Αθξηθαληθά Θξεζθεχκαηα

Δξγαζία

Τφπνο

Η Αυρική είναι η τρίτη σε

μέγεθος ήπειρος τοσ πλανήτη μας, μετά

την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της

είναι, τωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ.

τιλιόμετρα. Ο πιεζπζκφο ηεο είλαη 900

εθαηνκκχξηα(2005). Εκεί κατοικούν πολλές

υσλές με πληθώρα θρησκεσμάτων.

Βόρεια Αθρική: Δπηθξαηεί ην Ηζιάκ.

Αναηολική Αθρική: Ο ρξηζηηαληζκφο

εμαπιψζεθε ζην Σνπδάλ θαη ζηελ Αηζηνπία.

Νόηια ηης ατάρας: Δθεί αλαπηχρζεθαλ ηα

ιεγφκελα «αθξηθαληθά ζξεζθεχκαηα».

Πλήθος

Οη αθξηθαληθέο ζξεζθείεο είλαη φζεο νη

θπιέο, δειαδή εθαηνληάδεο. Ο ιφγνο

νκαδνπνίεζεο ηνπο είλαη ηα θνηλά

ραξαθηεξίζηεθα ζε δεηήκαηα πηζηήο αιιά

θαη ιαηξεπηηθήο πξάμεο.

Ηεξά θείκελα δελ ππάξρνπλ. Πιεξνθνξίεο

αληινχκε απφ παξαδφζεηο πξνθνξηθέο

αιιά θαη κχζνπο

Σηηο αθξηθαληθέο ζξεζθείεο

ιαηξεχνληαη

1. Πνεύμαηα: πξνζσπνπνηεκέλα φληα, θαιά ή θαθά, πνπ

θαηνηθνχλ ζε θπζηθά φληα ή αληηθείκελα (π.ρ.

άλζξσπνη, δέληξα, δψα, ιίκλεο, θπζηθά

θαηλφκελα, αλζξψπηλεο θαηαζηάζεηο).

2. Πρόγονοι, υστές νεκρών: ιαηξεχνληαη γηαηί ζεσξνχληαη

φηη πξνζηαηεχνπλ ηελ νηθνγέλεηα, εμαζθαιίδνπλ

γνληκφηεηα θαη επεκεξία. Οη Αθξηθαλνί απνδίδνπλ ζηα

πλεχκαηα φηη ζπκβαίλεη ζηνλ θφζκν. Ζ πίζηε ζηα

πλεχκαηα δίλεη λφεκα ζηε δσή ηνπο, ηνπο ιπηξψλεη απφ

δνθηκαζίεο.

Ζ πίζηε ζην δεκηνπξγφ Θεφ

• Γηα ηηο αθξηθαληθέο ζξεζθείεο ππάξρεη έλαο ππέξηαηνο Θεφο,

έλα χςηζην Ολ, δεκηνπξγφο ηνπ θφζκνπ, ν νπνίνο εμνπζηάδεη

φιν ηνλ θφζκν πνπ δεκηνχξγεζε.

• Ο Θεφο αθνχ δεκηνχξγεζε ηνλ θφζκν, κεηά ηνλ εγθαηέιεηςε

γηα ηελ ηηκσξία ησλ αλζξψπσλ.

• Οη Αθξηθαλνί δελ ιαηξεχνπλ ην δεκηνπξγφ Θεφ, γηαηί αδπλαηεί

λα ιχζεη ηα πξνβιήκαηά ηνπο. Γη΄ απηφ θαη ηνλ επηθαινχληαη

ζπάληα.

Οη Ηεξνδηάκεζνη θαη ν ξφινο ηνπο ζηελ επαθή κε ην

ππεξθπζηθφ

• Πνεσμαηοληυία: είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν εκθαλίδεηαη θαη

ελεξγεί έλα πλεχκα.

• Ιεροδιάμεζοι: είλαη νη άλζξσπνη, ην ζψκα ή ηε θσλή ησλ

νπνίσλ θαηαιακβάλεη θαη ρξεζηκνπνηεί έλα πλεχκα γηα λα

θαλεξψζεη ηελ παξνπζία ηνπ ζε απηνχο πνπ ην θαινχλ. Ο

ξφινο ησλ Ηεξνδηάκεζσλ ζηε ζξεζθεπηηθή θαη θνηλσληθή δσή

ησλ Αθξηθαλψλ είλαη ζεκαληηθφο, γηαηί κε ηελ ηθαλφηεηά ηνπο

λα επηθνηλσλνχλ κε ηα πλεχκαηα επεξεάδνπλ ηε δσή ησλ

αλζξψπσλ, αηνκηθά θαη ζπιινγηθά.

