Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣΟ ΠΙΟ ΞΑΚΟΤΣΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ

ΣΟΝ ΚΟΜΟ

Παρθενών (447-432 πΧ)

bull Ο μεγάλοσ ναόσ τθσ Ακθνάσ Παρκζνου τθσ προςτάτιδοσ τθσ Ακινασ δεςπόηει ςτθν κορυφι του λόφου τθσ Ακροπόλεωσ Αρχικά ονομαηόταν laquoεκατόμπεδοσ νεϊσraquo (είχε μικοσ 100 αττικϊν ποδϊν) ι απλϊσ laquoνεϊσraquo (570-566 πΧ) ο όροσ lsquoεκατόμπεδοσrsquo αναφερόταν κυρίωσ ςτο κεντρικό τμιμα του ναοφ όπου βριςκόταν το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου γιrsquo αυτό και ο ναόσ απεκαλείτο επίςθσ laquoΠαρκενϊνraquo (οίκοσ τθσ Παρκζνου) Από τα χρόνια του Δθμοςκζνουσ και εξισ θ ονομαςία laquoΠαρκενϊνraquo διλωνε ολόκλθρο το ναϊκό οικοδόμθμα

bull Ήδθ μετά τθ νίκθ επί των Περςϊν ςτο Μαρακϊνα το 490 πΧ είχε αρχίςει θ ανζγερςθ ενόσ μεγάλου εξάςτυλου ναοφ προσ τιμιν τθσ κεάσ του λεγόμενου Προ-Παρκενϊνοσ ο οποίοσ ζμεινε θμιτελισ και κατεδαφίςκθκε από τουσ Πζρςεσ Μερικοί μελετθτζσ υποςτθρίηουν ότι του Προ-Παρκενϊνοσ προχπιρξε μζςα ςτον 6ο αι πΧ ζνασ πϊρινοσ Πρωταρχικόσ ναόσ ο ldquoUrparthenonrdquo ι laquoπαπποφσ του Παρκενϊνοσraquo όμωσ κάποια από τα λείψανα που του ζχουν αποδοκεί ίςωσ να ανικαν ςτον παρακείμενο laquoαρχαίο νεϊraquo τθσ Ακθνάσ Σα αετϊματα ιταν καμωμζνα από παριανό μάρμαρο ςτο δυτικό λιοντάρια επιτίκενται ςε ταφρο ενϊ ςτο ανατολικό εικονιηόταν το προςφιλζσ ςτουσ Ακθναίουσ κζμα τθσ Γιγαντομαχίασ

bull Ο Παρκενϊν ιταν το πρϊτο και το πιο ςθμαντικό από τα κτίρια που ανοικοδόμθςαν οι Ακθναίοι ζπειτα από τισ καταςτρεπτικζσ ςυνζπειεσ τθσ περςικισ ειςβολισ του 480 πΧ ςτθν Ακινα και αποτζλεςε το ςυμβολικό και ουςιαςτικό επίκεντρο του μεγαλεπιβολου οικοδομικοφ προγράμματοσ που εφαρμόςκθκε ςτθν πόλθ με πρωτοβουλία του Περικλζουσ Η οικοδόμθςθ του ναοφ ξεκίνθςε το 447 πΧ από τουσ αρχιτζκτονεσ Ικτίνο και Καλλικράτθ υπό τθ γενικι εποπτεία του Φειδίου Ο ναόσ με το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ εγκαινιάςκθκε εννζα χρόνια αργότερα το 448 πΧ ενϊ οι εργαςίεσ ςτον γλυπτό διάκοςμο ςυνεχίςτθκαν ζωσ το 432 πΧ Ο Παρκενϊν ιταν καταςκευαςμζνοσ εξ ολοκλιρου από λευκό πεντελικό μάρμαρο με κεμελίωςθ από πωρόλικο και ξφλινθ οροφι με μαρμάρινθ ςτζγθ Είναι δωρικόσ περίπτεροσ διπλόσ laquoεν παραςτάςιraquo αμφιπρόςτυλοσ ναόσ με περιμετρικι κιονοςτοιχία 8x17 κιόνων (μικοσ πλάτοσ = 9 4 φψοσ πλάτοσ = 4 9)

