Αλέξανδρος Καλομοίρης - Ο ΠΥΡΙΝΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

ειίδα 1 απφ 28

Ο Π Τ Ρ Ι Ν Ο Π Ο Σ Α Μ Ο

Α λ έ ξ α ν δ π ο υ Κ α λ ό μ ο ι π ο υ

Μεηάθπαζη Πέηπος Μπόηζη

Copyright: Δθδφζεηο Εέθπξνο http://www.magnet.gr/zefyros

Τίηλορ ππωηοηύπος: The river of fire, 1980

Μεηάθπαζη από ηα αγγλικά: Πέηπορ Μπόηζηρ, 1985

Κενηπική Διάθεζη: “Ζέθςπορ”, Παύλος Μελά 15, 546 22 Θεζζαλονίκη, Τηλ. 221 390

Δεύηεπη έκδοζη: Καλοκαίπι 1992, Θεζζαλονίκη.

Τπίηη έκδοζη: Άνοιξη 1995, Θεζζαλονίκη

Θέμα:

Ο “Πχξηλνο Πνηακφο” ήηαλ ε θχξηα νκηιία πνπ δφζεθε ζηε πλέιεπζε Οξζνδφμνπ

Νεφηεηαο πνπ νξγαλψζεθε θάησ απφ ηελ αηγίδα ηεο πλφδνπ ησλ Ρψζσλ Δπηζθφπσλ ηεο

Γηαζπνξάο, ζην Seattle ηεο Οπάζηγθησλ, απφ 22-25 Ηνπιίνπ 1980. Ζ νκηιία έγηλε ζηα αγγιηθά

θαη ην θνηλφ ηελ ππνδέρζεθε εγθάξδηα. Ο ζεβ. Αξρηεπίζθνπνο ηνπ Καλαδά, Βηηάιηνο, εμέθξαζε

ηελ εθηίκεζή ηνπ, ιέγνληαο πσο “ζπάληα δηαβάδεη θαλείο ηέηνηα θείκελα, πνπ απνπλένπλ ην

άξσκα ηεο αιεζηλήο γλψζεσο θαη ηεο πξνζσπηθήο εκπεηξίαο”. Ο ίδηνο έδσζε εληνιή λα

θπθινθνξήζεη ην βηβιίν ζε αγγιηθή, ξσζηθή θαη γαιιηθή έθδνζε. Ο “Πχξηλνο Πνηακφο” είλαη

θπξίσο, κηα απάληεζε ζηελ ηαιαηπσξεκέλε ςπρή, πνπ δεηλνπαζεί ζηηο δνθηκαζίεο θαη ξσηά

κέζα ζηελ απφγλσζή ηεο: Πψο είλαη δπλαηφ, ν Θεφο πνπ είλαη αγαζφο, λα επηηξέπεη απηφ ην

θαθφ; Πψο γίλεηαη λα κε βαζαλίδεη κε ηέηνηνπο πεηξαζκνχο θαη δνθηκαζίεο, φηαλ απηέο

μεπεξλνχλ ηελ αληνρή κνπ; Δάλ είλαη ειεήκσλ θαη θηιάλζξσπνο, γηαηί κε θαηαδηθάδεη λα

ππνθέξσ ηφζα, θαη ζ΄ απηή θαη ζηελ άιιε δσή; Δίλαη κηα πξνζθνξά ζην πιήζνο ησλ

ηξαπκαηηζκέλσλ ςπρψλ, πνπ ζα βξνπλ παξεγνξηά θαη αλάπαπζε κφλν ζηελ αγθαιηά ηνπ

εχζπιαρλνπ Παηέξα.

http://www.magnet.gr/zefyros

http://www.magnet.gr/zefyros


Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η Ν Β ΄ Δ Κ Γ Ο Η

Ο Πχξηλνο Πνηακφο εθδφζεθε γηά πξψηε θνξά ζηα Διιεληθά ην 1985 θαη ε πξψηε

εθείλε έθδνζε εμαληιήζεθε ζρεηηθά γξήγνξα. Απφ ηφηε, ε δήηεζε γηά ην κηθξφ απηφ θείκελν

παξέκεηλε πηεζηηθή θαη νδήγεζε ζηελ απφθαζε γηά ηελ επαλέθδνζή ηνπ.

ηηο κέξεο καο, φιν θαη ιηγφηεξνη άλζξσπνη έρνπλ ηελ επθαηξία λα γλσξίζνπλ πνηνο είλαη

ν αιεζηλφο Θεφο ηεο Υξηζηηαληθήο απνθάιπςεο. Κη απηφ, παξά ηελ θάπνηα άλζεζε ηεο

ζενινγηθήο δηδαρήο πνπ παξαηεξήζεθε ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Ίζσο ν ιφγνο λα βξίζθεηαη ζ‟

απηφ ην ηξαγηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ εκεξψλ καο, φηη “εμέιηπελ φζηνο” θαη “νπθ έζηηλ έσο

ελφο”. Έρνπλ ιείςεη νη αλακκέλεο ιακπάδεο, νη αιεζηλνί ρξηζηηαλνί, πνπ θσηίδνπλ ηνλ θφζκν

φρη κ‟ απηά πνπ ιέλε, νχηε κ‟ απηά πνπ θάλνπλ, αιιά κ‟ απηφ πνπ νη ίδηνη είλαη βαζεηά κέζα

ζηελ θαξδηά ηνπο.

Γηά καο, ην θείκελν απηφ ηνπ γηαηξνχ Καιφκνηξνπ, πνπ εθδίδεηαη πιένλ κεηά ην ζάλαηφ

ηνπ, θαζψο θαη φια ηα άιια γξαπηά ηνπ πνπ ζθνπεχνπκε λα εθδφζνπκε, είλαη κηα πλεπκαηηθή

παξαθαηαζήθε απφ έλαλ άλζξσπν, πνπ απηά πνπ έγξαςε, πξίλ απ‟ φια, ηα δνχζε κέζα ηνπ. Γη‟

απηφ θαη πηζηεχνπκε φηη έρνπλ θάηη λα πξνζθέξνπλ ζηνπο ζπγρξφλνπο καο.

Αλάκεζα ζηα έξγα ηνπ πνπ ζά ηππσζνχλ απφ ηηο εθδφζεηο “Εέθπξνο”, βξίζθνληαη ηα

εμήο αλέθδνηα: “Οη έμη απγέο”, (1989), έλα θείκελν γηά ηελ παηεξηθή θαηαλφεζε ηεο

δεκηνπξγίαο ηνπ θφζκνπ θαη ηνπ αλζξψπνπ. “Οη Ρίδεο”, ζπιινγή άξζξσλ απφ ην νκψλπκν

πεξηνδηθφ πνπ εθδίδνληαλ επί ζεηξά εηψλ (1974 - 1987). “Σα θιεηδηά ηεο Βαζηιείαο”, έλα

εκπλεπζκέλν θείκελν γηά ηελ αιεζηλή ζρέζε ησλ πηζηψλ, θιεξηθψλ θαη ιατθψλ κέζα ζηελ

εθθιεζία. Απφ ηα ήδε εθδνζέληα, βξίζθεηαη ζε επαλέθδνζε ην “Καηά Δλσηηθψλ” (Αζηήξ,

1964), ην πξψην βηβιίν ηνπ γηαηξνχ Καιφκνηξνπ, πνπ απνηειεί κηα επηηνκή ηεο νξζφδνμεο

εθθιεζηνινγίαο.

Γλσξίδνπκε θαιά, φηη φια ηα παξαπάλσ απνηεινχλ έλα έξγν ελ πνιινίο “αληηιεγφκελν”,

κηα πξνζθνξά ζηφ ρψξν ηεο ζενινγίαο πνπ “βαξεία εζηί θαη βιεπνκέλε”. κσο, γηά ηελ αιήζεηα

ηζρχνπλ ηα ιφγηα ηνπ Υξηζηνχ: “ιίζνλ φλ απεδνθίκαζαλ νη νηθνδνκνχληεο, εγελλήζε εηο

θεθαιήλ γσλίαο”

Οη εθδφηεο


Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο

Ο “Πχξηλνο Πνηακφο” ήηαλ ε θχξηα νκηιία πνπ δφζεθε ζηε πλέιεπζε Οξζνδφμνπ

Νεφηεηνο πνπ νξγαλψζεθε θάησ απφ ηελ αηγίδα ηεο πλφδνπ ησλ Ρψζσλ Δπηζθφπσλ ηεο

Γηαζπνξάο, ζηφ Seattle ηεο Οπάζηγθησλ, απφ 22-25 Ηνπιίνπ 1980. Ζ νκηιία έγηλε ζηα αγγιηθά

θαη ην θνηλφ ηελ ππνδέρζεθε εγθάξδηα. Ο ζεβ. Αξρηεπίζθνπνο ηνπ Καλαδά, Βηηάιηνο, εμέθξαζε

ηνλ ζαπκαζκφ ηνπ, φρη κφλν ιέγνληαο πψο “ζπάληα δηαβάδεη θαλείο ηέηνηα θείκελα, πνπ

απνπλένπλ ην άξσκα ηεο αιεζηλήο γλψζεσο θαη ηεο πξνζσπηθήο εκπεηξίαο”, αιι‟ αθφκε

πεξηζζφηεξν φηαλ πξνζσπηθά ν ίδηνο έδσζε εληνιή λα θπθινθνξήζεη ζε αγγιηθή, ξσζηθή θαη

γαιιηθή έθδνζε.

Ο θ. Α. Καιφκνηξνο είλαη γλσζηφο θαη ραίξεη εθηηκήζεσο ζηνλ αγγιφθσλν Οξζφδνμν

θφζκν απφ ηφηε πνπ ην “Καηά Δλσηηθψλ” κεηαθξάζηεθε ζηα αγγιηθά απφ ηνλ Γεψξγην Γαβξηήι

θαη ηππψζεθε απφ ηελ Ηεξά Μνλή καο. Σν βηβιίν εθείλν, πνπ θπθινθφξεζε θαη ζε δεχηεξε

έθδνζε, είρε γίλεη δεθηφ κε ζαπκαζκφ, γηά ηελ δηαχγεηα κε ηελ νπνία εξκήλεπζε ηελ Οξζφδνμε

εθθιεζηνινγία θαη αλέιπε θαη αλαηξνχζε ηηο ζεκειηψδεηο αξρέο ηεο Οηθνπκεληθήο θηλήζεσο. Ο

αληίθηππνο πνπ είρε, αξθεί γηά λα θαηαηάμεη ηνλ θ. Καιφκνηξν αλάκεζα ζηνπο γλήζηνπο θαη

αθνζησκέλνπο ζενιφγνπο. Παξάιιεια, ε κειέηε ηνπ “Οη Σχπνη ησλ Οπξαλίσλ” (βι. Οξζφδ.

Σχπνο, Φεβξ. 1966έ.) - πνπ φρη κφλν εξκελεχεη ηηο ζενινγηθέο πξνυπνζέζεηο γηά ηελ ρξήζε ησλ

εηθφλσλ ζηελ Δθθιεζία, αιιά ζπγρξφλσο θαλεξψλεη κηα επιαβηθή θαηαλφεζε ηνπ κπζηεξίνπ

ηεο επζεβείαο - εδξαίσζε ζηνλ αγγιφθσλν θφζκν ηελ πεπνίζεζε φηη ν ζπγγξαθέαο ππεξβαίλεη


ηε λεθξή αθαδεκατθή ζενινγία, πξνβάιινληαο ηε δψζα θαη εκπεηξηθή ζενινγία ησλ Αγίσλ

Παηέξσλ.

Ο γλσζηφο αλαλεσηήο ηεο νξζνδφμνπ αγηνγξαθίαο ζηελ Διιάδα, ν κάζηνξαο

αγηνγξάθνο Φψηεο Κφληνγινπ, κεηά απφ πξνζσπηθή αιιεινγξαθία κε ηνλ θ. Καιφκνηξν, φηαλ

απηφο ζπνχδαδε αθφκε ηελ ηαηξηθή ζηελ Διβεηία, δηέβιεςε ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ θαη ηνλ

παξφηξπλε ζηε ζπνπδή ησλ Παηέξσλ. Ο Κφληνγινπ έγξαςε ηνλ πξφινγν ζηελ πξψηε

(ειιεληθή) έθδνζε ηνπ “Καηά Δλσηηθψλ”, πνπ ηχπσζε ν εθδ. νίθνο “Αζηήξ” ην 1964, φπνπ

εθθξάδεη ηνλ ζαπκαζκφ ηνπ γηά ηνλ ζπγγξαθέα θαη ηνλ πεξηγξάθεη ζαλ γλήζην νξζφδνμν

ζενιφγν.

Ο “Πχξηλνο Πνηακφο” δελ είλαη απιψο κηα αλάιπζε ηνπ νξζνδφμνπ δφγκαηνο ηεο

ζσηεξίαο, ηεο νηθνλνκίαο ηνπ Θενχ θαη απνιπηξψζεσο ηνπ αλζξψπνπ, θάλνληαο αληηιεπηφ πψο

ε νξζφδνμε ζενινγία θαηέρεη ηελ κνλαδηθή γλψζε θαη αιήζεηα δηά ηεο απνθαιχςεσο ηνπ Θενχ.

Δίλαη θπξίσο κηα απάληεζε ζηελ ηαιαηπσξεκέλε ςπρή, πνπ δεηλνπαζεί ζηηο δνθηκαζίεο θαη

ξσηά κέζα ζηελ απφγλσζή ηεο: Πψο γίλεηαη λα κε βαζαλίδεη κε ηέηνηνπο πεηξαζκνχο θαη

δνθηκαζίεο, φηαλ απηέο μεπεξλνχλ ηελ αληνρή κνπ; Δάλ είλαη ειεήκσλ θαη θηιάλζξσπνο, γηαηί

κε θαηαδηθάδεη λα ππνθέξσ ηφζα, θαη ζ‟ απηή θαη ζηελ άιιε δσή;

Σν ζεσξνχζακε θάπσο ληξνπή, πνπ απηφ ην ζπνπδαίν θείκελν πνπ ηφζν εληππσζίαζε

ηνλ ππφινηπν νξζφδνμν θφζκν, δελ ήηαλ πξνζηηφ ζηελ κεηξηθή γιψζζα ηνπ θ. Καιφκνηξνπ,

έρνληαο - φπσο ιέρζεθε - γξαθεί αξρηθά ζηα αγγιηθά. Ζ Ηεξά Μνλή καο αλέζεζε ζηνλ θ. Πέηξν

Μπφηζε, απφ ην Υαιάλδξη ηεο Αζήλαο, έκπεηξν κεηαθξαζηή εθθιεζηαζηηθψλ έξγσλ, λα

κεηαθξάζεη θαη επηκειεζεί ηελ έθδνζε.

Δίλαη κηα πξνζθνξά καο ζηφ πιήζνο ησλ ηξαπκαηηζκέλσλ ςπρψλ, ησλ γλσζηψλ ή

άγλσζησλ ζε καο, πνπ ζά βξνχλ παξεγνξηά θαη αλάπαπζε κφλν ζηελ αγθαιηά ηνπ εχζπιαρλνπ

Παηέξα.

Βνζηψλε, Ηνχιηνο 1985

Ηεξά Μνλή Μεηακνξθψζεσο Βνζηψλεο, Ζ.Π.Α.


1

Εις το όνομα τοσ Πατρός και τοσ Υιού και τοσ Αγίοσ Πνεύματος.

εβαζηνί παηέξεο, αγαπεηνί αδειθνί.

Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη δνχκε ζηελ επνρή ηεο απνζηαζίαο πνπ έρεη πξνθεηεπζεί γηά

ηηο έζραηεο κέξεο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη είλαη άζενη, παξά ην

γεγνλφο φηη πνιινί απ‟ απηνχο ζεσξεηηθά πηζηεχνπλ αθφκα. Ζ αδηαθνξία θαη ην πλεχκα απηνχ

ηνπ θφζκνπ θπξηαξρνχλ παληνχ.

Πνηά είλαη ε αηηία γηά ηελ θαηάζηαζε απηή;

Ζ αηηία είλαη φηη ε αγάπε ςπρξάλζεθε. Ζ αγάπε γηά ην Θεφ δελ θαίεη πηά ζηηο αλζξψπηλεο

θαξδηέο θαη θαηά ζπλέπεηα ε κεηαμχ ηνπο αγάπε επίζεο λεθξψζεθε.

Πνηνο είλαη ν ιφγνο γη‟ απηή ηε κείσζε ηεο αγάπεο ησλ αλζξψπσλ γηά ην Θεφ; Ζ

απάληεζε είλαη, ζίγνπξα, ε ακαξηία. Ζ ακαξηία είλαη ην καχξν ζχλλεθν πνπ δελ επηηξέπεη ζηφ

θψο ηνπ Θενχ λα θηάζεη ζηα κάηηα καο.

Ζ ακαξηία φκσο ππήξρε πάληνηε. Πψο ινηπφλ θηάζακε ζηφ ζεκείν φρη κφλν λα αγλννχκε

ην Θεφ αιιά νπζηαζηηθά λα ηνλ κηζνχκε; ήκεξα ε δηάζεζε ηνπ αλζξψπνπ πξφο ην Θεφ δελ

είλαη πξαγκαηηθή άγλνηα ή πξαγκαηηθή αδηαθνξία. Αλ εμεηάζεηε πξνζεθηηθά ηνπο αλζξψπνπο ζά

παξαηεξήζεηε φηη ε αγλνηά ηνπο ή ε αδηαθνξία ηνπο ρξσκαηίδεηαη απφ βαζχ κίζνο. Καλέλαο

φκσο δε κηζεί θάηη πνπ δελ ππάξρεη.

Έρσ ηελ εληχπσζε φηη ζήκεξα νη άλζξσπνη πηζηεχνπλ ζηφ Θεφ πεξηζζφηεξν απφ

νπνηαδήπνηε άιιε επνρή ζηελ αλζξψπηλε ηζηνξία. Οη άλζξσπνη γλσξίδνπλ ην Δπαγγέιην, ηε

δηδαζθαιία ηεο Δθθιεζίαο θαη ηε δεκηνπξγία ηνπ Θενχ θαιχηεξα απφ θάζε άιιε επνρή. Έρνπλ

βαζηά επίγλσζε ηεο Όπαξμήο Σνπ. Ο αζετζκφο ηνπο δελ είλαη πξαγκαηηθή απηζηία. Δίλαη κάιινλ

κηα απνζηξνθή πξφο θάπνηνλ πνπ γλσξίδνπκε πνιχ θαιά αιιά ηνλ κηζνχκε, φπσο αθξηβψο

θάλνπλ νη δαίκνλεο.

Μηζνχκε ην Θεφ θαη γη‟ απηφ ηνλ αγλννχκε, θάλνπκε πψο δελ ηνλ βιέπνπκε,

ππνθξηλφκελνη ηνπο αζένπο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηνλ ζεσξνχκε ην κεγαιχηεξν ερζξφ καο. Ζ

άξλεζε είλαη ε εθδίθεζή καο, ν αζετζκφο είλαη ηα αληίπνηλά καο.