Οη ζξεζθεπηηθνί ιεηηνπξγνί ζηηο

πεξηζζφηεξεο αθξηθαληθέο θνηλσλίεο είλαη

ηεξείο, νη πξεζβχηεξνη εθπξφζσπνη ηεο

γεληάο ή ηεο

θαηξίαο, βξνρνπνηνί, κάληεηο, πξνθήηεο

θαη άιινη, πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηε

ζσζηή ηέιεζε ησλ ζξεζθεπηηθψλ

ππνρξεψζεσλ θαη ησλ ηειεηνπξγηψλ κφλν

ησλ κειψλ ή ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ησλ

νπνίσλ πξνΐζηαληαη.

Κεληξηθφ ζηνηρείν θάζε ληφπηαο αθξηθαληθήο

ζξεζθείαο είλαη ε θνζκνινγία θαη εμεγνχληαη ηα

βαζηθά ηδενινγηθά πξνβιήκαηα θάζε

πνιηηηζκνχ, φπσο γηαηί ππάξρεη ζάλαηνο, ε

θχζε ηεο θνηλσλίαο, ε ζρέζε αλδξψλ θαη

γπλαηθψλ, δσληαλψλ θαη λεθξψλ. Οη θνηλσληθέο

αμίεο εθθξάδνληαη ηππηθά ζηνπο κχζνπο, ηνπο

ζξχινπο, ζηηο ιατθέο παξαδφζεηο θαη ζηα

αηλίγκαηα, πνπ ζπρλά θξχβνπλ θνηλσληνινγηθά

θαη ηζηνξηθά λνήκαηα, ηα νπνία δελ δηαθξίλεη

εχθνια ν μέλνο.

ΜΤΘΟΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ

ΚΟΜΟΤ

Οη Αθξηθαληθνί κχζνη ινηπφλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ

δεκηνπξγία ηνπ θφζκνπ θαηά θαλφλα είλαη πνιχ ιηηνί

αιιά ηαπηφρξνλα θαη νη πην επθάληαζηνη ζηνλ θφζκν.

Αλαθέξνληαη ζηελ δεκηνπξγία ηνπ θφζκνπ απφ ηνλ

δεκηνπξγφ Θεφ, φρη φκσο κε ηελ έλλνηα πνπ

γλσξίδνπκε εκείο σο Φξηζηηαλνί. Γειαδή εθ ηνπ

κεδελφο. Οη Αθξηθαληθνί κχζνη πιεζηάδνπλ

πεξηζζφηεξν κε ηνπο κχζνπο ησλ Αξραίσλ Διιήλσλ

θαη ησλ άιισλ ιαψλ ηεο Μεζνγείνπ δειαδή γηα

«πιάζηκν» ηνπ απφ πξνυπάξρνπζα χιε φπσο

λεξφ, ράνο, ηέξαο

• Υπάξρνπλ φκσο θαη θπιέο φπσο νη Κφλν ηεο

Γνπηλέαο πνπ πηζηεχνπλ πσο πξσηαξρηθή δχλακε

ζηνλ θφζκν, πξηλ θαη απφ απηφ ηνλ Θεφ είλαη ν

ζάλαηνο.

• Οη πνηκέλεο Μάιη Φνπιάλη έρνπλ ππξήλα ηεο

θνζκνινγίαο ηνπο ην ηεξφ γάια.

• Απφ ηνπο πην παξάμελνπο κχζνπο ηεο θνζκνινγίαο

είλαη απηφο ησλ Πάλγθνπα ή Φαλγθ ηεο Ταλδαλίαο.

Πηζηεχνπλ πσο ν θφζκνο δεκηνπξγήζεθε απφ ηα

πεξηηηψκαηα ησλ κπξκεγθηψλ!

• Υπάξρνπλ θαη θπιέο ηεο Αθξηθήο φπνπ ν κχζνο γηα

ηελ δεκηνπξγία ηνπ θφζκνπ είλαη πην ζχλζεηνο. Ο πην

δηεμνδηθφο κχζνο είλαη απηφο ησλ Νηνγθφλ, ν νπνίνο

γηα λα απαγγειζεί νιφθιεξνο ρξεηάδεηαη 7 εκέξεο.