Στο εςωτερικό του κεντρικοφ ναοφ του Παρθενώνα

bull το βάκοσ του ςθκοφ όπου ζμπαινε κανείσ μζςω εξαιρετικά κοςμθμζνθσ μεγάλθσ κφρασ ςτεγαηόταν το λατρευτικό χρυςελεφάντινο άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου το οποίο πακτωνόταν ςε οπι ςτο κζντρο του χϊρου τα χρόνια του Παυςανίουβριςκόταν μπροςτά από το άγαλμα δεξαμενι νεροφ θ οποία μάλλον προςτζκθκε ςε μεταγενζςτερθ φάςθ φςτερα από πυρκαγιά προκειμζνου να διατθριςει τα κατάλλθλα ποςοςτά υγραςίασ για τθν ςυντιρθςθ του ελεφαντοςτοφ θμάδια επιςκευισ του ναοφ εντοπίηονται τον 2ο ι τον 4ο αι μΧ γ) τον κλειςτό με δρφφρακταοπιςκόδομο ωσ προζκταςθ του οποίου μπορεί να νοθκεί ο οπιςκόναοσ ο οποίοσ δεν επικοινωνοφςε με τον κυρίωσ ναό Εκεί φυλάςςονταν τα χριματα του ςυμμαχικοφ ταμείου τθσ Αϋ Ακθναϊκισ ι Δθλιακισ υμμαχίασ τα τελετουργικά ςκεφθ για τθ λατρεία τθσ Ακθνάσ κακϊσ και πλθκϊρα ανακθμάτων και πολφτιμων υλικϊν μζροσ των οποίων εκποιικθκαν ςτισ δφςκολεσ ϊρεσ του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου πολλά εξ αυτϊν αντικαταςτάκθκαν αργότερα επί Λυκοφργου (γϋ τρίτο 4ου αι πΧ) Σζλοσ ςτο βόρειο πτερό υπιρχε ναΐςκοσ ςε ςχιμα απλοφ οίκου που φιλοξενοφςε κάποιο παλιό ξόανο (ίςωσ το Παλλάδιο δθλ το ξόανο τθσ Ακθνάσ που είχε μεταφερκεί από τθν Σροία ςτθν Ακινα και εικονίηεται ςε μία από τισ μετόπεσ του ναοφ) λίγα μζτρα ανατολικϊτερα υπιρχε και ο βωμόσ του ξοάνου το ςτρϊμα τθσ περίκλειασ επίχωςθσςτα νότια του Παρκενϊνοσ βρζκθκαν τα κεμζλια ενόσ άλλου πρόχειρου κτίςματοσ ορκογωνίου ςχιματοσ (4476 πΧ) που χωριηόταν με διάδρομο ςε δφο δωμάτια και πικανόν να χρθςιμοποιικθκε ωσ εργαςτιριο που εξυπθρετοφςε τον ναό

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ

Παρθενών (447-432 πΧ)

bull Ο μεγάλοσ ναόσ τθσ Ακθνάσ Παρκζνου τθσ προςτάτιδοσ τθσ Ακινασ δεςπόηει ςτθν κορυφι του λόφου τθσ Ακροπόλεωσ Αρχικά ονομαηόταν laquoεκατόμπεδοσ νεϊσraquo (είχε μικοσ 100 αττικϊν ποδϊν) ι απλϊσ laquoνεϊσraquo (570-566 πΧ) ο όροσ lsquoεκατόμπεδοσrsquo αναφερόταν κυρίωσ ςτο κεντρικό τμιμα του ναοφ όπου βριςκόταν το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου γιrsquo αυτό και ο ναόσ απεκαλείτο επίςθσ laquoΠαρκενϊνraquo (οίκοσ τθσ Παρκζνου) Από τα χρόνια του Δθμοςκζνουσ και εξισ θ ονομαςία laquoΠαρκενϊνraquo διλωνε ολόκλθρο το ναϊκό οικοδόμθμα