Γηαηί φκσο νη άλξζσπνη κηζνχλ ην Θεφ; Σνλ κηζνχλ φρη κφλν γηαηί ηα έξγα ηνπο είλαη

ζθνηεηλά, ελψ ν Θεφο είλαη θψο, αιιά αθφκα γηαηί ηνλ ζεσξνχλ ζαλ κηα απεηιή, έλαλ άκεζν θαη

αηψλην θίλδπλν, έλαλ αληίπαιν ζε κηα δίθε, ζε κηα λνκηθή ππφζεζε, έλα δεκφζην θαηήγνξν θαη

έλαλ αηψλην ηχξαλλν. Γη‟ απηνχο ν Θεφο δελ είλαη πηά ν παληνδχλακνο γηαηξφο πνπ ήξζε γηά λα

ηνπο ζψζεη απφ ηελ αξξψζηηα θαη ην ζάλαην, αιιά κάιινλ έλαο ζθιεξφο δηθαζηήο θαη έλαο

ακείιηθηνο αλαθξηηήο.

Ο δηάβνινο, βιέπεηε, θαηψξζσζε λα θάλεη ηνπο αλζξψπνπο λα πηζηέςνπλ φηη ν Θεφο δε

καο αγαπά πξαγκαηηθά, φηη νπζηαζηηθά αγαπά κφλν ηνλ εαπηφ ηνπ θαη φηη καο δέρεηαη κφλν αλ

ζπκπεξηθεξφκαζηε φπσο Δθείλνο ζέιεη λα ζπκπεξηθεξφκαζηε. Σνπο έπεηζε φηη ν Θεφο καο κηζεί


αλ δε ζπκπεξηθεξφκαζηε φπσο Δθείλνο καο πξφζηαμε θαη πξνζβάιιεηαη ζε ηέηνην ζεκείν απφ

ηελ αλππαθνή καο, ψζηε πξέπεη λα πιεξψζνπκε γη‟ απηήλ κε αηψληα βάζαλα, ηα νπνία Δθείλνο

δεκηνχξγεζε γη‟ απηφ ην ζθνπφ.

Πνηνο κπνξεί λ‟ αγαπήζεη έλα βαζαληζηή; Αθφκα θαη θείλνη πνπ αγσλίδνληαη ζθιεξά γηά

λα ζσζνχλ απφ ηελ νξγή ηνπ Θενχ δελ κπνξνχλ λα ηνλ αγαπήζνπλ πξαγκαηηθά. Αγαπνχλ κφλν

ηνλ εαπηφ ηνπο θαη πξνζπαζνχλ λα μεθχγνπλ απφ ηελ εθδίθεζε ηνπ Θενχ θαη λ‟ απνθηήζνπλ ηελ

αηψληα καθαξηφηεηα, επηρεηξψληαο λα εμεπκελίζνπλ απηφ ην θνβεξφ θαη εμαηξεηηθά επηθίλδπλν

Γεκηνπξγφ.

Αληηιακβάλεζηε ηε ζπθνθαληία ηνπ ζαηαλά γηά ηνλ παλνηθηίξκνλα θαη παλεχζπιαρλν,

ηνλ παλάγαζν Θεφ καο; Να γηαηί ζηελ ειιεληθή γιψζζα δφζεθε ζηφ ζαηαλά ην νλνκα δηάβνινο

(δηαβνιέαο, ζπθνθάληεο).


2

Πνην φξγαλν φκσο ρξεζηκνπνίεζε ν δηάβνινο γηά λα ζπθνθαληήζεη ην Θεφ; Ση κέζα

κεηαρεηξίζηεθε γηά λα πείζεη ηελ αλζξσπφηεηα, λα δηαζηξέςεη ηελ αλζξψπηλε ζθέςε;

Υξεζηκνπνίεζε ηε “ζενινγία”. ηελ αξρή ν δηάβνινο εηζεγήζεθε κηα κηθξή αιινίσζε ζηε

ζενινγία θαη απφ ηε ζηηγκή πνπ εθείλε έγηλε απνδεθηή, θαηάθεξε λα ηελ απμάλεη φιν θαη

πεξηζζφηεξν, ψζηε ν ρξηζηηαληζκφο λα γίλεη ηειείσο αγλψξηζηνο. Δίλαη απηφ πνπ νλνκάδνπκε

“δπηηθή ζενινγία”.

Πξνζπαζήζαηε πνηέ λα εληνπίζεηε πνην είλαη ην θπξηφηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δπηηθήο

ζενινγίαο; Λνηπφλ, ην θπξηφηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη φηη ζεσξεί ην Θεφ πξαγκαηηθφ αίηην

θάζε θαθνχ.

Ση είλαη θαθφ; Γελ είλαη απνμέλσζε απφ ην Θεφ, ν νπνίνο είλαη Εσή; Γελ είλαη ν

ζάλαηνο; Ση δηδάζθεη ε δπηηθή ζενινγία γηά ην ζάλαην; ινη νη ξσκαηνθαζνιηθνί θαη νη

πεξηζζφηεξνη πξνηεζηάληεο ζεσξνχλ ην ζάλαην ζαλ κηα ηηκσξία ηνπ Θενχ. Ο Θεφο έθξηλε φινπο

ηνπο αλζξψπνπο έλνρνπο γηά ηελ ακαξηία ηνπ Αδάκ θαη ηνπο ηηκψξεζε κε ζάλαην, δει. ηνπο

απέθνςε απφ ηνλ εαπηφ ηνπ, ηνπο ζηέξεζε ηε Εσνπνηφ Σνπ ελέξγεηα θαη έηζη ηνπο ζθφησζε

πξψηα πλεπκαηηθά θαη αξγφηεξα ζσκαηηθά, κε θάπνην είδνο πλεπκαηηθνχ ιηκνχ. Ο Απγνπζηίλνο

κεηαθξάδεη ην ρσξίν ηεο Γέλεζεο: “{΄Ζε δ‟ αλ εκέξα θάγεηε απ‟ απηνχ (ηνπ θαξπνχ) ζαλάησ,

απνζαλείζζε” σο εμήο: “Δάλ θάηε απφ ηνλ θαξπφ ηνπ δέληξνπ απηνχ ζά ζάο ζθνηψζσ”.

Μεξηθνί πξνηεζηάληεο ζεσξνχλ ην ζάλαην φρη ζαλ ηηκσξία αιιά ζαλ θάηη θπζηθφ. Γελ

είλαη φκσο ν Θεφο πνπ δεκηνχξγεζε φια ηα θπζηθά πξάγκαηα; Έηζη θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ν

Θεφο - γη‟ απηνχο - είλαη ν πξαγκαηηθφο αίηηνο ηνπ ζαλάηνπ.

Κη απηφ αιεζεχεη, φρη κφλν γηά ην ζσκαηηθφ ζάλαην. Δίλαη εμίζνπ αιεζέο θαη γηά ηνλ

ςπρηθφ. Γε ζεσξνχλ νη δπηηθνί ζενιφγνη ηελ θφιαζε, ηνλ αηψλην πλεπκαηηθφ ζάλαην ηνπ

αλζξψπνπ, ζαλ κηα ηηκσξία ηνπ Θενχ; Καη δε ζεσξνχλ ην δηάβνιν ζαλ ππεξέηε ηνπ Θενχ γηά

ηελ αηψληα ηηκσξία ησλ αλζξψπσλ ζηελ θφιαζε;

Ο “Θεφο” ηεο δχζεο είλαη έλαο Θεφο πξνζβιεκέλνο θαη άγξηνο, γεκάηνο νξγή γηά ηελ

αλππαθνή ησλ αλζξψπσλ, πνπ κε ην θαηαζηξνθηθφ πάζνο ηνπ ζέιεη λα βαζαλίδεη αηψληα φιε ηελ

αλζξσπφηεηα γηά ηηο ακαξηίεο ηεο, εθηφο αλ ιάβεη θάπνηα άπεηξε ηθαλνπνίεζε ηνπ ηξσζέληνο

εγσηζκνχ ηνπ.

Πνην είλαη ην δφγκα ηεο ζσηεξίαο ησλ δπηηθψλ; Ο Θεφο δε ζθφησζε ην Θεφ γηά λα

ηθαλνπνηήζεη ηελ ππεξεθάλεηά ηνπ, πνπ νη δπηηθνί νλνκάδνπλ θαη‟ επθεκηζκφ δηθαηνζχλε; Καη

δελ είλαη απφ απηή ηελ άπεηξε ηθαλνπνίεζε πνπ θαηαδέρεηαη λα ζψζεη κεξηθνχο απφ καο;

Ση είλαη ζσηεξία γηά ηε δπηηθή ζενινγία; δελ είλαη ζσηξεξία απφ ηελ νξγή ηνπ Θενχ;

Βιέπεηε ινηπφλ φηη ε δπηηθή ζενινγία δηδάζθεη πψο πξαγκαηηθφο θίλδπλνο θαη

πξαγκαηηθφο ερζξφο καο είλαη ν Γεκηνπξγφο θαη Θεφο καο; σηεξία, γηά ηνπο δπηηθνχο, είλαη λα

γιπηψζεηο απφ ηα ρέξηα ηνπ Θενχ.


Πψο κπνξεί λ‟ αγαπήζεη θαλείο ηέηνην Θεφ; Πψο κπνξνχκε λα πηζηεχνπκε ζε θάπνηνλ

πνπ κηζνχκε; Ζ πίζηε ζηελ νπζία ηεο είλαη πξντφλ αγάπεο. Δπνκέλσο ζά ζέιακε λα κήλ ππάξρεη

θάπνηνο πνπ καο απεηιεί, ηδηαίηεξα φηαλ ε απεηιή απηή είλαη αηψληα.

Αθφκα θαη αλ ππάξρεη ην κέζν γηά λα απνθχγεη θαλείο ηελ νξγή απηήο ηεο παληνδχλακεο

αιιά θαθήο Όπαξμεο (ν ζάλαηνο ηνπ Τηνχ Σνπ γηά ράξε καο), ζά ήηαλ πξνηηκφηεξν αλ ε

Όπαξμε απηή δελ ππήξρε. Απηφ ήηαλ ην ινγηθφηεξν ζπκπέξαζκα ηνπ λνχ θαη ηεο θαξδηάο ησλ

δπηηθψλ ιαψλ, γηαηί αθφκα θαη ν αηψληνο παξάδεηζνο ζά ήηαλ απνθξνπζηηθφο κε έλα ηέηνην

άγξην Θεφ. Έηζη γελλήζεθε ν αζετζκφο θαη γη‟ απηφ γελλήζεθε ζηε δχζε. Ο αζετζκφο ήηαλ

άγλσζηνο ζηελ αλαηνιηθή ρξηζηηαλνζχλε κέρξη λα εηζβάιεη θη εθεί ε δπηηθή ζενινγία. Ο

αζετζκφο είλαη ζπλέπεηα ηεο δπηηθήο ζενινγίαο. Αζετζκφο είλαη ε άξλεζε, ε απφξξηςε ελφο

θαθνχ Θενχ. Οη άλζξσπνη έγηλαλ αζετζηέο γηά λα ζσζνχλ απφ ην Θεφ, θξχβνληαο ηα θεθάιηα

ηνπο θαη θιείλνληαο ηα κάηηά ηνπο ζαλ ηε ζηξνπζνθάκειν. Ο αζετζκφο, αδειθνί κνπ, είλαη ε

άξλεζε ηνπ Θενχ ησλ ξσκαηνθαζνιηθψλ θαη ησλ πξνηεζηαληψλ. Πξαγκαηηθφο καο ερζξφο δελ

είλαη ν αζετζκφο. Πξαγκαηηθφο ερζξφο καο είλαη απηφο ν παξαπνηεκέλνο θαη δηαζηξεβισκέλνο

“ρξηζηηαληζκφο”.


3

Οη δπηηθνί κηινχλ ζπρλά γηά ηνλ “Καιφ Θεφ”. Παξά ηαχηα, ε Γπηηθή Δπξψπε θαη ε

Ακεξηθή πνηέ δελ πείζζεθαλ γηά ηελ χπαξμε ελφο ηέηνηνπ Καινχ Θενχ. Αληίζεηα απνθαινχζαλ

ην Θεφ Καιφ κε ηνλ ίδην ηξφπν πνπ νη Έιιελεο απνθαινχζαλ “επινγία” κηα ινηκψδε

εμαλζεκαηηθή αξξψζηεηα, γηά λα ηελ εμνξθίζνπλ θαη λα ηελ απνδηψμνπλ. Γηά ηελ ίδηα αηηία ε

Μαχξε Θάιαζζα απνθιήζεθε Δχμεηλνο (θηιφμελνο) Πφληνο, αλ θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ήηαλ

κηα ζάιαζζα θνβεξή θαη χπνπιε. Βαζηά κέζα ηεο ε δπηηθή ςπρή αηζζαλφηαλ ην Θεφ ζαλ θαθφ

θξηηή πνπ δελ μερλνχζε πνηέ αθφκα θαη ηελ παξακηθξφηεξε πξνζβνιή πνπ ηνπ γηλφηαλ απφ καο

κε ηελ παξάβαζε ησλ εληνιψλ ηνπ. Απηή ε λνκίζηηθε αληίιεςε γηά ην Θεφ, απηή ε ηειείσο

δηεζηξακκέλε εξκελεία ηεο δηθαηνζχλεο ηνπ Θενχ δελ ήηαλ ηίπνηε άιιν παξά ε πξνβνιή ησλ

αλζξψπηλσλ παζψλ ζηε ζενινγία. Ήηαλ κηα επηζηξνθή ζηελ εηδσινιαηξηθή κέζνδν ηεο

αλζξσπνπνίεζεο ηνπ Θενχ θαη ζενπνίεζηο ηνπ αλζξψπνπ. Οη άλζξσπνη νξγίδνληαη θαη

εμαγξηψλνληαη φηαλ δελ ηνπο παίξλνπλ ζηα ζνβαξά θαη απηφ ην ζεσξνχλ ηαπείλσζε πνπ κπνξεί

λα μεπιχλεη κφλν ε εθδίθεζε, είηε απηή εθηειείηαη κε έγθιεκα είηε κε κνλνκαρία. Απηή ήηαλ ε

θνζκηθή, εκπαζήο ηδέα γηά ηε δηθαηνζχλε πνπ επηθξαηνχζε ζηα κπαιά κηαο ιεγφκελεο

“ρξηζηηαληθήο” θνηλσλίαο.

Οη ρξηζηηαλνί ηεο δχζεο έβιεπαλ ηε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ κε ηνλ ίδην ηξφπν^ ν Θεφο, ε

άπεηξε Όπαξμε, πξνζβιήζεθε άπεηξα απφ ηελ αλππαθνή ηνπ Αδάκ. Απνθάζηζε φηη ε ελνρή ηεο

αλππαθνήο ηνπ Αδάκ πξέπεη λα πεξάζεη εμίζνπ θαη ζε φινπο ηνπο απνγφλνπο ηνπ θαη φηη φινη

πξέπεη λα θαηαδηθαζηνχλ ζε ζάλαην γηά ηελ ακαξηία ηνπ Αδάκ, ηελ νπνία δε δηέπξαμαλ νη ίδηνη.

Ζ δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ ιεηηνπξγνχζε γηά ηνπο δπηηθνχο ζαλ βεληέηα. ρη κφλν ν άλζξσπνο πνπ

ζε πξφζβαιε αιιά θαη φιε ε νηθνγέλεηά ηνπ πξέπεη λα πεζάλεη. Καη απηφ πνπ ήηαλ ηξαγηθφ γηά

ηνπο αλζξψπνπο, ζε ζεκείν απειπηζίαο, ήηαλ φηη θαλέλαο άλζξσπνο, νχηε αθφκα θαη ε

αλζξσπφηεηα νιφθιεξε, δελ κπνξνχζε λα εμεπκελίζεη ηελ πξνζβιεκέλε αμηνπξέπεηα ηνπ Θενχ,

αθφκα θαη αλ ζπζηάδνληαλ φινη νη άλζξσπνη. Ζ αμηνπξέπεηα ηνπ Θενχ ζά κπνξνχζε λα ζσζεί

κφλν αλ κπνξνχζε λα ηηκσξήζεη θάπνηνλ πνπ είρε ηελ ίδηα αμία κε Δθείλνλ. Έηζη, γηά λα ζσζεί

ηφζν ε αμηνπξέπεηα ηνπ Θενχ φζν θαη ην αλζξψπηλν γέλνο δελ ππήξρε άιιε ιχζε απφ ηελ

ελζάξθσζε ηνπ Τηνχ Σνπ, ψζηε λα ζπζηαζηεί έλαο άλζξσπνο κε ζετθή αμηνπξέπεηα γηά λα

δηαζψζεη ηελ ηηκή ηνπ Θενχ.

4

Η εηδσινιαηξηθή αληίιεςε γηά ηε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ, πνπ απαηηεί άπεηξεο ζπζίεο γηά

λα εμεπκεληζηεί, θαζηζηά ην Θεφ πξαγκαηηθφ ερζξφ καο θαη ηελ αηηία φισλ ησλ θαθνηπρηψλ καο.

Δπί πιένλ είλαη κηα δηθαηνζχλε πνπ δελ είλαη θαζφινπ δίθαηε αθνχ ηηκσξεί θαη απαηηεί

ηθαλνπνίεζε απφ πξφζσπα πνπ δελ ήηαλ θαζφινπ ππεχζπλα γηά ηελ ακαξηία ησλ πξνγφλσλ

ηνπο. Με άιια ιφγηα, εθείλν πνπ νη δπηηθνί θαινχλ δηθαηνζχλε έπξεπε κάιινλ λα θαιείηαη

κλεζηθαθία θαη εθδίθεζε ηνπ ρεηξίζηνπ είδνπο. Αθφκα θαη ε αγάπε θαη ε ζπζία ηνπ Υξηζηνχ


ράλνπλ ην λφεκά ηνπο θαη ηε ινγηθή ηνπο κ‟ απηή ηε ζρηδνθξεληθή ηδέα ελφο Θενχ πνπ ζθνηψλεη

ην Θεφ γηά λα ηθαλνπνηήζεη ηε ιεγφκελε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ.

Έρεη θακηά ζρέζε ε ηδέα απηή γηά ηε δηθαηνζχλε κε ηε δηθαηνζχλε πνπ καο απνθάιπςε ν

Θεφο; Ο φξνο “δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ” έρεη απηή ηε ζεκαζία ζηελ Παιαηά θαη Καηλή Γηαζήθε;

Ίζσο ε αξρή γηά ηελ παξεξκελεία ηεο ιέμεο απηήο ζηελ Αγία Γξαθή ήηαλ ε κεηάθξαζή

ηεο ζηα ειιεληθά κε ηελ ειιεληθή ιέμε “δηθαηνζχλε”. ρη φηη ε εξκελεία απηή είλαη ιαζεκέλε,

αιιά γηαηί ε ιέμε απηή, πξνεξρφκελε απφ ηνλ εηδσινιαηξηθφ, αλζξσπηζηηθφ, ειιεληθφ

πνιηηηζκφ, ήηαλ θνξηηζκέλε κε αλζξψπηλεο έλλνηεο πνπ εχθνια κπνξνχζαλ λα νδεγήζνπλ ζε

παξεξκελείεο.