• Οη Μπνπθνχζνπ ηεο Γπηηθήο Κέλπαο δηεγνχληαη

πσο ν χςηζηνο Θεφο Οπέιε Φαθάκπα

δεκηνχξγεζε ην ζχκπαλ ζε δπν κέξεο. Καη κελ

έρνληαο θαηνηθία έσο ηφηε δεκηνχξγεζε ηνλ

νπξαλφ γηα λα θαηνηθεί θαη φια ηα ππφινηπα πνπ

βξίζθνληαη ζην θφζκν. Πηζηεχνπλ επίζεο νη

Μπνπθνχζνπ πσο γηα λα κελ πέζεη ν νπξαλφο, ν

χςηζηνο Θεφο Οπέιε Φαθάκπα ηνλ ζηήξημε κε

ζηχινπο. Έπεηηα πηζαλφλ γηαηί

θνπξάζηεθε, δεκηνχξγεζε θαη δχν βνεζνχο ηνλ

Μνπρφβε θαη Μνπξνχκνπα..

Σπλερίδνληαο ηελ δεκηνπξγία ηνπ έθηηαμε ηνλ ήιην θαη

ηελ ζειήλε. Παξάμελε είλαη ε δηήγεζή ηνπο φζνλ

αθνξά θάπνηα θπζηθά θαηλφκελα. Λφγνπ ράξε

πηζηεχνπλ πσο ηελ αζηξαπή θαη ην θεξαπλφ ηα

πξνθαιεί έλαο θφθνξαο θαη ππάξρνπλ δχν νπξάληα

ηφμα, έλα ζειπθφ θαη έλα αξζεληθφ. Γέρνληαη πσο

πξψηα δεκηνπξγήζεθαλ ν άλδξαο (Μνπάκπνπ) θαη ε

γπλαίθα (Σέια) θαη κεηά νη ιίκλεο θαη νη

ζάιαζζεο, επεηδή ην πξψην αλζξψπηλν δεπγάξη

ρξεηάζηεθε λεξφ, ην νπνίν έπεζε απφ ηνλ νπξαλφ.

Αθνχ ινηπφλ ζρεκαηίζηεθαλ νη ιίκλεο θαη νη

ζάιαζζεο, θπζηθφ επφκελν ήηαλ λα δεκηνπξγεζνχλ

απφ ηνλ χςηζην Θεφ Οπέιε Φαθάκπα ηα θπηά θαη ηα

δψα.

ΜΤΘΟΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ

ΑΝΘΡΩΠΟΤ

Δίλαη γεγνλφο φκσο, πσο ην θχξηνλ

ελδηαθέξνλ ησλ αθξηθαληθψλ

ζξεζθεπκάησλ δελ είλαη ηφζν ε

θνζκνινγία φζν ε αλζξσπνινγία θαη ε

επηβίσζε ηνπ αλζξψπνπ. Έηζη δηάθνξνη

κχζνη αλαθέξνληαη ζηελ δεκηνπξγία ηνπ

αλζξψπνπ θαη ζην μεθίλεκα ηεο θπιήο,

ηνπο νπνίνπο ζπλδένπλ ηηο πεξηζζφηεξεο

θνξέο κε ηνλ χςηζην Θεφ.

• Οη Νηνγθφλ ιφγνπ ράξε δηεγνχληαη πσο ε

δεκηνπξγφο ζεφηεηα δεκηνπξγεί πξψηα έλα απγφ.

Μέζα ζην απγφ ππάξρνπλ δχν δεχγε δηδχκσλ,

θαζέλα απφ ηα νπνία απνηειείηαη απφ έλα αξζεληθφ

θαη έλα ζειπθφ. Απηά ηα δίδπκα ππνηίζεηαη πσο ζα

σξηκάζνπλ κέζα ζην απγφ θαη ζα γίλνπλ

εξκαθξφδηηα φληα, ηα ηέιεηα δεκηνπξγήκαηα πνπ ζα

θαηνηθήζνπλ ζην θφζκν.

• Οη Γηνξνχκπα ηεο Νηγεξίαο κηινχλ γηα έλαλ

δεκηνπξγφ ζεφ πνπ κέζπζε κε θνηληθφθξαζν θαη

δεκηνχξγεζε ηνπο αικπίλνπο θαη ηνπο ζαθάηεδεο.

