ADAPT/FCALC 1

5.1 Ύδρευση Η εφαρμογή της Ύδρευσης εκτελείται με διπλό κλικ του ποντικιού πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο, οπότε εμφανίζεται το παράθυρο με το κεντρικό menu:

Παρατηρούμε, ότι οι επιλογές του βασικού menu χωρίζονται στις ομάδες "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", "Παράθυρα", "Βιβλιοθήκες", και "Βοήθεια", που περιγράφονται πιο κάτω με τις διάφορες υποεπιλογές τους.

5.1.1 Αρχεία Η επιλογή "Αρχεία" περιλαμβάνει υποεπιλογές που ισχύουν σε κάθε εφαρμογή και περιγράφηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.3.1. Ανακεφαλαιώνοντάς τις σε συντομία, έχουμε:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στην μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στην μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με την βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε την μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με FINE, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στον δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

2 4Μ

Αποθήκευση Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη την στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης Ύδρευσης, τα οποία θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.txt) με τον κατάλογο των υλικών, τη ποσότητά τους και τον Κωδικό κατά ΑΤΗΕ.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Έξοδος: Eξοδος από την εφαρμογή.

5.1.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης. χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης) και στα στοιχεία του δικτύου.

5.1.2.1 Γενικά Όπως προαναφέρθηκε, τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, που αφορούν την ταυτότητα του έργου.

ADAPT/FCALC 3

5.1.2.2 Δικτύου

Oπως φαίνεται και στην παραπάνω οθόνη, η επιλογή "Στοιχεία Δικτύου" αναφέρεται στα γενικά δεδομένα του δικτύου που πρέπει να ορίσει ο μελετητής και που αφορούν:

Θερμοκρασία κρύου νερού: Συμπληρώνεται η τιμή της θερμοκρασίας του κρύου νερού, οπότε λαμβάνεται αυτόματα υπόψη και το αντίστοιχο ιξώδες στους υπολογισμούς. Σημειώνεται, ότι για το ζεστό νερό λαμβάνεται αυτόματα υπόψη διαφορά 50°C. Εφόσον με το πρόγραμμα ορίσουμε μόνο το δίκτυο του κρύου νερού και δώσουμε θερμοκρασία νερού μεγαλύτερη από 40°C, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι πραγματοποιεί υπολογισμούς για το δίκτυο του ζεστού νερού που αντιστοιχεί στο δίκτυο που ορίσαμε, οπότε αγνοεί τους υποδοχείς που δεν έχουν ζεστό και πραγματοποιεί υπολογισμούς με το ιξώδες του ζεστού. Με την δυνατότητα αυτή μπορούμε ταχύτατα να υπολογίζουμε δίκτυα κρύου και ζεστού ταυτόχρονα.

Eίδος κτιρίου: Ανάλογα με μία από τις περιπτώσεις "κατοικία", "γραφείο", "ξενοδοχείο", "κατάστημα", "νοσοκομείο" λαμβάνεται υπόψη η αντίστοιχη καμπύλη ετεροχρονισμού που αναφέρεται στο διάγραμμα 2 και στον πίνακα 7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2411/86, ενώ υπάρχει επίσης και μία 6η επιλογή "χωρίς ετεροχρονισμό" όπου το πρόγραμμα δεν θα λάβει υπόψη του κανένα ετεροχρονισμό για τον υπολογισμό της παροχής αιχμής. Με το πλήκτρο <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, παρουσιάζεται η λίστα των εναλλακτικών επιλογών, από την οποία μπορούμε να επιλέξουμε την περίπτωση που θέλουμε (απλά "σημαδεύουμε" το αντίστοιχο λεκτικό και πιέζουμε το πλήκτρο "Επιλογή").

Σύμφωνα με τον Πίνακα 7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. οι τύποι για τον υπολογισμό της παροχής αιχμής Qs σε l/s ανάλογα με το είδος του κτιρίου είναι οι ακόλουθοι:

4 4Μ

Είδος κτιρίου Τύπος Παροχή εφαρμογής Καμπύλη

Κτίρια Κατοικιών

7,0)(7,1 21,0−= ∑ Rs QQ

14,0)(682,0 45,0−= ∑ Rs QQ

∑ > slQR /0,1

slQR /2007,0 << ∑

A*) B

Κτίρια Γραφείων

7,0)(7,1 21,0−= ∑ Rs QQ

14,0)(682,0 45,0−= ∑ Rs QQ

48,0)(4,0 54,0−= ∑ Rs QQ

∑ > slQR /0,1

slQR /2007,0 << ∑

∑ > slQR /20

A*) B C

Ξενοδοχεία 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

83,0)(08,1 5,0−= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑

slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E F

Καταστήματα 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

65,6)(3,4 27,0−= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E G

Νοσοκομεία 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

25,1)(25,0 65,0+= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E H

Τύπος (κύριων) σωλήνων: Mε <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στην μελέτη (π.χ. Χαλκοσωλήνας)

Τραχύτητα (κύριων) σωλήνων: Εμφανίζεται σε (μm) η τραχύτητα του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, η οποία μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης.

Τύπος (δευτερευόντων) σωλήνων: Επιλέγεται ανάλογα, ο τύπος δευτερεύοντα σωλήνα, εφόσον φυσικά χρησιμοποιείται στην μελέτη και δεύτερος τύπος σωλήνα (για παράδειγμα μπορεί να έχουμε σαν κύριο σωλήνα χαλκοσωλήνα για τις στήλες, και σαν δευτερεύοντα πλαστικό υποδαπέδιο για τις συνδέσεις με τους υποδοχείς).

Τραχύτητα (δευτερευόντων) σωλήνων: Εμφανίζεται ανάλογα η τραχύτητα του δευτερεύοντα σωλήνα σε (μm).

ADAPT/FCALC 5

Mέγιστη ταχύτητα νερού: Αποτελεί μέγιστο όριο ταχύτητας βάσει του οποίου θα γίνει ο υπολογισμός των διατομών. Δηλαδή θα επιλεγεί η μικρότερη δυνατή διατομή για την οποία η ταχύτητα δεν υπερβαίνει το όριο αυτό. Την τιμή του ορίου, ο μελετητής μπορεί να την μεταβάλλει εδώ συνολικά (οπότε θα ισχύει σε κάθε τμήμα του δικτύου), αλλά και μέσα στο φύλλο υπολογισμών, επιλεκτικά στα συγκεκριμένα τμήματα που επιθυμεί (H TOTEE προτείνει η ταχύτητα να μην ξεπερνάει τα 2-3 μέτρα).

Όριο τριβών: Ανάλογα με την ταχύτητα που είδαμε παραπάνω, υπάρχει και όριο τριβών, το οποίο χρησιμεύει επίσης στον υπολογισμό των διατομών. Και εδώ δηλαδή θα επιλεγεί η μικρότερη δυνατή διατομή για την οποία η τριβή δεν υπερβαίνει το όριο τριβών που ορίσαμε.

Εισαγωγή δεδομένων από κατακόρυφο διάγραμμα: Η επιλογή αυτή μας δίνει την δυνατότητα να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο διάγραμμα πρώτα με την βοήθεια ενός expert συστήματος και στην συνέχεια να μεταφέρουμε τα δεδομένα του στο φύλλο υπολογισμού. Αν τσεκάρουμε το τετραγωνάκι, τότε θα εμφανιστεί στο μενού του προγράμματος η επιλογή “Εισαγωγή κατακόρυφου” μέσω της οποίας μπορούμε να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο.

5.1.2.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει τις δύο υποεπιλογές “Δημιουργία κατακόρυφου” και “Ενημέρωση από κατακόρυφο”, οι οποίες επεξηγούνται πιο κάτω.

5.1.2.3.1 Δημιουργία κατακόρυφου H επιλογή αυτή εμφανίζει τις ακόλουθες επιλογές:

1. Τύπος διαγράμματος Εδώ ο χρήστης καθορίζει την γενική τοπολογία του κατακόρυφου που πρόκειται να σχεδιάσει. Αναλυτικότερα υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές:

• Δίκτυο κρύου > Τύπος Παροχής

Εδώ καθορίζουμε αν έχουμε ξεχωριστή παροχή κρύου ανά διαμέρισμα (πχ. Πολυκατοικία) ή κεντρική παροχή (πχ. Δωμάτια ενός ξενοδοχείου).

• Δίκτυο ζεστού > Τύπος Παροχής Εδώ καθορίζουμε αν έχουμε ξεχωριστή παροχή ζεστού ανά διαμέρισμα (πχ. Θερμοσίφωνα ανά διαμέρισμα) ή κεντρική παροχή (πχ. Κεντρικό boiler).

• Είδος δικτύου > Δίκτυο κτιρίου Εδώ επιλέγουμε τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί για το κεντρικό δίκτυο του κτιρίου μας. Το πρόγραμμα έχει την δυνατότητα να υπολογίσει δίκτυο με δύο διαφορετικά είδη σωλήνων. Αν επιλέξουμε “Πρωτεύον” θα χρησιμοποιηθεί το είδος σωλήνα που έχουμε διαλέξει σαν πρωτεύοντα στα “Στοιχεία δικτύου” αλλιώς τον δευτερεύοντα σωλήνα.

6 4Μ

• Είδος δικτύου > Δίκτυα διαμερισμάτων Διαλέγουμε ανάλογα “Πρωτεύον” ή “Δευτερεύον” ανάλογα με την προηγούμενη επιλογή.

• Κατακόρυφες στήλες > Εξαερισμός Ορίζεται αν οι κατακόρυφες στήλες θα εμφανιστούν στο κατακόρυφο με εξαερισμό ή όχι.

• Υποδοχείς > Μεταφορά ως απλοί υποδοχείς Ορίζεται αν στο κατακόρυφο διάγραμμα θα ορισθεί κάθε υποδοχέας ξεχωριστά ή αν θα ενταχθεί σε ομάδα υποδοχέων. Σε περίπτωση δηλαδή που τσεκαριστεί το τετραγωνάκι, γίνεται πλήρης ανάλυση του δικτύου σε κόμβους.

