สงครามโลก (อ.จำนงค์)

หน่�วยที่�� 8สงครามโลกคร��งที่��หน่��งและการเปล��ยน่แปลงของส�งคมโลก

แผน่การสอน่ประจำ�าหน่�วยชุ ดว"ชุา สั�งคมโลกหน่�วยที่�� 8 สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งและการเปล��ยนึ่แปลงของสั�งคมโลกตอน่ที่��

8.1 สัภาพที่��วไปและสัาเหตุ�ของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง8.2 ขอบเขตุและล�กษณะของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง8.3 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลก8.4 สั�งคมโลกหล�งสังครามคร��งที่��หนึ่��ง

แน่วค"ด1. ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง สั�งคมโลกม�สัภาพ

อนึ่าธิ%ปไตุย อ�นึ่เป(นึ่ผลจากการที่��ประเที่ศมหาอ+านึ่าจตุ$าง ๆ แข$งข�นึ่ก�นึ่แสัวงหาอาณานึ่%คมและรวมกล�$มเผชิ%ญหนึ่/าก�นึ่โดยมหาอ+านึ่าจตุ$างใชิ/อ+านึ่าจของตุนึ่ขยายอ+านึ่าจและอ%ที่ธิ%พลของตุนึ่ โดยไม$ค+านึ่�งถึ�งกฎเกณฑ์4หร5อธิรรมเนึ่�ยมระหว$างประเที่ศใด ๆ สัภาพระหว$างประะเที่ศด�งกล$าวนึ่��เป(นึ่สัาเหตุ�สั+าค�ญของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง

2. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม�ขอบข$ายกว/างขวาง และความร�นึ่แรงมากว$าสังครามคร��งก$อนึ่ ๆ รวมที่��งก$อความเสั�ยหายอย$างมากแก$ประเที่ศตุ$าง ๆ ที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ เนึ่5�องจากม�ประเที่ศที่��เข/าร$วมในึ่การสังครามคร��งนึ่��ถึ�ง 27 ประเที่ศ และม�การนึ่+าอาว�ธิใหม$ ๆ ใชิ/ในึ่การที่+าสังครามตุ$อก�นึ่ จ�งที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะตุ/องการลงโที่ษผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรงและย�งผลให/สันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพหร5อสันึ่ธิ%สั�ญาแวร4ซายสั4 ซ��งผ6/ชินึ่ะที่+าข��นึ่สัร/างความเค�ยดแค/นึ่ให/แก$ชิาวเยอรม�นึ่อย$างมาก

3. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งสั$งผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลกอย$างมากที่��งที่างด/านึ่เศรษฐก%จ สั�งคม การเม5อง และจ%ตุว%ที่ยา โดยเฉพาะอย$างย%�งภ6ม%ภาคย�โรปซ��งเป(นึ่สัมรภ6ม%ของสังครามได/ร�บผลกระที่บมากกว$าภ6ม%ภาคอ5�นึ่ ซ��งอย6$ห$างจากสัมรภ6ม%ของสังคราม

4. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/ที่+าให/นึ่านึ่าประเที่ศตุระหนึ่�กถึ�งความจ+าเป(นึ่ที่��จะตุ/องร$วมม5อก�นึ่เพ5�อความม��นึ่คงร$วมก�นึ่ แตุ$แล/วสั�งคมโลกก:ตุ/องประสับความผ%ดหว�ง เม5�อหลายประเที่ศไม$เตุ:มใจจะใชิ/องค4การกลางระหว$างประเที่ศเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและป;องก�นึ่สังคราม ย�งผลให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่การป;องก�นึ่ม%ให/สังครามโลกคร��งที่��สัองเก%ดข��นึ่

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาหนึ่$วยที่�� 8 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายสั�กษณะของสัภาพการณ4ระหว$างประเที่ศก$อนึ่เก%ด

สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/2. ว%เคราะห4สัาเหตุ�ที่��นึ่+าไปสั6$สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/3. ว%เคราะห4ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งตุ$อสั�งคมโลก

ได/ที่�กด/านึ่4. อธิ%บายสัาเหตุที่��ที่+าให/สั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่

การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของนึ่านึ่าชิาตุ%และป;องก�นึ่สังครามได/ก"จำกรรมการเร�ยน่

1.ที่+าแบบประเม%นึ่ผลตุนึ่เองก$อนึ่เร�ยนึ่หนึ่$วยที่�� 8

2.ศ�กษาเอกสัารการสัอนึ่ตุอนึ่ที่�� 8.1 – 8.4

3.ปฏิ%บ�ตุ%ก%จกรรมที่��ได/ร�บมอบหมายในึ่เอกสัารการสัอนึ่4.ฟั>งรายการว%ที่ย�กระจายเสั�ย5.ชิมรายการว%ที่ย�โที่รที่�ศนึ่46.เข/าร�บการสัอนึ่เสัร%ม ณ ศ6นึ่ย4บร%การการศ�กษา

7.ที่+าแบบประเม%นึ่ผลตุนึ่เองหล�งการเร�ยนึ่หนึ่$วยที่�� 8ส&�อการสอน่

1. เอกสัารการสัอนึ่หนึ่$วยที่�� 8 ตุอนึ่ที่�� 8.1 –8.4

2. แบบฝึ@กปฏิ%บ�ตุ%ประจ+าหนึ่$วยที่�� 83. เที่ปตุล�บประกอบชิ�ดว%ชิา4. รายการว%ที่ย�กระจายเสั�ยง5. รายากรว%ที่ย�โที่รที่�ศนึ่4

ประเม"น่ผล1. ประเม%นึ่ผลตุนึ่เองก$อนึ่เร�ยนึ่และหล�งเร�ยนึ่2. ที่+าก%จกรรมและแนึ่วตุอบที่/ายเร5�อง3. การสัอบไล$ประจ+าภาคการศ�กษาเม&�ออ�าน่แผน่การสอน่แล'ว ขอให'ที่�าแบบประเม"น่ผลตน่เอง

ก�อน่เร�ยน่หน่�วยที่�� 8 ใน่แบบฝึ+กปฏิ"บ�ต"ก�อน่ แล'วจำ�งศึ�กษาเอกสารการสอน่ต�อไป

ตอน่ที่�� 8.1

สภาพการณ์%ที่��วไปและสาเหต ของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 8.1 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

8.1.1 สัภาพการณ4ที่��วไปก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง8.1. 2 โครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��ง

ที่��หนึ่��ง8.1.3 สัาเหตุ�ของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง

แน่วค"ด1. สัภาพการณ4ของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง ม�

ล�กษณะอนึ่าธิ%ปไตุยไร/ กฎเกณฑ์42. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งเป(นึ่สังครามที่��ม�ขอบเขตุกว/างขวาง

และม�ความร/ายแรงมากกว$าสังครามคร��งก$อนึ่ ๆ 3. สัาเหตุ�สั+าค�ญของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม� 3 ประการ ค5อ

การแข$งข�นึ่ก�นึ่แสัวงหาอาณานึ่%คมของประเที่ศมหาอ+านึ่าจ การรวมกล�$มเผชิ%ญหนึ่/าก�นึ่ของประเที่ศมหาอ+านึ่าจ และความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมของชินึ่กล�$มนึ่/อยในึ่ย�โรป

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 8.1 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ2. อธิ%บายสัภาพการณ4ของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��

หนึ่��งได/3. อธิ%บายโครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��

หนึ่��งได/4. อธิ%บายสัาเหตุ�ที่��ที่+าให/เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/

ความน่�าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งซ��งระเบ%ดข��นึ่เม5�อว�นึ่ที่�� 28 กรกฎาคม

ค.ศ. 1914 และสั%�นึ่สั�ดลงเม5�อว�นึ่ที่�� 11 พฤศจ%กายนึ่ ค.ศ. 1918

รวมเวลากว$า 4 ปB 3 เด5อนึ่ เร%�มแรกเป(นึ่สังครามระหว$างประเที่ศจ�กรวรรด%นึ่%ยมด/วยก�นึ่ แตุ$ภายหล�งม�ประเที่ศอ5�นึ่เข/ามาร$วมด/วย จ�งเป(นึ่สังครามที่��ม�ขอบเขตุกว/างขวาง โหดร/ายและสั%�นึ่เปล5องมากกว$าสังครามในึ่คร��งก$อนึ่ ๆ อย$างมาก ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าม�ประเที่ศที่��เก��ยวข/องในึ่สังครามคร��งนึ่��ถึ�ง 27 ประเที่ศ แบ$งออกเป(นึ่สัองฝึCายค5อ ฝึCายมหาอ+านึ่าจกลาง (Central Power) ประกอบด/วย 4 ประเที่ศค5อ ออสัเตุร�ย ฮั�งการ� เยอรมนึ่� และบ�ลแกเร�ย ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร ค5อ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั ร�สัเซ�ย อ%ตุาล� เป(นึ่แกนึ่ พร/อมก�บม%ตุรประเที่ศอ5�นึ่ ๆ เชิ$นึ่ สัหร�ฐอเมร%กาและไที่ย รวม 23 ประเที่ศ สังครามคร��งนึ่��คร$าชิ�ว%ตุที่หารของที่��งสัองฝึCายไปประมาณ 8 ล/านึ่ 6 แสันึ่คนึ่ และบาดเจ:บอ�กประมาณ 21 ล/านึ่ 3 แสันึ่คนึ่ และที่��งสัองฝึCายเสั�ยค$าใชิ/จ$ายไปกว$า 338,000 ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ สังครามคร��งนึ่��สั%�นึ่สั�ดลงด/วยการที่��ฝึCายมหาอ+านึ่าจกลางเป(นึ่ฝึCายพ$ายแพ/ และฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรเป(นึ่ฝึCายชินึ่ะ โดยฝึCายชินึ่ะได/เร�ยกร/องให/ฝึCายแพ/เปล��ยนึ่แปลงระบอบการปกครองภายในึ่และปลดปล$อยอาณานึ่%คมของตุนึ่ให/เป(นึ่อ%สัระ รวมที่��งใชิ/ค$ าปฏิ%กรรมสังครามแก$ผ6/ ชินึ่ ะด/ วย จ� งย� งผลให/ เก% ดการเปล��ยนึ่แปลงในึ่โครงสัร/างของสั�งคมโลกอย$างมาก โดยเฉพาะอย$างย%� ง เปล�� ยนึ่แปลงใ นึ่ฐานึ่ แห$งอ+า นึ่าจของ ที่�� งผ6/ ชินึ่ ะและ ผ6/ แพ/

สัภาพการณ4ที่��วไปในึ่ห/วงเวลาก$อนึ่ที่��สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งจะระเบ%ดข��นึ่ในึ่เด5อนึ่กรกฎาคม ค.ศ. 1914 ม�สั$วนึ่สั+าค�ญอย$างมากที่��สั$งผลให/เก%ดสังครามที่��ม�ขอบเขตุกว/างขวางครอบคล�มหลายสั$วนึ่ของโลก โดยม�ประเที่ศตุ$าง ๆ ในึ่หลายสั$วนึ่ของโลกเข/าร$วมด/วยถึ�ง 27 ประเที่ศ และที่+าให/สังครามระหว$างประเที่ศคร��งนึ่��ม�ล�กษณะเป(นึ่

สังครามโลก และด�งจะชิ��ให/เห:นึ่ตุ$อไปว$า ปรากฎการณ4สั+าค�ญที่��สั�ด“ ”

ในึ่ระยะนึ่��นึ่ที่��เป(นึ่ชินึ่วนึ่นึ่+า ไปสั6$สังครามโลก ก:ค5อ การแข$งข�นึ่ก�นึ่

แสัวงหาอาณานึ่%คมและตุลาดสั%นึ่ค/า และการรวมกล�$มเผชิ%ญหนึ่/าก�นึ่ของประเที่ศมหาอ+านึ่าจในึ่สัม�ยนึ่��นึ่ซ��งล/วนึ่เป(นึ่ประเที่ศจ�กรวรรด%นึ่%ยมที่�� ง นึ่�� นึ่เร&�องที่�� 8.1.1 สภาพการณ์%ที่��วไปก�อน่สงครามโลกคร��งที่��หน่��ง

นึ่�บตุ��งแตุ$ที่��อ%ตุาล�และเยอรมนึ่�รวมประเที่ศได/สั+าเร:จในึ่ปB ค.ศ.

1821 และ ค.ศ. 1870 ซ��งย�งผลให/ที่��งสัองประเที่ศม�ก+าล�งเข:มแข:งที่�ดเที่�ยมมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ในึ่ขณะนึ่��นึ่ แตุ$ที่��งสัองประเที่ศ ย�งไม$ม�อาณานึ่%คมเป(นึ่ของตุนึ่เองจ�งม�$งแสัวงหาอาณานึ่%คมในึ่ที่ว�ปแอฟัร%กา และมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก แข$งก�บมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่อย$างจร%งจ�ง ซ��งปรากฏิผลด�งนึ่�� 1.

อ�งกฤษ ได/ด%นึ่แดนึ่หลายสั$วนึ่ในึ่แอฟัร%กาเป(นึ่อาณานึ่%คม ค5อ ไนึ่จ�เร�ย โกลด4โคสัตุ4 เซ�ยราเลโอนึ่ ซ��งอย6$ที่างตุะว�นึ่ตุกของที่ว�ปแอฟัร%กา สัหภาพแอฟัร%กา และย6ก�นึ่ดา แอฟัร%กาตุะว�นึ่ออก และโซมาเล�ย ซ��งอย6$ที่างตุะว�นึ่ตุกของที่ว�ปแอฟัร%กา นึ่อกจากนึ่��นึ่อ�งกฤษย�งเข/าย�ดครองอ�ย%ปตุ4และซ6ดานึ่ เป(นึ่ด%นึ่แดนึ่ในึ่อาร�กขาอ�กด/วย สั$วนึ่ในึ่อาณาบร%เวณมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก อ�งกฤษได/อาณานึ่%คมหลายแห$ง เชิ$นึ่ ออสัเตุรเล�ย นึ่%วซ�แลนึ่ด4 มาลายา สั%งคโปร4 บอร4เนึ่�ยวเหนึ่5อ เกาะโซโลมอนึ่ และด%นึ่แดนึ่อ5�นึ่ ๆ อ�กหลายแห$ง

2. ฝึร��งเศึส ได/ด%นึ่แดนึ่หลายสั$วนึ่ในึ่ที่ว�ปแอฟัร%กาเป(นึ่อาณานึ่%คม ค5อ แอลจ�เร�ย แอฟัร%กาตุะว�นึ่ตุก คองโก และเกาะมาดาก�สัการ4 และอ�กหลายสั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ยและมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก เชิ$นึ่ อ%นึ่โดจ�นึ่ เกาะคาเลโดเนึ่�ย และด%นึ่แดนึ่อ5�นึ่ ๆ อ�กหลายแห$ง 3. เยอรมน่� ได/ด%นึ่แดนึ่หลายสั$วนึ่ในึ่ที่ว�ปแอฟัร%กาเป(นึ่อาณานึ่%คม เชิ$นึ่ แอฟัร%กาตุะว�นึ่ตุกเฉ�ยงใตุ/ ซ��งตุ%ดก�บสัหภาพแอฟัร%กาของอ�งกฤษ และแอฟัร%กาตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ ซ��งตุ%ดก�บแอฟัร%กาตุะว�นึ่ออกของอ�งกฤษ และแคเมอร6นึ่ ซ��งตุ%ดก�บคองโกของฝึร��งเศสั และพยายามแข$งก�บฝึร��งเศสัในึ่การขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าไป

ในึ่โมร:อกโกซ��งย�งเป(นึ่เอกราชิ นึ่อกจากนึ่��นึ่เยอรมนึ่�ย�งได/อาณานึ่%คมในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก ได/แก$ หม6$เกาะมาร4แชิลล4 คาโรไลนึ่4 และมาเร�ยนึ่า ซ��งอย6$เหนึ่5อเสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุร และหม6$เกาะบ%สัมาร4ก นึ่%วก%นึ่�ตุะว�นึ่ออกซ��งอย6$ตุ%ดก�บนึ่%วก%นึ่�ตุะว�นึ่ออกของอ�งกฤษ และเกาะซาม�วตุะว�นึ่ตุก ซ��งอย6$ใตุ/เสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุร

4. อ"ตาล� ได/ด%นึ่แดนึ่ที่างเหนึ่5อของที่ว�ปแอฟัร%กาเพ�ยง 2

แห$ง เป(นึ่อาณานึ่%คม ค5อ ล%เบ�ย และออสัเตุร�ย จ�งอยากจะได/ด%นึ่แดนึ่อ5�นึ่ ๆที่��ย�งไม$เป(นึ่ของมหาอ+านึ่าจใดเป(นึ่อาณานึ่%คมอ�ก ค5อ อบ%สัเนึ่�ย (เอธิ%โอเปBย) ซ��งย�งเป(นึ่เอกราชิอย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่แตุ$ไม$ประสับผลสั+าเร:จ

นึ่อกเหนึ่5อจากแข$งข�นึ่ก�บอ�งกฤษและฝึร��งเศสัในึ่การแสัวงหาอาณานึ่%คมในึ่ที่ว�ปแอฟัร%กาและมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกด�งกล$าวแล/ว ที่��งเยอรมนึ่�และอ%ตุาล�พยายามขยายอ%ที่ธิ%กลเข/าไปในึ่อาณาบร%เวณตุะว�นึ่ออกกลาง ซ��งเป(นึ่เขตุอ%ที่ธิ%พลของจ�กรวรรด%ออตุโตุม�นึ่อ�นึ่อ$อนึ่แอ และเป(นึ่ที่��หมายปองของอ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และร�สัเซ�ย อย6$ก$อนึ่แล/ว ย%�งกว$านึ่��นึ่เยอรมนึ่�ได/พยายามขยายตุลาดการค/าของตุนึ่ในึ่จ�นึ่แข$งก�บอ�งกฤษและฝึร��งเศสัอ�กด/วย โดยได/เชิ$าอ$าวเก�ยวเจาจากจ�นึ่พ5�อใชิ/ประโยชินึ่4ในึ่การค/าเป(นึ่เวลา 99 ปB

5. ญ��ป�Cนึ่ ซ��งเป(นึ่ประเที่ศเด�ยวในึ่เอเชิ�ยที่��พ�ฒนึ่าประเที่ศได/เร:ว และพยายามที่��จะแสัวงหาอาณานึ่%คมก�บเขาเหม5อนึ่ก�นึ่ กล$าวค5อ ในึ่ขณะที่��เยอรมนึ่�และอ%ตุาล�แข$งก�นึ่ก�บอ�งกฤษและฝึร��งเศสั ในึ่การหาอาณานึ่%คมและตุลาดการค/า ญ��ป�Cนึ่ซ��งได/กลายเป(นึ่มหาอ+านึ่าจในึ่เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกหล�งจากรบชินึ่ะจ�นึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1895 และชินึ่ะร�สัเซ�ยในึ่ปB ค.ศ. 1905 ที่+าให/ญ��ป�Cนึ่ได/ด%นึ่แดนึ่เพ%�ม ค5อ เกาะไตุ/หว�นึ่จากจ�นึ่ และเกาะแซคาล%นึ่ตุอนึ่ใตุ/จากร�สัเซ�ย หล�งจากนึ่��นึ่ญ��ป�Cนึ่ได/พยายามที่��แผ$อ%ที่ธิ%พลเข/าไปในึ่คาบสัม�ที่รเกาหล�และแมนึ่จ6เร�ยของจ�นึ่

6. ร สเซี�ย หล�งจากพ$ายแพ/ญ��ป�Cนึ่ในึ่สังครามปB ค.ศ.

1905 และตุ/องถึอยจากเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกร�สัเซ�ยจ�งห�นึ่ไปในึ่เปอร4เชิ�ย

(อ%หร$านึ่) แหลมบอลข$านึ่ และตุะว�นึ่ออกกลางจ�งตุ/องเผชิ%ญหนึ่/าก�บออสัเตุร�ย ฮั�งการ� ในึ่แหลมบอลข$านึ่ และแข$งก�บเยอรมนึ่�ในึ่–

ตุะว�นึ่ออกกลาง และแข$งก�บอ�งกฤษในึ่เปอร4เชิ�ย7. ต รก� เป(นึ่ศ6นึ่ย4กลางของจ�กรวรรด%ออตุโตุม�นึ่ ซ��งเป(นึ่

ประเที่ศมหาอ+านึ่าจเหม5อนึ่ก�นึ่ม�อ+านึ่าจอธิ%ปไตุยเหนึ่5อด%นึ่แดนึ่ในึ่ตุะว�นึ่ออกกลางและบางสั$วนึ่ของแหลมบอลข$านึ่ แตุ$เนึ่5�องจากม�ป>ญหาในึ่การปกครองภายในึ่ประเที่ศอย6$มาก จ�งม�ความอ$อนึ่แอและรบแพ/ประเที่ศอ5�นึ่อย6$เร5�อย ๆ ย�งผลให/ตุ�รด�หมดสัภาพของการเป(นึ่มหาอ+านึ่าจแหละม�ผ6/เร�ยกตุ�รก�ว$าเป(นึ่ คนึ่ปCวยแห$งย�โรป เนึ่5�องจาก“ ”

อ�งกฤษและร�สัเซ�ยสันึ่ใจที่��จะขยายอ%ที่ธิ%พลมาย�งตุะว�นึ่ออกกลาง ตุ�รก�จ�งมองเยอรมนึ่�เป(นึ่ม%ตุร และมองอ�งกฤษและร�สัเซ�ยเป(นึ่ศ�ตุร6

8. ออสเตร�ย ฮั�งการ� – เป(นึ่มหาอ+านึ่าจอ�กประเที่ศหนึ่��ง ที่��ปกครองชินึ่เชิ5�อชิาตุ%อ5�นึ่หลายเชิ5�อชิาตุ%อย6$แล/ว ได/พยายามที่��จะขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าครอบง+าประเที่ศเล:กอ5�นึ่ ๆ ที่��อย6$ใกล/ตุนึ่ในึ่แหลมบอลข$านึ่ เชิ$นึ่ได/ผนึ่วกเอาแคว/นึ่บอสัเนึ่�ยและเฮัอร4เซโกว%นึ่า ซ��งม�ชิาวเซอร4เบ�ยอาศ�ยอย6$มากมาเป(นึ่ของตุนึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1878 และเม5�อออสัเตุร�ย –

ฮั�งการ� พยายามจะขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าครอบง+าประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ของแหลมบอลข$านึ่อ�ก ร�สัเซ�ยซ��งไม$พอใจการกระที่+าของออสัเตุร�ย ฮั�งการ�อย6$–

แล/ว จ�งพยายามข�ดขวาง พร/อมก�บพยายามปล�กความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมของชินึ่ชิาวเซอร4เบ�ย และชินึ่กล�$มนึ่/อยที่��อย6$ภายใตุ/อ%ที่ธิ%พลของออสัเตุร�ย ฮั�งการ� ให/ตุ$อตุ/านึ่ออสัเตุร�ย ฮั�งการ�– –

9. สหร�ฐอเมร"กา เป(นึ่มหาอ+านึ่าจอ�กประเที่ศหนึ่��งที่��พยายามแผ$อ%ที่ธิ%พลครอบง+าด%นึ่แดนึ่อ5�นึ่ ๆ โดยเฉพาะในึ่อเมร%กาใตุ/ และหล�งจากรบชินึ่ะในึ่สัเปนึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1899 สัหร�ฐอเมร%กาได/เอาพ%ลปปFนึ่สั4เป(นึ่อาณานึ่%คมและใชิ/เป(นึ่ฐานึ่ในึ่การขยายการค/าไปย�งจ�นึ่

อาจกล$าวได/ว$า ปรากฏิการณ4ของการแข$งข�นึ่การแสัวงหาอาณานึ่%คมและขยายอ%ที่ธิ%พลของประเที่ศมหาอ+านึ่าจ ได/ที่+าให/สัถึานึ่การณ4ของโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งตุกอย�$ในึ่สัภาพที่��

เร�ยกว$า อนึ่าธิ%ปไตุยระหว$างชิาตุ% โดยที่��กฎหมายหร5อศ�ลธิรรมระหว$างประเที่ศไม$อาจย�บย��งม%ให/มหาอ+านึ่าจใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การขยายด%นึ่แดนึ่และอ%ที่ธิ%พล และโดยเหตุ�ที่��มหาอ+านึ่าจแตุ$ละประเที่ศตุ$างร6 /สั�กไม$ปลอดภ�ยที่��จะอย6$อย$างโดดเด��ยว และเผชิ%ญหนึ่/าก�บค6$แข$งข�นึ่ตุามล+าพ�ง จ�งพยายามขจ�ดผลประโยชินึ่4ที่��ข�ดก�นึ่ และร$วมม5อก�นึ่เพ5�อร�กษาผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ ด�งจะเห:นึ่ได/ว$า อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และร�สัเซ�ยได/ที่+าความตุกลงร$วมก�นึ่ ที่��จะชิ$วยเหล5อก�นึ่ในึ่กรณ�ที่��ถึ6กประเที่ศอ5�นึ่โจมตุ� ซ��งนึ่�กประว�ตุ%ศาสัตุร4เร�ยกปรากฏิการณ4นึ่��ว$า ความเข/าใจสัามฝึCาย (Triple Entente) สั$วนึ่เยอรมนึ่� อ%ตุาล� และออสัเตุร�ย –

ฮั�งการ� ก:ที่+าสั�ญญาพ�นึ่ธิไมตุร�ตุ$อก�นึ่ โดยม�ว�ตุถึ�ประสังค4เพ5�อชิ$วยเหล5อก�นึ่เม5�อประเที่ศใดประเที่ศหนึ่��งถึ6กโจมตุ� นึ่�กประว�ตุ%ศาสัตุร4เร�ยกปรากฏิการณ4นึ่��ว$า พ�นึ่ธิม%ตุรสัามฝึCาย (Triple Alliance) ปรากฏิว$าการรวมกล�$มของประเที่ศตุ$าง ๆด�งกล$าวได/ก$อให/เก%ดความตุ�งเคร�ยดระหว$างประเที่ศในึ่ย�โรปมากข��นึ่อ�ก

เร&�องที่�� 8.1.2 โครงสร'างของส�งคมโลกก�อน่เก"ดสงครามโลกคร��งที่��หน่��ง

สัภาพการณ4ที่��ได/กล$าวมาข/างตุ/นึ่เป(นึ่ผลมาจาก การที่��ประเที่ศเยอรมนึ่� อ%ตุาล� รวมประเที่ศได/สั+าเร:จ และขยายอ+านึ่าจของตุนึ่ในึ่การแสัวงหาอาณานึ่%คม ที่+าให/กลายเป(นึ่ประเที่ศมหาอ+านึ่าจ สั$วนึ่ญ��ป�Cนึ่และสัหร�ฐก:ได/ขยายด%นึ่แดนึ่ เพ%�มก+าล�งอาว�ธิและขยายก+าล�งที่างเร5อเป(นึ่อย$างมาก จ�งที่+าให/โครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกค ร�� ง ที่�� ห นึ่�� ง ม� ล� ก ษ ณ ะ สั+า ค� ญ ด� ง นึ่��

1. มหาอ+านึ่าจเพ%�มข��นึ่อ�ก 4 ประเที่ศ ค5อเยอรมนึ่� อ%ตุาล� ญ��ป�Cนึ่ และสัหร�ฐอเมร%กา โดยสัามประเที่ศแรกพยายามแข$งข�นึ่ก�บมหาอ+านึ่าจเก$า ค5อ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และร�สัเซ�ย ในึ่การแสัวงหาอาณานึ่%คมและหาตุลาดการค/าเพ%�มข��นึ่เร5�อย ๆ สั$วนึ่สัหร�ฐอเมร%กาไม$แข$งข�นึ่ก�บมหาอ+านึ่าจเก$าโดยตุรง และพยายามป;องก�นึ่ม%ให/มหาอ+านึ่าจเก$าไปที่/าที่ายอ%ที่ธิ%พลของตุนึ่ในึ่อเมร%กาใตุ/ 2.

ประเที่ศที่��อ$อนึ่แอในึ่แอฟัร%กาและเอเชิ�ยถึ6กประเที่ศมหาอ+านึ่าจย�ดครองเป(นึ่อาณานึ่%คมเก5อบหมด สั$วนึ่ประเที่ศที่��ย�งเหล5อเป(นึ่เอกราชิในึ่เอเชิ�ย เชิ$นึ่ จ�นึ่และไที่ยก:ตุ/องยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามสั�ญญาอ�นึ่ไม$เป(นึ่ธิรรมที่��ประเที่ศมหาอ+านึ่าจบ�งค�บให/ร�บ เชิ$นึ่ จ�นึ่ตุ/องยอมให/ประเที่ศมหาอ+านึ่าจเชิ$าด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ใชิ/เป(นึ่เขตุการค/านึ่านึ่ถึ�ง 99 ปB สั$วนึ่ไที่ยก:ไม$อาจเก:บภาษ�สั%นึ่ค/าขาเข/าจากตุ$างประเที่ศได/เก%นึ่กว$าร/อยละ 3

และตุ/องยอมให/กงสั�ลตุ$างประเที่ศม�อ+านึ่าจพ%จารณาคด�ที่��คนึ่ของเขากระที่+าผ%ดในึ่ด%นึ่แดนึ่ไที่ย

3. ประเที่ศมหาอ+านึ่าจในึ่ย�โรปได/พยายามรวมกล�$มก�นึ่เพ5�อร�กษาผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่และ

ตุ$อตุ/านึ่กล�$มอ5�นึ่ที่��ม�ผลประโยชินึ่4ข�ดก�บตุนึ่ โดยตุ$างพร/อมที่��จะใชิ/ก+าล�งที่+าสังครามตุ$อก�นึ่ จ�งย�งผลให/เก%ดความตุ�งเคร�ยดตุลอดเวลา

4. กฎหมายและศ�ลธิรรมระหว$างประเที่ศไม$สัามารถึให/หล�กประก�นึ่ความม��นึ่คงปลอดภ�ยแก$สัมาชิ%กของสั�งคมโลกในึ่ระยะก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/เลย ที่��งนึ่��ก:เพราะประเที่ศที่��ม�ก+าล�งเข/มแข:งตุ$างพยายามที่��ใชิ/พล�งอ+านึ่าจของตุนึ่ร�งแกประเที่ศที่��อ$อนึ่แอกว$า และขยายด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่อย6$เสัมอ ด�งจะเห:นึ่ได/ว$า ในึ่ระยะ 10 ปB ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งนึ่��นึ่ ม�ว%กฤตุการณ4และสังครามระหว$างประเที่ศเก%ดข��นึ่หลายคร��ง เชิ$นึ่

1. ว%กฤตุการณ4โมร:อกโก ว%กฤตุการณ4นึ่��เก%ดจากการที่��กษ�ตุร%ย4ไกเซอร4แห$งเยอรมนึ่�เด%นึ่ที่างไปเย��ยมโมร:อกโก อ�นึ่เป(นึ่การแสัดงการค�ดค/านึ่ความพยายามของฝึร��งเศสัที่$จะเข/าย�ดครองโมร:อกโก เป(นึ่ด%นึ่แดนึ่ในึ่อาร�กขาของฝึร��งเศสั การกระที่+าคร��งนึ่��ของเยอรมนึ่�ที่+าให/ฝึร��งเศสัไม$พอใจมาก และที่+าให/ตุ/องม�การจ�ดการประชิ�มนึ่านึ่าชิาตุ%ข��นึ่ที่��สัเปนึ่ เพ5�อย�ตุ%ว%กฤตุการณ4ในึ่ปB ค.ศ. 1906 โดยที่��ประชิ�มคร��งนึ่��ยอมให/ฝึร��งเศสัให/ความอาร�กขาแก$โมร:อกโกได/ แตุ$เยอรมนึ่�ไม$ยอมร�บ และพยายามที่��จะแผ$อ%ที่ธิ%พลเข/าไปในึ่โมร:อกโกให/ได/ โดยได/สั$งเร5อรบเข/าไปที่��เม5องที่$าอากาด�ร4 เป(นึ่เม5องเก$า ซ��งที่+าให/

เก5อบเก%ดสังครามระหว$างสัองประเที่ศ และที่+าให/หลายประเที่ศพยายามไกล$เกล��ย ในึ่ที่��สั�ดหล�งจากฝึร��งเศสัยอมที่��จะให/เยอรมนึ่�ได/ด%นึ่แดนึ่บางสั$วนึ่ในึ่คองโกของฝึร��งเศสั เยอรมนึ่�จ�งยอมร�บรองอธิ%ปไตุยของฝึร��งเศสัเหนึ่5อโมร:อกโก

2) สังครามในึ่แหลมบอลข$านึ่ สังครามในึ่แหลมบอลข$านึ่เก%ดข��นึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1912 ระหว$างบ�ลแกเร�ย เซอร4เบ�ย และกร�ซ ฝึCายหนึ่��ง ก�บตุ�รก�อ�กฝึCายหนึ่��ง ซ��งฝึCายแรกชินึ่ะและย�ดเอาด%นึ่แดนึ่ของตุ�รก�ในึ่ย�โรปไปแบ$งก�นึ่ แตุ$ภายหล�งฝึCายชินึ่ะที่ะเลาะก�นึ่เอง จ�งที่+าให/เก%ดสังครามในึ่แหลมบอลข$านึ่อ�กคร��งหนึ่��งในึ่ปB ค.ศ. 1913 ระหว$างกร�ซ เซอร4เบ�ย โรมาเนึ่�ย และตุ�รก�ฝึCายหนึ่��งก�บบ�ลแกเร�ยอ�กฝึCายหนึ่��ง ซ��งปรากฏิว$าฝึCายแรกเป(นึ่ฝึCายชินึ่ะ ย�งผลให/ตุ�รก�ได/ด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ในึ่ย�โรปค5นึ่มาบ/าง ว%กฤตุการณ4ตุ$าง ๆ เหล$านึ่��เป(นึ่เคร5�องพ%สั6จนึ่4ได/ว$า หลายประเที่ศถึ5อว$า การใชิ/สังครามเป(นึ่ประโยชินึ่4มากกว$าเป(นึ่โที่ษ เพราะถึ/าชินึ่ะก:ได/ด%นึ่แดนึ่เพ%�ม และถึ/าแพ/ก:ม�โอกาสัแก/ตุ�วเพ5�อด%นึ่แดนึ่ที่��เสั�ยไปค5นึ่มา ฉะนึ่��นึ่จ�งกล$าวได/ว$า สั�งคมโลกในึ่ระยะก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง เป(นึ่สั�งคมที่��อย6$ในึ่สัภาวะอนึ่าธิ%ปไตุย ไร/กฎหมาย และศ�ลธิรรม สั+าหร�บเป(นึ่หล�กในึ่การด+าเนึ่%นึ่ความสั�มพ�นึ่ธิ4ระหว$างสัมาชิ%กในึ่สั�งคม ซ��งอาจกล$าวอ�กอย$างหนึ่��งได/ว$า สั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งเป(นึ่สั�งคมที่��ยอมร�บว$า อ+านึ่าจค5อธิรรม (Might is Right) ซ��งม�ความหมายว$า ผ6/ม�อ+านึ่าจจะเป(นึ่ฝึCายถึ6กเสัมอ

เร&�องที่�� 8.1.3 สาเหต ของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งแม/ว$าการแข$งก�นึ่แสัวงหาอาณานึ่%คมระหว$างมหาอ+านึ่าจ จะไม$

ที่+าให/เก%ดการประที่ะก�นึ่ด/วยก+าล�ง แตุ$การที่��ประเที่ศมหาอ+านึ่าจเหล$านึ่��ย�งตุ/องการที่��จะขยายด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่เร5�อยไปโดยดไม$หย�ดย��งได/ที่+าให/ม�การรวมกล�$มก�นึ่ เพ5�อร�กษาผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่และตุ$อตุ/านึ่ฝึCายที่��ม�ผลประโยชินึ่4ข�ดก�บพวกกตุนึ่ และย�งผลให/เก%ดความตุ�งเคร�ยดและความระแวงระหว$างก�นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่ว%กฤตุการณ4ตุ$าง ๆ แสัดงให/เห:นึ่ว$า การใชิ/ก+าล�งเป(นึ่เคร5�องม5อที่��ให/ประโยชินึ่4ในึ่การขยายด%นึ่แดนึ่และอ%ที่ธิ%พล ด/วยเหตุ�นึ่��เม5�อเก%ดว%กฤตุการณ4ข��นึ่อ�ก แตุ$ละฝึCายจ�งไม$ร�รอที่��จะใชิ/ก+าล�งเป(นึ่เคร5�องม5อบ�บบ�งค�บให/ฝึCายตุรงข/ามยอมตุามที่��ตุนึ่ตุ/องการ หร5อเสั��ยงที่+า สังครามก�บตุนึ่ ด�งจะชิ�� ให/ เห:นึ่ตุ$อไปนึ่��

ในึ่ว�นึ่ที่�� 28 ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1914 อาร4ชิ ดย�ค ฟัรานึ่ซ%สั เฟัอร4ด% นึ่ า นึ่ ด4 (Archduke Francis Ferdinand) ร�ชิ ที่ า ย า ที่ ข อ งออสัเตุร�ยและชิายาถึ6กลอบย%งถึ�งแก$ความตุายที่�� ซ ารา เจ โว (Sarajevo) นึ่ครหลวงแคว/นึ่บอสัเนึ่�ยและเฮัอร4เซโกว%นึ่า โดยนึ่�กชิาตุ%นึ่%ยมชิาวเซอร4เบ�ย ซ��งประสังค4จะเอาแคว/นึ่ที่��งสัองไปรวมก�บเซอร4เบ�ย ออสัเตุร�ยซ��งได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่อย$างเตุ:มที่��จากเยอรมนึ่� และเชิ5�อว$าร�ฐบาลเซอร4เบ�ยร6 /เร5�องการลอบย%งคร��งนึ่�� จ�งย5�นึ่ค+าขาดให/เซอร4เบ�ยตุอบภายในึ่ 48 ชิ��วโมง. 1. โดยเร�ยกร/องให/เซอร4เบ�ยหย�ดโฆษณาปล�กป>� นึ่ชินึ่กล�$มนึ่/อยที่��อย6$ภายใตุ/การครอบครองของออสัเตุร�ย และ

2. ยอมให/ตุ+ารวจหร5อที่หารออสัเตุร�ยเ ข/ า ไ ป สั5 บ สั ว นึ่ แ ผ นึ่ สั� ง ห า ร

แตุ$เนึ่5�องจากเซอร4เบ�ยอาจจะได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่จากร�สัเซ�ยว$าจะชิ$วยเหล5อถึ/าถึ6กร�งแก ยอมร�บค+าขาดในึ่ข/อแรก และไม$ยอมร�บในึ่ข/อสัอง และการเจรจาตุ$อรองไม$เป(นึ่ที่��ตุกลงก�นึ่ ออสัเตุร�ยจ�งประกาศสังครามก�บเซอร4เบ�ย ในึ่ว�นึ่ที่�� 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 และในึ่ว�นึ่นึ่��นึ่เองร�สัเซ�ยประกาศระดมพลเตุ:มอ�ตุราศ�กเพ5�อชิ$วยเซอร4เบ�ย แม/ว$า

เยอรมนึ่� จะพยายามป;องก�นึ่สังครามม%ให/ขยายวงกว/าง โดยการขอให/ร�สัเซ�ยชิะลอการระดมพลเพ5�อเข/าชิ$วยเซอร4เบ�ย แตุ$เนึ่5�องจากผ6/นึ่+าฝึCายที่หารในึ่ร�สัเซ�ยเกรงว$าจะถึ6กเยอรมนึ่�โจมตุ�ก$อนึ่จ�งชิะลอการระดมเพ�ยงชิ��วคราว และกล�บเร$งระดมพลเตุ:มอ�ตุราศ�กในึ่ระยะตุ$อมา ในึ่ที่��สั�ดเยอรมนึ่�ก:ระดมพลบ/าง หล�งจากที่��ไม$สัามารถึที่+าให/ร�สัเซ�ยหย�ดระดมพลในึ่ว�นึ่ที่�� 1 สั%งหาคม และประกาศสังครามก�บร�สัเซ�ยในึ่ว�นึ่เด�ยวก�นึ่นึ่�� ฝึCายฝึร��งเศสัซ��งสันึ่�บสันึ่�นึ่พ�นึ่ธิม%ตุรร�สัเซ�ยตุลอดเวลา และเกรงว$าจะถึ6กเยอรมนึ่�โจมตุ�จ�งประกาศระดมพลบ/างในึ่ว�นึ่เด�ยวก�นึ่ ย�งผลให/เยอรมนึ่�ประกาศสังครามก�บฝึร��งเศสัในึ่ว�นึ่ที่�� 3 สั%งหาคม สั$วนึ่อ�งกฤษนึ่��นึ่ตุอนึ่แรกย�งล�งเลว$าจะชิ$วยฝึร��งเศสั ด�หร5อไม$ แตุ$ตุ$อมาตุ�ดสั%นึ่ใจประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่�ในึ่ว�นึ่ที่�� 4 สั%งหาคม หล�งจากที่��เยอรมนึ่�ละเม%ดสันึ่ธิ%สั�ญญาค+�าประก�นึ่ความเป(นึ่กลางของเบลเย��ยม โดยการบ�กประเที่ศนึ่��นึ่ เพ5�อใชิ/เป(นึ่ที่างผ$านึ่ไปโจมตุ�ฝึร��งเศสั ที่��ง ๆ ที่��เยอรมนึ่�ก:เป(นึ่ภาค�ของสันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��กล�บอ/างว$าม�นึ่เพ�ยง เศษ“

กระดาษ เที่$านึ่��นึ่ อ�นึ่เป(นึ่ข/ออ/างที่��ที่+าให/ประชิาชินึ่ชิาวอ�งกฤษโกรธิ”

แค/นึ่มาก และสันึ่�บสันึ่�นึ่ร�ฐบาลของเขาให/ที่+าสังครามก�บเยอรมนึ่�อ�ก 2

ว�นึ่ตุ$อมาค5อ ในึ่ว�นึ่ที่�� 6 สั%งหาคม ออสัเตุร�ยประกาศสังครามก�บร�สัเซ�ยสัร�ปได/ว$า ในึ่ว�นึ่ที่�� 6 สั%งหาคม ค.ศ. 1914 ประเที่ศที่��ร $วมที่+า

ความเข/าใจสัามฝึCาย อ�นึ่ได/แก$ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และร�สัเซ�ย ได/ร$วม“ ”

ม5อก�นึ่ที่+าสังครามตุ$อตุ/านึ่เยอรมนึ่� และออสัเตุร�ย ฮั�งการ� อ�นึ่เป(นึ่–

สัมาชิ%กของกล�$ม พ�นึ่ธิม%ตุรสัามฝึCาย อ�นึ่ม�เยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย “ ” – ฮั�งการ� และอ%ตุาล� โดยอ%ตุาล�ประกาศวางตุนึ่เป(นึ่กลาง เนึ่5�องจากไม$พอใจออสัเตุร�ยที่��ครอบครองด%นึ่แดนึ่บางสั$วนึ่ที่��อ%ตุาล�ถึ5อว$าควรเป(นึ่ของตุนึ่ และหล�งจากที่��อ�งกฤษและผร��งเศสัสั�ญญาว$าจะให/ด%นึ่แดนึ่นึ่��นึ่แก$อ%ตุาล�ถึ/า อ%ตุาล�จะร$วมม5อก�บตุนึ่ อ%ตุาล�จ�งประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่� และออสัเตุร�ยในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ. 1915 อ�นึ่เป(นึ่การห� ก ห ล� ง ม% ตุ ร อ ย$ า ง แ จ/ ง ชิ� ด

นึ่อกเหนึ่5อจากประเที่ศด�งกล$าวแล/ว ย�งม�ประเที่ศอ5�นึ่ที่��เข/าร$วมในึ่การสังครามคร��งนึ่�� ที่��ควรกล$าวถึ�งค5อ ญ��ป�Cนึ่เข/าข/างสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่เด5อนึ่สั%งหาคม ค.ศ. 1914 ตุามมาด/วยโรมาเนึ่�ยในึ่ปB ค.ศ. 1916

สัหร�ฐอเมร%กาในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1917 และประเที่ศไที่ยในึ่เด5อนึ่กรกฎาคม ค.ศ.1917 สั$วนึ่ฝึCายมหาอ+านึ่าจกลางนึ่��นึ่ม�ประเที่ศที่��เข/าร$วมม5อด/วย ค5อตุ�รก�ในึ่เด5อนึ่พฤศจ%กายนึ่ ค.ศ. 1914 ตุามมาด/วยบ� ล แ ก เ ร� ย ใ นึ่ ปB ค .ศ . 1915

อาจกล$าวได/ว$า ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรได/เปร�ยบฝึCายมหาอ+านึ่าจกลางที่��งในึ่ด/านึ่ที่ร�พยากรมนึ่�ษญ4และที่ร�พยากรธิรรมชิาตุ%ที่��ม�อย6$ภายในึ่ประเที่ศและอาณานึ่%คม กล$าวค5อ ในึ่ขณะที่��ฝึCายมหาอ+านึ่าจกลาง อ�นึ่ได/แก$ เยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย ฮั�งการ� และตุ�รก� ได/เปร�ยบในึ่ข/อที่��อย6$ใกล/–

ก�นึ่ ม�ประชิากรรวมก�นึ่ 150 ล/านึ่คนึ่ ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร 4 ประเที่ศค5อ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั ร�สัเซ�ย และอ%ตุาล� แม/จะอย6$ห$างก�นึ่แตุ$ม�ประชิากรรวมก�นึ่ 125 ล/านึ่คนึ่ และย�งม�ประชิากรในึ่อาณานึ่%คมอ�กเก5อบ 400

ล/านึ่คนึ่ รวมที่��งสัามารถึตุ%ดตุ$อก�บโลกภายนึ่อกเพ5� อแสัวงหาที่ร�พยากรมาใชิ/เพ5�อการสังครามได/สัะดวกกว$ามหาอ+านึ่าจกลางอย$างม า ก

จากที่��กล$าวมาแล/วที่��งหมด เราอาจสัร�ปสัาเหตุ�ของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/ด�งนึ่�� ค5อ

1. การแข$งข�นึ่แสัวงหาอาณานึ่%คม และขยายอ%ที่ธิ%พลระหว$างประเที่ศมหาอ+านึ่าจ อ�นึ่ที่+าให/เก%ดความตุ�งเคร�ยดระหว$างก�นึ่ตุลอดเวลา 2. การที่��ประเที่ศมหาอ+านึ่าจหลายประเที่ศรวมกล�$มก�นึ่เพ5�อร�กษาผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ และเผชิ%ญหนึ่/าก�บกล�$มอ5�นึ่ที่��ม�ผลประโยชินึ่4ข�ดก�บตุนึ่

3. การที่��ประเที่ศตุ$าง ๆ ถึ5อว$าการใชิ/ก+าล�งเพ5�อขยายด%นึ่แดนึ่หร5ออ%ที่ธิ%พลเป(นึ่สั%�งที่��ชิอบธิรรม 4. ความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมของประชิากรในึ่แหลมบอลข$านึ่ ซ��งถึ6กประเที่ศมหาอ+านึ่าจคอยแที่รกแซงและครอบง+าตุลอดเวลา จ�งย�งผลให/ชิาวเซอร4เบ�ย

ชิาตุ%นึ่%ยมค%ดตุ$อตุ/านึ่ออสัเตุร�ย และที่+าการสั�งหารร�ชิที่ายาที่ของออสัเตุร�ย

ตอน่ที่�� 8.2

ขอบเขตและล�กษณ์ะของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุนึ่ที่�� 8.2 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