ΜΥΘΟΗ ΓΗΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

Όκσο ν Αθξηθαλφο θάηνηθνο παξαηεξψληαο ηνλ

θφζκν δηαπίζησζε ηελ χπαξμε ηνπ θαθνχ θαη

ηνπ ζαλάηνπ. Θέινληαο ινηπφλ λα δψζεη θάπνηα

εμήγεζε ζ’ απηά δεκηνχξγεζε κχζνπο ζηνπο

νπνίνπο δηεγείηαη πσο κπήθε ην θαθφ θαη ν

ζάλαηνο ζηνλ θφζκν θαη ζηελ δσή ηνπ

αλζξψπνπ. Κνηλή γξακκή φισλ ησλ

αθξηθαληθψλ κχζσλ είλαη πσο ν άλζξσπνο είλαη

ππαίηηνο γηα ηελ χπαξμε ηνπ θαθνχ ζηνλ θφζκν

θαη φρη βέβαηα ν Θεφο

Έηζη ζπλερίδνληαο ν κχζνο ησλ Νηνγθφλ

δηεγείηαη πσο έλα απφ ηα δίδπκα ηνπ θνζκηθνχ

απγνχ, πξηλ λα σξηκάζεη – πξηλ λα θηάζεη

δειαδή ζηελ ηειεηφηεηα – βγαίλεη απφ ην απγφ

θαη παίξλνληαο καδί ηνπ έλα κέξνο ηνπ απγνχ

δεκηνπξγεί έλαλ αηειή θφζκν. Ζ δεκηνπξγφο

ζεφηεηα, βιέπνληαο απηή ηελ δφιηα

ελέξγεηα, ζπζηάδεη ην άιιν δεχγνο ησλ δηδχκσλ

γηα λα επηηεπρζεί ηζνξξνπία ζηνλ θφζκν. Μ’

απηή ηελ ζπζία ζψδεηαη κελ ν θφζκνο αιιά είλαη

πιένλ αηειήο, επεηδή θπξηαξρεί κέζα ηνπ ην

θαθφ θαη ν ζάλαηνο.

Ωο αηηία ηνπ ζαλάηνπ νη αθξηθαληθνί κχζνη

δέρνληαη ηελ ακέιεηα ή ηελ βιαθεία ηνπ

αγγειηνθφξνπ, κε ηνλ νπνίνλ ζηάιζεθε ζηνλ

άλζξσπν ην κήλπκα ηεο δσήο. Έηζη δηάθνξνη

ιανί δηεγνχληαη πσο ν δεκηνπξγφο Θεφο

αλέζεζε ζε θάπνην δψν (ρακαηιένληα ή

πξφβαην) λα κεηαθέξεη ην κήλπκα ηεο δσήο θαη

φηη θαηφπηλ έδσζε ην κήλπκα ηνπ ζαλάηνπ ζ’ έλα

ηαρχηεξν δψν (ιαγφ ή ζαχξα). Τν ηειεπηαίν, κε

ην κήλπκα ηνπ ζαλάηνπ έθζαζε λσξίηεξα θαη

έηζη ν ζάλαηνο έγηλε ν θιήξνο ηεο

αλζξσπφηεηαο.

Βνπληνχ

Ζ ζσζηή νλνκαζία ηνπ Βνπληνχ είλαη Βνληνχλ. Ζ ίδηα ε

ιέμε Vodun πξνέξρεηαη απφ ηελ δηάιεθην

ησλ Fon θαη ζεκαίλεη “ηεξφο”, “πλεχκα” ή θαη

“ζεφηεηα”. Δπηθξάηεζε θνηλά γλσζηή σο «Βνπληνχ» πνπ

νπζηαζηηθά είλαη παξάθξαζε ηεο αξρηθήο ιέμεο. Αλ θαη ην

Βνπληνχ έρεη επηθξαηήζεη λα αλαθέξεηαη σο ζχζηεκα

Μαγείαο, ε πξαγκαηηθφηεηα είλαη πσο είλαη κηα απφ ηηο

αξραηφηεξεο ζξεζθείεο ηνπ θφζκνπ, κεηξψληαο άλσ ησλ

6.000 εηψλ χπαξμεο. Δίλαη θαζαξά έλα αληκηζηηθφ είδνο

ζξεζθείαο θαη ελψ επηθαιείηαη πνιιέο

ζεφηεηεο, ραξαθηεξίδεηαη απφ ηνπο αλζξσπνιφγνπο σο

“πνιπεδξηθφο κνλνζετζκφο“ -θαη φρη πνιπζετζκφο- πνπ

ζπλδέεη ζενγνληθά ηηο δπλάκεηο ηεο θχζεο, ηα θπζηθά

θαηλφκελα θαη ηνπο “λεθξνδψληαλνπο”