2 Στοιχεία κτιρίου

ADAPT/FCALC 7

Επιλέγοντας το κτίριο στο επάνω αριστερά τμήμα της οθόνης εμφανίζονται τα στοιχεία του κτιρίου.

Στα στοιχεία κτιρίου δίνουμε την τοπολογία του κτιρίου μας καθώς και την διάταξη του δικτύου της εγκατάστασης σε αυτό. Περιλαμβάνει δύο υποεπιλογές:

Α. Ορισμός κτιρίου Εδώ καθορίζουμε τα επίπεδα (όροφοι) από τα οποία απαρτίζεται το κτίριο που μελετούμε. Στο πλαίσιο “Επίπεδα με παροχή” τσεκάρουμε τα επίπεδα στα οποία υπάρχουν καταναλώσεις νερού. Ειδικά για τα Υπόγεια και τους Ορόφους αν τα επιλέξουμε θα εμφανιστεί και ένα επιπλέον πεδίο όπου ο χρήστης συμπληρώνει το πλήθος τους. Καθορίζουμε επίσης το πλήθος των διαμερισμάτων που θα έχουμε σε κάθε όροφο καθώς και το ύψος του κάθε ορόφου.

Αφού ο χρήστης καθορίσει τα δεδομένα του κτιρίου πιέζοντας το κουμπί “Εφαρμογή” εμφανίζεται στην αριστερή στήλη το κτίριο μας σε μορφή δένδρου (tree) με ένα εικονίδιο εμπρός που δηλώνει το είδος του ορόφου.

Δουλεύοντας με επίπεδα Κάνοντας κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει στα δεξιά τα στοιχεία του επιπέδου “Όνομα Eπιπέδου”, “Ύψος επιπέδου (m)” και “Αριθμός διαμερισμάτων”. O χρήστης μπορεί να πάει στα πεδία “Όνομα Eπιπέδου” και “Ύψος επιπέδου (m)” και να επεξεργαστεί τα στοιχεία του επιπέδου.

Κάνοντας διπλό κλικ (double click) με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει σε μορφή δένδρου την τοπολογία του ορόφου με τα διαμερίσματα.

Κάνοντας κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει ένα υπομενού με τις ακόλουθες εντολές:

• Εισαγωγή νέου Διαμερίσματος.

Μπορούμε να εισάγουμε ένα νέο διαμέρισμα πέρα από αυτά που έχουμε καθορίσει έως τώρα.

• Αντιγραφή του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφει στην μνήμη του υπολογιστή (clipboard) το δίκτυο του ορόφου για να μπορέσουμε στην συνέχεια να το επικολλήσουμε (αντιγράψουμε) σε άλλο όροφο.

• Επικόλληση του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφουμε τα δεδομένα του δικτύου που έχουν καταχωρηθεί στο clipboard στον όροφο που έχουμε επιλέξει. Τα δεδομένα που είχαν ήδη καταχωρηθεί στον όροφο θα επικαλυφθούν από τα νέα.

Δουλεύοντας με τα διαμερίσματα Έχοντας κάνει διπλό κλικ πάνω στον όροφο έχουν εμφανιστεί τα διαμερίσματα του και στα δεξιά έχει εμφανιστεί η επιλογή “Εισαγωγή χώρου με παροχή” όπου υπάρχει μία λίστα με διάφορα είδη χώρων. Κάνοντας κλικ πάνω σε κάθε χώρο εμφανίζει από κάτω το σχέδιο του χώρου. Κάνουμε διπλό κλικ πάνω στον χώρο που θέλουμε και αυτός θα μεταφερθεί αυτόματα στο διαμέρισμα που έχει επιλεγεί στην αριστερή στήλη. Έτσι συνεχίζοντας προσθέτουμε και άλλους χώρους στο ίδιο διαμέρισμα ή σε άλλα διαμερίσματα.

8 4Μ

Αν κάνουμε κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε εμφανίζεται ο διπλανός διάλογος με τον οποίο κάνουμε διαχείριση των χώρων:

• Με την εντολή “Διαγραφή του ...“ διαγράφουμε κάποιον χώρο.

• Με τις εντολές “Μετακίνηση προς τα πάνω” και “Μετακίνηση προς τα κάτω” αλλάζουμε την σειρά του χώρου μέσα στο διαμέρισμα.

• Αν κάνουμε κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε θα δούμε σε μεγέθυνση το σχέδιο του χώρου.

3. Στοιχεία δικτύου Στην επιλογή συνδέσεις βλέπουμε την δομή του δικτύου από την τροφοδότηση από το δίκτυο της πόλης μέχρι κάθε διαμέρισμα.

ADAPT/FCALC 9

Στην επιλογή αυτή, ο χρήστης μπορεί να διαχειριστεί τις παροχές. Αρχικά, για κάθε διαμέρισμα υπάρχει ξεχωριστή παροχή.

Αν όμως, για παράδειγμα, υπάρχει κοινή ιδιοκτησία για δύο διαμερίσματα στο κτίριο, τα οποία όμως βρίσκονται σε διαφορετικό όροφο, τότε δίνεται στον χρήστη η δυνατότητα μεταφοράς των παροχών από μια στήλη σε κάποια άλλη, η διαγραφή μιας στήλης ή και κάποιου μετρητή.

Αυτό επιτυγχάνεται αν κάνουμε δεξί κλικ σε κάποιο στοιχείο. Ανάλογα λοιπόν σε ποιο στοιχείο του ''δέντρου'' που εμφανίζεται στα αριστερά του παραθύρου κάνουμε δεξί κλικ, εμφανίζεται ένα μενού που μας επιτρέπει να μετακινήσουμε ή να διαγράψουμε ή ακόμη και να προσθέσουμε ένα στοιχείο.

Έτσι, ο χρήστης έχει την δυνατότητα να τροποποιεί όπως επιθυμεί το δίκτυό του.

4. Κατακόρυφο Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται το κατακόρυφο διάγραμμα της εγκατάστασης που περιγράψαμε πριν. Επίσης μπορούμε να αλλάξουμε τα χρώματα με τα οποία θα εμφανίζεται το διάγραμμα.

5.1.2.3.2 Ενημέρωση από κατακόρυφο Mε την εντολή αυτή μεταφέρουμε τα δεδομένα του δικτύου που σχηματίσαμε στο κατακόρυφο διάγραμμα στο “Φύλλο υπολογισμού”. Με την επιλογή της εντολής εμφανίζεται το ακόλουθο μήνυμα:

Αν επιλέξουμε “Ναι” ή (''Yes'') τότε το περιεχόμενο του φύλλου υπολογισμού θα σβηστεί και θα αντικατασταθεί από τα δεδομένα που θα προκύψουν από το κατακόρυφο διάγραμμα.

10 4Μ

5.1.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3).

5.1.4 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει μία σειρά από παράθυρα υπολογισμών και αποτελεσμάτων στα οποία φαίνονται οι αναλυτικοί υπολογισμοί της μελέτης. Το κύριο παράθυρο που αποτελεί και την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής είναι το Φύλλο Υπολογισμών, το οποίο περιγράφεται στην επόμενη ενότητα.

5.1.4.1 Φύλλο Υπολογισμών To Φύλλο Υπολογισμού Δικτύου Yδρευσης αποτελεί την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής της Ύδρευσης και ακολουθεί τους γενικούς κανόνες Φύλλων Υπολογισμών Δικτύων που περιγράφηκαν στην 1η ενότητα. Έτσι, κάθε γραμμή αυτού του φύλλου αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό τμήμα του δικτύου ενώ κάθε στήλη αναφέρεται στα στοιχεία που πρόκειται να συμπληρωθούν ή να προκύψουν αυτόματα κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης. Βοηθητικές οδηγίες για τη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών εμφανίζονται στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar). Για κάθε γραμμή, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να συμπληρωθεί η πρώτη στήλη που αναφέρεται στο συμβολισμό κάποιου κλάδου.

Ο τρόπος με τον οποίο τυποποιείται το δίκτυο στηρίζεται ακριβώς στους κανόνες τυποποίησης που εξηγήθηκαν στο κεφάλαιο 1.3.4.1α και συγκεκριμενοποιήθηκαν στο παράδειγμα της ενότητας. Οι κανόνες αυτοί θα επαναληφθούν και πιο κάτω με αφορμή ένα συγκεκριμένο παράδειγμα δικτύου Ύδρευσης, αφού προηγουμένως εξηγηθούν τα μεγέθη που αντιστοιχούν στις στήλες του φύλλου υπολογισμών:

1. Tμήμα Δικτύου: Στις γραμμές της πρώτης στήλης συμπληρώνονται ένα-ένα όλα τα τμήματα του δικτύου (ένα τμήμα σε κάθε γραμμή). Για καλύτερη οργάνωση και εποπτεία προτείνεται πρώτα η συμπλήρωση των τμημάτων του δικτύου του κρύου νερού, και στην συνέχεια του ζεστού νερού. Τα τμήματα ορίζονται από τους κόμβους των άκρων τους. Κάθε κόμβος μπορεί να οριστεί με έναν αριθμό (από 1 μέχρι 9999) ή με ένα γράμμα (κεφαλαίο ή πεζό) ή με συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών (πχ. Α2, ΑΒ, 3γ, Αα κλπ.).

ADAPT/FCALC 11

Σημείωση: Συνολικά, υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής 10 ψηφίων (συμπεριλαμβάνεται η τελεία) στο πεδίο.

Ο βασικός περιορισμός στην αρίθμηση είναι ότι το σημείο που συνδέεται με τον μετρητή συμβολίζεται πάντα με τον αριθμό 1, ενώ με 1 συμβολίζεται και κάθε θερμοσίφωνας. Εκτός από τον αριθμό "1", ο ίδιος αριθμός δεν θα πρέπει να υπάρχει δύο φορές στο ίδιο δίκτυο. Μετά την αρίθμηση δίνουμε στο φύλλο υπολογισμών της μελέτης ένα-ένα όλα τα τμήματα χωριστά (χωρίς να έχει σημασία η σειρά διαδοχής των τμημάτων), συμπληρώνοντας στην πρώτη στήλη:

• Για το δίκτυο του κρύου νερού: Tους δύο κόμβους κάθε τμήματος παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα τελεία (".") με σειρά όπως και η φορά του νερού (πχ. αν η ροή του κρύου νερού είναι από τον κόμβο 3 στον κόμβο 4, τότε συμπληρώνουμε 3.4).

