Υπό την αιγίδα

Συγγραφή: Πούλιος Ιωάννης, Υπεύθυνος Σχολικών

Δραστηριοτήτων

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα-Οδηγός για τους

εκπαιδευτικούς

Τα σχολεία αναζητούν μια παιδαγωγική πρακτική που κινητοποιεί τη

δημιουργικότητα των παιδιών και την τάση τους να πειραματίζονται

ώστε η κατάκτηση της γνώσης να γίνεται με τρόπο ευχάριστο και

συμμετοχικό. Στο πλαίσιο αυτής της νέας εκπαιδευτικής προσέγγισης

προτείνεται η διασύνδεση του σχολείου με περιβαλλοντικούς

μορφωτικούς χώρους, όπως μουσεία, πινακοθήκες και άλλα πολιτιστικά

στοιχεία. Ένας τέτοιος μορφωτικός χώρος είναι και το μουσείο που δεν

είναι πια ένας χώρος οργανωμένης παρουσίασης αντικειμένων που

συνδέονται με την πολιτιστική κληρονομιά και την εξέλιξη του υλικού

πολιτισμού. Σε αυτό όλοι μπορούν να αντλούν γνώσεις και

πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Ένα «καλό» μουσείο προάγει τη μάθηση βοηθώντας τα μέλη της

κοινότητας να γίνουν ευτυχέστερα, σοφότερα και αποτελεσματικότερα

άτομα (Τσολάκη, 1977). 1 Γι’ αυτό και θεωρείται παράλληλο

εκπαιδευτικό σύστημα όπου το παιδί-επισκέπτης οδηγείται με

ευχάριστους και δημιουργικούς τρόπους στην αναζήτηση της αλήθειας.

Η μουσειακή αγωγή που περιγράφεται παραπάνω και η περιβαλλοντική

εκπαίδευση είναι δύο πόλοι: η μουσειακή αγωγή παραπέμπει στο

παρελθόν και η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποβλέπει στο μέλλον. Η

πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη για την περιβαλλοντική εκπαίδευση

(Τιφλίδα, 1977) ενθαρρύνει τα κράτη να δημιουργήσουν μουσεία για

την ευαισθητοποίηση των νέων σε θέματα περιβαλλοντικά. Δέκα χρόνια

μετά η Unesco διοργάνωσε στη Μόσχα διεθνές συνέδριο στα

συμπεράσματα του οποίου αναφέρεται ότι «τα μουσεία –οικολογικά,

φυσικής ιστορίας κλπ- παίζουν σημαντικό ρόλο στη χρήση των νέων

περιβαλλοντικών δεδομένων και εμπειριών και στη γενική εκπαίδευση

και ενημέρωση του κοινού, μαθητών και των εκπαιδευτικών…».

Για να επιτύχουν τα παραπάνω τα μουσεία δημιουργούν εκπαιδευτικά

προγράμματα που δε λειτουργούν ως υποκατάστατα σχολικών

διαδικασιών αλλά ως εναλλακτικές γνωστικές προσεγγίσεις. Τα

προγράμματα αυτά επικεντρώνονται στα άτομα και στους τρόπους που

μαθαίνουν και λιγότερο στο περιεχόμενο της διδασκαλίας. Με

κατάλληλες δράσεις και ερωτήσεις, τα αντικείμενα αποκαλύπτουν την

ταυτότητά τους πέρα από την οπτική τους διάσταση και η πολυσημία

τους δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν σε πολλές εκπαιδευτικές 1 Τσολάκη Δ. (1977). Το μουσείο χθες, σήμερα, αύριο. Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.

δραστηριότητες καλλιεργώντας την ανακάλυψη, τον προβληματισμό,

την παρατήρηση και επιτυγχάνοντας κοινωνικο-συναισθηματικούς

στόχους (προσωπικότητα του παιδιού, πνευματική και ηθική του

αυτονομία) και γνωστικούς στόχους (ανάπτυξη δημιουργικότητας,

κριτική ικανότητα κλπ).

