32
Η Η Η ∆ηµιουργική ∆ηµιουργική ∆ηµιουργική ∆ηµιουργική Γραφή Γραφή Γραφή Γραφή στην στην στην στην Εκπαίδευση Εκπαίδευση Εκπαίδευση Εκπαίδευση Στέλα Κουτσουράκη Σχολική Σύµβουλος 5 ης Περιφέρειας Ν. Ηρακλείου

Η Δημιουργική Γραφή Στην Εκπαίδευση

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Η Δημιουργική Γραφή Στην Εκπαίδευση

Citation preview

ΗΗΗΗ ∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήστηνστηνστηνστην ΕκπαίδευσηΕκπαίδευσηΕκπαίδευσηΕκπαίδευση

Στέλα ΚουτσουράκηΣχολική Σύµβουλος 5ης Περιφέρειας

Ν. Ηρακλείου

…όταν µελετάµε τη γλώσσα, προσεγγίζουµε

κάτι που θα µπορούσαµε να το πούµε

«ανθρώπινη ουσία», δηλαδή τις

διαφοροποιητικές ιδιότητες του νου που, απ’

όσο γνωρίζουµε, είναι µοναδικές στον

άνθρωπο…

Noam Chomsky, 1972

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΗΗΗΗΗΗΗΗ παραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγή λόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγου στοστοστοστοστοστοστοστο σύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονο σχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείο

ΣαφήςΣαφήςΣαφήςΣαφής διδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλία δοµικώνδοµικώνδοµικώνδοµικώνδοµικώνδοµικώνδοµικώνδοµικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικώνχαρακτηριστικών τωντωντωντων κειµενικώνκειµενικώνκειµενικώνκειµενικώνειδώνειδώνειδώνειδών

ΈµφασηΈµφασηΈµφασηΈµφαση στηστηστηστη διαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασία παραγωγήςπαραγωγήςπαραγωγήςπαραγωγήςγραπτούγραπτούγραπτούγραπτού λόγουλόγουλόγουλόγου

ΥποστήριξηΥποστήριξηΥποστήριξηΥποστήριξη –––– ΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσαΦθίνουσα καθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγησηκαθοδήγηση

ΟΟΟΟ µαθητήςµαθητήςµαθητήςµαθητής νανανανα:ΧρησιµοποιείΧρησιµοποιείΧρησιµοποιείΧρησιµοποιεί διάφοραδιάφοραδιάφοραδιάφορα είδηείδηείδηείδη λόγουλόγουλόγουλόγου, , , , γιαγιαγιαγια διάφορουςδιάφορουςδιάφορουςδιάφορους σκοπούςσκοπούςσκοπούςσκοπούς καικαικαικαι γιαγιαγιαγια

διάφορουςδιάφορουςδιάφορουςδιάφορους αποδέκτεςαποδέκτεςαποδέκτεςαποδέκτες....

∆ιακρίνει∆ιακρίνει∆ιακρίνει∆ιακρίνει σχέσειςσχέσειςσχέσειςσχέσεις µεταξύµεταξύµεταξύµεταξύ προθετικότηταςπροθετικότηταςπροθετικότηταςπροθετικότητας, , , , είδουςείδουςείδουςείδους λόγουλόγουλόγουλόγου, , , , γλωσσικήςγλωσσικήςγλωσσικήςγλωσσικής

µορφήςµορφήςµορφήςµορφής καικαικαικαι κειµενικήςκειµενικήςκειµενικήςκειµενικής δοµήςδοµήςδοµήςδοµής....

ΠροβληµατίζεταιΠροβληµατίζεταιΠροβληµατίζεταιΠροβληµατίζεται γιαγιαγιαγια τητητητη διατύπωσηδιατύπωσηδιατύπωσηδιατύπωση καικαικαικαι επιλέγειεπιλέγειεπιλέγειεπιλέγει ανάµεσαανάµεσαανάµεσαανάµεσα σεσεσεσε

διάφορεςδιάφορεςδιάφορεςδιάφορες φραστικέςφραστικέςφραστικέςφραστικές δυνατότητεςδυνατότητεςδυνατότητεςδυνατότητες, , , , µεµεµεµε κριτήριοκριτήριοκριτήριοκριτήριο τοντοντοντον εκάστοτεεκάστοτεεκάστοτεεκάστοτε στόχοστόχοστόχοστόχο

τουτουτουτου λόγουλόγουλόγουλόγου τουτουτουτου....