Πξψη‟ απ‟ φια, ε ιέμε “δηθαηνζχλε” θέξλεη ζηφ λνχ κηα ίζε θαηαλνκή, γη‟ απηφ θαη

ζπκβνιίδεηαη κε ην δπγφ. Οη θαινί αληακείβνληαη θαη νη θαθνί ηηκσξνχληαη απφ ηελ αλζξψπηλε

θνηλσλία κε δίθαην ηξφπν. Απηή είλαη αλζξψπηλε δηθαηνζχλε, απηή πνπ παξέρεηαη ζηα

δηθαζηήξηα.

Δίλαη απηή, φκσο, ε ζεκαζία ηεο δηθαηνζχλεο ηνπ Θενχ;

Ζ ιέμε “δηθαηνζχλε” είλαη κεηάθξαζε ηεο εβξατθήο ιέμεο tsedaka. Ζ ιέμε απηή

ζεκαίλεη “ε ζεία ελέξγεηα πνπ επηηπγράλεη ηε ζσηεξία ηνπ αλζξψπνπ”. Δίλαη παξάιιειε θαη

ζρεδφλ ζπλψλπκε κε ηελ άιιε εβξατθή ιέμε “hesed” πνπ ζεκαίλεη “έιενο”, “ζπκπάζεηα”,

“αγάπε” θαη κε ηε ιέμε “emeth” πνπ ζεκαίλεη “πίζηε”, “αιήζεηα”. Απηφ, φπσο βιέπεηε, δίλεη

κηα ηειείσο δηαθνξεηηθή δηάζηαζε ζ‟ απηφ πνπ ζπλήζσο αληηιακβαλφκαζηε ζαλ δηθαηνζχλε. Μ‟

απηφλ ηνλ ηξφπν θαηαλφεζε ε Δθθιεζία ηε δηθανζχλε ηνπ Θενχ. Μ‟ απηφλ ηνλ ηξφπν δίδαμαλ

γη‟ απηήλ νη παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο. “Πψο ζά νλνκάζεηο ην Θεφ δίθαην, γξάθεη ν άγηνο Ηζαάθ ν

χξνο, φηαλ δηαβάζεηο ζηφ εαγγέιην γηά ην κηζζφ ησλ εξγαηψλ; Φίιε, ιέεη, δε ζ‟ αδηθψ^ ζέισ λα

δψζσ θαη ζ‟ απηφλ ηνλ έζραην φζα έδσζα θαη ζε ζέλα^ αλ ην δηθφ ζνπ ην κάηη είλαη πνλεξφ,

εγψ είκαη αγαζφο. Πψο ζά νλνκάζεη θαλείο δίθαην ην Θεφ, φηαλ δηαβάζεη ζην επαγγέιην γηά ηνλ

άζσην πηφ, πνπ ζθφξπηζε ηνλ παηξηθφ πινχην ζε αζσηείεο, θαη φηαλ έδεημε κφλν θαηάλπμε,

έηξεμε ν παηέξαο θαη έπεζε ζηνλ ηξάρειφ ηνπ, θαη ηνπ έδσζε εμνπζία πάλσ ζε φιν ηνπ ηνλ

πινχην; Κη απηά δελ ηα είπε θαλέλαο άιινο, ψζηε λα ακθηβάιινπκε, αιιά ν ίδηνο ν πηφο Σνπ.

Πνπ είλαη ε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ, αθνχ ήκαζηε ακαξησινί θαη ν Υξηζηφο πέζαλε γηά καο;”

Έηζη βιέπνπκε φηη ν Θεφο δελ είλαη δίθαηνο κε ηελ αλζξψπηλε ζεκαζία ηεο ιέμεο αηήο,

αιιά φηη ε δηθαηνζχλε Σνπ ζεκαίλεη ηελ θαινζχλε θαη αγάπε Σνπ πνπ δε δίλνληαη κε δίθαην

ηξφπν, δειαδή, ν Θεφο δίλεη πάληα ρσξίο λα παίξλεη ηίπνηε γηά αληίδνζε θαη δίλεη ζε πξφζσπα

ζαλ θη εκάο, πνπ δελ είκαζηε άμηνη λα παίξλνπκε. Γη‟ απηφ ν άγηνο Ηζαάθ καο δηδάζθεη: “Με

νλνκάδεηο ην Θεφ δίθαην, γηαηί ε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ δε γλσξίδεηαη ζηα έξγα ζνπ^ κπνξεί ν

Γαβίδ λα ηνλ νλνκάδεη δίθαην θαη επζχ, αιιά ν πηφο Σνπ, ν Ηεζνχο Υξηζηφο θαη ζσηήξαο καο,

καο θαλέξσζε φηη είλαη κάιινλ αγαζφο θαη ρξεζηφο (Λνπθ. ζη΄ 35). Δίλαη αγαζφο, ιέεη, πξφο

ηνπο πνλεξνχο θαη αζεβείο αλζξψπνπο”.


5

Ο Θεφο είλαη θαιφο, ζηνξγηθφο θαη αγαζφο πξφο εθείλνπο πνπ παξαθνχλ θαη ηνλ

αγλννχλ. Πνηέ δελ αληαπνδίδεη θαθφ ζηφ θαθφ. Πνηέ δελ εθδηθείηαη. Οη ηηκσξίεο Σνπ είλαη κέζα

αγάπεο γηά δηφξζσζε, εθφζν θάηη κπνξεί λα δηνξζσζεί θαη ζεξαπεπηεί ζ‟ απηή ηε δσή. Πνηέ δελ

εθηείλνληαη ζηελ αησληφηεηα. Σα πάληα δεκηνχξγεζε θαιά. Σα άγξηα ζεξία αλαγλσξίδνπλ ζαλ

αθέληε ηνπο ην ρξηζηηαλφ, πνπ κε ηαπείλσζε έρεη απνθηήζεη ην “θαζ‟ νκνίσζηλ” Θενχ. Σνλ

πιεζηάδνπλ φρη κε θφβν αιιά κε ραξά, κε ππνηαγή αγάπεο θαη επγλσκνζχλεο. Κνπλνχλ ηα

θεθάιηα ηνπο θαη ιείρνπλ ηα ρέξηα ηνπ θαη ηνλ ππεξεηνχλ κε επγλσκνζχλε. Σα άινγα δψα

γλσξίδνπλ φηη ν Κχξηνο θαη Θεφο ηνπο δελ είλαη πνλεξφο θαη θαθφο θαη εθδηθεηηθφο, αιιά

κάιινλ γεκάηνο αγάπε. (Βι. επίζεο αγίνπ Ηζαάθ χξνπ, σδφκελα Αζθεηηθά, Αζήλα 1871, ζει.

95-96). Μαο πξνζηάηεςε θαη καο έζσζε φηαλ πέζακε. Σν αηψλην θαθφ δελ έρεη θακηά ζρέζε κε

ην Θεφ. Πξνέξρεηαη απφ ηε ζέιεζε ησλ ειεπζέξσλ, ινγηθψλ πιαζκάησλ Σνπ, θαη ηε ζέιεζε

απηή ν Θεφο ηε ζέβεηαη.

Ο ζάλαηνο δε καο επηβιήζεθε απφ ην Θεφ. Σνλ πξνθαιέζακε κε ηελ αληαξζία καο. Ο

Θεφο είλαη Εσή θαη ε Εσή είλαη Θεφο. Δπαλαζηαηήζακε θαηά ηνπ Θενχ, θιείζακε ηηο πφξηεο

ζηε δσνπνηφ ράξε Σνπ. Γξάθεη ν άγηνο Βαζίιεηνο: “ζν απνκαθξπλφηαλ απφ ηε δσή, ηφζν

πιεζίαδε πξφο ην ζάλαην. Γηαηί ν Θεφο είλαη Εσή, ε ζηέξεζε ηεο δσήο είλαη ζάλαηνο”. πλερίδεη

ν άγηνο Βαζίιεηνο: “Ο Θεφο δε δεκηνχξγεζε ζάλαην, εκείο ηνλ θέξακε πάλσ καο. Παξά ηαχηα,

δελ εκπφδηζε θαζφινπ ηελ απνζχλζεζε... γηά λα κήλ θάλεη ηελ αλαπεξία καο αζάλαηε”.

πσο ην ιέεη ν άγηνο Δηξελαίνο: “Υσξηζκφο απφ ην Θεφ είλαη ζάλαηνο, ρσξηζκφο απφ ην

θψο είλαη ζθφηνο... θαη δελ είλαη ην θψο πνπ ηνπο πξνθαιεί ηελ ηηκσξία ηεο ηπθιφηεηαο”.

Θάλαηνο, ιέεη ν άγηνο Μάμηκνο ν Οκνινγεηήο, είλαη θπξίσο ν ρσξηζκφο απφ ην Θεφ, ηνλ

νπνίν αθνινχζεζε αλαγθαζηηθά ν ζσκαηηθφο ζάλαηνο. Εσή είλαη θπξίσο Δθείλνο πνπ είπε:

“Δγψ είκαη ε Εσή”.

Καη γηαηί ν ζάλαηνο ήξζε ζ‟ νιφθιεξν ην αλζξψπηλν γέλνο; Γηαηί εθείλνη πνπ δελ

ακάξηεζαλ καδί κε ηνλ Αδάκ πέζαλαλ φπσο θη εθείλνο; Οξίζηε ε απάληεζε ηνπ αγίνπ

Αλαζηαζίνπ ηνπ ηλατηνπ: “Γίλακε θιεξνλφκνη ηεο θαηάξαο ηνπ Αδάκ. Γελ ηηκσξεζήθακε ζαλ

λάρακε παξαθνχζεη ηε ζεία εθείλε εληνιή καδί κε ηνλ Αδάκ. Αιιά επεηδή ν Αδάκ έγηλε ζλεηφο,

κεηαβίβαζε ηελ ακαξηία ζηνπο απνγφλνπο ηνπ. Γίλακε ζλεηνί, αθνχ γελλεζήθακε απφ ζλεηφ”.

Καη ν άγηνο Γξεγφξηνο ν Παιακάο παξαηεξεί: “Ο Θεφο δελ είπε ζηνλ Αδάκ: επίζηξεςε

εθεί απ‟ φπνπ ειήθζεο, αιιά ηνπ είπε: “Γή εί θαη εηο γήλ απειεχζε”. Γελ είπε: ελ ή δ‟ αλ εκέξα

θάγεηε απ‟ απηνχ, λα πεζάλεηε! αιιά “ελ ή δ‟ αλ εκέξα θάγεηε απ‟ απηνχ, ζά πεζάλεηε”. Οχηε

θαη πξφζζεζε κεηά, “επίζηξεςε ηψξα ζηε γή”, αιιά είπε: “Θά επηζηξέςεηο” (απειεχζε)

πξνεηδνπνηψληαο ηνλ κ‟ απηφλ ηνλ ηξφπν, επηηξέπνληαο δίθαηα θαη φρη εκπνδίδνληαο εθείλν πνπ

ζά γίλεη”.


Βιέπνπκε φηη ν ζάλαηνο δελ ήξζε θαηά πξνζηαγή ηνπ Θενχ αιιά ζαλ ζπλέπεηα ηεο απφ

κέξνπο ηνπ Αδάκ δηαθνπήο ησλ ζρέζεψλ ηνπ κε ηελ πεγή ηεο Εσήο, πνπ πξνθάιεζε ε παξαθνή

ηνπ. Καη ν Θεφο κε ηελ θαινζχλε Σνπ ηνλ είρε πξνεηδνπνηήζεη γη‟ απηφ.

“Σν ίδην ην μχιν ηεο γλψζεσο, ιέεη ν Θεφθηινο Αληηνρείαο, ήηαλ θαιφ θαη ν θαξπφο ηνπ

σξαίνο. Γελ ήηαλ, φπσο λνκίδνπλ κεξηθνί, ην μχιν πνπ είρε ην ζάλαην κέζα ηνπ, αιιά ε

παξαθνή. Γελ ππήξρε φηαλ ηε ρξεζηκνπνηεί θαλείο θαηάιιεια”. Οη παηέξεο καο δηδάζθνπλ φηη ε

απαγφξεπζε ηεο γεχζεο ηνπ δέληξνπ ηεο γλψζεσο δελ ήηαλ απφιπηε αιιά πξφζθαηξε. Ο Αδάκ

ήηαλ έλα πλεπκαηηθφ λήπην. Γελ είλαη φιεο νη ηξνθέο θαιέο γηά ηα λήπηα. Μεξηθέο ηξνθέο

κπνξνχλ αθφκα θαη λα ηα ζθνηψζνπλ, αλ θαη νη ελήιηθεο ζά ηηο εχξηζθαλ ζξεπηηθέο. Ήηαλ θαιφ

θαη ζξεπηηθφ. Ήηαλ φκσο ζηεξεή ηξνθή, ελψ ν Αδάκ κπνξνχζε λα ρσλέςεη κφλν γάια.

6

Έηζη, ζηε γιψζζα ηεο Αγίαο Γξαθήο “δίθαηνο” ζεκαίλεη θαιφο θαη ζηνξγηθφο. ηαλ

κηιάκε γηά ηνπο δίθαηνπο ηεο Παιαηάο Γηαζήθεο δε ζεκαίλεη φηη ήηαλ θαινί θξηηέο αιιά φηη ήηαλ

θαινί θαη θηιφζενη. ηαλ ιέκε φηη ν Θεφο είλαη δίθαηνο δελ ελλννχκε φηη είλαη θαιφο θξηηήο, πνπ

γλσξίδεη λα ηηκσξεί ηνπο αλζξψπνπο δίθαηα, αλάινγα κε ηε βαξχηεηα ησλ εγθιεκάησλ ηνπο,

αιι‟ αληίζεηα, ελλννχκε φηη είλαη θαιφο θαη ζηνξγηθφο, ζπγρσξεί φιεο ηηο αλνκίεο θαη παξαθνέο

καο θαη επηζπκεί κε θάζε κέζν λα καο ζψζεη θαη πνηέ δελ αληαπνδίδεη θαθφ αληί θαθνχ. ηνλ

πξψην ηφκν ηεο Φηινθαιίαο ππάξρεη ην εμήο ζαπκάζην θείκελν ηνπ αγίνπ Αλησλίνπ: “Ο Θεφο

είλαη αγαζφο θαη απαζήο θαη ακεηάβιεηνο. Αλ δε θαλείο απηφ ην ζεσξεί εχινγν θαη αιεζέο, αιι‟

απνξεί πψο ν Θεφο ραίξεηαη κέλ γηά ηνπο αγαζνχο ελψ απνζηξέθεηαη ηνπο θαθνχο θαη πψο

νξγίδεηαη ελαληίνλ εθείλσλ πνπ ακαξηάλνπλ ελψ γίλεηαη ίιεσο ζε θείλνπο πνπ ηνλ ππεξεηνχλ

θαη ηνλ ιαηξεχνπλ, πξέπεη λα πνχκε φηη ν Θεφο νχηε ραίξεηαη νχηε νξγίδεηαη^ γηαηί ε ιχπε θαη ε

ραξά είλαη πάζε. Οχηε κε δψξα ζεξαπεχεηαη, γηαηί απηφ ζά ζήκαηλε φηη ληθηέηαη κε ηελ εδνλή.

Γελ πξέπεη λα θξίλνπκε ην Θεφ κε αλζξψπηλα κέηξα. Δθείλνο είλαη αγαζφο θαη σθειεί κφλν,

πνηέ δε βιάπηεη, παξακέλεη πάληα απαζήο. Δλψ εκείο εθφζν παξακέλνπκε αγαζνί, νκνηάδνληεο

ηνπ Θενχ, ελσλφκαζηε καδί Σνπ^ θη φηαλ γηλφκαζηε θαθνί ρσξηδφκαζηε απφ ην Θεφ, ζαλ

αλφκνηνί Σνπ. ηαλ δνχκε κε αξεηή αθνινπζνχκε ην Θεφ, ελψ φηαλ γηλφκαζηε θαθνί ηνλ

θάλνπκε ερζξφ καο^ θαη βέβαηα δελ νξγίδεηαη ρσξίο ιφγν, γηαηί ηα ακαξηήκαηα δελ αθήλνπλ ην

Θεφ λα καο θσηίδεη εζσηεξηθά αιιά καο ελψλνπλ κε ηνπο ηηκσξνχο δαίκνλεο. Αλ δε κε

πξνζεπρέο θαη ειεεκνζχλεο θεξδίδνπκε ηελ άθεζε ησλ ακαξηηψλ καο, δε ζεκαίλεη φηη

θνιαθεχνπκε θαη κεηαβάιινπκε ην Θεφ αιιά φηη κε ηα θαιά καο έξγα θαη ηελ επηζηξνθή καο ζ‟

Απηφλ γηαηξεχνπκε ηελ θαθία καο θαη απνιακβάλνπκε πάιη ηελ αγαζφηεηα ηνπ Θενχ. „Ωζηε ην

λα ιέκε φηη ν Θεφο απνζηξέθεηαη ηνπο θαθνχο είλαη ζαλ λα ιέκε φηη ν ήιηνο θξχβεη ην θψο ηνπ

απφ ηνπο ηπθινχο”.


7

Διπίδσ λα βιέπεηε ηψξα πψο ν Θεφο ζπθνθαληήζεθε απφ ηε δπηηθή ζενινγία. Ο

Απγνπζηίλνο, ν Άλζεικνο, ν Θσκάο Αθηλάηνο θαη φινη νη καζεηέο ηνπο ζπλεηζέθεξαλ ζ‟ απηή

ηε “ζενινγηθή” ζπθνθαληία. Καη είλαη ηα ζεκέιηα ηεο δπηηθήο ζενινγίαο, είηε παπηθήο είηε

πξνηεζηαληηθήο. Οπσζδήπνηε νη ζενιφγνη απηνί δελ εθθξάδνληαη αλνηρηά φηη ν Θεφο είλαη κηα

θαθή θαη εκπαζήο χπαξμε. Μάιινλ ζεσξνχλ ην Θεφ εγθισβηζκέλν απφ κηα ππέξηαηε δχλακε,

απφ κηα ζθνηεηλή θαη αδπζψπεηε Αλάγθε, ζαλ εθείλε πνπ θπβεξλνχζε ηνπο ζενχο ησλ

εηδσινιαηξψλ. Ζ Αλάγθε αηή ηνλ ππνρξεψλεη λα αληαπνδίδεη θαθφ αληί θαθνχ θαη δελ ηνπ

επηηξέπεη λα ζπγρσξήζεη θαη λα μεράζεη ην θαθφ πνπ δηαπξάρζεθε ελάληηα ζηφ ζέιεκά Σνπ,

εθηφο αλ ηνπ πξνζθεξζεί κηα άπεηξε ηθαλνπνίεζε. Δδψ αλνίγνπκε ην κεγάιν δήηεκα ηεο

εηδσινιαηξηθήο ειιεληθήο επηξξνήο ζηφ ρξηζηηαληζκφ.