8.2.1 ขอบเขตุและสัมรภ6ม%ของสังคราม8.2.2 ความร/ายแรงของสังคราม8.2.3 การที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพ

แน่วค"ด1. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม�เขตุเขตุกว/างขวาง ครอบคล�ม

หลายสั$วนึ่ของโลก แตุ$สัมรภ6ม%สั+าค�ญของสังครามคร��งนึ่��อย6$ที่��แนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกและแนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ออกของเยอรมนึ่�

2. สังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงมาก คร$าชิ�ว%ตุของประเที่ศค6$สังครามที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/รวมก�นึ่ประมาณ 8.5 ล/านึ่คนึ่ และก$อความเสั�ยหายแก$ที่ร�พย4สั%นึ่อ�กมากมาย จ�งที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะค%ดลงโที่ษผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรง

3. ประเที่ศผ6/ชินึ่ะก+าหนึ่ดค$าปฏิ%กรรมสังครามให/ประเที่ศผ6/แพ/ชิดใชิ/โดยไม$ค+านึ่�งถึ�งความสัามารถึของผ6/แพ/ จ�งที่+าให/ประชิาชินึ่ของประเที่ศผ6/แพ/ม�ความโกรธิแค/นึ่และหาที่างที่+าลายสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพ

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 8.2 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายขอบเขตุและสัมรภ6ม%ของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/

ถึ6กตุ/อง2. อธิ%บายม6ลเหตุ�ที่��ก$อความเสั�ยหายตุ$อชิ�ว%ตุที่หารของประเที่ศ

ผ6/ชินึ่ะและประเที่ศผ6/แพ/ได/ ถึ6กตุ/อง

3. อธิ%บายม6ลเหตุ�ที่��ที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะก+าหนึ่ดเง5�อนึ่ไขในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพโดยไม$ค+านึ่�งถึ�งความร6 /สั�ก และความสัามารถึของประเที่ศผ6/แพ/ ซ��ง

จะตุ/องปฏิ%บ�ตุ%ตุามเง5�อนึ่ไขตุ$าง ๆ ได/

ความน่�าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม�ขอบเขตุกว/างขวางมาก และม�การใชิ/

อาว�ธิย�ที่โธิปกรณ4และก+าล�งที่หารในึ่การตุ$อสั6/ก�นึ่ ซ��งก$อให/เก%ดความเสั�ยหายแก$ประเที่ศค6$ค/าสังครามมากกว$าสังครามคร��งก$อนึ่ ๆ ที่�กคร��ง ซ��งจะขอกล$าวโดยย$อด�งนึ่��

เร&�องที่�� 8.2.1 ขอบเขตและสมรภ7ม"ของสงครามโดยเหตุ�ที่��ประเที่ศค6$สังครามหลายประเที่ศเป(นึ่ประเที่ศ

มหาอ+านึ่าจ ที่��ม�อาณานึ่%คมอย6$ในึ่สั$วนึ่ตุ$าง ๆ ที่��วที่��งโลก และประเที่ศค6$สังครามตุ$างถึ5อว$าอาณานึ่%คมเป(นึ่ด%นึ่แดนึ่ศ�ตุร6ที่��ตุนึ่ม�สั%ที่ธิ%โจมตุ�และเข/าย�ดครองได/ จ�งที่+า ให/สังครามคร��งนึ่��ม�ขอบเขตุกว/างขวางครอบคล�มที่��วโลก นึ่�กประว�ตุ%ศาสัตุร4จ�งพาก�นึ่เร�ยกสังครามคร��งนึ่��ว$า สังครามโลก ที่��ง ๆ ที่��อาณาบร%เวณที่��ประเที่ศค6$ค/าสังครามที่+าการรบก�นึ่อย$างจร%งจ�งนึ่��นึ่จ+า ก�ดอย6$ที่��ย� โรปเป(นึ่สั$วนึ่ใหญ$ โดยเฉพาะอาณานึ่%คมบร%เวณพรมแดนึ่ระหว$างฝึร��งเศสัก�บเยอรมนึ่� หร5อที่��เร�ยกก�นึ่ว$า แนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ตุก ของเยอรมนึ่� เป(นึ่สัมรภ6ม%ที่��ม�การรบก�นึ่“ ”

อย$างด�เด5อด โดยตุ$างฝึCายไม$สัามารถึเอาชินึ่ะก�นึ่อย$างเด:ดขาดและตุ/องข�ดสันึ่ามเพลาะล�กพอให/ที่หารลงไปย5นึ่ได/ ม�ความยาวกว$า 4 ปB โดยม�การบ�กข/ามแนึ่วสันึ่ามเพลาะได/ในึ่บางคร��ง ซ��งเราอาจเร�ยกการรบในึ่อาณาบร%เวณด�งกล$าวว$า สังครามสันึ่ามเพลาะ “ ” (Trench War)

สัมรภ6ม%ที่��ม�การรบก�นึ่อย$างด�เด5อดก:ค5อ แนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่“

ออก ของเยอรมนึ่�และออสัเตุร�ย ซ��งที่หารของเยอรมนึ่�ก�บออสัเตุร�ย”

ฝึCายหนึ่��ง กก�บที่หารของร�สัเซ�ยอ�กฝึCายหนึ่��งรวมก�นึ่กว$า 1 ล/านึ่คนึ่ ที่+าการรบก�นึ่ โดยกองที่�พร�สัเซ�ยสัามารถึตุ$อตุ/านึ่การบ�กของกองที่�พเยอรม�นึ่ไว/ได/เป(นึ่เวลานึ่านึ่กว$า 3 ปB และหล�งจากเก%ดการปฏิ%ว�ตุ%โดยพวกบอลเชิว%คในึ่เด5อนึ่พฤศจ%กายนึ่ ค.ศ. 1917 ร�ฐบาลใหม$นึ่+าโดยเลนึ่%นึ่ ตุ�ดสั%นึ่ใจยอมแพ/ และยอมที่+าสั�ญญาสังบศ�กก�บเยอรมนึ่� ที่��เม5องเบรสั ล%ที่อฟั ในึ่เด5อนึ่ม�นึ่าคม ค– .ศ. 1918 โดยยอมเสั�ยด%นึ่แดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกของตุนึ่ให/แก$เยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย และตุ�รก�ไปเป(นึ่–

จ+า นึ่ ว นึ่ ห ล า ย ห ม5� นึ่ ตุ า ร า ง ก% โ ล เ ม ตุ รนึ่อกเหนึ่5อจากสัมรภ6ม%ด�งกล$าวแล/ว ย�งม�การรบก�นึ่ในึ่ที่��อ5� นึ่ ๆ

อ�ก เชิ$นึ่ แนึ่วรบอ%ตุาล�ตุรงพรมแดนึ่ระหว$างออสัเตุร�ยก�บอ%ตุาล� แนึ่วรบบอลข$านึ่ และที่��ชิ$องแคบดาร4ดะเนึ่ลสั4 และตุะว�นึ่ออกกลางตุ�รก� แตุ$ไม$ร�นึ่แรงเที่$าแนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ตุก และแนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ออกด�ง

กล$าวสั$วนึ่การรบในึ่ที่��อ5�นึ่ ๆ เชิ$นึ่ในึ่ด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมของเยอรมนึ่�ในึ่แอฟัร%กาตุะว�นึ่ตุก ม�การรบก�นึ่นึ่านึ่แตุ$ไม$ร�นึ่แรงมากนึ่�ก สั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ยและมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก โดยเฉพาะในึ่เขตุเชิ$าของเยอรมนึ่�ในึ่จ�นึ่ และในึ่อาณานึ่%คมของเยอรมนึ่�ในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก ญ��ป�Cนึ่สัามารถึย�ดได/อย$างง$ายดาย ในึ่ที่+า นึ่องเด�ยวก�นึ่ไที่ยซ��งประกาศสังครามก�บมหาอ+า นึ่าจกลางในึ่เด5อนึ่กรกฎาคม ค.ศ. 1917 ก:ม%ได/รบก�บเยอรมนึ่�โดยตุรง เพราะเยอรมนึ่�ม%ได/ม�ด%นึ่แดนึ่ใกล/ไที่ย แตุ$ได/สั$งที่หารอาสัาสัม�ครจ+า นึ่วนึ่ประมาณ 1,200 คนึ่ไปร$วมรบก�บกองที่�พสั� ม พ� นึ่ ธิ ม% ตุ ร ใ นึ่ สั ม ร ภ6 ม% ย� โ ร ป

สั$วนึ่การรบที่างเร5อในึ่มหาสัม�ที่รแอตุแลนึ่ตุ%กก:ไม$ร�นึ่แรงนึ่�ก เพราะเยอรมนึ่�ย�งไม$ม�กองที่�พเร5อที่��เข/มแข:งพอจะรบก�บกองที่�พเร5ออ�งกฤษอ�นึ่ย%�งใหญ$ได/ แตุ$เยอรมนึ่�ก:พยายามใชิ/อาว�ธิที่��ม�อย6$ให/เป(นึ่ประโยชินึ่4 ค5อใชิ/เร5อด+านึ่+�าของตุนึ่ออกปฏิ%บ�ตุ%การจมเร5อสั%นึ่ค/าของที่�กชิาตุ% รวมที่��งชิาตุ%เป(นึ่กลางที่��เยอรมนึ่�ถึ5อว$าบรรที่�กว�สัด�สังครามไปสั$งใ ห/ สั� ม พ� นึ่ ธิ ม% ตุ ร ร ะ ห ว$ า ปB ค .ศ . 1914 – 1916 ย� ง ผ ล ใ ห/สัหร�ฐอเมร%กาซ��งวางตุ�วเป(นึ่กลางในึ่สังคราม ที่+าการประที่/วงการปฏิ%บ�ตุ%การของเร5อด+านึ่+�า เยอรมนึ่� ว$าละเม%ดหล�กกฎหมายระหว$างประเที่ศว$าด/วยเสัร�ภาพในึ่การที่ะเลนึ่านึ่าชิาตุ% และเม5�อเร5อสั%นึ่ค/าของสัหร�ฐอเมร%กาชิ5�อ ล6สั%เตุเนึ่�ย (Lusitania) ถึ6กย%งจม และเยอรมนึ่�ไม$ยอมร�บผ%ดชิอบ สัหร�ฐอเมร%กาจ�งประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่� เม5�อว�นึ่ที่�� 6 เมษายนึ่ ค.ศ.1917 และประกาศระดมพลเก5อบ 5 ล/านึ่คนึ่ เพ5�อสั$งไปรบในึ่สัมรภ6ม%ย�โรปร$วมก�บกองที่�พอเมร%กก�นึ่ที่+าลายแนึ่วรบตุะว�นึ่ตุกของเยอรมนึ่�ได/สั+าเร:จ เม5�อเยอรมนึ่�เร%�มอ$อนึ่ก+าล�งลง และม%ตุรซ��งอ$อนึ่แออย6$แล/วไม$อาจชิ$วยเหล5ออะไรได/ มหาอ+านึ่าจกลางจ�งเป(นึ่ฝึCายแพ/ในึ่ที่��สั�ด และยอมสังบศ�กก�บฝึC ายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรเม5� อว�นึ่ที่�� 11

พ ฤ ศ จ% ก า ย นึ่ ค .ศ . 1918

เร&�องที่�� 8.2.2 ความร'ายแรงของสงคราม

สังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงและก$อให/เก%ดความเสั�ยหายแก$ชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่ของประเที่ศค6$สังครามเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก ด�งจะเห:นึ่ได/ว$ายอดจ+านึ่วนึ่ที่หารที่��ประเที่ศค6$สังครามที่��งหมดระดมเข/าประจ+าการในึ่ระหว$างสังครามม�จ+านึ่วนึ่สั6งถึ�ง 65,430,001 คนึ่ และได/ตุาย สั6ญหายไป หร5อถึ6กจ�บเป(นึ่เชิลยม�จ+านึ่วนึ่รวมก�นึ่สั6งถึ�ง 37,460,404 คนึ่ ซ��งอาจแยกเป(นึ่รายประเที่ศได/ด�งนึ่��

ประเที่ศ จ+านึ่วนึ่ที่หาร ที่��ระดมเข/า

ประจ+าการ

ตุาย บาดเจ:บ ถึ6กจ�บเป(นึ่เชิลยหร5อ

สั6ญหายไป

รวม

ออสัเตุร�ย4-ฮั�งการ�

7,800,000

1,200,000

3,200,000

2,200,000

7,020,000

เบลเย�ยม 276,000 13,716 44,686 34,657 93,061

จ�กรวรรด%อ�งกฤษ

8,904,467

908,371

2,090,212

191,652 3,190,235

บ�ลแกเร�ย 1,200,000

87,500 152,390 27,029 266,919

ฝึร��งเศสั 8,410,000

1,357,800

4,266,000

537,000 6,160,800

เยอรมนึ่� 11,000,000

1,773,700

4,216,058

1,152,800

7,142,558

กร�ซ 230,000 5,000 21,000 1,000 27,000

อ%ตุาล� 5,615,000

650,000

947,000 600,000 2,197,000

ประเที่ศ จ+านึ่วนึ่ที่หารที่��

ระดมเข/าประจ+าการ



รวม

ญ��ป�Cนึ่ 800,000 300 907 3 1,210

มอนึ่เตุเนึ่โกร

50,000 3,000 10,000 7,000 20,000

โปรตุ�เกสั 100,000 7,222 13,751 12,318 33,291

โรมาเนึ่�ย 750,000 335,706

120,000 80,000 535,706

ประเที่ศ จ+านึ่วนึ่ที่หารที่��

ระดมเข/าประจ+าการ



รวม

ร�สัเซ�ย 12,000,000

1,700,000

2,950,000

2,500,000

9,150,000

เซอร4เบ�ย 707,343 45,000

133,148 152,958 331,106

ตุร�ก� 2,850,000

325,000

400,000 250,000 975,000

สัหร�ฐอเมร%กา

4,734,991

116,516

204,002 - 320,518

ไที่ย 1,200 - - - -

รวม

ที่��มา Dan Colenpaul (ed) Information Please Almance 1974, p603

จะเห:นึ่ได/ว$า ประเที่ศที่��ระดมพลเข/าประจ+าการมากที่��สั�ดค5อร�สัเซ�ย ตุามมาด/วยเยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย ฮั�งการ� จ�กรวรรด%อ�งกฤษ –

ฝึร��งเศสั อ%ตุาล� สัหร�ฐอเมร%กา ตุ�รก� และบ�ลแกเร�ยตุามล+าด�บ ซ��งระดม

พลกว$าล/านึ่คนึ่ที่��งนึ่��นึ่ และจะเห:นึ่ได/เชิ$นึ่เด�ยวก�นึ่ว$าที่�กประเที่ศไม$ว$าเป(นึ่ประะเที่ศที่��ชินึ่ะและประเที่ศที่��แพ/ในึ่สังครามคร��งนึ่�� ตุ$างได/ร�บความเสั�ยหายเป(นึ่จ+านึ่วนึ่สั6งพอ ๆ ก�นึ่ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ จ�กรวรรด%อ�งกฤษและฝึร��งเศสั ซ��งชินึ่ะสังครามได/ร�บความเสั�ยหายรวมที่��งสั%�นึ่กว$า 9 ล/านึ่คนึ่ สั$วนึ่เยอรมนึ่�และออสัเตุร�ย ฮั�งการร� ซ��งแพ/สังคราม ได/ร�บ–

ความเสั�ยหายรวมก�นึ่กว$า 14 ล/านึ่คนึ่ และร�สัเซ�ยซ��งแพ/สังครามเชิ$นึ่เด�ยวก�นึ่ได/ร�บความเสั�ยหายกว$า 9 ล/านึ่คนึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่ตุ�วเลขและความเสั�ยหายที่��แตุ$ละประเที่ศได/ร�บ แสัดงให/เห:นึ่ว$าประเที่ศที่��อย6$ใกล/และเป(นึ่สั$วนึ่หนึ่��งของสัมรภ6ม%สังครามจะได/ร�บความเสั�ยหายมากกว$าประเที่ศที่��อย6$ไกลจากสัมรภ6ม%ของสังคราม ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ จ�กรวรรด%อ�งกฤษได/ร�บความเสั�ยหายนึ่/อยกว$าฝึร��งเศสั เนึ่5�องจากอย6$ไกลจากสัมรภ6ม%ของสังครามมากกว$าฝึร��งเศสั ซ��งถึ6กเยอรมนึ่�บ�กในึ่ตุอนึ่ตุ/นึ่ของสังครมมและตุ/องเผชิ%ญหนึ่/าก�บเยอรมนึ่�ในึ่สังครามสันึ่ามเพลาะเป(นึ่เวลากว$า 4 ปB สั$วนึ่ญ��ป�Cนึ่ซ��งอย6$ไกลจากสัมรภ6ม%ในึ่ย�โรปและม%ได/สั$งที่หารไปร$วมรบก�บฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่สัมรภ6ม%ย�โรปเหม5อนึ่ก�บสัหร�ฐอเมร%กาได/ร�บความเสั�ยหายนึ่/อยมากเพ�ยง 1,210 คนึ่เที่$านึ่��นึ่ ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ไที่ยซ��งสั$งที่หารไปร$วมรบก�บฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่ย�โรปด/วยในึ่ตุอนึ่กลางปB ค.ศ. 1918 อ�นึ่เป(นึ่ระยะที่��สังครามใกล/สั%�นึ่สั�ดแล/ว จ�งได/ร�บความเสั�ยหายเพ�ยงร/อยกว$าคนึ่

อาจสัร�ปสัาเหตุ�ที่��ที่+าให/สังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงมากกว$าสังครามคร��งก$อนึ่ได/ด�งนึ่��1. ประเที่ศที่��เก��ยวข/องในึ่สังครามคร��งนึ่��ม�มากกว$าสังคราม

คร��งก$อนึ่2. ระยะเวลาที่��ประเที่ศค6$สังครามใชิ/ปฏิ%บ�ตุ%การรบก�นึ่อย$างตุ$อ

เนึ่5�องและจร%งจ�งนึ่��นึ่ม�ระยะเวลายาวกว$าสังครามคร��งก$อนึ่ ๆ ค5อนึ่านึ่ถึ�ง 4 ปBกว$า 3. อาว�ธิที่��แตุ$ละ

ประเที่ศนึ่+ามาใชิ/ในึ่การสังครามคร��งนึ่��ม�อานึ่�ภาพในึ่การที่+าลายชิ�ว%ตุมนึ่�ษย4และที่ร�พย4สั%นึ่มากกว$าในึ่สังครามคร��งก$อนึ่ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เร5อด+านึ่+�า รถึถึ�ง และแกIสัพ%ษ เป(นึ่ตุ/นึ่ ได/ถึ6กประเที่ศค6$สังครามเร%�มนึ่+ามาใชิ/เป(นึ่อาว�ธิในึ่การที่+าลายล/างก�นึ่เป(นึ่คร��งแรก นึ่อกจานึ่นึ่��นึ่ย�งได/ม�การนึ่+าเอาเคร5�องบ%นึ่มาใชิ/ตุรวจการณ4เพ5�อก+าหนึ่ดเป;าหมายให/ที่หารปJนึ่ใหญ$ที่+าการย%งเป;าหมายได/อย$างแม$นึ่ย+าอ�กด/วย

4. การที่+าสังครามสันึ่ามเพลาะอ�นึ่ยาวนึ่านึ่ในึ่สัมรภ6ม%ด/านึ่ตุะว�นึ่ตุก โดยแตุ$ละฝึCายผล�ดก�นึ่บ�กที่ะลวงแนึ่วสันึ่ามเพลาะของอ�กฝึCายหนึ่��ง และตุ/องถึอยกล�บที่��ม� �นึ่เด%มในึ่ที่��สั�ดโดยไม$สัามารถึเอาชินึ่ะก�นึ่อย$างเด:ดขาดได/เป(นึ่เวลากว$าเก5อบ 4 ปB ซ��งที่+าให/เสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก จนึ่กระที่��งกองที่�พอเมร%ก�นึ่มาชิ$วยเสัร%มก+าล�งให/ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่ปB ค.ศ.

1918 จ�งที่+าให/ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรสัามารถึบ�กที่ะลวงแนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกของเยอรมนึ่�ได/สั+าเร:จ และที่+าให/เยอรมนึ่�ยอมแพ/ในึ่ที่��สั�ด

เร&�องที่�� 8.2.3 การที่�าสน่ธิ"ส�ญญาส�น่ต"ภาพเนึ่5�องจากสังครามคร��งนึ่��ได/ก$อความเสั�ยหายให/แก$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะ

มากพอ ๆ ก�บประเที่ศผ6/แพ/ รวมที่��งความยาวนึ่านึ่ของสังครามได/ที่+าให/ประชิาชินึ่ในึ่ประที่ศค6$สังครามในึ่ย�โรปได/ร�บความเด5อดร/อนึ่มาก เพราะไม$เพ�ยงแตุ$จะสั6ญเสั�ยสัมาชิ%กของครอบคร�วไปในึ่ระหว$างสังครามเที่$านึ่��นึ่ แตุ$ย�งตุ/องประสับก�บการควบค�มที่างเศรษฐก%จของร�ฐบาลของตุนึ่เองอ�กด/วย ซ��งร�ฐบาลของแตุ$ละประเที่ศตุ$างโฆษณาว$า ความเด5อดร/อนึ่และความไม$สัะดวกที่��ประชิาชินึ่ได/ร�บในึ่ระหว$างสังครามเก%ดจากกการกระที่+า ของศ�ตุร6เป(นึ่สั+า ค�ญ จ�งย�งผลให/ประชิาชินึ่ในึ่แตุ$ละประเที่ศเกล�ยดประเที่ศศ�ตุร6เป(นึ่อย$างมากและเร�ยกร/องให/ลงโที่ษประเที่ศผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรง ด�งจะเห:นึ่ได/จากประชิามตุ%ที่��ชิาวอ�งกฤษแสัดงออกในึ่การเล5อกตุ��งสัมาชิ%กสัภาสัาม�ญชินึ่ในึ่เด5อนึ่ม�นึ่าคม ค.ศ. 1919 ก$อนึ่ที่��การเจรจาเพ5�อที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพจะเร%�มข��นึ่ที่��นึ่ครปาร�สัของฝึร��งเศสั ซ��งม�สั$วนึ่ที่+าให/ร�ฐบาลอ�งกฤษที่��ตุ� �งข��นึ่

ใหม$ ม�ลอยด4 ยอร4จ (Lloyd George) เป(นึ่นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร� ม�ความม��นึ่ใจในึ่นึ่โยบายที่��จะลงโที่ษเยอรมนึ่�ให/สัาสัมก�บความผ%ดที่��เยอรมนึ่�ได/ก$อข��นึ่ ซ��งก:ตุรงก�บความเห:นึ่ของร�ฐบาลฝึร��งเศสั ซ��งม� เคลม�งโซ (Clemenceau) เป(นึ่นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร� ม�ความม��นึ่ใจในึ่นึ่โยบายที่��จะลงโที่ษเยอรมนึ่�ให/สัาสัม และสั�ญญาล�บตุ$าง ๆ ที่��สัองประเที่ศที่+าไว/ก�บอ%ตุาล�และญ��ป�Cนึ่ม�สั$วนึ่ที่+าให/ความหว�งของประธิานึ่าธิบด�ว6ดโรว4 ว%ลสั�นึ่ (Woodrow Wilson) แห$งสัหร�ฐอเมร%กา ไม$ประสับความสั+าเร:จในึ่การสัร/างสั�งคมโลกหล�งสังครามให/เป(นึ่ไปตุามข/อเสันึ่อเพ5�อสั�นึ่ตุ%ภาพ 14 ข/อ ที่��เขาได/แถึลงตุ$อร�ฐสัภาสัหร�ฐอเมร%กาเม5�อว�นึ่ที่�� 8 มกราคม ค .ศ . 1918

ข/อเสันึ่อ 14 ข/อซ��งประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ เสันึ่อให/นึ่านึ่าชิาตุ%ใชิ/เป(นึ่หล�กในึ่การเจรจาสั�นึ่ตุ%ภาพและปฏิ%บ�ตุ%ตุ$อก�นึ่หล�งสังครามสังบแล/ว ม�รายละเอ�ยดโดยย$อด�งนึ่��

1. จะตุ/องม�การที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาเพ5�อสั�นึ่ตุ%ภาพตุ$อก�นึ่โดยเปFดเผย และจะตุ/องไม$ม�การที่+าความเข/าใจเป(นึ่การเฉพาะตุ�วระหว$างประเที่ศก�นึ่อ�กตุ$อไป โดยจะตุ/องม�การด+าเนึ่%นึ่การที่างที่6ตุก�นึ่อย$างเปFดเผย

2. จะตุ/องให/เสัร�ภาพในึ่การเด%นึ่เร5อในึ่ที่ะเลนึ่านึ่าชิาตุ%อย$างเตุ:มที่��ที่��งในึ่ยามสังบและสังคราม โดยจะม�การจ+าก�ดเสัร�ภาพเชิ$นึ่ว$านึ่��ได/บางสั$วนึ่หร5อที่��งหมด เฉพาะเม5�อม�การปฏิ%บ�ตุ%การของนึ่านึ่าชิาตุ%ในึ่การบ�งค�บให/เป(นึ่ไปตุามข/อตุกลงนึ่านึ่าชิาตุ%เที่$านึ่��นึ่

3. จะขจ�ดอ�ปสัรรคที่างเศรษฐก%จที่�กชินึ่%ดให/มากที่��สั�ดที่��จะมากได/ และจ�ดให/ม�ความเสัมอภาคที่างการค/าระหว$างชิาตุ%ที่��ยอมร�บสั�นึ่ตุ%ภาพและร$วมม5อก�นึ่เพ5�อร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพ 4. จะจ�ดให/ม�หล�กประก�นึ่อย$างเพ�ยงพอว$าจะม�การลดอาว�ธิลงถึ�งจ�ดตุ+�าสั�ด ที่��สัอดคล/องก�บการร�กษาความปลอดภ�ยภายในึ่ชิาตุ%

5. จะพ%จารณาอ/างสั%ที่ธิ%ในึ่อาณานึ่%คมที่��งหมดอย$างอ%สัระ เปFดเผย และไม$ล+าเอ�ยง โดยจะย�ดม��นึ่อย$างเหนึ่�ยว

แนึ่$นึ่ตุ$อหล�กการที่��ว$า ในึ่การตุ�ดสั%นึ่ป>ญหาเก��ยวก�บอธิ%ปไตุยเหนึ่5ออาณานึ่%คมนึ่��นึ่ จะตุ/องให/นึ่+�าหนึ่�กผลประโยชินึ่4ของประชิากรที่��เก��ยวข/องมากเที่$า ๆ ก�บข/ออ/างอ�นึ่เป(นึ่ธิรรมของร�ฐบาลซ��งจะตุ/องว%นึ่%จฉ�ยเก��ยวก�บชิ5�อของร�ฐบาลนึ่��นึ่ ๆ ตุ$อไป

6. จะม�การถึอนึ่ที่หารออกจากด%นึ่แดนึ่ของร�สัเซ�ยที่��งหมด และการตุกลงป>ญหาที่�กอย$างที่��จะม�ผลกระที่บตุ$อร�สัเซ�ยจะได/ร�บการร$วมม5ออย$างด�ที่��สั�ดและเสัร�ที่��สั�ดของชิาตุ%อ5�นึ่ เพ5�อจะให/โอกาสัอย$างเตุ:มที่��แก$ร�สัเซ�ยในึ่อ�นึ่ จะว%นึ่%จฉ�ยเก��ยวก�บการพ�ฒนึ่าที่างการเม5องของตุนึ่ และที่+าให/ร�สัเซ�ยม��นึ่ใจว$าจะได/ร�บการตุ/อนึ่ร�บอย$างบร%สั�ที่ธิ%Kใจให/เข/าสั6$สั�งคมของชิาตุ%เสัร� และนึ่อกจากจะตุ/อนึ่ร�บแล/วย�งจะม�การให/ความชิ$วยเหล5อที่�กอย$างตุามที่��ร�สัเซ�ยอาจตุ/องการและปรารถึนึ่าด/วย การชิาตุ%พ��นึ่/องจะปฏิ%บ�ตุ%ตุ$อร�สัเซ�ยในึ่เวลาข/างหนึ่/า จะเป(นึ่การที่ดสัอบถึ�งไมตุร�จ%ตุและความเข/าใจของชิาตุ%เหล$านึ่��นึ่เก��ยวก�บความตุ/องการของร�สัเซ�ย อ�นึ่แตุกตุ$างจากผลประโยชินึ่4ของพวกตุนึ่ และจะเป(นึ่การที่ดสัอบถึ�งความเห:นึ่อกเห:นึ่ใจที่��ปราศจากการเห:นึ่แก$ตุ�วที่��ชิาตุ%เหล$านึ่��นึ่ม�ตุ$อร�สัเซ�ย 7. จะตุ/องถึอนึ่ที่หารออกจากเบลเย��ยม และให/เบลเย��ยมเป(นึ่อ%สัระโดยไม$ม�การจ+าก�ดอธิ%ปไตุยที่��เบลเย��ยมเคยม�มาก$อนึ่เหม5อนึ่ก�บชิาตุ%เสัร�อ5�นึ่ ๆ ที่��งมวล ที่��งนึ่��เพ5�อร5�อฟัJ� นึ่ความม��นึ่ใจของนึ่านึ่าชิาตุ%ในึ่กฎหมายที่��พวกเขาได/สัร/างข��นึ่ เป(นึ่หล�กในึ่การควบค�มความสั�มพ�นึ่ธิ4 ระหว$างก�นึ่ ซ��งถึ/าไม$ม�การกระที่+าด�งกล$าว โครงสัร/างและความถึ6กตุ/องสัมบ6รณ4ของกฎหมายระหว$างประเที่ศจะถึ6กที่+าลายตุลอดไป

8. ควรจะม�การปลดปล$อยด%นึ่แดนึ่ของฝึร��งเศสัที่��งหมด และค5นึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��ถึ6กบ�กย�ดไปให/แก$ฝึร��งเศสั และจะตุ/องม�การแก/ไขสั%�งผ%ดที่��ปร�สัเซ�ยที่+าไว/ก�บฝึร��งเศสัในึ่ปB ค.ศ. 1871 เก��ยวก�บแคว/นึ่อ�ลซาลอเรนึ่ ซ��งเป(นึ่ผลร/ายตุ$อสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกมาเก5อนึ่บ 50 ปB ที่��งนึ่��เพ5�อร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพให/ม��นึ่คงอ�กร��งหนึ่��ง อ�นึ่จะเป(นึ่ประโยชินึ่4แก$ที่�กฝึCาย

9. ควรจะม�การปร�บด%นึ่แดนึ่ของอ%ตุาล� โดยถึ5อเอาสั�ญชิาตุ%ของประชิากรเป(นึ่หล�กในึ่การก+าหนึ่ดแนึ่วเขตุแดนึ่

10. ควรจะให/โอกาสัที่��เสัร�ภาพที่��สั�ดแก$ประชิากรของออสัเตุร�ย ฮั�งการ� ในึ่อ�นึ่ที่��จะพ�ฒนึ่าอย$างอ%สัระ และม�ฐานึ่ะในึ่สั�งคมโลกอย$าง–

ม��นึ่คง11. ควรจะม�การถึอนึ่ที่หารออกจากโรมาเนึ่�ย เซอร4เบ�ย และะ

มอนึ่เตุเนึ่โกร และค5นึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��ย�ดไปให/แก$สัามประเที่ศ สั$วนึ่เซอร4เบ�ยจะได/ร�บที่างออกสั6$ที่ะเลอย$างเสัร�อ�กด/วย จะม�การก+าหนึ่ดความสั�มพ�นึ่ธิ4ระหว$างร�ฐตุ$าง ๆ ในึ่แหลมบอลข$านึ่ โดยการปร�กษาหาร5อฉ�นึ่ม%ตุร และควรจะม�การค+�าประก�นึ่โดยนึ่านึ่าชิาตุ%ตุ$อเอกราชิที่างเศรษฐก%จและการเม5อง และบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่ของร�ฐตุ$าง ๆ ในึ่แหลมบอลข$านึ่

12. ควรจะร�บรองอธิ%ปไตุยอ�นึ่ม��นึ่คงแก$ด%นึ่แดนึ่ของตุ�รก� อ�นึ่เป(นึ่สั$วนึ่หนึ่��งของจ�กรวรรด%ออตุโตุม�นึ่ แตุ$ชินึ่ชิาตุ%อ5�นึ่ซ��งอย6$ใตุ/การปกครองของตุ�รก�จะได/ร�บประก�นึ่ความม��นึ่คงในึ่ชิ�ว%ตุ และได/ร�บโอกาสัเตุ:มที่��ในึ่การพ�ฒนึ่าอย$างอ%สัระ และชิ$องแคบดาร4ดะเนึ่ลสั4ควรจะเปFดให/เร5อและการค/าที่�กชิาตุ%ใชิ/ผ$านึ่ได/อย$างอ%สัระโดยม�การค+�าประก�นึ่จะนึ่านึ่าชิาตุ%

13. ควรจะม�การจ�ดตุ��งร�ฐโปแลนึ่ด4ที่��เป(นึ่เอกราชิ โดยรวมเอาด%นึ่แดนึ่ที่��ม�ชิาวโปล อาศ�ยอย6$อย$างไม$ม�ข/อสังสั�ย และควรจะให/โปแลนึ่ด4ที่��ม�ที่างออกอย$างอ%สัระและแนึ่$นึ่อนึ่ไปสั6$ที่ะเล และควรจะม�การค+�าประก�นึ่เอกราชิที่างการเม5องและเศรษฐก%จ และบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่ของประเที่ศนึ่�� โดยข/อตุกลงนึ่านึ่าชิาตุ%

14. จะตุ/องม�การจ�ดตุ��งสัมาคมใหญ$ของนึ่านึ่าชิาตุ% โดยม�ข/อตุกลงเป(นึ่การเฉพาะเพ��อค+�าประก�นึ่เอกราชิที่างการเม5อง และบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่ของที่��งชิาตุ%ใหญ$และเล:กร$วมก�นึ่

เห:นึ่ได/ชิ�ดว$าข/อเสันึ่อ 14 ประการนึ่�� ม�เนึ่5�อหาสัาระที่��ประเที่ศค6$แพ/พอจะร�บได/ เพราะม%ได/ม�$งลงโที่ษผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรง นึ่อกจากนึ่��นึ่ข/อ

เสันึ่อ 14 ประการด�งกล$าวย�งม�$งที่��จะสัร/างสั�งคมโลกให/ม�สั�นึ่ตุ%ภาพตุามหล�กการที่��จะให/ประโยชินึ่4แก$ที่�กฝึCายอย$างเป(นึ่ธิรรม ที่��งในึ่ด/านึ่การค/า การเศรษฐก%จ และการเม5อง โดยจะม�องค4การระหว$างประเที่ศที่��จะตุ��งข��นึ่เป(นึ่ผ6/ด6แลให/ม�การปฏิ%บ�ตุ%ตุามหล�กการด�งกล$างว จ�งอาจกล$ าว ได/ ว$ าถึ/ าประ เที่ศผ6/ ชินึ่ะจะ ใชิ/ข/อ เสันึ่อ 14 ประการของประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่เป(นึ่หล�กในึ่การที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพก�บประเที่ศผ6/แพ/ และจ�ดระเบ�ยบให/สั�งคมโลก ป>ญหาความข�ดแย/งในึ่สั�งคมโลกหล�งสังครามคงจะลดนึ่/อยลง แตุ$เนึ่5�องจากอ�งกฤษและฝึร��งเศสัม�พ�นึ่ธิะตุามสั�ญญาล�บที่��จะตุอบแที่นึ่อ%ตุาล�และญ��ป�Cนึ่ที่��เข/าข/างตุนึ่ในึ่สังคราม และม�เป;าหมายแนึ่$ชิ�ดที่��จะลงโที่ษเยอรมนึ่�ให/สัาสัม เพ5�อป;องก�นึ่ม%ให/เยอรมนึ่�ล�กข��นึ่มาที่/าที่ายความย%�งใหญ$ของตุนึ่ได/อ�กในึ่อนึ่าคตุ สัหร�ฐอเมร%กาจ�งไม$สัามารถึที่+าตุามที่��ตุนึ่ตุ/องการได/ และตุ/องยอมตุามที่��อ�งกฤษและฝึร��งเศสัตุ/องการเป(นึ่สั$วนึ่มาก เพ5�อแลกเปล��ยนึ่ก�บความสันึ่�บสันึ่�นึ่ของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั ในึ่การก$อตุ��งองค4การระหว$างประเที่ศ ตุามข/อเสันึ่อข/อที่�� 14 ของประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ ฉะนึ่��นึ่ ผลของการที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพ ซ��งเก%ดจากการประชิ�มของประเที่ศผ6/ชินึ่ะที่��พระราชิว�งแวร4วายสั4ของฝึร��งเศสัเพ�ยงฝึCายเด�ยว โดยไม$ม�ประเที่ศผ6/แพ/เข/ารวมด/วย ซ��งเร�ยกก�นึ่ที่��วไปว$า “สน่ธิ"ส�ญญาแวร%ซีายส%”(Versailles Treaties) จ�งม�ล�กษณะเหม5อนึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพแบบเก$า ค5อ บรรจ�ความตุ/องการของผ6/ชินึ่ะมากกว$าก า ร สั ร/ า ง สั� นึ่ ตุ% ภ า พ ตุ� ว อ ย$ า ง เ ชิ$ นึ่

1. ลงโที่ษผ6/แพ/โดยเฉพาะเยอรมนึ่�อย$างร�นึ่แรง เพ5�อป;องก�นึ่ม%ให/เยอรมนึ่�กล�บฟัJ� นึ่ความย%�งใหญ$ได/อ�ก ซ��งที่+าให/ชิาวเยอรม�นึ่ไม$พอใจอย$างมาก ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เยอรมนึ่�ตุ/องเสั�ยด%นึ่แดนึ่เป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก อาที่% ตุ/องค5นึ่แคว/นึ่อ�ลซาสั สัอเรนึ่ให/ฝึร��งเศสั ยอมให/ฝึร��งเศสัย�ดเหม5องถึ$านึ่ห%นึ่ในึ่แคว/นึ่ซาร4 (Saar) เป(นึ่เวลา 15 ปB ค5นึ่จ�งหว�ดย6เพนึ่ (Eupan) และมาลเมล� (Malmedy)) ให/เบลเย��ยม ยอมให/ม�การแสัดงประชิามตุ%ในึ่แคว/นึ่ชิเลสัว%ก (Schleswig) และโฮัลสัไตุนึ่4 ซ��ง

ปรากฎว$าชิเลสัว%ก ขอกล�บไปอย6$ก�บเดนึ่มาร4กตุามเด%ม และตุ/องยกเม5องเมเมล (Memel) ให/เป(นึ่เม5องที่$าของประเที่ศล%ธิ�วเนึ่�ยซ��งตุ��งข��นึ่ใหม$ เป(นึ่ตุ/นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่ เยอรมนึ่�ถึ6กจ�ดม%ให/ม�ความเข/มแข:งพอที่��จะที่/าที่ายอ�งกฤษและฝึร��งเศสัได/อ�ก ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ถึ6กย�บกรมเสันึ่าธิ%การ และให/ลดก+าล�งที่หารลงเหล5อเพ�ยง 100,000 คนึ่ และกองที่หารนึ่��จะม�เคร5�องบ%นึ่รบ รถึถึ�ง หร5อปJนึ่หนึ่�กไม$ได/ สั$วนึ่ที่�พเร5อให/เร5อประจ�ญบานึ่ขนึ่าดเล:กเพ�ยง 6 ล+า และจะม�เร5อด+านึ่+�าไม$ได/ เป(นึ่ตุ/นึ่ ย%�งกว$านึ่��นึ่เยอรมนึ่�ตุ/องใชิ/ค$าเสั�ยหายให/แก$ผ6/ชินึ่ะเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มากเหล5อที่��จะค+านึ่วนึ่ได/ ที่��งในึ่ร6ปสั%�งของและเง%นึ่ตุรา อาที่% ตุ/องมอบเร5อสั%นึ่ค/าชิดใชิ/ให/แก$สั�มพ�นึ่ธิม%ตุรตุามชิ��นึ่และขนึ่าดของเร5อ ซ��งถึ6กเยอรมนึ่�ย%งจมในึ่ระหว$างสังคราม และตุ/องใชิ/เง%นึ่ในึ่อ�ตุราปBละ 5,000 ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ จนึ่ถึ�งปB ค.ศ. 1921 ซ��งในึ่ปBนึ่��นึ่ผ6/ชินึ่ะจะแจ/งยอดค$าเสั�ยหายที่��งหมดให/เยอรมนึ่�ชิดใชิ/ภายในึ่เวลา 30 ปB เป(นึ่ตุ/นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4ย�งเข�ยนึ่บ�งค�บให/เยอรมนึ่�ยอมร�บว$ามหาอ+านึ่าจกลางเป(นึ่ผ6/ร �บผ%ดชิอบในึ่การก$อสังครามนึ่��

2. แบ$งป>นึ่อาณานึ่%คมหร5อด%นึ่แดนึ่อธิ%ปไตุยของผ6/แพ/ให/แก$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะ ในึ่ร6ปของการให/ผ6/ชินึ่ะเป(นึ่ผ6/ด6แลด%นึ่แดนึ่เหล$านึ่��แที่นึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% เชิ$นึ่ ให/ญ��ป�Cนึ่ด6แลอาณานึ่%คมของเยอรมนึ่�ในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกเหนึ่5อเสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุร สั$วนึ่ที่��อย6$ใตุ/เสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุรให/ออสัเตุรเล�ยด6แล ในึ่ขณะเด�ยวก�นึ่อ�งกฤษและฝึร��งเศสัเข/าด6แลด%นึ่แดนึ่ในึ่ตุะว�นึ่ออกกลาง ซ��งเคยอย6$ใตุ/อ+านึ่าจอธิ%ปไตุยขอบตุ�รก�

3. จ�ดตุ��งประเที่ศข��นึ่ใหม$หลายประเที่ศในึ่ย�โรป เชิ$นึ่ โปแลนึ่ด4 เชิโกสัโลวะเก�ย ย6โกสัลาเว�ย ฮั�งการ� เอสัโตุเนึ่�ย ล%ธิ�วเนึ่�ย และแลตุเว�ย เป(นึ่ตุ/นึ่ บางประเที่ศเก%ดจากการสัลายตุ�วของอาณาจ�กรออสัเตุร�ย –

ฮั�งการ� และการสั6ญเสั�ยด%นึ่แดนึ่ของเยอรมนึ่�ผ6/แพ/สังคราม ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ประเที่ศโปแลนึ่ด4ซ��งเคยถึ6กแบ$งแยกด%นึ่แดนึ่จนึ่สั6ญประเที่ศไปเม5�อร/อยปBก$อนึ่ กล�บฟัJ� นึ่ข��นึ่ใหม$ในึ่ด%นึ่แดนึ่เด%มและรวมเอาด%นึ่แดนึ่บางสั$วนึ่ที่��ม�ชิาวเยอรม�นึ่อาศ�ยอย6$มากไว/ด/วย รวมที่��งได/สั%ที่ธิ%ที่��จะม�

ที่างออกสั6$ที่ะเลบอลตุ%ดที่��เม5องที่$าดานึ่ซ%ก (Danzig) ผ$านึ่ด%นึ่แดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงเหนึ่5อของเยอรมนึ่� สั$วนึ่ประเที่ศเชิโกสัโลวะเก�ยรวามแคว/นึ่โบฮั�เม�ย โมเรเว�ย สัโลวาเก�ย และอ5�นึ่ ๆ เชิ$นึ่ สั�เดเตุ:นึ่ ซ��งม�ชิาวเยอรม�นึ่อาศ�ยอย6$มาก อ�นึ่เป(นึ่ป>ญหาสั+าค�ญที่��ประเที่ศนึ่��ตุ/องเผชิ%ญในึ่ระยะตุ$อมา นึ่อกจากนึ่��นึ่ก:ม�ประเที่ศย6โสัลาเว�ย ซ��งเก%ดใหม$จากการรวมเอาด%นึ่แดนึ่ของชิาวโครที่ และสัโลเวนึ่สั4เข/าก�บด%นึ่แดนึ่ของชิาวเซอร4เบ�ยเด%ม ซ��งเป(นึ่ผ6/ชินึ่ะในึ่สังครามคร��งนึ่��

4. บรรจ�ความตุ/องการของสัหร�ฐอเมร%กาในึ่การก$อตุ��งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ข��นึ่ ที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่องค4การกลางร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและความม��นึ่คงให/แก$นึ่านึ่าชิาตุ% และสั$งเสัร%มให/เก%ดความร$วมม5อระหว$างประเที่ศในึ่ด/านึ่เศรษฐก%จและการค/า ซ��งถึ5อได/ว$าเป(นึ่ข/อด�ของสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4

อาจกล$าวได/ว$า สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4ให/ประโยชินึ่4แก$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะที่��กระหายอยากได/ด%นึ่แดนึ่อย$างที่��วหนึ่/า ยกเว/นึ่อ%ตุาล�ซ��งไม$พอใจก�บจ+านึ่วนึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��ได/ร�บ โดยอ/างว$าไม$ค�/มก�บการสั6ญเสั�ยที่��ตุนึ่ได/ร�บจากการที่+าสังคราม สั$วนึ่ญ��ป�Cนึ่แม/จะได/เข/าสัวมสั%ที่ธิ%Kของเยอรมนึ่�ในึ่จ�นึ่ และได/เข/าด6แลอาณานึ่%คมของเยอรมนึ่�ในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกเหนึ่5อเสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุร แตุ$ไม$พอใจที่��ย�งไม$ได/ร�บการร�บรองว$าม�ฐานึ่ะเป(นึ่มหาอ+านึ่าจเที่$าเที่�ยมก�บอ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และสัหร�ฐอเมร%กา สั+าหร�บประเที่ศไที่ยซ��งเป(นึ่ประเที่ศผ6/ชินึ่ะด/วยได/เข/าร$วมประชิ�มสั�นึ่ตุ%ภาพที่��แวร4ซายสั4 และได/ร�บสั%ที่ธิ%ในึ่การยกเล%กสันึ่ธิ%สั�ญญาไม$เป(นึ่ธิรรมก�บเยอรมนึ่�และออสัเตุร�ย ฮั�งการ� รวมที่��งได/เข/าเป(นึ่สัมาชิ%กของ–

องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่ฐานึ่ะสัมาชิ%กผ6/ก$อตุ��ง

ตอน่ที่�� 8.3

ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งที่��ม�ต�อส�งคมโลกโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 8.3 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

8.3.1 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลก

8.3.2 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งที่��ม�ตุ$อภ6ม%ภาค

8.3.3 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งที่��ม�ตุ$อความร$วมม5อระหว$างประเที่ศหล�งสังคราม

แน่วค"ด1. สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งสั$งผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลกที่��งด/านึ่

เศรษฐก%จ สั�งคม การเม5อง และจ%ตุว%ที่ยา2. ผลกระที่บด/านึ่เศรษฐก%จและสั�งคมม�ล�กษณะเป(นึ่ลบ ค5อ

ที่+าให/เก%ดความเสั�ยหายที่างเศรษฐกจแก$ประเที่ศค6$สังครามที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ และก$อความระสั+�าระสัายที่างสั�งคมแก$ประเที่ศผ6/แพ/ สั$วนึ่ผลด/านึ่การเม5องม�ล�กษณะเป(นึ่บวก ค5อ ที่+าให/การปกครองแบบประชิาธิ%ปไตุยแพร$หลายไปย�งประเที่ศราชิาธิ%ปไตุย ซ��งแพ/สังคราม และที่+าให/ชินึ่กล�$มนึ่/อยในึ่ย�โรปได/ตุ��งประเที่ศเป(นึ่ของตุนึ่เอง