ΑποκτάΑποκτάΑποκτάΑποκτά εµπιστοσύνηεµπιστοσύνηεµπιστοσύνηεµπιστοσύνη στοστοστοστο προσωπικόπροσωπικόπροσωπικόπροσωπικό τουτουτουτου γράψιµογράψιµογράψιµογράψιµο µεµεµεµε τοτοτοτο δικόδικόδικόδικό τουτουτουτου

πρωτότυποπρωτότυποπρωτότυποπρωτότυπο τρόποτρόποτρόποτρόπο....

ΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοι

απόαπόαπόαπόαπόαπόαπόαπό τοτοτοτοτοτοτοτο

∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ

γιαγιαγιαγιαγιαγιαγιαγια τοτοτοτοτοτοτοτο

∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό∆ηµοτικό

& & & & & & & & τοτοτοτοτοτοτοτο

ΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιοΓυµνάσιο

ΣτόχοςΣτόχος: : ηη επικοινωνίαεπικοινωνία

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Η εργασία που συνδέεται µε το

γραπτό λόγο στο Νηπιαγωγείο θα

πρέπει να δίνει στα παιδιά ευκαιρίες

να ευαισθητοποιηθούν σε θέµατα που

συνδέονται µε το γιατί και το πώς

γράφουµε, να αρχίσουν δηλαδή να

συνειδητοποιούν την κοινωνική

διάσταση του γραπτού λόγου.

ΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοιΣτόχοι

απόαπόαπόαπόαπόαπόαπόαπό τοτοτοτοτοτοτοτο

∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ∆ΕΠΠΣ

γιαγιαγιαγιαγιαγιαγιαγια τοτοτοτοτοτοτοτο

ΝηπιαΝηπιαΝηπιαΝηπιαΝηπιαΝηπιαΝηπιαΝηπια

γωγείογωγείογωγείογωγείογωγείογωγείογωγείογωγείο

∆ίνονται ευκαιρίες στα παιδιά να διηγούνται βιωµένες τους εµπειρίες τηρώντας τη

διαδοχική σειρά των γεγονότων, και χρησιµοποιώντας λέξεις όπως πρώτα, µετά, ύστερα, µετά από αυτό κτλ. Ενθαρρύνονται να αφηγούνται ένα παραµύθι. Παροτρύνονται να συσχετίζουν τις ιστορίες που ακούν µε τη δική τους ζωή και µε τις

δικές τους εµπειρίες. Παροτρύνονται να συνθέτουν φανταστικές ιστορίες µε ή χωρίς καθοδήγηση και

περιορισµούς. Ενθαρρύνονται να παρατηρούν και να περιγράφουν γεγονότα, αντικείµενα και

προσωπικές εµπειρίες.

ΣτόχοςΣτόχος: : ηη επικοινωνίαεπικοινωνία

ΗΗΗΗΗΗΗΗ παραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγήπαραγωγή λόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγουλόγου στοστοστοστοστοστοστοστο ΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείοΝηπιαγωγείο

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλα διδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίας γραπτήςγραπτήςγραπτήςγραπτήςγραπτήςγραπτήςγραπτήςγραπτής έκφρασηςέκφρασηςέκφρασηςέκφρασηςέκφρασηςέκφρασηςέκφρασηςέκφρασης

ΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλα πουπουπουπου δίνουνδίνουνδίνουνδίνουν έµφασηέµφασηέµφασηέµφαση στοστοστοστο περιεχόµενοπεριεχόµενοπεριεχόµενοπεριεχόµενο τουτουτουτουπαραγόµενουπαραγόµενουπαραγόµενουπαραγόµενου λόγουλόγουλόγουλόγου----ΜΟΝΤΕΛΑΜΟΝΤΕΛΑΜΟΝΤΕΛΑΜΟΝΤΕΛΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ

ΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλα πουπουπουπου δίνουνδίνουνδίνουνδίνουν έµφασηέµφασηέµφασηέµφαση στηστηστηστη διαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασίαδιαδικασία----∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΤΙΚΑ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΤΙΚΑ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΤΙΚΑ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΤΙΚΑ

ΠαιδαγωγικήςΠαιδαγωγικήςΠαιδαγωγικήςΠαιδαγωγικής προέλευσηςπροέλευσηςπροέλευσηςπροέλευσης

ΨυχολογικήςΨυχολογικήςΨυχολογικήςΨυχολογικής προέλευσηςπροέλευσηςπροέλευσηςπροέλευσης

ΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλαΜοντέλα πουπουπουπου δίνουνδίνουνδίνουνδίνουν έµφασηέµφασηέµφασηέµφαση στηνστηνστηνστην αλληλεξάρτησηαλληλεξάρτησηαλληλεξάρτησηαλληλεξάρτησηπαραγόµενουπαραγόµενουπαραγόµενουπαραγόµενου λόγουλόγουλόγουλόγου µεµεµεµε παράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντεςπαράγοντες κοινωνικοκοινωνικοκοινωνικοκοινωνικο----πολιτισµικούπολιτισµικούπολιτισµικούπολιτισµικού πλαισίουπλαισίουπλαισίουπλαισίου µέσαµέσαµέσαµέσα στοστοστοστο οποίοοποίοοποίοοποίο αυτόςαυτόςαυτόςαυτόςπαράγεταιπαράγεταιπαράγεταιπαράγεται----ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΠΛΑΙΣΙΟΥΠΛΑΙΣΙΟΥΠΛΑΙΣΙΟΥΠΛΑΙΣΙΟΥ

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική γραφήγραφήγραφήγραφή θεωρείται κάθε γραφή, φανταστική

λογοτεχνία, ποίηση, ή και µη φανταστική λογοτεχνία, η

οποία ξεφεύγει από τα όρια της τυπικήςεπαγγελµατικής, δηµοσιογραφικής, ακαδηµαϊκής

γραφής ή και των τυποποιηµένων µορφών τηςλογοτεχνίας.

Έργα που εντάσσονται σε αυτήν την κατηγορίαπεριλαµβάνουν τα µυθιστορήµατα, την επική ποίηση,

τα διηγήµατα και την ποίηση.

Το γράψιµο σεναρίων και θεατρικών έργων έχουντυπικά τα δικά τους προγράµµατα µελέτης, αλλά

µπορούν να καταταχθούν εξίσου στην κατηγορία

της δηµιουργικής γραφής.

∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Αναπτύχθηκε µέσα στο γενικότερο πλαίσιο της

ελεύθερης έκφρασης που προωθούνταν τηδεκαετία του ’70

Υπό την επίδραση ψυχολογικών ερευνών πουµελετούσαν τη δηµιουργική σκέψη αναπτύχθηκανδιάφορα µοντέλα

∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Επιλέγει τέτοια θέµατα και τα διατυπώνει

µε τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνεται η

δηµιουργική έκφραση των µαθητών

«Τι θα συνέβαινε αν…» «Πώς αλλιώς…»

«Συζητούν η Κοκκινοσκουφίτσα και η

Χιονάτη..» «Συνάντηση παιδιών µε

Αρειανάκια» κ.τ.λ.

∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

• Η γραφή που εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήµατα του

συγγραφέα µε έναν δηµιουργικό, ευφάνταστο και συχνά

µοναδικό τρόπο.

• Καθοδηγείται περισσότερο από την ανάγκη του συγγραφέα

να εκφράσει συναισθήµατα και ιδέες και λιγότερο από τις

περιοριστικές απαιτήσεις και τις πραγµατολογικές και

λογικές ακολουθίες της εκθετικής-επεξηγηµατικής γραφής.

ΣτηνΣτηνΣτηνΣτην τάξητάξητάξητάξη

• Συνήθως διδάσκεται σε εργαστηριακή µορφή. Η δουλειά

καθενός συζητείται στην οµάδα. ∆ιαµορφώνουν δε οι

µαθητές µια διαδικαστική προσέγγιση των φάσεων της

συγγραφής.

• Παρέχεται περιβάλλον υποστηρικτικό για την ανάπτυξη

της δηµιουργικότητα των συµµετεχόντων. Οι µαθητές

επικεντρώνονται στις αισθητικές όψεις της γραφής

και συµµετέχουν σε ποικίλες αναγνωστικές

και άλλες δραστηριότητες.

∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΗΗ συνεισφοράσυνεισφορά τηςτης ∆ηµιουργικής∆ηµιουργικής ΓραφήςΓραφής

Οι µαθη

τέςκάν

ουναπό

πειρα

να συνδ

έσουν τ

η ζωή το

υς,

δικάχαρ

ακτηρισ

τικάτου

ς,

τη φαντ

ασία το

υς

καιόσα

µελετού

ν και µα

θαίνουν

.

∆ιευκο

λύνει (α

φούταυ

τόχρον

α διευκ

ολύνεται)

καιπρο

ωθεί τη

συνεργ

ατική γραφ

ή

καιτη σ

υνεργα

τικήµάθ

ηση.

Ενθαρρ

ύνει κα

ι αναπτ

ύσσει

τη φαντ

ασία τω

ν µαθητ

ών.

Τους δι

δάσκει

πειθαρχ

ία

καιδεξι

ότητες

συνεργ

ασίας.

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΗΗ συνεισφοράσυνεισφορά τηςτης ∆ηµιουργικής∆ηµιουργικής ΓραφήςΓραφής

Οι µαθητές χρησιµοποιούν τη φαντασία τους,

τα συναισθήµατά τους

και τις αφηρηµένες ιδέες τους

για να ερµηνεύσουν τις πληροφορίες

αποτελεσµατικά.