• Για το δίκτυο του ζεστού νερού: Tους δύο κόμβους κάθε τμήματος παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα παύλα ("-") με σειρά επίσης όπως η φορά του νερού (πχ. αν η ροή του ζεστού νερού είναι από τον κόμβο 2 στον κόμβο 4, τότε συμπληρώνουμε 2-4). Η αρίθμηση των υποδοχέων είναι η ίδια με αυτήν που είχαμε στο κρύο. Πχ. αν έναν υποδοχέα τον είχαμε δώσει σαν 5 στο κρύο, θα τον δώσουμε σαν 5 και στο ζεστό.

Υπενθυμίζεται, ότι σε περίπτωση τυπικών (παρόμοιων) τμημάτων, υπάρχει η δυνατότητα κλήσης τους (με την ονομασία τους από την πρώτη στήλη) οπότε γίνεται αυτόματη μεταφορά τους.

2. Mήκος Σωλήνα: Σε κάθε τμήμα ανάμεσα σε δύο κόμβους (π.χ. τμήμα 2.3) πρέπει να δίνεται το μήκος του σωλήνα σε (m).

3. Eίδος Υποδοχέα: Εφόσον στο συγκεκριμένο τμήμα δικτύου υπάρχει υποδοχέας, δηλαδή το τμήμα καταλήγει σε υποδοχέα, μπορεί να επιλεγεί υποδοχέας από την βιβλιοθήκη υποδοχέων ύδρευσης, αφού προηγουμένως πιέσουμε F11 ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στην στήλη αυτή. Τότε θα εμφανιστεί παράθυρο με την λίστα των υποδοχέων.

12 4Μ

Ο τύπος του υδραυλικού υποδοχέα ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στην γραμμή που αντιστοιχεί στον υποδοχέα, και πατώντας “enter” για να επικυρώσουμε την καταχώρηση. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στην στήλη 6 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του υποδοχέα που ορίσαμε.

Εναλλακτικά, εκτός από τον ορισμό ενός μόνο υποδοχέα, μπορεί να οριστεί και ομάδα (group) υποδοχέων (Σύστημα Υποδοχέων) με μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους υποδοχέων σε κάθε τμήμα. Εφόσον δουλεύουμε με ομάδες υποδοχέων, το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να ορίσει έναν αύξοντα αριθμό συστήματος υδραυλικών υποδοχέων i στο πάνω μέρος, οπότε το αντίστοιχο Σύστημα υποδοχέων εμφανίζεται στην έκτη στήλη του Φύλλου υπολογισμών με την Μορφή Σ-i, όπου i ο α/α του Συστήματος που ορίστηκε. Με την ευκολία αυτή αποφεύγεται η επανασυμπλήρωση των ίδιων υδραυλικών υποδοχέων, αφού μπορούμε στην στήλη 6 ορισμού των υποδοχέων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον α/α του Συστήματος. Ο τρόπος εργασίας με συστήματα υποδοχέων ενδείκνυται στην περίπτωση πολύ μεγάλων εγκαταστάσεων, όπου με ομαδοποίηση των περιπτώσεων σε λίγα συστήματα μειώνεται δραστικά ο όγκος των δεδομένων στο φύλλο των υπολογισμών.

4. Παροχή Υποδοχέα: Υπολογίζεται αυτόματα η παροχή του υποδοχέα QR, ή γενικότερα του τμήματος του δικτύου (θεωρητικό άθροισμα των παροχών αν λειτουργήσουν όλοι οι υποδοχείς ταυτόχρονα). Το πρόγραμμα υπολογίζει αυτόματα την παροχή για τα ενδιάμεσα τμήματα με βάση την παροχή των υποδοχέων που εξυπηρετούνται από αυτό το τμήμα.

5. Παροχή Αιχμής: Υπολογίζεται η παροχή αιχμής Qs βάσει της συνολικής παροχής της προηγούμενης στήλης. Η παροχή αιχμής υπολογίζεται από την αντίστοιχη καμπύλη αιχμής που εξαρτάται από το "είδος κτιρίου" το οποίο ορίστηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

6. Επιθυμητή Διάμετρος: Η στήλη αυτή χρησιμεύει για να επιλέξει ο χρήστης διάμετρο διαφορετική από αυτή που υπολογίζεται από το πρόγραμμα (και εμφανίζεται στην αμέσως επόμενη στήλη). Πιέζοντας F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, εμφανίζεται η λίστα των διαμέτρων του τύπου σωλήνων που επιλέχθηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

Με "Επιλογή" επιλέγεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε ο χρήστης βλέπει τις επιπτώσεις της επιλογής του στις υπόλοιπες παραμέτρους του δικτύου (πχ. ταχύτητα, τριβές κλπ). Πιέζοντας <Del> στο αντίστοιχο στοιχείο του φύλλου υπολογισμών διαγράφεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε και επαναϋπολογίζεται διάμετρος από το πρόγραμμα.

7. Διάμετρος Σωλήνα: Στην στήλη αυτή παρουσιάζεται η διάμετρος σωλήνα του τμήματος του δικτύου, όπως υπολογίστηκε από το πρόγραμμα.

8. Μέγιστη Ταχύτητα: Εμφανίζεται το όριο της ταχύτητας που ορίστηκε στα "Στοιχεία Δικτύου" σε (m/s), το οποίο ο χρήστης μπορεί αν θέλει να το τροποποιήσει για το συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου. Σημειώνεται, ότι τυχόν αλλαγή εκ των υστέρων του γενικού ορίου στα "Στοιχεία Δικτύου" δεν θα επηρεάσει τις τιμές που τροποποιήθηκαν, παρά μόνο τις αρχικές (αυτές δηλαδή πού έχουν την ίδια τιμή με την “Mέγιστη ταχύτητα δικτύου” που έχει οριστεί στα “Στοιχεία κτιρίου”).

ADAPT/FCALC 13

9. Ταχύτητα Νερού: Εμφανίζεται η ταχύτητα του νερού σε (m/s) στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, όπως προέκυψε από τους υδραυλικούς υπολογισμούς.

10. Τύποι Εξαρτημάτων: Η στήλη αυτή αναφέρεται στα Εξαρτήματα (γωνίες, ταυ, βάνες κλπ) που υπάρχουν στο τμήμα του δικτύου. Για αναλυτική συμπλήρωσή τους θα πρέπει να πιέσουμε F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στην στήλη αυτή, οπότε θα εμφανιστεί παράθυρο με την λίστα των εξαρτημάτων της ύδρευσης, από την αντίστοιχη βιβλιοθήκη.

Αν υπάρχει ένα μόνο εξάρτημα, αυτό ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στην γραμμή που αντιστοιχεί στο εξάρτημα. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στην στήλη 10 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του εξαρτήματος που ορίσαμε. Για περισσότερα από ένα εξαρτήματα συμπληρώνουμε κατάλληλα την τελευταία στήλη του πίνακα εξαρτημάτων, δίνοντας ποσότητες από κάθε εξάρτημα (μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους εξαρτημάτων ανά τμήμα). Στην περίπτωση αυτή που έχουμε περισσότερα από ένα εξαρτήματα, στην στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών παρουσιάζεται η ένδειξη Ε-, που σημαίνει γενικά "Εξαρτήματα". Εάν μέσα στον πίνακα εξαρτημάτων ορίσουμε στο επάνω μέρος έναν αριθμό συστήματος εξαρτημάτων α, τότε στην στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών θα εμφανίζεται η ένδειξη Ε-α. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ομαδοποιήσουμε τα εξαρτήματα αλλά επίσης και να αποφύγουμε την επανασυμπλήρωση των ίδιων ομάδων (συστημάτων), αφού μπορούμε στην στήλη 10 ορισμού των εξαρτημάτων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον αριθμό του Συστήματος.

11. Tριβή Εξαρτημάτων: Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των εξαρτημάτων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε MYΣ (μέτρα υδάτινης στήλης).

12. Tριβή Σωληνώσεων: Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των Σωληνώσεων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε MYΣ (μέτρα υδάτινης στήλης). Η τριβή αυτή υπολογίζεται από την ροή του νερού στο εν λόγω τμήμα, βάσει υδραυλικών υπολογισμών.

13. Oλικές Τριβές: Παρουσιάζεται το σύνολο των τριβών στο τμήμα, δηλαδή το άθροισμα των Τριβών Εξαρτημάτων και των Τριβών Σωληνώσεων, επίσης σε MYΣ.

14 4Μ

Ακολουθούν τα στοιχεία "Πολική Γωνία", "Παράλληλος Κλάδος Ζεστού", "Απαιτούμενη Πίεση Υποδοχέα", "ΔP Υψομετρικών Διαφορών", "Είδος Σωλήνα" και ‘’Μήκος σχεδίασης Σωλήνα’’. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συμπληρωθούν απευθείας στις αντίστοιχες στήλες, ή και μέσα από πρόσθετο παράθυρο, το οποίο εμφανίζεται, όταν πιέσουμε F12 από οποιαδήποτε στήλη ή πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικού και επιλέξουμε από τη λίστα που εμφανίζεται ''Συμπληρωματικά Στοιχεία''. Η χρησιμότητα των στοιχείων αυτών επεξηγείται στην συνέχεια:

14. Πολική Γωνία: Η συμπλήρωση της πολικής γωνίας του δικτύου χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE. Το κατακόρυφο διάγραμμα που σχηματίζεται λαμβάνει υπόψη του το μήκος και την πολική γωνία (σε σχέση με τον οριζόντιο άξονα) κάθε κλάδου.