Ζ εηδσινιαηξηθή λννηξνπία ήηαλ ε πεγή φισλ ησλ αηξέζεσλ. ηελ Αλαηνιή ε επηξξνή

ηεο ήηαλ πνιχ ηζρπξή, γηαηί ε Αλαηνιή ήηαλ ην ζηαπξνδξφκη φισλ ησλ θηινζνθηθψλ θαη

ζξεζθεπηηθψλ ξεπκάησλ. πσο φκσο δηαβάδνπκε ζηελ Καηλή Γηαζήθε, “φπνπ επιεφλαζελ ε

ακαξηία, ππεξεπεξίζζεπζελ ε ράξηο”. Έηζη φηαλ άλζηδαλ νη αηξέζεηο άλζηδε θαη ε Οξζνδνμία θαη

κνινλφηη δηψθνληαλ απφ ηνπο δπλαηνχο απηνχ ηνπ θφζκνπ, πάληα θαηέιεγε ληθεθφξνο. ηε

Γχζε, αληίζεηα, ε εηδσινιαηξηθή ειιεληθή λννηξνπία κπήθε ζεκλά, ρσξίο λα πάξεη ηε ρξνηά ηεο

αίξεζεο. Μπήθε κε ην πιήζνο ησλ ιαηηληθψλ θεηκέλσλ ηνπ Απγνπζηίλνπ, επηζθφπνπ Ηππψλνο. Ο

άγηνο Ησάλλεο Καζζηαλφο, πνπ δνχζε ηφηε ζηε Γχζε, αληηιήθζεθε ην δειεηήξην πνπ ππήξρε

ζηε δηδαζθαιία ηνπ Απγνπζηίλνπ γξάθηεθαλ ζηε ιαηηληθή θαη ην πεξηερφκελφ ηνπο ήηαλ

ππεξβνιηθά εθηεηακέλν δελ επέηξεςε ηε κειέηε ηνπο απφ ηνπο άιινπο παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο

θαη έηζη δελ θαηαδηθάζηεθαλ ζηελ Αλαηνιή, φπσο θαηαδηθάζηεθαλ ηα βηβιία ηνπ Ωξηγέλε. Σν

γεγνλφο απηφ ηνπο επέηξεςε λα αζθήζνπλ αξγφηεξα ηζρπξή επηξξνή ζηε δπηηθή ζθέςε θαη

ζενινγία. ηε Γχζε ζηγά - ζηγά ε γλψζε ηεο ειιεληθήο γιψζζαο εμαθαληδφηαλ θαη ηα θείκελα

ηνπ Απγνπζηίλνπ ήηαλ ηα κφλα δηαζέζηκα ζε κηα γιψζζα πνπ εθεί ήηαλ θαηαλνεηή. Έηζη ε

Γχζε δέρηεθε ζαλ ρξηζηηαληθή κηα δηδαζθαιία πνπ ζε πνιιά ζεκεία ηεο ήηαλ εηδσινιαηξηθή.

Οη θαηζαξνπαπηθέο εμειίμεηο ζηε Ρψκε δελ επέηξεςαλ θακηά πγηά αληίδξαζε ζ‟ απηήλ ηελ

θαηάζηαζε πξαγκάησλ θαη έηζη ε Γχζε πλίγεθε ζηελ αλζξσπηζηηθή εηδσινιαηξηθή ζθέςε πνπ

επηθξαηεί κέρξη ζήκεξα.

Έηζη έρνπκε απφ ηε κηα κεξηά ηελ Αλαηνιή πνπ, κηιψληαο θαη γξάθνληαο ειιεληθά,

παξάκεηλε νπζηαζηηθά ν Νένο Ηζξαήι, κε ηζξαειηηηθή ζθέςε θαη ηεξή παξάδνζε θαη απφ ηελ

άιιε κεξηά ηε Γχζε πνπ, έρνληαο μεράζεη ηελ ειιεληθή γιψζζα θαη έρνληαο απνθνπεί απφ ην

αλαηνιηθφ θξάηνο, θιεξνλφκεζε ηελ εηδσινιαηξηθή ειιεληθή ζθέςε θαη ηε λννηξνπία ηεο θαη

ζρεκάηηζε κ‟ απηήλ κηα λνζεπκέλε ρξηζηηαληθή δηδαζθαιία.


ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε αληίζεζε αλάκεζα ζηελ Οξζνδνμία θαη ηε δπηηθή

ρξηζηηαλνζχλε δελ είλαη ηίπνηα άιιν παξά ε δηαηψληζε ηεο αληίζεζεο αλάκεζα ζηνλ Ηζξαήι θαη

ηελ Διιάδα.

Γελ πξέπεη πνηέ λα μερλνχκε φηη νη παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο πίζηεπαλ φηη ήηαλ

πξαγκαηηθά πλεπκαηηθά ηέθλα ηνπ Αβξαάκ, φηη ε Δθθιεζία ζεσξνχζε ηνλ εαπηφ ηεο Νέν

Ηζξαήι θαη φηη νη νξζφδνμνη ιανί, είηε ήηαλ Έιιελεο, είηε Ρψζνη, Βνχιγαξνη ή έξβνη,

Ρνπκάλνη θ.ι.π. ήηαλ ζίγνπξνη φηη ήηαλ ζαλ ην Ναζαλαήι, πξαγκαηηθνί Ηζξαειίηεο, ν ιαφο ηνπ

Θενχ. Καη ελψ απηή ήηαλ ε πξαγκαηηθή ζπλείδεζε ηεο αλαηνιηθήο ρξηζηηαλνζχλεο, ε Γχζε

γηλφηαλ φιν θαη πεξηζζφηεξν έλα παηδί ηεο εηδσινιαηξηθήο αλζξσπηζηηθήο Διιάδαο θαη Ρψκεο.

8

Πνηά ήηαλ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά απηήο ηεο δηαθνξάο ζθέςεο αλάκεζα ζηνλ Ηζξαήι

θαη ηελ εηδσινιαηξεία; Δθηζηψ ηελ πξνζνρή ζαο ζ‟ απηφ ην πνιχ ζπνπδαίν ζέκα.

Ο Ηζξαήι πηζηεχεη ζηφ Θεφ.

Ζ εηδσινιαηξεία πηζηεχεη ζηε δεκηνπξγία^ δειαδή ζηελ εηδσινιαηξεία ε δεκηνπξγία

ζενπνηείηαη. Γηά ηνπο εηδσινιάηξεο Θεφο θαη δεκηνπξγία είλαη έλα θαη ην απηφ πξάγκα. Ο Θεφο

είλαη απξφζσπνο, πξνζσπνπνηεκέλνο ζ‟ έλα πιήζνο ζεψλ.

Ο Ηζξαήι (θαη φηαλ κηινχζε γηά ηνλ Ηζξαήι ελλννχκε ηνλ πξαγκαηηθφ Ηζξαήι, ηα

πλεπκαηηθά ηέθλα ηνπ Αβξαάκ, εθείλνπο πνπ έρνπλ ηελ πίζηε πνπ δφζεθε απφ ην Θεφ ζηνλ

εθιεθηφ ιαφ Σνπ, φρη εθείλνπο πνπ εγθαηέιεηςαλ απηή ηελ πίζηε. Σα πξαγκαηηθά ηέθλα ηνπ

Αβξαάκ είλαη ε Δθθιεζία ηνπ Υξηζηνχ θαη φρη εθείλνη νη θαηά ζάξθα απφγνλνη, ην γέλνο ησλ

Ηνπδαίσλ) γλσξίδεη φηη Θεφο θαη δεκηνπξγία είλαη δχν ξηδηθά δηαθνξεηηθά είδε χπαξμεο. Ο Θεφο

είλαη απζχπαξθηνο, πξνζσπηθφο, αηψληνο, αζάλαηνο, Εσή θαη ε Πεγή ηεο δσήο, Όπαξμε θαη

Πεγή ηεο χπαξμεο. Ο Θεφο είλαη ε κφλε πξαγκαηηθή χπαξμε: Ο „Ωλ, ν κφλνο „Ωλ. Απηφ είλαη ην

λφεκα ηνπ άξζξνπ „„Ο‟‟.

Ζ δεκηνπξγία, αληίζεηα, δελ είλαη απζχπαξθηε. Δμαξηάηαη νινθιεξσηηθά απφ ηε ζέιεζε

ηνπ Θενχ. Τπάξρεη εθφζν ν Θεφο ζέιεη λα ππάξρεη. Γελ είλαη αηψληα. Γελ έρεη χπαξμε. Ήηαλ

κεδέλ, ήηαλ απνιχησο ηίπνηα. Γεκηνπξγήζεθε εθ ηνπ κεδελφο. Απφ κφλε ηεο δελ έρεη δχλακε

χπαξμεο. Γηαηεξείηαη ζηελ χπαξμε κε ηελ ελέξγεηα ηνπ Θενχ. Αλ απηή ε αγαπεηηθή ελέξγεηα

ηνπ Θενχ ζηακαηήζεη θάπνηε, ε δεκηνπξγία θαη φια ηα δεκηνπξγήκαηα, πλεπκαηηθά ή πιηθά,

ινγηθά ή άινγα ζά επηζηξέςνπλ ζηελ αλππαξμία. Γλσξίδνπκε φηη ε αγάπε ηνπ Θενχ γηά ηε

δεκηνπξγία Σνπ είλαη αηψληα. Γλσξίδνπκε απφ Δθείλνλ φηη δε ζά καο αθήζεη πνηέ λα πέζνπκε

ζηελ αλππαξμία, απφ ηελ νπνία καο έθεξε ζηελ χπαξμε. Απηή είλαη ε ειπίδα καο θαη ν Θεφο

είλαη αιεζήο ζηηο ππνζρέζεηο Σνπ. Δκείο, ηα δεκηνπξγήκαηα, άγγεινη θαη άλζξσπνη, ζά δήζνπκε

αηψληα φρη γηαηί έρνπκε κέζα καο ηε δχλακε ηεο αησληφηεηαο, αιιά γηαηί απηφ είλαη ην ζέιεκα

ηνπ Θενχ πνπ καο αγαπά. Αθ‟ εαπηνχ καο είκαζηε ηίπνηα. Γελ έρνπκε ζηε θχζε καο νχηε ηελ

παξακηθξή ελέξγεηα δσήο θαη χπαξμεο. ,ηη έρνπκε, έξρεηαη εμ‟ νινθιήξνπ απφ ην Θεφ, ηίπνηα


δελ είλαη δηθφ καο. Δίκαζηε βνχξθνο ηεο γήο θαη φηαλ ην μεράζακε, ν Θεφο, κε ην έιεφο Σνπ,

επέηξεςε λα μαλαγπξίζνπκε ζ‟ απηφ πνπ είκαζηε, γηά λα παξακείλνπκε ηαπεηλνί θαη λα έρνπκε

αθξηβή επίγλσζε ηεο κεδακηλφηεηάο καο. “Ο Θεφο, ιέεη ν άγηνο Ησάλλεο ν Γακαζθελφο θάπνπ

αιινχ, κπνξεί, γηαηί κπνξεί λα θαηαζηξέςεη ηε δεκηνπξγία, αιιά δε ζέιεη λα ην θάλεη”.

ηφ Μέγα Δπρνιφγην (Βηέλλε, 1862), έλα βαζηθφ ιεηηνπξγηθφ βηβιίν ηεο Δθθιεζίαο,

δηαβάδνπκε:

“Ο Θεφο ν κέγαο θαη Όςηζηνο, ν κφλνο έρσλ αζαλαζίαλ” (7ε επρή ηνπ Δζπεξηλνχ, ζει.

15).

“Ο κφλνο θχζεη δσνπνηφο... κφλε αζάλαηε” (Ωδή 5ε, Νεθξψζηκνο αθνινπζία εηο ιατθνχο,

ζει. 410).

“Απηφο κφλνο ππάξρεηο, αζάλαηνο” (ζει. 411).

“Ο θχζεη ππάξρσλ ηε ζετθή, αζάλαηνο κφλνο”. (Ωδή 1ε, Νεθξψζηκνο Αθνινπζία εηο

Κνζκηθνχο Άλδξαο, ζει. 471).

Απηή είλαη ε πίζηε ηνπ Ηζξαήι.

Πνηά είλαη ε δηδαζθαιία ηεο εηδσινιαηξείαο; Δηδσινιαηξεία είλαη ε ζπλέπεηα ηεο

απψιεηαο ηεο επαθήο κε ην Θεφ. Σν πιήζνο ησλ ακαξηηψλ ηεο αλζξσπφηεηαο έθαλαλ ηνπο

αλζξψπνπο αλίθαλνπο λα ιάβνπλ ην ζείν θψο θαη λα έρνπλ νπνηαδήπνηε έλσζε κε ην Εψληα

Θεφ. Ζ ζπλέπεηα ήηαλ λα ζεσξήζνπλ ζαλ θάηη ζείν ηε δεκηνπξγία, πνπ έβιεπαλ θαζεκεξηλά

κπξνζηά ηνπο.

Ζ εηδσινιαηξεία ζεσξεί ηε δεκηνπξγία ζαλ θάηη ην απζχπαξθην θαη αζάλαην, θάηη πνπ

πάληα ππήξρε θαη πάληα ζά ππάξρεη. ηελ εηδσινιαηξεία νη ζενί είλαη κέξνο ηεο δεκηνπξγίαο.

Γελ ηε δεκηνχξγεζαλ απφ ην κεδέλ, απιά θαη κφλν ζρεκαηνπνίεζαλ ηελ ππάξρνπζα χιε. Ζ χιε

κπνξεί λα παίξλεη δηάθνξα ζρήκαηα. Σα ζρήκαηα έξρνληαη ζηελ χπαξμε θαη εμαθαλίδνληαη,

αιιά ε χιε ε ίδηα είλαη αηψληα.

Οη άγγεινη, νη δαίκνλεο θαη νη ςπρέο ησλ αλζξψπσλ είλαη νη πξαγκαηηθνί ζενί. Δίλαη

αηψληνη απφ ηε θχζε ηνπο, φπσο θαη ε ίδηα ε χιε, είλαη φκσο ςειφηεξα απφ ηελ χιε. Μπνξνχλ

λα ιακβάλνπλ δηάθνξα πιηθά ζρήκαηα ζε κηα δηαδνρηθή ζεηξά πιηθψλ ππάξμεσλ, αιιά

παξακέλνπλ νπζηαζηηθά πλεπκαηηθνί.

Έηζη ζηελ εηδσινιαηξεία παξαηεξνχκε δχν βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά: 1. Απνδίδνληαη ζ‟

νιφθιεξε ηε δεκηνπξγία ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζεφηεηαο, φπσο: αησληφηεηα, αζαλαζία,

απζππαξμία. 2. Μηα δηάθξηζε αλάκεζα ζηφ πλεπκαηηθφ θαη ην πιηθφ θαη έλαλ αληαγσληζκφ

αλάκεζα ζηα δχν, ζαλ έλαλ αληαγσληζκφ ζε θάηη ππέξηεξν θαη θάηη ππνδεέζηεξν.

Ζ εηδσινιαηξεία θαη ν αλζξσπηζκφο είλαη έλα θαη ην απηφ πξάγκα. ηελ εηδσινιαηξεία

ν άλζξσπνο είλαη ζεφο, γηαηί είλαη αηψληνο εθ θχζεσο. Γη‟ απηφ ε εηδσινιαηξεία είλαη πάληα

ππεξνπηηθή. Δίλαη λαξθηζηζκφο. Δίλαη απηνιαηξεία. ηελ Διιάδα νη ζενί είραλ αλζξψπηλα


ραξαθηεξηζηηθά. Ζ ειιεληθή ζξεζθεία ήηαλ ε εηδσινιαηξηθή ιαηξεία ηνπ αλζξψπνπ. Ζ ςπρή

ηνπ αλζξψπνπ ζεσξνχληαλ ε αιεζηλή ηνπ χπαξμε θαη ήηαλ αζάλαηε εθ θχζεσο.

Έηζη βιέπνπκε φηη ζηελ εηδσινιαηξεία ν δηάβνινο πέηπρε λα δεκηνπξγήζεη κηα

παγθφζκηα πίζηε, φηη νη άλζξσπνη ήηαλ ζενί θαη έηζη δε ρξεηάδνληαλ ην Θεφ. Γη‟ απηφ ε

ππεξεθάλεηα ήηαλ ηφζν κεγάιε ζηελ Διιάδα θαη ε ηαπείλσζε θάηη αδηαλφεην. ηφ έξγν ηνπ

Ζζηθά Νηθνκάρεηα ν Αξηζηνηέιεο γξάθεη ηα αθφινπζα ιφγηα: “Σν λα κε ζίγεηαη θαλείο απφ

πξνζβνιέο είλαη ζεκείν ρπδαίνπ θαη δνπιηθνχ αλζξψπνπ”. Ο άλζξσπνο πνπ πείζεηαη απφ ην

δηάβνιν λα πηζηέςεη φηη ε ςπρή ηνπ είλαη αζάλαηε εθ θχζεσο πνηέ δελ κπνξεί λα ηαπεηλσζεί θαη

πνηέ δελ κπνξεί λα πηζηέςεη πξαγκαηηθά ζηφ Θεφ, γηαηί δε ρξεηάδεηαη ην Θεφ, φληαο ν ίδηνο

Θεφο, φπσο ε πιάλε ηνπ ηνλ θάλεη λα πηζηεχεη.

Γη‟ απηφ νη παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο, θαηαλνψληαο απφ ηελ αξρή ηνλ θίλδπλν απηνχ ηνπ

αλφεηνπ ζθάικαηνο, πξνεηδνπνίεζαλ ηνπο ρξηζηηαλνχο γηά ην γεγνλφο φηη, φπσο ην αλαθέξεη ν

άγηνο Δηξελαίνο, “ε δηδαζθαιία πψο ε αλζξψπηλε ςπρή είλαη εθ θχζεσο αζάλαηε είλαη εθ ηνπ

πνλεξνχ” (Έιεγρνο, ΗΗΗ, 20, 1). Σελ ίδηα πξνεηδνπνίεζε ζπλαληάκε ζηνλ άγην Ηνπζηίλν

(Γηάινγνο πξφο Σξχθσλα, 6, 1-2), ζηφ Θεφθηιν Αληηνρείαο (Πξφο Απηφιπθνλ, 2, 97), ζηνλ

Σαηηαλφ (Πξφο ηνπο Έιιελεο, 13) θ.ι.π.