∆ιευρύνουν τους ορίζοντές τους

και µαθαίνουν να σκέφτονται ευέλικταΟι µαθητές αναγνωρίζουν και αξιολογούν

τις υποθέσεις τους, τις επιπτώσεις

και τις πρακτικές συνέπειες.

Ηγραπτή έκφραση των µαθητών

γίνεται αποτελεσµατικότερη.

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΗΗ συνεισφοράσυνεισφορά τηςτης ∆ηµιουργικής∆ηµιουργικής ΓραφήςΓραφής

Βοηθά στην άσκηση

σε γραµµατικές συµβάσειςΣυµβά

λει στην κατα

νόηση

των µεγάλων

έργων

αµέτρητων πο

ιητώνκαι συγ

γραφέων

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Προσφέρεται κυρίως για διδασκαλία κειµενικών ειδών που οι

δοµές τους δεν είναι ανελαστικές (π.χ. λογοτεχνικά κείµενα)

∆εν προσφέρεται ιδιαίτερα για τη διδασκαλίαπραγµατολογικών κειµένων επιστηµονικού και τεχνολογικού

περιεχοµένου και τα λεγόµενα «ισχυρά κείµενα» της εποχής

µας

∆εν µπορεί να αποτελέσει, εποµένως, τη µόνη, µπορεί όµως

να είναι µια από τις εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις

ΠαλιάΠαλιάΠαλιάΠαλιά καικαικαικαι νέανέανέανέα ΑΑΑΑ....ΠΠΠΠ. . . . τηρούντηρούντηρούντηρούν θετικήθετικήθετικήθετικήστάσηστάσηστάσηστάση απέναντιαπέναντιαπέναντιαπέναντι

στοστοστοστο δηµιουργικόδηµιουργικόδηµιουργικόδηµιουργικό γράψιµογράψιµογράψιµογράψιµο

∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΓιατίΓιατίΓιατίΓιατίΓιατίΓιατίΓιατίΓιατί::Το σχολείο διδάσκει δοµές και συµβάσεις (περιεχοµένου,

τεχνικές κ.τ.λ.) για όλα τα είδη κειµένων που θα

χρησιµοποιήσει κανείς στη ζωή του

Ακόµη και στα είδη λόγου µε ελαστικές κειµενικές συµβάσεις,

κατακτώνται οι δοµές και µετά ανατρέπονται

ΠαλιάΠαλιάΠαλιάΠαλιά καικαικαικαι νέανέανέανέα ΑΑΑΑ....ΠΠΠΠ. . . . τηρούντηρούντηρούντηρούν θετικήθετικήθετικήθετική

στάσηστάσηστάσηστάση απέναντιαπέναντιαπέναντιαπέναντι

στοστοστοστο δηµιουργικόδηµιουργικόδηµιουργικόδηµιουργικό γράψιµογράψιµογράψιµογράψιµο

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

∆οµές∆οµές∆οµές∆οµές, , , , τεχνικέςτεχνικέςτεχνικέςτεχνικές καικαικαικαι συµβάσειςσυµβάσειςσυµβάσειςσυµβάσεις έχειέχειέχειέχει καικαικαικαι ηηηη δηµιουργικήδηµιουργικήδηµιουργικήδηµιουργική γραφήγραφήγραφήγραφή

Η προσέγγιση της δηµιουργικής γραφής συνδυάζεται µεκειµενοκεντρικές και διαδικαστικές προσεγγίσεις

Μόνο τότε το σχολείο µπορεί να απευθυνθεί σε όλα τα παιδιά, µε τις όποιες γλωσσικές και κοινωνικές διαφοροποιήσεις καιδεν περιθωριοποιεί παιδιά χαµηλότερων δυνατοτήτων«ενοχοποιώντας» τα για έλλειψη δηµιουργικότητας

Συνδυασµός:

προώθησης της δηµιουργικότητας

διδασκαλίας κειµενικών δοµών

καθοδήγησης-υποστήριξης

∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Ένα παράδειγµα συνδυασµού µε τη λογική των καθοδηγούµενωνδιαδοχικών φάσεων (Egri, 1995).