3. สังครามคร��งนึ่�� ที่+าให/เก%ดความค%ดที่��จะป;องก�นึ่สังครามม%ให/เก%ดข��นึ่อ�ก โดยการจ�ดตุ��งองค4การกลางระหว$างประเที่ศข��นึ่ที่+าหนึ่/าที่��ในึ่การร�กษาความสังบเร�ยบร/อยและสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศ

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 8.3 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งที่��ม�ตุ$อสั�งคม

โลกได/ถึ6กตุ/อง2. ว%เคราะห4ผลกระที่บด/านึ่การเม5อง เศรษฐก%จ สั�งคมและ

จ%ตุว%ที่ยา ที่��งในึ่ด/านึ่บวกและด/านึ่ลบ ที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลกและภ6ม%ภาคตุ$าง ๆ ได/

3. อธิ%บายถึ�งม6ลเหตุ�สั+าค�ญที่��ที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะตุ/องการจ�ดตุ��งองค4การกลางระหว$างประเที่ศ ที่+าหนึ่/าที่��ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศได/ถึ6กตุ/อง

ค�าน่�าจากที่��กล$าวมาแล/วข/างตุ/นึ่ ก:คงพอที่��จะเห:นึ่ได/ว$าสังครามโลก

คร��งที่��หนึ่��งได/ม�ผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลกอย$างมากที่��งในึ่ด/านึ่เศรษฐก%จ สั�งคม การเม5อง และจ%ตุว%ที่ยา ซ��งจะขอกล$าวโดยย$อ ด�งนึ่��เร&�องที่�� 8.3.2 ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งที่��ม�ต�อส�งคมโลก1. ด'าน่เศึรษฐก"จำ

ผลกระที่บด/านึ่เศรษฐก%จขอสัครามโลกที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลกหล�งสังครามม�ความร�นึ่แรงมาก ที่��งนึ่��ก:เพราะสังครามคร��งนึ่��ได/ที่+าลายที่ร�พย4สั%นึ่ของประเที่ศผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะค%ดเป(นึ่เง%นึ่ประมาณ 400,000

ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ ซ��งที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะตุ/องเป(นึ่หนึ่��ตุ$างประเที่ศจ+านึ่วนึ่มากมาย และพยายามบ�บบ�งค�บให/ผ6/แพ/ชิดใชิ/ค$าเสั�ยหายให/แก$พวกตุนึ่เป(นึ่จ+านึ่วนึ่มหาศาลด�งกล$าวแล/ว อ�นึ่เป(นึ่ภาระหนึ่��สั%นึ่ที่��หนึ่�กเก%นึ่กว$าความสัามารถึของประเที่ศผ6/แพ/จะชิดใชิ/ให/หมดได/ และที่+าให/ประเที่ศผ6/แพ/ตุ/องก6/เง%นึ่จากตุ$างประเที่ศอ�กเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก เพ5�อนึ่+ามาฟัJ� นึ่ฟั6เศรษฐก%จของประเที่ศ และชิดใชิ/หนึ่��สั%นึ่ให/แก$ผ6/ชินึ่ะ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ สัหร�ฐเมร%กาได/ให/ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร ก6/ย5มเง%นึ่ในึ่ระหว$างสังครามเป(นึ่จ+านึ่วนึ่กว$า 4,000 ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ ซ��งฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร เชิ$นึ่ ฝึร��งเศสัก:อ/างว$าตุนึ่ไม$สัามารถึใชิ/หนึ่��สั%นึ่ด�งกล$าวให/สัหร�ฐอเมร%กาได/ จนึ่กว$าจะได/ร�บการชิดใชิ/ความเสั�ยหายจากเยอรมนึ่� ฝึCายเยอรมนึ่�จ�งใชิ/ว%ธิ�ก6/ เ ง%นึ่จากสัหร�ฐฯ จากนึ่��นึ่ผ6/ ชินึ่ะก:นึ่+า เอา ไปให/หนึ่�� ให/แก$สัหร�ฐอเมร%กา ย�งผลให/สัหร�ฐอเมร%กาเป(นึ่เจ/าหนึ่��ของประเที่ศตุ$าง ๆ เป(นึ่จ+านึ่วนึ่มากและที่+าให/เง%นึ่ของสัหร�ฐอเมร%กาออกไปหม�นึ่เว�ยนึ่อย6$ในึ่ตุลาดการเง%นึ่ของโลกในึ่ระยะหล�งสังครามปBละกว$า 300 ล/านึ่

เหร�ยญสัหร�ฐฯ รวมที่��งที่+าให/เศรษฐก%จของสัหร�ฐอเมร%กาม�อ%ที่ธิ%พลตุ$อเ ศ ร ษ ฐ ก% จ ข อ ง โ ล ก อ ย$ า ง ม า ก

ด/วยเหตุ�นึ่�� เม5�อปรากฎว$าเศรษฐก%จการเง%นึ่ของสัหร�ฐอเมร%กาหย�ดชิะง�ก จ�งสั$งผลกระที่บตุ$อเศรษฐก%จของโลกอย$างมหาศาล ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าตุ��งแตุ$เด5อนึ่ตุ�ลาคม ค.ศ. 1930 เป(นึ่ตุ/นึ่ไป เศรษฐก%จสัหร�ฐอเมร%กาซ��งเฟัJ� องฟั6อย$างมากในึ่ระยะหล�งสังครามเร%�มตุกตุ+�าลง ธินึ่าคารพาก�นึ่ล/มละลาย และการลงที่�นึ่หย�ดชิะง�ก ย�งผลให/กรรมกรในึ่โรงงานึ่ตุ/องว$างงานึ่เพ%�มข��นึ่เร5�อย ๆ จนึ่ม�จ+านึ่วนึ่ถึ�งประมาณ 7,500,000 คนึ่ ซ��งไม$เคยปรากฏิมาก$อนึ่ในึ่สัหร�ฐอเมร%กา เม5� อสัหร�ฐอเมร%กาเร%�มประสับความตุกตุ+�าที่างเศรษฐก%จและไม$สัามารถึปล$อยเง%นึ่ก6/ ให/แก$ตุ$างประเที่ศได/ เยอรมนึ่�ซ��งอาศ�ยเง%นึ่ก6/จากสัหร�ฐอเมร%กาเป(นึ่หล�กในึ่การฟัJ� นึ่ฟั6 เศรษฐก%จ และใชิ/หนึ่��ให/แก$ตุ$างประเที่ศได/ และหล�งจากนึ่��นึ่ความตุกตุ+�าที่างเศรษฐก%จก:เร%�มแพร$หลายไ ป ที่�� ว โ ล ก2. ด'าน่ส�งคม

ผลกระที่บด/านึ่สั�งคมของสังครามโลกที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลกหล�งสังคราม ม�ที่��งในึ่ที่างลบและที่างบวก ผลกระที่บในึ่ที่างลบ ก:ค5อความระสั+�าระสัายที่างสั�งคมที่��เก%ดข��นึ่แก$ประเที่ศผ6/แพ/ที่�กประเที่ศ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ชิาวเยอรม�นึ่ตุ/องอย6$ในึ่สัภาพสั%�นึ่หว�งและขาดแคลนึ่เคร5�องอ�ปโภคและบร%โภคอย$างมาก นึ่อกจากนึ่��นึ่การที่��เยอรมนึ่�เปล��ยนึ่แปลงการปกครองจากสัมบ6รณาญาสั%ที่ธิ%ราชิย4 มาเป(นึ่สัาธิารณร�ฐ ก:ม�สั$วนึ่ที่+าให/สั�งคมของเยอรมนึ่�ขาดสัถึาบ�นึ่จ�กรพรรด% อ�นึ่เป(นึ่ศ6นึ่ย4รวมแห$งความสัาม�คค�มาเป(นึ่เวลานึ่านึ่ ซ��งสัถึาบ�นึ่ประธิานึ่าธิ%บด�อ�นึ่เป(นึ่สัถึาบ�นึ่ใหม$ที่��ร �ฐธิรรมนึ่6ญฉบ�บใหม$สัร/างข��นึ่ ย�งไม$เป(นึ่ที่��ยอมร�บขอชิาวเยอรม�นึ่ร� $นึ่เก$า ข/าราชิการเก$า และนึ่ายที่หารที่��จงร�กภ�กด�ตุ$อจ�กรพรรด%ไกเซอร4ซ��งย�งคงใฝึCฝึ>นึ่ถึ�งอด�ตุอ�นึ่ร� $งเร5องของเยอรมนึ่� ด/วยเหตุ�นึ่��ร �ฐบาลของสัาธิารณร�ฐเยอรมนึ่�จ�งเป(นึ่ร�ฐบาลที่��อ$อนึ่แอและไม$สัามารถึร�กษาความสังบเร�ยบร/อยในึ่สั�งคมได/ และเม5� อตุ/องเผชิ%ญก�บป>ญหา

เศรษฐก%จตุกตุ+�า ป>ญหาเง%นึ่เฟั;ออย$างร�นึ่แรง และป>ญหาการว$างงานึ่ ร�ฐบาลของสัาธิารณร�ฐเยอรมนึ่�จ�งถึ6กกล�$มพล�งเก$าซ��งห�นึ่ไปร$วมม5อก� บ ฮั% ตุ เ ล อ ร4 ที่+า ล า ย ใ นึ่ ปB ค .ศ . 1932

สั$วนึ่ประเที่ศผ6/แพ/อ5�นึ่ ๆ เชิ$นึ่ ตุ�รก� ก:ม�การปฏิ%ว�ตุ%เปล��ยนึ่แปลงการปกครองเป(นึ่สัาธิารณร�ฐเชิ$นึ่ก�นึ่ แตุ$ผ6/นึ่+าของระบอบสัาธิารณร�ฐค5อเคมาล อตุาเตุ%ร4ก (Kemal Ftaturk) “ผ6/นึ่+าของเตุ%ร4กหนึ่�$ม ม�”

ความเข/มแข:งมาก จ�งสัามารถึสัร/างความเป(นึ่ป@กแผ$นึ่ที่างสั�งคมภ า ย ใ นึ่ ตุ� ร ก� ไ ด/ ภ า ย ใ นึ่ ร ะ ย ะ เ ว ล า อ� นึ่ สั�� นึ่

สั+าหร�บผลกระที่บที่างสั�งคมในึ่ด/านึ่บวกที่��เก%ดข��นึ่ก:ค5อ ชินึ่กล�$มนึ่/อยที่��เคยอย6$ใตุ/การปกครองของประเที่ศ ได/ร�บสั%ที่ธิ%Kที่��จะตุกลงใจด/วยตุนึ่เองว$าจะม�ประเที่ศของตุนึ่เอง หร5อจะรวมก�บชินึ่กล�$มนึ่/อยตุ��งประเที่ศใหม$ รวมที่��งม�โอกาสัที่��จะพ�ฒนึ่าตุนึ่เองไปสั6$ความเป(นึ่เอกราชิ ตุ�วอย$าง เชิ$นึ่ ชิาวโปลได/ตุ��งประเที่ศโปแลนึ่ด4ของตุนึ่เองข��นึ่ใหม$ ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ชิาวเซอร4บ สัโลเวนึ่และโครที่ ก:รวมตุ�วก�นึ่ตุ��งประเที่ศข��นึ่ใหม$ชิ5�อว$า ย6โกสัลาเว�ย สั$วนึ่ชิาวอาหร�บในึ่เลบานึ่อนึ่ ซ�เร�ย อ%ร�ก และจอร4แดนึ่ ซ��งเคยอย6$ใตุ/อ+านึ่าจอธิ%ปไตุยของจ�กรวรรด%ออตุโตุม�นึ่ก:ได/ร�บสั%ที่ธิ%ปกครองตุนึ่เองภายใตุ/การควบค�มด6แลของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั ซ��งม�หนึ่/าที่��ชิ$วยให/พวกเขาได/พ�ฒนึ่าเป(นึ่ประเที่ศเอกราชิตุ$อไป3. ด'าน่การเม&อง

สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งสังผลกระที่บที่างด/านึ่การเม5องตุ$อสั�งคมโลกหลายประการ ที่��สั+าค�ญ ๆ ม� 3 ประการค5อ

ประการแรก ผลของสังครามได/ก$อให/เก%ดการเปล��ยนึ่แปลงที่างการเม5อง และการปกครองในึ่ประเที่ศผ6/แพ/ที่�กประเที่ศ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เยอรมนึ่� ตุ�รก� ออสัเตุร�ย และฮั�งการ� ได/ม�การเปล��ยนึ่แปลงการเม5อง การปกครอง จากระบอบสัมบ6รณาญาสั%ที่ธิ%ราชิย4มาเป(นึ่ระบอบสัาธิารณร�ฐ ซ��งม�ประธิานึ่าธิ%บด�เป(นึ่ประม�ข สั$วนึ่ร�สัเซ�ยเปล��ยนึ่

จากระบอบราชิาธิ%ปไตุยเป(นึ่ระบอบคอมม%วนึ่%สัตุ4 ม�พรรคบอลเชิว%คหร5อคอมม%วนึ่%สัตุ4เป(นึ่แกนึ่ในึ่การปกครอง

ประการที่��สอง ประชิาชินึ่ในึ่ด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมของผ6/ชินึ่ะตุ$างเร%�มเร�ยกร/องขอสั%ที่ธิ%ที่��จะก+าหนึ่ดอนึ่าคตุที่างการเม5องของตุนึ่ เหม5อนึ่ก�บประชิาชินึ่ที่��เคยอย6$ใตุ/การปกครองของ ออสัเตุร�ย ฮั�งการ� และ–

ตุ�รก� ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ชิาวอ%นึ่เด�ยซ��งอย6ใตุ/การปกครองของอ�งกฤษประสับความสั+าเร:จในึ่การเร�ยกร/องขอม�สั$วนึ่ในึ่การปกครองตุนึ่เองมากข��นึ่ ที่��ง ๆ ที่��อ�งกฤษพยายามจะปราบปรามขบวนึ่การเร�ยกร/องอ%สัรภาพของชิาวอ%นึ่เด�ยอย$างร�นึ่แรง แตุ$ก:ตุ/องยอมสันึ่องตุอบการเ ร� ย ก ร/ อ ง ข อ ง ชิ า ว อ% นึ่ เ ด� ย ใ นึ่ ที่�� สั� ด

ประการที่��สาม ประเที่ศเล:กและอ$อนึ่แอเร%�มม�ฐานึ่ะที่างการเม5องที่�ดเที่�ยมก�บประเที่ศใหญ$ โดยสัามารถึเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และม�สั%ที่ธิ%ในึ่การออกเสั�ยงตุ�ดสั%นึ่ป>ญหาตุ$าง ๆ ข อ ง โ ล ก ไ ด/ อ ย$ า ง เ สั ม อ ภ า ค ก� บ ป ร ะ เ ที่ ศ ใ ห ญ$4. ด'าน่จำ"ตว"ที่ยา

สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/ก$อผลกระที่บที่างด/านึ่จ%ตุว%ที่ยาที่��งในึ่ด/านึ่บวกและด/านึ่ลบตุ$อสั�งคมโลกหลายประการ ด�งนึ่��

4.1 สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/เก%ดความหว�งใหม$ในึ่หม6$ประชิาชินึ่ของประเที่ศผ6/ชินึ่ะว$า สังครามคร��งนึ่��จะที่+าให/ไม$ม�การที่+าสังครามก�นึ่อ�กตุ$อไป และจะที่+าให/สั�งคมโลกหล�งสังครามม�แตุ$ความสังบสั�นึ่ตุ% โดยนึ่านึ่าประเที่ศจะด+าเนึ่%นึ่ความสั�มพ�นึ่ธิ4ตุ$อก�นึ่อย$างเปFดเผย

4.2 สังครามคร��งนึ่��ได/ก$อให/เก%ดความหว�งในึ่หม6$ประชิาชินึ่ของด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมว$า พวกเขาจะได/ร�บสั%ที่ธิ%ในึ่การปกครองตุนึ่เองในึ่ที่��สั�ด เม5�อการณ4ไม$ได/เป(นึ่ตุามที่��หว�งไว/ พวกเขาจ�งพาก�นึ่เร�ยกร/องขอสั%ที่ธิ%ในึ่การปกครองตุนึ่เอง และถึ6กปราบปรามจากร�ฐบาลอย$างร�นึ่แรง ด�งจะเห:นึ่ได/จากเหตุ�การณ4ที่��เก%ดข��นึ่ที่��เม5องอ�มร%ตุสัา (Amritsar) ในึ่อ%นึ่เด�ยในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1919

4.3 สังครามคร��งนึ่��ได/ก$อให/เก%ดความขมข5�นึ่และเค�ยดแค/นึ่ในึ่หม6$ประชิาชินึ่ของประเที่ศผ6/แพ/อย$างมาก ว$าผ6/ชินึ่ะปฏิ%บ�ตุ%ตุ$อผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรงและไม$เป(นึ่ธิรรม โดยเฉพาะอย$างย%�งประชิาชินึ่ชิาวเยอรม�นึ่ ม�ความเค�ยดแค/นึ่ตุ$อข/อความในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4ที่��ประเที่ศผ6/ชินึ่ะร$างข��นึ่ และบ�งค�บให/ร�ฐบาลเยอรมนึ่�ยอมร�บโดยไม$ม�โอกาสัเปล��ยนึ่แปลงหร5อตุ$อรองได/เลย ประชิาชินึ่ชิาวเยอรม�นึ่จ�งม�จ%ตุใจพร/อมเสัมอที่��จะสันึ่�บสันึ่�นึ่ร�ฐบาลของเขาให/ฉ�กสันึ่ธิ%สั�ญญาเม5�อโอกาสัอ+านึ่วย

เร&�องที่�� 8.3.2 ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��หน่��งที่��ม�ต�อภ7ม"ภาค

จากที่��กล$าวมาในึ่เร5�องที่�� 8.3.1 พอจะสัร�ปถึ�งผลที่��ม�ตุ$อภ6ม%ภาคตุ$าง ๆโดยเฉพาะย�โรป เอเชิ�ย และแอฟัร%กาใตุ/ด�งนึ่��1. ด'าน่เศึรษฐก"จำ

สังครามคร�งนึ่��ก$อให/เก%ดความพ%นึ่าศตุ$อชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่ของประเที่ศค6$สังครามในึ่ย�โรปที่��งผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะอย$างมาก ย�งผลให/ที่�กประเที่ศตุ/องเป(นึ่หนึ่��ตุ$างประเที่ศอย$างมากและที่+าให/การฟัJ� นึ่ฟั6บ6รณะตุ/องใชิ/เวลานึ่านึ่กว$าจะที่+าให/เศรษฐก%จกล�บสั6$สัภาวะเด%มเที่$าก�บที่��เป(นึ่อย6$ก$อนึ่สังคราม สั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ยและแอฟัร%กานึ่��นึ่ไม$ได�ร�บผลกระที่บที่างเศรษฐก%จจากสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งมากนึ่�ก เนึ่5�องจากไม$ได/เป(นึ่สัมรภ6ม%ที่��สั+าค�ญของสังคราม2. ด'าน่ส�งคม

สังครามคร��งนึ่��ก$อให/เก%ดผลกระที่บที่างสั�งคมในึ่ด/านึ่ลบตุ$อสั�งคมของประเที่ศผ6/แพ/ในึ่ย�โรปอย$างมาก โดยเฉพาะอย$างย%�งที่+าให/เก%ดความระสั+�าระสัายที่างสั�งคมของเยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย ฮั�งการ� และ–

ตุ�รก� และนึ่+าไปสั6$การเปล��ยนึ่แปลงการเม5องด�งกล$าวแล/ว สั$วนึ่ผลที่างบวกก:ค5อที่+าให/ชินึ่กล�$มนึ่/อยหลายกล�$มที่��เคยอย6$ใตุ/การปกครองของ

ประเที่ศมหาอ+านึ่าจในึ่ย�โรปซ��งแพ/สังครามได/ร�บสั%ที่ธิ%ในึ่การปกครองตุนึ่เอง และเล5อกประเที่ศที่��ตุนึ่ตุ/องการอาศ�ยอย6$ใตุ/ร$มธิง สั+าหร�บเอเชิ�ยได/ร�บผลกระที่บจากสังครามในึ่ด/านึ่ด� ด�งจะเห:นึ่ได/ว$า ชิาวอาหร�บที่��เคยอย6$ใตุ/อ+านึ่าจการปกครองของตุ�รก�ได/ร�บสั%ที่ธิ%ที่��จะพ�ฒนึ่าการปกครองตุนึ่เอง สั$วนึ่ชิาวย%วจากย�โรปและแอฟัร%กาได/ร�บการย%นึ่ยอมจากอ�งกฤษให/อพยพเข/าไปอย6$ที่��ปาเลสัไตุนึ่4 ซ��งอ�งกฤษได/มอบหมายจากสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ให/เป(นึ่ผ6/ด6แล ซ��งก$อให/เก%ดป>ญหาที่างสั�งคมข��นึ่ในึ่ด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าว เนึ่5�องจากชิาวอาหร�บไม$พอใจตุ$อการหล��งไหลของชิาวย%วเข/ามาสั6$ปาเลสัไตุนึ่4 ย�งผลให/เก%ดการปะที่ะก�นึ่ระหว$างชิาวย%วและชิาวอาหร�บในึ่ปาเลสัไตุนึ่4 สั$วนึ่ชิาวเอเชิ�ยที่��อย6$ใตุ/การปกครองของอ�งกฤษและฝึร��งเศสัเร%�มเร�ยกร/องให/ม�การยกฐานึ่ะที่างสั�งคมของตุนึ่ให/สั6งข��นึ่3. ด'าน่การเม&อง

สังครามคร��งนึ่��ก$อให/เก%ดผลกระที่บที่างด/านึ่การเม5องตุ$อที่ว�ปย�โรป และแอฟัร%กา ด�งนึ่�� ค5อ

ประการแรก ที่+าให/ผ6/ชินึ่ะค5อ อ�งกฤษและฝึร��งเศสัม�อ+านึ่าจสั6งสั�ดในึ่ย�โรป และที่+าให/ผ6/แพ/ค5อ เยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย และร�สัเซ�ย กลายเป(นึ่ประเที่ศอ$อนึ่แอ และม�ป>ญหาที่างเศรษฐก%จ และม�ป>ญหาที่างเศรษฐก%จ สั�งคม และการเม5องที่��ตุ/องแก/ไขอย$างมาก

ประการที่��สอง ที่+าให/ประเที่ศเอกราชิเก%ดข��นึ่ใหม$ในึ่ย�โรปหลายประเที่ศ

ประการที่��สาม ที่+าให/ญ��ป�Cนึ่ม�ฐานึ่ะที่างการเม5องสั6งข��นึ่อย$างมากในึ่เอเชิ�ยตุอนึ่เหนึ่5อ โดยได/เข/าครอบครองด%นึ่แดนึ่ที่��เคยอย6$ใตุ/อ+านึ่าจของเยอรมนึ่�ที่��งในึ่จ�นึ่และในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกเหนึ่5อเสั/นึ่ศ6นึ่ย4สั6ตุร และเนึ่5�องจากร�สัเซ�ยอ$อนึ่แอลงอย$างมาก จ�งที่+าให/ญ��ป�Cนึ่พยายาม��จะขยายอ%ที่ธิ%พลของตุนึ่จากเกาหล�เข/าสั6$แมนึ่จ6เร�ย ด�งจะได/กล$าวในึ่ตุอนึ่ตุ$อไป

ประการที่��ส�� ที่+าให/แอฟัร%กาเป(นึ่เขตุอ%ที่ธิ%พลของอ�งกฤษและฝึร��งเศสัเก5อบที่��งหมด แตุ$เนึ่5�องจากอ%ตุาล�ไม$พอใจในึ่ผลประโยชินึ่4ที่��ตุนึ่ได/ร�บในึ่ฐานึ่ะผ6/ชินึ่ะสังครามคร��งนึ่�� แอฟัร%กาตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงเหนึ่5อโดยเฉพาะอบ%สัเนึ่�ย หร5อเอธิ%โอเปBยซ��งย�งเป(นึ่เอกราชิอย6$ จ�งกลางเป(นึ่จ�ดที่��อ%ตุาล�สันึ่ใจที่��จะขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าครอบครองเร&�องที่�� 8.3.3 ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��หน่��ง ที่��ม�ต�อความร�วมม&อระหว�างประเที่ศึหล�งสงคราม

เนึ่5� องจากสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งก$อให/เก%ดความพ%นึ่าศตุ$อที่ร�พย4สั%นึ่และที่หารของประเที่ศค6$สังครามที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/อย$างมาก ประเที่ศตุ$าง ๆ ที่��ร $วมประชิ�มสั�นึ่ตุ%ภาพที่��นึ่ครปาร�สัในึ่ปB ค.ศ.

1919 จ�งม�ความเห:นึ่พ/องตุ/องก�นึ่ว$า พวกเขาจะตุ/องร$วมม5อก�นึ่ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและความม��นึ่คงของนึ่านึ่าชิาตุ% ขจ�ดม6ลแหตุ�ของสังครามและป;องก�นึ่ที่��จะม%ให/ม�การใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การตุ�ดสั%นึ่ข/อพ%พาที่ ซ��งจะเห:นึ่ได/จากค+าปรารภ ขอกตุ%กาจ�ดตุ��งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เพ5�อที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่องค4การประสัานึ่ความร$วมม5อระหว$างป ร ะ เ ที่ ศ อ ย$ า ง เ ป( นึ่ ที่ า ง ก า ร ซ�� ง จ ะ ชิ�� ใ ห/ เ ห: นึ่ ใ นึ่ ตุ อ นึ่ ตุ$ อ ไ ป

อาจกล$าวได/ว$าความร$วมม5อระหว$างประเที่ศโดยม�องค4การระหว$างประเที่ศเป(นึ่แกนึ่กลางในึ่การประสัานึ่งานึ่อย$างถึาวรเพ5�อความม��นึ่คงร$วมก�นึ่ (collective security) ของที่�กชิาตุ% เป(นึ่ความร$วมม5อระหว$างประเที่ศที่��ม�ล�กษณะแตุกตุ$างไปจากความร$วมม5อระหว$างประเที่ศในึ่ระยะก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งอย$างเห:นึ่ได/ชิ�ด เพราะความร$วมม5อระหว$างประเที่ศที่��ม�ผลประโยชินึ่4และว�ตุถึ�ประสังค4อย$างใดอย$างหนึ่��งร$วมก�นึ่ และเป(นึ่ความร$วมม5อโดยไม$องค4การกลางที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่กลไกในึ่การประสัานึ่งานึ่ รวมที่��งเป(นึ่ความร$วมม5อเพ5�อการป;องก�นึ่ร$วมก�นึ่ (collective defense) จากการค�กคามของกล�$มประเที่ศอ5�นึ่ด�งจะเห:นึ่ได/จากความร$วมม5อของกล�$ม ความเข/าใจสัามฝึCาย อ�นึ่ม�อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และร�สัเซ�ย ซ��งม�เจตุนึ่าตุ$อตุ/านึ่ความ

ร$วมม5อของกล�$มพ�นึ่ธิม%ตุรสัามฝึCาย อ�นึ่ม�เยอรมนึ่� ออสัเตุร�ย ฮั�งการ�– แ ล ะ ตุ� ร ก�

เห:นึ่ได/ชิ�ดว$าถึ/าประเที่ศตุ$าง ๆ ย�ดม��นึ่ในึ่หล�กความร$วมม5อภายใตุ/องค4การกลางเพ5�อผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่อย$างถึาวรและจร%งจ�ง โดยไม$ห�นึ่ไปร$วมม5อแบบเก$าอ�ก ก:นึ่$าเชิ5� อได/ว$าองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จะที่+างานึ่เพ5�อผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของมวลสัมาชิ%ก และสัามารถึป;องก�นึ่ม%ให/สังครามโลกคร��งที่��สัองเก%ดข��นึ่ แตุ$การณ4กล�บปรากฏิด�งจะชิ��ให/เห:นึ่ในึ่ตุอนึ่ที่�� 8.4 ว$า ประเที่ศตุ$าง ๆ ได/ห�นึ่ไปใชิ/ว%ธิ�ร$วมม5อก�นึ่เพ5�อการป;องก�นึ่ ร$วมก�นึ่อ�ก และไม$สันึ่ใจที่��จะร$วมม5อก�บประเที่ศสัมาชิ%กที่��งมวลขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% จ�งที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับค ว า ม ล/ ม เ ห ล ว ใ นึ่ ก า ร ป; อ ง ก� นึ่ สั ง ค ร า ม

ตอน่ที่�� 8.4

ส�งคมโลกหล�งสงครามโลกคร��งที่��หน่��งโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 8.4 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

8.5 ก+าเนึ่%ดและบที่บาที่ขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%8.6 บที่บาที่ของมหาอ+านึ่าจในึ่สั�งคมโลกหล�งสังครามโลกคร��ง

ที่��หนึ่��ง8.7 ความล/มเหลวขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%

แน่วค"ด1. องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ย�ดหล�กความม��นึ่คงร$วมก�นึ่เป(นึ่หล�ก

ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของนึ่านึ่าชิาตุ% และลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่

และย�ดหล�กการลงมตุ%ด/วยคะแนึ่นึ่เสั�ยง เอกฉ�นึ่ที่4เป(นึ่หล�กสั+าค�ญในึ่การด+าเนึ่%นึ่งานึ่ขององค4การ

2. มหาอ+านึ่าจม�$งร�กษาและสั$งเสัร%มผลประโยนึ่4แห$งชิาตุ%มากกว$าผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของนึ่านึ่าชิาตุ% จ�งไม$เตุ:มใจให/การสันึ่�บสันึ่�นึ่การด+าเนึ่%นึ่งานึ่ขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ% ซ��งม�$งร�กษาผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของนึ่านึ่าชิาตุ%

3. ม6ลเหตุ�สั+าค�ญที่��ที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่การปฏิ%บ�ตุ%หนึ่/าที่��ในึ่การระง�บข/อพ%พาที่ และร�กษาความสังบเร�ยบร/อยระหว$างประเที่ศเก%ดจากบที่บาที่ของมหาอ+านึ่าจที่��งสั%�นึ่ โดยบางประเที่ศไม$เตุ:มใจสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ที่+าหนึ่/าที่��ในึ่การร�กษาความสังบเร�ยบร/อยระหว$างประเที่ศและบางประเที่ศไม$เพ�ยงจะที่+าลายกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เที่$านึ่��นึ่ แตุ$ย�งเป(นึ่ผ6/ร�กรานึ่เสั�ยเองด/วย

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 8.4 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายก+าเนึ่%ด ว�ตุถึ�ประสังค4 และหล�กการขององค4การ

สั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ได/ถึ6กตุ/อง2. อธิ%บายสัาเหตุ�ที่��ที่+าให/ประเที่ศมหาอ+านึ่าจไม$เตุ:มใจสันึ่�บสันึ่�นึ่

บที่บาที่ขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของนึ่านึ่าชิาตุ%ได/ถึ6กตุ/อง

3. อธิ%บายม6ลเหตุ�สั+าค�ญที่��ที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลว ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและความม��นึ่คงของนึ่านึ่าชิาตุ%ได/

ความน่�าด�งได/กล$าวแล/วว$า สังครามโลกได/สั$งผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลก

หล�งสังครามอย$างมาก โดยเฉพาะอย$างย%�งได/ก$อให/เก%ดองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ข��นึ่ ที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่องค4การกลางในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพ

ระหว$างประเที่ศอ�นึ่เป(นึ่การสัร/างความหว�งใหม$ว$า องค4การจะสัามารถึป;องก�นึ่ม%ให/เก%ดสังครามเนึ่5�องจากประเที่ศที่��ก$อตุ��งองค4การตุ$างย5นึ่ย�นึ่ว$าจะไม$ใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การระง�บข/อพ%พาที่ จ�งอาจกล$าวได/ว$าสั�งคมโลกหล�งสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม�ล�กษณะอนึ่าธิ%ปไตุยนึ่/อยลงและนึ่$าเชิ5�อได/ว$า ถึ/ามหาอ+านึ่าจซ��งก$อตุ��งองค4การสั�นึ่ตุ%บาตุชิาตุ%จะสันึ่�บสันึ่�นึ่องค4การนึ่��ให/ที่+าหนึ่/าที่��ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศอย$างจร%งจ�งแล/ว องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก:คงจะไม$ประสับความล/มเ ห ล วเร&�องที่�� 8.4.1 ก�าเน่"ดและบที่บาที่ขององค%การส�น่น่"บาตชุาต"

สั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ%ก+าเนึ่%ดข��นึ่จากความค%ดของประธิานึ่าธิ%บด�ว6ดโรว4 ว%ลสั�นึ่ แห$งสัหร�ฐอเมร%กา ด�งจะเห:นึ่ได/จากข/อเสันึ่อเพ5�อสั�นึ่ตุ%ภาพข/อที่�� 14 ซ��งกล$าวว$า จะตุ�องม�การจ�ดตุ��งสัมาคมใหญ$ของนึ่านึ่าชิาตุ% โดยม�“

ข/อตุกลงเป(นึ่การเฉพาะเพ5� อค+�าประก�นึ่เอกราชิที่างการเม5องและบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่ของที่��งชิาตุ%ใหญ$ และเล:กร$วมก�นึ่ และ ณ ที่��”

ประชิ�มสั�นึ่ตุ%ภาพที่��นึ่ครปาร�สันึ่��นึ่ ประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ ได/ม�บที่บาที่สั+าค�ญในึ่การจ�ดที่+ากตุ%กาสั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ% และรวมไว/เป(นึ่สั$วนึ่หนึ่��งของสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพที่��ผ6/ชินึ่ะร$างข��นึ่ อ�นึ่เป(นึ่การบ�งค�บให/ที่��งประเที่ศผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ตุ/องยอมร�บกตุ%กาของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เป(นึ่ข/อผ6กพ�นึ่ในึ่การร$วมม5อก�นึ่ และร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศในึ่ระยะหล�งสั ง ค ร า ม

กตุ%กาของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก:ค5อธิรรมนึ่6ญที่��ก+าหนึ่ด สัมาชิ%กภาพ โครงสัร/าง อ+านึ่าจหนึ่/าที่��และบที่บาที่ของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ซ��งจะขอกล$าวโ ด ย สั� ง เ ข ป ด� ง นึ่��1. สมาชุ"กภาพ

ประเที่ศเอกราชิที่��ร $วมประชิ�มสั�นึ่ตุ%ภาพเป(นึ่สัมาชิ%กผ6/เร%�มก$อตุ��งขององค4กร และประเที่ศเอกราชิอาจขอสัม�ครเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กได/ เม5�อได/ร�บความเห:นึ่ชิอบจากสัม�ชิชิาขององค4การด/วยคะแนึ่นึ่เสั�ยง 2 ในึ่ 3

แ ล ะ สั ม า ชิ% ก จ ะ ล า อ อ ก ไ ด/ ตุ$ อ เ ม5� อ ไ ด/ บ อ ก ล$ ว ง ห นึ่/ า 2 ปB

2. โครงสร'างขององค%การส�น่น่"บาตชุาต"องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ%ม�องค4ประกอบ 3 สั$วนึ่ค5อ2.1 สม�ชุชุา (Assembly) ค&อองค4กรอ�นึ่เป(นึ่ที่��ประชิ�ม

ใหญ$ใหญ$ของร�ฐที่��เป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% โดยแตุ$ละร�ฐสัมาชิ%กม�สั%ที่ธิ%สั$งผ6/แที่นึ่เข/าร$วมประชิ�มสัม�ชิชิาได/ร�ฐละ 3 คนึ่ แตุ$ม�สั% ที่ ธิ%K อ อ ก เ สั� ย ง เ พ� ย ง เ สั� ย ง เ ด� ย ว

หนึ่/าที่��สั+าค�ญของสัม�ชิชิาค5อ พ%จารณาเร5�องที่��อย6$ในึ่เขตุอ+านึ่าจขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และเร5�องที่��ค�กคามสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก จ�ดที่+างบประมาณของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% เล5อกสัมาชิ%กที่��ม%ใชิ$สัมาชิ%กถึาวรของคณะมนึ่ตุร�ของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และให/ความเห:นึ่ชิอบสัมาชิ%กถึาวรของคณะมนึ่ตุร�ที่��อาจม�เพ%�มข��นึ่ตุามที่��คณะมนึ่ตุร�เห:นึ่สัมควร และอนึ่�ม�ตุ%ในึ่การร�บร�ฐตุ$าง ๆ เข/าเป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% มตุ%ของสัม�ชิชิาจะตุ/องใชิ/คะแนึ่นึ่เสั�ยงเอกฉ�นึ่ที่4 ยกเว/นึ่จะบ�ญญ�ตุ%ไว/อย$างแจ/งชิ� ด ว$ า ใ ชิ/ เ สั� ย ง ข/ า ง ม า ก

2.2 คณ์ะมน่ตร� (Council) ค5อองค4กรอ�นึ่ที่��ประชิ�มของสัมาชิ%กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ที่��เป(นึ่มหาอ+านึ่าจ ม�ภาระร�บผ%ดชิอบในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศมากกว$าร�ฐอ5�นึ่ เชิ$นึ่ อ�งกฤษและฝึร��งเศสั และสัมาชิ%กอ�กจ+านึ่วนึ่หนึ่��งที่��สัม�ชิชิาจะเล5อกจากสัมาชิ%กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%โดยม�วาระ 3 ปB สัมาชิ%กประเภที่แรกนึ่��จ�งเร�ยกก�นึ่ว$า สมาชุ"กถุาวร และสัมาชิ%กประเภที่หล�งเร�ยกว$า สมาชุ"กไม�ถุาวร อย$างไรก:ตุาม เนึ่5�องจากสัมาชิ%กประเภที่แรกย�งจะเพ%�มข��นึ่โดยมตุ%ของสัม�ชิชิาหร5อโดยการลาออกจากสัมาชิ%กนึ่��นึ่ ๆ จ�งที่+าให/จ+านึ่วนึ่ของสัมาชิ%กในึ่องค4กรนึ่��เปล��ยนึ่แปลงอย6$เร5�อย ๆ ในึ่ระยะก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง คณะมนึ่ตุร�ม�สัมาชิ%ก ถึาวร 3 ประเที่ศ ค5อ อ�งกฤษ ฝึ ร��ง เ ศ สั แ ล ะ ร� สั เ ซ� ย แ ล ะ สั ม า ชิ% ก ไ ม$ ถึ า ว ร 11 ป ร ะ เ ที่ ศ

หนึ่/าที่��สั+าค�ญของคณะมนึ่ตุร�ค5อ พ%จารณาเร5�องที่��อย6$ในึ่เขตุอ+านึ่าจขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และค�กคามสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก

วางแผนึ่การลดอาว�ธิ แนึ่ะว%ธิ�ให/ความค�/มครองแก$สัมาชิ%กที่��ร�กรานึ่และไ ก ล$ เ ก ล�� ย ก ร ณ� พ% พ า ที่ เ ป( นึ่ ตุ/ นึ่

2.3 ส�า น่�กเลขาธิ"การ (Secretariate) เป(นึ่องค4การบร%หารระหว$างประเที่ศซ��งจะที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่การประจ+า ตุ$างก�บสัม�ชิชิาหร5อคณะมนึ่ตุร� ซ��งจะที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่คร��งคราวในึ่ระยะที่��ม�การประชิ�มเที่$านึ่��นึ่ สั+านึ่�กงานึ่เลขาธิ%การจ�งประกอบด/วยเจ/าหนึ่/าที่��ที่��ปฏิ%บ�ตุ%หนึ่/าที่��ภายใตุ/การบ�งค�บบ�ญชิาของเลขาธิ%การ ในึ่ปB ค.ศ. 1939 ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัองม�เจ/าหนึ่/าที่��จ+านึ่วนึ่ 800 คนึ่จาก 50 ประเที่ศ

นึ่อกเหนึ่5อจากองค4กรที่��ง 3 นึ่��แล/ว ย�งม�องค4กรระหว$างประเที่ศอ�ก 2 องค4กรที่��องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%สั$งเสัร%มให/เก%ดข��นึ่ และที่+างานึ่เป(นึ่อ%สัระจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ค5อ ศาลย�ตุ%ธิรรมนึ่านึ่าชิาตุ% และอ ง ค4 ก า ร แ ร ง ง า นึ่ ร ะ ห ว$ า ง ป ร ะ เ ที่ ศ3. บที่บาที่ขององค%การส�น่น่"บาตชุาต"

ที่��ควรกล$าวถึ�งม�ด�งนึ่��3.1 บที่บาที่ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศ ในึ่การที่+า

หนึ่/าที่��ร �กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศนึ่��นึ่ กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ได/ก+าหนึ่ดไว/ว$า ประเที่ศสัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จะตุ/องเคารพบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่และเอกราชิที่างการเม5องของสัมาชิ%กที่��งมวลขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ถึ/าม�การร�กรานึ่เก%ดข��นึ่ หร5อม�การข6$ว$าจะร�กรานึ่ คณะมนึ่ตุร�จะเสันึ่อแนึ่ะตุ$อสัมาชิ%กถึ�งว%ธิ�การที่��สัมาชิ%กจะปฏิ%บ�ตุ%ตุามข/อผ6กพ�นึ่ที่��ม�ตุ$อองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% นึ่อกจากนึ่��นึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ย�งได/ก+าหนึ่ดให/สัมาชิ%กนึ่+าข/อพ%พาที่เข/ามาสั6$การพ%จารณาของคณะมนึ่ตุร�และจะไม$ใชิ/สังครามตุ$อก�นึ่ จนึ่กว$าองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จะชิ��ขาดแล/วเป(นึ่เวลา 3 เด5อนึ่ย%�งกว$านึ่��นึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ย�งได/ระบ�ไว/ด/วยว$า ถึ/าม�สังครามเก%ดข��นึ่ หร5อการข6$ว$าจะใชิ/สังครามอ�นึ่อาจเป(นึ่ภ�ยค�กคามตุ$อสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จะด+า เนึ่%นึ่การตุามที่��เห:นึ่สัมควรเพ5� อพ%ที่�กษ4สั�นึ่ตุ%ภาพของนึ่านึ่าชิาตุ% และถึ/าหากว$าประเที่ศใดใชิ/สังครามอ�นึ่

เป(นึ่การละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% คณะมนึ่ตุร�จะลงโที่ษประเที่ศนึ่��นึ่โดยการเสันึ่อแนึ่ะให/สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ใชิ/ก+าล�งที่หารหร5อตุ�ดสั�มพ�นึ่ธิ4ที่างเศรษฐก%จและการค/าก�บประเที่ศนึ่��นึ่ ๆ

ปรากฏิว$า องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความสั+าเร:จในึ่การระง�บข/อพ%พาที่ระหว$างประเที่ศหลายเร5�อง อาที่% กรณ�พ%พาที่ระหว$างสัว�เดนึ่ก�บฟัFนึ่แลนึ่ด4เก��ยวก�บกรรมสั%ที่ธิ%Kในึ่หม6$เกาะอาแลนึ่ด4(Aland) กรณ�พ%พาที่ระหว$างตุ�รก�ก�บอ�งกฤษเก��ยวก�บเม5องโมสั�ล และกรณ�พ%พาที่ระหว$างโปแลนึ่ด4ก�บล%ธิ�วเนึ่�ยเก��ยวก�บเม5องว%ลนึ่า

อย$างไรก:ตุาม กรณ�พ%พาที่สั+าค�ญที่��องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไม$สัามารถึจ�ดการให/สั+าเร:จได/ม�อย6$ 3 กรณ� ซ��งม�ผลที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เสั5�อมความนึ่%ยมอย$างมาก ค5อกรณ�พ%พาที่ระหว$างจ�นึ่ก�บญ��ป�Cนึ่ กรณ�พ%พาที่ระหว$างอ%ตุาล�ก�บเอธิ%โอเปBย และกรณ�พ%พาที่ระหว$างเยอรมนึ่�ก�บประเที่ศใกล/เค�ยง ซ��งจะได/กล$าวในึ่ตุอนึ่ตุ$อไป

3.2 บที่บาที่ในึ่การสั$งเสัร%มการปกครองตุนึ่เองของด%นึ่แดนึ่ตุ$าง ๆ เนึ่5�องจากด%นึ่แดนึ่ในึ่ตุะว�นึ่ออกกลางที่��เคยอย6$ใตุ/การปกครองของตุ�รก� และในึ่แอฟัร%กา และมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกของเยอรมนึ่�ถึ6กแยกจากการปกครองของประเที่ศที่��งสัอง และย�งปกครองตุนึ่เองไม$ไ ด/ ก ตุ% ก า ขององ ค4 ก า ร สั�นึ่ นึ่% บ า ตุชิ า ตุ% จ� ง สั ร/า งร ะบบอา ณ+ ตุ% (mandate System) ข��นึ่ใชิ/ก�บด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าว โดยได/มอบหมายให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะด6แลด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าว ที่��งนึ่��เพ5� ออบรมสั��งสัอนึ่ให/ประชิากรในึ่ด%นึ่แดนึ่เหล$านึ่��ม�ความสัามารถึที่��จะปกครองตุนึ่เองได/ในึ่ที่��สั�ด ซ��งปรากฏิว$าด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%ชิ��นึ่ เอ. ซ��งม�ความเจร%ญมากแล/ว เชิ$นึ่ ซ�เร�ย เลบานึ่อนึ่ (ในึ่อาณ�ตุ%ฝึร��งเศสั) ก�บจอร4แดนึ่และอ%ร�ก (ในึ่อาณ�ตุ%ของอ�งกฤษ) ได/เอกราชิก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง สั$วนึ่ด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%ชิ��นึ่ บ�. เชิ$นึ่แคเมอร6นึ่ และแที่นึ่แกนึ่ย%กา (ป>จจ�บ�นึ่ค5อ ประเที่ศแที่นึ่ซาเนึ่�ย) ในึ่แอฟัร%กา ซ��งจะตุ/องม�การอบรมสั��งสัอนึ่ก�นึ่มาก และด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%ชิ��นึ่ ซ�. เชิ$นึ่เกาะซาม�วตุะว�นึ่ตุก และก%นึ่�ตุะว�นึ่ออก ในึ่อาณ�ตุ%ของออสัเตุรเล�ยซ��งล/าหล�งมาก ได/เอกราชิหล�ง

สังครามโลกคร��งที่��สัองแล/วหลายปB สั$วนึ่บางด%นึ่แดนึ่เชิ$นึ่แอฟัร%กาตุะว�นึ่ตุกเฉ�ยงใตุ/ในึ่อาณ�ตุ%ของสัหภาพแอฟัร%กาใตุ/ย�งไม$ได/เอกราชิจนึ่ที่�กว�นึ่นึ่�� เนึ่5� องจากสัหภาพแอฟัร%กาใตุ/ ไม$ปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+า สั��งของสั ห ป ร ะ ชิ า ชิ า ตุ% ซ�� ง ร�บ ภ า ร ะ ม า จ า ก อ ง ค4 ก า ร สั� นึ่ นึ่% บ า ตุ ชิ า ตุ%

