξ ζηζβιέξ ηδξ γςήξ ηδξ. «Η

Πανεέκα ιε ημ εείμ ανέθμξ» 1597-99, «Η Αβία Οζημβέκεζα ηαζ δ Μανία δ

Μαβδαθδκή» 1590-95, «Η Πεκηδημζηή» 1596-1600, δ «Άζπζθδ φθθδρδ» 1607-

1613, είκαζ απυ ηα ακηζπνμζςπεοηζηυηενα ηαζ ζηα πενζζζυηενα δΠακαβία

απεζημκίγεηαζ ιε έκημκα εθζιιέκμ αθέιια, απυιαηνμ ηαζ ζε άθθεξ πενζπηχζεζξ

αβςκζχδεξ βζα ηδκ ηφπδ ημο Τζμφ Σδξ. Αθθά δ Πακαβία ιε ηδκ απανάιζθθδ

εηθναζηζηυηδηα ηαζ ηδκ ηναβζηυηδηά ηδξ βίκεηαζ πνυζςπμ-ζφιαμθμ ζηα ιάηζα ημο

εεαηή, αθμφ εηθνάγεζ ηδκ ααεζά αβάπδ ηαζ αζχκζα αβςκία ηδξ Μδηέναξ, ηδξ ηάεε

ιδηέναξ.

Ο Θεμημηυπμοθμξ δζαπχνζζε ηδκ ηαθθζηεπκζηή ημο έιπκεοζδ ηαζ δδιζμονβία απυ

υθεξ ηζξ πμθέξ, αθμφ δφζημθα ιπμνεί κα εκηάλεζ ηακείξ ημ Θεμημηυπμοθμ ζε ιζα

απυ αοηέξ. ηα ένβα ημο εα ανεζ ηακείξ ηδ αογακηζκή πανάδμζδ αδζαθμνχκηαξ βζα

ημ θοζζηυ πχνμ ηαζ ηζξ ακαθμβίεξ ηςκ πνμζχπςκ, εα ανεζ ακαβεκκδζζαηά ζημζπεία

ηαζ επίδναζδ απυ ημ ιακζενζζιυ. Καζ απυ αοηά υθα υιςξ δζαθμνμπμζήεδηε,

ακηζηάζζμκηαξ ηδκ ακηίεεζδ ηαζ ημ απνμζδυηδημ ημο ιακζενζζιμφ απέκακηζ ζημκ

μνεμθμβζζιυ ηδξ Ακαβέκκδζδξ. Οφηε, υιςξ, ηαζ ημ ιακζενζζιυ εθάνιμζε, αθμφ μζ

Page 8: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

40

δζηέξ ημο ηαθθζηεπκζηέξ ιμνθέξ ήηακ βκςζηά πνυζςπα, Άβζμζ, πνυζςπα ηδξ

Καζκήξ Γζαεήηδξ, άκενςπμζ οπανηημί ηαζ υπζ θακηαζηζηέξ ιμνθέξ, πμο επέααθθε

δ ηεπκμηνμπία αοηή.

Ο Γμιήκζημξ δεκ οπήνλε ιυκμ ελαζνεηζηυξ γςβνάθμξ, αθθά ηαζ ανπζηέηημκαξ ηαζ

βθφπηδξ. Ωξ ανπζηέηημκαξ ζπεδίαζε ηα εζημκμζηάζζα ηςκ μπμίςκ ακέθααε ηδ

δζαηυζιδζδ ιε βθοπηά ηαζ γςβναθζημφξ πίκαηεξ. ημ ηεομθοθάηζμ ηδξ

Μδηνυπμθδξ ημο Σμθέδμ ζχγεηαζ ημ πμθφπνςιμ ζήιενα ζφιπθεβια:Η Πακαβία

ηαζ ηέζζενζξ άββεθμζ θένκμοκ ηα άιθζα ζημκ Άβζμ Ιθδεθυκζμ.πμοδαζυηενμ είκαζ

ημ εζημκμζηάζζμ ηδξ Ιθζέζηαξ ιε ηα αβάθιαηα ηδξ Δθπίδαξ, ηδξ Πίζηδξ, ημο

πνμθήηδ Ηζαΐα ηαζ ημο οιεχκ. Σμ 1611 θζθμηέπκδζε ημ Κεκμηάθζμ ηδξ

ααζίθζζζαξ Μανβανίηαξ.

ημ Σμθέδμ μ Γμιίκζημξ Θεμημηυπμοθμξ εα ζοκδεεεί ιε πμθθμφξ ανζζημηνάηεξ,

ζμθμφξ, ζηναηζςηζημφξ, πμθζηζημφξ ηαζ εα θζθμηεπκήζεζ ηα πμνηνέηα ημοξ.