15. Παράλληλος Κλάδος Ζεστού: Eφόσον θέλουμε στο κατακόρυφο διάγραμμα να εμφανίζεται και ο κλάδος του ζεστού νερού, θα πρέπει να συμπληρώνουμε αντίστοιχα τα τμήματα στα οποία υπάρχει και κλάδος ζεστού νερού. Αυτή η εργασία απαιτείται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού δίνοντας πολικές γωνίες, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE ή δεν έχουμε φτιάξει το κατακόρυφο με την επιλογή “Εισαγωγή κατακορύφου” .

16. Απαιτούμενη Πίεση Υποδοχέα (Μ.Υ.Σ.): Συμπληρώνεται η Απαιτούμενη πίεση στον υποδοχέα, που πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με την ελάχιστη πίεση εκροής του υποδοχέα. Η παραπάνω πίεση συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που έχει δοθεί κατευθείαν παροχή ή σύστημα υποδοχέων, αφού στην περίπτωση που επιλέγεται υποδοχέας από την βιβλιοθήκη συμπληρώνεται αυτόματα με την τιμή πίεσης εκροής της βιβλιοθήκης.

17. ΔP Υψομετρικών Διαφορών (Μ.Υ.Σ.): Συμπληρώνεται η Διαφορά Πίεσης (ΔP) λόγω υψομετρικών διαφορών (θετικών ή αρνητικών) στο επίπεδο του υποδοχέα, σε μέτρα υδάτινης στήλης. Πρόκειται για την υψομετρική διαφορά από το σημείο παροχής μέχρι τον υποδοχέα. Δίνεται μόνο στα τμήματα στα οποία υπάρχουν υποδοχείς και όχι σε ενδιάμεσα τμήματα. 18. Είδος Σωλήνα: Εφόσον χρησιμοποιούμε και δεύτερο τύπο σωλήνα στην συγκεκριμένη μελέτη (δευτερεύοντα σωλήνα στα "Στοιχεία Δικτύου") τότε θα πρέπει να συμπληρώνουμε εδώ την αντίστοιχη ένδειξη.

19. Μήκος σχεδίασης σωλήνα (m): Πολλές φορές, κατά την σχεδίαση του κατακόρυφου σχεδίου, μπορεί να σχεδιαστούν τμήματα με πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο μήκος. Γι' αυτό το λόγο, στην στήλη αυτή, ο χρήστης μπορεί να ορίσει ένα αυθαίρετο μήκος σωλήνα, το οποίο όμως του δίνει το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα στο σχέδιό του. Ανεξάρτητα από το μήκος που θα ορίσει ο χρήστης στο πεδίο αυτό, το πρόγραμμα θα αναγράψει επάνω στο σχέδιο, το πραγματικό μήκος σωλήνα. Να σημειωθεί, πως αν ο χρήστης δεν συμπληρώσει τίποτα σε αυτό το πεδίο, το πρόγραμμα θα σχεδιάσει το κατακόρυφο ή το αξονομετρικό με βάση την δεύτερη στήλη του ''Φύλλου Υπολογισμών'', δηλαδή το ''Μήκος Σωλήνα''.

ADAPT/FCALC 15

Μία πρόσθετη δυνατότητα που δίνει το πρόγραμμα είναι και ο υπολογισμός σωληνώσεων ανακυκλοφορίας ζεστού νερού. Ορίζοντας την (τις) διαδρομή (ές) ανακυκλοφορίας από το σημείο 1 μέχρι τον πιο απομακρυσμένο κόμβο της ανακυκλοφορίας (συμπληρώνοντας το 1 και τον αριθμό του κόμβου και παρεμβάλλοντας "+" πχ. 1+80 και δίνοντας και την απόσταση ανακυκλοφορίας από το 1 μέχρι τον απομακρυσμένο κόμβο) πραγματοποιείται αυτόματα ο υπολογισμός της απαιτούμενης παροχής και κατ’ επέκταση και της διατομής του σωλήνα. Για τον ακριβή υπολογισμό του όγκου και της πίεσης θα πρέπει να συμπληρωθούν οι παράμετροι στο παράθυρο της οθόνης που εμφανίζεται πάνω δεξιά όταν πιέσουμε <F12> από την γραμμή στην οποία έχουμε συμβολίσει το τμήμα της ανακυκλοφορίας ή πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικού και επιλέξουμε από τη λίστα που εμφανίζεται ''Συμπληρωματικά Στοιχεία''.

Πρόκειται για την υψομετρική διαφορά της γραμμής ανακυκλοφορίας και για την πίεση μεταφοράς αντλίας ανακυκλοφορίας στην περίπτωση που επιλέξουμε αντλία για την ανακυκλοφορία, το είδος σωλήνα και το μήκος σχεδίασης (στο ίδιο παράθυρο η πολική γωνία που εμφανίζεται στο πάνω μέρος δεν εξυπηρετεί καμία σκοπιμότητα). Το πρόγραμμα υπολογίζει διατομές και στις δύο περιπτώσεις, με αντλία ή χωρίς.

Εφόσον ακολουθήσουμε την παραπάνω τυποποίηση και συμπληρώσουμε δεδομένα για όλα τα τμήματα του δικτύου, τότε οι παροχές στα τμήματα που δεν έχουν υποδοχείς αθροίζονται και παρουσιάζονται αυτόματα στη στήλη των παροχών. Με βάση την παροχή αιχμής σε κάθε τμήμα του δικτύου και δεδομένης της μέγιστης ταχύτητας που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο αυτό τμήμα προσδιορίζεται η διατομή στον σωλήνα του τμήματος. Ο μελετητής μπορεί να δώσει παρόλα αυτά, αν επιθυμεί, κάποια άλλη τυποποιημένη διάμετρο, πιέζοντας F11 από την 6η στήλη ή πιέζοντας το αντίστοιχο πλήκτρο μέσα στο πεδίο και επιλέγοντας από τη λίστα των τυποποιημένων διαμέτρων της βιβλιοθήκης που εμφανίζεται στην οθόνη. Με οποιοδήποτε τρόπο και αν έχει οριστεί η διατομή υπολογίζονται ακριβώς η πραγματική ταχύτητα του νερού και οι πτώσεις πίεσης (βλ. αντίστοιχες στήλες) των σωληνώσεων και των εξαρτημάτων στο αντίστοιχο τμήμα του δικτύου.

Σημείωση: Στα φύλλα υπολογισμού των δικτύων εγκαταστάσεων, μπορούν να εισαχθούν μέχρι 2.250 καταχωρήσεις (150 φύλλα).

Σταθερή στήλη: Επιπλέον, μέσα από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'', δίνεται η δυνατότητα στον χρήστη να επιλέξει την ''Σταθερή Στήλη'', έτσι ώστε να ''παγώσει'' στην οθόνη του την πρώτη στήλη του φύλλου. Έτσι, καθώς συμπληρώνει τα πεδία στο φύλλο και ''οδηγείται'' δεξιότερα, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιο ακριβώς τμήμα δικτύου εργάζεται. Όταν η ''Σταθερή Στήλη'' είναι ενεργοποιημένη, εμφανίζεται ένα κίτρινο σημείο (καρφίτσα) στο κάτω μέρος του ''παγωμένου'' πεδίου.

Παράδειγμα: Έστω ότι έχουμε το απλό δίκτυο ύδρευσης που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Πρώτη δουλειά είναι να αριθμήσουμε τις διακλαδώσεις (κρύου και ζεστού κυκλώματος) και τους υποδοχείς, ακολουθώντας την τυποποίηση που περιγράφηκε και πιο πάνω. Έτσι, ορίζουμε με "1" τον μετρητή του δικτύου (σημείο τροφοδοσίας κρύου νερού). Επίσης, με "1" ορίζουμε και το σημείο τροφοδοσίας του ζεστού νερού στον θερμοσίφωνα.

16 4Μ

Έχοντας αριθμήσει τα δίκτυα κρύου και ζεστού όπως φαίνεται στο σχήμα, συμπληρώνουμε τα τμήματα του δικτύου (με τα μήκη τους και τους υποδοχείς όπου υπάρχουν) μέσα στο φύλλο υπολογισμών, όπως παρακάτω:

ADAPT/FCALC 17

5.1.4.2 Πιεστικό Το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να επιλέξει είτε πιεστικό συγκρότημα με προπίεση αέρα (κυρίως στις πιο μεγάλες κατασκευές) είτε απλό πιεστικό μεμβράνης, καλώντας ένα από τα δύο αντίστοιχα παράθυρα, τα οποία φαίνονται στην παρακάτω οθόνη:

Υπολογισμός εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης Οι εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με κλειστά δοχεία χρησιμεύουν τόσο στην ανύψωση πίεσης όσο και στην εναποθήκευση ενός ορισμένου όγκου.

Συνθήκες πίεσης Η περιοχή λειτουργίας μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης χαρακτηρίζεται από την πίεση θέσης σε λειτουργία pe και την πίεση παύσης λειτουργίας pa (σχήμα 5.1.1):

Πίεση θέσης σε λειτουργία Με την πίεση θέσης σε λειτουργία pe χαρακτηρίζεται το χαμηλότερο όριο πίεσης που απαιτείται για να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πίεση στη δυσμενέστερη θέση λήψης του δικτύου σωληνώσεων παροχής νερού. Ως προς τον όγκο, αντιστοιχεί στη χαμηλότερη στάθμη νερού μέσα στο πιεστικό δοχείο, κατά την οποία μπαίνει σε λειτουργία η αντλία και ξαναγεμίζει πάλι τον όγκο που καταναλώθηκε.

Η πίεση θέσης σε λειτουργία αποτελείται υπολογιστικά από την υψομετρική διαφορά πίεσης στην πλευρά της μεταφοράς σύμφωνα με τη διαφορά ύψους μεταξύ άξονα αντλίας και της δυσμενέστερης θέσης λήψης, την απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής στους σωλήνες και τις μεμονωμένες αντιστάσεις στο δίκτυο σωληνώσεων μεταξύ του πιεστικού δοχείου και της δυσμενέστερης θέσης λήψης και δίνεται σαν υπερπίεση:

pe = Δpgeod + ΔpRZ + pfl + 10 Μ.Υ.Σ.

με

18 4Μ

pe = πίεση θέσης σε λειτουργία σε Μ.Υ.Σ.