Προτείνεται η δηµιουργική γραφή να ακολουθεί τις φάσειςεξέλιξης της πλοκής της αφήγησης

Εισαγωγή

Παρουσίαση του κύριου ήρωα

Ηθογραφία του κύριου ήρωα

Αντιθέσεις

Το πρόβληµα

Ενορχήστρωση των αντίθετων

στοιχείων

Ρήξη-σύγκρουση

Κορύφωση

Λύση

ΜετάΜετάΜετάΜετά τηντηντηντην εξάσκησηεξάσκησηεξάσκησηεξάσκηση τωντωντωντων µαθητώνµαθητώνµαθητώνµαθητών στηνστηνστηνστηνεφαρµογήεφαρµογήεφαρµογήεφαρµογή τωντωντωντων κειµενικώνκειµενικώνκειµενικώνκειµενικών συµβάσεωνσυµβάσεωνσυµβάσεωνσυµβάσεωνθαθαθαθα τουςτουςτουςτους οδηγήσουµεοδηγήσουµεοδηγήσουµεοδηγήσουµε στηνστηνστηνστην αναζήτησηαναζήτησηαναζήτησηαναζήτηση

τρόπωντρόπωντρόπωντρόπων καταστρατήγησηςκαταστρατήγησηςκαταστρατήγησηςκαταστρατήγησης, , , , τροποποίησηςτροποποίησηςτροποποίησηςτροποποίησης, , , , συνδυασµούσυνδυασµούσυνδυασµούσυνδυασµού καικαικαικαι

εµπλουτισµούεµπλουτισµούεµπλουτισµούεµπλουτισµού τωντωντωντων συµβάσεωνσυµβάσεωνσυµβάσεωνσυµβάσεων αυτώναυτώναυτώναυτών

∆ηµιουργική∆ηµιουργική ΓραφήΓραφή

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΣΣΣΣυνδυασµόςυνδυασµόςυνδυασµόςυνδυασµός δέσµευσηςδέσµευσηςδέσµευσηςδέσµευσης καικαικαικαι

αποδέσµευσηςαποδέσµευσηςαποδέσµευσηςαποδέσµευσης ταυτόχροναταυτόχροναταυτόχροναταυτόχρονα

Ακολουθούνται δοµές και συµβάσεις

του γραπτού λόγου, ενώ ταυτόχρονα

επιχειρείται η προώθηση του

προσωπικού στυλ γραφής κάθε µαθητή

και η αποδέσµευση από οµοιοµορφίες

και νόρµες που συχνά επιβάλει σε µια

τάξη ο υπερβολικός «σεβασµός» στο

καθιερωµένο.

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Παράδειγµα

Ο αφηγητής µπορεί να:

- συµµετέχει στην ιστορία που αφηγείται

– αφηγηθεί τα γεγονότα σε χρονολογική σειρά

– αρχίσει την αφήγηση από τη µέση και µε κάποιαευκαιρία να παρουσιάσει τα αρχικά γεγονότα

– ενσωµατώσει µια δεύτερη ιστορία στο πλαίσιο τηςβασικής (εγκιβωτισµός)

– παραθέσει παράλληλα την εξέλιξη 2 ιστοριών

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Εκτός από τα ζητήµατα της δοµής

τίθενται και θέµατα που αφορούν

τη δηµιουργικότητα

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΈλλειψηΈλλειψηΈλλειψηΈλλειψη περιέργειαςπεριέργειαςπεριέργειαςπεριέργειας

ΠροκατάληψηΠροκατάληψηΠροκατάληψηΠροκατάληψη

ΈλλειψηΈλλειψηΈλλειψηΈλλειψη επιµονήςεπιµονήςεπιµονήςεπιµονής

ΑναποφασιστικότηταΑναποφασιστικότηταΑναποφασιστικότηταΑναποφασιστικότητα

ΕγωκεντρισµόςΕγωκεντρισµόςΕγωκεντρισµόςΕγωκεντρισµός

ΥπερβολικόςΥπερβολικόςΥπερβολικόςΥπερβολικός ««««σεβασµόςσεβασµόςσεβασµόςσεβασµός»»»» στοστοστοστο κατεστηµένοκατεστηµένοκατεστηµένοκατεστηµένο....

ΕµπόδιαΕµπόδια γιαγια τηντην ανάπτυξηανάπτυξη τηςτης δηµιουργικότηταςδηµιουργικότητας

((µαθητήςµαθητής))

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΤαύτισηΤαύτισηΤαύτισηΤαύτιση τηςτηςτηςτης µάθησηςµάθησηςµάθησηςµάθησης µεµεµεµε τοτοτοτο αποτέλεσµααποτέλεσµααποτέλεσµααποτέλεσµα....

ΤαΤαΤαΤα αναλυτικάαναλυτικάαναλυτικάαναλυτικά προγράµµαταπρογράµµαταπρογράµµαταπρογράµµατα µεµεµεµε έµφασηέµφασηέµφασηέµφαση στοστοστοστο περιεχόµενοπεριεχόµενοπεριεχόµενοπεριεχόµενο....

ΟιΟιΟιΟι παραδοσιακέςπαραδοσιακέςπαραδοσιακέςπαραδοσιακές µέθοδοιµέθοδοιµέθοδοιµέθοδοι διδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίαςδιδασκαλίας....