Σαοηυπνμκα, απμηηά ηαζ εενιμφξ εαοιαζηέξ απυ ημκ πμθζηζηυ, ηαθθζηεπκζηυ ηαζ

πκεοιαηζηυ πχνμ, υπςξ ημκ ηανδζκάθζμ Γημοεαάνα, ημ βθφπηδΠμιπέζμΛευκζ, ημ

ζηναηζςηζηυ ΥμοθζάκΡμιένμ, ημκ πμζδηή ηαζ νήημνα Πανααζείκζμ. Ο ηεθεοηαίμξ

ιάθζζηα, ημο έπεζ αθζενχζεζ ηέζζενα ζοκμθζηά ζμκέηα, ζδζαίηενα εβηςιζαζηζηά βζα

ημ πνυζςπμ ημο «Έιιελα ηνπ Τνιέδν». Δπίζδξ, ζοκδέεδηε θζθζηά ηαζ ιε πμθθμφξ

Έθθδκεξ, ηονίςξ Κνδηζημφξ, αθθά ηαζ απυ άθθα πνχδκ Βεκεημηναημφιεκα ιένδ

ηδξ Δθθάδαξ, μζ μπμίμζ είπακ θηάζεζ ζηδκ Ιζπακία, ιεηά ηδκ ήηηα ηςκ Βεκεηχκ ζηδ

καοιαπία ημο Νααανίκμο ηαζ ηδκ επζηνάηδζδ ηςκ Σμφνηςκ.

Ο Γηνέημ, υπςξ πνμακαθένεδηε, δεκ ακήηεζ ζε ηαιία πμθή, δε ιζιήεδηε,

ακηίεεηα ζηάεδηε πνυηοπμ ιίιδζδξ βζα ημοξ ιαεδηέξ ημο, υπςξ ημ βζμ ημο ή ημ

γςβνάθμ Λμοίξ Σνζζηάκ. Δπζπθέμκ, εα ιπμνμφζε κα ζζπονζζηεί ηακείξ, πςξ ιε ηζξ

ηαζκμημιίεξ ηαζ ημκ ζδζαίηενμ ηνυπμ πμο πναβιαηεφηδηε ηζξ ιμνθέξ ηαζ ηα

πνχιαηα, ηαεχξ ηαζ ηδκ ηίκδζδ ηςκ πνμζχπςκ ζημ πχνμ, οπήνλε μ πνυδνμιμξ

ημο ελπνεζζμκζζιμφ , ιεηααάθθμκηαξ ηδκ Σέπκδ απυ ζηαηζηή απεζηυκζζδ ζε

ελςηενζηή έηθναζδ ζοκαζζεδιάηςκ ηαζ ιεηαθοζζηχκ ακδζοπζχκ.

Ο Θεμημηυπμοθμξ μδήβδζε ηδ δζηή ημο πνμζςπζηή ενιδκεία ηδξ ηέπκδξ ηδξ

γςβναθζηήξ ζηδ θμβζηή ηδξ ηαηάθδλδ, απμιαηνοζιέκμξ υζμ ημ δοκαηυκ

πενζζζυηενμ απυ ηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ ηδκ παναηήνδζδ ηςκ άιεζςκ

θαζκμιέκςκ. Η ηέπκδ ημο πνμηάθεζε ακηζδνάζεζξ εαοιαζιμφ θυβς ηδξ

Page 9: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

41

πνςημηοπίαξ ηςκ επζθμβχκ ημο ηυζμ βζα ηζξ γςβναθζηέξ παναζηάζεζξ υζμ ηαζ βζα

ημκ ζοιααηζηυ ζπεδζαζιυ ζζπακζηχκ ηνζπηφπςκ, πμο είπακ ηονίςξ αθδβδιαηζηυ

παναηηήνα. Μέζα ηδξ ζοκδοάγμκηαζ ικήιεξ απυ ηδκ ιεζαζςκζηή εζημκμβναθία

πμο πενζέπεζ ζημζπεία ιακζενζζηή, αογακηζκά ηαζ ακαβεκκδζζαηά, υθα πνςιαηζηά

δμζιέκα ιε απανάιζθθδ ηέπκδ.