3.3 บที่บาที่ในึ่การค�/มครองชินึ่กล�$มนึ่/อย แม/สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4จะได/พยายามที่+าให/ชินึ่กล�$มนึ่/อยในึ่ย�โรปม�ประเที่ศของตุนึ่เอง แตุ$ก:ไม$สัามารถึที่+าให/ชินึ่กล�$มนึ่/อยที่�กกล�$มม�ประเที่ศของตุนึ่เองได/ที่��งหมด ย�งผลให/ม�ชินึ่กล�$มนึ่/อยอ�กหลายล/านึ่คนึ่อาศ�ยอย6$ในึ่ด%นึ่แดนึ่ของประเที่ศอ5�นึ่ ด/วยเหตุ�นึ่�� กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จ�งได/วางกฎเกณฑ์4ให/ร�ฐบาลของประเที่ศที่��ม�ชินึ่กล�$มนึ่/อยอาศ�ยอย6$ ร�บรองว$าจะค�/มครองชินึ่กล�$มนึ่/อย และหากม�การละเม%ดสั%ที่ธิ%ของชินึ่กล�$มนึ่/อยจะตุ/องนึ่+าเสันึ่อให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%พ%จารณา อย$างไรก:ตุาม ปรากฏิว$าสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไม$ประสับความสั+าเร:จในึ่เร5�องนึ่��มากนึ่�ก และป>ญหาชินึ่กล�$มนึ่/อยด�งกล$าวได/กลายเป(นึ่สัาเหตุ�สั+าค�ญประการหนึ่��งของสั ง ค ร า ม โ ล ก ค ร�� ง ที่�� สั อ ง

เร&�องที่�� 8.4.2 บที่บาที่ของมหาอ�าน่าจำใน่ส�งคมโลกหล�งสงครามโลกคร��งที่��หน่��ง

ประเที่ศที่��จ�ดว$าเป(นึ่มหาอ+านึ่าจหล�งสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งม� 5

ประเที่ศ ค5อ สัหร�ฐอเมร%กา อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ ซ��งเป(นึ่ผ6/ชินึ่ะสังคราม สั$วนึ่เยอรมนึ่�และร�สัเซ�ยซ��งพ$ายแพ/สังครามและม�ป>ญหาการเองภายในึ่ม�ความอ$อนึ่แอมากจนึ่ไม$สัามารถึแสัดงบที่บาที่ของมหาอ+านึ่าจได/ จนึ่กระที่��งราวปB ค.ศ. 1933 เยอรมนึ่� ภายใตุ/การนึ่+าของฮั%ตุเลอร4 และร�สัเซ�ยภายใตุ/การนึ่+าของสัตุาล%นึ่ กล�บเข/มแข:งข��นึ่และกลายเป(นึ่มหาอ+านึ่าจอ�กคร��งหนึ่��ง อาจกล$าวได/ว$าถึ/า

มหาอ+านึ่าจเหล$านึ่��ให/การสันึ่�บสันึ่�นึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างจร%งใจและไม$ละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เสั�ยเอง องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก:จะสัามารถึที่+าหนึ่/าที่��ร �กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศอย$างได/ผล แตุ$การณ4กล�บปรากฏิว$ามหาอ+านึ่าจที่��ง 7 นึ่��บางประเที่ศเชิ$นึ่ สัหร�ฐอเมร%กาถึอนึ่ตุ�วออกจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และบางประเที่ศเชิ$นึ่อ�งกฤษและฝึร��งเศสัก:ม%ได/สันึ่�บสันึ่�นึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างจร%งใจ สั$วนึ่เยอรมนึ่� ญ��ป�Cนึ่ และอ%ตุาล� กล�บละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เสั�ยเอง จ�งย�งผลให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศ ด�งจะชิ��ให/เ ห: นึ่ ด� ง นึ่��1. สหร�ฐอเมร"กา

แม/ว$าสัหร�ฐอเมร%กาจะเป(นึ่ประเที่ศผ6/ชินึ่ะ และกลายเป(นึ่เจ/าหนึ่��ของที่�กประเที่ศ รวมที่��งม�ข�ดความสัามารถึที่างที่หารที่��จะเป(นึ่มหาอ+า นึ่าจ และแสัดงบที่บาที่ในึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ซ�� งประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่เป(นึ่ผ6/ก$อตุ��งข��นึ่ เพ5�อชิ$วยให/องค4การนึ่��ที่+าหนึ่/าที่��ร �กษาสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศตุามเป;าหมายที่��ตุ� �งไว/ แตุ$สัหร�ฐอเมร%กากล�บตุ/องถึอนึ่ตุ�วออกจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และกล�บไปอย6$อย$างโดดเด��ยวในึ่โลกใหม$โดยไม$ยอมแสัดงบที่บาที่ในึ่เวที่�การเม5องระหว$างป ร ะ เ ที่ ศ เ ล ย ที่�� ง นึ่�� เ นึ่5� อ ง จ า ก เ ห ตุ� 2 ป ร ะ ก า ร ค5 อ

1) ว�ฒ%สัภาของสัหร�ฐอเมร%กาไม$ยอมให/สั�ตุยาบ�นึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อ�นึ่เป(นึ่ผลที่+าให/ร�ฐบาลสัหร�ฐอเมร%กาไม$สัามารถึปฏิ%บ�ตุ%ตุามข/อผ6กพ�นึ่ที่��สัมาชิ%กจะตุ/องที่+าตุามที่��ก+าหนึ่ดไว/ในึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และตุ/องถึอนึ่ตุ�วออกจากองค4การนึ่��ในึ่สั�ด ที่��งนึ่��ก:เพราะสัมาชิ%กว�ฒ%สัภาจ+านึ่วนึ่มากเกรงว$าองค4การนึ่��จะม�อ+านึ่าจเหนึ่5อร�ฐบาลสัหร�ฐอเมร%กา และบ�งค�บให/ร�ฐบาลสัหร�ฐอเมร%กาที่+าในึ่สั%�งที่��สัหร�ฐอเมร%กาไม$ตุ/องการที่+า จ�งไม$ยอมให/สั�ตุยาบ�นึ่กตุ%กาของสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ตุามที่��ประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ลงนึ่ามเอาไว/ เว/นึ่แตุ$จะม�การ

แก/ไขเปล��ยนึ่แปลงใหม$ ซ��งประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ไม$เห:นึ่ด/วยโดยเกรงว$าจะเป(นึ่การผ%ดสั�ญญาก�บม%ตุรประเที่ศที่��ร $วมลงนึ่ามไว/

2) ประชิาชินึ่อเมร%ก�นึ่ห$วงแตุ$เร5�องภายในึ่ของตุนึ่และย�งขาดความร6 /เความเข/าใจในึ่เร5�องราวตุ$างประเที่ศ รวมที่��งเชิ5�อว$าองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เป(นึ่ประโยชินึ่4แก$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะในึ่ย�โรปเที่$านึ่��นึ่ เม5�อไม$เห:นึ่ประโยชินึ่4ที่��ประเที่ศของตุนึ่จะได/ร�บจากการร$วมม5อก�บองค4การนึ่�� จ�งไม$ให/การสันึ่�บสันึ่�นึ่แก$ความค%ดของประธิานึ่าธิ%บด�ว%ลสั�นึ่ ซ��งตุ/องการให/สัหร�ฐอเมร%กาเข/าเก��ยวข/องก�บการเม5องของโลกภายนึ่อก ย�งผลให/ผ6/นึ่+าของสัหร�ฐอเมร%กาไม$กล/าเจ/าไปชิ$วยขจ�ดว%กฤตุการณ4ตุ$าง ๆ ที่��เก%ดข��นึ่ โดยคงที่+าหนึ่/าที่��เพ�ยงสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/มหาอ+านึ่าจตุ$าง ๆ ที่+าความตุกลงลดอาว�ธิที่างเร5อ และงดเว/นึ่ม%ให/ใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การด+านึ่%นึ่นึ่โยบายตุ$างประเที่ศเที่$านึ่��นึ่ โดยการลงนึ่ามในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาเก��ยวก�บอาว�ธิที่างเร5อก�บอ�งกฤษ ฝึร��งเศสัและญ��ป�Cนึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1922 และลงนึ่ามในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาประณามการใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การด+า เ นึ่% นึ่ นึ่ โ ย บ า ย ที่�� ก ร� ง ป า ร� สั ใ นึ่ ปB ค .ศ . 1927

ด/วย เหตุ�นึ่�� แม/ ว$ าประธิานึ่าธิ%บด�แฟัรงคล%นึ่ ด� ร6 สั เวลที่4 (Franklin D.Roosevelt) ซ��งเข/าร�บตุ+าแหนึ่$งประธิานึ่าธิ%บด�ในึ่ปB ค.ศ. 1933 มองเห:นึ่ผลเสั�ยของนึ่โยบายไม$เก��ยวข/องก�บโลกภายนึ่อกและพยายามจะปล�กให/ประชิาชินึ่อเมร%ก�นึ่มองเห:นึ่โที่ษของการอย6$อย$างโดดเด��ยว และมองเห:นึ่ประโยชินึ่4ของการที่��สัหร�ฐอเมร%กาจะเข/าไปเก��ยวข/องก�บก%จการของโลกภายนึ่อก แตุ$ผ6/นึ่+า ในึ่ร�ฐสัภาอเมร%ก�นึ่และประชิาชินึ่สั$วนึ่ใหญ$ก:ย�งคงเชิ5� อในึ่ความถึ6กตุ/องของนึ่โยบายอย6$อย$างโดดเด��ยวและไม$ยอมเห:นึ่คล/อยตุามประธิานึ่าธิ%บด�ของเขา ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าเม5�อประเที่ศเยอรมนึ่�ม�ที่�ที่$าจะก$อสังครามก�บประเที่ศเพ5�อนึ่บ/านึ่อ�ก โดยได/ที่+าการละเม%ดสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4ว$าด/วยการม�ก+า ล�งที่หารในึ่แคว/นึ่ไรนึ่4 และการขยายก+า ล�งกองที่�พเยอรม�นึ่ ผ6/นึ่+าฝึCายร�ฐสัภากล�บพยายามบ�งค�บให/ประธิานึ่าธิ%บด�ด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายเป(นึ่กลางอย$างเคร$งคร�ด โดยออกกฎหมายว$าด/วยการวาง

ตุนึ่เป(นึ่กลางในึ่สังครามในึ่ปB ค .ศ . 1937 เพ5� อป;องก�นึ่ม% ให/ประธิานึ่าธิ%บด�ของสัหร�ฐอเมร%กานึ่+าประเที่ศเข/าสั6$สังครามเหม5อนึ่ที่��ป ร ะ ธิ า นึ่ า ธิ% บ ด� ว% ล สั� นึ่ เ ค ย ที่+า ม า แ ล/ ว อ� ก2. อ�งกฤษ

เม5�อสัหร�ฐอเมร%กาถึอนึ่ตุ�วออกจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และไม$ยอมแสัดงบที่บาที่ในึ่เวที่�การเม5องระหว$างประเที่ศ อ�งกฤษซ��งม�ความเข/มแข:งมากกว$ามหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ในึ่ย�โรปขณะนึ่��นึ่ จ�งอย6$ในึ่ฐานึ่ะที่��จะแสัดงบที่บาที่มากกว$าประเที่ศมหาอ+านึ่าจอ5� นึ่ แตุ$อ�งกฤษก:ไม$สัามารถึแสัดงบที่บาที่เพ5�อสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ที่+าหนึ่/าที่��ร �กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก และลงโที่ษผ6/ละเม%ดกตุ%กาองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ได/มากนึ่�ก นึ่อกจากนึ่��ในึ่บางคร��งอ�งกฤษก:จ+าตุ/องใชิ/นึ่โยบายเอาใจ (appeasement) มหาอ+านึ่าจที่��ก$อว%กฤตุการณ4ให/แก$โลก ที่��งนึ่��เ นึ่5� อ ง จ า ก สั า เ ห ตุ� ห ล า ย ป ร ะ ก า ร ค5 อ

1) อ�งกฤษม�ป>ญหาเศรษฐก%จภายในึ่เร5�อยมาตุ��งแตุ$ปB ค.ศ.

1922 โดยม�การผละงานึ่ของกรรมกรบ$อยคร��ง และตุ/องประสับความตุกตุ+�าที่างเศรษฐก%จอย$างมากเหม5อนึ่ก�บประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ที่��วโลก ในึ่ปB ค.ศ. 1933 จ�งที่+าให/อ�งกฤษไม$เข/มแข:งมากนึ่�ก

2) อ�งกฤษม�ผลประโยชินึ่4ของตุนึ่ที่��จะตุ/องพ%ที่�กษ4ร�กษาด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมซ��งม�อย6$ที่��วโลก จ�งสันึ่ใจที่��จะร�กษาผลประโยชินึ่4ของตุนึ่มากกว$าผลประโยชินึ่4ของนึ่านึ่าชิาตุ% ที่��ไม$ม�ผลกระที่บตุ$อผลประโยชินึ่4ของตุนึ่โดยตุรง

3) อ�งกฤษไม$ได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่จากมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ ๆ โดยเฉพาะจากฝึร��งเศสัในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกซ��งถึ6กมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ค�กคาม

ด/วยเหตุ�นึ่�� อ�งกฤษจ�งเล5อกบที่บาที่ในึ่การเม5องของโลกเหม5อนึ่ ๆ ก�บประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ค5อ ม�$งร�กษาผลประโยชินึ่4ของชิาตุ%มากกว$าการร�กษากตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% อ�นึ่เป(นึ่ผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของนึ่านึ่าชิาตุ%อย$างเคร$งคร�ด ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เม5�อญ��ป�Cนึ่ละเม%ดกตุ%กา

ขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% โดยที่+าการร�กรานึ่แมนึ่จ6เร�ยของจ�นึ่ในึ่เด5อนึ่ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1932 อ�งกฤษชิ�กชิวนึ่ให/ประเที่ศตุ$าง ๆ ประณามญ��ป�Cนึ่ว$าเป(นึ่ผ6/ร�กรานึ่จ�นึ่ โดยม%ได/บ�บญ��ป�Cนึ่ให/ย�ตุ%การกระที่+านึ่��นึ่อย$างเด:ดเด��ยว ที่��งนึ่��ก:เพราะอ�งกฤษมองเห:นึ่ว$าหากสัก�ดม%ให/ญ��ป�Cนึ่ขยายอ%ที่ธิ%พลไปที่างเหนึ่5อของจ�นึ่อาจจะที่+า ให/ญ��ป�Cนึ่ห�นึ่ไปขยายอ%ที่ธิ%พลลงสั6$อาณาบร%เวณเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ ซ��งอ�งกฤษม�อาณานึ่%คมและผลประโยชินึ่4อย6$มาก ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ เม5� อ%ตุาล�ละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%โดยที่+าการบ�กเอธิ%โอเปBยในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1934 เพ5�อขยายอ%ที่ธิ%พลของอ%ตุาล�ในึ่แอฟัร%กาเหนึ่5อ ตุามนึ่โยบายสัร/างจ�กรวรรด%อ%ตุาล�ของาม�สัโสัล%นึ่� (Benito

Mussolini) อ�งกฤษได/พยายามเร�ยกร/องให/สัมาชิ%กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ชิ$วยเหล5อก�นึ่ลงโที่ษอ%ตุาล� โดยการตุ�ดสั�มพ�นึ่ธิ4ที่างเศรษฐก%จก�บอ%ตุาล� แตุ$การกระที่+าด�งกล$าวก:ไม$เป(นึ่ผลในึ่การย�บย��งอ%ตุาล� เนึ่5�องจากฝึร��งเศสัไม$ตุ/องการที่��จะบ�บอ%ตุาล�มากเก%นึ่ไป โดยเกรงว$าอาจจะที่+า ให/อ%ตุาล�ห�นึ่ไปร$วมม5อก�บเยอรมนึ่�มากข��นึ่ ย�งผลให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ตุ/องเล%กล/มการลงโที่ษอ%ตุาล� ในึ่ที่�� สั�ด

ตุ$อมาเม5�อเยอรมนึ่�ภายใตุ/การนึ่+าของ อดอล4ฟั ฮั%ตุเลอร4 (Adolf

Hitler) เร%�มเข:มแข:งข��นึ่ และกล/าละเม%ดสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 โดยการสั$งที่หารเข/าไปในึ่แคว/นึ่ไรนึ่4ในึ่ปB ค.ศ. 1936 อ�นึ่กระที่บความม��นึ่คงของฝึร��งเศสัโดยตุรง อ�งกฤษก:ม%ได/สันึ่�บสันึ่�นึ่ฝึร��งเศสัในึ่การบ�งค�บเยอรมนึ่�ให/ปฏิ%บ�ตุ%ตุามสันึ่ธิ%สั�ญญา และเม5�อเยอรมนึ่�ตุ/องการปลดปล$อยแคว/นึ่สั�เดเตุ:นึ่ซ��งม�ชิาวเยอรม�นึ่อาศ�ยอย6$มากจากเชิโกสัโลวะเก�ย อ�งกฤษก:เอาใจฮั%ตุเลอร4โดยนึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร� เนึ่ว%ลล4 แชิมเบอร4เลนึ่ (Naville Chamberlain) ลงที่�นึ่เด%นึ่ที่างไปที่+าความตุกลงก�บฮั%ตุเลอร4ที่��นึ่ครม%วนึ่%ค ประเที่ศเยอรมนึ่� ยอมให/เยอรมนึ่�เอาแคว/นึ่สั�เดเตุ:นึ่ เป(นึ่ของตุนึ่ได/ในึ่เด5อนึ่ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1938 อ�นึ่เป(นึ่ข/อตุกลงระหว$างประเที่ศที่��ถึ5อก�นึ่ว$าอ�ปยศที่��สั�ดที่��อ�งกฤษและฝึร��งเศสัที่+าก�บเยอรมนึ่� โดยเอาด%นึ่แดนึ่ของประเที่ศอ5� นึ่ มาที่+าความพอใจให/แก$

เยอรมนึ่� ซ��งอ�งกฤษอ/างว$าที่��ตุ/องที่+าเชิ$นึ่นึ่��ก:เพ5�อให/โลกได/ม�สั�นึ่ตุ%ภาพ และเพ5�อให/ตุนึ่ม�เวลาที่��จะเตุร�ยมตุ�วร�บม5อก�บเอยรมนึ่�ในึ่โอกาสัตุ$อไป3. ฝึร��งเศึส

ฝึร��งเศสัเป(นึ่มหาอ+านึ่าจที่��ชินึ่ะสังคราม แตุ$ไม$ก:ไม$อย6$ในึ่ฐานึ่ะที่��จะแสัดงบที่บาที่ในึ่การสันึ่�บสันึ่�นึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ให/ร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกได/มากนึ่�ก นึ่อกจากนึ่��นึ่ ฝึร��งเศสัม�จ�ดม�$งหมายในึ่การร�กษาความม��นึ่คงของตุนึ่ให/พ/นึ่จากการค�กคามของเยอรมนึ่�มากกว$าการร�กษากตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% อ�นึ่เป(นึ่ผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของนึ่านึ่าชิาตุ% ที่��งนึ่��ก:เนึ่5�องจากสัาเหตุ�หลายประการ ค5อ

1) ฝึร��งเศสัประสับป>ญหาเศรษฐก%จภายในึ่อย$างร�นึ่แรง อ�นึ่เป(นึ่ผลมาจากป>ญหาการฟัJ� นึ่ฟั6เศรษฐก%จ และป>ญหาอ5�นึ่ ๆ เชิ$นึ่ ป>ญหางบประมาณขาดด�ล เง%นึ่เฟั;ออย$างร�นึ่แรง และการผละงานึ่ของกรรมกรบ$อยคร��ง เป(นึ่ตุ/นึ่ ประกอบก�บการม�เปล��ยนึ่ร�ฐบาลบ$อยคร��งมาก จ�งที่+าให/ร�ฐบาลฝึร��งเศสัไม$ม�เวลามากพอที่��แก/ป>ญหาเศรษฐก%จด�งกล$าว และไม$ม�ความเข/มแข:งพอที่��จะแสัดงบที่บาที่ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก

2) ฝึร��งเศสัม�ความกล�วเยอรมนึ่�จะกล�บมาค�กคามความม��นึ่คงของตุนึ่อ�ก จ�งม�$งลงโที่ษเยอรมนึ่� โดยม�$งแยกด%นึ่แดนึ่บางสั$วนึ่ของเยอรมนึ่�ออกจากเยอรมนึ่� เชิ$นึ่ ตุ��งแคว/นึ่ไรนึ่4ข��นึ่ เป(นึ่ร�ฐก�นึ่ชินึ่ระหว$างเยอรมนึ่�ก�บฝึร��งเศสั และเร�ยกค$าเสั�ยหายจากเยอรมนึ่�เป(นึ่จ+านึ่วนึ่สั6งมาก เม5�อไม$ได/ร�บชิ+าระหนึ่��ตุามสั�ญญา ฝึร��งเศสัก:สั$งก+าล�งที่หารเข/าย�ดแคว/นึ่ร6ห4ของเยอรมนึ่� เพ5�อเอาถึ$านึ่ห%นึ่จากแคว/นึ่นึ่��นึ่มาชิ+าระหนึ่��แที่นึ่

3) ฝึร��งเศสัผ%ดหว�งในึ่การที่��สัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษไม$ร�บข/อเสันึ่อของตุนึ่เก��ยวก�บการจ�ดตุ��งกองก+าล�งนึ่านึ่าชิาตุ% เพ5�อร�กษาความม��นึ่คงของโลก และไม$ศร�ที่ธิาในึ่กลไกขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่การร�กษามความม��นึ่คงของโลก

ด/วยเหตุ�นึ่�� ฝึร��งเศสัจ�งม�$งสัร/างความม��นึ่คงให/แก$ประเที่ศของตุนึ่เอาเอง และไม$ให/ความสันึ่ใจในึ่การร$วมม5อก�บสัมาชิ%กอ5�นึ่ ๆ ของ

องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ในึ่ปB ค.ศ. 1925 ที่�� เม5องโลคาร4โนึ่ ฝึร��งเศสัได/ขอให/เยอรมนึ่�ที่+า สันึ่ธิ%สั�ญญาไม$ร�กรานึ่ก�นึ่ก�บประเที่ศเพ5�อนึ่บ/านึ่หลายฉบ�บ ซ��งเร�ยกก�นึ่ที่��วไปว$าสันึ่ธิ%สั�ญญาโลคาร4โนึ่ ค5อที่+าสั�ญญาก�บ ผร��งเศสั โปแลนึ่ด4 และเชิโกสัโลวะเก�ย และสันึ่ธิ%สั�ญญาค+�าประก�นึ่ร$วมก�นึ่ก�บฝึร��งเศสั อ�งกฤษ อ%ตุาล� และเบลเย��ยม ซ��งร�บรองร$วมก�นึ่ตุ$อพรมแดนึ่ของเยอรมนึ่� ฝึร��งเศสั และเบลเย��ยม นึ่อกจากนึ่��นึ่ฝึร��งเศสัย�งที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาชิ$วยเหล5อซ��งก�นึ่และก�นึ่ระหว$างโปแลนึ่ด4และเชิโกสัโลวะเก�ยด/วย หล�งจากนึ่��นึ่ฝึร��งเศสัจ�งยอมถึอนึ่ที่หารออกจากแคว/นึ่ไรนึ่4 และสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/เยอรมนึ่�เข/าเป(นึ่สัมาชิ%กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% โดยม�ที่��นึ่� �งถึาวรในึ่คณะม นึ่ ตุ ร�

แม/กระนึ่��นึ่ก:ด�ฝึร��งเศสัก:ย�งไม$ม� �นึ่ใจว$าตุนึ่จะพ/นึ่จากภ�ยสังคราม จ� ง เ สั นึ่ อที่+า สั นึ่ ธิ%สั�ญ ญ า สั�นึ่ ตุ% ภ า พ ห ร5อ ตุ$ อ ตุ/ า นึ่ สั ง ค ร า ม ก� บสัหร�ฐอเมร%กา ซ��งเสันึ่อให/ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ มาร$วมที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��ด/วย ซ��งปรากฏิว$าประเที่ศตุ$าง ๆ รวม 15 ประเที่ศมาร$วมประชิ�มที่��กร�งปาร�สั ในึ่เด5อนึ่สั%งหาคม ค.ศ. 1927 สันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��จ�งม�ชิ5�อว$า สน่ธิ"ส�ญญาส�น่ต"ภาพแห�งปาร�ส ซ��งม�ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ร$วมลงนึ่ามด/วยในึ่ปBตุ$อ ๆ มารวมเป(นึ่ 62 ประเที่ศ สันึ่ธิ%สั�ญญาฉบ�บนึ่��ม�สัาระสั+าค�ญค5อ ภาค�ของสันึ่ธิ%สั�ญญาตุกลงจะไม$ใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การด+า เ นึ่% นึ่ นึ่ โ ย บ า ย

เพราะฉะนึ่��นึ่เม5�อองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ม�มตุ%ประณามหร5อลงโที่ษมหาอ+านึ่าจอ�นึ่ที่��ละเม%ดกตุ%กาขององค:การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ฝึร��งเศสัจ�งไม$กระตุ5อร5อร/นึ่ที่��จะสันึ่�บสันึ่�นึ่มาตุรการเหล$านึ่นึ่��นึ่ ตุราบใดที่��มหาอ+านึ่าจอ5�นึ่นึ่��นึ่ม%ได/ค�กคามผลประโยชินึ่4ของฝึร��งเศสั ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ฝึร��งเศสัไม$เ ตุ: ม ใ จ ล ง โ ที่ ษ อ% ตุ า ล� ซ�� ง ร� ก ร า นึ่ เ อ ธิ% โ อ เ ปB ย ด� ง ก ล$ า ว4. อ"ตาล�

เป(นึ่มหาอ+านึ่าจที่��ชินึ่ะสังคราม และร$วมก$อตุ��งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%โดยม�ที่��นึ่� �งถึาวรในึ่คณะมนึ่ตุร�ด/วย ซ��งม�ความร�บผ%ดชิอบพ%เศษในึ่

การร�กษากตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก แตุ$อ%ตุาล�กล�บม�$งค�กคามประเที่ศอ5�นึ่เพ5�อขยายด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ อ�นึ่เป(นึ่การละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างแจ/งชิ�ด ที่��งนึ่��ก:เนึ่5�องจากสัาเหตุ�หลายประการ ค5อ

1) อ%ตุาล�ผ%ดดหว�งในึ่ผลตุอบแที่นึ่ที่��ตุนึ่ได/ร�บจากสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร ซ��งสั�ญญาจะให/ด%นึ่แดนึ่จ+านึ่วนึ่มากที่��อย6$ในึ่ครอบครองขอออสัเตุร�ย เชิ$นึ่ เม5องเตุรนึ่ตุ�โนึ่ (Trentino) ตุร%เอสัเตุ (Trieste) ไที่รอลใตุ/ (South Tyrol) กอร4เซ�ย และธิ%สัเตุร�ย เป(นึ่ตุ/นึ่ และสั�ญญาจะให/อ%ตุาล�ได/เขตุอ%ที่ธิ%พลในึ่ตุะว�นึ่ออกกลางด/วย ผลปรากฎว$าอ%ตุาบ�ได/ด%นึ่แดนึ่จากออสัเตุร�ยเพ�ยงเล:กนึ่/อย ไม$ค�/มก�บค$าใชิ/จ$ายที่��ตุนึ่ตุ/องเสั�ยไปในึ่การสังครามกกว$าหม5�นึ่ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ และสั6ญเสั�ยที่หารไปเก5อบ 1 ล/านึ่คนึ่ และบาดเจ:บอ�กเก5อบ 1 ล/านึ่คนึ่ จ�งย�งผลให/อ%ตุาล�ม�$งหาด%นึ่แดนึ่ใหม$เอาเอง

2) อ%ตุาล�ประสับป>ญหาที่างเศรษฐก%จในึ่ระยะหล�งสังครามอย$างมาก ม�คนึ่ว$างงานึ่มาก เง%นึ่เฟั;อ งบประมาณขาดด�ล ซ��งร�ฐบาลไม$สัามารถึแก/ไขได/ ย�งผลให/ประชิาชินึ่และที่หารผ$านึ่ศ�กพาก�นึ่เกล�ยดชิ�งร�ฐบาล และห�นึ่ไปนึ่%ยมล�ที่ธิ%คอมม%วนึ่%สัตุ4ก�บล�ที่ธิ%ฟัาสัซ%สัตุ4 ซ��งให/ความหว�งใหม$แก$ประชิาชินึ่ ผลปรากฏิว$าในึ่เด5อนึ่สั%งหาคม ค.ศ.

1923 พรรคฟัาสัซ%สัตุ4ภายใตุ/การนึ่+าของเบนึ่%โตุ ม�สัโสัล%นึ่� ใชิ/ก+าล�งพล 50,000 คนึ่ เด%นึ่ที่างเข/ากร�งโรมและย�ดอ+านึ่าจได/สั+าเร:จ โดยเขาให/สั�ญญาว$าจะแก/ป>ญหาเศรษฐก%จด/วยว%ธิ�การใหม$ โดยร�ฐบาลจะเข/าค�มเศรษฐก%จร$วมก�บนึ่ายที่�นึ่ และกรรมกร และจะที่+าให/อ%ตุาล�ย%�งใหญ$เหม5อนึ่โรมสัม�ยโบราณ และม�อาณานึ่%คมมากมาย ปรากฏิว$าการปรกครองแบบเผด:จการที่+าให/เขาแก/ป>ญหาเศรษฐก%จในึ่ขณะนึ่��นึ่ได/สั+าเร:จ ในึ่ระยะแรก และเร$งสัร/างกองที่�พได/เข:มแข:งเพ5�อขยายด%นึ่แดนึ่ พร/อมก�บปล�กประชิาชินึ่ให/เห:นึ่ผลด�ของการขยายด%นึ่แดนึ่ด/วยการที่+าสังคราม และเม5�อสับโอกาสัเขาก:สั$งกองที่�พบ�กเอธิ%โอเปBยในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1934 อ�นึ่เป(นึ่การละเม%ดกตุ%กาองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%

อย$างแจ/งชิ�ด และแม/จะถึ6กอางค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ลงโที่ษโดยการสั��งให/สัมาชิ%กตุ�ดสั�มพ�นึ่ธิ4ที่างเศรษฐก%จก�บอ%ตุาล� ย�งผลให/อ%ตุาล�ตุ/องลาออกจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และม�งย�ดเอธิ%โอเปBยจนึ่สั+าเร:จในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ. 1936 ที่��งนึ่�� เนึ่5� องจากมหาอ+า นึ่าจย�โรปไม$กล/าลงโที่ษอย$างจร%งจ�ง โดยเกรงว$าจะที่+า ให/อ%ตุาล�ห�นึ่ไปใกล/ชิ%ดก�บเยอรมนึ่� ซ��งปรากฏิว$าไม$เป(นึ่ผลแตุ$อย$างใดเพราะม�สัโสัล%นึ่�ซ��งม�ความนึ่%ยมในึ่ฮั%ตุเลอร4ผ6/ม�อ�ดมการณ4คล/ายตุนึ่อย6$แล/วได/นึ่+าอ%ตุาล�เข/าผ6กพ�นึ่ก� บ เ ย อ ร ม นึ่� อ ย$ า ง ใ ก ล/ ชิ% ด ก� นึ่ ข�� นึ่ เ ร5� อ ย ๆ ใ นึ่ ร ะ ย ะ ตุ$ อ ม า5. ญ��ป :น่

ญ��ป�Cนึ่เป(นึ่มหาอ+า นึ่าจผ6/ชินึ่ะสังครามและได/สัวมสั%ที่ธิ%Kของเยอรมนึ่�ในึ่จ�นึ่ เชิ$นึ่ เม5อง เก�ยวเจา และเขตุเชิ$าอ5�นึ่ในึ่คาบสัม�ที่รซานึ่ตุ�ง ในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกตุอนึ่เหนึ่5อ อ�นึ่เป(นึ่สั%ที่ธิ%ที่��ญ��ป�Cนึ่ได/มาตุามสั�ญญาล�บที่��อ�งกฤษที่+าไว/ก�บตุนึ่ก$อนึ่ที่��ญ��ป�Cนึ่จะตุ�ดใจเข/าร$วมสังครามก�บฝึCายอ�งกฤษตุ$อตุ/านึ่เยอรมนึ่� นึ่อกจากนึ่��นึ่ญ��ป�Cนึ่ย�งได/ร$วมก$อตุ��งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ร$วมก�บมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ ๆ โดยม�ที่��นึ่� �งถึาวรในึ่คณะมนึ่ตุร�ด/วยเชิ$นึ่เด�ยวก�บมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ ซ��งม�ความร�บผ%ดชิอบพ%เศษในึ่การร�กษากตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และสั�นึ่ตุ%ภาพระหว$างประเที่ศ แตุ$ญ��ป�Cนึ่กกล�บม�$งขยายด%นึ่แดนึ่และค�กคามประเที่ศอ5�นึ่ อ�นึ่เป(นึ่การละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างแจ/งชิ�ด ที่��งนึ่��ก:เนึ่5�องจากสั า เ ห ตุ� ห ล า ย ป ร ะ ก า ร

1) ผ6/นึ่+าที่างที่หารและการเม5อง เชิ$นึ่ พรรคไซยไก (Seiynkai) ม�ความเห:นึ่ว$าญ��ป�Cนึ่ม�ด%นึ่แดนึ่นึ่/อยแตุ$ม�ประชิากรมาก จ�งควรม�อาณานึ่%คมให/มากเหม5อนึ่มหาอ+านึ่าจย�โรป จ�งม�ความค%ดที่��จะเอาด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%ซ��งอย6$ในึ่ความด6แลของตุนึ่เป(นึ่อาณานึ่%คม

2) ผ6/นึ่+าเหล$านึ่��เชิ5�อด/วยว$า ญ��ป�Cนึ่ควรที่��จะเป(นึ่ใหญ$ในึ่เอเชิ�ย และสัร/างเอเชิ�ยเพ5�อชิาวเอเชิ�ย ภายใตุ/การนึ่+าของญ��ป�Cนึ่ได/

3) ญ��ป�Cนึ่ขาดที่ร�พยากรในึ่การสัร/างประเที่ศให/ย%�งใหญ$แที่บที่�กอย$าง โดยเฉพาะอย$างย%�งนึ่+�าม�นึ่เชิ5�อเพล%ง จ�งที่+าให/ญ��ป�Cนึ่อยากได/แหล$งที่ร�พยากรและตุลาดการค/าสั+าหร�บระบายสั%นึ่ค/าญ��ป�Cนึ่

เพราะฉะนึ่��นึ่เม5� อญ��ป�Cนึ่ตุ/องประสับก�บเศรษฐก%จตุกตุ+�าอย$างร�นึ่แรงในึ่ปB ค.ศ. 1929 เหม5อนึ่ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ อาที่% ม�กรรมกรว$างงานึ่เป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก สั%นึ่ค/าขายไม$ออกเนึ่5�องจากตุ$างประเที่ศตุ$างตุ��งก+าแพงภาษ�เพ5�อชิ$วยเศรษฐก%จภายในึ่และที่�$มสั%นึ่ค/าลงสั6$ตุลาดโลก ตุ$อมาในึ่ปB ค.ศ. 1930 พรรคไซยไก ซ��งม�แนึ่วค%ดคล/ายก�บที่หารในึ่การสัร/างจ�กรวรรด%ของญ��ป�Cนึ่ให/ย%�งใหญ$ ได/จ�ดตุ��งร�ฐบาลญ��ป�Cนึ่ ซ��งตุ$อมาในึ่ไม$ชิ/าญ��ป�Cนึ่ก:เร%�มขยายอ%ที่ธิ%พลจากเกาหล�และเข/าสั6$จ�นึ่ที่��แคว/นึ่แมนึ่จ6เร�ยอ�นึ่ม�เหล:กและถึ$านึ่ห%นึ่อย6$มาก โดยเข/าโจมตุ�ด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าวในึ่เด5อนึ่ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1931 และเม5�อถึ6กสัม�ชิชิาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประณามว$าเป(นึ่ผ6/ร�กรานึ่ ในึ่ปB ค.ศ. 1933 ญ��ป�Cนึ่ก:ลาออกจากองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และตุ$อมาในึ่ปB ค.ศ. 1936 ญ��ป�Cนึ่ที่+าความตุกลงร$วมก�บเยอรมนึ่�ในึ่การตุ$อตุ/านึ่คอมม%วนึ่%สัตุ4สัากล (anti-commintern pact) โดยม�อ%ตุาล�ร$วมเป(นึ่ภาค�ด/วยในึ่ปBตุ$อมา จากนึ่��นึ่ญ��ป�Cนึ่จ�งกลายเป(นึ่มหาอ+านึ่าจที่��ม�$งขยายด%นึ่แดนึ่เชิ$นึ่เด�ยวก� บ อ% ตุ า ล� ด� ง ก ล$ า ว แ ล/ ว แ ล ะ เ ย อ ร ม นึ่� ด� ง จ ะ ก ล$ า ว ตุ$ อ ไ ป6. ร สเซี�ยหร&อสหภาพโซีเว�ยต

แม/ว$าร�สัเซ�ยซ��งตุ$อไปนึ่��จะเร�ยกว$า สัหภาพโซเว�ยด อ�นึ่เป(นึ่ชิ5�อ“ ”

ใหม$ที่��ร �ฐบาลคอมม%วนึ่%สัตุ4ประกาศใชิ/ จะเป(นึ่ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง แตุ$เนึ่5�องจากร�ฐบาบคอมม%วนึ่%สัตุ4ซ��งข��นึ่ม�อ+านึ่าจหล�งการปฏิ%ว�ตุ%ในึ่เด5อนึ่ตุ�ลาคม ค.ศ. 1917 ยอมแพ/ตุ$อเยอรมนึ่� ดดยยอมที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพก�บเยอรมนึ่�ในึ่เด5อนึ่ม�นึ่าคม ค.ศ. 1918 สัหภาพโซเว�ยดจ�งม%ได/สั$งผ6/แที่นึ่ไปร$วมประชิ�มสั�นึ่ตุ%ภาพที่��กร�งปาร�สัในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1919 ในึ่ฐานึ่ะผ6/ชินึ่ะด/วย ด/วยเหตุ�นึ่��สัหภาพโซเว�ยตุจ�งไม$ได/ร�บชิ+าระค$าเสั�ยหายจากเยอรมนึ่� และไม$ได/เป(นึ่สัมาชิ%กผ6/ร $วมก$อตุ��งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ย�ง

ผลให/สัหภาพโซเว�ยตุอ/างว$าไม$ม�ภาระผ6กพ�นึ่ใด ๆ ที่��จะตุ/องแสัดงบที่บาที่ตุามที่��กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก+าหนึ่ดไว/ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก อย$างไรก:ตุามแม/ว$าสัหภาพโซเว�ยตุจะม%ได/ที่+าการละเม%ดกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างโจ$งแจ/งเหม5อนึ่อ%ตุาล�และญ��ป�Cนึ่ แตุ$สัหภาพโซเว�ยตุ กล�บประสับความสั+าเร:จในึ่การสัร/างความม��นึ่คงของชิาตุ%ตุนึ่ และขยายอ%ที่ธิ%พลของตุนึ่ในึ่การเม5องระหว$างประเที่ศมากกว$าประเที่ศผ6/ละเม%ดกตุ%กาสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เสั�ยอ�ก ที่��งนึ่��ก:เนึ่5�องจากสัาเหตุ�ด�งตุ$อไปนึ่�� ค5อ

1) ร�ฐบาลสัหภาพโซเว�ยตุในึ่ระยะ 10 ปBแรกหล�งสังครามโลก ม�$งสัร/างความเข:มแข:งที่��งด/านึ่การเม5องภายในึ่ และเศรษฐก%จภายในึ่ประเที่ศ โดยนึ่+าระบบเผด:จการเบ:ดเสัร:จมาใชิ/ที่��งที่างการเม5องและที่างเศรษฐก%จดดยม�พรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4เป(นึ่ศ6นึ่ย4กลางควบค�มการเม5องและประชิาชินึ่ในึ่ประเที่ศอย$างเข/มงวด รวมที่��งโอนึ่ที่ร�พย4สั%นึ่และก%จการที่�กอย$างเป(นึ่ของร�ฐ หร5อสั$วนึ่รวมที่��งหมด ซ��งที่+าให/ร�ฐบาลสัหภาพโซเว�ยตุสัามารถึวางแผนึ่พ�ฒนึ่าประเที่ศให/เข:มแข:งได/โดยรวดเร:ว

2) สัหภาพโซเว�ยตุได/ก$อตุ��งองค4การคอมม%วนึ่%สัตุ4สัากล โดยรวมพรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4และพรรคที่��สันึ่�บสันึ่�นึ่แนึ่วที่างคอมม%วนึ่%สัตุ4เข/ามาอย6$ใตุ/การนึ่+าของพรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4แห$งสัหภาพโซเว�ยตุ โดยอ/างว$าเพ5�อร$วมก�นึ่ปฏิ%ว�ตุ%โลกให/เป(นึ่คอมม%วนึ่%สัตุ4 ในึ่ขณะเด�ยวก�นึ่ก:ใชิ/พรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4ตุ$างประเที่ศเหล$านึ่��เป(นึ่เคร5�องม5อสันึ่�บสันึ่�นึ่นึ่โยบายตุ$างประเที่ศของตุนึ่ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ใชิ/ให/พรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4ตุ$างประเที่ศก$อกวนึ่หร5อล/มล/างร�ฐบาลที่��ตุ$อตุ/านึ่สัหภาพโซเว�ยตุ เป(นึ่ตุ/นึ่

อย$างไรก:ตุาม หล�งจาก��สัหภาพโซเว�ยตุตุ/องเผชิ%ญก�บเยอรมนึ่�ซ��งเร%�มเข/มแข:งข��นึ่ภายใตุ/การนึ่+าของฮั%ตุเลอร4 และม�ที่$าที่�ตุ$อตุ/านึ่คอมม%วนึ่%สัตุ4อย$างร�นึ่แรง สัตุาล%นึ่ผ6/นึ่+าสัหภาพโซเว�ยตุจ�งพยายามลดความระแวงของประเที่ศที่�นึ่นึ่%ยม โดยการประกาศนึ่โยบายว$าเขาสัร/าง

สั�งคมนึ่%ยมในึ่สัหภาพโซเว�ยตุได/โดยไม$จ+าตุ/องสั$งเสัร%มให/เก%ดการปฏิ%ว�ตุ%คอมม%วนึ่%สัตุ4ในึ่ประเที่ศอ5�นึ่ด/วย นึ่อกจากนึ่��นึ่เขาได/นึ่+าสัหภาพโซเว�ยตุสัม�ครเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่เด5อนึ่ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1934 และได/ที่��นึ่� �งถึาวรในึ่คณะมนึ่ตุร�ในึ่ฐานึ่ะมหาอ+า นึ่าจ ประกาศนึ่โยบายสันึ่�บสันึ่�นึ่การลดอาว�ธิและลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่หล�งจากนึ่��นึ่สัหภาพโซเว�ยตุลงนึ่ามในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาชิ$วยเหล5อก�นึ่ในึ่กรณ�ที่��ถึ6กตุ$ า ง ป ร ะ เ ที่ ศ ร� ก ร า นึ่ ก� บ ฝึ ร�� ง เ ศ สั แ ล ะ เ ชิ โ ก สั โ ล ว ะ เ ก� ย7. เยอรมน่�

ด�งได/กล$าวไว/แล/วว$า เยอรมนึ่�ได/ร�บการลงโที่ษจากประเที่ศผ6/ชินึ่ะอย$างร�นึ่แรง โดยก+าหนึ่ดไว/ในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพแวร4ซายสั4 ให/เยอรมนึ่�ตุ/องร�บผ%ดชิอบอย$างเตุ:มที่��ตุ$อสังครามโลก ที่�� เก%ดข��นึ่ เยอรมนึ่�ตุ/องสั6ญเสั�ยด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ค5อ อ�ลซาสัลอเรนึ่ให/แก$ฝึร��งเศสั ตุ/องยอมให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เข/ามาด6แลเคว/นึ่ซาร4เป(นึ่เวลา 10 ปB ตุ/องยอมให/โปแลนึ่ด4ใชิ/ด%นึ่แดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกของตุนึ่เป(นึ่ที่างผ$านึ่ไปสั6$ที่ะเลบอลตุ%ก และตุ/องสั6ญเสั�ยอาณานึ่%คมของตุนึ่ที่�งหมดให/แก$องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ด6แลในึ่ฐานึ่ะด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%จนึ่กว$าจะเป(นึ่เอกราชิ ตุ/องยอมจ+าก�ดอาว�ธิและที่หารประจ+าการลงอย$างมาก รวมที่��งตุ/องยอมชิดใชิ/ค$าเสั�ยหายเป(นึ่จ+า นึ่วนึ่มหาศาลให/แก$ผ6/ชินึ่ะ เนึ่5�องจากเยอรมนึ่�ถึ6กบ�งค�บให/ยอมร�บข/อก+าหนึ่ดของสันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��โดยไม$ม�เง5� อนึ่ไข ชิาวเยอรม�นึ่จ�งม�ความเกล�ยดชิ�งสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4อย$างมาก และพร/อมที่��จะสันึ่�บสันึ่�นึ่ร�ฐบาลของเขาให/ฉ�กสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 เพ5�อให/เยอรมนึ่�กล�บย%�งใหญ$อ�กคร��งหนึ่��งเม5�อโอกาสัอ+า นึ่ ว ย

อย$างไรก:ตุาม ในึ่ระยะ 10 ปBแรกหล�งสังครามโลก (ค.ศ.

