Η ΕΛΛΑΔΑ μας

Με ….. χρώμα και ρυθμό

Κείμενα Ν. λογοτεχνίας Β΄ γυμν.

Στοιχεία

Ελληνικής φύσης

στο έργο του ΕΛΥΤΗ

Ε Λ Υ Τ Η Σ

Οδυσσέα Ελύτη, Ο Ήλιος ο ηλιάτορας(απόσπασμα)

Όμορφη και παράξενη πατρίδα Ωσάν αυτή που μου 'λαχε δεν είδα

Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτάΣτήνει στη γη καράβι κήπο στα νερά

Κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται Μένει στους πέντε

δρόμους αντρειεύεταιΚάνει να πάρει πέτρα τηνε παρατά

Κάνει να τη σκαλίσει βγάνει θάματαΜπαίνει σ' ένα βαρκάκι πιάνει ωκεανούς

Ξεσηκωμούς γυρεύει θέλει τύραννουςΠέντε μεγάλους βγάνει πάνω τους βαρεί

Να λείψουν απ' τη μέση τούς δοξολογεί.

[πηγή: Οδυσσέας Ελύτης, Ο Ήλιος, ο ηλιάτορας, Ίκαρος, Αθήνα 1996, σ. 22]

ΛΥΤΡΑΣ Ν.

Φάρος, π.1925-1927 Λάδι σεμουσαμά , 52 x 42 εκ. Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη , Αρ. έργου: Κ.636

ΛΥΤΡΑΣ Ν.

Χωράφι με στάχυα, 1920 Λάδι σε μουσαμά , 40 x 43 εκ. Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη , Αρ. έργου: Κ.672

ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ (1959)Η ΓΕΝΕΣΙΣΣΤΗΝ ΑΡΧΗ το φωςΚαι η ώρα η πρώτη

που τα χείλη ακόμη στον πηλόδοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμουΑίμα πράσινο και βολβοί στη γη χρυσοίΠανωραία στον ύπνο της άπλωσε και η θάλασσα γάζες αιθέρος τις αλεύκαντες

κάτω απ' τις χαρουπιές και τους μεγάλους όρθιους φοίνικες

ΤΑ ΠΑΘΗ

Α'

Ιδού εγώ λοιπόνο πλασμένος για τις μικρές Κόρες και τα νησιά του Αιγαίου·

ο εραστής του σκιρτήματος των ζαρκαδιώνκαι μύστης των φύλλων της ελιάς·

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Διαβάζοντας τα μάρμαρα

Δρασκελίζοντας* αμπέλια θάλασσες Σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα* ψάρι που γλιστρά

Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει* Τη ζωντανή

στεριά που ο πόθος χαίρεταιΝ' ανοίγει.

Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του

ανέμου Οι λεμονιές αρδεύουνε* τη γύρη της

καλοκαιριάςΤα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά

μου Φεύγω με μια ματιά

Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται

Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς.

ΜΑΛΕΑΣ Κ/ΝΟΣ

ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΜΑΛΕΑΣ Κ/ΝΟΣ

ΘΕΡΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Γ. Σ Ε Φ Ε Ρ Η Σ

Κύρια στοιχεία της ποίησης του ΣΕΦΕΡΗ

Γ. ΣΕΦΕΡΗ ΑΡΝΗΣΗΣτο περιγιάλι το κρυφό

κι άσπρο σαν περιστέρι Με τι καρδιά, με τι πνοή

διψάσαμε το μεσημέρι, τι πόθους και τι πάθος

μα το νερό γλυφό. πήραμε τη ζωή μας' λάθος

Πάνω στην άμμο την ξανθή Κι αλλάξαμε ζωή.

γράψαμε τ' όνομά της'

ωραία που φύσηξε ο μπάτης

και σβήστηκε η γραφή.

Γιώργου Σεφέρη, «[Ο τόπος μας είναι κλειστός]», Ι', Μυθιστόρημα (απόσπασμα)

Ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα. Δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές, μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές, που ηχούν και πού

τις προσκυνούμε. Ήχος στεκάμενος κούφιος, ίδιος με τη μοναξιά μας ίδιος με την αγάπη μας, ίδιος με τα σώματά μας. Μας φαίνεται παράξενο που κάποτε μπορέσαμε να χτί-

σουμετα σπίτια τα καλύβια και τις στάνες μας. Κι οι γάμοι μας, τα δροσερά στεφάνια και τα δάχτυλα γίνουνται αινίγματα ανεξήγητα για την ψυχή μας. Πώς γεννήθηκαν πώς δυναμώσανε τα παιδιά μας; Ο τόπος μας είναι κλειστός. Τον κλείνουν οι δυο μαύρες Συμπληγάδες. Στα λιμάνιατην Κυριακή σαν κατεβούμε ν' ανασάνουμε βλέπουμε να φωτίζουνται στο ηλιόγερμα σπασμένα ξύλα από ταξίδια που δεν τέλειωσαν σώματα που δεν ξέρουν πια πώς ν' αγαπήσουν.