Ο Θεμημηυπμοθμξ ιε ημ ένβμ ημο, αθήκεζ αθθεπάθθδθα ηδκ εκηφπςζδ πςξ πέναζε ηζ

έγδζε ζημκ ηυζιμ αοηυ ιε ηδ ζοκείδδζδ ηαζ ηδ ιμκαλζά εκυξ λέκμο, αθμζζςιέκμο

ζημ αζχκζμ, ζημκ μονακυ. …Όθμζ μζ πίκαηεξ είκαζ πθδιιονζζιέκμζ απυ μονακυ. Γεκ

πνυηεζηαζ ιμκάπα βζα ηα ζφκκεθα ημοξ, πμο αεζηίκδηα, αβνζειέκα, ημθπχκμκηαζ

αδζάημπα ζακ ηφιαηα παθθάγμκηαξ. Δίκαζ ηαζ βζα ηα ηοιαημεζδή εκδφιαηα, βζα ηα

αθθυημζια πνυζςπα, βζα ηα πένζα πμο έπαζακ ημ αάνμξ ηδξ φθδξ ηζ απυπηδζακ ηδκ

ιεηαθοζζηή εοβθςηηία ηδξ ροπήξ, βζα ηα έηεαιαα, βειάηα θάιρεζξ ιεβαθςιέκα

ιάηζα, βζα ηα οπενααηζηά εηείκα ημπία.

Τπάνπεζ ζημ ένβμ ημο Θεμημηυπμοθμο ηαζ ιζα ηνίηδ, ιοζηζηή δζάζηαζδ. Όπζ ιυκμ δ

Ακαημθή ιε ηδ αογακηζκή απάεεζα ηαζ ιε ηδκ άνκδζδ ημο ηοπαίμο ηαζ ημο πεκζπνμφ

ζηδ εειαημβναθία ηδξ. Όπζ ιυκμ δ Γφζδ ιε ηα πενίπαεα πνχιαηα ηδξ. Τπάνπεζ ιζα

πνμζςπζηή ιεηαθοζζηή αεααζυηδηα, ιζα αβςκζχδδξ, δζανηήξ γφιςζδ ηδξ εζςηενζηήξ

γςήξ ιε ηα εβηυζιζα δζα ιέζμο ηδξ ηέπκδξ. Δίκαζ έκα θαζκυιεκμ ιμκαδζηυ, ημ ένβμ

ημο Θεμημηυπμοθμο, βζα κα εοιίγεζ αζχκζα ηδκ αβςκία ημο ακενχπμο ηαζ βζα κα ημκ

εκεαννφκεζ πςξ ιπμνεί κα κζηάεζ ηα οθζηά, βζα κα ημο απμηαθοθεμφκ, φζηενα απυ

δμηζιαζίεξ ηαζ μδφκεξ, ηα πκεοιαηζηά.

Η ηέπκδ ημο Θεμημηυπμοθμο ήηακ ανηεηά πνμζςπζηή ηαζ αοηυκμιδ, έηζζ χζηε κα

ιδκ εοκμδεεί δ «ζοκέπεζά» ηδξ, εκχ ηαεμνζζηζηυ νυθμ ζε αοηυ δζαδναιάηζζε ηαζ δ

κέα ιπανυη ηεπκμηνμπία πμο εηηυπζζε ημκ ιακζενζζιυ ημο 16μο αζχκα, ιε

απμηέθεζια ημ ένβμ ημο Θεμημηυπμοθμο κα είκαζ εθάπζζηα βκςζηυ ηαηά ηδκ πενίμδμ

ημο ιπανυη. ηδ δζάνηεζα ημο 17μο αζχκα, ιε ηδκ άκεζζδ ημο ηθαζζηζζιμφ, ηαζ ζηζξ

ανπέξ ημο 18μο, μζ πίκαηέξ ημο εεςνμφκηακ «οπεναμθζημί» ηαζ «επζηδδεοιέκμζ», εκχ

δ εηηεκηνζηυηδηά ημο ζοπκά ηαοηίζηδηε ιε εκδεπυιεκδ «παναθνμζφκδ». Ανβυηενα,

ηαηά ηδκ πενίμδμ ημο νμιακηζζιμφ, ηα ένβα ημο επακελεηάζηδηακ.

οκμπηζηά δ γςβναθζηή ημο παναηηδνίγεηαζ απυ ορδθή πκεοιαηζηυηδηα ηαζ

ακηαπμηνίκεηαζ ζημκ ενδζηεοηζηυ ηδξ νυθμ. Οζ ενδζηεοηζηέξ ηαζ θζθμζμθζηέξ ημο

Page 10: τεχνοτροπικές αρχές του δομήνικου θεοτοκόπουλου

42

ακηζθήρεζξ ακηακαηθχκηαζ ζοπκά ζηα ένβα ημο ιε ααεζά εζςηενζηυηδηα ηαζ έκημκμ

ημ ζοιαμθζηυ ζημζπείμ. Καζ ακ επζδζχηαιε κα αάθμοιε ζημ ένβμ ημο Γμιήκζημο

Θεμημηυπμοθμο έκα ηίηθμ, αοηυξ πμο εα ημο άνιμγε είκαζ: «ιεηαλφ μονακμφ ηαζ

βδξ».