Upload
armine-p87
View
171
Download
8
Embed Size (px)
Citation preview
Նրբազգաց մարդիկ կարողեն լքել դալիճը
ՏԱՐԱՆՏՈՒԼկամ
ՄՈՐՄՀեղինակ Գրիգորի Մարտիրոսյան
Դեկտեմբեր 2014 թ., Երևան
Անվան ծագում
Նկարագրություն
Բնութագրություն
Բնակավայր
Սնունդ
Ընկերներ և թշնամիներ
Կյանքի շրջափուլեր
Ասում են, թե
անվանումը կապված է իտալականՏարանտինո քաղաքի հետ:
Կամ
Իտալիայում կարծում էին, որ այդ սարդիխայթոցի հետևանքով առաջացած սառըքրտինքից և թուլության զգացողությունիցկարելի է ազատվել միայն «Տարանտելլա»
աշխույժ պարը պարելով
Մորմը սարդ է, սովորաբար գորշկամ մուգ դարչնագույն:
Մարմինը պատած էմազմզուկներով:
Խոշոր է, ունի 2.5 սմ տրամագծովմարմին, թաթերի բացվածքըկարող է անցնել 8 սմ-ը:
Թունավոր է:
Հատվածոտանի սարդ է:
Պատկանում է գայլասարդերիընտանիքին;
Պետք չէ խառնել թռչնակերսարդերի հետ:
Երկթոք սարդ է:
Մազմզուկները այրող են:
Որսացանց չի գործում:
Գլուխը եռանկյուն է:
Փորի մորթը ձվաձև է:
Փորի մորթը վերջանում էսարդոստայնային«գործարանով»:
Բերանը փոքր է, միայն ներծծելուհամար:
Ունի 8 աչք երկու շարքով,
ինչի շնորհիվ ունի 300 աստիճանտեսածիր:
Ունի 4 զույգ ուժեղ թաթեր, որոնքվերջանում են ներքաշվողճանկիկներով;
Բերանի կողքին ունի մեկ զույգթունավոր շոշափուկներ:
Ապրում էկիսաանապատներում;
և անապատներում,
գետահովիտներում;
Հայաստանում՝
Արաքսի հովտում և
Արարատյան դաշտավայրում;
Մինչև 60 սմ խորությամբգետնափոր բներում՝որջիկներում,
ջրի հարևանությամբ;
Ձմռանը մուտքը պատում էգործած սարդոստայնայինկափարիչով:
Որջիկի հետ «կապված է»
սարդոստիկով: Եթե շատ էհեռանում, կորում է և ստիպվածէ լինում նոր բույն փորել:
Ցերեկը քնում է բնում, գիշերըդուրս է գալիս որսի:
Բնից դուրս դարանում է, հարձակվում, խայթում, կաթվածում և տանում իրորջիկը.
թրթուրներին
բզեզներին
ծղրիդներին
խավարասերներին
Այսպիսով, ոչնչացնում էվնասատու միջատներին:
Կարող է հարձակվել մողեսների,
կարիճների կամ դաշտամկներիվրա:
Խմում է ջուր:
Բավականին տարածված էմորմին պահել տանը, հատուկտեռարիումներում, մարդիկուսումնասիրում են այդ սարդիպահվածքը և կարողանում ենընկերանալ տարանտուլի հետ;
Բնության մեջ մորմը կարող էընկերանալ, այսինքն չվնասել, դոդոշին, որը ուտում էմրջյուններին, որոնք վնասատուեն սարդի ապագա սերնդիհամար, քանի որ ոչնչացնում ենսարդի դրած ձվերը:
Ամենավտնգավոր թշնամին pepsis-ն է՝այսպես կոչված «տարանտուլային շահենը»
կամ «ճանապարհային կրետը», որը որսում էմորմին, հարձակվում և խայթում:
Հարձակվում են նաև
կարիՃները,
կարող է ուտել
վարանը,
թույնից չեն վախենում
ոչխարները
հանգիստ ուտում են մորմերին:
Աֆրիկյան երկրներումերեխաները մորմի բնի մուտքըփայտիկով «խառնելով» դուրսեն հանում մորմին, բռնումթաթերից, ծալելով նրանք դեպիհետ, կապում ծալած տերևի մեջ, խարույկի վրա խորովում ևուտում:
Ձմռանը էգը քնում է բնում:
Գարնանը դուրս է գալիս ևտաքացնում է փորի մորթը՝ արևիտակ՝ գլխով դեպի որջիկը մնալով:
Փակում է որջիկի մուտքըսարդոստայնով:
Սարքում է բոժոժ սարդոստայնից;
Ձվադրում է սարդոստայնի բոժոժիմեջ 200-ից 700 ձու:
Բոժոժ էգը ման է տալիս իր հետ գորտնուկների վրակպցրած:
Մորմի կյանքի փուլերը պայմանավորված ենմազափոխման քանակով:
Գարնանը բոժոժում սարդերը դուրս են գալիսձվերից :
Առաջին մազափոխումը տեղի է ունենում բոժոժիմեջ:
Ամառվա սկզբին սարդերը դուրս են գալիս բոժոժից:
Տեղափոխվում են և որոշ ժամանակ մնում մորմեջքին:
Մայրը ջուր է խմում, իր հետ ջուր են խմումնորածին սարդերը մոր մեջքին նստած:
Այնուհետև, մայրը պտույտ է կատարում100-150 մ. շրջանագծով և աստիճանաբար
«շպրտում է» ձագերին, տարածելով նրանցշրջապատի մեջ:
Մինչ ձմեռ սարդերը ևս մի քանի անգամմազափոխում են ունենում:
Ամեն մազափոխումից հետո մեծանալու ևհասունանալու նոր փուլ են անցնում;
Այսպիսով՝ կյանքի մեկ ցիկլը 1 տարի է տևում;
Սակայն մորմերի կյանքի տևողությունը կարող էավարտվել այդ մեկ տարով, ինչպես նաևկարող է տևել մինչև 20 տարի:
Այսպիսով, սրանք են մորմի կյանքի փուլերը՝
1. ՁՈՒ բոժոժի մեջ:
2. Ձվից դուրս եկած ՍԱՐԴ ԲՈԺՈԺՈՒՄ:
3. Առաջին ՄԱԶԱՓՈԽՈՒՄ ԲՈԺՈԺԻ ՄԵՋ՝ աճ:
4. ՍԱՐԴԵՐ բոժոժից դուրս՝ ՄՈՐ ՄԵՋՔԻՆ:
5. ՍԱՐԴԵՐ ինքնուրույն կյանքով առանց մորխնամքի:
6. ՄԻ ՔԱՆԻ ՄԱԶԱՓՈԽՈՒՄ և աճ / զարգացում:
7. ՀԱՍՈՒՆ ՍԱՐԴ:
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