bull Ήδθ μετά τθ νίκθ επί των Περςϊν ςτο Μαρακϊνα το 490 πΧ είχε αρχίςει θ ανζγερςθ ενόσ μεγάλου εξάςτυλου ναοφ προσ τιμιν τθσ κεάσ του λεγόμενου Προ-Παρκενϊνοσ ο οποίοσ ζμεινε θμιτελισ και κατεδαφίςκθκε από τουσ Πζρςεσ Μερικοί μελετθτζσ υποςτθρίηουν ότι του Προ-Παρκενϊνοσ προχπιρξε μζςα ςτον 6ο αι πΧ ζνασ πϊρινοσ Πρωταρχικόσ ναόσ ο ldquoUrparthenonrdquo ι laquoπαπποφσ του Παρκενϊνοσraquo όμωσ κάποια από τα λείψανα που του ζχουν αποδοκεί ίςωσ να ανικαν ςτον παρακείμενο laquoαρχαίο νεϊraquo τθσ Ακθνάσ Σα αετϊματα ιταν καμωμζνα από παριανό μάρμαρο ςτο δυτικό λιοντάρια επιτίκενται ςε ταφρο ενϊ ςτο ανατολικό εικονιηόταν το προςφιλζσ ςτουσ Ακθναίουσ κζμα τθσ Γιγαντομαχίασ

bull Ο Παρκενϊν ιταν το πρϊτο και το πιο ςθμαντικό από τα κτίρια που ανοικοδόμθςαν οι Ακθναίοι ζπειτα από τισ καταςτρεπτικζσ ςυνζπειεσ τθσ περςικισ ειςβολισ του 480 πΧ ςτθν Ακινα και αποτζλεςε το ςυμβολικό και ουςιαςτικό επίκεντρο του μεγαλεπιβολου οικοδομικοφ προγράμματοσ που εφαρμόςκθκε ςτθν πόλθ με πρωτοβουλία του Περικλζουσ Η οικοδόμθςθ του ναοφ ξεκίνθςε το 447 πΧ από τουσ αρχιτζκτονεσ Ικτίνο και Καλλικράτθ υπό τθ γενικι εποπτεία του Φειδίου Ο ναόσ με το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ εγκαινιάςκθκε εννζα χρόνια αργότερα το 448 πΧ ενϊ οι εργαςίεσ ςτον γλυπτό διάκοςμο ςυνεχίςτθκαν ζωσ το 432 πΧ Ο Παρκενϊν ιταν καταςκευαςμζνοσ εξ ολοκλιρου από λευκό πεντελικό μάρμαρο με κεμελίωςθ από πωρόλικο και ξφλινθ οροφι με μαρμάρινθ ςτζγθ Είναι δωρικόσ περίπτεροσ διπλόσ laquoεν παραςτάςιraquo αμφιπρόςτυλοσ ναόσ με περιμετρικι κιονοςτοιχία 8x17 κιόνων (μικοσ πλάτοσ = 9 4 φψοσ πλάτοσ = 4 9)

Στο εςωτερικό του κεντρικοφ ναοφ του Παρθενώνα

bull το βάκοσ του ςθκοφ όπου ζμπαινε κανείσ μζςω εξαιρετικά κοςμθμζνθσ μεγάλθσ κφρασ ςτεγαηόταν το λατρευτικό χρυςελεφάντινο άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου το οποίο πακτωνόταν ςε οπι ςτο κζντρο του χϊρου τα χρόνια του Παυςανίουβριςκόταν μπροςτά από το άγαλμα δεξαμενι νεροφ θ οποία μάλλον προςτζκθκε ςε μεταγενζςτερθ φάςθ φςτερα από πυρκαγιά προκειμζνου να διατθριςει τα κατάλλθλα ποςοςτά υγραςίασ για τθν ςυντιρθςθ του ελεφαντοςτοφ θμάδια επιςκευισ του ναοφ εντοπίηονται τον 2ο ι τον 4ο αι μΧ γ) τον κλειςτό με δρφφρακταοπιςκόδομο ωσ προζκταςθ του οποίου μπορεί να νοθκεί ο οπιςκόναοσ ο οποίοσ δεν επικοινωνοφςε με τον κυρίωσ ναό Εκεί φυλάςςονταν τα χριματα του ςυμμαχικοφ ταμείου τθσ Αϋ Ακθναϊκισ ι Δθλιακισ υμμαχίασ τα τελετουργικά ςκεφθ για τθ λατρεία τθσ Ακθνάσ κακϊσ και πλθκϊρα ανακθμάτων και πολφτιμων υλικϊν μζροσ των οποίων εκποιικθκαν ςτισ δφςκολεσ ϊρεσ του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου πολλά εξ αυτϊν αντικαταςτάκθκαν αργότερα επί Λυκοφργου (γϋ τρίτο 4ου αι πΧ) Σζλοσ ςτο βόρειο πτερό υπιρχε ναΐςκοσ ςε ςχιμα απλοφ οίκου που φιλοξενοφςε κάποιο παλιό ξόανο (ίςωσ το Παλλάδιο δθλ το ξόανο τθσ Ακθνάσ που είχε μεταφερκεί από τθν Σροία ςτθν Ακινα και εικονίηεται ςε μία από τισ μετόπεσ του ναοφ) λίγα μζτρα ανατολικϊτερα υπιρχε και ο βωμόσ του ξοάνου το ςτρϊμα τθσ περίκλειασ επίχωςθσςτα νότια του Παρκενϊνοσ βρζκθκαν τα κεμζλια ενόσ άλλου πρόχειρου κτίςματοσ ορκογωνίου ςχιματοσ (4476 πΧ) που χωριηόταν με διάδρομο ςε δφο δωμάτια και πικανόν να χρθςιμοποιικθκε ωσ εργαςτιριο που εξυπθρετοφςε τον ναό