Οι ιδέες που περιλαμβάνονται στον παρόν οδηγό αποτελούν μόνο μια

πρόταση που μπορεί να προσαρμοστεί, να προστεθούν νέες ιδέες και

να συνδυαστούν με ποικίλους τρόπους για την επίτευξη κάθε φορά

διαφορετικών στόχων και σκοπών.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν την ενασχόληση με το Μουσείο

Φυσικής Ιστορίας ως ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα (περίπου

2μηνης διάρκειας) ή ως τμήμα ενός περιβαλλοντικού προγράμματος

που θα υλοποιήσουν.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

- Η αδυναμία άμεσης επαφής των μαθητών με

τα άγρια ζώα και τους βιοτόπους τους

- Η εξάλειψη της άγριας ζωής λόγω κυρίως

ανθρώπινων δραστηριοτήτων

- Η επαφή των παιδιών με το Μουσείο και η

απόκτηση ποικίλων δεξιοτήτων

- Το ενδιαφέρον των μαθητών

- Η διαθεματική προσέγγιση του Μουσείου μέσα

από πολλά γνωστικά αντικείμενα

- Η επικαιρότητα του προγράμματος λόγω της

μείωσης –σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο- της βιοποικιλότητας

ΣΤΟΧΟΙ

- Κατανόηση των εννοιών «βιότοπος» και

«οικοσύστημα»

- Συνεργατικό πνεύμα μέσα από ομαδική

εργασία

- Καλλιέργεια ικανότητας παρατήρησης,

περιγραφής και σύγκρισης

- Γνωριμία με την άγρια ζωή

- Επισήμανση των κινδύνων για τα τοπικά

οικοσυστήματα

- Διαμόρφωση θετικών στάσεων σε κάθε

προσπάθεια προστασίας της φύσης

- Συνειδητοποίησης του ρόλου του ανθρώπου

στη διατήρηση της βιοποικιλότητας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ

1. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ακούμε, δραματοποιούμε

και ζωγραφίζουμε το τραγούδι «Μες στο μουσείο2» («Εδώ

Λιλιπούπολη»).

2. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Τι είναι «μουσείο»;

Κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή της έννοιας «μουσείο»3.

Ζητούμε από τα παιδιά σε ομάδες να ορίσουν το «μουσείο».

Αναρτούμε και συγκρίνουμε τους ορισμούς. Συγκρίνουμε με τον

επίσημο ορισμό της έννοιας4. Αναζητούμε πληροφορίες και

φωτογραφικό υλικό από βιβλία και το διαδίκτυο. Ασχολούμαστε με

την ετυμολογία της λέξης5. Φτιάχνουμε παράγωγες ή σύνθετες λέξεις.

Βρίσκουμε πληροφορίες για την ιστορία των μουσείων στην Ελλάδα6.

3. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ποια είναι η γνώμη μου για

τα μουσεία; Καταγράφουμε στον πίνακα όσα μουσεία έχουμε

επισκεφτεί με το σχολείο ή την οικογένειά μας. Συζητούμε γι’ αυτά.

Φέρνουμε φωτογραφικό ή άλλο υλικό στο σχολείο. Συζητούμε για τις

εντυπώσεις μας. Ποια μας άρεσαν και ποια όχι; Τι ήταν αυτό που δεν

μας άρεσε;

4. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Πόσα είδη μουσείων

υπάρχουν; Τα καταγράφουμε με καταιγισμό ιδεών. Συζητούμε για

καθένα από αυτά7. Βρίσκουμε από το διαδίκτυο φωτογραφικό υλικό.

2 https://www.youtube.com/watch?v=lSUi_OB1OsQ

3 (http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF). 4 «Ως ένα μη κερδοσκοπικό, μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που συλλέγει, συντηρεί, τεκμηριώνει, ερμηνεύει και εκθέτει τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του προς όφελος του κοινού κυρίως μέσα από τις διαδικασίες της μελέτης, της εκπαίδευσης και της ψυχαγωγίας» (ορισμός του ICOM, του Διεθνούς δηλαδή Συμβουλίου των Μουσείων). 5 http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF&dq= 6 http://constantinoskyriakis.blogspot.gr/2013/06/blog-post_21.html 7 http://dreamkindergarten.blogspot.gr/2013/05/blog-post_7912.html

Παίζουμε ένα παιχνίδι αναγνώρισης με τις φωτογραφίες. Ποια ομάδα

μπορεί να αναγνωρίσει τα περισσότερα είδη; Φτιάχνουμε ένα

κρυπτόλεξο όπου «κρύβουμε» είδη μουσείων.