Παξακέλεη δσληαλή κέρξη ζήκεξα ζε πνιιά

ζεκεία ηεο πδξφγεηνπ, κε πνιιά νλφκαηα αιιά θαη

αηξέζεηο. Μεξηθέο απφ απηέο είλαη ε Κνληφκπιε, ε

Λνχθνπκη, ε Μαθνχκπα, ε Σέβη Λνπά θαη ε

Γηνξνχκπα.

Σχληνκε ηζηνξηθή αλάδξνκε

Τα πξψηα ηζηνξηθά δείγκαηα ζξεζθεπηηθψλ

ηειεηνπξγηψλ Βνληνχλ ρξνλνινγνχληαη πεξίπνπ 6.000

εηψλ ζηελ Αθξηθή, απφ ηελ θπιή ησλ Γηνξνχκπα πνπ

ηφηε δνχζαλ ζηελ αλαθεξφκελε Νηανκέη ηεο Γπηηθήο

Αθξηθήο, πεξηνρή πνπ εληνπίδεηαη ζηελ ζεκεξηλή

Νηγεξία θαη Μπελίλ.

Ζ ζξεζθεία μέθπγε απφ ηα ζηελά φξηα ηεο Γπηηθήο

Αθξηθήο κε ηα ρξφληα ηνπ ζθιαβνπάδαξνπ. Όηαλ νη

Αθξηθαλνί ηεο πεξηνρήο αηρκαισηίδνληαλ θαη

κεηαθέξνληαλ ζηελ Τατηε, ηελ Ακεξηθή θαη ηα λεζηά ησλ

Γπηηθψλ Ηλδηψλ σο ζθιάβνη, θξάηεζαλ δσληαλή ηελ

ζξεζθεία ηνπο θαη ηελ δίδαζθαλ κε δήιν ζηα παηδηά θαη

εγγφληα ηνπο, κηαο θαη ήηαλ ην κφλν πξάγκα πνπ

κπνξνχζαλ λα «πάξνπλ» καδί ηνπο θαη ην κφλν πνπ

ηνπο ππελζχκηδε απφ πνχ θαηάγνληαη.

Παξ’ φιεο ηηο πξνζπάζεηεο ηεο Καζνιηθήο

Δθθιεζίαο γηα ηνλ αθαληζκφ ηεο ζξεζθείαο, ην

Βνληνχλ παξέκελε πάληα δσληαλφ. Οη Καζνιηθνί

ηεξείο βάθηηδαλ ακέζσο ηνπο ζθιάβνπο κε ην πνπ

έθηαλαλ ζηηο απνηθίεο, ηνπο ππνρξέσλαλ ηελ

παξνπζία θάζε Κπξηαθή ζηελ εθθιεζία θαη

ηηκσξνχζαλ ζθιεξά φζνπο έπηαλαλ λα ηεινχλ

ζξεζθεπηηθέο ηειεηνπξγίεο Βνληνχλ. Αιιά παξ’ φι’

απηά, νη Αθξηθαλνί ζθιάβνη έβξηζθαλ πάληα ηνλ

ηξφπν λα δηαηεξνχλ ηελ ζξεζθεία ηνπο δσληαλή θαη

ζην αθέξαην, δεκηνπξγψληαο κηθξέο νκάδεο πνπ κε

εμέρνπζα κπζηηθφηεηα ηεινχζαλ ηηο ζξεζθεπηηθέο

ηειεηέο θαη δίδαζθαλ ζηνπο λεφηεξνπο.

Γνφρίζμαηα ηης λαηρείας Βοσνηού

• Ο εμαηξεηηθά έληνλνο θξελήξεο θαη εθζηαηηθφο

ηειεηνπξγηθφο ρνξφο

• Ζ έθρπζε αίκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο

ηειεηνπξγίαο ζπλήζσο κέζσ ζπζίαο δψνπ.