Ο άγηνο Ηνπζηίλνο εμεγεί ηνλ πξσηαξρηθφ αζετζκφ πνπ ππάξρεη ζηελ πίζηε ηεο θπζηθήο

αησληφηεηαο θαη αζαλαζίαο ηεο αλζξψπηλεο ςπρήο. Γξάθεη: “Τπάξρνπλ κεξηθνί άιινη πνπ,

λνκίδνληαο πψο ε ςπρή είλαη αζάλαηε θαη αζψκαηε, πηζηεχνπλ φηη αλ θαη έρνπλ δηαπξάμεη ην

θαθφ δε ζά ηηκσξεζνχλ (γηαηί φ,ηη είλαη αζψκαην δελ έρεη θαη αηζζήζεηο) θαη φηη ε ςπρή, ζαλ

ζπλέπεηα ηεο αζαλαζίαο ηεο, δε ρξεηάδεηαη ηίπνηα απφ ην Θεφ” (Γηάινγνο πξφο Σξχθσλα, 1).

Δηδσινιαηξεία είλαη άγλνηα ηνπ αιεζηλνχ Θενχ, κηα πιαλεκέλε αληίιεςε φηη ε

δεκηνπξγία Σνπ είλαη ζεία, φηη είλαη ζεφο. Ο ζεφο απηφο, φκσο, πνπ είλαη ε θχζε, είλαη

απξφζσπνο, κηα ηπθιή δχλακε, πάλσ απ‟ φινπο ηνπο πξνζσπηθνχο ζενχο θαη θαιείηαη

“Αλάγθε”. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ε Αλάγθε απηή είλαη ε πξνβνιή ηνπ αλζξψπηλνπ ιφγνπ, ζαλ

κηα καζεκαηηθή αλάγθε πνπ θπβεξλά ηνλ θφζκν. Δίλαη κηα πξνβνιή ηνπ νξζνινγηζκνχ πάλσ

ζηε θχζε. Ζ νξζνινγηζηηθή απηή Αλάγθε είλαη ν αιεζηλφο, ππέξηαηνο, ηπθιφο ζεφο ησλ

εηδσινιαηξψλ. Οη εηδσινιάηξεο ζενί είλαη ηκήκαηα ηνπ θφζκνπ θαη είλαη αζάλαηνη ιφγσ ηεο

αζαλαζίαο ηεο θχζεο πνπ είλαη ε νπζία ηεο. ‟ απηήλ ηελ εηδσινιαηξηθή αληίιεςε ν άλζξσπνο

είλαη κφλν ε ςπρή ηνπ θαη πηζηεχνπλ φηη ε ςπρή ηνπ αλζξψπνπ είλαη αζάλαηε απφ κφλε ηεο,

αθνχ είλαη κέξνο ηεο νπζίαο ηνπ ζχκπαληνο, πνπ ζεσξείηαη αζάλαην θαη απζχπαξθην. Έηζη ν

άλζξσπνο είλαη ζεφο θαη κέηξν φισλ ησλ πξαγκάησλ.

Αιιά νη ζενί δελ είλαη ειεχζεξνη. Κπβεξλνχληαη απφ ηελ Αλάγθε πνπ είλαη απξφζσπε.

9


Οη δηάθνξεο αηξέζεηο αλάκημαλ απηφλ αθξηβψο ηνλ εηδσινιαηξηθφ ηξφπν ζθέςεο κε ηε

ρξηζηηαληθή δηδαζθαιία. Απηφ επίζεο ζπλέβε θαη ζηε Γχζε. Άξρηζαλ λα δηαθξίλνπλ φρη κεηαμχ

Θενχ θαη ηεο δεκηνπξγίαο Σνπ αιιά κεηαμχ πλεχκαηνο θαη χιεο.

Άξρηζαλ λα πηζηεχνπλ ηελ ςπρή ηνπ αλζξψπνπ ζαλ θάηη αηψλην απφ κφλν ηνπ θαη λα

ζεσξνχλ ηελ θαηάζηαζε ηνπ αλζξψπνπ κεηά ην ζάλαην φρη ζαλ χπλν ζηα ρέξηα ηνπ Θενχ αιιά

ζαλ ηελ πξαγκαηηθή δσή ηνπ αλζξψπνπ, ζηελ νπνία ε αλάζηαζε ησλ λεθξψλ, δελ είρε λα

πξνζζέζεη ηίπνηα. Αθφκα θαη ε αλάγθε γηά αλάζηαζε, ήηαλ ακθίβνιε. Ζ γηνξηή ηεο Αλάζηαζεο

ηνπ Κπξίνπ, πνπ είλαη ε θνξσλίδα φισλ ησλ ενξηψλ ζηελ Οξζνδνμία, άξρηζε λα πέθηεη ζε

δεχηεξε κνίξα, γηαηί ε αλάγθε ηεο ήηαλ ηφζν αθαηαλφεηε ζηνπο ρξηζηηαλνχο ηεο Γχζεο φζν θαη

ζηνπο Αζελαίνπο, πνπ άθνπζαλ ην θήξπγκα ηνπ απνζηφινπ Παχινπ.

Δθείλν φκσο πνπ είλαη πην αμηνζεκείσην ζηφ ζέκα καο είλαη φηη άξρηζαλ λα αηζζάλνληαη

πψο ν Θεφο ππέθεηην ζηελ Αλάγθε, ζ‟ απηή ηελ νξζνινγηθή Αλάγθε, πνπ δελ ήηαλ ηίπνηε άιιν

παξά ε αλζξψπηλε ινγηθή. Γηαθήξπμαλ φηη ν Θεφο ήηαλ αλίθαλνο λα έξζεη ζε επαθή κε

θαηψηεξα πιάζκαηα φπσο νη άλζξσπνη, γηαηί δελ ην επέηξεπαλ νη νξζνινγηζηηθέο θηινζνθηθέο

ηδέεο ηνπο. Απηή ε αληίιεςε απνηέιεζε ην ζεκέιην γηά ηηο εζπραζηηθέο έξηδεο. Δίρε ήδε

μεθηλήζεη κε ηνλ Απγνπζηίλν, πνπ δίδαμε φηη ζηφ Μσυζή δε κίιεζε ν Θεφο αιιά άγγεινο.

Απφ απηή ηελ άπνςε πεξί Αλάγθεο, ζηελ νπνία ππνηάζζνληαη αθφκα θαη νη ζενί, πξέπεη

λα θαηαιάβνπκε ηε δπηηθή λνκηθίζηηθε αληίιεςε γηά ηε δηθαηνζχλε ηνπ Θενχ. Ο Θεφο έπξεπε

λα ηηκσξήζεη ηελ παξαθνή ηνπ αλζξψπνπ. Σνπ ήηαλ αδχλαην λα ζπγρσξήζεη. Κάπνηα αλψηεξε

Αλάγθε απαηηνχζε εθδίθεζε. Αθφκα θη αλ ν Θεφο ήηαλ πξαγκαηηθά θαιφο θη αγαζφο δελ

κπνξνχζε λα ελεξγήζεη κε θαινζχλε. Ήηαλ ππνρξεσκέλνο λα ελεξγήζεη αληίζεηα πξφο ηελ

αγάπε Σνπ. Σν κφλν πνπ κπνξνχζε λα θάλεη γηά λα ζψζεη ηελ αλζξσπφηεηα ήηαλ λα ηηκσξήζεη

ηνλ Τηφ Σνπ, ζηε ζέζε ησλ αλζξψπσλ. Έηζη ε Αλάγθε ζά ηθαλνπνηείην.

10

Απηφο είλαη ν ζξίακβνο ηεο ειιεληζηηθήο ζθέςεο ζηφ ρξηζηηαληζκφ. Ο Ωξηγέλεο, ζαλ

ειιεληζηήο, είρε θηάζεη ζηα ίδηα ζπκπεξάζκαηα. Ο Θεφο ήηαλ δίθαηνο απφ αλάγθε.

Αλαγθάζηεθε λα ηηκσξήζεη, λα εθδηθεζεί, λα ζηείιεη αλζξψπνπο ζηελ θφιαζε. Ζ θφιαζε ήηαλ

δεκηνχξγεκα ηνπ Θενχ. Ήηαλ κηα ηηκσξία πνπ απαηηνχζε ε δηθανζχλε. Απηή ε απαίηεζε γηά

δηθαηνζχλε ήηαλ κηα αλάγθε. Ο Θεφο ήηαλ ππνρξεσκέλνο λα ππνηαρζεί. Γελ ηνπ επηηξεπφηαλ λα

ζπγρσξήζεη. Τπήξρε κηα αλψηεξε δχλακε, κηα Αλάγθε, πνπ δελ Σνπ επέηξεπε λα αγαπά ρσξίο

φξνπο.

Ο Ωξηγέλεο φκσο ήηαλ θαη ρξηζηηαλφο θαη γλψξηδε φηη ν Θεφο ήηαλ γεκάηνο απφ αγάπε.

Πψο είλαη δπλαηφ λα νκνινγείο έλα Θεφ γεκάην αγάπε, φηαλ βαζαλίδεη ηνπο αλζξψπνπο αηψληα;

Αλ ν Θεφο είλαη ε αηηία ηεο θφιαζεο, ηφηε απφ αλάγθε πξέπεη ε θφιαζε απηή λα ζηακαηήζεη

θάπνηε, δηαθνξεηηθά δελ κπνξνχκε λα παξαδερηνχκε φηη ν Θεφο είλαη θαιφο θαη αγαζφο. Απηή ε

λνκηθίζηηθε αληίιεςε γηά ην Θεφ, ζαλ φξγαλν κηαο αλψηεξεο, απξφζσπεο δχλακεο ή ζεφηεηαο


πνπ νλνκάδεηαη Αλάγθε, νδεγεί ινγηθά “ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ πάλησλ θαη ηελ θαηαζηξνθή

ηεο θφιαζεο”, δηαθνξεηηθά πξέπεη λα παξαδερηνχκε φηη ν Θεφο είλαη κνρζεξφο.

Ζ εηδσινιαηξηθή ειιεληθή ζθέςε δελ κπνξνχζε λα αληηιεθζεί φηη αηηία ηεο θφιαζεο

δελ είλαη ν Θεφο αιιά ηα ινγηθά πιάζκαηά Σνπ. Αλ ν Θεφο δελ ήηαλ ειεχζεξνο, αθνχ

εμνπζηαδφηαλ απφ ηελ Αλάγθε, πψο ζά κπνξνχζαλ λα ήηαλ ειεχζεξα ηα πιάζκαηά Σνπ; Ο Θεφο

δε ζά κπνξνχζε λα δψζεη θάηη πνπ δελ θαηείρε ν ίδηνο. Ζ εηδσινιαηξηθή ειιεληθή ζθέςε δελ

κπνξνχζε αθφκα λα αληηιεθζεί ηελ αθηινθεξδή αγάπε. Ζ ειεπζεξία φκσο είλαη ην χςηζην δψξν

πνπ ν Θεφο κπνξνχζε λα δψζεη ζ‟ έλα πιάζκα, γηαηί ε ειεπζεξία εμνκνηψλεη ηα ινγηθά

πιάζκαηα κε ην Θεφ. Απηφ ήηαλ έλα δψξν αθαηαλφεην γηά ηνπο έιιελεο εηδσινιάηξεο. Γελ

κπνξνχζαλ λα θαληαζηνχλ έλα πιάζκα πνπ ζά κπνξνχζε λα πεί “φρη” ζ‟ έλα παληνδχλακν Θεφ.

Αλ ν Θεφο ήηαλ παληνδχλακνο δε ζά κπνξνχζαλ λα ηνπ πνχλ “φρη” ηα πιάζκαηα. Έηζη αλ ν

Θεφο έδηλε ζηνπο αλζξψπνπο ηε ράξε Σνπ, νη άλζξσπνη δε ζά κπνξνχζαλ λα ηελ απνξξίςνπλ.

Γηαθνξεηηθά ν Θεφο δε ζά ήηαλ παληνδχλακνο. Αλ δερηνχκε φηη ν Θεφο είλαη παληνδχλακνο,

ηφηε ε ράξε Σνπ πξέπεη λα είλαη αθαηακάρεηε. Οη άλζξσπνη δελ κπνξνχλ λα ηελ απνθχγνπλ.

Απηφ ζεκαίλεη φηη νη άλζξσπνη εθείλνη πνπ ζηεξνχληαη ηε ράξε ηνπ Θενχ, ηε ζηεξνχληαη επεηδή

ν Θεφο δελ ηνπο ηελ έδσζε. Έηζη ε απψιεηα ηεο Υάξεο ηνπ Θενχ, πνπ είλαη αηψληνο πλεπκαηηθφο

ζάλαηνο, κε άιια ιφγηα θφιαζε, είλαη ζηελ νπζία κηα πξάμε πνπ εμαξηάηαη θαζ‟ νινθιεξία απφ

ην Θεφ. Ο Θεφο είλαη Δθείλνο πνπ ηηκσξεί ηνπο αλζξψπνπο απηνχο κε ηε ζηέξεζε ηεο ράξεο

Σνπ, κε ην λα κήλ ηεο επηηξέπεη λα ηνπο θσηίδεη. Έηζη ν Θεφο είλαη ε αηηία ηνπ αηψληνπ

πλεπκαηηθνχ ζαλάηνπ εθείλσλ πνπ είλαη θνιαζκέλνη. Ζ θφιαζε είλαη κηα ελέξγεηα ηνπ Θενχ, κηα

ελέξγεηα ηεο δηθαηνζχλεο ηνπ Θενχ, κηα ελέξγεηα αλάγθεο ή ζθιεξφηεηαο. άλ απνηέιεζκα, ν

Ωξηγέλεο ζθέθηεθε φηη αλ ζέινπκε λα παξακείλνπκε ρξηζηηαλνί, αλ ζέινπκε λα ζπλερίζνπκε λα

πηζηεχνπκε φηη ν Θεφο είλαη πξαγκαηηθά θαιφο, πξέπεη λα πηζηέςνπκε φηη ε θφιαζε δελ είλαη

αηψληα αιιά ζά έρεη έλα ηέινο, παξά ηα φζα γξάθνληαη ζηελ Αγία Γξαθή θαη φ,ηη πηζηεχεη ε

Δθθιεζία. Απηφ είλαη ην κνηξαίν, απφιπηα ινγηθφ, ζπκπέξαζκα. Αλ ν Θεφο είλαη ν αίηηνο ηεο

θφιαζεο, ε θφιαζε πξέπεη λα έρεη ηέινο, δηαθνξεηηθά ν Θεφο είλαη θαθφο.

11

Ο Ωξηγέλεο, φπσο θαη φινη νη φκνηνί ηνπ νξζνινγηζηέο, δελ κπνξνχζαλ λα θαηαιάβνπλ

φηη ε απνδνρή ή ε απφξξηςε ηεο ράξεο ηνπ Θενχ εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ηα ινγηθά

πιάζκαηα. ηη ν Θεφο δε ζηακαηάεη πνηέ, φπσο θαη ν ήιηνο, λα ιάκπεη ην ίδην “επί πνλεξνχο θαη

αγαζνχο”. ηη ηα πιάζκαηα ηα ινγηθά φκσο είλαη ηειείσο ειεχζεξα λα δερηνχλ ή λ‟ απνξξίςνπλ

ηε ράξε απηή θαη ηελ αγάπε. Καη φηη ν Θεφο, κε ηε γλήζηα αγάπε Σνπ, δελ εμαλαγθάδεη ηα

πιάζκαηά Σνπ λα Σνλ απνδερηνχλ, αιιά ζέβεηαη απφιπηα ηελ ειεχζεξε ζέιεζή ηνπο. Γελ

απνζχξεη ηε ράξε θαη ηελ αγάπε Σνπ, ε δηάζεζε φκσο ησλ ινγηθψλ πιαζκάησλ πξφο απηή ηελ

αζηείξεπηε ράξε θαη αγάπε είλαη ε δηαθνξά κεηαμχ παξαδείζνπ θαη θφιαζεο. Δθείλνη πνπ

αγαπνχλ ην Θεφ είλαη επηπρηζκέλνη καδί Σνπ, εθείλνη πνπ ηνλ κηζνχλ αηζζάλνληαη ππεξβνιηθά


δπζηπρείο, πνπ είλαη ππνρξεσκέλνη λα δνχλ κε ηελ παξνπζία Σνπ. Καη δελ ππάξρεη ηφπνο φπνπ

κπνξεί θαλείο λα μεθχγεη ηε ζηνξγηθή παληαρνχ παξνπζία ηνπ Θενχ.

Ο παξάδεηζνο ή ε θφιαζε εμαξηάηαη απφ ηνλ ηξφπν πνπ δερφκαζηε ηελ αγάπε ηνπ Θενχ.

ηελ αγάπε Σνπ ζά αληαπνθξηζνχκε κε αγάπε ή κε κίζνο; Απηή είλαη κηα θξίζηκε δηαθνξά. Καη

ε δηαθνξά απηή εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ καο, απφ ηελ ειεπζεξία καο, απφ ηελ ελδφκπρε

ειεχζεξε επηινγή καο, απφ κηα ηέιεηα ειεχζεξε δηάζεζε πνπ δελ επεξεάδεηαη απφ εμσηεξηθέο

θαηαζηάζεηο ή εζσηεξηθνχο παξάγνληεο ηεο πιηθήο θαη πλεπκαηηθήο θχζεο καο, γηαηί δελ είλαη

κηα εμσηεξηθή πξάμε, αιιά κηα εζσηεξηθή δηάζεζε, πνπ πεγάδεη απφ ηα βάζε ηεο θαξδηάο καο

θαη θαζνξίδεη φρη ηηο ακαξηίεο καο, αιιά ηνλ ηξφπν πνπ ζθεπηφκαζηε γηά ηηο ακαξηίεο καο, φπσο

θαίλεηαη θαζαξά ζηηο πεξηπηψζεηο ηνπ ηειψλε θαη ηνπ θαξηζαίνπ θαη ησλ ιεζηψλ πνπ

ζπζηαπξψζεθαλ κε ην Υξηζηφ. Απηή ε ειεπζεξία, απηή ε επηινγή, απηή ε εζσηεξηθή δηάζεζε

πξφο ην Γεκηνπξγφ καο είλαη ν εζψηαηνο ππξήλαο ηεο αηψληαο πξνζσπηθφηεηάο καο, είλαη ην

βαζχηεξν ραξαθηεξηζηηθφ καο, είλαη απηφ πνπ καο θάλεη φ,ηη είκαζηε, είλαη ην αηψλην πξφζσπφ

καο - θσηεηλφ ή ζθνηεηλφ, ζηνξγηθφ ή θζνλεξφ.

ρη, αδειθνί κνπ, δπζηπρψο γηά καο ν παξάδεηζνο ή ε θφιαζε δελ εμαξηάηαη απφ ην

Θεφ. Αλ εμαξηηφηαλ απφ ην Θεφ δε ζά θνβφκαζηαλ ηίπνηα. Γελ έρνπκε λα θνβεζνχκε ηίπνηα

απφ ηελ Αγάπε. Αιιά δελ εμαξηάηαη απφ ην Θεφ. Δμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ καο θαη απηή

είλαη νιφθιεξε ε ηξαγσδία. Ο Θεφο καο ζέιεη λα είκαζηε θαη‟ εηθφλα Σνπ, αηψληα ειεχζεξνη.