O γυρισμός του ξενιτεμένου

Σεφέρης Γιώργος (απόσπασμα)- Παλιέ μου φίλε τί γυρεύεις;χρόνια ξενιτεμένος ήρθεςμε εικόνες που έχεις αναθρέψεικάτω από ξένους ουρανούςμακριά απ' τον τόπο το δικό σου.

― Γυρεύω τον παλιό μου κήπο·τα δέντρα μού έρχουνται ώς τη μέσηκι οι λόφοι μοιάζουν με πεζούλιακι όμως σαν ήμουνα παιδίέπαιζα πάνω στο χορτάρικάτω από τους μεγάλους ίσκιουςκι έτρεχα πάνω σε πλαγιέςώρα πολλή λαχανιασμένος.

― Παλιέ μου φίλε ξεκουράσουσιγά-σιγά θα συνηθίσεις·θ' ανηφορίσουμε μαζίστα γνώριμά σου μονοπάτιαθα ξαποστάσουμε μαζίκάτω απ' το θόλο των πλατάνωνσιγά-σιγά θα 'ρθούν κοντά σουτο περιβόλι κι οι πλαγιές σου.

Αστεριάδης Αγήνωρ

Μετέωρα

Αστεριάδης Αγήνωρ

Πειραιάς Αστεριάδης Αγήνωρ

Ανθοπωλείο

Κ. Π. Κ Α Β Α Φ Η Σ

Η Φύση στον Καβάφη

ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΡΩΪΟΥ

Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ' εγώ την φύσι λίγο. Θάλασσα του πρωϊού κι ανέφελου ουρανού λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη όλα ωραία και μεγάλα φωτισμένα.

Κ.Π. Καβάφης

Βροχή (απόσπ. )

έχει λιγνά δυο δένδραμικρό ένα περιβόλι·και κάμνει εκεί της εξοχήςμια παρωδία το νερό —μπαίνοντας σε κλωνάριαοπού δεν έχουν μυστικά·ποτίζοντας τες ρίζεςπου έχουν ασθενικό χυμό·τρέχοντας εις το φύλλωμαπου με κλωστές δεμένοπεζό και μελαγχολικόκρεμνά στα παραθύρια·και πλένοντας καχεκτικάφυτά που μες σε γλάστρεςτα ’στησ’ αράδα-αράδαμια φρόνιμη νοικοκυρά…….

Κ .Π. Καβάφης

Γ. ΡΙΤΣΟΣ

Η Ελλάδα

μέσα από τα μάτια του

ΡΙΤΣΟΥ

Γ. ΡΙΤΣΟΣ

Ο τόπος μας

Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας —φτωχικά, μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα. Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στ' αλέτρικαπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα

τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες*. Οι μέρες μαςπαίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες.Κάτω απ' τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο.Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.Πώς έγινε και μ' ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε

το σπίτι μας και τη ζωή μας; Πάνω στ' ανώφλιαείναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ' τα κεριά του Πάσχα —μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοιγυρίζοντας απ' την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόποςμε υπομονή και περηφάνεια. Κάθε νύχτα απ' το ξερό πηγάδι

βγαίνουν τ' αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.

Γιάννη Ρίτσου

«Το Εμβατήριο του ωκεανού»

ΘΑΛΑΣΣΑ θάλασσαστο νου στην ψυχή και στις φλέβες μας θάλασσα.

Είδαμε τα πλοία να φέρνουν τις μυθικές χώρεςεδώ στην ξανθή αμμουδιάόπου αργοπορούν οι βραδινοί οδοιπόροι.Ντύσαμε τις παιδικές αγάπες μας με νωπά φύκια.Προσφέραμε στους θεούς της ακρογιαλιάςόστρακα στιλπνά και βότσαλα.

ΜΑΛΕΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

Ελιές

ΜΑΛΕΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

Δελφοί