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ

bull Ήδθ μετά τθ νίκθ επί των Περςϊν ςτο Μαρακϊνα το 490 πΧ είχε αρχίςει θ ανζγερςθ ενόσ μεγάλου εξάςτυλου ναοφ προσ τιμιν τθσ κεάσ του λεγόμενου Προ-Παρκενϊνοσ ο οποίοσ ζμεινε θμιτελισ και κατεδαφίςκθκε από τουσ Πζρςεσ Μερικοί μελετθτζσ υποςτθρίηουν ότι του Προ-Παρκενϊνοσ προχπιρξε μζςα ςτον 6ο αι πΧ ζνασ πϊρινοσ Πρωταρχικόσ ναόσ ο ldquoUrparthenonrdquo ι laquoπαπποφσ του Παρκενϊνοσraquo όμωσ κάποια από τα λείψανα που του ζχουν αποδοκεί ίςωσ να ανικαν ςτον παρακείμενο laquoαρχαίο νεϊraquo τθσ Ακθνάσ Σα αετϊματα ιταν καμωμζνα από παριανό μάρμαρο ςτο δυτικό λιοντάρια επιτίκενται ςε ταφρο ενϊ ςτο ανατολικό εικονιηόταν το προςφιλζσ ςτουσ Ακθναίουσ κζμα τθσ Γιγαντομαχίασ

bull Ο Παρκενϊν ιταν το πρϊτο και το πιο ςθμαντικό από τα κτίρια που ανοικοδόμθςαν οι Ακθναίοι ζπειτα από τισ καταςτρεπτικζσ ςυνζπειεσ τθσ περςικισ ειςβολισ του 480 πΧ ςτθν Ακινα και αποτζλεςε το ςυμβολικό και ουςιαςτικό επίκεντρο του μεγαλεπιβολου οικοδομικοφ προγράμματοσ που εφαρμόςκθκε ςτθν πόλθ με πρωτοβουλία του Περικλζουσ Η οικοδόμθςθ του ναοφ ξεκίνθςε το 447 πΧ από τουσ αρχιτζκτονεσ Ικτίνο και Καλλικράτθ υπό τθ γενικι εποπτεία του Φειδίου Ο ναόσ με το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ εγκαινιάςκθκε εννζα χρόνια αργότερα το 448 πΧ ενϊ οι εργαςίεσ ςτον γλυπτό διάκοςμο ςυνεχίςτθκαν ζωσ το 432 πΧ Ο Παρκενϊν ιταν καταςκευαςμζνοσ εξ ολοκλιρου από λευκό πεντελικό μάρμαρο με κεμελίωςθ από πωρόλικο και ξφλινθ οροφι με μαρμάρινθ ςτζγθ Είναι δωρικόσ περίπτεροσ διπλόσ laquoεν παραςτάςιraquo αμφιπρόςτυλοσ ναόσ με περιμετρικι κιονοςτοιχία 8x17 κιόνων (μικοσ πλάτοσ = 9 4 φψοσ πλάτοσ = 4 9)