Ασχολούμαστε λίγο περισσότερο με τα μουσεία φυσικής ιστορίας;

Έχουμε επισκεφτεί ένα μουσείο φυσικής ιστορίας; Ποιες είναι οι

εντυπώσεις μας;

5. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ποια μουσεία υπάρχουν

στον τόπο μου; Αναζητούμε πληροφορίες για τα μουσεία της

περιφερειακής ενότητας Σερρών8. Ποια από αυτά έχω επισκεφτεί;

Φτιάχνουμε μια ιστορική γραμμή και τοποθετούμε σε αυτήν τα

μουσεία του τόπου μας.

6. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Πώς φαντάζομαι το

«Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των Σερρών»; Ζωγραφίζω το μουσείο

όπως θα ήθελα να είναι. Οι μισοί μαθητές το ζωγραφίζουν εσωτερικά

και οι υπόλοιποι εξωτερικά. Ζωγραφίζουμε και τον περιβάλλοντα

χώρο. Πώς θα θέλαμε να είναι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των

Σερρών (στο εξής ΜΦΙΣ); Βρίσκουμε φωτογραφίες του ΜΦΙΣ στο

διαδίκτυο9. Συγκρίνουμε αυτά που ζωγραφίσαμε με το πραγματικό

μουσείο. Κάνουμε αξιολογικές κρίσεις για το κτίριο.

7. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Πού βρίσκεται το ΜΦΙΣ; Με

τη βοήθεια του Google Earth βρίσκω το μουσείο στον χάρτη.

Προσδιορίζω τη θέση του σε σχέση με την πόλη των Σερρών ή το χωριό

μου χρησιμοποιώντας γεωγραφικούς όρους (βόρεια, νότια κλπ).

Συζητώ για το υψόμετρο της περιοχής και βρίσκω τα χαρακτηριστικά

της (ορεινή, ημιορεινή κλπ). Εντοπίζω γεωγραφικά στοιχεία με τα

οποία γειτνιάζει (Κοιλάδα Αγίου Αντωνίου, Μενοίκιο κλπ). Βρίσκω

πληροφορίες για τη γεωλογική ιστορία της περιοχής (ορυχεία

Περδικάρη κλπ). Βλέπω μια ιστορική αφήγηση (του προγράμματος «Το

Σεντούκι των e-στοριών» της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών)

για την περιοχή10.

8 http://www.serrelib.gr/mousianserron.html

9 http://www.serres.gr/mouseio-fi/index.html

10 http://stories.futurelibrary.gr/?p=1557

8. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Επισκέπτομαι την

ιστοσελίδα του Μουσείου11 και το blog του12. Συγκεντρώνω

πληροφορίες για το Μουσείο, τις δράσεις του, τα εκθέματά του και τα

εκπαιδευτικά προγράμματα που προτείνει; Αξιολογώ τους

διαδικτυακούς τόπους. Είναι εύχρηστοι; Δίνουν χρήσιμες οδηγίες και

πληροφορίες; Τι δεν μου αρέσει; Στέλνω ένα email στους υπεύθυνους

με τις παρατηρήσεις μου (mfi-ser@otenet.gr).

9. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ). Επιλέγω μια εκπαιδευτική

δράση που προτείνει το Μουσείο. Στην ιστοσελίδα του Μουσείου

υπάρχουν ανάλογα με τη χρονική περίοδο που προγραμματίζουμε την

επίσκεψή μας διάφορες εκπαιδευτικές δράσεις. Επιλέγουμε μια από

αυτές και την υλοποιούμε.

10. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Οργανώνουμε την

επίσκεψή μας στο Μουσείο. Μια εκπαιδευτική επίσκεψη

προϋποθέτει συγκεκριμένες ενέργειες. Πρέπει να οργανώσουμε την

πιθανή μετακίνησή μας, να αναζητήσουμε τις κατάλληλες

ημερομηνίες, να πάρουμε τις απαραίτητες άδειες κλπ. Η τάξη σε

ομάδες αναλαμβάνει να οργανώσει την επίσκεψη: να επικοινωνήσει

τηλεφωνικά με το μουσείο (2321099395) για να αναζητήσει κατάλληλη

ημερομηνία, να αποσαφηνίσει το πιθανό οικονομικό κόστος της

μετακίνησης (σε συνεννόηση με το ΑΣΤΙΚΟ ή το ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΟ ΚΤΕΛ), να

ετοιμάσει επιστολή ενημέρωσης των γονέων και έγγραφο

συγκατάθεσης, να συντάξει το πρόγραμμα της εκδρομής (που μπορεί

να περιλαμβάνει και επίσκεψη στο γειτονικό πάρκο περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης) κλπ.

11. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Από το σχολείο μας στο

Μουσείο. Δουλεύουμε με χάρτες (της πόλης των Σερρών αν το σχολείο

μας βρίσκεται στις Σέρρες ή της Περιφερειακής ενότητας).

Σχεδιάζουμε στους χάρτες τη διαδρομή μας από το σχολείο στο

Μουσείο. Βλέπουμε εναλλακτικές διαδρομές. Επιλέγουμε αυτή που

11

http://www.serres.gr/mouseio-fi/index2.html και 12

http://mfidhmouserron.blogspot.gr/

έχει τον λιγότερο κυκλοφοριακό φόρτο. Σχεδιάζουμε και άλλες

διαδρομές: από το Μουσείο στο σπίτι μου κλπ.

12. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ετοιμάζουμε ερωτήσεις.

Φροντίζουμε να ενημερωθούμε τηλεφωνικά για το προσωπικό του

Μουσείου (ξεναγός, εκπαιδευτής, φύλακας, βοηθητικό προσωπικό,

εθελοντές κλπ). Ετοιμάζουμε σε ομάδες ερωτήσεις για τις συνεντεύξεις

που θα πάρουμε.

13. (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Πώς επισκεπτόμαστε ένα

μουσείο. Η επίσκεψη σε ένα μουσείο ακολουθεί κάποιους κανόνες.

Ποιοι μπορεί να είναι αυτοί; Οι μαθητές σε ομάδες ετοιμάζουν τους

κανόνες. Τους συζητούμε στην ολομέλεια και καταλήγουμε στους

σημαντικότερους. Φτιάχνουμε ένα μεγάλο ταμπλό με τους κανόνες.

(Θα σας βοηθήσει το απόσπασμα «Το μουσείο της ζωγραφικής», από

το βιβλίο «Ο μικρός Νικόλας Διασκεδάζει». Για μικρότερους μαθητές

το βιβλίο «Ο μικρός Ερμής» του Ευγένιου Τριβιζά και το «Στο

Μουσείο» της Μαρίζα Ντεκάστρο). Οργανώνουμε ένα θεατρικό

δρώμενο με τίτλο: «Δύο εκθέματα του μουσείου συζητούν μετά την

επίσκεψή μας για όσα έγιναν» ή «Ο φύλακας του μουσείου

παραπονιέται στη γυναίκα του για την επίσκεψη» ή «Οι αράχνες του

μουσείου συζητούν για τους φασαριόζους μαθητές» κλπ με θέμα

πάντα την παραβίαση των κανόνων ορθής συμπεριφοράς σε ένα

μουσείο.

14. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Εντυπώσεις από την

επίσκεψη. Συζητούμε, σχολιάζουμε, γράφουμε, ζωγραφίζουμε ό,τι μας

άρεσε και ό,τι δεν μας άρεσε στο ΜΦΙΣ.

15. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ευχαριστήρια επιστολή.

Γράφουμε μια επιστολή ευχαριστώντας τους υπεύθυνους του

μουσείου για τη φιλοξενία τους. Αν έχουμε κάποιες παρατηρήσεις, τις

διατυπώνουμε με ευγένεια. Θυμόμαστε πώς γράφουμε τις επιστολές.

16. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Ετοιμάζουμε ένα άρθρο

για τη σχολική εφημερίδα ή για το blog της τάξης (ή την ιστοσελίδα

του σχολείου) για την επίσκεψή μας. Στο άρθρο περιγράφουμε με λίγα

λόγια την επίσκεψη, επιλέγουμε κάποιες φωτογραφίες από αυτήν και

συμπεριλαμβάνουμε κάποιες απόψεις των παιδιών.

17. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Φτιάχνουμε την αφίσα του

Μουσείου. Με βάση τις εντυπώσεις μας ετοιμάζουμε σε ομάδες σε

χαρτί Α3 ή του μέτρου, μια αφίσα του Μουσείου. Η αφίσα πρέπει να

διαφημίζει το μουσείο τονίζοντας τα δυνατά του σημεία, τα

χαρακτηριστικά του αλλά και να έχει και κάποιες χρηστικές

πληροφορίες γι’ αυτό (τηλέφωνα, ιστοσελίδα, mail κλπ).

18. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Κάνουμε ένα δικό μας

«μουσείο» στο σχολείο. Με αφορμή όσα είδαμε στο ΜΦΙΣ

δημιουργούμε ένα δικό μας μουσείο στην τάξη ή σε κάποιον ειδικό

χώρο του σχολείου. Στο «μουσείο» μπορούμε να φέρουμε είτε

εκθέματα που έχουν σχέση με τη φυσική ιστορία (καρπούς, ρίζες,

φύλλα, σπόρους) είτε εκθέματα λαογραφικά που έχουν σχέση με την

παράδοση και τον τοπικό πολιτισμό (παλλαϊκά αντικείμενα, παλιές

φωτογραφίες, οικιακά σκεύη της γιαγιάς, παλιές φορεσιές, παλιά

εργαλεία κλπ).

19. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Η γωνιά του Μουσείου

Φυσικής Ιστορίας. Μετά την επίσκεψή μας στο ΜΦΙΣ δημιουργούμε

μέσα στην τάξη μια γωνιά που την αφιερώνουμε στο Μουσείο. Εκεί

αναρτούμε τις εργασίες με τις εντυπώσεις μας από το Μουσείο,

φωτογραφίες, άρθρα από εφημερίδες ή το διαδίκτυο, άλλες δράσεις

μας.

20. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Επιτραπέζιο παιχνίδι.

Παίζουμε σε ομάδες το επιτραπέζιο παιχνίδι που μας μοίρασαν στο

Μουσείο. Επεκτείνουμε το παιχνίδι προσθέτοντας επιπλέον

ερωτήσεις. Κάνουμε το παιχνίδι επιδαπέδιο. Στην αυλή του σχολείου

σχεδιάζουμε το «φιδάκι» του παιχνιδιού και το παίζουμε ρίχνοντας

μεγάλα τετράγωνα ζάρια.

21. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Διαφημίζουμε το Μουσείο.

Βρίσκουμε μέσω του διαδικτύου ιστοσελίδες σχολείων που βρίσκονται

σε γειτονικούς νομούς. Επικοινωνούμε μαζί τους ηλεκτρονικά και τους

στέλνουμε ένα φυλλάδιο που έχουμε στήσει για το μουσείο.

Περιγράφουμε τα εκθέματά του, τα πλεονεκτήματά του και δίνουμε

και χρηστικές πληροφορίες. Δεν ξεχνούμε να είναι η πρότασή μας

ολοκληρωμένη με προτάσεις και για άλλες επισκέψεις στην ευρύτερη

περιοχή (στη λίμνη Κερκίνη, στον ποταμό Αγγίτη, στο σπήλαιο

Αλιστράτης, στη Μονή Ιωάννου του Προδρόμου, στην Αμφίπολη κλπ).

22. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Μαθαίνω περισσότερα για

τους βιότοπους της περιοχής μου. Μετά την επίσκεψη συγκεντρώνω

περισσότερες πληροφορίες για τα οικοσυστήματα που είδα εκεί. Για

τη χλωρίδα και την πανίδα της λίμνης Κερκίνης και του ποταμού

Στρυμόνα, για τα ενδημικά είδη των Σερρών και τα είδη που έχουν

εξαφανιστεί. Ακόμη για τα περιβαλλοντικά προβλήματα της ευρύτερης

περιοχής. Επιλέγω ένα είδος –φυτό ή ζώο- που με ενδιαφέρει και είδα

στα εκθέματα του μουσείου. Συγκεντρώνω από το διαδίκτυο και

διάφορα βιβλία περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό. Γράφω ένα

σύντομο κείμενο και συμπληρώνω την ταυτότητα του είδους που

επέλεξα. Φτιάχνουμε όλοι μαζί μια μικρή εγκυκλοπαίδεια με αυτά τα

είδη.

23. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Παιχνίδι μνήμης. Παίζουμε

ένα παιχνίδι μνήμης για όσα είδαμε στο μουσείο. Ποιος μαθητής ή

ομάδα θυμάται τα περισσότερα; (μπορούν να μας βοηθήσουν οι

φωτογραφίες για τα εκθέματα που υπάρχουν στο διαδίκτυο ή

τραβήξαμε εμείς).

24. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Αξιολογούμε την επίσκεψη

και τη συμπεριφορά μας. Αξιολογούμε την επίσκεψή μας στο

Μουσείο. Ήταν καλά οργανωμένη; Υπήρχαν προβλήματα στη

ξενάγηση, τον χώρο κλπ; Τηρήσαμε τους κανόνες για τους οποίους

είχαμε συμφωνήσει πριν την επίσκεψη;

25. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Θεατρικό παιχνίδι. Τα

βράδια όταν το μουσείο κλείνει, τα εκθέματα ζωντανεύουν…. Τι

συμβαίνει στο μουσείο; Τι συζητούν τα εκθέματα; Τα παιδιά

δραματοποιούν τους διαλόγους.

26. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Θεατρικό παιχνίδι:

μιμούμαι τα ζώα του Μουσείου. Επιλέγουμε ένα ζώο που μας

εντυπωσίασε και αφού βρούμε πληροφορίες γι’ αυτό (άρθρα,

φωτογραφίες, βίντεο), μιμούμαστε τις κινήσεις του. Με ή χωρίς ήχο,

κινούμαστε στον χώρο όπως αυτό. Στη συνέχεια όλη η τάξη κάνει το

ίδιο. Σε έναν ανοιχτό χώρο οι μαθητές-ζώα συναντιούνται, παράγουν

ήχους, επικοινωνούν, διεκδικούν τον χώρο τους, «μαλώνουν»,

«φιλιώνουν».

27. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Προγραμματίζω και άλλες

επισκέψεις. Με αφορμή όσα είδαμε στο Μουσείο, επισκεπτόμαστε

οικοσυστήματα όπου μπορούμε να δούμε κάποια από τα είδη (φυτά

και ζώα) του Μουσείου. Επισκέπτομαι ένα αγρόκτημα της περιοχής

μου, μια λίμνη, έναν ποταμό, ένα δάσος κλπ.

28. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Μια μέρα ως … λύκος.

Χωρισμένοι σε ομάδες επιλέγουμε ένα ζώο που είδαμε στο Μουσείο.

Βρίσκουμε πληροφορίες γι’ αυτό και γράφουμε ένα κείμενο που

περιγράφει μια συνηθισμένη του μέρα (ζώα που προσφέρονται για

κάτι τέτοιο είναι για παράδειγμα ο λύκος, η κουκουβάγια, η νανόχηνα,

η αλεπού κλπ). Το κείμενο μετατρέπεται σε καθοδηγούμενο

αυτοσχεδιασμό. Ένα μέλος της ομάδας διαβάζει το κείμενο και τα

υπόλοιπα μέλη παίζουν τους ρόλους του. Γίνονται λύκοι που ξυπνούν

στη φωλιά τους και αναζητούν τροφή ή νανόχηνες που τρομάζουν από

μια ομάδα κυνηγών και τρέχουν να κρυφτούν σε ένα δάσος.

29. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Βρίσκω πληροφορίες για

τη φυσική ιστορία των Σερρών. Χρησιμοποιώ από το βιβλίο

Διδασκαλίας της Τοπικής Ιστορίας και το κεφάλαιο για την Προϊστορία

πληροφορίες για τη γεωλογική ιστορία της ευρύτερης περιοχής. Ακόμη

από το ίδιο βιβλίο βρίσκω πληροφορίες για τη λίμνη Κερκίνη και τη

δημιουργία της. Συζητώ για το κλίμα της περιοχής σήμερα και στην

αρχαιότητα και εξηγώ την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της.

30. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Διαθεματική προσέγγιση.

Επιδιώκω τη σύνδεση των παραπάνω δραστηριοτήτων με γνωστικά

αντικείμενα του ωρολογίου προγράμματος: με τη Γλώσσα (για τις

γλωσσικές δραστηριότητες), τη Γεωγραφία (χάρτες, κλίμα, χλωρίδα και

πανίδα), τη Μελέτη του Περιβάλλοντος (περιβαλλοντική εκπαίδευση),

τα Εικαστικά (για τις κατασκευές, τις αφίσες κλπ), τη Φυσική Αγωγή

(παιχνίδια στην αυλή) κλπ.

31. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Φτιάχνω ένα σποτ για το

Μουσείο. Μια εικόνα χίλιες λέξεις. Δημιουργούμε ένα σύντομο σποτ

(ως 1 λεπτό) για το Μουσείο. Σκοπός μας είναι να το διαφημίσουμε

και να αναδείξουμε τις αρετές του και τη μοναδικότητά του στην

ευρύτερη περιοχή. Χωριζόμαστε σε ομάδες και κάθε ομάδα επιλέγει

διαφορετικό target group. Μια ομάδα θα δημιουργήσει σποτ

απευθυνόμενη σε μαθητές δημοτικών, άλλη σε μαθητές γυμνασίων

και λυκείων, άλλη σε περιβαλλοντολόγους κλπ. Ανάλογα με την

ομάδα-στόχο, διαφοροποιούμε τη γλώσσα και τα εργαλεία μας.

32. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Βρίσκω το ενεργειακό

αποτύπωμα του σχολείου μου και το προσωπικό μου οικολογικό

αποτύπωμα. Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση είναι ένας από τους

στόχους όλου αυτού του προγράμματος. Μέσα από τη γνωριμία των

μαθητών με τη πλούσια βιοποικιλότητα του τόπου μας,

αναδεικνύονται οι κίνδυνοι κυρίως από τις ανθρώπινες

δραστηριότητες. Μετρώντας το ενεργειακό αποτύπωμα του σχολείου

μας (www.co2schools.gr) βρίσκουμε την ποσότητα διοξειδίου του

άνθρακα που εκλύεται στην ατμόσφαιρα λόγω της ενεργειακής μας

συμπεριφοράς και αλλάζουμε ενεργειακές συνήθειες. Μετρώντας το

προσωπικό οικολογικό μας αποτύπωμα (www.apotipoma.gr)

βρίσκουμε την ποσότητα φυσικών πόρων που χρειάζονται για να

ικανοποιηθεί ο τρόπος ζωής μας και απαντιέται το ερώτημα: Αν όλοι οι

κάτοικοι της γης ζούσαν όπως εσύ, θα χρειάζονταν….. (αριθμός)

πλανήτες…. Συζητούμε για τα αποτελέσματα των δύο μετρήσεων.

33. (ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ) Επισκέπτομαι διαδικτυακά

άλλα μουσεία φυσικής ιστορίας13. Συγκρίνω με το δικό μας μουσείο.

Αποτυπώνουμε τις εντυπώσεις μας.

13 http://www.gnhm.gr/ (Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας) http://www.nhmc.uoc.gr/el (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης) http://www.mfida.gr/%28S%28ldenwd45ggwzem453hdbao55%29%29/fmain.aspx (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Δήμου Αμαρουσίου) http://www.lesvosmuseum.gr/site/home/ws.csp (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου) http://www.museum-kotsiomitis.gr/index.php/el/ (Μουσείο Κωτσιομύτη) http://www.nhma.gr/?p=0 (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου) http://volosmuseum.gr/ (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βόλου) http://mfia.alexpolis.gr/ (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αλεξανδρούπολης) http://www.museumhelmis.gr/gr/index.php (Μουσείο Χέλμη) http://www.imma.edu.gr/macher/museums/show.html?museum_id=33 (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παρανεστίου) http://www.nhm.ac.uk/ (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου) http://www.amnh.org/ (Αμερικάνικο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας) http://www.mnh.si.edu/ (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ουάσιγκτον)