Δpgeod = υψομετρική διαφορά πίεσης στη πλευρά κατάθλιψης της αντλίας.

ΔpRZ = άθροισμα όλων των τριβών των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων σε Μ.Υ.Σ.

pfl = ελάχιστη πίεση ροής της δυσμενέστερης θέσης λήψης σε Μ.Υ.Σ.

Πίεση παύσης λειτουργίας Το ανώτερο όριο πίεσης σε ένα πιεστικό δοχείο προσδιορίζεται από την πίεση παύσης λειτουργίας pa. Η πίεση αυτή να έχει επιτευχθεί κατά την παύση λειτουργίας και να είναι μικρότερη από την επιτρεπόμενη πίεση λειτουργίας (ονομαστική πίεση) του δοχείου. Οι ονομαστικές πιέσεις προκειμένου για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810 βρίσκονται μεταξύ ND 4 και ND 6.

Η διαφορά μεταξύ της πίεσης θέσης σε λειτουργία και παύσης λειτουργίας θα έπρεπε, ανάλογα με τις απαιτήσεις, να διατηρηθεί σε σκόπιμα όρια και να βρίσκεται στην ευνοϊκή περιοχή βαθμού απόδοσης της μεταφορικής ικανότητας της αντλίας. Πολύ μεγάλες διαφορές πίεσης οδηγούν σε μεγάλες διακυμάνσεις της ποσότητας λήψης, και ανυψώνουν την κατανάλωση νερού όταν υπάρχουν αυτόνομες αρματούρες όπως π.χ. σε βαλβίδες πλύσης υπό πίεση.

Το μέγεθος του άνω ορίου πίεσης και η διαφορά θέσης σε λειτουργία μεγαλώνουν τον όγκο της ωφέλιμης ποσότητας νερού του πιεστικού δοχείου, συνεπάγονται όμως αύξηση του κόστους μεταφοράς εξαιτίας της απαιτούμενης μεγαλύτερης ισχύος της αντλίας και του κινητήρα. Συνεπώς, το χαμηλό κόστος εγκατάστασης συνεπάγεται μεγαλύτερο κόστος λειτουργίας.

Συνηθισμένες διαφορές πίεσης μεταξύ πίεσης σε λειτουργία και πίεσης παύσης λειτουργίας είναι σε εξάρτηση από την πίεση σε παύση λειτουργίας ή την κατώτερη πίεση της αντλίας στα πλαίσια Δp = 10 έως 25 και σε περιπτώσεις εξαιρέσεων μέχρι 40 Μ.Υ.Σ.

Έτσι παίρνουμε το μέγεθος της πίεσης παύσης λειτουργίας:

pa = pe + Δp σε Μ.Υ.Σ.

Πίεση αντλίας Σε μια εγκατάσταση πιεστικών δοχείων η πίεση της αντλίας κυμαίνεται μεταξύ της ελάχιστης πίεσης της αντλίας ppmin προκειμένου για πίεση θέσης σε λειτουργία pe, και της μέγιστης πίεσης αντλίας ppmax με πίεση λειτουργίας pa. Για τον υπολογισμό και των δυο οριακών τιμών της πίεσης της αντλίας, πρέπει σε εξάρτηση από την πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας να διαχωριστούν δυο περιπτώσεις:

- Η πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας είναι αρνητική σχετικά με την πίεση της υδάτινης στήλης στο σωλήνα αναρρόφησης:

ADAPT/FCALC 19

σχ.5.1.1. Σχήμα για τον υπολογισμό των συνθηκών πίεσης μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης για ιδιωτική παροχή νερού.

- Η πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας είναι θετική και αντιστοιχεί στην πίεση τροφοδοσίας pVers.

Όπου:

pPmin = πίεση αντλίας για pc

pPmax = πίεση αντλίας για pa

b1 = ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού που μπαίνει η αντλία σε λειτουργία.

b2 = ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού που παύει η λειτουργία.

bsgeod= ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού στο πηγάδι.

ΔpPd = απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων στην πλευρά της κατάθλιψης της αντλίας.

ΔpPs = απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων στην πλευρά αναρρόφησης της αντλίας.

pVers = πίεση στη γραμμή τροφοδοσίας.

20 4Μ

σχ.5.1.2. Σχηματική παράσταση για τον προσδιορισμό των συνθηκών πίεσης μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης για την σύνδεση από το δημόσιο δίκτυο.

Συνθήκες πίεσης και μεταφερόμενη ποσότητα από την αντλία Η συμπεριφορά λειτουργίας των αντλιών προσδιορίζεται από την χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας και την χαρακτηριστική καμπύλη του σωλήνα. Οι αντλίες που χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης είναι σχεδόν αποκλειστικά περιστροφικές αντλίες (εξαίρεση: εμβολοφόρες αντλίες για μικρές περιοχές ισχύος).

Η χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας δίνεται κατασκευαστικά, προσδιορίζεται στον πάγκο ελέγχου των αντλιών και παίρνεται από τα στοιχεία των κατασκευαστών. Αυτή η χαρακτηριστική καμπύλη δίνει τη σχέση μεταξύ πίεσης αντλίας και μεταφερόμενης ποσότητας για σταθερό αριθμό ορόφων.

Η σχέση μεταξύ απώλειας πίεσης και ποσότητας λήψης σ’ ένα συγκεκριμένο δίκτυο σωληνώσεων, χαρακτηρίζεται σαν χαρακτηριστική καμπύλη σωλήνα.

Εάν σχεδιαστούν και οι δυο χαρακτηριστικές καμπύλες σε ένα διάγραμμα, τότε η τομή των δυο χαρακτηριστικών καμπύλων δίνει το σημείο λειτουργίας ή το σημείο εργασίας της εγκατάστασης.

Προκειμένου για παράλληλη λειτουργία από δυο αντλίες ίδιου μεγέθους, παίρνουμε τη συνισταμένη χαρακτηριστική καμπύλη των αντλιών από την άθροιση των μεταφερόμενων ποσοτήτων από τις αντλίες προκειμένου για ίδια πίεση αντλίας. Το σημείο λειτουργίας είναι στην περίπτωση αυτή δοσμένο από το σημείο τομής της κοινής χαρακτηριστικής καμπύλης των αντλιών με τη χαρακτηριστική καμπύλη του σωλήνα.

Μια ειδική περίπτωση για τις συνθήκες μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης είναι δοσμένη από το γεγονός ότι στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με τις δυο οριακές τιμές της πίεσης pe και pa, έχουμε να κάνουμε με δυο χαρακτηριστικές καμπύλες σωλήνων.

ADAPT/FCALC 21

Κατά τη διάκριση του γεμίσματος, μετακινείται το σημείο λειτουργίας πάνω στην χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας ή προκειμένου για παράλληλη λειτουργία επί της κοινής καμπύλης λειτουργίας των αντλιών από το σημείο 1 διαμέσου του σημείου 2 στο σημείο 3, όπου:

1 είναι το σημείο λειτουργίας για πίεση σε θέση σε λειτουργία pe, που δίνεται από τη μέγιστη τιμή της πίεσης της αντλίας pPmax και την ελάχιστη παροχή της αντλίας VPmax.

2 είναι υπολογιστικό σημείο λειτουργίας που δίνεται από τη μέση πίεση της αντλίας pPm και τη μέση παροχή VPm.

3 είναι το σημείο λειτουργίας για πίεση παύσης λειτουργίας pa που δίνεται από τη μέγιστη πίεση της αντλίας pPmax και την ελάχιστη παροχή της αντλίας VPmin.

Παροχή αντλίας και όγκος ωφέλιμου νερού του πιεστικού δοχείου Η χρονικά ανομοιόμορφη λήψη από την κατανάλωση νερού συμψηφίζεται με την ομοιόμορφη παροχή της αντλίας μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης τόσο κατά τη διάρκεια της μεταφοράς διαμέσου της αντλίας, όσο και κατά τη διάρκεια της παύσης λειτουργίας της αντλίας όταν πραγματοποιείται μια λήψη. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου λειτουργίας καταναλώνεται ολόκληρος ο ωφέλιμος όγκος νερού VN του πιεστικού δοχείου ή πρέπει να ξαναγεμιστεί.

Ο χρόνος μεταφοράς της αντλίας tF και ο χρόνος παύσης λειτουργίας της αντλίας ts δίνουν σαν άθροισμα το χρόνο λήψης tE κατά τη διάρκεια μιας περιόδου λειτουργίας:

tE = tF + ts

με

tE χρόνος λήψης κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

tF χρόνος μεταφοράς κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

ts χρόνος παύσης λειτουργίας (ηρεμίας) κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

Ο αριθμός των εκκινήσεων ή ο αριθμός των περιόδων λειτουργίας μέσα σε μια (1) ώρα συμβολίζεται με i και ονομάζεται συχνότητα εκκινήσεων. Μας λέει πόσες φορές μέσα σε 1 ώρα αδειάζει και γεμίζει το πιεστικό δοχείο:

i = 60 / tE

Ο αριθμός εκκινήσεων σε 1 ώρα πολλαπλασιαζόμενος με τον όγκο του ωφέλιμου νερού του πιεστικού δοχείου δίνει – υπό τον όρο ότι δεν παίρνεται νερό κατά τη διάρκεια της μεταφορικής λειτουργίας της αντλίας – μέγιστη ωριαία κατανάλωση του νερού Vhmax.

Vhmax = VN * i (l/h)

Απ’ αυτό υπολογίζουμε τον όγκο του ωφέλιμου νερού:

VN = Vhmax / i (l)

με VN όγκος ωφέλιμου νερού

Vhmax μέγιστη ωριαία απαιτούμενη ποσότητα νερού

i συχνότητα εκκινήσεων

Η πιθανή συχνότητα εκκινήσεων i προσδιορίζεται από την κατασκευή εξαιτίας των αντλιών, συμπλεκτών, οργάνων θέσης σε λειτουργία και των κινητήρων. Σε κανονικές περιπτώσεις είναι i = 6 έως 10 l/h, κατά μέγιστο i = 30 l/h.