Μαο ζέβεηαη απφιπηα. Απηφ είλαη αγάπε. Υσξίο ζεβαζκφ δελ κπνξνχκε λα κηιάκε γηά αγάπε.

Δίκαζηε άλζξσπνη επεηδή είκαζηε ειεχζεξνη. Αλ δελ ήκαζηαλ ειεχζεξνη ζά ήκαζηαλ έμππλα

δψα, φρη άλζξσπνη. Ο Θεφο δε ζά πάξεη πνηέ πίζσ ην δψξν ηεο ειεπζεξίαο πνπ θαζνξίδεη ηη

είκαζηε. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζά είκαζηε πάληα απηφ πνπ εκείο ζέινπκε λα είκαζηε, θίινη ή ερζξνί

ηνπ Θενχ, θαη δελ ππάξρεη αιιαγή ζ‟ απηφ ην βαζχηαην είλαη καο. ‟ απηή ηε δσή ππάξρνπλ

βαζηέο ή επηθαλεηαθέο αιιαγέο ζηε δσή καο, ζηφ ραξαθηήξα καο, ζηηο πεπνηζήζεηο καο. ιεο

απηέο νη αιιαγέο, φκσο, είλαη κφλν ε ρξνληθά κεηαβαιιφκελε έθθξαζε ηνπ βαζχηεξνπ αηψληνπ

εαπηνχ καο. Απηφο ν βαζχο αηψληνο εαπηφο είλαη αηψληνο κε φιε ηε ζεκαζία ηεο ιέμεο. Γη‟ απηφ

ν παξάδεηζνο θαη ε θφιαζε είλαη επίζεο αηψληα. Γελ ππάξρεη κεηαβνιή ζ‟ απηφ πνπ πξαγκαηηθά

είκαζηε. Σα πξφζθαηξα ραξαθηεξηζηηθά καο θαη ε ηζηνξία καο ζηε δσή εμαξηηψληαη απφ πνιιά

επηθαλεηαθά πξάγκαηα, πνπ εμαθαλίδνληαη κε ην ζάλαην, ην αιεζηλφ καο πξφζσπν φκσο δελ

είλαη επηθαλεηαθφ θαη δελ εμαξηάηαη απφ κεηαβαιιφκελα θαη εμαθαληδφκελα πξάγκαηα. Δίλαη ν

πξαγκαηηθφο εαπηφο καο. Παξακέλεη καδί καο φηαλ θνηκφκαζηε ζηνλ ηάθν θαη ζά γίλεη ην

πξαγκαηηθφ πξφζσπφ καο θαηά ηελ αλάζηαζε. Δίλαη αηψληνο.

12

Ο άγηνο Ησάλλεο ηεο Κιίκαθνο αλαθέξεη θάπνπ ζηφ βηβιίν ηνπ φηη “πξίλ ηελ πηψζε καο

νη δαίκνλεο καο ιέλε φηη ν Θεφο είλαη θίινο ηνπ αλζξψπνπ^ κεηά ηελ πηψζε καο φκσο ιέλε φηη

είλαη ακείιηθηνο”. Απηφ είλαη ην παλνχξγν ςέκκα ηνπ πνλεξνχ: λα καο πείζεη φηη νπνηνδήπνηε


θαθφ ζηε δσή καο έρεη ζαλ αηηία ηνπ ηε δηάζεζε ηνπ Θενχ^ φηη ν Θεφο είλαη Δθείλνο πνπ ζά καο

ζπγρσξήζεη ή ζά καο ηηκσξήζεη. Θέινληαο λα καο ξίμνπλ ζηελ ακαξηία θαη κεηά λα καο θάλνπλ

λα ράζνπκε θάζε ειπίδα λα ειεπζεξσζνχκε απ‟ απηή, πξνζπαζνχλ λα παξνπζηάζνπλ ην Θεφ φηη

θάπνηε ζπγρσξεί φιεο ηηο ακαξηίεο θαη θάπνηε είλαη ακείιηθηνο. Οη πεξηζζφηεξνη ρξηζηηαλνί,

αθφκα θαη νη νξζφδνμνη ρξηζηηαλνί, έρνπλ πέζεη ζ‟ απηή ηελ παγίδα. Θεσξνχλ ην Θεφ ππεχζπλν

γηά ην αλ ζπγρσξηφκαζηε ή ηηκσξηφκαζηε. Απηή, αδειθνί κνπ, είλαη κηα θνβεξή πιάλε πνπ

θάλεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο λα ράζνπλ ηελ αηψληα δσή, θπξίσο επεηδή, βιέπνληαο ηελ

αγάπε ηνπ Θενχ, πξνζπαζνχλ λα πείζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο φηη ν Θεφο, κε ηελ αγάπε Σνπ, ζά ηνπο

ζπγρσξήζεη. Ο Θεφο πάληα αγαπά, πάληα ζπγρσξεί, είλαη πάληα θίινο ηνπ αλζξψπνπ. Απηφ πνπ

πνηέ δε ζπγρσξεί, φκσο, είλαη ε ακαξηία, ηελ νπνία πνηέ δε αληηκεησπίδνπκε φπσο ζά έπξεπε. Ζ

ακαξηία θαηαζηξέθεη ηελ ςπρή καο αλεμάξηεηα απφ ηελ αγάπε ηνπ Θενχ, γηαηί ε ακαξηία είλαη

αθξηβψο ν δξφκνο πνπ απνκαθξχλεη απφ ην Θεφ, εγείξεη έλαλ ηνίρν πνπ καο ρσξίδεη απφ ην Θεφ,

θαηαζηξέθεη ηα πλεπκαηηθά καο κάηηα θαη καο θάλεη αλίθαλνπο λα δνχκε ην θψο ηνπ Θενχ. Οη

δαίκνλεο ζέινπλ πάληα λα καο θάλνπλ λα ζθεθηφκαζηε ηε ζσηεξία καο ή ηνλ αηψλην πλεπκαηηθφ

καο ζάλαην κε λνκηθίζηηθνπο φξνπο. Μαο ζέινπλ λα ζθεθηφκαζηε φηη ε ζσηεξία ή ν αηψληνο

ζάλαηνο είλαη έλα δήηεκα ηεο απφθαζεο ηνπ Θενχ. ρη, αδειθνί κνπ, πξέπεη λα μππλήζνπκε, γηά

λα κήλ απνιεζζνχκε. Ζ ζσηεξία καο ή ν αηψληνο ζάλαηφο καο δελ είλαη δήηεκα απφθαζεο ηνπ

Θενχ, αιιά δήηεκα δηθήο καο απφθαζεο, είλαη δήηεκα απφθαζεο ηεο ειεχζεξεο βνχιεζήο καο,

ηελ νπνία ν Θεφο ζέβεηαη απφιπηα. Άο κήλ εμαπαηηφκαζηε κε εκπηζηνζχλε ζηελ αγάπε ηνπ

Θενχ. Ο θίλδπλνο δελ πξνέξρεηαη απφ ην Θεφ, πξνέξρεηαη απφ καο ηνπο ίδηνπο.

Πνιινί ζά αληείπνπλ: “Γε κηιάεη ζπρλά ε ίδηα ε Αγία Γξαθή γηά ηελ νξγή ηνπ Θενχ; Γελ

είλαη ν ίδηνο ν Θεφο πνπ ιέεη φηη ζά καο ηηκσξήζεη ή φηη ζά καο ζπγρσξήζεη; Γελ έρεη γξαθεί φηη

“ηνηο εθδεηνχζηλ απηφλ κηζζαπνδφηεο γίλεηαη” (Δβξ. ηγ΄ 6); Γε ιέεη φηη ε εθδίθεζε είλαη δηθή

ηνπ θαη φηη Δθείλνο ζά αληαπνδψζεη ηελ αδηθία πνπ καο έγηλε; Γελ έρεη γξαθεί φηη είλαη

“θνβεξφλ ην εκπεζείλ εηο ρείξαο Θενχ δψληνο;”

ηελ νκηιία ηνπ κε ηίηιν “ηη ν Θεφο δελ είλαη αίηηνο ησλ θαθψλ”, ν άγηνο Βαζίιεηνο ν

Μέγαο γξάθεη ηα αθφινπζα: “Αιι‟ εάλ βέβαηα ν Θεφο είλαη αλεχζπλνο γηά ηα θαθά, ηφηε πψο

έρεη εηπσζεί ν ιφγνο^ “εγψ ν θαηαζθεπάζαο θψο θαη πνηήζαο ζθφηνο, ν πνηψλ εηξήλελ θαη

θηίδσλ θαθά” (Ζζ. κε΄ 7); Καη πάιη^ “φηη θαηέβε θαθά παξά Κπξίνπ επί πχιαο Ηεξνπζαιήκ”

(Μηρ. α΄ 12), θαη^ “εη έζηαη θαθία ελ πφιεη, ήλ Κχξηνο νπθ επνίεζε;” (Ακψο γ΄ 6). Καη ζηε

κεγάιε σδή ηνπ Μσπζή: “ίδεηε, ίδεηε φηη εγψ εηκη, θαη νπθ έζηη Θεφο πιήλ εκνχ^ εγψ απνθηελψ

θαη δήλ πνηήζσ, παηάμσ θαγψ ηάζνκαη” (Γεπη. ιβ΄ 39). Αιιά γη‟ απηφλ πνπ θαηαιαβαίλεη ην

λφεκα ηεο Γξαθήο ηίπνηα απφ απηά δε ζπληζηά θαηεγνξία ελαληίνλ ηνπ Θενχ, φηη είλαη αίηηνο

θαη δεκηνπξγφο ησλ θαθψλ. Γηαηί απηφο πνπ είπε “εγψ ν θαηαζθεπάζαο θψο θαη πνηήζαο

ζθφηνο”, παξνπζηάδεη κε απηφ ηνλ εαπηφ ηνπ δεκηνπξγφ ηεο θηίζεσο, φρη δεκηνπξγφ θάπνηνπ


θαθνχ... “θαη θηίδσλ θαθά”, δειαδή ηα κεηαπνηεί θαη ηα βειηηψλεη, ψζηε αθνχ παξακεξηζηνχλ

ηα ελππάξρνληα θαθά, λα κεηέρνπλ ζηε θχζε ηνπ θαινχ”.

πσο γξάθεη ν άγηνο Ηζαάθ ν χξνο, “ε Αγία Γξαθή ιέεη πνιιά θαη πνιιέο θνξέο

ρξεζηκνπνηεί νλφκαηα θαηαρξεζηηθά, φρη ζηελ θπξηνιεμία... Οη ζπλεηνί φκσο απηά ηα

θαηαιαβαίλνπλ”.

Ο άγηνο Βαζίιεηνο δίλεη ζηελ ίδηα νκηιία ηελ εμήγεζε απηψλ ησλ εθθξάζεσλ ηεο Αγίαο

Γξαθήο: “Γηαηί ν θφβνο, ιέεη, νηθνδνκεί ηνπο απιντθσηέξνπο” θαη απηφ είλαη ζσζηφ φρη κφλν

γηά ηνπο απινχο αλζξψπνπο αιιά γηά φινπο καο. Μεηά ηελ πηψζε καο έρνπκε αλάγθε απφ ην

θφβν γηά λα θάλνπκε νπνηνδήπνηε σθέιηκν έξγν θαη νπνηνδήπνηε θαιφ ζηνλ εαπηφ καο ή ζηνπο

άιινπο. Γηά λα θαηαιάβνπκε ηελ Αγία Γξαθή, ιέλε νη παηέξεο, πξέπεη λα έρνπκε θαηά λνχ ην

ζθνπφ ηεο, πνπ είλαη ε ζσηεξία καο θαη ε πξννδεπηηθή πξνζέγγηζή καο ζηελ θαηαλφεζε ηνπ

Γεκηνπξγνχ θαη Θενχ καο θαη ηεο αμηνζξήλεηεο θαηάζηαζήο καο.

Ζ ίδηα ε Αγία Γξαθή, φκσο, ζε άιια ζεκεία καο εμεγεί κε πεξηζζφηεξε αθξίβεηα πνηνο

είλαη ν πξαγκαηηθφο αίηηνο ησλ θαθψλ. ηνλ Ηεξεκία (β΄ 17, 19) δηαβάδνπκε: “νπρί ηαχηα

επνίεζέ ζνη ην θαηαιηπείλ ζε εκέ; ιέγεη Κχξηνο ν Θεφο ζνπ... παηδεχζεη ζε ε απνζηαζία ζνπ θαη

ε θαθία ζνπ ειέγμεη ζε^ θαη γλψζη θαη ηδέ, φηη πηθξφλ ζνη ην θαηαιηπείλ ζε εκέ, ιέγεη Κχξηνο ν

Θεφο ζνπ”.

Ζ Αγία Γξαθή κηιάεη ηε γιψζζα καο, ηε γιψζζα πνπ θαηαιαβαίλνπκε ζηελ θαηάζηαζή

καο ηεο πηψζεο. πσο ιέεη ν άγηνο Γξεγφξηνο ν Θενιφγνο, “ζχκθσλα κε ηε δηθή καο αληίιεςε

δψζακε ζηηο ηδηφηεηεο ηνπ Θενχ νλφκαηα απφ ηηο δηθέο καο ηδηφηεηεο”. Καη ν άγηνο Ησάλλεο ν

Γακαζθελφο εμεγεί φηη ζηελ Αγία Γξαθή “ν Θεφο αλαθέξεηαη ζαλ λα είρε ζψκα, ζπκβνιηθά...

(πεξηέρεη) θάπνηα κπζηηθή ζεκαζία πνπ, κέζα απφ ηα πξάγκαηα πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηε θχζε

καο, καο δηδάζθεη πξάγκαηα πνπ ππεξβαίλνπλ απηήλ”.

13

Τπάξρνπλ φκσο ηηκσξίεο πνπ καο επηβάιιεη ν Θεφο ή κάιινλ θαθά πνπ καο θάλεη ν

δηάβνινο θαη επηηξέπεη ν Θεφο. Αιιά νη ηηκσξίεο απηέο είλαη απηφ πνπ ιέκε παηδαγσγηθή

ηηκσξία. άλ ζθνπφ ηνπο έρνπλ ηε δηφξζσζή καο ζ‟ απηή ηε δσή, ή ηνπιάρηζηνλ ηε δηφξζσζε

ησλ άιισλ πνπ, απφ ην παξάδεηγκά καο, ζά πάξνπλ κάζεκα θαη απφ θφβν ζά δηνξζσζνχλ.

Τπάξρνπλ θαη ηηκσξίεο πνπ δελ έρνπλ ζαλ ζθνπφ ηνπο λα δηνξζψζνπλ θαλέλα αιιά απιά θαη

κφλν λα ηεξκαηίζνπλ ην θαθφ, ζέηνληαο έλα ηέινο ζ‟ εθείλνπο πνπ ην δηαδίδνπλ, ψζηε ε γή λα

ζσζεί απφ ηε ζπλερή δηαθζνξά θαη ηελ νινθιεξσηηθή θαηαζηξνθή. Σέηνηα ήηαλ ε πεξίπησζε

ηνπ θαηαθιπζκνχ ηνπ Νψε θαη ηεο θαηαζηξνθήο ησλ νδφκσλ.

ιεο απηέο νη ηηκσξίεο ιεηηνπξγνχλ θαη ζηνρεχνπλ ζ‟ απηή ηε θζαξηή θαηάζηαζε ησλ

πξαγκάησλ. Γελ εθηείλνληαη πέξαλ απηήο ηεο θζαξηήο δσήο. θνπφο ηνπο είλαη λα δηνξζψζνπλ

φ,ηη κπνξεί λα δηνξζσζεί θαη λα κεηαβάινπλ ηα πξάγκαηα πξφο ην θαιχηεξν, εθφζν ηα πξάγκαηα

επηδέρνληαη δηφξζσζε ζ‟ απηφ ην κεηαβιεηφ θφζκν. Μεηά ηελ Κνηλή Αλάζηαζε θακηά


κεηαβνιή δελ είλαη δπλαηή. Αησληφηεηα θαη αθζαξζία είλαη θαηάζηαζε ακεηάβιεησλ

πξαγκάησλ. Σφηε δελ κπνξεί λα ζπκβεί θακηά απνιχησο κεηαβνιή, παξά κφλν εμέιημε ζηελ

θαηάζηαζε πνπ έρνπλ εθιέμεη ειεχζεξεο πξνζσπηθφηεηεο. Αηψληα θαη άπεηξε εμέιημε αιιά φρη

κεηαβνιή, φρη αιιαγή θαηεχζπλζεο, φρη επηζηξνθή. Ο θφζκνο πνπ βιέπνπκε γχξσ καο είλαη

κεηαβιεηφο, γηαηί είλαη θζαξηφο. Οη Καηλνί Οπξαλνί θαη ε Καηλή Γή ηεο Γεπηέξαο Παξνπζίαο

ηνπ Θενχ είλαη άθζαξηνη, δειαδή ακεηάβιεηνη. ‟ απηφ ην Νέν Κφζκν ηεο Αλάζηαζεο ζά ήηαλ

θαζαξά θαη αλακθίβνια κηα ελέξγεηα εθδηθεηηθή, αλάξκνζηε θαη θηλνχκελε απφ θζφλν, ρσξίο

θακηά θαιή πξφζεζε ή ζθνπφ.

Αλ ζεσξήζνπκε ηελ θφιαζε ζαλ ηηκσξία ηνπ Θενχ, πξέπεη λα παξαδερηνχκε φηη

πξφθεηηαη γηά κηα ηηκσξία ρσξίο λφεκα, εθηφο αλ δερηνχκε φηη ν Θεφο είλαη κηα άπεηξα θαθή

χπαξμε.

πσο ιέεη ν άγηνο Ηζαάθ ν χξνο, “εθείλνο πνπ παηδεχεη ηνλ άιιν γηά ηελ ςπρηθή ηνπ

πγεία, παηδεχεη κε αγάπε^ εθείλνο φκσο πνπ δεηά εθδίθεζε είλαη θελφο απφ αγάπε. Ο Θεφο

παηδεχεη ηνλ άλζξσπν πάληα κε αγάπε, φρη απφ εθδίθεζε, κε γέλνηην, αιιά γηά λα γηαηξεπζεί ε

εηθφλα ηνπ^ θαη ε νξγή ηνπ δελ θξαηά πνιχ. Ο ηξφπνο απηφο ηεο αγάπεο είλαη επζχο θαη δελ

παξεθηξέπεηαη ζε εθδίθεζε απφ εκπάζεηα. Ο ζνθφο δίθαηνο είλαη φκνηνο κε ην Θεφ^ πνηέ δελ

παηδεχεη ηνλ άλζξσπν απφ εθδίθεζε γηά ηελ θαθία ηνπ, αιιά γηά λα δηνξζσζεί απηφο ή γηά λα

θνβεζνχλ νη άιινη”.