Στο εςωτερικό του κεντρικοφ ναοφ του Παρθενώνα

bull το βάκοσ του ςθκοφ όπου ζμπαινε κανείσ μζςω εξαιρετικά κοςμθμζνθσ μεγάλθσ κφρασ ςτεγαηόταν το λατρευτικό χρυςελεφάντινο άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου το οποίο πακτωνόταν ςε οπι ςτο κζντρο του χϊρου τα χρόνια του Παυςανίουβριςκόταν μπροςτά από το άγαλμα δεξαμενι νεροφ θ οποία μάλλον προςτζκθκε ςε μεταγενζςτερθ φάςθ φςτερα από πυρκαγιά προκειμζνου να διατθριςει τα κατάλλθλα ποςοςτά υγραςίασ για τθν ςυντιρθςθ του ελεφαντοςτοφ θμάδια επιςκευισ του ναοφ εντοπίηονται τον 2ο ι τον 4ο αι μΧ γ) τον κλειςτό με δρφφρακταοπιςκόδομο ωσ προζκταςθ του οποίου μπορεί να νοθκεί ο οπιςκόναοσ ο οποίοσ δεν επικοινωνοφςε με τον κυρίωσ ναό Εκεί φυλάςςονταν τα χριματα του ςυμμαχικοφ ταμείου τθσ Αϋ Ακθναϊκισ ι Δθλιακισ υμμαχίασ τα τελετουργικά ςκεφθ για τθ λατρεία τθσ Ακθνάσ κακϊσ και πλθκϊρα ανακθμάτων και πολφτιμων υλικϊν μζροσ των οποίων εκποιικθκαν ςτισ δφςκολεσ ϊρεσ του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου πολλά εξ αυτϊν αντικαταςτάκθκαν αργότερα επί Λυκοφργου (γϋ τρίτο 4ου αι πΧ) Σζλοσ ςτο βόρειο πτερό υπιρχε ναΐςκοσ ςε ςχιμα απλοφ οίκου που φιλοξενοφςε κάποιο παλιό ξόανο (ίςωσ το Παλλάδιο δθλ το ξόανο τθσ Ακθνάσ που είχε μεταφερκεί από τθν Σροία ςτθν Ακινα και εικονίηεται ςε μία από τισ μετόπεσ του ναοφ) λίγα μζτρα ανατολικϊτερα υπιρχε και ο βωμόσ του ξοάνου το ςτρϊμα τθσ περίκλειασ επίχωςθσςτα νότια του Παρκενϊνοσ βρζκθκαν τα κεμζλια ενόσ άλλου πρόχειρου κτίςματοσ ορκογωνίου ςχιματοσ (4476 πΧ) που χωριηόταν με διάδρομο ςε δφο δωμάτια και πικανόν να χρθςιμοποιικθκε ωσ εργαςτιριο που εξυπθρετοφςε τον ναό

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ

bull Ο Παρκενϊν ιταν το πρϊτο και το πιο ςθμαντικό από τα κτίρια που ανοικοδόμθςαν οι Ακθναίοι ζπειτα από τισ καταςτρεπτικζσ ςυνζπειεσ τθσ περςικισ ειςβολισ του 480 πΧ ςτθν Ακινα και αποτζλεςε το ςυμβολικό και ουςιαςτικό επίκεντρο του μεγαλεπιβολου οικοδομικοφ προγράμματοσ που εφαρμόςκθκε ςτθν πόλθ με πρωτοβουλία του Περικλζουσ Η οικοδόμθςθ του ναοφ ξεκίνθςε το 447 πΧ από τουσ αρχιτζκτονεσ Ικτίνο και Καλλικράτθ υπό τθ γενικι εποπτεία του Φειδίου Ο ναόσ με το λατρευτικό άγαλμα τθσ Ακθνάσ εγκαινιάςκθκε εννζα χρόνια αργότερα το 448 πΧ ενϊ οι εργαςίεσ ςτον γλυπτό διάκοςμο ςυνεχίςτθκαν ζωσ το 432 πΧ Ο Παρκενϊν ιταν καταςκευαςμζνοσ εξ ολοκλιρου από λευκό πεντελικό μάρμαρο με κεμελίωςθ από πωρόλικο και ξφλινθ οροφι με μαρμάρινθ ςτζγθ Είναι δωρικόσ περίπτεροσ διπλόσ laquoεν παραςτάςιraquo αμφιπρόςτυλοσ ναόσ με περιμετρικι κιονοςτοιχία 8x17 κιόνων (μικοσ πλάτοσ = 9 4 φψοσ πλάτοσ = 4 9)