ΟΟΟΟ τρόποςτρόποςτρόποςτρόπος αξιολόγησηςαξιολόγησηςαξιολόγησηςαξιολόγησης....

ΗΗΗΗ ελλιπήςελλιπήςελλιπήςελλιπής εκπαίδευσηεκπαίδευσηεκπαίδευσηεκπαίδευση τουτουτουτου εκπαιδευτικούεκπαιδευτικούεκπαιδευτικούεκπαιδευτικού σεσεσεσε πρακτικέςπρακτικέςπρακτικέςπρακτικές

ανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξηςανάπτυξης κριτικήςκριτικήςκριτικήςκριτικής καικαικαικαι δηµιουργικήςδηµιουργικήςδηµιουργικήςδηµιουργικής σκέψηςσκέψηςσκέψηςσκέψης....

ΕµπόδιαΕµπόδια γιαγια τηντην ανάπτυξηανάπτυξη τηςτης δηµιουργικότηταςδηµιουργικότητας

((διδασκαλίαδιδασκαλία-- εκπαιδευτικόςεκπαιδευτικός))

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΟΟΟΟ εκπαιδευτικόςεκπαιδευτικόςεκπαιδευτικόςεκπαιδευτικός έχονταςέχονταςέχονταςέχοντας οικειοποιηθείοικειοποιηθείοικειοποιηθείοικειοποιηθεί τοτοτοτο

άγχοςάγχοςάγχοςάγχος τηςτηςτηςτης ύληςύληςύληςύλης δενδενδενδεν αφιερώνειαφιερώνειαφιερώνειαφιερώνει επαρκήεπαρκήεπαρκήεπαρκή

χρόνοχρόνοχρόνοχρόνο στηνστηνστηνστην αλληλεπίδρασηαλληλεπίδρασηαλληλεπίδρασηαλληλεπίδραση µεταξύµεταξύµεταξύµεταξύ τωντωντωντων

µαθητώνµαθητώνµαθητώνµαθητών ήήήή////καικαικαικαι σεσεσεσε µηµηµηµη δοκιµασµένεςδοκιµασµένεςδοκιµασµένεςδοκιµασµένες, , , , απόαπόαπόαπό

τοντοντοντον ίδιοίδιοίδιοίδιο, , , , προσεγγίσειςπροσεγγίσειςπροσεγγίσειςπροσεγγίσεις....

ΗΗΗΗ αδυναµίααδυναµίααδυναµίααδυναµία τωντωντωντων αναλυτικώναναλυτικώναναλυτικώναναλυτικών

προγραµµάτωνπρογραµµάτωνπρογραµµάτωνπρογραµµάτων νανανανα συµπεριλάβουνσυµπεριλάβουνσυµπεριλάβουνσυµπεριλάβουν θέµαταθέµαταθέµαταθέµατα

καικαικαικαι προβληµατισµούςπροβληµατισµούςπροβληµατισµούςπροβληµατισµούς πουπουπουπου θαθαθαθα βοηθήσουνβοηθήσουνβοηθήσουνβοηθήσουν

στηνστηνστηνστην ανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξηανάπτυξη τηςτηςτηςτης κριτικήςκριτικήςκριτικήςκριτικής σκέψηςσκέψηςσκέψηςσκέψης....

ΗΗΗΗ έλλειψηέλλειψηέλλειψηέλλειψη επαρκώνεπαρκώνεπαρκώνεπαρκών εργαλείωνεργαλείωνεργαλείωνεργαλείων γιαγιαγιαγια

καλλιέργειακαλλιέργειακαλλιέργειακαλλιέργεια καικαικαικαι αξιολόγησηαξιολόγησηαξιολόγησηαξιολόγηση τηςτηςτηςτης κριτικήςκριτικήςκριτικήςκριτικής

σκέψηςσκέψηςσκέψηςσκέψης....

ΕµπόδιαΕµπόδια γιαγια τηντην ανάπτυξηανάπτυξη τηςτης δηµιουργικότηταςδηµιουργικότητας

((διδασκαλίαδιδασκαλία-- εκπαιδευτικόςεκπαιδευτικός))