Βιέπνπκε ινηπφλ πψο ν Θεφο ηηκσξεί εθφζν ππάξρεη ειπίδα γηά δηφξζσζε. Μεηά ηελ

Κνηλή Αλάζηαζε δελ ππάξρεη δήηεκα ηηκσξίαο απφ ην Θεφ αιιά απηνθαηαδίθε. πσο ιέεη ν

άγηνο Βαζίιεηνο ν Μέγαο “ηα θαθά ζηνλ άδε δελ έρνπλ αίηην ην Θεφ αιιά εκάο ηνπο ίδηνπο”.

14

Θά κπνξνχζε λα επηκείλεη θαλείο, παξαηαχηα, φηη ε Αγία Γξαθή θαη νη Παηέξεο

αλαθέξνπλ πάληα ην Θεφ ζαλ Μεγάιν Κξηηή πνπ ζά αληακείςεη εθείλνπο πνπ ηνλ ππαθνχνπλ

θαη ζά ηηκσξήζεη εθείλνπο πνπ ηνλ παξαθνχνπλ θαηά ηελ εκέξα ηεο θξίζεο (Α΄ Σηκ. δ΄ 6-8).

Πψο κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε απηή ηε θξίζε αλ δελ θαηαιάβνπκε ηα ζεία ιφγηα φρη κε

αλζξψπηλν αιιά κε ζείν ηξφπν; Ση είλαη ε θξίζε ηνπ Θενχ;

Ο Θεφο είλαη Αιήζεηα θαη Φψο. Ζ θξίζε ηνπ Θενχ δελ είλαη ηίπνηα άιιν παξά ε επαθή

καο κε ηελ αιήζεηα θαη ην θψο. Σελ εκέξα ηεο Γεπηέξαο Παξνπζίαο φινη νη άλζξσπνη ζά

παξνπζηαζηνχλ γπκλνί κπξνζηά ζηφ δηεηζδπηηθφ θψο ηεο αιήζεηαο. Οη “βίβινη” ζά αλνηρηνχλ.

Πνηέο είλαη απηέο νη “βίβινη”; Δίλαη νη θαξδηέο καο. Οη θαξδηέο καο ζά αλνηρηνχλ κε ην

δηαπεξαζηηθφ θψο ηνπ Θενχ θαη φ,ηη ππάξρεη κέζα ζ‟ απηέο ηηο θαξδηέο ζά απνθαιπθηεί. Αλ

κέζα ζ‟ απηέο ηηο θαξδηέο ππάξρεη αγάπε γηά ην Θεφ, νη θαξδηέο ζά ραίξνληαη βιέπνληαο ην θψο

ηνπ Θενχ. Αληίζεηα, αλ ππάξρεη κίζνο γηά ην Θεφ κέζα ζ‟ απηέο ηηο θαξδηέο, ζά ππνθέξνπλ νη

άλζξσπνη πνπ δέρνληαη ζηηο αλνηρηέο θαξδηέο ηνπο απηφ ην δηαπεξαζηηθφ θψο ηεο αιήζεηαο, πνπ

κηζνχζαλ ζ‟ φιε ηνπο ηε δσή.


Δθείλν πνπ ζα δηαθνξνπνηήζεη ηνλ έλα άλζξσπν απφ ηνλ άιιν δελ ζά είλαη ε απφθαζε

ηνπ Θενχ, αληακνηβή ή ηηκσξία απφ Απηφλ, αιιά εθείλν πνπ βξηζθφηαλ ζηελ θαξδηά ηνπ

θαζελφο. ,ηη ππήξρε εθεί ζηε δηάξθεηα ηεο δσήο καο ζά απνθαιπθζεί ηελ Ζκέξα ηεο Κξίζεο.

Αλ ζ‟ απηήλ ηελ απνθάιπςε ππάξρεη αληακνηβή ή ηηκσξία - θαη ζίγνπξα ππάξρεη - δελ

πξνέξρεηαη απφ ην Θεφ αιιά απφ ηελ αγάπε ή ην κίζνο πνπ βαζηιεχεη ζηελ θαξδηά καο. Ζ

αγάπε έρεη κέζα ηεο επινγία, ην κίζνο έρεη απειπηζία, πηθξία, ιχπε, πφλν, θαθία, ηαξαρή,

ζχγρπζε, ζθνηάδη, θαη φιεο ηηο άιιεο εζσηεξηθέο θαηαζηάζεηο πνπ ζπλζέηνπλ ηελ θφιαζε (Α΄

Κνξ. δ΄ 6).

Σν Φψο ηεο Αιήζεηαο, ε Δλέξγεηα ηνπ Θενχ, ε Υάξε ηνπ Θενχ πνπ ζά επηζθηάζεη θαηά

ηελ Ζκέξα ηεο Κξίζεο ηνπο αλζξψπνπο, α λεκπφδηζηα απφ θζαξηέο θαηαζηάζεηο, ζά είλαη ίδηα

γηά φινπο ηνπο αλζξψπνπο. Γε ζά ππάξρεη θακηά απνιχησο δηάθξηζε. ιε ε δηαθνξά ππάξρεη ζε

θείλνπο πνπ δέρνληαη, φρη ζε Δθείλνλ πνπ δίλεη. Ο ήιηνο ιάκπεη ην ίδην ζηα πγηή θαη ζηα

άξξσζηα κάηηα, ρσξίο θακηά δηάθξηζε. Σα πγηή κάηηα απνιακβάλνπλ ην θψο θαη γη‟ απηφ

βιέπνπλ θαζαξά ην θάιινο πνπ ηα πεξηβάιιεη. Σα άξξσζηα κάηηα αηζζάλνληαη πφλν,

πιεγψλνληαη, ππνθέξνπλ θαη ζέινπλ λα θξπθηνχλ απφ απηφ ην θψο πνπ θέξλεη ηφζε κεγάιε

επηπρία ζε θείλνπλ πνπ έρνπλ πγηή κάηηα.

Αινίκνλν, φκσο, δελ ππάξρεη πηά θακηά δπλαηφηεηα λα απνθχγεη θαλείο ην θψο ηνπ

Θενχ. ‟ απηή ηε δσή ππήξρε. ηε Νέα Κηίζε ηεο Αλάζηαζεο ν Θεφο ζά βξίζθεηαη παληνχ θαη

ζε θάζε πξάγκα. Ζ αγάπε Σνπ θαη ην Φψο Σνπ ζά αγθαιηάζνπλ ηα πάληα. Γε ζά ππάξρεη ηφπνο

θξπκκέλνο απφ ην Θεφ, φπσο ζπλέβαηλε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θζαξηήο δσήο καο ζηφ βαζίιεην

ηνπ άξρνληα ηνπ θφζκνπ ηνχηνπ.

Ζ βαζηιεία ηνπ δηαβφινπ ζά ιεειαηεζεί απφ ηελ Κνηλή Αλάζηαζε θαη ν Θεφο ζά

αλαθαηαιάβεη ηε δεκηνπξγία Σνπ. Ζ αγάπε ζά θαιχςεη ηα πάληα κε ην ηεξφ πχξ ηεο, πνπ ζά ξέεη

ζαλ πνηακφο απφ ην ζξφλν ηνπ Θενχ θαη ζά αξδεχεη ηνλ παξάδεηζν. Ο ίδηνο φκσο απηφο πνηακφο

ηεο Αγάπεο - γη‟ απηνχο πνπ έρνπλ κίζνο ζηελ θαξδηά ηνπο - ζά πλίγεη θαη ζά θαίεη.

“Ο Θεφο εκψλ πχξ θαηαλαιίζθνλ” (Δβξ. ηβ΄ 29). Ζ ίδηα θσηηά, πνπ αγγίδεη ην ρξπζφ,

θαηαλαιψλεη ην μχιν. Σα πνιχηηκα κέηαιια ιάκπνπλ κέζα ζ‟ απηή ζαλ ηνλ ήιην, ηα ζθνππίδηα

θαίγνληαη κε καχξν θαπλφ. ια βξίζθνληαη ζηελ ίδηα θσηηά ηεο Αγάπεο. Μεξηθά ιάκπνπλ θαη

κεξηθά γίλνληαη καχξα θαη ζθνηεηλά. ηνλ ίδην θνχξλν ην αηζάιη ιάκπεη ζαλ ηνλ ήιην, ελψ ν

πειφο καπξίδεη θαη ζθιεξαίλεη ζαλ πέηξα.

Ζ δηαθνξά βξίζθεηαη κέζα ζηνλ άλζξσπν, φρη ζηφ Θεφ. Ζ δηαθνξά θαζνξίδεηαη απφ ηελ

ειεχζεξε εθινγή ηνπ αλζξψπνπ, πνπ ν Θεφο ζέβεηαη απφιπηα. Ζ θξίζε ηνπ Θενχ είλαη ε

απνθάιπςε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ ελππάξρεη ζηνλ άλζξσπν.

15

Ο άγηνο Μαθάξηνο γξάθεη: “πσο ε βαζηιεία ηνπ ζθφηνπο θαη ε ακαξηία θξχβνληαη ζηελ

ςπρή κέρξη ηελ εκέξα ηεο αλάζηαζεο, φηαλ αθφκα θαη ην ζψκα ησλ ακαξησιψλ ζά θαιπθζεί κε


ην ζθνηάδη πνπ έρνπλ απφ ηψξα ζηελ ςπρή ηνπο, έηζη θαη ε βαζηιεία ηνπ θσηφο θαη ε νπξάληα

εηθφλα, ν Ηεζνχο Υξηζηφο, θσηίδεη ηψξα κπζηηθά θαη βαζηιεχεη ζηηο ςπρέο ησλ αγίσλ. Δίλαη δε

θξπκκέλνο απφ ηα κάηηα ησλ αλζξψπσλ... κέρξη ηελ εκέξα ηεο Αλάζηαζεο, φηαλ αθφκα θαη ην

ζψκα ζά θαιπθζεί θαη ζά δνμαζζεί κε ην θψο ηνπ Κπξίνπ, πνπ απφ ηψξα ππάξρεη ζηελ ςπρή

ηνπ αλζξψπνπ, ψζηε θαη ην ζψκα λα ζπκβαζηιεχεη κε ηελ ςπρή, ε νπνία δέρεηαη απφ ηψξα ηε

βαζηιεία ηνπ Υξηζηνχ, αλαπαχεηαη θαη θσηίδεηαη κε αηψλην θψο”.

Ο άγηνο πκεψλ ν Νένο Θενιφγνο, ιέεη φηη απηφ πνπ κεηξάεη ζηελ αηψληα δσή δελ είλαη

ηη θάλεη ν άλζξσπνο αιιά ηη είλαη, αλ κνηάδεη κε ηνλ Ηεζνχ Υξηζηφ, ηνλ Κχξηφ καο, ή αλ

δηαθέξεη θαη δελ ηνπ κνηάδεη. Λέεη: “ηε κέιινπζα δσή ν ρξηζηηαλφο δελ εμεηάδεηαη αλ έρεη

απαξλεζεί ηνλ θφζκν νιφθιεξν γηά ηελ αγάπε ηνπ Υξηζηνχ ή αλ έρεη κνηξάζεη ηα πινχηε ηνπ

ζηνπο θησρνχο ή αλ έθιαςε θαη ζξήλεζε γηά ηηο ακαξηίεο ηνπ ή αλ έρεη θάλεη νπνηνδήπνηε άιιν

θαιφ ζηε δσή απηή, αιιά εμεηάδεηαη πξνζεθηηθά αλ έρεη νκνηφηεηα κε ην Υξηζηφ, φπσο έρεη

έλαο γηφο κε ηνλ παηέξα ηνπ”.

16

Ο άγηνο Πέηξνο ν Γακαζθελφο γξάθεη: “Γε δερφκαζηε ηηο επεξγεζίεο φινη κε ηνλ ίδην

ηξφπν. Άιινη δέρνληαη ην πχξ ηνπ Κπξίνπ, δειαδή ην ιφγν Σνπ, θαη κε ηελ εξγαζία καιαθψλεη

ε θαξδηά ηνπο, φπσο ην θεξί, θαη άιινη ην δερφκαζηε θαη κε ηελ αξγία γηλφκαζηε ζθιεξφηεξνη,

φπσο ν πειφο θαη ε πέηξα. Καη δελ αλαγθάδεη θαλέλα καο λα ην δερζνχκε κε φκνην ηξφπν. Αιιά

φπσο ν ήιηνο, ζηέιλεη ηηο αθηίλεο ηνπ θαη θσηίδεη φιν ηνλ θφζκν θαη εθείλνο κέλ πνπ ζέιεη λα

ηνλ βιέπεη θσηίδεηαη, εθείλνο δε πνπ δε ζέιεη λα ηνλ βιέπεη δελ πηέδεηαη λα ην θάλεη. Καλέλαο

δελ είλαη ππεχζπλνο γηά ηε ζηέξεζε ηνπ θσηφο παξά κφλν εθείλνο πνπ δελ ην ζέιεη. Γηαηί ν Θεφο

έθηηαμε θαη ηνλ ήιην θαη ηα κάηηα. Ο άλζξσπνο φκσο έρεη ηελ εμνπζία λα δερζεί ην θψο ή φρη.

Σν ίδην ζπκβαίλεη θη εδψ. Ο Θεφο ζηέιλεη ζε φινπο καο ην θψο ηεο γλψζεο ζαλ αθηίλεο,

κεηά ηε γλψζε φκσο καο έδσζε θαη ηελ πίζηε ζαλ κάηη. Δθείλνο πνπ ζέιεη λα ιάβεη ηε γλψζε

κέζσ ηεο πίζηεο ηε δηαηεξεί κε ηα έξγα ηνπ θαη ν Θεφο ηνπ δίλεη πεξηζζφηεξε πξνζπκία θαη

γλψζε θαη δχλακε”.

17

Ννκίδσ φηη κέρξη ηψξα θηάζακε ζηφ ζεκείν λα θαηαλνήζνπκε αθξηβψο ηη είλαη αηψληα

θφιαζε θαη ηη αηψληνο παξάδεηζνο θαη πνηνο είλαη πξαγκαηηθά ππεχζπλνο γη‟ απηή ηε δηαθνξά.

ηελ εηθφλα ηεο Γεπηέξαο Παξνπζίαο βιέπνπκε ηνλ Κχξηφ καο Ηεζνχ Υξηζηφ θαζήκελν

επί ζξφλνπ. ηα δεμηά ηνπ βιέπνπκε ηνπο θίινπο ηνπ, ηνπο επινγεκέλνπο άλδξεο θαη γπλαίθεο

πνπ έδεζαλ κε ηελ αγάπε Σνπ. Αξηζηεξά Σνπ βιέπνπκε ηνπο ερζξνχο Σνπ, φινπο απηνχο πνπ

ηνλ κηζνχζαλ ζηε δσή ηνπο, αθφκα θαη αλ εκθαλίδνληαλ επιαβείο θαη ζενζεβείο. Κη εθεί, ζηε

κέζε απηψλ ησλ δχν, βιέπνπκε έλαλ πχξηλν πνηακφ λα πεγάδεη απφ ην ζξφλν ηνπ Υξηζηνχ θαη

λα έξρεηαη πξφο εκάο. Ση είλαη απηφο ν πχξηλνο πνηακφο; Δίλαη φξγαλν βαζαληζκνχ; Δίλαη κηα

ελέξγεηα εθδίθεζεο πνπ έξρεηαη απφ ην Θεφ γηά λα εμαθαλίζεη ηνπο ερζξνχο ηνπ;


ρη, ηίπνηα απ‟ φια απηά. Ο πχξηλνο απηφο πνηακφο είλαη εθείλνο ν αξραίνο πνπ

“εθπνξεχεηαη εμ Δδέκ πνηίδεηλ ηνλ παξάδεηζνλ” (Γελ. β΄ 10). Δίλαη ν πνηακφο ηεο ράξεο ηνπ

Θενχ πνπ πφηηδε ηνπο αγίνπο ηνπ Θενχ απφ ηελ αξρή. Με κηα ιέμε, είλαη ην μερείιηζκα ηεο

αγάπεο ηνπ Θενχ γηά ηα πιάζκαηά Σνπ. Ζ αγάπε είλαη θσηηά. πνηνο αγαπάεη ην γλσξίδεη απηφ.

Ο Θεφο είλαη Αγάπε. Δπνκέλσο, ν Θεφο είλαη Φσηηά. Καη ε θσηηά θαηαλαιψλεη φινπο εθείλνπο

πνπ δελ είλαη νη ίδηνη θσηηά θαη θάλεη ιακπεξνχο θαη θσηεηλνχο φινπο εθείλνπο πνπ είλαη νη ίδηνη

θσηηά (παξάβ. Δβξ. ηβ΄ 29).

Πνιιέο θνξέο ν Θεφο εκθαλίζηεθε ζαλ θσηηά: ζηνλ Αβξαάκ, ζηφ Μσπζή ζηε

θιεγφκελε βάην, ζηφ ιαφ ηνπ Ηζξαήι, δείρλνληάο ηνπο ζηελ έξεκν ην δξφκν, ζαλ κηα πχξηλε

ζηήιε ηε λχρηα θαη ζαλ θσηεηλή λεθέιε ηελ εκέξα, φηαλ θάιππηε ηε ζθελή ηνπ καξηπξίνπ κε

ηε δφμα Σνπ (Έμνδνο, κ΄ 28,32), θαη φηαλ έβξερε θσηηά ζηελ θνξπθή ηνπ φξνπο ηλά. Ο Θεφο

απνθαιχθζεθε ζαλ θσηηά ζηφ φξνο ηεο Μεηακνξθψζεσο θαη είπε φηη ήξζε “βαιείλ πχξ επί ηελ

γήλ” (Λνπθ. ηβ΄ 49), δειαδή αγάπε, γηαηί φπσο ιέεη ν άγηνο Ησάλλεο ηεο Κιίκαθνο “ε αγάπε

είλαη πεγή ππξφο” (νκηιία ι΄ 18).

Ο Έιιελαο ζπγγξαθέαο Φψηεο Κφληνγινπ έιεγε θάπνπ φηη “ε πίζηε είλαη θσηηά θαη

δίλεη ζεξκφηεηα ζηελ θαξδηά. Σν Άγην Πλεχκα θαηέβεθε ζηα θεθάιηα ησλ απνζηφισλ ελ είδεη

ππξίλσλ γισζζψλ. Οη δχν καζεηέο, ζαλ θαλεξψζεθε ζ‟ απηνχο ν Κχξηνο, είπαλε: “πψο δελ

θάεθε ε θαξδηά καο ηφηε πνπ καο κηινχζε ζηνλ δξφκν πνπ πεξπαηνχζακε καδί Σνπ!” Σελ πίζηε

ηελ παξνκνηάδεη ν Υξηζηφο κε “ιχρλνλ θαηφκελνλ” Ο Ησάλλεο ν Πξφδξνκνο έιεγε ζηφ θήξπγκά

ηνπ πψο ν Υξηζηφο ζά βάθηηδε ηνπο αλζξψπνπο “ελ Πλεχκαηη Αγίσ θαη ππξί”. Κη αιεζηλά, ν

Κχξηνο έιεγε: “Φσηηά ήξζα λα βάισ ζηε γή, θαη ηη ζέισ άιιν αλ άλαςε;” Λνηπφλ ην πην

ρεηξνπηαζηφ γλψξηζκα ηεο πίζηεσο είλαη ε ζέξκε. Γη‟ απηφ ιέγεηαη θαη “ζεξκή πίζηηο”,

ζεξκνπξγφο πίζηηο. Καη φπσο ην γλψξηζκα ηεο πίζηεσο είλαη ε ζέξκε, ην ζίγνπξν γλψξηζκα ηεο

ακαξηίαο είλαη ε ςχρξα.