1919 – 1929) เยอรมนึ่�ยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 และด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายใฝึCสั�นึ่ตุ%ภาพอย$างจร%งใจ ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าเยอรมนึ่�ยอมลงนึ่ามในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาโลคาร4โนึ่ ในึ่ปB ค.ศ. 1926 ยอมร�บสัภาพพรมแดนึ่ของเยอรมนึ่�ก�บประเที่ศเพ5�อนึ่บ/านึ่ และในึ่ปB ค.ศ. 1926

เยอรมนึ่�สัม�ครเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%โดยได/ที่��นึ่� �งถึาวรในึ่คณะมนึ่ตุร�ในึ่ฐานึ่ะมหาอ+านึ่าจด/วย ตุ$อมาในึ่ปB ค.ศ. 1928

เยอรมนึ่�ร$วมลงนึ่ามในึ่สันึ่ธิ%สั�ญญาปาร�สั ประณามการใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อของนึ่โยบาย แตุ$ปรากฏิว$าในึ่ 10 ปB ที่��สัองหล�งสังคราม (ค.ศ. 1930 – 1940 ) เยอรมนึ่�ได/เร%�มบ%ดพร%�วไม$ปฏิ%บ�ตุ%ตุามสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 โดยไม$ชิ+าระหนึ่��สังครามและหล�งจากลาออกจากสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่ปB ค.ศ. 1933 เยอรมนึ่�ก:ฉ�กสันึ่ธิ%สั�ญญาแวซายสั4ที่%�ง เร%�มเพ%�มก+า ล�งรบ สั$งที่หารเข/าประจ+า ในึ่แคว/นึ่ไรนึ่4 เร�ยกร/องขออาณานึ่%คมค5นึ่ ที่+าสั�ญญาร$วมม5อก�บญ��ป�Cนึ่ในึ่การตุ$อตุ/านึ่คอมม%วนึ่%สัตุ4สัากลในึ่ปB ค.ศ. 1936 ขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าสั6$ออสัเตุร�ยและเชิโกสัโลวะเก�ย และในึ่ที่��สั�ดก:ก$อสังครามโลกคร��งที่��สัอง โดยการบ�กโปแลนึ่ด4ในึ่เ ด5 อ นึ่ ก� นึ่ ย า ย นึ่ ค .ศ . 1939

สัาเหตุ�สั+าค�ญที่��ที่+าให/บที่บาที่ของเยอรมนึ่�ในึ่สั�งคมโลกในึ่ระยะ 10 ปBแรก และ 10 ปBที่��สัองหล�งสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง แตุกตุ$างก�นึ่ ม�ด�งนึ่��ค5อ

1) ความแตุกตุ$างในึ่ที่รรศนึ่ะและอ�ดมการณ4ของผ6/นึ่+าที่างการเม5อง กล$าวค5อ ในึ่ระยะ 10 ปBแรกเยอรมนึ่�ม�บ�คคลที่��นึ่%ยมประชิาธิ%ปไตุยและใฝึCสั�นึ่ตุ%เป(นึ่ผ6/นึ่+า เชิ$นึ่ ประธิานึ่าธิ%บด�อ�เบ%ร4ตุ (Ebert)

นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร� สัเตุรสัสัมานึ่นึ่4 (Stressmann) จากพรรคสั�งคมนึ่%ยมประชิาธิ%ปไตุยเป(นึ่ตุ/นึ่ ด/วยเหตุ�นึ่�� แม/ว$าแยอรมนึ่�จะประสับป>ญหาเศรษฐก%จเศรษฐก%จอย$างร�นึ่แรงในึ่ระยะนึ่�� แตุ$ผ6/นึ่+าเยอรมนึ่�ด�งกล$าวก:เล5อกด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายแสัวงสั�นึ่ตุ%ภาพ และสัร/างความม��นึ่ใจให/ก�บประเที่ศเพ5�อนึ่บ/านึ่ว$า เยอรมนึ่�จะอย6$ร $วมก�บเขาอย$างสั�นึ่ตุ% แตุ$ในึ่ระยะ 10 ปBหล�งเยอรมนึ่�ได/ผ6/นึ่+าใหม$ค5อ ฮั%ตุเลอร4 และคณะจากพรรคสั�งคมนึ่%ยมแห$งชิาตุ%หร5อนึ่าซ� ซ��งนึ่%ยมเผด:จการและย�ดม��นึ่ในึ่อ�ดมการณ4สัร/างประเที่ศให/ย%�งใหญ$ ด/วยการขยายด%นึ่แดนึ่และการใชิ/ก+าล�ง จ�งที่+าให/เยอรมนึ่�ในึ่ย�คนึ่��ม�$งขยายอ%ที่ธิ%พลและแสัวงหาด%นึ่แดนึ่ด/วยการใชิ/ก+าล�งและสังครามเป(นึ่เคร5�องม5อ

2) ความแตุกตุ$างก�นึ่ระหว$างผลประโยชินึ่4ของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั กล$าวค5อ อ�งกฤษ ไม$ตุ/องการให/เยอรมนึ่�อ$อนึ่แอมากเก%นึ่ไปจนึ่ที่+าให/ฝึร��งเศสัสัามารถึครอบง+าย�โรปได/ที่��งหมด ด/วยเหตุ�นึ่��อ�งกฤษจ�งไม$สันึ่�บสันึ่�นึ่ให/ฝึร��งเศสัลงโที่ษเยอรมนึ่�ตุามอ+าเภอใจ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เม��อฝึร��งเศสัสั$งที่หารเข/าย�ดแคว/นึ่ร6ห4 ในึ่ปB ค.ศ. 1921 เพ5�อใชิ/เป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การบ�บบ�งค�บให/เยอรมนึ่�ชิ+าระหนึ่��สังคราม อ�งกฤษไม$เห:นึ่ด/วย และบ�บบ�งค�บให/ฝึร��งเศสัถึอนึ่ที่หารออกในึ่ที่��สั�ด และตุ$อมาเม5�อฮั%ตุเล%ร4เร%�มละเม%ดสั�ญญาแวร4ซายสั4 โดยการสั$งที่หารเข/าไปประจ+าการในึ่แคว/นึ่ไรนึ่4ซ��งอย6$ตุ%ดก�บฝึร��งเศสั ซ��งที่+าให/ฝึร��งเศสัประที่/วงการกระที่+าของเยอรมนึ่� แตุ$อ�งกฤษกล�บวางเฉยและอ/างว$า เยอรมนึ่�ม�สั%ที่ธิ%Kที่��จะสั$งที่หารเข/าไปประจ+าในึ่แคว/นึ่ไรนึ่4ได/ เพราะแคว/นึ่ไรนึ่4เป(นึ่ด%นึ่แดนึ่ของเยอรมนึ่�เอง การที่��สัองมหาอ+านึ่าจม�ผลประโยชินึ่4แตุกตุ$างก�นึ่ด�งกล$าว จ�งที่+าให/เยอรมนึ่�สัม�ยฮั%ตุเลอร4ได/ใจ และกล/าละเม%ดสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 อย$างโจ$งแจ/งและก$อสังครามโลกคร��งใหม$ในึ่ที่��สั�ด

เร&�องที่�� 8.4.3 ความล'มเหลวขององค%การส�น่น่"บาตชุาต"จากที่��กล$าวมาข/างตุ/นึ่ก:คงจะพอเห:นึ่ได/แล/วว$า องค4การ

สั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกอ�นึ่เป(นึ่จ�ดหมายหล�ก ซ��งอาจจะสัร�ปสัาเหตุ�ที่��ที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวได/ด�งนึ่�� ค5อ

1. การถึอนึ่ตุ�วของสัหร�ฐอเมร%กาซ��งเป(นึ่ผ6/ร %เร%�มความค%ดในึ่การก$อตุ��ง และอย6$ในึ่ฐานึ่ะที่��สัามารถึจะชิ$วยเหล5อองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกได/มาก ที่+าให/ฐานึ่ะขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อ$อนึ่แอลงอย$างมากในึ่สัายตุาของนึ่านึ่าชิาตุ% และไม$สัามารถึที่+าหนึ่/าที่��สั+าค�ญในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกให/เป(นึ่ผลอย$างจร%งจ�งได/

2. ความข�ดแย/งในึ่ผลประโยชินึ่4ของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั ซ��งตุ$างม�$งร�กษาประโยชินึ่4ของชิาตุ%ตุนึ่มากกว$าผลประโยชินึ่4ร$วมก�นึ่ของนึ่านึ่าชิาตุ% เป(นึ่อ�กสัาเหตุ�หนึ่��งที่��ที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ที่+างานึ่ในึ่การลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่หร5อละเม%ดสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกไม$ได/ผล

3. นึ่โยบายร�กรานึ่ของมหาอ+านึ่าจบางประเที่ศเชิ$นึ่ ญ��ป�Cนึ่ อ%ตุาล� และเยอรมนึ่� ซ��งอย6$ในึ่ฐานึ่ะที่��ชิ$วยองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกได/มาก เป(นึ่สัาเหตุ�ที่��สั+าค�ญที่��สั�ดที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ประสับความล/มเหลวในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก

นึ่อกจากนึ่��นึ่ กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เองก:ม�สั$วนึ่ที่+าให/ประสับความล/มเหลวในึ่การที่+าหนึ่/าที่��ร �กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลก ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ม%ได/ห/ามสัมาชิ%กใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การตุ�ดสั%นึ่ข/อพ%พาที่ระหว$างก�นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก+าหนึ่ดให/ใชิ/เสั�ยงเอกฉ�นึ่ที่4ของสัมาชิ%กในึ่คณะมนึ่ตุร�และสัม�ชิชิา แที่นึ่ที่��จะใชิ/เสั�ยงข/างมากเป(นึ่หล�กในึ่การลงมตุ%ในึ่เร5�องสั+าค�ญ จ�งที่+าให/คณะมนึ่ตุร�และสัม�ชิชิาประสับความล+าบากในึ่การที่+าหนึ่/าที่��สั+าค�ญในึ่การลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่สั�นึ่ตุ%ภาพของโลก ด/วยเหตุ�นึ่��กฎบ�ตุรสัหประชิาชิาตุ% ซ��งนึ่�กศ�กษาจะได/ศ�กษาตุ$อไปจ�งม�บที่บ�ญญ�ตุ%ห/ามประเที่ศสัมาชิ%กใชิ/ก+าล�งหร5อข6$ว$าจะใชิ/ก+าล�งอ�นึ่เป(นึ่การละเม%ดเอกราชิที่างการเม5องของก�นึ่และก�นึ่ และเล%กใชิ/การลงมตุ%ด/วยคะแนึ่นึ่เ อ ก ฉ� นึ่ ที่4

หน่�วยที่�� 9สงครามโลกคร��งที่��สอง

แผน่การสอน่ประจำ�าหน่�วย

ชุ ดว"ชุา ส�งคมโลกหน่�วยที่�� 9 สงครามโลกคร��งที่��สองตอน่ที่��

9.1 สัภาพที่��วไปและสัาเหตุ�ของสังครามคร��งที่��สัอง9.2 ขอบเขตุและล�กษณะของสังครามโลกคร��งที่��สัอง9.3 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลก

แน่วค"ด1. แม/จะม�องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เป(นึ่องค4การกลางระหว$าง

ประเที่ศแล/วก:ตุาม แตุ$สัภาพการณ4ระหว$างประเที่ศ ก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง ม�สัภาพอนึ่าธิ%ปไตุย คล/ายก�บสัภาพการณ4ระหว$างประเที่ศก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง อ�นึ่เป(นึ่ผลจากการที่��ญ��ป�Cนึ่ อ%ตุาล�และเยอรมนึ่�ไม$พอใจในึ่จ+านึ่วนึ่อาณานึ่%คมที่��ตุนึ่ม�อย6$ ได/พยายามจะขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าครอบครองอาณานึ่%คมของประที่ศอ5�นึ่หร5อประเที่ศเอกราชิที่��อ$อนึ่แอ โดยที่��องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไม$สัามารถึจะย�บย��งความตุ/องการของสัามประเที่ศนึ่��ได/ สัภาพการณ4 ระหว$างประเที่ศด�งกล$าวนึ่��เป(นึ่เหตุ�สั+าค�ญของสังครามโลกคร��งที่��สัอง

2. สังครามโลกคร��งที่��สัองม�ขอบเขตุกว/างขวางและม�ความร�นึ่แรงมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง รวมที่��งก$อความเสั�ยหายอย$างมากแก$ประเที่ศค6$สังครามที่��งผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะที่��งนึ่��เพราะม�ประเที่ศตุ$าง ๆ เข/าร$วมสังครามถึ�ง 29 ประเที่ศ ม�การรบก�นึ่ด�เด5อดในึ่ 3 สัมรภ6ม% และม�การนึ่+าเอาอาว�ธิร/ายแรงมาที่+าลายล/างก�นึ่ และโดยเฉพาะอย$างย%�งม�การใชิ/ระเบ%ดปรมาณ6ที่+าลายชิ�ว%ตุพลเร5อนึ่ในึ่เม5องใหญ$ของญ��ป�Cนึ่ด/วย

แม�กระนึ่��นึ่ก:ด�สังคคามคร��งนึ่��ไม$ได/ที่+าให/ประเที่ศผ6/ชินึ่ะค%ดลงโที่ษประเที่ศผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรงเหม5อนึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง จ�งไม$ม�การเด5อดแค/นึ่ขมข5�นึ่ระหว$างประเที่ศผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/มากนึ่�กในึ่ระยะหล�งสังคราม

3. สังครามโลกคร��งที่��สัองได/ม�ผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลกอย$างมากที่��งที่างเศรษฐก%จ สั�งคมและการเม5อง รวมที่��งที่+าให/เก%ดความค%ด ความเชิ5�อที่��งในึ่หม6$ผ6/นึ่+า และประชินึ่ชินึ่ ของประเที่ศตุ$าง ๆ ว$าจะตุ/องเสัร%มสัร/างองค4การระหว$างประเที่ศให/เข/มแข:งมากกว$าเด%ม เพ5�อร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพนึ่านึ่าชิาตุ%และป;องก�นึ่ม%ให/สังครามใหญ$เก%ดข��นึ่อ�ก

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาหนึ่$วยที่�� 9 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายล�กษณะของสัภาพการณ4ระหว$างประเที่ศก$อนึ่เก%ด

สังครามโลกคร��งที่��สัองได/ถึ6กตุ/อง2. ว%เคราะห4สัาเหตุ�ของสังครามโลกคร��งที่��สัองได/ถึ6กตุ/อง3. ว%เคราะห4ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองตุ$อสั�งคมโลก

ได/ที่�กด/านึ่ก"จำกรรมการเร�ยน่

1. ที่+าแบบประเม%นึ่ผลตุนึ่เองก$อนึ่เร�ยนึ่หนึ่$วยที่�� 9

2. ศ�กษาเอกสัารการสัอนึ่ตุอนึ่ที่�� 9.1 – 9.3

3. ปฏิ%บ�ตุ%ก%จกรรมที่��ได/ร�บมอบหมายในึ่เอกสัารการสัอนึ่4. ฟั>งรายการว%ที่ย�กระจายเสั�ยง5. ชิมรายการโที่รที่�ศนึ่46. เข/าร�บการสัอนึ่เสัร%ม ณ ศ6นึ่ย4บร%การการศ�กษา7. ที่+าแบบประเม%นึ่ผลตุนึ่เองหล�งเร�ยนึ่หนึ่$วยที่�� 9

ส&�อการสอน่1. เอกสัารการสัอนึ่หนึ่$วยที่�� 9 ตุอนึ่ที่�� 9.1 – 9.3

2. แบบฝึ@กปฏิ%บ�ตุ%ประจ+าหนึ่$วยที่�� 93. เที่ปตุล�บประกอบชิ�ดว%ชิา4. รายการว%ที่ย�กระจายเสั�ยง5. รายการว%ที่ย�โที่รที่�ศนึ่4

ประเม"น่ผล1. ประเม%นึ่ผลตุนึ่เองก$อนึ่เร�ยนึ่และหล�งเร�ยนึ่2. ที่+าก%จกรรมและแนึ่วตุอบที่/ายเร5�อง3. การสัอบไล$ประจ+าภาคการศ�กษา

เม&�ออ�าน่แผน่การสอน่แล'ว ขอให'ที่�าแบบประเม"น่ผลตน่เองก�อน่เร�ยน่หน่�วยที่�� 9 ใน่แบบฝึ+กปฏิ"บ�ต"ก�อน่ แล'วจำ�งศึ�กษาเอกสารการสอน่ต�อไปตอน่ที่�� 9.1

สภาพการณ์%ที่��วไปและสาเหต ของสงครามโลกคร��งที่��สองโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 9.1 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

9.1.1 สัภาพการณ4ที่��วไปก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง9.1.2 โครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��

สัอง9.1.3 สัาเหตุ�ของสังครามโลกครางที่��สัองและประเที่ศค6$

สังครามแน่วค"ด

1. สัภาพของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง ม�ล�กษณะอนึ่าธิ%ปไตุยคล/ายก$อนึ่สังครามโลกคร��งหนึ่��งที่��ง ๆ ที่��ม�กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เป(นึ่เกณฑ์4ในึ่การด+านึ่%นึ่ความสั�มพ�นึ่ธิ4ระหว$างสัมาชิ%กของสั�งคมโลก

2. มหาอ+านึ่าจฝึCายอ�กษะเป(นึ่ผ6/ที่+าลายกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% สั$วนึ่มหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ก:ไม$พร/อมที่��จะสันึ่�บสันึ่�นึ่

องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ให/สัามารถึที่+าหนึ่/าที่��ร �กษาความม��นึ่คงปลอดภ�ยของนึ่านึ่าชิาตุ%

3. สัาเหตุ�สั+าค�ญของสังครามโลกคร��งที่��สัองม�หลายประการที่��สั+าค�ญม� 3 ประการ ค5อ สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 ซ��งม�$งลงโที่ษเยอรมนึ่�มากเก%นึ่ไป การม�$งแสังงหาอาณานึ่%คมของฝึCายอ�กษะ และความไม$พร/อมของมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ในึ่อ�นึ่ที่��จะสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ระง�บความที่ะเยอที่ะยานึ่ของมหาอ+านึ่าจผ6/ร�กรารเสั�ยแตุ$เนึ่%�นึ่ ๆ

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 9.1 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายสัภาพการณ4ของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��

สัองได/2. อธิ%บายโครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง

ได/3. อธิ%บายสัาเหตุ�ของสังครามโลกคร��งที่��สัองได/

ความน่�าสังครามโลกคร��งที่��สัองซ��งระเบ%ดข��นึ่เม5�อว�นึ่ที่�� 1 ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ.

1939 และสั%�นึ่สั�ดลงเม5�อว�นึ่ที่�� 15 สั%งหาคม ค.ศ. 1945 รวมเป(นึ่ระยะเวลาในึ่การที่+า สังครามคร��งนึ่�� เก5อบ 6 ปB ม�ล�กษณะคล/ายสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง ค5อเร%�มแรกเป(นึ่สังครามระหว$างปะระเที่ศในึ่ย�โรปเพ�ยง 4 ประเที่ศค5อ เยอรมนึ่�ผ6/จ�ดชินึ่วนึ่สังครามโดยการบ�กโปแลนึ่ด4ในึ่ว�นึ่ที่�� 1 ก�นึ่ยายนึ่ ก�บฝึร��งเศสัและอ�งกฤษ ซ��งเป(นึ่ผ6/ค+�าประก�นึ่โปแลนึ่ด4 แตุ$ภายหล�งม�ประเที่ศย�โรปอ5�นึ่ ๆ และประเที่ศจากเอเชิ�ยและอเมร%กาเข/าร$วมด/วย รวมเป(นึ่ประเที่ศที่��เข/าร$วมในึ่การสังครามคร��งนึ่��ถึ�ง 29 ประเที่ศ แบ$งออกเป(นึ่ 2 ฝึCายค5อ ฝึ:ายอ�กษะ (Axis Powers) ม� 3 ประเที่ศค5อ เยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�;นึ่ ก�บฝึCายส�มพ�น่ธิม"ตร ม� 26 ประเที่ศ ได/แก$ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั สัหภาพโซเว�ยตุ สัหร�ฐอเมร%กาและจ�นึ่ เป(นึ่ตุ/นึ่ โดยค6$สังครามสัองฝึCายได/ระดม

พลเม5องเข/าประจ+าการในึ่กองที่�พเป(นึ่จ+านึ่วนึ่ประมาณ 85 ล/านึ่คนึ่ และที่+า การรบก�นึ่อย$างด�เด5อดถึ�ง 3 สัมรภ6ม% ค5อ สัมรภ6ม%ย� โรป สัมรภ6ม%เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออก และแปซ%ฟัFก ก�บสัมรภ6ม%แอฟัร%กาเหนึ่5อ จ�งที่+าให/สังครามคร��งนึ่��ม�ล�กษณะเป(นึ่สังครามที่��ม�ขอบข$ายกว/างขวาง เนึ่5� องจากในึ่สังครามคร��งนึ่��ค6$สังครามได/นึ่+าเอาอาว�ธิร/ายแรงมาใชิ/ที่+าลายล/างก�นึ่ในึ่สัมรภ6ม%และนึ่+า เอาระเบ%ดปรมาณ6มาใชิ/เป(นึ่อาว�ธิสังครามที่+าลายชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่ของพลเร5อนึ่เป(นึ่คร��งแรกอ�กด/วย จ�งที่+าให/สังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงและก$อความเสั�ยหายตุ$อชิ�ว%ตุมนึ่�ษย4และที่ร�พย4สั%นึ่ของค6$สังครามมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งถึ�ง 4 เที่$า กล$าวค5อ ค6$สังครามที่�กฝึCายเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปประมาณ 15

ล/านึ่คนึ่ และพลเร5อนึ่อ�กหลายล/านึ่คนึ่ ม�ที่หารบาดเจ:บประมาณ 26

ล/านึ่ 5 แสันึ่คนึ่ และม�พลเร5อนึ่บาดเจ:บอ�กหลายล/านึ่คนึ่ สั$วนึ่ค$าเสั�ยหายที่��ค6$สังครามโลกคร��งที่��สัองได/ร�บที่��งหมดประมาณ 1,154,000

ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ สังครามคร��งนึ่��สั%�นึ่สั�ดลงโดยฝึCายอ�กษะเป(นึ่ฝึCายพ$ายแพ/อย$างย�บเย%นึ่ และถึ6กฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรซ��งเป(นึ่ผ6/ชินึ่ะแบ$งแยกและย�ดครองด%นึ่แดนึ่ และเนึ่5�องจากฝึCายชินึ่ะเองม�ว�ตุถึ�ประสังค4ข�ดก�นึ่เก��ยวก�บการปฏิ%บ�ตุ%ตุ$อผ6/แพ/ จ�งก$อให/เก%ดผลกระที่บตุ$อโครงสัร/างของสั�งคมโลกอย$างมาก โดยเฉพาะอย$างย%�งตุ$อฐานึ่ะของที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แ พ/ ค ล/ า ย ก� บ ที่�� เ ก% ด ข�� นึ่ ห ล� ง สั ง ค ร า ม โ ล ก ค ร�� ง ที่�� ห นึ่�� ง

สัภาพที่��วไปในึ่ชิ$วงเวลาก$อนึ่ที่��สังครามโลกคร��งที่��สัองจะระเบ%ดข��นึ่ในึ่เด5อนึ่ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1939 นึ่��นึ่ ม�สั$วนึ่สั+าค�ญอย$างมากที่��สั$งผลให/เก%ดสังครามที่��ม�ขอบข$ายกว/างขวางครอบคล�มหลายสั$วนึ่ของโลก โดยม�ประเที่ศตุ$าง ๆจากหลายที่ว�ปเข/าร$วมในึ่สังครามคร��งนึ่��ด/วยถึ�ง 29 ประเที่ศ และคงจะพอเห:นึ่ได/จากที่��กล$าวไว/ในึ่หนึ่$วยก$อนึ่แล/วว$า ปรากฏิการณ4ที่��สั+าค�ญที่��สั�ดในึ่ระยะนึ่��นึ่ที่��เป(นึ่ชินึ่วนึ่นึ่+าไปสั6$สังคราม ก:ค5อความตุ/องการของมหาอ+านึ่ายฝึCายอ�กษะที่��จะขยายด%นึ่แดนึ่และอ%ที่ธิ%พลเข/าไปในึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��อ$อนึ่แอกว$าโดยองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไม$ม�ความสัามารถึพอที่��จะย�บย��งแผนึ่การขยายด%นึ่แดนึ่และอ%ที่ธิ%พลของ

ฝึCายอ�กษะได/เนึ่5�องจากมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่ ค5ออ�งกฤษและฝึร��งเศสั ซ��งม�ข�ดความสัามารถึเพ�ยงพอที่��จะชิ$วยองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ให/ที่+าหนึ่/าที่��ลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่ได/กล�บค+านึ่�งถึ�งผลประโยชินึ่4เฉพาะของตุนึ่มากเก%นึ่ไปและไม$เตุ:มใจที่��จะชิ$วยร�กษาผลประโยชินึ่4สั$วนึ่รวมของโลก กว$าอ�งกฤษจะตุกลงใจใชิ/พล�งอ+านึ่าจและอ%ที่ธิ%พลของตุนึ่เข/าย�บย��งแผนึ่การขยายด%นึ่แดนึ่ของฝึCายอ�กษะที่�กอย$างก:สัายไปแล/ว เนึ่5�องจากฝึCายอ�กษะได/ตุ�ดสั%นึ่ใจใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อของนึ่โยบายขยายด%นึ่แดนึ่เสั�ยแล/วเร&�องที่�� 9.1.1 สภาพการณ์%ที่��วไปก�อน่สงครามโลกคร��งที่��สอง

ด�งได/กล$าวไว/แล/วในึ่หนึ่$วยที่�� 8 ว$า นึ่�บตุ��งแตุ$อ%ตุาล� ญ��ป�Cนึ่ และเยอรมนึ่� ม�ผ6/นึ่+าที่��ม�ความเชิ5�อในึ่การใชิ/ก+าล�งเพ5�อขยายด%นึ่แดนึ่ และสัร/างจ�กรวรรด%ของตุนึ่ข��นึ่ ที่��ง 3 ประเที่ศนึ่��นึ่ได/ปฏิ%บ�ตุ%การละเม%ดสั�ญญาแวร4ซายสั4และกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ตุลอดเวลา โดยที่��อ�งกฤษและฝึร��งเศสัซ��งเป(นึ่ประเที่ศค6$สันึ่ธิ%สั�ญญาและเป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไม$กล/าพอที่��จะใชิ/ก+าล�งบ�งค�บให/ที่��ง 3 ประเที่ศงดเว/นึ่การละเม%ดสันึ่ธิ%สั�ญญาและกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ได/ จ�งย�งผลให/ที่��ง 3 ประเที่ศม�ความกล/ามากข��นึ่ที่��จะด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายขยายด%นึ่แดนึ่ตุ$อไป และไม$ยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามกตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ซ��งพวกเขาขอถึอนึ่ตุ�วออกจากการเป(นึ่สัมาชิ%ก ด/วยเหตุ�นึ่�� สัภาพการณ4ที่��วไปก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัองจ�งม�ล�กษณะคล/ายก�บสัภาพการณ4ที่��วไปก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งค5อ อน่าธิ"ปไตยระหว�างชุาต" (international anarchy)

โดยที่��กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อ�นึ่เป(นึ่กฎหมายระหว$างประเที่ศที่��สั+าค�ญในึ่ขณะนึ่��นึ่ ไม$สัามารถึให/ความค�/มครองแก$เอกราชิที่างการเม5องและบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่ของประเที่ศภาค�กตุ%กาขององ ค4การ สั�นึ่ นึ่% บ า ตุชิ า ตุ% ไ ด/ แล ะ เ นึ่5� องจา ก อ� งกฤษ ฝึร��ง เศ สั สัหร�ฐอเมร%กาและสัหภาพโซเว�ยตุ ซ��งเป(นึ่มหาอ+านึ่าจอย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่ม%ได/ผนึ่�กก+าล�งก�นึ่เพ5�อย�บย��งพฤตุ%กรรมร�กรานึ่ของ 3 ประเที่ศ ซ��งประสัานึ่นึ่โยบายก�นึ่อย$างใกล/ชิ%ด จ�งย�งผลให/สัภาพการณ4ที่��วไปก$อนึ่

เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัอง เตุ:มไปด/วยว%กฤตุการณ4ที่�� 3 ประเที่ศด�งกล$าวเป(นึ่ผ6/ก$อข��นึ่ และได/ร�บผลสั+าเร:จจากว%กฤตุการณ4นึ่��นึ่ที่�กคร��ง ด�งจ ะ ไ ด/ ก ล$ า ว ตุ$ อ ไ ป ค5 อ1. ว"กฤตการณ์%ใน่เอเชุ�ยตะว�น่ออก

เป(นึ่ว%กฤตุการณ4ที่��ญ��ป�Cนึ่จงใจสัร/างข��นึ่เพ5�อใชิ/เป(นึ่ข/ออ/างในึ่การขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าสั6$จ�นึ่ ซ��งย�งคงสัภาพเป(นึ่ย�กษ4หล�บแห$งเอเชิ�ย ว%กฤตุการณ4นึ่��เร%�มข��นึ่โดยการที่��ญ��ป�Cนึ่ยกเอาการระเบ%ดที่างรถึไฟัของญ��ป�Cนึ่ในึ่แมนึ่จ6เร�ยเป(นึ่สัาเหตุ�ที่��ที่+า ให/ญ��ป�Cนึ่ตุ/องสั$งที่หารเข/าไปในึ่แมนึ่จ6เร�ยเพ5�อค�/มครองชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่จ+านึ่วนึ่มากของตุนึ่ในึ่ด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าว แม/ร�ฐบาลจ�นึ่ของพรรคชิาตุ%นึ่%ยมจะประที่/วงการกระที่+าของญ��ป�Cนึ่อย$างร�นึ่แรง และร/องขอให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ชิ$วยเหล5อแตุ$ญ��ป�Cนึ่ก:ไม$สันึ่ใจและด+าเนึ่%นึ่การตุามแผนึ่ตุ$อไป โดยสันึ่�บสันึ่�นึ่พระเจ/าซวนึ่ที่/ง หร5อพระเจ/าป6ย� กษ�ตุร%ย4ไร/บ�ลล�งก4ของจ�นึ่ให/เป(นึ่ประม�ขของแมนึ่จ6เร�ย ซ��งเปล��ยนึ่ชิ5�อใหม$เป(นึ่แมน่จำ7ก�ว ในึ่ปB ค.ศ. 1932 โดยแมนึ่จ6ก�วขอให/ญ��ป�Cนึ่ตุ��งกองที่หารไว/ในึ่ด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ได/ แม/ว$าประเที่ศสั$วนึ่มากไม$ยอมร�บร6 /ฐานึ่ะของแมนึ่จ6ก�ว และสัม�ชิชิาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุ%ชิาตุ%จะลงมตุ%ตุามรายงานึ่ของคณะกรรมการสั5บสัวนึ่ข/อเที่:จจร%งประนึ่ามการกระที่+าของญ��ป�Cนึ่ในึ่แมนึ่จ6เร�ยว$า เป(นึ่การร�กรานึ่แตุ$ญ��ป�Cนึ่ก:ม%ได/หย�ดย��ง แผนึ่การครอบครองแมนึ่จ6เร�ยแ ล ะ ไ ด/ ป ร ะ ก า ศ ล า อ อ ก จ า ก อ ง ค4 ก า ร สั� นึ่ นึ่% บ า ตุ ชิ า ตุ%

หล�งจากได/อ+านึ่าจม��นึ่คงในึ่แมนึ่จ6เร�ยแล/ว ญ��ป�Cนึ่ก:เร%�มแผนึ่ข��นึ่ตุ$อไปอ�นึ่ที่��จะเข/าย�ดครองภาคเหนึ่5อของจ�นึ่ ซ��งย�งอ$อนึ่แอเพราะสังครามการเม5องระหว$างร�ฐบาลพรรคชิาตุ%นึ่%ยมก�บพรรคอมม%วนึ่%สัตุ4 ที่��งนึ่��โดยการบ�บบ�งค�บให/จ�นึ่เล%กตุ$อตุ/านึ่สั%นึ่ค/าญ��ป�;นึ่และแตุ$งตุ��งข/าราชิการที่��ไม$ตุ$อตุ/านึ่ญ��ป�Cนึ่ไปประจ+าในึ่จ�งหว�ดภาคเหนึ่5อ ตุ$อมาไม$ชิ/าญ��ป�Cนึ่อ/างเอาเหตุ�การณ4ของการปะที่ะก�นึ่ระหว$างกองที่หารญ��ป�Cนึ่และกองที่หารจ�นึ่ที่��ร �กษาการอย6$ที่��สัะพานึ่มาร4โคโปโล ใกล/เม5องป>กเผง เม5�อว�นึ่ที่�� 8 กรกฎาคม ค.ศ. 1937 เป(นึ่สัาเหตุ�ในึ่การบ�กเข/าย�ดเม5อง

ป>กเผงและเม5องอ5�นึ่ ๆ เร5�อย ลงมาที่างใตุ/จนึ่ถึ�งเม5องนึ่านึ่ก%ง ย�งผลให/ร�ฐบาลของจ�นึ่ชิาตุ%นึ่%ยม นึ่+าโดยจอมพลเจ�ยงไคเชิ:ค ตุ/องย/ายเม5องหลวงของตุนึ่ไปอย6$ชิ��วคราว ณ เม5องจงก%ง ซ��งอย6$ล�กเข/าไปที่างด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกของจ�นึ่ปรากฏิว$านึ่านึ่าชิาตุ%ม%ได/ตุอบสันึ่องการร/องขอความชิ$วยเหล5อของจ�นึ่ซ��งถึ6กร�กรานึ่เลย จ�งย�งผลให/ญ��ป�Cนึ่สัามารถึย�ดห�วเม5องที่างด/านึ่ตุะว�นึ่ออกของจ�นึ่และเกาะไหหล+าได/ที่��งหมด ในึ่ปB ค.ศ.

1938 พร/อมที่��งม�แผนึ่การที่��จะเข/าย�ดครองเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ตุ$อไป ซ��งม�ผลที่+าให/ญ��ป�Cนึ่ตุ/องปะที่ะก�บสัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษอ�นึ่เป(นึ่ชินึ่วนึ่นึ่+าไปสั6$สังครามระหว$างสัหร�ฐอเมร%กาและญ��ป�Cนึ่ในึ่ที่��สั�ด2. ว"กฤตการณ์%เอธิ"โอเป;ย

เป(นึ่ว%กฤตุการณ4ที่��อ%ตุาล�จงใจสัร/างข��นึ่เพ5�อขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าครอบง+าประเที่ศเอธิ%โอเปBยอ�นึ่เป(นึ่ประเที่ศที่��ล/าหล�งและเป(นึ่เอกราชิเพ�ยงประเที่ศเด�ยวในึ่แอฟัร%กาและม�ที่ร�พยากรธิรรมชิาตุ%เชิ$นึ่ ถึ$านึ่ห%นึ่และปCาไม/อย6$มาก ซ��งอ%ตุาล�อยากได/มาเพ%�มพ6นึ่ฐานึ่ะของตุนึ่ให/เข:มแข:ง ว%กฤตุการณ4คร��งนึ่��เร%�มข��นึ่โดยอ%ตุาล�ถึ5อเอาการปะที่ะก�นึ่ระหว$างกองที่หารของตุนึ่ก�บกองที่หารเอธิ%โอเปBยในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1934

ที่��เม5องว�ลว�ล (Walwal) อ�นึ่เม5องเล:ก ๆ ซ��งตุ��งอย6$ตุรงพรมแดนึ่ของโซมาเล�ยและอ%ตุาล� เป(นึ่สัาเหตุ�ในึ่การสั$งที่หารเข/าบ�กเอธิ%โอเปBย เพ5�อบ�งค�บให/กษ�ตุร%ย4ไฮัเลเซล�สัซ� ของเอธิ%โอเปBยร�บผ%ดชิอบตุ$อการกระที่+าของที่หารของตุนึ่ที่��ย%งที่หารอ%ตุาล� แม/ว$าอ�งกฤษและฝึร��งเศสัจะพยายามประนึ่�ประนึ่อมก�บอ%ตุาล�โดยเสันึ่อจะให/อ%ตุาล�ม�สั%ที่ธิ%ได/ร�บผลประโยชินึ่4ที่างเศรษฐก%จจากเอธิ%โอเปBย แตุ$อ%ตุาล�ไม$ยอมและสั$งที่หารเข/าบ�กเอธิ%โอเปBยในึ่เด5อนึ่ตุ�ลาคม ค.ศ. 1935 และแม/ว$าองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%จะชิ$วยเอธิ%โอเปBยโดยการประนึ่ามว$า อ%ตุาล�เป(นึ่ผ6/ร�กรานึ่ และให/สัามชิ%กชิ$วยก�นึ่ลงโที่ษอ%ตุาล�โดยไม$ที่+าการซ5�อขายก�บอ%ตุาล� ซ��งปรากฏิว$าม�ประเที่ศตุ$าง ๆ ถึ�ง 50 ประเที่ศให/ความร$วมม5อ แตุ$เนึ่5�องจากการห/ามค/านึ่��นึ่ไม$ได/ห/ามไปถึ�งสั%นึ่ค/านึ่+�าม�นึ่ อ�นึ่เป(นึ่อ�ปกรณ4สั+าค�ญในึ่การที่+าสังคราม อ%ตุาล�จ�งม�เชิ5�อเพล%งมากพอที่��จะที่+าสังคราม

ตุ$อไปได/ และสัามารถึเข/าย�ดเม5องแอดด%สั อาบาบาเม5องหลวงของเอธิ%โอเปBยได/ในึ่ว�นึ่ที่�� 5 พฤษภาคม ค.ศ. 1936 พร/อมก�นึ่นึ่��นึ่ก:ประกาศเอาเอธิ%โอเปBยเป(นึ่อาณานึ่%คมของตุนึ่ ฝึCายพระเจ/าไฮัเลเซล�สัซ�หนึ่�ไปตุ��งร�ฐบาลพล�ดถึ%�นึ่ที่��อ�งกฤษ หล�งจากนึ่��นึ่องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ก:ยกเล%กการลงโที่ษอ%ตุาล� อ�นึ่ม�ผลที่+าให/อ%ตุาล�สัามารถึครอบครองเอธิ%โอเปBยตุ$อไปอย$างชิอบธิรรม เหตุ�การณ4เชิ$นึ่นึ่��เป(นึ่การแสัดงถึ�งความอ$อนึ่แอขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อย$างเห:นึ่ได/ชิ�ด ที่��ไม$สัามารถึค�/มครองเอกราชิที่างการเม5อของสัมาชิ%กของตุนึ่ได/ และที่+าให/อ%ตุาล�ได/ใจโดยเข/าย�ดครองแอลเบเนึ่�ยอ�กประเที่ศหนึ่��งในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค .ศ . 1939

3. ว"กฤตการณ์%โปแลน่ด%เป(นึ่ว%กฤตุการณ4สั�ดที่/ายที่��ฮั%ตุเลอร4จงใจก$อข��นึ่ในึ่เด5อนึ่สั%งหาคม

ค.ศ. 1939 เพ5� อที่+าลายโครงสัร/างของสั�งคมในึ่ย�โรปกลาง ซ��งก+าหนึ่ดข��นึ่โดยสันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 และเพ5�อสัร/างระเบ�ยบใหม$ในึ่ย�โรปกลางตุามที่��เขาวางแผนึ่ไว/ และได/ประกาศแผนึ่นึ่��ให/โลกร6 /มานึ่านึ่แล/วในึ่หนึ่�งสั5อชิ5�อ การต�อส7'ของข'าพเจำ'า (Mein Kampf) ซ��งเขาได/เข�ยนึ่ข��นึ่ในึ่ระหว$างอย6$ในึ่ค�ก แตุ$แนึ่5�องจากโปแลนึ่ด4ซ��งได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่จากอ�งกฤษและฝึร��งเศสัไม$ยอมเจรจาก�บฮั%ตุเลอร4แตุ$โดยด� เหม5อนึ่ก�บที่��เชิโกสัโลวะเก�ยยอมมอบแคว/นึ่สั�เดเตุ:นึ่ ซ��งม�ชิาวเยอรม�นึ่ 3 ล/านึ่คนึ่ อาศ�ยอย6$ให/แก$ฮั%ตุเลอร4 และยอมถึ6กผนึ่วกเข/าเป(นึ่สั$วนึ่หนึ่��งของเยอรมนึ่�ในึ่เด5อนึ่ม�นึ่าคม ค.ศ. 1938 จ�งย�งผบให/ว%กฤตุการณ4โปแลนึ่ด4กลายเป(นึ่ชินึ่วนึ่ที่��นึ่+าไปสั6$สังครามโลกคร��งที่��สัอง ด�งจะกล$าวถึ� ง ว% ก ฤ ตุ ก า ร ณ4 โ ป แ ล นึ่ ด4 โ ด ย สั� ง เ ข ป ด� ง ตุ$ อ ไ ป นึ่��

สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4 ได/ก+าหนึ่ดให/เยอรมนึ่�ยกด%นึ่แดนึ่ภาคตุะว�นึ่ออกให/โปแลนึ่ด4ไปหลายแห$ง รวมที่��งไซล�เซ�ยเหนึ่5อซ��งม�ถึ$านึ่ห%นึ่อย6$มาก นึ่อกจากนึ่��นึ่การที่��สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4สัร/าสังฉนึ่วนึ่โปแลนึ่ด4 (Polish Corridor) ผ$านึ่ด%นึ่แดนึ่ภาคตุะว�นึ่ออกของเยอรมนึ่�เพ5�อให/โปแลนึ่ด4ม�ที่างออกไปสั6$ที่ะเลบอลตุ%กที่��เม5องดานึ่ซ%ก ซ��ง

เยอรมนึ่�ถึ6กบ�งค�บให/ยกด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าวให/โปแลนึ่ด4 เพ5�อใชิ/ประโยชินึ่4ที่างเศรษฐก%จย�งผลให/ปร�สัเซ�ยตุะว�นึ่ออกถึ6กแยกออกจากสั$วนึ่อ5�นึ่ของของเยอรมนึ่� ซ��งฮั%ตุเลอร4ถึ5อว$าเป(นึ่สั%�งที่��เขาไม$อาจยอมร�บได/ตุ$อไป ในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1939 เขาเร%�มเร�ยกร/องให/โปแลนึ่ด4ค5นึ่เม5องดานึ่ซ%กให/แก$เยอรมนึ่�และยอมให/เยอรมนึ่�ตุ�ดถึนึ่นึ่ยานึ่ยนึ่ตุ4ผ$านึ่ฉนึ่วนึ่โปแลนึ่ด4ไปย�งปร�สัเซ�ยตุะว�นึ่ออกได/สัะดวก หากโปแลนึ่ด4ยอมตุามที่��เขาขอ เขาย%นึ่ด�ที่��จะค+�าประก�นึ่พรมแดนึ่ด/านึ่นึ่�� และจะให/โปแลนึ่ด4ใชิ/เม5องที่$าดานึ่ซ%กโดยเสัร�ด/วย แตุ$โปแลนึ่ด4ซ��งได/ที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาชิ$วยเหบ5อซ��งก�นึ่และก�นึ่ก�บอ�งกฤษและฝึร��งเศสัไว/ตุ��งแตุ$ตุ/นึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1939 แล/วไม$ยอมเจรจาด/วย หล�งจากนึ่��นึ่ฮั%ตุเลอร4จ�งเพ%�มความกดด�นึ่โดยการที่+า สันึ่ธิ%สั�ญญาพ�นึ่ธิม%ตุรก�บอ%ตุาล�ในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ. 1939 โดยที่��งสัองฝึCายสั�ญญาว$าจะชิ$วยเหล5อก�นึ่ที่��งที่างด/านึ่เศรษฐก%จและที่หารในึ่กรณ�ที่��ประเที่ศหนึ่��งที่+าสังครามก�บประเที่ศที่��สัาม และจะไม$ยอมแยกที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาสั�นึ่ตุ%ภาพแยกตุ$างหากจากก�นึ่เป(นึ่การแสัดงว$าเยอรมนึ่�พร/อมจะที่+าสังครามก�บประเที่ศอ5� นึ่ ที่�� ข� ด ข ว า ง ค ว า ม ตุ/ อ ง ก า ร ข อ ง ตุ นึ่

ด/วยเหตุ�นึ่��อ�งกฤษและฝึร��งเศสัซ��งได/ตุกลงใจที่��จะไม$เอาใจเยอรมนึ่�อ�กตุ$อไปแล/ว จ�งแสัดงเจตุนึ่าที่��จะย�บย��งแผนึ่การขยายอ%ที่ธิ%พลของเยอรมนึ่� โดยสั$งผ6/แที่นึ่ที่างที่หารไปย�งกร�งมอสัโก โดยม�ว�ตุถึ�ประสังค4ที่��จะด�งเอาสัหภาพโซเว�ยตุเข/าร$วมม5อในึ่การย�บย��งเยอรมนึ่�ด/วย ในึ่ขณะเด�ยวก�นึ่เยอรมนึ่�ก:ด+า เนึ่%นึ่การเจรจาก�บสัหภาพโซเว�ยตุเชิ$นึ่ก�นึ่ และไดม�การที่+าสั�ญญาการพาณ%ชิย4ตุ$อก�นึ่ในึ่ว�นึ่ที่�� 20 สั%งหาคม ค.ศ. 1939 โดยสัหภาพโซเว�ยตุสั�ญญาจะสั$งว�ตุถึ�ด%บให/แก$เยอรมนึ่�เพ5�อแลกเปล��ยนึ่ก�บสั%นึ่ค/าสั+าเร:จร6ป ตุ$อมาในึ่ว�นึ่ที่�� 24 สั%งหาคม ค.ศ. 1939 สัองประเที่ศที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาไม$ร�กรานึ่ก�นึ่ โดยแตุ$ละฝึCายสั�ญญาว$าจะวางตุนึ่เป(นึ่กลางในึ่กรณ�ที่��อ�กฝึCายหนึ่��งที่+าสังครามก�บประเที่ศที่��สัาม และได/ม�การที่+าพ%ธิ�สัารล�บตุ$อที่/ายสันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��ไว/ด/วย โดยที่��งสัองฝึCายตุกลงแบ$งโปแลนึ่ด4ฝึCายละคร��ง ในึ่

กรณ�ที่��เยอรมนึ่�บ�กโปแลนึ่ด4 นึ่อกจากนึ่��นึ่เยอรมนึ่�ย%นึ่ยอมให/สัหภาพโซเว�ยตุผนึ่วกประเที่ศเล:ก ๆ ร%มฝึ>� งที่ะเลบอลตุ%กค5อ แลตุเว�ย เอสัโตุเ นึ่� ย แ ล ะ ล% ธิ� ว เ นึ่� ย ใ ตุ/

ด�งนึ่��นึ่ แม/อ�งกฤษและฝึร��งเศสัจะย5นึ่ย�นึ่ร�บรองความปลอดภ�ยให/แก$โปแลนึ่ด4อ�ก แตุ$เนึ่5�องจากเยอรมนึ่�ซ��งม�ความม��นึ่ใจในึ่พรมแดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ออกของตุนึ่ว$าจะไม$ถึ6กสัหภาพโซเว�ยตุดจมตุ�ไตุ�ดสั%นึ่ใจที่��จะที่+าสังครามก�บอ�งกฤษและฝึร��งเศสัแล/ว จ�งด+าเนึ่%นึ่การตุามแผนึ่การร�กรานึ่โปแลนึ่ด4ตุ$อไป โดยย5�นึ่ค+าขาดให/โปแลนึ่ด4สั$งผ6/แที่นึ่มาเจรจาก�บตุนึ่ที่��เบอร4ล%นึ่ในึ่ว�นึ่ที่�� 29 สั%งหาคม ค.ศ. 1939 อ�งกฤษซ��งย�งหว�งที่��จะม�สั�นึ่ตุ%ภาพตุ$อพยายามอ�คร�งหนึ่��งโดยการขอให/ที่6ตุโปแลนึ่ด4ในึ่เบอร4ล%นึ่เจรจาก�บ ร%บ%นึ่ที่รอป (Ribintrop) ร�ฐมนึ่ตุร�ตุ$างประเที่ศของเยอรมนึ่�ซ��งก:ไม$ได/ผลแตุ$ประการใด เพราะที่6ตุโปแลนึ่ด4ไม$ม�อ+านึ่าจในึ่การเจรจา ฮั%ตุเลอร4จ�งยกเอาไปเป(นึ่ข/ออ/างว$าโปแลนึ่ด4ไม$ยอมร�บข/อเสันึ่อของเยอรมนึ่�แม/แตุ$ข/อเด�ยว ด�งนึ่��นึ่ในึ่เชิ/าว�นึ่ที่�� 1 ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1939 เยอรมนึ่�จ�งสั$งที่หารเข/าบ�กโปแลนึ่ด4 และหล�งจากที่��เยอรมนึ่�ไม$ยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+าขอร/องของอ�งกฤษและฝึร��งเศสัที่��ให/ถึอนึ่ที่หารออกจากโปแลนึ่ด4ภายในึ่ 24 ชิ��วโมง อ�งกฤษและฝึร��งเศสัจ�งประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่�ในึ่ว�นึ่ที่�� 3 ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1939

สังครามโลกคร��งที่��สัองจ�งระเบ%ดข��นึ่ที่��ย�โรปอ�กคร��งหนึ่��ง เหม5อนึ่ก�บสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง และขยายไปสั6$แอฟัร%กาหล�งจากที่��อ%ตุาล�เข/าร$วมสังครามก�บเยอรมนึ่�ในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1940 ตุ$อมาก:ขยายเข/าไปสั6$ด%นึ่แดนึ่สัหภาพโซเว�ยตุในึ่เด5อนึ่เด�ยวก�นึ่อ�นึ่เป(นึ่ผลจากการที่��เยอรมนึ่�โจมตุ�สัหภาพโซเว�ยตุ และในึ่ที่��สั�ดสังครามคร��งนึ่��ก:ขยายกลายเป(นึ่สังครามโลกจร%ง ๆ เม5�อญ��ป�Cนึ่พ�นึ่ธิม%ตุรอ�กประเที่ศหนึ่��งของฝึCายอ�กษะตุ�ดสั%นึ่ใจโจมตุ�ฐานึ่ที่�พเร5อที่��อ$าวเพ%ร4ลของสัหร�ฐอเมร%กาซ��งคอยข�ดขวางการขยายอ%ที่ธิ%พลของญ��ป�Cนึ่ในึ่จ�นึ่และเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ ในึ่ว�นึ่ที่�� 7 ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1941 อ�ก 4 ว�นึ่ตุ$อมาเยอรมนึ่�และ