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

∆ιευκολύνεται η άρση εµποδίων της

καλλιέργειας της δηµιουργικότητας

Κεντρίζεται η περιέργεια & κινητοποιείται το

ενδιαφέρον των µαθητών µε δραστηριότητες

πρωτότυπες, διαφορετικές από τις συνήθεις

Προωθείται η θέαση των πραγµάτων από άλλη

οπτική γωνία (µε τα µάτια ενός άλλου) ότανπρόκειται για µοίρασµα συναισθηµάτων

Παρέχεται υποστήριξη κατά τη δηµιουργικήπαραγωγή γραπτού λόγου

ΜεΜε τητη δηµιουργικήδηµιουργική γραφήγραφή

ΩςΩς προςπρος τητη δηµιουργικότηταδηµιουργικότητα

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

∆ιευκολύνεται η άρση εµποδίων της καλλιέργειας

της δηµιουργικότητας

Το αποτέλεσµα δεν είναι αυτό που έχει τον κύριο ρόλο

Καλλιεργείται ευχάριστο και πρόσφορο για δηµιουργία

κλίµα στην τάξη

Συνδυάζεται η ανάπτυξη της δηµιουργικότητας

µε την παραγωγή γραπτού λόγου (ενός

δύσκολου, αλλά πρόσφορου για δηµιουργικές

δραστηριότητες έργου)

ΜεΜε τητη δηµιουργικήδηµιουργική γραφήγραφή

ΩςΩς προςπρος τητη δηµιουργικότηταδηµιουργικότητα

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΤοΤοΤοΤο περιβάλλονπεριβάλλονπεριβάλλονπεριβάλλον - Πνευµατικό και υλικό

Κατάλληλος και ευχάριστος χώρος µέσα στην τάξη ήχώρος εκτός τάξης που δηµιουργεί ποικίλεςεπιρροές.

ΗΗΗΗ δηµιουργικήδηµιουργικήδηµιουργικήδηµιουργική εκπαίδευσηεκπαίδευσηεκπαίδευσηεκπαίδευση

Παροχή ευκαιριών και µέσων (και διαθεσιµότηταεκπαιδευτικών υλικών).

ΗΗΗΗ παρώθησηπαρώθησηπαρώθησηπαρώθηση

Θετικά κίνητρα, βραβεία, διακρίσεις, έπαινος.

ΗΗΗΗ οργάνωσηοργάνωσηοργάνωσηοργάνωση καικαικαικαι οοοο προγραµµατισµόςπρογραµµατισµόςπρογραµµατισµόςπρογραµµατισµός

Καθορισµός του σκοπού, καταµερισµός τηςεργασίας, η σωστή συγκρότηση της οµάδας, ηµέθοδοςµέθοδοςµέθοδοςµέθοδος (όχι πολύπλοκη, γνωστή στα µέλη τηςοµάδας), προσδιορισµός χώρου, χρόνου, αξιολόγηση.

ΠαράγοντεςΠαράγοντες πουπου υποστηρίζουνυποστηρίζουν τητη δηµιουργικότηταδηµιουργικότητα

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

• Η οµάδα είναι φορέας παραγωγής ιδεών γιατί

περισσότερα άτοµα έχουν περισσότερες ιδέες.

• Παρουσιάζει ποικιλία έκφρασης ιδεών λόγω του

διαφορετικού υπόβαθρου γνώσεων που

διαθέτουν τα µέλη της.

• Έχει µεγάλο βαθµό διασταύρωσης ιδεών µεταξύτων µελών της.

• Παρουσιάζει άµιλλα παραγωγής ιδεών µεταξύ τωνµελών της.

• Υπάρχει µεγαλύτερη δυνατότητα παρώθησης τωνµελών της για παραγωγή ιδεών.

ΗΗ οµάδαοµάδα ωςως φορέαςφορέας παραγωγήςπαραγωγής ιδεώνιδεών

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

Αναγκαιότητα για:

ενδιαφέρουσα-ευχάριστηµάθηση

δηµιουργική

εκπαίδευση

διδασκαλία παραγωγής

γραπτού λόγου

µε υποστήριξηΣηµαντικόςΣηµαντικόςΣηµαντικόςΣηµαντικός οοοο ρόλοςρόλοςρόλοςρόλοςτουτουτουτου εκπαιδευτικούεκπαιδευτικούεκπαιδευτικούεκπαιδευτικού

ΕυκαιρίεςΕυκαιρίεςΕυκαιρίεςΕυκαιρίες & & & & εκπαιδευτικάεκπαιδευτικάεκπαιδευτικάεκπαιδευτικά µέσαµέσαµέσαµέσα----υλικάυλικάυλικάυλικάγιαγιαγιαγια καλλιέργειακαλλιέργειακαλλιέργειακαλλιέργεια

& & & & αξιολόγησηαξιολόγησηαξιολόγησηαξιολόγηση τηςτηςτηςτης δηµιουργικότηταςδηµιουργικότηταςδηµιουργικότηταςδηµιουργικότητας