22 4Μ

Προκειμένου για μια εκλεγμένη ή δεδομένη αντλία, η συχνότητα εκκίνησης i και η μεταφορική ικανότητα της αντλίας VPm προσδιορίζουν τον όγκο του ωφέλιμου νερού VN.

Η μέγιστη κατανάλωση νερού μέσα σε 1 ώρα καλύπτεται από τη μέση μεταφορική ικανότητα της αντλίας VPm κατά τη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου μεταφοράς, αναφορικά σε μια ώρα:

Vhmax = VPm * ΣtFh (l/h)

όπου VPm η μέση παροχή αντλίας και

ΣtFh συνολικός χρόνος μεταφοράς αναφορικά σε 1 ώρα.

Στην πράξη γίνεται λήψη νερού και κατά τη διάρκεια του χρόνου μεταφοράς της αντλίας. Σαν υπολογιστική τιμή μπορεί να εξισωθεί με μια παροχή αντίστοιχη στη μέγιστη κατανάλωση νερού Vhmax. Η προϋπόθεση γι αυτό είναι ότι κατά τη διάρκεια των χρόνων μεταφοράς της αντλίας επιτυγχάνεται μέγιστη κατανάλωση νερού.

Ο όγκος του ωφέλιμου νερού σύμφωνα με την εξίσωση: VN = Vhmax / i μειώνεται έτσι για την περίπτωση λειτουργίας κατά το μερίδιο της μέγιστης κατανάλωσης νερού κατά τη διάρκεια των χρόνων μεταφοράς της αντλίας μέσα σε μια ώρα, αναφορικά σε μια περίοδο λειτουργίας:

VN = (Vhmax / i) – (Vhmax * ΣtFh/ i) (lt)

Εάν λυθεί η εξίσωση Vhmax = VPm * ΣtFh ως προς ΣtFh και αντικατασταθεί στην εξίσωση VN = (Vhmax / i) – (Vhmax * ΣtFh/ i), τότε υπολογίζουμε τον όγκο του ωφέλιμου νερού:

VN = (Vhmax / i) * ( 1 - Vhmax / VPm)

Για την κανονική λειτουργία του πιεστικού δοχείου, η εξίσωση αυτή τότε μόνο έχει νόημα να χρησιμοποιηθεί εάν Vhmax < VPm.

Εάν είναι Vhmax = VPm , τότε γίνεται VN = 0 και έχουμε τότε την περίπτωση της συνεχούς μεταφοράς της αντλίας με σταθερή λήψη.

Μπορούμε να λάβουμε υπόψη μας το πιεστικό δοχείο σαν συσκευή αποθήκευσης. Αρκεί απλώς ένα μικρό πιεστικό δοχείο με μεμβράνη για την εξίσωση των διακυμάνσεων της πίεσης και των υδραυλικών πληγμάτων π.χ. κατά τη διάρκεια της εκκίνησης.

Η μέση παροχή της αντλίας VPm είναι ένα υπολογιστικό μέγεθος και μπορεί να υπολογιστεί κατά προσέγγιση από τη μέγιστη παροχή της αντλίας VPmax για πίεση θέσης σε λειτουργία pe και την ελάχιστη παροχή αντλίας VPmin για πίεση παύσης λειτουργίας pa.

VPm ≈ (VPmax + VPmin) / 2 (l/h)

Για την κατάσταση λειτουργίας και στάθμη νερού εκείνη της εκκίνησης πρέπει να επιτευχθεί η μέγιστη παροχή της αντλίας VPmax που πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τη μέγιστη κατανάλωση νερού Vmax που μπορούμε να έχουμε βραχυπρόθεσμα, για να εμποδιστεί το κατέβασμα της στάθμης κάτω από τη στάθμη νερού κατά την εκκίνηση:

VPmax > Vmax

Η μέγιστη κατανάλωση νερού που αναφέρεται στη μέση ωριαία κατανάλωση, Vhmax διακυμαίνεται μεταξύ του 0 και της μέγιστης βραχυπρόθεσμης κατανάλωσης νερού Vmax:

0≤ Vhmax ≤ Vmax

ADAPT/FCALC 23

Θεωρητικό μέγεθος πιεστικού δοχείου Ο συνολικός όγκος του πιεστικού δοχείου προσδιορίζεται κατά προτίμηση από τον ωφέλιμο όγκο νερού. Εκτός από την κατανάλωση νερού και την παροχή της αντλίας, οι συνθήκες πίεσης αποτελούν τα βασικά μεγέθη διαστασιολόγησης.

Ας αρχίσουμε τους υπολογισμούς από μια θεωρητική ή μια πραγματική δεδομένη δεξαμενή συνολικού όγκου VBn. Η παρακάτω κατασκευή προσανατολίζεται στο σχήμα που ακολουθεί, μια σχηματική εγκατάσταση, όπου είναι σχεδιασμένα τα 3 σημεία λειτουργίας που μπορούν να εμφανιστούν στην πράξη:

σχ.5.1.3. Σχηματική παράσταση των συνθηκών λειτουργίας στο πιεστικό δοχείο.

1. Η γραμμή τροφοδοσίας στην πλευρά της προπίεσης είναι κλειστή. Το πιεστικό δοχείο με τον όγκο VBn είναι γεμάτο με αέρα ατμοσφαιρικής πίεσης p0, αλλά απόλυτα στεγανά κλεισμένο.

2. Μόλις αρχίσει η μεταφορά με την αντλία, φτάνει το νερό στο πιεστικό δοχείο και μειώνεται ο όγκος του αέρα σε VLe με αύξηση της πίεσης σε pe, που είναι η πίεση θέσης σε λειτουργία για την περίπτωση λειτουργίας.

3. Για μια λήψη από το δίκτυο τροφοδοσίας είναι μεν επαρκής η πίεση, αλλά ο απαιτούμενος όγκος αποθήκευσης πρέπει πάραυτα να επιτευχθεί με μια πρόσθετη μεταφορά με αντλία. Σύμφωνα με τη δεδομένη διαφορά πίεσης, η αντλία μεταφέρει μέχρι να επιτευχθεί η πίεση παύσης λειτουργίας pa. Ο όγκος του αέρα είναι τότε συρρικνωμένος στον VLa.

Για την περιοδική λειτουργία κατά τη λήψη νερού, διακυμαίνονται οι πιέσεις μέσα στο πιεστικό δοχείο μεταξύ της τιμής της εκκίνησης και της τιμής της παύσης λειτουργίας και αντίστοιχα οι όγκοι του αέρα μεταξύ VLe και VLa καθώς και ο ωφέλιμος όγκος νερού μεταξύ 0 και VN.

Εάν αναφερθεί η διαδικασία λειτουργίας στην αλλαγή κατάστασης του όγκου του αέρα μέσα στη δεξαμενή, τότε μπορεί κανείς να εκφράσει κατά προσέγγιση σύμφωνα με το νόμο της ισόθερμης αλλαγής κατάστασης των Boyle / Mariotte για τις καταστάσεις που αναφέρθηκαν:

p0 * VBn = pe * VLe = pa * VLa

Ο ωφέλιμος όγκος νερού μπορεί να υπολογιστεί από τη διαφορά μεταξύ των όγκων VLa και VLe

VN = VLe - VLa

Με VLe = p0 * VBn / pe και VLa = p0 * VBn / pa έχουμε:

VN = VBn * p0 * ((1 / pe) – (1 / pa)) ή

VN = VBn * p0 *( pa - pe) / pa * pe

24 4Μ

Για να πάρουμε το θεωρητικό μέγεθος του πιεστικού δοχείου, πρέπει να λύσουμε την παραπάνω εξίσωση ως προς VBn.

VBn = (VN / p0) * (pa * pe) / *(pa - pe)

με: VBn θεωρητικό μέγεθος πιεστικού δοχείου

VN ωφέλιμος όγκος νερού του πιεστικού δοχείου

p0 απόλυτη πίεση του αέρα

pa απόλυτη πίεση παύσης λειτουργίας

pe απόλυτη πίεση εκκίνησης

Προπίεση συμπίεσης και μέγεθος του πιεστικού δοχείου Ένας προσδιοριστικός συντελεστής για τον υπολογισμό του μεγέθους του πιεστικού δοχείου είναι η αρχική πίεση p0 μέσα στο δοχείο. Για τους υπολογισμούς μέχρι τώρα είχαμε πάρει την πίεση αυτή ίση με την πίεση του ατμοσφαιρικού αέρα. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για εγκατάσταση ανύψωσης πίεσης χωρίς προπίεση.

Σε εγκαταστάσεις με προπίεση μεταφέρουμε πεπιεσμένο αέρα στο πιεστικό δοχείο πριν μπει η εγκατάσταση σε λειτουργία και έτσι δημιουργείται έναντι της ατμοσφαιρικής πίεσης του αέρα μια υπερπίεση. Στο μεταξύ πρέπει να προσέξουμε να μην υπερβούμε προς τα κάτω την ελάχιστη στάθμη νερού και να αποκλειστεί ο κίνδυνος της εξαφάνισης του μαξιλαριού αέρα από τη διαφυγή του πεπιεσμένου αέρα στο δίκτυο σωληνώσεων. Έτσι απαιτούμε η προπίεση pv να είναι μικρότερη από την πίεση εκκίνησης pe.

Σαν εξάρτηση από την ελάχιστη στάθμη νερού και την πίεση εκκίνησης ισχύει για τη μικρότερη επιτρεπόμενη διαφορά πίεσης μεταξύ pe και pv για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810:

pe - pv = 3 έως 10 Μ.Υ.Σ.

Λαμβάνοντας υπόψη την προπίεση pv, υπολογίζουμε τότε το μέγεθος του πιεστικού δοχείου VBn:

VBn = (VN / pv) * (pa * pe) / *(pa - pe)

Πρακτικό μέγεθος πιεστικού δοχείου Για ένα σίγουρο τρόπο λειτουργίας, είναι απαραίτητο ο αέρας να μη μπορεί να φθάσει από το πιεστικό δοχείο ούτε στην πλευρά της προπίεσης ή την πλευρά της προσαγωγής, ούτε και στην πλευρά της λήψης στο δίκτυο σωληνώσεων. Για να το εμποδίσουμε αυτό σίγουρα, είναι απαραίτητο να κλείσουμε τις αναμονές σύνδεσης των σωληνώσεων με μια ποσότητα νερού απόφραξης που να υπερκαλύπτει τις συνδέσεις.