อ%ตุาล�ก:ปฏิ%บ�ตุ%ตุามพ�นึ่ธิะที่��ม�ตุ$อญ��ป�Cนึ่ด/วยการประกาศสังครามก�บสั ห ร� ฐ อ เ ม ร% ก า

เร&�องที่�� 9.1.2 โครงสร'างของส�งคมโลกก�อน่สงครามโลกคร��งที่��สอง

จากที่��กล$าวข/างตุ/นึ่ คงพอจะเห:นึ่ได/แล/วว$า โครงสัร/างของสั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัอง ม�ล�กษณะคล/ายก�บสัภาพการณ4ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งหลายประการ และม�ความแตุกตุ$างก� นึ่ เ พ� ย ง เ ล: ก นึ่/ อ ย ด� ง จ ะ ชิ�� ใ ห/ เ ห: นึ่ ด� ง ตุ$ อ ไ ป นึ่��

1. ม�มหาอ+านึ่าจที่��งหมด 7 ประเที่ศ ค5อ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั สัหร�ฐอเมร%กา สัหภาพโซเว�ยตุ เยอรมนึ่� ญ��ป�Cนึ่ และอ%ตุาล� ม�พล�งอ+านึ่าจใกล/เค�ยงก�นึ่ แตุ$ม�ผลประโยชินึ่4แตุกตุ$างก�นึ่และหลายอย$างข�ดก�นึ่ ซ��งเป(นึ่สั$วนึ่ที่��คลายก�บสัภาพการณ4ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งค5อ

1.1 อ�งกฤษและฝึร��งเศสัม�อาณานึ่%คมอย6$ที่��วโลก จ�งพใจในึ่สัภาพของโครงสัร/างของสั�งคมโลกที่��สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4ก+าหนึ่ดข��นึ่และตุ/องการร�กษาไว/

1.2 สัหร�ฐอเมร%กาก:ม�ความพอใจในึ่โครงสัร/างที่��เป(นึ่อย6$แลบะไม$ตุ/องการย�$งเก��ยวหร5อล%ดรอนึ่ผลประโโยชินึ่4ของใคร

1.3 สัหภาพโซเว�ยตุแม/จะไม$พอใจในึ่โครงสัร/างของสั�งคมโลกที่��เป(นึ่อย6$ และตุ/องการสั$งเสัร%มการปฏิ%ว�ตุ%เปล��ยนึ่สั�งคมโลกให/เป(นึ่คอมม%วนึ่%สัตุ4 แตุ$ก:ตุ/องเปล��ยนึ่ย�ที่ธิว%ธิ�ห�นึ่มาสัร/างระบบคอมม%วนึ่%สัตุ4ในึ่ประเที่ศของตุนึ่ให/เข/มแข:ง และงดเว/นึ่การแที่รกแซงในึ่ก%จการภายในึ่ของประเที่ศเพ5�อนึ่บ/านึ่ แตุ$เม5�อม�โอกาสั สัหภาพโซเว�ยตุก:ไม$ร�รอที่��จะใชิ/ก+าล�งร�กรานึ่เพ5�อนึ่บ/านึ่ ค5อ ฟัFนึ่แลนึ่ด4 ในึ่เด5อนึ่มกราคม ค.ศ. 1939

ย�งผลให/สัหภาพโซเว�ยตุถึ6กองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ไล$ออกจากสัมาชิ%กภาพ

1.4 เยอรมนึ่� ญ��ป�Cนึ่ และอ%ตุาล� ม�อาณานึ่%คมอย6$นึ่/อย และตุ/องการม�อาณานึ่%คมมากข��นึ่ จ�งไม$พอใจในึ่โครงสัร/างของสั�งคมโลก

ที่��เป(นึ่อย6$ และพร/อมที่��จะใชิ/ก+าล�งเปล��ยนึ่แปลงโครงสัร/างขอสั�งคมโลกที่��เป(นึ่อย6$เสั�ยใหม$

2. ม�ประเที่ศเอกราชิเข/าม�สั$วนึ่ร$วมในึ่ก%จการของสั�งคมโลกมากข��นึ่ ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัอง องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ม�สัมาชิ%กรวมก�นึ่ถึ�ง 60 ประเที่ศ ที่��งนึ่��ก:เพราะด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%และที่��อย6$ใตุ/อ+านึ่าจของประเที่ศอ5�นึ่ได/ร�บเอกราชิ และเป(นึ่อ%สัระจากอ%ที่ธิ%พลของประเที่ศอ5�นึ่ม�มากข��นึ่ เชิ$นึ่ อ%ร�ก เลบานึ่อนึ่ และซ�เร�ย หล�ดจากการเป(นึ่ด%นึ่แดนึ่ในึ่อาณ�ตุ%ของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั และเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% โดยม�เสั�ยง 1 เสั�ยง ในึ่ที่��ประชิ�มสัม�ชิชิาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เที่$าก�บประเที่ศมหาอ+านึ่าจ สั$วนึ่ไที่ยสัามารถึเจรจาให/ประเที่สัมหาอ+านึ่าจแก/ไขสันึ่ธิ%สั�ญญาที่��ไม$เป(นึ่ธิรรมที่��ที่+าไว/ก�บไที่ยในึ่อด�ตุได/สั+าเร:จ ย�งผลให/ไที่ยม�เอกราชิและม�ศ�กด%Kศร�เที่$าก�บประเที่ศอ5�นึ่ในึ่สั�งคมโลก สัภาพการณ4ด�งกล$าวนึ่��แตุกตุ$างจากสัภาพการณ4ก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งซ��งม�ประเที่ศเอกราชิอย6$

3. องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อ�นึ่เป(นึ่ศ6นึ่ย4กลางของนึ่านึ่าชิาตุ%ซ��งไม$เคยม�อย6$ในึ่สั�งคมโลกก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/พยายามที่��จะร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกและผลประโยชินึ่4ของที่�กชิาตุ%อย$างเสัมอหนึ่/า แตุ$ตุ/องประสับความล/มเหลวเนึ่5�องจากไม$ได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่จากมหาอ+านึ่าจอย$างจร%งจ�งและจร%งใจ

4. มหาอ+านึ่าจฝึCายที่��ตุ/องการร�กษาสัถึานึ่ภาพที่��เป(นึ่อย6$เชิ$นึ่ อ�งกฤษและฝึร��งเศสัขาดการรวมตุ�วก�นึ่อย$างใกล/ชิ%ด เนึ่5�องจากม�ว�ตุถึ�ประสังค4ไม$ตุรงก�นึ่และไม$พร/อมที่��จะใชิ/ก+าล�งร�กษาผลประโยชินึ่4สั$วนึ่รวมของโลก ในึ่ขณะที่��มหาอ+านึ่าจฝึCายที่��ตุ/องการเปล��ยนึ่แปลงสัถึานึ่ภาพที่��เป(นึ่อย6$ เชิ$นึ่ เยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ ประสัานึ่นึ่โยบายและสันึ่�บสันึ่�นึ่การกระที่+าของก�นึ่และก�นึ่อย$างเปFดเผย

อาจกล$าวได/ว$า โครงสัร/างของสั�งคมโลกตุามล�กษณะที่��กล$าวมานึ่��ม�ความเปราะบางอย6$มาก และไม$สัามารถึตุ/านึ่ที่านึ่แรงกดด�นึ่จาก

มหาอ+า นึ่าจที่��พร/อมจะใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5� องม5อในึ่การที่+า ลายโครงสัร/างที่��เนึ่อย6$เพ5�อสัร/างสั�งคมโลกข��นึ่ใหม$ตุามแนึ่วที่างที่��พวกเขาปรารถึนึ่า โดยด+าเนึ่%นึ่การสัร/างว%กฤตุการณ4เพ5�อที่ดสัอบความสัามารถึขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%และมหาอ+านึ่าจว$า ตุ/องร�กษาสัถึานึ่ภาพที่��เป(นึ่อย6$อย$างจร%งจ�งเพ�ยงใด ด�งจะเห:นึ่ได/จากว%กฤตุการณ4ที่��เก%ดข��นึ่ในึ่ระยะ 10 ปBก$อนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัองด�งกล$าวแล/ว ซ��งปรากฎว$ามหาอ+านึ่าจโดยเฉพาะอ�งกฤษและฝึร��งเศสัไม$เตุ:มใจที่��จะใชิ/ก+าล�งอ+านึ่าจของตุนึ่ร�กษาโครงสัร/างของสั�งคมโลกที่��เป(นึ่อย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่ อย$างจร%งจ�งเสั�ยแตุ$แรก และพยายามเอาใจมหาอ+านึ่าจผ6/ร�กรานึ่มากเก%นึ่ไป จนึ่ที่+าให/ผ6/ร�กรานึ่เหล$านึ่��นึ่ได/ใจและค%ดจะสัร/างระเบ�ยบใหม$ข��นึ่ในึ่โ ล ก

เร&�องที่�� 9.1.3 สาเหต ของสงครามโลกคร��งที่��สองและประเที่ศึค7�สงคราม

จากการที่��กล$าวมาข/างตุ/นึ่ได/แล/วว$า สังครามโลกคร��งที่��สัองเก%ดจากสัาเหตุ�ด�งตุ$อไปนึ่��

1. สันึ่ธิ%สั�ญญาแวร4ซายสั4เป(นึ่สัาเหตุ�สั+าค�ญที่��ที่+าให/เยอรมนึ่�ไม$พอใจและขมข5�นึ่ตุ$อข/อก+าหนึ่ดตุ$าง ๆ ซ��งม�$งลงโที่ษเยอรมนึ่�อย$างมาก โดยเฉพาะในึ่สั$วนึ่ที่��เก��ยวก�บพรมแดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ออกที่��เยอรมนึ่�ตุ/องยอมให/โปแลนึ่ด4ใชิ/เป(นึ่ที่างผ$านึ่ไปสั6$เม5องชิายที่ะเลได/ อ�นึ่เป(นึ่สั%�งที่��มหาอ+านึ่าจอย$างเยอรมนึ่�ไม$อาจร�บได/ ย�งผลให/ให/เยอรมนึ่�ใชิ/เป(นึ่ข/ออ/างในึ่การก$อสังคราม

2. ความไม$พอใจของฝึCายอ�กษะค5อเยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ ตุ$อสัถึานึ่ภาพที่��เป(นึ่อย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่ ค5อประเที่ศเหล$านึ่��ม�ด%นึ่แดนึ่สั+าหร�บเป(นึ่แหล$งที่ร�พยากรและระบายพลเม5องที่��เพ%�มข��นึ่อย6$นึ่/อยกว$าประเที่ศมหาอ+านึ่าจอ5�นึ่อย$างมาก จ�งตุ/องการยกฐานึ่ะให/สั6งข��นึ่ โดยการใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อ

3. ความผ%ดพลาดในึ่การด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายของ�งกฤษและฝึร��งเศสั ซ��งม�$งเอาใจเยอรมนึ่�มากเก%นึ่ไปในึ่ระยะแรก จ�งย�งผลให/

เยอรมนึ่�ได/ใจและเข/าใจผ%ดว$าอ�งกฤษและฝึร��งเศสัไม$กล/าที่+าสังครามก�บตุนึ่

4. การถึอนึ่ตุ�วของสัหร�ฐอเมร%กาออกจากองค4การสั�นึ่%บาตุชิาตุ%และความข�ดแย/งในึ่ผลประโยชินึ่4ของอ�งกฤษและฝึร��งเศสั ที่+าให/องค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%อ$อนึ่แอมากจนึ่ไม$สัามารถึที่+าหนึ่/าที่��ค+�าประก�นึ่บ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่และเอกราชิที่างการเม5องของสัมาชิ%กและลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่อย$างม�ประสั%ที่ธิ%ผลได/ จ��งเป(นึ่เหตุ�ให/ฝึCายอ�กษะกล/าใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การด+าเนึ่%นึ่นึ่โยบายขยายด%นึ่แดนึ่โดยไม$หว��นึ่เกรงตุ$อผลที่��จะตุามมา

5. การฉวยโอกาสัของสัหภาพโซเว�ยตุในึ่การแสัวงหาความม��นึ่คงให/แก$ตุนึ่ โดยที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาไม$ร�กรานึ่ก�บเยอรมนึ่�ซ��งม�ข/อตุกลงแบ$งเขตุอ%ที่ธิ%พลในึ่โปแลนึ่ด4 สันึ่ธิ%สั�ญญานึ่��ม�สั$วนึ่สั+าค�ญที่��ที่+าให/ฮั%ตุเลอร4ตุ�ดสั%นึ่ใจบ�กโปแลนึ่ด4 ซ��งอ�งกฤษและฝึร��งเศสัประกาศให/ความค�/มครอง จนึ่เก%ดสังครามโลกคร��งที่��สัองตุ%ดตุามมา

หล�งจากที่��อ�งกฤษและฝึร��งเศสัประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่�แล/ว บรรดาประเที่ศที่��สั�งก�ดอย6$ในึ่จ�กรภพอ�งกฤษ เชิ$นึ่ อ%นึ่เด�ย แคนึ่าดา สัหภาพแอฟัร%กาใตุ/ ออสัเตุรเล�ย และนึ่%วซ�แลนึ่ด4 ได/ประกาศสังครามก�บเยอรมนึ่�ด/วยเหม5อนึ่ก�บที่��พวกเขาเคยที่+าในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง จ�งที่+าให/ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุร โดยเฉพาะอ�งกฤษได/เปร�ยบเยอรมนึ่�มากที่��งในึ่ด/านึ่พ5�นึ่ที่�� ที่ร�พยากร และประชิากร เยอรมนึ่�จ�งพยายามแก/ข/อเสั�ยเปร�ยบโดยการบ�กเข/าย�ดประเที่ศตุ$าง ๆ ที่��ตุนึ่ตุ/องการใชิ/เป(นึ่ฐานึ่ที่�พหร5อแหล$งที่ร�พยากรโดยรวดเร:ว ซ��งปรากฏิว$าเยอรมนึ่�ย�ดโปแลนึ่ด4ได/อย$างรวดเร:วภายในึ่เวลาไม$ถึ�ง 1 เด5อนึ่และหล�งจากที่��ไม$สัามารถึขอให/อ�งกฤษและฝึร��งเศสัเจรจาสั�นึ่ตุ%ภาพก�บตุนึ่ได/สั+าเร:จเยอรมนึ่� จ�งแจ/งแก$พระเจ/าคร%สัเตุ�ยนึ่ (Christain) แห$งเดนึ่มาร4กและพระเจ/าอาร4กอนึ่ (Argon) แห$งนึ่อรเวว$า เยอรมนึ่�จ+าเป(นึ่ตุ/องเข/าย�ดครองสัองประเที่ศนึ่��นึ่เพ5�อม%ให/ตุกไปอย6$ในึ่ม5อของฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุร จ�งขอให/ประเที่ศที่��งสัองยอมแตุ$โดยด� เม5�อพระเจ/า

คร%สัเตุ�ยนึ่ที่รงย%นึ่ยอมเดนึ่มาร4กจ�งตุกเป(นึ่ร�ฐในึ่อาร�กขาของเยอรมนึ่� สั$วนึ่พระเจ/อาร4กอนึ่ไม$ย%นึ่ยอม เยอรมนึ่�จ�งบ�กเข/าย�ดนึ่อร4เวย4 โดยรวดเร:วในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1940 พระเจ/าอาร4กอนึ่หนึ่�ไปตุ��งร�ฐบาลพล�ดถึ%�นึ่ในึ่อ�งกฤษ หล�งจากนึ่��นึ่เยอรมนึ่�ก:บ�กเข/าย�ด เบลเย��ยม เนึ่เธิอร4แลนึ่ด4 และล�กเซมเบอร4กในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ.

1940 และม�$งเข/าตุ�กองที่�พอ�งกฤษที่��สั$งมาชิ$วยจนึ่แตุกพ$ายหนึ่�ไปลงเร5อที่�� เม5องด�นึ่เค%ร4ก (Dunkirk) กล�งอ�งกฤษ จากนึ่��นึ่กองที่�พเยอรม�นึ่ก:ม�$งเข/าสั6$ฝึร��งเศสัที่�นึ่ที่� และสัามารถึบ�งค�บให/ฝึร��งเศสัยอมจ+า นึ่ นึ่ ไ ด/ ใ นึ่ ว� นึ่ ที่�� 22 ม% ถึ� นึ่ า ย นึ่ ค .ศ . 1940

ในึ่ชิ$วงที่��เยอรมนึ่�ก+าล�งประสับชิ�ยชินึ่ะนึ่��เอง อ%ตุาล�ก:กระโดดเข/าร$วมก�บฝึCายเยอรมนึ่�ด/วย ในึ่ว�นึ่ที่�� 10 ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1940 ตุามมาด/วยฮั�งการ� โรมาเนึ่�ย และบ�ลแกเร�ย ซ��งเข/าร$วมก�บเยอรมนึ่� จ�งที่+าให/เยอรมนึ่�เข/มแข:งข��นึ่ และห�นึ่ไปใชิ/ก+าล�งที่างอากาศโจมตุ�เกาะอ�งกฤษอย$างร�นึ่แรงเพ5� อบ�งค�บให/อ�งกฤษยอมจ+านึ่นึ่ แตุ$เม5� อที่+า ไม$สั+า เร:จเยอรมนึ่�ก:ที่+าผ%ดซ+�าเป(นึ่คร��งที่��สัอง นึ่��นึ่ค5อการบ�กเข/าตุ�สัหภาพโซเว�ยตุในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1941 ซ��งย�งผลให/เยอรมนึ่�ตุ/องที่+าศ�กสัองแนึ่วเหม5อนึ่ในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง อ�นึ่เป(นึ่สั%�งที่��ฮั%ตุเลอร4ตุ/องการหล�กเล��ยงในึ่ตุอนึ่แรก โดยที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาไม$ร�กรานึ่ก�บสัหภาพโซเว�ยตุก$อนึ่ที่��เข/าจะบ�กโปแลนึ่ด4 หล�งจากที่��ฮั%ตุเลอร4สั$งที่หารเข/าบ�กสัหภาพโซเว�ยตุ ว%นึ่สัตุ�นึ่ เชิอร4ชิ%ล (Winstom Churchill) นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร� ก:ประกาศว$า เราจะชินึ่ะสังคราม เหตุ�ผลที่��ที่+าให/ว%นึ่สัตุ�นึ่“ ” เชิอร4ชิ%ลเชิ5�อเชิ$นึ่นึ่��นึ่ก:ค5อ สัหภาพโซเว�ยตุม�ประชิากรและที่ร�พยากรมากรวมที่��งม�ด%นึ่แดนึ่กว/างใหญ$ไพศาล ตุลอดจนึ่ม�ฤด6หนึ่าวอ�นึ่ร�นึ่แรงจ�งที่+าให/ยากแก$ตุ$างชิาตุ%ที่��จะย�ดครองได/เด:ดขาด และก:เป(นึ่จร%งเชิ$นึ่นึ่��นึ่ ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าแม/ว$าเยอรมนึ่�จะใชิ/ก+าล�งที่หารมากมายหลายแสันึ่คนึ่เข/าตุ�สัหภาพโซเว�ยตุเป(นึ่แนึ่วกว/างกว$า 2,000 ก%โลเมตุร และตุ�ล�กเข/าไปจนึ่เก5อบถึ�ง เลนึ่%นึ่กราด แตุ$ก:ไม$สัามารถึเอาชินึ่ะ

สัหภาพโซเว�ยตุได/ และตุ/องสั6ญเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก ในึ่ก า ร ร บ ตุ ล อ ด ฤ ด6 ห นึ่ า ว ข อ ง ปB ค .ศ . 1940 – 1941

ตุ$อมาเม5� อญ��ป�Cนึ่ที่+า สังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กาแล/วในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1941 ฮั%ตุเลอร4 ก:ที่+า ผ%ดซ+�า อ�กโดยการประกาศสังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กา ซ��งที่+าให/ร�ฐบาลสัหร�ฐอเมร%กาสัามารถึสั$งที่หารมาชิ$วยอ�งกฤษรบในึ่สัมรภ6ม%แอฟัร%กาและย�ดรปได/ รวมที่��งเป(นึ่การเพ%�มก+าล�งสั+ารองให/แก$ฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรอย$างมาก หล�งจากนึ่��นึ่ม�ประเที่ศอ5�นึ่ในึ่อเมร%กาใตุ/อ�กหลายประเที่ศ เชิ$นึ่ ค%วบาและเวเนึ่ซ6เอลา เป(นึ่ตุ/นึ่ ประกาศสังครามก�บฝึCายอ�กษะค5อเยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ด/วย คงม�ประเที่ศไที่ยเพ�ยงประเที่ศเด�ยวเที่$านึ่��นึ่ที่�� เข/าข/างฝึC ายอ�กษะดดยประกาศสังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษเม5�อว�นึ่ที่�� 5

ม ก ร า ค า ค .ศ . 1942

จ�งสัร�ปได/ว$า ในึ่สังครามคร��งนึ่��ฝึCายอ�กษะม�เพ�ยง 3 ประเที่ศเที่$านึ่��นึ่ที่��ม�ก+าล�งมาก และที่+าการรบจร%ง ๆ ค5อเยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ที่��เข/าร$วมด/วยไม$สัามารถึชิ$วยได/มากนึ่�กเนึ่5�องจากอย6$ในึ่ภาวะจ+ายอมให/เข/าร$วมด/วย เชิ$นึ่ ไที่ย เป(นึ่ตุ/นึ่ ตุรงก�นึ่ข/ามฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรซ��งเปล��ยนึ่ชิ5�อมาเป(นึ่ฝึCาย “สหประชุาชุาต"” ตุามค+าแถึลงของประธิานึ่าธิ%บด�ร6สัเวลที่4 ม�ประเที่ศที่��เป(นึ่แกนึ่ถึ�ง 4 ประเที่ศ ค5ออ�งกฤษ ฝึร��งเศสั สัหภาพโซเว�ยตุ และสัหร�ฐอเมร%กา และม�ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ เข/าร$วมรบด/วยอย$างจร%งจ�งอ�กหลายประเที่ศ เชิ$นึ่ แคนึ่าดาออสัเตุรเล�ย และนึ่%วซ�แลนึ่ด4 เป(นึ่ตุ/นึ่ รวมเป(นึ่ประเที่ศที่��เข/าร$วมรบในึ่สั ง ค ร า ม ค ร�� ง นึ่�� เ ป( นึ่ จ+า นึ่ ว นึ่ 29 ป ร ะ เ ที่ ศ

ตอน่ที่�� 9.2

ขอบเขตและล�กษณ์ะของสงครามโลกคร��งที่��สองโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 9.2 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

9.2.1 ขอบเขตุและสัมรภ6ม%ของสังคราม

9.2.2 ความร/ายแรงของสังคราม9.2.3 การสังบศ�กและการสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพ

แน่วค"ด1. สังครามโลกคร��งที่��สัองม�ขอบเขตุกว/างขวาง ครอบคล�มด%นึ่

แดนึ่ตุ$าง ๆ ในึ่สั$วนึ่ของโลกมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง และรบก�นึ่ด�เด5อดถึ�ง 3 สัมรภ6ม% ค5อ สัมรภ6ม%ย�โรป สัมรภ6ม%แอฟัร%กาเหนึ่5อและย�โรปตุอนึ่ใตุ/ และสัมรภ6ม%เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออก และมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก จ�งม�ล�กษณะเป(นึ่สังครามโลกอย$างแที่/จร%งมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง

2. สังครามโลกคร��งที่��สัองม�ความร/ายแรงมาก คร$าชิ�ว%ตุที่หารของประเที่ศผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/รวมก�นึ่ประมาณ 15 ล/านึ่คนึ่ และคร$าชิ�ว%ตุพลเร5อนึ่อ�กหลายล/านึ่คนึ่ เนึ่5�องจากม�การนึ่+าเอาอาว�ธิที่��ร /ายแรงมาใชิ/ที่+าลายล/างก�นึ่ เชิ$นึ่ใชิ/เคร5�องบ%นึ่นึ่+าระเบ%ดไปที่%�งใสั$ประเที่ศศ�ตุร6โดยไม$จ+าก�ดเป;าหมายว$าเป(นึ่เขตุที่หารหร5อพลเร5อนึ่

3. แม/สังครามคร��งนึ่��จะม�ความร�นึ่แรงมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งหลายเที่$า แตุ$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะก:ไม$ค%ดจะลงโที่ษผ6/แพ/อย$างร�นึ่แรง และค%ดเพ�ยงจะที่+าให/ประเที่ศผ6/แพ/นึ่%ยมประชิาธิ%ปไตุย และเล%กใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การขยายอ+านึ่าจเที่$านึ่��นึ่

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 9.2 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บาย ขอบเขตุและสัมรภ6ม%ของสังครามโลกคร��งที่��สัองได/

ถึ6กตุ/อง2. อธิ%บายม6ลเหตุ�ที่��ก$อความเสั�ยหายแก$ชิ�ว%ตุที่หารและพลเร5อนึ่

ของประเที่ศผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะได/ถึ6กตุ/อง3. อธิ%บายเป;าหมายของฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่การสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพ

หล�งสังครามโลกคร��งที่��สัองได/ถึ6กตุ/อง

ความน่�าสังครามโลกคร��งที่��สัองม�ขอบเขตุกว/างขวาง และม�การใชิ/อาว�ธิ

ย�ที่โธิปกรณ4ที่��ร /ายแรงมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง จ�งก$อให/เก%ดความเสั�ยหายแก$ประเที่ศค6$สังครามมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งซ�� ง จ ะ ข อ ก ล$ า ว โ ด ย ย$ อ ด� ง นึ่��

เร&�องที่�� 9.2.1 ขอบเขตและสมรภ7ม"ของสงครามด�งได/กล$าวแล/วว$า อ%ตุาล�ตุ/องการเพ%�มอาณานึ่%คมในึ่แอฟัร%กา

เหนึ่5อ และญ��ป�Cนึ่ตุ/องการขยายอ%ที่ธิ%พลเข/าสั6$จ�นึ่และอาณานึ่%คมของฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่มหาสัม�ที่รแฟัซ%ฟัFก รวมที่��งบร%เวณเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/อย$างจร%งจ�ง โดยม�ว�ตุถึ�ประสังค4เพ5�อให/ได/แหล$งว�ตุถึ�ด%บและเชิ5�อเพล%งสั+าหร�บที่+าสังคราม จ�งย�งผลให/แอฟัร%กาเหนึ่5อ เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออก เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ และมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกกลายเป(นึ่สัมรภ6ม%ที่��ด�เด5อดและร�นึ่แรงพอ ๆ ก�บสัมรภ6ม%ย�โรป และย�งผลให/สังครามคร��งนึ่��ม�ล�กษณะเป(นึ่สังครามโลกที่�� แที่/จร%งมากกว$าสั ง ค ร า ม โ ล ก ค ร�� ง ที่�� ห นึ่�� ง1.สมรภ7ม"ย โรป

ณ สัมรภ6ม%นึ่��เยอรมนึ่�ใชิ/ที่หารจ+านึ่วนึ่หลายล/านึ่คนึ่พร/อมด/วยอาว�ธิที่�นึ่สัม�ยรวมที่��งรถึถึ�งและเคร5�องบ%นึ่ที่+าการบ�กอย$างรวดเร:วแบบสัายฟั;าแลบตุ$อประเที่ศศ�ตุร6 ย�งผลให/เยอรมนึ่�สัามารถึบ�กย�ดประเที่ศตุ$าง ๆ ในึ่ย�โรปที่��ตุนึ่ตุ/องการได/อย$างรวดเร:ว รวมที่��งสัามารถึบ�งค�บให/ฝึร��งเศสัยอมจ+านึ่นึ่ได/ในึ่ว�นึ่ที่�� 22 ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1940 หล�งจากใชิ/เวลาบ�กเพ�ยง 2 เด5อนึ่ แตุ$ก:ไม$ได/หมายความว$า ชิาวย�โรปที่��ประเที่ศของเขาถึ6กย�ดโดยเฉพาะชิาวฝึร��งเศสัที่��งหมดจะยอมแพ/ ที่��งนึ่��ก:เพราะนึ่ายพลเดอโกลได/หลบหนึ่�ไปอย6$อ�งกฤษ และจ�ดตุ��งกองก+า ล�ง

ฝึร��งเศสัเสัร� ข��นึ่ประกาศตุ$อสั6/ตุ$อไป เนึ่5�องจากเยอรมนึ่�ไม$ม�กองที่�พ“ ”

เร5อที่��ย%�งใหญ$เที่$าอ�งกฤษ จ�งไม$กล/ายกพลข/ามชิ$องแคบโดเวอร4เพ5�อย�ดเกาะอ�งกฤษ และคงใชิ/เฉพาะกองที่�พอากาศโจมตุ�อ�งกฤษแที่บที่�กว�นึ่เป(นึ่เวลา 5 เด5อนึ่ ระหว$าง สั%งหาคม ธิ�นึ่วาคม ค– .ศ. 1940 ซ��ง

ที่+าให/เยอรมนึ่�ตุ/องเสั�ยเคร5�องบ%นึ่ไปประมาณ 120 ล+า โดยไม$สัามารถึบ�งค�บอ�งกฤษยอมจ+านึ่นึ่ได/ และที่��ง ๆ ที่��อ�งกฤษย�งย5นึ่หย�ดโดยม�สัหร�ฐอเมร%กาคอยสันึ่�บสันึ่�นึ่ด/านึ่อาว�ธิย�ที่โธิปกรณ4และม�ม%ตุรพร/อมด/วยอาณานึ่%คมคอยชิ$วยอ�กมาก เยอรมนึ่�ก:ย�งกล/าห�นึ่ไปเปFดแนึ่วรบด/านึ่ตุะว�นึ่ออกก�บสัหภาพโซเว�ยตุในึ่เอนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1941 และตุ/องประสับความสั6ญเสั�ยอย$างมากมาย ที่��งจ+านึ่วนึ่ที่หาร รถึถึ�ง และเคร5�องบ%นึ่ โดยไม$สัามารถึบ�งค�บให/สัหภาพโซเว�ยตุยอมจ+านึ่นึ่ก$อนึ่ฤด6หนึ่าว ค.ศ. 1941 - 1942 ได/ และแม/จะพยายามโจมตุ�คร��งใหญ$อ�กคร��งในึ่เด5อนึ่กรกฎาคม ค.ศ. 1941 โดยบ�กล�กเข/าไปที่างด/านึ่ตุะว�นึ่ตุกเฉ�ยงใตุ/ของสัหภาพโซเว�ยตุเป(นึ่ระยะที่างประมาณ 1,800

ก%โลเมตุร เพ5�อที่��จะย�ดแหล$งนึ่+�าม�นึ่ที่��ครอสันึ่� และบาค6 แตุ$ไม$ประสับผลสั+าเร:จและที่+าให/เยอรมนึ่�ตุ/องประสับป>ญหาในึ่การสั$งก+าล�งบ+าร�งย�งผลให/ที่หารตุ/องล/มตุายและถึ6กจ�บเป(นึ่เชิลยหลายแสันึ่คนึ่หล�งจากที่��สัหภาพโซเว�ยตุเร%�มตุ�โตุ/กล�งตุ��งแตุ$ตุ/นึ่ปB ค.ศ. 1943 และกล�บเป(นึ่ฝึC า ย บ� ก เ ย อ ร ม นึ่� บ/ า ง ใ นึ่ ร ะ ย ะ ตุ$ อ ม า

ข/อที่��ควรกล$าวถึ�ง ณ จ�ดนึ่��ก:ค5อ การที่��สัหภาพโ.เว�ยตุย5นึ่หย�ดตุ$อสั6/ก�บเยอรมนึ่�ได/เป(นึ่เวลานึ่านึ่โดยไม$ยอมจ+านึ่นึ่นึ่��นึ่เก%ดจากป>จจ�ย 2

ป ร ะ ก า รประการแรก ความสั+าเร:จของสัตุาล%นึ่ในึ่การปล�กความร6 /สั�ก

ชิาตุ%นึ่%ยมของชิาวร�สัเซ�ยให/สันึ่�บสันึ่�นึ่ร�ฐบาลตุ$อตุ/านึ่พวกเผด:จการฟั า สั ซ% สั ตุ4 ที่�� ง ๆ ที่�� เ ข า เ อ ง ก: เ ป( นึ่ จ อ ม เ ผ ด: จ ก า ร

ประการที่��สัอง การชิ$วยเหล5อด/านึ่อาว�ธิอย$างไม$จ+าก�ดจากสัหร�ฐอเมร%กา ซ��งสั$งอาว�ธิให/สัหภาพโซเว�ยตุย5มและเชิ$าไปใชิ/ผ$านึ่ที่างประเที่ศอ%หร$านึ่ ชิ$วยให/สัหภาพโซเว�ยตุม�ก+าล�งอาว�ธิที่��แข:งแกร$ง

สัมรภ6ม%ย�โรปเร%�มด�เด5อดข��นึ่อ�กคร��ง หล�งจากที่��ฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรซ��งม�สัหร�ฐอเมร%กาเป(นึ่ก+าล�งสั+าค�ญ ยกพลข��นึ่บกที่��นึ่อร4ม�งด�ของฝึร��งเศสัเป(นึ่ผลสั+าเร:จในึ่ว�นึ่ที่�� 6 ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1944 ซ��งเร�ยกก�นึ่ว$า ว�น่ด�เดย% (D”day) อ�นึ่เป(นึ่ว�นึ่ที่��ม�การรบก�นึ่ด�เด5อดที่��สั�ด ระหว$าง

กองที่�พสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรและกองที่�พเยอรมนึ่�ซ��งย�ดครองฝึร��งเศสัอย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่ ปรากฏิว$าที่��งสัองฝึCายตุ$างประสับความสั6ญเสั�ยอย$างหนึ่�กด/วยก�นึ่ที่��งจ+านึ่วนึ่ที่หารและอาว�ธิย�ที่โธิปกรณ4 หล�งจากนึ่��นึ่กองที่�พเยอรม�นึ่ก:เป(นึ่ฝึCายถึอนึ่กล�บไปร�กษาด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ ซ��งก:ไม$สัามารถึร�กษาได/ และในึ่ที่��สั�ดเยอรมนึ่�ตุ/องยอมแพ/โดยไม$ม�เง5�อนึ่ไขในึ่ว�นึ่ที่�� 8

พฤษภาคม ค.ศ. 1945 หล�งจากที่��ฮั%ตุเลอร4ฆ$าตุ�วตุายแล/วเพ�ยง 3 –

4 ว�นึ่ ปรากฏิว$า ณ สัมรภ6ม%ย�โรป นึ่�� ค6$สังครามสั6ญเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปที่��งหมดประมาณ 12 ล/านึ่คนึ่ เป(นึ่ที่หารเยอรม�นึ่ประมาณ 3 ล/านึ่คนึ่ และที่หารสัหภาพโซเว�ยตุ 6 ล/านึ่คนึ่ ที่��เหล5อเป(นึ่ที่หาร อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั อ%ตุาล� และอ5�นึ่ ๆ สั$วนึ่พลเร5อนึ่ของที่��งสัองฝึCายเสั�ยชิ�ว%ตุไปประมาณ 6 ล/านึ่คนึ่

2. สมรภ7ม"แอฟร"กาเหน่&อแลย โรปใต'ด�งได/กล$าวแล/วว$า ก$อนึ่สังครามโลกคร��งที่��สัองระเบ%ดข��นึ่นึ่��นึ่

อ%ตุาล�ม�อาณานึ่%คมอย6$ ในึ่แอฟัร%การเหนึ่5อแล/ว 3 แห$งค5อ ล% เบ�ย โซมาล%แลนึ่ด4 และเอธิ%โอเปBย ซ��งอ%ตุาล�เพ%�งย�ดได/ในึ่ปB ค .ศ. 1936 และแอลเบเนึ่�ยในึ่ย� โรปใตุ/อ�ก 1 แห$ง ซ��งในึ่ที่รรศนึ่ะของอ%ตุาล�นึ่��นึ่ อาณานึ่%คมด�งกลบ$าวเป(นึ่จ+า นึ่วนึ่นึ่/อยเก%นึ่ไปไม$สัมศ�กด%Kศร�ของประเที่ศมหาอ+านึ่าจ เชิ$นึ่อ%ตุาล� ซ��งม�สัโสัล%นึ่�อยากจะให/อ%ตุาล�กล�บมาย��งใหญ$เหม5อนึ่จ�กรวรรด%โรม�นึ่ในึ่อด�ตุ จ�งที่+าให/อยากได/อาณานึ่%คมเพ%�มข�� นึ่ ที่�� ง ใ นึ่ ย� โ ร ป ใ ตุ/ แ ล ะ แ อ ฟั ร% ก า เ ห นึ่5 อ

ด/วยเหตุ�นึ่��หล�งจากที่��อ%ตุาล�ประกาศสังครามก�บอ�งกฤษ และฝึร��งเศสั ในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1940 กองที่�พอ%ตุาล�เข/าโจมตุ�โซมาล%แลนึ่ด4ของอ�งกฤษ และสัามารถึย�ดด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าวได/ในึ่เวลาอ�นึ่สั��นึ่ เนึ่5�องจากกองที่หารอ�งกฤษที่��ร �กษาด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าวม�อย6$เป(นึ่จ+านึ่วนึ่นึ่/อย แตุ$ปรากฏิว$า เม5�อกองที่�พอ%ตุาล�พยามจะบ�กย�ดกร�ซในึ่เด5อนึ่ตุ�ลาคม ค.ศ. 1940 โดยใชิ/แอลเบเนึ่�ยเป(นึ่ฐานึ่ที่�พ อ%ตุาล�ก:ตุ/องเผชิ%ญก�บการตุ$อตุ/านึ่อย$างเด:ดเด��ยวจากกองที่�พกร�ก และตุ/องใชิ/เวลา

ถึ�ง 8 เด5อนึ่ รวมที่��งขอความชิ$วยเหล5อจากกองที่�พเยอรม�นึ่ด/วยจ�งจะสั า ม า ร ถึ ย� ด ก ร� ซ ไ ด/ ห ม ด ที่�� ง ป ร ะ ที่ ศ

ในึ่ขณะเด�ยวก�นึ่ กองที่�พเยอรม�นึ่ก:ตุ/องเผชิ%ญก�บการตุ$อตุ/านึ่จากพวกกองโจรในึ่ย6โกสัลาเว�ยอย$างหนึ่�กในึ่ระหว$างที่��พยายามจะเด%นึ่ที่�พผ$านึ่ย6โกสัลาเว�ย และไม$สัามารถึย�ดครองย6โกสัลาเว�ยได/ โดยราบร5�นึ่ตุลอดสังคราม ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่เม5�อกองที่�พเยอรม�นึ่ก�บกองที่�พอ%ตุาล�พยายามจะบ�กเข/าตุ�อ�ย%ปตุ4ในึ่ตุอนึ่ตุ/นึ่ปB ค.ศ. 1941 ก:ตุ/องเผชิ%ญก�บการตุ$อตุ/านึ่อย$างเด:ดเด��ยวจากกองที่�พอ�งกฤษ และตุ/องที่+าสังครามที่ะเลที่รายก�บกองที่�พอ�งกฤษเป(นึ่เวลานึ่านึ่เด5อนึ่ โดยไม$สัามารถึย�ดอ�ย%ปตุ4ได/ ตุรงก�นึ่ข/ามในึ่ระยะเด�ยวก�นึ่นึ่�� กองที่�พอ�งกฤษสัามารถึตุ�โตุ/กองที่�พอ%ตุาล�ในึ่โซมาล%แลนึ่ด4ได/เป(นึ่ผลสั+า เร:จ จนึ่สัามารถึย�ดด%นึ่แดนึ่ด�งกล$าวค5นึ่ได/ รวมที่��งสัามารถึข�บไล$กองที่�พอ%ตุาล�ออกจากเอธิ%โอเปBยได/ในึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1941 อ�กด/วย พร/อมก�บเชิ%ญให/กษ�ตุร%ย4ไฮัเลเซล�สัซ�กล�บไปปกครองเอธิ%โอเปBยตุามเด%ม

ตุ$อมาหล�งจากที่��กองที่�พอ�งกฤษและกองที่�พอเมร%ก�นึ่ได/ร$วมม5อก�บกองก+าล�ง ฝึร��งเศสัเสัร� ที่+าการยกพลข��นึ่บกเป(นึ่ผลสั+าเร:จที่��“ ”

เม5องคาซาบล�งกาในึ่โมร:อกโกของฝึร��งเศสัในึ่เด5อนึ่พฤศจ%กายนึ่ ค.ศ.

1942 แล/ว อนึ่าคตุของกองที่�พฝึCายอ�กษะก:เร%�มม5อมนึ่รบแพ/เร5�อย ๆ และในึ่ที่��สั�ดที่หารฝึCายอ�กษะกว$า 300,000 คนึ่ซ��งไม$ได/ร�บการสั$งก+า ล�งบ+า ร�งจากเยอรมนึ่�และอ%ตุาล�ก:ยอมแพ/ตุ$อกองที่�พฝึC ายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ. 1943 ย�งผลให/การรบในึ่สั ม ร ภ6 ม% แ อ ฟั ร% ก า เ ห นึ่5 อ สั%� นึ่ สั� ด ล ง

ห ล� ง จ า ก นึ่�� นึ่ ก อ ง ที่� พ ฝึC า ย พ� นึ่ ธิ ม% ตุ ร ก: บ� ก ข/ า ม ที่ ะ เ ลเมด%เตุอร4เรเนึ่�ยนึ่และสัามาถึย�ดเกาะซ%ซ%ล�ของอ%ตุาล�ได/ในึ่เด5อนึ่กรกฎาคม ค.ศ. 1943 ย�งผลให/ม�สัโสัล%นึ่�เสั�ยชิ5�อเสั�ยงอย$างมาก และถึ6กโค$นึ่อ+านึ่าจพร/อมก�บถึ6กจ+าค�ก จอมพลบาโคกสั%โอห�วหนึ่/าร�ฐบาบใหม$จ�งเสันึ่อขอเจรจาเพ5�อย�ตุ%สังครามก�บฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุร ซ��งยกพลข��นึ่สั6$แผ$นึ่ด%นึ่ใหญ$ของอ%ตุาล�แล/วในึ่เด5อนึ่สั%งหาคม ค.ศ. 1943 แตุ$หล�ง

จากที่��ที่หารเยอรม�นึ่ชิ$วยม�สัโสัล%นึ่�ออกจากค�กได/ และแตุ$งตุ��งให/เขาเป(นึ่ ผ7'น่�าของสาธิารณ์ร�ฐฟาสซี"สต% “ ” เพ5�อรบก�บฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรตุ$อไป กองที่�พอ%ตุาล�บางสั$วนึ่ที่��ย�งภ�กด�ตุ$อม�สัโสัล%นึ่�ซ��งได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่จากกองที่�พเยอรม�นึ่จ�งที่+าการสั6/ตุ$อ แตุ$เนึ่5�องจากที่หารอ%ตุาล�เสั�ยขว�ญมากและที่+าการรบโดยไม$เตุ:มใจนึ่�ก การรบในึ่สัมรภ6ม%อ%ตุาล�จ�งไม$ด�เด5อดนึ่�ก และในึ่ที่��สั�ดอ%ตุาล�ก:ยอมแพ/พร/อม ๆ ก�บเยอรมนึ่� ผลปรากฎว$า ณ สัมรภ6ม%แอฟัร%กาเหนึ่5อและอ%ตุาล� ประเที่ศค6$สังครามเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปประมาณ 300,000 คนึ่ซ��งกว$าคร��งเป(นึ่ที่หารเยอรมนึ่�แ ล ะ อ% ตุ า ล�3. สมรภ7ม"เอเชุ�ยตะว�น่ออกและมหาสม ที่รแปซี"ฟ=ก

นึ่�บตุ��งแตุ$ที่��ญ��ป�Cนึ่แมนึ่จ6เร�ยได/สั+าเร:จ และที่+าสังครามก�บจ�นึ่จนึ่สัามารถึย�ดเม5องชิายฝึ>� งที่ะเลของจ�นึ่ได/ที่��งหมด รวมที่��งเกาะไหหล+าในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1938 ญ��ป�Cนึ่ก:พยายามแผ$อ%ที่ธิ%พลลงมาย�งเอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ โดยพยายามปล�กความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมในึ่หม6$ชิาวอาณานึ่%คมในึ่เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ ซ��งอย6$ภายใตุ/การปกครองของอ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และเนึ่เธิอร4แลนึ่ด4 และในึ่ระหว$างที่��สัามประเที่ศตุะว�นึ่ตุกตุ/องเผชิ%ญการบ�กอย$างหนึ่�กของกองที่�พเยอรม�นึ่ ในึ่ระยะแรกของสังครามในึ่สัมรภ6ม%ย�โรป ญ��ป�Cนึ่พยายามที่��จะเร�ยกร/องให/สัามประเที่ศตุอบสันึ่องความตุ/องการของตุนึ่ อาที่% ในึ่ปB ค.ศ. 1940 –

ค.ศ. 1941 ขอให/ฝึร��งเศสัยอมให/ญ��ป�Cนึ่เข/าไปใชิ/ฐานึ่ที่�พในึ่เว�ยดนึ่ามพ5�อใชิ/เป(นึ่ฐานึ่ที่�พโจมตุ�จ�นึ่ ซ��งฝึร��งเศสัก:จ+าตุ/องยอมเพราะไม$ม�ก+าล�งพอจะตุ$อสั6/ก�บญ��ป�Cนึ่ได/ นึ่อกจากนึ่��นึ่ญ��ป�Cนึ่บ�งค�บให/อ�งกฤษห/ามจ�นึ่ใชิ/ถึนึ่นึ่ในึ่ตุอนึ่เหนึ่5อของพม$าขนึ่สั%นึ่ค/าเข/าสั6$จ�นึ่ คงม�สัหร�ฐอเมร%กาประเที่ศเด�ยวเที่$านึ่��นึ่ที่��ตุ$อตุ/านึ่ญ��ป�Cนึ่อย$างแข:งข�นึ่ ย�งผลให/ญ��ป�Cนึ่โกรธิแค/นึ่สัหร�ฐอเมร%กาอย$างมากและเตุร�ยมที่+าสังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กาเ ตุ: ม ที่��

เพราะฉะนึ่��นึ่ หล�งจากที่��ญ��ป�Cนึ่ตุ�ดสั%นึ่ใจโจมตุ�อ$าวเพ%ร4ลของสัหร�ฐอเมร%กาในึ่ว�นึ่ที่�� 7 ธิ�นึ่วาคา ค.ศ. 1945 ญ��ป�Cนึ่สั$งกองที่�พเร5อ

และกองที่�พอากาศจากฐานึ่ที่�พในึ่อ%นึ่โดจ�นึ่โจมตุ�ไที่ย มลาย6และสั%งคโปร4ของอ�งกฤษ รวมที่��งในึ่อ%นึ่โดนึ่�เซ�ยของเนึ่เธิอร4แลนึ่ด4 และฟัFล%ปปFนึ่สั4ของสัหร�ฐอเมร%กาด/วย โดยใชิ/ว%ธิ�การที่+าสังครามแบบสัายฟั;าแลบ ที่+านึ่องเด�ยวก�บที่��กองที่�พเยอรม�นึ่ใชิ/ในึ่สัมรภ6ม%ย�โรป ผลปรากฎว$ากองที่�พญ��ป�Cนึ่สัามารถึย�ดด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมด�งกล$าวที่��งหมดภายในึ่ 6 เด5อนึ่ ที่��งนึ่��ก: เนึ่5� องจากป>จจ�ย 2 ประการค5อ

ประการแรก กองที่�พอ�งกฤษ เนึ่เธิอร4แลนึ่ด4 และสัหร�ฐอเมร%กาในึ่ด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คม ตุ$าง ๆ ม�ก+าล�งนึ่/อยกว$ากองที่�พญ��ป�Cนึ่ที่��งในึ่ด/านึ่ก+า ล� ง พ ล แ ล ะ อ า ว� ธิ

ประการที่��สัอง ชิาวพ5�นึ่เม5องบางแห$ง เชิ$นึ่ ชิาวอ%นึ่โดนึ่%เซ�ย และชิาวพม$า ไม$เพ�ยงจะไม$ชิ$วยกองที่�พของประเที่ศแม$เที่$านึ่��นึ่แตุ$ย�งให/การตุ/อนึ่ร�บกองที่�พญ��ป�Cนึ่ ว$าเป(นึ่ผ6/มาปลดปล$อยพวกเขาให/หล�ดพ/นึ่จากก า ร ป ก ค ร อ ง ข อ ง พ ว ก จ� ก ร ว ร ร ด% นึ่% ย ม อ� ก ด/ ว ย

ด/วยเหตุ�นึ่�� เม5�อญ��ป�Cนึ่ย�ดอาณานึ่%คมขอประเที่ศตุะว�นึ่ตุกได/หมดแล/ว ญ��ป�Cนึ่จ�งสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/ชิาวพ5�นึ่เม5องเข/าม�สั$วนึ่ร$วมในึ่การปกครอง และฝึ@กชิาวพ5�นึ่เม5องไว/เตุร�ยมร�บม5อก�บชิาวตุะว�นึ่ตุกซ��งอาจจะบ�กกล�บม า อ� ก ด/ ว ย

สั$วนึ่สัมรภ6ม%แปซ%ฟัFกนึ่��นึ่ ปรากฏิว$าในึ่ระยะแรกของสังคราม กองที่�พเร5ออ�นึ่ย%�งใหญ$ของญ��ป�Cนึ่สัามารถึค�มที่ะเลจ�นึ่ตุอนึ่ใตุ/ได/ที่��งหมด จนึ่สัามารถึที่��จะเข/าค�กคามความม��นึ่คงของออสัเตุรเล�ยได/ สั$วนึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกตุอนึ่เหนึ่5อ กองที่�พเร5อญ��ป�Cนึ่ควบค�มเสั/นึ่ที่างเ ด% นึ่ เ ร5 อ ไ ด/ ถึ� ง เ ก า ะ ม% ด เ ว (Midaay) ข อ ง สั ห ร� ฐ อ เ ม ร%ก า

อย$างไรก:ตุาม กองที่�พเร5อของญ��ป�Cนึ่ครองความเป(นึ่เจ/าที่ะเลในึ่อาณาบร%เวณด�งกล$าวอย6$ได/เพ�ยง 6 เด5อนึ่แรกของสังครามเที่$านึ่��นึ่ก:หมดอ%ที่ธิ%พล เนึ่5�องจากพ$ายแพ/อย$างย�บเย%นึ่ในึ่การที่+าย�ที่ธินึ่าว�ก�บกองที่�พเร5อของสัหร�ฐอเมร%กาที่��ที่ะเลคอร�ล (Coral Sea) ในึ่เด5อนึ่เมษายนึ่ ค.ศ. 1942 และที่��อาณาบร%เวณใกล/เกาะม%ดเว ในึ่เด5อนึ่พฤษภาคม ค.ศ. 1942 และนึ่�บตุ��งแตุ$นึ่��นึ่มากองที่�พเร5อของญ��ป�Cนึ่ก:

ไม$สัามารถึที่+าการร�กที่างที่ะเลได/ตุ$อไปและกลายเป(นึ่ฝึCายตุ��งร�บการร�กของกองที่�พเร5อสัหร�ฐอเมร%กา ซ��งสัามารถึย�ดเกาะตุ$าง ๆ ที่��ญ��ป�Cนึ่ใชิ/เป(นึ่ฐานึ่ที่�พในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกค5นึ่มาได/ที่��งหมดระหว$างการร�กในึ่ปB ค.ศ. 1944 – ค.ศ. 1945 เชิ$นึ่ เกาะไซป>นึ่ ตุ%เนึ่�ยนึ่ กวม และเลเตุ และในึ่ที่��สั�ดก:สัามารถึบ�กเข/าย�ดมนึ่%ลา นึ่ครหลวงของฟัFล%ปปFนึ่สั4ได/ในึ่เด5อนึ่ก�มภาพ�นึ่ธิ4 ค.ศ. 1945 โดยได/ร�บความร$วมม5อจากกองก+าล�งชิาวฟัFล%ปปFนึ่สั4เสัร� ภายในึ่ประเที่ศ ซ��งที่+าการโจมตุ�กองที่�พญ��ป�Cนึ่ผ6/ย�ดครองจากแนึ่วหล�งอ�กด/วย และหล�งจากนึ่��นึ่กองที่�พเร5อของสัหร�ฐอเมร%กาก:เร%�มบ�กเข/าย�ดเกาะรอบนึ่อกของญ��ป�Cนึ่ได/ในึ่เด5อนึ่ตุ$อมา ค5อ เกาะอ%โวจ%มา ซ��งอย6$ห$างจากกร�งโตุเก�ยวเพ�ยง 1,200 ก%โลเมตุร และอย6$ในึ่ร�ศม�ของการโจมตุ�โดยเคร5�องบ%นึ่ได/ ตุ$อมาไม$ชิ/ากองที่�พเร5อสัหร�ฐอเมร%กาก:บ�กเข/าย�ดเกาะโอก%นึ่าวาได/ในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ.