ΚίνητραΚίνητραΚίνητραΚίνητρακινητοποίησηκινητοποίησηκινητοποίησηκινητοποίηση

ενδιαφέροντοςενδιαφέροντοςενδιαφέροντοςενδιαφέροντος

∆εδοµένα∆εδοµένα--ΠαραδοχέςΠαραδοχές

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΗΗ βοήθειαβοήθεια τηςτης τεχνολογίαςτεχνολογίας ((εργαλείαεργαλεία Web 2.0)Web 2.0)

Παραδείγµατα διαδικτυακών παραµυθιώνhttp://psamouxos.blogspot.com/2012/02/storybird_16.html

Μια πρόταση

http://storybird.com

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΕφόσονΕφόσονΕφόσονΕφόσον δεχόµαστεδεχόµαστεδεχόµαστεδεχόµαστε όλοιόλοιόλοιόλοι ότιότιότιότι::::

τοτοτοτοτοτοτοτο σύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονοσύγχρονο σχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείοσχολείο οφείλειοφείλειοφείλειοφείλειοφείλειοφείλειοφείλειοφείλει νανανανανανανανα δηµιουργείδηµιουργείδηµιουργείδηµιουργείδηµιουργείδηµιουργείδηµιουργείδηµιουργεί τιςτιςτιςτιςτιςτιςτιςτις

κατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλεςκατάλληλες συνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκεςσυνθήκες ώστεώστεώστεώστεώστεώστεώστεώστε ηηηηηηηη διδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλίαδιδασκαλία νανανανανανανανα

συντελείταισυντελείταισυντελείταισυντελείταισυντελείταισυντελείταισυντελείταισυντελείται µέσαµέσαµέσαµέσαµέσαµέσαµέσαµέσα απόαπόαπόαπόαπόαπόαπόαπό ευχάριστεςευχάριστεςευχάριστεςευχάριστεςευχάριστεςευχάριστεςευχάριστεςευχάριστες καικαικαικαικαικαικαικαι

δηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικέςδηµιουργικές δραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητεςδραστηριότητες πουπουπουπουπουπουπουπου νανανανανανανανα

προκαλούνπροκαλούνπροκαλούνπροκαλούνπροκαλούνπροκαλούνπροκαλούνπροκαλούν τοτοτοτοτοτοτοτο ενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρονενδιαφέρον καικαικαικαικαικαικαικαι νανανανανανανανα αναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουναναπτύσσουν

τατατατατατατατα κίνητρακίνητρακίνητρακίνητρακίνητρακίνητρακίνητρακίνητρα γιαγιαγιαγιαγιαγιαγιαγια µάθησηµάθησηµάθησηµάθησηµάθησηµάθησηµάθησηµάθηση,,,,,,,,

οφείλουµεοφείλουµεοφείλουµεοφείλουµε νανανανα βρούµεβρούµεβρούµεβρούµε καικαικαικαι τουςτουςτουςτους τρόπουςτρόπουςτρόπουςτρόπους

ΚΚ αα ττ αα λλ ήή γγ οο νν ττ αα ςς

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

“Γλώσσα δεν είναι, καθώς φαντάζονται κάποιοι,

αράδιασµα από λέξεις, τύπους και κανόνες,

όπως αναγράφονται σε λεξικά και γραµµατικές [...] παρά η

έκφραση του εσωτερικού µας κόσµου,

κύµα ζωής, άνοιγµα και επαφή ψυχών,

ανταλλαγή αισθηµάτων και σκέψεων µέσα σε συνοµιλία,

ερώτηση και απόκριση, άρνηση και κατάφαση, προσταγή,

απαγόρευση και παράκληση, µικροεπεισόδια,

πεζότητες και ταπεινότητες της καθηµερινής ζωής

και έξαρση και κατάνυξη, τραγούδι και κλάµα, χαρά

και καηµός, τρικυµία και γαλήνη, αγάπη και πάθος,

αγωνία και κατάρα, επιστήµη και ζωή, σκέψη,

ενατένιση της µοίρας και φιλοσοφία – όλα αυτά

γλώσσα ατοµική και εθνική.

(Μ. Τριανταφυλλίδης)

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

∆ηµιουργικότητα∆ηµιουργικότητα + + ΕκπαίδευσηΕκπαίδευση = = ΠαιδιάΠαιδιά......

χαρούµεναχαρούµενα

ενεργητικάενεργητικάκριτικάκριτικά

σκεπτόµενασκεπτόµενα

εφευρετικάεφευρετικά

παραγωγικάπαραγωγικάπερίεργαπερίεργα

διαλλαδιαλλακκτικάτικά

αποφασιστικάαποφασιστικά

ευέλικταευέλικτα

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή

ΣαςΣας ευχαριστώευχαριστώγιαγια τηντην προσοχήπροσοχή σαςσας

Σ. Κουτσουράκη-∆ηµιουργική Γραφή