(παιαηφηεξα είραλ θαηαγξαθεί θαη

αλζξσπνζπζίεο)

• Ζ παξνπζία ηεξέσο ή ηέξεηαο.

• Ζ θαηάιεςε θπξηνιεθηηθψο ησλ νπαδψλ θαηά

ηελ έθζηαζε απφ ηα πλεχκαηα (Λφα)

Τν Vodun, φπσο πξναλέθεξα, έρεη πνιιέο ζεφηεηεο

(πλεχκαηα), θάπνηεο απφ ηηο νπνίεο είλαη αγαζέο (νξδέο Rada)

θαη θάπνηεο κνρζεξέο (νξδέο Petro) Οη αθφινπζνη ηνπ Βνληνχλ

πηζηεχνπλ ζε έλα Πάλζεν πλεπκάησλ, ην Λφα. Ζ ιέμε

πξνέξρεηαη απφ ηελ γιψζζα ησλ Γηνξνχκπα θαη ζεκαίλεη

«κπζηήξην». Αξρεγφο πνπ Πάλζενπ είλαη ν κνλαρηθφο θαη

άγλσζηνο Θεφο Οινξνχλ. Ο Γεκηνπξγφο Οινξνχλ, απνηειεί

κία δηηηή θνζκνγνληθή αξρή ζην ζχκπαλ, ζην πξφζσπν ηνπ

νπνίνπ ζπλππάξρνπλ ε ελήνη (ζειπθή αξρή) θαη

ν Ήλιος (αξζεληθή αξρή). Σηελ θνζκνινγία ηνπ Βνληνχλ

αλαθέξεηαη πσο ν Οινξνχλ αλέζεζε ζηνλ Θεφ Οκπαηάια (γην

ηνπ Οινξνχλ) ηελ δεκηνπξγία ηεο γεο θαη ησλ πιαζκάησλ ηεο.

Με ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ, ν Οκπαηάια ζέιεζε λα

αλαιάβεη θαη ηελ αξρεγία ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ, πξάγκα πνπ

θαηέιεμε ζε κάρε κεηαμχ ησλ 2 Θεψλ. Νηθεκέλνο ν Οκπαηάια

νδεγήζεθε ζηελ εμνξία θαη παξέκεηλε γλσζηφο σο έλαο

θαθφβνπινο Θεφο.

Ακέζσο κεηά ηνλ Οινξνχλ θαη ηνλ

Οκπαηάια, αλαθέξνληαη εθαηνληάδεο πλεχκαηα. Τν

Πάλζεν απμάλεηαη ζπλέρεηα κε ηα ρξφληα, κηαο θαη απηά

ηα πλεχκαηα δελ είλαη Θενί, κα -θαηά θάπνην ηξφπν-

άγηνη άλζξσπνη πνπ ιφγσ ηεο ελάξεηεο δσήο ηνπο

ακείβνληαη απφ ηνλ Οινξνχλ κε ηελ αζαλαζία ηεο

ςπρήο θαη ηνπο δσξίδνληαη ζπγθεθξηκέλεο

αξκνδηφηεηεο. Σην Πάλζεν ηνπ Λφα φκσο δελ

πθίζηαληαη κνλάρα αγαζνπνηά πλεχκαηα, κα θαη

δαίκνλεο νη νπνίνη ππήξμαλ άλζξσπνη πνπ ζηελ δσή

ηνπο ήηαλ ηδηαίηεξα θαθφβνπινη θαη κεηά ζάλαηνλ

θαηαδηθάδνληαη λα ππεξεηνχλ ηνπ Οκπαηάια.