Θέιεηο λα θαηαιάβεηο έλαλ άλζξσπν αλ πηζηεχεη ή αλ είλαη άπηζηνο; Αλ λνηψζεηο ζέξκε

λα βγαίλεη απ‟ απηφλ, απφ ηα κάηηα ηνπ, απφ ηα ιφγηα ηνπ, απφ ηα θεξζίκαηά ηνπ, λα είζαη

βέβαηνο πψο έρεη πίζηε ζηελ θαξδηά ηνπ. Αλ λνίσζεηο πάιη ςχρξα λα βγαίλεη απ‟ φιν ην είλαη

ηνπ ζά πεί πψο δελ έρεη πίζηε, θαη άο ιέεη φ,ηη ζέιεη. Μπνξεί λα θάλεη γνλπθιηζίεο, λα γέξλεη ην

θεθάιη ηνπ ηαπεηλά, λα ιέεη εζηθνινγίεο κε ζηγαλή θσλή, φια απηά ζά βγάδνπλε κηα παγεξή

πλνή πνπ έξρεηαη απάλσ ζνπ θαη ζε παγψλεη θη εζέλα”.

Ο άγηνο Ηζαάθ ν χξνο ιέεη φηη “παξάδεηζνο είλαη ε αγάπε ηνπ Θενχ, ζηελ νπνία

ππάξρεη ε ηξπθή φισλ ησλ καθαξηζκψλ” θαη φηη “ην μχιν ηεο δσήο είλαη ε αγάπε ηνπ Θενχ”.

“Με πιαλάζζε, ιέεη ν άγηνο πκεψλ ν Νένο Θενιφγνο, ν Θεφο είλαη θσηηά θαη φηαλ ήξζε

ζηνλ θφζκν θαη έγηλε άλζξσπνο, έβαιε θσηηά ζηε γή, φπσο ιέεη θαη ν ίδηνο. Ζ θσηηά απηή

πεξηηξηγπξίδεη, δεηψληαο λα βξεί χιε, δειαδή γλψκε θαη πξναίξεζε αγαζή, γηά λα πέζεη κέζα ζ‟

απηή θαη λ‟ αλάςεη^ θαη ζ‟ απηνχο πνπ ζά αλάςεη ε θσηηά απηή πςψλεηαη ζε κεγάιε θιφγα θαη


θζάλεη κέρξη ηνλ νπξαλφ... (ε θσηηά απηή) πξψηα καο θαζαξίδεη ηειείσο απφ ην κνιπζκφ ησλ

παζψλ θαη κεηά γίλεηαη κέζα καο ηξνθή θαη πηνηφ θαη θσηηζκφο θαη ραξά θαη καο θάλεη θη εκάο

θψο θαηά κέζεμε, γηαηί κεηέρνπκε ζ‟ εθείλν ην θψο” (Λφγνο νε΄).

Ο Θεφο είλαη θιφγα αγάπεο. Καη είλαη θιφγα αγάπεο γηά φινπο, θαινχο ή θαθνχο.

Τπάξρεη φκσο κεγάιε δηαθνξά ζηνλ ηξφπν πνπ δέρνληαη νη άλζξσπνη απηή ηε θιφγα αγάπεο ηνπ

Θενχ. Ο άγηνο Βαζίιεηνο ιέεη φηη “ην πχξηλν μίθνο ηνπνζεηήζεθε ζηελ απιή ηνπ Παξαδείζνπ

γηά λα πξνθπιάζζεη ηελ πξνζέγγηζε πξφο ην δέληξν ηεο δσήο. Ήηαλ θνβεξφ θαη πχξηλν πξφο

ηνπο άπηζηνπο αιιά θαιφ θαη πξνζηηφ πξφο ηνπο πηζηνχο, θέξλνληάο ηνπο ην θψο ηεο εκέξαο. ε

ίδηα θιφγα αγάπεο θέξλεη ηελ εκέξα ζε θείλνπο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηελ αγάπε κε αγάπε θαη

θαίεη εθείλνπο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηελ αγάπε κε κίζνο.

Παξάδεηζνο θαη θφιαζε είλαη ν έλαο θαη ίδηνο πνηακφο ηνπ Θενχ, κηα θιφγα αγάπεο πνπ

αγθαιηάδεη θαη θαιχπηεη φινπο κε ηελ ίδηα επεξγεηηθή ζέιεζε, ρσξίο θακηά δηαθνξά ή δηάθξηζε.

Σν ίδην δσνπνηφ λεξφ είλαη αηψληα δσή γηά ηνπο πηζηνχο θαη αηψληνο ζάλαηνο γηά ηνπο απίζηνπο.

Γηά ηνπο πξψηνπο είλαη ζηνηρείν δσήο, γηά ηνπο δεχηεξνπο ε}λαη φξγαλν αηψληαο αζθπμίαο.

Παξάδεηζνο γηά ηνλ έλα, θφιαζε γηά ηνλ άιιν. Με ην ζεσξείηε πεξίεξγν. Ο γηφο πνπ αγαπά ηνλ

παηέξα ηνπ ζά αηζζάλεηαη επηπρηζκέλνο ζηα ρέξηα ηνπ, αλ φκσο δελ ηνλ αγαπά, ην ηξπθεξφ

αγθάιηαζκα ηνπ παηέξα ηνπ ζά είλαη γη‟ απηφλ καξηχξην. Γη‟ απηφ, επίζεο, ην λα αγαπάκε

εθείλνλ πνπ καο κηζεί έρεη παξνκνηαζηεί κε ην λα ξίρλνπκε άλζξαθα ππξφο θαη θαπηή ζηάρηε

ζηφ θεθάιη ηνπ.

“Λέσ δε, γξάθεη ν άγηνο Ηζαάθ ν χξνο, φηη νη θνιαδφκελνη ζηε γέελλα ηηκσξνχληαη κε

ηε κάζηηγα ηεο αγάπεο ηνπ Θενχ... Δίλαη άηνπν λα πηζηεχεη θαλείο φηη νη ακαξησινί ζηελ

θφιαζε ζηεξνχληαη ηελ αγάπε ηνπ Θενχ. Γηαηί ε αγάπε ηνπ Θενχ, πνπ είλαη απφηνθνο ηεο

γλψζεο γη‟ Απηφλ, δίλεηαη αδηάθξηηα ζε φινπο, αιιά ελεξγεί θαηά δχν ηξφπνπο: ηνπο κέλ

ακαξησινχο θνιάδεη, ηνπο δε δίθαηνπο επθξαίλεη”.

Ο Θεφο είλαη αγάπε. Αλ πηζηεχνπκε πξαγκαηηθά ηελ αιήζεηα απηή, γλσξίδνπκε φηη ν

Θεφο πνηέ δε κηζεί, πνηέ δε ηηκσξεί, πνηέ δελ εθδηθείηαη. πσο ιέεη ν αββάο Ακκσλάο, “ε αγάπε

δε κηζεί πνηέ θαη θαλέλα, πνηέ δε θαηαθξίλεη θαλέλα, δελ θαηαδηθάδεη, δε ιππεί, δελ

απνζηξέθεηαη θαλέλα, πηζηφ ή άπηζην ή μέλν ή ακαξησιφ ή κνηρφ ή αθάζαξην, αιιά αληίζεηα

εθείλνπο πνπ αγαπά πεξηζζφηεξν είλαη αθξηβψο νη ακαξησιέο θαη αδχλαηεο θαη ακειείο ςπρέο

θαη γηά ηηο νπνίεο αηζζάλεηαη πφλν θαη ιππάηαη θαη θιαίεη θαη λνηψζεη ζπκπάζεηα γηά ηνπο

θαθνχο θαη ακαξησινχο πεξηζζφηεξν απφ ηνπο θαινχο, κηκνχκελε ην Υξηζηφ πνπ θάιεζε ηνπο

ακαξησινχο θαη έθαγε θαη ήπηε καδί ηνπο. Γη‟ απηφ ην ιφγν, δηδάζθνληαο ηη είλαη πξαγκαηηθή

αγάπε, είπε: “γίλεζζε νχλ νηθηίξκνλεο θαζψο θαη ν παηήξ εκψλ ν ελ ηνηο νπξαλνίο”, θαη φπσο

βξέρεη επί πνλεξνχο θαη αγαζνχο θαη αλαηέιιεη ηνλ ήιην επί δηθαίνπο θαη αδίθνπο, έηζη είλαη θαη

απηφο πνπ έρεη πξαγκαηηθή αγάπε θαη ζπκπάζεηα θαη πξνζεχρεηαη γηά φινπο”.

18


Αλ ηψξα θάπνηνο κπεξδεχεηαη θαη δελ κπνξεί λα θαηαιάβεη πψο είλαη δπλαηφ ε αγάπε

ηνπ Θενχ λα θαηαζηήζεη θάπνηνλ αμηνζξήλεηα δπζηπρηζκέλν θαη πνλεκέλν, αθφκα θαη

θαηφκελν, ζαλ κέζα ζε θιφγεο, άο αλαινγηζηεί ην κεγαιχηεξν αδειθφ ηνπ αζψηνπ πηνχ. Γελ

ήηαλ κέζα ζηφ θηήκα ηνπ παηέξα ηνπ; Ο ίδηνο ν παηέξαο ηνπ δε βγήθε λα ηνλ παξαθαιέζεη θαη

λα ηνλ ηθεηεχζεη λα έξζεη θαη λα ιάβεη κέξνο ζηε ραξνχκελε γηνξηή; Ση ηνλ έθαλε δπζηπρηζκέλν

θαη ηνλ έθαηγε κε εζσηεξηθή πηθξία θαη κίζνο; Πνηνο ηνπ αξλήζεθε ηίπνηα; Γηαηί δε ράξεθε κε

ηελ επηζηξνθή ηνπ αδειθνχ ηνπ; Γηαηί δελ είρε αγάπε είηε πξφο ηνλ παηέξα ηνπ είηε πξφο ηνλ

αδειθφ ηνπ; Γελ ήηαλ απφ ηελ θαθή εζσηεξηθή ηνπ δηάζεζε; Γελ παξάκεηλε ζηελ θφιαζε απφ

απηή ηελ αηηία; Καη ηη ήηαλ απηή ε θφιαζε; Ήηαλ θάπνηνο μερσξηζηφο ηφπνο; Τπήξραλ φξγαλα

βαζαληζκνχ; Γε ζπλέρηζε λα δεί ζηφ ζπίηη ηνπ παηέξα ηνπ; Ση ηνλ μερψξηζε απφ φινπο ηνπο

ραξνχκελνπο αλζξψπνπο ηνπ ζπηηηνχ, εθηφο απ‟ ην κίζνο ηνπ θαη ηελ πηθξία ηνπ; Μήπσο ν

παηέξαο ηνπ ή αθφκα θαη ν αδειθφο ηνπ ζηακάηεζαλ λα ηνλ αγαπνχλ; Γελ ήηαλ απηή αθξηβψο ε

αγάπε πνπ ζθιήξαηλε φιν θαη πεξηζζφηεξν ηελ θαξδηά ηνπ; Γελ ήηαλ ε ραξά πνπ ηνλ έθαλε

ιππεκέλν; Γελ έθαηγε ην κίζνο ηελ θαξδηά ηνπ, κίζνο γηά ηνλ παηέξα ηνπ θαη ηνλ αδειθφ ηνπ,

κίζνο γηά ηελ αγάπε ηνπ παηέξα ηνπ πξφο ηνλ αδειθφ ηνπ θαη γηά ηελ αγάπε ηνπ αδειθνχ ηνπ

πξφο ηνλ παηέξα ηνπ;

Απηή είλαη θφιαζε, ε άξλεζε ηεο αγάπεο. Ζ αληαπφδνζε κίζνπο ζηελ αγάπε. Πηθξία

ζηε ζέα κηαο αζψαο ραξάο. Σν λα πεξηβάιεζαη απφ αγάπε θαη λα έρεηο ζηελ θαξδηά ζνπ κίζνο.

Απηή είλαη ε θαηάζηαζε ζηελ νπνία δνχλ αηψληα φινη νη θαηαδηθαζκέλνη. ινη ηνπο

αγαπηνχληαη ηξπθεξά. ινη ηνπο είλαη πξνζθαιεζκέλνη ζηε ραξνχκελε γηνξηή. ινη ηνπο δνχλ

ζηε Βαζηιεία ηνπ Θενχ, ζηελ Καηλή Γή θαη ζηνπο Καηλνχο Οπξαλνχο. Καλέλαο δελ ηνπο

δηψρλεη. Αθφκα θαη αλ ήζειαλ λ‟ απνκαθξπλζνχλ δε ζά κπνξνχζαλ λα δξαπεηεχζνπλ απφ ηε

Νέα Κηίζε ηνπ Θενχ, νχηε λα θξπθηνχλ απφ ηελ ηξπθεξή αγάπε ηεο παληαρνχ παξνπζίαο ηνπ

Θενχ. Ζ κφλε ηνπο ελαιιαθηηθή ιχζε ίζσο ζά ήηαλ λ‟ απνκαθξπλζνχλ απφ ηνπο αδειθνχο ηνπο

θαη λ‟ αλαδεηήζνπλ κηα πηθξή κνλαμηά, αιιά δε ζά κπνξνχζαλ λα μεθχγνπλ απφ ην Θεφ θαη ηελ

αγάπε Σνπ. Κη απηφ πνπ είλαη ην πην ηξνκεξφ είλαη φηη ζ‟ απηή ηελ αηψληα δσή, ζ‟ απηή ηε Νέα

Κηίζε, ν Θεφο είλαη ην πάλ γηά ηα πιάζκαηά Σνπ. πσο ιέεη ν άγηνο Γξεγφξηνο Νχζζεο, “ζ‟

απηή ηε δσή ηα πξάγκαηα κε ηα νπνία έρνπκε ζρέζε είλαη πνιπάξηζκα^ γηά παξάδεηγκα: ρξφλνο,

αέξαο, ηφπνο, ηξνθή θαη λεξφ, ελδπκαζία, ειηαθφ θψο, ηερλεηφ θψο θαη άιιεο αλάγθεο ηεο δσήο,

θαλέλα απφ ηα νπνία, φζα θαη λάλαη, δελ είλαη Θεφο. Ζ επινγεκέλε εθείλε θαηάζηαζε ζηελ

νπνία ειπίδνπκε δελ έρεη αλάγθε θαλέλα απφ απηά ηα πξάγκαηα, αιιά ν Θεφο ζά είλαη φια θαη

αληί γηά φια ζε καο, κνηξάδνληαο ηνλ εαπηφ Σνπ θαη‟ αλαινγία ζε θάζε αλάγθε απηήο ηεο

χπαξμεο. Δίλαη επίζεο ζαθέο απφ ηελ Αγία Γξαθή φηη ν Θεφο, ζ‟ απηνχο πνπ ην αμίδνπλ, γίλεηαη

ηφπνο θαη νηθία θαη έλδπκα θαη ηξνθή θαη πηνηφ θαη θψο θαη πινχηνο θαη βαζηιεία θαη νηηδήπνηε

πεξλάεη απφ ηε ζθέςε πνπ κπνξεί λα θάλεη ηε δσή καο ραξνχκελε”.


ηε λέα αηψληα δσή ν Θεφο ζά είλαη ην πάλ γηά ηα πιάζκαηά Σνπ, φρη κφλν ζηνπο θαινχο

αιιά θαη ζηνπο θαθνχο, φρη κφλν ζ‟ απηνχο πνπ ηνλ αγαπνχλ αιιά θαη ζε θείλνπο πνπ ηνλ

κηζνχλ. Πψο φκσο, εθείλνη πνπ ηνλ κηζνχλ, ζά ππνθέξνπλ λα δέρνληαη ηα πάληα απφ ηα ρέξηα

Δθείλνπ πνπ απερζάλνληαη; „Ω, ηη αηψλην βάζαλν είλαη απηφ, ηη αηψληα θσηηά, ηη ηξπγκφο ησλ

νδφλησλ!

“Πνηεχεζζε απ‟ εκνχ νη θαηεξακέλνη” ζηελ αηψληα εζσηεξηθή θσηηά ηνπ κίζνπο, είπε ν

Κχξηνο, γηαηί δηςνχζα γηά ηελ αγάπε ζαο θαη δε κνπ ηε δψζαηε, πεηλνχζα γηά ηελ επηπρία ζαο

θαη δε κνπ ηελ πξνζθέξαηε, θπιαθίζηεθα ζηελ αλζξψπηλε θχζε κνπ θαη δε κε επηζθεθζήθαηε

ζηελ Δθθιεζία κνπ. Δίζηε ειεχζεξνη λα πάηε φπνπ επηζπκεί ε θαθή ζαο πξναίξεζε, καθξηά απφ

κέλα, ζηφ βαζαληζηηθφ κίζνο ηεο θαξδηάο ζαο, πνπ είλαη μέλν ζηε δηθή κνπ θαξδηά, πνπ αγαπάεη

θαη δε γλσξίδεη κίζνο γηά θαλέλα. Πνξεχεζζε ειεχζεξα απφ ηελ αγάπε, ζηελ αηψληα θφιαζε ηνπ

κίζνπο, άγλσζηε θαη μέλε ζε κέλα θαη ζε θείλνπο πνπ είλαη καδί κνπ, πξνεηνηκαζκέλε απφ ηελ

ειεπζεξία γηά ην δηάβνιν, απφ ηελ εκέξα πνπ δεκηνχξγεζα ηα ειεχζεξα, ινγηθά πιάζκαηά κνπ.

Αιιά νπνπδήπνηε θαη αλ πάηε, ζηφ ζθνηάδη ησλ γεκάησλ κίζνο θαξδηψλ ζαο, ε αγάπε κνπ ζά

ζάο αθνινπζεί ζαλ πχξηλνο πνηακφο, γηαηί φ,ηη θαη αλ έρεη εθιέμεη ε θαξδηά ζαο, είζηε θαη ζά

ζπλερίζεηε αηψληα λα είζηε παηδηά κνπ.

Αμήν

Documents

Αλέξανδρος Καλομοίρης - Ο ΠΥΡΙΝΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