Στο εςωτερικό του κεντρικοφ ναοφ του Παρθενώνα

bull το βάκοσ του ςθκοφ όπου ζμπαινε κανείσ μζςω εξαιρετικά κοςμθμζνθσ μεγάλθσ κφρασ ςτεγαηόταν το λατρευτικό χρυςελεφάντινο άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου το οποίο πακτωνόταν ςε οπι ςτο κζντρο του χϊρου τα χρόνια του Παυςανίουβριςκόταν μπροςτά από το άγαλμα δεξαμενι νεροφ θ οποία μάλλον προςτζκθκε ςε μεταγενζςτερθ φάςθ φςτερα από πυρκαγιά προκειμζνου να διατθριςει τα κατάλλθλα ποςοςτά υγραςίασ για τθν ςυντιρθςθ του ελεφαντοςτοφ θμάδια επιςκευισ του ναοφ εντοπίηονται τον 2ο ι τον 4ο αι μΧ γ) τον κλειςτό με δρφφρακταοπιςκόδομο ωσ προζκταςθ του οποίου μπορεί να νοθκεί ο οπιςκόναοσ ο οποίοσ δεν επικοινωνοφςε με τον κυρίωσ ναό Εκεί φυλάςςονταν τα χριματα του ςυμμαχικοφ ταμείου τθσ Αϋ Ακθναϊκισ ι Δθλιακισ υμμαχίασ τα τελετουργικά ςκεφθ για τθ λατρεία τθσ Ακθνάσ κακϊσ και πλθκϊρα ανακθμάτων και πολφτιμων υλικϊν μζροσ των οποίων εκποιικθκαν ςτισ δφςκολεσ ϊρεσ του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου πολλά εξ αυτϊν αντικαταςτάκθκαν αργότερα επί Λυκοφργου (γϋ τρίτο 4ου αι πΧ) Σζλοσ ςτο βόρειο πτερό υπιρχε ναΐςκοσ ςε ςχιμα απλοφ οίκου που φιλοξενοφςε κάποιο παλιό ξόανο (ίςωσ το Παλλάδιο δθλ το ξόανο τθσ Ακθνάσ που είχε μεταφερκεί από τθν Σροία ςτθν Ακινα και εικονίηεται ςε μία από τισ μετόπεσ του ναοφ) λίγα μζτρα ανατολικϊτερα υπιρχε και ο βωμόσ του ξοάνου το ςτρϊμα τθσ περίκλειασ επίχωςθσςτα νότια του Παρκενϊνοσ βρζκθκαν τα κεμζλια ενόσ άλλου πρόχειρου κτίςματοσ ορκογωνίου ςχιματοσ (4476 πΧ) που χωριηόταν με διάδρομο ςε δφο δωμάτια και πικανόν να χρθςιμοποιικθκε ωσ εργαςτιριο που εξυπθρετοφςε τον ναό

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ

Στο εςωτερικό του κεντρικοφ ναοφ του Παρθενώνα

bull το βάκοσ του ςθκοφ όπου ζμπαινε κανείσ μζςω εξαιρετικά κοςμθμζνθσ μεγάλθσ κφρασ ςτεγαηόταν το λατρευτικό χρυςελεφάντινο άγαλμα τθσ Ακθνάσ Παρκζνου το οποίο πακτωνόταν ςε οπι ςτο κζντρο του χϊρου τα χρόνια του Παυςανίουβριςκόταν μπροςτά από το άγαλμα δεξαμενι νεροφ θ οποία μάλλον προςτζκθκε ςε μεταγενζςτερθ φάςθ φςτερα από πυρκαγιά προκειμζνου να διατθριςει τα κατάλλθλα ποςοςτά υγραςίασ για τθν ςυντιρθςθ του ελεφαντοςτοφ θμάδια επιςκευισ του ναοφ εντοπίηονται τον 2ο ι τον 4ο αι μΧ γ) τον κλειςτό με δρφφρακταοπιςκόδομο ωσ προζκταςθ του οποίου μπορεί να νοθκεί ο οπιςκόναοσ ο οποίοσ δεν επικοινωνοφςε με τον κυρίωσ ναό Εκεί φυλάςςονταν τα χριματα του ςυμμαχικοφ ταμείου τθσ Αϋ Ακθναϊκισ ι Δθλιακισ υμμαχίασ τα τελετουργικά ςκεφθ για τθ λατρεία τθσ Ακθνάσ κακϊσ και πλθκϊρα ανακθμάτων και πολφτιμων υλικϊν μζροσ των οποίων εκποιικθκαν ςτισ δφςκολεσ ϊρεσ του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου πολλά εξ αυτϊν αντικαταςτάκθκαν αργότερα επί Λυκοφργου (γϋ τρίτο 4ου αι πΧ) Σζλοσ ςτο βόρειο πτερό υπιρχε ναΐςκοσ ςε ςχιμα απλοφ οίκου που φιλοξενοφςε κάποιο παλιό ξόανο (ίςωσ το Παλλάδιο δθλ το ξόανο τθσ Ακθνάσ που είχε μεταφερκεί από τθν Σροία ςτθν Ακινα και εικονίηεται ςε μία από τισ μετόπεσ του ναοφ) λίγα μζτρα ανατολικϊτερα υπιρχε και ο βωμόσ του ξοάνου το ςτρϊμα τθσ περίκλειασ επίχωςθσςτα νότια του Παρκενϊνοσ βρζκθκαν τα κεμζλια ενόσ άλλου πρόχειρου κτίςματοσ ορκογωνίου ςχιματοσ (4476 πΧ) που χωριηόταν με διάδρομο ςε δφο δωμάτια και πικανόν να χρθςιμοποιικθκε ωσ εργαςτιριο που εξυπθρετοφςε τον ναό