Πλεχκαηα θαη Γαίκνλεο

• Αγθνπέ (Agwe ή Agbe): Πλεχκα ηεο Θάιαζζαο

• Αηληά Γνπέλην(Aida Wedo): Πλεχκα ηνπ Οπξάληνπ Τφμνπ

• Γεκάληδα(Yemanja ή Mami wata): Θειπθν Πλεχκα ησλ

Νεξψλ

• Δδίιη(Ezili ή Erzulie): Πλεχκα ηεο Αγάπεο

• Δξίλιε(Erinle): Πλεχκα ησλ Γαζψλ

• Εάθα Όθν(Zaka Oko ή Agê): Πλεχκα ηεο Γεσξγίαο

• Μπάθα (Baka): Γαίκνλαο πνπ εκθαλίδεηαη κε κνξθή δψνπ

• Μπαξφλ Σακεληί (Baron Samedi): Πλεχκα-Φχιαθαο ησλ

Τάθσλ

• Ογθνχ Μπαιάληδν(Ogou Balanjo): Πλεχκα ηεο

Θεξαπείαο

• Ayza: ν πξνζηάηεο

• Σάλγθν Sango (Shango ή Xêbioso): Πλεχκα ησλ

Καηαηγίδσλ

• Οζνχλ(Osun): Πλεχκα ησλ Ηακαηηθψλ Πεγψλ

• Ογθνχλ(Ogun,Ogu Bodagris ή Gu): Πλεχκα ηνπ

Πνιέκνπ

• Dambala (ή Damballah-wedo): ην πλεχκα εξπεηφ

• Sakpata: ην πλεχκα ηεο Γεο

• Jo: ην πλεχκα ησλ αλέκσλ

• Lêgba: ην πλεχκα ησλ ζπξψλ (ππφ θάζε

έλλνηα, θπξηνιεθηηθή ή κεηαθνξηθή) θαη ησλ

απξφβιεπησλ θαηαζηάζεσλ ηεο θχζεο.

Agwe

Aida Wedo

Yemanja

Erzulie

Έλα πνιχ ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν κεηαμχ ησλ αθνινχζσλ

ηνπ Vodun, είλαη ε πεπνίζεζε φηη θάζε άλζξσπνο γελληέηαη κε

έλα met tet (αθέληε ηνπ θεθαιηνχ, απηνιεμεί) ην νπνίν

αληαπνθξίλεηαη ζε απηφ πνπ ιέλε νη Φξηζηηαλνί “ν άγηφο κνπ” θαη

είλαη ζπλήζσο ν άγηνο κε ηνλ νπνίν “κνηξάδνληαη” ην βαθηηζηηθφ

ηνπο φλνκα. Οη Vodun-ηζηέο πηζηεχνπλ πσο θάζε άλζξσπνο

έρεη κία ςπρή, ε νπνία είλαη ρσξηζκέλε ζε δχν κέξε: ην έλα

κέξνο ηεο, απνηειεί ην gros bon ange (= κεγάινο θχιαθαο-

άγγεινο) θαη ην άιιν, ην ti bon ange (= κηθξφο θχιαθαο-

άγγεινο).Τν ηειεπηαίν, αθήλεη ην ζψκα κφλν θαηά ηε δηάξθεηα

ηνπ χπλνπ θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ θαηαιάβεη ην ζψκα ηνπ

αλζξψπνπ έλα vodun, θαηά ηε δηάξθεηα θάπνηαο ηειεηήο.

Υπάξρεη πάληα ν ελδφκπρνο θφβνο ζην κπαιφ ησλ Vodun-

ηζηψλ, πσο ην ti bon ange ηνπο κπνξεί λα πιεγεί

αλεπαλφξζσηα ή θαη λα θπιαθηζηεί αθφκε απφ πξαθηηθέο

καχξεο καγείαο, φηαλ είλαη απνδεζκεπκέλν απφ ην πιηθφ ζψκα.

Οι Σελεηές ΒονηούνΟ ζθνπφο ησλ ηειεηψλ Βνληνχλ είλαη ε επίθιεζε πλεπκάησλ ψζηε

λα θεξδηζζεί ε εχλνηά ηνπο πάλσ ζε δηάθνξα ζέκαηα, αιιά θαη

ηειεηέο πνπ ζθνπφ έρνπλ θαζαξά ηνλ ενξηαζκφ δηαθφξσλ

γεγνλφησλ (π.ρ. γάκνο, γέλλεζε, έλαξμε επνρήο, αθφκα θαη ηνλ

ζάλαην). Οη ηειεηέο εθηεινχληαη απφ ηεξείο (Φνχλγθαλ) θαη ηέξεηεο

(Μάκπν) θαηά θαλφλα ζηνπο ρνχλθνπξ, δειαδή ζηνπο λανχο, καο

δελ είλαη ιίγεο θαη νη θνξέο πνπ εθηεινχληαη ζηελ χπαηζξν, φπνπ ν

«λαφο» ζπκπεξηιακβάλεη κνλάρα έλα ηξαπέδη ή θάπνηα ιεία

επηθάλεηα πνπ εμππεξεηεί ηνλ ζθνπφ ηνπ ηεξνχ.