Το ύψος της στάθμης του νερού απόφραξης δίνει την ελάχιστη στάθμη νερού μέσα στο πιεστικό δοχείο, που πρέπει να διατηρηθεί για όλες τις περιπτώσεις λειτουργίας.

ADAPT/FCALC 25

Τον όγκο εναποθήκευσης, που προσδιορίζεται από την ελάχιστη στάθμη νερού, τον συμβολίζουμε σαν όγκο νεκρού χώρου VT. Για την επιλογή του μεγέθους του δοχείου στην πράξη πρέπει να επαυξήσουμε το θεωρητικό μέγεθος του πιεστικού δοχείου κατά τον όγκο του νεκρού χώρου:

VB = VB * ΨΤ

VB = ΨΤ * (VN / pv) * (pa * pe) / *(pa - pe)

Οι συντελεστές νεκρού χώρου για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810 δίνονται στον πίνακα:

Μέγεθος πιεστικού δοχείου στην πράξη

Όγκος νεκρού χώρου

Ωφέλιμο μέγεθος πιεστικού δοχείου

Συντελεστής νεκρού χώρου

VB Vτ VBn ΨΤ

L l l - 150 35 115 1,3

300 55 245 1,22

500 90 410 1,22

750 155 595 1,26

1000 160 840 1,19

1500 300 1200 1,25

2000 400 1600 1,25

3000 450 2250 1,18

Μεταφερόμενος όγκος αέρα για τη δημιουργία μαξιλαριού πίεσης Για τη δημιουργία μαξιλαριού πίεσης σε εγκαταστάσεις με προπίεση, χρησιμοποιούνται συμπιεστές. Κατά τη θέση σε λειτουργία στις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης, πραγματοποιείται το γέμισμα με πεπιεσμένο αέρα του άδειου πιεστικού δοχείου μέχρι την τιμή της προπίεσης pv.

Κατά τη λειτουργία, πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε να μην υπερβούμε προς τα κάτω την τιμή πίεσης εκκίνησης pe και της στάθμης νερού εκκίνησης. Ένα συμπληρωματικό γέμισμα με αέρα ή η ρύθμιση του μαξιλαριού πίεσης, πρέπει συνεπώς να προσανατολίζεται σ’ αυτή τη κατάσταση λειτουργίας. Στη λειτουργία πρέπει συνεπώς ο συμπιεστής να λειτουργήσει ενάντια στην πίεση εκκίνησης.

Το μέγεθος του όγκου του μεταφερόμενου αέρα προσδιορίζεται από την πίεση εκκίνησης pe και το μέγεθος του πιεστικού δοχείου VBn. Η πίεση εκκίνησης θα έπρεπε να μπει στις πράξεις με μια προσαύξηση της τάξης των 10 έως 20%, για να εξισωθούν οι απώλειες πίεσης στο δίκτυο σωληνώσεων προσαγωγής.

Μεταξύ του όγκου του αέρα VL στην κατάσταση αναρρόφησης σε ατμοσφαιρική πίεση p0 και του όγκου του μαξιλαριού αέρα VBn στην πίεση εκκίνησης pe ισχύει κατά προσέγγιση η σχέση σύμφωνα με το νόμο της ισόθερμης αλλαγής κατάστασης:

VL * p0 = VBn * pe

Εάν αναφερθούμε στο χρόνο μεταφοράς t του συμπιεστή, παίρνουμε για το μεταφερόμενο όγκο του αέρα VL:

VL = (VBn / t) * (pe / p0)

26 4Μ

με VL όγκος μεταφερόμενου αέρα

p0 ατμοσφαιρική πίεση αέρα

VBn ωφέλιμος όγκος πιεστικού δοχείου

pe πίεση εκκίνησης

t χρόνος μεταφοράς

Απαιτούμενη ισχύς της αντλίας και ισχύς κινητήρα Κατά κανόνα, οι συσκευές μεταφοράς που είναι φυγοκεντρικές αντλίες με σταθερή χαρακτηριστική καμπύλη, πρέπει να επιλέγονται σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει ο κατασκευαστής των αντλιών σε μορφή πίνακα ή διαγράμματα χαρακτηριστικών καμπυλών.

Στοιχεία για τον προσδιορισμό της απαιτούμενης ισχύος είναι η πίεση της αντλίας, η παροχή της αντλίας και ο βαθμός απόδοσης της αντλίας. Επειδή ο ακριβής προσδιορισμός του μεγέθους της αντλίας είναι αποφασιστικός για την οικονομικότητα ολόκληρης της εγκατάστασης της ανύψωσης πίεσης, πρέπει η μέση παροχή της αντλίας να βρίσκεται κατά το δυνατόν κοντά στο σημείο κορυφής της καμπύλης του βαθμού απόδοσης της αντλίας.

Η απαίτηση ισχύος της αντλίας πρέπει να προσδιορίζεται με τη παρακάτω εξίσωση:

Np = (VPm * pPmax ) / (10 * ηp)

με VPm μέση παροχή αντλίας

pPmax μέγιστη πίεση αντλίας

ηp βαθμός απόδοσης της αντλίας

Για πρόχειρους υπολογισμούς, μπορούν να παρθούν μέσες τιμές βαθμού απόδοσης αντλιών για:

μεγάλες φυγοκεντρικές αντλίες 0,75 έως 0,85

φυγοκεντρικές αντλίες μεσαίου μεγέθους 0,60 έως 0,75

μικρές φυγοκεντρικές αντλίες 0,40 έως 0,60

Για τον ακριβή υπολογισμό, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα στοιχεία που δίνονται από τον κατασκευαστή των αντλιών.

Κατά τον υπολογισμό της ισχύος του κινητήρα NM από την ισχύ της αντλίας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο βαθμός απόδοσης της αντλίας ηM.

NM = NP * ηM

Για πρόχειρους υπολογισμούς μπορεί ο βαθμός απόδοσης του κινητήρα ηM να ληφθεί μέσα στην περιοχή από 0,7 ως 0,8.

Κατασκευαστική δομή και λειτουργία εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης που ρυθμίζονται από τον αριθμό των στροφών

ADAPT/FCALC 27

Το φύλλο εργασίας W 314 του DVGW επιτρέπει για την ανύψωση πίεσης εκτός από τις εγκαταστάσεις με πιεστικό δοχείο και τη χρησιμοποίηση εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης με ρύθμιση διαμέσου αριθμού στροφών να συνδεθούν άμεσα με το δίκτυο τροφοδοσίας. Πρέπει να είναι εξασφαλισμένο ότι, οι αντλίες ρυθμίζονται σε εξάρτηση από την πίεση και την παροχή, χωρίς να δημιουργούν ενοχλητικά υδραυλικά πλήγματα. Ένας ακόμη όρος που πρέπει να εκπληρώνεται είναι, η τελική θερμοκρασία του νερού αμέσως μετά την αντλία να μην υπερβαίνει τους +25 oC.

Από τους κατασκευαστές αντλιών προσφέρονται γι’ αυτές τις χρήσεις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας ή με υδραυλική – μηχανική μετατροπή αριθμού στροφών.

Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας κατασκευάζονται με δυο αντλίες για λειτουργία με πλήρη ισχύ, όπου η μια αντλία είναι εφεδρική.

Τα σημαντικά τμήματα αυτής της εγκατάστασης που είναι συμπαγή, είναι:

- Δυο φυγοκεντρικές αντλίες υψηλής πίεσης πολυβάθμιες με κανονική αναρρόφηση με κομπλαρισμένους κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος,

- Δυο πιεστικά δοχεία μεμβράνης,

- αυτόματα στοιχεία ρύθμισης και ασφάλειας για την αυτόματη ρύθμιση της εγκατάστασης

- μετασχηματιστή συχνότητας,

- κιβώτιο εκκίνησης με όλους τους απαραίτητους διακόπτες και ασφάλειες.

Η εγκατάσταση λειτουργεί με αδιαβάθμητη ρύθμιση στροφών και σταθερά διατηρούμενη πίεση στην περιοχή λειτουργίας που έχει επιλεγεί.

Η αλλαγή της πίεσης στο σύστημα τροφοδοσίας, που προκαλείται από μια μεταβολή της ποσότητας του νερού λήψης, μπορεί να εξισωθεί με άμεση αλλαγή στροφών. Η πίεση σε όλες τις περιοχές του δικτύου που πρέπει να τροφοδοτηθεί παραμένει σταθερή, ανεξάρτητα από τη λαμβανόμενη ποσότητα νερού. Κατά τη διάρκεια των ημερήσιων ωρών χαμηλής κατανάλωσης και των νυχτερινών ωρών, τίθεται η εγκατάσταση εκτός λειτουργίας σε εξάρτηση από τη θερμοκρασία στο κέλυφος της αντλίας κατά τη μηδενική μεταφορά (max +25oC) Όταν γίνεται εκ νέου λήψη νερού και η πίεση του συστήματος πέφτει, ξαναμπαίνει σε λειτουργία αυτόματα η εγκατάσταση.

Επίσης όταν η προπίεση έχει διακυμάνσεις, διατηρείται η πίεση του συστήματος που ρυθμίστηκε στο ρυθμιστή πίεσης. Ο μετατροπέας συχνότητας ορίζει αυτόματα τον αριθμό στροφών της αντλίας στις τροποποιημένες συνθήκες προπίεσης.

Για να μην έχουν οι αντλίες τον ίδιο χρόνο λειτουργίας, πρέπει να γίνεται μια χρονικά εξαρτημένη ανταλλαγή των αντλιών, αντλίας εφεδρείας ή αντλίας λειτουργίας, διαμέσου ενός χρονοδιακόπτη.

Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με υδραυλική – μηχανική μετατροπή αριθμού στροφών Οι εγκαταστάσεις αποτελούνται από μια ή περισσότερες αντλίες. Τα βασικά τμήματα αυτής της εγκατάστασης είναι:

- Οριζόντια φυγοκεντρική αντλία, που λειτουργεί με μεταβλητό αριθμό στροφών,

- Εφεδρική αντλία, που λειτουργεί με σταθερό ή μεταβλητό αριθμό στροφών,

- τυποποιημένος ηλεκτροκινητήρας,

28 4Μ

- υδραυλο-μηχανικός μετατροπέας στροφών με ενσωματωμένο υδρόψυκτο ψύκτη λαδιού,

- ντουλάπι διακοπτών.

Η εγκατάσταση λειτουργεί με αδιαβάθμητη ρύθμιση στροφών από τη μέγιστη ως την ελάχιστη περιοχή στροφών. Ο τυποποιημένος ηλεκτροκινητήρας δίνει κίνηση στον υδραυλικό συμπλέκτη με σταθερό αριθμό στροφών που είναι μονταρισμένος σαν συνδετικό στοιχείο μεταξύ κινητήρα και αντλίας.

Με την αλλαγή πίεσης που δημιουργείται στο δίκτυο κατανάλωσης εξαιτίας της λήψης, ρυθμίζεται ο μετατροπέας στροφών. Ο αριθμός στροφών του μετατροπέα αριθμού στροφών ανεβαίνει όταν η πίεση πέφτει στο δίκτυο κατανάλωσης, ενώ πέφτει όταν ανεβαίνει η πίεση.

Ανεξάρτητα από την ποσότητα λήψης, η πίεση σ’ όλες τις περιοχές του δικτύου που τροφοδοτείται διατηρείται σταθερή.

Σε κάθε ένα παράθυρο θα πρέπει να συμπληρωθούν ορισμένα στοιχεία από τον χρήστη, ενώ τα υπόλοιπα προκύπτουν αυτόματα με υπολογισμό.

Η τελική επιλογή γίνεται από την γραμμή "Τύπος Πιεστικού που Επιλέγεται" πιέζοντας το πλήκτρο <F11> ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, οπότε παρουσιάζεται ο κατάλογος των πιεστικών συγκροτημάτων από την βιβλιοθήκη του προγράμματος.

5.1.4.3 Τριβές κλάδων Στο παράθυρο αυτό υπολογίζονται και εμφανίζονται στην οθόνη οι συνολικές τριβές όλων των κλάδων (ή διαδρομών), ξεκινώντας από τον μετρητή και καταλήγοντας σε κάθε ένα ακραίο κόμβο. Επίσης, για ευκολία, ο δυσμενέστερος κλάδος εμφανίζεται στο κάτω μέρος του παραθύρου.

5.1.4.4 Συστήματα Υδραυλικών Υποδοχέων Παρουσιάζονται τα Συστήματα των υποδοχέων που χρησιμοποιήθηκαν στην συγκεκριμένη μελέτη και αναλύονται στους υποδοχείς που τα απαρτίζουν.

ADAPT/FCALC 29

5.1.4.5 Yπόμνημα Υδραυλικών Υποδοχέων Παρουσιάζονται οι υποδοχείς που χρησιμοποιήθηκαν στην συγκεκριμένη μελέτη, με την μορφή που φαίνεται στο ακόλουθο παράδειγμα:

5.1.4.6 Σκαρίφημα Παρουσιάζεται στην οθόνη το σκαρίφημα του δικτύου (αριθμημένο), αρκεί να έχουμε συμπληρώσει πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα δικτύου (βλ. φύλλο υπολογισμών).

5.1.4.7 Κατακόρυφο διάγραμμα Eφόσον θέλουμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα από το φύλλο υπολογισμών (και όχι αυτόματα με τo πακέτo FINE), η παραπάνω επιλογή δημιουργεί το κατακόρυφο διάγραμμα αρκεί να είναι συμπληρωμένες οι πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα του δικτύου. Στο κάτω μέρος βρίσκονται οι Μετρητές.

Επισημαίνεται η δυνατότητα επιλογής σχεδίου του μηχανοστασίου από το menu ''Κατακόρυφο διάγραμμα''.

5.1.4.8 Προμέτρηση-Κοστολόγηση Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της προμέτρησης-κοστολόγησης των υλικών της συγκεκριμένης μελέτης. Ο χρήστης μπορεί να επεξεργαστεί το φύλλο της προμέτρησης-κοστολόγησης, τροποποιώντας τις τιμές ή τις ποσότητες, δίνοντας εκπτώσεις, παρεμβάλλοντας εργασίες ή υλικά με τις τιμές και τις ποσότητές τους.

5.1.4.9 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ Δημιουργείται ο κατάλογος των υλικών της μελέτης με τις ποσότητές τους και τους αντίστοιχους κωδικούς ΑΤΗΕ, όπως ισχύει και σε κάθε άλλη εγκατάσταση. Από τον κατάλογο αυτό μπορούν να παραχθούν τα Οικονομικά Τεύχη του Έργου (βλ. πρόγραμμα ΤΕΥΧΗ της 4Μ).

5.1.4.10 Τεχνική Περιγραφή Το παράθυρο “Τεχνική Περιγραφή” υποστηρίζει την κατασκευή τεχνικής περιγραφής της μελέτης, δίνοντας την δυνατότητα επιλογής διαφορετικών προτύπων τεχνικών περιγραφών και πλήθος δυνατοτήτων επεξεργασίας του κειμένου, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.4.4.

Σημείωση: Υπενθυμίζεται, ότι τα πρότυπα αρχεία τεχνικής περιγραφής βρίσκονται στο directory 4M\CALC\YDRE\ με ονόματα YDRETP01.RTF για το πρότυπο που είναι πρώτο στην λίστα, YDRETP02.RTF για το δεύτερο κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο YDRETP.LST, στο ίδιο directory.

30 4Μ

5.1.4.11 Παραδοχές Αναγράφεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης, το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στην εκτύπωση της μελέτης εφόσον το έχουμε επιλέξει στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων". Επιλέγοντας “Παραδοχές” εμφανίζεται στο menu η επιλογή “Παραδοχές” με την υποεπιλογή “Επιλογή Προτύπου” και επιλέγοντας κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο παραδοχών εμφανίζεται σε παράθυρο το αντίστοιχο κείμενο (βλ. ενότητα 1.3.4.5).

Σημείωση: Τα αρχεία παραδοχών βρίσκονται στην περιοχή 4M\CALC\YDRE\ με ονομασίες YDREPR01.RTF, YDREPR02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές των προτύπων στο αρχείο YDREPR.LST.

5.1.4.12 Eξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Σημείωση: Τα αρχεία εξώφυλλων βρίσκονται στην περιοχή 4M\CALC\YDRE\ και έχουν την ονομασία YDRECP01.RTF, YDRECP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους στο αρχείο YDRECP.LST.

5.1.5 Βιβλιοθήκες Οι Βιβλιοθήκες της Ύδρευσης περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες υλικών με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά:

• Εξαρτήματα δικτύου ύδρευσης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (αντίσταση ζ και κόστος)

• Σωλήνες (τύποι σωλήνων) με δεδομένη τραχύτητα, τυποποίηση (ονομαστική, εσωτερική διάμετρος) και κόστος.

• Υποδοχείς ύδρευσης με πλήρη χαρακτηριστικά (ελάχιστη διάμετρος σύνδεσης, ελάχιστη πίεση εκροής, παροχή κρύου νερού, παροχή ζεστού νερού).

• Πιεστικά Συγκροτήματα με τα χαρακτηριστικά και τις αποδόσεις τους.

• Συστήματα Υποδοχέων: Στην βιβλιοθήκη αυτή παρέχεται η δυνατότητα της δημιουργίας νέων συστημάτων υποδοχέων και της επεξεργασίας των υφιστάμενων.

Σύνθεση και τροποποίηση ενός συστήματος Υποδοχέων Για να δημιουργήσουμε μία νέα γραμμή επιλέγουμε από την λίστα των γραμμών μία κενή γραμμή (π.χ. την 18). Στην συνέχεια στο πεδίο περιγραφή πληκτρολογούμε το όνομα που θέλουμε να έχει το νέο σύστημα. Στην συνέχεια πιέζουμε το πλήκτρο «Ανάλυση – Σύνθεση γραμμής» και εμφανίζεται ο διάλογος για την δημιουργία του συστήματος.

ADAPT/FCALC 31

Από την λίστα της βιβλιοθήκης υποδοχέων στα αριστερά του παραθύρου επιλέγουμε έναν υποδοχέα που θέλουμε να εισάγουμε στο νέο σύστημα και πιέζουμε το πλήκτρο ''Προσθήκη'' για να τοποθετηθεί στην λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Αφαίρεση'' αφαιρούμε ένα υποδοχέα από την λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

32 4Μ

Με την επιλογή ''Παραγωγή από Υποδοχείς'' βλέπουμε σχέδιο του δωματίου. Με την επιλογή ''Δικό μου σχέδιο'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να εισάγει ένα ήδη υφιστάμενο αρχείο dwg.

Τα σχέδια συμβόλων υπάρχουν σαν σχέδια σε μορφή DWG (Autocad 14) μέσα στο directory DBF που βρίσκεται μέσα στο directory βιβλιοθήκης DATAF του προγράμματος.

Οι βιβλιοθήκες ακολουθούν ακριβώς τους κανόνες τυποποίησης που περιγράφονται στην ενότητα 1.3.5 και μπορούν να τροποποιηθούν ή να ενημερωθούν με απλή επέμβαση στα αντίστοιχα πεδία.

Σημειώσεις: Τα αρχεία των βιβλιοθηκών που χρησιμοποιεί το πρόγραμμα της Ύδρευσης, βρίσκονται στην περιοχή 4M\LIBS\DATAF\ με ονομασίες:

Εξαρτήματα DBF1.MDB

Σωλήνες DBF2.MDB

Υποδοχείς DBF3.MDB

Πιεστικά DBF4.MDB

Συστήματα Υποδοχέων DBF5.MDB

5.1.6 Βοήθεια Η επιλογή αυτή περιγράφει στον χρήστη τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος και διάφορες άλλες χρήσιμες οδηγίες, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.6.