1945 ห ล� ง จ า ก สั6/ ร บ ก� นึ่ อ ย$ า ง ที่ ร ห ด เ ป( นึ่ เ ว ล า 3 เ ด5 อ นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่ นึ่�บตุ��งแตุ$ตุ/นึ่ปB ค.ศ. 1945 เป(นึ่ตุ/นึ่ไป เคร5�องบ%นึ่

ของสัหร�ฐอเมร%กาจากฐานึ่ที่�พในึ่เกาะตุ$าง ๆในึ่มหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFกก:เร%�มที่+าการบ%นึ่ไปที่+าลายแหล$งอ�ตุสัาหกรรมในึ่เกาะญ��ป�Cนึ่และกร�งโตุเก�ยวโดยตุรง อ�นึ่เป(นึ่การเร%�มที่+าลายข�วญประชิาชินึ่ญ��ป�Cนึ่เป(นึ่คร��งแรกนึ่�บแตุ$เร%�มสังคราม ในึ่ขณะเด�ยวก�นึ่กองที่หารญ��ป�Cนึ่ที่��ย�ดครองพม$าก:พ$ายแพ/กองที่�พอ�งกฤษและจ+าตุ/องถึอนึ่ออกจากประเที่ศนึ่��นึ่ ด�งนึ่��นึ่ว�นึ่พ$ายแพ/ของญ��ป�Cนึ่จ�งคงเร%�มปรากฏิชิ�ดตุ��งแตุ$ตุ/นึ่ปB ค.ศ. 1945

เนึ่5�องจากสัหร�ฐอเมร%กาคาดว$าการบ�กเข/าย�ดประเที่ศญ��ป�Cนึ่ จะตุ/องเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารและอาว�ธิเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มหาศาล จ�งตุ�ดสั%นึ่ใจใชิ/ระเบ%ดปรมาณ6ก�บญ��ป�Cนึ่ โดยนึ่+าไปที่%�งที่��เม5องฮั%โรชิ%มา และนึ่างาซาก% ในึ่ว�นึ่ที่�� 6

และว�นึ่ที่�� 9 สั%งหาคม ค.ศ. 1945 ซ��งที่+า ลายชิ�ว%ตุพลเม5องที่�นึ่ที่�ประมาณ 80,000 คนึ่และที่+าลายเม5องที่��งสัองอย$างย$อยย�บ ย�งผลปรากฏิว$าญ��ป�Cนึ่ได/สั6ญเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปในึ่สัมรภ6ม%เอเชิ�ย เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/ และมหาสัม�ที่รแปซ%ฟัFก ประมาณ 1,270,000 คนึ่ และบาดเจ:บอ�กประมาณ 140,000 คนึ่ รวาม��งประชิาชินึ่อ�กหลายแสันึ่ที่��

เสั�ยชิ�ว%ตุไปเพราะการโจมตุ�ที่างอากาศของสัหร�ฐอเมร%กา สั$วนึ่ฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรโดยเฉพาะจ�นึ่เสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปประมาณ 1,300,000 คนึ่ และบาดเจ:บอ�ก 1,700,000 คนึ่และอ%นึ่เด�ยเสั�ยชิ�ว%ตุที่หารไปประมาณ 32,000 คนึ่ และบาดเจ:บอ�กประมาณ 64,000 คนึ่

การยอมแพ/ของญ��ป�Cนึ่ในึ่ว�นึ่ที่�� 15 สั%งหาคม ค.ศ. 1945 ที่+าให/สังครามโลกคร��งที่��สัอง ซ��งเร%�มตุ/นึ่โดยเยอรมนึ่�บ�กโปแลนึ่ด4ในึ่ว�นึ่ที่�� 1

ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1939 สั%�นึ่สั�ดลงโดยเด:ดขาด หล�งจากที่��ได/ตุ$อสั6/ก�นึ่มาเป(นึ่เวลาเก5อบ 6 ปB ในึ่ 3 สัมรภ6ม%ของ 3 ที่ว�ป

สั+าหร�บประเที่ศไที่ยของเรานึ่��นึ่ แม/ว$าจะไม$ได/เป(นึ่สัมรภ6ม%ของสังครามเหม5อนึ่ประเที่ศอ5� นึ่ ๆ ในึ่เอเชิ�ย แตุ$ก:ได/ร�บผลกระที่บจากสังครามนึ่��ไม$นึ่/อยเหม5อนึ่ก�นึ่ ที่��งนึ่��ก:เพราะในึ่ขณะที่��ญ��ป�Cนึ่ยกพลข��นึ่บกในึ่พ5�นึ่ที่��ของหลายจ�งหว�ดที่างภาคใตุ/ของประเที่ศไที่ย อาที่% ประจวบค�ร�ข�นึ่ะและสังขลา ในึ่ตุอนึ่ค+�าของว�นึ่ที่�� 7 ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1941 (พ.ศ.

2484) ว�นึ่เด�ยวก�บที่��ญ��ป�Cนึ่สั$งกองก+าล�งเข/าโจมตุ�มลาย6 สั%งคโปร4 อ%นึ่โดนึ่%เซ�ย และฟัFล%ปปFนึ่สั4 ญ��ป�Cนึ่ย5�นึ่ค+าขาดให/ไที่ยยอมให/กองที่�พฤญ��ป�Cใใชิ/ด%นึ่แดนึ่ไที่ยไปโจมตุ�มลาย6ของอ�งกฤษนึ่��นึ่ ประเที่ศไที่ยซ��งประกาศตุ�วเป(นึ่กลางในึ่ความข�ดแย/งระหว$างมหาอ+านึ่าจและได/ที่+าสันึ่ธิ%สั�ญญาไม$ร�กรานึ่ไว/ก�บอ�งกฤษ ไม$ยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+าขาดของญ��ป�Cนึ่ ย�งผลให/กองที่�พและประชิาชินึ่ไที่ยที่+าการตุ$อตุ/านึ่การยกพลข��นึ่บกของญ��ป�Cนึ่อย$างเด:ดเด��ยวเป(นึ่เวลากว$า 10 ชิ��วโมง จ�งย�ตุ%ตุามค+าสั��งของร�ฐบาล ซ��งยอมร�บเง5�อนึ่ไขของฝึCายญ��ป�Cนึ่ โดยม�ข/อแม/ว$า ญ��ป�Cนึ่จะตุ/องเคารพอธิ%ปไตุยของไที่ยและไม$ปลดอาว�ธิกองที่�พไที่ยในึ่ระหว$างเด%นึ่ที่�พผ$านึ่ป ร ะ เ ที่ ศ ไ ที่ ย

อย$างไรก:ตุาม หล�งจากที่��ไที่ยยอมหย�ดการตุ$อตุ/านึ่และยอมปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+าขาดของญ��ป�Cนึ่ ด�งกล$าวแล/ว ญ��ป�Cนึ่ก:ม%ได/ปฏิ%บ�ตุ%ตุามสั�ญญา และกล�บตุ��งกองที่�พไว/ในึ่ประเที่ศไที่ยด/วย ที่��งในึ่กร�งเที่พฯ

และจ�งหว�ดอ5� นึ่ ๆ อ�กหลายจ�งหงว�ด เชิ$นึ่ กาญจนึ่บ�ร� และสังขลา เป(นึ่ตุ/นึ่ พร/อมนึ่��นึ่ได/ขอก6/เง%นึ่จากร�ฐบาลไที่ยอ�กเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก เพ5�อเป(นึ่ค$าใชิ$จ$ายของกองที่หารญ��ป�Cนึ่ที่��ตุ� �งอย6$ในึ่ประเที่ศไที่ย ย�งผลให/ร�ฐบาลไที่ยตุ/องพ%มพ4ธินึ่บ�ตุรไที่ยให/กองที่หารญ��ป�Cนึ่ใชิ/จ$ายเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก ผลปรากฏิว$าธินึ่บ�ตุรที่��ร �ฐบาลไที่ยพ%มพ4ข��นึ่ให/ญ��ป�Cนึ่ย5มใชิ/ให/เก%ดภาวะเง%นึ่เฟั;อในึ่ประเที่ศไที่ยอย$างมากที่��งในึ่ระหว$างสังครามและหล�งสั ง ค ร า ม

นึ่อกจากญ��ป�Cนึ่จะก$อความเสั�ยหาตุนึ่ให/แก$ประเที่ศไที่ยโดยตุรง ที่��งที่างที่หารและเศรษฐก%จด�งกล$าวแล/ว ร�ฐบาลไที่ยซ��งม�จอมพล ป.

พ%บ6ลสังคราม เป(นึ่นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�ในึ่สัม�ยนึ่��นึ่ ได/ม�สั$วนึ่ก$อความเสั�ยหายให/แก$ประเที่ศไที่ยโดยที่างอ/อมอ�กด/วย ที่��งนึ่��ก:เพราะร�ฐบาลไที่ยในึ่สัม�ยนึ่��นึ่ได/คาดเหตุ�การณ4ผ%ดว$า ญ��ป�Cนึ่ซ��งรบชินึ่ะอย$างงดงามในึ่ระยะตุ/นึ่ของสังครามด�งกล$าว จะเป(นึ่ผ6/ชินึ่ะสังครามในึ่ที่��สั�ด ได/ตุ�ดสั%นึ่ใจเข/าเป(นึ่พ�นึ่ธิม%ตุรของญ��ป�Cนึ่อย$างเตุ:มที่��โดยได/ที่+าการประกาศสังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษในึ่ว�นึ่ที่�� 25 มกราคม ค.ศ. 1942 อ�นึ่ม�ผลที่+าให/ไที่ยกลายเป(นึ่ค6$สังครามก�บมหาอ+านึ่าจตุะว�นึ่ตุก และเป(นึ่เป;าหมายการโจมตุ�ที่างอากาศของฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรในึ่ระหว$างสังคราม ซ��งปรากฏิว$าการโจมตุ�ที่างอากาศของฝึCายสั�มพ�ธิม%ตุรตุ$อประเที่ศไที่ย แม/จะม�$งโจมตุ�ที่��ตุ� �งของที่หารญ��ป�Cนึ่เป(นึ่สั+าค�ญ แตุ$ก:ก$อผลเสั�ยหายให/แก$ที่ร�พย4สั%นึ่ของที่างราชิการและประชิาชินึ่ด/วย เชิ$นึ่ สัะพานึ่พ�ที่ธิยอดฟั;าถึ6กที่+าลายเสั�ยหายใชิ/การไม$ได/เลยในึ่ระหว$างสังคราม เป(นึ่ตุ/นึ่ อย$างไรก:ตุามการตุ�ดสั%นึ่ใจผ%ดพลาดของร�ฐบาลไที่ยในึ่สัม�ยนึ่��นึ่ไม$ได/ก$อผลร/ายร�นึ่แรงตุ$อประเที่ศไที่ยมากนึ่�ก ที่��งนึ่��ก:เพราะที่�นึ่ที่��ที่��ร �ฐบาลไที่ยประกาศสังครามก�บสัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษ ผ6/นึ่+าของไที่ยที่��งที่��อย6$ในึ่ประเที่ศ เชิ$นึ่ นึ่ายปร�ด� พนึ่มยงค4 ผ6/สั+าเร:จราชิการแที่นึ่พระองค4 และ ม.ร.ว. เสันึ่�ย4 ปราโมชิ อ�ครราชิที่6ตุไที่ยประจ+ากร�งวอชิ%งตุ�นึ่ ด�.ซ�. ซ��งไม$เห:นึ่ด/วยก�บการตุ�ดสั%นึ่ใจของร�ฐบาลไที่ย ได/ร$วมก�นึ่ก$อตุ��งขบวนึ่การ เสร�ไที่ย ในึ่ประเที่ศ สั$วนึ่ ม.ร.ว. เสันึ่�ย4 ปราโมชิ เป(นึ่

ห�วหนึ่/า เสร�ไที่ย นึ่อกประเที่ศ ย�งผลให/สัหร�ฐอเมร%กาซ��งไม$ได/ประกาศสังครามก�บประเที่ศไที่ยถึ5อว$า ม.ร.ว. เสันึ่�ย4 ปราโมชิ เป(นึ่ตุ�วแที่นึ่ที่างการที่6ตุของประเที่ศไที่ยตุ$อไป และไม$ถึ5อประเที่ศไที่ยเป(นึ่ประเที่ศที่��เป(นึ่ศ�ตุร6 แตุ$เป(นึ่ประเที่ศที่��ตุ/องชิ$วยให/ได/ร�บการปลดปล$อยจากศ�ตุร6 ค5อญ��ป�Cนึ่ จ�งคงม�อ�งกฤษเพ�ยงประเที่ศเด�ยวเที่$านึ่��นึ่ที่��ประกาศสังครามก�บประเที่ศไที่ย และถึ5อว$าจะตุ/องลงโที่ษประเที่ศให/สัาสัมก�บความผ%ดของไที่ยที่��ไปร$วมม5อก�บญ��ป�Cนึ่ และบ�กเข/าย�ดครองด%นึ่แดนึ่บางสั$วนึ่ของเขา เชิ$นึ่ เชิ�ยงตุ�ง เป(นึ่ตุ/นึ่ ในึ่ระหว$างสังครามแตุ$ด/วยความชิ$วยเหล5อสัหร�ฐอเมร%กา และความด�ที่��ขบวนึ่การเสัร�ไที่ยที่+าไว/ก�บอ�งกฤษและชิาวอ�งกฤษในึ่ระหว$างสังคราม อ�งกฤษจ�งไม$ ได/ลงโที่ษประเที่ศไที่ยร�นึ่แรงด�งที่��ตุ� �งใจไว/ โดยในึ่ตุอนึ่แรกนึ่��นึ่อ�งกฤษ ได/ย5�นึ่ข/อเร�ยกร/องให/ไที่ยปฏิ%บ�ตุ%ถึ�ง 21 ประการ ซ��งถึ/าไที่ยจ+าตุ/องยอมตุามข/อเร�ยกร/องที่��ง 21 ประการนึ่��นึ่ ก:จะที่+าให/ไที่ยอย6$ภายใตุ/การควบค�มของอ�งกฤษโดยปร%ยาย ด/วยเหตุ�นึ่��ในึ่ข/อตุกลงย�ตุ%สัถึานึ่ะสังครามระหว$างไที่ยก�บอ�งกฤษเม5�อว�นึ่ที่�� 1 มกราคม ค.ศ. 1946 จ�งม�สัาระสั+าค�ญเป(นึ่การลงโที่ษไที่ยไม$มากนึ่�กเม5�อเปร�ยบเที่�ยบก�บข/อเร�ยกร/อง 21

ป ร ะ ก า ร ซ�� ง อ� ง ก ฤ ษ ย5� นึ่ ตุ$ อ ไ ที่ ย เ ป( นึ่ ตุ อ นึ่ แ ร ก ด� ง นึ่��1. ไที่ยยอมร�บผ%ดชิอบในึ่การพ%ที่�กษ4ร�กษาและค5นึ่ให/ในึ่สัภาพ

ไม$เสั5�อมเสั�ยซ��งบรรดาที่ร�พย4สั%นึ่ สั%ที่ธิ% และผลประโยชินึ่4ที่�กชินึ่%ดของอ�งกฤษในึ่ประเที่ศไที่ย

2. ไที่ยยอมร�บว$า สังครามที่��ญ��ป�Cนึ่ที่+าคร��งนึ่�� แสัดงให/เห:นึ่ว$า ประเที่ศไที่ยม�ความสั+าค�ญเก��ยวก�บการป;องก�นึ่ มลายา พม$า อ%นึ่เด�ยและอ%นึ่โดนึ่%เซ�ยและอ%นึ่โดจ�นึ่ และความม��นึ่คงที่างมหาสัม�ที่รอ%นึ่เด�ย และอาณาบร%เวณแปซ%ฟัFกตุะว�นึ่ตุกเฉ�ยงใตุ/ ฉะนึ่��นึ่ไที่ยจะร$วมม5อเตุ:มที่��ในึ่บรรดาข/อตุกลงเพ5�อความม��นึ่คงระหว$างประเที่ศ ซ��งองค4การสัหประชิาชิาตุ%หร5อคณะมนึ่ตุร�ความม��นึ่คงเห:นึ่ชิอบแล/ว

3. ไที่ยจะไม$ตุ�ดคลองข/ามอาณาเขตุไที่ย เชิ5�อมมหาสัม�ที่รอ%นึ่เด�ยก�บอ$าวไที่ย (ข�ดคอคอดกระ) โดยร�ฐบาลอ�งกฤษม%ได/เห:นึ่พ/องด/วยก$อนึ่

4. ร�ฐบาลไที่ยร�บว$า นึ่อกจากจะปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+าแนึ่ะนึ่+าของคณะกรรมการประสัมในึ่วอชิ%งตุ�นึ่หร5อองค4คณะใด ๆ ที่��จะมาที่+าการแที่นึ่ และในึ่กรณ�ข/าว นึ่อกจากจะปฏิ%บ�ตุ%ตุามค+าสั��งขององค4การพ%เศษที่��จะจ�ดตุ��งข��นึ่เพ5�อการนึ่��ร �ฐบาลไที่ยจะห/ามม%ให/ม�การสั$งข/าว ด�บ�ก ยาง และไม/สั�กออกนึ่อกประเที่ศ นึ่�บแตุ$นึ่��ไปจนึ่กระที่��งว�นึ่ที่�� 1 ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ.

1947 และจ�ดระเบ�ยบการค/าและเร$งเร/าการผล%ตุโภคภ�ณฑ์4เหล$านึ่��5. ไที่ยจะให/ข/าวสัารโดยไม$ค%ดม6ลค$า 1 ½ ล/านึ่ตุ�นึ่ แก$องค4การ

ซ��งร�ฐบาลอ�งกฤษจะได/ระบ�ในึ่ภายหล�ง (ในึ่ขณะนึ่��นึ่ตุ�นึ่ละประมาณ 28

ปอนึ่ด4 (ปอนึ่ด4ละ 60 บาที่) ค%ดเป(นึ่เง%นึ่ไที่ยประมาณ 2,520 ล/านึ่บาที่)

6. ร�ฐบาลไที่ยจะจ�ดให/องค4การข/าวด�งกล$าว ซ5�อข/าวที่��งหมดอ�นึ่เป(นึ่สั$วนึ่ที่��เหล5อจากความตุ/องการภายในึ่ประเที่ศไที่ย ตุามราคาที่��ที่+าความตุกลงก�บองค4การนึ่��นึ่นึ่�บแตุ$บ�ดนึ่��ไปจนึ่ถึ�งวนึ่ที่�� 1 ก�นึ่ยายนึ่ ค.ศ. 1947

7. ไที่ยจะที่+าความตุกลงก�บร�ฐบาลอ�งกฤษและอ%นึ่เด�ยเก��ยวก�บการร$วมบ+าร�งร�กษาที่��ฝึ>งศพ ผ6/เสั�ยชิ�ว%ตุในึ่สังคราม

เร&�องที่�� 9.2.2 ความร'ายแรงของสงครามสังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงและก$อให/เก%ดความเสั�ยหายแก$

ชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่ของประเที่ศค6$สังครามมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าประเที่ศค6$สังครามที่��งสัองฝึCาย ระดมพลเม5องเข/าประจ+าการที่หารประมาณ 85 ล/านึ่คนึ่ และได/ร�บความเสั�ยหายด/านึ่ที่ร�พย4สั%นึ่ค%ดเป(นึ่ม6ลค$าประมาณ 7,154,000 ล/านึ่เหร�ยญสัหร�ฐฯ สั6งกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งถึ�ง 4 เที่$า สั$วนึ่ชิ�ว%ตุที่หารนึ่��นึ่ค6$สังครามที่��งสัองฝึCายสั6ญเสั�ยไป รวมประมาณ 15 ล/านึ่คนึ่ สั6งกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งเก5อบเที่$าตุ�ว และบาดเจ:บอ�กประมาณ 26,500,000 คนึ่

ที่��งนึ่��ไม$รวมจ+านึ่วนึ่พลเร5อนึ่ของที่��งสัองฝึCายที่��ตุ/องเสั�ยชิ�ว%ตุและบาดเจ:บอ�กหลายล/านึ่คนึ่ ซ��งรายละเอ�ยดเก��ยวก�บจ+านึ่วนึ่ที่หารอาจแยกเ ป( นึ่ ร า ย ป ร ะ เ ที่ ศ ไ ด/ ด� ง นึ่��

จะเห:นึ่ได/ว$า ประเที่ศที่��ได/ร�บความเสั�ยหายในึ่ด/านึ่ชิ�ว%ตุที่หารมากที่��สั�ด ค5อ สัหภาพโซเว�ยตุ ซ��งม�ที่หารตุายถึ�ง 6,115,000 คนึ่ และบาดเจ:บถึ�ง 14,012,000 คนึ่ ตุามมาด/วยเยอรมนึ่�ม�ที่หารตุายถึ�ง 3,250,000 คนึ่ และบาดเจ:บถึ�ง 7,250,000 คนึ่ สั+าหร�บพลเร5อนึ่ที่��ตุ/องเสั�ยชิ�ว%ตุอ�กหลายล/านึ่คนึ่นึ่��นึ่ เก%ดจากากรขาดแคลนึ่อาหาร บ/างถึ6กระเบ%ดธิรรมดา และถึ6กระเบ%ดปรมาณ6ตุายก:มาก ที่��งนึ่��ก:เพราะในึ่สังครามได/ม�การสั$งเคร5�องบ%นึ่นึ่+าระเบ%ดไปที่%�งใสั$เม5องอ�นึ่เป(นึ่ที่��อาศ�ยของพลเร5อนึ่ด/วย ซ��งไม$ม�การกระที่+าเชิ$นึ่นึ่��ในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง

อาจสัร�ปสัาเหตุ�ที่��ที่+าให/สังครามโลกคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงมากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งได/ด�งนึ่��1. ม�สัมรภ6ม%ที่��ประเที่ศค6$สังครามที่+าการรบก�นึ่อย$างจร%งจ�งถึ�ง 3

สัมรภ6ม% โดยม�การใชิ/ที่��ปฏิ%บ�ตุ%ในึ่การรบก�นึ่จร%ง ๆ หลายล/านึ่คนึ่ในึ่สัมรภ6ม%ที่��งสัามนึ่��2. ระยะเวลาที่��ปฏิ%บ�ตุ%ในึ่การรบก�นึ่คร��งนึ่�� ยาวกว$าสังครามโลกคร��งที่��

หนึ่��งเก5อบ 2 ปB3. อาว�ธิที่��แตุ$ละประเที่ศนึ่+ามาใชิ/ในึ่การที่+าลายล/างก�นึ่ม�อานึ่�ภาพในึ่การ

ที่+าลายชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่มากกว$าในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งมาก โดยเฉพาะอย$างย%�งระเบ%ดปรมาณ6นึ่��นึ่ ม�อ+านึ่าจในึ่การที่+าลายเม5องใหญ$ ๆ อย$างฮั%โรชิ%มา และนึ่างาซาก% ได/ถึ�งคร��งเม5อง และสัามารถึที่+าลายชิ�ว%ตุได/ที่�นึ่ที่�หลายหม5�นึ่คนึ่

4. ได/ม�การนึ่+าเอาเคร5�องบ%นึ่เข/ามาใชิ/นึ่+าระเบ%ดไปที่%�งที่+าลายจ�ดย�ที่ธิศาสัตุร4 และเม5องสั+าค�ญตุ$าง ๆ ของประเที่ศค6$สังคราม ซ��งก$อความเสั�ยหายให/แก$ชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่ของพลเม5องเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก ซ��งไม$ปรากฏิในึ่สังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง

เร&�องที่�� 9.2.3 การสงบศึ�กและการสร'างส�น่ต"ภาพ

ในึ่ระหว$างที่��สังครามโลกย�งด+าเนึ่%นึ่อย6$นึ่� �นึ่ ฝึCายสั�มพ�นึ่ธิม%ตุรไม�การพ%จารณาถึ�งเง5�อนึ่ไขในึ่การสังบศ�กก�บฝึCายอ�กษะ และแผนึ่สัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพหล�งสังครามโลกพร/อม ๆ ก�บการพ%จารณาวางแผนึ่ในึ่การที่+าสังครามก�บฝึCายอ�กษะด/วย และได/ออกแถึลงการณ4ให/ฝึCายอ�กษะที่ ร า บ ถึ� ง เ จ ตุ นึ่ า ข อ ง ฝึC า ย พ� นึ่ ธิ ม% ตุ ร ตุ ล อ ด เ ว ล า อ า ที่%กฎบ�ตรแอตแลน่ต"ก

ระหว$างว�นึ่ที่�� 9-10 สั%งหาคม ค.ศ. 1941 ในึ่ขณะที่��เยอรมนึ่�ก+าล�งประสับชิ�ยชินึ่ะอย$างงดงามในึ่สัมรภ6ม%ย�โรปนึ่��นึ่ ประธิานึ่าธิ%บด�ร6สัเวลที่4แห$งสัหร�ฐอเมร%กาซ��งม�ความเห:นึ่ใจอ�งกฤษและประเที่ศที่��ถึ6กเยอรมนึ่�ย�ดครอง ได/เด%นึ่ที่างไปร$วมประชิ�มก�บนึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ลแห$งอ�งกฤษ ณ เร5อรบหลวงของอ�งกฤษชิ5�อ เจ/าชิายแห$งเวลสั4“ ” (Prince of Wales) ซ��งลอยล+าอย6$ในึ่มหาสัม�ที่รแอตุแลนึ่ตุ%ก หล�งจากการประชิ�มสั%�นึ่สั�ดลง ที่/งสัองผ6/นึ่+าได/ออกแถึลงการณ4ร$วมก�นึ่ถึ�งหล�กการที่��ประเที่ศที่��งสัองจะใชิ/เป(นึ่หล�กในึ่การสัร/างอนึ่าคตุที่��ด�กว$าให/แ ก$ โ ล ก ด� ง นึ่��

1)ประเที่ศที่��งสัองจะไม$แสัวงหาด%นึ่แดนึ่หร5ออ%ที่ธิ%พลอ5�นึ่ใดเพ%�มเตุ%ม

2) ประเที่ศที่��งสัองไม$ปรารถึนึ่าที่��จะให/ม�การเปล��ยนึ่แปลงที่างด%นึ่แดนึ่ที่��ไม$สัอดคล/องความปรารถึนึ่าอ�นึ่แจ/งชิ�ดของประชิาชินึ่ที่��เก��ยวข/อง

3) ประเที่ศที่��งสัองเคารพสั%ที่ธิ%ของประเที่ศชิาตุ%ที่��งปวงที่��จะเล5อกร6ปแบบการปกครองที่��พวกเขาตุ/องการ และประเที่ศที่��งสัองปรารถึนึ่าที่��จะเห:นึ่ประชิาชินึ่ที่��สั6ญเสั�ยสั%ที่ธิ%อธิ%ปไตุยและสั%ที่ธิ%ในึ่การปกครองตุนึ่เองค5นึ่มา

4. ประเที่ศที่��งสัองจะสั$งเสัร%มให/ที่�กประเที่ศในึ่โลกที่��งใหญ$และเล:ก ที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ ได/ม�โอกาสัอย$างเที่$าเที่�ยมก�นึ่ในึ่การค/า และการได/มาซ��งที่ร�พยากรตุ$าง ๆ ของโลกที่��ตุนึ่ตุ/องนึ่+ามาใชิ/ในึ่การสัร/างความร� $งเร5องไพบ6ลย4ที่างเศรษฐก%จ

5. ประเที่ศที่��งสัองปรารถึนึ่าจะสั$งเสัร%มความร$วมม5ออย$างเตุ:มที่��ระหว$างชิาตุ%ที่��งมวลในึ่ที่างเศรษฐก%จ เพ5�อสั$งเสัร%มมาตุรฐานึ่ของแรงงานึ่ให/ด�ข��นึ่ และเพ5�อสั$งเสัร%มการพ�ฒนึ่าที่างเศรษฐก%จและความม��นึ่คงที่างสั�งคม

6. หล�งจากที่+าลายระบบที่รราชิของนึ่าซ�ลงแล/ว ประเที่ศที่��งสัองหว�งที่��จะเสัร%มสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพที่��ประเที่ศตุ$าง ๆ จะได/อย6$อย$างปลอดภ�ยภายในึ่ด%นึ่แดนึ่ของตุนึ่ รวมที่��งประชิาชินึ่ที่�กคนึ่ก:จะได/ม�ชิ�ว%ตุอย$างปราศจากความกล�วและความขาดแคลนึ่

7. สั�นึ่ตุ%ภาพด�งกล$าวนึ่��นึ่จะที่+าให/ประชิาชินึ่ที่�กคนึ่ใชิ/ที่ะเลนึ่านึ่าชิาตุ%และมหาสัม�ที่รได/อย$างเสัร�

8. ประเที่ศที่��งสัองเชิ5�อว$าที่�กประเที่ศในึ่โลกจะตุ/องใชิ/ชิ�ว%ตุ ใชิ/ก+าล�งไม$ว$าจะด/วยเหตุ�ผลใดก:ตุาม ที่��งนึ่��ก:เพราะเราจะไม$สัามารถึสัร/างให/เก%ดสั�นึ่ตุ%ภาพในึ่อนึ่าคตุได/ ตุราบใดที่��ประเที่ศตุ$าง ๆ ย�งสัามารถึใชิ/อาว�ธิที่างบก เร5อ และอากาศ ข6$ว$าจะร�กรานึ่ประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ประเที่ศที่��งสัองจ�งเชิ5�อว$า ก$อนึ่ที่��จะได/ม�การจ�ดตุ��งระบบความม��นึ่คงที่��วไปอย$างถึาวรกว/างขวางและครอบคล�ม จ+าเป(นึ่จะตุ/องม�การลดอาว�ธิของประเที่ศเชิ$นึ่นึ่��นึ่ ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ประเที่ศที่��งสัองจะชิ$วยเหล5อและสั$งเสัร%มให/ม�มาตุรการอ5�นึ่ ๆ สั+าหร�บใชิ/ปฏิ%บ�ตุ%ในึ่การลดภาระในึ่การสัร/างอาว�ธิของประชิาชิาตุ%ที่��ร �กสั�นึ่ตุ%ภาพที่��งหลาย2. แถุลงการณ์%ของการประชุ ม ณ์ กร งไคโร

ระหว$างว�นึ่ที่�� 22 – 26 พฤษจ%กายนึ่ ค.ศ. 1943 ประธิานึ่าธิ%ยด�ร6สัเวลที่4 นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ล และประธิานึ่าธิ%บด�เจ�ยงไคเชิ:คแห$งจ�นึ่ได/ไปประชิ�มก�นึ่ ณ กร�งไคโร ประเที่ศอ�ย%ปตุ4 ออกแถึลงการณ4ร$วมก�นึ่ว$า ประเที่ศที่��งสัามที่+าสังครามคร��งนึ่��เพ5�อลงโที่ษญ��ป�Cนึ่ผ6/ร�กรานึ่เที่$านึ่��นึ่โดยไม$ตุ/องการด%นึ่แดนึ่ของประเที่ศใด สั+าหร�บแผนึ่การสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพนึ่��นึ่ แถึลงการณ4ประกาศว$า ญ��ป�Cนึ่จะตุ/องค5นึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��งหมดที่��ญ��ป�Cนึ่ย�ดไปจากจ�นึ่ เชิ$นึ่เกาะไตุ/หว�นึ่และเกาะใกล/เค�ยงให/แก$จ�นึ่ และจะตุ/ อ ง ป ล ด ป ล$ อ ย เ ก า ห ล� ใ ห/ เ ป( นึ่ อ% สั ร ะ ด/ ว ย

3. แถุลงการณ์%ของที่��ประชุ ม ณ์ กร งเตหะราน่ตุ$อมาในึ่ว�นึ่ที่�� 28 พฤษจ%กายนึ่ – 1 ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1943

ประธิานึ่าธิ%บด�ร6สัเวลที่4 และนึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ลได/เด%นึ่ที่างไปประชิ�มร$วมก�บนึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�สัตุาล%นึ่แห$งสัหภาพโซเว�ยตุ ณ กร�งเตุหะรานึ่ ประเที่ศอ%หร$านึ่ เพ5�อพ%จารณาการสั$งความชิ$วยเหล5อแก$สัหภาพโซเว�ยตุ และก+าหนึ่ดย�ที่ธิศาสัตุร4ร$วมก�นึ่ในึ่การที่+าสังครามก�บเยอรมนึ่� โดยที่��ประชิ�มนึ่��ได/ออกแถึลงการณ4ร$วมก�นึ่ที่��งสัามประเที่ศจะชิ$วยเหล5อให/อ%หร$านึ่แก/ป>ญหาเศรษฐก%จ ม�เอกราชิ อธิ%ปไตุย และบ6รณภาพแห$งด%นึ่แดนึ่โดยสัมบ6รณ4 เพ5�อจะได/ร$วมม5อก�บชิาตุ%ที่��ร �กสั�นึ่ตุ%ภาพที่��งหลายในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพ ความม��นึ่คง และความเจร%ญไพบ6ลย4ของนึ่านึ่าชิาตุ%หล�งสังครามให/เป(นึ่ไปตุามกฎบ�ตุรแอตุแลนึ่ตุ%ก4. ข'อตกลง ณ์ เม&องย�ลตา

ในึ่ขณะที่��เยอรมนึ่�ใกล/จะแพ/ ประธิานึ่าธิ%บด�ร6สัเวลที่4 นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ล และนึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�สัตุาล%นึ่ ได/ไปประชิ�มก�นึ่ ณ เม5องย�ลตุาในึ่สัหภาพโซเว�ยตุ เพ5� อที่+าความตุกลงเก��ยวก�บการย�ดครองและควบค�มเยอรมนึ่�หล�งยอมแพ/แล/ว ซ��งประเที่ศที่��งสัามได/ตุกลงก�นึ่ว$า จะบ�งค�บให/เยอรมนึ่�ยอมแพ/โดยไม$ม�เง5�อนึ่ไข และจะแบ$งแยกเยอรมนึ่�ออกเป(นึ่สัามเขตุ ซ��งแตุ$ละประเที่ศจะแยกก�นึ่ควบค�มแตุ$ละเขตุ โดยม�คณะกรรมการควบค�มกลางซ��งประกอบด/วย ผ6/บ�ญชิาการที่หารของแตุ$ละประเที่ศและม�สั+านึ่�กงานึ่ใหญ$อย6$ที่��นึ่ครเบอร4ล%นึ่ ซ��งก:จะถึ6กแบ$งออกเป(นึ่ 3 เขตุ เพ5�อประโยชินึ่4ในึ่การควบค�มเชิ$นึ่ก�นึ่ นึ่อกจากนึ่��นึ่ที่��ประชิ�มย�งตุกลงก�นึ่ด/วยว$า ถึ/าฝึร��งเศสัตุ/องการม�สั$วนึ่ในึ่การควบค�มด/วยก:จะตุ/องม�การตุกลงก�นึ่ในึ่ภายหล�ง ในึ่การย�ดครองเยอรมนึ่�นึ่��นึ่ที่��ง 3 ประเที่ศตุกลงก�นึ่ว$าจะที่+าลายล�ที่ธิ%ที่หารนึ่%ยม และล�ที่ธิ%นึ่าซ�ให/หมดสั%�นึ่ไป อ�กที่��งจะป;องก�นึ่ม%ให/เยอรมนึ่�ที่+าลายสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกอ�ก โดยจะที่+าการปลดอาว�ธิกองที่�พเอยรม�นึ่ที่��งหมด และขจ�ดหร5อที่+าลายอ�ตุสัาหกรรมที่��อาจใชิ/เพ5�อการที่หารได/ นึ่อกจากนึ่��นึ่ประเที่ศที่��ง 3 ย�งตุกลงก�นึ่ว$าจะลงโที่ษอาชิญากรสังครามที่��งหมด แตุ$จะไม$ลงโที่ษ

ประชิาชินึ่เยอรม�นึ่ ซ��งประเที่ศที่��ง 3 จะชิ$วยเหล5อให/ได/ม�ชิ�ว%ตุที่��ด� และม�สั$ ว นึ่ ใ นึ่ สั� ง ค ม นึ่ า นึ่ า ชิ า ตุ% ตุ$ อ ไ ป

นึ่อกจากนึ่��นึ่ ข/อตุกลงย�ลตุาย�งม�ข/อความเก��ยวก�บการสัร/างอนึ่าคตุให/แก$ประชิาชินึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออก ซ��งสัหภาพโซเว�ยตุได/เข/ามาย�ดครองแที่นึ่เยอรมนึ่�แล/วในึ่ขณะนึ่��นึ่ด/วย โดยประเที่ศที่��ง 3 ได/ตุกลงก�นึ่ว$าจะให/ประชิาชินึ่ในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออกม�การปกครองในึ่ระบอบประชิาธิ%ปไตุย ย%�งกว$านึ่��นึ่ในึ่ที่��ประชิ�มนึ่��สัหร�ฐอเมร%กาและอ�งกฤษตุกลงให/สัหภาพโซเว�ยตุได/ด%นึ่แดนึ่และสั%ที่ธิ%ตุ$าง ๆ ของร�สัเซ�ยที่��ญ��ป�Cนึ่ย�ดเอาไปในึ่อด�ตุค5นึ่มา ถึ/าสัหภาพโซเว�ยตุประกาศสังครามก�บญ��ป�Cนึ่ด/วย5. แถุลงการณ์%ปอร%ตสด�ม

ห ล� ง จ า ก เ ย อ ร ม นึ่� ย อ ม แ พ/ แ ล/ ว แ ล ะ ญ�� ป�C นึ่ ใ ก ล/ จ ะ แ พ/ ประธิานึ่าธิ%บด�ร6สัเวลที่4 นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ล และประธิานึ่าธิ%บด�เจ�ยงไคเชิ:คได/ไปประชิ�มก�นึ่ ณ เม5องปอร4ตุสัด�มในึ่เยอรมนึ่� เม5�อว�นึ่ที่�� 26

กรกฎาคม ค.ศ. 21945 และแถึลงการณ4ร$วมก�นึ่โดยม�ใจความสั+าค�ญว$า ที่��ง 3 ประเที่ศจะใชิ/ก+าล�งร$วมก�นึ่ที่��งหมดบ�กเกาะญ��ป�Cนึ่ เว/นึ่แ ตุ$ ญ�� ป�C นึ่ จ ะ ย อ ม แ พ/ ภ า ย ใ ตุ/ เ ง5� อ นึ่ ไ ข ด� ง ตุ$ อ ไ ป นึ่�� ค5 อ

1)ลงโที่ษเจ/าหนึ่/าที่��ที่��งหมดที่��ชิ�กจ6งชิาวญ��ป�Cนึ่ไปในึ่ที่างที่��ผ%ดเพ5�อครองโลก

2)ที่+าลายล�ที่ธิ%ที่หารนึ่%ยมที่��งหมด ม%ฉะนึ่��นึ่ก:ไม$สัามารถึจะสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพ ความม��นึ่คง และความย�ตุ%ธิรรมข��นึ่ในึ่โลกได/

3)ตุ/องค5นึ่ด%นึ่แดนึ่ที่��ย�ดมาจากประเที่ศอ5�นึ่ในึ่อด�ตุให/แก$เจ/าของเด%ม

4)ตุ/องปลดอาว�ธิกองที่�พที่��งหมดและหล�งจากนึ่��นึ่จะยอมให/กล�บบ/านึ่

นึ่อกจากนึ่��นึ่ที่��ง 3 ประเที่ศได/ให/สั�ญญาว$า ในึ่ระหว$างย�ดครองญ��ป�Cนึ่ ที่��ง 3 ประเที่ศไม$ม�เจตุนึ่าจะเอาชิาวญ��ป�Cนึ่เป(นึ่ที่าสัหร5อที่+าลายเชิ5�อชิาตุ%ญ��ป�Cนึ่ โดยจะลงโที่ษเฉพาะอาชิญากรสังครามอย$างเฉ�ยบขาดเที่$านึ่��นึ่ และจะให/ญ��ป�Cนึ่ม�อ� ตุสัาหกรรมเพ5� อที่+า ประโยชินึ่4 ในึ่ที่าง

เศรษฐก%จและในึ่การใชิ/ค$าเสั�ยหายแก$ประเที่ศผ6/ชินึ่ะ แตุ$ที่��งนึ่��ร �ฐบาลของญ��ป�Cนึ่จะตุ/องให/สั%ที่ธิ%ประชิาธิ%ปไตุยแก$ประชิาชินึ่ กองก+าล�งในึ่การย�ดครองของญ��ป�Cนึ่จะถึอนึ่ตุ�วออกจากญ��ป�Cนึ่ หล�งจากญ��ป�Cนึ่ม�ร�ฐบาลที่�� ม า จ า ก ก า ร เ ล5 อ ก ตุ�� ง โ ด ย ป ร ะ ชิ า ชิ นึ่ แ ล ะ ใ ฝึC สั� นึ่ ตุ% ภ า พ แ ล/ ว

ปรากฏิว$าฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรได/ด+าเนึ่%นึ่การตุามแถึลงการณ4ที่�กฉบ�บที่��ได/กล$าวข/างตุ/ ในึ่การสังบศ�กก�บฝึCายอ�กษะและสัร/างสั�นึ่ตุ%ภาพหล�งจากการสั%�นึ่สั�ดของสังครามแล/ว โดยประเที่ศฝึCายอ�กษะยอมร�บเง5�อนึ่ไขตุ$าง ๆ ปราศจากการโตุ/แย/ง กล$าวค5อ กองก+าล�งของอ�งกฤษ ฝึร��งเศสั สัหร�ฐอเมร%กา และสัหภาพโซเว�ยตุ ได/เข/ามาปลดอาว�ธิที่หารเยอรม�นึ่และย�ดครองด%นึ่แดนึ่เยอรมนึ่�ซ��งถึ6กแบ$งออกเป(นึ่ 4 สั$วนึ่ สั+าหร�บญ��ป�Cนึ่นึ่��นึ่สัหร�ฐอเมร%กาสั$งที่หารเข/าไปปลดอาว�ธิที่หารญ��ป�Cนึ่ และย�ดครองญ��ป�Cนึ่ในึ่นึ่ามของสั�มพ�ธิม%ตุรเพ�ยงประเที่ศเด�ยวตอน่ที่�� 9.3

ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��สองที่��ม�ต�อส�งคมโลกโปรดอ$านึ่ห�วเร5�อง แนึ่วค%ด และว�ตุถึ�ประสังค4ของตุอนึ่ที่�� 9.3 แล/วจ�งศ�กษารายละเอ�ยดตุ$อไปห�วเร&�อง

9.3.1 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลก

9.3.2 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อภ6ม%ภาค

9.3.3 ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อความร$วมม5อระหว$างประเที่ศภายหล�งสังคราม

แน่วค"ด1.สังครามโลกคร��งที่��สัองสั$งผลกระที่บตุ$อสั�งคมโลกที่างด/านึ่

เศรษฐก%จ สั�งคมการเม5อง และจ%ตุว%ที่ยา มากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง เนึ่5�องจากม�ขอบแขตุกว/างขวาง และความร/ายแรงมากกว$า

2.ผลกระที่บที่างด/านึ่เศรษฐก%จม�ล�กษณะเป(นึ่ลบ ค5อ ที่+าให/เก%ดความเสั�ยหายที่างเศรษฐก%จแก$ประเที่ศค6$สังครามที่��งผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ และก$อความระสั+�าระสัายที่างสั�งคมแก$ประเที่ศผ6/แพ/ สั$วนึ่ผลที่างด/านึ่การเม5องม�ล�กษณะที่��งบวกและลบ กล$าวค5อ แม/ว$าสังครามคร��งนึ่��ชิ$วยให/ประเที่ศอาณานึ่%คมตุ$าง ๆ ในึ่เอเชิ�ยได/เอกราชิ แตุ$สังครามคร��งนึ่��ชิ$วยให/สัหภาพโซเว�ยตุสัามารถึนึ่+าเอาระบอบการปกครองแบบเผด:จการคอมม%วนึ่%สัตุ4ไปย�ดเย�ยดให/ชิาวย�โรปตุะว�นึ่ออกและพยายามสั$งเสัร%มให/ขบวนึ่การคอมม%วนึ่%สัตุ4ในึ่ประเที่ศตุ$าง ๆ ของโลกที่+าการปฏิ%ว�ตุ%ล/มล/างร�ฐบาลของตุนึ่

3.สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/เก%ดความเชิ5�อร$วมก�นึ่ว$า ประเที่ศที่��ร �กสั�นึ่ตุ%จะตุ/องร$วมม5อก�นึ่ และชิ$วยก�นึ่เสัร%มสัร/างองค4การกลางระหว$างประเที่ศให/เข:มแข:งกว$าเด%มเพ5�อปราบปรามผ6/ร�กรานึ่ และป;องก�นึ่ม%ให/สังครามใหญ$เก%ดข��นึ่อ�ก

ว�ตถุ ประสงค%เม5�อศ�กษาตุอนึ่ที่�� 9.3 จบแล/ว นึ่�กศ�กษาสัามารถึ1. อธิ%บายผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อสั�งคม

โลกได/ถึ6กตุ/อง2. ว%เคราะห4ผลกระที่บด/านึ่เศรษฐก%จ สั�งคม การเม5อง และ

จ%ตุว%ที่ยา ที่��งในึ่ด/านึ่บวกและด/านึ่ลบ ที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลกและภ6ม%ภาคตุ$าง ๆได/

3. อธิ%บายถึ�งม6ลเหตุ�ที่��จ6งใจให/ที่��งผ6/นึ่+าที่างการเม5อง และประชิาชินึ่ของประเที่ศตุ$าง ๆ ตุ/องการเพ%�มอ+านึ่าจและประสั%ที่ธิ%ภาพในึ่การลงโที่ษผ6/ร�กรานึ่ ให/แก$องค4การระหว$างประเที่ศที่��จะจ�ดตุ��งข��นึ่ใหม$ภายหล�งสังคราม

ความน่�า

ขอบเขตุอ�นึ่กว/างขวางและความร/ายแรงของสังครามโลกคร��งที่��สัองด�งกล$าว พอจะเป(นึ่เคร5�องชิ��ให/เห:นึ่ว$า สังครามคร��งนึ่��ก$อผลกระที่บแก$โลกและภ6ม%ภาคตุ$าง ๆ อย$างมาก ที่��งในึ่ด/านึ่ การเม5อง เศรษฐก%จ และสั�งคม รวมที่��งที่+าให/การฟัJ� นึ่ฟั6บ6รณะแผลของสังครามค ร��ง นึ่�� ตุ/ อ ง ใ ชิ/ เ ง% นึ่ เ ว ล า แ ล ะ ค ว า ม พ ย า ย า ม อ ย$ า ง ม า กเร&�องที่�� 9.3.1 ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��สองที่��ม�ต�อส�งคมโลก

ผลกระที่บของสังครามโลกคร��งที่��สัอง ซ��งครอบคล�มสัมรภ6ม% 3

สัมรภ6ม%ด�งกล$าว ม�ขอบเขตุกว/างขวางและม�ผลครอบคล�มที่��งที่างด/านึ่เศรษฐก%จ สั�งคม และการเม5อง จ�งก$อให/เก%ดการเปล��ยนึ่แปลงที่��งในึ่โครงสัร/างของเศรษฐก%จ สั�งคม การเม5องของโลก หร5อสังครามโลกค ร�� ง ที่�� สั อ ง ม� ผ ล ด� ง จ ะ ชิ�� ใ ห/ เ ห: นึ่ ตุ$ อ ไ ป นึ่��1. ผลที่างเศึรษฐก"จำ

เนึ่5�องจากสังครามคร��งนึ่��ม�ความร/ายแรงมากด�งกล$าว จ�งก$อผลกระที่บด/านึ่เศรษฐก%จแก$ประเที่ศผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะอย$างมาก ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ เก%ดการขาดแคลนึ่เคร5�องอ�ปโภคและบร%โภคอย$างมากที่��งในึ่ประเที่ศผ6/ชินึ่ะและผ6/แพ/ เนึ่5�องจากโรงงานึ่อ�ตุสัาหกรรมตุ$าง ๆ ถึ6กที่+าลายย�งผลให/แที่บที่�กประเที่ศ เชิ$นึ่ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั และเยอรมนึ่� ตุ/องบ�ตุรป>นึ่สั$วนึ่ก+าหนึ่ดให/ประชิาชินึ่ซ5�อเคร5�องบร%โภค อ�ปโภคในึ่ปร%มาณจ+า ก�ดเป(นึ่เวลาหลายปBหล�งสังครามสังบแล/ว นึ่อกจากนึ่��นึ่สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/ประชิาชินึ่ในึ่ประเที่ศเหล$านึ่��ม�ความค%ดที่��จะจ�ดระบบเศรษฐก%จของตุนึ่เสั�ยใหม$ด/วยระบบสั�งคมนึ่%ยม ด�งจะเห:นึ่ได/ว$าพรรคแนึ่วที่างสั�งคมนึ่%ยมในึ่บางประเที่ศ เชิ$นึ่ในึ่อ�งกฤษ เป(นึ่ตุ/นึ่ ได/ร�บชิ�ยชินึ่ะในึ่การเล5อกตุ��งหล�งสังคราม และเป(นึ่ผ6/จ�ดตุ��งร�ฐบาลบร%หารประเที่ศ สั$วนึ่ในึ่บางประเที่ศ เชิ$นึ่ฝึร��งเศสั และอ%ตุาล� พรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4ได/ร�บความนึ่%ยมเพ%�มข��นึ่อย$างมาก และได/ร�บที่��นึ่� �งในึ่สัภาผ6/แที่นึ่เพ%�มข��นึ่จนึ่สัามารถึตุ��งร�ฐบาลร$วมก�บพรรคฝึCายซ/ายด/วยก�นึ่ได/ ตุรงก�นึ่ข/าม สังครามคร��งนึ่��ม%ได/ที่+าให/สัหร�ฐอเมร%กาประสับเศรษฐก%จ

ด�งกล$าวมากนึ่�ก ที่��งนึ่��ก:เพราะอ�ตุสัาหกรรมสัหร�ฐอเมร%กาได/ถึ6กที่+าลายและกล�บได/ร�บการสั$งเสัร%มให/ม�การผล%ตุอย$างม�ประสั%ที่ธิ%ภาพโดยการชิ$วยเหล5อของร�ฐบาลกลางอ�กด/วย จ�งที่+าให/สัหร�ฐอเมร%กากลายเป(นึ่ประเที่ศที่��ม�ก+าล�งที่างเศรษฐก%จเข/มแข:งที่��สั�ดในึ่โลก และที่+าให/เง%นึ่เหร�ยญสัหร�ฐกลายเป(นึ่ที่��ตุ/องการของนึ่านึ่าประเที่ศตุ��งแตุ$นึ่��นึ่เป(นึ่ตุ/นึ่มา และด�งจะได/ชิ��ให/เห:นึ่ในึ่หนึ่$วยที่�� 10 ว$า สัหร�ฐอเมร%กากลายเป(นึ่ผ6/นึ่+าของสั�งคมโลกที่��งในึ่ด/านึ่เศรษฐก%จ การเม5อง และการที่หาร2. ผลที่างด'าน่ส�งคม

สังครามคร��งนึ่��ได/ก$อผลกระที่บด/านึ่สั�งคมแก$สั�งคมโลกอย$างมาก ที่��งด/านึ่ลบและด/านึ่บวก ผลด/านึ่ลบที่��ควรกล$าวถึ�งก:ค5อ สังครามได/ก$อให/การอพยพของชิาวเยอรม�นึ่เป(นึ่จ+านึ่วนึ่แสันึ่ซ��งถึ6กข�บออกจากด%นึ่แดนึ่ด/านึ่ตุะว�นึ่ออกของเยอรมนึ่� ซ��งถึ6กยกให/โปแลนึ่ด4และจากประเที่ศอ5�นึ่ ๆ ในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออก ก$อให/เก%ดป>ญหาที่างสั�งคมแก$ประเที่ศผ6$ย�ดครองเยอรมนึ่�อย$างมากที่��จะตุ/องให/ความด6แลแก$ชิาวเยอรม�นึ่เหล$านึ่�� ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ชิาวย%วจากเยอรมนึ่�จ+านึ่วนึ่หลายแสันึ่ที่��เหล5อจากถึ6กฆ$าได/พาก�นึ่หลบหนึ่�ออกจากเยอรมนึ่�ระหว$างสังครามและตุกอย6$ ในึ่ภาพไร/ที่��อย6$อาศ�ย ก$อนึ่ที่��จะถึ6กสั$งไปอย6$ ปาเลสัไตุนึ่4 ปรากฎว$าการอพยพของชิาวย%วได/ก$อป>ญหาที่างสั�งคมระหว$างชิาวย%วและอาหร�บในึ่ปาเลสัไตุนึ่4ข��นึ่อ�ก ซ��งตุ$อได/กลายเป(นึ่ป>ญหานึ่านึ่าชิาตุ% และเป(นึ่ชินึ่วนึ่ของสังครามนึ่านึ่าชิาตุ%อ�กหลายคร��งใ นึ่ ตุ ะ ว� นึ่ อ อ ก ก ล า ง ด� ง จ ะ ก ล$ า ว ถึ� ง ใ นึ่ ตุ อ นึ่ ตุ$ อ ไ ป

การอพยพย/ายถึ%�นึ่เป(นึ่จ+านึ่วนึ่มากมายเชิ$นึ่นึ่�� ที่+าให/สัหประชิาชิาตุตุ/องจ�ดตุ��งองค4การพ%เศษมาด6แลเร5�องผ6/อพยพและผ6/ล��ภ�ยโดยเฉพาะ ซ��งได/ชิ$วยบรรเที่าป>ญหาสั�งคมของสั�งคมโลกในึ่เร5�องนึ่��ไปได/บ/าง

สั$วนึ่ผลที่างสั�งคมในึ่ด/านึ่บวกของสังครามคร��งนึ่��ตุ$อโลกก:ค5อ สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/ประชิาชินึ่ในึ่ด%นึ่แดนึ่อาณานึ่%คมของที่��งผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะในึ่สังครามยกเอาหล�กการของกฎบ�ตุรแอตุแลนึ่ตุ%กมาเป(นึ่ข/ออ/างในึ่การเร�ยกร/องเอกราชิ และประสับความสั+าเร:จด/วยด�หลายแห$ง เชิ$นึ่

อ%นึ่เด�ย และพม$า เป(นึ่ตุ/นึ่ ซ��งได/กลายเป(นึ่ตุ�วอย$างให/อาณานึ่%คมอ5�นึ่ ๆ เร�ยกร/องเอกราชิก�นึ่แที่บที่�กแห$งและบางแห$งได/ประสับผลสั+าเร:จด/วยด� และบางแห$งก:ตุ/องที่+าสังครามตุ$อตุ/านึ่ประเที่ศจ�กรวรรด%นึ่%ยมเป(นึ่เ ว ล า นึ่ า นึ่ ก ว$ า ไ ด/ เ อ ก ร า ชิ3. ผลด'าน่การเม&อง

สังครามโลกคร��งที่��สัองสั$งผลกระที่บที่างด/านึ่การเม5องตุ$อสั� ง ค ม ห บ ล า ย ป ร ะ ก า ร ที่� สั+า ค� ญ ๆ ม� 4 ป ร ะ ก า ร ค5 อ

ประการแรก สังครามคร��งนึ่��ได/ม�ผลให/ประเที่ศมหาอ+านึ่าจเก$า อ�นึ่ได/แก$ อ�งกฤษ ฝึร��งเศสั เยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ หมดอ%ที่ธิ%พลลงโดยม�สัหร�ฐอเมร%กาและสัหภาพโซเว�ยตุ ซ��งม�ความเข/มแข:งมากกว$ามหาอ+านึ่าจใด ๆ ในึ่โลกข��นึ่เป(นึ่ผ6/นึ่+าของโลกแที่นึ่ ปรากฏิว$า ในึ่ขณะที่��สัหร�ฐอเมร%การ�บเข/าชิ$วยเหล5อและกลายเป(นึ่เจ/าหนึ่��ของมหาอ+านึ่าจเก$า สัหภาพโซเว�ยตุด+าเนึ่%นึ่การจ�ดตุ��งร�ฐบาลคอมม%วนึ่%สัตุ4ข��นึ่ปกครองในึ่ประเที่ศตุ$าง ๆ ของย�โรปตุะว�นึ่ออกได/ที่��งหมด โดยอ/างว$าการปกครองในึ่ประเที่ศเหล$านึ่��เป(นึ่ระบอบประชิาธิ%ปไตุยเหม5อนึ่ก�นึ่ และจากนึ่��นึ่ก:พยายามสั$งเสัร%มให/บรรดาคอมม%วนึ่%สัตุ4ในึ่ประเที่ศตุ$าง ๆ ที่+าการปฏิ%ว�ตุ%ล/มล/างร�ฐบาลของตุนึ่เพ5�อเปล��ยนึ่แปลงการปกครองให/เป(นึ่ระบอบคอมม%วนึ่%สัตุ4 ด�งจะได/จาก ปรากฏิการณ4ในึ่จ�นึ่และพม$า หล�งสังคราม ซ��งบรรดาคอมม%วนึ่%สัตุ4ในึ่ประเที่ศเหล$านึ่��นึ่จ�บอาว�ธิที่+า ก า ร ป ฏิ% ว� ตุ% ตุ$ อ ตุ/ า นึ่ ร� ฐ บ า ล ข อ ง ตุ นึ่

ประการที่��สัอง เนึ่5�องจากสัหร�ฐอเมร%กาแบละสัหภาพโซเว�ยตุม�อ+านึ่าจสั6งสั�ดที่��งที่างที่หารและเศรษฐก%จในึ่โลก จ�งย�งผลให/สัองมหาอ+านึ่าจสัามารถึครอบง+าการเม5องโลกได/เก5อบเด:ดขาด ในึ่ระยะห ล� ง สั ง ค ร า ม สั%� นึ่ สั� ด ล ง ใ ห ม$ ๆ

ประการที่��สัาม ล�ที่ธิ%เผด:จการฟัาสัซ%สัตุ4ในึ่อ%ตุาล� ล�ที่ธิ%เผด:จการนึ่าซ�ในึ่เยอรมนึ่� และล�ที่ธิ%เผด:จการที่หารในึ่ญ��ป�Cนึ่ถึ6กที่+าลายลงอย$างเด:ดขาด และเปFดที่างให/ล�ที่ธิ%ประชิาธิ%ปไตุยเร%�มแพร$หลายในึ่ประเที่ศที่��งสัามนึ่��นึ่ และแพร$หลายไปย�งประเที่ศอ5�นึ่ ในึ่โลกในึ่เวลาตุ$อมา ด�งจะ

เห:นึ่ได/ว$า ประเที่ศอด�ตุอาณานึ่%คมที่��งหลายที่�� ได/ เอกราชิหล�งสังครามโลกคร��งที่��สัองนึ่�� ตุ$างแสัดงความศร�ที่ธิาในึ่การปกครองแบบประชิาธิ%ปไตุย โดยด+า เนึ่%นึ่การปกครองประเที่ศของเขาในึ่ระบอบประชิาธิ%ป ไตุยด�นึ่ที่��งนึ่��นึ่ ในึ่ระยะแรก ๆ หล� งจากได/ เอกราชิ

ประการที่��สั�� สั�งคมโลกเร%�มม�ความเสัมอภาคมากข��นึ่ โดยประเที่ศเล:ก ๆ และอ$อนึ่แอได/ร�บการยอมร�บว$าอธิ%ปไตุยและสั%ที่ธิ%เที่$าเที่�ยมก�บประเที่ศใหญ$ ในึ่การออกเสั�ยงในึ่องค4การสัหประชิาชิาตุ% ย�งผลให/ประเที่ศใหญ$พยายามเอาใจแที่นึ่ที่��จะค�กคามประเที่ศเล:กเหม5อนึ่ในึ่สัม�ยก$อนึ่ และพยายามให/ความชิ$วยเหล5อแก$ประเที่ศเล:กมากกว$าเ อ า เ ป ร� ย บ ป ร ะ เ ที่ ศ เ ล: ก4. ผลที่างด'าน่จำ"ตว"ที่ยา

สังครามโลกคร��งที่��สัองได/ก$อผลกระที่บที่างด/านึ่จ%ตุว%ที่ยามากกว$าสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��งหลายประการด/วยก�นึ่ค5อ

1) เนึ่5�องจากในึ่สังครามคร��งนึ่��ได/ม�การนึ่+าเอาอาว�ธิปรมาณ6 อ�นึ่ม�อานึ่�ภาพร/ายแรงมาใชิ/ที่+าลบายที่ร�พย4สั%นึ่และชิ�ว%ตุของพลเร5อนึ่ในึ่เม5องใหญ$ด/วย จ�งที่+าให/เก%ดความหว��นึ่กล�วว$าหากเก%ดสังครามโลกอ�กคร��งหนึ่��ง คงจะตุ/องม�การที่+าลายที่ร�พย4สั%นึ่และชิ�ว%ตุมนึ่�ษย4ที่��งที่หารและพลเร5อนึ่อ�กมากมาย ด/วยเหตุ�นึ่��ประชิาชินึ่ผ6/ปรารถึนึ่าจะเห:นึ่สั�นึ่ตุ%ภาพม�อย6$อย$างย5นึ่ยง จ�งพาก�นึ่ก$อตุ��งองค4การของประชิาชินึ่ข��นึ่ที่��งในึ่ระด�บชิาตุ%และระด�งโลก เพ5�อที่+าหนึ่/าที่��เป(นึ่กล�$มกดด�นึ่ คอยป;องก�นึ่ม%ให/ร�ฐบาลตุ$าง ๆ ใชิ/สังครามเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่การค�กคามหร5อร�กรานึ่ประเที่ศอ5�นึ่ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ม�การก$อตุ��งกล�$มประชิาชินึ่ผ6/ร �กสั�นึ่ตุ%ภาพในึ่ประเที่ศประชิาธิ%ปไตุยใหญ$ ๆ เชิ$นึ่ อ�งกฤษ เยอรมนึ่� สัหร�ฐอเมร%กา และญ��ป�Cนึ่ เป(นึ่ตุ/นึ่ สั$วนึ่ในึ่ระด�บโลกก:ม�การตุ��งสัภาสั�นึ่ตุ%ภาพโลก (World Peace Council) ซ��งพรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4แห$งสัหภาพโซเว�ยตุสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/จ�ดตุ��งข��นึ่ โดยม�สั+านึ่�กงานึ่ใหญ$อย6$ที่��สัว�เดนึ่ และสัมาคมสัภาและธิรรมนึ่6ญโลก (World Constitution

and Parliament Associations) ซ��งประชิาชินึ่ในึ่ย�โรป

สัหร�ฐอเมร%กา และหลายประเที่ศในึ่โลกจ�ดตุ��งข��นึ่ โดยม�สั+านึ่�กงานึ่ใหญ$อย6$ที่��สัหร�ฐอเมร%กา ม�เป;าหมายในึ่การรณรงค4ให/ม�การจ�ดตุ��ง ร�ฐบาล“

โลก ” (World Government) โดยม�สัภาโลก ซ��งประกอบด/วย 3

สัภา ค5อ สัภาผ6/แที่นึ่ของร�ฐบาลตุ$าง ๆ สัภาผ6/แที่นึ่ประชิาชินึ่ของประเที่ศตุ$าง ๆ และสัภาผ6/แที่นึ่ของป>ญญาชินึ่ในึ่ประเที่ศตุ$าง ๆ ที่+าหนึ่/าที่��ควบค�มการที่+างานึ่ของคณะมนึ่ตุร�โลก (World Cabinet) ในึ่การด+าเนึ่%นึ่ก%จการของโลกเพ5�อให/เก%ดสั�นึ่ตุ%ภาพ

2) สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/เก%ดความร6 /สั�กในึ่หม6$ผ6/บร%หารและประชิาชินึ่ว$า ความร�งเก�ยจเด�ยดฉ�นึ่ที่4ระหว$างชิาตุ%และความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมที่��ร�นึ่แรง เป(นึ่สัาเหตุ�หนึ่��งที่��ที่+าให/เก%ดสังครามฉะนึ่��นึ่ จ�งเป(นึ่หนึ่/าที่��ของร�ฐบาลและประชิาชินึ่ของโลกจะตุ/องขจ�ดความร�งเก�ยจเด�ยดฉ�นึ่ที่4ระหว$างชิาตุ%และความร6 /สั�กชิาตุ%นึ่%ยมที่��ร�นึ่แรงให/หมดไป ประชิาชินึ่ด�งกล$าวนึ่��จ�งได/สันึ่�บสันึ่�นึ่ให/ม�การจ�ดตุ��งองค4การการศ�กษา ว%ที่ยาศาสัตุร4 และว�ฒนึ่ธิรรมข��นึ่ภายในึ่กรอบของสัหประชิาชิาตุ% (United Nations Educational, Scientific and Culture Organization) ซ��งที่+าหนึ่/าที่��ขจ�ดความร6 /สั�กเกล�ยดชิ�งก�นึ่ระหว$างชิาตุ% หร5อความหลงชิาตุ%ให/หมดไปจากจ%ตุใจของมวลมนึ่�ษย4 โดยสั$งเสัร%มการศ�กษา ว%ที่ยาศาสัตุร4 และว�ฒนึ่ธิรรมของชิาตุ%ตุ$าง ๆ ให/เป(นึ่ที่��แพร$หลายและสัร/างความเข/าใจซ��งก�นึ่และก�นึ่ในึ่ที่างด�

3) การพ$ายแพ/อย$างง$ายดายของมหาอ+านึ่าจเก$าตุ$อเยอรมนึ่� และญ��ป�Cนึ่ ในึ่ระยะตุ/นึ่ของสังครามที่+าให/ชิาวผ%วขาวที่��ปกครองอาณานึ่%คมในึ่เอเชิ�ยและแอฟัร%กาไม$เป(นึ่ที่��เกรงกล�วของชิาวอาณานึ่%คมอ�กตุ$อไป และที่+าให/ชิาวอาณานึ่%คมกล/าที่��จะที่+าสังครามเร�ยกร/องเอกราชิจากชิาวตุะว�นึ่ตุก

4) เนึ่5�องจาก ในึ่สังครามโลกคร��งที่��สัอง ประเที่ศค6$สังครามได/ใชิ/ว%ที่ย�เป(นึ่สั5�อในึ่การโฆษณาชิวนึ่เชิ5�อให/ที่หารและประชิาชินึ่ของประเที่ศศ�ตุร6เสั�ยข�วญ และหมดก+าล�งใจที่��จะค%ดตุ$อสั6/ตุ$อไป และบ+าร�งที่หารและประชิาชินึ่ของประเที่ศตุนึ่ให/ม�ก+าล�งใจที่��จะตุ$อสั6/ตุ$อไป จนึ่กว$าจะได/ชิ�ยชินึ่ะ จ�งที่+าให/ว%ที่ย� และสั5�อมวลชินึ่อ5�นึ่ ๆ กลายเป(นึ่เคร5�องม5อในึ่

การโฆษณาชิวนึ่เชิ5�อของร�ฐบาลในึ่ยามสั�นึ่ตุ% และในึ่การที่+าสังครามจ%ตุว%ที่ยาระหว$างสัหร�ฐอเมร%กาก�บสัหภาพโซเว�ยตุ เพ5�อจ6งใจให/ประชิาชินึ่ที่��วไปม�ความนึ่%ยมในึ่ระบบการปกครองของตุนึ่

เร&�องที่�� 9.2.3 ผลกระที่บขอสงครามโลกคร��งที่��สอง ที่��ม�ต�อภ7ม"ภาค

เนึ่5�องจากผลกระที่บจากสังครามโลกคร��งที่��สัองที่��ม�ตุ$อสั�งคมโลก ม�ขอบข$ายกว/างขวางและครอบคล�มที่��งด/านึ่เศรษฐก%จ สั�งคม และการเม5อง รวมที่��งก$อให/เก%ดการเปล��ยนึ่แปลงในึ่โครงสัร/างที่างเศรษฐก%จ และที่างการเม5องของสั�งคมโลกอย$างมากด�งกล$าวแล/ว จ�งที่+าให/ภ6ม%ภาคตุ$าง ๆ ได/ร�บผลกระที่บอย$างมากตุามไปด/วยที่��งในึ่ด/านึ่เ ศ ร ษ ฐ ก% จ สั� ง ค ม แ ล ะ ก า ร เ ม5 อ ง ด� ง จ ะ ไ ด/ ก ล$ า ว ตุ$ อ ไ ป นึ่��1. ผลที่างด'าน่เศึรษฐก"จำ

สังครามโลกคร��งที่��สัอง ก$อให/เก%ดความพ%นึ่าศแก$ชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่องประเที่ศค6$สังครามในึ่ย�โรปและเอเชิ�ย ที่��งผ6/แพ/และผ6/ชินึ่ะ ประเที่ศผ6/ชินึ่ะในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ตุกตุ$างไม$อย6$ในึ่ฐานึ่ะที่��จะฟัJ� นึ่ฟั6เศรษฐก%จของตุนึ่เองได/ และจะค%ดเร�ยกค$าเสั�ยหายจากเยอรมนึ่�โดยที่�นึ่ที่�ก:ไม$ได/ โดยเกรงว$าอาจที่+าให/ชิาวเยอรม�นึ่เด5อดร/อนึ่และม�ความขมข5�นึ่ตุ$อการปฏิ%บ�ตุ%ของผ6/ชินึ่ะ เหม5อนึ่ที่��เก%ดข��นึ่ในึ่ระยะหล�งสังครามโลกคร��งที่��หนึ่��ง ด/วยเหตุ�นึ่��สัหร�ฐอเมร%กาซ��งม�ความเข/มแข:งที่างเศรษฐก%จจ�งเสันึ่อแผนึ่ที่��จะชิ$วยเหล5อเศรษฐก%จแก$ประเที่ศในึ่ย�โรป เพ5�อให/สัามารถึฟัJ� นึ่ฟั6เศรษฐก%จของตุนึ่ได/เร:วข��นึ่โดยม�เง5� อนึ่ไขว$าประเที่ศจะร$วมม5อก�นึ่ในึ่ก า ร ฟัJ� นึ่ ฟั6 เ ศ ร ษ ฐ ก% จ แ ผ นึ่ ก า ร ชิ$ ว ย เ ห ล5 อ ที่ า ง เ ศ ร ษ ฐ ก% จ ข อสัหร�ฐอเมร%กาแก$ย�โรปซ��งเร�ยกก�นึ่ตุ$อมาว$า แผนึ่การมาร4แชิล“ ” (Marshall”Plan) เพ5�อให/เก�ยรตุ%แก$ยอร4จ มาร4แชิล ร�ฐมนึ่ตุร�ตุ$างประเที่ศของสัหร�ฐอเมร%กาผ6/เปFดเผยแผนึ่ชิ$วยเหล5อด�งกล$าว ในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1947 ซ��งปรากฏิว$าบรรดาประเที่ศย�ดรปตุะว�นึ่ตุกย%นึ่ด�ค�บความชิ$วยเหล5อตุามแผนึ่ด�งกล$าว สั$วนึ่สัหภาพโซเว�ยตุและม%ตุรประเที่ศในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออกปฏิ%เสัธิที่��จะร�บความชิ$วยเหล5อจาก

สัหร�ฐอเมร%กา โดยอ/ างว$า เป(นึ่แผนึ่สัร/างจ�กรวรรด%นึ่%ยมของสัหร�ฐอเมร%กาและประกาศตุ��ง สัภาชิ$วยเหล5อซ��งก�นึ่และก�นึ่ที่างด/านึ่“

เศรษฐก%จ ” (Council for Mutual Economic Assistance-

CMEA หร5อ Comecon) ประกอบด/วยสัหภาพโซเว�ยตุและม%ตุรในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออก สั+าหร�บเยอรมนึ่�ผ6/แพ/สังครามได/ร�บความชิ$วยเหล5อที่างเศรษฐก%จเพ5�อฟัJ� นึ่ฟั6ประเที่ศอย$างมากเชิ$นึ่ก�นึ่ จนึ่ที่+าให/เยอรมนึ่�สั า ม า ร ถึ ฟัJ� นึ่ ตุ� ว ไ ด/ ที่� นึ่ ป ร ะ เ ที่ ศ ผ6/ ชิ นึ่ ะ ใ นึ่ ย� โ ร ป ตุ ะ ว� นึ่ ตุ ก

สั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ยนึ่��นึ่ สัหร�ฐอเมร%กาซ��งเป(นึ่ผ6/ย�ดครองญ��ป�Cนึ่ได/ให/ความชิ$วยเหล5อที่างเศรษฐก%จแก$ญ��ป�Cนึ่อย$างมากเชิ$นึ่ก�นึ่ ย�งผลให/ญ��ป�Cนึ่ฟัJ� นึ่ฟั6ได/เร:วพอ ๆ ก�บเยอรมนึ่� จนึ่สัามารถึชิดใชิ/ค$าเสั�ยหายให/แก$ประเที่ศที่��ถึ6กญ��ป�Cนึ่บ�กได/หมดในึ่ที่��สั�ด ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่สัหร�ฐอเมร%กาตุ/องการชิ$วยเหล5อจ�นึ่แตุ$ที่+า ไม$ ได/ เตุ:มที่�� ที่�� เนึ่5� องจากจ�นึ่ เก%ดสังครามกลางเม5องระหว$างพรรคคอมม%วนึ่%สัตุ4 ก�บร�ฐบาล ค5อพรรคชิ า ตุ% นึ่% ย ม (กI ก ม% นึ่ ตุ�L ง )

สั+าหร�บที่ว�ปแอฟัร%กาได/ร�บผลกระที่บที่างเศรษฐก%จไม$มากนึ่�ก เพราะการรบในึ่สัมรภ6ม%นึ่��ไม$ร�นึ่แรง และก%นึ่เวลาเพ�ยง 2 ปBเที่$านึ่��นึ่ การฟัJ� นึ่ฟั6บ6รณะประเที่ศที่��อย6$ในึ่สัมรภ6ม%สังครามจ�งไม$ม�ป>ญหามากนึ่�ก2. ผลที่างการเม&อง

ด�งได/กล$าวมาแล/วว$า สังครรมคร��งนึ่��ม�ผลที่+า บลายระบอบเผด:จการฟัาสัซ%สัตุ4และนึ่าซ�ลงและม�สั$วนึ่ชิ$วยให/ระบอบเผด:จการคอมม%วนึ่%สัตุ4เข/มแข:งข��นึ่ จนึ่สัามารถึขยายตุ�วไปครอบง+าประเที่ศตุ$าง ๆ ในึ่ย�โรปตุะว�นึ่ออกได/ที่��งหมด และก�ดก�นึ่ม%ให/ม�การตุ%ดตุ$อก�นึ่ระหว$างประเที่ศย�โรปตุะว�นึ่ออกก�บย�โรปตุะว�นึ่ตุกเหม5อนึ่ด�งเอาสั%�งที่��นึ่ายกร�ฐมนึ่ตุร�เชิอร4ชิ%ลแห$งอ�งกฤษ เร�ยกว$า ม�าน่เหล?ก (Iron Cudtain)

ม า ก�� นึ่ ไ ว/สั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ยนึ่��นึ่สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/เกาหล�ได/เอกราชิ แตุ$ถึ6ก

แบ$งออกเป(นึ่สัองสั$วนึ่ เนึ่5�องจากสัหภาพโซเว�ยตุและสัหร�ฐอเมร%กาซ��งเข/าไปปลดอาว�ธิที่หารญ��ป�Cนึ่ในึ่เกาหล�ตุอนึ่เหนึ่5อและตุอนึ่ใตุ/ไม$อาจร$วม

ม5อก�นึ่ เพ5�อที่+าให/เกาเหล�ที่��งสัองสั$วนึ่รวมก�นึ่ได/ จ�งตุ/องแยกก�นึ่เป(นึ่เ ก า ห ล� เ ห นึ่5 อ แ ล ะ เ ก า ห ล� ใ ตุ/ จ นึ่ ที่� ก ว� นึ่ นึ่��

นึ่อกจากนึ่��นึ่ สังครามคร��งนึ่��ได/ม�ผลที่+าให/ขบวนึ่การชิาตุ%นึ่%ยมในึ่เอเชิ�ยตุะว�นึ่ออกเฉ�ยงใตุ/เข:มแข:งข��นึ่และม�ประสับการณ4ในึ่การบร%หารของตุนึ่มากข��นึ่ เนึ่5�องจากกองที่�พญ��ป�Cนึ่ได/ชิ$วยฝึ@กและตุ%ดอาว�ธิให/แก$กองก+าล�งของขบวนึ่การชิาตุ%นึ่%ยม รวมที่��งเปFดโอกาสัให/ผ6/นึ่+าของขบวนึ่การเหล$านึ่��ในึ่ประเที่ศตุ$าง ๆ ที่��ญ��ป�Cนึ่ข�บไล$ผ6/ปกครองชิาวย�โรปออกไป ได/เข/ามาม�สั$วนึ่ในึ่การบร%หารประเที่ศของตุนึ่ในึ่ระหว$างการย�ดครองของญ��ป�Cนึ่ ตุ�วอย$างเชิ$นึ่ ซ6การ4โนึ่แห$งอ%นึ่โดนึ่�เซ�ย และอองซานึ่แห$งพม$า ตุ$างได/ร�บการสันึ่�บสันึ่�นึ่ให/เข/าบร%หารประเที่ศในึ่ตุ+าแหนึ่$งสั+าค�ญ ฉะนึ่��นึ่เม5�อสังครามสั%�นึ่สั�ดและผ6/ปกครองชิาวย�โรปตุ/องการจะกล�บมาม�อ+านึ่าจอ�ก จ�งได/ร�บการตุ$อตุ/านึ่จากขบวนึ่การชิาตุ%นึ่%ยมในึ่ประเที่ศที่��งสัอง ซ��งปรากฏิว$าพม$าได/เอกราชิโดยไม$ตุ/องใชิ/ก+าล�ง สั$วนึ่อ%นึ่โดนึ่�เซ�ยตุ/องรบก�บเนึ่เธิอร4แลนึ่ด4เก5อบ 3 ปB จ�งได/เอกราชิ ในึ่ที่+านึ่องเด�ยวก�นึ่ขบวนึ่การชิาตุ%นึ่%ยมในึ่อ%นึ่โดจ�นึ่ โดยเฉพาะอย$างย%�งในึ่เว�ยดนึ่ามตุ/องที่+าการตุ$อสั6/ก�บฝึร��งเศสั นึ่านึ่กว$า 7 ปB จ�งได/เอกราชิสั+าหร�บอ%นึ่เด�ยนึ่��นึ่แม/จะไม$ถึ6กญ��ป�Cนึ่ย�ดครอง แตุ$ขบวนึ่การคองเกรสั (Congress Movement) ม�ผ6/นึ่+าที่��เข:มแข:งมาก จ�งสัามารถึบ�บบ�งค�บให/อ�งกฤษมอบเอกราชิให/แก$อ%นึ่เด�ยโดยไม$ตุ/องที่+าสังคราม และเนึ่5�องจากชิาวอ%นึ่เด�ยม�สัล%มตุ/องการบ/านึ่เม5องของตุนึ่เองจ�งแยกไปตุ�� ง ป ร ะ เ ที่ ศ ใ ห ม$ เ ร� ย ก ว$ า ป า ก� ส ถุ า น่

สั$วนึ่อาณานึ่%คมของอ%ตุาล�ในึ่แอฟัร%กาค5อ โซมาล%แลนึ่ด4และล%เบ�ย ได/ร�บการด6แลโดยสัหประชิาชิาตุ% เพ5�อเตุร�ยมตุ�วที่��จะเป(นึ่เอกราชิตุ$อไป สั+าหร�บอาณานึ่%คมและด%นึ่แดนึ่ในึ่อาร�กขาของประเที่ศอ5�นึ่ก:เร%�มที่��จะเร�ยกร/องเอกราชิบ/าง เชิ$นึ่ ตุ6นึ่%เซ�ย โมร:อกโก และแอลจ�เร�ยของฝึ ร�� ง เ ศ สั เ ป( นึ่ ตุ/ นึ่ แ ล ะ ไ ด/ เ อ ก ร า ชิ ใ นึ่ ที่�� สั� ด3. ผลที่างด'าน่ส�งคม

ด�งกล$าวมาแล/วว$า สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/เก%ดการโยกย/ายถึ%�นึ่ของประชิากรในึ่ย�โรปเป(นึ่จ+านึ่วนึ่มาก โดยเฉพาะชิาวเยอรม�นึ่และชิาวย%วก$อให/เก%ดป>ญหาที่างสั�งคมในึ่ประเที่ศที่��ตุ/องร�บผ6/อพยพเข/าไว/ สั$วนึ่ในึ่เอเชิ�ย ผลกระที่บด/านึ่สั�งคมเก%ดข��นึ่ก�บประเที่ศที่��เป(นึ่สัมรภ6ม%ของสังครามอย$างมาก อาที่% ญ��ป�Cนึ่ จ�นึ่ พม$า และอ%นึ่โดนึ่%เซ�ย เป(นึ่ตุ/นึ่ ซ��งประสับความเสั�ยหายที่างที่ร�พย4สั%นึ่ถึ6กที่+าลายระหว$างสังคราม ย�งผลให/เก%ดการขาดแคลนึ่ที่��อย6$อาศ�ย และการฟัJ� นึ่ฟั6บ6รณะประเที่ศให/สั6$สั ภ า พ เ ด% ม

นึ่อกจากนึ่��นึ่ผลที่างสั�งคมที่��เห:นึ่ชิ�ดก:ค5อ สังครามคร��งนึ่��ได/ม�ผลที่+า ให/อาณานึ่%คมหลายแห$งในึ่ที่�กภ6ม%ภาคได/เอกราชิ ซ��งย�งผลให/ประเที่ศเหล$านึ่��ม�ฐานึ่ะที่างสั�งคมสั6งเที่$าเที่�ยมชิาวย�โรปที่��เคยปกครองตุ นึ่ ม า ก$ อ นึ่

เร&�องที่�� 9.3.3 ผลกระที่บของสงครามโลกคร��งที่��สองต�อความร�วมม&อระหว�างประเที่ศึภายหล�งสงคราม

เนึ่5�องจากสังครามโลกคร��งที่��สัองม�สัาเหตุ�มาจากความไม$ร$วมม5อก�นึ่อย$างจร%งจ�งระหว$างประเที่ศมหาอ+านึ่าจและความอ$อนึ่แอขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% และสังครามคร��งนึ่��ก$อให/เก%ดความเสั�ยหายตุ$อชิ�ว%ตุและที่ร�พย4สั%นึ่อย$างมาก จ�งที่+าให/ประเที่ศค6$สังคราม โดยเฉพาะอย$างย%�งฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรเชิ5�อก�นึ่ว$าจะตุ/องป;องก�นึ่สังครามโลกม%ให/เก%ดข��นึ่อ�ก และว%ธิ�ที่��จะป;องก�นึ่ม%ให/สังครามโลกเก%ดข��นึ่อ�กก:ค5อ การร$วมม5อก�นึ่อย$างใกล/ชิ%ดระหว$างมหาอ+านึ่าจและม%ตุรประเที่ศที่��ร $วมม5อก�นึ่เป(นึ่

สหประชุาชุาต" “ ” อย6$ในึ่ขณะนึ่��นึ่ โดยม�ว�ตุถึ�ประสังค4เพ5�อป;องก�นึ่ม%ให/เยอรมนึ่� อ%ตุาล� และญ��ป�Cนึ่ กล�บมาค�กคามสั�นึ่ตุ%ภาพของโลกได/อ�ก

ฉะนึ่��นึ่ จ�งกล$าวได/ว$า ผลกระที่บของสังครามคร��งนึ่��ตุ$อความร$วมม5อระหว$างประเที่ศก:ค5อ สังครามคร��งนึ่��ที่+าให/ฝึCายพ�นึ่ธิม%ตุรเห:นึ่ความสั+าค�ญของความร$วมม5อระหว$างประเที่ศเพ5� อความม��นึ่คงร$วมก�นึ่ (collcetive Security) ด/วยเหตุ�นึ่��ในึ่ขณะที่��สังครามย�งด+าเนึ่%นึ่อย6$อย$างด�เด5อด ร�ฐมนึ่ตุร�ตุ$างประเที่ศ สัหร�ฐอเมร%กา จ�นึ่ และสัหภาพ

โซเว�ยตุ ซ��งประชิ�มร$วมก�นึ่ กล$าวถึ�ง ความจ+าเป(นึ่ที่��จะตุ/องจ�ดตุ��ง“

องค4การระหว$างประเที่ศที่��วไปข��นึ่ให/เร:วที่��สั�ดที่��จะเร:วได/ เพ5�อที่+าหนึ่/าที่��ในึ่การร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและความม��นึ่คงระหว$างประเที่ศ โดยย�ดม��นึ่ในึ่หล�กการแห$งความเสัมอภาคในึ่อธิ%ปไตุยชิองประเที่ศที่��ร �กสั�นึ่ตุ%ภาพที่��งหลาย และจะเปFดโอกาสัให/ที่�กประเที่ศไม$ว$าใหญ$หร5อเล:กเข/าเป(นึ่สัมาชิ%กได/ ตุ$อมาในึ่ปB ค” .ศ.1943 ผ6/แที่นึ่ของสัามมหาอ+านึ่าจค5อ สัหร�ฐอเมร%กา อ�งกฤษ และสัหภาพโซเว�ยตุ ได/ประชิ�มก�นึ่ที่��ด�มบาร4ตุ�นึ่ โอค (Damarton Ork) ใกล/นึ่ครวอชิ%งตุ�นึ่ในึ่สัหร�ฐอเมร%กาเพ5�อยกร$างกฎบ�ตุร (Charter) สั+าหร�บองค4การระหว$างประเที่ศใหม$แที่นึ่กตุ%กาขององค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ% ซ��งที่�กประเที่ศที่��ร $วมก�บฝึC ายพ�นึ่ธิม%ตุรได/ร�บร$างด�งกล$าวมาพ%จารณา และนึ่+าไปใชิ/เป(นึ่ตุ/นึ่ร$างในึ่การประชิ�มร$างกฎบ�ตุรสัหประชิาชิาตุ%ในึ่เด5อนึ่ม%ถึ�นึ่ายนึ่ ค.ศ. 1945 ที่��นึ่ ค ร ซ า นึ่ ฟั า นึ่ ซ% สั โ ก สั ห ร� ฐ อ เ ม ร% ก า

ข/อที่��นึ่$าสั�งเกตุก:ค5อ มหาอ+านึ่าจที่��ง 4 ไม$ได/กล$าวถึ�งองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%เลย ที่��ง ๆ ที่��องค4การนึ่��ย�งไม$ได/ล/มไป ที่��งนึ่��คงเนึ่5�องจากว$าองค4การสั�นึ่นึ่%บาตุชิาตุ%ได/ไล$สัหภาพโซเว�ยตุออกจากสัมาชิ%กภาพ เนึ่5� องจากสัหภาพโซเว�ยตุที่+า สังครามร�กรานึ่ฟัFนึ่แลนึ่ด4ในึ่เด5อนึ่ธิ�นึ่วาคม ค.ศ. 1939 ด/วยเหตุ�นึ่�� สัหร�ฐอเมร%กา อ�งกฤษ และจ�นึ่ซ��งหว�งที่��ให/สัหภาพโซเว�ยตุร$วมม5อด/วยในึ่การจ�ดตุ��งองค4การระหว$างประเที่ศข�� นึ่ จ�งได/ประชิ�มเร5� องนึ่��ที่��นึ่ครมอสัโก และเนึ่5� องจากสัหร�ฐอเมร%กาตุ/องการให/สัหภาพโซเว�จตุร$วมม5อก�บตุนึ่และมหาอ+านึ่าจอ5� นึ่อย$างจร%งจ�งในึ่องค4การระหว$างประเที่ศใหม$ จ�งยอมให/สัหภาพโซเว�ยตุม�ที่��นึ่� �งในึ่สัม�ชิชิาใหญ$ถึ�ง 3 ที่�� โดยให/แก$สัหภาพโซเว�ยตุ 1 ที่��นึ่� �ง และให/แก$ร�ฐย6เครนึ่และร�ฐไบโร-ร�สัเซ�ย ซ��งเป(นึ่ร�ฐในึ่สัหภาพโซเว�ยตุอ�กร�ฐละ 1 ที่��นึ่� �ง ที่��งนึ่��เพ5�อให/สัหภาพโซเว�ยตุร6 /สั�กว$าตุนึ่ไม$ได/นึ่� �งอย6$อย$างโดดเด��ยวเพ�ยงประเที่ศเด�ยวและม�เพ�ยงเสั�ยงเด�ยวในึ่ที่��ป ร ะ ชิ� ม สั ห ป ร ะ ชิ า ชิ า ตุ%

อาจกล$าวได/ว$าถึ/ามหาอ+านึ่าจที่��ร $วมม5อก�นึ่ที่+าสังครามปราบฝึCายอ�กษะร$วมม5อก�นึ่ตุลอดไป ก:เชิ5�อได/ว$าจะสัามารถึร�กษาสั�นึ่ตุ%ภาพและความม��นึ่คงระหว$างประเที่ศให/ด+ารงอย6$ตุ$อไปได/โดยไม$ม�ประเที่ศใดกล/าม า ค� ก ค า ม

Documents

สงครามโลก (อ.จำนงค์)