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ

Η ιςτορία του Παρθενώνα

bull Σο 334 πΧ ο Μζγασ Αλζξανδροσ ανζκεςε ςτο ανατολικό επιςτφλιο αςπίδεσ από τα λάφυρα τθσ νίκθσ του επί των Περςϊν ςτο Γρανικό ποταμό (το μαρτυροφν οι ορκογϊνιεσ οπζσ που ςϊηονται ςτο επιςτφλιο) τα χρόνια τθσ Ρωμαιοκρατίασ (61 μΧ) οι Ακθναίοι ανζκεςαν ςτο ίδιο ςθμείο ψιφιςμα προσ τιμιν του Νζρωνοσ ςϊηονται οι οπζσ για τθ ςτερζωςθ των χάλκινων γραμμάτων) για να κερδίςουν τθν εφνοια του αυτοκράτορα

bull Κατά τθν φςτερθ αρχαιότθτα μετά τθν επικράτθςθ του Χριςτιανιςμοφ ςε μια δυςπροςδιόριςτθγια μασ εποχι το εςωτερικό του ςθκοφ και τμιματα των κιόνων τθσ περίςταςθσ υπζςτθςαν ςοβαρζσ ηθμιζσ από πυρκαγιά (ίςωσ εξαιτίασ τθσ επιδρομισ των Εροφλων ςτθν Ακινα το 267 μΧ) είτε από ςειςμό Σον 5ο αι ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τρίκλιτθ χριςτιανικι βαςιλικι αφιερωμζνθ αρχικά ςτθν Αγία οφία και εν ςυνεχεία (ςτα μεςοβυηαντινά χρόνια) ςτθν Παναγία τθν Ακθνιϊτιςςα εκτόσ από τθν αλλαγι τθσ ειςόδου προςτζκθκε αψίδα ςτθν ανατολικι πλευρά (κόγχθ του ιεροφ) τα γλυπτά του ανατολικοφ αετϊματοσ κατεδαφίςτθκαν ο οπιςκόδομοσ ζγινε νάρκθκασ που ςυνδζκθκε με τον ςθκό με τρίφυλλθ κφρα και ο ναόσ γζμιςε με τοιχογραφίεσ

bull τα 1018 ο αυτοκράτορασ του Βυηαντίου Βαςίλειοσ Βϋ ο Βουλγαροκτόνοσ προςκφνθςε ςτον Παρκενϊνα του οποίου θ ακτινοβολία εξακολουκοφςε να είναι μεγάλθ Με τθν κατάκτθςθ του Βυηαντίου από τουσ ταυροφόρουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Δϋ ταυροφορίασ (1204) και τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ τθσ Ακινασ από τθ δουκικι οικογζνεια των De la Roche ο ναόσ αφιερϊκθκε ςτθ Notre Dame και ςτθ νοτιοδυτικι του γωνία χτίςτθκε ψθλό κωδωνοςτάςιο

bull Ζπειτα από τθν κατάλθψθ τθσ Ακινασ από τουσ Σοφρκουσ του Μωάμεκ Βϋ του Πορκθτοφ το 1458 ο Παρκενϊν μετατράπθκε ςε τηαμί το δζ φραγκικό κωδωνοςτάςιο ςε μιναρζ