Τελετουργικό:

Όιεο νη ηειεηέο αθνινπζνχλ θάπνηα βαζηθά δξψκελα ηα νπνία έρνπλ

σο εμήο: Πξηλ απφ ηελ νπζηαζηηθή ηειεηή, πάληα πξνεγείηαη έλα

θαιφ ηζηκπνχζη. Σηελ ζπλέρεηα, θαηαζθεπάδεηαη ην βέβε, έλα

πεξίηερλν ζρέδην θηηαγκέλν απφ ζπφξνπο θαιακπνθηνχ, ζηηαξηνχ,

βξψκεο θαη θξίζεο, πνπ δηαθνζκεί ην πάησκα γχξσ-γχξσ απφ ην

ηεξφ θαη δεκηνπξγεί ην φλνκα ηνπ πλεχκαηνο πνπ δεηείηαη λα

επηθαιεζηεί.

Ξεθηλά ε κνπζηθή κε ηχκπαλα θαη θξφηαια, ελψ ηαπηφρξνλα

φινη νη παξεπξηζθφκελνη ςάινπλ επηθιήζεηο.Ο Φνχλγθαλ θαη ε

Μάκπν μεθηλνχλ έλαλ εθζηαηηθφ ρνξφ. Σηνλ ρνξφ ηνπο

ζπλνδεχνπλ νη Φνχλζηο, δειαδή νη καζεηεπφκελνη ηεξείο θαη

ηέξεηεο. Ο ζθνπφο ηνπ ρνξνχ έρεη ηελ θαηάιεςε θάπνηνπ απφ

ηνπο ρνξεπηέο απφ ην επηθαινχκελν πλεχκα. Όηαλ απηφ

ζπκβεί, ν ππφ θαηάιεςε ρνξεπηήο κεηαρεηξίδεηαη απφ ηνπο

ππφινηπνπο κε ηδηαίηεξν ζεβαζκφ. Αθνινπζεί ζπζία δψνπ

(ζπλήζσο θαηζίθαο, αξληνχ ή θφηαο) ηνπ νπνίνπ ην αίκα

ζπιιέγεηαη ζε ηάζη. Τν αίκα δίδεηαη ζηνλ ππφ θαηάιεςε γηα λα

πηεη, θαη έηζη πηζηεχεηαη φηη ην πλεχκα ηθαλνπνηεί ηελ πείλα ηνπ,

είλαη επραξηζηεκέλν θαη έηνηκν λα αθνχζεη φηη είλαη απηφ πνπ

ζέινπλ λα ηνπ δεηήζνπλ. Μεηά, απνρσξεί απφ ην ζψκα ηνπ

αλζξψπνπ πνπ είρε θαηαιείςεη. Ζ ηειεηή θιείλεη κε ην

καγείξεκα ηνπ δψνπ πνπ ζπζηάζηεθε, απφ ην νπνίν φινη νη

παξεπξηζθφκελνη πξέπεη λα θαλε έλα θνκκάηη.

ΗΜΔΡΑ…

Σήκεξα, ε ζξεζθεία Βνληνχλ έρεη εμαπισζεί πιένλ ζε

φιν ηνλ θφζκν, αξηζκεί ζε ζχλνιν πάλσ απφ 60

εθαηνκκχξηα πηζηνχο, είλαη αλαγλσξηζκέλε σο λφκηκε

ζξεζθεία ζε δεθάδεο θξάηε θαη είλαη ε επίζεκε

ζξεζθεία ηνπ Μπελίλ.

Με ηελ ιαλζαζκέλε εηθφλα φκσο πνπ έρεη δνζεί απφ

ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο εηαηξίεο, έρνπλ δεκηνπξγεζεί

ζξεζθεπηηθά ηάγκαηα πνπ εμαζθνχλ θαθφβνπιε Μαγεία

θαη επνλνκάδνληαη ηάγκαηα «Βνπληνχ», ηα φπνηα φκσο

απνηεινχλ απζαίξεηεο νκάδεο, απφιπηα θαηαδηθαζηέεο

απφ ηελ πξαγκαηηθή ζξεζθεία Βνληνχλ θαη νπδέπνηε

αλαγλσξίζηεθαλ έζησ θαη σο αηξέζεηο ηεο.